________________
૮૨ પણ સ્વત: ક્રિયત્વ-પરિણામ જાણવે. બીજુ જે પુદ્ગલકવ્યમાં પરતઃ ક્રિયવપરિણામપણું છે. તે તે વિવિધ પુદ્ગલદ્રવ્યને વ્યવહારિક કાર્યોથી ઘર-હાટ-ઘાટ રૂપે પ્રત્યક્ષ છે. તેમજ મંત્ર-તંત્ર અને વિજ્ઞાનીઓ વડે પુદ્ગલોના વિવિધ સંજન-વિભાજનના પ્રયોગથી જે અનેક પ્રકારનું પુદગલ દ્રવ્યમાં ચિત્ર-વિચિત્ર કાર્ય ઉત્પન્ન કરાય છે. તે પણ પરતઃ ક્રિયવ પરિણામ જાણ. છેવટે પારમાર્થિક દૃષ્ટિએ જણાવવાનું કે જે આત્માએ કર્મના બંધનથી સર્વથા મુક્ત થયા છે. તેવા સિદ્ધપરમાત્માઓને કેઈ પરદ્રવ્યસંબંધી પરભાવપરિણમન હોતું નથી પરંતુ તેઓને માત્ર પોતાના શુદ્ધ અનંત જ્ઞાનાદિગુણેમાં ક્ષાયિકભાવે કઈવ, ભકતૃત્વ અને જ્ઞાતૃત્વ ભાવનું પરિણમન નિરંતર હોય છે. તેઓનું જે સત્-ચિદાનંદસ્વરૂપ છે. તે પરમજ્ઞાનીએને અનુભવગમ્ય હોય છે. પરંતુ તેનું પૂર્ણ સ્વરૂપ કહેવાને તે કંઈ પણ આત્મા સમર્થ નથી. એમ જાણવું.
