________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-પંદરમો પ્રકાશ ૧૩૪
ભક્તિ
સ્તવ
લઘુતા કરી છે. આથી ગુણો ઉપર મત્સર ધારણ કરનારા અને આત્માને નહિ જાણનારા તેઓ નિરર્થક પોતાના આત્માની વિડંબના જ કરે છે.
મેરુ પર્વત લાખ યોજન ઊંચો છે. સંપૂર્ણ મેરુપર્વત સુવર્ણમય છે, અર્થાત્ સુવર્ણનો બનેલો છે. એનું શિખર રત્નોનું બનેલું છે. લોકમાં તે દેવોનો પર્વત કહેવાય છે.
સમુદ્રનો વિસ્તાર લાખ યોજન છે તેમાં રત્નોનો ખજાનો છે. તેમાં પાણીના મોટા મોટા તરંગોના શિખરો ઉછળી રહ્યા છે. ઉછળી રહેલા તરંગોના શિખરોના કલકલ ધ્વનિથી સમુદ્ર પૃથ્વી-આકાશના અંતરાલને વાચાલ કરી દીધો છે..(૨)
જેવી રીતે આપની અવજ્ઞા દુઃખે કરીને નાશ કરી શકાય તેવા પાપ માટે થાય છે, તેમ આપના શાસનની અવજ્ઞા પણ આવા પાપ માટે થાય છે એમ બતાવતા સ્તુતિકાર કહે છે –
च्युतश्चिन्तामणिः पाणेस्तेषां लब्धा सुधा मुधा ।
यैस्त्वच्छासनसर्वस्व-मज्ञानै त्मसात्कृतम् ॥३॥ ૩) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ – હે પરમાત્મા !.-જે, ગજ્ઞાનૈ -અજ્ઞાનીઓએ, તે-આપના શાસન સર્વāશાસનરૂપ સારદ્રવ્યને, સાત્મિસાત્-સ્વાધીન, ન તં-ન કર્યું, તેષાં-તેમના, પા:-હાથમાંથી, વિતામળિ:-ચિંતામણિ, ચુત:-પડી ગયો, ના-મળેલું, સુધા-અમૃત, મુલાનકામું ગયું.
હે ભગવન્ ! જે અજ્ઞાનીઓએ પ્રાપ્ત પણ આપના શાસન રૂપ દ્રવ્યને સ્વાધીન ન કર્યું, ભવિષ્યના કલ્યાણથી રહિત તેમના હાથમાંથી મનમાં ચિંતવેલા પદાર્થસમૂહને ભેગા કરવામાં કુશલ ચિંતામણી પડી ગયો, કોઇક ભાગ્યથી મળેલું પણ અજરામરત્વનું કારણ અમૃત ઉપયોગ ન કરવાથી નકામું ગયું.
અહીં આશય આ છે–ખરેખર ! ચિંતામણિ, અમૃત અને આપનું શાસન અગણિત પુણ્ય એકઠું થયા વિના મળતું નથી. ભાગ્યથી મળેલાં પણ આ ત્રણને જેઓ આદરપૂર્વક સ્વીકારતા નથી, તેમનાથી અધિક બીજો કોઇ જગતમાં અધમ
