________________
નિત્ય—અનિત્ય
જે સ્વરૂપને નાશ ન જણાય તે નિત્ય, અને જે સ્વરૂપના નાશ જણાય તે અનિત્ય.
આ જગત્ જીવાસ્તિકાય, પુદ્ગલાસ્તિકાય, ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, અને કાળ એ છ દ્રવ્ય મય અનાદિ અનત,,નિત્ય છે એટલે કે તે છ એ દ્રવ્યે દ્રવ્યત્વ ભાવે એટલે પાતપેાતાની સ્વરૂપ સત્તા વડે સદાકાળ એટલે અનાદિ-અનંતકાળ નિત્ય સ્વરૂપે છે. તેમજ પર્યાય સ્વરૂપે એટલે પાતપાતાની સત્તાના સ્વરૂપમાં પરિણમન કરતાં હાવાથી તે તે પરિણમન ભાવ સ્વરુપે અનિત્ય છે. પણ આમાં, કાળ દ્રવ્યને પર્યાયે દ્રવ્યાપચાર કરીને દ્રવ્ય કહ્યુ છે, વળી
આ પાંચે અસ્તિકાય દ્રબ્યા પાતપાતાના ગુણાના સમુદાય મય સદાકાળ નિત્ય સ્વરૂપે છે, અને તે ગુણેાની વના તે અનિત્ય સ્વરૂપે છે. આથી સ્પષ્ટ સમજાશે કે પ્રત્યેક દ્રવ્યાકિનય ટિએ નિત્ય છે, તેમજ પર્યાયાર્થિક નય દૃષ્ટિએ અનિત્ય પણ છે,
આથી વળી સ્પષ્ટ સમજવુ કે પ્રત્યેક પદાર્થ ઉત્પાદ વ્યય અને ધ્રુવાત્મક છે, વળી આ ઉત્પાદું વ્યય ધ્રુવાત્મક પશુ પણ પરસ્પર સાપેક્ષ છે તેનું યથાર્થ સ્વરૂપ ગીતાથ ગુરૂ ભગવત પાસેથી જાણી લેવુ'. કેમકે દ્રવ્ય અને પર્યાયના શુધ્ધ સ્યાદ્વાદ દૃષ્ટિએ પરસ્પર ભિન્નાભિન્ન સ્વરૂપે અવ
