________________
આશી: સ્તવ
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-વીસમો પ્રકાશ ૧૬૮
હે પરમેષ્ઠિઓમાં અગ્રેસર ! જે ભવાભિનંદી હોવાના કારણે ઉપાસના કરવા યોગ્ય ન હોય તેને પ્રણામ કરનારા દયાપાત્ર મારા લલાટને આપની આગળ અતિશય ભક્તિથી અનેકવાર પૃથ્વીતલમાં આળોટવાના કારણે પૃથ્વી પીઠમાં ઘસાવાથી થયેલી વ્રણશ્રેણિ પ્રાયશ્ચિત્ત હો ! અર્થાત્ પાપનો નાશ કરનારી થાઓ.
જે અપરાધ કરે છે તે અવશ્ય અપરાધના ફલને અનુભવે છે. (મસ્તકમાં થયેલી ક્ષતશ્રેણિ મસ્તકના અપરાધનું ફલ છે. કયા અપરાધનું ? પૂર્વે અસેવ્યને કરેલા પ્રણામરૂપ અપરાધનું.)
દયાપાત્ર=પૂર્વે પ્રભુના પ્રણામથી વંચિત રહેવાથી લલાટ દયાપાત્ર છે. (૩) અને બીજું—
मम त्वद्दर्शनोद्भूताश्चिरं रोमाञ्चकण्टकाः । तुदन्तां चिरकालोत्था-मसद्दर्शनवासनाम् ॥४॥
૪) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ
હે પુરુષોત્તમ ! ત્વદર્શનોભૂતા:-આપના દર્શનથી થયેલા, મમ-મારા, રોમાØટા:રોમાંચ રૂપ કંટકો, વિરહાતોમાં-અનાદિ ભવભ્રમણથી થયેલી=પુષ્ટ બનેલી, અક્ષર્શનવાસનામ્-કુદર્શનની કુવાસનાને, ચિત્રં-જ્યાં સુધી હું સંસારમાં રહું ત્યાં સુધી, તુવન્તાં-પીડા કરો, અર્થાત્ પીડા પેદા કરીને બહાર કાઢી નાખો !
નિર્મલશિરોમણિ હે પ્રભુ ! અતિશય આનંદથી અને નિષ્કપ નયનોથી આપના દર્શનથી થયેલા મારા રોમાંચ રૂપ ૪કંટકો અનાદિ ભવભ્રમણથી થયેલી =પુષ્ટ બનેલી અસર્વજ્ઞોએ રચેલા કુશાસનોની કુવાસનાને અત્યંત પીડા કરો, અર્થાત્ પીડા પેદા કરીને બહાર કાઢો. કાંટાઓથી પીડા થાય, અને પીડા પામેલો કાંટાઓને બહાર કાઢે એ સુસંગત છે. (૪)
૧. લાટપટ્ટ=લલાટ (લલાટ પટ્ટમિવ વિસ્તીર્ણત્વાર્) ૨. તાલન=અથડાવું, ઠોકાવું.
૩. ઘસાવાથી મસ્તકમાં શુકા વ્રણ જેવું દેખાય છે.
૪. ટીકામાં ટ∞ ના સ્થાને જો શબ્દ છે. કોક શબ્દના ફૂલની કળી વગેરે અર્થો થાય છે. પણ એ અર્થો અહીં બંધબેસતા નથી. આથી અનુવાદમાં કંટક અર્થ લખ્યો છે.
