________________
વિષય સુખમાં આસક્ત છે, તેવા આત્માઓ આત્મ સાધના કરી શકતા નથી, તેમજ જેઓ પાદિયમાં દીન થઈ હીને કાર્યો કરે છે અને નિરંતર આત્તર ધ્યાન કરે છે, તેઓ પોતે પણ પિતાથકી જ સ્વાત્મ–ભાવના વિરાધક છે એમ જાણવું. તેજ રીતે જેઓ પિતાના શુદ્ધાત્મ ભાવમાં જાગ્રત રહીને, પરભાવને પર રૂપે જાણીને તેથી અલિપ્ત રહીને, એટલે, જેઓ પર સંયોગી ભાવમાં લુબ્ધ કે ક્ષુબ્ધ થતા નથી તેઓ રાગ દ્વેષથી વિરામ પામીને શુદ્ધાત્મ ભાવને સંપૂર્ણ અને ક્ષાયક ભાવે પામે છે. એમ જાણવું. વળી ભૂત ભાવિ અને વર્તમાન એમ ત્રિકાલિક શુભ સંગી ભાવને જણાવનાર. પુણ્ય-પાપની ચૌભંગી જે શાસ્ત્રોમાં બતાવી છે તેનું યત્ કિંચિત સ્વરૂપ નીચે મુજબ-જાણવું.
(૧) પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય–જે પુણ્યદયના શુભ વિપાકે આત્માને વિનય, વિવેક, અને સંત-સમાગમની રૂચિ અને પ્રાપ્તિ થાય. તેને પુન્યાનુબંધિ પુણ્યનેઉદય જાણ
(૨) પાપાનુબંધી પુણ્ય–જે પુર્યોદયે જીવને અનેક પ્રકારની પૌગલિક ભોગપભોગની સામગ્રી મળે, અને તેમાં તીવ્ર-આશકિત રહે તે પાપાનુબંધી પુણ્ય જાણવું. *
() પુણ્યાનુબંધી પાપ–જે, જે, પ્રતિકુળતા વડે. આત્માને, સવિશેષ આત્મભાન થાય તેમજ વૈરાગ્યભાવની વૃદ્ધિ થાય, તેને પુણ્યાનુબંધી પદય સમજ.
