________________
રસ્થાના મધ્યમાં
વ્યાખ્યાન
ચાર તરીકે તે ચીંથરાને મારું કરવા જાઓ તેય ચેર. લંગડાં બને હાને માર કરી લે તે ચર. વહીવટ માટે સેવાલીના માલિક બની બેઠા, વાઈસરોય બેલી કે મારે છે, પણ તે બેવાનું જ. અહી કરેકે “મારું” તે મુનેગાર, માલિકી તરીકેનહિ કરી શકે. પિતાની બેરી જતી હોય, છોકરાની મા હાય, છોકરાની' એ શબ્દ વિના “મા” કહો તો શું થાય? ચાર પાનાની પડી તેના ઉપર સિક્કો ફલાણા મહારાજની પડી. ઔર સેબની વખતે પ્રતિપ્રાંતના સુબાઓ લુચ્ચા થઇ ગયા હતા, તેમ આ ઉપાશ્રયમાં સુબો લુચ્ચા થઈ ગયા છે, તેથી આખી શહેનશાહતને નાશ થઈ ગયા છે. આપણી એવી દશા છે.
અગિયામેથી પડે હવે મૂળ વાત પર આવે. આ હાથી નાળવામાંથી નીચે. નાળવામાંથી હાથીનું નીકળવું ઘણું અસંભવિત. તેમ સંસારના હાથીનું મમતાના નાળવામાંથી નીકળવું કલ્પના બહાર, તેવી જ રીતે અહીં જે માતા આપણને હાથમાંથી નીચે મૂકતી હતી ત્યાં ભાડે મેલતા હતા. પાણી ભરવા વખત મા ટી પડે તેમાં આખી શેરીને જણાવતા હતા. એવા પગ પછાડીએ એવી સ્થિતિના આપણે. તે વખતે માને છેડીશું એવો કપના આવે ! ૦૫નામાં ન આવે કે આ મનુષ્ય માતાને છોડશે. જે પિતા પ્રાણુ સાથે જડેલે હતા, તે વખત ક૯પના કરીએ તે ન આવે કે આ મનુષ્ય પિતાને છોડશે. તેમ પૈસાને અંગે પરાવર જતે હો તેવી સ્થિતિવાળાને અંગે ૯પના કરો કે પૈસાને છેડશે? અનુકૂળ બૈરીને મેળવવા બારે ભાગળ કરતો હતો તે મનુષ્ય બેરીને છોડશે એ કલ્પના તો કરો! પૈસાને અંગે પૈસાવર જનારે પૈસાને કે પ્રાણથી પસારા પિતાને છોડીને નીકળી જશે તે કલ્પના આવશે ? નાળવામાંથી હાથીનું નીકળવું તે કાનામાં નથી આવતું, તેમ જમતની સ્થિતિ જોઈએ તે માબાપને છોડે તે કલ્પનામાં નથી આવતું. છતાં હાથી નાળવામાંથી પણ નીકળી ગયો, તેમ
