________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-પાંચમો પ્રકાશ
બીજા પ્રાતિહાર્યને કહે છે—
૫૦
આઠ પ્રાતિહાર્ય
आयोजनं सुमनसोऽधस्तान्निक्षिप्तबन्धनाः । નાનુી: સુમનસો, વેશનોર્થાં વિરત્તિ તે ॥૨॥
૨) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ—— પુષ્પ વૃષ્ટિ
હે વીતરાગ ! તે-આપના, વેશનો†-સમવસરણમાં, ' સુમનો-દેવો, અધસ્તાજ્ઞિક્ષિપ્તવધના:-જેમનાં ડીટાં નીચે કર્યાં છે એવાં, નાનુવી:-જાનુ પ્રમાણ, સુમનો-પુષ્પો, આયોનનં-યોજન સુધી, વિત્તિ-વર્ષાવે છે.
હે ત્રિભુવનપૂજ્ય ! આપના સમવસરણમાં દેવો પુષ્પો વર્ષાવે છે. કદાચ ભગવાનના આગળના ભાગમાં પુષ્પો વર્ષાવતા હશે એમ કોઇને વિચાર આવે. માટે અહીં કહે છે કે-યોજનસુધી=સમવસરણની સંપૂર્ણ ભૂમિમાં પુષ્પો વર્ષાવે છે. તો પછી થોડા થોડા જ પુષ્પો પાથરતા. હશે, આથી કહે છે—જાનુ પ્રમાણ (=ઘૂંટણ જેટલી ઊંચાઇ થાય તેટલાં) પુષ્પો વર્ષાવે છે. આ પ્રમાણે પણ કઠીન ડીંટાઓથી પગના તળિયાં ઘસાતા હોય તે પ્રમાણે વર્ષાવતા હશે, આથી કહે છેડોલતી પાંખડીઓનો સમૂહ ઉપર રહે અને ડીટાં નીચે કર્યાં હોય તે પ્રમાણે પુષ્પો વર્ષાવે છે.
તેટલા પ્રમાણવાળાં પણ પુષ્પોને સ્વેચ્છાથી ફરતા કોટાકોટિ દેવો અને મનુષ્યોના પગથી કચડાવા છતાં જરા પણ વેદના થતી નથી. આ પ્રમાણે અહો ! પ્રભુનો અતિશય પ્રભાવ !
(સમવસરણની ભૂમિમાં ધૂળ શમાવવા માટે દેવો ઘનસારાદિથી મિશ્રિત સુગંધી જળની વૃષ્ટિ કરે છે. ત્યાર પછી વિવિધ રંગનાં પુષ્પોની જાનુપ્રમાણ વૃષ્ટિ કરે છે. આ પુષ્પો સચિત્ત (જળ-સ્થળમાં ઉત્પન્ન થયેલાં) અને અચિત્ત (વિક્ર્વેલાં) એમ બંને પ્રકારનાં હોય છે. ગૃહસ્થો, સાધુઓ, મનુષ્યો, તિર્યંચો વગેરેનું પુષ્પો ઉપર ગમનાગમન થવા છતાં પુષ્પોને કિલામણા થતી નથી, બલ્કે તીર્થંક્રના પ્રભાવથી અધિક ઉલ્લાસ થાય છે.) (૨)
