________________
અંગ્રેજ લશ્કરને સેંકડો નહિ, હજારોની પલટન ખડી કરવી પડી ધરાવતી... હતી...હજારોની પલટન ભેગી થયા પછીયે, દગાથી જ્યારે એક તે ગમે તેટલું જોર કરે તો ય આત્માના આઠ રૂચક પ્રદેશોને ક્રાંતિકારી પકડાતો, ત્યારે અંગ્રેજ ગવર્નરને પણ કહેવું પડતું કે કદી દબાવી શકે તેમ નથી... અમારા અંગ્રેજો કરતાં આ ભારતીય ક્રાંતિકારીઓ હજારો ગણી શક્તિ આત્માના આ આઠ રૂચક પ્રદેશો અનાદિકાળથી કર્મમુક્ત છે...તે ધરાવે છે. અંગ્રેજના બળ અને બુદ્ધિ કરતાંયે ભારતીઓનાં બળ કોઈ કાળે કર્મના બંધનમાં બંધાયા નથી.. બંધાતા ય નથી અને અને બુદ્ધિ અનેકગણી વધુ શક્તિ ધરાવતા હતા.
પણ નહીં. આત્માના એક પ્રદેશને બંદી–બંધક બનાવવા કર્મ સત્તાને અને માટે જ તો આત્મા પોતાનું આત્મત્વ ટકાવી શક્યો છે... પોતાના અનંતાનંત પ્રદેશને કામે લગાડવા પડે છે...
આ આઠ રૂચક પ્રદેશોના કારણે જ તો શાસ્ત્રમાં કહેવાયું છે આ વાત એ જ જણાવે છે કે આત્માની શક્તિ કર્મ કરતાં કે- નંતનો માગો નä ૩ાડો રિઢ | અક્ષરનો અનંતાનંત ગણી વધારે છે....અનંતાનંત શક્તિનો ધણી છે આ અનંતમો ભાગ તો હંમેશ ઉઘાડો રહે છે... કર્મ ગમે તેટલું જોર કરે આત્મા...
તો ય આત્મા આગળ કમજોર જ રહે છે. આ આઠ રૂચક પ્રદેશો અનંત શક્તિનો ધણી આત્મા જ્યારે શક્તિ ફોરવવા માંડશે મગરોલીયા પથ્થરની જેમ ક્યારેય કર્મબંધનના સકંજામાં આવતા ત્યારે કર્મસત્તા ધમધણી ઉઠશે...
નથી... આત્મા જ્યારે પોતાની શક્તિનો પરચો બતાવવાની શુભ જ્ઞાનાવરણી કર્મ ગમે તેટલું ભયંકર હોય તો ય અક્ષરનો શરૂઆત કરશે, ત્યારે કર્મસત્તાના અનંતાનંત પ્રદેશોના ફુરચરચા અનંતમો ભાગ તો સદાકાળ માટે ઉઘાડો જ રહે છે...આત્માને જ્ઞાનનો ઊડી જશે...
પ્રકાશ તે આપતો જ રહે છે... આત્મા જ્યારે પોતાની શક્તિને કામે લગાડશે, ત્યારે આ પણ આત્માની બળવતર વાતને જ પુરવાર કરે છે... કર્મસત્તાના કોઈ પ્રદેશો તેને બંધક નહીં બનાવી શકે.
આત્માના દબાયેલા જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ, વીર્ય, ઉપયોગ આ આત્મા અનાદિકાળથી કર્મ પ્રદેશોથી જકડાયેલો ફરી પ્રકાશિત થઈ શકે છે. સીમિત જ્ઞાનાદિને અસીમ-નિ:સીમ છે...કર્મોએ તેને ક્યારેય શરૂઆતથી નથી જકડ્યો...
બનાવતા કોઈ રોકી શકે તેમ નથી....આત્માની અનંતતા સામે મુક્ત આત્માની તાકાત સામે કર્મ લાચાર છે.કર્મ ગમે તેટલા કર્મસત્તા વામણી પૂરવાર થાય છે. ધમપછાડા મારે તો ય મુક્ત આત્માને તે પછાડી શકે તેમ નથી... આત્માની તાકાત સામે તે (કર્મ) નિર્બળ છે..
અનાદિકાલીન કર્મ બંધનમાં બંધાયેલ આત્મા પણ કર્મ ની આત્માની લાયકાત સામે તેની (કર્મની) કોઈ ઔકાત જ નથી. તાકાતને તોડી શકે તેમ છે, તો મુક્ત આત્માની તો વાત જ શી અને એટલે જ તો અનંતા સિદ્ધો અત્યારે વિદ્યમાન છે... દરેક કાળચક્ર કરવી? !
અનેકાનેક આત્માઓ સિદ્ધત્વદશાને પામે છે. અનાદિકાલીન આ વાત પણ આત્માની પડખે ઊભી રહીને કર્મસત્તાને કમજોર કર્મબંધનદશાથી મુક્તિ મેળવે છે.. સાબિત કરે છે!
આત્મપદ - કર્મ છો રહ્યો બહુ મોટો રોગ, પણ તેને કાઢી, વળી, અનાદિકાળથી કર્મના બંધનમાં જકડાયેલ આત્માના તું આત્મત્વ આરોગ...' તમામે તમામ પ્રદેશોને બંધક બનાવવાની તાકાત કર્મસત્તા નથી
| અન્ય દર્શનોમાં કર્મવાદ
કર્મબંધ થવા માટે કંઈ ને કંઈ કારણ હોય છે. કારણ વગર કાર્ય થાય નહિ. આ કારણને હેતુ કહેવામાં આવે છે. ભારતીય દર્શનોમાં હેતુનું સ્વરૂપ નીચે મુજબ છે. ૧. જૈન દર્શનમાં કર્મબંધનું કારણ મુખ્યત્વે મિથ્યાત્વ, આત, પ્રમાદ,
કષાય અને યોગ છે. ૨. બૌદ્ધ દર્શનમાં કર્મબંધનું કારણ રાગ-દ્વેષ, મોહાદિને માનવામાં
આવે છે. ૩. સાંખ્ય-યોગ દર્શનમાં: પ્રકૃતિ પુરુષના અભેદજ્ઞાનને કર્મબંધનું કારણ
માન્યું છે. ૪ ન્યાય વૈશેષિક દર્શનમાં: કર્મ બંધનું કારણ મિથ્યાજ્ઞાનને
કહ્યું છે. ૫. વેદાંત આદિમાં: કર્મબંધનું કારણ અવિદ્યા બતાવ્યું છે. આમ અન્ય
દર્શન પણ હેતુને માને છે. જ્યારે જૈનદર્શન હેતુ સાથે ક્રિયા પર પણ ભાર મૂકે છે.
1 શ્રેણી આરૂઢ થવાનો ક્રમ
અનાદિનો મિથ્યાત્વી આયુષ્ય સિવાયના ૭ કર્મ અંતક્રિોડાક્રોડી બાંધવાનું શરૂ કરી એમાંથી પણ પલ્યનો અસંખ્યાત્મો ભાગ અને એ અંતર્મુહૂર્ત હીન બાંધવા માંડે ત્યારે એને સમકિતની પ્રાપ્તિ થાય છે. પછી એમાંથી પણ બેથી નવ પલ્યોપમ હીન બાંધે ત્યારે શ્રાવકપણું પ્રાપ્ત થાય. પછી એમાંથી પણ સંખ્યાતા સાગરોપમ ક્ષીણ થાય ત્યારે સર્વવિરતિ પ્રાપ્ત કરે. પછી પૂર્વેમાંથી પણ પાછા સં ખ્યાતા સાગરોપમ ક્ષીણ થાય ત્યારે અપ્રમત્તપણે પ્રાપ્ત થાય. પાછું એમાંથી પણ પાછા સંખ્યાતા સાગરોપમ ક્ષીણ થાય ત્યારે ઉપશમ શ્રેણી આરૂઢ થાય.પાછા સંખ્યાતા સાગરોપમ ક્ષીણ થાય ત્યારે ક્ષપક શ્રેણી આરૂઢ થાય.પાછા સંખ્યાતા સાગરોપમ ક્ષીણ થાય ત્યાર પછી મોક્ષે જાય.
૧૬૯
કોણ ચડે? આત્મા કે કર્મ?
