________________
ઉપયોગ હવે ઉપગનું સ્વરૂપ જણાવીએ છીએ. ઉપર તે આત્માને પરિણામ છે. અને તેના બાર ભેદે છે. દરેક દરેક આત્મા પ્રત્યેક સમયે ઉપયોગી હોય છે જ, પરંતુ પ્રકૃષ્ટ ઉપગ પરિણામ. તે શુદ્ધભાવે સાધક છે. અને અશુદ્ધભાવે બાધક છે. એમ જાણવું.
અનાદિ મિથ્યાત્વ પરિણામને --એટલે મોહનીય કર્મના દર્શન સપ્તકને જે આત્માને ક્ષય, ઉપશમ, કે ક્ષપશમ હોતું નથી, તે આત્માને ઉપયોગ પિતાના આત્મા સ્વરૂપને તથા સ્વરૂપે બાધક જાણ, અને જે આત્માને જેવા સ્વરૂપે સમ્યકત્વને પરિણામ વર્તે છે. તે આત્માને ઉપગ પિતાના આત્મભાવને તથા સ્વરૂપે સાધક ભાવવાળે જાણવે. મુખ્ય પણે શેયને જાણવારૂપ આત્માને જે પરિણામ તે ઉપગ જાણ. તેમાં શેયને વિશેષ સ્વરૂપે જાણનાર એટલે નામ, જાતિ, ગુણ અને ક્રિયાના ભેદથી જાણનાર ઉપગને સાકારે પગ એટલે જ્ઞાને પગ જાણે. અને સેયને નામ-જાતિ-ગુણ–ક્રિયા રહિત જે અવધ તે દર્શને ઉપગ એટલે નિરાકાર ઉપયોગ જાણ આ ઉપયોગ પરિણામના બાર ભેદે નીચે મુજબ જાણવા તેમાં સાકાપગના આઠ ભેદ છે અને નિરાકારપગના ચાર લે છે.
