________________
૧૪૩
વધુ બળવાર છે તેમાં નાત-ભિન્ન
() ભાવ-નિક્ષેપ-કોઈપણ વસ્તુ-સ્વરૂપને તેના ભાવથી –એટલે તેના-પર્યાય વિશેષથી ગ્રહણ કરવી તે ભાવ નિક્ષેપ વિચાર જાણ
- આ ચારે નિક્ષેપાએ કથંચિત-ભિન્ન છે અને કથંચિત અભિન્ન પણ છે. તેમાં નામ નિક્ષેપ કરતાં સ્થાપના નિક્ષેપ, વધુ બળવાને છે એટલે વિશેષ–ઉપકારક છે, તેનાથી દ્રવ્ય નિક્ષેપ વધુ ઉપકારક છે અને તેનાથી ભાવ-નિલેષ વિશેષ ઉપકારક છે એમ જાણવું. આ રીતે ભિન્નત્વ-સ્વરૂપે પણ નામાદિ એક-એક નિક્ષેપાના આલંબનથી અનંતાજી મોક્ષપદને પામ્યા છે. પામે છે, અને પામશે એમ શાસ્ત્રોમાં જણાવ્યું છે, તેમાં એટલું ખાસ સમજવું કે તે-તે નિક્ષેપથી પણ ભાવ સ્વરૂપને પામીને એટલે તે તે નિક્ષેપના ભાવાલંબનથી મેક્ષ પદ પામેલા છે એમ જાણવું. આ માટે પ્રત્યેક નિક્ષેપના પણ નામાદિ ચાર ભેદથી જે. સોલ ભેદે થાય છે તેનું સ્વરૂપ ગીતાર્થ-ગુરૂભગવંત પાસેથી જાણી લેવું વળી એટલું ખાસ ધ્યાનમાં રાખવું કે જેને ભાવ નિક્ષેપ શુદ્ધ છે તેના નામાદિ ચારે નિક્ષેપા શુદ્ધ યાને ઉપકારક છે તેમનું ચારે નિક્ષેપાનું આવલબન, આત્માને ઉપકારક થાય છે એમ જેમકે જાણવું અરિહંતાદિ-પંચપરમેષ્ટિ ભગવાનનું કેઈપણ નિક્ષેપે અવલંબન કરવું તે ઉપકારક જાણવું અને જેને ભાવ નિક્ષેપે અશુદ્ધ છે, તેવા કષઈ, વેશ્યાદિને નામાદિ કેઈપણ નિક્ષેપથી સ્વરૂપનું અવલંબવું તે આત્માને અહિતકર જાણવું.
