________________
( ક્રિયા )
જો કે છ એ દ્રવ્યામાં કર્તાપણું એટલે “ ક્રિયાને સ્વતંત્ર પણે કરે તે કર્તા, '' આવુ કર્તૃત્વપણું તે માત્ર જીવ દ્રવ્યમાં જ છે, પરંતુ ક્રિયત્વ એટલે ક્રિયા પરિણામ જીવ અને પુદ્દગલ એ અને દ્રબ્યાને વિષે ડાય છે, એમ જાણવું.
દરેક આત્મા પેાતાના જ્ઞાનાદિ ગુણામાં સમયે સમયે જે જે સ્વરૂપે ઉપયાગાદિ કર્તૃત્વ ભાવમાં પરિણામ પામે છે તે તે સ્વરૂપ-તે--તે તે આત્માના ક્રિયા પરિણામ જાણવા, અને પુદ્દગલ ચૈાના પૂરણ ગલન સ્વભાવે જે ગત્યાદિ પરિણામ તે તેના ક્રિયા પરિણામ જાણવા.
ઉપર જણાવ્યા મુજબ ઉપયાગાદિ ક્રિયા પરિણામ દરેક જીવને પ્રત્યેક સમયે હાય જ છે, પરંતુ આત્માને યથા વિધિ-નિષેધ રૂપ, ક્રિયા પરિણામ વડે જ ઈટા-સાધ્યસિદ્ધિ હાય છે, એમ જાણવુ.
આ માટે આત્માને આત્મભાવ-સાધક ક્રિયા તા પેાતાના શુદ્ધ આત્મિક ગુણ્ણાના સ્વરૂપમાં કર્તા-ભેાકતાપણા વડે જાણવી. અને પર–પુદ્દગલ દ્રવ્યના પરિણમન ભાવમાં જે કર્તા-ભેાકતાપણાના ભાવ તે શુદ્ધ-નિશ્ચયનયની દૃષ્ટિએ આત્મ સ્વરૂપને માધક ક્રિયા છે એમ જાણુવું.
વળી ‘પ્રત્યેક સ’સારી આત્માને ઓયિક લાવે-શરીરા દે સંબંધે, જે મન-વચન-અને કાયાની પ્રવૃત્તિરૂપ ચેાગ પરિણામ
