________________
સાધ્ય-સાધન જે આત્માઓને પોતાના ઈબ્રાનિgવનું ભાન હતું નથી તેઓને સાધ્ય-શૂન્ય જાણવા, તેવા આત્માઓની સઘળીએ પ્રવૃત્તિ ગાંડા માણસની માફક આમથી તેમ ભટકાતી હોય છે તેમજ જે આત્માઓને જીવન માટે કોઈ આદર્શ હેતે નથી તેઓ અન્ય સમુચ્છિમ પ્રાણુઓની માફક જેમ જીવાય તેમ જીવનારા હોય છે જ્યારે વિવેકી આત્માઓએ ઉત્તમ આદર્શ બાં હોય છે, અને તે પ્રમાણે. એટલે પિતાને જેમ જીવવું છે તે પ્રમાણે જીવનારા હોય છે.
પરમજ્ઞાની પુરૂષોએ સઘળાએ જીવાત્માઓની પ્રવૃત્તિને ત્રણ વિભાગથી જણાવી છે. તેમાં પ્રથમ જે જીવો બાહાધન, યશ, કીતિ તેમ જ શરીર કુટુંબાદિને માટે જ પ્રવૃત્તિ કરતા હોય છે. તે સઘળાએ જીવોને બહિરાત્મા જણાવ્યા છે. અને જે છ આત્માશુદ્ધિને લક્ષ રાખીને આત્માને મલીન કરનારા-વિષય-કષાયથી દૂર રહેવા પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે તેઓને અંતરાત્માપણે જણાવ્યા છે, તેમ જ વળી જે છે પિતાના ગુણઘાતિ કર્મોને સર્વથા ક્ષય કરી. અક્ષય અનંત કેવળજ્ઞાનાદિ ગુણે પ્રાપ્ત કરીને-પ્રવૃત્તિ રહ્યા છે. તેઓને પરમાત્મ સ્વરૂપે જણાવ્યા છે.
ઉપર જણાવેલ ત્રણ પ્રકારની પ્રવૃત્તિના ભેદથી ત્રણ પ્રકારના આત્માઓ જાણવા તેમાં પ્રથમ મેદવાળા બહિરા
