________________
ભક્તિ સ્તવ
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-પંદરમો પ્રકાશ ૧૩૮
અમૃતરસથી, આત્મા-પોતાના આત્માને, અન્વહમ્-પ્રતિદિન, અસિઘ્ધત-સિંચન કર્યું છે., તેથ્યો-તેમને, નમ:-નમસ્કાર હો, તેમાં-તેમને, ચન્નત્તિ:-અંજલિ જોડી છે, તાન્-અમે તેમની (પોતાના આત્માને પ્રતિદિન શાસનરૂપ અમૃતરસથી સિંચન કરનારાઓની), સમુપામ્ભટ્ટે-ઉપાસના કરીએ છીએ.
હે ભગવન્ ! આપ અને આપનું શાસન તો દૂર રહો, જેમણે દુષ્કર્મરૂપ દાવાનળથી બળેલા પોતાના આત્માને આપના શાસન (=આજ્ઞા) રૂપ અમૃત રસથી પ્રતિદિન સિંચન કર્યું છે, અગણિત પુણ્યથી પુષ્ટ બનેલા તેમને નમસ્કાર હો, અક્ષીણ ભાગ્યવાળા તેમને અમોએ આ અંજલિ જોડી છે, શ્રેષ્ઠ આચરણવાળા તેમની જ અમે ઉપાસના કરીએ છીએ. કારણ કે આપના શાસનરૂપે અમૃતરસોથી કરેલું સિંચન જ સંસારના સંતાપને શમાવવા માટે તત્પર (=સમર્થ) છે.
(આ સ્તુતિથી એ જણાવ્યું કે ભગવાન અને ભગવાનનું શાસન તો નમસ્કરણીય અને ઉપાસ્ય છે જ, કિંતુ શાસનના આરાધકો પણ નમસ્કરણીય અને ઉપાસનીય છે.) (૭)
અથવા આપના પ્રવચનરૂપ અમૃતમાં જેમનું મન કૂદી પડયું છે અને જેઓ સ્પષ્ટ ચેતનાવાળા છે તેઓ તો નમસ્કરણીય છે જ, કિંતુ—
भुवे तस्यै नमो यस्यां तव पादंनखांशवः ।
'
વિર ચૂડામળીયો, વૂમન્હે મિત: પરમ્ ? ।।૮।
૮) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ
હે જગત્પ્રભુ ! યસ્યાં-જે ભૂમિમાં, તવ-આપના, પાનવાાવ:-ચરણ નખનાં કિરણો, ર્િં-લાંબા કાળ સુધી, ચૂડામળીયને-ચૂડામણિની જેમ શોભે છે, તત્ત્વ મુવે-તે (પવિત્ર) ભૂમિને, નમ:-નમસ્કાર હો !, અત:-આનાથી, પરં-વધારે બીજું, હિં બ્રૂમહે-શું કહીએ ? અર્થાત્ આપના ચરણના સંબંધથી પૃથ્વી પણ નમસ્કાર ક૨વા યોગ્ય બની જાય છે, તો પછી બીજા ગુણો માટે શું કહેવું ?-બીજા ગુણો તો સુતરાં નમસ્ક૨ણીય છે.
જે ભૂમિમાં આપના ચરણનખનાં કિરણો લાંબા કાળ સુધી મસ્તકમણિના
