Book Title: Tejpalno Vijay
Author(s): Lalchandra Bhagwandas Gandhi
Publisher: Abhaychandra Bhagwandas Gandhi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034643/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navanI Z46 18D tebhyAsanA vinya 206 1476 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www --..... .................................. zrIjainadharmAbhyudaya pra'thamAlA [3] aavn.c gujarAtanA vIra matrI tejapAlano vijaya. ( gAdhA, pAvAgaDha ane cAMpAneranA aprakaTa itihAsa sAthe ) lekhakaH-- 5. lAlacaMdra bhagavAndAsa gAMdhI. vIra sa. 2461] prakAzaka - abhayacaMdra bhagavAndAsa gAMdhI herIsa rADa, bhAvanagara (kAThiyAvADa). 454 3 mUlya 0-8-0 -castsaapaar ......www.sonovel [vikrama sa. 1991 Sava000000000rraman.mmonsoo 0000: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavRtti 1000 mudraka : zAha gulAbacaMda lallubhAI, zrI mahedaya prInTIMga presa, dANApITha-bhAvanagara. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sees coo 000.. itihAsa--premIone sAda samarpita ........................... sabecome000000deg unc.. 00000 lesssb.dec.... 20000 |pavoregao:00seaad. 9000 ben. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrIzvara tejapAla, anupamAM patnI sAthe - AbU laNasIhu-vasahImAM mUti, [ AbU nA le. pra. nA saujanyathI ] Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gooooooooooo 40000000000000000 obsessesses 00000 viSayAnukramaNikA. 00000000000000000000000eeeeee 000, 1 mahimUda begaDAnA maMtrIzvara tejapALa, anupamA patnI che. jaina saMghe. cAMpAneranA rAjA sAthe (pheTa 1) jayasiMhathI sanmAnita somadevasUri viSayAnukramaNikA 1-2 jayasiMha cahuANanA rAjyamAM nivedana smaraNAMjali ra-4. madAphara pAtazAhanA lekhakanAM sva. patnI (keTe 2) bAdharazAha , prAstAvika 5 thI 4ra satrA akambaranA , vikramanI 17 mI sadImAM ekATa 5 ,, 18 mI , godhAnA rAjA 6-8 cAMpAneramAM nemijina pAvAgaDha-cAMpAnera sAthe vikramanI 19 mI sadImAM . jene ItihAsa 9-46 arvAcIna ullekha vikramanI 12 mI sadImAM briTIza sAmrAjyamAM ,, 13 mI , vikramanI 20mI sadImAM pAvakagirinA zikhara para vIra di. jenone praveza vikramanI 15 mI sadImAM upasaMhAra pAvAgaDhamAM saMbhavanAthI tejapAlane vijaya 1-37 vikramanI 16 mI sadImAM prastAva 1-4 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] maMtrIzvaranAM smArA [ giranAramAM, zatrujayamAM, AbUmAM, bharUcamAM ] 47 aitihAsika ghaTanA=nirdezaka 7-8 gAtrA, ghUkula matrIone saMdeza bhrUkulanAM kApa-vacane matridUtanAM sAMtvana vacane! ghUghulanuM abhimAna, dUta,bheTa14-15 vIradhavalanI viziSTatA 15 (10 10-12 12 13 anya rAjAnI sthApanA jaya-smAraka jinamaMdira vaDAdarA, kreATA, vanasaramAM smArakA DabhoImAM smArakA verusa'gama para(cANAdamAM),,30 kuMbhezvara tImAM pAvAgaDhamAM sarvAMtAbhadra,,30-33 dhoLakAmAM pravezotsava 33 mAnIneA mAna-bhaga 34 vijayI vIranuM sanmAna 35-37 21 ai. vizeSa nAmeAnI anukramaNikA 39-52 khIDuM jhaDapanAra vIratejapAla16-17 yuddhanI taiyArI, ma'galAcaraNa 17 18 prasthAna, senAgRha bhrUkula raNamedAnamAM yuddha-prArabha tejapAlanuM prAtsAhana ,, tejapAla ane vIra ghUkula 23 tejapAlanA vijaya 24-25 gAdhAtA gaDha godhrAmAMthI grahaNa karela rAjavaibhava 19-21 25 lekhakanI 24 varSanI sAhitya-DAyarI 25 26 27 "" 28 ,,,, 1-8 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana " A aitihAsika lekha, prAraMbhamAM jaNAvyA pramANe 'jainadharma prakAza ' nA suvarNa vizeSAMka mATe lakhavAmAM AvyA hatA; paraMtu phrA. zu. 15 sudhImAM meAkalavA sUcavAyela lekha, ahIMthI caitrI pUrNimAe ja pUrNa karI bhAvanagara mAkalI zakAyA hatA. jaina dhama` prasAraka sabhAnA mAnanIya pramukha zrImAna zeTha kuvarajIbhAie tenI pahoMca lakhatAM tA. 21-4-35 nA patramAM te tarapha sadbhASa darzAvatAM jaNAvyuM hatuM ke " lekha maLyo paNa bahu meADA maLyA. x have teA aka pUrA chapAi gayA x x lekha vAMcI gayA chu. atyuyAgI che. prayAsa dhaNA lIdhA che. prastAvanA asarakAraka che. have teA tene jIkhIlI aMka vibhAga bIjAmAM dAkhala kazuM x x temAM ceAgya sthAne samAsa kazuM', xx" paraMtu kudaratanA kAi ajJAta saMketa pramANe tyArapachInA tA. 28-5--35 nA patramAM teoe jaNAvyuM ke--" vaizAkha--jeThanA aMkamAM jIbIlI saMbaMdhI hakIkata ja mukavAnI che. x x eTale e aMkamAM tamArA lekha nahIM AvI zake. asADanA aDhamAM jarUra mUkazu'' ane aSADanA aMkamAM A lekhane sthAna ApavA khAsa icchA darzAvatAM x x 'te adhAmAM ApanA lekhane agrapada ApavAnuM che. ' vigere tA. 4-6-35 nA patramAM paNa jaNAveluM; paraMtu A lekha, uddeza pramANe vizeSAMkamAM prakaTa na thai zakavo te| sAmAnya aMkamAM mUkAvavA yAgya na lAgatAM ' graMtharUpe prasiddha karavA ' evA vicAra thayA ane pariNAme a kATa, geAdhrA, pAvAgaDha ane cAMpAneranA mahattvanA aprakaTa itihAsa sAthe vibhUSita thaine A rIte prakAzamAM Ave che. lekhaka. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 06 89 smaraNAMjali ESOMOSoosco " aghaTitaghaTitAni ghaTayati sughaTitaghaTitAni jarjarIkurute / vidhi tAni vadati cAni pumAna naiva vintari . " vidhinI vicitra ghaTanAthI sughaTita thayelAM snehIo aghaTita rIte vighaTita thAya, tyAre vidyamAna vivekI sanehI, tenuM madhura kivA karaNa smaraNa zabdo dvArA zuM vyakta karI zake che ? tema chatAM, bhAratavarSanA Arya sajjanoe ane sannArIoe potAnAM snehIonAM saMsmaraNo aneka rIte karyA che. temanA smaraNArthe tathA zreya, puNya ane yazavRddhi mATe dAnAdi aneka satkartavya karyA che, aneka citro, pratimAo, mUrtiye, maMdire jevAM smArake karAvyAM che. pavitra pustake racAvyAM che, lakhAvyAM che. temanA avinAzI yazodehanI rakSA karI temane amara banAvavA zakya prayatna avazya karyA che. prastuta vIra maMtrIzvara tejapAle pitAnA samasta nehI saMbaMdhI kuTuMba-parivAra ane upakArI sajajanonAM apUrva addabhuta smArake karAvyAM hatAM, temAM tenI patnI anupamAnuM paNa viziSTa saMsmaraNa che. anupama sadaguNa-zIlazAlinI, satkartavyamAM preranArI, saddadharmaniSTha, sAkSAta lakSmI jevI anupamAnA smaraNArthe zrI zatruMjayamAM 1 " tejaHpAla iti pradhAnanivaheSvekazca mantrIzvarastajAyA'nupamA guNairanupamA pratyakSalakSmIrabhUt // " -prabaMdhaciMtAmaNi [ pra. 4]. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupama sarevara karAvyuM hatuM, ane AbumAM tenA tathA tenA putra lAvaNyasiMha(lUNasahi)nA puNyA, neminAthanuM addabhuta zilpakalAmaya manahara devAlaya( lUNasIha-vasahI) racAvyuM hatuM, tyAM devAdhidevanA paramapAsakarUpamAM pitAnI tathA anupamAnI mUrti paNa karAvI hatI. jenuM citra(pheTa) ahiM prAraMbhamAM mUkavAmAM AvyuM che, tenA anukaraNarUpe, 350 varSo pachI megala zahenazAhe pitAnI priyatamAnA smaraNArthe karAvela AgrAno tAjamahAla daSTigocara thAya che e cirasthAyI smAraka snehIonAM apUrva saMsmaraNa nathI zuM ? tema sAmAnya manuSya, yathAzakti kare te zuM agya lekhAya ? A sthaLe duHkhabharyuM Atma-nivedana prakaTa karavAnI kasaNa pharaja upasthita thaI che. nAmathI ane saguNethI uparyukta anupamAnuM smaraNa karAvatI eka vyakti, AzAbharI yuvAnImAM praveza karatAM, rara varSa jeTalI vayamAM-gata varSamAM (vi. saM. 1990 ASADha va. 12) A paMktiyonA lekhaka sAthe 8 varSane dAMpatya saMbaMdha tajIne akALe paralekapravAsinI thaI che! bhAvanagaranI smazAnabhUmimAM bhasmIbhUta thatA enA dehane duHkhI hRdayee azrubharI najare nIhALyo che !! sajajana kuzala DaoNkaTaranI tathA vaidyonI kimatI salAhone ane davAone, vidhinI pratikULatAe, saphaLa thavA dIdhI nahi, vaDodarAthI talAjA, bhAvanagara tarapha karelAM prayANane azubha gavALAM banAvyAM; jenI jIvana-jyotine ujajIvita rAkhavA karelA upacArane, prabhuprArthanAone, saMtanA zubhAzIrvAdone paNa durdeve niSphaLa karyA, jenAM mAta-pitA, baheno ane bhAI vigerenA tathA anya svajanonA aneka prayatnone sArthaka thavA dIdhA nahi !!! kSaya jevI bhayaMkara vyAdhie jenA dehane mahinAo paryA gherI atikSINa, saMtapta , evI duHkhamaya viSama sthitimAMShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikUla sayeAgA vacce paNa jenA pavitra AtmAe ucca prakAranI zAMti, hiMmata, adbhuta dhaiM, viveka ane DahApaNu darzAvyAM. atikSINu azakta thayelA dula dehe paNu, dAdarethI paDatI potAnI e varSanI bAlikA( ci. kAmudI )ne jhIlI bacAvI levA jeNIe kALa bharI. aMtima dine mRtyu-zayyAthI paNa jeNIe svajanakuTuMbanA dhyeyamATe aikayanI bhavya zubha bhAvanA prakaTa karI, sajIvA pratye kSamApanA karI. prabhu-prArthanA, tIrthastavana-zravaNa-smaraNa ane svAdhyAya-dhyAnamAM citta ekAgra karyuM. lAlazrIjI jevAM vayeA pUjya sAdhvIjInAM darzananA ane aMtima ArAdhanAnA suyeAga meLavyA. mRtyunI AgAhI thatAM, kheALAmAM mAthuM mUkI sadAne mATe vidAya mAgatI patnIne, jIvana bacAvavA asamartha nIvaDatA svajana, azrujalAMjali sivAya zuM ApI zake ? iSTa jananA viyAganu AdhrAtakAraka viSama duHkha anubhavatA sAcA premI paNa anya zuM karI zake ? jene nirdoSa AnaMdI snehALa saraLa saumya svabhAva najara sAme taravare che. jenI sAcI Teka, sAcuM kahevAnI hiMmata, vyavahAra-dakSatA ane jenA vinaya, viveka, vidyA-kalA--prema Adi sadguNAne snehI saMbhAre che, jenu kuTuMba-vAtsalya bhUlAtuM nathI; tenA viyeAganI vArSika tithie ( svargavAsanI saMvatsarImAM ) tenA AtmAne parama zAMti IcchatAM, nivApAMjalirUpa A smaraNAMjali samarpe chu. A ladhu kRti jenI zubha bhAvanAbharI preraNAthI prakaTa thAya che, te AtmAe adhiSThita karelA dehanI pratikRtinIyeAjanA ahiM ucita lekhAze. vi. saM. 1991 ASADha va. 12 vAdarA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com } --lekhaka. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. sI. anupamA ( 5. lA, bha, gAMdhInAM sadgata patnI) sva. vi. saM. 1990 ASADha vadi 12 soma. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAstAvika. K. A lekha(pR. 28)mAM jaNAvyA pramANe maMtrIzvara tejapAle vaDodarA pAsenA je utkaTapuramAM AdIzvara jinanuM pavitra dhAma karAvyuM hatuM, te, vikamanI 9 mI sadImAM akeTapura nAmathI jANItuM 84 gAmavALA tAlukA-pragAnuM mukhya aitihAsika nagara jaNAya che. samasta mahAzabdo (birUda-TAITala)ne prApta karanAra, mahAsAmatanA adhipati, suvarNavarSa( suvarNa varSAvanAra), rASTrakUTavaMzI lATedhara karkarAje zakanRpa saM. 734( vi. saM 869)mAM vai. zu. 15, siddhazamI AvAsathI vaDapadraka gAma(vartamAnamAM zrImaMta sarakAranI rAjadhAnI vaDedarA)ne mAtA-pitAnA tathA pitAnA A leka ane paralokanA puNya-yazanI abhivRddhi mATe brahyadAya tarIke AkhyAne ulekha, tAmrapatramAM maLe che. valabhI(vaLA)thI vinirgata bhaTTa sAmAdityanA putra cAturvidya brAhmaNa bhAnubhaTTane dhArmika kriyAvRddhi mATe apAyela uparyukta vaDapadraka gAma, pahelAM, A akeTTakanA caturvedI brAhmaNane apAyeluM hatuM, te samaye A akeTaka(vaDodarAnI pazcimamAM)nI mukhyatAvALI corAzImAM gaNAtuM hatuM. [ vizeSa mATe juo ja. meM. . . 8, pR. ra3 tathA I. e. je. 12, pR. 156 ]. hAlamAM je nAnuM gAma akoTA nAmathI oLakhAya che. samayanI balihArI che !!! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gadhrAnA rAjA vIra maMtrIzvara tejapAle vikramanI teramI sadInA aMtamAM geAdhrAnA je ghUghula rAjA para vijaya meLavyeA hatA, te kayA vaMzanA hatA ? athavA tenA pitA ke pUrvaja kANu hatA ? te sakhaMdhamAM koi ullekha maLI zakayo nathI, tema chatAM vi. saM. 1274 mAM geAdhrAmAM racAyelA chakammuvaesa apabhraMza graMthanA ullekha parathI jaNAya che ke tyAM cAlukayavaMzanA kaNDa( kRSNa )rAjA hatA. ethI anumAna thaI zake ke ghUghula, tenA putra yA vaMzaja uttarAdhikArI haze. gA. e. sirImAM prakaTa thanArA e graMthamAM gAdhrA 1 suprasiddha vidvAna amitagati muninI paraMparAmAM, mAthurasaMdhamAM thayelA caMdrakati muninA saheAdara ziSya amarakIrti gaNi sArA kavi thai gayA, jeNe saM. prA. aneka graMthA racyA hatA. tee gAdhA nivAsI nAgara pulanA, kuNDara vaMzanA, zuSupAla ane cacciNinA suputra hatA. teee peAtAnA laghubaMdhu apasAya( akhA[*]prasAda )nI prAthaeNnAthI vi. saM. 1274 nA bhAdrapada 14 guruvAre gRhasthAnAM SaT karmonAM upadezavALA, apabhraMza bhASAmAM 14 saMdhimaya jIvanmuvato graMtha eka mAsamAM racyA hatAH-- NAyarakula-gayaNadiNesareNa x x suNi kaNhauravaMsavijayaddhaya ! x x avvapasAe caciNiputte gihicchakammapavittipavitteM / guNavAlaho sueNa virayAviu avarehi mi ( vi ) maNeNa saMbhAviu // bAraha sayai sasanta - cayArihi, vikkamasaMvvaccharaho visAlihi / gayahimi bhaddavayaho pakkhaMtari, guruvAsarammi cauddasivAsari || ekke mArse eha samatthiu, sai lihiyau Alasu avahatthiu / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tyAMnA cAlukyavaMzI rAjA kaha(kRSNa)ne paricaya maLe che ke gUrjara dezane mahataTa(mahIkAMThA) nAmane madhya deza, bahapradezavALe che. te nagare, Akare ane zreSTha gAmevaDe gherAyeluM che. vividha prakAranI saMpatti vaDe samRddha che. tyAM daha(godraha-gadhrA) nAmanuM nagara che, te vicitra dezonA dhAmarUpa hAI jANe svarga hoya tevuM jaNAya che. tyAM rahelA zebhatA prAsAdanI paMkti zaraDatunAM vAdalAMnI tRSAne(?) vahana kare che, ane dhvajAnI ghugharIonA madhura dhvanivaDe jANe pitAnI atisiddha samRddhine deve pAse kahe che. anya dezamAMthI AvelA ke je nagarane joIne, pramudita thaIne manamAM mAne che ke-lakSmI-prakAzavALA, A nagara AgaLa, anya nagaranuM prakRSTa varNana karavuM e ucita nathI. te nagarane, cAlukyavaMzI, naya(nIti ne jANakAra, zreSTha nareMdra kaha(kRSNa) pAlana karatuM hatuM, je bAhA ane AMtara zatruone vidhvaMsaka hato tathA cha darzananuM bhaktipUrvaka sanmAna karate hate. jANe rAjamaMDalamAM devatva 1 " aha gujaravisayaho majjhi desu NAmeNa mahIyaDU bahupaesu / NayarAyara-varagAmahi Niruddha NANApayArasaMpaisamiddha // tahi Nayaru asthi godaha yaNAmu Na saggu vicittasuresadhAmu / pAsAyaha paMtiu jaha sahati sarayanbhaho tisANaM bahaMti // dhaya-kikiNi-kalaravehi sariddhi NaM kahai surahaM pAsi yaisiddhi // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpanna thayuM, jANe kSAtradharmo deha darzAvyo (mUrtarUpe prakaTa thaye), e saghaLA vakhatamAM rAja-vidyAne vicAranAra, tenA jevo bIje kaI pRthvImAM nathI. jenA rAjyamAM buddhizALI leke dharma, paropakAra, zubhadAna, nitya mahotsava dvArA sukhane anubhava karatA hatA. duHkha, dubhikSane leza paNa jANatA na hatA. tyAM trahaSabha jinezvaranuM uMcuM, sajAvaDe zobhatuM, caMdra jevuM caityagRha(jinamaMdira) hatuM, jenA darzanavaDe durita(pApa)ne vilaya thAya che ane je lekevaDe puNyahetu manAya che. A A lekha pR. 27 mAM jaNAvyA pramANe maMtrIzvara tejapAle godhAmAM karAveluM bIjA tIrthakara ajitanAthanuM maMdira, uparyukta maMdira pachInuM hAI bIjuM jenamaMdira gaNAya. 1 ghattA / desAgayaloyahi jAyapamoyahi, jaM NNievi maNi maNNiyaiM / eyaho saMkAsau lachipayAsau, Nayaru aNNu Na pavaNNiyai // tahi cAlukkavaMsi NayajANau, pAlai kaNha gariMda-pahANau / jo bajhaMtarArividdhaMsaNu, bhattie sammANiyacchaiMsaNu / NivavaMdiggaya) devattaNu jAyau, khattadhammu NaM darasiyakAyau / sayalakAlabhAviyaNivavijau puhaI ko vi Natthi taho vijau // dhamma-parovayAra-suhadANai, NiccamahUsava-buddhisamANai / jAsu raji jaNu eyai mANai, dukkhu duhikkhu seru Na viyANai // risaho jiNesaho tahi ceIharu, tuMgu sahAsohiMu NaM sasaharu / raMge Turika pisina, puNaka gaNa manaDuM " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvAgaDha-cAMpAnera sAthe zve. jainAnA itihAsa. pAvakigira( pAvAgaDha ) para, cakrezvarI devIe ApelA varadAnavALA, vIrathI 48mA paTTa para vikramanI 12 thayelA, zve. A rakSitasUrie ( u. mI sadImAM, vijayacaMdre vi. saM. 115( 6 )9 ) mAM] vidhipakSa(acalagaccha) pravartAvye hatA--ema jahAMgIranA amAtya ugrasenapura( AgarA )- nivAsI AsavALa lADhAgeAtravALA kurapAla ane sAnapAle vi. sa. 1670 mAM a`calagacchanA kalyANasAgarasUri dvArA pratiSThita karAvelA zreyAMsanAtha maMdiranI prazastimAM ullekha che [ jaina sAhityasa MzAdhaka kha. 2 jo, a. 1]. anyatra acalagaccha-paTTAvalImAM ullekha maLe che ke uparyu kta Aya rakSite pAvAgaDhamAM mahAvIra-maMdiranAM darzana karyA hatAM. ' zve. jaina maMtrIzvara tejapAle pAvAgaDhamAM satAbhadra prAsAda karAvyAnuM A lekha[pR. 30-32] mAM, vi. saM. 1497 mAM racAyelA vastupAla-caritra( sa. kAvyagraMtha )nA AdhAre jaNAvyuM che. vizeSamAM maMtrIzvara vikramanI 13 mI sadImAM, 1 cAMpAnera-pAvAgaDhamAM aneka rAjya-parivartInA ane AsmAnI- sulatAnInA yuga vItyA pachI paNa, te matrIzvare tyAM karAvelAM smArakAnA avazeSAdiSTagAcara thAya che-- '' x te( jumA masada )nI bArImAM ane dhummaTAmAM je Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 tejapAle zatru Mjaya para racAvela nadIzvaranA karma sthAya mATe kaeNTeliyA jAtinA pASANunA 16 thAMbhalAe A pAvaka patathI jalamAge ANyA hatA. evA ullekha, vi. sa. 1361 mAM racAyelA prabaMdhaciMtAmaNi vastupAla-teja:pAlaprabaMdha ]mAM maLe che. pAvagirinA mUlanAyaka tarIke kayA zikhara para vIra prastuta maMtrIzvara tejapALe pAvaki(i pAvAgaDha ) para karAvelA satAbhadra prAsAdamAM tIrthaMkaranI pratimAnI pratiSThA karAvI hatI? te tyAM spaSTa pratipAdana karyuM nathI; tema chatAM anyatra anveSaNa karatAM jaNAya che ke--tyAM bhagavAn vIranI pratimA mukhyatayA hatI. upayukta maMtrIzvaranA samakAlIna mahendrasUri (zve. jaina vidhipakSIya ) nAmanA vidvAn AcArye prAkRta bhASAmAM 111 gAthApramANe tI mAlA-teAtra raceluM che; temAM anya kAtarakAma ane zilpakaLA darzAvI che, te ajAyabI pamADe tevI che. AbunA pahADa upara AvelA delavADAnAM jainama dizamAM je prakAranI ATha pAMdaDIvALA kamaLanI racanA karavAmAM AvI che. tevA ja prakAranI AkRtio atra paNa jovAmAM Ave che. phera mAtra eTaleA che ke te jainama diAnA kAtarakAmamAM zilpIe peAtAnI badhI akkala vAparelI dekhAya che. tyAre ahiMyA tenI gheADI rUpareSAnuM ja jJAna thAya che. ''--cAMpAneranAM khaMDiyereA [bhadrakALI pR. 247]. --A lekhakane khabara nahi hoya ke AbhU(delavADA )nAM maneAhara zilpakalAmaya smArakAnI racanA karAvanAre pAvAgaDhamAM paNa tevuM smAraka racAyu hatuM, je kAla-baLe kravA sattA ane palaTAi gayuM che! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 tIrthonuM smaraNa karyA pachI 77 thI 80 gAthAomAM, bharuaccha( bharUca )mAM, azvAvabedha, samalikAvihAra tImAM rahelA munisuvratasvAmIne namana karyA pachI 81 mI gAthAmAM, staMbhanapura( khabhAta )mAM rahelA, prAtihA nA sanidhAnavALA pArzvane vandanA sAthe pAvakiri( pAvAgaDha )nA zreSTha zikhara para rahelA, du:kharUpI dAvAnalane zAMta karavAmAM nIra jevA vIranI stuti karI che. "" 1 " sannidhiyavAhighera pAse vaivAmi thamammi | pAvayagirivarasihare duha - dava - nIraM thuNe vIraM // --tI mAlA [ vi. saM. 1923 mAM muMbaImAM zA. hIrajI haMsarAja dvArA pra. ratnasAra bhAga khIjo pR. 31, gAthA 81]. A tImAlA stAtranI 93 mI gAthAmAM, Akhu paranA vastupALa( tejapALa )kRta jina-bhavananA paNa nirdeza karyo che, jenI pratiSThA vi. saM. 1287 mAM thai hatI ethI A steAtra tyArapachI svalpa samayamAM racAyuM haze--ema anumAna karI zakAya. vie 40 mI, 69 mI gAthAmAM tathA aMtima 111 mI gAthAmAM paNa yuktithI zrImad mahendrasUri nAmanuM sUcana karyuM che. '' evamasAsaya - sAsa paDimA thuNiA jiNiMdacaMdAgaM / sirimaMmahiMda bhuvaNiMda-caMda muNiviMdathuya - mahiyA // ,, meruttu MgaranA zatapadI-samuddhAramAM tathA vidhipakSa(acalagaccha) nI paTTAvalImAM jaNAvyA pramANe mahendrasUrine janma vi. saM. 1228 mAM, dIkSA vi. saM. 1237 mAM, sUripada vi. saM. 1263 mAM, gacchanAyakapada vi. saM. 1271 mAM ane svavAsa vi. saM. 1309 mAM 82 varSanI vaye tayaravADAmAM thayA hatA. tenI kRti tarIke tyAM A steAtrane sUcavyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pAvAgaDhanI taLeTImAM vaselA caMpakanera(cAMpAnera)nA nivAsI prAgvATa(poravADa) sA. guNeyake vikamanI 15 ane ke. vAghAke vi. saM. 1490 mAM mI sadImAM. karAvelA paMcatIthanA tathA zAMtinAtha prAsAdanA AlekhyapaTe' (kapaDA para Alekhela tIrtha-prAsAda-citra) pATaNanA saMghavIpADAnA tADapatrI pustakabhaMDAra naM. 240)mAM sUcavAyela che [ juo. gA. e. si. pATaNa jena bha. kaTalega vai. 1, pR. 154]. Acitra cAMpAnera, pAvAgaDhanAM che. jenamaMdiranAM jaNAya che. vikramanI 15 mI sadInA chellA bhAgamAM, jena ve. tapAgacchamAM suprasiddha semasuMdarasUrinA pAvAgaDha mAM mahAna vidvAn ziSya bhuvanasuMdarasUri saMbhavanAtha. thaI gayA. je(gurubaMdhu)nuM smaraNa munisuMdarasUrie vi. saM. 1466 mAM gurnAvalI( padya 423)mAM karyuM che ane jemaNe bhaTTa vAdIndranA mahAvidyAviDaMbana graMtha para vidvattAbharyo vivaraNa- TippanAdi ( je gA. e. si. naM. 12 mAM prasiddha) racyAM che. te vidvAne yAtrAdi-prasaMge jinezvarenAM-tIrthonAM bhaktibhAvabharyAM aneka stotra racyAM hatAM, temAM pAvaka bhUdhara (pAvAgaDha parvata) para rahelA 3 jA tIrthakara zaMbhavanAthanuM 9 padyamaya saM. stotra paNa che, jenAM 8 padyanuM chelluM caraNa A pramANe che-"tu po mUdha rAma tam . " 1 manahara kare. jenamaMdiravALA uparyukta AlekhyapaTanA phoTAo, dhI IDIA sosAyaTI laMDana dvArA 1932 mAM prakaTa thayela InDiIana ArTa enDa leTarsamAM rA.rA. nAnAlAla cI. mahetA AI. sI. esa. nA paricaya lekha(pR. 71 thI 78) sAthe prakAzamAM Avela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha -pAvaka parvata para rahelA te bhavanAtha(trIjA tIrthakara)nI huM stuti karuM chuM. pAvakadurga-maMDana A saMbhavajina-stavananuM prAraMbha padya A pramANe che- " mahAprAtihAryazriyA zobhamAnaM suvarNAdivapratrayIdIpyamAnam / sphuratkevalajJAnavallIvasantaM stuve pAvake bhUdhare zambhavaM tam // " temAM pAvAgaDhane muMDarIkAcala-zatruMjaya parvatanA avatArarUpe varNavatuM 5 muM padya A pramANe che" sthitaM puNDarIkAcalasyAvatAre'khilakSmAdharazreNizRGgArahAre / tRtIyaM jinaM kundadantaM bhadantaM stuve pAvake bhUdhare zambhavaM tam / / " cAMpAnera puranA mukuTa jevA pavitra pAvakAdri para rahelA saMbhavanAtha(ve. jinamUrti) pratye bhaktibhAva preratuM bhuvana nAmacalita chelluM padya, temAM A pramANe che- " cAMpAnerapurAvataMsavizadaH( de ) zrIpAvakAdrau sthitaM ___ sArva zambhavanA yakaM tribhuvanAlaGkArahAropamam / itthaM yo gurubhaktibhAvaphalitaH saMstauti taM vRNvate tAH sarvA api maGgalotsavaramAbhogAnvitAH sampadaH // " prakaTa thate jainastavyasa doha [ bhA. 2 je, pR. 16-167 ] tapAgacchanA sumatisuMdara AcAryanI madhura vANI sAMbhaLIne mAMDavagaDha(mALavA)ne viziSTa vikamanI 16 mI saMghapati vellAka, sulatAnanuM pharamAna sadImAM che. meLavI saMgha laI yAtrAe cAlyuM hatuM. jaina saMghe ratalAmamAM para saMghavIo sAthe saMdha pati-tilaka dharAvI IDaragaDha, jIrAvAlA, 1 pra. sArAbhAI navAba dvArA prApta. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aba, rANapura vigeremAM yAtrA karI vellAke AcAryazrIne suvarNa vigere nANAMthI vadhAvyA hatA ane sAthenA 300 saMyane veSa-vastrAdi paherAmaNIthI satkRta karyA hatA. ane "te ja saMghavIe te vakhate e ja AcArya dvArA semasAgaragaNine vibudha(5)pada apAvyuM hatuM. pAvakazela(pAvAgaDha) para rahelA zaMbhavanAthane praNAma karyA pachI hadayamAM zAMti pAmatA te saMghavIo mALavA dezamAM potAnA sthAne pahoMcyA hatA. "--evo ullekha, vi. saM. 1541 mAM paM. semacAritragaNie racelA guruguNaratnAkara kAvyamAM maLe che. vi. saM. 1508 mAM vai. va. 13 prAgvATa sAle tapAgacchanA ratnazekharasUri dvArA pratiSThita karAvelI 24 pratimAomAMthI babbe pratimAo bhinna bhinna sthAnamAM sthApI hatI, temAMthI be pratimA caMpakameru( cAMpAnera )mAM paNa sthApI hatI [ juo jina vi. prAcIna jenalekha-saMgraha bhA. 2, le. 372 ] vi. saM. 1517 mAM bheja-prabaMdha vigere racanAra ratnamaMdiramaNie upadezataraMgiNuM [ ya. vi. caM. pR. 6 ] mAM puruSapravartita tIrtho jIrApallI, phalavardhi, kalikuMDa, karkaTezvara, pAvaka, ArAsaNa, saMkhevara, cArUpa vigere sUcavatAM prastuta pAvAgaDhane paNa pAvaka zabda dvArA sUcavela che. 1 " tenaiva somasAgaragaNestadA yairadAyi vibudhapadam / pAvakazaile sambhavanAthamathAnamya saGghazAH // hRdi nivRtimantaste mAlavanIti nijAlayAnApuH // " -guruguNaratnAkara kAvya [ sarga 3, padya 91-93 ] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 vi. saM. 1524 mAM pratiSThAme racelA semasAlAgya kAvya sarga 10, padya 3ra thI 42 mAM jaNAvyuM che ke- vi. saM. 1499 mAM rANapura(mAravADa)mAM, siddha puranA rAjavihAra jevuM "tribhuvanacAMpAneranA rAjA dIpaka jinamaMdira, tapAgacchanA sema jayasiMhathI suMdarasUri dvArA pratiSThita karAvanAra sanmAnita suprasiddha piravADa vaNiku dharaNazAhe semadeva. tyAM madhuravacanabhASI semadeva vAca kane AcArya padavImAM sthApita karAvyA hatA. guru-gaNAdhIzanI AjJAthI ujajayaMta( giranAra )mAM saMghapati lakSe ane gadAsacive karAvelAM ghaNA jinabiMbanI pratiSThA karanArA tathA vAcaka vi. pada ApanArA te prabhAvazAlI AcArya emadevasUrie cAMpAnera-pAvAgaDhanA suprasiddha rAjA jayasiMha, jUnAgaDhanA rA. maMDalika ane mevADanA mahArANA kuMbhakarNane madhuravANI, kavitA-zakti, samasyAM-pUrti vigerevaDe hRdayamAM camatkRta karyo hatA-te saMbaMdhamAM temanA samakAlIna vidvAna kaviyenA ullekho tarapha lakSya ApavuM joIe. uparyukta paM.pratiSThA seme semasabhAgya kAvyamAM sUcavyuM 1 tapAgacchanAyaka somasuMdarasUrie racelAM, yuSyadakSmadUzabdapragavALAM 18 oNtro ya. vi. caM. nA jaina stotra saMgraha bhA. 1 lAmAM pra. ne temanA ziSya prastuta guNavAna semadevagaNie gurubhakitathI zuddha karyA hatAM tathA te para saMkSipta avamUrNi vi. saM. 1497mAM racI hatI. pATaNanA jainasaMdhanA pu. bhaMDAra(DA. 40)mAM rahelI tenI pratimAM spaSTa ullekha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke -"utkaTa zatruone jItanAra, rAja-teja-pratApavaDe sUrya je, mevADane svAmI te A kuMbhakarNa rAjA, je (sAmadevasUri) nI navAM kAvyo racavAnI kaLAvaDe hadayamAM harSita thaye hate ane tene zrIharSa kavithI paNa zreSTha kavi mAnate hate. jeNe( emadevasUrie ) pUrI karelI navA mahAna arthavALI, vidvAna vaDe varNana karAtI samasyAne sAMbhaLIne jIrNadurga( junAgaDha )ne svAmI maMDalika rAjA, pitAnA hRdayamAM camatkAra pAmyo hate. zatruone kaMpAvanAra, caMpakanera(cAMpAnera)ne nAyaka, dAtA ane vizuddha caritravALo, rAjAomAM mukuTa je, jayasiMha rAjA, je(semadevasUri)nAM vacanevaDe, prasanna thaIne pitAnA snehIo sAthe jaldI pitAnuM mAthuM DAlAvate hate. jagamAM upamA na ApI zakAya evA rUpavaDe kAmadevanA ahaMkArane naSTa karanAra, caMdra jevA ujajavala yazavaDe samasta vizvane bhAvanAra, cAturyavaDe bRhaspati jevA, atitejasvI, naradeva ( rAjAo )thI namana karAyelA te semadevasUri bhatA hatA." 1 " zrImedapATapatirutkaTazatrujaitraH zrIkumbhakarNanRpatipatigmabhAnuH / yannavyakAvyakalayA hRdaye jaharSa zrIharSato'yamadhikaM ca kaviM sa mene // zrIjIrNadurgavibhumaNDaliko narendro yatpUritAM navamahArthayutAM samasyAm / AkarNya karNapuTakena sakarNavardhyA tUrNa svakIyahRdaye sa camaccakAra // pratyarthikampakaracampakaneranetA dAtA'vadAtacarito jayasiMhabhUpaH / samprINitaH praNayibhiH saha yadvacobhistUrNa sma ghUrNayati maulimilezamauliH / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surawww.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 vi. saM. 1541 mAM paM. semacAritragaNie paNa guru guNaratnAkara kAvyamAM ene anusaratuM sUcavyuM che ke- "jeoe(semadevasUrie) taruNavayamAM hovA chatAM paNa, rAja-sabhAmAM harSa varSAvatAM vAkya vaDe, vidyA saMbaMdhI vivAdevaDe madamatta thayelA vAdIonuM nivAraNa karIne pitAnI kavitA -kalAnA atizayathI kuMbhakarNa rAjAne raMjita karyo hate. jeoe(semadevasUrie) pitAnI vANInI madhuratA, kavitA, samasyA-pUrti vigerevaDe pAvakAvanipa(pAvAgaDhanA rAjA) jayasiMha, ane jIrNa durga(junAgaDha)nA rAja rA maMDalika vigere narendronA hadayamAM camatkAra pamADyo hate. jagadanupamarUpadhvastakandarpadarpaH zazivizadayazobhiH zobhitAzeSavizvaH / padanatanaradevaH somadevaH sa sUrizcaturimasurasUribhUribhA bhAsate sma // " -semasaubhAgyakAvya jaiina jJAnaprasAraka maMDaLa, muMbaI dvArA pra. sarga 10, padya 38 thI 41 ]. -somasaubhAgya-Tippana cA. smA. graM, 22 paTTAvalI-samuccaya bhA. 1, pR. 39 ]mAM jaNAvyuM che ke___ "mahAbAdI samarthavyAkhyAtA mevADAdhipatikuMbhakarNa-jIrNadurgAdhipatimaMDalika-cAMpAnerAdhipatijayasiMhapUjitaH samarthakaviH shriisomdebhU!i " bhAvArtha-mahAvAdI, samartha vyAkhyAtA ane samartha kavi zremadevasUri, mevADanA adhipati kuMbhakarNa, jIrNadurga(jUnAgaDha)nA adhipati maMDalika ane cAMpAneranA adhipati-rAjA jayasiMhavaDe pUjita-satkRta-sanmAnita thayA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jeo, rAjAone rajana karavAnI kalA ane khalavaDe bappabhaTTi jevA, vizAla buddhivaDe bRhaspati jevA, kudRSTiene jItanArA hAvAthI devasUri jevA, tathA aneka stava ane stuti karavAvaDe je jinaprabha jevA hatA. te vAcaka- nAyaka sAmadevagaNane, te prasiddha gaNadhArI( gacchanAyaka ) ratnazekharasUrie, rANapura nagaramAM, sadhapati dharaNe karelA maheAtsavapUrvaka sUripada ApyuM hatuM.1 ,, rAjA jayasiMha cahuANunA rAjyamAM. hAleAla gAma pAse nAnI umaravANu gAmamAM rahelA kUvA uparanA zilAlekha parathI jaNAya che * pAvAgaDhanA rAjA ke-vi. saM. 1525mAM mAgha va. 8 zinavAre, pAvakadurgA ( pAvAgaDha ) para uparyu kta mahArAja jayasiMhadevanuM rAjya vijayavaMta hatuM. ANuvaMzamAM pRthvIrAja pramukha ghaNA rAjA thaI gayA. e ja vaMza-kulamAM tilaka jevA thayelA [ raNathaMbhAravALA ] hammIradevanAkulamAM thayelA 1 " vidyAvivAdamadameduravAdivRndaM vAkyairnivArya nRpaparSadi harSavarSaiH / yai raJjitaH svakakavitvakalAtirekAt kSullairapi kSitipatiH kila kumbhakarNaH // zrIpAvakAvanipasajjayasiMha - jIrNadurgeza - maMDalikahAma ( rA pra ) mukhA narendrAH / AtmIyagIrmadhuratA-kavitA-samasyApUrtyAdinA hRdi camatkRtimApitA yaiH // bhUjAniraJjanakalAbalabappabhaTTikalpAstvanalpadhiSaNA dhiSaNAnukArAH / ye devasUrisadRzAH kudRzAM jayitvA nnaikastava - stutividhAnajinaprabhAbhAH / / tebhyo dadurnagararANapure kSaNaudhe sUreH padaM dharaNasaGghapatipraNIte / zrIsomadevagaNivAcakanAyakAnAM zrIratnazekharavarA gaNadhAriNaste // ,, --guruguNaratnAkara kAvya [ sa` 1, padya 107-110 ya. vi. gra: ] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com jayasiMhanA paricaya Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMgarAjezvaranA putra A jayasiMha rAjA hatA. jemAM pUrva puruSane uddhAra karavAmAM dhIra, zrIzaktinAra bhakta, nitya suvarNa ane gAyanuM dAna karanAra, ddhine zAsana ApanAra ati dAnI, pratApI rAjAdhirAja hatA. temanA AdezathI uparyukta AMmaNuM gAmamAM pitAnI mAtA kAmAdevInA puNya mATe pUrvokta kU karAvyuM hatuM. aNahilavADa pATaNa(gujarAta)mAM prAgvATa bRhacchAkhA (visA poravADa)mAM mukuTa jevA chADA pATaNanA che. jena zeThanA vaMzamAM khImasiMha ane sahasA saMghavIoe nAmanA be udAracarita saMghavI, vikamanI pAvAgaDhamAM karA- 16 mI sadInA prAraMbhamAM thaI gayA. vela maMdira ane jemaNe potAnA kuTuMbanI sAdhvI sAdhumUrtipratiSThA labdhine tapAgacchanA jayacaMdrasUridvArA 1 vijayanagaranA rAjA devarAya(mallikArjuna bIjA)nA darabAranA kIrtikara kavi gaMgAdhare "gaMgAdAsa-pratApavilAsa" nAmanuM nATaka racyuM hatuM, temAM sUcavyA pramANe ukta nATakakAra, dvArakAnI yAtrA karI, ahammadAvAda nagaramAM gujarAtanA sulatAnanI sabhAnA vidvAnane cUpa karI, cha mahinA sudhI tyAM rahyo hato. pachI tyAMthI nIkaLIne te pAvAcala(pAvAgaDha)nA adhIzvara ane caMpakapura (cAMpAnera)nA iMdra uparyukta gaMgAdAsa rAjAne maLyo hato. te kavinI kavitAthI saMtuSTa thayelA te rAjAe bahumAna-dAne dvArA parituSTa karI kavine potAnA caritrane abhinayavALuM nATaka karavA kahyuM hatuM. te pramANe racAyeluM leTettara te nATaka, cAMpAnera jaI mahAkAlInA mahatsava upara pUrvokata rAjAnI samakSa bhajavavAmAM Avyu hatuM, jemAM e rAjAe ahamadAvAdanA sulatAna sAme karelA yuddha-parAkramanuM varNana che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahotsava pUrvaka pravartinI padavImAM sthApita karAvI. jemaNe caMpakanera samIpanA atyacca zikharavALA pAvakagiri (pAvAgaDha) para ahaMtanuM citya ane tyAM AhaMta(jinanuM ) atipraDha biMba karAvyuM hatuM, jenI ucca prakAranI pratiSThA paNa, te baMnee harSotsavapUrvaka vi. saM. 1527 mAM poSa va. panA sudivase karAvI hatI. je baMne saMghavIe vi. saM. 1533mAM saMdha-sanmAna karatAM, anna-dAna ApatAM, sukSetramAM dravya sthApatAM, tathA jinamatanI prabhAvanA karatAM zatruMjaya, giranAra vigeremAM mahAna yAtsava karyo hato. dAna-zAlA,dine ddhAra, sAdharmikabhakti, rUpAnANAvALA samyagdarzana-medanI lahANa, ga7-paridhApanikA, pratimA-pratiSThA, gurunAM pada-sthApana, proDha pravezetsava, tIrthoddhAra, parepakAra vigere satkartavya dvArA jinazAsananI prabhAvanA karanArA e baMne saMgrahasthAe tapAgacchanA lakSmIsAgarasUri, semasUri vigere AcAryonA sadupadezathI vi. saM. 1538mAM cikeza(jJAna bhaMDAra)mAM potAnA dravyavaDe samagra jinasiddhAMta lakhAvyuM hatuM. temAMthI maLI AvatI pustikA enA aMtamAM temanI vistRta prazasti pATaNa ta. bhaM)thI temane paricaya prApta thAya che. 1 " zrImApanera-pAvavijo chogaDita zcaityaM tatra ca biMbamAItamatiprauDhaM pratiSThAM tathA / tasyoccairmuni-dRra-zara-kSiti[1527]mite varSe saharSotsavaM vaSacalitapaMjanIkuTriNe yau zAMnatuH 1rA " 2 " sotkarSa zikhi-zaMbhunetra-viSaya-kSmA [1533] saMkhyavarSe sadA 'pyanAvAritadAna-mAnavidhibhiH zrIsaMghasanmAnanaiH / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surawww.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 vi. saM. 1529 mAM jeTha vada 7 guruvAre caMpakapuramAM aMcalagaccheza jayakesarisUrinA upa cAMpAneranA zve. dezathI gujaravavaMzanA ma. nagarAja jainAe pratiSThita suzrAvake pitAmahanA puNyamATe karAvI, karAvelI mUrtiyA zrIsaMghadvArA pratiSThita karAvela zAMtinAthakhikha, bheAImAM sAmaLA pArzva nAtha-jinAlayamAM che. [jue buddhi. jaina pratimAlekhasaMgraha bhA. 1, se. 29] mahimuda vegaDA (begaDhA)nA rAjayamAM, A pAtazAha mahimuda begaDAnA samayamAM paNa tyAMnA nagarazeTha cAMpazI metA vigere ve. jainAnuM prAdhAnya jaNAya che. jeonI preraNAthI haDALAnA atidhanADhya chatAM sAdA sukSetrArthanivezanairjinamataM prodbhAsayaMtau ca yau zrIrAnuMgaya-naivatAviSu mahAyAtrotsavaM catuH // 14 || " vasu-tri-rAra-mU [1128] coro xx x zrIpAdhipaNI(ghI)mAsiMd--sattAsau vavAnyAvid || 20 ||" --pATaNa tapAgaccha bha'. DI. 37 1 je vakhate aNahilapura pATaNamAM pAtasAha mahimuda suratrANanuM rAjya hatuM ane tenA vijayakaTaka( sainyachAvaNI )nI sthiti capakanera sthAnamAM hatI. te vakhate vi. saM. 1545mAM mA. va. 2 zukravAre, viSNuzarmAnA prasiddha paMcAkhyAna( pa'cataMtra )nA, A dhanaratnasUrie karelA samuhAranI eka prati, siddhapuravAsI ' ve vAchAnA putrane bhaNavA mATe prAgvATavI ma'. kezavanA putra ma. bhImAnA putra matrI Asare puNyAya mATe lakhAvI hatI-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara 6 , khemA dedarANI jevA udAra sagRhasthe vikarALa duSkALa vakhatanA upADI lIdhelA, vArSika rakSA-bhArathI anna--dAtA ' , du kALa--bhaMjaka ' ' zAha ' jevAM viSNuk jainasamAjanAM rUidane sAcAM karI batAvyAM hatAM. dR nAnAM mukhane baMdha karAvI zAhaTane sAcavI hatI. e vRttAnta jANavA mATe kavi lakSmIrane vi. sa. 1721 mAM racelA khemAneA rAsa [ aMtihAsika rAsasaMgraha bhA. 1, ya. vi. caM. pra.] jovA joie. ' 5. vivekadhIragaNie vi. saM. 1587mAM racelA iSTA - sAdhaka nAmanA zatrujayAdvAra prakhaM[u. 2, zlA. 19 ]mAM zAhi mahimuda vegaDanA paricaya ApatAM jaNAvyuM che ke-- teNe yuddhavaDe durgA ane capaka (cAMpAneragaDha ) lIdhA hatA?.' uparyu kta prabaMdhanA aMtamAM mUkela rAjAvalIkAkamAM, gujarAtanA sulatAnAmAM vi. sa. 1515 thI para varSa pa ta tenuM rAjya tathA teNe grahaNa karela pAvakAcala ( pAvAgaDha ) ane jIrNa durgaM ( jUnAgaDha )nuM sUcana che.2 svastizrI saMvat 1545 varSe mArgasara vadi pakSe dvitIyAyAM tithau zukre dine zrIpattana [zrI]madarNAhallapurapattane vAstavyazrI pAtasAha shriimhimudsutrALarAgye vinayasthiticapana sthAne viMdha rAkhyormiM| xx " --pATaNa saMdha, jUnA bhaMDAranI prati DA. 30 (C 1 mahimuMda - kutubadInau zAhimahimuMdavegaDastadanu / yo jIrNadurga - caMpakaduga jagrAha yuddhena // zatruMjayatIrthoddhAra-prabaMdha [ AtmAnaMda sabhA bhAvanagarathI pra. 6. 2, zlA 16 ] 0 < 2 saM. 1515 va0 mahimuMdavegaDurAjyaM va0 52 pAvakAcala jIrNadurgau gRhItau / ' --rAjAvalI-kASTaka. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com '' Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSkALanA vikaTa varSamAM zAha birUdanI zobhA vadhAranAra khemAzAhanA rAsamAM vi. saM. 1721 mAM kavi lakSmIrane te sthaLanuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke"gujara deza che guNanI, pAvA nAmeM gaDha besaNa, moTA zrIjina taNA prAsAda, saraga sarIzuM mAMDe vAda. 2 vase sehara taleTI tAsa, cAMpAnera nAmuM suvilAsa; gaDha maDha maMdara pila prakAsa, saptabhUmImAM uttama AvAsa. 3 varaNa aDhAra tyAM suSi vase, sobhA deSi manasu lase; vepArInI nahI re maNuM, sAtameM hATa saraIyAM taNuM. pAsAha tihAM paragaDe, rAjya kare meMmmada vegaDe; satarase gujarane dhaNi, jiNe bhujabale kIdhI pahavi ghaNi. 6 ja nagarazeTha meto cAMpasI, ahanisa dharmataNi mati vasI. 9"vi. vi. vi. saM. 1547mAM mAgha zu. 13 caMpakaneravAsI gUrjarajJAtinA sA. sadayavae tapAgacchI sumatisAdhusUridvArA pratiSThita karAvela zItalanAtha biMba(paMcatIthI) amadAvAdamAM, devasAnA pADAmAM, pArzvanAtha jinAlayamAM che [juo buddhi. jenapratimAlekhasaMgraha bhA. 1, le. 1088]. vi. saM. 155lmAM caMpakanevAsI . dharaNake, nigamAvirbhAvaka IMdranaMdisUri dvArA pratiSThita karAvela zAMtinAthabiMba, banArasa sUtaTalAnA jainamaMdiramAM che [juo-pU. nAhara- jenalekhasaMgraha bhA. 1, le. 404]. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surawww.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pAtazAha madAphara( mujaphphara )nA rAjyamAM, gujarAtanI pavitra pRthvInuM pAlana, jyAre madAphara pAtazAha karatA hatA, te vakhate, pAracAMpAneranA ce, vADavaMzamAM puruSa ane padamAinA putra zrImAne lakhA- vamAna nAmanA guNavAn gRhastha thaI velAM jainAgamA gayA. jenI patnInuM nAma maNI ane parAkramI putrAnAM nAma 1 udayakiraNa, 2 sahasrakiraNa, 3 vijayakiraNa ane 4 siMdhA(?) hatAM. pASadha vigere dharma kRtya karanArA, ahucchAsananI unnatimAM sAvadhAna e sagRhastha, jayakezarisUri vidhipakSa-(a'calagaccha)nA ziSya kIrtivallabhagaNinA upadezathI vizeSa prakAre dharuci thayA hatA. putrAe vistArelA yazavALA teva mAnazeThe bhujAthI upArjita karelA dravyane saphaLa karavA 11 aMgasUtreA lakhAvyAM hatAM. e jainAgamanA lekhanane! AraMbha, capakaduga (cAMpAnera)mAM vi. sa. 1567 mAM thayA hatA. 1 zrImadgUrjarajanapadapadmapratibodhataruNamArtaMDaH / pRthvIM pAti pavitrAM madAphara: pAtasAhirayaM // 1 // iti saMtativitatayazAH saphalIkartu bhujArjitaM sAraM / ekAdazAMgasUtrANyalekhayad vardhamAno'yaM zrImacaMpaluna...pUnyata(? vidhi )cche / haya-rasa- tithimitavarSe jainAgamalekhanAraMbhaH // 8 // -pATaNamAM, laherubhAInA bhaMDAra[ DA. 1]mAM jJAtAsUtranI pratinA aMtamAM prazasti. pAtazAha mahimUdanA paTTa-prabhAkara tarIke A pAtasAha madA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com 1 << / / 7 || Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 tapAgacchanA adhIza hemavimalasUri, ke jemanA janma vi. saM. 1520 mAM kA. 3 15, jemanI pAtazAha madA-dIkSA vi. saM. 1528 mAM lakSmIsAgarapharanA darabAramAM surinA hAthe thaI hatI ane jemane zve. jaina vie sUripada vi. sa. 1548 mAM p'calAsA gAmamAM sumatisAdhusira dvArA pAtAzAhe karelA mahAtsavapUrvaka apAyuM hatuM, ane jemane gacchanAyakapada ApyAnA maheAcchava ilaprAkAra( IDaragaDha )mAM kAThArI sAyara zrIpAle karyAM hatA. te AcArya vi. sa. 1572mAM ilaprAkAra( iDaragaDha )thI cAlIne staMbhatIrtha( khaMbhAta ) AvatAM, karpaTavANijya( kapaDavaMja )mAM padhAryA hatA. te samaye . ANude nagaramAM sarvatra talIA tAraNa, dhvajArApaNa vigere prakAranA utsavapUrvaka sulakarasAhanA nAmane nirdeza, vi. saM. 1587 nA zatruMjayatInA uddhAranI prazastinA zilAlekhamAM che. 5. vivekadhIragaNie racelA zatruMjayatIrthoddhAra-prabaMdha( u. ra, leA. 17 )mAM mujaprra nAma dvArA tene paricaya karAvyA che ke-- te lakSaNa( vyAkaraNa ), sAhitya, ane saMgItazAstranA jANakAra hatA. vidvAnenA AdhAra tathA vIralakSmIne vara hatA. te peAtAnI prajAne peAtAnI prana prajA ( saMtAna )nI jema pAlana karatA hatA. zadara vigere tenA putre hatA. moTA putra zakadare naya, vinaya, bhakti, zakti vigere guNAvaDe yukta hAI pitAnuM ane prajAnuM citta hayu hatuM. ' - rAjAvalI kAikamAM mujappuranuM rAjya saM. 1567 thI va. 15, mAsa 7 ane di. 4 sUcavyuM che. te pachI zakaMdaranuM rAjya saM. 1582 mAM caitra zu. 3 thI mAsa 2 ane di. 7 tathA mahimaMdanuM rAjya jyeSTha va. 6 thI mAsa 2 ane di. 11 paryaMta hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAnane AvavAnA samayanI jema temane pravezotsava karyo hatA. te jANuM keI durjane sudAphara pAtazAha AgaLa kahyuM ke A pravezatsava karyo." tethI kapaDavaMjamAM baMdA mokalyA. gurujI tyAMthI pahelethI ja cAlIne cuNela gAma pahoMcI gayA hatA. zrIpUjye rAte zrAvake AgaLa kahyuM ke -"vizva che, ethI ame cAlyA jaIzuM." rAtre cAlyA ane sejhIMdrA gAme pahoMcI gayA. A tarapha baMdA cuNela gAma pahoMcyA ane pUchyuM ke-gurujI kayAM che? gAmanA rAjAe kahyuM ke "amahe jANatA nathI, ahiMthI kayAMya cAlyA gayA." baMdA tyAMthI pAchA vaLyA. gurujI khaMbhAtamAM padhAryA, saMghe utsava karyo. je. nAe cADI karI. gurujIne khAjAoe baMdInA sthAna(kedakhAnA)mAM rAkhyA. saMghanI pAsethI 12000 TaMkA jUnAM nANuM pramANe lIdhA. gurujIe manamAM vicAryuM ke AvI rIte badhe thAya, te atyaMta duSkara thAya" ema vicAra karI AyaMbila tapa karI, sUrimaMtra ArAdhatAM adhiSThAyakanuM vacana thayuM ke-AkSepa kare, dravya pAchuM vaLaze." pachI zatAthI paM. harSakulagaNi, paM. saMgharSagaNi, paM. kuzalasaMyama gaNi, zIdyakavi paM. zubhazIlagaNi vigere cAra gItArthone caMpakadurga(cAMpAnera )melyA hatA. teoe tyAM jaIne sulatAnane potAnI kAvyakalA darzAvI, raMjita karI, dravya vALIne gurune vaMdana karyuM hatuM." 1 "tatva jJAtA pine rAtanAdapurasya zo xx" 2 "rAta rAtAtha laM. -uM. saMparka naM. gurAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 vi. saM. 1571 mAM tapAgaccha krutamapurA zAkhAnA AcArya iMdrana MdisUrinA ziSya pramAdasudarasUrinA upadezathI caMpakaneradunA zrIsaMghe jaIddhAra karAvelI devakulikA ullekha nADalAi( desUrI jIllA, mAravADa )mAM che [jIe pUra nAharane jainalekhasaMgraha bhA. 1, le. 850 ]. vi. sa. 1576 mAM caitra va. 8 mudhavAre ca'pakaneravAsI zrIzrImAlajJAtinA de. dhUsAke vRddhatapApakSanA dhanaratnasUridvArA pratiSThita karAvela suvidhinAtharmiSTha, khaMbhAtamAM, khAravADAmAM mahAvIra jina-maMdiramAM che [buddhi, jaina pra. lekhasa Mgraha lA. 2, se. 1033 ]. vi. sa. 1579 mAM vai. jI. 12 ravivAre ca'pakanagaravAsI vRddhaprAgmATa jJAtinA che. sivAe sAdhupUrNimApakSanA bha. municaMdrasUri dvArA pratiSThita karAvelI AdinAtha-catuviMzatikA jesalameramAM thIrUzAha zeThanA jainamaMdiramAM che. [ Ae--pU. nAhara jainalekhasaMgraha bhA. 3, le. 2457 ]. saMyamagaNi-zIghrakavipaM. zubhazIlagaNiprabhRtigItArthAzcatvAraH caMpakadurge prahitAH / taistatra gatvA suratrANasya svakAvyaraMjanakalA darzayitvA dravyaM vAlayitvA ca zrIguruM vaduH // " --tapAgaccha[ la. pau. ]paTTAvalI [ vi. saM. 1636 mAM hemaseAmasara gacchAdhipati thayA, te samayapa tanI. prAcyavidyAmaMdira, vaDedarA ha. li. prati 5. 1-2 ] >> Xh I. sana 1911-14 ( vi. saM. 1567-70) daramyAna gujarAtamAM AvelA kira'gI musAphara khArAsAe cAMpAmera nagaranI mahattA ane tenI AsapAsanA pradezanI phaLadrupatA vigere saMbaMdhamAM ullekha karyA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtazAha bAdharazAhanA rAjyamAM uparyukta mahimuda vegaDa pachI thayelA mujapharanA putramAM zakaMdararAjAne nAno bhAI bAdhara bAdharazAhe hato. je pratApI ane sAhasI hato. cAMpAneramAM pUrve thayelA rAjaputranAM caritrane karmazAhanuM sAMbhaLanAra te(zAhajAdo) pRthvInuM kareluM nirIkSaNa karavAnA vyasanathI keTalAka sanmAna paricAraka ane sAthe mahelathI nIkaLe hate. vikramarUpI dhanavALe e, pura, nagara ane pattanonuM AkramaNa karate anukrame citrakUTadurga ( cittoDa ) gayo hato. tyAMnA rAjAe tene bahumAna ApyuM hatuM. osavALa vaMzanA talAzAhanA putra karamA zAha, tyAMnA rAjA ratnasiMhanA rAjya-vyApArabhAra-dhaureya (pradhAna) hatA. tenI sAthe ene atyaMta mitratA thaI hatI. karamAzAha paNa priyavacana, bhajana, vastra dvArA enuM bahumAna karatA hatA. jyAre e zAhajAdo tyAMthI javA mATe tatpara thaye, tyAre rastAmAM mAtA mATe karamAzAhe lAkha Take AkhyA hatA. ethI bAdharazAhe pitAne jIvita paryanta traNa sUcavyuM hatuM. karamAzAhe potAnI laghutA ane namratA darzAvI, rAjya prApta thatAM, zatruMjaya para pratiSThA karavArUpa potAnuM eka vacana karavA sUcavyuM hatuM, je teNe jaldI svIkAryuM hatuM. gUrjara maMDalanA e adhipe karamAzAhanI rajA laI prasthAna karyuM. mujaphara pAtazAhe aMtamAM zakaMdarane rAjya-dhara karyo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hate tene ane mahimundane paNa thoDA divasamAM durjanee mArI nAkhyA hatA. vizvAsu mANase mekalelA e vRttAMtane sAMbhaLIne videzamAM rahelA bAdharazAha pAcho pharyo ane caMpakadurga(cAMpAnera) pahe; te ja vakhate rAjya para sthApita thaye. vi. saM. 1583 bhAdrapada zu. 2 guruvAre tene rAjyAbhiSeka thaye? pratApa vistAryo. zatru ane mitra tathA apakArI ane upakArIo tarapha egya pravRtti karI. e prasaMge kRtA-ziromaNi bAdharazAhe upakAranuM smaraNa karatAM zrImAna karbhAzAhane AmaMtraNa karyuM. karmazAha tyAM jaldI AvyA ane aneka suvastuone Dhagale bheTa karatAM bAdharazAhane bheTyA. bAdharazAha ubhA thaI kamazAhane banne hAthavaDe bhecyA ane sabhA-samakSa khuba stuti karI ke "A hAre parama mitra che, pahelAM duravasthAthI kadarthanA pAmatAM hAro uddhAra A dayAe karyo hato. ema belatA pAtazAhane 1 // vRttAntamAptaprahitaM nizamya videzago bAdharazAhirenam / pratyAvRtazcampakadurgamApa tadaiva rAjye viniviSTa eva / zrIvikramArkAd guNa-dik-zarendumitAsvatItAsu samAsu 1583 jjnye| rAjyAbhiSeko nRpabAdharasya proSThadvitIyAdivase gurau ca // " -zatrujyatIrthoddhAra-prabaMdha (u. 2, zla0 29, 30] " AgAt kilAkAritamAtra evopadIkRtAnekasuvastuzailaH / karmastato bAdharabhUmipAlo'pyutthAya doA ca tamAliliGga // tuSTAva bAda pariSatsamakSamaho ! mamAyaM paramo vayasyaH / kadarthitaM prAg duravasthayA mAM samuddadhArAzu dayAlureSaH // " -za. tI. [u. 2, lo. 39-40] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 kazAhe aTakAvyA ane potAnI laghutA darzAvI. bArazAhe karamAzAhane zreSTha vastro, AbhUSaNe, pAnabIDuM vigere ApI, sanmAna karI AvAsa apAvyA. karamAzAha deva-gurune namana karI, yAcakane ghaNuM dhana ApI mahotsava pUrvaka rAjAe ApelA AvAse rahyA hatA. te zrImAna tyAM rahelA samadhIragaNi pAse dharmopadeza sAMbhaLatA hatA ane haMmezAM AvazyakAdi kRtya karatA hatA. x x bAdharazAhe eka divase tuSTa thaIne kahyuM ke he mitra! huM tAruM priya zuM karuM? mahArA mananI prIti mATe A(rAjaya)mAMthI samRddha deza vigere kaMIka grahaNa kara." zatruMjayane uddhAra karavA cAhatA karmazAhe pratyuttaramAM jaNAvyuM ke -"ApanI prasannatAthI mahAre saghaLuM che, mAtra eTaluM ja IcchuM chuM ke zatruMjaya parvatapara hAre vizAla gAtradevI sthApavI che, e mATe AjJA Ape. je mATe Ape pahelAM citrakUTa( cittoDa)mAM paNa svIkAreluM che, te vacana pALavAne samaya atyAre upasthita thayela che. e pachI pAtazAhe ruci pramANe karavA pharamAvI nirvidana kArya- siddhi mATe zAsanapatra(pharamAna) ApyuM. je pachI vi. saM. 1587 caitra(gu. vai.) va. 6 ravivAre mahotsavapUrvaka zatruMjaya tIrthane uddhAra thaye. u. vinayamaMDananI sAhAyathI bhaTTAraka vidyAmaMDanasUrie mUlanAyaka pratimAnI pratiSThA karI hatI. e ja samayamAM racAyela ISTArthasAdhaka zatruMjaya 1 A prabaMdha sAkSara zrIyuta jinavijayajIthI ai. sAra, upaghAtAdithI vibhUSita saMpAdita thaI, vaDodarAnA sva. zrImAna jhaverI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31. tIrthoddhAra-prabaMdhamAM enuM vistRta varNana che, tathA zatrujaya paranI prazastinA zilAlekhanA prAraMbhamAM ane madhyamAM paNa e pAtazAha bAdha(6)razAhanA nAmanuM ane pharamAnanuM smaraNa che. vi. saM. 1587 mAM vai. va. 7 semavAre caMpakadurgamAM, aMcalagacchAdhIza guNanidhAnasUrinA upadezathI zrIzrIlaMzanA do. nAkara ThAkura vi. karAvela ane zrIsaMghadvArA pratiSThita karAvela AdinAthabiMba, khaMbhAtamAM, daMtALavADAnA zAMtijinAlayamAM che [ juo buddhi. jenapratimA-lekha saMgraha bhA. 2, le. 683]. lIlAbhAinI Arthika sahAyatAthI bhAvanagaranI AtmAnaMda sabhA dvArA prakAzita thaI gayela che. 1 " svastizrIgUrjaradharitryAM pAtasAhazrImahimUdapaTTaprabhAkarapAtasAhazrImadApharasAhapaTTodyotakAraka-pAtasAhazrIzrIzrIzrIzrIvAdarasAhavi. jyraajye| saMvat 1587 varSe rAjyavyApAradhuraMdharaSAnazrImajhAdapAnavyApAre zrIzacaMjayagirau zrIcitrakUTavAstavya-do0 karamAkRtasaptamoddhArasatkA prazastilikhyate / / Agatya gaurjare deze vivekena narAyaNe / vasaMti vibudhA lokAH puNyazlokA ivAdbhutAH // tatrAsti zrIdharAdhIzaH zrImad bAhadaro nRpaH / tasya prApya sphuranmAnaM puMDarIke samAyayau // zrImad ]kSitIrAvavAlAya rAjya x x " -epigrAphiA iMDikA hai. 2, pR. 4ra-47 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra vi. sa. 1600 vai. jI. 2 cAMpAneravAsI AsavAlajJAtinA sA. laTakaNunI bhAryo lalatAdenA zreya mATe tenA putroe (rIDA, rAjapAla ane ratanapAle ) kharataragacchanA u. vidyAsAgaradvArA pratiSThA karAvela zAMtinAthakhiMkha, khaMbhAtamAM khAravADAmAM staMbhanapAnAtha-jinamaMdiramAM che. [ buddhi. jainapratimA-lekhasaMgraha lA. 2, le. 1053 ]. sAmavimalasUri, vikramanI 16mI sadInA chellA caraNathI, 17mI sadInA mIjA caraNu sudhI vidyamAna hatA. jemanA janma vi. saM. 1570mAM kaMsArIpura vi. 17 mI sadI- ( khaMbhAta pAse )mAM prAgvATajJAtimAM mAM cAMpAneranA thayA hatA. jenI dIkSA vi. saM. 1574 pArekhe sAma mAM ammadAvAdamAM tapAgacchanA hemavimalasUrinA vimalasUri dvArA thai hatI. jene gaNa pada pUrelA abhigraha vi. saM. 1590mAM kha'bhAtamAM, patipada vi. sa. 1594 mAM sIrAhImAM, vAcakapada vi. saM. 1595 mAM vIjApuramAM tathA sUripada vi. saM. 1597mAM ahamadAvAdamAM sAbhAgyaha sUridvArA apAyuM hatuM. vIjApuranA do. tejAe karelA cAra lAkhanA vyayapUrvaka, 300 sAdhue ane saMgha sAthe vimalAcalanI yAtrA karI ahammadAvAda tarapha pAchA vaLatAM [ vi.sa. 1602mAM ] uparyukta AcArya 9 me abhigraha grahaNa karyA hatA ke- mauna rahevu, zayana na karavuM, AhAra grahaNana karavA. caMpaka6 ( cAMpAnera )nA pArikha kAlAnA putra pArekha jIvarAja, ghare melAvIne 4 khAjA 4 zuM nyUna jyAre Apaze, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 tyAre pAraNuM karIza; nahi teA pattana(pATaNa)mAM jaine pAraNuM karIza.' te abhigraha ceAthe divase pUrNa thayA hatA. tyArapachI vi. sa. 1602 mAM temaNe ahammadAvAdamAM cAmAsuM karyuM hatuM. teoe ANu daseAmane vi. sa. 1925 mAM AcArya pada ane vi. sa. 1630mAM vandanaDhApana (gacchanAyakapada) ApyuM hatuM, paraMtu vi. sa. 1636mAM AnadasAmanA svargavAsa thatAM humasAmane sUripada ApI teo vi. saM. 1637mAM svarga vAsI thayA hatA [ vizeSa mATe jue tapAgaccha la. pA. paTTAvalI, e. sajjhAyamAlA tathA vi. sa. 1619 mAM naMdurabAramAM upayu kta ANu dasAme racela, e. jaina g. kAvyasaMcaya pu. 134 thI 149 mAM. pra sAmavimalasUri-rAsa, vadhAvu sajjhAya vi. vi. ]. samrAT akambaranA rAjyamAM. zahenazAha akambaranA pratiAdhaka ane sanmAnita, tapAgacchanA suprasiddha hIravijaya sUrinA vikramanI 17 paTTadhara vijayasenasUri; jenuM sUripada, mI sadImAM vi. sa. 1928 mAM arhammadAvAdamAM ane jemane svargavAsa vi. saM. 1671 mAM akhkharapuramAM thayA hatA. te vi. saM. 1630 mAM pATaNamAM pattArUDha thayA pachI gurunI AjJA lai vi. sa. 1632mAM ve. zu. 13 Adu cAMpAnerapuramAM padhAryA hatA. tyAM jayaMvata nAmanA dhanADhya zeThe jagatane pramAda ApanArA moTA utsava pUrvaka A AcArya dvArA prADha pratiSThA karAvI hatI. te jaina zve. mUrtiyAnI pratiSThA karyAMnA aneka ullekhA upalabdha thAya che. jaina ane zaivazAstranA pAra1 "AdAya dAmeva gurornidezaM mUrdhnA'ya mUrdhanya RSIzvarANAm / krameNa so'pApamavApa caMpAneraM puraM durgamadurgamUrtiH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 gAmI A sUrijIe sUrata baMdaramAM mizraciMtAmaNi pramukha bhaTTa sabhya samakSa paMDitenI parSamAM vivAda karatA, jema tema apasiddhAMta belatA bhUSaNa nAmanA digaMbara AcAryane jItyA hatA. [vijayaprazasti mahAkAvya sarga 8,0 40 thI 52 tathA vijayadevamAtAo-pariziSTa vi. vi.] upara mahammada vegaDAnA prasaMgamAM darzAvelA ullekha pramANe, vi. saM. 1741 mAM kavi lakSamIvikamanI 18 mI ratna khemA zAhanA rAsamAM jaNAvyA sadImAM pramANe pAvAgaDha para, svarga sAthe vAda kare tevA uMcA moTA jina-prAsAde hatA. vi. saM. 1746 mAM jaina muni zIlavijayajIe tIrtha zreSThIbhyasabhyo jayavaMtanAmA tatrotsavairdattajagatpramodaiH / / dhanAnyapo'mbhoda ivaiSa varSanakArayat prauDhatamA pratiSThAm // AcAryavaryAH puri tatra zubhre trayodazAhve'hni ca mAsi rAdhe / abde'va dRk-pAvaka-bhUpa[1632] saMkhye kRtvA pratiSThAM vidadhurvihAram // " -hemavijayagaNie racela vijaya prazasti mahAkAvya [ sarga 8, le. 37-39 ya. vi. graMthamAlAmAM pra. ]. uparyukta kAvyanA vyAkhyAkAra paM. guNavijaye tapAgaNapatiguNapaddhatimAM jaNAvyuM che ke - " taizcaMpAneradurge 1632 varSe pratiSThA kRtA" u. meghavijaye tapAgaccha-paTTAvalI [paTTAvalI-samuccaya pR. 89] mAM jaNAvyuM che ke " zrIgurumiH saM. 1632 varSe cAMpAneradurge samahotsavamanekAhapratimAzatAnAM pratiSThA kRtA / " evI rIte u. ravivardhana gaNie paTTAvalI-sAdhAra vi. mAM paNa sUcana karyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 mAlA [prAcIna tIrthamALAsaMgraha bhA. 1, pR. 122, saM. vijayadharmasUri, pra. ya. vi. graMthamALA] cAMpAneramAM mAM "caMpAneri nemijikuMda, mahAkAlI nemijina devI sukhakaMda.'kathana dvArA sUcita karyuM che ke cAMpAneramAM nemijinendra (mUlanAyakavArtha-jinamaMdira hatuM ane mahAkAlI devInuM sthAnaka hatuM. vidhipakSa(aMcalagaccha)nA AcArya vidyAsAgarasUrinA paTTadhara udayasAgarasUrie pAvAgaDhanI mahAkAlikAnI tathA sAcA devanI yAtrA vi. saM. 1797mAM karI hatI--ema nityalAbha kavie vi. saM. 1798 mAM racelA vidyAsAgarasUri rAsa (e. rAsasaMgraha bhA. 3, 5. vi. graM) parathI jaNAya che. prasiddha kavi paM. padyavijayajIe vi. saM. 1828mAM racelA, pitAnA guru uttamavijayanA nivaNavikramanI 19 rAsa(DhAla 8-9 jena e. rAsamALA bhA. mI sadImAM 1 saM. mo. da. dezAI)mAM sUcavyuM che ke cAMpAnerathI AvelA kamalazAha zeThanI vinati parathI paM. uttamavijayajIe vi. saM. 1822nuM comAsuM cAMpAneramAM karyuM hatuM, ane upadhAna vigere kriyA karAvI hatI, jene svargavAsa vi. saM. 1827 mAM thaye hate. mIrAte sikaMdarI, mIrAte ahammadI tathA tabakAti akabUrI vigere graMthenA AdhAre lakhAyela "hisTorIkala skeca opha dha hIla phesa opha pAvAgaDha Ina gujarAtI" nAmanA, mejara je. Dabalyu. voTasananA mananIya lekha- [ iDiyana enTiverI 1877 jAnyuArInA va. 6. 5. 1 thI 9 mAM pra. mAM, pAvAgaDhanA uparanA killAmAM jainenAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNAM devAlayanA avazeSo hevAnuM paNa sUcana che. cAMpAnera ane pAvAgaDhane bhaugolika Avazyaka paricaya, I. e. 1880 nA vai. 9, pR. 221 mAM prakaTa thayela che. jemsa kempabela sAhebanA aMgrejI gejhiTTIara graMthonA sArarUpe kavi narmadAzaMkare muMbaI arvAcIna sarakAranA hukamathI taiyAra karela gUjarAta ullekha sarvasaMgraha( muMbaI ilAkAnA sarakArI keLavaNI khAtA taraphathI sana 1887 mAM prakaTa thayela pR. 465 thI 468)mAM cAMpAnerane paricaya Ape che. temAMthI sAra bhAga nIce darzAvavAmAM Ave che - pAvAgaDhanI IzAna keNa tarapha maleka upara, vAdarAthI pUrvamAM pacIseka mela upara ane godharAnI dakSiNe 42 mela upara cAMpAnera sUcavela che. hAlamAM tyAM jUja bhIla tathA nAyakaDA rahe che. bAkI ujaDa. AgaLa nAmAMkita zahera hatuM. vanarAjanA samayamAM cAMpA(vANiye ke kaNabI)e cAMpAnera vasAvyuM. 11mAM sekAmAM rAmagoDa tuvAra pAvApati hatuM, paNa e aNahilavADa pATaNane maMDalezvara haze. cAMpAnera, anahilavADa rAjyane pUrva bhAgamAM jabare killo gaNAte hate. alAuddIne pATaNa para AkramaNa karyA pachI cahANa rajapUta 1 vizvAmitrI nadInuM udagamasthAna, vaDodarAthI 28 mAIla pUrvamAM, samudrasapATIthI 2800 phITa uco agamya durga che. 3 kesa uMcAImAM ane 12 keza gherAvAmAM. 2 phArbasa sAhebanI rAsamALA( gU. bhA. pR. 40)mAM zuravIra mahAmAtya jaba vaNikane ja cApA tarIke sUcavela che. 3 vi. saM. 1512 mAM kavi padmanAbhe racelA kAnhaDade prabaMdha [ zrIyuta Do. pI. derAsarI berIsTara mahAzaya dvArA saM. khaM. 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA adhInamAM hatuM, teoe 1484 mAM cAMpAnera khAyuM; jenA vaMzajo choTAudepura ane devagaDha bAriyAmAM rAja-sattA calAve che. hAlela pAse nAnI umaravAnathI maLelA lekhamAM cAMpAneranA cohANa rAjAonAM nAme 1 rAmadevathI 11 cuMbakabhUpa, 12 gaMgarAjezvara ane 13 jayasiMgadeva jaNAvyAM che. IzAnakANa taraphanA DhaLAva para, pAvAgaDhanA killA nIce rajapUta cAMpAnera hatuM. I. san 1418 mAM zaherane ghere. khaMDaNI ApavI paDI hatI. - I. san 1450 mAM bahu sapaDAyA hatA, te paNa DuMgarIne baLe cAMpAneranA rajapUta potAnI svataMtratA ane moTapa rAkhI rahyA hatA. paDezanA rAjA ane iDaranA rAva sAthe laDAIo thaI hatI. I. sana 1483nA dukALamAM mahamUda begaDhAnA saradAra kaDI 66 thI 68] mAM jaNAvyuM che ke-alAvadIna pAtazAhe gUjarAta para AkramaNa karatAM, anya mukhya nagare sAthe cAMpAnerane caNa cAMpyuM hatuM- "alAdIna pAtasAha kerI, tu varatAvI ANa. 66 bhaNI kaTaka upaDyAM asAuli, gaDhamAMhi mehaluM thANuM; gujarAta deza hIlehyuM, ati kIdhuM tarakANuM. 67. asAuli, dhUlakuM, khaMbhAti, sUrati naI anera; bIjA nagara ketalAM kahI, caMpaI cAMpAnera. 68." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surawww.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malika Asade cAMpAneranA mulakamAM lUMTa karI hatI. rAvaLa jesiMge tene harAvI mArI nAkhyuM hatuM.' mahamUda begaDAe tenuM vera levA vaDedare pheja mekalI hatI. rAvaLe mALavAnA sulatAna gyAsuddInanI madada mAgI hatI. 1 A jayasiMha patAI rAvaLa nAmathI oLakhAtuM hatuM, tenA ane mahammada begaDAnA samayathI cAMpAnera ane pAvAgaDha bahu prasiddhimAM AvyuM che ane te saMbaMdhamAM aneka daMtakathAo pracalita thaI che. phArbasa sAhebanI rAsamALAmAM tathA tevAM bIjAM aneka ai. pustakamAM e saMbaMdhamAM keTaluMka lakhAyeluM maLI Ave che. marAThI bhASAmAM racAyela "pAvAgaDhacA pivADA' sayAjI sAhityamAlA [ pu. 94] mAM baDovAyeM marAThI sAhitya[ pR. 16 thI thI 18 ] mAM prakaTa thayela che. prasiddha navalakathAkAra rA. nArAyaNa vi. Thakkare racela "bhadrakALI athavA pAvAgaDhane pralaya" [ gujarAtI patranI 1968 nI bheTa ] navalakathA sAthe pariziSTa pR. 243 thI 262 mAM cAMpAneranA khaMDiyera ane pAvAgaDha nAmane rA. naTavaralAla I. dezAI bI. e. e lakhela lekha prakaTa thaI gayA che. zrIyuta ramaNalAla va. dezAIe racela "pAvAgaDha" buka sayAjI bAlajJAnamAlA pu. 7 mAM prakAzita thayela che. rA. dhIrajalAla ke. zAhe "pAvAgaDhane pravAsa' prakaTa karela che. le. jagajIvanadAsa dayALajI modIe lakhela vaDodarAnA vaibhava (sayAjI bAlajJAnamALA pu. 27)mAM jaNAvyuM che ke - pAvAgaDhanA DuMgara uparanuM () cAMpAnera zahera TUTIne vaDodarA vaseluM () hevAthI vaDedarAnA ghaNuM loke daravarSe kALakAmAtAnAM darzana karavA pAvAgaDha jAya che. " tyAM " jatAM bAra ne AvatAM aDhAra" kahevata TAMkI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahamUda dehada AvyuM ke mALavAne sulatAna pAchA pharyo hate. * mahamUde 1484mAM cAMpAneramAM masajIdane pAyo nAkhe hatuM ane tyAMne kile ka karyo hate. musalmAnI dharma na svIkAratAM, ghAyala thayelA rAvaLane mArI nAkhyuM hatuM. musalamAna thanAra rAvaLanA putrane nijhAma ula mulka khitAba ApI amIra banAvyuM hatuM. cAMpAnerane mahamUde mahamUdAbAda nAma ApI rAjadhAnIrUpe banAvyuM hatuM. killo, masajIda, mahela baMdhAvyA. makAne, bagIcAo, kuMvArA khorAsAnInA kasabathI karAvyA. amIre, vajIrane bolAvI vasAvyA. makAna vigerethI te manahara thayuM hatuM. 1 1479 mAM sulatAne cAMpAnerane mulaka ujaDa vALavA ja mokalI hatI. vAtraka-kAMThe (ahammadAbAdathI 18 mAIla) mahamUdAbAda vasAvyuM. 1484(3)mAM gujarAtamAM dukALa, cAMpAneranA mulakamAM humalA. cAMpAneranA rAjAe humalo karanArane harAvI, ghaNuM mANasane kApI be hAthI tathA ghaNu gheDa rAjyamAM ApyA. cAMpAneranA rAjAe vakIla melI mAphI mAgI. tene asvIkAra. 20 mAsa ghere [1483 nA eprilathI 1484 ne Di.]. yukitaprayukita, rAvaLa ane rAjapUtanuM vIratAbharyuM yuddha. divAna DuMgarazI ghavAyA. rAjakuMvarane saiphaubhulkane havAle karI musalmAnI dharmabhaNAvyo mujapharazAha 15ra3-15ra7 dvArA nijhAmulyulka" -mirAte sikaMdarI ge. ha. dezAI. gujarAtane arvAcIna ItihAsa). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 kerI, sukhaDanAM jhADa, imAratI kAmanAM lAkaDAM, dhAradAra taravAra, cakacakata raMgavALu rezama ane vepAra-dhaMdhA mATe cAMpAnera vakhaNAyuM hatu. gujarAta ane mALavAnA maitrIsaMbaMdhathI zaheranI AkhAdAnI vadhI hatI. Akta veLA khajAnA satADavAne DuMgarI kAmanI che evuM sulatAne vicAryuM. i. san 1514 mAM cAMpAnera pUrI jAheAjalAlImAM hatu. dhAnya phala-pAka, pazu-dhana vigerethI samRddha hatuM. zikArI jagyAo paNa hatI. 1536 mAM bahAdurazAha mRtyu pAmatAM sudhI cAMpAnera, gujarAtanuM rAjakIya rAjadhAma hatuM. te pachI pAchI amadAvAda rAjadhAnI. gujarAtanu mALavA parathI uparIpaNuM gayuM ke cAMpAneranA vepAra tUTyo. i. san 1554 pachI 20 varSanA khakheDAmAM gujarAtane tema cAMpAnerane prazna khamavu paDyuM. akammare 1573 thI 1605 mAM gujarAtamAM vyavasthA karI, paNa cAMpAneranI AkhAdAnI na thai. 17mA saikAnI zarUAtamAM tyAMnI havA zarIrane nakhaLu anAve tevI ane pANI jhera jevuM thayuM. zahera ghaNI dudazyamAM hatuM. 1 i. san 1728( vi. saM. 1784 )mAM phatAjInA putra kRSNAjI( marAThA )e ekAeka hallA karI cAMpAneranA killA lIdhA hatA, ane temanA kArabhArIe khaMDaNIne hissA udharAvavA gujarAtamAM rahevA lAgyA hatA. cImanAjIrAve cAMpAnera pAsenA pradeza luMTyo hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 1803mAM briTIze lIdhuM tyAre tyAM mAtra 500 mANasonI vastI hatI. phejanuM Agamana jANuM ghaNuM vastI bhAgI gaI hatI. azakta, regI vigere rahI gayA hatA.' 1812mAM 400 ghara hatAM, jemAMnAM ardhA bahArathI AvI vaselAM hatAM. 1829mAM rezamI kApaDanA vaNakaramAM kelerAthI ghaTADo thaye hate. musatmAnI rAjyakALamAM thayelI masajIda, 1536 nI 'sikaMdarazAha vi. nI kabara, mInArA, kUvA, taLAve, mahele ane jahAMpanAhakeTa, phArasI lekha vi.nAM nizAne tathA mahamUdazAhanA beTA mujhapharazAhanuM nAma vi. jaNAya che. rastAnI dakSiNa DuMgarInI taLeTI pAse gharanA bhAMgA tuTA pAyA ne thoDAMka jaina deharA che, te rajapUta cAMpAneranI jagA batAve che." [ pR. 468] briTIza sAmrAjyamAM 1853 nA julAInI 31mIe briTIza sarakAsnI vyavasthA taLe AvyuM, tyAre te ghaNuM kharuM ujajaDa hatuM. vasatine eka bhAga ja rahyo hate. jaMgala kapAvavA ane kheDUte 1 I. sana 1803 nA eM. sa. mAM pAvAgaDha bri. aMgrejanA tAbAmAM gayuM hatuM. Di. mAM sarajeaMjana gAmamAM kelakarAra thayA tenI rUe pAvAgaDha ane dehada siMdhiyAne pAchAM ApavAmAM AvyAM hatAM. ( gU. sa. saM. pR. 370 ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasavA Ave tevuM karavA rU. 1259 khayAM paNa navI vastI thaI nahiM. traNa bhAga marI gayA ne eka bhAga bhAgI gaye. polIsanA sIpAIo sivAya tyAMnA raizamAM garIba ne regI evAM keLI nAyakaDAnAM jUja kuTuMba che." upara jaNAvelI viSama paristhitimAM cAMpAnera-pAvAgaDhanI bhUmine chellI salAma karatA. jaina samAje adbhudayavALA acAnya sthAna tarapha prayANa karatAM pitAnA pUjya devenI keTalIka mUrtiyone paNa sAthe lIdhI ane nirbhaya sthAnamAM padharAvI. ethI khAlI paDelA e sthAna para avasara sAdhI anya samAje adhikAra jamAvyuM. "ve. jenasamAjanI agra I. sana 1836mAM godharAnA nAyakaDA vigeree tophAna karyuM hatuM. paMcamahAla siMdhiyAne tAbe hatA, pahADI mulaka upara gavAliyarathI rAjya calAvavuM muzkela lAgyAthI I. sana 1853 mAM paMcamahAlane vahIvaTa 10 varSa mATe sidhiyAe aMgreja sarakArane se. I. sana 1857nA baLavA vakhate paMcamahAlanA musalamAna tathA jamInadAree dehadane ghere ghAlyo hato. I. sana 1859mAM tAtiyA TepI paMcamahAlamAM Avela hatuM. I. sana 1861 mAM paMcamahAlane badale gvAliyara pAsene pradeza lai siMdhiyAe te aMgreja sarakArane ApI dIdhe. - I. sana 1868 mAM paMcamahAlamAM bakheDA thayA hatA. jerIA nAyake camatkAra batAvyo hate. -gujarAtane arvAcIna ItihAsa (ge. hA. desAI) bAbU sAdhucaraNaprasAdanA hiMdI bhAratabhramaNa [naM. 4, pR. 388-9 pra. 1969 ]mAM jaNAvyuM che keShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNya saMsthAo ane tenA AgevAne potAnA pUrvajonA kIrtimaya smArakane potAnA adhikAramAM rAkhI saMbhALavAmAM bedarakAra rahyA ! athavA asamartha-niSphaLa nIvaDyA! tene ItihAsa aprakaTa che, chatAM vicAravA lAgyA che. - I. sana 1885 vi. saM. 1941 mAM prakaTa thayela ri. li. epha. e. ri. pI. bAe presIsI . 8, 7 mAM De. je. baje se iDiyana enTikaverI hai. 6, 5. 1 tathA vai. 9, 5. ra21nA sUcana sAthe paMcamahAla paricaya karAvatAM e AzayanI sAMketika guDha neMdha karI che ke pAvAgaDhanA zikhara para rahelA kAlikA mAtAnA maMdira nIcenA bhAgamAM ati prAcIna jaina maMdirane ja che ke jene punaruddhAra, thoDA sudhArA-vadhArA sAthe hAlamAM te maMdirane kejo je jene karI rahyA che, temanA taraphathI thoDA vakhata pahelAM ja karAvavAmAM Avela che. * 1535mAM dilhInA humAyue cAMpAnera lUMTayuM hatuM. (kanse karyuM hatuM. akabaranAmA, gU. sa. saM.) 1536 mAM ahammadAvAda, gujarAtanI rAjadhAnI thayuM. 1853 mAM aMgrejI prabaMdha. 1861 mAM siMdhiyAe aMgrejI rAjya pAsethI jhAMsInI pAsenI bhUmi laI paMcamahAla temane ApI dIdhuM. 1877 (vi.saM. 1933)mAM paMcamahAla jAda jillo revAkAMThA pi.e. ne AdhIna thaze." 1 "At the top the shrine of Kalika Mata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ di. jena DAIrekaTarInA se. ThA. bha, jhaverI dvArA muMbaI veMkaTezvara sTIma presamAM chapAI vi. saM. vikamanI ra0 mI 1970 mAM prakTa thayela bhA. digaMbara jaina sadImAM yAtrAdarpaNa hiMdI(pR. 278 thI 280) di jainone praveza mAM pAvAgaDha( siddhakSetra)ne paricaya, prAcInatA batAvavA gAthA TAMkI Ape che. te pustakamAM jaNAvyA pramANe vi. saM. 1944mAM mAha zu. 8 cAMpAnera gAmamAM jainamaMdira( di.)nI pratiSThA thaI. dharmazAlA vigere banyuM. vi. saM. 18(29)38 thI, mAha zu. 13 thI 3 divasa sudhI meLo bharAvA lAgyA. pAvAgaDha caDatAM dIThA daravAjAnI bahAra bhIMtamAM di. () jenapratimA and a small group of Jain temples just below it, of considerable age, but recently renewed and modified by the Jain who are re-occupying them." (Ind. Ant. Vol. I; VI IX, 221 ) (Revised Lists of Antiquarian Remains in the Bombay Presidency VIII, 1885. p. 98 by J. Butgess). 1 " rAmasuvA veNNi jaNA lADaNariMdANa paMca koDIo / pAvAgirivarasihare NivvANamayA Namo tesiM // " bambaI prAntake prAcIna jaina smAraka 1982 mAM pra. pR. 14]mAM ba. zItalaprasAdajIe A gAthAne nirvANakAMDa nAmanA keI prAkRta AgamanI sUcavI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmAsana nA phITa uMcI ukerelI sUcavI tenA para lakhele saM. 1134 jaNAvyuM che. nagArakhAnA daravAjAthI di. (1) jenenAM lAkho rUA. nI lAgatavALAM pAMca maMdira jaNAvI temAM di. (1) jene pratimAo ane suMdara nakazI kAme dIvAlamAM ukerelAM jaNAvyAM che. paraMtu te jIrNAvasthAmAM ane aMdara pratimAo na hovAnuM jaNAvyuM che. chAziyA taLAva pAsenA 3 maMdira vinA pratibiMbanAM jINuM paDyAM jaNAvyAM che. temAMnuM 1 maMdira zikharabaMdha bilakula taiyAra, mAtra eka taraphanI thoDI divAla paDelI jaNAvI che. dUdhiyA taLAva upara be prAcIna jIrNa maMdira jaNAvI temAMnA ekano uddhAra saM. 1997 mAM thayo jaNAve che. temAM rahelI ramaNIya 10 pratimAmAMthI 6 pratimAo para e ja saMvat kanakakIrti nAma sAthe lakhela jaNAvyA che. 1 para rAmakIrti, anya pratimAo para 1548, tathA 1646, 1665 vAdibhUSaNa, 1669 sumatikIrti nAma jaNAvyuM che. AgaLa sIDinI baMne tarapha 8 di. 2) jaina pratimA jaNAvI pachI upara kAlakA devInuM maMdira jaNAvyuM che. e sIDicethI eka tarapha thoDuM cAlatAM pahADanI Toca para rAmacaMdrajInA suputra lava ane aMkuza baM. prAM. smA. mAM kuza nuM nirvANa sthAna, tene sAkSAt mokSamahala ane e pahADa parathI 5 koTi muni [upara TakelI gAthAmAM jaNAvela] mukti padhAryA !! jaNAve che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soraTha, gujarAta, mAravADa( rAjapUtAnA ), mALavA, mevADa ane dillI jevA vistRta dezanAM upasaMhAra mahArAjyanI sthApanA, vRddhi ane unnati-pragati karavAmAM varSo paryA ucca rAjyAdhikArIrUpe tathA anyAnya prakAre kiMmatI phALe ApanAra, cAvaDA, solaMkI ane caihANa jevA rajapUta rAjavaMzone ja nahi, musalamAna, megala pAtazAhane ane chevaTe briTIza sAmrAjyanA sUtradhArene paNa ucca prakAranI sahAyatA-sevA samarpanArA saMgrahasthAthI; tathA dharma ane nItinA pavitra mAge preranArA prabhAvazAlI, saguNa saMzcaritra vidvAna dharmopadezaka guruethI gauravazAlI thayela che. jenasamAja, vastupAla, tejapAla jevA pitAnA pUrvajonA vijaya-smArakanA bhUlAI gayelA prAmANika ItihAsane vAMce, vicAre, samaje. teNe pramAdathI, bhayathI, bedarakArIthI athavA anyAnya kAraNethI keTaluM gumAvyuM ? kaI rIte gumAvyuM? kSudra AMtara kalahathI, ane pramAdothI thayelI tenI nirbalatAne lAbha laI bIjAoe kramaza: kevI yukti prayuktithI AkramaNe karyo? e gaMbhIra ItihAsane samajavA zaktimAna thAya, sAvadhAna thAya ane jAgRta thaI pitAnA pUrvajonA saguNene ane geravabharyuM smArakane saMrakSavA tatparatA darzAve, te A parizrama saphala thaye mAnIzuM. -lA, la, gAMdhI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanA vIra maMtrI tejapAlano vijaya. [le. paM. lAlacaMdra bha. gAMdhI. prAcyavidyAmaMdira, vaDodarA.] maMgalamaya AnaMda-prasaMge upasthita thaye che ke dIrdhAyuH zrI jainadharmaprakAzanI 50 varSanI sevAnA smAraka tarIke suvarNa mahotsava-samiti dvArA suvarNa--vizeSAMkanI cejanA karavAmAM AvI che. temanA AmaMtraNane mAna ApI amahAre paNa yathAzakti naivedya dharavuM joIe--ema vicArI yathAmati kaMIka lakhavA pravRtta thatAM gujarAtanA pratiSThita pavitra uttama puruSoneprAcIna jaina maMtrIzvarene ujajvala kArakidIbharyo suvarNamaya "ItihAsa daSTi-samakSa upasthita thAya che, tyAre bIjI taraphathI keTalAMka varSothI gujarAtanA keTalAka sAkSaree saM. prA. ai. AdhArabhUta mUla graMthanA ajJAnathI athavA dharmabheda, varNabheda jevA game te AMtarika kAra, jANatAM ke ajANatAM asaMbaddha ane asaMbhavita kalpanAo karI te mahApuruSane kalaMkti adhama darzAvavA karele buddhine vicitra anucita upayoga najare caDe che. gujarAtanuM gaurava darzAvavAnI ghoSaNA karatA, gujarAtane sAMskArika vyakti tarIke samajAvavA mahAprayatna karatA, gujarAtanA nAmAMkti navalakathAkAre gujarAtanI viziSTa vibhUtine manasvI kalpanAothI aghaTita rUpamAM raju karI, pitAnI zaktine avaLe mArgo utArI gujarAtanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) sAkSara-samAjane zaramAvyeA che. kalA ane rasikatAnA manamAnyA pASaNane nAme sAcA itihAsane chUpAvI viparIta vidhAna karatAM bhIMta nahi paNa pAyeA ja bhUlelA e sAkSarAnenavalakathAkArAne itihAsanuM kevuM jJAna che ? athavA sAcA itihAsa pratye keTale prema che? yA gujarAta pratye keTaluM mAna che ? sAcI guNagrAhakatA ane kRtajJatA keTalA aMzamAM che ? athavA guNeAmAM DhASA AviSkaraNa karavArUpa asUyA--asahiSNutA keTalI hade pahAMcI che ?te jana-samAja AgaLa prakaTa karyuM che. ethI paNa satASa na thatAM vidyArthi- samAjamAM--gujarAtanI ucharatI yuvakaprajAmAM e kusaMskArarUpI viSa prasarAvavA thayelA prayatna paNa jANItA che. ' Rti ke jamata ' jevAM kalpita prakaraNAdvArA ane kalpita pAtra- samadhAdvArA vilakSaNa prakAre jaina dharmane ane samAjane ninda, tiraskArapAtra, dhikkAravA ceAgya dhRNitarUpamAM darzAvatAM temanA svairavihArI mutsaddI magajane zAMti nathI vaLI. suprasiddha hemacaMdrAcArya tarapha cApala karavAthI, ke gujarAtanI rAjamAtA pavitra satI mayaNallAne taraMgI kalpanAothI vicitra ayeAgya prema saMbaMdhavALI darzAvavAthI ja saMtASa nathI thayA. mahAmAtya guMjAla, maMtrIzvara uDDayana, vAgbhaTa, AmrabhaTa ane sAMta, sajjana jevA mAnanIya, itihAsaprasiddha gujarAtanA yaza:zeSa videhI viziSTa adhikArIone,zrAvaka vaNika jaina samAjane nIca darzAvavA, karI zakAya teTalA vacanamANu-prayAga karI tucchakAratAM ke adhama sUcavatAM bhAgye ja sakAca thayA jaNAya che. ghanazyAma athavA rA. ka. mA. munazInI navalakathAo (pATaNanI prabhutA, gujarAtanA nAtha, rAjAdhirAja vi. )vAMcanArAe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) jaI zake che ke-bIjAo para dharma-jhanunano mithyA Arepa mUkanArA lekhake svayameva keTalo badho utkaTa dharma-prema (!jhanUna) keLavyuM che? ItihAsanI agamya philasUkI uccAratA apUrva ItihAsavettAe keTalI badhI nyAyavRtti darzAvI che! keTaluM badhuM mAdhyacca jALavyuM che? keTalI satyapriyatA sUcita karI che? ema karatAM svadeza-prema ke svadeza-droha darzAvyuM che? e etihAsika nAme oLakhAtI ItihAsa-vinAzaka navalakathAo vAMcanArA ane sAcA ItihAsane tulanAtmaka buddhithI jANanArA ja samajI zake tema che. jena-samAja ane dharma tarapha bhrama vA ajJAna phelAvanArAo sAme jainadharmaprakAze sAce prakAza ApavA adhI sadImAM keTale aMze prayatna karyo che? athavA have te potAnI prauDha avasthAmAM te prayatna karI potAnA nAmane sArthaka karI kevI rIte dIpAvaze? athavA jana-samAjane sAce prakAza ApavAmAM te keTale aMze saphaLa thaze-te jovAnuM rahe che. uparyukta maMtrIzvarenA saMbaMdhamAM A lekhake "gUrjarezvaranA maMtrIzvare" nAmanA nibaMdhamAM aitihAsika daSTie svalpa prayatna karelo hovAthI ahiM mAtra pioravADa vaNika suprasiddha jaina maMtrIzvara vastupAlanA anuja sahodara kSAtrateja dharanAra tidhara vAra maMtrI tejapAlanI eka tejasvI etihAsika vijaya-kathA raju karavA IcchA che. je parathI "vanarAja cAvaDe" jevI navalakathAmAM "zUravIra ane zrAvaka" jevAM prakaraNa dvArA zrAvaka jaina samAja tarapha karAyele niMdya AkSepa keTale anucita ane asthAne hato e paNa samajI zakAze. | vikramanI teramI sadInA chellA caraNamAM-vi. saM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4 ) 1ra76thI 1ra sudhI maMtrIzvara vastupAlanI tathA vi. saM. 1304 sudhI tenA laghubaMdhu tejapAlanI asAdhAraNa sevAnuM sadabhAgya gujarAtane maLyuM hatuM. e maMtrIzvarenA suputro jayaMtasiMha ane lAvaNyasiMha vigerenI sevA paNa temAM saMmizrita thayelI hatI. gujarAtanA e sapUta vaphAdAra bahAdUra ane dAnavIra dharmaniSTha maMtrIzvarenA saddaguNabharyA saktavyamaya itihAsane-sAcA saMpUrNa jIvana-caritrane AlekhavuM-e eka asAdhAraNa kArya che. emanAM jIvananuM kaMIka digadarzana emanA samakAlIna ane nikaTavatI aneka kavIzvaree vizvasanIyarUpamAM saM. ane prA.mAM tathA prA. ga. mAM, gadyamAM ane padyamAM grathita kareluM che je aneka graMthAmAM, prazastimAM ane zilAlekhamAM sadabhAgye hAla paNa upalabdha thAya che. tene suvyavasthita, susaMkalita, susaMbaddha karavAmAM supratibhA sAthe viziSTa parizrama ane avakAza joIe. A lekhake ATheka varSa upara "viramaMtrI vastupAlane dharmaprema" (jena 1926 me)mAM tathA "siddharAja ane jene" (jenA 1927 me) nAmanA lekhamAM prasaMgavazAta uparyukta maMtrIzvara vastupAla saMbaMdhamAM tathA temanI kIrti vistAranArA kavionI kRtinI nAmAvalI tarapha aMgulinirdeza karyo hate. ahIM mAtra tejapAlanI eka zeryakathA darzAvavA pUrato prayatna che. maMtrIzvaranAM smArako. maMtrIzvara tejapAle keTalAMka cirasthAyI viziSTa smAraka karAvyAM hatAM-temAMnAM keTalAMka adyApi giranAramAM vidyamAna paNa che. mukhya A pramANe jANavAmAM AvyAM che teNe giranAranI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) nIce pitAnA nAme tejalapura karAvyuM hatuM. jyAM gaDha, maThe, paraba, manahara ghare ane ArAma( bagIcA)nI zreSTha racanA karAvavAmAM AvI hatI. te ja nagaramAM pitAnA pitAnA smAraka tarIke "AsarAja-vihAra" evA nAmathI, suzobhita pAzvajinamaMdira karAvyuM hatuM, tathA potAnI mAtAnA nAmathI vistRta kamara-saravara karAvyuM hatuM. tathA giranAra para nemIzvaranAM traNa kalyANakAne sUcavatuM ghaNuM uMcuM jina-bhuvana racAvyuM hatuM.-ema e maMtrIzvarenA samakAlIna tathA temanA smAraka dharmasthAnene vi. saM. 1287 thI 123 lagabhagamAM pratiSThita karanArA dharmaguru vijayasenasUrie revaMtagiri-rAsa(gA. e. si. prAcIna gUrjarakAvyasaMgraha bhA. 1, kaDavuM 1, kaDI 9, 10 tathA kaDavuM raju kaDI 17)mAM tathA bAlacaMdrasUrie vasaMtavilAsa mahAkAvya [ gA.o. si. sarga 12, le. 48 thI 50] mAM jaNAvyuM che. jinaprabhasUri vigeree tIrthakalpa( raivatakalpa) vigeremAM paNa uparyukta ghaTanAenuM sUcana karyuM che. vijayasenasUri-ziSya udayaprabhasUri vigeree dhamAlyudaya mahAkAvya (saMghapati-carita) vigeremAM sUcavyA pramANe te maMtrIe tyAM tapasvI jaTAdharone gAmanuM zAsana-dAna apAvI vastrApathanA mArgane tathA saMghane saMtAparahita karyo hate. zatruMjaya para karAvela naMdIzvaratIrthanI racanA ane tyAM potAnI patnI anupamAnA smAraka tarIke zatruMjayamAM zilAbaddha karAvelA svaccha miNa jala- pUrNa "anupama sarovara'ne ullekha tenA samakAlIna uparyukta udayaprabhasUri vigere kavioe karyo che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) maMtrIzvara tejapAle potAnI patnI anupamA ane putra lAvaNyasiMha(lUNasIha )nA puNyArtha AbumAM vi. saM. 1287 mAM Abu upara prati ti karAvela "lUNasIha-vasahI' nAmanuM apUrva manahara zilpakalAvALuM smAraka jagatu-prasiddha che. temanA samakAlIna kavi jayasiMhasUrie vi. saM. 1286 lagabhagamAM racelA hammIra-madamardana nAmanA saM. prA. nATaka (gA. o. si. prakAzita)mAM sUcita karyuM che ke uparyukta maMtrIzvaranA gujarAtanI anupama sevAnA apUrva avasaramAM e lAvaNyasiMhe paNa amUlya sahAyatA karI hatI. mahArANA vIsaladevanA samayamAM bhegukaccha (bharUca)mAM vi. saM. 1298 mAM paMcakulanA adhikAramAM e lUNasIhanuM prAdhAnya hatuMema e samayamAM lakhAyela dezInAmamAlAnA upalabdha tADapatrI pustaka parathI jaNAya che. [ juo gA. e. si. pATaNa bhaMga karyo. va. 1, pR. 69]. te bharUcanA zakunikA-vihAra-sunisuvrata-jinamaMdiranI 25 devakulikAone paNa uparyukta jayarsibharUcamAM hasUrinA upadezathI maMtrIzvara tejapAle suvarNadaMDethI vibhUSita karI, maMtrIzvara udayananA suputra aMbaDanI kIrtine vizeSa ujavala karI hatI, ema eja jayasiMhasUrikavie prazastidvArA prakAzita karyuM che. maMtrIzvara vastupAla sAthe tejapAlanAM paNa vAstavika kIrti-kavana aneka kavIzvaree uccAryA che. Abu, giranAra jevA atyacca pavitra sthAnamAM karAvela ramaNIya manahara cirasthAyI smArakAmAM zilAlekharUpe ane aneka graMtharatnamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) e prazastiyA upalabdha thAya che. je sanu uddharaNa ahiM azakaya che. vi. saM. 1296mAM maMtrIzvara vastupAlanA svargavAsa thayA pachI paNa, vi. sa. 1303 mAM aNuhilapATaka (pATaNa)mAM, mahArAjA vIsaladevanA rAjyasamayamAM, mahAmAtya tejapAlanA adhikAra vakhate lakhAyela AcArAMgasUtra-vRttivALuM tADapatra pustaka khaMbhAtamAM upalabdha thAya che [ pITana ri. 1, pR. 40 ]. je pachInA varSamAM vi. saM. 1304 mAM e matrIzvara tejapAla divaMgata thayAnA du:khada ullekha maLe che. dhALakA( gujarAta )nA mahArANA vIradhavalanA prItipAtra e vIra ma MtrIzvara tejapAle geAdhrAnA aitihAsika abhimAnI rAjA ghUghula para AkramaNu ghaTanA-nirdezaka karI vIratApUrvaka vijaya meLavyeA hatA. e prasa'ga ahiM sUcavavAnA che. A aitihAsika ghaTanAne sakSepa-vistArathI prAcIna e vidvAnAe potAnA graMthAmAM jaNAvI che. hammIra jevA mleccha vIrAne paNa hukAvI tenA madanu mana karavAmAM paNa saphaLa amUlya sevA arpanArA pratApI mutsaddI e matrIzvarAnA jhaLahaLatI kArakirdIvALA susamaya vItyA pachI pacAseka varSomAM dIvA pAchaLa aMdhArU hoya tema gujarAta, musalamAnI AkramaNA ane AdhipatyamAM mUkAyA; te samayamAM vidyamAna, vi. sa. 1387 mAM prAkRta DhacAzrayavRtti racanAra tathA ratnAkarAvatArikApajikA, nyAyaka dalIpajikA, caturazItiprakha dha ( vineAdakathA-saMgraha-AMtarakathA--saMgraha), SaDjha nasamuccaya, neminAthaphAga vigere racanA karanAra, vi. saM. 1401 mAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) merutugasUrinA staMbhane dra-pramadhane zuddha karanAra rAjazekharasUrie vi. sa. 1405mAM dillImAM racela pramadhakASacaturvizatiprama dha( vastupAlaprama dha )mAM uparyuMkta ghaTanA- prasaMga sa. gadyamAM sa MkSepamAM sUcavye che; paraMtu 5. jinaha - gaNie vi. saM. 1497 mAM citrakUTapura(cittoDa )mAM racelA sa. padyamaya harSIka kAvya vastupAla-caritramAM vistArathI A aitihAsika prasaMga darzAvyA che. sAthe gAdhrA, pAvAgaDha, vaDAdarA, DabhAI vigere AsapAsanA pradezamAM te maMtrIzvare peAtAnA vijayane smaraNa karAvatAM karAvelAM dhArmika smArakA- jinamaMdira vigerenuM paNa tyAM sUcana karyuM che. e kha netrathAnA mukhya AdhAra para A niSadhanI saMkalanA che. uparyukta pustakAnA bhASAMtarakArAe ane anya lekhakAe temAM keTaleka pheraphAra karyA che. aa sa sAhebanI rAsamALA[ bhA. 2 jA ]mAM vAdhelA viSe bhASAMtarakartAnA vadhArAmAM, zAsrI tra. kA. nA vIradhavalaprabaMdha (buddhiprakAza pu. 13)mAM, rA. rA. gA. hA. dezAinA gujarAtanA prAcIna itihAsamAM, vIrazirAmaNi vastupAla athavA pATaNanI caDatI paDatI ( bhAga 1 leA. ) jevI navalakathAmAM ane rA. tA. 1. aDAlajAnI vIranI vAtA(sacitra bhA. 3 jA)mAM mada-- mana nAmanI vArtAmAM, vIsamI sadI jevAM mAsikamAM ane ekAda citrapaTamAM ( sInemAnI philmamAM ) A aitihAsika ghaTanAne utAravA keTaleAka prayatna thayA che; paraMtu vAstavika itihAsa, mUla graMthAmAM kevA svarUpamAM maLe che, te prakAzita karavAnI AvazyakatA hAi A prayatna upayAgI thaze; evI AzA che. uparyu kta 5. jina gaNie vastupAlacaritranA trIjA prastAvamAM pratipAdana karyu che ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIrUpI strInA lalATane zobhAvatuM tilaka jevuM, ramaNIya saMpattinA dhAmarUpa godhA godhA nAmanuM nagara che. kAMtAnI jema mahedrI nadI, mRdu ane zItala taraMgarUpI bAhuvaDe, taTarUpI palaMga para rahelA je( nagararUpa pati)ne AliMgana kare che." " raNAMgaNamAM paDelA te te prasiddha subhaTenAra aMgenA sthAnamAM ahiM aneka svayaMbhU zaMbhunAM liMga thayAM che. e vigere prakAranA Azcarya upajAvanArA pravAdevaDe jyAMnI birUdAvalI, AvanArA kenA cittane spaSTa rIte vineda pamADe che. je sthAna, gujarAtanI bhUmi taraphathI mALavA tarapha janArA lekene zrama dUra karanAra hAI vizrAma mATe thAya che. tyAM garvanA parvata je, mahAtejasvI maMDalIka rAjA ghUghula hato. je, dharmanI maryAdAnuM ghUghula ullaMghana karI ghora karma karato hato. vikaTa AkRtivALe e rAjA vizvAsaghAta, lAMca vigere ghaNuM pApa karavAmAM tatpara banyuM hatuM ane vaNikajanenA samUhane paNa luMTate hate. satpada 1. pra. ke. mAM mahITa(mahIkAMThA) dezamAM jaNAvyuM che. 2. pra. ke. mAM 101 rAjapUta sUcavyA che. 3. hI. 2. kApaDiyAdvArA saMzodhita caturvizati-prabaMdhamAM prakAzita svayaM tu pATha yukta jaNAtuM nathI. 4. prAcyavidyAmaMdira, vaDedarAnI vastupAla-caritranI ha. li. pratimAM ghaNIvAra dhUdhila nAma darzAvyuM che. 5. pra. ko. mAM jaNAvyuM che ke-te gujarAtanI bhUmimAM AvavA IcchatA sArthone grahaNa karato(pakaData) hate. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) sthApana karavAmAM niSTha evA kavinA aMta:karaNanI vRtti jema zreSTha artha-samUhane grahaNa karavAmAM tatpara hoya che, tema te (ghUghula)nA aMta:karaNanI vRtti paNa bIjAnA dravyasamUhane grahaNa karavAmAM sadA tatpara rahetI. jenA sarva pUrvajo cAlukya(solaMkI) rAjAnI AjJAne sarva prakAranAM sukha ApanArI samajI, vazaMvada banI AnaMdapUrvaka zeSA caDAve tema mastaka para dhAraNa karatA hatA, paraMtu duHzAsana je, anyAyI subhaTone agresara A (ghUghula), te AjJAne potAnA mastaka para dhAraNa karato na hato. rAjA(varadhavala)nI AjJAthI eka vakhate maMtrIzvara vastupAla ane tejapAle prakaTa vacana maMtrIone belanArA revaMtadeva nAmanA bhaTTane saMdezA saMdeza sAthe tenI tarapha meka. bolanArAomAM zreSTha evA e bhadde jaldI tenI rAjadhAnI (godhA)e pahoMcI ghula rAjAne AzIrvAda Ape ke - lakSmIne bheTanAra ucca bhujAvaDe jene pracaMDa mahimA che e, mUrtimAna vIrarasa, rAjAone guru(vaDila), gedhAne rAjA ghUghula jyavaMta he, je, gujarAtanA rAjA ane mAlavAnA rAjA e baMnenI vacce (sarahadamAM) guphAmAM, ahaMkArI zatrurUpI hAthIone vidAravAmAM samartha siMhanI jema gAje che." 1 "mUrto vIrarasaH kSitIzvaragururjIyAjayazrIpari ___dhvajottuGgabhujApracaNDamahimA godhrAdhipo ghughulaH / yaH zrIgaurjararAja-mAlavanRpadvandvAntare kandare dRptAridvipakoTipATanapaTuH paJcAnano garjati // " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surawww.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) rAjAe anujJAta karelA, yathAyogya Asanane alaMkRta karI A bhadde maMtrIne saMdezo nivedita karyo ke "rAjana ! samasta rAjAvaDe sevAtA, gujarAtanA rAjedra vIradhavala rAjA, mastakapara abhiSeka karavAnI yegyatAne dhAraNa kare che. satyabhAmA(satya teja lakSamI)thI yukta, lIlAmAtramAM bali-balavAnene baMdhana karanAra, yaza ane dayAvaDe AnaMda utpanna karanAra je zrImAna (varadhavala) puruSottama che (zrIkRSNanA pakSamAM satyabhAmA, bali-baMdhana, yazodA ane lakSamI saMbaMdhI artha prasiddha che). je (varadhavala), yuddhamAM bAvaDe duzamanane jaldI dInidrA (maraNa) ApIne, jayalakSamI sAthe, vRddhi(vyAja) sAthe jIvita grahaNa kare che. tene sacivAdhIza, cakrapANi (kRSNa)ne uddhava je, kruratA prajJA-vaibhavathI bhuvanamAM addabhuta e vastupAla che; tathA jagatane jItanAra, buddhibalavAn maMtrI tejapAla, te(vastupAla)ne laghubaMdhu che. jenI prekSA-pratibhAne prApta karavAne dene guru bRhaspati paNa Icche che. he rAjana! AMtarika prIti dhAraNa karatA te bane maMtrIzvaree ApanA hitamATe mahArA mukhadvArA evI rIte nivedana karyuM che ke "Apa, sarva rAjAonI paMktimAM guNavaDe maNi jevA vikhyAta hovA chatAM dharma ane nItine nAza karanAruM ghora karma zA mATe kare che? te anyAyane jaldI mUke, nyAyamArganA musAphara thAo, kAraNa ke atyujha puNyanuM ane atyuga evAM pApanuM phaLa A lekamAM ja maLe che-evuM smRtivacana che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) vizvane pAvana karanArAM, vIradhavala rAjAnA zAsanane zreyanI abhivRddhi mATe zeSAnI jema sadA mastaka para dhAraNa kare; anyathA kRtakRtyatA karI bhIma, cAmu'Da, sAMgaNu vigere rAjAenI paMkti(maraNAvasthA)mAM potAne sthApeA. " bhaTTanAM evAM vacana sAMbhaLI, kApathI tapatA aMgavALA, gheAra vikrama dhAraNa karanArA rAjA ghUghule pratyuttararUpe uccAyu. ke-- ahA ! ghUghulanAM kopa-vacanA. A baMne durAtmA vANiyAonu paNa kevA prakAranuM sAhasa che? ke, amane ( rAjAone ) paNu dUtadvArA Adezanu nivedana kare che ! kharekhara, e bannene peAtAnI pahelAnI avasthA bhUlAi gai lAge che, jethI rAjAnI paNa AvI rIte tiraskAra-viDaMkhanA karavAmAM Ave che. kahyuM che ke... avaMza( hInavaMza)mAM paDelA rAjA, mUrkhanA putra chatAM thayela paMDita, ane dhana prApta karanAra adhana; te jagane tRNu jevuM mAne che. ' tAtuM mhArA A kathanane te ane adhama sacivAne kaheje ke--' zuM siMha haraNanA zAsana( hukama )ne mAthe caDAve ? ' paNa rAja-madanA unmAdathI vivaza thayelA cittavALA e ane durAcArI nIca jema tema khele. kahyuM che ke-- sUrya - maMDalathI uSNatA prApta karanAra vAlukA( retI)nA samUha, jema tape che, tema khIjA pAsethI lakSmI prApta karanAra nIca atyaMta tape che. ' tA anucita karma karanArA e nenI, nadInA taTapara rahelA jhADanI jema nizce najIkamAM ja paDatI thavAnI. kahyuM che ke aicityathI skhalana thavu, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13) buddhino viparyA ane moTAo sAthe virodhasarvasva-vinAzanAM e 3 kAraNo che. ema kahIne te bolatA baMdha raho. pachI bhaTTa, ghUghula pratye be ke-vaNikanA putra hevAnA kAraNathI te baMne maMtrIonI maMtritUtanAM avajJA na kare. kharekhara, sUrya, caMdra sAMtvana-vacane. jevA pratApI ane prabhAvALA te bane, sarva rAjAone sanmArga darzAvavA mATe ja pRthvI para utaryA che. guNenA AdhArarUpa, prabhAmaya, maMtrIo-rUpI dIvAo je na hoya te, ahaMkAravaDe aMdha banelA rAjAo nItinA mArge kevI rIte jaI zake? he rAjana! kumArapALane maMtrI, udayanane putra zrImAna Amradeva, vaNika mAtra hevA chatAM paNa zuM vikramI na hate? je sAhasika puruSe "rAja-pitAmaha" birudathI prakhyAta evA rAjendra mallikArjunane yuddhamAM jItIne tenA mahelanuM sarvasva grahaNa karyuM hatuM.' e sAMbhaLI kepathI lAlacaLa mukhavALo thayela ghUghula 1 " aucityaskhalanaM buddharviparyAso virodhitA / madamiH sada vinA pAtra " 2 " darpAndhA dharaNInAthAH kathaM yAntu nayAdhvani ? / yadi na syurguNAdhArA mantridIpAH prabhAmayAH // Amradevo na kiM rAjan / zrImAnudayanAGgajaH / mantrI kumArapAlasya vaNigmAtro'pi vikramI ? // mallikArjunarAjendra rAjarAjipitAmaham / nirnitya sAhasI yuddha ramasarvasvamabahI che" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghUghulana abhimAna. bhuja, vANiyA lAje che. raNasaMgrAmamAM mhArA mAhudaMDanI khujalInA rasane kANa pUraze ? e tu mane kahe; athavA khAMDekhAMDAnI yuddhakaLAmAM rahelI mhArI kuzalatAne kANu meLavI zakaze ? prADha nareMdro sAthe rudra raNasa grAma khelavAmAM asAdhAraNa rasavALA A mhArA bAhue vANiyAnA putra para vijaya meLavavAnA utsAhamAM lAje che; tA paNa tuM jaldI jaIne te ba Mne durAzayAne meAkala, sanA bhujamAhAtmyane yuddha ja kaheze. ' e pramANe kahIne te( bhaTTa)ne sAnAnA dAnathI sateSa pamADIne ghUghule mekalyA. teNe jaIne saghaLuM peAtAnA svAmI maMtrIone kahyuM. , ( 14 ) khelyA. ke-- mhArA jayavALA A sAthe yuddha karatAM tyAra pachI zeAdhrAnA haThIlA rAjAe ( ghUghule ) tenI pAchaLa ja zUradeva nAmanA bhaTTane vIradhavala pAse mokalyA. teNe paNa AvIne, jenuM zAsana rAjAAvaDe lalATA para caDAvAtu hatu, jenAM mane paDakhAM e maMtrirA( vastupAla ane tejapAla )vaDe zaeNAlatAM hatAM, jenu meTu ejas (teja ) jaNAtuM hatu, evA cadravaMzanA muktAmaNi jevA rAjA( vIradhavala )ne joi, vismaya ane Anadayukta thaine A pramANe AzIrvAda ApyA ke ghUghulanA dbhuta. " " sakaLa kaLAenA kAza( khajAnA )ne ullaMsita karatI jaitaladevIvaDe yukta, rAjyane niSkaMTaka pRthvIvALuM banAvatA vastupAla sAthe zrIkaraNamAM praDha anubhavI pratibhAvALA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) tejapALavaDe anusarAtA hai cAlukayadeva ! ( vIradhavala ! ) jyAM sudhI A sUrya tape che, tyAM sudhI Apa bhUmaDalane dhAraNa karo. he vIradhavala rAjana ! Ape kaliyugamAM, kRti samUha( sajjanA )mAM dAnalIlAe vaDe sUrya-putra( karNa)nA sAkSAtkAra karAvyeA che. " " tyAra pachI te dUta elye ke-- peAtAne puruSAthI e( parAkramI puruSA)mAM agresara mAnatA, ane ghUghule mAlelI anya samasta rAja-maMDalane ata:puranA tiraskAravALI sthAnamAM karatA, (strI jevA gaNatA) gAdhrAbheTa. nI bhUminA cakravatI e-ghaghule Apane kAjaLanI DammI ane rakAMcaLI sAthe sADI bheTa karI che. sabhya-maMDalIe te bheMTaNAMne STigAcara karIne krodha dhAraNu karatAM te(bhrUkula )nA vikalavIradhavalanI bhAva( gAMDapaNu ) mAnyA. te samaye viziSTatA caulukayo( sAlakI )mAM caMdra jevA vIradhavale sahaja hAsya sAthe saphaLa salAne amRta siMcatI evI vANI uccArI ke-" ApanA rAjAe peAtAnA vaMzane ucita evA AcAra sAkSAt 1 " yukto jaitalladevyA sakalamapi kalAkozamullAsayantyA rAjyaM niSkaNTakorvIbharamupanayatA vastupAlena sAka tejaH pAlena ca zrIkaraNapariNataprAtimenAnuyAto dhattAM caulukyadeva ! kSitivalayamayaM yAvadambhojinIzaH H. " 2 prabaMdhakASamAM kAMcaLInuM sUcana nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) rIte sUcavatAM A bheTaNa yukta ja karyuM che." te bheTaNAne rAjAnI AjJAthI maMtrIe khajAnAmAM mUkAvIne te zreSTha bhaTTane dvAna ane mAnavarDa AnaMda pamADI visarjita karyo. rAjAnuM mitabhASipaNuM, ane sabhAnI nItibharI sthiti, e jANIne aMta:karaNamAM camatkAra pAmelA te bhaTTe paNa jaIne peAtAnA rAjA( ghUthula )ne te kahyuM. tyAra pachI caulukaya bhUpAla( vAghelA vIradhavala ), bhUminA utkaTa pApasamUha jevA ghUghulane uccheda godhrAnA rAjA karavA mATe sahaja ciMtAtura manavALA thayA sAthe yuddha karavA chatA, caMdra jema uyAcalane zeAbhAve mIDuM jhaDapanAra tema siMhAsanane alaMkRta karI rahyA kANu ? hatA. e khAjU khirAjelA ahaspati ane zukra jevA anee matrIe (vastupAla ane tejapAla )vaDe te zAbhatA hatA. sadAcArI, vikhyAta-vikramI tArAe jevA dvIpatA sekaDA rAjaputrA( rAjapUtA )vaDe ceAtarathI Azrita thayelA hatA. spRhAvALA cakAra jevA, vividha dezamAMthI AvelA ucca prakAranA kavi--kuMjarAvaDe je( vIradhavala )nA guNu-samUha gavAi rahyo hatA. pUrve thaI gayelA bhuja malazAlI vikrama, suja, bheAja vigere rAjAenAM dAnA ane temanA adbhuta praznayA jene zreSTha paDitAvaDe saMbhaLAvAI rahyA hatA. teo sarva joI rahyA hatA, tevAmAM A( mahArANA vIradhavala ) svayaM melyA ke gAdhrAnA adhipati sAthe yuddha karavA mATe khIDuM kANu grahaNa karaze ? ' ghaNA vakhata thavA chatAM paNa jyAre kAipaNa bhUpAle ( sAmaMte ke rAjapUte ) te khIDuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) grahaNa karyuM nahi, ethI utpanna thayelI adhika lajajAvaDe mahArANu vIradhavale mukha-kamala nIcuM karyuM (nIce joyuM). te vakhate, duzmanane kaMpAvanArA, bAhubalavAna tejapAle potAnA jyeSTha sahodara( vastupAla)nI vIra tejapAla anumatithI te bIDuM grahaNa karyuM. ethI adhika prasanna thayelA varadhavale tene paMcAMga prasAda (pAMce aMganAM AbhUSaNe) ApIne potAnI sabhAmAM tenI prazaMsA karI uccAryuM ke-" vipattimAMthI pRthvIne uddhAra karanAra AvA vIraputronI mAtA te ja kharI rIte putravatI che." tyAra pachI rAjyanAM kAryone vicAra karI, sUrya-samAna - prabhAvALo (pratApI) maMtrI (vastuyuddhanI taiyArI pAla), pitAnA laghubaMdhu (tejapAla) maMgalAcaraNa sAthe potAnA AvAse AvyuM. prayANa nI sAmagrI mATe potAnA kSatriyane niyukta karIne, zarIra-zuddhi mATe kalyANavidhipUrvaka snAna karIne, potAnA yaza jevA, dhoyelAM(ujajavala) vastro paherIne, ratnamaya AbhUSaNethI vibhUSita thayelA che ane uttama maMtrIoe saMvara-saMyukta thaI ulUsatI bhaktithI ghara-maMdiramAM jinezvaranI aSTaprakArI nirdoSa pUjA karI. tyAra pachI harSita aMta:karaNavALA, prakaTa prabhAvaDe dedImAna lAgatA iMdra ane upedra jevA, sadAcArIomAM dhuraMdhara evA te baMne maMtrIzvaree seMkaDe rAjapUte sAthe page cAlatAM, nagaranA alaMkArarUpa jinamaMdire AvIne zapUjya evAM jinabiMbanI vidhipUrvaka vividha prakAre pUjA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) karI. jagannAthanI stuti karI, yatheSTha dAnevaDe yAcakane AnaMda pamADyo. tyAra pachI dharmazAlAe AvI gurujIne namaskAra karI, jina-pUjA vigeremAM preraNuM karanArI, zubha zakunAdi phaLa sUcavatI temanI dharmadezanA sAMbhaLI. devapUjAnA nizcala nizcayavALA ucita niyame grahaNa karI, te baMne potAne ghare AvyA. zrImAn maMtrIe supAtrane dAna ApI, yAcakone prasanna karI, vividha dezomAMthI AvelA sAdhamike ane potAnA parivAra sAthe Sasa-saMskAravALuM sukha karanAruM bhejana karyuM. tyArapachI cAlukya bhUpAla(mahArANA vIradhavala)nA AdezathI dezanA adhipatio( sAmata prasthAna rAjAo) sAthe tathA ghoDA, hAthI ane subhaTenI senAothI paravarela, asAdhAraNa pracaMDa sainyanA cAlavAthI uDatI dhULavaDe nirAlaMba mArga(AkAza)mAM bIjI pRthvI rIte hoya tema, ati praDha hAthI para ArUDha thayela, cAlatA cAmarevaDe ane pitAnA kIrtimaMDala jevA veta chatravaDe zobhate, yamarAjanA je dussaha, zatruone kaMpAvanAra mahAmAtya tejapAla, gedhyAnA rAjAne jItavAnI IcchAe cAlyo. "nirveda na pAma-kaMTALavuM nahi-e lakSmInuM mUla che." e subhASitane saMbhAratA subuddhisenA-TyUha mAna maMtrIe meTAM prayA dvArA jaldIthI anukrame mAhedrI nadI utaryA pachI, rAmacaMdrajIe sAgara taryA pachI apUrva vAnarAdhIzone yathAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) pariSTa karyA hatA tema, pitAnA sainyane dInatArahita sajaja karIne temAMthI keTaluMka sanya, potAnA svAmI(rAjA)nA zatrurAjAnA nagara(gadhrA)nI sImamAM gAya haravA vigere mATe tvarApUrvaka kahyuM ane pote pAchaLanA bhAganI rakSA karavAmAM vicakSaNa banI pAchaLa sthira rahyo. AgaLa gayelA utsAhI te sainya samasta bhUtalane kaMpa vatAM gedhrAnA sImane vegapUrvaka dabAvyuM. yukti-prayuktithI AThaMda ApanArAM, prANa haranArAM bANe ghUghulane raNa- vaDe, rAjAe(kSatriya)nI jema yuddha karatA medAnamAM lAve.gevALAne sarva aMgemAM jarjarita karIne gokuLane vALyuM. govALoe tatkALa nagaramAM AvIne Idra sarakhA tejasvI bhUmipAla (ghUghula) AgaLa Akroza karatAM pakAra karyo ke-" ApanA jotajotAmAM paNa kaI pApIo vaDe kSatriyanA AcArane tajIne, hADIo samudramAM laI javAya tema gAye harAya che-laI javAya che. tethI kSatriyanA dharmane AgaLa karI deDe deDe kemake-gAnuM rakSaNa karavuM--e ja kSatriyenuM parama puNya che." e sAMbhaLIne krodhavaDe vikarALa mukhavALe, parAkramIemAM prakhyAta thayele, meghanI jema ghaNuM gAjato ghUghula kSaNavAra vicAravA lAgyo ke-"aho ! mhArA je rAjA jIvate hovA chatAM, pAdaramAM AvIne vairIo dvArA gAyanuM haraNa e azrutapUrva(pUrve kadi na sAMbhaLeluM) zuM saMbhanAya che? te vasumatI-netA (pRthvI-nAyaka), kSatrimAM adhama gaNAya ke jenA jIvatAM gaMgA jevI gAye harAya. kahyuM che ke-"vRtti(AjIvikA) kapAvAnA prasaMge, kijAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) tinA maraNumAM, svAmI pakaDAvAnA prasaMge, gAyA grahaNa karAtAM, zaraNe AvelAnI rakSA karavAmAM, strInA haraNamAM, mitrAnI ApattiyA nivAravAnA prasaMge; pIDitAnI rakSA karavAmAM parAyaNa-manavALA evA je( kSatriyA ) zasra grahaNa karatA nathI--hathiyAra uThAvatA nathI, teone joi sUrya paNa bIjA sUryane jovA zeAdha kare che.1 ' evA vicAra karIne tarata ja ghAra vikramavALA, peAtAne vIra mAnanAra, mahAmAnI bhrUkula, raNanA Avezane vaza thayA chatA, jAte ja akhtara grahaNa karIne, AkAza ane pRthvInA madhyabhAgane bharI denArA, rodra vAdyonA mahAdhvanivaDe devAne paNa trAsa pamADatA, zeAbhatI pAkhararUpI e pAMkheAvaDe pakSirAja (garuDa) jevA vegavALA azvaratna para ArUDha thaine, proDha matsaravALA thaIne, seMkaDA sattvazAlI asvAra rAjAe (gheADe caDelA kSatriyA sAthe, gAyeA haranArA te duzmanAnI pAchaLa AvyA. gAyA haranArA, tene darzana detA hatA, paraMtu keAI eka sthAnamAM sthira rahIne yuddha karatA na hatA ane zatruone trAsa pamADatA hatA. temane joIne bamaNA utsAhI thayelA sAhasika mahAmADu ghUghula rAjAe vAdyonA zabdovaDe temane yuddha mATe bAlAvyA. teo paNa kapaTathI kAi eka sthaLe sthira rahIne yuddha mATe saMrabha karatA hatA, pAchA kAlAhala karatA utAvaLe pagale nAsatA hatA. evI rIte kapaTa-yuddhanA 1 " vRtticchedavidhau dvijAtimaraNe svAmigrahe goprahe samprApte zaraNe kalatraharaNe mitrApadAM vAraNe / ArtatrANaparAyaNaikamanasAM yeSAM na zastragraha . stAnAlokya vilokituM mRgayate sUryo'pi sUryAntaram // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) prAgathI kheda pamADatAM teoe rAjA( ghaghula)ne, krodhavaDe AkAnta thayelA maMtrIe saMketa karelI bhUmimAM A. raNa-raMgathI taraMgita thayelA te mahAna vIre (ghUghule) paNa pitAnI sImanA ullaMghanane jANyuM nahi. tyAra pachI sUrya jevo dusaha teja:pAla, baMne bAjue rahelA rAjAo(sAmate)nA parivAra yuda-prAraMbha sAthe akasmAta prakaTa thayA. gadhrAnA rAjAe te sainyane cotarapha skurAyamAna joIne "nice maMtrInuM A kapaTa che" ema hRdayamAM nizcaya karyo. te paNa dhIratA dhAraNa karI te vIre(ghaghule) maMtrinA sainya sAthe yuddha karavA mATe pitAnA moTA uddhata bhaTane preryA ane tejavaDe agni jevo dusaha e pote jAte caDAIne vizeSa puSTa karato chate adhika prahAra karavA lAge. jagatanA pralayane sUcavatI, maMtrirAjanI utkaTa senA paNu yuddha karavA mATe AgaLa vadhI. tyAra pachI raNane AraMbha thaye. ghUghule meghanA mArga( AkAza )mAM bAvaDe ghera durdina karavA chatAM paNa Azcarya che ketejapAlanuM duzmanonA samUhamAM moTo tApa utpanna protsAhana karyo hato. teNe maMtrInA sainyane bhagna karyuM, e bhayabhIta thaIne kSaNamAM ahiM tahiM palAyana karI gayuM. te vakhate niDara, zreSTha virene agraNe tejapAla maMtrI, bhayaMkara saMgrAmarUpI sAgaramAM merunI jema dhIra (aDaga nizcala) rahIne potAnI samIpamAM rahelA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 22 ) lajjA ane dAkSiNya dhAraNa karanArA, zuddhavazamAM utpanna thayelA, bhuja parAkramavaDe zeAbhatA 1rAjAe( sAmA)ne uddezI khelyA ke--" vRtrAsura jevA krUra ane sAhasa saMpadAnA pUra jevA A ghaghule devasenA jevI ApaNI senAne nasADI mUkI, tA A sthAnamAMthI nAsatAM ApaNI zI gati thAya ? sajjane duzmanAne pITha detA nathI ane paranArIAne vakSa:sthala detA nathI. A raNu-sImamAM atyAre kAi paNa zaraNa nathI. tethI ahiM maravuM athavA jayalakSmIne varavuM e ja yukta che. pRthvImAM ane zuddha pakSavALA te ja kSatriyA praza MsA karavA ceAgya gaNAya che, je dhArA-( taravAranI dhArarUpa ) tIrtha mAM abhiSikta thayA chatA yazarUpI caMdanavaDe carcita thAya che. peAtAnA rAjAnA RNathI rahita thaIne vizvamAM atizaya saubhAgyavALA tee devapaNuM prApta karIne devAMganAothI paravaryA chatA harSa pAme che; athavA raNa raMgamAM ma dveSIonA dehanA lAhIrUpI kuMkumAvaDe bhUSita aMgavALA thaI vijayalakSmIne seve che. kahyu che ke-- " yuddhamAMthI pAchA na pharanArA, svAminA kAryamAM maranArA sevakAne svargamAM akSaya vAsa ane dharaNItala para kIrti thAya che.' svAmI mATe prANAne parityAga karanArA uttama sevake te gatine prApta kare che; ke je gatine yajvA ( yajJa karanAra ) ke ceAgIe prApta karI zakatA nathI. tethI ApaNe atyAre AdaravALA thaIne tevA prakAranuM ucita karIe, ke je kartavyadvArA jagamAM jaya meLavanAra, atizaya jyeSTha gujaradra lAge nahi." 1 prabaMdhakASamAM cha rAjapUtA sUcavyA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 23 ) puruSone dharmathI ja jaya prApta thAya che, ane dharma, deva-gurunA smaraNathI thAya che" ema svayaM cittamAM vicAra karIne sacivezvare(tejapAle) te vakhate, dumananA samUha para yelakamIne vazIkaraNa karavAmAM kAmaNa jevAM, gurue kathana karelAM, bhaktAmara mahAstotranAM be vRttonuM ghoDA para rahyA chatAM ja manamAM kSaNavAra smaraNa karyuM; kemake, pUjyanI stuti ane pUjyAnuM saMsmaraNa, e manuSyane ApattinA samayamAM AlaMbanarUpa thAya che. tyAra pachI dhyAnanA mAhA myathI AkarSAyelA, tejanA paMjavaDe sUryamaMDalanA tejane jhAMkhuM paDinArA, saMtuSTa manavALA, mahAyakSa padI ane devenI svAminI aMbikA, te baMnene te vakhate potAnA baMne khabhA para rahelAM pratyakSarUpe jevAthI e maMtrI pitAnA vijayane nizcaya karIne, pramoda pAmyA. yuddhamAM jemane utsAha vadhAryo hate, te rAjapUta sAthe, subhaTanA agraNI tejapAle rASatejapALa ane vALA thaIne jAte ja ghUghula rAjA sAthe vIra ghUghula. bhayaMkara saMgrAma karyo. zatrunA sainyarUpI mahAsAgaramAM pasaratAM maMtrIzvare vaDavAnalanI jema preSi-maMDalane sArI rIte sUkavI nAkhyuM. mahedyamI A maMtrI, pracaMDa tejavaDe dIpatA, vIra-ziromaNi evA godhAnA rAjAne prApta karI harSita thayA. pRthvIne AdhAra ApavAmAM samartha ane vajathI paNa bhedI na zakAya evI rAjAnI AkRtine jotAM vismita thayelA A (tejapAla) vicAravA lAgyA ke - ahe! gadhrAnA rAjAnI kAMti, rUpa, bhuja-sauSThava ane sattvazAlitA atyAre keTalI badhI AzcaryakAraka jovAmAM Ave che !! tejavaDe aMdhakAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surawww.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) dura karanArA, sUrya jevA tejapAlane jeI sUryakAMta je zrImAnuM ghaDyula adhika dIpavA lAgyA. tyAra pachI utsAhI mukha-dIptivALA tejapAla, meghanI jema pracaMDa garjanA karatAM maMDalezvara( ghUghula) pratye bolyA ke -"durAcAravALA narenA AdhArI, dharAne bhAra karanArI sthitivALA anAtmajJa! potAne na samajanAra he rAjana! cAlukyakulamAM sUrya jevA, gujarAtanA rAjA(varadhavala)ne teM je hAthe aMjanagRha (mezanI DabbI) vigere bheTazuM karyuM, te potAne hAtha tuM mane jaldI darzAva." kAnane AmaLanArA te vacanane sAMbhaLIne saLagatA agninI jema ruSTa thayele ghUghula paNa bolyA ke-ziSTajane pratye dveSa karanAra ! kUTa-buddhi-balavaDe utkaTa ! sadA lAMcarUpI mAMsa grahaNa karavAvaDe kalaMkita thayelA re re ! pApI ! pitAnI pUrva avasthAne zuM bhUlI jAya che? evI rIte rAjAonI avajJA karatAM nice tuM jIvate rahI zakIza nahi. skurAyamAna vairIo pAsethI meLavelI jayalakSmIne krIDA karavAnA maMdira je A te ja hAtha che, paraMtu tArA jevA vANiyArUpI kIDAne vadha karavAmAM kharekhara lAje che. siMhane haraNa sAthe athavA garuDane kAgaDA sAthe; tema tArI sAthe mArI raNakrIDA kIrti mATe ke jayalakSmI mATe na thaI zake." tyAra pachI kepavaDe vikarALa banelA te baMnenuM yuddha, kirAta ane arjunanI jema de ane tejapAlane dAnavodvArA paNa duHkhe joI zakAya tevuM vijaya thayuM. te vakhate prakaTa parAkamavALA bIjA viree paNa svAmInA kAryamAM utsuka thaI eka bIjAne belAvI cAga pramANe yuddha karyuM. tyAra pachI maMtrirAje divyabalanA ullAsathI lIlApUrvaka kSaNavAramAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 25 ) ja vizvamAM kaMTaka jevA te(ghUghala)ne ghoDA parathI nIce pADI nAkhyA ane tevA prakAranA vIrarasanA AvegavALA rasavaDe bharapUra manavALe mahAbhuja(parAkramI, maMtrI te ja kSaNe tenA upara paDyo. tyAra pachI sacivAgraNae tejapAle) pApothI bharapUra evA te (ghUghula)ne bhujA dabAvavApUrvaka jaldIthI krAMcabaMdha-pUrvaka bAMdhya. saghaLA subhaTe bhayabhrAMta thaIne jatA rahyA, tevAmAM te te(ghaghula)ne jIvate ja siMhanI jema lAkaDAnA pAMjarAmAM pUryo. tyAra pachI brahmAMDanA madhyabhAgane pUranArA, nizAna(vAdyo)nA bhayaMkara zabdavaDe diggajone paNa trAsa pamADatA ane durAcArI rAjAone bhaya pamADatA sacivezvara(tejapAla) jayalakSmIne hAtha karI(varI) jaldI chAvaNInA sthAne pahoMcyA ane teNe jineMdrane zubha ATha prakAravaDe pUjIne yuddhathI utpanna thayelA pitAnAM karmarUpI raja:puMjanuM pramArjana karyuM. tyAra pachI balavaDe utkaTa evA agresara bhaTavaDe ceta raphathI rakSA karAtA, karmanI gAMThanI jema godhAne gaDha, bhedI na zakAya evA ane atyaMta durgama evA gaMdhAnA durga(gaDhakilA)ne pracaMDa bAhu-daMDavALA maMDalezvarathI paravArelA maMtrIe apUrvakaraNamAM rakta thaI khaMDa khaMDa khaMDita karI nAkhe. samasta prANi-samUhane prasanna karanAra subuddhimAna maMtrI zvare, kevaDe harSanA utkarSathI jaya jaya godhAmAMthI grahaNa zabda uccarAtAM, saMpattinA nivAsa karela rAjavaibhava. jevA rAjAnA AvAsamAM praveza karIne AzvAsana ApavAthI tyAMnI sarva prakR Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) ti(rAjataMtra-saMcAlaka mukhya adhikArIo ane prajA jana)ne tathA mahAjanane vizeSatAthI prasanna karatAM gadhrAnA rAja-mahAlayamAMthI vigraharUpI vRkSanA phaLarUpe A pramANe grahaNa karyuM - senAnA parvata jevuM uMcuM 180000000aDhAra koDa | sonAnuM siMhAsana* suvarNa (sonaiyA) pUtaLIonI lIlAvaDe adbhuta, 1 mUDe metI ratnamaya ArIsA ane caLa katA caMdrakAMtaratnavaDe 4000 ghoDAo suMdara jagatmiya ghaNAM divya zastro moTI hiMDalAkhATaka ghaNuM divya vastu sUryakAMtaratnamaya thALI* mANekavaDe banAvelI sthagI 1000 bakhtare (pAnabIDAM vi. mATe rakhAtI thelI)* maMtrIzvara tejapAle te ghUghula rAjAnA sthAnamAM nItinA sAgara tathA siMha jevA parAkramI siMhasena anya rAjAnI nAmanA bhANejane sthApana karyo. tyAra sthApanA. pachI AsapAsanA pApI Aza(aMtaH karaNa )vALA pallIpati( rAjAo )ne vIradhavala rAjAnA mahelanA AMgaNAnA kuTuMbIo banAvyA hatA. * A nizAnIvALI vastuone nirdeza prabaMdhakoSamAM nathI. vastune badale vastra pATha Ape che. 1 prabaMdhakoSamAM, nAma vinA pitAnA sevakane sthAe jaNAvela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra7). tyAM(gadhrAmAM) teNe potAnA jayastaMbha je, parvata je uMca, 24 tIrthakarenA maMdirejaya-samAraka vaDe cataraphathI zobhato, ajitanAtha jinamaMdira, prabhunA praDha bibavaDe prakaTa prabhAvALo, gajaracanA tathA azvaracanAthI aMti prAsAda karAvye hato. nyAyanI abhivRddhi mATe keTalAka divaso sudhI tyAM rahIne tyAM nivAsa karatA prajAjanene yAcita saMtuSTa karyA hatA. nItinA sAgara te maMtrI, senAnI kArtikeya)nI jema senA sAthe cAlatA, mArgamAM dAnavaDedarAmAM lIlAo vaDe cAre varNone AnaMdita karatA smAraka, anukamevaTapadrapura (vaDodarA) AvyA, tyAre tyAMnA rAjA jevA nAgarikoe moTe mahotsava karyo hate. tyAMnA rAjAe namana karavA pUrvaka vividha prakAranAM ratna, maNi, svarNa, jAtivaMta ghoDAo vigere vastuo vaDe tene bheTazuM karyuM hatuM. rAjAnI bhaktithI raMjita thayelA maMtrirAje paNa tene snehapUrvaka darzanathI-prasAdavaDe AnaMdita karyo hate. tyAM( vaDodarAmAM) rAjAnA AgrahathI keTalAka divaso sudhI rahetAM yudhiSThira jevA dharmaniSTha satparuSe (tejapAle), saMprati rAjAe pahelAM karAvelA, maMdarAcala jevA, jIrNa thatA, zrI pArzvajiteMdranA maMdiranI dharAnA AdhArarUpa dharma mATe uddhAra karAvyo hato. 1 gadhrAnA taLAvanI pALa paranI eka deharImAM zrI pArzvanAthanI kAusagga dhyAnamAM rahelI UbhI mUrti, hAlamAM devInA veSamAM rakhAI mAtAnA nAme pUjAtI jaNAya che, te kadAca A jainamaMdiramAMnI haze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 28 ) te( vaTAdarA)nI pAsenA 1utkoTa( akATA ) nAmanA puramAM te maMtrIe dharmanI abhivRddhi mATe AdIzvara jinanu pavitra dhAma karAvyuM hatuM. e ja maMtrIe ravanasara nAmanA gAmamAM jinanuM manehara caitya karAvIne tyAMnA nivAsIonuM atulya vAtsalya karyuM hatuM. jine-zAsananA AdhArabhUta sadAcArI munIzvarAnu pUjana karIne sacive potAnA janmane saphaLa karyo. jaina prajAne sanmAna pUrvaka dhana-dAnavaDe sa MteASa pamADIne teNe guNuzAlI leAkeAnu bhaktipUrvaka vAtsalya karyuM hatuM. dharmanRtyamAM zithila thatA leAkAne daDha karIne matrIzvare peAtAnA samIpamAM ziveAya jaNAvyA hatA. kahyuM che ke--' kaSAyAnI zithilatA, udAracittatA, kRtajJatA, sarva jA para anugraha, aMgIkAra karelA kArya mAM daDhatA, pUyAnuM pUjana ane guNA pratye Adara e bhAvi-jinatvanuM lakSaNa che. ' tyArapachI maDalAdhIzeAthI maDita thayela matrI tejapAla RddhiyeAvaDe vidarbho jevI darzAvatI DabhAimAM smArakA. ( DabhAI ) nagarIe pahAMcyA. tyAMnA nivAsI leAkeAne khIjA prayeAjanA bhUlI pallIpati rAjAnA bhayanI zaMkArUpI zaMkunI vyathAthI Akula joine buddhimAn maMtrI tejapAle nagarInI AsapAsa, mUlarAja vigere rAjAenI mUrtiyA 1, 2. hI. huM. dvArA vi. saM. 1968mAM pra. vastupAlacaritramAM anukrame vADha ane asovana pArTa chapAyela che, te azuddha jaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 29 ) vaDe sphuratA udayavALA, AkAzane sparza karatA ( ucca ), vividha racanAvALA, sajjanAne zaraNarUpa ( rakSaka thAya teveA ), nirAdhAra mAge ( AkAzamAM ) janArA devAne vizrAma mATe hAya tevA killA karAvIne sUrya jema aMdhakAra-samUhane dUra kare tema temanI saghaLI bhItine dUra karI; kemake tevA uttama puruSAnA janma prANIonA sukha mATe hAya che. te maMtrIe tyAM traNe jagatanAM netrAne amRtAMjana jevu, ceAtaram rahelAM 170 jineTronAM madirAvaDe cukta, pharakatI dhvajAethI zAlatu, sAnAnA kalazeAvaDe aMkita thayela, tAraNu-sahita, pUrvajonI mUrtiyAthI yukta, kailAsa parvata jevu pArzva jinezvaranuM caitya racAvyuM hatuM. je maMdiranA khalAnakamAM, hAthI para ArUDha thayelI, rUpAnAM phUlAnI mALA hAthamAM laIne rahelI, sacivezanI mAtA kumAradevI, cugAdIza prabhunI mAtA jevI virAje che. maMtrI tejapAle tyAM caulukya rAjA( vIradhavala )nA hRdayane Ana Mdita karavAnI icchAthI khIjA paNa prazasta kIrti-sthAna karAvyAM hatAM. kahyuM che ke-- " te sukRtIe darzAvatIpurI(DabhAi)mAM vaidyanAthanA Ava sathamaMDapa para seAnAnA 21 kalaze| sthApyA hatA. vaidyanAtha mahAdevanA garbhagRhanI AgaLa, peAtAnA rAjA (vIradhavala)nI mUrti, tenI priyatamA(jayatalladevI)nI mUrti, potAnA laghuaMdhunI ane jyeSukha nI mUrti tathA peAtAnI mUrti sAthe jainacaitya karAvyuM hatu. tyAM nava khaMDavALI dharAnA udyota karavAmAM sUrya jevA sAnAnA pavitra nava kalazeA karAvyA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ) tyAM killAnA pazcima ane uttara dvAra para peAtAnAM kIrtimaMgalanA pATha karanArI be prazastiyA sthApana karI hatI. teNe svAdu pANIthI zeAlatI svayaMvara mahAvApI karAvIne pRthvIne navIna amRtanA AsvAdavALI karI hatI. vaidyanAtha maMdiranA uttaradvAra AgaLa ( sapheda ) pASANAvaDe uMcuM tAraNa racAvyuM hatuM. ahiM rAjagRhanI sAme A maMtrInA baMdhue (vastupAle) e mALavALI sAnAnA kaLazathI zeAlatI dharma mAMDavI karAvI hatI. tathA A maMtrIe peAtAnA rAjAnA kAlakSetramAM revAnA meATA saMgama para( cANeAdamAM), tenA nAmavaDe vIrezvaranuM devaLa karAvyuM hatuM. kuMbhezvara nAmanA tIrthAMmAM tapasvIonA pAMca maThA sarva prakAranI dharma-sAmagrIthI yukta karAvyA hatA. ' ema darzAvatInI prazastimAM jaNAvyu che. tyArapachIzreSTha narezvarA dvArA, phUlamALathI pUjAtA maMtrIzvara tejapAla, aneka siddho, gaMdharvo ane kiMnarAvarDa sevAyelA, taLAveA, nadIo, pAvAgaDhamAM smAraka kuDA ane vRkSeAvaDe zAlatA, sadA phula-vilAsavALAM sArAM sArAM vRkSeAvaDe prArthanA vinA paNa sarva atithiyAnu gArava karanArA, pAvaka nAmanA girIzvara ( pAvAgaDha ) para caDayo. arAvaNunI jema satpAda--sthitithI zAbhatA te parvatanA zikha2para caDelA te prADha matrI iMdra jevA zeAbhatA hatA. prazasta manavALA kaviovaDe jenA guNNA gavAtA hatA ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 31 ) aparimita dAnAvaDe je vidvAnAnI durdazA TALatA hatA. dharma dhura dharAmAM agraNI evA te maMtrIe te girIMdranA adbhuta zAbhA-samUhane jotAM aMta:karaNamAM vicAra karyo ke-- ** rAjAnA sanmAnane prApta karIne je manuSya, peAtAnA rAjasa bhAvane tajI hitakAraka dharmamAM magna thatA nathI; te kRtaghnane sukha-saMpadAo kevI rIte prApta thaI zake ? kahyuM che ke- dharma thI azva prApta karanAra je manuSya, dharmane ja haNe; svAmi-droharUpa pAtaka karanAra te, bhaviSyamAM zubha kevI rIte meLavI zake ? ' vimala udayavALA, iMdrane jIte tevA tejavALA vimalamatrIe prADha prabhutAne prApta karIne jagatane AnaMda ApanArU, zrIAdijinezvaranuM uMcuM caitya karAvIne arbuda ( AbU ) parvatane vimalAcala jevA karyA. amarAne paNa Azcarya karanArA, puNyAtmA pAli matrIe akhikAnA prasAdathI jaga AhlAda upajAve tevA, neminAthanA prAsAdanA uddhAra karIne ArAsaNa nAmanA parvatane raivata devata( giranAra ) jevA ucca karyo. jagane jIvatadAna ApanArA kumArapAladeve tAra gaparvatane, citrakUTa( cittoDa ) parvatane, ila (iDaragaDha) girIzvarane, suvarNa zikhara( sAnagira-jAleragaDha )ne tathA pArakaraparva tane vasudhAnA AdhArabhUta tIrUpa manAvyA. tevI rIte mhAre paNa A parvata ( pAvAgaDha )ne arjunuM caitya karAvIne bhavarUpI sAgarathI taravAnI icchAvaDe tIrUpa karavA joie. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32). je te paNa parvata, pRthvIne AdhAra hovAthI lekamAM tIrtha tarIke kahevAya che te te jenamaMdirathI pavitra thaIne tema kahevAya, temAM zuM kahevuM? kahyuM che ke-"revatAcala(giranAra)nAM darzana karatAM, zatruMjaya girine namana karatAM, aSTApada tIrthanuM smaraNa karatAM, sametagirinuM dhyAna karatAM, pAvakAdri(pAvAgaDha) para caDatAM ane abudAcala (AbU)ne pUjatAM pavitra cittavALA manuSyanuM karaDe bhamAM kareluM pApa kSaya pAme che." puNyalakSmInA pAtrarUpa te ja manuSya, pRthvImAM kevaDe gavAya che, ke je sadbhAvavALo puruSa, pahelAM tIrthane avatAra kare. jeo AdarapUrvaka jinamaMdira karAve che, temAM vividha bibe karAve che ane traNe jagamAM jayavaMta evAM te biMbane jeo pUje che te ja prameda ApanArA puNyapAtra che" ema vicAra karIne subuddhimAna te maMtrIe (tejapAle) tyAM (pAvAgaDhamAM) jagatane Azcarya upajAve te sarvatobhadra nAmane AhaMta prAsAda karAvyo. saMpadAvaDe IMdra jevA, pratiSThitenA paNa pUjya evA te maMtrIe (tejapAle) keTalAka mahinA sudhI tyAM rahIne duSTone 1 keTalAka lekhakoe sarvabhadra jaNAvyuM che, te barAbara nathI. zilpazAstra-vAstuzAstranA graMthamAM sarvatobhadra prasAdane paricaya maLe che. A vetAMbara jainamaMdiranI mUrtine keTalAka zvetAMbara jenee kAraNasara keTalAMka varSothI tyAMthI upADI laI vaDodarAnA dAdApArzvanAthanA maMdiramAM sthApyA pachI pAvAgaDhanA uryakta che. jainamaMdirane digaMbara jainae di. maMdira karI pitAne AdhIna adhikAranuM karI lIdhuM hoya ema jaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 33 ) zAsana karI cAlukya bhUpAla(varadhavala)nA zAsanane pracaMDa ala-parAkramavALA pallIpati rAjAonA mastaka para AbhUSaNarUpa karAvyuM hatuM. tyAra pachI hAthIpara caDAvelA pAMjarAmAM rahela ghUghulane lokemAM darzAvatA, prauDha parivArathI yukta dhoLakAmAM maMtrI tejapAla dhoLakA pahoMcyA, pravezotsava. tyAre tyAM pratyeka maMdiramAM ghaNo maTe utsava pravaryo hate. uce bAMdhelI patAkAo vaDe catuSpatha(caTA)ne zaNagAravAmAM AvyuM hatuM. vagADAtAM mahAvAdyovaDe dizAonAM mukhe vAcALa banyAM hatAM. sAme AvelA samasta rAjavavaDe AgaLa karAcelA, pUjya zvabaMdhu(vastupAla)vaDe paNa bhAre snehathI prItipUrvaka Adara apAyelA, zekha( jharUkhA )mAM ArUDha thayelI nagaranI nArIonAM netrane utsava ApatA tejapAle jyeSThabaMdhu( vastupAla)nA caraNa-kamalane namana karyuM. vastupAla paNa, te vakhate bhAIne adhika snehapUrvaka bheTyA. satkRtyanI sthiti(ucita kartavya)mAM kuzala evo tejapAla, vastupAlane AgaLa karIne AnaMdita thayelA svajane sAthe rAjamaMdire pahoMce. nakSatro jevA sadAcArI bhUpAlI(sAmaMta rAjAo)vaDe sevAyelA, udaya pAmelA caMdra jevA zubhatA varadhavala rAjA sAme muktAphaLe, ghoDA, karaDe senaiyA vigere vastu tathA duryodhana jevA uddhata AkAravALA, tevA prakAranA ghUghula rAjAne mUkIne sarva sAmata sAthe tejapAle pAMca aMge vaDe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34 ) bhUmi-sparza karatAM mahArANA vIradhavalane praNAma karyAM. tejasvI mukha--cadra dhAraNa karatA, haSaeNvaDe amRtarasa varSAvatA mahArANA ubhA thaI tene bheTyA. tenA parAkramane sAMbhaLI camatkAra pAmelA rAjAe tene je sanmAna ApyuM, te karADA vacanadvArA paNa kahI zakAya nahi. samasta vizvanA droha karanArAomAM dhuraMdhara, atipracaMDa khAhudaMDanA zaiArya vaDe vikaTa AkRtivALA, tevA prakAranI avasthAmAM (pAMjarAmAM dhanamAM ) hAvA chatAM paNa dInatAthI rahita mukhadyutivALA, gAdhrAnA rAjAne joi, ujajvala yazavALA rAjAe( vIradhavale ) aMta:karaNamAM vicAra karyA ke--ahA ! gAdhrAnA rAjAnu zarIra kevu tejomaya che ? traNa jagapura jaya meLavavAmAM lAlasAvALu tenu mAhu-parAkrama keTaluM badhuM ucca prakAranuM che ? mAnInA mAnabhaga. tyAra pachI, te ghUghule ja bheTa karela kAjaLanI DabbI ane kAMcaLI sAthe zeAlatI sADI rAjAnA AdezathI, majAnAmAMthI maMgAvIne mahAn sacive( vastupAle ) kutUhalathI sakaLa rAjAonA jotajotAmAM ghUghulane paherAvI.1 jayalakSmInI krIDAthI zAthe tevA tenA kaThapITha para haThathI baMdhAyela a MjanagRha( mezanu gharU -DabbI )te vakhate zelatuM hatuM. maDalAdhIzvara ( ghaghula )pAtAnA tevA mAna-bhaga joi, atyaMta lajjita thaI peAtAnA dAMtAvaDe jIbha khaMDita karIne te ja vakhate prANatyAga karIne pRthvImAM cazaHzeSa thayeA( maraNa pAmyA ). 1 prabaMdhakAzamAM jaNAvyu` che kevIradhavale kAjaLanuM dharU tene gaLe bAMdhyuM ane vaDhAe tene sADI paherAvI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 35 ) cAlukya rAjA( vIradhavala )nI rAjadhAnI( dhoLakA )mAM vadhApana-mahAtsava thayA. tyAra pachI, ANeluM te sa dhana, cathAyAgya sthAnamAM sthApana karIne tejapAla, khaMdhu (vastupAla) sAthe utsavapUrvaka peAtAne ghare Avye. kRtajJa rAjAe( vIradhavale ) anya divase maDalezvara rAjAethI zaiAlatI sabhAmAM vastupAla sanmAna vijayI vIranuM baMdhu sAthe sacivAdhIza tejapAlane bahumAnapUrvaka khelAvI pAMce AMgA para prasAda karI karADa sAnaiyA samarpaNa karyA. tyAra pachI rAjAe tejapAlanA guNNAnI stuti karavA uttama dvija kavIzvara sAmezvara ( gurjarezvara-purAhita kIrttikAmuddIkAra ) tarapha STi-saMcAra karyAM. tethI teNe paNa mananA utsAhapUrvaka, uMcA hAtha karIne tenA sAcA sadguNeAnI stuti uccArI-- " kiccaDathI du:khe pAra utarAya evA, pANIthI bharelA, seMkaDA khADAothI vyApta evA mAmAM, gADuM hAMkanAra khinna thAya evI sthitimAM, bhAra ati viSama hAya ane kAMThA dUra hAya--AvA gahana prasaMga( kaSTabharyo saMkaTa samaya )mAM bhAra vahana karavA mATe dhavala (uttama vRSabha, vIradhavala) sivAya bIjo kANu samartha thai zake ? e huM tarjanI(AMgaLI) uMcI karIne mATA zabdavaDe kahuM chuM--pUchuM chuM. peAtAnA rAjA pratye ekAMta bhakta ( pUrNa vaqAdAra ) evA tejapAla sumaMtrIe uSTa kaTakAthI vikaTa evA bhUmaM Dalane sarva taraphathI sazuddha karIne pRthvIne nyAyavALI karI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) kRti janone-sajajanene parama vRddhie pahoMcADyA-unnata karyA. varadhavala rAjAnA maMdirane IMdra jevI samRddhivALuM karyuM. raja-samUha jevA du:sthatva( dAridya)vaDe kAlimAne prApta thayelI, AzritonI mukhaNine maMtrI tejapAla, AMkhanA prasanna prAMtabhAgavaDe prakSAlita kare che-ujajvala banAve che. vIradhavala, samudraparyata bhUvalayanA svAmI thAo, je sukRtIe azvarAjanA putra(tejapAla)ne zrI mudrAne adhikArI karyo, kema ke lalATe para lakhatAM vidhAtAne je zrIkAranuM vismaraNa thaI gayuM hatuM, te zrIkArane, vizva para upakAra karavAnA vatavALe A(tejapAla) sajajanemAM vistAre che. pRthvItala para prANIone svasti-kalyANanA maMdira je, balavAna janee karelI sthiti(teja)nuM pAlana karate, vastupAlane anuja( laghubaMdhu) tejapAla che; viziSTa buddhinA sthAnarUpa jene joIne kAmadaki(rAjanItizAstra racanAra) pitAnA guNa-samUha pratye bahumAna dharAvatuM nathI ane suprasiddha cANakya paNa hadayamAM camatkAra pAme che." 1 " pRthvI nyAyavatI kRtA kRtijano vRddhi parAM prApitaH cakre zakasamRddhi vIradhavalakSoNIbhujo mandiram / saMzodhyotkaTakaNTakAlivikaTaM bhUmaNDalaM sarvataH tenA pariputri nivimorentimamtmanA " 2 " asti svastiniketanaM tanubhRtAM zrIvastupAlAnujaH tejaHpAla iti sthiti balikRtAmurvItale pAlayan / AtmIyaM bahu manyate na hi guNagrAmaM ca kAmandakiH cANakyo'pi camatkaroti ca hRdi prekSA''spadaM vIkSya yam // " -A leka, AbUnI lUNasIha-vasahI nAmathI prasiddha nemijinamaMdiranI prazasti le 49)mAM zilAlekhamAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratvww.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 37 ) maMtrInI stutithI prasanna hRdayavALA thayelA, dAnavIramAM agraNuM evA rAjAe(viradhavale) te kavIzvarane tenA aucitya sthAnamAM 3 lAkha sonaiyA ApyA. tyAra pachI, rAjAne namaskAra karIne, tenA AdezathI rAjAo sAmate )thI parivRta thayela, praDha hAthI para ArUDha thayela, sArA veta chatrathI ane vIMjhAtA cAmaravaDe bhAte, AsapAsanA zatruone kSobha pamADate, kIti-kalela karanArAone pagale pagale dAna Apate, vaDilabaMdhuvastupAla) sAthe zobhate tejapAla, nizAna(vAdyo)nA dhvanipUrvaka, jaya jaya zabda thatAM, pitAne ghare AvyuM. AnaMdita thayelI bahenee tene nIrAjanA(ArAtrika-maMgala) utsava karyo. maMtrIe paNa mahAdAnavaDe temanA manoratha pUrNa karyo. " * maMtrIzvara tejapAle abudAcala mahAtIrtha para karAvela luNasIhavasahikA nAmanA neminAthadeva-caityanI jagatImAM pitAnI cha bahenenA zreya mATe paNa viharamANu ane zAzvata jinenI pratimAothI alaMkRta devakulikAo vi. saM. 1293 caitra va. 8 zukra pratiSThita karAvI hatI. tyAMnA zilAlekha parathI 1 jhAlahaNadevI, 2 mAu, 3 sAudevI, 4 dhaNadevI, 5 sohagA, 6 vayajukA ane 7 pAlA evAM bahenenAM nAmo jaNAya che. vi. saM. 1287mAM kavIzvara sAmezvare uparyukta dharmasthAnanI prazasti [ . 17 ]mAM " jAlhU-mAU-sAU dhndevii-sohgaa-cyjukaakhyaaH| palamajIvI vaizAM mAmA: sAta so " A pramANe nAme sucita karyA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ambara 29 "" v "" vizeSanAma prAstAvika sAthe A lekhamAM AvelA e. vizeSanAmeAnI anukramaNikA. "" kATA aMkATTa(Ta)ka puracaturazIti "" "" aMgreja sarakAra (prA. 43 ) ajitanAtha-prAsA[prA. 8], 27 aMcalagaccha=vidhipakSa [prA. 9,11,21, 24, 31, 35] paTTAvalI [ prA. 9, 11 ] aNahilapATakapattana=pATaNu nAmA pura "" pura= vADa= anupamA pRSTha. [ prA. 33, 41 ] [ prA. 43 ] [ prA. 5, 33 ] 3 04 [ prA. 5 ], 28 [ prA. 5] "" / >" 5, 6 sarAvara 5 amarakIrtigaNi (kavi)[prA. 6] amitagati [ prA. 6 ] aMbaDa 2, 6, 13 aMba\sAya (aMbAprasAda-Atra prasAda ) [ prA. 6] -- vizeSanAma aMbikA devI amrudAcala=nU a caitya [ prA. 20] allAudda(va)dIna [prA. 36,37] azvarAja=AsarAja azvAvamAdha aSTApadatI asAuli ahamadAvAda pRSTha. 23, 32 [ prA. 11 ] 32 [ prA. 37 ] [ prA. 19, 23, 32, 33 ] *AcArAMga sUtra 7 AdIzvara jina-madira 28, 31 [ prA. 5, 31 ] caturvijJatikA [prA. 27] ANuMda ( dA. ) [ prA. 25] Ana(!)sAma [ prA. 33 ] "" Ama [prA. 10, 11, 14] AmaNu gAma Amradeva aMkhaDa 6, 31, 32, 36 [ prA. 19 ] * AvI nizAnIvALA graMthA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) vizeSanAma pRSTha. | vizeSanAma pRSNa, AmrabhaTa=ebaDa | udayaprabha suri 5 ArAsaNa 31 | udayasAgara sUri [ prA. 35 ] ,, jinamaMdira [prA. 14],32. uddhava 11 AryarakSita sUri [ prA. 9] | upadezataraMgiNI [ kA. 14] AhaMtabiMba [ prA. 20] | umaravANa gAma [prA. 18, 37 AlekhyapaTa [ prA. 12 ]] RSabhajineza-caityagRha priA. 8] Asada (malika) [prA. 38 ] ! e.I.-epigrAphi iMDikA. Asadhara (maMtrI) [ prA. 21] [ [ vi. 2 ] [ prA. 31] AsarAja 36* aitihAsika rAsasaMgraha[prA. 22] . vihAra * ,, sajhAyamAlA [ prA. 33 ] IDiyana enTiverI osavALa jJAti [ prA. 9, 32] priA. 5, 35, 36, 43] , vaMza [ prA. 28] ja ,, ArTa enDa leTarsa [prA.12] kaTeliyA pASANa [prA. 9, 10] IDIA se. laMDana [ prA. 12] kaha (kRSNa) rAjA [prA. 6, 7] IdranaMdi sUri [ prA. 23, 27] ,, ura vaMza [ prA. 6 ] Iladurga=IDaragaDha kanakakIti [ prA. 45 ] IlaprAkAra , kaMtAjI [prA. 40 ] IDaragaDha [ prA. 13, 25 ], 31 kapada yakSa [ prA. 23] ,, nA rAva [ prA. 38 ] kamala zAha zeTha [ prA. 35] *ISTArthasAdhaka [ prA.22, 30] karkarAja [ prA. 5] ugrasenapuraAgarA [ prA. 9] ujajayaMta=giranAra [ prA. 15] ] karpaTavANijya kapaDavaMja utkaTa pura=ameTA [ prA. 25 ] uttamavijaya (paM.) [prA. 35] ] karamA-karmA * ,, rAsa [ prA. 35] | karmAzAha (pradhAna) priA.28-31] udayakiraNa [ prA. 24] ! [ prA. 14] udayana maMtrIzvara 2, 6, 13 | kalyANasAgarasUri [ prA. 9] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com kalikuMDa Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ f . 29 , sarovara (41) vizeSanAma pRSTha. | vizeSanAma pRSTha. -kAnhaDade prabaMdha [ prA. 37] . khemA dedarANI [ prA. 22 ] kAmaMdaki * ,, rAsa [ prA. ra2, 34] kAmAdevI [ prA. 19] | kherAsAnI [ prA. 39] kAlA [ prA. 32] | gaMgarAjezvara [ prA. 19, 36 ] kAlikA devI ( kAlakA mAtA) | * gaMgAdAsa-pratApavilAsa , [ prA. 44-45] [ gaMgAdhara sIrtikaumudI 35 | gadA saciva [ prA. 15] kIrtivallabhagaNi [ prA. 24] [ ka gA. o. si= kumAradevI gAyakavADa orienTala | 30 | sirIjha [prA. 6, 12], 5, 6 giranAra [ prA. 20 ], 4-6 kumArapAla 13, 31 gujarAta [ prA. 19, 37, 39, kurkaTezvara [ prA. 14] 40, 46] 1, 2, 4, kutubadIne [ prA. 22 ] 6, 7, 9, 10 kuMbhakarNa mahArANA [prA. 15-17] | nA rAjA 10, 11, 24 kuMbhezvara tIrtha 30 , nA sulatAna [ prA. 19] kaMrapAla amAtya [ prA. 9] nI rAjamAtA kuzalasaMyama gaNi(5) [ prA.ra6] * ne nAtha kuza [ prA. 45 ] | arvAcIna ItihAsa[prA.40] 11 * ,, prAcIna ItihAsa 8 kRSNAjI [ prA. 40 ] *, sarva saMgraha[prA. 36] kezava (maM.) [ prA. 21] guNanidhAnasUri [ prA. 31] koThArI [ prA. 12, 25] kaMsArIpura [ prA. 32 ] guNapA(vA) la [ prA. 6] khaMbhAta [ prA. 26, 27, guNavijaya [ prA. 34 ] 31, 32, 37]. [ prA. 12 ] kharataragaccha [ prA. 32 ]] ka guruguNaratnAkara kAvya khImasiMha (saMghavI) [ prA. 19] | [ prA. 14, 17, 18] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com kRSNa guNyaka , ; Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drahaka che pura , (42) vizeSanAma pRSTha vizeSanAma pRSTha * gurvAvalI [ prA. 12] | cacciNi [ prA. 6] gUrjara jJAti, deza [prA.7, 23] | * caturazIti-prabaMdha 7 ,, dharitrI(bhUmi) priA. 31] | * caturvizati-prabaMdha=prabaMdhakeza , vaMza [prA. 21] | caMdrakIrti muni [ prA. 6] gUjaraMdra rara caMdravaMza 14 * gUrjarezvaranA maMtrIzvare 3 caMpaka durga = cAMpAnera gAyatragadhrA , naga(ya) ,, , nera durga, godharA , gadhrA [prA. 6-8, 3] -10, ,, merUtra, 14-16, 19, 21, 27 cahuANa vaMza [ prA. 18 ] ,, ne durga 25 cANakya 36 , rAjamahAlaya 26 cANaMda cArUpa [ prA. 14] , rAja 10, 14, 18, 21, cAvaDA [ prA. 46) 23, 34 ciMtAmaNi mizra prA.34-35] * gejhiddIara [prA. 36 ] cAmuMDa 12 gaurjara deza [ prA. 31 ] cAMpasI metA (nagarazeTha ) gaurja raja gujarAtanA rAjA [ prA. 23, 12] gyAsudIna sulatAna [prA. 38] | cAMpa [ prA. 37] gvAliyara [ prA. 42] cAMpAnera [prA. 9, 12-17, 20 vRdhi-ghUghula 24, 26-29, 31-44] vRdhula maMDalezvara [ prA. 6 ] 9 | * no khaMDiyere [prA. 10, 38] cAlukya vaMza [ prA. 6, 7] 9,10,12-16,19-26,33,34 cikeza [ prA. 20 ] cakrapANi 11 | citrakUTa durga cittoDa cakezvarI devI [prA. 8] [ prA. 28-31], 8, 31 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com 3 0. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) vizeSanAma pRSTha | vizeSanAma pRSTha. cImanAjI [ prA. 41] | * , tetro [ prA. 12] cuNela gAma [ prA. ra6 ] | jinaprabhasUri [ prA. 18] 5, caulukya solaMkI [ prA. 46 ] | jinaharSa gaNi cauhANa rAjapUta jinezvara 17, 25 [ prA.36,37,46 ] | jIrApallI(jIrAvalA)[prA.13,14] * kammuesa [ prA. 6 ] jIrNadurga (jUnAgaDha) chADA zeTha [ prA. 19 ] [ prA. 15-17, 22] choTA udepura [ prA. 36 ] jIvarAja [prA. 32 ] jummA masajIda [ prA. 4] jayakesarI sUri [ prA. 24] jesalamera [ prA. 27] jayacaMdrasUri [ prA. 19] jenA aitihAsika gUrjara kAvyajaya(je)talladevI 14, 15 saMcaya [ prA. 33 ] mUrti ra9 jayaMtasiMha 4 * , , rAsamAlA[prA. 35 jaina dharma jayavaMta zeTha [ prA. 34] | * ,, ,, prakAza 1, 3 siMha rAjA (jesiMga rAvaLa) | . maMtrIzvara 1, 3 [ prA. 15-19, 38 ] , samAja siMhasUri ,, di. [ prA. 43 ] jarnala be. se. [ prA. 15]] . [ prA. 43-45 ] jahAMgIra [ prA. 9] \ *jainasAhityasaMzodhaka [ prA. 9] jahAMpanAha keTa [ prA. 41 ] | jaina stotra saMgraha [ prA. 15] jina-pUjA 18 | * stotrasadeha [ prA. 13 ]. ,, prAsAda [ prA. 23] | * jJAna-prasAraka maMDaLa, prA.17] , biMba 17 * jaina pratimA-lekhasaMgraha buddhi. [ prA. 45] | | [ prA. 21, 23] [ prA. 24] | *, lekhasaMgraha nAhara [prA. ra3] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com che cha , maMdira * siddhAMta Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * rAtAtra jhAMsI DabhAI ,, * vizeSanAma "" ,, [ prA. 21, 30 ] '' ne killA 28, 30 DuMgarazI ( divAna) [ prA. 39 ] 5 tapasvI jaTAdharA tapAgaccha [ prA. 12-15, 19, 21, 23, 25, 32, 33 ] (kutabapurAzAkhA) [prA.27] tapAgaccha paTTAvalI [ prA. 34 ] bhaMDAra pRSTha. [ prA. 24] [ prA. 44 ] nuM pAjina--caitya ( 44 ) 8, 28, 29 "" ,, laghu po. paTrAvalI tayaravADA tarakAN tAtiyA TApI tAraMga pata [ prA. ra7, 33 ] | ( vRddhu ) [ prA. 27 ] *tapAgaNapati--guNapaddhati [prA.34] takhakAti akambharI [ prA. 35 ] [ prA. 11] [ prA. 37 ] [ prA. 43 ] 31 5 vizeSanAma pRSTha. tejapAla mahAmAtya [prA. 5, 6, 9-11] 1, 3, 4, 6, 7, 10, 11, 14-18, 21-30 1 32, 33, 35, 36 tejalapura tejA tAlAzAha tribhuvanadIpaka jina-maMdira tryaMbakabhUpa tha bhaNupura=khaMbhAta thIzAha darzAvatI=DabhAi prazasti 5 [ prA. 32 ] [ prA. 28 ] [ prA. 15] [ prA. 37 ] dillI durgaMdhana [ prA. 27] 28-30 30 ,, dAdA pAnAtha-madira *digaMbara jaina DAIrekaTarI[prA.44] *digaMbara jaina yAtrAda [prA.44] [ prA. 44, 46 ], 8 33 32 *tI --kalpa muMbaI [ 311. * tI mAlAsteAtra[prA. 10, 11] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com duHzAsana 10 delavADAnAM jaina maMdira [prA. 10] devagaDha bAriyA [ prA. 36 ] devarAya (mallikArjuna 2 jo) [ prA. 19 ] devari [311.92] Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehada dhoLakA (45) vizeSanAma pRSTha. | vizeSanAma pR. dezI nAmamAlA | , prAsAda 31, 36 [ prA. 43 | * , phAga dvArakA [ prA. 19 ] *nyAyataMdalI-paMjikA cha dhanadevI 37 paMcatIrthI [ prA. 12 ] dhanaratna sUri [ prA. 21, 27] paMcamahAla priA.42-43] dharaNAka [ prA. 23 ] paMcalAsA gAma [ prA. 25 ] , zAha(saMghapati) priA.15,18] *paMcAkhyAna-samuddhAra [prA. 21]. dharma mAMDavI 30 | *paTTAvalI-samuccaya [prA.17, 34] dharmAlyudaya mahAkAvya 5 | * ,, sAroddhAra [ prA. 34 ] dhUsAka [ prA. 27 ] | padamAI 24, 37 dhUlakuM [ prA. 37] padmanAbha kavi [prA. 37] 7, 33, 35 paviya (paM) [ prA. 35 ] nagarAja [ prA. 21 ] palIpati rAjAo 33 naMdIzvara tIrtha [zatruMjaya para ! pATaNa priA.12,19,21,33,36] [ prA. 10 ], 5 ,, nA cinheza je. saM. bhaMDAra naMdurabAra [prA. 33 ] [12, 15, 21] navalakathAkAra 1, 2 * , jena bhaMDAronuM DI. karyo. 6 nAkara ThAkura [ prA. 31 ] * nI caDatI paDatI 8 nAgara(NAyara)kula [ prA. 6 ] * nI prabhutA nADalAI [ prA. ra7 ] pAtA zAha [prA. 42-43] nAyakaDA [ prA. 25 ] nigamAvirbhAvaka [ prA. 23 ] pArakara parvata 31 nijhAmubhulka [ prA. 40 ] pArekha [ prA. 32 ] nityalAbha kavi [ prA. 35 ]] pArzvajina [ prA. 11 ] nirvANakAMDa [ prA. 45 ] , maMdira 5, 27 neminiMdra (jiNaMda)[prA. 35]] , (mAtAnA rUpamAM rakhAI neminAtha jina 5 | hiMduvaDe pUjAtA) ra7 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com * * Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , parvata= >> bhUdhara= pAvakAdri , (46) vizeSanAma pRSTha. | vizeSanAma pRSTha. pArzvanAtha [ prA. 23 ] | pratikAsIma (paM) [ prA. 15 ] , (sAmaLA) prabaMdhakeza 8, 15,22, 26,34 pAvaka durga=pAvAgaDha * , ciMtAmaNi [ prA. 10 ] pramodasuMdarasUri [ prA. 27 ] prazasti zaila , *prAkRtaThayAzraya-vRtti 7 pAvakagiri pAvAgaDha prAgvATa jJAti poravADa vaMza pAvaka girIzvara=pAvAgaDha , buhacchAkhA (vRddha vIsA) pAvakAcala= dhrAcIna gUrjara kAvyasaMgraha 5 * ,, jaina lekha saMgraha [ prA.14] pAvayagiri= ja , tIrthamAlA saMgraha [prA. 35]. [920,22,34,36] prAcyavidyA-maMdira 1,9 "pAvAgaDha 18, 19 [ prA. 39 ] | phalavadhi [ prA. 14 ] * , cA pivADA [ prA. 39 ] [ phArbasa [ prA. 8] * , ne pralaya [ prA. 39 ] | boDeghAcuM marAThI sAhitya priA.] banArasa ,, tIrtha(siddhakSetra)8, 30-32 [ prA. 23 ] bappabhakTi [ prA. 18 ] ,, pati [prA. 36 ] | bambaI prAMtake prAcIna jaina *pAvAgaDhane pravAsa [ prA. 39] pAvAgiri smAraka [prA. 45 ] [ prA. 44 ] bali 11 pAli maMtrI 31 bahAdurazAha-bAda(dha)zAha *pITarsana riporTa 7 bArasA (phiraMgI musAphara) puMDarIkAcala zatruMjayaprA.13,31] [ prA. 27 ] puruSa [prA. 24] | bAlacaMdrasUri pRthvIrAja [ prA. 18 ]] bAda(dha)rasAha [prA.28,31,40) piravADa vaNikuM [12, 14, 15, buddhiprakAza 19,,23, 323, 3 | brahmadAya prA. 5] piravADa vaMza [ prA. 24 ]] briTIza sAmrAjya [prA.42,46 ] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA (47) vizeSanAma pRSTha. | vizeSanAma pRSTha. bhaktAmara mahAstotra 23 mahimu(sU)da (meMmada) vegaDA #bhadrakALI athavA pAvAgaDha | priA. 21-24,28, 34,38-41] pralaya [ prA. 10, 38] | , bAda [ prA. 40] bharuaccha=bharUca [ prA. 11 ] | mahimuda [prA. ra2,25,28,29] bhAnubhaTTa [ prA. 5 ] | mahItaTa (mahIkAMThA) [ prA. 7] #bhArata bhramaNa [ bhA. 4] | mahIyaDa-mahItaTa 9 | [ prA. 43 ] | ma(mA)haidrI nadI 9, 18 bhAvanagara [ prA. 31] mahendrasiri-mahiMda [prA.10,11] bhUgukacchabharUca 37 6 mAMDavagaDha bhIma (ma) [ prA. 13] [ prA. 21] mAthura saMdha prA. 6] bhIma 12 mAravADa [ prA. 46 ]. bhuvanasuMdarasUri [prA. 34, 45] mAlava=mALavA [prA. 13,14,46]. bhUSaNa (vAdI) [12, 13] , nA rAjA 10 bheja 16 ! mirAte ahammadI [ prA. 35] * ,, prabaMdha [ prA. 14] | *mirAte sikaMdarI[prA.35, 40] majhAdakhAna [ prA. 24 ]] mujaphara pAtazAha maNI [ prA. 24] | priA. 24,25,28,40,41] maMDalika rA. [ prA. 15-17 ] | 16 madAphara pAtasAha [prA.24-26] muMjAla mahAmAtya 2 mayaNallA municaMdrasUri [ prA. 27] mallikArjuna (rAja-pitAmaha)13 | munisuMdarasUri [ prA. 12 ] mahAkAlI(likA) devI munisuvrata jina maMdira [ prA. 19, 35 ]] [prA. 11], 6 mahAvidyA-viDaMbana [ prA. 12] | muMbaI IlAkAnuM sarakArI mahAvIra-maMdira[ prA. 9, 27]] keLavaNIkhAtuM prA. 36 ] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 megala (48) vizeSanAma pRSTha. ( vizeSanAma pRSTha muMbaI sarakAra [ prA. 36 ] | rAjapUtAnA [ prA. 46 ] musalamAna [ prA. 46 ] rAja-vihAra [ prA. 15 ] musabhAnI AkramaNa rAjazekharasUri , Adhipatya che rAjAdhirAja mUlarAja rAjA rAjAvalI-kAkapri. 22,25] medapATa-mevADa prA. 15-17,46] rANapura [prA. 14, 18] meghavijaya u. [ prA. 34] pAnera [prA. 37] mejIMgasUri [ prA. 11 ]] rAmakIrti [ prA. 45 ], 8 [prA. 46 ] rAmagauDa tuvAra [ prA. 36 ] thazedA 11 rAmacaMdrajI 18 jayazavijaya jaina graMthamALA , suta [prA. 44] [prA. 14, 15, 22, 35 ] rAmadeva [ prA. 37] yugAdIza-mAtA 29 rASTrakUTa vaMza [ prA. 5] yudhiSThira 27 rAsamALA ( prA. 36 ], 8 yuSyadakSmayagamaya stotra ri. li. opha e. ri. dhI priA. 15] bebe presIDensI [prA. 43 ] , avacUrNi , risahajiNe-ceIhirASabharaNathaMbhora [ prA. 18 ] - jina-caityagRha [ prA. 8] ratanapAla prA. 32 ] [ revaMtadeva bhaTTa 10 ratalAma [ prA. 13 ]] rIDA prA. 32] ratnamaMdiragaNi [ prA. 14] | revaMtagiri-rAsa). revatAcala ratnazekharasUri [prA. 14,18] 5, 31, 32 raMvata ratnasAra [bhA. 2] [prA. 11] ,, kalpa [ prA. 21 ] ratnasiMha [prA. 28 ] revAkAMThA pa. e. [ prA. 44] ratnAkarAvatArikA-paMjikA 7 | reve-saMgama 30 ravivardhanagaNi [ prA. 34]] lakSa (saMghavI) [ prA. 15] rAjapAla [ prA. 32 ]] lakSmI 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha. vizeSanAma lakSmIratna kavi [prA.22,23,34] lakSmIsAgarasUri [prA. 20, 25] [ prA. 32 ] [311. 32] [ prA. 45 ] lATa(3)naredra [ prA. 45 ] [ prA. 5] laTakaNa lalatAde lava lATezvara lAvaNyasaMha } ( 4 ) vasahI ,, leADhA gAtra vaTa(3)padraka-vaDAdarA vaDAdarA [prA. 5,27,30,37,39], "" 8, 9, 27, 32 te vaibhava [ prA. 40 ] * vanarAja cAvaDA [prA. 37], 3 28 4, 6, 36 [ prA. 9 ] vanasara gAma 37 vajIkA vadhamAna zeTha [ prA. 24] valabhI ( vaLA ) [ prA. 5] 5 vasa vilAsa mahAkAvya vastupAla maMtrIzvara [ prA. 11 ] 3, 4, 6,7, 10, 11, 14- 17, z ,, "" vizeSanAma nA dharmaprema vastrApatha vAgbhaTa vAdhAka vAdhelA vAchA duve vAtraka nadI vAdIMdra bhaTTa vikrama 4. 5 ra [ prA. 12 ] 8, 16 [ prA. 21] [ prA. 38 ] [ prA. 12 ] (prA. 5) 16 vikrama saM. (5,6, 11-12,14- 15, 17-25) vijayakiraNa [ prA. 24 ] [prA. 9 ] vijayacaMdra u. vijayadeva mAhAtmya [ prA. 34 ] vijayanagara vijayaprazasti mahAkAvya[prA.34] [ prA. 19 ] vijayasenasUri ,, vimalamaMtrI 1 ( prA. 33 ) ,, vidhipakSa=acalagaccha vidyAma`DanasUri vidyAsAgara u. [ prA. 32 ] vinayamaMDana . ( mA. 35 ) sUri ( prA. 30 ) 31 33-36 caritra [prA. 9], 8, 9, 28 prabaMdha [prA. 10], 8, 28 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com vimalAcala ( prA. 32 ) vivekadhIragaNi 5.(prA.22,25) Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) vizeSanAma pRSTha | vizeSanAma pRSTha. vizvAmitrI nadI (prA. 36 ) | zatruMjaya giri (prA. 20, 21, viSNuzarmA [ prA. 21 ] | 28, 30-31 ) 5, 32 vIra-pratimA ( prA. 10 11) ! ,, tIrthoddhAra prabaMdha " [ prA.22, 25, 30, 31] vijApura (prA. 32) | * . prazasti zilAlekha viradhavala mahArANa(jA) 7, [ prA. 25, 31] 10-12, 14-18 24, 26, zAMtinAthaprAsAda (prA. 12,31) 33-37 , biMba (prA. 21) * , prabaMdha zItalanAtha ,, (prA.23) , mUrti zIlavijaya (prA. 35) vIrezvara devAlaya 30 zubhazIlagaNi zIghrakavi vIsaladeva mahArANA(jA) 6,7 (prA. 26, 27) vRtrAsura 22 zUradeva 14 zrIpAla vellAka saMdhapati [prA. 13, 14] [ prA. 25] zrImaMta sarakAra (prA. 5 ) vaidyanAtha mahAdeva zrIzrImAlajJAti [ prA. 27] , Avasatha maMDapa zrIzrIvaMza (prA. 31) zrIharSa kavi (prA. 16) zreyAMsanAtha maMdira pra. [prA. 9] zakaMdara pAtasAha saMkhezvara [ prA. 14 ] [prA. 21, 25,28] * saMghapati-carita 5 zakatRpa saM. (prA. 5 ) | saMdharSa gaNi (5) (prA. 26) zakunikA-vihAra 6 sajajana - 2 zakti [prA. 19 ] satyabhAmAM 11 *zatapadI-samuddhAra (prA. 11) ! sadayavaccha [ prA. 23 ] zaMbhavajina-stavana [prA. 12-13] . saMprati rAjA saMbhavanAtha [ prA. 12-14 ] ! sametagiri 32 29 che garbhagRha , maMdira 27 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (51) vizeSanAma pRSTha. | vizeSanAma . pRSTha, samalikA-vihAra [ prA. 11 ] | sumatisuMdarasUri (prA. 24) sayAjI sAhityamAlA [prA. 38] suratrANa (prA. 27) *, bAlajJAnamAlA [ prA. 39 ] | suvidhinAtha biMba [ prA. 27] sarvatebhadra AhaMta prAsAda sulatAna (prA. 13) [ prA. 9, 10 ], 32 suvarNavarSa [ prA. 5] sahasA saMghavI (prA. 19) suvarNa zikharI sonagira 31 sahastrakiraNa (prA. 24) . sUrata baMdara (prA. 34) sAu 37 sojhIMbA gAma [prA. 26 ] sAMgaNa 12 senapAla amAtya (prA. 9) sAcA deva somacAritragaNi (5) [prA. 14] sAdUla (prA. 25) somajayasUri (prA. 20 ) sAdhu pUrNimApakSa [ prA. 27 ] | samadeva gaNi (vAcaka) sAdhulabdhi pravartinI (prA. 19) , sUri [prA. 12, 15-18] sAMta (prA. 24). samadhIra gaNi (bA. 30) sAyara (prA. 14) | samAvamalasUri rAsa (prA. 33) sikaMdarazAha (prA. 41) | * , sajhAya (prA. 33) prA. 24] | semasuMdarasUri [prA.12,15,17]. siddhapura (prA. 5)| * ,, saubhAgya kAvya (prA. 15) * "siddharAja ane jene " 4 | semasAgaragaNi paM. (prA.14) siddhazamI [ prA. 5 ] ! samAditya bhaTTa (prA. 5) siMdhiyA [ prA. 41-43 ] | somezvara kavi 35 sivA [ prA. ra7 ] soraTha [ prA. 46 ] siMhasena solaMkI rAjA 10, 15, 16, sIrehI (prA. 32) | 18, 24, 29, 33 sumatikIrti (prA. 37) ! sehagA (prA. 25), 37 sumatisAdhusUri (23, 25) { saubhAgyaharSasUri [ prA. ra3 ] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com siMdhA Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (para) vizeSanAma pRSTha. vizeSanAma pRSTha. staMbhatIrthapurakhaMbhAta [ prA. 26 ] (prA. 11) hAlela [ prA. 18 ] stabhaMna pArzvanAtha jinamaMdira | *hisTorIkala skeca oNpha dha hIla (prA. 32) phesaoNpha pAvAgaDhaina gujarAta ja stabhanaMdra-prabaMdha [ prA. 35 ] svayaMbhU zaMbhu hIravijayasUri svayaMvara mahAvApI 30 [ kA. 33 ] haDAlA [ prA. 21 ], humAyu [ prA. 43 ] hamIra hemacaMdrAcArya ja , madamardana hemavijayagaNi (5) pri. 34) hammIradeva [ prA. 18] hemavimalasUri [ prA. 25, 32 ] harSalagaNi (paM. zatAthI) | hemasemasUri [ prA. 27, 33] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paM. lAlacaMdrajInAM sAhitya-saMzAdhana, saMpAdana, anuvAda, lekhe vi. (24 varSanI sAhitya DAyarI). N Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gathanAmAdi. "" abhidhAnaciMtAmaNi ( haima svApana vivaraNa ) presakApI pArzvanAtha--carita ( sa. ) bhAvadevasUriracita svAdiza-samuccaya ( syAdizadIpikA sahita ) sa`pAdana jaina-pratimAlekha-saMgraha bhA. 1 lekhana-saMzAdhana ( jAmanagara, khaMbhAta vi. nA) zukasati prA. gu. kaviratnasu MdarakRta. vi. presakApI nalAyana, zatA| vi. presaaApInu saMzAdhana abhidhAnaciMtAmaNi-zeSazabda, ai. nAmasUcI, zuddhipatraka vi. uktiratnAkara ( auktika) presaEApInuM saMzAdhana prabuddharauhiya, zAkunasArAhAra, zatrunacopAi vi. presaEApI. uttarAdhyayana (kamalasaMyameApAdhyAyanI vRtti sAthe)nI presaaApI "" "" paMcamI~mAhAtmya ( prA. ne gu. anuvAda) bhA. 1 tribhuvanadIpaka prabaMdha ( prA. gu. AdhyAtmika ) saMzAdhana bharata-bAhubali rAsa karyAM zAlibhadrasUri. presakApI. saMmeAdhasati vRttisahita-bhASAMtara vIra-caritranAM sAdhaneA ( ai. lekha ) jesalamera bhAM. graMthasUcI ( saM. ai. prastAvanA, aprasiddha graMtha-graMthakRtparicaya, pariziSTAdi sAthe ) saMpAdana kSamAmuni-stutyaSTaka ( saM.) kSamAmuni-caritramAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ preraka prakAzaka saMsthA. sthala mUlya vi. saMvata. yazavijaya jaina graMthamAlA vArANasI. 4-0-0 1968-70 che 3-0-0 ) svayaM saMzodhita prakAzita 0-1000 1971 preraka sva. buddhisAgarasUrijI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa, muMbaI. 1-0-0 1972-73 sva. vijayadharmasUrijI 1973 preraka vijayeMdrasUrijI ya. vi. jena graMthamALA, bhAvanagara. preraka iTAliyana DaoN. ela. pI. sIrI, bikAnera. 1974 anyatra prakAzita. ya. vi. jena graMthamALA, bhAvanagara. 14-00 1975-80 preraka vijayendrasUrijI tathA saM. munirAja jayaMtavijayajI jaina dharmAbhyadaya graMthamALA [1], vaDedarA. 0-pa-0 1977 ,, [2] [dI. ba. pro. ke. ha. dhruvArA paMdaramA zatakanA 0-8-0 , prAcIna gUrjarakAvyamAM dvitIya AvRttirUpe saMmAnita.] , (vi. saM. 1241 nuM prA. gU, vIrarasamaya aprasiddha kAvya) ,, jene AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara 1978 "jaina" gAyakavADa orienTala sirIjha naM. 21 vaDedarA 3-4-0 1979 [ vidvajana-sanmAnita ] jaina dharmAlyudaya graMthamALA, vaDodarA. 1980 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthanAmAdi. jainapratimA--lekha saMgraha (bhA. 2 jo) saMzodhana preraka sva. buddhisAgarajI prAcIna gujarAtI bhASAne itihAsa ( aprakaTa lekha ) caulukaya rAjAenA saMvatA [ pariziSTa 2] bAlazikSA ( aukitaka lekha ) sAdhanamAlA [ bhA. 1 ] saMpAdaka DaoN. bhaTTAcAryane saMzodhana-sahAyatA ,, mAnasAllAsa [ bhA. 1 ] saMpAdaka zrIyuta zrIgAMThekarane tattvAkhyAna uttarA kartA nyAyatI . maMgavijayajI, saMzodhana ,, "" dharmAMdIpikA saM. vyAkaraNa jaina e. gUrjarakAvyasaMcaya ( avaziSTa sAra ) pATaNacaitya-paripATI (prastAvanA para TippaNo tathA saMzodhana) zatruMjayatIrthanA uddhAraka samarasiMha ( ai. lekha ) jagaDUzAha ( ai. lekha ) navilAsa nATaka kartA mahAkavi rAmacaMdra ( saM. vistRta ai. prastAvanA sAthe ) siddharAja ane jainA ( ai. vistRta lekha ) zrIkesariyAjI (,, apabhraMza kAvyatrayI ( prAkRta, ardhamAgadhI, apabhraMza, dezI bhASA, jinavallabhasUri, jinadattasUri vi. 22 vistRta e. bhUmikA sAthe ) saMpAdana vIra-rAsa. ka. abhatilakagaNi. [ prA. mU. chAyA bhImapallInuM vIra-maMdira ai. nAmeAnA paricaya sAthe ] mahAvIra-jayaMtI ( merasadamAM pramukhasthAnethI vyAkhyAna ) bhAravinuM (?) bhaTTikAvya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ preraka prakAzaka saMsthA. adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa, sthala pAdarA. mUlya vi. saMvat. 1-0-0 1980 purAtattva amadAvAda, 1980-81 1981 gA. o. si. naM. 26 vaDedarA. 5-0-0 >> naM. 28 2-12-0 ya. vi. graMthamALA, bhAvanagara. 3-0-0 4-0-0 jena AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara. 3-12-0 1982 haMsavijayajI jaina phI lAyabrerI, amadAvAda. 0-6-0 jenayuga, muMbaI. [ munirAja jJAnasuMdarajI dvArA hiMdIbhASAmAM anuvAdita ] jena, bhAvanagara gA. o. si. naM. 29 vaDedarA. 2-4-0 [jena ve. e. beDa muMbaInI se. parIkSA (dho. 5, vi. 6)mAM svIkRta ] jaina, bhAvanagara [aneka sAkSarathI sanmAnita.] 1983-85 1983 gA. e. si. naM. 37 vaDedarA 4-0-0 [ pratiSThita vidvAnothI prazasita, bI. e. nI ardhamAgadhI parIkSAmAM svIkRta.] jenayuga, muMbaI. 1983 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhanAmAdi sAdhanamAlA [ bhA. 2 ] sa*pAdaka DaoN. bhaTTAcArya mahAzayane saMzAdhanamAM sahAyatA ArAmazAlA-caritra ( ai. prastAvanA ) nATyadarpaNa ( kartA 5. rAmacaMdra, guNacaMdra ) saMzAdhana bhAvanAsaMdhi apabhraMza ka. jayadevamuni 6 mi. madhusUdana meAdI ema. e. te saMzAdhanAdimAM sahAyatA vIstatra apa. gu. chAyA rAjasevakAne dharma ( saM. ne gu. anuvAda ) jinaprabhasUri ane sulatAna mahammada ( ai. lekha ) dvitIya AvRtti hiMdI anuvAda ) "" ,, upakezaga--prabaMdha ( sa. ne triSTi za. pu. ca. iM. [ pa 1 ] mAM amerIkana viduSI misa helana ema johansanane sahAyatA prAkRtabhASAnI upayeAgitA ( mananIya nibaMdha ) nara-nArI saMkhAdha ( prA. gU. anuvAda sAthe ) jainanA dAna-dharma ( aprasiddha lekha ) zrIsayAjIrAva-hIraka mahAtsava-abhina Mdana-prazasti (saM.) gujarAtanA vIra maMtrI tejapAlanA vijaya ( geAdhrA, pAvAgaDha ane cAMpAneranA aprakaTa itihAsa sAthe. ) gUjarezvarAnA matrIzvarA jaina tIrthonA sacitra itihAsa ( prathama bhAga zatrujaya) pATaNanA jaina bhaMDArAnuM vistRta sUcipatra ( graMthaiAnA Adyanta bhAga ane ai. pariziSTo sAthe ) alaMkAramaheAdhi ( kartA nareMdraprabhasUri ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ preraka prakAzaka saMsthA, gA. e. si, naM. 41 jaina haThIsiMha sarasvatI sabhA, gA. e. si. na. 48 e. bhAM. A. risarca i. jainayuga DaoN. vinayatASa bhaTTAcArya jI jaina ropya mahAtsava aka preraka munirAja harisAgarajI jJAnasuMdarajI jaina e. ,, ,, gA. e. si. naM. 51 ceDA vakhatamAM prasiddha thaze. .. "" gA. e. si. ,, "" sthala vaDeAdarA amadAvAda. vaDAdarA. pUnA. muMbai vaDeAdarA. bhAvanagara. "" dr mUlya vi.saMvat . 1924 jJAnabhaDAra, jodhapura. vaDAdarA. vAdarA. 0-0-2 ,, 4-8-0 0-6-0 jainadharma -prasAraka sabhA, bhAvanagara. 1988 [ aneka vidvAne, munirAjo, patrakArA, pro. vi.thI prazasita ] vaDeAdarA. 1990 kAThIpeALa, jaina sadha dharmAdhikArI kacerI, 1991 sayAjI vijaya tA. 13-6-35 ,, jaina dharmAbhyudaya graMthamALA [3] bhAvanagara. 0-8-0 ', 1985 "" ,, ,, 1986 1987 2, . "" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedakaH-- abhayacaMda bhagavAnadAsa gAMdhI. herIsarADa, bhAvanagara ( kAThiyAvADa ). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratww.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Suratwww.umaragyanbhandar.com