________________
૭૧૪
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે ઊભા થવું, એમને બેસવા માટે આસન આપવું. આ પણ વિનયરૂપ હોવાથી એનાથી આત્માની ભૂમિકા ઘડાય છે.
(૬) અનિષ્ટત્યાગ - ઈષ્ટની પ્રવૃત્તિ માતા વગેરેને જે અનિષ્ટ = નાપસંદ હોય એનો ત્યાગ કરવો અને એમને ઈષ્ટ=પસંદ હોય એવી પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. પોતાની રુચિ માતપિતાની રુચિને અનુરૂપ જ હોય એવો કોઈ નિયમ નથી. એટલે ક્યારેક આ ત્યાગપ્રવૃત્તિની પોતાને રુચિ ન હોવા છતાં, માત-પિતાની રુચિ છે, માટે મારે એ પ્રમાણે ત્યાગાદિ કરવાના.. આવી નિષ્ઠતાથી વૃત્તિથી આત્માનું એક વિશિષ્ટ ઘડતર થાય છે. માતપિતા પ્રત્યેનો પૂજ્યભાવ તો આનાથી વધે જ છે પણ સ્વરુચિને અવસરે ગૌણ કરવાનો અભ્યાસ પણ પડે છે. જે પણ આત્માના ઘડતરરૂપ છે. ભવિષ્યમાં યોગમાર્ગમાં પ્રવેશ બાદ ક્યારેક સ્વરુચિથી ભિન્ન એવી પણ ગુર્વાજ્ઞાનો સહર્ષ સ્વીકાર કરવાની ભૂમિકા આનાથી ઘડાય છે. માટે આનો પણ પૂર્વસેવામાં સમાવેશ છે. વળી, પ્રભુની અષ્ટપ્રકારી પૂજા વગેરે કરતાં જેમ એમની આજ્ઞાનું પાલન એ વધારે મહત્ત્વની પૂજા છે એમ માતપિતાને નમસ્કાર કરતાં એમની ઇચ્છાનું અનુસરણ એ વધારે મહત્ત્વની પૂજા છે. માટે જ નમસ્કાર ત્રિસધ્ધ કહ્યો છે જયારે એમની ઇચ્છા મુજબ પ્રવૃત્તિ-નિવૃત્તિ કરવાના સર્વદા કહ્યા છે. હા, આમાં એક સાવધાની જરૂર રાખવાની છે, ને એ સાવધાની છે પોતાના પુરુષાર્થને બાધા પહોંચવી ન જોઈએ.
આશય એ છે કે પ્રભુ તો વીતરાગ-સર્વજ્ઞ છે. એટલે એમની આજ્ઞામાં ક્યાંય પણ અજ્ઞાન કે મોહનું જોર હોતું નથી ને તેથી એ
ક્યારેય આલોકને પરલોકને કે તદુભયને નુકશાનકર્તા હોવી સંભવિત નથી. પણ માતપિતા કાંઈ વીતરાગ-સર્વજ્ઞ નથી. એટલે એમની ઇચ્છાઓ અજ્ઞાનને-મોહને આધીન હોવી પણ સંભવિત છે જે ક્યારેક આલોકને, ક્યારેક પરલોકને કે ક્યારેક એ બંનેને પ્રતિકૂળ હોય. આવી પ્રતિકૂળ ઇચ્છાઓને અનુસરવાનું હોતું નથી. ધર્મ આલોક
