________________
ast ]
સ્થાનોંગસૂત્ર
[ વ્યાખ્યાન
તેવી રીતે મરનારાએ ક્રમ મરવાનુ` બાંધ્યું છે છતાં એને મારનારેશ નિર્દેષ થતા નથી. હિંસામાં જે કહેતા હતા કે મરનારાનુંક્રમ છે હું શું કરું, તેથી ચારીનું દૃષ્ટાંત આપ્યું. આઠમચૌદશે લીલાતરી છેડવી નહિ. આ જીવના ધ્રુવે પાપના ઉદય કે આ બિચારા છરીએ કપાય છે, ચીભડાં ચીરાય છે, આવા ઢોંગ કરનારા, કાપનારા કયા પાપના ઉય વગરના છે! તેને પાપના ઉય છે, પાપ બંધાય છે. કપાય તેને નિર્જરા થાય, ચોરી કરનારા કે મારનાશ નિરાના છાંટામાં ન રહે, બંધમાં રહે. ચારીનું દૃષ્ટાંત ધ્યાનમાં રાખીશું તે માલમ પડશે કે મારનારા પાપના ઉદ્દયમાં છે મારનારા મરનારાના પાપથી બચી જતે। નથી. મારવાના સકલ્પ તને ક્રમ થયા? તું શું કામ વચમાં આવ્યો ? હાથો માવતને મારવા જાય, કુતરુ' અડફટમાં આવે, તેમ તું વચમાં અડફેટમાં કેમ આવ્યા ? તું મારનારા થવાને તેવું કમ લખ્યું છે, આફેટમાં આવનારે। એમ લખ્યુ છે. રાજાને ત્યાગી થવુ એટલે દંડ વગેરે કરાય તે ખરાબ છે. નિહિ ગુન્હા કરવાવાળા ફસાય છે, કરવાવાળા બચી જાય છે. તા મરનારાના કને અગે મારનારા ખચી જવા માગે તે ચારા પોતાના ઉપકાર ગણાવે. ચારા કહે છે અમારી હયાતી જગતને ઉપકાર કરે છે. અમે જે ચેરીના ધંધા ન કરીએ, તેા સુથાર, લુહાર બધાં ભૂખે મરે, ચાયિાત ભૂખે મરે. જ્રમે દુ:ખી થઇને ખોજાતે ભાવિકા માપીએ છીએ, એટલે ચારી કરતાં પકડાઇએ તા સા થાય છે અમને. ચાર લેાકેા સુથાર, લુહારની આજીવિકાને આગળ કરે, તેવા મરનારનુ' નસીબ' કહેનારા તેના જેવા સમજવા. મરનારતુ` નસીબ પાતળું પણ તું મારવા તૈયાર કેમ થયા? મરનારા મર્યો પણ હિંસાની વાત તને કરીએ છીએ. ન મરે તે પણ તું તે હિંસક છે. ચેરી ન થાય તે। પણ તુ ચોરીના પાપવાળા છે. મારવાની ખુદ્ધિવાળા કમ બાંધે છે ન થાય તે પણુ તે થયા પછી છૂટવા માગે તે કયા ન્યાયથી ! મરનારાના કમને અંગે મારનાશ છૂટી જતા હોય તેા જગતમાં 'સા જેવી ચીજ નથી, કેટલાક। હિંસાનુ' આવુ' સ્વરૂપ કરીને સૌ સૌના મે મરે, જીવે છે.
