________________
ખ્રિસ્તી ધર્મમાં કર્મનો સિદ્ધાંત
| ડૉ. થોમસ પરમાર
[અમદાવાદના પીએચ. ડી.ના ગાઈડ. એમણે ગુજરાતના મંદિરો- આનંદનો સ્વીકાર કરવામાં આવ્યો છે, જેમકે; “માણસ પોતાના કામમાં સ્થાપત્ય પર પીએચ. ડી. કર્યું છે. એચ. કે. આર્ટ્સ કૉલેજના પૂર્વ પ્રોફેસર, આનંદ માણે એના જેવું સુખ બીજું એકે નથી. (તત્ત્વદર્શી, ૩:૩૨). માણસ ગુજરાતી વિશ્વકોશ અને જૈન વિશ્વકોશ સાથે સંકળાયેલા, અષ્ટાપદ જે કંઈ કરે છે તે ઈશ્વરના ધ્યાનમાં છે.’ બાઈબલ જણાવે છે કે, “માણસ જે સંશોધન સમિતિમાં કાર્યરત. એમના ૧૧ પુસ્તકો પ્રકાશિત થયા છે. કંઈ કરે છે તે બધું પ્રભુની આગળ દીવા જેવું સ્પષ્ટ હોય છે અને તે સતત
પશ્ચિમ એશિયામાં ઉદ્દભવેલા યહુદી ધર્મ, ખ્રિસ્તી ધર્મ અને ઈસ્લામ તેમના કાર્યો ઉપર નજર રાખ્યા કરે છે.' (ઉપદેશમાળા, ૧૭:૧૯). જૈન ધર્મ સેમેટીક રીલીજિયન્સ તરીકે ઓળખાય છે. આ ત્રણે ધર્મોની ઘણીખરી ધર્મ અને બૌદ્ધ ધર્મમાં ઈશ્વરના અસ્તિત્વનો સ્વીકાર ન હોવાથી માણસના માન્યતાઓ અને સિદ્ધાંતો વચ્ચે સામ્ય જોવા મળે છે. આ ત્રણેય સેમેટીક કર્મની ઉપર દેખરેખ રાખવાનો પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થતો નથી. ખ્રિસ્તી ધર્મમાં ધર્મો ભારતીય ધર્મો-હિંદુ ધર્મ, જૈન ધર્મ અને બૌદ્ધ ધર્મના સિદ્ધાંતોથી શ્રદ્ધા કરતાં પણ કાર્યને મહત્ત્વ આપવામાં આવ્યું છે. શ્રદ્ધાની સાથે કાર્યનો ઘણાં જુદાં પડે છે. આમાંનો એક સિદ્ધાંત છે કર્મનો સિદ્ધાંત. ભારતીય આગ્રહ રાખવામાં આવ્યો છે. બાઈબલમાં જણાવ્યું છે કે, “માણસ કાયોથી. દાર્શનિક પરંપરામાં કર્મનો સિદ્ધાંત ઘણો અગત્યનો છે. જૈન ધર્મ અને પુણ્યશાળી ઠરે છે, કેવળ શ્રદ્ધાથી નહિ.” (યોકોબ, ૨:૨૪) વધુમાં જણાવે ર્બોદ્ધ ધર્મ તો કર્મપ્રધાન ધર્મ છે. માણસે કર્મ કરવું જ પડે છે અને એ છે, 'કાય વગરની શ્રદ્ધા પણ મરેલી છે.' (યાકોબ, ૨:૨૬). કર્મના ફળ ભોગવવા જ પડે છે. કર્મના ફળ સારાં કે ખોટાં ભોગવવા કમનું ફળ ફરીથી જન્મ લેવો પડે છે. કર્મના બંધનને કારણે માણસે જન્મ અને
બાઈબલમાં કર્મ ના ફળની પણ વાત કરવામાં આવી છે . મરણના ચકરાવામાં ફરરવું જ પડે છે. આમ કર્મની સાથે પુનર્જન્મની ઉપદેશમાળામાં સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે કે, દરેક માણસને તેના કર્મનું ફળ માન્યતા સ્વીકારેલ છે. ભગવદ્ ગીતાના બીજા અધ્યાયમાં નિષ્કામ કર્મ મંગ
નિશ ઇ મળે જ છે.” (ઉપ. ૧૬:૧૪). હઝકિયેલમાં પણ જણાવ્યું છે કે, ‘કરે તે પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. માણસે ફળની અપેક્ષા રાખ્યા વિના કર્મ
ભોગવે' (હઝકિયેલ, ૩૩:૧૦-૨૦). હઝકિયેલમાં જ આગળ નોંધ્યું છે કરવું જોઈએ.
કે, પુણ્યશાળી માણસ પોતાના પુણ્યકર્મોનાં અને ભૂંડો માણસ પોતાની ખ્રિસ્તી ધર્મમાં ભારતીય પરંપરા પ્રમાણેનો કર્મનો સિદ્ધાંત પ્રત્યક્ષ
ભૂંડાઈના ફળ ભોગવશે (હઝકિયે લ, ૧૮:૨૦). “પુણ્યશાળી માણસ
ધર્મનો રસ્તો છોડીને ભૂંડા માણસની જેમ અધમ કૃત્ય કરે તો તેણે પહેલાં સ્વરૂપે જોવા મળતો નથી. ખ્રિસ્તી ધર્મના પવિત્ર ગ્રંથ બાઈબલમાં કર્મ
કરેલાં પુણ્યકર્મો લક્ષમાં લેવામાં નહિ આવે.” (હઝ:૧૮:૨૪) અર્થાત્ વિશેના અનેક ઉલ્લેખ આવે છે. પણ ત્યાં જન્મ અને મૃત્યુને કર્મ સાથે
પાછળના ભૂંડા કર્મો પ્રમાણે જ બદલે મળશે. બીજી રીતે કહીએ તો ભંડા કોઈ સંબંધ નથી. બાઈબલ અંતર્ગત જૂનો કરાર (Old Testament)
કર્મોની અગાઉ કરેલાં પુણ્યકર્મોના ફળનો લોપ થાય છે. ‘તારા ધૃણાજનક અને નવો કરાર (New Testament)માં કર્મ અને તેનાં ફળ વિશે નીચે
કૃત્યોના ફળ તારે ભોગવવા પડશે.” (હઝ. ૭:૪). કર્મના ફળને ઈશ્વરની પ્રમાણેના ઉલ્લેખો જોવા મળે છે.
બક્ષિસ માનવામાં આવી છે. “ખરેખર માણસ ખાય, પીએ અને પોતાના કર્મનું મહત્ત્વ:
કામના ફળ ભોગવે એ જ તેને મળેલી ઈશ્વરની બક્ષિસ છે.' (તત્ત્વદર્શી ખ્રિસ્તી ધર્મમાં કર્મનું મહત્ત્વ સ્વીકારવામાં આવ્યું છે. જીવન દરમ્યાન
૩:૧૩) આમ ખ્રિસ્તી ધર્મમાં કર્મના ફળની માન્યતાનો પણ સ્વીકાર કરવામાં સતત કર્મ કરવાનું જણાવવામાં આવ્યું છે. બાઈબલમાં જણાવ્યું છે કે,
આવ્યો છે. કર્મનું ફળ એની મેળે મળતું નથી પરંતુ ફળ આપનાર ઈશ્વર છે. કામ કરતાં કરતાં ઘરડો થા’ (ઉપદેશમાળા, ૧૬:૧૪). ઈશાવસ્ય
જેમ કે , “હું તમારા દુષ્કર્મોનો હિસાબ માંગનાર છું. તમારા દુષ્કર્મોની ઉપનિષદનો મંત્ર ઉન્ન પેટ ર્માણ નિગિવિશત શતમ્ સમાઃ (માણસે
ન ગોગોવશત શતમ્ સમા: (માણસ હુદ તમને સજા કરનાર છું.” દુષ્કર્મનું ફળ એ ઈશ્વરની સજા છે, જ્યારે કર્મ કરતાં કરતાં સો વર્ષ જીવવાની આશા રાખવી જોઈએ.)ને બાઈબલનું પગ્ય કર્મન કળ એ ઈશ્વરની બક્ષિસ છે. ટૂંકમાં બંને પ્રકારના કર્મનું ફળ આ વાક્ય પ્રતિબિંબિત કરતું જણાય છે. માણસે કર્મ કરવું જોઈએ એટલું આપનાર ઈશ્વર છે. માણસે જીવન દરમ્યાન કરેલાં સારાં કે ખોટાં કર્મોનો પૂરતું નથી, તેણે તેના કર્મોનું પરીક્ષણ પણ કરવું જોઈએ તેવો આગ્રહ ન્યાય ઈશ્વર તરફથી છેલ્લા દિવસે કરવામાં આવશે. આ દિવસને Day રાખવામાં આવ્યો છે. આ માટે બાઈબલમાં વિધાન છે કે, દરેક માણસે of Judgement-ન્યાયનો દિવસ અથવા છેલ્લો દિવસ માનવામાં આવે પોતાના કર્મોનું પરીક્ષણ કરવું; તો તે પોતાની યોગ્યતા જોરે ગૌરવ લઈ છે. ત્યારે ઈશ્વર પોતે આ પૃથ્વી પર પધારશે. આકાશ તેજોમય થઈ જશે શકશે.” આવી પડેલા કર્તવ્યો નિષ્ઠાપૂર્વક અને કોઈપણ પ્રકારની ફરિયાદ અને આકાશમાં ઈશ્વરના દેવદૂતો રણશિંગા વગાડશે અને મૃત્યુ પામેલાં વિના બજાવવા જોઈએ. એમ કરવાથી ઈશ્વરના નિષ્કલંક સંતાન બની સૌ માનવીઓ ફરી પાછા સજીવ થશે. તેઓ પુનરુત્થાન પામશે અને શકાય છે અને જીવનનો સંદેશ વિશ્વમાં પ્રસારી શકાય છે. આ અંગે ઈશ્વર સૌના કાર્યોનો ન્યાય તોળશે . (પી તર, ૧:૧૭) સારાં કાર્ય કરનારને બાઈબલ જણાવે છે કે, “કોઈપણ જાતના બબડાટ કે આનાકાની વગર સદાકાળ સ્વર્ગનું સુખ મળશે અને દુષ્કર્મો કરનારને સદાકાળ નરકના બધાં કર્તવ્યો કર્યો જજો, તો જ તમે આ કુટિલ અને આડા લોકો વચ્ચે અગ્નિમાં તપવું પડશે. આ પુનરુત્થાન એ પુનર્જન્મ નથી. કર્મને કારણે નિર્દોષ, સરળ અને ઈશ્વરના નિષ્કલંક સંતાન બની રહેશો અને જીવનનો વ્યક્તિ પુનરુત્થાન પામતી નથી બલ્બ કર્મોના ન્યાય માટે ઈશ્વરની ઈચ્છાથી સંદેશ આગળ ધરીને વિશ્વમાં જ્યોતિની જેમ પ્રકાશશો.' (ફિલિપી, ૨: તે પુનરુત્થાન પામે છે. અહીં પણ આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે માણસના ૧૪-૧૫). વધુમાં જણાવ્યું છે કે, “પ્રત્યેક સત્કાર્ય માટે તૈયાર રહેવું. કર્મ નું ફળ આપોઆપ મળતું નથી પરંતુ ઈશ્વર દ્વારા મળે છે . આમ કોઈનું ભૂંડું બોલવું નહિ, ઝઘડો કરવો નહિ, દિલ મોટું રાખવું અને ખ્રિસ્તી ધર્મમાં કર્મનો સિદ્ધાંત છે પરંતુ જૈન અને બૌદ્ધ ધર્મની જેમ તેમાં સઘળા માણસો પ્રત્યે સતત નમ્ર વ્યવહાર કરવો. (તિતસ, ૩:૨). કર્મના પુનર્જન્મનો સિદ્ધાંત સંકળાયેલો નથી.
૧૯૭
ખ્રિસ્તી ધર્મમાં કર્મનો સિદ્ધાંત
