________________
આપણે કૂડા-કરકટનાં પોટલાં ઊંચકીને જીવનભર ફર્યા કરીએ છીએ જેને આપણે કયારેય ઉતારી શકતા નથી. આપણે આપણા જ ભાર નીચે દબાઈ જઈએ છીએ છતાંય એ ભાર ઉતારવાની આપણને સૂઝ પડતી નથી એ વિચિત્રતા શું ઓછી છે ?
સાધના છેવટે શું છે ? જે તુચ્છ વસ્તુઓનાં પોટલાં ઉપાડીને આપણે જીવનભર ફરીએ છીએ તેને ઉતારી નાખવાની પ્રક્રિયા સાધના છે. આપણે કોડીઓ ભેગી કર્યા કરીએ છીએ અને હીરા છોડી દઈએ છીએ. આમ તો આપણે કેટલાય જન્મો ફર્યા કરીશું તો પણ આપણે આત્માની સમૃદ્ધિ કયારેય મેળવી શકીશું નહિ. આપણી અંદર કેટલાય વિકારો ખદબદે છે, કેટલીય વાસનાઓ સઘન થઈને અંદર પડી છે. કેટલીય તૃષ્ણાઓએ અંદર અડ્ડો જમાવ્યો છે. આ બધું આપણને આપણા અસ્તિત્વ સુધી પહોંચવા દેતું નથી. આ બધાએ આપણા અંતરનો માર્ગ એવી રીતે રોક્યો છે કે આપણે સત્યની ઝાંખી પણ કરી શકતા નથી. - આપણી પરિસ્થિતિ ખૂબ વિકટ છે. અંદર બેઠેલી વાસનાઓ અને તૃષ્ણાઓ આપણને બહારની બાજુ ઘકેલે છે અને તેના દોર્યા આપણે દોડ્યા કરીએ છીએ. બીજી બાજુ બહારની વસ્તુઓ - જડ અને ચેતનએ બધાનો પ્રભાવ આપણને અંદર ધકેલે છે અને તેની પ્રતિક્રિયા રૂપે પણ આપણે પ્રવૃત્ત થતા રહીએ છીએ. આમ, આપણું સમસ્ત જીવન અંદરના આવેગો અને બહારના પ્રભાવો વચ્ચે અથડાતું રહે છે. નથી આપણે બહારના પ્રભાવોને રોકી શકતા કે નથી આપણે અંદરના આવેગો સામે ટકી શકતા. આપણે અસહાય બનીને આ બન્ને પ્રવાહોની વચ્ચે અથડાતા-કૂટાતા આપણું મહામૂલું જીવન વેડફી નાખીએ છીએ. જીવનનો અંત નજીક આવે છે ત્યારે આપણને લાગે છે કે આપણે કયાંયના ના રહ્યા. કોડીના મૂલ્ય વેચાઈ ગયા. જે જીવનની ક્ષમતા સુખના સાગરના તળ સુધી પહોંચવાની હતી તે ક્ષમતા આપણે ખાબોચિયામાં છબછબિયાં કરીને ખર્ચી નાખી. અસ્તિત્વનો આનંદ આપણાથી જોજનો દૂર રહી ગયો. આપણે કેવળ હોવાના આનંદની કયારેય અનુભૂતિ કરી નથી. અસ્તિત્વનો આ આનંદ મેળવવા માટે આપણે ઘણું બધું ખોવું પડે છે.
– મહાવીરની સાધનાનો મર્મ
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
