Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भवगतीसू प्रमादात्मकं कारगमासाद्य जीवस्याधिकरणीत्वमधिकरणत्वं च भवतीत्यर्थः, अत्राहारकशरीरं संयमनतामेव, तत्राविरतेरमावेपि प्रमादकारणकमेवाधिकरणिस्वादिकं ज्ञातव्यमिति भावः। 'से तेण्डेणं जाव अहिगरणंपि' तत् तेनार्थेन यावत् अधिकरणमपि । 'एवं मणुस्से वि' एवं मनुष्येपि, एवमनेनैव प्रकारेण मनुष्य संबन्धेपि आहारशरीरविषये विचारः कर्तव्यः, प्रथमतः सर्वोपि प्रश्नः सामान्यतो जीवविषयः तदनु दंड कक्रमेण प्रश्नो भवति, मनुष्यदण्ड के आहारकशरीरं मनुष्य स्यैव भवति अत उक्तम् एवं मणु से वि' अत्र चाविरतेर मावादविरतिर्नाधिकरणं किंतु प्रमादात्मकमेवाधिकरणं, तेन प्रमादात्मकाधिकरणेनैव मनुष्यजीवोऽधिकरणी अधिकरणस्वरूपश्च भवतीति भावः । 'ते यासरीरं जहा ओरालियं' तैजस निर्वतना करते हुए जीव के यद्यपि अविरति निमित्तक अधिकरणीरूपता एवं अधिकरण रूपता नहीं है-परन्तु फिर भी उसमें प्रमाद निमित्तक अधिकरणी रूपता और अधिकरणरूपता है क्योंकि यह आहारकशरीर ६ढे गुणस्थानवर्ती संयमशाली जीवों के ही होता है। और वहां प्रमाद है हो एवं मणुस्सेवि' इसी प्रकार से मनुष्य के संबंध में भी आहारकशरीर के विषय में विचार कर लेना चाहिये पहिले से समस्त प्रश्न सामान्यतः जीव के विषय में किये गये हैं। इसके बाद दण्डक क्रम से प्रश्न होता है मनुष्पदण्ड क में आहारक शरीर मनुष्य के ही होता है, अतः ऐसा कहा है-'एवं मणुस्ते वि' यहां अविरति ' अभाव से अविरति अधिकरण नहीं है किन्तु प्रमादात्मक ही अधिकरण है। इस प्रमादात्मक अधिकरण से ही मनुष्य जीव अधिकरणरूप है। 'तेयासरीरं जहा બનાવતા જીવને જો કે અવિરતિ નિમિત્તવાળુ અધિકરણી પણ અને અધિકરણ પણ હેતુ નથી પરંતુ તેમાં પ્રમાદ નિમિત્તવાળુ અધિકરણ પણ અને અધિકરણ પણ છે. કેમકે આ આહારનું શરીર છઠ્ઠા ગુણસ્થાનમાં રહેલા सयभशासी लाने ४ डाय छे. मने त्या प्रमा छ । “ एवं मणुस्से वि" એજ રીતે મનુષ્યના સંબંધમાં પણ આહાર, શરીરના વિષયમાં સમજી લેવું.
પહેલાં તમામ પ્રશ્ન સામાન્ય રીતે જીવના વિષયમાં કર્યા છે તે પછી કંડકના ક્રમથી પ્રશ્ન થાય છે. મનુષ્ય દંડકમાં આહારકશરીર મનુષ્યને જ डायरथी मे डूछे है " एवं मणुस्से वि" से प्रमाणे मनुष्यमा સમજી લેવું અહિંયા અવિરતિના અભાવથી અવિરતિ અધિકરણ નથી પરત પ્રમાદાત્મક જ અધિકરણ છે. આ પ્રમાદાત્મક અધિકરણથી જ મનુષ્ય જીવ अधि:२णी 2. मने अधि:२७ ३५ ५५ छे. "तेया सरीर' जहा ओरालियं"
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
