Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrI @JUkana]]]] paMcama karmagraMtha A Phika paM.rasikalAla zAMtilAla mahetA (sUigAmavALA)
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ || zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | pU.AcAryazrI devendrasUrIzvarajI mahArAja viracita zrI zAka||mA paMcama karmagraMtha saraLa gujarAtI vivecana sAthe che saMpAdaka huM paM.rasikalAla zAntilAla mahetA (sUigAmavALA) dvitIya saMskaraNa- prata-300 vi.saM.-2072 ke prakAzaka 6 zrI ArAmoddhAraka pratiSThA) c/o.vikramabhAi rasikalAla mahetA, 202, siddhagiri TAvara, zatruMjaya TAvaranI bAjumAM navayuga kolejanI pAchaLa, rAMdera roDa, surata. phona naM- 9825564910, 9825887140
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ |zruta bhakti || vikrama saMvata 2071 jyeSTha zuklA 13 dinAMka 31.05.2015 ravivAra ke dina ahamadAbAda (rAjanagara) meM dillI ke udyogapati maMDAra nivAsI saMghavI bhaMvaralAlajI ruganAthamalajI dozI, kI aitihAsika dIkSA kA Ayojana ahamadAbAda ejyukezanala grAuMDa meM nirmita vizAla saMyama jahAja meM huaa| isa prasaMga para 41 AcArya bhagavaMta, 1500 se adhika sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMta tathA 1 lAkha se adhika zrAvaka-zrAvikAoM kI upasthiti thii| nUtana dIkSita muni zrI bhavyaratna vijayajI ma.sA. pa.pU.trizatAdhika dIkSA dAnezvarI AcArya bhagavaMta zrImad vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma.sA. ke 108 ve ziSya ghoSita kiye gye| pa.pU.A.zrI guNaratnasUrIzvarajI ma.sA. kI preraNA se dIkSA ke jJAna khAte kI upaja meM se isa graMtha kA mudraNa kA lAbha saMghavI ruganAthamalajI samarathamalajI dozI rilijiyasa TrasTa kI ora se liyA gayA / khUba khUba hArdika anumodanA... ( yaha graMtha jJAnakhAte kI rakamameM se chapA huA hai| ataH koI bhI gRhastha isakI mAlikI na kreN| sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMta tathA jJAnabhaMDAra ko saprema bheTa diyA jAtA hai|
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha saMpAdakIya nivedana lokAloka rUpa jagatanuM svarUpa vitarAga bhagavaMtoe kevalajJAnathI joI saMsArIjIvone dezanAdvArA samajAvavAmAM AvyuM. gaNadharabhagavaMtoe te svarUpane dvAdazAMgI rUpe racanA karI. padravyAtmaka - lokamAM anaMta zaktivALA AtmAnI bhinna bhinna avasthAnuM kAraNa-karma jaNAvyuM. - dvAdazAMgI rUpe racelA aMgomAMnA bAramA draSTivAdasUtranA pUrvagata nAmanA cothA vibhAgamAM bIjA agrAyaNI nAmanA pUrvamAMthI ugharIne zivazarmasUrijIe banAvela karmaprakRti AdigraMthomAMthI saMkSipta sAra grahaNa karIne pu. A. bha. devendrasUri mahArAje karmagraMthonI racanA karI che. jemAMthI te karma viSayanuM jJAna AjanA yuganA alpabuddhivALA ane alpa AyuSyavALA bALajIvo meLavI zake A karmagraMthomAMnA dareka graMthomAM karma saMbaMdhI vividha varNana karyuM che. jemake prathama karmavipAka karmagraMthamAM dareka karmanuM phaLa (vyAkhyA) batAvela che. dvitIya karmastava karmagraMthamAM guNasthAnakanA krame baMdha - udaya - udIraNA ane sattAnuM varNana che. tRtIya baMdhasvAmitva karmagraMthamAM bAsaTha mArgaNA upara guNasthAnakanA krame karmabaMdhanuM svAmitva jaNAvyuM che. SaDazIti nAmanA caturtha karmagraMthamAM jIvasthAnaka mArgaNAsthAnaka - guNasthAnaka upara yoga - upayoga Adi vividha viSayo uparAnta karmabaMdhanA hetuonA vikalpo vigere samajAvela che. temaja A zatakanAmanA pAMcamA karmagraMthamAM dhruvabaMdhI adhuvabaMdhI Adi tathA prakRtibaMdha sthitibaMdha - rasabaMdha ane pradezabaMdhanuM vizada svarUpa batAvela che. A gahana viSayavALA ane gUDha arthavALA graMthone bhaNavAmAM karma nirjarA - svAdhyAyarasa ane satata puruSArthathI sArthakatA rUpe bane che. meM mahesANA zrImadyazovijayajI jaina saMskRta pAThazALAmAM adhyayana karyA pachI A karmagraMthonuM adhyApana mahesANA - amadAvAda (rAjanagara) ane suratamAM vAraMvAra karAvavAno yoga prApta thayo.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha adhyApana karAvatI vakhate graMthanA hArdane samajavA - samajAvavA pUrvaka mukha pATha thaI zake tevo sAra saMgraha karAvavAmAM Avato. te sAra saMgrahane vyavasthita taiyAra karIne paMcama karmagraMtha rUpe prakAzita thAya tevI adhyayana karanAra varganI bhAvanA hatI. A karmagraMthamAMnA 1 thI 4 karmagraMtha mArA vaDIlabaMdhu 5. dhIrubhAI dvArA prakAzita thayA che. paraMtu zataka karmagraMtha taiyAra thayela na hovAthI A graMtha taiyAra karavAnI mArI paNa tamannA thaI. temAM A varSe adhyayana karAvatAM pa. pU. nitIsurIzvarajI ma. sA. nA samudAyanA pa. pU. vasaMtazrIjI ma. sA. nA ziSyA pU. jyotiprabhAzrIjI ma. sA. nAM ziSyA pU. jayazIlAzrIjI ma.sAhebanAM ziSyAo pU. sA. maMgalavardhanAzrIjI ma. pU. sA. maitrIvardhanAzrIjI ma., pU. sA. AnaMdavardhanAzrIjI mahArAjazrIjIoe sAdyanta lakhANa taiyAra karyuM. je lakhANane tapAsI vyavasthita rUpe taiyAra karI prakAzita karavA vicAryuM. A graMtha prakAzita karavAmAM Arthika sahakAranI paNa AvazyaktA hatI. temAM pU. jayazIlAzrIjI ma. sAhebanI preraNAthI vividha saMgha ane mahAnubhAvonI udAratA prApta thaI. temaja graMtha chapAvavAmAM pU. pUrNacaMdra sAgarajI ma. sAhebanA upadezathI AgamoddhAraka pratiSThAne taiyArI batAvI. jethI A graMtha prakAzita thaI rahyo che. A pustaka prakAzita karavAmAM pachIthI paNa anekanI udAra sahAya prApta thaI che. je A sAthe sahayoga ApanAra tathA preraNA karanAra pUjyonI yAdI Apela che. A rIte A graMthanuM lakhANa taiyAra karavAmAM sahAya karanAra pUjya traNe sAdhvIjI bhagavaMto - turata prakAzita thAya temAM preraNA karanAra pU. pUrNacaMdra sAgarajI ma. sAheba tathA Arthika sahAyanI preraNA karanAra pU. municaMdra sUrIzvarajI ma. sAheba, pU. pUrNacaMdrasAgarajI ma. sAheba, pU. kularatasAgarajI ma.sA., pU.sAdhvIjI jayazIlAzrIjI ma.sA., pU. ratakalAzrIjI ma., pU.(vAgaDavALA) * 10.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha vilendrAzrIjI ma., pU. raNaculAzrIjI ma., pU. dharmaprazAzrIjI ma., pU. nityodayAzrIjI ma., AdinA vaMdanA karavA pUrvaka AbhArI chuM. A graMthanA mukhapRSTa upara guNasthAnaka dvArA AtmA kevI rIte urvArohaNa kare te citra taiyAra karanAra kalAkAra bhAIzrI tejasa zAha tathA sughaDa svaccha ane turata prakAzana karavAmAM sahayoga ApanAra zrI heSmA ArTa prinTarsanA mAlikane paNa A samaye yAda karuM chuM. ane AbhAra vyakta karuM chuM. A graMthanuM vivaraNa taiyAra karavAmAM adhyayana karanAra aneka pUjya sAdhu - sAdhvIjI bhagavaMto pratyakSa ane parokSa rIte sahAyaka thayAM che te sarvane vaMdanA karavA dvArA RNa adA karuM chuM. kAraNake bhaNanAra na hota to A vivaraNa taiyAra thaI zakata nahIM. A graMthanuM lakhANa vyAkaraNa - sAhityacArya paM. mANekabhAI sonethAe potAno amulya samaya ApI purepuru vAMcI yogya sudhArA vadhArA karI ApyA che. tethI temanI udAratA kema bhulAya. temaja A graMthanuM lakhANa taiyAra karavAmAM ane chapAela lakhANane joI - tapAsI mArgadarzana ApanAra vaDIla - vayovRddha paM. chabIlabhAI tathA vaDIlabaMdhu paM. dhIrubhAIne paNa A take yAda karuM chuM. aMtamAM A zatakanAmA paMcama karmagraMthanA adhyayana dvArA sau koI karma nirjarA kare. A lakhANamAM ajJAnatAthI athavA dRSTidoSathI kaMI paNa jinAjJA viruddha lakhAyuM hoya to trividha - trividha kSamA yAcanA sAthe sudhArI vAMcavA tathA mAruM dhyAna doravA vinaMtI che. saM. 2057, zrA. su. 11 301, kumudacaMdra kRpA surata. 5 mahetA rasikalAla zAntilAla (suIgAmavALA)
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha pa. pU. A. bha. devendrasUri mahArAja viracita zatakanAmA paMcamakarmagraMtha aMge kaMIka gujarAtI bhASAmAM TuMkuMnAma pAMcamo karmagraMtha karma sAhityanA mULabhUta paMcamakarmagraMtha. pa. pU. A. bha. devendrasUrijI ma. sAhebe lagabhaga vikramanI bAramI sadImAM racanA karI che. teozrI jemanA mahAtapanA kAraNe "tapA" evuM biruda meLavela hovAthI jaina zAsananI mukhya zAkhA nuM tapAgaccha evuM atiprasiddha nAma paDeluM te A. zrI hIralA jagaccandrasUri tarIke vikhyAta thayelA pa. pU. jagaccandrasUrIzvarajI ma. sA. nA mukhya ziSya hatA. jemaNe caturvidha saMghanA deva - guru - dharmane lagatA AcAravidhi mATe traNabhASya - bhASyatraya racela che. temaja karmasAhitya prAraMbhAnta sudhI saMkSipta rIte saraLabhASAmAM gAthArUpe 1 thI 5 pAMca karmagraMthonI racanA paNa karelI che. A bhASyatraya ane pAMca karmagraMtha jaina zAsanamAM abhyAsa abhigama rUpe khuba ja cAlu che. abhyAsako gAthAo mukhapATha rUpe ane temAMthI apekSita Atmika suMdaratama bhAvonI prApti karI zake che. je zrI nyAyavizArada - nyAyAcArya zrImad yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALAmAM varSothI (jenI zatAbdi hamaNAM ja ujavAI) mukhya abhyAsakrama tarIke calAvAyA che. ane te graMthonuM prakAzana paNa avAra navAra AvRttiothI te ja saMsthA karI rahela che. A badhuM hovA chatAM paMcama karmagraMthanI chellA keTalAka varSothI acAnya lekhako ciMtako, vivecako dvArA AvRttio bahAra pADavAnuM cAlu che. temAM khAsa karIne abhyAsamAM ati saraLapaNe abhyAsI abhyAsa karI zake vaLI temAM AvatA viSayone vistRtapaNe paNa saraLatAthI samajI zakAya te rIte yaMtro rUpe goThavaNa karavA pUrvaka paM. varya rasikabhAI zAntilAla mahetA prAraMbhamAM uparokta mahesANA pAThazALAmAM - rAjanagara - amadAvAdanI pAThazALAomAM ane vartamAnamAM suratamAM seMkaDogame sahasAvadhi pa. pU. sAdhu -
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha . sAdhvIjI ma. sAhebone ane zrAvaka - zrAvikAomAMnA abhyAsaka gaNane karma sAhityanuM zikSaNa ApatAM karma sAhityano bahoLo anubhava prApta karyo che. temanA varada haste A paMcakarmagraMtha mudrita thaI rahela che. te paNa eka dhanyaghaDI rUpaane anumodanIya che. ApaNe sau abhyAsakavarga paThana - pAThana adhyayana - adhyApana dvArA teno sAro lAbha meLavI zakIe te teozrInA athAga prayatane AMtarika rIte nyAya ApI temanAthI ApaNe gaurava anubhavIe. chadmasthabhAve athavA ajJAnatAthI je kaMI jinAjJA - zAstra - viruddha lakhAyuM hoya tenI trividha trividha kSamA - yAcanA karI viramuM chuM. 305, zatrujya epArTamenTa, kAjInuM medAna, gopIpurA, - surata chabIladAsa kezarIcaMda saMghavI pa. pU. paM. abhayasAgarajI jJAnapITha zrI ne. me. vADI upAzraya, surata
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha paMcamakarmagraMthanA prakAzana prasaMge prAsaMgika zatakanAmA paMcama karmagraMthanuM saraLabhASAmAM saMpAdana karI paM zrI rasiklAla zAntilAla mahetAe abhyAsakonI jIjJAsAne pUrNa karavA karela prayata prazaMsanIya che. anAdikALathI saMsAramAM paribhramaNa karatA jIvo karmonA baMdha- vipAka AdinA svarUpane samajI karmabaMdhanothI mukta thavA prayata kare te jarUrI che. paMcamakarmagraMthamAM AvatA padArtho, karma prakRtinA prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha, pradezabaMdhanuM svarUpa bhUyaskAra, alpatara avasthita, avaktavyanuM nirupaNa, AtmAe bAMdhela karmapradezo kaI prakRtimAM keTalA maLe temaja jaghanya utkRSTa svAmI, upazamazreNi kSapakazreNi vigere padArthonuM saraLa bhASAmAM spaSTa rIte vivecana karI abhyAsakone jAte abhyAsamAM upayogI thAya tevo prayata karela che. te A lakhANa meM sAdyanta vAMcela che tethI jANI zakAya che. paMDita zrI rasikabhAI mahetAe varSo sudhI amadAvAda - mahesANA pachI suratamAM pUjya sAdhu sAdhvIjI mahArAja sAhebone karma sAhityanuM karmagraMthonuM adhyayana karAvI karmagraMthonuM sAruM jJAna meLavela che. ane A saMpAdana dvArA temanA karmagraMthonA jJAnano prema ane svAdhyAya prema jaNAya che. 'atyAre karmagraMthonuM sacoTa savistara saraLa bhASAmAM adhyayana karAvanAra paMDito, adhyApako bahu ochA che. AvA graMthonA vAMcanathI abhyAsaka varga taiyAra thaze. abhyAsaka varga A graMthanA abhyAsa dvArA karma prakRtinuM jJAna meLavI AdhyAtmika vikAsamAM prayatazIla banI mokSa meLavavA samartha bane tevI zAsanadevane prArthanA karuM chuM. paM. zrI rasikabhAI bIjA anya karmagraMthonuM saMpAdana kare tevI AzA rAkhuM chuM. mANekalAla haragovanadAsa sonethA tA. 11-7-2001 (garAMbaDIvALA) sAhitya zAstrI, DI.bI.eDa, 5, ratasAgara epArTamenTa, gopIpurA, kAjInuM medAna, surata. 57 aSADha vada-5
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ peIja ra no 7 7 12 12 20 20 23 23 24 24 27 28 29 37 41 42 46 52 53 57 64 69 lITI 7 2 jI 16 8 26 10 19 11 ra6 11 12 25 4 5 7 jI 15 jI 16 2 19 16 24 zatakanAmA paMcamakarmagraMtha zuddhipatraka azuddha mamidheya zAstradau mithyAtva saMjvaLa nidau mohanIpa aMtamahutaM ahAraka mokasAya sthAvaka eTala jJAnAvaNIya udyoga Rnugati Rtugati ega apUrvaka2mAM vI A.1 laghu deva 14 2 devaka 9 zuddha mabhidheya zAstrAdau mithyAtva saMjvalana nido mohanIya aMtamuhuttaM AhAraka nokasAya sthAvara eTale jJAnAvaraNIya udyota Rjugati Rjugati iga apUrvakaraNamAM cyavI A. 0 laghu veda 4 1 q deva
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA pacamakarmagraMtha peIja | lITI 70 azuddha agurulaghu saMklitatA vi ddhi zuddha agurulaghu saMkliSTatA vizuddhi 9O te tethI 104 114 samaya saMghapaNa zvAsozvAsa ogaNIsa : kriyadvika saMghamAM vihAye. jJAnAva NIya rma nA samacatu. saMghayaNa zvAcchozvAsa ogaNatrIsa vaikriyaddhika skaMdhamAM vihAyo. jJAnAvaraNIya karma 26nA karatA micchi trasaraNa spaSTa AkAza pradeza vaDe cAregatimAM 115 115 124 138 145 149 153 160 161 164 167 170 174 175 182 : 187 187 188 192 kara miccha traNareNuM cArega 9. kamanata gaMdhayA mithyA STi pramANa adhyavasAyomAM karmane thatA saMghayaNa mithyAdRSTi utkRSTa utkRSTa tkRSTa
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRti 5 jJAnAvaraNa 5 antarAya 4 darzanAvaraNa 2 nidrA 3 thiNaddhiAdi 2 vedanIya 1 mithyAtva 1 mizra 1 samyaktva 4 anaMtAnu. 8 madhyakaSAya 3 saMjvalana Adi 1 saMjva. lobha 9 nokaSAya zatakanAmA paMcamakarmagraMtha aa uttara prakRtionI guNasthAnomAM dhruva adhruvasattA // 1 narakAyuH 1 tiryaMcAyuH 1 narAyuH 1 devAyu: 1 manuSyagati 1 manuSyAnupUrvI 2 devadvika 2 narakadvika (guNasthAne) dhruvasattA 1 thI 12 1 thI 12 1 thI 12 (1thI12nA upAnya samaya sudhI) 1 thI dezona 9 1 thI 13 1-2-3 2-3 bIje 1-2 1 thI dezona 9 1 thI dezona 9 1 thI 10 1 thI dezona 9 6 thI 14 0 2 thI 14 (athavA 2 thI samayona 14) 2 thI 14-ddhi 2 thI dezona 9 "" 11 (guNasthAne) adhruvasattA kiMcit zeSa 9 thI 11 14 me 4 thI 11 1,4 thI 11 1,3,4 thI 11 3 thI 11 kiMcitzeSa 9 thI 11 kiMcitzeSa 9 thI 11 11 me kiMcita 9 thI 11 1 thI 7 1 thI 7 1 thI 7 1 thI 11 1 le. (tiryaMcamAM) 1 le. (tiryaMcamAM) 1 1, kiMcitzeSa 9 thI 11
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 tiryaMcadrika 4 ekendriyAdi 1 paMcendriya 7 audArikasaptaka 7 vaikriyasaptaka 7 AhArakasaka 7 hai. kA. saptaka 34 saMsthAna 6-saMgha 6-varNAdi 20 khagita 2 6 trasa - bA. - paryA. - subhaga - Adeya yazaH 4 pratyeka-sthira zubha susvara 3 sthA. sUkSma-sAdhA. 7 aparyApta-du:svaraanAdeya-asthira -azubha-durbhAgya zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 1 thI dezona 9 1 thI dezona 9 1 thI 14 -ayaza 2 Atapa-udyota 5 upa.-parA.-aNu ucchavAsa-nirmANa 1 jinanAma 1 uccagotra 1 nIcagotra } 1 thI samayona 14 2 thI samayona 14 0 1 thI samayona 14 ,, 99 "" 1 thI 14 1 thI samayona 14 1 thI dezona 9 1 thI samayona 14 1 thI dezona 9 1 thI samayona 14 0 2 thI 14 1 thI samayona 14 12 kiM 9 thI 11 kiM 9 thI 11 7 7 1 1 thI 14 0 0 0 0 kiM. 9 thI 11 kiM. 9 thI 11 2-3 vinA zeSa 12mAM 1 le.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ : : || zrI zaMkhenAra panAthAya ! I I zrI mahAvIra svAmine namaH | I zrI gotama svAmite nama: A kaLAmAM che ICICISI bI zata : graMthakartA : pUA. devendrasUrIzvarajI mahArAjA vatara : zrI caudapUrva paikI "agrAyaNI' nAmanA bIjA pUrvanI pAMcamI vastumAMthI paramopakArI pUrvadhara bhagavAna zrI zivazarmasUri mahArAjAe bhavya jIvonA kalyANa mATe zrI karmaprakRti (kammapayaDI) nAmanA granthanI racanA karI temAMnA bardhanakaraNa ane zataka prakaraNamAMthI uddharInepU. zrI devendrasUri mahArAjAe 100 gAthAnA pramANavALI A 'tava' nAme pAMcamo karmagraMtha racyo. A karmagraMthanA prAraMbhamAM AryamahApuruSonI dIrdhakALathI cAlI AvatI ati prAcIna ane ziSTa puruSo mATenI paddhati pramANe prathama gAthAmAM maMgalAcaraNa ane abhidheya Adi 4 anuba batAve che. namiya jiNaM dhuvabaMdho - dayasaMtAdhAIpunna pariyattA / seyara 36 vivA, puSTha vaMdhaviTTa sA ma || 1 || zabdArtha naniya - namaskAra karIne seyara - pratipakSI sahita nij - tIrthakarane 36 - cAra prakAre puna - puNya prakRti - uparAma zreNi ane kSapakazreNi
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalAcaraNAdi anubaMdha pariyajJA - parAvartamAna artha :- tIrthaMkara devane namaskAra karIne dhruvabaMdhI, dhruvaudayI, dhruvasattA, ghAtI, puNya ane parAvartamAna prakRti. te sarvanI pratipakSI prakRti sahita tathA cAra prakAre vipAka dekhADanArI prakRti, cAra prakAre baMdhavidhi, baMdhasvAmitva, upazamazreNI ane kSapakazreNI vagere 26 dvAro kahIzuM // 1 // vivaraNa :- A graMthanI prathamagAthAmAM maMgalAcaraNa tathA viSaya batAvavAmAM Avyo che. maMgalAcaraNa Adi karavAnuM kAraNa. prekSAvatAM pravRtpartha mamidheya prayojane / maMgalaM caiva zAstrAdau vAcyamiSTArthasiddhaye // 1 // - zAstranI zarUAtamAM iSTanI sidhdhi mATe maMgalAcaraNa karavAmAM Ave che. ane vicArapUrvaka pravRti karanArA ziSTa puruSone A graMthamAM pravRti (praveza) karAvavA mATe abhidheya (viSaya) prayojana ane saMbaMdha kahevAmAM Ave che. 51 A pahelI gAthAmAM naniyani" e be padathI zrI jinezvara bhagavaMtane namaskAra karavA rUpa maMgalAcaraNa karyuM che. koipaNa prAraMbhelu zubhakArya nirvighnapaNe pUrNa thAya ane ziSya paraMparAmAM 'maMgalAcaraNa karavuM joie' e mArga samajAya te mATe zabdollekha pUrvaka maMgalAcaraNa karyuM. tathA 4 prakAranA anubaMdhamAMthI prathama abhidheya anubaMdha eTaleke A graMthamAM kayo viSaya kahevAno che te mukayuM che. jethI ziSyapurUSo temAM praveza karI zake. A graMthamAM mukhyatve daza dvAra ane avAntara 26 dvA2 kahevAnAM che. te A pramANe. A graMthanA 26 dvAra (viSaya) (1) 1. dhruvabaMdhI prakRtio 2. avabaMdhI prakRtio (2) 3. dhruvodayI prakRtio 2 14. jIvavipAkI prakRti 15. bhavavipAkI prakRti 16. pudgalavipAkI prakRti '
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ che e jaba1 zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 4. adhuvodayI prakRtio (8) 17. prakRtibaMdha 5. dhruvasattA prakRtio 18. sthitibaMdha 6. adhuvasattA prakRtio 19. rasabaMdha 7. ghAtI prakRtio 20. pradezabaMdha 8. aghAtI prakRtio (9) 21. prakRtibaMdhanA svAmI (5) 9. puNya prakRtio 22. sthitibaMdhanA svAmI 10.pApa prakRtio 23. rasabaMdhanA svAmI (6) 11.parAvartamAna prakRtio 24. pradezabaMdhanA svAmI 12.aparAvartamAna prakRtio (10) 25. upazama zreNi (7) 13. kSetravipAkI prakRti ' 26. kSapaka zreNi 1. dhruvabaMdhI- avazya baMdhavALI prakRti athavA je prakRtino baMdhahetu hote chate jeno avazya baMdha hoya athavA je prakRtino baMdha jeTalA guNasthAnaka sudhI kahayo hoya tyAM sudhI avazya jeno baMdha hoya te. - 47 dhruvabaMdhI prakRti che. 2. adhuvabaMdhI :- je prakRtino baMdha bhajanAe hoya. athavA mULabaMdha hetu hovA chatA kavacit baMdha hoya ane vizeSa hetunA abhAve kavacit na hoya te athavA baMdhanuM sthAna prApta hovA chatAM koIkavakhata baMdhAya, koIkavakhata na paNa baMdhAya te adhuvabaMdhI 73 prakRtio che. 3. dhruvodayI :- avazya udayavALI prakRti athavA je prakRti potAnA udaya viccheda sthAna sudhI satata- nirantara udayavALI hoya te - 27dhruvodayI prakRtio 4. adhuvodaya :- je prakRti potAnA udaya viccheda sthAna paryanta kavacit udayamAM Ave ane kavacit na Ave. dravya-kSetra-kALa-bhAva ane bhavanA hetune pAmIne udayamAM Ave. ane dravyAdi hetunA abhAve udaya na hoya te. te 95 prakRti adhuvodayI che. ' 5. dhruvasattA :- anAdi mithyAtvIne jenI sattA avazya hoya te athavA samakti guNa pAmyA pahelA jenI sattA avazya hoya te athavA viziSTa guNa pAmyA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ chavvIsa abhidheyadvAra pahelA jenI sattA avazya hoya te. dhruvasattA 130 prakRti che. sattAnA viccheda sthAna sudhI jenI sattA avazya hoya te dhruvasattA jo ke samyakatvAdi viziSTa guNo prApta kare tema sarva dhruvasattA prakRtionI sattA kSaya thAya. mATe viziSTa guNane AzrayIne kSaya pAme tene adhruvasattA na kahevAya paraMtu dhruvasattA jANavI. 6. adhruvasatA :- anAdi mithyAtvIne jenI sattA bhajanAe hoya eTale ke kavacit hoya. athavA na paNa hoya te athavA samakti guNa pAmyA pahelA jenI sattA bhajanAe hoya te. athavA viziSTa guNa pAmyA pahelA jenI sattA bhajanAe hoya te. 28 prakRti che. 7. ghAtI :- je prakRtino udaya AtmAnA guNane haNe te. sarvaghAtI :- je prakRti potAnAthI haNavAlAyaka AtmAnA guNane saMpUrNapaNe haNe te. athavA jeno udaya ane kSayopazama sAthe na ja hoi zake te 20 prakRti sarvaghAtI che. dezaghAtI :- je prakRti potAnAthI haNavAlAyaka AtmAnA guNane dezathI haNe athavA jeno udaya ane kSayopazama sAthe hoi zake eTale ke udaya ane kSayopazama virodhi na hoya te. dezaghAtI 25 prakRti che. 8. aghAtI :- je prakRtino udaya AtmAnA jJAnAdi mULaguNane haNe nahi paraMtu sarvaghAtInI sAthe 2he to sarvaghAtI jevuM phaLa Ape ane dezaghAtInI sAthe rahe to dezaghAtI jevuM phaLa Ape te aghAtI 75 prakRti che. 9. puNya :- zubhano udaya te puNya athavA je karmanA udayathI jIvane sukha utpanna thAya, AlhAda thAya, anukuLatA prApta thAya te. puNyanI 42 prakRti che. : 10. pApa H- azubhano udaya te pApa athavA je karmanA udayathI jIvane duHkha utpanna thAya, pratikuLatA prApta thAya, kaDavA rasa vALI hoya te pApanI 82 prakRti che. 11. parAvartamAna :- pratipakSa evI paraprakRtinA baMdha, udaya athavA baMdhodayane rokIne potAno baMdha, udaya athavA baMdhodaya batAve te parAvartamAna 91 prakRti che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 12. aparAvartamAna :- paraprakRtinA baMdha, udaya athavA baMdhodayane rokayA vinA potAno baMdha, udaya athavA baMdhodaya batAve te aparAvartamAna 29 prakRtio che. 13. kSetravipAkI :- je prakRtino udaya mukhyatve kSetra eTale AkAzanA Azraye pragaTa thAya eTale ke vigrahagatirUpa AkAzarUpa kSetramAM vipAka batAve te kSetravipAkI ja" AnupUrvI che. 14. jIvavipAkI:- pudgalAdi koIpaNa bAhya nimitta vinA je prakRti jIvane sIdho vipAka batAve te jIvavipAkI 78 prakRtio che. 15. bhavavipAkI - je prakRti potAnA bhavamAMja vipAka batAve te arthAt te te gatinA udayamAM te te prakRtino avazya udaya hoya athavA jenA udayavakhate te gatino paNa avazya vipAka udaya hoya te bhavavipAkI "ja" AyuSya che. 16. pugalavipAkI - je prakRti jIvane zarIrAdi pudgala pratye vipAka batAve te pudgalavipAkI, athavA zarIra rUpe pariNAma pAmatA pudgala rUpe vipAka batAve te 36 prakRtio che. 17.prakRtibaMdha :- kayA karmano kevo svabhAva che. tenu niyata paNa thavuM te prakRtibaMdha, svabhAvanuM nakkI thavuM te athavA sthiti-rasa ane pradezano samuha te prakRtibaMdha. 18. sthitibaMdha - kayuM karma jIvanI sAthe keTalA kALa sudhI rahe tenuM nakkI thavuM te. 19. rasabaMdha - baMdha samaye karmanuM zubha-azubhapaNuM, ghAtI-aghAtIpaNuM, ekaThANIyA AdipaNuM, tIvra-maMdapaNuM nakkI thavuM te. 20.pradezabaMdha - baMdha samaye kyA karmanA keTalA anaMtA pradezI karmaskaMdho baMdhAya te nakkI thavuM athavA karmanA daLIyAnuM anaMta-anaMtAnaMta pramANe te pradeza baMdha. 21.prakRtibaMdhanAsvAmI - jaghanya tathA utkRSTathI saMkhyAvALI prakRtio bAMdhanAra kayA kayA guNasthAnakavALA athavA kayA kayA jIvo che te kahevu. 22. sthitibaMdhanA svAmI :- kayA karmanI jaghanyasthiti bAMdhanAra tathA utkRSTa sthiti bAMdhanAra kayA kyAM jIvo che. te 23. rasabaMdhanA svAmI - kayA karmano jaghanyarasa tathA utkRSTa rasa bAMdhanAra kayA jIvo che te.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ chavvIsa abhidheyadvAra 24. pradezabaMdhanA svAmI H- kayA karmanA jaghanya pradezo grahaNa karanAra tathA utkRSTa pradezo grahaNa karanAra kayA jIvo che te kahevuM te. 25. upazama zreNI :- mohanIyakarmanI prakRtione upazamAvavAnI (sattAmAM rahevA dai udayamAM na Ave evI banAvavAnI) padhdhati te. 26. kSapaka zreNI :- AThe karmanI 158 prakRtione khapAvavAnI/kSaya karavAnI (sattAmAMthI paNa sarvathA kADhI nAkhI AtmAne karma rahita banAvAnI) padhdhati te. prakRtibaMdhAdi cAra prakAranA baMdhane badale bhUyaskAra, alpatara, avasthita avaktavya te cAra prakAre paNa baMdha che. ane bhUyaskAra H- ekAdi adhika prakRtino baMdha te bhUyaskArabaMdha. alpatara H- ekAdi nyUna prakRtino baMdha te alpatarabaMdha. avasthita H- teTalIja prakRtiono baMdha te avasthitabaMdha. avaktavya :- 'a' eTale niha 'vaktavya' eTale kahevAlAyaka bhUyaskAra AdizabdathI na kahevAlAyaka baMdha te avaktavya athavA baMdha viccheda thayA pachI punaHbaMdhanA pahelA samaye avaktavyabaMdha kahevAya. A pramANe A graMthamAM 26 dvAro abhigheya eTale viSaya che. A graMthamAM bIjA anubaMdha spaSTa nathI to paNa upalakSaNathI te anubaMdha A pramANe che. bhavyajIvo ke jeo mokSamArgAbhimukha thai jIva ane karmanA saMbaMdhanuM jJAna meLavavAnI icchAvALA che tevA ajJAnI jIjJAsuo A graMthanA adhikArI che. ane A graMtha gaNadhare racelA AgamomAMthI udhdharela che tethI gurUparaMparAe cAlyo Ave che paraMtu potAnI mati kalpanAthI racelo nathI tethI gurUparaMparA saMbaMdha jANavo. tathA A graMtha bhaNanArane jJAna prApti, ane bhaNAvanArane upakAra budhdhithI thatI nirjarA e zrotA-vakatAnuM anukrame anaMtara prayojana che. ane bannenuM mokSa prApti paraMpara prayojana eTale (aMtimaphaLa) che. dhruvabaMdhI 47 prakRtio vannacaute akammA, gurulahu nimiNovaghAya bhayakucchA /
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha miccha kasAyAvaraNA, vigdhaM dhuvabaMdhi sagacattA // 2 // artha :- varNacatuSka, tejaMsa, kArpaNa, agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, bhaya, jugupsA, mithyAtva, 16kaSAya, 14 AvaraNa ane 5 aMtarAya e 47 prakRti dhruvabaMdhI che. 55 vivaraNa :- have dhruvabaMdhI prakRtio kahe che :- avazya baMdhavALI prakRti eTale dhruvabaMdhI. je prakRtino baMdha jeTalA guNasthAnaka sudhI kahyo hoya teTalA guNasthAnaka sudhI avazya baMdhAya, potAno baMdha hetu hote chate avazya baMdhAya te dhruvabaMdhI 47 prakRti che. jJAnA.-5, darza.9, veda.-0 moha.19, Ayu.-0 nAma.-9 gotra-0, aMta.-5. kaI prakRti kayA hetu thI baMdhAya. te A pramANe... baMdhahetu :- mithyAtvamohano baMdha hetu mithyAtva. 16 kaSAyano baMdha hetu te te kaSAya ane 30 prakRtio tatkAyogya kaSAya jANavo. temAM paNa (1) anaM. kaSAyano anaM. kaSAya hetu hovA chatAM visaMyojanA karI mithyAtve AvelAne eka AvalikA sudhI anaM.no udaya nathI chatAM baMdhAya che. mATe mithyAtva paNa hetu jANavo. saM lobhano dazame udaya hovA chatAM baMdha nathI. mATe saMjavaLakaSAyano baMdha hetu bAdara saMjavalana kaSAya jANavo. dhruvabaMdhI keTalI prakRti kayA kayA guNa. sudhI baMdhAya te A prAmaNeguNasthAnaka dhruvabaMdhI 47 kai prakRti kayAM sudhI baMdhAya. -1 mithyAtva mohanIya. anaMtAnubaMdhI-4, thiNadhdhi-3. 46 39 39 35 31 31 1 2 3 4 5 A 8/1 7 4-apratyAkhyAnI 4-pratyAkhyAnI 2 nidrA
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 9/5 dhruvabaMdhI - adhruvabaMdhI 9-nAmakarmanI 8/7 bhaya-jugupsA saMjavala krodha 17 saMjavala mAna saMjavala mAyA saMjavala lobha 10 me. jJAnA.-pa, darza.-4, aMta-pa adhruvabaMdhI 73 prakRtio. taNuvaMgAgii saMdhayaNa, jAigaikhagai pugvijinnusaasN| 3MomAyavaraghA, - tasavIsA vegama II rUII tapu= traNazarIra-dArika, vaikriya, AhAraka. maniTTa AkRti, saMsthAna-cha artha - traNazarIra, traNaupAMga, cha saMsthAna, cha saMghayaNa, pAMcajAti, cAragati, be vihAyogati, cAra AnupUrvI, jinanAmakarma, ucchavAsa nAmakarma, udyota, Atapa, parAghAta, trasavizaka, begotrakarma, be vedanIya karma A 73 adhuvabaMdhI che. kA vivaraNa - adhuvabaMdhI - je prakRtino baMdha bhajanAe hoya athavA je prakRtino baMdha jeTalA guNasthAnaka sudhI kahyo hoya teTalA guNasthAnaka sudhI kavacit baMdha hoya. kavacit na hoya te prakRti adhuvabaMdhI prakRtio kahevAya che. te 73 prakRtio che. veda=2, moha.=7, gotra=2, Ayu.=4, nAma.=58. A 73 prakRtio adhuvabaMdhI kema che tenuM kAraNa A pramANe :parAghAta ane ucchavAsa nAmakarmano baMdha paryApta nAmakarmanI sAtheja baMdhAya che. eTaleke aparyApta nAma baMdhAya tyAre A prakRtino baMdha kare nahIM tethI parAghAta ane ucchavAsa e adhuvabaMdhI che. Atapa nAmakarmanA baMdhano saMbhava ekendriya jAtinI sAthe che eTale ke beindriya Adi jAtinI sAthe Atapa nAmakarmane bAMdhe nahi. tethI adhuvabaMdhI che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha udyota nAmakarmanA baMdhano saMbhava tiryaMcagatinI sAthe che. eTale ke manuSyAdi gatinI sAthe udyotano baMdha thAya nahI tethI adhuvabaMdhI. jinanAma no baMdha taprAyogya samyakatvathI thAya che. eTale ke badhA ja samyagadRSTi jinanAma karma bAMdhe evuM nathI tethI adhuvabaMdhI. AhArakaTrikano baMdha tatprAyogya saMyamIne thAya che eTale ke badhA saMyamI bAMdhe evo niyama nahi tethI adhuvabaMdhI. bAkInI prakRtio paraspara pratipakSI hovAthI badhI pravRtio sAthe baMdhAya nahI mATe te badhI prakRtio adhuvabaMdhI che. eTale ke eka prakRti baMdhAtI hoya tyAre tenI virodhI prakRti na baMdhAya. jema manuSyagati nAmakarma baMghAya tyAre bIjI gatinAmakarmano baMdha na thAya ema sarva adhdhavabaMdhImAM jANavuM. rAphagyatatvega, gAvurI maghuvaMzI maMA aDDA , mavitasaMtura vakaro || 4 || tevuttarI = tahotera gADuM sAruM = anAdi ane sAdi agvavaMghI = adhuvabaMdhI satasaMtuHRI = anaMta ane sAMta " maMA = bhAMgA uttarapadamAM joDelA che. evA. artha - hAsyAdi be yugala, traNaveda, cAra AyuSyakarma e tahoMtera (73) adhuvabaMdhI prakRti che. (dhruvabaMdhI, adhuvabaMdhI, dhuvodayI,adhuvodayI prakRtine AzrayIne anAdi ane sAdi, anaMta ane sAMta uttarapadamAM joDavAthI cAra bhAMgA thAya che mAjA have dhruvabaMdhI Adi pravRtiomAM kALane AzrayIne 4 bhAMgA darzAvAya che. te A pramANe. (1) anAdi anaMta : je prakRtino baMdha anAdikALathI nirantara cAlu che ane bhaviSyamAM baMdha viccheda thavAno paNa nathI te A bhAMgo abhavyane ghaTe. abhavyajIva anAdikALathI mithyAtve rahelo che ane anaMtakALa sudhI samyakatvAdi Adi viziSTa guNa pAmavAnA abhAve mithyAtve ja rahevAno hovAthI anAdi anaMta bhAMgo ghaTe. (2) anAdi sAMtaH- je prakRtino baMdha anAdikALathI cAlu che paraMtu bhaviSyamAM
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhruvabaMdhI vigerene vize bhAMgA viziSTa AtmaguNaprAptinA sadbhAve te prakRtino baMdha viccheda athavA abaMdha thaze. te anAdi sAMta. A bhAMgo bhavyajIvone ja hoya che. bhavyajIvane anAdikALathI thato prakRtino baMdha uparanA guNasthAnake jatA baMdhaviccheda thAya eTale sAMta thAya tethI anAdi sAMta bhAMgo ghaTe. (3) sAdi ananta :- je prakRti baMdhaviccheda thaine athavA abaMdha thaine pharI baMdhAya te sAdi. ane te pharIthI baMdhAyela prakRti anaMtakALa sudhI rahe te bhAMgo sAdi ananta. A baMdha koipaNa prakRtino koipaNa jIvane hoya nahi. kAraNake viziSTa (samyaktvAdi) guNa prApta karI patita thayela AtmA pharI viziSTa guNa pAmI baMdha viccheda karazeja. tethI sAdi ananta ghaTe nahI. (4) sAdi-sAnta je prakRtino baMdha viccheda thayA pachI pharIthI baMdhAya tyAre sAdi ane baMdhAyela pharI viccheda pAme te sAnta. eTale sAdi-sAnta A bhAMgo patita pariNAmI bhavyajIvane ghaTe. anAdi - jenI Adi na hoya te. sAdi - sa+Avi = jenI zarUAta thAya te sAdi. dhruva - haMmezA rahe te dhruva viccheda na thAya te dhruva-anaMta. adhruva - haMmezA na hoya athavA na rahe te ava-sAnta dhruvabaMdhyAdine viSe bhAMgA. . paDhamabiyA dhuvaudaisu, dhuvabaMdhisu taiyavajna bhaMgatigaM / micchammi tinni bhaMgA, duhAvi adhuvA turiyabhaMgA // 5 // tazyavapna = trIjo bhAMgo varjIne turijhamaMA = cothA bhAMgAvALI. artha :- dhruvodayI prakRtine viSe pahelo ane bIjo bhAMgo hoya, dhruvabaMdhI prakRtine viSe trIjo varjIne traNa bhAMgA hoya, mithyAtva mohanIya dhruvodayIne viSe traNa bhAMgA hoya ane baMne prakAre adhruvaprakRti cothA bhAMgAvALI che. pA vivaraNa:- mithyAtvasivAyanI zeSa 26 dhruvodayI prakRtionA anAdiananta ane anAdi sAnta ema 'be' bhAMgA. 47 dhruvadhi prakRtimAM anAdiananta, 10
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha. anAdisAtta ane sAdiyAnta ema "traNa bhAMgA. dhruvabaMdhi ane dhruvodayI eTale banne prakAranA mithyAtvamAM 3 bhAMgA anAdianaMta, anAdi-sAMta ane sAdisAnta. 73 adhuvabaMdhI tathA 95 adhuvodayI prakRtimAM sAdisAnta ekaja bhAMgo ghaTe. anAdikALathI mithyAtva guNasthAnake rahelA abhavyane mithyAtvano baMdha ane udaya anAdikALathI che ane anaMtakALa sudhI raheze mATe anAdianaMta. bhavyajIvane mithyAtvano baMdha ane udaya anAdikALathI che ane uparanA guNasthAnaka prApta kare tyAre mithyAtvano baMdha ane udaya aTake eTale sAnta. mATe bhavyane anAdisAMta bhAMgo ghaTe. patita pariNAmI uparanA guNasthAnakathI pharI mithyAtva guNasthAnake Ave tyAre mithyAtvanI sAdi ane pharI uparanA guNasthAnaka prAptakare tyAre baMdhaviccheda thavAthI sAnta mATe patitane sAdisAnta bhAMgo ghaTe. - dhruvodayI 27 prakRti nimiNa thiraathira aguruya, suhaasuhaM teya kamma cuvnnaa| nA iPTya vaMsa, miSTha yuvAvaya sagavI. ghuvaDadraya = dhruvodayI, niraMtara udayavALI, samAvisA = sattAvIza. artha :- nirmANa, sthira, asthira, agurulaghu, zubha, azubha, taijasa, kArmaNa, varNacatuSka, jJAnAvaraNa, aMtarAya, darzanAvaraNa (4) mithyAtva e 27 dhruvodayI prakRti che. 6 ' ' \ vivaraNa :- je prakRtino udaya jeTalA guNasthAnaka sudhI kahyo hoya teno udaya teTalA guNasthAnaka sudhI avazya hoya te dhruvodayI. udaya viccheda sthAna sudhI niraMtara udayavALI prakRti te dhruvodayI. jJAnApa, darza=4, mohanIya=1, aMta.=pa nAma =12. " jJAnAvaraNIya-pa, aMtarAya-5, darzanAvaraNIya-4 A 14 prakRti 1thI12 guNasthAnaka sudhI dhruvodayI che. mithyAtva mohanIya pahele guNasthAnake dhruvodayI che. ane nAmakarmanI-12 prakRti 1thI13 guNasthAnake dhruvodayI che. ane nAmanI 12 prakRti zarIrane lagatI che. tethI badhA jIvone 13 guNa. sudhI avazya hoya che. aMtarAya-5, matijJAnAvaraNIya, zrutajJAnavaraNIya, acaludarzanAvaraNIyano
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhruvodayI aMdhruvodayI yopazAnuvidhdhaudaya hoya eTale kSayopazama ane udayasAthe hoya che. cakSudarzanAvaraNIya, avadhidarzanAvaraNIya, avadhijJAnAvaraNIya, mana:paryavajJAnAvaraNIyano ekalo udaya paNa hoya ane kSayopazamAnuvidhdha udaya paNa hoya jayAre kevaLajJAnAvaraNIya ane kevaLadarzanAvaraNIyano kevaLa udaya hoya che paNa kSayopazamAnuvidhyaudaya na hoya. adhruvodayI 95 prakRti. thirasubhiaraviNu adhuva, baMdhI micchaviNu mohdhuvbNdhii| niTdovaghAyamIsaM, sammaM paNanavai adhuvudayA // 7 // 3vaghA = upaghAtanAma : munivaruM = paMcANuM. artha - sthira zubha ane tethI Itara te asthira azubha e cAra vinA adhuvabaMdhI 69 ane mithyAtvavinA mohanIyakarmanI18 dhruvabaMdhI, pa-nidrA, upaghAta, mizramohanIya, samyakatvamohanIya ema kula 95 adhuvodayI che. chA vivaraNa :- je prakRtino udaya jeTalA guNasthAnaka sudhI kahyo hoya teno udaya teTalA guNasthAnaka sudhI bhajanAe hoya te adhuvodayI prakRti eTale udayaviccheda sthAna sudhI kavacit udaya hoya, kavacit na hoya te. te prakRtio A pramANe che. darzanA.-5, vedanIya-2, moha.-27, AyuSya-4, nAmakarmanI-papa, gotra-2. nAmakarmanI vabaMdhI 12 prakRti sivAyanI 55 prakRtio pratipakSI hovAthI adhuvodayI che kAraNa paraspara virodhi be prakRti sAthe udayamAM hoya nahI. vaLI AyuSya cAramAMthI koIpaNa ekaja udayamAM hoya che mATe adhuvodayI. nidrA-pano sAthe udaya na hoya paraMtu jayAre udaya hoya tyAre koIpaNa ekano udaya hoya che. anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAna kaSAya no kevaLa udaya ane kevaLa kSayopazama hoya che, ane krodha-mAna-mAyA temaja lobhano udaya sAthe na hoya. koIpaNa ekano hoya. anaMtAnubaMdhiAdi sAthe hoya tethI je prakRtino udaya jeTalA guNasthAnaka sudhI kahyo hoya teTalA guNasthAnaka sudhI bhajanAe udayamAM hoya te adhuvodayI prakRti kahevAya che. prazna :- mithyAtva mohanIpano udaya samyakatva pAmavAthI cAlyo jAya che. vaLI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha mithyAtve Ave tyAre udaya thAya che to te avodayI kema na kahevAya. uttara :- guNanA nimittathI udaya viccheda thAya te azruvodayI na kahevAya. paraMtu dravya-kSetra kALa ane bhAvanA nimittathI kayAreka udaya hoya kadAcit na hoya te avodayI kahevAya. mithyAtve mithyAtvo udaya koipaNa kSetra-kALa-bhAva-ke dravya hoya to paNa hoya ja che. mATe adhruvodayI na kahevAya. dhruvasattA 130 prakRti. tasavannavIsa sagateya, kamma dhuvabaMdhi sesa veyatigaM / AgiitiMga veaNiaM, dujuyala saga uralu sAsacau // 8 // sAteyaAE - tejasa-kAryaNanusaptaka saga zitijJa - AkRti trika (chasaMsthAna, chasaMghayaNa pAMcajAti.) artha :- trasavizaka, varNavizaka, taijasa-kArpaNasaptaka', bAkInI dhruvabaMdhI-41, traNaveda, AkRtitrika, be vedanIya, be yugala, audArika samaka, ucchavAsaTM catuSka (dhruvasattA) 585 dhruvasattA H- potAnA vicchedasthAna sudhI avazya sattA hoya te athavA anAdi mithyAtvIne je prakRtinI sattA avazyahoya te dhruvasattA. viziSTa guNa pAmyA pahelA je prakRtinI sattA avazya hoya te dhruvasattA. 130 prakRti dhruvasattA che. te A pramANe jJAnA.-5, darza.-9, veda.-2, moha.-26, nAma.-8, gotra-1, aMtarAya.-5. prazna :- anaMtAnubaMdhInI ulanA 4thI7 guNasthAnakamAM thAya tyAre sattA na 1. taijasa-kArpaNa saptaka :- taijasa zarIra, kAryaNazarIra, taijasakAryaNa baMdhana, kArpaNa kArpaNa baMdhana, tejasa taijasabaMdhana taijasa saMghAtana, kArpaNa saMghAtana. -- sAta 4. ucchavAsa catuSka :- ucchavAsa, udyota, Atapa, parAghAta = 13 2. AkRtitrika :- 6 saMsthAna, 6 saMghayaNa, pAMcajAti. 3. audArika saptaka :- audArika zarIra, audArika upAMga, audArika saMghAtana, audArikaaudArika baMdhana, audArika-taijasa baMdhana, audArika kAryaNabaMdhana, audArika taijasa kAryaNabaMdhana.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhruvasattA avasattA hoya to te dhruvasattA kevI rIte kahevAya? uttara :- viziSTa guNathI to sarvaprakRtinI sattAno kSaya thAya. ema vicakSA karIe to sarva adhuvasattA ja kahevAya. paraMtu mithyAtve-guNa pAmyAvinA paNa jenI sattA nAza pAme te adhuvasattA jANavI. adhuvasanA 28 prakRti. khagaItiriduganIaM, dhuvasaMtA samma mIsa mnnuydurg| viuvvikAra jiNAu, hArasaguccA adhuvasaMtA // 9 // vivyiIiR = vaikriya ekAdaza 3vA = uccagotra artha :- khagatiddhika, tiryaMcaddhika, nIcagotra (130 prakRti) dhruvasattA jANavI, samyakatvamohanIya, mizramohanIya, manuSyadrika, vaikriyaekAdaza, jinanAmakarma, cAra AyuSya, AhAraka saptaka ane uccagotrae (28 prakRti) adhuvasattA che. palA vivaraNa :- adhruvasattA:- potAnA vicchedasthAna sudhI kavacit hoya kavacit na hoya te athavA anAdi mithyAtvIne je prakRtinI sattA bhajanAe hoya te adhuvasattA. samyakatvaguNa pAmyA pahelA je prakRtinI sattA bhajanAe hoya te avasattA. viziSTaguNa pAmyA pahelAM je prakRtinI sattA bhajanAe hoya te adhuvasattA. ' adhuvasattAmAM mohanIya-2, AyuSya-4, nAmakarmanI-21-gotra-1 samaktimohanIya-mizramohanIya :- anAdi mithyAtvIne A be prakRtinI sattA hoyaja nahI. kAraNake navu samyakatva pAme tyAre upazama samaktinI vizudhdhithI mithyAtva mohanIyanA traNa puMja thAya che. tyAre samyakatva.mohanIya ane mizramohanIyanI sattA Ave che. upazama samakti mAMthI paDI mithyAtve AvanAra patita pariNAmI aMtarmuhUrta karatA vadhAre raheto samya. mohanIya ane mizramohanIyanI udvalanA zarU kare. urvalanA karatA palyopamano asaMkhyAtamo bhAgakALa thAya. udvalanA pUrI thatA prathama 27nI sattA, pachI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge 26nI sattAvALo thAya tethI samya. mohanIya ane mizramohanIyanI sattA adhuva che.. manuSyadrika, uccagotra = anAdi mithyAtvI evo jIva teukAya vAyukAyanA 14
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha bhavamAM jAya tyAM dIrghakALa sudhI rahe to aMtarmuhUrta pachI A traNa prakRtinI ulanA kare. ulanA karatAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga kALa thAya tethI ulanA karyA pachI teukAya ane vAyukAyanA bhavamAM ane tyAMthI marIne jayAM jAya tyAM eTale ke pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAya, vikalendriya, tiryaMcapaMcendriya mAM jAya. tyAM zarIra paryAptie paryApto na thAya tyAM sudhI sattAmAM na hoya ane zarIra paryApti pachI avazya baMdha thato hovAthI teone sattAmAM Ave che. teukAya ane vAyukAyamAM ulanA karatA karatA apUrNa ulanAe pRthvI Adi bIjA bhavamAM jAya to ulanA thAya nahi. ane pariNAmanA anusAre pharI baMdha paNa thAya. vaikriyAdi-11:- vaikriya-11nI ulanA ekendriya kare che.(anAdimithyAtvIne vaikriya 11nI sattA hoya nahi. paMcendriya tiryaMca ke manuSyapaNu pAme to vaikriya 11nI sattA Ave, pharI sthAvarapaNu pAme ane dIrghakALa raheto ulanA zarU thAya. ekendriyanA bhavamAM gayA pachI aMtarmuhUrta pachI uddalanA zarUthAya. ulanA karatA palyopamano asaMkhyAtamo bhAgakALa thAya. prathama palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM devaddhika athavA narakadvikanI ulanA thAya ane bIjA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgakALamAM bAkInI 9nI uddalanA thAya. apUrNa ulanAe ekendriyamAMthI nIkaLe to ulanA baMdha thAya ane paMcendriya tiryaMca ke manuSyanA bhavamAM jAya, paryApta thayA pachI pariNAmane anusAre baMdha kare. 2 athavA 11 prakRtinI uddalanA karyA pachI jayAM jAya eTaleke tiryaMca manuSyanA bhavamAM jAya to paryAo na thAya tyAM sudhI A prakRtinI sattA hoya nahi. paryApta thayA pachI aMtarmuhUrta pachI avazya devaddhika athavA nakakrikano ane vaikriyasasakano baMdha zarU thAya. ane pachI bAkInI prakRtino baMdha thAya. eTale aMtarmuhUrta pachI pharI sattAmAM Ave. AhAraka saptaka :- AharakasaptakanI ulanA avirati kare che. anAdi mithyAtvIne AhA2kasaptakanI sattA hoyaja nahi. AhAraka saptakano apramata ane apUrvaka2Na guNaThANe baMdha thAya che tyAre sattAmAM Ave che. ane baMdha karyA 15
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhruvasattA adhruvasattA pachI pharI avirati bhAvane pAme ane aMtarmuhUrta karatA vadhAre raheto tenI udvalanA thAya. udgalanA karatA palyopamano asaMkhyAtamo bhAga kALa thAya. baMdha nahi karelAne ane udvalanA karelAne badhA guNaThANe sattAmAM na hoya. ane baMdha karyA pachI badhA guNaThANA pAmI zake che. eTale uddalanA na thAya tyAM sudhI badhA guNaThANe sattAmAM hoya mATe adhuvasattA kahevAya. jinanAma :- jinanAmanA udvalaka tiryaMca che. anAdi mithyAtvIne jinanAmanI sattA hoya nahi. jinanAmano baMdha tat prAyogya samyakatvathI thAya che. temAM pahelA jIve narakanuM AyuSya bAMdhyuM hoya pachI kSayopazama samakti pAmI jinanAmakarma bAMdhe to narakamAM jatI vakhate kSayopazama samakti laIne javAya nahi tethI chellA aMtarmuhUrtamAM mithyAtvapaNuM pAme ane narakamAM paNa mithyAtva laIne jAya. tyAM jaI aMtarmuhUrta pachI samyakatva pAme A rIte mithyAtve jinanAmanI sattA aMtarmuhUrta sudhI ghaTe. anikAcita jinanAma bAMdhyuM hoya to tiryaMcanAbhavamAM jAya ane uddalanA kare. tiryaMcanAbhavamAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAgakALa rahe to udgalanA kare ane udvalanA karyA pahelA jinanAmanI sattA hoya. (nikAcitajinanAma traNa bhava pahelA ja baMdhAya) urvalanA karyA pachI jinanAmanI sattA hoya nahi.' AyuSya:- ekI sAthe be karatAM vadhAre AyuSya sattAmAM hoya nahi. mATe AyuSyae adhuvasatA che. temaja sthAvarane narakAyuH devAyunI ane navamA devAlokathI navaraiveyaka tathA anuttara sudhInA devone tiryaMcAyunI sattA hoya ja nahi. bAkInAne hoI zake mATe adhuvasattA che. guNaThANe dhruvasattA. paDhamatiguNesu micchaM, niamA ajayAi aTThage bhjj| sAsANe khalu samma, saMtaM micchAidasage vA // 10 // nayA - aviratAdi saMta - vidyamAna hoya. maM - bhajanA vA - vikalpa hoya. 1. nikAcita jinanAmanI sattA tiryaMcamAM na hoya. 16
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha artha :- sattAmAM pahelA traNa guNaThANAne viSe mithyAtva mohanIya nizce hoya. aviratAdi ATha guNaThANe bhajanA jANavI. sAsvAdana guNaThANe samyakatva mohanIya nizce vidyamAna hoya. mithyAtvAdi daza guNaThANe vikalpe hoya 510nA guNasthAnaka upara mohanIyanI dhruva-adhruvasattA samajavA sattAsthAnonuM varNanamohanIyanA sattAsthAna 15 che. 28, 27, 26, 24, 23, 22, 21, 13, 12, 11, 5, 4, 3, 2, 1 sattAprakRti 28 sarva prakRti 27 samyaktva mohanIya vinA 26 samyaktva+mizramohanIya vinA 24 anaMtAnubaMdhI vinA sudhI. 23anaMtA.+mithyAtva moha.vinA kSAyika samakti pAmatI vakhate 4thI7 guNa.mAM, manuSyaneja. 22 anaMtA+mithyA-mizramoha.vinA kSAyika samakti pAmatI vakhate 4thI7 guNa.mAM cAre gatimAM 21 darzana saptakano kSaya karavAthI 4thI11 guNa,upazama zreNImAM, kSAyika sama. ne tathA cAre gatimAM kSapakazreNImAM 9/3 bhAge 13darzana saptaka 8 kaSAya vinA 12 11 ,, "" "" + strIveda vinA hAsyAdi chavinA 4 purUSaveda vinA ,, "" "" "" + napu.veda vinA "" kone, kayA guNasthAnaka sudhI. 1 thI 11 guNasthAnake, cAre gatinAjIvo. 1 le ane 3 je guNasthAnake, cAre gatinAjIvo. 1leguNaThANeanAdimithyAtvIne ulakanA karelA jIvone visaMyojanA karI mizne gayelAne tathA visaMyojanA pachI kSayo. samyaktvIne 4thI7 ane upazama sabhya. ne 4thI11 guNasthAnaka 9/4 bhAge kSapakazreNimAM manuSyane 9/5 bhAge kSapakazreNimAM manuSyane 9/6 bhAge kSapakazreNimAM manuSyane 9/7 bhAge kSapakazreNimAM manuSyane 17
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohanIyanAM sattAsthAna 3 " "saMjavalana krodha vinA 98 bhAge kSapakazreNimAM manuSyane 2 " " saMjavalana samAna vinA 99 bhAge kSapakazreNimAM manuSyane 1 " " saMjavalana mAyA vinA 9 mAnA carama aMtarmuhUrta ane 10 guNa. guNasthAnaka upara sattAsthAna kayA guNasthAnakamAM kayAM sattAsthAnA guNa. sattAsthAna. 1lA. 28, 27, 26 rajA 28 3jA 28, 27, 24 4thI7 mAM 28, 24, 23, 22, 21. 28, 24, 21 28, 24, 21, 13, 12, 11, 5, 4, 3, 2, 1 28, 24, 21, 1 28, 24, 21. sidhdhAntanA mate cothA guNa.thI trIjA guNa. mAM jAya nahIM tethI mizra 24nI sattA na ghaTe. micchatA saMvatti viddhA do, sIsu. sammAno micchataM 1. mithyAtva mohanIya - 19, raje, 3je guNa. dhruva hoya che. te A pramANe, 1le guNa. mithyAtva mohanIya baMdha ane udayamAM che mATe sattAmAM hoya ja, raje guNa. 28 nI sattA che mATe sattA dhruva. 3je guNa. 28, 27, 24 nI sattA che mATe mithyA. hoya tethI dhruva. 4thI11 guNasthAnake adhuva kAraNake tyAM 23aneraranI sattAvALA kSAyopazama samyakatvIne ane kSAyika ne na hoya. paNa 28anera4nI nI sattAvALA upazama ane kSAyopazama samyakatvIne hoya tethI adhuva. 2. samakita mohanIya :- sAsvAdana guNasthAnake dhruva, kAraNa tyAM 28nI sattA hoya mATe 11
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 1thI11 (bIjAvinA) guNasthAnake samakita mohanIya adhruva hoya che. 1le guNasthAnake anAdi mithyAtvIne ane uddalanA karanArane samakita mohanIyanI uddalanA karyA pachI nahoya. upazamasamakti pAmI mithyAtve AvelAne ulanA na kare tyAM sudhI hoya tethI adhruva. trIje guNasthAnake 28 ane 24nI sattAvALAne hoya ane 27nI sattAvALAne na hoya. 4thI11 guNasthAnake 21nI sattAvALA kSAyika samakitIne na hoya. kSAyopazama ane upazama samaktivALAne hoya. (28, 24, 23, 22nI sattAvALAne hoya) tethI dhruva. sAsaNamIsesu dhuvaM mIsaM micchAinavasu bhayaNAe / Aiduge aNa niamA, bhaiA mIsAi navagaMmi // 11 // vikalpe - bhayaNAe AvuO = pahelA be guNaThANe maDyA -bhajanA artha :- sAsvAdana ane mizraguNaThANe nizcaye mizra mohanIya hoya, mithyAtvAdi nava guNaThANe vikalpe hoya. pahelA be guNaThANe anaMtAnubaMdhi kaSAya nizcaye hoya. mizrAdi nava guNaThANe bhajanA jANavI 11aa vivaraNa :- mizramohanIya H- 2je ane je guNasthAnake nizcayehoya eTale ke dhruva. 2je guNasthAnake 28nI sattAhoya mATe dhruva. je guNaThANe mizramohanIyano udaya che mATe sattA hoya tethI dhruva. nijhamA = nizcayathIhoya 1le guNaThANe anAdi mithyAtvIne ane uddalanA karyA pachI nahoya ane upazama samyaktvathI mithyAtve AvelAne uddalanA na kare tyAM sudhI 28 ane 27 nI sattAvALAne hoya. tethI adhruva. ahI be guNasthAnaka hovA chatAM gAthAmAM bahuvacana te prAkRtanA niyama pramANe che. 4thI11 guNaThANe kSAyikasamaktiIne ane 22nI sattAvALA kSAyopazama samakitIne na hoya ane upazama, kSAyopazama samaktiIne avazya hoya mATe azruva 19
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 guNa. mAM dhruvasattA adhRvasattA che anaMtAnubaMdhI 1le ane raje guNa. baMdha ane udaya ba hovAthI sattA avazya hoya tethI dhruva 3thI11 guNaThANe anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA karela lAyopathamika samakitI, upazamasamakitI ane kSAyika samakitIne na hoya. ane zeSa lAyopazama ane upazama samakitIne hoya tethI adhuva. karmaprakRti AdigraMthomAM anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA (kSaya) karIne zreNiprApta kare che. paraMtu upazama karIne zreNi caDe nahI. tethI AThamA Adi guNa. mAM sattA hoya nahI ema kahela che. AhArasattagaM vA savvaguNe bitiguNe viNA titthN| nobhayasaMte miccho aMtamuhutaM bhave titthe // 12 // vA = vikalpa hoya. mijho = mithyAtvI viM = vinA aMtamuhurta = aMtarmuhUta paryata 3mayasaMta = baMnenI sattA chate bhave = hoya, thAya artha - AhAraka saptaka sarva guNaThANAne viSe vikalpa hoya. bIjA ane trIjA guNaThANAvinA bAkInA sarva guNaThANAne viSe tIrthaMkara nAmakarma vikalpa hoya. bannenI sattA hote chate mithyAtvI na thAya. tIrthakara nAmakarmanI sattA hote chate aMtarmuhUrta paryata mithyAtvI thAya 12aa vivaraNa :- AhAraka saptaka badhAja guNaThANe bhajanAe hoya. 7mA ane 8mA guNaThANe ahAraka dvikano baMdha karI nIce athavA uparanA guNaThANAne prApta kare tene hoya ane baMdha nahi karelAne nahoya. AhAraka dvikano baMdha karyA pachI jIva mithyAtva sudhI ane ekendriyAdimAM paNa jAya che. jinanAma :- rajA ane 3jA guNaThANAvinA 1thI14 guNaThANe bhajanAe 1. ana.nI visaMyojanA karI mithyAtve AvelAne eka AvalikA sudhI anaMtAnu baMdhIno udaya na hoya. 2. bIyataiesu mIsaM niyamA ThANanavagaMmi bhaiyavvaM saMboyA 3 niyama susu paMratu ta macavA (karmaprakRti gA. 423)
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha hoya. 2jA ane trIjA guNaThANe tathA svabhAve na hoya' te A rIte ane 4thI8 mAnA chaThThA bhAga sudhI baMdha karI mithyAtve athavA uparanA guNaThANe caDe to tenI sattA hoya ane baMdha karyA vinA upara ane nIce jAyato sattA na hoya tethI avasattA. jinanAma ane AhArakadvika :- baMnne bAMdhelu sattAmAM hoya evo jIva tathAsvabhAve mithyAtva guNaThANuM pAme nahi. eTaleke bannenI sattA sAthe mithyAtve hoya nahIM. temaja jinanAma ane AhA2ka dvikanI sAthe sattA narakamAM paNa na hoya. mithyAtvaguNasthAnake jinanAmanI sattA aMtarmuhUrta sudhI kevI rIte hoya te A pramANe :- pahelA jIve narakanuM AyuSya bAMdhyu hoya pachI kSayopazama samakti pAme ane tenI vizudhdhithI jinanAmakarma bAMdhe. te jIva narakamAM jatI vakhate kSayopazama samakti laine javAya nahI tethI chellA aMtarmuhUrtamAM mithyAtvapaNu pAme ane naramAM paNa mithyAtva laine jAya ane tyAM jai aMtarmuhUrta pachI samyaktvapAme tethI manuSyanA ane narakanA bhavamAM aMtarmuhUrta sudhI jinanAmanI sattA mithyAtve aMtarmuhUrta sudhI hoya. anikAcita jinanAmanI sattA tiryaMcamAM paNa hoya. ane te uddalanA kare. ahIM nikAcita jinanAmanI ja vivakSA karavAmAM Avela che. guNakRta ane aguNakRta ulanA eTale zuM? AtmAnA viziSTa guNathI thatI.ulanA ne guNakRta ulanA kahevAya. ane guNavinA je prakRtionI sattAno virodhI (dveSI) evo jIva teno sattAmAMthI nAza kare te aguNa kRta ulanA kahevAya. A uddalanA karatAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga kALa thAya che. ane guNakRta ulanA aMtarmuhUrta kALamAM thAya che. ghAtI prakRti-45 kevalajualAvar2aNA, paNaniddA bArasAima kasAyA / micchaM ti savvadhAI, caunANa ti daMsaNAvaraNA // 13 // 1. titthayareNa vihINaM, sIyAlasayaM tu saMtae hoi sAsAyaLazmi 3 mune, sammAnIse payaDInuM (bRhatkarmastava bhASya gA. 25) 21
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 sarvaghAtI dezaghAtI prakRtio che saLaMdhAruM = sarvaghAtI kAverA = AvaraNo. artha - kevalayugalanA AcchAdano be (kevalajJAnAvaraNIya-kevaladarzanAvaraNIya), pAMca nidrA, pahelA bAra kaSAyo ane mithyAtva e prakAre (vIza prakRti) sarvaghAtI che. cAra jJAnanA ane traNa darzananA AvaraNI tathA 13 vivaraNa:- sarvaghAtI - potAnAthI haNavAlAyaka guNane saMpUrNathI haNe te athavA jeno udaya ane kSayopazama sAthe na ja hoI zake (virodhI hoya) te sarvaghAtI prakRti kahevAya che te 20 prakRtio che. jJAnA.nI 1 kevalajJAnAvaraNIya. darzanAvaraNIya-6-kevaladarzanAvaraNIyampAMca nidrA. moha-12 (4 anaMtAnubaMdhI," 4-apratyAkhyAnI, 4- pratyAkhyAnI) kaSAya+1 mithyAtvamohanIya. ahIM sarvaghAtI eTale AtmAnA guNane saMpUrNa paNe haNe ema na kahevuM. ema kahevAthI AtmA guNa rahita thaI jAya. mATe potAnAthI haNavA lAyaka guNane saMpUrNa paNe ema jANavuM. dezaghAtI - potAnAthI haNavAlAyaka guNane dezathI haNe jeno udaya ane kSayopazama sAthe hoI zake (avirodhi hoya) te dezaghAtI prakRti. kaI prakRti kayA guNane haNe te A pramANe kevaLajJAnAvaraNIya - kevaLajJAnane saMpUrNapaNe haNe tethI sarvathAtI. pAMcanidrA - darzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI pragaTa thatI darzanalabdhine saMpUrNapaNe haNe che tethI sarvathAtI. 1. anaMtAnubaMdhI te cAritramohanIyanI prakRti che. ane cAritra guNane haNavAnA viSayavALI che. chatAM anaMtAnubaMdhInA udayathI mithyAtvano udaya avazya thAya che. tethI mithyAtvanI sahacArI hovAthI samyakatvane haNanAra che. tema kahayuM che. tethI ja darzanamohanIyanI traNa ane anaM.cAra nuM nAma darzana saptaka kahevAya che. 2. koI paNa sarvaghAtI prakRti atmAnA guNane saMpUrNa paNe haNI zakatI nathI. paraMtu potAnAthI haNavA lAyaka guNaneja saMpUrNa paNe haNe. jo guNa saMpUrNa haNAya to jIva ajIva paNuM pAme. jai puNa so vi AvasijjA tA NaM jIvo ajIvattaNaM pAvijjA jo guNa saMpUrNa avarAya to jIva ajIva paNa pAme. (naMdI adhyayana patra-195) savva jIvANaM pi ya NaM akkharassa aNaMtamo bhAgo nicyudhADio ciTThai
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha anaMtAnubaMdhi, mithyAtvamoha. :- samakti guNane haNe che tethI sarvaghAtI. apratyAkhyAnI kaSAya H- dezavirati guNane haNe che tethI sarvaghAtI. pratyAkhyAnI kaSAya :- sarvavirati guNane haNe che tethI sarvaghAtI prakRti che. prazna :- nidrA AtmAnA mULaguNane haNatI nathI paraMtu darzanAvaraNIya karmanA kSAyopazamathI pragaTa thayelI deza darzana labdhine haNe che. chatAM tene sarvaghAtI kema kahI. javAba :- joke nidrA jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI pragaTa thayelI potAnAthI haNavA lAyaka evI deza darzana ane jJAna labdhine haNe che. to paNa te deza guNane paNa saMpUrNa paNe haNe che tethI te sarvaghAtI kahI che. dezaghAtI-25 - aghAtI-75 = saMjalaNa mokasAyA, vigdhaM iadesaghAi ya aghAI / patte yataNuThThAu, tasavIsA goadugavannA // 14 // rUJa = e vannA = varNacatuSka artha :- saMjavalana kaSAyo, navanokaSAyo ane pAMca aMtarAya e (25) dezaghAtI jANavI. ATha pratyeka prakRti tathA zarIrAdi' aSTaka, cAra AyuSya, trasavIzaka gotraddhika ane varNa catuSka e (upa prakRti) aghAtI jANavI a14n dezaghAtI :- potAnAthI haNavAlAyaka AtmAnA guNane dezathI haNe te athavA jeno udaya ane kSayopazama sAthe hoi zake (avirodhi hoya) te dezaghAtI prakRti che. kai prakRti kayA guNa ne haNe matijJAnAvaraNIya - matijJAnane dezathI haNe che. zrutajJAnAvaraNIya - zrutajJAnane dezathI haNe che. avadhijJAnAvaraNIya - avadhijJAnane dezathI haNe che. 1. zarIrAdi aSTaka :- pAMcazarIra, traNaupAMga, 6 saMsthAna, 6 saMghayaNa, pAMcajAti, cAragati, be vihAyogati, 4 AnupUrvi 2. trasavizaka :- sthAvaka dazaka ane trasadazaka. 23
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sarvaghAtI dezaghAtI prakRtio che mana:paryavajJAnAvaraNIya - mana:paryavajJAnane dezathI haNe che. cakSudarzanAvaraNIya - cakSu darzanane dezathI haNe che. acakSudarzanAvaraNIya - acakSudarzanane dezathI haNe che. * avadhidarzanAvaraNIya - avadhi darzanane dezathI haNe che. -cAra saMjavalana e cAritraguNane dezathI haNe che. saMjavalana kaSAyanA udayathI cAritramAM aticAra lAge che. navano kaSAya e cAritraguNane dezathI haNe che. dAna-lAbha-bhoga-upabhoga-varyAntarAya karma-dAnAdi labdhi ne dezathI haNe che. aghAtI :- je prakRtino udaya AtmAnA guNane haNe nahI. paraMtu sarvaghAtInI sAthe rahe to sarvaghAtI jevuM phaLa Ape ane dezaghAtInI sAthe rahe to dezaghAtI jevuM phaLa Ape eTala ke cora nahI paNa ghaMTIcora.aghAtI 75 prakRti che. prazna :- kevalajJAnAvaraNIyane sarvaghAtI prakRti kahI che tema mana:paryavajJAnAvaNIya ane avadhijJAnAvaraNIya ne sarvaghAtI kema na kahI ane dezaghAtI prakRti zA mATe kahI? javAba :- kevaLajJAna eTale paripUrNajJAna sarvaAvaraNa dUra thAya tyAre kevaLajJAna pragaTa thAya che. jayAre mana:paryavajJAna ane avadhijJAna to tenuM eka alpa AvaraNa haThe eTale ke dUra thAya tyAre paNa thAya che. te paripUrNajJAna nathI paraMtu AMzikajJAna che. mATe tenAM AvaraNakarma AMzika guNane haNe che. tethI dezaghAtI kahevAya. prazna :- avadhijJAnAvaraNIya ane mana:paryavajJAnAvaraNIyane dezaghAtI kahI che. paraMtu jene avadhijJAna ane mana:paryavajJAna thayuM na hoya tenI apekSAe sarvaghAtI kema na kahevAya? 1. savveviya aiyArA, saMjayaNANaM tu udayao hunti mUnachinna puLa doDuM, vArasAe sAyA (Ava. niryukita gA.112) 2. jANa na visao dhAittaNammi, tANaM pi savvaghAiraso nAya ghAsalekha vorayA veraMs vorA (paMcasaMgrahA .3 gA:41)
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha javAba :- jeno udaya ane kSayopazama sAthe na ja hoI zake tene ja sarvaghAtI kahevAya. jene avadhijJAna ke mana:paryavajJAna thayuM hoya tene udaya ane kSayopazama sAthe hoya che. mATe sarvaghAtI kahevAmAM doSa Ave tethI dezaghAtI kahI che. cakSudarzanAvaraNIya, matijJAnAvaraNIya, zrutajJAnAvaraNIya ane pAMca aMtarAya A ATha prakRtino dezaghAtI rasa udayamAM Ave. zeSa dezaghAtI prakRtionA rasa spardhako koivAra sarvaghAtI udayamAM Ave che ane koivAra dezaghAtI udayamAM Ave che. 42 puNya prakRti. suranara tiguccasAyaM tasadasa taNuvaMga vircurNsN| paraghAsaga tiriAu vannacau paNiMdi subhakhagai ||15 // artha :- devatrika, manuSyatrika, uccagotra, zAtAvedanIya, trasadazaka, pAMcazarIra, traNaupAMga, vajaRSabhanArAca saMghayaNa, samacaturastra saMsthAna, parAghAtasamaka, tiryaMcanuM AyuSya, varNa catuSka, paMcendriya jAti, zubhavihAyogati 1pA vivaraNa:- puNya :- je karmanA udayathI jIvane sukhano anubhava thAya, anukuLatA prApta thAya, AlhAda thAya te puNya athavA zubhano udaya te puNya. te 42 prakRti che te A pramANe vedanIya-1, Ayu.-3, nAma.-37 ane gotra-1. prazna :- tiryaMcanA AyuSyane puNya prakRtimAM ane tiryaMcagatine pApaprakRti kema kahI? javAba :- tiryacapaNue kharAba che mATe azubha che tethI tiryaMcagatine pApamAM kahI, chatAM tiryaMcane maravuM gamatuM nathI potAnuM AyuSya sAruM lAge che mATe AyuSyane puNyamAM kahayuM. 82 pApa prakRti bAyAla puNNapagaI, apaDha masaMThANakhagai sNghynnaa| 1. jagatanA sarva padArthono anaMtamo bhAgaja dravya grahaNa-dhAraNayogya che. tethI aMtarAyakrarmano viSaya sarvadravyono deza (anaMtamo) bhAgarUpe hovAthI tene haNe che mATe te dezaghAtI che. sarvaghAtI nathI.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya - pApa prakRtio tiriduga asAyanIo, vaghAyaigavigala niraya tigN|| 16 / / thAvaradasa vannacaukka, dhAi paNayAla sahiya baasiiii| pAvapayaDitti dosuvi, vannAigahA suhA asuhA ||17 // pADuM = sarvaghAtI ane dezaghAtI pAvaparitti = e pramANe pApa prakRti TyAti = pIstAlIza Dosuvi = puNya ane pApa banne ne viSe. artha - e pramANe betAlIza puNya prakRti che. paheluM varjIne saMsthAna, vihAyogati, saMghayaNa, tiryaMcaddhika, asatAvedanIya, upaghAta, nIcagotra, ekendriya, vilendriya jAti, narakatrika (16 sthAvaradazaka, azubhavarNacatuSka, pistAlIza ghAtI prakRtio e sarva maLIne 82 pApa prakRti che. e puNya ane pApa banne ne viSe varNAdikanuM grahaNa karavAthI puNya prakRtine viSe zubha varNAdi ane pApa prakRtine viSe azubha varNAdi kahevA 17nA vivaraNa - pApa prakRtio - je karmanA udayathI jIvane duHkha utpanna thAya, athavA pratikuLatA thAya te pApa. athavA azubha karma te pApa. te 82 prakRti che. jJA.-5. darza.-9 veda.-1, moha-26, A.-1, nAma.-34, go.-1, aMta.-5. uttarabhedanI apekSAe varNAdi cAra puNya ane pApa bannemAM gaNyA che tethI baMdhamAM 120 prakRti che ane puNya-pApa banne maLIne prakRti 124 thAya che. 1. 29 aparAvartamAna prakRti. nAmadhuvabaMdhinavagaM, daMsaNa paNanANa vigdha paraghAyaM / bhayakuccha micchasAsaM, jiNaguNatIsA apariyattA. // 18 // artha :- nAmakarmanI navaghuvabaMdhI, darzanAvaraNa catuSka, pAMca jJAnAvaraNIya, pAMca aMtarAya, parAghAta, bhaya, jugupsA ane mithyAtva, ucchavAsa, jinanAma ema ogaNatrIsa aparAvartamAna prakRti che. 18 vivaraNa aparAvartamAna-paraprakRtinA baMdha ke udayane rokayAvinA potAno baMdha ke udaya batAve te, nAmakarmanI 9 dhruvabaMdhI, - varNacatuSka, tejasa, kArmaNa, agurulaghu, nirmANa ane upaghAta. 26
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 91 parAvartamAna tathA 4 kSetra vipAkI. taNuaTTha vea dujuala, kasAya, ujjoagoaduga niddaa| tasavIsA parittA khittavivAgANu puvviio||19|| vittavivaI - kSetravipAkI bApupuLIo - cAra AnupUrvI artha - zarIrAdi aSTaka, traNaveda, beyugala, soLakaSAya, udyotaddhika, gotradrika, nidrA, trasavizaka, cAra AyuSya e 91 prakRti parAvartamAna jANavI. cAra AnupUrvio kSetravipAkI che. 19 parAvartamAna :- pratipakSa prakRtinA baMdha athavA udayane rokIne potAno baMdha athavA udaya batAve che. parAvartamAna 91 prakRtio che. prazna :- kaI prakRti konI sAthe virodhI che? javAba :- dareka parAvartamAna prakRti svajAtiya anya prakRti sAthe virodhI hoya che. jema audArika zarIra anya be zarIra sAthe virodhI che. eka saMsthAna bIjA saMsthAno sAthe virodhI che. temAM paNa koI baMdhamAM koI udayamAM to koI baMdhaudaya bannemAM virodhI hoya che. te A pramANe. parAvartamAna prakRti 91 prakRti kevala udaya parAvartamAna - 21 (16 kaSAya ane pAMca nidrA) udaya parAvartamAna - '87 (ubhayaparA. kevala udayaparA.)kevalabaMdha parAvartamAna- 4 sthira, asthira, zubha, azubha. baMdha parAvartamAna - 70 (ubhayaparA. + kevala baMdha parA.) - ubhaya parAvartamAna - 66 (91 mAMthI 25 ochI 66) have cAra prakArano vipAka kahe che temAM pahelA kSetravipAkI kahe che. AgAmI bhavamAM jatA vacamAM AkAzakSetramAM vartatA jIvane potAno vipAka dekhADe, udayamAM 1 zarIrAdi aSTaka :- 3 zarIra, 3 upAMga, 6 saMsthAna, 6 saMghayaNa, pAMcajAti, vihayogati, 4-gati, 4-AnupUrvi, e 33 prakRti. 2 udyoga dvika - udyota ane Atapa nAma. 3 gotra ddhika :- be gotra ane be vedanIya.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAra prakAranI vipAka prakRtio Ave te kSetravipAkI kahevAya. cAra AnupUrti e kSetravipAkI che. vigrahagatirUpa kSetramAM udayamAM Ave che. ane AnupUrvInA udayamAM kSetrae asAdhAraNa kAraNa che. mATe 4 AnupUrvIo mukhyatve kSetravipAkI gaNAya che. | RtugativaDe eka samayamAM bhavAntaramAM jatA jIvane AnupUrvIno udaya hoya nahI. vaLI RtugatimAM prathama samaye bhavAntaranA AyuSyano udaya hoya che ane bhavAntarano AhAra paNa hoya che. . vakragati vaDe bhavAntaramAM jatA jIvane bIjA samayathI bhavAntaranA AyuSyano udaya hoya che. ane AhAra utpatti sthAnamAM jAya tyAre hoya che. ahIM AnupUrvIno udaya hoya che. 78 jIvavipAkI tathA 4 bhavavipAkI ghaNaghAidugoajiNA, tasiaratiga subhgdubhgcusaasN| jAitiga jiyavivAgA, Aucauro bhavavivAgA // 20 // thAvADuM - ghanaghAtI mavivA/ - bhavavipAkI artha :- ghanaghAtI 47 prakRti, gotraddhika, jinanAmakarma trasatrika, sthAvaratrika, subhagacatuSka, durbhagacatuSka, zvAsocchavAsanAmakarma, jAtitrika e 78 prakRti jIvavipAkI che ane cAra AyuSya bhavavipAkI che. 20nA vivaraNa :- jIvavipAkI:- jIvane sIdho vipAka batAve te jIvavipAkI athavA pagalAdi bAhya koI paNa nimitta vinA paNa jIvane sIdho vipAka batAve che. te jIva vipAkI 78 prakRti che. ghanaghAtI 47 - jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-9, mohanIya-28, aMtarAya-5 gotraddhika :- gotra-2, vedanIya-2. jAtitrika :- jAti-pAMca, gati-cAra ane vihAyogati-2. 'A jIvavipAkI 78 prakRtio potAnI zaktirUpa phaLa jIvamAM ja batAve che. paraMtu zarIra AdimAM nahI. jema jJAnAvaraNIyanA udayathI jIva ajJAnI kahevAya. darzanAvaraNIyanA udayathI jIva AMdhaLo-bahero-uMghaNazI kahevAya. vedanIyanA udayathI jIva sukhI athavA duHkhI kahevAya. mohanIyanA udayathI jIva azradhdhALu 28
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zatakanAmA paMcamakarmagraMtha acAritrI-asaMyamI-rAgI-dveSI-mAnI-lobhI kahevAya. paraMtu zarIra krodhI-lobhI che ema kahevAtuM nathI. A gotranA udayathI jIva ucca agara nIca kahevAya. nAmakarmamAM gatinAma vigerenA udayathI manuSya-tiryaMca ema kahevAya. ArIte jIvana vize vipAka anubhavAya che mATe jIvavipAkI che. bhavavipAkI - potAnA bhavamAM vipAka batAve te bhavavipAkI arthAt AyuSyano udaya thavAmAM potAno bhava e asAdhAraNa kAraNa hovAthI cAra AyuSyane bhavavipAkI kahI che. AyuSyano udaya potAnA bhavamAMja ane bAMdhyA pachI anaMtarabhavamAM avazya Ave che. pradezodayathI agAuthI athavA anyabhavamAM udayamAM AvatuM nathI mATe tenA vipAkamAM bhava asAdhAraNa kAraNa che mATe vivipAkI che. jema AyuSyano pradezodaya paNa anyabhavamAM na hoya. tema AnupUrvInAmakarmamAM nathI. eTale ke teno pradezodaya anyasthAnamAM paNa hoya che. chatAM tenA vipAkodayamAM kSetra e asAdhAraNa kAraNa hovAthI kSetravipAkI kahI che. prazna :- caMdananA vilepanathI rati, kAMTo vAgavAthI arati ane duzmanane jovAthI krodha A rIte rati, arati ane krodhAdino udaya pudgalathI paNa thAya che to tene jIvavipAkI zAmATe kahI?" javAba :- rati-arati ane krodhAdino udaya jema pudgalathI thAya che tema pudgalavinA paNa pUrvanuM anubhaveluM yAda AvavAthI udayamAM Ave che. pudgalavipAkI kahIe to anavasthA doSa Ave che tethI jIvavipAkI kahI che. prazna :- jema AyuSyane bhavavipAkI kahI tema gatinAmakarma paNa potAnA bhAvamAM vipAka batAve che. to gatine bhavavipAkI kema na kahI. javAba :- AyuSya jema potAnA bhavamAM ja ane anaMtara bhavamAM ja udayamAM Ave che. paraMtu pradezodayathI paNa anyabhavamAM udayamAM Ave nahi. jayAre gatinAmakarma bAMdhyA pachI anaMtara bhavamAM rasodayathI udayamAM Ave ja evo niyama nathI temaja gatinAmakarmano pradezodaya anya bhavomAM paNa hoya che. mATe 29.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAra prakAranI vipAka prakRtio gatinA udayamAM bhavae asAdhAraNa kAraNa na hovAthI bhavavipAkI kahI nahi. jIvavipAkI 78 prakRtimAM - jJAnA-5, darza.-9, veda-2, moha-28, nAma27, go.-2, aMta.-5 36 pudgalavipAkI tathA 4 prakArano baMdha. nAmadhuvodaya cautaNu, vaghAyasAhAraNiarujoa tigN| . punivivA ivaMdho, pariDu rasa pakSattiAAravA punavivAmi - pudgala vipAkI yari - prakRtibaMdha, sthitibaMdha vaMdho - baMdha rasapatti - rasabaMdha, pradezabaMdha artha :- nAmakarmanI dhruvodaya bAra prakRti, zarIra catuSka, upaghAta, sAdhAraNa, pratyeka, udyotatrika e 36 prakRti pudgala vipAkI jANavI. prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradezabaMdha e cAra prakAre baMdha jANavo mArA vivaraNa :- pugalavipAkI :- jIvane pudgala dvArA vipAka batAve te pudgalavipAkI kahevAya. A 36 prakRtio jIvane pudgaladvArA vipAka batAve jIvane zarIra rUpe pariNAma pAmelA pudgalamAM vipAka batAve che. jema nirmANa-sthira vigere nAmakarma zarIrarUpe pariNAma pAmelA AMgopAMganuM niyamanapaNu, mastakAdine vize zubhapaNuM, pagaAdine vize azubhapaNu, huvA AdimAM asthirapaNuM, zarIramAM sArA-kharAba vigere AkArapaNuM thAya che. A rIte A prakRtio zarIrarUpa pugalamAM phaLa batAve che. mATe pudgala vipAkI kahI. paraMtu zvAsozvAsanAma-svaranAmane pugala vipAkI na kahevI. kAraNake te zarIra rUpe pariNAma pAmatI nathI. have cAra prakArano baMdha kahe che. (1) prakRtibaMdha - karmabaMdha karatI vakhate karmanA daLiyAno svabhAva nakkI thAya te athavA sthiti-rasa ane pradezano samuha te prakRtibaMdha. (2) sthitibaMdha :- karmanA daLiyAno kALa nakkI thavo te sthitibaMdha. (3) rasabaMdha - karmanA daLiyAmAM rasa nakkI thAya te rasabaMdha, kaSAyanI sAthe 30
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha lezyA bhaLe tyAre zubha-azubha, ghAtI-aghAtI, eka ThANiyo vigere rasa nakkI thAya. (4) pradezabaMdha :- karmanA daLiyAnu pramANa te. jema yoga vyApAra vadhAre tema pradezabaMdha vadhAre thAya. karmanA pradezanuM pramANa vadhAre thAya. yoga vyApAra vadhe tema karmanA pradezo vadhAre baMdhAya. ane yoga vyApAra ghaTe tema karmapradezo ochA baMdhAya. jema kahyuM che ke - ThiibaMdhu dalassa ThiI, paesabaMdho paesagahaNaM jaM tALaraso anumAno, tasamu-vAo padmavaMdho// (paMcataMgraha) prakRtionA dhruvabaMdhI Adi bhedanI saMkhyAnuM yaMtra karmaprakRti rApa [ploy|2|=| | 0 | 20 | 7 lalobe|8|0|09|>|| 733le|5|0|=|| OM le|4|0|0|0|||||0 Pe |9|=|7|=||0||| ra Pale|5|0 *IPb2h/5 Palda|7||m|0|?|0 0 Ayu4 5|005|0 910|45 darza9 vida.2 moha.28 19 7 200 odha15847737270951302820 257591 294282242478/36 |4|054 510 |8|savavAtA 0 510 ollo nAma.103 9 58 125582212000 gotra.2 O 2002 aMta.5 1 272602 131370 |aparAvartamAna 0 | 4 | puNya prakRti pApa prakRti 0/10/0 050 e||6|3|0|5|4|0||0||9 20200 0|400|4|4|o 31 Q|0||7|^=g 1 jhb] | |0|%0|4 ja bhAvavipAkI | | 0 | 2 ||6|8||jIvavipAkI 0650 1002 FhJplch|S|0 00400 2330ra6/020 28/0 mULa prakRtinA bhUyaskArAdi baMdha. mUlapayaDINa aDasata chegabaMdhesu tinni bhUgArA / appatarA tiacauro, avaTThio nahu avattavvo // 22 // 7 6755512 370340 4 027736 2 200 1 1 ||5||0|5|0 50||5|0 7 0 0001200
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUyaskArAdi baMdhanuM svarUpa tiya traNa avakilo - avasthita baMdha appatarA alpatara baMdha avattano - avakatavya baMdha artha :- mULa prakRtinA ATha, sAta, cha ane eka (e cAra) prakRtinA baMdhasthAnane viSe traNa bhUyaskAra baMdha hoya, alpatara baMdha traNa ane avasthita baMdha cAra hoya che. avakatavya baMdha nathI ja. 5225 mULa payaDIna - mULa prakRtinA bhUrA - bhUyaskAra baMdha hoya. - - vivaraNa :- ekI sAthe baMdhAtI prakRtiono samuha te baMdhasthAnaka kahevAya. mULa prakRtinA baMdhasthAnaka 4 che. 8nuM, 7nuM, 6nuM ane 1nuM. AyuSya bAMdhato hoya tyAre 1thI7 (trIjA vinA) guNaThANe 8nu baMdhasthAnaka hoya. AyuSyanA baMdhakALavinA 1thI9 guNa. sudhI 7nuM baMdhasthAnaka hoya. dazame guNasthAnake AyuSya ane mohanIya vinA 6nuM baMdhasthAnaka ane 11thI13 guNasthAnake vedanIya ekaja bAMdhe tyAre 1nuM baMdhasthAnaka hoya. mULa prakRtinA 4 baMdhasthAnakane viSe traNa bhUyaskAra hoya. ekAdi adhika prakRtino baMdha thAya tyAre prathama samaye bhUyaskAra bane che. upazama zreNimAM 11me guNasthAnake 1no baMdha hoya tyAMthI paDIne 10 me guNasthAnake Ave tyAM pahele samaye 6nA baMdhano pahelo bhUyaskAra, te pachI anukrame paDato 9 me guNasthAnake AyuSya vinA 7 karma bAMdhe athavA bhavakSaye kALa karI cothe guNaThANe devabhavamAM AyuSya vinA 7 karma bAMdhe tyAre pahele samaye sAtanA baMdhano bIjo bhUyaskAra te pachI jayAre AyuSya baMdha kare tyAre pahelA samaye AThanA baMdhano trIjo yaskAra. traNa alpatara hoya che. ekAdi prakRtihIna baMdha kare tyAre alpatara thAya che. AyuSya bAMdhato hoya tyAre 8nuM baMdhasthAnaka hoya, AyuSya bAMdhI rahayA pachI savidha baMdhaka thAya tyAre pahelA samaye pahelo alpatara baMdha. te saxvidha baMdhaka zreNIe caDhato 10me guNasthAnake Ave tyAre mohanIya vinA 6 karma bAMdhe. tyAM pahelA samaye bIjo alpatara baMdha. tyAMthI vaLI caDhato agyArame athavA bArame guNasthAke jAya tyAre ekavidha baMdhaka thAya tyAre pahelA samaye trIjo alpatara 32
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha baMdha hoya. cAre baMdhasthAnake pahelA samaya pachI bIjA Adi samaye avasthita baMdha hoya. teTalI prakRtino baMdha satata jayAM sudhI hoya tyAM sudhI tene avasthita baMdha kahevAya. badhA baMdhasthAnaka 1 samaya karatAM adhika baMdhAya che mATe avasthita baMdha cAra che. abaMdhaka thayA pachI pharIthI baMdha kare tenA pahelA samaye avakatavya baMdha kahevAya che. mULa prakRtino abaMdhaka to ayogI guNasthAnake hoya tyAMthI pharI baMdha thAya nahi mATe mULaprakRtino avakatavya baMdha hoya nahi. bhUyaskArAdinu svarUpa egAdahige bhUo, egAI uNagaMmi appttro| tammato'vaTThiyao, paDhame samaye avattavyo // 23 // di ekAdiadhika prakRtino baMdha tammato - teTalo ja baMdha mUgo - bhUyaskAra baMdha paDhane sama-abaMdhaka thayA pachI punaH VIchuMmi- ekAdi prakRtivaDe hInabaMdha baMdhanA pahelA samaye. artha :- ekAdi adhika prakRtino baMdha chate bhUyaskAra baMdha thAya. ekAdi prakRti vaDe hIna baMdha chate alpatara baMdha thAya. teTalI prakRtino baMdha te avasthita baMdha ane abaMdhaka thayA pachI punaH baMdhanA pahelA samaye baMdha thAya te avakatavya baMdha hoya. ra3AA vivaraNa :- bhUyaskAra :- pUrve thoDI bAMdhato hoya ane pachI ekAdi adhika bAMdhe te alpatara :- pUrve ghaNI prakRti bAMdhato hoya ane pachI ekAdi ochI bAMdhe che. avasthita :- pUrve bAMdhato hoya teTalI ja prakRti jayAM lage bAMdhe tyAM sudhI. avakatavya:- "a" eTale nahi. "vakatavya' eTale kahevA yogya. bhUyaskAra Adi traNa zabdo vaDe je kahevAyogya baMdha na hoya te avakatavya baMdha kahevAya. eTale sarvathA abaMdhaka thaine pharI te karma bAMdhe tyAre prathama samaye te avakatavya baMdha kahevAya. mULakarma ane vedanIya karmamAM avakatavya baMdha hoya nahI. kAraNake mULakarma tathA vedanIya karmano baMdha viccheda thayA pachI pharI baMdha thato nathI mATe bIjA 33
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bhUyaskArAdi baMdhanuM svarUpa che karmomAM avaktavya baMdha saMbhave, te AgaLa kaheze. uttara prakRtinA bhUyaskAradi baMdha. nava chaccaudaMse dudu, tidu mohe duigavIsa strs| terasa nava paNa rati6, rU nava gagvasa kuAirakA artha - darzanAvaraNIya karmanI uttara prakRtinAM nava, cha ane cAra prakRtinAM (ema traNa) baMdhasthAna hoya, be bhUyaskAra, be alpatara, traNa avasthita ane be avakatavya baMdha hoya. mohanIya karmane viSe bAvIza, ekavIza, sattara, tera, nava, pAMca, cAra, traNa, be ane eka prakRtinAM ema daza baMdhasthAna hoya. temAM nava bhUyaskAra, ATha alpatara, daza avasthita ane be avakatavya baMdha hoya mArA vivaraNa :darza. karmanAM baMdhasthAnaka - guNa. kALa Adi darzanAva. karmanA baMdha. guNasthAnaka 19, raje. abhavyane anAdi anaMta. bhavyane anAdi sAMta. patita ne sAdi sAMta. jadha.aMta, u.dezona ardha pudgala parAvartakALa 3thI8/1bhAga ja.aMta.utkasAdhika132 sAgaropama 4 nuM 8/2thI10 ka. 1samaya. utkaTa aMtarmuhUrta darzanAvaraNIyakarmanA traNa baMdhasthAnakane viSe be bhUyaskAra hoya. eka adhika prakRtino baMdha thAya tyAre prathama bhUyaskAra thAya. upazamazreNImAM 11mAM guNasthAnakathI paDatA 10mA guNasthAnake 4 prakRti bAMdhato bAMdhato 8mA guNasthAnakanA pahelA bhAge Ave ane 6 prakRtino baMdha kare tyAre pahelo bhUyaskAra. 6 prakRtine bAMdhato sAsvAdane athavA mithyAtve Ave ane nava prakRti bAMdhe tyAre bIjo bhUyaskAra. ekAdi UNI prakRti bAMdhe te alpatara. mithyAtvathI mizna tathA samyakatve jAya tyAre 9 prakRti bAMdhato 6 prakRti bAMdhavA 9 nuM 4. 4.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha lAge tyAre pahelA samaye pahelo alpatara. ane 8mAnA pahelA bhAgathI 8mAnA bIjA bhAge jAya tyAre 6 prakRtinA baMdhanamAMthI 4 prakRtino baMdha zarU kare tyAre pahelA samaye bIjo alpatara. traNe baMdhasthAnakomAM pahelA samaya pachI bIjA Adi samayomAM avasthita baMdha hoya. eTale avasthita baMdha traNa che. baMdha rahita thayA pachI pharIthI baMdha kare te avakatavyabaMdha, upazamazreNImAM abaMdha thaI kALakSaye paDatA dazamA guNaThANe prathama samaye jIva cAra prakRtino baMdha kare te pahelo avakatavya ane 11me guNasthAnake sarvathA abaMdhaka thayA pachI maraNa pAmI bhavakSaye devanA bhavamAM cothe guNasthAnake Ave tyAre 6 prakRtino baMdha kare. te bIjo avatavya baMdha kahevAya. A rIte darzanAvaraNIya karmamAM be bhUyaskAra, be alpatara, traNa avasthita ane be avakatavya baMdha hoya. mohanIya karmanA baMdhasthAnaka daza che. 22, 21, 17, 13, 9, 5, 4, 3, 2, 1nuM mohanIya karmanI 28 prakRti che. temAM samakti mohanIya ane mizramohanIya baMdhamAM hoya nahI. tethI 26 prakRti temAM traNa veda ekI sAthe baMdhAya nahi mATe traNa mAMthI ekaveda. ane hAsya-rati athavA arati-zoka e be yugalamAMthI eka yugala eka sAthe baMdhAya tethI mithyAtve 22 prakRti baMdhAya. mithyAtvamoha. vinA sAsvAdane-21no baMdha. mizra ane avirate anaMtAnubaMdha vinA 17no baMdha. dezaviratie apratyAkhyAnI vinA 13 no baMdha. pratyAkhyAnI vinA 9 prakRtino baMdha pramattathI apUrvakaraNa sudhI hoya. anivRttinA pahelA bhAga-5, bIjA bhAge-4, trIjA bhAge-3, cothA bhAge2. ane pAMcamA bhAge-1 prakRti bAMdhe. A daza baMdha sthAnaka che saptatikA gA. 21 mAM paNa daza baMdhasthAna kahyAM che. temAM nava bhUyaskAra baMdha che te A pramANe : anivRtinA pAMcamAbhAge saM. lobha eka prakRti bAMdhato tyAMthI kALakSaye | 4 bhAge be prakRtino baMdha kare te pahelo bhUyaskara. be prakRti bAMdhato traNa prakRtino baMdha kare tyAre pahelA samaye bIjo bhUyaskAra. A rIte eka vigere 35
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ # bhUyaskArAdi baMdhanuM svarUpa che vadhAre prakRti bAMdhato yAvat 21 thakI 22 bAMdhe tyAre navamo bhUyaskAra hoya. pramattAdi tathA zreNImAM 1, 2, 3, 4, 5, 9 prakRti bAMdhato bhavakSaye jo cothuM guNaThANa laI devanA bhavamAM jAya to 17 no baMdha kare te paNa bhUyaskAra baMdha thayo kahevAya. paraMtu te bhUyaskAra 17no ekaja jANavo avadhibhedathI judo gaNAya nahI. ekAdi ochI prakRtino baMdha te alpatara baMdha jANavo. 22thI vadhAre prakRtino baMdha nathI, tethI 22 prakRtino alpatara baMdha na thAya. mithyAtvathI sAsvAdane javAya nahI. tethI 22mAMthI 21nuM baMdhasthAnaka na Ave paraMtu 17-13 ane 9nA baMdhasthAnakamAMthI Ave eTale ke 4thA, pamA, 6-7mA guNasthAnakathI sAsvAdane Ave tethI 21nuM baMdhasthAnaka bhUyaskAra bane, paraMtu alpatara na bane. nava-bhUagArabaMdhA, aDheva havaMti appatara bNdhaa| vo kabUtta viMdhA, avakriyA rasa 3 mohamaII (bRhacchataka bhASya. gA. 261) mATe 21 prakRtinuM alpatara na thAya. mithyAtvathI mizra athavA 4the jAya tyAre 17 prakRti bAMdhe tyAre pahelA samaye paheluM alpatara. 17 prakRti bAMdhato 13 prakRti bAMdhe tyAre pahelA samaye bIjuM alpatara 13 prakRti bAMdhato 9 prakRti bAMdhe tyAre pahelA samaye trIjuM alpatara. A rIte prakRtinA baMdha vicchedathI thAvat eka prakRtino baMdha kare tyAre AThamo alpatara thAya. Ama mohanIya karmamAM ATha (8) alpatara thAya. mohanIyanA 10 baMdha sthAnakane vize prathama samaya pachI bIjA Adi samaye jeTalo samaya baMdha kare te dareka baMdhasthAnaka avasthita baMdha. tethI avasthita baMdha 10 che. upazama zreNImAM 11 me guNasthAnake mohanIyano sarvathA abaMdhaka thaI kALakSaye 10me thai 9 me guNaThANe Ave tyAre prathama samaye 1 prakRti (saMjavalanalobha) bAMdhe te pahelo avakatavya baMdha. ane bhavakSaye jIva 4the guNaThANe Ave tyAre prathama samaye 17 prakRtino baMdha kare. te bIjo avakatavya baMdha thAya. A rIte mohanIyamAM 9 bhUyaskAra, 8 alpatara, 10 avasthita ane be avakatavya baMdha hoya. mohanIyamAM 22 vigere baMdhasthAnakomAM anukrame ja pAme Tya 30
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha evo niyama nathI. jema 22 nA baMdhamAMthI 17 athavA 13 athavA pramataapramatta guNasthAnakamAM 9nuM baMdhasthAnaka paNa pAme, paraMtu ahIM samajavA mATe anukrama samajAvyo che. bhUyaskAramAM paNa anukrame Ave ema na jANavuM jema 12-3-4-5 ane 9no baMdha karato bhavakSaye maraNa pAmI devalokamAM jAya to eka vigere mAMthI 17 nuM baMdhasthAnaka Ave, vaLI pramatta apramatta mAMthI sIdho mithyAtve jAya to 9 mAMthI 22nuM baMdhasthAnaka paNa Ave. tipaNacha aTThanavahiyA, vIsA tIsegatIsa ega nAme / chAna akRtivaMdhA, sesettu ya Ananidhi, 12 5|| artha :- traNa, pAMca, cha, ATha ane nava adhika vIza eTale ke trevIsa, pacIsa, chavvIsa, aThThAvIza, ogaNatrIza, trIza, ekatrIza, ane eka prakRtinAM (ema ATha) baMdhasthAna nAmakarmane viSe hoya. cha-bhUyaskAra, sAta alpatara, ATha avasthita ane traNa avaktavya baMdha che. ane bAkInA karmo ne viSe eka eka baMdha sthAnaka hoya. 52pA : vivaraNa H- saptatikA vigeremAM upayogI hovAthI nAmakarmanAM baMdhasthAnaka vistArathI jaNAvAya che. nAmakarmamAM baMdhasthAnaka ATha che te A pramANe :- 23, 25, 26, 28, 29, 30, 31 ane 1 nuM ekendriya prAyogya baMdhasthAnaka :- 23, 25, 26 (traNa) vikalendriya prAyogya baMdhasthAnaka :- 25, 29, 30. (traNa) tiryaMca paMcendriya prAyogya baMdhasthAnaka :- 25, 29, 30. (traNa) manuSya prAyogya baMdhasthAnaka :- 25, 29, 30. (traNa) deva prAyogya baMdhasthAnaka :- 28, 29, 30, 31. (cAra) naraka prAyogya baMdhasthAnaka :- 28 (eka) aprAyogya baMdhasthAnaka :- 1.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmakarmanAM baMdhasthAnaka ekendriya prAyogya baMsthAnaka. aparyA. eke prAyogya. 23. paryA.eke prAyogya 25, bAdaraparyA.eke prAyogya ra6 9 nAmanI dhruvabaMdhI 9 9 nAmanI dhruvabaMdhI 9 9 nAmanI dhruvabaMdhI 9 10tiryaMcagati 10 tiryaMcagati 10 tiryaMcagati 11 tiryaMcAnupUrvI 11 tiryaMcAnupUrvI 11 tiryaMcAnupUrvI 12 eke.jAti 12 eke jAti 12 eke.jAti 13 audArika zarIra 13 audArika zarIra 13 audArika zarIra 14 phaMDaka saMsthAna 14 huMDaka saMsthAna 14 huMDaka saMsthAna 15 sthAvara 15 sthAvara ' 15 sthAvara 16 sUkSma-bAdara 16 sUkSma-bAdara. 16 bAdara 17 aparyAptA 17 paryAptA 17 paryAptA - 18 sAdhAraNa-pratyeka 18 sAdhAraNa-pratyeka 18 pratyeka 19 asthira 19 sthira-asthira 19 sthira-asthira 20azubha 20 zubha-azubha 20 zubha-azubha 21 daurbhAgya 21 daurbhAgya 21 daurbhAgya 22 anAdeya 22 anAdeya 22 anAdeya 23 apayaza 23 yaza-apayaza 23 yaza-apayaza 24 parAghAta 24 parAghAta 25 zvAsocchavAsa 25 zvAsocchavAsa 26 AtapaathavAudyota beindriya prAyogya baMdhasthAnaka aparyA.bei.prAyogya 25, paryA.bei.prAyogya ra9 paryA.bei.prAyogya 30 9 nAmanI dhruvabaMdhI 9 9 nAmanI dhruvabaMdhI-9 9 nAmanI dhruvabaMdhI-9 10tiryaMcagati 10 tiryaMcagati 10 tiryaMcagati 11 tiryaMcAnupUrvI 11tiryaMcAnupUrvI 11 tiryaMcAnupUrvI 10 . 38
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha che 17 trasa , 12 beindriya jAti 12 beindriya jAti 12 beIndriya jAti che : 13 audArika zarIra 13 audArika zarIra 13 audArika zarIra . 14 audArika aMgopAMga 14 audArika aMgopAMga 14audArika aMgopAMga 1pa huMDaka saMsthAna 15 huMDaka saMsthAna 15 huMDaka saMsthAna 16 chevaTuThu saMghayaNa 16 chevaTuM saMghayaNa 16 chevaTTu saMghayaNa - 17 trasa 17 trasa 18 bAdara 18 bAdara 18 bAdara 19 aparyApta 19 paryApta 19 paryAptA 20 pratyeka 20 pratyeka 20 pratyeka 21 asthira 21 sthira-asthira 21 sthira-asthira 22 azubha 22 zubha-azubha 22 zubha-azubha 23 durbhaga 23 durbhaga 23 durbhaga 24 anAdeya 24 anAdeya 24 anAyA 25 apayaza 25 yaza-apayaza 25 yaza-apayaza ! 26 parAghAta 26 parAghAta | 27 zvAsocchavAsa ra7 zvAsocchavAsa 28 azubha vihAyogati 28 azubha vihAyogati 29 duHsvara 29 duHsvara 30 udyota manuSya prAyogya 25-29nuM baMghasthAnaka paM. tiryaMca prAyogyanI jema jANavuM. ane 30nA baMdhasthAnakamAM udyotane badale jinanAma tathA sthira Adi traNa ja vikalpa hoya bIjA saMghayaNa vigerenA vikalpa na hoya. beindriyanI jema ja teIndriya prAyogya ane caurindriya prAyogya baMdhasthAnaka che. paraMtu eTaluM vizeSa beindriya jAtine badale teIyi ane caurindriya jAti kahevI. beindriyanI jema ja tiryaMca paMce.nA, baMdhasthAnaka che paraMtu beindriya jAtine
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmakarmanAM baMdhasthAnaka 28 badale paMcendriyajAti ane 29 tathA 30 nA baMdhamAM chevaTTha saMghayaNane badale che mAMthI 1 saMghayaNa, huMDaka saMsthAnane badale cha mAMthI 1 saMsthAna, daurbhAgya-anAdayaduHsvara azubha vihAyogati A prakRti pratipakSI eTale bemAMthI eka levI. - nAmanI dhruvabaMdhI 9 - varNa, gaMdha, rasa, sparza, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, taijasa zarIra, kArmaNa zarIra devagati prAyogya baMdhasthAnaka 29 3chaMda 31 9 nAmanI dhruvabaMdhI nAmanI dhruvabaMdhI nAmanI dhruvabaMdhI nAmanI dhruvabaMdhI 10 devagati 10 devagati 10 devagati 11devAnupUrvI 11 devAnupUrvI 11 devAnupUrvI 11 devAnupUrvI 12paMce.jAti 12 paMce.jAti 12 paMce jAti 12 paMce jAti 13vaikriya zarIra 13 vaikriya zarIra 13 vaikriya zarIra 13 vaikriya zarIra 14vaikriyaAMgopAMga 14vaikriyaAMgopAMga 14 vaikriyaAMgopAMga 14vaikriyaAMgopAMga 15samaca,saMsthAna 15 samacatusaMthAna 15 samacatusaMsthAna 15 samacatusaMsthAna 16trasa 16 trasa 16 trasa ' 16 trasa 17nAdara 17 bAdara 17 bAdara 17 bAdara 18paryApta 18 paryApta 18 paryApta 18 paryApta 19pratyeka 19 pratyeka 19 pratyeka 19 pratyeka 20sthira-asthira 20 sthira-asthira 20 sthira 20 sthira 21zubha-azubha 21 zubha-azubha 21 zubha 21 zubha 22saubhAgya 22 saubhAgya 22 saubhAgya 22 saubhAgya 23susvara 23 susvara 23 susvara 23 susvara 24Adeya 24 Adeya 24 Adeya - 24 Adeya 2payaza-apayaza 25 yaza-apayaza 25 yaza 25 yaza 26zubhaviyogati ra6 zubhaviyogati 26 zubhavihayogati 26 zubhavihAyogati
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha. 27parAghAta 27 parAghAta 27 parAghAta 27 parAghAta 28 zvAsocchavAsa 28 zvAsocchavAsa 28 zvAsocchavAsa 28 zvAsocchavAsa 29 jinanAma karma 29 AhArakazarIra29 ahArakazarIra 30AhArakaAMgopAMga 30AhArakaAMgopAMga 31 jinanAma karma naraka prAyogya baMdhasthAnaka-1 (28nuM) 9 nAmakarmanI dhruvabaMdhI 9 16 trasa 23 dusvara 10 narakagati 17 bAdara 24 anAdeya 11 narakAnupUrvI 18 paryApta 25 apayaza 12 paMcendriya jAti 19 pratyeka 26 parAghAta 13 vaikriya zarIra 20 asthira 27 zvAsocchavAsa 14 vaikriya AMgopAMga 21 azubha 28 azubha vihAyogati 15 huMDaka saMsthAna 22 durbhaga nAmakarmamAM 6 bhUyaskAra baMdha hoya te A pramANe. eka yazano baMdha karI upazamazreNIthI paDatAM apUrvakaramAM 6ThThA bhAgathI 31, 30, 29 athavA 28 prakRtino baMdha kare tyAM 28-29-30 athavA 31 no judo judo bhUyaskAra thAya paraMtu sarvathI nAnI saMkhyA hovAthI 1nuM baMdhasthAnaka bhUyaskAra nathI ane 23nA baMdha mAMthI 25, 26, 28, 29, 30, 31nA baMdha kare tethI 23nuM baMdhasthAnaka bhUyaskAra nathI. 1 prakRtino baMdha karato paDIne sIdho ra3no baMdha karato nathI tethI 23nuM paNa baMdhasthAnaka bhUyaskAra thAya nahI. A rIte 25, 26, 28, 29, 30, 31 ema 6 bhUyaskAra thAya che. ekAdi ochI prakRtino baMdha te alpatara baMdha. nAmakarmamAM 7 alpatara baMdha, che. te A pramANe. devagati prAyogya 28, 29, 30, 31 prakRti bAMdhI jIva zreNi caDhatA apUrvakaraNanA 7 mA bhAge 1 prakRti bAMdhe te pahelA samaye pahelu alpatara, jinanAma ane AhAraka dhika sahita devagati prAyogya 31 bAMdhato devamAM jaIne manuSyagati prAyogya 30 prakRti bAMdhe te bIju alpatara, temaja
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ A nAmakarmanA bhayaskArAdi che devamAM manuSya prAyogya 30 bAMdhato tyAMthI avI manuSyamAM AvI deva prAyogya 29 bAMdhe tyAre trIju alpatara, manuSya prAyogya 29 bAMdhato deva athavA nAraka tyAMthI auvI manuSya-tiryaMcamAM AvI deva prAyogya, naraka prAyogya 28 bAMdhe tyAre cotho alpatara. temaja saMkilaSTa pariNAmI thAya tyAre 28 prakRti bAMdhato ekendriya prAyogya 26 athavA 25 athavA 23 bAMdhe tyAre alpatara baMdha thAya. A rIte 7 alpatara baMdha thAya. dareka baMdhasthAnaka jaghanyathI eka samaya baMdha paNa hoya ane madhyama ane utkRSTathI vadhAre kALa paNa baMdhAya che. mATe sarvakarmanAM baMdhasthAnako avasthita baMdha rUpe hoya. tema nAma karmanAM baMdhasthAnaka eka samaya karatA vadhAre paNa baMdhAya che. tethI bIjA samayathI avasthita baMdha thAya che tethI nAmakarmanA avasthita baMdha 8 che. sarvathA baMdha viccheda thayA pachI pharIthI baMdha thavo te avakatavya baMdha, nAmakarmamAM avakatavya baMdha traNa che. 29, 30 ane 1 prakRtinuM. 11 me guNaThANe kALakSaye paDIne 10 me guNaThANe Ave tyAre 1 prakRti bAMdhe te pahelo avakatavya baMdha. 11 mA guNaThANethI bhavakSaye marI 4the guNaThANe devanAbhavamAM jinanAmakarma vinA manu.gati prAyogya 29 no baMdha kare tyAre bIjo avakatavya ane pUrve jinanAma bAMdhyuM hoya te jinanAma sahita 4 the guNaThANe devanA bhavamAM manu.gati prAyogya 30no baMdha kare tyAre trIjo avatavya A rIte nAmakarmamAM traNa avakatavya che. zeSa karma eTale jJAnAvaraNIya, vedanIya, Ayu, gotra ane aMtarAya e pAMca karmane viSe eka eka baMdhasthAnaka che. jJAnAvaraNIya ane aMtarAyakarmanI 1thI10 guNaThANA sudhI pAMce prakRti sAthe ja baMdhAya che. eka paNa ochI ke vadhAre prakRti baMdhAtI nathI. mATe pAMca prakRtinuM eka baMdhasthAnaka che. bhUyaskAra ke alpatara baMdha thato nathI. 1thI10 guNaThANA sudhI satatU baMdhAtI hovAthI eka avasthita baMdha thAya che. ane eka avaktavyabaMdha pAMca prakRtinuM be rIte thAya che. kALakSaye 11mA guNaThANAthI 10 2)
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha me Ave tyAre prathama samaye pAMca prakRti bAMdhe te pahelI rIte avakatavya ane bhavakSaye cothe jAya tyAre pAMca prakRti bAMdhe te bIjI rIte avakatavya baMdha jANavo. vedanIyakarmamAM sAtA athavA asAtA be mAMthI eka ja baMdhAya. tethI ahIM paNa bhUyaskAra. ane alpatara baMdha na hoya. 13 guNaThANA sudhI satata baMdha hovAthI avasthita baMdha 1 prakRtinuM thAya. ane avakatavya baMdha nathI kAraNa sarvathA baMdha viccheda 14mA ayogI guNaThANe thAya che ane tyAMthI paDIne pharI vedanIyano baMdha karato nathI mATe. gotrakarmanI be prakRtimAMthI eka samaye eka no baMdha ja hoya che. tethI tyAM paNa bhUyaskAra ane alpatara baMdha nathI paraMtu sadAya eka prakRtinuM avasthita baMdha hoya che. 11 mA guNaThANe sarvathA baMdharahita dazame athavA cothe pharI bAMdhe tyAre prathama samaye 1 prakRtinuM avakatavya baMdha thAya. AyuSyakarmanI cAra prakRti che. temAMthI eka bhavamAM ekaja bAMdhe ane ekavAra ja bAMdhe. tethI bhUyaskAra ane alpatara baMdha na hoya. jayAre AyuSyano baMdha zarU kare tyAre pahelA samaye pahelo avaktavya baMdha thAya. ane bIjA samayathI baMdhakALa sudhI avasthita baMdha hoya che. . prakRtibaMdhanu varNana pUrNa thayuM have sthitibaMdha kaheze. ATha karmanI uttara prakRtinA baMdha sthAnaka tathA bhUyaskArAdi baMdha. [ 8 karma jJAnAvaraNa darzanAvaraNavidanIya mohanIya Ayu nAma gotra aMtarAya | uttaprakRti | | 9 | 2 | 26 |4| 67 | 5 | keTalAbaMdhasthAna 1 | 3 | 1 | 10 | 1 | 8 | 1 | 1 | kTalI prakRtinA | E | F2,21,7131 ra3,rapa,ra6,24 | baMdhasthAnaka * | 5432,1. | ra 0ra |1| 5 bhUyaskAra 2 | 9 | | 6 | | 0 | alpatara 0 | 2 | 0 | 8 | | 7 |0) 0 avasthita avaktavya | 0 | 2 | 1 | 3 |1| 1 | | 8 | 2. I | 0 | | | | 1 - 10 | che | 43
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAM | b) * 1} . . uttara prakRtinA baMdhasthAnaka 8 mULa karmanI uttara prakRtinA baMdhasthAnaka. baMdhasthAnanuM jJA. darza. vi. moha. A. nAma gotra aMta aprayogya 1 | | 0 1 0 | | 0 1 0 0 11 thI 13 guNasthAnaka] 17 | \| 4 |1| 0 | 01 1 | 1 | 5 | 10 me " 1 18 [ pa 4 1 1 | O | 1 | 1 | 2 | 9/pa mA bhAge | 19 | 5 | 4 || 2 | 0 | 1 | 1 | 5 | : 94 bhAge 20 ] 5] 4 [1] 3 | 0 | 1 | 1 | 5. 93 bhAge 21 | 5 | 4 |1| 4 | 0 1 1 | 1 | 5 | - 9ra bhAge, 22 | 5 4 [1] 5 | 0 | 1 [1 [ 5 - 91 bhAge 26 | 5 | 4 |1| 9 | 0 1 1 | 1 | 5 | 8/7 mAM guNasthAnaka prAyogya pa3 _| \| 4 || 9 | 0 | 28 | 1 | 5 | 82 thI 8/6ThThA " 54 | | 4 |1| 9 | 0 | 29 | 1 | 5 | 55 | 5 | 4 |1| 9 | 0 | 30 | 1 | 5 5T 4 [1] 9 | 0 | 31 | 1 | 5 57 ] 5] 6 |1| 9 | 0 | 30 | 1 | 5 | 7 thI 8/1 bhAga sudhI 58 | 5 | 6 |1| 9 | 0 | 31 | 1 | 5 59 | 5 | 6 |1| 9 | 1 | 31 | 1 | 5 | 7 mA gaNasthAnake 60 | 5 6 [1] 13] 1 | 28 | 1 | 5 | pamAM 61 | 5 6 T1T13] 1 | 29 | 1 | 5 | | 5 | 6 |1|17T 0 | 28 | 1 | 5 |. 4.thA gaNasthAnaka 64 | 5 | 6 |1|17 0] 29 | 1 | 5 65 | 5 6 T1T17) 0 | 30 | 1 | 5 66 | 5 6 |1|17] 1 | 30 | 1 | 5 me.prAyogya 67 | 5 9 |1|12| 1 | 23 | 1 | 5 1lA 68 ] pa[ 9 [1] 22 0 | 25 | 1 | 5 me.prAyogya 69 \| 9 [1] 22] 0 | 26 | 1 | 5 5 9 [1] 22| 1 | 26 | 1 | 5 sTAgye 71 | 5 | 9 [1] 22 | O | 28 | 1 | 5 : 72 | 5 | 9 |1|12| 0 | 20 | 1 | 5 lAla za"[ 73 ] 5] 9 1] 22 | O | 30 | 1 | 5 | f" 74 I1] 22 1 | 30 | 1 | 5 aneka jIva AzrayI kula baMdhasthAnaka 29 che. temAM bhUyaskAra 28, alpatara, 28 avasthita-29 hoya che paNa avakatavya baMdha hoya nahi. 3 1 3 3 63. manu.prAyogya F_F_F_F_F
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha guNasthAnake vize AThakarmanAM baMdhasthAnaka mithyAtva guNasthAnake | baMdhasthAnaka jJA.| darza. ve. | mo. | A.| nAma.| 1 | 22 | 8 4 ra - - ra ra cha - - cha 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - - - ? qn qn qn qn qn qn qn qn qn ? 0 ? 0 ? 0 - - 0 ? sAsvAdana guNasthAnake mo. | A.| nAma.| baMdhasthAnakI darza. | ro o 7) 28 71 o u juu 0 0 0 na huM na ja na na o o 1 mizra guNasthAnake | baMdhasthAnaka jJA. | darza. ve. | mo. A. 63 nAma. go. 28 | 1 29 | 1 4 ra ra na na 64
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ che guNasthAnakane viSe baMdhasthAnaka avirata samyagRSTi guNasthAnake baMdhasthAnakI darza. ve. | nAma.| go. mo. A.) 63 na w 28 -4 ra ra ra ra na 29 4 - - - - ja w qn qn na dezavirati guNasthAnake baMdhasthAnaka| jJA. | darza.| ve. | mo. A. 59 5 | 6 | 1 Te Ta I m nm 000 61 2 pramatta guNasthAnake darza. ve. | mo. baMdhasthAnaka jJA. nAma.| go. 28. 55 oooo na na 56 pa7 29 29 9 na apramatta guNasthAnake darza. ve. baMdhasthAnaka nAma.| go 55 La 56 La yyyyy 2 0 0 0 0 0 che ja che. je ja che
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdhasthAnaka jJA. 5 5 26 53 54 55 56 57 58 baMdhasthAnaka jJA. 5 5 18 19 20 21 22 17 5 5 5 5 ' zatakanAmA paMcamakarmagraMtha apUrvakaraNa guNasthAnake darza. ve. mo. A. 4 9 4 9 4 9 4 9 4 9 9 9 baMdhasthAnaka| jJA. 1 6 baMdhasthAnaka zA. 1 1 1 1 1 1 anivRttikaraNa guNasthAnake darza." ve. mo. 4 1 4 1 4 1 4 1 4 1 2 5 bhAve mo A. 0 sUkSmasaMparAya guNasthAnake darza. ve. A. 7 11 thI 13 guNasthAnake darza. ve. mo. A. 1 O nAma. | go.| aM. 1 5 28 5 29 5 30 5 31 5 30 5 31 5 - 1 1 1 1 1 1 1 1 nAma.| go.| aM. 5 5 5 1 1 1 1 5 5 nAma.| go.| aM. 0 0 0 keTalAka baMdhasthAnaka AyuSyakarma ane nAmakarmanA baMdhasthAnakanI apekSAe anya rIte paNa thAya. paraMtu ahIM guNasthAnakomAM keTalI saMkhyAvALA baMdhasthAnaka hoya te samajAya mATe eka rIte batAvela che. 47 nAma.| go.| aM. 1 1 5
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ no utkRSTa sthitibaMdha mULa karmano utkRSTa sthiti baMdha. vIsayara koDikoDI nAme goe a sattarI mohe| tIsiyaracausu udahI, nirayasurAummi tittIsA ||26 / / . yara Di choDI - kroDA kroDa sAgaropama udI - sAgaropama artha - vIza kroDAkroDa sAgaropamanI utkRSTa sthiti nAma karma ane gotrakarmanI hoya. mohanIyakarmanI 70 koDAkoDI sAgaropama hoya. bAkInA cAra karmane viSe trIza koDA koDI sAgaropama hoya. (AyuSyakarma) nArakI ane devatAnA AyuSyane viSe tetrIsa sAgaropama sthiti hoya. ra6 - vivaraNa - eka sAthe baMdhAtI sthitinuM pramANa te sthitibaMdha temaja ekI sAthe eka samayamAM baMdhAtI vadhAremAM vadhAre sthitinuM pramANa te utkRSTa sthiti baMdha kahevAya. sthitibaMdhamAM mukhya kAraNa kaSAya che. jema kaSAya vadhAre tema sthiti vadhAre baMdhAya. ane jema kaSAya ochA tema sthiti paNa ochI baMdhAya. utkRSTa kaSAya thI utkRSTa sthitibaMdha thAya che. madhyama kaSAyathI madhyama sthitibaMdha thAya. ane jaghanya kaSAyathI jaghanya sthitibaMdha thAya. bAMdhyA pachI udayamAM na Ave tyAM sudhIno kALa te abAdhA kALa kahevAya. karma bAMdhyA pachI jIvane bAdhA (pIDA) na thAya tyAM sudhIno kALa te abAdhAkALa. jeTalA koDAkoDI sAgaropama utkRSTa sthiti tene teTalA 100 varSa vaDe guNavAthI abAdhAkALa Ave che. eTale ke jeTalA koDAkoDI sAgaropamanI sthiti teTalA 100 varSa AbAdhAkALa. ane abAdhAkALa rahita te niSeka kALa kahevAya. ahIM AyuSyakarmano bhogya (niSeka kALa) kahayo che. temAM abAdhA sahita karavAthI sattAkALa thAya che. jema devAyuSyano pUrvakroDanA trIjA bhAga sahita 33 sAgaropama utkRSTathI sattAkALa che. AyuSya sivAyanA karmono graMthakAre sattAkALanI apekSAe sthitibaMdha kahayo che. temAMthI abAdhAnyUna bhogya (niSeka) kALa kahevAya. jema jJAnAvaraNIyano 3 hajAra varSa abAdhakALa. 3 hajAra varSa jUna 30 koDAkoDI
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha sAgaropama niSeka kALa. ane 30 koDA koDI sAgaropama sthitibaMdha te sattAkALa jANavo. sthitibaMdhamAM 1 samayathI mAMDIne palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA baMdhanI hAnI vRdhdhimAM abAdhAmAM 1 samayanI hAnI vRddhi thAya che.) AyuSya sivAyanA sAte karmomAM jema sthitibaMdha vadhAre thAya tema abAdhA vadhAre paDe ane jema sthitibaMdha ocho tema abAdhA paNa ochI paDe. paraMtu AyuSyamAM A niyama nathI eTale ke AyuSyanA utkRSTa sthitibaMdha, utkRSTa, madhyama ane jaghanya abAdhA paDe. ane kvacit jaghanya AyuSyabaMdhe utkRSTa paNa abAdhA hoya. AyuSya sivAya sAtakarmamAM jaghanya sthitibaMdhe jaghanya abAdhA hoya. samayAdhika jaghanya sthitibaMdhathI mAMDIne palyo. no asaM. bhAga sthitibaMdha vadhe tyAM sudhI abAdhAmAM eka samaya vadhe. eTale samayAdhika jaghanya abAdhA thAya. palyo. nA asaMkhyAtamA bhAga sahita jaghanya baMdha karatAM paNa samayAdhika sthitibaMdha thAya to be samaya adhika jaghanya abAdhA. ema samaya samayanI vRddhie bIjo palyo. no asaM. bhAga adhika baMdha thAya tyAM sudhI be samaya adhika jaghanya abAdhA hoya. eTale be samaya sahita aMtarmuhUrta abAdhA. - A rIte sthitibaMdhamAM eka samaya thI mAMDIne palyo no asaM. bhAga sthitibaMdha vadhe tyAM sudhI abAdhAmAM eka samaya vadhe. ema sthitibaMdha palyo. no asaM. bhAga vadhAravo. ane abAdhAmAM eka samaya vadhAravo. ema karatAM evo sumeLa thAya ke sthitibaMdha eka koDAkoDI sAgaropama thAya tyAre abAdhA so varSa pramANa thAya. vaLI koDAkoDI sAgaropama karatAM baMdhamAM eka samayathI mAMDI palyo. no 1 agAdha sAgaranI jema jaldI pAra (cheDo) na Ave teTalo dIrghakALa te sAgaropama. samudranI upamAthI jaNAvela kALa. athavA atara jaldIthI samudranI jema tarI na zakAya, pAra na pAmI zakAya mATe sAgaropamane atara kahe che. taratuM ja zakayate ti atara:
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULakarmano utkRSTa sthitibaMdha asaM. bhAga vadhe tyAre abAdhA eka samaya adhika so varSa pramANa thAya. be palyo. no asaM. bhAga adhika eka koDAkoDI sAgaropama baMdha thAya tyAM sudhI abAdhA be samaya adhika 100 varSa thAya. ema sthitibaMdhamAM palyo. no asaM. bhAga ane abAdhAmAM samaya - samaya vadhAratAM eka koDAkoDI sAgaropama sthitibaMdha vadhe to abAdhAmAM so varSa vadhe. mATe jeTalA koDAkoDI sAgaropamano baMdha thAya teTalA so varSa abAdhA thAya. ( te ja pramANe sthitibaMdhamAM eka samayathI mAMDI palyo. no asaM. bhAga baMdha ghaTe to abAdhAmAM eka samayanI hAnI thAya tema jANavuM mULakarmano jaghanya sthitibaMdha muttuM akasAyaThiiM, bAra muhuttA jahanna veaNie / a6 nAma no, sesanu muhuraMto ll21 || muluM - mukIne riDuM - sthitine avasAya - akaSAyIne muhuraMto - aMtarmuhUrta artha - akaSAyI sthitivarjIne vedanIya karmane viSe jaghanyasthiti bAra muhUrta hoya. nAma ane gotrakarmane viSe ATha-ATha muhUrta hoya. bAkInA pAMca (jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya,Ayu ane aMtarAya) karmane viSe jaghanya sthiti aMtarmuhUrta hoya vivaraNa:- vedanIya karmanI sthiti be prakAre che. (1) sakaSAyI (2) akaSAyI. temAM kaSAyano udaya na hovAthI 11-12-13mAM guNasthAnake akaSAyI kahevAya. ane dazaguNa. sudhI sakaSAyI kahevAya. akaSAyI te 11,12,13 guNaThANAvALA bAMdhe, kAraNa A guNaThANe vedanIyanI sthiti be samayanI hoya che. eTale ke pahelA samaye baMdhAya. bIjA samaye vedAya ane trIjA samaye nAza pAme. be samayanI sthitinI ahIM vivakSA karI nathI kAraNake te akaSAyI kahevAya che. ahIM sakaSAyI sthitinI sthitibaMdhamAM vikSA karI che. uttarAdhyayanamAM vedanIyano jaghanya sthitibaMdha aMtarmuhUrta kahyo che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha, dareka karmamAM jaghanya abAdhA aMtarmuhUrta hoya che. AyuSya sivAya sAtakarmamAM jaghanya sthitibaMdhamAM jaghanya abAdhA hoya che. AyuSya karmamAM utkRSTa - madhyama ane jaghanya sthitibaMdhamAM paNa jaghanya abAdhA hoya che. joke deva ane nAraka potAnA cha mAsa AyuSya bAkI rahe tyAre bhavAntaranuM AyuSya bAMdhe tethI teone AyuSyanI cha mAsanI abAdhA hoya che, te pramANe yuga. manuSya tiryaMco paNa cha mAsa AyuSya bAkI hoya tyAre ane keTalAkanA mate palyo. no asaM. bhAga AyuSya bAkI hoya tyAre bhavAntaranuM AyuSya bAMdhe. zeSa nirupakramI ane sopakramI AyuSyavALA manuSya tiryaMco potAnA AyuSyanA trIjAbhAge AyuSya bAMdhe. ane sopakramI AyuSyavALA trIjAbhAge na bAMdhe to navamA satyAvIzamA. ekayAzImA ema tri-tribhAge AyuSya bAMdhe chelle eka aMtarmuhUrta AyuSya bAkI hoya tyAre bAMdhe. AyuSya baMdha thayA pachI zeSa rahela AyuSya te navA AyuSyanI abAdhA jANavI. uttaraprakRtino utkRSTa sthitibaMdha vigdhAvaraNa asAe, tIsaM aTThAra suhumavigalatige / paDhamAja saMcaLa, rasavujuvagi DuputrI II28 II 3varasetu - uparanA saMsthAna ane saMghayaNane viSe tuvRddhI - be be koDAkoDI sAgaropamanI vRddhi jANavI. artha :- pAMca aMtarAya, caudaAvaraNa, ane azAtA vedanIyane viSe trIza koDA koDI sAga. nI utkRSTasthiti hoya. sUkSmatrika (sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa) vikalendriya trikane viSe aDhAra koDAkoDI sAgaropama utkRSTa sthitibaMdha hoya. pahelu saMsthAna ane pahelA saMghayaNa e bene viSe daza koDAkoDI sAgaropama utkRSTa sthitibaMdha hoya ane uparanA saMsthAna ane saMghayaNa baMnene vize be be koDAkoDI sAgaropamanI vRddhi jANavI 28 51
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ utkRSTa sthitibaMdha vivaraNa :- have uttara prakRtinI utkRSTa sthiti kahe che. saMghayaNa saMsthAna utkRSTa sthitibaMdha 10 koDA koDI sAgaropama samacaturasa nyagrodhaparimaMDaNa 12 koDA koDI sAgaropama sAdi 14 koDA koDI sAgaropama kubja 16 koDA koDI sAgaropama vAmana 18 koDA koDI sAgaropama hUMDaka 20 koDA koDI sAgaropama - jJAna H 5, aMta H 5, darza - 4, azAtAvedanIya ema kula 15 prakRttiono 30 koDAkoDI sAga. utkRSTa sthitibaMdha che. sUkSma - aparyApta - sAdhAraNa ane vikalendriyatrika e chano 18 koDAkoDI sAgaropama utkRSTa sthitibaMdha che. cAlIsakasAesuM, miulahuniddhuNhasurahisiamahure vajaRSabhanArAya RSabhanArAya nArAya ardhanArAca kIlikA chevaTTu sosaddha samari, te nivinAnuM ||29 || miSanaduniddha - mRdu, laghu,snigdha simadure - zvetavarNa,madhu22sa sanna surati - uSNa, surabhIgaMdha vosaddha samariyA - aDhI koDAkoDI sAga. adhika artha :- soLakaSAyone viSe cAlIza koDAkoDI sAgaropama hoya, mRdu, laghu, snigdha ane uSNa sparza, surabhigaMdha, zvetavarNa, madhura rasane viSe 10 koDAkoDI sAgaropama hoya. ane temAM aDhI koDAkoDI sAgaropama sthiti pItavarNa ane Amlarasa vigeremAM vadhAravAthI utkRSTa sthiti jANavI 529lA vivaraNa:- mohanIyamAM kaSAya mohanIyanI 16 prakRtinI sthiti 40 koDAkoDI sAgaropama che. mRduvigere 7 ati zubha varNAdinI sthiti 10 koDAkoDI sAgaropamanI che. temaja pItavarNa ane AmlarasanI 125 koDAkoDI sAga. raktavarNA ane kaSAyarasanI 15 koDAkoDI sAga., tathA nIlavarNa ane kaTurasanI 17NA koDAkoDI sAga. ane kRSNavarNa - tiktarasa - durgaMdha tathA guru - karkaza - rUkSa - guru sparzanI 20 koDAkoDI sAgaropamanI utkRSTa sthiti baMdhAya che. dasasuhavihagaiucce, suradugathirachakka purisaraihAse / 32
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha miccha sari mahu, rUthI sAsu pannara II3o | artha - zubhavihAyogati, uccagotra, devadrika, sthiraSaka, puruSadeva, ratimohanIya ane hAsyamohanIyane viSe daza koDAkoDI sAgaropama hoya. mithyAtvane viSe 70 koDAkoDI sAgaropamanI hoya. ane manuSyadrika, trIveda, sAtA vedanIyane viSe paMdara koDAkoDI sAgaropama utkRSTasthiti hoya 3Oaa vivaraNa:- gAthAmAM batAvyA pramANe uttara pravRtiono utkRSTa sthitibaMdha baMdhAya che. bhayakucchaaraisoe, viuvitiriuralanirayaduganIe / tea paNa athira chakke, tasacauthAvara iga paNiMdI ||31 || napukukhagaI sAsacau - gurukakkhaDarukkhasIyaduggaMdhe / vIsa vaTAvarI, vaDu vIra vAsasayA 132 || teHT - taijasa paMcaka mIuM - abAdhA 3 - ekendriya vAsasayA - so varSa artha:- bhaya jugupsA, arati ane zoka mohanIyane viSe, vaikriyaddhika, tiryaMcaddhika, audArikadrika, narakaddhika, nIcagotra, taijasapaMcaka (taijasa, kArmaNa, agurulaghu, nirmANa, upaghAta) asthiraSaka, traNacatuSka, sthAvara, ekendriya ane paMcendriya jAtine viSe 31 che. napuMsakaveda, azubhavihAyogati, ucchavAsa catuSka (ucchavAsa, udyota Atapa, parAghAta) guru, karkaza rUkSa ane zIta sparza, durgadha ne viSe vIza koDAkoDI sAgaropama utkRSTa sthiti baMdha hoya. (jeTalA koDAkoDI sAgaropamanI sthiti hoya) eTalA so varSa abAdhA jANavI. 3rA vivaraNa - 26mI gAthAthI ahIM 32 gAthA sudhI 115 uttara pravRtio ane AThamULano utkRSTa sthitibaMdha batAvela che. abAdhAkALa : karma baMdhAyA pachI udayamAM na Ave, bAdhA na kare, phaLa na Ape tyAM sudhIno kALa te abAdhAkALa kahevAya. abAdhAkALamAM karma svAbhAvika rIte udayamAM na Ave. udIraNAAdithI Ave. je karma jeTalA koDAkoDI sAgaropamanuM baMdhAya tenI abAdhA teTalA so
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSTa sthitibaMdha varSanI hoya. daza koDAkoDI sAgaropamavALu karmano eka hajAra varSa abAdhA kALa jANavo. te pramANe bIjI sthitimAM paNa jANavuM. (juo peIja 49 ) gurukoDikoDi aMto, titthAhAraNa bhinnamuhu bAhA / lahu Dhii saMkhaguNUNA, naratiriANA 3 pallatigaM ||33|| ta6 - jaghanya fmannamuThuM - aMtarmuhUrta artha - tIrthaMkara nAma karma ane AhArakaTrikanI utkRSTa sthiti aMtaH koDa koDI sAgaropama che. ane abAdhAkALa aMtarmuhUrta che. jaghanyasthiti saMkhyAta guNahIna aMtaH koDAkoDI sAgaropama hoya. manuSya ane tiryacanA AyuSyanI utkRSTa sthiti traNa palyopama jANavI 33 , , AhArakaddhika ane jinanAma karmano utkRSTa sthitibaMdha aMta:koDAkoDI sAgaropama hoya che. kAraNake jinanAmano baMdha 4thA guNaThANAthI AThamA guNaThANA sudhI baMdha hoya, te guNasthAnakomAM aMtaHkoDAkoDI ja baMdha hoya che. ane jaghanya baMdha paNa aMtaH koDAkoDI thAya che. paraMtu utkRSTanI apekSAe saMkhyAtaguNo nAno aMtaHkoDAkoDInI sthitibaMdha hoya. te ja pramANe AhArakadvikano baMdha paNa jaghanya ane utkRSTathI aMtaHkoDA koDI sAgaropamano thAya. ke jinanAma ane AhArakaddhikanA jaghanya sthitibaMdhamAM ane utkRSTa sthitibaMdhamAM abAdhAkALa aMtarmuhUrta hoya che. temAM jaghanyasthitibaMdhe nAnuM aMtarmuhUrta hoya che. ane utkRSTa sthitibaMdhe moTuM aMtarmuhUrta abAdhA samajavo. matAntare jinanAmano jaghanya sthitibaMdha daza hajAra varSa eTale daza hajArathI kaMIka adhika. te traNabhava pahelAM jinanAma bAMdhe vacce pahelI nArIno daza hajAra varSano bhava kare ane pachI chello tIrthakarano bhava kare, te apekSAe sAdhika daza hajAra varSa saMbhave ane AhAraka dvikano jaghanya sthitibaMdha aMtarmuhUrta kSapaka AThame guNa.mAM bAMdhe tema kahyo che. 1. aMtaH koDA koDI sAgaropama eTale eka kroDa sAgaropamathI eka samaya adhikathI eka kroDA kroDa sAgaropamamAM eka samaya paNa nyuna sudhI te sarva aMtaH koDA koDI sAgaropama kahevAya.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha prazna : jinanAma karmanI sattAM jo aMta:koDA koDI sAgaropama hoya to te ATalI dIrdha sattA purI kevI rIte thAya ? jinanAmano baMdha traNa bhava pahelAM thAya che. ane te traNa bhavamAM kevI rIte purAya. kAraNake traNabhavano kulakALa be pUrvakroDa varSa sahita 33 sAgaropama (vacamAM devabhavanI apekSAe) thAya. ane aMtaH koDA koDI sAgaropama te tiryaMcanA bhavo sivAya pUrNa na thAya. vaLI jinanAmanI sattA tiryaMcamAM niSedhI che. uttara : jinanAmanI sattA tiryaMcamAM niSedhI che. te nikAcita mATe jANavuM. anikAcita jinanAmanI sattA tiryaMcamAM laIne javAya. vaLI tiryaMcamAM jinanAmanI ulanA kahI che. eTale jinanAmanI aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanI sattA laI tiryaMcamAM gayA pachI aMtarmuhUrta pachI tenI uddalanA kare. ulanA karatAM - palyopamano asaMkhyAtamo bhAga kALa thAya. teTalA kALe nirlepa thAya. paMcasaMgraha dvAra - 5, gA. 44 mAM te vAta batAvela che te A pramANe... jaM iha nikAiyatitthaM, tiriyabhave taM nisehiyaM saMtaM / mi nasthi vozo, savadAvadRLAsa ||44 || AyuSyabaMdhano niyama Igavigala puvvakoDI, paliAsaMkhaMsa AucauamaNA / niruvakamANa chamAsA, abAha sesANa bhavataMso // 38 // amaLA - asaMjJI paMcendriya paryAptA niruvamALa - nirupakrama AyuSyavALA artha :- ekendriya ane vikalendriya (manuSya - tiryaMcanuM) pUrvakoTi varSanuM AyuSya bAMdhe ane asaMjJI paMcendriya paryAptA cAre AyuSya palyopamano asaMkhyAtamo bhAga bAMdhe. nirupakrama AyuSyavALane 9 mAsa abAdhAkALa hoya ane bAkInA jIvone bhavano trIjo bhAga abAvaLa hoya 5345 vivaraNa :- ekendriya ane vikalendriya jIvo bhavAntaranuM manuSya ane tiryaMcanuM ja AyuSyabAMdhe ane te utkRSTathI pUrvakroDa varSanuM bAMdhI zake. jema marUdevA mAtA ekendriyamAMthI pUrvakroDanA AyuSyavALA manuSya thayAM. 55
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jaghanya sthitibaMdha paryA. asaMjJI paMcendriya tiryaMco utkRSTathI deva nArakanuM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganuM eTale bhavanapati - vyaMtaranuM teTaluM AyuSya bAMdhI zake ane manuSyanuM palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga sudhInuM eTale karmabhUmi ane pa6 aMtara dvIpa sudhInuM AyuSya bAMdhI zake paraMtu jyotiSa, vaimAnika ane himavaMta Adi yugalika kSetranuM AyuSya na bAMdhe. ane temAM marIne jAya nahIM. uttara prakRtino jaghanya sthitibaMdha lahuThiIbaMdho saMjalaNa, loha paNa vigdhanANa daMsesu / fmanamukta te saTTa, surgha vAsa ya sAI I 35 II artha :- saMjavalana lobha, pAMca aMtarAya, pAMcajJAnAvaraNa ane cAra darzanAvaraNa ne viSe jaghanyasthitibaMdha aMtarmuhUrta hoya. yazanAmakarma tathA uccagotrane viSe ATha muhUrta ane sAtavedanIyane viSe bAra muhUrta jaghanya sthitibaMdha hoya mArUpA vivaraNa - A gAthAmAM manuSya navamA ane dazamA guNasthAnakamAM sarvathI alpa (jaghanya) baMdha kare te 18 prakRtino jaghanya sthitibaMdha kahyo che. , do igamAso pakkho saMjalaNatige pumaTTha varisANi / senApu sAyo, micchattAi nagha Il361 varasAni - varSa i nakke - je prApta thAya. artha :- saMjvalatrikane viSe anukrame be mAsa, eka mAsa ane eka pakSa jaghanya sthitibaMdha hoya. puruSavedano ATha varSa ane bAkInI paMcAzI prakRtiono potAnI utkRSTa sthitine mithyAtvanI sthitivaDe bhAgatAM je prApta thAya te jaghanyasthiti baMdha che. 36 vivaraNa:- A gAthAmAM navamA guNa mAM baMdhAtI pAMca prakRtino jaghanya sthitibaMdha kahyo te A pramANe. jaghanya sthitibaMdha 15 prakRtiono ja. aMtarmuhUrta hoya kAraNake saMjavalana lobha navamA guNaThANAnA aMte potAnA baMdhaviccheda kAle jaghanya sthitibaMdha. aMtarmuhUrtano ja 50
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha baMdhAya che. jJAnAvaraNIya - 5, aMtarAya - 5 ane darzanAvaraNIya-4 ema cauda prakRtino dazamAnA chellA samaye aMtarmuhUrta baMdhAya che. yazanAmakarma ane uccagotra A banne prakRtiono jaghanya sthitibaMdha dazamA guNaThANAne aMte AThamuhUrtano hoya che. zAtAvedanIyano kaSAya pratyayikabaMdha jaghanyathI bAra muhUrtano dazamAne aMte hoya che. saMjavalanatrika ane puruSavedano A gAthAmAM kahyo te jaghanyasthitibaMdha navamA guNaThANe potAnA baMdhanA viccheda samaye hoya che. cAra AyuSya ane vaikriya SaTakano jaghanya sthitibaMdha AgaLa kaheze. jinanAma ane AhAraka dvikano jaghanya sthitibaMdha pahelA kahyo. have bAkInI 85 prakRttiono jaghanya sthitibaMdha ekendriyamAM ja prApta thAya eTale ke ekendriyane AzrayIne ghaTe che. te keTalo hoya te jaNAvavA mATe rIta potAnI utkRSTa sthitibaMdhane mithyAtvanI sthiti sAthe bhAgavAthI je Ave temAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyuna jANavo te A pramANe... 10 koDAkoDI sAgaropama vALI prakRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 17 sAgaropama 12 koDAkoDI sAgaropama vALI prakRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 6/35 sAgaropama 12 koDAkoDI sAgaropama vALI pravRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna pa/28 sAgaropama 14 koDAkoDI sAgaropama vALI prakRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 1/5 sAgaropama 15 koDAkoDI sAgaropama vALI prakRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 3/14 sAgaropama 16 koDAkoDI sAgaropama vALI prakRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 8/35 sAgaropama 17 koDAkoDI sAgaropama vALI prakRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 1/14 sAgaropama 18 koDAkoDI sAgaropama vALI prakRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 9/35 sAgaropama 20 koDAkoDI sAgaropama vALI pravRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 2/7 sAgaropama 30 koDAkoDI sAgaropama vALI prakRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 37 sAgaropama 40 koDAkoDI sAgaropama vALI prakRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 4/7 sAgaropama 70 koDAkoDI sAgaropama vALI prakRttiono palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 1 sAgaropama A rIte pramANe 85 prakRtiono ja sthitibaMdha mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgavAthI je Avyo temAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna karavAthI Ave 57
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaghanya sthitibaMdha che ane te eke. nI apekSAe jANavo. ayamukkosogiMdisu paliyAsaMkhaM sahINa lahu baMdho / kamaso paNavIsAe pannA saya sahassa saMguNio ||37 // vigala asannisu jiTTho, kaNiTTao pallasaMkhabhAgUNo / suranirayAu samA dasa, sahassa sesAu khuDDabhavaM // 38 / / - A (pUrvoktarIte gaNatA Ave te) pannA - pacAsa 3oso - utkRSTa sthitibaMdha kuTumavuM - zullakabhava maso - anukrame saMgigo - guNavAthI gvIsA - pacIza vaDe , samA - varSa artha - ekendriyane viSe e pUrvokta sthitibaMdha utkRSTa jANavo ane jaghanya sthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna jANavo. anukrame pacIza, pacAsa, so ane hajAra vaDe guNatA 37 vikalendriya ane asaMjJI paMce. ne viSe utkRSTa sthitibaMdha anukrame hoya ane jaghanyasthitibaMdha palyopamano saMkhyAmAM bhAga nyUna hoya che. devAyuSya ane narakALunI jaghanya sthiti dazahajAra varSa ane bAkInA AyuSyanI kSullakabhava jaghanyasthiti hoya che. 38. ' vivaraNa :- have ekendriya Adi jIvo kaI prakRtino keTalo sthitibaMdha kare te jaNAve che. A pUrve kahelI rIte dareka karmanI utkRSTasthitine mithyAtvanI sthitivaDe bhAgavAthI ekendriyane viSe utkRSTasthiti baMdha che. eTale ekendriya 109 prakRti bAMdhe temAM 85 prakRtino pUrve kahelI gAthA 36 mI pramANenI rIte jANavo ane jJAnA.5, darza.-4, aMta.-5, no 3/7 sAgaropama zAtAvedanIyano 3/14 sAga. yazanAma ane uccagotrano 1/7 sAgaropama. purUSavedano 17 sAgaropama. cAra saMjavalanano 47 sAgaropama ane manuSya ane tiryaMcanuM AyuSya pUrvakroDa varSanuM bAMdhe A pramANe 109 prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha ekendriyane viSe jANavo. zeSa prakRti ekendriya bAMdhe nahi. A sthitibaMdhamAM palyopamana asaMkhyAtamo bhAga nyUna ekendriya jaghanyathI bAMdhe che. paraMtu be AyuSya jaghanyathI aMtarmuhUrta
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha pramANa bAMdhe. vikalendrayAdine viSe sthitibaMdha AyuSya sivAya 107 prakRtino je eke. mAM utkRSTa baMdha che tene anukrame pacIsa, pacAsa, so ane hajAra vaDe guNAkAra karIe tyAre vikalendriya Adino sthitibaMdha Ave ekendriyane vize sthitibaMdha 107 prakRtio - utkRSTa sthitibaMdha - potAnI sthitine mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgavAthI je Ave te. jaghanya sthitibaMdha - mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgavAthI Avela utkRSTa sthitibaMdhamAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna te jaghanya sthitibaMdha. manuSyAyu, tiryaMcAyu - u. pUrvakroDa varSa. ja. aMtarmuhUrta zeSa vaikriyaaSTaka AhArakaddhika ane jinanAma bAMdhe nahI. tethI teno sthitibaMdha na hoya. temaja dareka prakRtinI utkRSTa sthitibaMdhane mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgavAthI je Ave tene anukrame pacIsa vaDe guNatA beIndriyane vize, pacAsa vaDe guNatA teIndriyane. viSe, so vaDe guNatA caurindriyane viSe, ane hajAra vaDe guNatA asaMjJI paMcendriyane viSe utkRSTa sthitibaMdha thAya che. vikalendriya jIvo ekendriyanI jema 109 prakRtioja bAMdhe che. ane devatrika narakatrika ane vaikriyadvikano baMdha asaMjJI ane saMjJI paMcendriya ja kare che. saMjJIkaratAM asaMjJIne sthitibaMdha ocho hoya tethI asaMjJAnevize ekendriya nA sthiti baMdha karatA hajAra guNo baMdha ghaTe che. mATe devadvikano 1000/7 sAgaropama ane narakaddhika tathA vaikriyadvikano baMdha 2000/7 sAgaropama utkRSTa sthitibaMdha kare ane jaghanya palyopamano saMkhyAtamo bhAga nyuna sthitibaMdha kare vaikriyadvikano jaghanya sthitibaMdha asaMjJIne vize devadvikanI apekSAe 1080/7 sAgaropama thAya che. cAre AyuSyano asaMjJIne viSe utkRSTa sthitibaMdha palyopamano asaMkhyAtamo bhAga hoya che. ane jaghanya sthitibaMdha devAyu tathA narakAyuno 10 hajAra varSa ane manuSyAyaH tiryaMcAyuno aMtamUhUrta hoya che. vikalendriya devAyu tathA narakAyuno baMdha kare nahi manuSyA, ane
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekendriyAdine vize sthitibaMdha tiryaMcAyuno utkRSTa baMdha pUrvakroDa varSano kare ane jaghanya aMtarmuhUrta kare che. vikalendriyane vize sthitibaMdha 107 prakRti manuSyAyu, tiryaMcA, beIndriyane vize u. ekendriyathI 25guNo karavAthI pUrvakroDa varSa ja. utkRSTamAM palyo. saMkhyAtame bhAgagUna aMtarmuhUrta . teIndriyane vize u. ekendriyathI 50 guNo karavAthI pUrvakroDavarSa ja. potAnA utkRSTamAM palyo.saMkhyA.bhAganUna aMtarmuhUrta caurindriyane vize u. ekendriyathI 100 guNo karavAthI pUrvadoDavarSa ja. potAnA utkRSTathI palyo.saMkhyA.bhAganUna aMtarmuhUrta asaMjJI paMce. vize u. 113 prakRtino ekendriyathI 100 guNo cAra AyuSya palyo. no asaMkhyAtamo bhAga, ja. potAnA utkRSTathI palyo. saMkhyA. bhAganUna devanArakAyu dazahajAra varSa manuM niyaMcAyu - aMtarmuhUrta asaMjJI paMcendriya AhArakaddhika ane jinanAma e traNa prakRti na bAMdhe paraMtu 117 prakRti bAMdhe, eTale devaddhika-narakaddhika ane vai. ddhika sahita 113 prakRtino sthitibaMdha eke. thI hajAra guNo jANavo. ahIM eke. AdinA sthitibaMdhamAM matAntara che te A pramANe. paMcasaMgrahanA mate (juo paMcasaMgraha dvAra-5. gA.-48) jA egidi jahannA, paliyA saMkhaMsasaMjuyA sA u tesiM jiTTatti . dareka karmane potAnI sthitine mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgavAthI je Ave te eka. ne vize jaghanya sthitibaMdha ane palyo. no asaMkhyAtamo bhAga sahita karavAthI utkRSTa sthitibaMdha thAya jema matijJAnAvaraNIyano 3/7 sAgaropama jaghanya ane palyo. asaMkhyAtamo bhAga sahita 37 sAgaropama utkRSTa. A rIte dareka 107 prakRtiomAM jANavuM. have eke. nI jaghanyasthitine 25-50-100 ane 1000 vaDe guNavAthI beIndriya AdimAM jaghanya sthitibaMdha Ave. ane ekendriyanI utkRSTasthitine 60
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatanAmA paMcamakarmagraMtha 25-50-100 ane 1000 vaDe guNavAthI beI. AdimAM utkRSTa sthitibaMdha Ave. have karmaprakRtinA mate (juo zivazarmasUrikRta karmaprakRti gA. 79) vaggukkosa DhiINaM micchattukkkosageNa jaM laddhaM sesANaM tu jahannA, pallA saMkhijjamAguNA potAnA varganI sthitine mithyAtvanI sthitivaDe bhAgavAthI je Ave temAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna ekendriyane vize jaghanya sthitibaMdha ane palyo. asaM. bhAganyUna na karIe to eka. ne vize utkRSTa sthitibaMdha jANavo. ahIM dareka karmanI potAnI mULakarmanI sthiti te varganI sthiti jANavI. | paraMtu mohanIyamAM traNa varga che.(1) darzanamohanIyano varga (2) kaSAyamohanIyano varga (3) nokaSAya mohanIyano varga temAM prathamavarganI mithyAtva mohanIyano 1 sAgaropamamAM palyo. asaM. bhAga nyuna, 16 kaSAyano 4/7 sAgaropamamAM palyo. asaM. bhAga nyUna tathA navanokaSAya, nAma karmanI prakRtio, gotrano 2/7 sAgaropamamAM palyo. asaM. bhAgagUna. jJAnA., darzanA., aMtarAya ane vedanIyanI 3/7 sAga.mAM palyo. asaM. bhAga nyuna ane devadrika, vaikriyadvika, narakaddhika no 20OO7 sAgaropamamAM palyo. mAM saMkhyAtamo bhAga nyUna, ja. sthitibaMdha hoya A pramANe traNa mata che. - jinanAma ane AhArakadvikano ja. ane . sthitibaMdha aMta:koDAkoDI sAgaropama che. savvANa vi lahubaMdhe bhinnamuhu abAha Au jiDhe vi / keI surAu samaM jiNa-maMtamuhU biMti AhAraM ||39 // - keTalAka AcArya viMti kahe che artha - sarva prakRtinA vaLI jaghanya sthitine viSe abAdhAkALa aMtarmuhUrtano hoya che. AyuSyanA utkRSTa sthitibaMdhane viSe abAdhAkALa aMtarmuhUrta paNa hoya che. keTalAka AcAryo jinanAma karmane devAyuSyanI tulya jaghanyabaMdha ane AhArakaddhikane jaghanyathI aMtarmuhUrta kahe che. 3lA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitibaMdha ane abAdhAkALa vivaraNa:- jinanAma ane AhArakaddhikanI jaghanyasthiti pUrve kahI che. temAM matAMtara che. jinanAmanI jaghanyasthiti aMtaHkoDAkoDI che. keTalAka AcAryo devanA AyuSyanI samAna eTale 10 hajA2varSanI kahe che kAraNake jinanAma bAMdhyA pachI koIka tIrthaMkarano AtmA devano palyopamano athavA nArakIno 10 1 hajAra varSano bhava karI tyAM jaghanya baMdha karI jina eTale ke tIrthaMkara thAya mATe. manuSyanA be bhava (be pUrvakroDa) sahita daza hajAra varSa che. ane AhArakaddhikano aMtaHkoDAkoDIne badale aMtarmuhUrta kahe che. kAraNake AThamA guNaThANAmAM baMdha aMtarmuhUrtano mAne che. guranArayAnAM vasavAsa sahasta nahu tiththALa (paMcasaMgraha dvAra-5 - gA.46) sA vArasa hAra vidhAvarALa pUirNa (paMcasaMgraha dvAra-5. gA.47) AyuSya karmanI utkRSTa sthitine viSe jaghanya abAdhA paNa hoya che. ahiM AyuSyamAM abAdhAkALa niyata nathI. abAdhAkALa eTale dalikanI racanA vinAno kALa, karmanA phaLa vinAno kALa. sAtakarmamAM je sthitibaMdha batAvyo che te sattAkALa che. temAM zarUAtano abAdhAkALa te aniSeka kALa ane abAdhAnyUna zeSakALa te niSekakALa che. AyuSyakarmamAM je sthiti batAvavAmAM Avela che te niSeka sthiti che. temAM jeTaluM AyuSya vaheluM (jyAre) bAMdhe te kALa sahita AyuSyanI sthiti te sattAkALa kahevAya che. 4 - AyuSyano sthitibaMdha ane abAdhAkALa 1. utkRSTa sthitibaMdhe utkRSTa abAdhA : pUrvakroDa varSanA AyuSyavALo jIva pUrvakroDanA trIjAbhAge utkRSTa sthitinuM AyuSya bAMdhe eTale ke deva athavA nArakInuM 33 sAgaropamanuM athavA manuSya ke tiryaMcanuM 3 palyopamanuM AyuSya bAMdhe tyAre utkRSTathI abAdhAkALe pUrvakroDa no trIjA bhAga sahita 33 sAgaropama sattAkALa. 2. utkRSTa sthitibaMdhe madhyama abAdhA : pUrvakroDa varSanA AyuSyavALo jIva. potAnA AyuSyanA navamA Adi bhAge 62
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha utkRSTa sthitinA AyuSyano baMdha kare eTale ke deva athavA nArakanuM 33 sAgaropamanuM athavA manuSya ke tiryaMcanuM 3 palyopamanuM AyuSya bAMdhe tyAre abAdhAkALa aMtarmuhUrta dhUna pUrvakroDanA 9mA bhAge, athavA 27 mA bhAge athavA 81mA bhAge vigere kALa sahita 33 sAgaropama sattAkALa thAya. temAM pUrvabhavamAM jyAre AyuSya bAMdhyA pachI jeTalo kALa bAkI rahe te madhyama abAdhA sahita 33 sAgaropama sattAkALa." (3) utkRSTa sthitibaMdhe jaghanya abAdhA : navavarSathI AraMbhIne pUrvakroDa varSanA AyuSyavALo jIva potAnA AyuSyanA chellA aMtarmuhUrta utkRSTa sthitinuM AyuSya baMdha kare eTale ke deva athavA narakanuM 33 sAgaropamanuM athavA manuSya ke tiryaMcanuM 3 palyopamanuM AyuSyabAMdhe tyAre abAdhAkALa aMtarmuhUrta sahita 33 sAgaropama sattAkALa thAya e ja rIte (4) madhyamasthitibaMdhe utkRSTa abAdhA (5) madhyamasthitibaMdhe madhyama abAdhA (6) madhyamasthitibaMdhe jaghanya abAdhA (7) jaghanyasthitibaMdhe utkRSTa abAdhA (8) jaghanyasthitibaMdha madhyama abAdhA (9) jaghanya sthitibaMdhe jaghanya abAdhA zullakabhava svarUpa satarasa samahiyA kira igANU pANuMmi huMti khuDDabhavA / sagatIsasaya tihutara pANU puNa igamuhuttaMmi ||40 / / ' vira - nizcaya rajuhumavI - zullakabhavo raghubhavI che I[|ni - eka zvAsocchavAsamAM pAbU - zvAsocchavAsa artha - eka zvAsocchavAsamAM kaMIka adhika sattarakSullaka (nAnA) bhavo nizcaya thAya che. ane eka muhUrtamAM sADatrIzaso tahoMtera (3773) zvAsocchavAsa thAya che. 4Oaa 1. AyuSyakarmamAM abAdhAkALa vyatIta thayA pachI te vipAkodaya rUpe ja udayamAM Ave. jinanAma karmano abAdhAkALa vyatIta thayA pachI prathama pradezodayathI ja karma udayamAM Ave ane trIjA bhave kevalajJAna thAya tyAre vipAkodayathI udayamAM Ave. bAkInA karmomAM abAdhAkALa vyatIta thayA pachI pradezodayathI ane koI karma vipAkodayathI paNa udayamAM Ave.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALanuM svarUpa paNasaTThisahasa paNasaya, chattIsA igamuhattakhuDDabhavA / AvaliANaM dosaya, chappannA egakhuDDabhave // 41 // sAvaliyA- AvalikAnA luma - zullakabhavamAM artha :- eka mahUrta (beghaDI) mAM posaTha hajAra pAMcaso ane chatrIsa kSullakabhavo thAya che. ane eka kSullakabhavane viSe baso chappana AvalikA thAya che..41 zullakabhava : jIvano nAnAmAM nAno bhava. zullakabhava manuSya - tiryaMcamAM hoya che. ahIM kALanuM varNana A pramANe che. samaya : nAnAmAM nAno kALa athavA nirvibhAjya kALa eTale ke kevalI bhagavaMta paNa be upayoga na mUkI zake teTalo nAno kALa te samaya kahevAya che. AvalikA: asaMkhya samayonI AvalikA thAya che. AvalikA eTale AMkhanA palakArA karatAM paNa ghaNI nAno kALa. kAraNake eka sekanDamAM AMkhanA palakArA be traNa thAya jyAre eka sekanDamAM 5825 sAdhika AvalikA thAya. eka muhUrtamAM 2880 sekanDa thAya jyAre eka muhUrtamAM 16777ra16 AvalikA thAya. kSullakabhavane samajAvavA muhUrtAdinuM varNana A pramANe :1 muhUrta - 2 ghaDI 1 muhUrta - 77 lava 1 muhUrta - 48 mInITa 2 muhUrta - 539 sToka 1 muhUrta - 3773 zvAsocchavAsa 7 stoka - 1 lava 1 muhUrta - 65536 bhava 7 zvAsocchavAsa - 1 sToka 1 muhUrta - 1,67,77,216 AvalikA 38 lava - 1 ghaDI have kSullakabhavanuM svarUpa kahe che : sarva bhava thakI nAno bhava te kSullakabhava kahevAya. tIrthakara devoe eka zvAsocchavAsamAM sattarabhava jhAjherA kahyA che. 1 muhUrtamAM 3773 zvAsocchavAsa che. ane 1 muhUrtamAM 65536 kSullakabhava che. to eka zvAsocchavAsamAM kSullakabhava keTalA ? te jANavA mATe 65536 kSullakabhavane 3773 zvAsocchavAsa vaDe bhAgavuM. ema karavAthI 17 bhava pUrNa Ave ane 18mA bhavamAMnA 1395 aMza bAkI rahe. Ama eka zvAsocchavAsamAM sattarabhava jhAjherA thAya te kSullaka bhava kahIe. T64
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatanAmA paMcamakarmagraMtha 1 muhUrtamAM 65536 kSullakabhava kahyA te audArika zarIrI manuSya tiryaMcamAM sarvane hoya. (zrI bhagavatI sUtra ane karma prakRtinA abhiprAya pramANe jANavuM.) tathA zrI Avazyaka TIkAmAM kSullakabhavanuM AyuSya vanaspatimAM ja hoya ema kahyuM eka kSullakabhavamAM keTalI AvalikA thAya te jANavA mATe 1,67,77,216 AvalikAne 65536 thI bhAgavu. tema karavAthI 1 kSullaka bhavamAM 256 AvalikA thAya che. ane eka sekanDamAM 22 karatA paNa vadhAre bhavo ekendriyanA thAya. labdhi aparyAptA tiryaMca ane manuSyanu jaghanyathI 256 AvalikAnuM AyuSya hoya che. ahiM Adhi - vyAdhi ane upAdhithI rahita evA nirogI manuSya athavA tiryaMcanA eka zvAsocchavAsamAM 17 bhava jhAjherA kahyA che. sAmAyikano samaya be ghaDI (48 mInITa) che. paraMtu atyAre 24 mInITanI ghaDInA badale 48 mInITa nI paNa ghaDI jovAmAM AvelI che. je sAmAyika karatI vakhate ghaDIno upayoga karAya che. chatAM kALanA varNanamAM 24 mInITanI ghaDI samajavI. utkRSTa sthitibaMdhanA svAmI avirayasammo titthaM, AhAradugAmarAu ya pamatto / nicchaDhiI vaMdha, nikaDuM sesa paDI II42 II vijaya - avirata samyagadraSTi manuSya niti - utkRSTa sthitine patto - pramatati micchAviThThI - mithyASTi artha - jinanAmakarmane avirata samyagadaSTi, AhArakaddhika tathA devAyune pramattayati ane bAkInI (116) prakRtine mithyAdaSTi saMjJI jIva utkRSTa sthitie bAMdhe che. mArA vivaraNa:- tIrthakara nAmakarmano utkRSTa sthitibaMdha - pUrve manuSyanA bhavamAM narakanuM AyuSya bAMdhyuM hoya pachI lAyopazama samyakatva prApta kare ane jinanAma bAMdhe. pachI narakamAM jatI vakhate kSayopazama samyakta laIne narakamAM javAya nahI tethI chellA aMtarmuhUrtamAM mithyAtva pAmavAnA pUrva samaye eTale samyakatvanA carama 65
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ $ utkRSTa sthitibaMdhanA svAmI che samaye tIrthaMkara nAmakarmano utkRSTa sthitibaMdha thAya. manuSya - tiryaMca ane devAyuSya sivAya sarva prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha saMkliSTa pariNAmathI thAya che mATe. tIrthaMkara nAmakarmane bAMdhanArAomAM vadhAre saMkliSTa A jIva hoya mATe te svAmI che. eTale taprAyogya saMkliSTa pariNAmI naraka - mithyAtvAbhimukha avirata samyagadaSTi manuSya hoya. AhArakaddhika tatvAyogya saMkliSTa pariNAmI pramattAbhimukha apramatayati. AhArakaddhikano baMdha apramatta ane apUrvakaraNa guNasthAnakamAM thAya che. te bemAMthI apramatta guNasthAnakathI pramatta sanmukha thAya tyAre sarvathI vadhAre saMkliSTa hoya mATe. jo ke gAthAmAM pramattayati kahyo che paraMtu pramattanI sanmukha thayela apramatta te pramatta jevo kahevAya, kAraNake vartamAnanI samIpano bhaviSyakALa te vartamAna kahevAya. jema huM boluM chuM ema have bolavAnuM hoya to paNa boluM chuM ema kahevAya. temaja vaLI devAyuSyano svAmI pramattayati che mATe baMnenA svAmI pramatta kahyA paraMtu AhArakaddhikano apramatatti jANavo. : ahIM paMcasaMgraha dvAra - 5, gA. 64 nI TIkAno pATha A pramANe che. mAphaRvakivaca pramattAmira: pramattayatiH || zivazarmasUrikRti prAcIna zataka karmagraMtha gA. 64 mAM. devAuyaM pramatto AhAraka apamatta viraou || titthayaraM ca maNUso, avirayasammo samajjeI || devAyuSyano utkRSTa sthitibaMdha AyuSyano utkRSTa sthitibaMdhavizuddhithI baMdhAya. pramattakaratAM apramatte vizuddhi vadhAre hoya paraMtu apramatte AyuSyabaMdhanI zarUAta thAya nahI ane pramatte baMdha zarU karIne bAMdhato bAMdhato apramatte jAya to tyAM paNa 33 sAgaropama sthitibaMdha thAya paraMtu abAdhArUpa sthiti sattA pramattathI zarU karato hovAthI ochI thAya mATe pUrvakrAMDanA trIjA bhAga sahita 33 sAgaropama rUpa sthitisattA pramatta guNasthAnakamAM
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha AyuSya bAMdhavAnI zarUAta kare tyAre prathama samaye hoya mATe devAyuSyanA svAmI apramatta na kahetAM pramatta kahyA che. eTale sarva vizuddha apramattAbhimukha pramattayati pUrvakroDanA trIjA bhAganA prathama samaye vartatA. bAkInI 116 uttaraprakRtino utkRSTa sthitibaMdha mizrAdraSTi saMjJI paMce. kare che. paraMtu keTalIka pravRttiomAM judI judI gativALA ja kare che. te AgaLa kahevAya che. bhinna bhinna gatimAM saMbhavato utkRSTa sthitibaMdha. vigalasuhumAugatigaM, tirimaNuA suraviuvi nirayadugaM / egiMdithAvarAyava, AIsANA surukkosaM // 43 // mAsA - IzAna sudhInA 3orsa - utkRSTa sthiti bAMdhe artha - mithyAtvI tiryaMca ane manuSyo - vikalaiMdriyatrika, sUkSmatrika, AyuSyatrika, suradrika, vaikriyaddhika ane narakaddhikane utkRSTa sthitie bAMdhe che. IzAna devaloka sudhInA devo ekeMdriya jAti, sthAvara nAma, ane Atapa nAmakarmane utkRSTa sthitie bAMdhe 43 vivaraNa :- je je prakRttiono jyAM jyAM eTale ke je gatimAM utkRSTa sthitibaMdha hoya te jaNAve che. vikalendriyatrika - sUkSmatrika ane narakAyuSya - devadika A nava prakRtio deva-nAraka na bAMdhe temaja manuSya - tiryaMca atisaMkliSTa hoya to narakaTrika vaikriyadrika bAMdhe mATe. taduprAyogya saMkliSTa pariNAmI mithyA. saMjJI paryAptA manuSya - tiryaMca jANavA, AyuSya bahu saMkliSTa pariNAmathI na baMdhAya tethI narakAyuSyamAM paNa ta~Ayogya saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryA. saMjJI. manutiryaMca jANavA. narakaddhika - vaikriyaddhika - ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryApta saMjJI manuSya - tiryaca. ' u. sthitibaMdha saMkliSTa pariNAmathI thAya ane manuSya - tiryaMcane ati saMkSipta pariNAma hoya tyAre eke. vikale. ane tiryaMca gatinA badale naraka
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ $ utkRSTa sthitibaMdhanA svAmI che prAyogya baMdha kare mATe ane deva nAraka A prakRtio bAMdhe nahIM. manuSpAyuSya - tiryaMcAyuSya tatvAyogya vizuddha pariNAmI mithyA. 5 saMjJI. manuSya tiryaMca - pUrvakroDa varSanA trIjAbhAganA prathama samaye vartatA. yugalika manuSya tiryaMcanuM AyuSya manuSya tiryaMca ja bAMdhe. deva ane nArakI saMkhyAtavarSavALA tiryaMca manuSyamAM jAya paraMtu yugalikamAM jAya nahIM. temaja naraka sivAyanAM traNa utkRSTa AyuSya vizuddhithI baMdhAya mATe taMtmAyogya vizuddha kahyA. temaja AyuSya ativizuddhithI paNa na baMdhAya. paraMtu parAvartamAna - gholamAna - madhyama pariNAmathI baMdhAya mATe tatvAyogya vizuddha vizeSaNa che. eke. sthAvara Atapa ati saMkliSTa pariNAmI mithyASTi IzAna sudhInA devo. A prakRti nAraka bAMdhe nahI. ane manuSya tiryaMca ati saMkliSTa hoya to naraka prAyogya baMdha kare ane ochA saMkliSTa hoya to utkRSTa sthiti na baMdhAya - madhyama sthiti baMdhAya mATe devo ja kahyA. tiriuraladugujjoaM, chivaTTha suraniraya sesa caugaIA / / AhAra jiNamapuvvo, aniaTTi saMjalaNa purisa lahuM 44 // vAphiyA - cAra gativALA mithyAtvI naThuM - jaghanya sthitibaMdha artha - tiryaMcadvika, audArikaddhika, udyotanAma karma, chevaTTha saMghayaNane devatA ane nArakI utkRSTa sthitie bAMdhe, bAkInI 92 prakRti cAre gativALA mithyAtvI. bAMdhe. apUrvakaraNa guNaThANe vartato sapaka AhAraka drika ane jinanAma karmane jaghanyasthitie bAMdhe. saMjvalana cAra ane puruSavedane anivRti bAdara saMparAya guNa. vALo jaghanya sthitie bAMdhe u44 vivaraNa:- tiryaMcaddhika audArika zarIra ane udyotanAmakarma - ati saMkaliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryAtA sahasAra sudhInA deva ane nAraka temaja audArika AMgopAMga ane chevaTTa saMghayaNa - ati saMkaliSTa pariNAmI mithyAdRSTi paryApta. sanata thI sahasAra sudhInA deva ane nAraka. A prakRtiomAM ekendriya jAtinI jema kAraNa samajavuM. vaLI naraka paNa (S
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha tiryaMca prAyogya baMdha kare mATe naraka paNa svAmI jANavA. zeSa 92 prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha cAragatinA paryAptA saMjJI kare paraMtu temAM AgaLa batAvela 25 adhuvabaMdhI parAvartamAna prakRtio potAnI pratipakSa prakRtithI kaMIka alpa zubha athavA alpa azubha hovAthI ta~Ayogya saMkiSTa pariNAmI mithyA. 5. cAregatinA saMjJI ane bAkInI 67 prakRti vadhAre azubha hovAthI atisaMkliSTa pariNAmI mithyAdRSTi paryAptA cAre gatinA saMzI hoya. prakRtio utkRSTa sthitibaMdhanA svAmI jinanAma - tad prAyogya saMkliSTa pariNAmI, narakamithyAtvAbhimukha, avirata samyadRSTi manuSya AhAraddhika - tadyogya saMkliSTa pariNAmI, pramatAbhimukha apramattayati devAyuSa - tayogya vizuddha pariNAmI apramatAbhimukha pramattayati, pUrvakrAMDanA trIjA bhAganA prathama samaye vartatA vikale trika tadyogya saMkliSTa pariNAmI, mithyAdaSTi, paryAptA saMjJI manuSya, sUkSmatrika devadika tiryaMca. narakAyuSya - tadyogya saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi pUrvakroDanA trIjAbhAganA prathama samaye vartatA paryAptA saMjJI manuSya tiryaca. manuSyAyuSI tadyogya vizuddhapariNAmI mithyAdaSTi pUrvakroDanA trIjA bhAganA tiryaMcAyuSa) prathama samaye vartatA paryAptA saMjJI manuSya tiryaMca eke. sthAvaro ati saMkSipta pariNAmI mithyAdaSTi, paryApA IzAna sudhInA Atapa I deva narakaddhika ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryAptA saMjJI manuSya vaikriyaddhika tiryaMca tiryacaddhika udyoto ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryAptA sahastrAra sudhInA audArika zarIra devaka ane nAraka chevaTu saMghayaNa ati sakliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryAptA sanatathI sahastrAra audArika aMgo sudhInA deva ane nAraka 69
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ S' utkRSTa sthitibaMdhanA svAmI che zAtA vedanIyAdita-Ayogya saMkliSTa pariNAmI mithyA. paryA. cAre gatinA saMzI 25 prakRti " zeSa 67 ati sakliSTa pariNAmI mithyA. paryA. cAregatinA saMzI prakRtioJ jaghanya sthitibaMnA svAmI sAyajasuccAvaraNA, vigdhaM suhumo viuvi cha asannI / sannI vi kA vIra pRSNafiI 3 jesAI ||45 II vivUi che - vaikriya Saka vi - asaMjJI paNa artha - sUkSmasaMparAmavALo sAtavedanIya, yazanAma, uccagotra, nava AvaraNa ane pAMca aMtarAyane jaghanya sthitie bAMdhe. paryApta asaMjJI paMcendriya tiryaMca vaikriya SaTakane jaghanya sthitie bAMdhe. saMjJI ane asaMjJI paMcendriya cAra prakAranA AyuSyane jaghanya sthitie bAMdhe ane bAdara paryAto ekendriya bAkInI 85 prakRtine jaghanya sthitie bAMdhe 4pA vivaraNa - traNa AyuSyavinA sarva prakRtiono jaghanya sthitibaMdha vizuddhithI thAya. tethI te te prakRtinA bAMdhanArAomAM je vadhAre vizuddha hoya te jaghanya sthitibaMdhanA svAmI hoya te A pramANe. koIpaNa prakRtino jaghanyasthitibaMdha tenA bAMdhanArAmAM je vadhAre vizuddha hoya te jaghanya sthitibaMdhanA svAmI che. mATe sAtA vedanIya - yazanAma - uccagotra, pAMca jJAnAvaraNa, cAra darzanAvaraNa - pAMca aMtarAya - puruSaveda - saMjvalana catuSka A 22 prakRtinA jaghanya sthitibaMdhanA svAmI potAnA baMdha viccheda samaye vartatA, ativizuddha, kSapaka zreNivALA jANavA. A pravRtionuM 1. zatAvedanIya, uccagotra, hAsya, rati, strIveda, puruSa veda, manuSyadrika, prathama pAMca saMghayaNa, pAMca saMsthAna, sthiraSaTaka, zubha vihAyogati (25 prakRtio). - 2. jJAnA. pAMca, darza. 9, azAtA vedanIya mohanIya-22, nIcagotra, aMtarAya-pAMca, nAmakarmanI (24) paMcendriyajAti, tejasa, kAmaNa, huMDaka, saMsthAna, varNAdi 4, azubha vihAyogati trasa catuSka, asthiraSaka, parAghAta, zvAsoccAsa, agurulatha, nirmANa, upaghAta (67 prakRtio)
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 zatakanAmA paMcamakarmagraMtha che baMdha viccheda sthAna navame ane dazame che. tyAM ekendriya karatA paNa ocho sthitibaMdha hovAthI ane upazamazreNIvALA jIvo karatAM te te sthAne kSapakane ardhabaMdha thato hovAthI A prakRtionA jaghanya sthitibaMdhanA svAmI lapaka kahyA vaikriyaSaka : ekendriyathI caturindriya sudhInA jIvo bAMdhatA nathI. ane saMjJIne AThamAM guNaThANA sudhI aMta:koDAkoDI sAgaropama baMdha che. tethI tenI apekSAe asaMjJI paMcendriyane hIna baMdha hoya mATe sarva vizuddha paryA. asaMjJI paMce. svAmI che. narakaddhikamAM ta~Ayogya vizuddha paryA. asaMjJI jANavA. veuvvichakki taM sahasatADiyaM jaM asaNNiNo tesiM niyAaaphUi viruM vahUitiya nile (paMcasaMgraha dvAra pamuM gA.49) AhArakaddhika ane jinanAmano baMdha asaMzI sudhInA jIvo karatA nathI. mATe saMjJI jIvo tenA svAmI kahyA. temAM paNa sarvathI vadhAre vizuddhi kSepakane hoya mATe sarvavizuddha kSapaka apUrvakaraNa guNa.vALA kahyA. AgaLa te prakRtino baMdha nathI mATe. narakAyuSyano jaghanya sthitibaMdha vizuddhithI thAya mATe tatkAyogya vizuddha paryAptA asaMjJI - saMjJI manuSyatiryaMca kahyA. ekendriyAdi jIvo deva - narakAyuSya bAMdhe nahI. deva-narakamAM jAya nahI mATe teo tenA svAmI nathI. manuSyAyuSya tiryaMcAyuSyano jaghanya sthitibaMdha aMtarmuhUrtano hoya ane ekendriyAdi sarve tiryaMca ane manuSya kare. vaLI AyuSya bahu saMkliSTa pariNAmathI baMdhAya nahI mATe tatkAyogya saMkilka vizeSaNa kahyuM che. devAyuSya zubha che tethI jaghanya sthitibaMdha saMkliSTa pariNAmathI thAya ane tene 50 paMcendriya tiryaMca manuSyo ja bAMdhe mATe ta~Ayogya saMkliSTa pariNAmI mithyASTi paryAptA asaMjJI-saMjJI manuSyatiryaMca jANavA. bAkInI prakRtio cAragatinA jIvo bAMdhe che. paraMtu saMjJIjIvone A prakRtio AThamA guNa. thI AgaLa baMdhAya nahI. ane AMThamAM guNa sudhI aMta:koDAkoDIthI ocho baMdha nathI. mATe sarvathI alpa baMdha bAdara paryAptA ekendriyane hoya.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRtio AhArakaddhika jinanAma puruSavadana 4. jJAnA. di - 17 - ati vizuddha kSapaka, sUkSma saMparAya - carama samaya vartI devaddhika-vaikriyaddhika - ati vizuddha paryAptA asaMjJI paMcendriya tiryaMca. narakaddhika - tatprAyogya vizuddha pariNAmI paryApta asaMjJI paMcendriyati. tiryaMcAyuSa devAyu - manuSyAya tatprAyogya saMkaliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryAptA aparyAptA ekendriyathI saMzI sudhInA sarva tiryaMca ane manuSya tatkAyogya saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryApta asaMjJI paMce. tiryaMca ane paryAptA saMjJI manuSya, tiryaMca tatprAyogya vizuddha pariNAmI mithyArdaSTi paryAptA asaMjJI paMce. tiryaMca ane paryAptA saMjJI manuSya, tiryaMca tatkAyogya vizuddha pariNAmI mithyArdaSTi bAdara paryAptA ekendriya. sarvavizuddhi pariNAmI bAdara paryAptA ekendriya sthitibaMdhamAM mULa prakRtinA 78 bhAMgA ukkosajahanneara, bhaMgA sAI aNAi dhruva adhuvA / 1 jaghanya sthitibaMdhanA svAmI jaghanya sthitibaMdhanA svAmI ati vizuddha kSapaka, anivRttikaraNa bAdara saMparAya, svabaMdha viccheda samayavartI narakAyu - 33 prakRtio 52 prakRtio ati vizuddha kSapaka, anivRttikaraNa bAdara saMparAya, svabaMdha viccheda samayavartI 1. manuSyAyuSyamAM teukAya-vAyukAya varjIne jANavA. 2. 5 chellAM saMghayaNa, 5 saMsthAna, tiryaMcadvika arati-zoka, napu.veda,strIveda, eke.jAti viklendriyajAti, azubhavi hAyogati, sthAvara-10, nIcagotra azAtAvedanIya (33 prakRtio) 3. hAsya-rati, prathama saMghayaNa, prathama saMsthAna, manuSyaddhika, audArikaddhika, taijasa, kArpaNa, bhaya-jugupsA, varNAdi-4, paMcendriyajAti, nidrA-5, pratyeka-7, zubhavihAyogati, trasa-9, mithyAtva, kaSAya-12 (52 prakRtio) 72
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zatakanAmA paMcamakarmagraMtha che saYI MEo, jesati gAvasu tuE I46II uona nanna, - utkRSTabaMdha, jaghanya baMdha paI - sAtamULa prakRti saMbaMdhi rUyara - pratipakSI, te anutkRSTa ane ajaghanyabaMdha artha :- utkRSTabaMdha, jaghanyabaMdha, anutkRSTabaMdha, ajaghanyabaMdha e cAra bhAMgA athavA sAdibaMdha, anAdibaMdha, dhruvabaMdha ane adhuvabaMdha e cAra bhAMgA jANavA. sAtamULa prakRti saMbaMdhI ajaghanya baMdha cAra prakAre che. ane bAkInA traNa baMdhane viSe (jaghanya, utkRSTa, anutkRSTa) sAdi, adhruva e be prakAre baMdha che. cAra AyuSyane viSe sAdi ane adhuva e be bhAge baMdha che. 46 vivaraNa:-sarvathI vadhAre baMdha te utkRSTabaMdha kahIe. utkRSTamAM eka samaya nyUnathI mAMDIne samaya samayanI hAnI karatAM jyAM sudhI jaghanya thAya tyAM sudhI eTale jaghanya sahita sarve anutkRSTa baMdha kahevAya. sarvathI ocho baMdha te jaghanyabaMdha kahIe. ane samayAdhika jaghanyathI mAMDIne samaya samayanI vRddhi karatAM jayAM sudhI utkRSTa thAya tyAM sudhI utkRSTa sthitibaMdha sahita sarve ajaghanyabaMdha kahIe. sAdi : je baMdha nI navI zarUAta thAya anAdi H je baMdhanI Adi na hoya te anAdi. dhruva je baMdha koIpaNa kALe viccheda nahI pAme, haMmezA rahe te dhruva. adhruva je baMdha AgaLa (bhAvimAM) viccheda pAmaze te adhuva. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, nAma, gotra ane aMtarAya e che mULakarmano jaghanya sthitibaMdha lapakane 10mAnA carama samaye hoya tethI jaghanyanI sAdi. ane eka samaya pachI te cha karmano baMdha viccheda thavAthI jaghanya apruva baMdha thAya. ane mohanIya karmano kSapaka 9 mAnA carama samaye jaghanyabaMdha kare tethI sAdi ane eka samaya pachI baMdhaviccheda thavAthI jaghanya aprUva thAya che. Ama AyuSya sivAya sAta karmamAM jaghanyabaMdha be prakAre sAdi - adhuva che. have ajaghanyabaMdha cAra prakAre che te A pramANe. upazamazreNI caDhelAne ane upazAnta moha guNasthAnakamAM abaMdha thaI tyAMthI paDe ane 10me guNaThANe che karmano ane mohanIyano navame Ave athavA bhavakSaye
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitibaMdhanA bhAMgA cothA guNasthAnakamAM Ave tyAre ajaghanyabaMdha zarU thAya. tethI ajaghanyanI sAdi. anAdikALathI mithyAtve rahelAne ajaghanya anAdibaMdha hoya kAraNake anAdikALathI mithyAtve che tene jaghanyabaMdha hoya nahi.paraMtu kSepakane ja jaghanyabaMgha hoya mATe ajaghanya baMdha ja hoya, abhavyane ajaghanya dhruvabaMdha hoya kAraNake abhavyane ajaghanya baMdha ja haMmezA rahevAno, paraMtu baMdha viccheda pAmaze nahi tethI dhruva. ane bhavyajIva upazamazreNImAM 11 meM guNasthAnake abaMdhasthAna pAme athavA kSapaka jaghanyabaMdha kare tyAre ajaghanya aprUva thAya che. A pramANe sAta mULakarmamAM ajaghanyabaMdha cAra prakAre che. utkRSTabaMdha ane anutkRSTabaMdha sAdi ane adhruva be prakAre che. atisaMkliSTa pariNAmI mithyASTi saMjJIne utkRSTasthiti baMdha 1 samayathI aMtarmuhUrta sudhI thAya che. jyAre utkRSTabaMdha kare tyAre utkRSTanI sAdi, pachI utkRSTa sthitibaMdhane yogya pariNAmathI patita thAya tyAre utkRSTa baMdhane badale anutkRSTa baMdha kare tethI utkRSTa adhuva ane anutkRSTanI sAdi. (vaLI kAlAMtare eTale jaghanyathI aMtarmuhUrta pachI ane utkRSTathI anaMtakAle atisaMkSipta pariNAmI mithyASTi saMjJIpaNuM pAme tyAre utkRSTabaMdha kare tethI anutkRSTa adhuva ane utkRSTanI sAdi Ama baMne baMdha saMsAramAM mithyAtve vArApharatI anekavAra Ave che mATe baMne baMdha sAdi ane adhuva ema be prakAre che.) ahiM nitya nigodanI vivakSA karavAmAM AvI nathI. nitya nigodamAM anAdikALathI anutkRSTa baMdha che. ane anaMtakALa rahevAno che. paraMtu anitya nigoda Adi (sAMvyavahArika) nI vivakSA karavAmAM AvI che. ema jaNAya che. AyuSyakarmamAM jaghanya Adi cAre bhAMgA sAdi ane adhruva ema be prakAre che. kAraNake AyuSya adhuvabaMdhI hovAthI bhavamAM eka ja vAra baMdhAya che. mATe jaghanya (jaghanya, ajaghanya, utkRSTa, anutkRSTa).Adi je baMdha kare tyAre sAdi ane aMtarmuhUrta pachI avazya adhuva thAya che. AyuSya aMtamuhUrta sudhI satata baMdhAya che. A pramANe 7 karmamAM eka ekanA 10 ema 70 bhAMgA. ane AyuSya 14
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha karmanA ATha bhAMgA ema kula 78 bhAMgA mULakarmanA thAya. A sthitibaMdhamAM uttara prakRtinA 996 bhAMgA caubheo ajahanno, saMjalaNAvaraNa navagavigdhANaM / sesatigi sAI adhuvo, taha cauhA sesa payaDINaM // 47 // artha :- saMjavalana kaSAya, nava AvaraNa, pAMca aMtarAya e aDhAra prakRtine viSe ajaghanya sthitibaMdha cAra bhede che. ane eja prakRtinA bAkInA traNa baMdhane viSe sAdi ane adhuva baMdha hoya. bAkInI 102 prakRti saMbaMdhi jaghanyAdi cAra baMdha tevI ja rIte (sAdi, adhuva) che. vivaraNa :- have uttara prakRtine viSe bhAMgA kahe che. 4- saMjvalana kaSAya, pajJAnAvaraNa, 4-darzanAvaraNa ane pa-aMtarAya e aDhAra prakRtino upazama zreNIvALo jIva. 4-saMvalanakaSAyano dazame guNaThANe ane 9-AvaraNa ane pa-aMtarAyano 11 me guNaThANe baMdha kare nahi. 11 me guNaThANe jaI abaMdhaka thayA pachI patita pariNAmI thavAthI 10 me guNaThANe Ave tyAre 9-AvaraNa ane pa-aMtarAyano ajaghanyabaMdha kare ane 9me guNaThANe Ave tyAre saMjvalana4 kaSAyano ajaghanyabaMdha kare tethI ajaghanyanI sAdi. anAdikALathI mithyAtve rahelAne ajaghanya anAdi. abhavyane dhruva ane bhavya jIva upazamazreNImAM 11 me guNaThANe abaMdhaka thAya athavA kSapakazreNIvALo jIva ajaghanyamAMthI jaghanyabaMdha kare tyAre ajaghanya apruva. 9-AvaraNa ane pAMca aMtarAyane viSe lapakane 10mAnA carama samaye tenA baMdhanamAM sarva vizuddha hovAthI jaghanyabaMdha hoya tethI jaghanyanI sAdi ane 1 samaya pachI baMdha viccheda thavAthI adhruvabaMdha. saMjvalana - 4 kaSAyano jaghanyabaMdha 9mAM guNaThANAnA pota potAnA baMdhanA carama samaye kSapaka kare che. tethI jaghanyanI sAdi ane 1 samaya pachI baMdhaviccheda thavAthI jaghanya adhuva.. utkRSTabaMdha atisaMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi saMjJI paMcendriya kare tethI 1 samayathI aMtarmuhUrta sudhI utkRSTa kare tyAre sAdi, pachI saMkliSTa pariNAmathI - 75
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitibaMdhanA bhAMgA patita thAya tyAre utkRSTa adhruva. ane anutkRSTanI sAdi, vaLI kAlAMtare eTale jaghanyathI aMtarmuhUrta pachI ane utkRSTathI anaMtakAle ati saMkliSTa pariNAmI paryA. saMjJI mithyA. thAya tyAre anutkRSTa adhuva ane utkRSTanI sAdi thAya. zeSa 102 prakRtimAM nidrApaMcaka (5) mithyAtva (6) bArakaSAya (18) bhaya (19) jugupsA (20) taijasa (21) kAmaNa (22) varNa catuSka (26) upaghAta (27) agurulaghu (28) ane nirmANa (29) e ogaNatrIza dhruvabaMdhI prakRtino jaghanya sthitibaMdha sarva vizuddha pariNAma bAdara paryAto ekendriya kare che. samayathI mAMDIne aMtarmuhUrta pachI saMkliSTa thaIne te ja ekendriya ajaghanya baMdha kare che. vaLI te ja bhavamAM athavA bhavAMtare bAdara paryA. ekendriya vizuddha thaIne pharI paNa jaghanya baMdha kare ema vArApharatI jaghanya-ajaghanya baMdha saMsAramAM anekavAra thAya mATe sAdi - adhuvabaMdha hoya. utkRSTabaMdha sarva saMkliSTa saMjJI paMcendriya paryApta ja karIne aMtarmuhUrta pharI anutkRSTa baMdha kare, vaLI koI vAre utkRSTa baMdha kare ema e baMne paNa sAdiadhuvabaMdha hoya. zeSa adhuvabaMdhI 73 prakRtino jaghanya, ajaghanya, utkRSTa ane anutkRSTa baMdha adhuvabaMdhI hovAthI sAdi ane adhuva e be bheda hoya. eTale ke jyAre je baMdha kare tyAre tenI sAdi ane baMdha na kare tyAre adhuva. A rIte jJAnA. Adi 18 prakRtine viSe eka ekanA daza. eTale ke ajaghanya-4, jaghanya-2, utkRSTa-2, anutkRSTa-2 ema daza bhAMgA thAya. e pramANe 18-prakRtinA 180 bhAMgA thAya. 102 prakRtinA eka ekanA - 8 eTale ke ajaghanyanA-2, jaghanya-2, utkRSTa-2, anutkRSTa-2 ema ATha bhAMgA thAya. tethI 102 prakRtinA 816 bhAMgA thAya. e baMne maLIne uttaraprakRtinA kula 996 bhAMgA thAya. ane mULa prakRtinA 78 bhAMgA. e sarvamaLIne eka hajAra cummottera (1074) sthitibaMdhanA bhAMgA thAya.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha guNaThANe sthitibaMdha sANAIapurvate, ayaraMtokoDikoDio na higo / baMdho nahu hINo naya, micche bhaviara sannimi ||48 // sArpha - sAsvAdanathI nahi - adhika baMdha na hoya. vayaraMto voDi voDigo - aMtaHkoDAkoDI sAgaropamathI nahu - na ja hoya artha : bhavyasaMjJI jIvane sAsvAdanathI apUrvakaraNa guNasthAnaka paryata aMtaH koDAkoDI sAgaropamathI adhika baMdha na hoya. temaja hIna baMdha paNa na ja hoya. mithyAdaSTi bhavya ane abhivya saMnnine viSe paNa hIna baMdha na ja hoya 48 saMjJI paMcendriya sAsvAdanathI apUrvakaraNa guNaThANA sudhI AyuSya sivAyanA sAtekarmono jaghanya, utkRSTa ane madhyamathI sthitibaMdha aMtaH koDAkoDIno ja kare che. tenAthI hIna baMdha paNa na kare ane adhikabaMdha paNa na kare. AyuSyakarmamAM A niyama nathI. eTale AyuSyane atarmuhUrtathI mAMDIne 33 sAgaropamano baMdha thAya.' ( 9 mA ane 10 mA guNaThANe vartato jIva sAtekarmano aMtakoDAkoDI karatAM hIna baMdha kare ane mithyAtva guNasthAnake vartato jIva sAte karmano jaghanyathI aMtaH koDAkoDI ane madhyamathI adhika baMdha karatAM yAvat utkRSTasthiti sudhI baMdha kare paNa aMtaHkoDAkoDIthI hIna baMdha na kare. eTale ke mithyAtva guNaThANe vartato saMjJI haMmezA utkRSTasthiti bAMdhe evo niyama nathI. jyAre mithyAtva guNaThANe graMthabheda kare tyAre sAte karmonI aMtaH koDAkoDInI jaghanyasthiti bAMdhe che. 1. paMcAzakanI vRttimAM sAtamA guNa. mAM paNa mohanIyano aMtarmuhUrtano baMdha kahyo che. anivRtti guNa. mAM paNa zarUAtamAM aMtaHkoDAkoDI sAgaropama baMdha hoya pachI ghaTato ghaTato aMtarmuhUrta sudhIno baMdha thAya. 2. siddhAMtanA mate graMthabheda karyA pachI mithyAtve jAya to paNa aMtaHkoDAkoDI sAgaropamathI adhika sthitibaMdha na bAMdhe. jyAre karmagraMthanA mate graMthabheda karyA pachI sAsvAdana Adi guNaThANe adhika sthitina bAMdhe. paNa mithyAtve Ave tyAre aMtaHkoDAkoDIthI adhika thAvat utkRSTa sthiti paNa bAMdhe paraMtu tIvra anubhAga na bAMdhe. vaMdheLa na vo virUtyAvazyavaranA aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanA baMdhane kyAre ullaMghana karato nathI. 77
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitibaMdhanuM alpabadutva gAthAmAM sAsvAnAdi guNa. mAM aMtaHkoDAkoDIno baMdha kahyo che. paraMtu ekendriyAdi jIvo aMta:koDAkoDI baMdha karatA nathI. hIna ja kare che. chatAM teone sAsvAdana guNasthAnaka kvacita hovAthI vivakSA karI nathI. sthitibaMdhanuM alpabadutva jaIlahubaMdho bAyara, pajjaasaMkhaguNa suhama pajjA higo | . esi apajjANa lahU, suhameara apajjapajjaguru // 49 // narpha - yati hino - vizeSAdhika artha :- yatino jaghanya sthitibaMdha sarvathI thoDo hoya. tenAthI bAdara paryAyA ekendriyano jaghanya sthitibaMdha asaMkhyAtaguNa hoya. ane tenAthI sUkSma paryAptA ekendriyano ja. vizeSAdhika e (bAdara ane sUkSma ekendriya) nA aparyApAno jaghanya sthitibaMdha tethI vizeSAdhika, te thakI sUkSma aparyAptA, bAdara aparyAptA, sUkSma paryAptA, ane bAdara paryAptA ekendriyano utkRSTa sthitibaMdha anukrame vizeSAdhika hoya che. jo have sthitibaMdhanuM alpabadutva ekendriya Adi jIvone vize batAve che. jema vizuddhi vadhAre tema nyuna nyuna sthiti bAMdhe ane jema saMkliSTatA vadhAre tema adhika adhika sthiti bAMdhe. | sarva alpasthitibaMdha yatino jaghanyasthiti baMdha hoya. yati eTale saMyamIne 6 thI 10 guNasthAnaka sudhI sthitibaMdha thAya. agyAramA Adi guNasthAnakamAM kaSAya na hovAthI sthitibaMdha na thAya. (1) saMyamIne jaghanya sthitibaMdha lapakane hoya ane te jJAnAvaraNIya Adino aMtarmuhUrta hoya. te saMyamInA jaghanya sthitibaMdhathI (2) pa. bAdara ekendriyano jaghanya sthitibaMdha asaMkhyaguNa hoya. kAraNake palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna 1/7, 2/7 sAgaropama ItyAdi hoya. ane te baMdha aMtarmuhUrtathI asaMkhya guNo kahevAya. bAdara paryAptA ekendriyanA jaghanya sthitibaMdhathI (3) paryAptA sUkSma eke. no jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika eTale pUrvanA sthitibaMdha karatAM pachIno sthitibaMdha 78
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha dviguNa karatAM hIna hoya kAraNake dviguNa - triguNa ItyAdi saMkhyAtaguNa kahevAya. kAraNake bAda karatAM sUkSmanI vizuddhi ochI hoya mATe sthitibaMdha vizeSAdhikA (4) tenAthI aparyApta bAdara ekendriyano jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika kAraNake paryAptA karatAM aparyAptAnI vizuddhi hIna hoya mATe adhika bAMdhe. (5) tenAthI aparyAptA sUkSma ekendriyano jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika kAraNake bAda karatAM sUkSmanI vizuddhi ochI hoya mATe adhika baMdha hoya. (6) tenAthI aparyAptA sUkSma ekendriyano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika kAraNake jaghanya karatAM utkRSTa sthitibaMdha hoya te vadhAre saMkliSTa pariNAmathI baMdhAya che. temAM uparanA cAra ekendriyamAM sarvathI ochI saMkliSTatA aparyAptA sUkSmane hoya mATe utkRSTa sthitibaMdhamAM prathama aparyAptA sUkSma ekendriyano kahyo (7) tenAthI vadhAre saMkliSTatA aparyApta bAdara ekendriyane hoya eTale teno utkRSTa sthitibaMdha adhika hoya. (8) aparyAptA bAdara ekendriyanA utkRSTa sthitibaMdha karatAM paryAptA sukSma ekendriyano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika. kAraNake aparyApta karatAM paryApA nI saMkliSTatA vadhAre hoI zake tethI vadhAre baMdha kare - (9) ane te paryAptA sUkSma ekendriyanA utkRSTasthiti baMdha karatAM paryAptA bAdara ekendriyano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika hoya. kAraNake ekendriyamAM sarvathI vadhAre saMkliSTatA paryApyA bAda ekendriyane hoya mATe. lahu biapajjaapajje, apajeara biaguru higo evaM / ti cau asannisu navaraM, saMkhaguNo bia amaNa pajje ||50 // virya - beIndriya guru - utkRSTasthitibaMdha dipo - adhika " navaraM - eTaluM vizeSa artha:- beIndriya paryAptA ane aparyAptAno jaghanya sthitibaMdha te thakI aparyAptA paryAptAno utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. e pramANe te Indriya caurindriya ane asaMjJI paMcendriyane viSe jANavuM paraMtu eTaluM vizeSake beIndriya ane asaMzI paMcendriya paryAptAmAM saMkhyAtaguNa kahevo. ApanA 1)
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ $ sthitibaMdhanuM alpabadutva che vivaraNa:- eke. nA utkRSTa sthitibaMdha karatAM (10) paryApta beIndriyano jaghanya sthitibaMdha saMkhyAta guNa jANavo. ekendriya karatAM beIndriya jIvone kASAyika pariNAma vadhAre hoya mATe sthitibaMdha 25 guNo baMdha kare. paraMtu aparyApta beIndriya karatAM paryApta beIndriyane vizuddhi ane saMkalezatA vadhAre hoya mATe jaghanyasthitibaMdhamAM paryAptA beIndriyano jagha. sthitibaMdha pahelo kahayo. te ekendriya karatAM 25 guNA karatAM kaMIka nyUna eTale palyopamano saMkhyAtamo bhAga nyUna jANavo. paraMtu 24 gaNA karatAM vadhAre che mATe saMkhyAtaguNa kahela che. (11) tenAthI aparyAptA beIndriyano jaghanyasthitibaMdha vizeSAdhika jANavo. te paNa jJAnAvaraNIyanI apekSAne 75/7 mAM palyopamano saMkhyAtamo bhAga nyUna jANavo. paraMtu paryAptA beIndriya jeTalo palyopamano saMkhyAtamo bhAga nyuna na jANavo. ocho nyuna hoya mATe vizeSAdhika jANavo. aparyAptA beindriyanA jadhanya sthitibaMdha karatAM (12) aparyAptA beIjiyano utkRSTa sthiti vizeSAdhika jANavo. tenAthI (13) paryAptA beindriyano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika jANavo. paryAptAne badhAthI vadhAre saMkalezatA Ave mATe. pa. beI. nA utkRSTa sthitibaMdha karatAM (14) paryA. te I. no jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika jANavo. beIndriyathI teIndriyanI sthitibaMdha dviguNa hoya, paraMtu jaghanya hovAthI palyo. saMkhyAtamo bhAga nyuna che eTale saMkhyAtaguNa na kahevAya paraMtu vizeSAdhika jANavo. pachI teIndriyanA bAkInA traNabola eTale tenAthI (15) aparyAptA teIndriyano jaghanya sthitibaMdha tenAthI (16) apa. te I. no utkRSTa sthitibaMdha tenAthI (17) paryAptA teIndriyano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika jANavo. A bolamAM kAraNa beI. nI jema jANavu. paryA. te I. nA utkRSTa sthitibaMdha karatAM (18) paryAptA caurindrayano jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika ahIM paNa teI. karatAM dviguNamAM palyopamano saMkhyAmAM bhAga nyuna hovAthI saMkhyAtaguNa na kahyo. S)
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha tenAthI (19) aparyAptA caurijiyano jaghanya sthitibaMdha tenAthI (2) aparyA. cau. no utkRSTa sthitibaMdha tenAthI (21) paryAptA cau. no utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika anukrame jANavo. tenAthI (22) paryAptA asaMjJIno jaghanya sthitibaMdha saMkhyAtaguNo kAraNake caurindriya karatAM asaMzIno baMdha daza guNo che mATe pachInA traNa bola (23) aparyAptA asaMjJIno jaghanya (24) aparyAptA asaMjJIno utkRSTa (25) paryA. asaMjJIno utkRSTa vizeSAdhika che. to jaIjiTTho baMdho, saMkhaguNo desavirayahassiaro / savasa savo , siMdhADapumi saMpuII II51II kesariyalsa - dezaviratino jaghanya viMghA - sthitibaMdho sammasa- samyagRSTinA cAra prakAranA suyaro - utkRSTa sthitibaMdha artha - te thakI yatino utkRSTa sthitibaMdha saMkhyAtaguNa. te thakI dezaviratino jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdha tenAthI samyagdaSTinA cAre sthitibaMdha ane saMjJI paMcendriya mithyAtvInA cAre sthitibaMdha anukrame saMkhyAta guNa hoya. ApanA vivaraNa :- paryAptA asaMjJI nA utkRSTa sthitibaMdha karatA (26) yatino utkRSTa sthitibaMdha saMkhyAtaguNo che. kAraNake chaThe pramatta guNaThANe aMta:koDAkoDI sAgaropamanI sthitibAMdhe. paryAptA asaMjJI paMcendriyano utkRSTa sthitibaMdha 3000/ 7. sAgaropama che. aMtaHkoDAkoDI sAgaropama eTale koDAkoDI sAgaropamamAM nyuna. ahiM dviguNa karatA vadhAre hovAthI saMkhyAtaguNa thAya che. tenA karatA (27) dezaviratino jaghanya ane (28) utkRSTa sthitibaMdha anukrame saMkhyAtaguNa hoya dezavirati guNaThANe aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanI sthiti bAMdhe che paraMtu yatinA u. karatAM saMkhyAtaguNa thAya che, kAraNake aMtaH koDAkoDInA asaMkhyAtA bheda hoya che. aMtaHkoDAkoDI sAgaropama eTale eka kroDa sAgaropamathI eka samayAdi nI vRddhi karatAM eka kroDa ane eka sAgaropama - be sAgaropama yAvat kroDAkroDa sAgaropamamAM eka samaya nyuna sudhInA badhA bheda aMtaHkoDAkoDI S
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitibaMdhanuM alpabadutva che sAgaropama jANavA. TUMkamAM eka kroDa sAgaropama ane eka kroDAkroDa sAgaropamanI vaccenA badhA aMtaH koDAkoDI sAgaropama jANavA. jema navasamayathI mAMDIne samaya nyUna muhUrta lage aMtarmuhUrtanA asaMkhyAtAbheda hoya tema. sAdhunA utkRSTa sthitibaMdhathI mAMDIne samayAdhikanI vRddhie paryApta saMjJI paMcendriyanA utkRSTa sthitibaMdha sudhInA asaMkhyAtAbheda hoya. te thakI samyagdaSTinA cAra sthitibaMdhanA bola eTale ke (29) paryA. samyagadaSTino jaghanya. (30) aparyAptA samyagadaSTino jaghanya (31) aparyApta samyagdaSTino utkRSTa (3ra) paryApta samyagadaSTino utkRSTa sthitibaMdha anukrame saMkhyAtaguNo jANavo. samyagadaSTi paryAptA ane aparyApA banne hoya. jyAre dezavirati ane yati paryApA ja hoya, aparyAptA na hoya. te thakI (33 thI 36) mithyASTi saMjJI paMcendriyanA cAra sthitibaMdha anukrame saMkhyAtaguNA hoya che. chellA 11 bolamAMthI 10 bola aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa karmaprakRtimAM kalyA che. ane chello 36mo bola jJAnAvaraNIyanI apekSAe 30 koDAkoDI sAgaropama pramANa jANavo. jJAnAvaraNIyanI apekSAe sthitibaMdhanuM pramANa lakhyuM che. e rIte dareka karmamAM jANavuM. sthitibaMdhanu alpabadutva matijJAnAvaraNIyanI apekSAe. bola sthiti keTalovadhAre hoya kyAM hoya keTalo 1-catino jaghanyasthitibaMdha sarvathI thoDo dazamAnA carama samaye lapakane aMtarmuhUrta rabAdaraparyA.eke. jaghanyasthitibaMdha asaMkhyAtaguNo sarva vizuddha bAdara paryA. ekendriyane jUna 3/7 sA. 3-sUkSmaparyAe ke. jAnyasthitibaMdha vizeSAdhika sarva vizuddha sUkSma paryA. ekendriyane palyo.asaM.bhAga jUna 3/7 sA. 4-bAdaraapa.eke. jaghanyasthitibaMdha vizeSAdhika sarva vizuddha bAdara aparyA. ekendriyane palyo.asaM bhAga nyUna 3/7 sA. pa-sUkSmaapa eke. jadhanyasthitibaMdha vizeSAdhika sarva vizuddha sUkSma aparyA. ekendriyane palyo.asaM.bhAga jUna 3/7 sA. 6-sumaapa eke. utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkSipta sUkSma aparyA. ekendriyane palyo.asaM.bhAga nyUna 3/7 sA. palyo.asaM.bhAga SS
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha bola sthiti keTalo vadhAre hoya kyAM hoya keTalo bAdaraapa.eke. utkRrasthitibaMdha vizeSAdhika sarvasaMkliSTabAdaraaparyA.ekendriyane 8 sukSma paryA.eka utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkaliSTa sUkSma paryA.ekendriyane palyo.asaM.bhAga nyUna 3/7 sA. palyo.asaM bhAga jUna 3/7 sA. 3/7 sAgaropama palyo.saMkhyA..bhAga 9-bAda paryA.eke. utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkliSTa bAdara paryA.ekendriyane 10-paryA.baI. * jadhanyasthitibaMdha saMkhyAtaguNo. sarva vizuddha paryA. beIjiyane jUna 75/7 sA. palyo.saMkhyA.bhAga 11-aparyA. beI. jadhanyasthitibaMdha vizeSAdhika sarva vizuddha aparyA. beIndriyane 12-aparyA. beI. utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkSipta aparyA.beIjiyane jUna 75/7 sA. po.saMkhyA.bhAga nyUna 75/7 sA. 757 sAgaropama 13-paryA. beI. utkRrasthitibaMdha vizeSAdhika 14-paryA.I. jadhanyasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkSipta paryA. beIndriyane sarva vizuddha paryA. teIjiyane palyo.saMkhyA.bhAga jUna 150/7 sA. palyo.saMkhyA.bhAga 15-aparyA. I. jadhanyasthitibaMdha vizeSAdhika sarva vizuddha aparyA. Ijiyane jUna 150/7 sA. 16 -aparyA. I. utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkliSTa aparyA. teIndriyane palyo.saMkhyA.bhAga jUna 150/7 sA. 17-paryA.I. 18-paryA.ca. utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkliSTa paryA. teIndriyane jadhanyasthitibaMdha vizeSAdhika sarva vizuddha paryA. caurindriyane 150/7 sAga. palyo.saMkhyA.bhAga nyUna 300/7 sA. palyo.saMkhyA bhAga jUna 300/7 sA. palyo.saMkhyA.bhaga : 19-aparyA. cala, jaghanyasthitibaMdha vizeSAdhika sarva vizuddha aparyA. cauridriyane 20-aparyA, cau. utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkSipta aparyA. caurindriyane nyuna 30j7 sA. 21-paryA. ca6. utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkSipta paryA. caurindriyane 22-paryA.asaMjJI jadhanyasthitibaMdha saMkhyAtaguNo sarva vizuddha paryA. asaMzI paMce. ne. 3O|7 sAga. po.saMkhyA.bhAga. nyUna 3007/7 sA 83
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sthitibaMdhanuM alpabadutva bola sthiti keTalo vadhAre hoya kyAM hoya keTalo 23-aparyA.asaMzI jadhanyasthitibaMdha vizeSAdhika sarva vizuddha apaya. asaMzo parca.ne. palyo.saMkhyA.bhAga. jUna 3O|7 sA 24-aparyA.asaMsI utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkliSTa aparyA.aiNI paMce.ne po.saMkhyA.bhAga. jUna 30/7 sA 25-paryA. asaMzI utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika sarva saMkSiNa paryA. aiNI paMce.ne. 3000/7 sAga. 26-yatino utkRSTasthitibaMdha saMkhyAtaguNo sarva saMkSipta patine aMtaHkoDAkoDI sAga 27dezavirati jaghanyasthitibaMdha saMkhyAtaguNo sarva vizuddha dezaviratine aMta:koDAkoDI sAga 28-dezavirati utkRsthitibaMdha saMkhyAtaguNo sarva saMkliSTa dezaviratine aMta:koDAkoDI sAga ra9-paryA.avi. janyasthitibaMdha saMkhyAtaguNo sarva vizuddhaparyA.aviratasamyagadaSTi aMtaHkoDAkoDI sAga 30 aparyA.avi. janyasthitibaMdha saMkhyAtaguNo sarva vizuddha aparyA.aviratasamyagadaSTi aMtaHkoDAkoDI sAga 31-aparyA.avi. utkRSTasthitibaMdha saMkhyAtaguro sarvasaMkliaparyA.aviratasamyagadaSTi aMtaHkoDAkoDI sAga 32-paryA.avi. utkRSTasthitibaMdha saMkhyAtaguNo sarvasaMmpiSTaparyA.aviratasamyagadaSTi aMta:koDAkoDI sAga 33-paryAmi paMce. jadhanyasthitibaMdha saMkhyAtaguNo sarva vizuddha paryA. mibAda isaM. aMta:koDAkoDI sAga 34 aparyAmi paMce.jaghanyasthitibaMdha saMkhyAtaguNo sarva vizuddha aparyA, mibAdaSTi saM. aMtaHkoDAkoDI sAga 35-apa.mi.paMce. utkRSTasthitibaMdha saMkhyAtaguro sarva saMktira aparyA. mithyAdaSTi saM. aMtaHkoDAkoDI sAga 36-paryA. mi. paMce. utkRSTasthitibaMdha saMkhyAtaguNo sarva saMkSipta paryA. mibAdaSTi saM 30 koDAkoDI sAga dareka jIvane sarva vizuddha eTale potAnI bhUmikA anusare vizuddhi ane sarva saMkliSTa emAM paNa potAnI bhUmikA anusAra saMkSiptatA jANavI. badhA jIvone saMkliSTatatA ane vizuddhi samAna na hoya. potAnI kakSA pramANe hoya. dareka jIvone madhyama adhyavasAyathI potAnA jaghanya utkRSTa vacceno sthitibaMdha paNa thAya ema jANavuM. - jemake mithyA. paryA. saMjJIne jaghanya aMtaHkoDAkoDI sAgaropama utkRSTathI pota potAnA sthitibaMdhanA anusAre 10 koDAkoDI thI 70 koDAkoDI thAya. ane madhyamathI aMta:koDAkoDImAM samayAdikanI vRddhie eka koDAkoDI be koDAkoDI vigere yAvat potAnA utkRSTa na thAya tyAM sudhI asaMkhya prakAre madhyama sthiti baMdha hoya. na
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha karmarithatinuM zubhAzubhapaNuM savvANa vi jiTThaThiI asubhA jaM sAIsaMkileseNaM / rUjhara vorio pukha mukhta nara amara sirigArDa ll 2 II savAra - sarva (karmaprakRti)nI virunesevi - tIvra kaSAyanA udaye sumA - azubha sidigo - vizuddhi vaDe artha manuSya deva ane tiryaMcanA AyuSyane varjIne bAkInI sarva karmaprakRtinI utkRSTa sthiti te azubha jANavI, je kAraNa mATe te tIvra kaSAyanA udaye baMdhAya che. jaghanya sthiti vizuddhi vaDe baMdhAya che. mATe utkRSTasthitinI apekSAe zubha jANavI. poparA vivaraNa sarve zubha-azubha prakRtinI je utkRSTasthiti te azubha jANavI tethI traNa AyuSyavinA zubha ke azubha prakRtino jema jema pariNAma saMkliSTa tema tema sthitibaMdha vadhe eTale ke. jema kaSAya vadhe tema sthitibaMdha vadhe ane jema jema pariNAma vizuddha hoya tema tema sthitibaMdha ghaTe eTale ke kaSAya ghaTe tema sthitibaMdha ghaTe. sarvakarmanI sthiti zubha nahI, kAraNake kaSAyathI baMdhAya che mATe, vaLI anubhAga to kaSAya vRddhie azubha prakRtino vadhe ane zubha prakRtino ghaTe. ane kaSAyanI hAnIe azubhaprakRtino ghaTe ane zubha prakRtino vadhe.'fkaruM jumA rusIyAgo iti vacanAt . paraMtu traNa AyuSyamAM tat prAyogya vizuddhithI AyuSyano sthitibaMdha vadhe ane tat prAyogya saMkliSTatAthI AyuSyano sthitibaMdha ghaTe. AyuSya gholamAna pariNAmathI baMdhAya che. ati vizuddha ke ati sakliSTa pariNAma hoya to AyuSyano baMdha thAya nahi mATe tat prAyogya evuM vizeSaNa mukyuM che. AyuSya sivAyanA sAtakarmanI utkRSTa sthitinI apekSAe jaghanyasthiti zubha kahI che. hakIkta to kaSAya kAraNa hovAthI zubha nathI. 1. jo ke keTalAka kaSAya sthAnothI samAna sthitibaMdha paNa thAya che. eTale vadhAre pramANamAM kaSAya vadhe ke ghaTe to sthitibaMdhanI hAni vRddhi thAya tema jANavuM.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoganuM varNana yoganuM alpabahutva suhamanigo Aikhappappajoga bAyara ya vigalaM amaNamaNA / appajjalahu paDhamaduguru pajahassiaro asaMkhaguNo // 53 // AvaLa - (utpattinA) pahelA samaye apponja - alpayoga artha : labdhi aparyAptA sUkSma nigodano utpatinA prathama samaye jaghanya yoga sarvathI alpa hoya, te thakI aparyAmA bAdara ekendriya, vikalendriya, asaMzI ane saMzI paMcendriyano utpattinA pahelA samayano jaghanya yoga anukrame asaMkhyAtaguNa hoya te thakI pahelAgnikano utkRSTa, te thakI pahelA dvikanA paryAptano jadhanya ane utkRSTa yoga anukrame asaMkhyAta guNa hoya che. 5pA vivaraNa H kaSAya sahita ane kaSAya rahita yoga vaDe karma grahaNa thAya che mATe ahIM yoganuM varNana karyuM che. vIryAntarAya karmanA kSayopazamathI ane kSayathI utpanna thayela zakita te labdhivIrya kahevAya. ane te zaktino vaparAza te yoga kahevAya. eTale ke lezyAvaMta jIvane yoga vyApArathI karmabaMdha thAya che. mATe te karaNavIrya kahevAya. kSAyikabhAvavALA kevalI jIvane paNa salezI vIrya te karmabaMdhanuM kAraNa bane che. ane chadmastha jIvone kSayopazama bhAvanuM vIrya hoya che. vaLI abhisaMdhija-upayogapUrvakano vyApAra ane anabhisaMdhija vIrya - anAyAse upayoga vinA pravartato vyApAra ema be prakAre che. dareka AtmAnA Atma pradezo asaMkhyAtA hoya. temAM sUkSma nigoda labdhi aparyAptA jIvane paNa dareka pradezamAM asaMkhyAtu vIrya hoya. eTale asaMkhya lokAkAza jeTalo vIrya vyApAra hoya. chatAM badhA AtmapradezomAM samAna na hoya. kAraNake jyAM kAryanuM nikaTapaNuM tyAM vadhAre vIryavyApAra hoya ane jyAM kAryanuM dUrapaNuM tyAM ocho vyApAra hoya. jema hAthathI vastu ucakIe to hAthanA khabhAnA AtmapradezomAM vIryavyApAra vadhAre ane paga vigeremAM ocho vyApAra ${
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha hoya. A rIte badhA AtmapradezomAMnA keTalAkamAM viSama ane keTalAkamAM sama vyApAra hoya mATe vargaNAdi thAya. sarvathI alpa paraspara samAna vIryavyApAravALA keTalAka Atmapradezono samuha te pahelI jaghanya vargaNA. eka adhika vIryavALA Atma pradezono samuha tene bIjI vargaNA. uttarottara vargaNAmAM paraspara samAna Atmapradezo alpa alpa hoya che. A rIte ekottara vRddhivALI zreNInA asaMkhyAtamAbhAga jeTalI vargaNAono samuha te spardhaka kahevAya. pachI asaMkhya lokAkAza pramANa aMtara paDe vaLI zreNInA asaM. bhAga jeTalI vargaNAnuM bIjuM spardhaka bane, AvA zreNInA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA eka samayanA AtmapradezonA vIrya vyApAramAMthI spardhako bane. te spardhakono samuha tene yogasthAna kahevAya. AvA sarva jIva AzrayI yogasthAna asaMkhyAtA bane. nigodaAdimAM anaMtAnaMta jIvone samAna eka yogasthAnaka hoya. pRthvIkAyAdi, ane trasAdi jIvomAM keTalAkane samAna vIryavyApAra paNa asaMkhyajIvone hoya. tethI yogasthAna anaMtA nahI paraMtu asaMkhyAtA che. yoganI hAnI-vRddhi paNa thAya ane ekanuM eka yoga sthAnaka amuka samaya sudhI rahe paNa kharuM. A aMge vadhAre svarUpa karmaprakRti baMdhanakaraNamAMthI jANI levuM. have jIvone viSe vadhAre yoga kone hoya ane ocho yoga kone hoya te eTale ke alpabahutva kahe che. ochI zaktivALAne yoga vyApAra ocho hoya tethI ekendriyajIvone sauthI ocho yoga hoya. ekendriyamAM paNa sUkSma aparyAptA jIvone utpattinA prathama samaye sauthI alpayoga hoya che. tenA karatA bAdara aparyAptAno jaghanya yoga utpattinA prathama samaye asaMkhyAtaguNo hoya che. sUkSma karatA bAdaranI zakti vadhAre che tethI A pramANe sarvamAM samajavuM. 87
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoganuM varNana apajattatasukkoso pajjajahaniaru eva ThiiThANA | apajeara saMkhaguNA, paramapajabie asaMkhaguNA // 54 // rUca - utkRSTayoga vitA - sthitisthAno artha - te thakI aparyApA trasano utkRSTa yoga, paryAptA trasano jaghanya ane utkRSTa yoga saMkhyAta guNa anukrame hoya che. e prakAre (sUkSma ekendriyAdi jIvanA anukrame) sthitinA sthAno kahevA tyAM (pUrvokta sUkSma bAdara ekendriyAdi) aparyAptA karatA paryAptAnA saMkhyAtaguNa kahevA paraMtu aparyAptA beIndriyane viSe asaMkhyAta guNa kahevAM pattA vivaraNa :- A yoganuM alpabahuta zrI bhagavatIjInA 25mAM zatakanA pahelA udeze kahyuM che. tyAM paryAptAnA jaghanyayoga karatA aparyAptAno utkRSTa yoga adhika kahyo che. bIjA bolomAM paNa kramamAM keTalAka pheraphAra che. chatAM ahIM karmaprakRti AdinA AdhAre batAvela che. tatva kevalIgamya. karmaprakRti Adi graMthomAM yoganA paryAyavAcI zabdo vIrya - utsAha- bala - parAkrama - ceSTA - zakti - sAmarthya vigere che. kevalI bhagavAnane paNa yoga vyApAra che. tethI ja karmabaMdha tera guNasthAnaka sudhI kahyo che. jo ke zaktirUpa vIrya kevalI bhagavAnane anaMta che. paraMtu pravRttirUpa vIrya vyApAra dareka Atma pradezamAM asaMkhyAto jANavo. A rIte saMkSepamAM yoganuM varNana karyuM. yoganuM alpabadutva 1 sUkSma aparyA.eka.no utpattinA prathama samayano jaghanya yoga 2 bAdara aparyA.ekeno utpattinA prathama samayano jaghanya yoga asaMkhya guNo 3 aparyA beI. utpattinA prathama samayano jaghanya yoga asaMkhyaguNo 4 aparyA te I. utpattinA prathama samayano jaghanya yoga asaMkhya guNo 5 aparyA ca6. utpattinAM prathama samaya jaghanya yoga asaMkhyaguNo 6 aparyA asaMjJI paMce utpattinA prathama samayano jaghanya yoga asaMkhyaguNo sarvathIalpa. SS
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 14 9 aparyA saMjJI paMce. utpattinA prathama samayano jaghanya yoga asaMkhya guNo 8 aparyA sUkSma eke. aparyApAnA carama samaye utkRSTa yoga asaMkhyaguNo 9 aparyA bAda eke. aparyAptAnA carama samaye utkRSTa yoga asaMkhyaguNo 10 paryA. sUkSma eke. jaghanya yoga asaMkhyaguNo 11 paryA bAdara eke. jaghanya yoga asaMkhya guNo 12 paryA sUkSma eke. utkRSTa yoga asaMkhyaguNo 13 paryA bAdara eke. utkRSTa yoga asaMkhya guNo aparyA beI. aparyAptAvasthAnA caramasamayano utkRSTayoga asaMkhyaguNo 15 aparyA te I. aparyAptAvasthAnA caramasamayano utkRSTayoga asaMkhyaguNo 16 aparyA cau. aparyAptAvasthAnA caramasamayano utkRSTayoga asaMkhyaguNo 17 aparyA asaMjJI paMce aparyAptAvasthAnA caramasamayano utkRSTayoga asaMkhyaguNo 18 aparyA saMjJI paMce aparyAptAvasthAnA caramasamayano utkRSTayoga asaMkhyaguNo 19 paryA. beI. jaghanyayoga asaMkhyaguNo 20 paryA te I. jaghanyayoga asaMkhya guNo 21 paryA. cI. jaghanyayoga asaMkhyaguNo 22 paryA asaMjJI paMce. jaghanyayoga asaMkhyaguNo 23 paryA saMjJI paMce. jaghanyayoga asaMkhyaguNo 24 paryA beIndriya utkRSTayoga asaMkhyaguNo 25 paryA te Indriya utkRSTayoga asaMkhyaguNo 26 paryA caurindriya utkRSTayoga asaMkhyaguNo 27 paryA asaMjJI paMce utkRSTayoga asaMkhyaguNo 28 paryA saMjJIno utkRSTayoga asaMkhya guNo 29 anuttaravAsI devo utkRSTayoga asaMkhyaguNo 30 raiveyakanA devo utkRSTayoga asaMkhya guNo 31 paryA yugalika manu tiryaMca utkRSTayoga asaMkhya guNo 32 AhArakazarIrI utkRSTayoga asaMkhyaguNo
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sthitisthAnonuM alpabadutva che 33 zeSa devanArakI tiryaMca utkRSTayoga asaMkhya guNo manuSyo (cAragatinA saMzI) A 28 thI 33 sudhInA bola te 28mA bolanA peTA bheda rU5 bola che tema jaNAya che. yoganI jema caude jIvabhede sthitisthAnakonuM alpabahuta kahe che. sthitisthAnaka samaye samaye ekI sAthe baMdhAtI sthitiono samuha te tisthAnaka kahevAya che. ane jaghanyathI utkRSTa sudhI baMdhAtI sthitinA bhedone sthitisthAnako kahevAya che. (vivakSita samaye baMdhAtI sthitinuM pramANa te sthitisthAna, jaghanya sthitibaMdhathI mAMDIne utkRSTa sthitibaMdha sudhInA jeTalA samaya teTalA sthiti sthAno kahevAya che. eTale ke koI aMtarmuhUrtanI jaghanya sthitino baMdha kare te 1luM sthitisthAna, bIjo jIva samayAdhika jaghA sthitibaMdha kare te bIjuM sthiti sthAne, ema samaya samayanI vRddhie utkRSTa sthitibaMdha sudhInA jeTalA bheda te badhA sthitisthAno kahevAya che. ahi aparyApta pachI paryAptAnA ekeka thakI saMkhyAtaguNa sthitisthAnaka che. ane sarva eke. nA sUkSmakSetra palyopamanA asaMkhyatamA bhAgamAM jeTalA samayo teTalA sthitisthAnako che ane eka ekathI saMkhyAtaguNA che paraMtu eke. thI aparyAptA beindriyanA asaMkhyAta guNA che. kAraNake paryApyA bAda ekendriyanA sthitisthAno palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA jeTalA samaya teTalA che. ane aparyAptA beIndriyanA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAtamA bhAganA jeTalA samayo teTalA che. palyo. nA asaM. bhAga karatAM palyo. saMkhyAtamo bhAga asaMkhya gaNo moTo hoya tethI aparyAptA beIndriyanA sthitisthAno asaMkhyAta guNA che. 1. aparyApA karatAM paryAptAnA sthiti sthAnako saMkhyAta guNA che. tenuM kAraNa aparyAptAnI saMzliSTatA ane vizuddhi paryApta karatAM ochI hoya. eTale aparyApAnI saMkliSTatA ane vi ddhi vacce aMtara ochuM ane paryAptAmAM aMtara vadhAre mATe sthitisthAnonuM aMtara vadhAre te saMkhyAtaguNa kahyAM che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha tenA karatA paryAmA beIndriya thI paryAptA saMjJI sudhInAM saMkhyAtaguNa samajavA. 14 jIvasthAnane viSe sthitisthAnanuM alpabadutvanuM yaMtra aparyA.sUkSma eke.nA sthitisthAno palyopamanA asaMkhyA. bhAganA samAyojeTalA sarvathI thoDA aparyA bAda ekeDanA sthitisthAno palyopamanA asaMkhyA. bhAganA samayojeTalA saMkhyAtaguNA paryA. sUkSma eke.nA sthitisthAno palyopamanA asaMkhyA. bhAganA samayojeTalA saMkhyAtaguNA paryA. bAdara eke.nA sthitisthAno palyopamanA asaMkhyA. bhAganA samayajeTalA saMkhyAtaguNA aparyA.beIndriyanA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAtamAbhAganA samayojeTalA asaMkhyAtaguNA paryA.beIndriyanA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAmAbhAganA samayojeTalA saMkhyAtaguNA aparyA.teIndriyanA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAtamAbhAganA samayojeTalA saMkhyAtaguNA paryA.teIndriyanA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAmAbhAganA samayojeTalA saMkhyAtaguNA aparyA.caurindriyanA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAtamAbhAganA samayojeTalA saMkhyAtaguNA paryA.cauridriyanA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAtamAbhAganA samayojeTalA saMkhyAtaguNA aparyA.asaMjJI paMce.nA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAmAbhAganA samayojeTalA saMkhyAtaguNA paryA.asaMjJI paMce.nA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAmAbhAganA samayajeTalA saMkhyAtaguNA aparyA.saMjJI paMce.nA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAmAbhAganA samayo jeTalA saMkhyAtaguNA paryA.saMjJI paMce.nA sthitisthAno aMtarmuhUrta nyUna 30 koDAkoDI sAgaropamanA saMkhyAtaguNA * nA samaya jeTalAM jJAnAvaraNIyanI apekSAe sthitisthAno lakhyAM che. - jJAnAvaraNIya - darzanAvaraNIya - aMtarAyanI apekSAe aMta. jaghanyasthiti baMdha hovAthI aMta. nyUna 30 koDAkoDInA samaya jeTalAM - nAma - gotranAM ATha muhUrta jagha. sthitibaMdha hovAthI AThamuhUrta nyUna 20 koDAkoDInA samaya jeTalAM, vedanIyanAM 12 muhUrta nyUna 30 koDAkoDInA samaya jeTalAM ane AyuSyamAM aMtarmu nyuna 33 sAgaropamanA samaya jeTalAM saMjJInA sthiti sthAno jANavAM - 1 palyo. nA asaM. bhAga karatAM palyo. no saMkhyAtamo bhAga asaMkhyagaNo moTo hoya mATe tenA samayo paNa asaMkhya guNa thAya mATe sthitisthAno asaM. guNA.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ aparyAptAvasthAmAM yogavRddhi darekamAM jaghanya sthitibaMdha te prathama sthitisthAna, utkRSTa sthitibaMdha te carama sthitisthAna jANavuM. yogavRddhi ane karmamAM adhyavasAya saMkhyA paikhaNamasaMkhaguNaviria, apajapaiThiima saMkhalogasamA / ajjhavasAyA ahiyA sattasu Ausu asaMkhaguNA // 55 // pavaLuM - pratyeka samaye aAvattAyA -. adhyavasAyo asaMhanuLaviriya - asaMkhyAtaguNa vIryavALA ahiyA - adhika artha :- aparyAptA jIvo pratyeka samaye asaMkhyAtaguNa vIryavALA hoya ane pratyeka sthitibaMdhe asaMkhyAtA lokAkAzanA AkAza pradeza pramANa adhyavasAyo hoya che. sAtakarmane viSe te pratyeka sthitinA adhyavasAyo vizeSAdhika ane AyuSyakarmane viSe asaMkhyAtaguNa hoya ||papA vivaraNa :- have yogavRddhinuM svarUpa kahe che. aparyAptAne prati samaye asaMkhyAtagaNI yoga vRddhi hoya che. utpattinA pahelA samaya karatA bIjA samaye asaMkhyAtagaNI yogavRddhi hoya che. tenA karatA trIjA samaye asaMkhyAtagaNI vIryavRddhi e pramANe aparyAptAnA carama samaya sudhI jANavuM. kAraNake aparyAptA vasthAmAM vIryAntarAyano kSayopazama ane yoga vyApAra vadhato rahe che. " yaduktaM - savvovi apajjato paikhaNaM asaMkhaguNAe jogavRr3aDhIe "yavun vati'' sthitibaMdhanA adhyavasAya : eka eka sthitibaMdhanA hetubhUta asaMkhya lokAkAzanA AkAza pradeza pramANa adhyavasAyasthAno hoya che. eka sthitibaMdha judA judA asaMkhya adhyavasAyothI baMdhAya che. tethI dareka sthitisthAnanA asaMkhyAtA adhyavasAyasthAno che. jema jema sthitibaMdha vadhe tema tema tenA adhyavasAyasthAnonI saMkhyA vizeSAdhika hoya eTale ke jaghanya sthitinA kAraNabhUta judA judA asaMkhyAtA adhyavasAyo hoya, 92
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha uttarottara sthitibaMdha vadhe te te sthitibaMdhamAM trikALavartI aneka jIvanI apekSAe adhyavasAyasthAnonI saMkhyA uttarottara yAvat utkRSTa sthiti sudhI adhika adhika hoya che. eTale AyuSya sivAya sAta karmane viSe vizeSAdhika hoya che. paraMtu AyuSyakarmane viSe asaMkhyAtaguNA hoya che kAraNake AyuSyanA sthitisthAno thoDAM che ane temAM te adhyavasAyono samAveza thAya che mATe AyuSyanI jaghanyasthitinAM asaMkhyAta lokAkAzanA pradeza jeTalA adhyavasAyasthAno ane samayAdhika bIjI sthitie asaMkhyaguNA ema utkRSTa sthiti sudhI asaMkhya guNA adhyavasAyasthAno hoya che. sthitibaMdhanA adhyavasAyo eTale karmanI sthiti bAMdhavAmAM kAraNabhUta je kaSAyonA aMza te kaSAyAMzanuM nAma adhyavasAya che. sarvasthitisthAnonA kula adhyavasAyasthAno paNa asaMkhyAtA che. asaMkhyAtA lokAkAza pradeza pramANa che. paraMtu eka eka sthitisthAnanA adhyavasAyasthAno karatAM sarva sthitisthAnonAM asaMkhyaguNA che. tema jANavuM. prakRtiono abaMdhakALa tirinirayatijoANaM, narabhavajua sacaupallatesahU~ / thAvaracauigavigalA, - yavesu paNasIisayamayarA 56 // - saM5rbha - cAra palyopamasahita gayaRT - sAgaropama artha - tiryaMcatrika, narakatrika ane udyota nAmakarma (e sAta prakRti) no manuSyabhavo sahita cAra palyopama adhika ekaso tresaTha sAgaropama utkRSTa abaMdhakALa jANavo. sthAvara catuSka, ekendriyajAti, vikasendriya ane Atapa nAmakarmane viSe manuSyabhava yukta cAra palyopama adhika ekaso paMcAzI sAgaropama utkRSTa abaMdhakALa jANavo. pa6 vivaraNa:- have uttara prakRtine viSe abaMdhakALa kahe che. koI eka prakRti, satata amukakALa sudhI na baMdhAya tene (te kALane) te prakRtino abaMdhakALa kahIe. T93
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ che prakRtiono abaMdhakALa che tiryacatrika, narakatrika ane udyota e sAta prakRtino utkRSTa abaMdhakALa paMcendriyane viSe (paMcendriyapaNAmAM) che te kahe che : koI traNa palyopamanA AyuSyavALo yugalika manuSya - tiryaMca potAnA bhAvamAM bhava svabhAve A sAta prakRtio na bAMdhe. naraka, tiryaMcamAM upajavAnuM nathI mATe, yuga. mAM bhavanA chellA aMtarmu. mAM samyakatva pAme tyAMthI bIjo bhava 1 palyopamanA AyuSyavALA saudharma devalokamAM thAya. tyAM samyakatva sahita gayela hovAthI guNa svabhAve A sAta prakRti na bAMdhe. tyAMthI trIjA bhava manuSyamAM samyakta sahita Ave, tyAM cAritra laI cothe bhave 9 mA raiveyakamAM 31 sAgaropamanI sthitivALo devA thAya. tyAM bhavasvabhAve sAta prakRti na bAMdhe pachI samaktino kALa vadhI javAthI devamAM gayA pachI aMtarmuhUrta pachI mithyAtva pAme. aMte. kSAyo. samyakatvapAmI marIne pAMcamAM bhave manuSyamAM utpanna thaI sarvavirati athavA dezaviratipaNe pALI vacamAM manuSyanA bhava karavA pUrvaka traNa vAra aTutamAM jAya. 66 sAgaropama pUrA karIne manuSyamAM Ave. aMtarmuhUrta mizrapaNe pAme pachI samyakatva sahita sarvavirati pAmI bevAra anuttara vimAne athavA traNavAra acyate 66 sAgaropama samyakatvakALa pharIthI pure tyAM guNa svabhAve A prakRti na bAMdhe. ahIM samyakatvamAMthI mithe javAnuM karmagraMthanA mate jANavuM. siddhAMtamAM samyakatvamAMthI mithe na javAya paraMtu mithyAtvamAMthI javAya ema kahyuM che.' e rIte manuSyanA sAtabhava sahita cAra palyopama adhika (3116666) 163 sAgaropama sudhI A 7 prakRti na bAMdhe. cAra palyopama sahita 163 sAgaropamanA abaMdhakALa pachI jo jIva mokSa na jAya to avazya mithyAtvapaNuM pAme ane uparanI sAta prakRtino baMdha zarU thaI jAya. 1. lAyopazama samyaktano utkRSTathI niraMtarakALa 66 sAgaropamathI kaMIka adhika che. 2. micchatA saMkaMtI, aviruddhA hoi sammamIsesu / misAmo vAro], sA mirjha na 3 mAM |(bRhata ka.bhA.gA.114)
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha uktaM - paliyAiM tinnibhogA - vaNimi bhavapaccayaM paliyamegaM / sohamme sammatteNa, narabhave savvaviraINa // 1 // micchI bhavapaccayao, gevijje sAgarAi~ igatIsaM / aMtamuhuttUNAI sammattaM taMmi lahiU NaM 112 || virayanarabhavaMtario, aNuttarasuro u ayarachAvaTThI / missaM muhuttUmegaM, phAsiya maNuo puNo virao // 3 // chAvaTThI ayarANaM, accuyae virayanarabhavaMtario / tirinarayatigujjoyANa, esa kAlo abaMdhaMmi // 4 // sthAvara catuSka, ekeMdriyajAti, vikaleMdriyatrika ane Atapa nAmakarma e navaprakRtino utkRSTa abaMdhakALa manuSyanA bhavo sahita 4 palyopama sahita ekaso paMcAzI sAgaropama hoya. te A pramANe, koI eka jIva chaThThI tamaHprabhAe 22 sAgaropamanA AyuSyavALo nAraka hoya. chellA aMtarmu. mAM kSAyo. samyakatvapAmI manuSya thaI samyaktvasahita 4-5lyopamanA AyuSyavALo saudharma devatA thAya. tyAMthI manuSya thaI saMyama pALI navamA traiveyakamAM 31 sAgaropamanI sthitivALo deva thAya. tyAM jaI aMtarmu. pachI mithyAtva pAme aMte samyakatva pAmI marIne manuSyabhavamAM AvI dezavirati athavA sarvavirati grahaNa karI manuSyanA bhava karavA pUrvaka traNavAra acyute jaI 66 sAgaropamano kALa puro karI manuSyamAM Ave ahIM kSAyopazama samyakatvano kALa pUrNa thavAthI aMtarmuhUrta mATe mizrapaNuM pAme. ane aMte samyakatva pAmI pharI bIjIvAra bevAra anuttara vimAne athavA traNavAra acyute 66 sAgaropamano samyaktvano kALa pUrNa kare. A rIte (22-31-66-66) 185 sAgaropama ane 4 palyopama ane vaccenA manuSyanA bhavo sahitanA kALamAM A nava prakRti baMdhAya nahI. tethI teno bhavapratyaye ane samyakatva pratyaye abaMdhakALa 185 sAgaropama ane 4 - palyopama kahyo che. samyakatvAdi hoya tyAM guNathI na baMdhAya ane deva-nArakInA bhavamAM bhavasvabhAve na baMdhAya mATe A abaMdhakALa saMbhave. 95
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 prakRtiono abaMdhakALa che yaduktaM - chaTThIe nerai o, bhavapaccayao u ayarabAvIsaM / desavirao ya bhaviuM, paliyacaukkaM paDhamakappe ||1 !! puvvuttakAlajogo, paMcAsIyaM sayaM saMcaupallaM / AyavathAvara cauvigala - tiya gaegiMdia abaMdho ||2|| aMte - eTale chellA aMtarmuhUrtamAM ane tyAM jaI eTale te bhava pAmI aMtarmuhUrta pachI ema badhe samajavuM. apaDhamasaMghayaNAgii - khagai aNamicchaduhagathiNatigaM / nianapuitthi dutIsaM, paNiMdisu abaMdhaThi paramA 57 // vaMghaki - abaMdhasthiti parama - utkRSTa artha - pahelAne varjIne saMghayaNa, saMsthAna ane azubha vihAyogati, anaMtAnubaMdhI kaSAya, mithyAtva mohanIya; durbhagatrika, thiNadvitrika, nIcagotra, napuMsakaveda ane strIveda e (25-prakRtti) nI abaMdhasthiti narabhava yukta ekaso batrIza sAgaropama jANavI. e 41 prakRtinI utkRSTa abaMdhasthiti paMcendriyane viSe jANavI pachA vivaraNa :- paheluM saMghayaNa varjI pAMca saMghayaNa, paheluM saMsthAnavarjI pAMca saMsthAna, azubha vihAyoMgati, anaMtAnubaMdhi cAra kaSAya, mithyAtva mohanIya, durbhaga, dusvara, anAdeya, nidrA-nidrA, pracalA-pracalA, thiNaddhi, nIcagotra, napuMsakaveda ane strIveda e 25 prakRtino ekaso batrIza sAgaropamano abaMdhakALa hoya te A pramANe : prathama manuSyabhavamAM samyakatva pAme. samyakatva sahita dezavirati athavA cAritra pALI traNa vAra manuSyanA bhavasahita amruta devalokanA bhava kare. ahIM samyakatva sahita gayela hovAthI guNasvabhAve e paccIza prakRtino baMdha kare nahi ane 66 sAgaropamano samyakatvakALa pUrI manuSyabhavamAM Ave. lAyopazama samyakatva no kALa pUrNa thavAthI ahIM aMtarmuhUrta mizrapaNuM pAme aMte samyakatva pAmI cAritra pALI be vAra anuttaranA eTale ke vijyAdinA athavA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha traNavAra ayyatanA bhava karI 66 sAgaropama lAyopazama samyakatvano kALa pUre eTale 132 sAgaropama lage guNasvabhAve A paccIza prakRti na bAMdhe. yaduktaM - paNavIsAe abaMdho, ukkoso hoi sammamIsajue | battIsa sayamayarA, do vijae accue ti bhavA ||1|| paMcendriyane viSe 41 prakRtinI abaMdha sthiti - abaMdhakALa utkRSTa ATalo hoya te uparAMta kALa rahe to avazya te prakRtino baMdha thAya athavA abaMdhaka thaI mokSe jAya. A abaMdhakALa paMcendriyanI apekSAe kahyo che. ekendriyanI apekSAe nahI. kAraNake A prakRtiomAM naraka dvika vigere keTalIka pravRtio eke. Adi bAMdhe nahI. anaMtAnubaMdhI Adi keTalIka niraMtara baMdhAya ane sthAvara nAma Adi keTalIka aMtarmuhUrte aMtarmuhUrta parAvartamAne baMdhAya mATe A abaMdhakALa paMcendriyapaNAnI apekSAe kahyo che. graMthakAre nahI kahela prakRtiono abaMdhakALa. have 79 prakRtino abaMdhakALa anyagraMthonA AdhAre kahevAya che. pratyAkhyAnI -4, apratyAkhyAnI-4, manuSyatrika-3, audArikadrika-2, ane vaja RSabhanArAca saMghayaNa-1, e cauda prakRtino utkRSTa abaMdhakALa dezona pUrvakroDa varSa che. dezona pUrvakoDI lage saMyamI A 14 prakRti na bAMdhe ane zeSa 64 prakRtio :jJAnAvaraNIya-pa, darzanAvaraNIya-6, vedanIya-2, gotra-1, aMtarAya-5. mohanIyanI 11: saMjvalana-4, hAsyAdi-6, puruSaveda nAmanI 34 te piMDanI15, pratyeka-6, traNa-10, sthAvara-3 prakRtino aMtarmuhUrta utkRSTa abaMdhakALa che. aMtarmuhUrtano abaMdhakALa zreNInI apekSAe ghaTe. A prakRtio zreNImAM caDe tyAre baMdhavicchedasthAna pachI na baMdhAya. ane 11 mA guNasthAnethI paDe ane baMdhayogya sthAna pAme tyAre pharI aMtarmuhUrtamAM 1. keTalAka graMthomAM prathama vijayAdinA bhava ane bIjIvAra vijyAdi athavA acutanA bhava ema batAvela che. tethI bIjIvAra vijayAdinA be bhava kahIe to vinayavivu virama: vijayAdi kicarama avatAravALA che evo niyama na mAne temanA mate jaNAya che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRtiono abaMdhakALa baMdhAya che. mATe utkRSTathI abaMdhakALa aMtarmuhUrta kahela che. devAyuno abaMdhakALa sAdhika 33 sAgaropama che. abaMdhakALa pUravAnAM sthAna ane satata baMdhakALa vijayAisu gevijje, tamAi dahisaya dutIsa tesaTuM / pAsIr3a sayayavaMgho, pa(r)tii suravivihune 158 In . tamAruM - tama:prabhA nArakImAM yavaMgho - satata niraMtara baMdha vaTiyadutIra - ekasobatrIza sAgaropama pati - traNa palyopama artha - vijayAdika ne viSe, raiveyaka ane vijayAdikane viSe temaja tama prabhA, raiveyaka ane vijayAdikane viSe gayela jIvanI utkRSTa abaMdhasthiti anukrame ekasobatrIsa, ekaso tresaTha, ane ekaso pacAzI sAgaropama sahita manuSyanA bhavo hoya. devadvika, ane vaikriyadvikano traNa palyopamano niraMtara baMdha hoya ApaTA vivaraNa - utkRSTa abaMdhakALa kyAM pUrNa thAya che te kahe che : vijayAdike 2 vAra ane azrute 3 vAra ema 13ra sAgaropama. raiveyake 1 vAra, pachI vijayAdike 2 vAra ane azrute 3 vAra ema 163 sAgaropama thAya. tama prabhAe 1 vAra, navamI raiveyake 1 vAra, pachI vijayAdike 2 vAra ane acyate 3 vAra ema 185 sAgaropama thAya. vacce vacce manuSyanA jeTalA bhava thAya teTalo kALa adhika jANavo. niraMtara baMdhakALa adhuvabaMdhI 73 prakRtino niraMtara (satata) baMdhakALa kahe che. koI eka prakRti amuka kALa sudhI satata, baMdhAya tene (takALane) niraMtara baMdha kALa kahevAya. devaddhika ane vaikriyadika A cAra prakRti yugalIyA avazya bAMdhe mATe tene utkRSTapaNe traNa palyopama sudhI baMdhAya tethI e cAra prakRtiono niraMtara baMdhakALa traNa palyopama thAya. devadrika ane vaikriyaddhika parAvartamAna prakRti hovAthI jaghanya 1 samaya hoya che. jaghanya samaya te mithyAtva guNa. mAM eka samaya pachI adhyavasAya
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha azubha thAya to anya gati bAMdhe, te apekSAe ghaTe che. samayAdasaMkhakAlaM, tiriduganIesu Au aMtamuhU / 3rati kalA , sAyari puvyavo lls9I saM526 - asaMkhyAta pudgalaparAvarta putroDULa - pUrvakoDI varSathI kaMIka nyUna, sAyari - zAtAvedanIyano satata baMdhakALa artha :- tiryaMcaddhika ane nIcagotrano samayathI mAMDIne asaMkhyAtakALa paryata niraMtara baMdha hoya, AyuSyakarmano aMtarmuhUrta, audArIkazarIrano asaMkhyAta pudgala parAvarta ane sAtAvedanIyano kaMIka nyUna pUrva koDa varSa niraMtara baMdha hoya palA jalahisayaM paNasIaM, paraghussAse paNiMdi tasacauge / battIsaM suhavihagai, pumasubhagatiguccacauraMse 60 // khAdi - sAgaropama varase - samacaturasa saMsthAnane viSe artha - parAghAta ucchavAsa nAmakarma paMcendriya jAti tathA traNa catuSkane viSe ekaso paMcAzI sAgaropama niraMtara baMdha hoya. zubhavihAyogati, puruSaveda saubhAgya trika (saubhAgya, suvara, Adeya) uccagotra, samacaturasa, saMsthAnane viSe ekaso batrIsa sAgaropama satatabaMdhanI sthiti hoya lAdavA | vivaraNa:- parAghAta, ucchavAsa, paMcendriyajAti, traNacatuSka e sAta prakRti ekaso paMcAzI sAgaropama sudhI niraMtara bAMdhe, tama:prabhAmAM, navaraiveyakamAM ekavAra tathA acyate traNa vAra ane vijayAdike be vAra javA vaDe vacce manuSyanA bhavo kare tyAre 185 sAgara thAya tyAM sudhI niraMtara 7 prakRti bAMdhe. te uparAMta na bAMdhe. ahIM parAghAta ane ucchavAsa e be prakRtio paryAptayogya pravRtio baMdhAya te vakhate ja avazya baMdhAya che. ane 185 sAgaropama kALa daramyAna deva, samyakatvI manuSya ane nAraka avazya paryApta yogya prakRti bAMdhe tethI e sAta
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRtiono niraMtarabaMdhakALa 9 prakRti ekaso paMcAzI sAgaropama lage niraMtara baMdhAya. tathA zubhavihAyogati, puruSaveda, saubhAgya, susvara-Adeya uccagotra, samacaturaDha saMsthAna e sAta prakRti 132 sAgaropama lage niraMtara bAMdhe. traNavAra acutanA, be vAra vijyAdinA ane vacce manuSyanA bhavo kare tyAre 132 sAgaropama thAya tyAM lage niraMtara 7 prakRti bAMdhe. te uparAMtakALa na bAMdhe. abaMdhakALamAM jaNAvyA mujaba - niraMtara baMdhakALa 185 sAgaropama ane 132 sAgaropamano krama jANavo. eTale vistAra tyAMthI jANavo. tiryaMcatika ane nIcagotrano niraMtara baMdhakALa jaghanyathI eka samaya sudhI ane utkRSTathI asaMkhyakALacakra kahyo che te A pramANe agnikAya ane vAyukAya e be bhavasvabhAvathI ja tiryaMcagati prAyogya ja baMdha kare che. ane te be ekendriyanI kAyasthiti eTale ke teukAya ane vAukAyamAM vAraMvAra upajavAnau (svakAya sthitino) kALa asaMkhya utsarpiNI avasarpiNI jeTalo che. eTale ke asaMkhya utsarpiNI avasarpiNI sudhI teu-vAukAyapaNe kAyama rahe che. nIcagotrano baMdha tiryaMcagatinA baMdha sAthe dhruva-avazya hoya tethI nIcagotra paNa satata teTalo kALa baMdhAya tethI e 3 prakRtino satata baMdhakALa asaMkhyAto kALa kahyo. A traNe prakRti parAvartamAna hovAthI jaghanyathI 1 samaya paNa hoya. eka samaya pachI azubhane badale zubha pariNAma Ave to anyagati bAMdhe te apekSAe jANavo. cAra AyuSyano baMdha jaghanya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta sudhI ja hoya mATe teno satata niraMtara) baMdhakALa aMtarmuhUrta che. audArika zarIra nAma. satata asaMkhyAta pudagalaparAvarta sudhI baMdhAya te kahe che : avyavahArarAzimAMthI nIkaLI vyavahAra rAzine prApta thayelA trasa jIvone punaH punaH sUkSma. ekendriya ane bAdara ekendriyamAM jaI utpanna thAya che. 1. vyavahAra rAzivALA ekendriyanI svakAyasthiti asaMkhya pudgala parAvartana che. ahIM avyavahAra rAzivALAnA baMdhanI vivakSA karI nathI. jo te vivakSA karIe to nityanigodavALAnI apekSAe anAdi anaMta satata baMdhakALa ghaTe.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha ekendriyanA bhavamAM jeTalo samaya rahe teTalA samaya sudhI tiryaMca ane manuSyagati prAyogya baMdha kare tenI sAthe audArika zarIranAma karma baMdhAya. ekendriya vagere devagati prAyogya baMdha na kare mATe satata audArika zarIra ja baMdhAya. Ama asaMkhya pudgalaparAvartana kALa sudhI audArika zarIra nAma. ekendriya jIva bAMdhe. kAraNake ekendriyanI svakAyasthiti utkRSTathI teTalI che. tethI utkRSTathI audArika zarIrano satata baMdhakALa asaMkhyAta pudgala parAvartana thAya. ane jaghanyathI eka samaya sudhIno kahyo che. te asaMzI tathA saMjJI paMcendriya jIva 1 samaya pachI pariNAma badalAya to bIjA samayathI vaikriya zarIra nAmakarmano baMdha kare mATe jaghanyathI eka samaya kahyo. sAtAvedanIyano pUrvakroDa varSanA AyuSyavALo manuSya ATha varSanI vaye sarvavirati grahaNa karI navamA varSe kevaLajJAna pAmI kevaLIpaNe vicare tyAre tene kevaLa zAtAvedanIya karmano ja baMdha satata rahe bIjI koI karma prakRti te vakhate baMdhAya nahI tethI zAtAvedanIyano satata baMdha kevaliparyAya AzrayI dezona (9 varSa nyUna) pUrvakroDa varSa jeTalo kahyo. zAtAvedanIya parAvartamAna hovAthI pramatta guNaThANA sudhI utkRSTathI aMtarmuhUrta sudhI temaja jaghanyathI 1 samaya paNa baMdhAya kAraNake eka samaya zAtAvedanIyano baMdha karI pariNAmano hrAsa thAya to bIjA samaye asAtA bAMdhe te apekSAe ghaTe. janma pachI ATha varSa pachI saMyamanA ane dezaviratinA pariNAma Ave ane kevaLajJAna janma pachI nava varSa pachI vahelAmAM vahelu thAya ema bannemAM jANavuM. asukhagai jAi Agii, saMghayaNAhAraniraya joadugaM / thirasubhajasa thAvaradasa, napuitthIdujualamasAyaM ||61|| samayAdaMtamuhutaM, maNudugajiNavaira uraluvaMgesu / ttittIsayarA paramo, aMtamud navi A'nine ||62 || samayAvaMtamuhurtta - samayathI mAMDIne aMtarmuhUrta paryaMta 101
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 prakRtiono niraMtarabaMdhakALa paramo - utkRSTa satatabaMdha nahUti - vaLI jaghanya satata baMdha artha - azubhavihAyogati, azubhajAti, azubhasaMsthAna, azubha saMghayaNa, AhArakadrika, narakaddhika, udyotaddhika, sthiranAma, zubhanAma, yazanAma, sthAvara dazaka, napuMsaka veda, strIveda, beyugala ane asatAvedanIya 61aaaa e 41 prakRtino samayathI mAMDIne aMtarmuhUrta paryata niraMtara baMdha hoya. manuSyaddhika, jinanAma, vajaRSabhanArA saMghayaNa ane audArika aMgopAMga nAmakarmane viSe tetrIza sAgaropama utkRSTa satata baMdha hoya temaja jaghanya niraMtara baMdha cAra AyuSya ane jinanAmakarmane viSe aMtarmuhUrta hoya mArA azubhavihAyogati, azubhajAti -ekendriya ane vikalendriya, paheluM varjIne pAMca saMsthAna paheluM varjIne pAMca saMghayaNa, AhAra,drika, narakaddhika, udyota, Atapa, sthira, zubha, yazanAmakarma sthAvara dazaka, napusaMkaveda, strIveda, hAsya-rati, aratizoka, azAtAvedanIya e 41 prakRtino samayathI mAMDIne aMtarmuhUrta paryata niraMtara baMdha hoya, vaLI A adhuvabaMdhI che mATe aMtarmuhUrta pachI avazya virodhI bIjI prakRti baMdhAya athavA bIjI virodhI prakRti na baMdhAya to baMdha virAma pAme vaLI mithyAtve 1 - samaya bAMdhe ane pariNAma vizuddha thAya tyAre zubha prakRtino baMdha kare tyAre jaghanyathI 1 samaya ghaTe. manuSyaddhika, jinanAma, vaja RSabhanArA saMghayaNa ane dArika aMgopAMga e pAMca prakRtino tetrIsa sAgaropama sudhI niraMtara baMdha rahe, manuSyanA bhavamAM saMyama pALI anuttara vimAne jAya tyAM ATalo kALa A pAMca prakRti niraMtara bAMdhe. cAra AyuSya ane jinanA e pAMca prakRtino jaghanyapaNe aMtarmuhUrta baMdhakALa hoya. AyuSyano baMdha aMtarmuhUrta rahe mATe aMtarmuhUrtano kALa ghaTe paNa 1. jinanAma vinA cAra prakRti manuSyanA bhavamAM Ave eTale baMdha viccheda thAya. paraMtu jinanAmano baMdha pUrvanA ane pachInA manuSya bhavamAM hoya mATe sAdhika (kaMIka nyUna pUrvakroDa sahita) 33 sAgaropama kALa ghaTe. 102
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha eka samaya na ghaTe ane pUrve trIjA bhave jinanA bAMdhato thako upazamazreNI caDhe, tyAM jinanAmano abaMdhaka thaI pAcho paDe ane aMtarmuhUrtamAM jinanA bAMdhI vaLI pAcho upazamazreNI caDhI abaMdhaka thAya tyAre aMtarmuhUrta sudhI ja jinanAmano baMdha pAme mATe eka samaya jaghanyathI kALa ghaTe nahI. A pAMca prakRti sivAya sarva prakRti adhuvabaMdhI hovAthI jaghanyathI 1 samaya baMdhAya. 73 abduvabaMdhI prakRtiono niraMtara baMdha kahyo. bAkInI dhruvabaMdhI 47 prakRtino niraMtara baMdhakALa abhavyane anAdi anaMta, bhavyane anAdisAMta ane patitane sAdisAMta eTale ke jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI dezona ardhapugala parAvartamAna kALa jhayo che. abaMdhakALa (7) tiryaMga-3, naraka-3 ane udyotano - 163 sAgaropama,4 palyo, 7 pUrvakroDa varSa . (9) sthavarAdi-4, kujAti-4 ane Atapano-185 sAgaropama, 4 palyo. - 8 pUrvakoDa varSa (25) pa-kusaMghayaNa, 5-kusaMsthAna 1-mithyAtva, 132 sAgaropama 1-kukhagati, 4-anaMtAnu daubhaMgyAdi-3 , sahita syAnaddhi-3, 1 nIcagotra 1napuveda, 1 strIveda 6 pUrvakroDa varSa (8) apratyA-4, pratyAkhyAnI 4 - dezona pUrvakroDa varSa (5) 2 manuSyaddhika, 2-dArika drika, 1lu saMghayaNa - 3 palyopama (1) manuSpAyuSa :- aMtaH sahita pUrvakroDa, cha mAsa nyUna 33 sAgaropama (1) devAyuSya - sAdhika 33 sAga. zeSa 64 prakRtio : aMtarmuhUrta kALa - niraMtara baMdha kALa (4) deva-2, vaikriya-2 - 3 palyopama (3) tiryaca-2, nIcagotra - asaMkhyakALacakra 1(03.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra 9 prakRtiono niraMtarabaMdhakALa che (4) AyuSya-4 antarmuhUrta (1) audA. zarIra asaMkhya pula parAvarta (1) zAtA vedanIya 'dezAna pUrvakoDavarSa (7) parAghAta, ucchavAsa, paMce. traNa-4no 185 sAgaropama,4 palyo, 8 pUrva.ko.va. (7) sukhagati, pu. veda, saubhAgyAdi-3, uccago. samaya.-132 sAgaropama - 6 pUrvakroDa varSa (41) kukhagati, kujAti, kusaMghayaNa-5, kusaMsthAna-5, jaghanyathI 1 samaya AhA.2, naraka-2, udyota, Atapa, sthira, utkRSTathI aMtarmuhUrta zubha-yaza, sthAvarAdi-10, napuM-veda, strIveda, hAsyAdi-4, azAtAvedanIya (5) -ra) ninAmo Hja RSabho audA upAMgo-33 sAgaropamAM (47) dhruvabaMdhI prakRtioH - (1) abhavyane - anAdi anaMta (2) bhavyane - anAdi sAnta (3) patitane - sAdi sAnta ja. aMta. u. dezona ardha pula parAvarta anubhAga baMdhanuM svarUpa tivvo asuhasuhANaM saMkesavisohio vivajjayao / maMdaraso girimahiraya, jalarehAsarisa kasAehiM ||63 // cauThANAI asuho suhannahA vigdhadesa AvaraNA | punarsanatkAtivara - vArA phesa Tu mArU l64 || tibbo - tIvrarasa sAhiM - kaSAyo vaDe saMvinodiro - saMkaleza ane vizuddhi vaDe vArpha - catu sthAnAdi cAraThANiyo vagere maMvaraso - paMdarasa sugamAphu - beThANiyA vigere rasa rimariyananareddA - parvata, pRthvI, retI ane pANIne viSe rekhA T(){
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha artha - azubha ane zubha prakRtino tIvrarasa anukrame saMkaleza ane vizuddhi vaDe baMdhAya che. maMdarasa viparItANAvaDe baMdhAya che. parvata, pRthvI, retI ane pANIne viSe karela rekhA samAna kaSAyo vaDe azubha prakRtino cAraThANIyo vagere rasa thAya ane zubha prakRtino viparItapaNe catuHsthAnAdi rasa thAya, pAMca aMtarAya, deza-AvaraNa karanArI sAta prakRti, puruSaveda ane saMjvalana 4 kaSAyo (e sattara prakRti) eka ThANiyA, be ThANiyA, traNa ThANiyA ane cAraThANiyA (rasavALI) rasayukta baMdhAya che. bAkInI prakRtio be DhANiyA vagere traNa prakAranA rasa yukta baMdhAya che 64 vivaraNa :- have anubhAgabaMdhanuM svarUpa kahe che. rAgAdikane vaza thayelo jIva siddhane anaMtame bhAge ane abhavyathIM anaMtaguNA paramANuvALAM karma skaMdhanA daliyA prati samaye grahaNa kare che. te pratyeka karma daliyAne viSe paramANu dITha kaSAya sahita lezyAnA pariNAmathI sarva jIva karatAM anaMtagaNA rasanA avibhAga paliccheda utpanna thAya che. A vibhAga paliccheda je kevaLInI buddhie chedIe to paNa be bhAga na thAya tene avibhAga paliccheda kahevAya che. jIve samaye samaye grahaNa karelA karmaskaMdhomAM je rasa baMdhAya che. temAM vargaNA spardhaka ane rasasthAna bane che te A pramANe : vargaNA : samAna rasAMsavALA karma paramANuono samudAya tene vargaNA kahevAya. eka samaye grahaNa karelA karma paramANuomAM sarvathI alpa paraspara samAna ane sarvajIva karatAM anaMtaguNa rasozavALA karmaparamANuono samudAya te pahelA spardhakanI pahelI jAnya vargaNA. tenAthI eka adhika rasAzavALA paramANuono samudAya te bIjI vargaNA, tenAthI eka adhika rasAzavALA paramANuono samudAya te trIjI vargaNA, Ama ekottara rasavRddhivALI abhavyathI anaMtaguNa jeTalI vargaNAo bane che. teno samudAya tene spardhaka kahevAya che. have AgaLa eka rasAMza adhika evA karmapradezo vivakSita samaye jIva vaDe grahaNa karAyelA koIpaNa karmaskaMdhamAM nathI temaja 2 adhika rasAMza, 3 adhika rasAMza is
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanuM svarUpa che ItyAdi adhikatA vALA karma pradezo hotA nathI paraMtu sarvajIva karatAM anaMtaguNa adhika rasAzavALA karmapradezo hoI zake che. Ama pahelA spardhakanI chellI vargaNA karatAM bIjA spardhakanI pahelI vargaNAmAM sarva jIva karatAM anaMtaguNa adhika rasa hoya che. A rIte paraspara samAna ane sarva jIva karatAM anaMta guNa adhika rasavALA karma paramANuono samudAya tene bIjA spardhakanI pahelI vargaNA kahevAya eka adhika rasAMsavALA karma paramANuono samudAya te bIjI vargaNA. A rIte ekottara vRddhivALI abhavyathI anaMtaguNa, siddhanA anaMtamA bhAga jeTalI vargaNAono samudAya tene bIjuM spardhaka kahevAya che. A pramANe eka spardhaka ane bIjA spardhakanI vacce sarva jIva karatAM anaMtaguNa jeTaluM aMtara hoya che. rasasthAna eka samayamAM grahaNa karelA karma paramANuonA rasanI apekSAe banelA abhavyathI anaMtaguNa athavA sarva siddhathI anaMtamA bhAganA spardhakono samuha tene rasasthAna kahevAya che. jIva samaye samaye eka eka rasasthAna bAMdhe che eTale ke eka samaye grahaNa karelA karma paramANuomAMthI eka eka rasasthAna bane che. kaSAya sahita lezyA te rasabaMdhanuM mukhya kAraNa che. rasabaMdha : kaSAya sahita lezyAnA pariNAma vaDe eka eka prakRtimAM sarva jIva karatAM anaMtaguNa rasa utpanna thAya tene rasabaMdha kahevAya che. AvA rasasthAno sarvajIvanI apekSAe asaMkhyAtA eTale asaMkhyAtA lokAkAza pradeza pramANa hoya che. jIva kaSAyanA udayavALo hoya tyAM sudhI eTale dazamAM guNasthAnaka sudhI samaye samaye eka eka rasasthAna bAMdhe che. 1. dareka spardhakanI nIcenI vargaNA karatAM uparanI vargaNAomAM samAna rasAMsavALA paramANuo vizeSahIne vizeSahIna hoya che. eTale ke sarvathI alparasavALA karma paramANuonI prathama vargaNA karatAM bIjI vargaNAmAM paramANuo vizeSa hIna hoya che ema uttarottara samajavuM. 106
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha eka samaye eka rasasthAna baMdhAya che. . jIvo anaMtA hovA chatAM asaMkhyAtA rasasthAno che. tenuM kAraNa sthAvarajIvomAM anaMtA anaMtA jIvo samAna - sarakhuM rasasthAna bAMdhatA hoya che. ane trasamAM paNa eka eka rasasthAna asaMkhya asaMkhyajIvo bAMdhatA hoya che. niMbuccharaso sahajo duticaubhAgakaDhiikkabhAgaMto / mAtA judo judA judAM judALa tu Il65 | | zabdArtha niMguccharaso - lIMbaDAno rasa ane zeraDIno rasa rumAto - eka bhAga bAkI rahe te sahaMno - svAbhAvika rasa luhANa - azubha prakRtino kutiyamAvaDhi - be-traNa cAra bhAge ukALelo su6 - zubha rasa suhA - zubha prakRtino artha - lIMbaDA ane zeraDIno svAbhAvika rasa tathA be-traNa ane cAra bhAge ukALelo eka bhAga rahe te azubha prakRtino eka ThANiyo vagere azubha rasa ane zubha prakRtino zubha rasa jANavo. pApA : - vivaraNa :- azubha prakRtiono rasa lIMmaDA jevo kaDavo duHkha ApanAra azubha ane zubhaprakRtiono rasa zeraDInA rasanI jema sukha ApanAra zubha kahevAya che. have azubha prakRti ane zubha prakRtino eka ThANiyAdika rasa upara dRSTAMta kahe che. jema liMmaDAno azubha ane zeraDIno zubha rasa te sahaja hoya che. tene eka ThANiyo kahevAya che. tenA be bhAga kalpI eka bhAga ukALIne eka bhAga bAkI rahe tene be ThANiyo rasa kahevAya. traNabhAga kalpI be bhAga ukALI ane eka bhAga bAkI rahe te traNa ThANiyo rasa kahevAya ane cAra bhAga kalpI traNa bhAga ukALI eka bhAga bAkI rahe te cAra ThANiyo rasa kahevAya. A pramANe 107
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanuM svarUpa eka ThANiyA vagere azubha prakRtiono azubha rasa hoya che ane zubha prakRtiono zubha rasa hoya che. eka ThANiyA rasa karatAM anaMtaguNa virya (pAvara) vALo be chANiyo rasa hoya, be DhANiyA karatAM traNa ThANiyo ane traNa ThANiyA karatAM cAra ThANiyo rasa paNa anaMtaguNa vIrya (pAvara) vALo jANavo. ghAtI prakRtiono pApaprakRtino cAra ThANiyo rasa sarvaghAtI hoya pApaprakRtino traNa ThANiyo rasa sarvaghAtI hoya pApaprakRtino be ThANiyo utkRSTa rasa sarvaghAtI hoya pApaprakRtino be chANiyo madhyama rasa sarvaghAtI hoya pApaprakRtino be ThANiyo jaghanyarasa dezaghAti hoya pApaprakRtino eka ThANiyo rasa dezaghAti hoya. kevaLajJAnAvaraNa ane kevaLadarzanAvaraNa pApa prakRti che. to paNa teno eka ThANiyo rasa na hoya kAraNake sarvaghAtI che. teno jaghanyathI be ThANiyo rasa baMdhAya. * azubha 82 prakRtino tIvrarasa saMkliSTatAthI baMdhAya che eTale ke jema kaSAya vadhe tema rasa vadhe ane kaSAya ghaTe tema rasabaMdha ghaTe che. zubha 42 prakRtino tIvrarasa vizuddhithI baMdhAya che eTale ke jema kaSAya vadhe tema rasa ghaTe ane kaSAya ghaTe tema sabaMdha vadhe che. azubha prakRtino paMdarasa vizuddhithI ane zubhaprakRtino maMdarasa saMkliSTatAthI baMdhAya che. kayA kaSAyathI kayo rasa baMdhAya te kahe che. azubhaprakRtino tIvrarasa parvatanI rekhA samAna anaMtAnubaMdhI kaSAye karI cAraThANIyo rasa baMdhAya. pRthvInI rekhA samAna apratyAkhyAnIya kaSAye karI traNa ThANIyo rasa baMdhAya retInI rekhA samAna pratyAkhyAnIya kaSAye karI beThANIyo rasabaMdhAya ane pANInI rekhA samAna saMjvalana kaSAye karI sattara prakRtino eka jus
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha ThANIyo rasa baMdhAya che. zubhaprakRtino rasabaMdha tenAthI viparita te A pramANe - pANInI rekhA ane retInI rekhA samAna saMjvalana ane pratyAkhyAnIya kaSAye karI zubha prakRtino cAra ThANIyo rasa baMdhAya. pRthvInI rekhA samAna apratyAkhyAnIya kaSAye karI traNa ThANIyo rasa baMdhAya ane parvatanI rekhA samAna anaMtAnubaMdhI kaSAye karI be ThANiyo rasa baMdhAya, eka ThANiyo rasa zubha prakRtino hoto nathI. kAraNake te saMkSipta pariNAma vakhate khAsa zubha prakRtio baMdhAtI nathI. ane je baMdhAya che teno tathAsvabhAve eka ThANIyo rasa baMdhAto nathI. have keTalI prakRtino keTalo rasa baMdhAya te kahe che. pAMca aMtarAya, dezaghAtI AvaraNa karanArI sAta prakRti eTale kevaLaddhika varjIne cAra jJAnAvaraNIya ane traNa darzanAvaraNIya. puruSaveda ane saMjvalana cAra kaSAya A sattara pravRttino eka ThANiyo, be ThANiyo traNa ThANiyo ane cAra ThANiyo ema cAre prakAranA rasayukta baMdhAya che. A sattara prakRtino eka ThANiyo rasa anivRtti bAdara guNaThANAnA saMkhyAtA bhAga gayA pachI baMdhAya che. bAkInI 103 prakRtino be ThANiyo, traNa ThANiyo ane cAra ThANiyo rasa baMdhAya, paNa eka ThANiyo rasa baMdhAya nahi. kAraNake azubha prakRtino eka ThANiyo rasa anivRttinAdara guNaThANAnA saMkhyAtA bhAga pachI ja hoya che. mATe tyAM na baMdhAtI hovAthI 65 azubha prakRtino eka ThANiyo rasa na baMdhAya ane je kevaLajJAnAvaraNIya ane kevaladarzanAvaraNIya e be azubha prakRti tyAM baMdhAya che paNa A be prakRti to sarvaghAtI che. mATe tathAsvabhAve A prakRtiono eka ThANiyo rasa baMdhAya nahi. be ThANiyo ja baMdhAya ane zubha prakRtiono to eka ThANiyo rasa hoya ja nahi. kAraNake ativizuddhie vartato hoya tyAre zubha prakRtino sAra ThANiyo rasabAMdhe ane jo ati saMkliSTa thAya to zubha prakRtino baMdha na kare tethI tat prAyogya saMkliSTa thAya tyAre be ThANiyo rasa baMdhAya, zubhano svabhAva ja evo che tethI eka ThANiyo rasa baMdhAya nahi. 109
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanuM svarUpa gA. 63-64mAM jaNAvyA mujaba anaMtA. kaSAya vaDe pApa prakRtiono cAra ThANIyo rasa baMdha thAya tema kahela hovA chatAM mithyAtva guNa. mAM vartato jIva upazama samyakatva prApta karatI vakhate karaNakALa pUrve aMtarmuhUrtamAM pApa prakRtiono cAra ThANIyA ne badale be ThANIyo rasa bAMdhe ema kahela che. tethI gA. 63-64 no bhAvArtha parAvartamAna prakRtionI apekSAe jANavo. vaLI tIvra anaM. kaSAya vaDe cAra ThANIyo rasa baMdhAya ane madhyama ke maMda hoya to traNa ThANIyo be ThANIyo paNa baMdhAya tethI kayA kaSAyathI kaI kaI prakRtio no kayo rasa baMdhAya te A pramANe. kaSAya pApaprakRti , puNyaprakRti tIvra anaMtAnubaMdhI vaDe cAra ThANIyo beThANIyo madhyama anaMtAnubaMdhI" traNa ThANIyo traNa ThANIyo maMda anaMtAnubaMdhI" be ThANIyo cAra ThANIyo tIvra apratyA." traNa ThANIyo be ThANIyo madhyama apratyA." traNa ThANIyo traNa ThANIyo maMda apratyA." be ThANIyo cAra ThANIyo tIvra pratyA." be ThANIyo traNa ThANIyo madhyama pratyA." be ThANIyo traNa ThANIyo maMda pratyA." beThANIyo cAra ThANIyo tIvra saMjvalana" be ThANIyo cAra ThANIyo madhyama saMvalana" be ThANIyo cAra ThANIyo maMda saMjavalana (sattara pravRtiono) eka ThANIyo cAra ThANIyo kevaLajJAna. keva. darza. no beThANIyo guNa. ne viSe rasa baMdha guNasthAnaka pApano 1-2 guNa. 2-3-4 ThANIyo 2-3-4 ThANIyo puNyano
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 3-4 guNa. 2-3 ThANIyo 2-3-4 ThANIyo 5 thI 8 guNa. 2 ThANIyo 3-4 ThANIyo 9 mA guNa. 2-1 ThANIyo 4 ThANIyo 10 mA guNa. 2-1 ThANIyo 4 ThANIyo utkRSTa rasabaMdhanA svAmI tivvamigathAvarAyava, suramicchA vigala suhama nirayatigaM / tirimaNuAu tirinarA, tiriduga chevaTTa sura nirayA ||66 // tirva - utkRSTa anubhAga suracchiA - mithyAdaSTi devatA artha:- ekeMdriya jAti, sthAvaranAma ane Atapa nAmakarmano utkRSTa rasabaMdha. mithyAdRSTi devatA kare. vikalaiMdriyatrika, sUkSmatrika, narakatrika, tiryaMcAyuM ane manuSyAya (e agyAra) no utkRSTa rasabaMdha mithyAtvI tiryaMca ane manuSyo kare, tiryaMcaddhika ane chevaTTA saMghayaNano utkRSTa rasabaMdha devatA athavA nArakI kare 66 vivaraNa :- ekeMdriya jAti, sthAvaranAma no IzAna sudhInA mithyAtvI devatA tIvrarasa bAMdhe che. IzAnathI uparanA devo ekendriya, sthAvaranAma bAMdhe nahi. nArakI paNa ekendriya jAti bAMdhe nahi. ekendriya ane sthAvara e azubha prakRti che teno utkRSTa rasa saMkliSTatAthI baMdhAya che. manuSya ane tiryaMca ati saMkliSTa thAya to narakagati prAyogya baMdha kare ane thoDA saMkliSTa hoya tyAre ekendriya prAyogya baMdha kare paraMtu utkRSTa rasa na baMdhAya. mATe devatA jyAre ati saMkliSTa thAya tyAre ekendriya ane sthAvarano utkRSTa rasa bAMdhe che. Apa nAma karmae zubha prakRti che. teno utkRSTa rasa vizuddhithI baMdhAya che. ekendriyanI sAthe Ata" nAma karma baMdhAya che. tethI naraka to A prakRti bAMdhe nahi. manuSya tiryaMca ane IzAna sudhInA deva Apane bAMdhavA tadyogya vizuddha pariNAma vALo thAya tyAre A prakRti utkRSTa rasathI bAMdhe.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanA svAmI vikalendriyatrika sUkSmatrika ane narakaAyuSya A sAta prakRti azubha che tethI utkRSTa 2sa saMkliSTatAthI baMdhAya che. deva ane naraka A prakRti bhavapratyaye bAMdhe ja nahi. tethI tenA baMdhaka manuSya ane tiryaMca che. manuSya ane tiryaMca ati saMkliSTa thAya to narakagati prAyogya baMdha kare tethI tene yogya saMkliSTa pariNAma vALo thAya tyAre A sAta prakRtino utkRSTa rasa bAMdhe che. narakakrika e azubha prakRti che. tethI teno utkRSTa rasa saMkliSTatAthI baMdhAya che deva ane nAraka A prakRti bhavasvabhAve bAMdhe ja nahi. tethI tenA baMdhaka mithyAtvI manuSya ane tiryaMca hoya. teo ati saMkliSTa thAya tyAre A prakRti utkRSTa rasathI bAMdhe che. tiryaMcAyu ane manuSyAyu e zubha prakRti che. tethI utkRSTarasa vizuddhithI baMdhAya, devo 3 palyopamanuM tiryaMca ane manuSyanuM utkRSTa rasavALu AyuSya bAMdhe nahi tethI tenA baMdhanA svAmI manuSya ane tiryaMca che. vaLI bahu vizuddhithI AyuSya baMdhAya nahI mATe tadyogya vizuddha mithyA. manuSya-tiryaMca tenA utkRSTa rasanA baMdhaka che. tiryaMcaddhika e azubha prakRti che tethI utkRSTa rasa saMkliSTatAthI baMdhAya, manuSya ane tiryaMca ati saMkliSTa thAya to narakadvika bAMdhe tethI tenA baMdhaka ati saMkliSTa sahasrAra sudhInA devo ane nArako che. sahasrAra thI u52nAM devo manuSya gati prAyogya ja baMdha kare che. ane chevaTTu saMghayaNa no utkRSTarasa paNa saMkliSTatAthI hoya che. IzAna sudhInA devo ati saMkliSTa thAya to ekendriya prAyogya baMdha kare tyAre chevaTuM saMghayaNano baMdha kare nahi mATe tenA baMdhanA svAmI ati saMkliSTa sanathI sahasrArasudhInA devo ane nArako che. viuvisurAhAradugaM sukhagaivannaceutea jiNasAyaM / samacau paraghA tasadasa, paNidi sAsucca khavagA u ||67 || jIvanta 3 - (sUkSmasaM5rAya ane apUrvaka2Na guNaThANAvALA) artha :- vaikriyadvika, suradvika, AhArakaddhika, zubha vihAyogati, varNacatuSka, 112
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha tejasa catuSka, jinanAma, sAtA vedanIya, samacaturaasaMsthAna, parAghAtanAma, trasadazaka, paMcendriyajAti, ucchavAsanAma ane uccagotra e batrIsa prakRti no utkRSTa rasabaMdha (sUkSmasaMparAya ane apUrvakaraNa guNaThANAvALA) kSapaka kare 67 vivaraNa :- A batrIsa prakRti zubha che. tethI teno utkRSTarasa vizuddhithI baMdhAya A batrIsa prakRtimAMthI yazanAma uccagotra ane zAtAvedanIya sivAyanI 29 prakRtinA ati vizuddha kSapaka apUrvakaraNa svabaMdha viccheda samaye utkRSTa rasa bAMdhe kAraNake zubhaprakRti hovAthI vizuddha pariNAmavALA jIva jANavA. AThamA guNaThANe kSapaka ane upazAmaka ema banne prakAranA jIvo hoya che. temAM upazAmaka karatAM kSepakane vizuddhi vadhAre hoya che. apUrvakaraNamAM paNa pratisamaye anaMtaguNI vizuddhi hoya tethI potAnA baMdhanA viccheda samaye sauthI vadhAre vizuddhi hoya che eTale ke A 29 prakRtino utkRSTarasa AThamAnA chaThThA bhAge hoya che. zeSa 3 uccagotra, yaza ane zAtAvedanIyano utkRSTa rasa sUkSmasaMparAyanA carama samaye kSapakane hoya che. tamatamagA ujjo sammasurA maNuauraladugavairaM / apamatto amarAuM, caugai micchA u sesANaM 168 // tamatama - tamastamaH prabhAnarakanA jIvo. ' sammasurI - samyagadaSTi deva 4 - devAyune artha - tamastamaH prabhA narakanAjIvo udyota nAmakarmane utkRSTa rasa bAMdhe, samyagdaSTi deva manuSyaddhika audArikaddhika ane vajaRSabhanArA saMghayaNane utkRSTa rasebAMdhe apramatta yati devAyune ane utkRSTa kaSAyavALA mithyAdaSTi jIvo bAkInI (68 prakRti) no utkRSTa rasabaMdha kare. vivaraNa - udyotanAma karma e zubha prakRti che tethI teno utkRSTa rasa vizuddhithI baMdhAya. tiryaMcagatinI sAthe ja udyotanAma baMdhAya che. sAtamI nArakano naraka samyakatvanI sanmukha thayelo hoya eTale ke mithyAtvanA carama samaye vartato (1) tejasa catuSka: tejasa, kArmaNa, agurulaghu, nirmANa 13.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanA svAmI hoya tyAre tenI vizuddhi vadhAre hovAthI udyotano utkRSTa rasa bAMdhe che. vaLI sAtamI nAraka jyAM sudhI samyakatva na pAme tyAM sudhI tiryacaddhika ja bAMdha mATe. manuSyadrika, audArika drika ane vaja8SabhanArAca saMghayaNa paNa puNya prakRti che tethI utkRSTa rasa vizuddhithI baMdhAya. tethI pAMca prakRtino utkRSTa rasa samyagdaSTi deva bAMdhe che. nArakIne tevA prakAranI vizuddhi hotI nathI tethI utkRSTa rasa bAMdhe nahi ane manuSya tiryaMca ati vizuddha thAya to devagati prAyogya baMdha kare, mATe tenA baMdhaka samyagRSTi deva jyAre jinezvara bhagavAnanA janmakalyANa, naMdIzvaradvIpamAM bhakti vigeremAM vartatA hoya tyAre ati vizuddha pariNAma AvI zake te vakhate A pAMca prakRtino utkRSTa rasa bAMdhe. apramatta guNa. sudhI devAyuSya baMdhAya che. temAM apramatte badhA karatAM vadhAre vizuddhi che. temaja devanuM AyuSya zubha prakRti che mATe tene yogya vizuddha pariNAma vALo apramatati utkRSTa rasa bAMdhe. A pramANe 42 puNya prakRti ane 14 pApa prakRtinA utkRSTa rasabaMdhanA svAmI kahyA bAkInI 68 prakRtinA cAragatinA mithyAdRSTi saMjJI paryApta che. A 68 prakRtimAMthI hAsya, rati, puruSaveda strIveda madhyama saMsthAna cAra ane madhyama saMghapaNa cAra e 12 prakRti sivAyanI pAMca jJAnAvaraNa, 9 darzanAvaraNa, azAtArvedanIya, mohanIyanI 24, huDaka saMsthAna, azubhavarNAdi 4, azubhavihAyogati, upaghAta, asthiraSaka nIcagotra ane pAMca aMtarAya e pa6 prakRtiono utkRSTa rasabaMdha ati saMkSipta pariNAmavALA mithyAdaSTi cAre gatinA saMjJI paryAptA bAMdhe che. ane upara batAvela bAkInI 12 prakRtio tene yogya saMkSipta pariNAmavALo hoya tyAre utkRSTa rasa bAMdhe che. dA.ta. napuMsakavedanA tIvrarasamAM tIvra saMkaleza pariNAma joIe ane tenA karatA strIvedamAM utkRSTa rasabaMdhamAM tenAthI ocho saMkaleza pariNAma hoya. jema pariNAma vadhAre saMkliSTa tema vadhAre azubha te prakRti baMdhAya mATe tadyogya saMkliSTa 12 prakRtimAM jANavuM.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha utkRSTa rasabaMdhanA svAmI ekendriya, sthAvara - ati sakliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryA. IzAna sudhInA deva AtA - taprAyogya vizuddha pariNAmI mizrAdaSTi paryA. IzAna sudhInA deva ane manu. tiryaMca vikalendriyatrika - sUphamatrika - narakAyuSa - tatprAyogya saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryA. saMjJI paMce. manuSya, tiryaMca. narakaddhika - ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryA. saMjJI paMce. manuSya tiryaMca tiryaMcAyu , manuSyAya - tat prAyogya vizuddha pariNAmI mithyAdaSTi paryA. saMjJI paMce. manuSya tiryaMca tiryaMcaddhika - ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi sahastrAra sudhInA deva nAraka chevaTu saMghayaNa - ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdRSTi sanatathI sahastrAra sudhInA deva ane nAraka vikriyaddhika Adi 29'- ati vizuddha kSapaka apUrvakaraNa svabaMdha viccheda samayavartI yazanAma, zatAveda, uccagotra - ati vizuddha kSapaka sUkSmasaMparAya carama samayavartI udyota - ati vizuddha samyakatvAbhimukha mithyAtvanA carama samayavartI tamastama: prabhA narakavALA. manuSyaddhika vigere pAMca - ati vizuddha samyagdaSTi deva devAyu - tat prAyogya vizuddha pariNAmI apramata yati (1) vaikriyadrika, suraDhika, AhArakatika, zubhavihAyogati, varNacatuSka, tejasacatuSka, (taijasa,kAzmaNa, agurulaghu, nirmANa) jinanAma samacaturasmasaMsthAna, parAghAta, trasanavaka, paMcendriyajAti ane vyAsAzvAsa A ogaNIsa prakRtio vaikriyAdi 29 jANavI. (2) manuSyadrika, audArikaddhika, vrajaRSabhanArAca saMghayaNa A pAMca prakRtio che. us
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanA svAmI puruSaveda vi.12 - tat prAyogya saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryA. saMjJI cAragatinA jIva. jJAnAvaraNI vi. pa6 - ati saMkliSTa pariNAmI mithyASTi paryA. saMjJI cAragatinA jIva. jaghanya rasabaMdhanA svAmI thINatigaM aNamicchaM maMdarasaM saMjamummuho miccho / bia tiakasAya aviraya, desa pamatto araisoe 69 // saMgamumudo - samyatva sahita cAritrane prApta karato artha - viNadvitrika, anaMtAnubaMdhI kaSAya ane mithyAtva mohanIyane samyakatva sahita cAritra prApta karato mithyAdaSTi jaghanya rase bAMdhesarvavirati cAritranI sanmukha thayelo avirata samyagudRSTi bIjA kaSAyane ane sarvavirati cAritranI sanmukhavartato dezavirati trIjA kaSAyane jaghanya rase bAMdhe pramattayati arati, zoka mohanIyane jaghanya rase bAMdhe 6lA vivaraNa che have jaghanya rasabaMdhanA svAmI kahe che. zubha prakRtino jaghanya rasa saMkliSTatAthI baMdhAya ane azubha prakRtino jaghanya rasa vizuddhithI baMdhAya thiNadvitrika, anaMtAnubaMdhi kaSAya ane mithyAtva e pApa prakRti che tethI teno jaghanya rasa vizuddhithI baMdhAya. mithyAdaSTi manuSya samyakatva sahita saMyamanI sanmukha thayelo hoya mithyAtvanA carama samaye vartato hoya tyAre A prakRtionA (1) puruSaveda, strIveda, hAsya, rati, madhyama saMsthAna, cAra madhyama saMghayaNa, cAra A bAra prakRtio che. (2) jJAnA.pa, darza. 9 moha. 22, azAtAvedanIya, nIcagotra, chelluM saMsthAna, azubhavarNAdi-4, azubhavihAyogati, upaghAta asthiraSaTaka, aMtarAya-5 A chappana prakRtio
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha baMdhakamAM sauthI vadhAre vizuddha pariNAmavALo hovAthI te vakhate A ATha prakRtino jaghanya rasa bAMdhe. apratyAkhyAnIya kaSAya, pratyAkhyAnIya kaSAya pApa prakRti che tethI jaghanya rasa vizuddhithI baMdhAya mATe avirata samyagdaSTi manuSya sarvaviratinI sanmukha thayelo hoya eTale potAnA guNaThANAnA carama samaye vartato hoya tyAre apratyAkhyAnIya kaSAyano jaghanya rasa bAMdhe ane dezavirati manuSyo saMyamAbhimukha eTale sarvaviratinI sanmukha thayelo dezavirati guNaThANAnA carama samaye vartato hoya tyAre pratyAkhyAnI kaSAyano jaghanya 2sa bAMdhe. ati zoka pApa prakRti che tethI vizuddhithI jaghanya rasa baMdhAya. A prakRti 6 guNasthAnaka sudhI baMdhAya che. tethI ati vizuddha pariNAma apramatanI sanmukha thayelA pramata yutine hoya mATe ati zoka no jaghanyarasa pramatayatine hoya che. eTale tatprAyogya vizuddha pramattayati jANavA. pramatta ati vizuddha hoya to hAsya rati bAMdhe, mATe tatprAyogya vizuddha pramattayati jANavA. apamAi hAragadugaM dunidda asuvannahAsaraikucchA / mathamuvadhAyamapuo, aniaTTI purisasaMpattaLe ||70 || artha :- apramattayati AhArakaddhikane maMda 2se bAMdhe, be nidrA aprazasta varNacatuSka, hAsyarati, jugupsA, bhaya ane upaghAta nAmakarma (e 11 prakRti) ne apUrvakaraNa guNaThANAvALo kSapaka jaghanya rase bAMdhe anivRttibAdara saMparAya guNasthAnakavartI kSapaka puruSaveda ane saMjvalana kaSAyone jaghanya rase bAMdhe. AgA vivaraNa :- AhArakaddhika e zubha prakRti che teno jaghanya rasa saMkliSTatA thI baMdhAya che. AhArakaddhikano baMdha sAtame ane AThame guNaThANe hoya che. tethI apU. karatAM sAtame guNaThANe saMkliSTa pariNAma vadhAre hoya. mATe tatprAyogya saMkliSTa pramatanI sanmukha thayelo apramatati AhArakakrikano jaghanyarasa bAMdhe che. nidrAddhika e pApa prakRti che tethI teno jaghanya rasa vizuddhithI baMdhAya. 117
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanA svAmI nidrAddhikano baMdha 1 thI 8mAnA 1 lA bhAga sudhI hoya che, 8 mA guNaThANe sauthI vadhAre vizuddhi hoya. upazAmaka karatA kSepakane vizuddhi vadhAre hoya tethI ati vizuddha kSapaka apUrvakaraNa nidrAdikanA baMdha viccheda samaye jaghanya rasa bAMdhe. azubhavarNAdi 4 ane upaghAta e pApa prakRti che tethI teno jaghanyarasa vizuddhithI baMdhAya che. A pAMca prakRtino baMdha mithyAtvathI apUrvakaraNanA 6ThThA bhAga sudhI hoya che tethI apUrvakaraNa guNaThANe sauthI vadhAre vizuddhakSaka hoya che. tyAre A pAMca prakRtino jaghanyarasa kSepaka apUrvakaraNa baMdhaviccheda samaye kare che. hAsya rati bhaya jugupsA e pApa prakRti che teno jaghanya rasa vizuddhithI baMdhAya A cAra prakRti mithyAtvathI apUrvakaraNanA carama samaya sudhI baMdhAya che tethI apUrvakaraNa guNaThANAnA carama samaye vartatA kSapaka A cAra prakRtino jaghanya rasa bAMdhe che. saMjvalana cAra kaSAya ane puruSaveda e pAMca pApa prakRti che tethI jaghanya rasa vizuddhithI baMdhAya, kSapaka anivRttikaraNa guNa. nA 1lA bhAganA carama samaye puruSavedano jaghanyarasa, bIjA bhAganA carama samaye saMjvalana krodhano, trIjA bhAganA carama samaye saMjvalana mAnano, cothAbhAganA carama samaye saMjvalana mAyAno ane anivRttikaraNa guNa.nA carama samaye saMjavalana lobhano jaghanya rasa baMdha thAya che. vigdhAvaraNe suhumo maNutiriA suhuma vigalatigaAuM | veuvvichakkamamarA nirayA ujjoaurala dugaM // 71 // nirayA - nArakI mA - deva artha - pAMca aMtarAya ane nava (jJAna-darzananA) AvaraNano sUkSmasaMparAya guNasthAnavALo jaghanya rasa bAMdhe, manuSya tiryaMco, sUkSmatrika, vikalatrika cAra AyuSya ane vaikriyaSaka e (16 prakRti) no jaghanyarasa bAMdhe devatA tathA nArakI udyotanAma ane audArikadvikano jaghanya rIte bAMdhe. 71 TUS
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha vivaraNa :- pAMca aMtarAya ane nava AvaraNa e cauda prakRti pApa prakRti che tethI jaghanyarasa vizuddhithI baMdhAya che. sUkSma saMparAya guNaThANAnA carama samaye kSapakane sauthI vadhAre vizuddhi hoya che tyAre A cauda prakRtino jaghanya rasa baMdha thAya. vikasendriyatrika sUkSmatrika ane naraka Ayu. A sAta prakRti azubha che tethI jaghanyarasa vizuddhithI baMdhAya. deva ane nAraka A sAta prakRti bhavasvabhAvathI bAMdhatA nathI tethI tenA baMdhaka manuSya ane tiryaMca che. manuSya tiryaMca tene yogya vizuddha pariNAmavALo thAya tyAre A sAta prakRtino jaghanya rasa bAMdhe che. vadhAre vizuddhi hoya to A pApa prakRti hovAthI baMdha hoya nahI.. (manuSyAya tiryaMcAyu ane devAyu e zubha prakRti che tethI jaghanya rasa saMkliSTatAthI baMdhAya che. devAyuno baMdha devatA temaja nArakI bhavasvabhAve ja bAMdhe nahI ane manuSyAyaH temaja tiryaMcAyuno jaghanya sthitie jaghanya rasa baMdhAya deva ane nAraka kSullakabhavanI jaghanya sthitivALA manuSya temaja tiryaMcamAM utpanna thatA nathI. tethI jaghanya sthiti ane ja. rasa na bAMdhe. mATe A traNa prakRtinA baMdhaka tatmAyogya saMkliSTa manuSya ane tiryaMca che. - devadvika e zubha prakRti che mATe jaghanya rasa saMkliSTatA thI baMdhAya ane narakaddhika azubha prakRti che tethI jaghanya rasa vizuddhithI baMdhAya che. vaikriyaddhika zubha prakRti che tethI jaghanya rasa saMklitAthI baMdhAya. deva ane nArakI A cha prakRti bhavasvabhAvathI bAMdhe nahI ane manuSya tiryaMca ati saMkliSTa thAya tyAre vaikriyadvikano jaghanya rasa bAMdhe devadrika no jaghanya rasa tene yogya saMkliSTa pariNAmavALo thAya tyAre bAMdhe. narakaTrikano jaghanya rasa tene yogya vizuddha pariNAmavALo thAya tyAre bAMdhe. audArikaddhika ane udyota nAma e zubha prakRti che tethI jaghanya rasa saMkliSTatAthI baMdhAya che. manuSya ane tiryaMca ati saMkliSTa thAya to naraka yogya prakRti bAMdhe tethI tenA baMdhanA svAmI deva ane nAraka jANavA. devamAM paNa
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanA svAmI dArika aMgopAMga nAmakarmanA sanatathI sahasAra sudhInA devo ati saMkliSTa pariNAmavALA thAya tyAre jaghanya rasa bAMdhe. kAraNa IzAna sudhInA devo ati saMkliSTa hoya tyAre ekendriya prAyogya baMdha kare tyAre AMgopAMga baMdhAya nahI tethI bIjI be prakRtine sAmAnya devo ane nAraka jaghanya rase bAMdhe e vizeSa jANavuM. (juo zataka karmagraMtha TIkA gAthA. 71) tiriduganiaM tamatamA jiNamavirayaniraya viNigathAvarayaM / AsuhamAyavasammo va sAyathirasubhajasA siarA ||72 // niravina - nArakI vinA bAkInA traNa gativALA jIvo. sAsuhuna - saudharma ane IzAna devaloka sudhInA devatAo samova - samyagdaSTi athavA mithyASTi sijhaRI - tenI pratipakSI sahita artha - tiryaMcaddhika ane nIcagotrano tamastamaprabhA nArakInA jIvo jaghanya rasa bAMdhe. avirata samyagadaSTi manuSya jinanAmane jaghanya rase bAMdhe. nArakI vinA bAkInA traNa gativALA jIvo ekendriya jAti ane sthAvara nAmakarmane jaghanya rase bAMdhe. saudharma ane IzAna devaloka sudhInA devatAo Atapa nAmakarmane jaghanya rase bAMdhe, samyagdaSTi athavA mithyAdaSTi sAtA vedanIya, sthiranAma, zubhanAma, ane yazanAma ane tenI pratipakSI sahita (ATha prakRtine) jaghanya rase bAMdhe 7rA vivaraNa:- tiryacaddhika ane nIcagotra e azubha prakRti che tethI jaghanya rasa vizuddhithI baMdhAya. sAtamI nArakano nAraka samyakatvAbhimukha thayelo hoya ane mithyAtvanA carama samaye vartato hoya tyAre A traNa prakRtino jaghanya rasa bAMdhe. jinanAma e zubha prakRti che tethI jaghanya rasa saMkliSTatAthI baMdhAya. pahelA jIve narakanuM AyuSya bAMdhyuM hoya ane pachI kSAyopazama samakti pAme. kSAyopazama 1. sAtamI nArakI samyakatva na pAme tyAM sudhI tiryaMca drika nIcagotra ja bAMdhe.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha samaktinI vizuddhithI jinanAmakarma bAMdhe. kSAyopazama samakti laIne narakamAM javAya nahi tethI narakamAM jatI vakhate mithyAtvapaNuM pAme tyAre naraka mithyAtvanI sanmukha thayelo avirata samyagadaSTi manuSya jinanAmano jaghanya rasa bAMdhe. ekendriya ane sthAvara nAma e azubha prakRti che tethI jaghanya rasa vizuddhithI baMdhAya. nArakanA jIvo A prakRti bhavasvabhAve bAMdhe nahi. tethI manuSya tiryaMca ane devo parAvartamAna madhyama pariNAmavALA thAya tyAre A be prakRtino jaghanya rasa bAMdhe. vizuddhimAM trasanAma ane paMcendriyAdijAti bAMdhe. Atapa e zubha prakRti che tethI teno jaghanya rasa saMkliSTatAthI baMdhAya. nAraka to A prakRtino baMdha kare nahi. manuSya ane tiryaMca saMkliSTa thAya to narakagati prAyogya baMdha kare. tethI teno baMdha IzAna sudhInA devo kare che. IzAnathI uparanA devo ekendriya prAyogya baMdha kare nahi ane ekendriyanI sAthe Atapa baMdhAya. tethI ati saMkliSTa pariNAma vALA deva thAya tyAre jaghanya rasa bAMdhe. samyaktI samyakatvathI paDato sAtA vedanIya, zubha, yaza ane sthirano jaghanya rasa bAMdhe ane samyakatva pAmato mithyAdaSTi azAtA asthira azubha ane apayaza no jaghanya rasa bAMdhe. eTale ke parAvartamAna prakRti hovAthI parAvartamAna madhyama pariNAmI mithyAdaSTi ke samyagdaSTi cAre gatinA paryA. saMjJI jIvo A ATha prakRtino jaghanya rasa bAMdhe. cAre gatinA jIvo ati vizuddha pariNAmavALA thAya to sAtA vedanIyAdino jaghanyathI vadhAre rasa bAMdhe tyAre asAtAdi baMdhAya nahi ane sAtA vedanIyano jaghanya rasa baMdhAya nahi. temaja ati saMkliSTa pariNAmavALo thAya tyAre asAtA vedanIya bAMdhe paNa sAtA vedanIya na bAMdhe mATe madhyama pariNAmavALo A ATha prakRtino jaghanya rasa bAMdhe. temAM paNa sAtA - asAtAne aMta:koDAkoDIthI paMdara koDAkoDI sthiti baMdha karatA mithyAdaSTi ane pramatta guNa. sudhInA samyagadRSTi jIvo aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta parAvartamAne banne prakRti bAMdhatA jIvo jaghanya rasabaMdhanA svAmI jANavA. 121
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanA svAmI sthira-asthira, zubha-azubha-yaza-apayazanA aMtaH koDAkoDIthI 10 koDAkoDI sudhIno baMdha karatA mithyArdaSTi ane pramattasudhInA samyadRSTi parAvartamAne baMdha karatA jIvo jaghanya rasa baMdhanA svAmI jANavA. pramattathI AgaLa ekalI zubha ja baMdhAya ane vadhAre rasa baMdha thAya. 10 koDAkoDI ane 15 koDAkoDIthI adhika baMdha thAya tyAre ekalI pApa prakRti baMdhAya ane pApa prakRtiono vadhAre rasabaMdha thAya. tethI parAvartamAna baMdha hoya tyAre jaghanya rasa baMdha thAya. tasavanna teacaumaNu khagai duga paNidi sAsa paraghuccaM / saMghayaNAgira naputthI, subhagiarati miccha cau gaiA // 73 || artha :- trasa catuSka, varNa catuSka taijasa catuSka, manuSyaddhika khagatidvika, paMcendriyajAti, ucchavAsanAma, parAghAtanAma, uccagotra, cha saMghayaNa cha saMsthAna, napuMsakaveda, strIveda, subhagatrika durbhagatrika e (40 prakRti) ne cAre gativALA mithyAdRSTi jIvo jaghanya 2se bAMdhe. 573aa vivaraNa :- trasa catuSka eTale trasa, bAdara, paryAptA, pratyeka, varNa, gaMdha, rasa, sparza, taijasa, kArmaNa, agurulaghu, nirmANa, manuSyagati, manuSyAnupUrvi, zubhavihAyogati, azubhavihAyogati paMcendriyajAti ucchavAsa, parAghAta uccagotra cha saMghayaNa, cha saMsthAna napusaMkaveda strIveda, saubhAgya, Adeya yaza, daurbhAgya, anAdeya apayaza e 40 prakRti che. temAM paMcendriyajAti, trasacatuSka, varNacatuSka parAghAta ucchavAsa tejasa catuSka e 15 prakRtino jaghanya rasa ati saMkliSTa pariNAmI mithyArdaSTi cAre gatinA paryAptatA saMjJI bAMdhe che. A 15 prakRti zubha che tethI teno jaghanya rasa saMkliSTatAthI baMdhAya. manuSya ane tiryaMca ati saMkliSTa thAya tyAre narakagati prAyogya baMdha kare che ane narakagatinI sAthe A 15 prakRtino baMdha avazya thAya che. deva tathA nA2ka ati saMkliSTa thAya tyAre paMce. tiryaMca prAyogya baMdha kare che ane tiryaMcagatinI sAthe paNa A 15 prakRtino baMdha thAya che. 122
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatanAmA paMcamakarmagraMtha bAkInI 25 prakRtio parAvartamAna madhyama pariNAmathI baMdhAya che. eTale zAtA - azAtA vedanIyanI jema zubhanI sAthe azubha no baMdha parAvartamAne thAya tyAMsudhInA sthitibaMdhavALA mithyAdRSTi ane parAvartamAna baMdha karanArA samyagadRSTi jIvo banne zubha azubha 25 prakRtinA jaghanya rasabaMdhanA svAmI che. jaghanya rasabaMdhanA svAmI thiNadvitrika , ativizuddha samyakatva tathA saMyamAbhimukha mithyAtvanA anaMtA.4 mithyAtva | chellA samaye vartato mithyAdaSTi manuSya apratyAkhyAnI-4 - ativizuddha saMyamAbhimukha avirata samyagdaSTi manuSyo pratyAkhyAnIya-4 - ativizuddha saMyamAbhimukha dezavirati manuSyo aratizoka - tatprAyogya vizuddha pariNAmI pramatati AhArakaddhika - ' tatprAyogya saMkliSTa pariNAmI pramatAbhimukha apramata yati nidrAdrika - ativizuddha kSapaka apUrvakaraNa svabaMdha viccheda samayavartI azubhavarNAdi-4 - ativizuddha kSepaka apUrvakaraNa svabaMdha viccheda samayavartI upaghAta : hAsya,rati,bhaya,jugupsA- ativizuddha kSapaka apUrvakaraNa carama samayavartI puruSaveda, saMjavalana-4-ativizuddha kSapaka anivRttikaraNa svabaMdhaviccheda samayavartI AvaraNa-9 aMta.5 - ativizuddha kSepaka sUkSmasaMparAya carama samayavartI vikalendriyatrika - te tat prAyogya vizuddha pariNAmI mithyAdRSTi paryA. sUkSmatrika marakAyu. saMjJI manu. tirya. manuSyAmR. tiryaMcAyo tat prAyogya saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryA. devAyu. saMjJI. manu. tiryaca. devaddhika - tat prAyogya saMkliSTa pariNAmI mithyAdRSTi paryA. saMjJI manu. tirya. 123
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanA svAmI narakaddhika - tat prAyogya vizuddha pariNAmI mithyAdaSTi paryA. saMjJI. manu. tirya. kriyaddhika - ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi paryA. saMjJI. manu. tirya. dArikaddhika udyota - ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdRSTi paryA. deva, nAraka. tiryacaDhikanIcagotra - ativizuddha pariNAmI samyakatvAbhimukha mithyAtvanA carama samaye vartatA sAtamI nArakanA jIva. jinanAma - tat prAyogya saMkliSTa pariNAmI naraka mithyAtvA bhimukha avirata samyagdaSTi manuSya. ekendriya sthAvara - tat prAyogya vizuddha pariNAmI mithyAdaSTi IzAna sudhInA deva, manu. tiryaca. ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi IzAna sudhInA Ata5 - deva zAtA azAtA (vi.8)parAvartamAna madhyama pariNAmI mithyASTi ke samyagdaSTi paryA. saMjJI cAragatinA jIva. paMce. jAti vi. 15 ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdRSTi paryA. saMjJI cAragatinA jIva. zeSa-25 parAvartamAna madhyama pariNAmI mithyASTi paryA. saMzI cAregatinA jIva. (1) zAtA azAtA, yaza, apayaza, zubha, azubha, sthira asthira (2) paMcendriya jAti, tejasa, kAmaNa, agurulaghu, nirmANa, varNacatuSka, ucchavAsa parAghAta, tra catuSka (3) cha saMghayaNa, cha saMsthAna, manuSyaddhika, khagatiddhika, uccagotra, saubhAgyatrika, daubhAgyatrika, napusaMka veda, strIveda. 124
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha rasabaMdhanA bhAMgA cau teavanna veaNia nAmaNukkosa sesadhuvabaMdhI / dhArduLa ano, go" tuvido rUmo paNadA ||74 || anukrosa - anuSkRSTa rasabaMdha ajahanna - ajaghanya rasabaMdha artha :- taijasa catuSka zubhavarNa catuSka, vedanIya karma, ane nAmakarmano anutkRSTa rasabaMdha tathA bAkInI (43) dhruvabaMdhI prakRti ane (4) ghAtImULa prakRtino ajaghanya rasabaMdha, ane gotrakarmanA (anutkRSTa tathA ajaghanya) baMne rasabaMdha e cAra prakAre che. 5785 - vivaraNa :- have muLa tathA uttara prakRtine viSe rasabaMdhanA bhAMgA kahe che. temAM taijasa catuSka eTale taijasa, kArpaNa, agurulaghu ane nirmANa tathA zubha varNacatuSka e ATha prakRtino anutkRSTa rasabaMdha cAra prakAre che. te A pramANe A ATha prakRti zubha che tethI teno utkRSTa rasa baMdha vizuddhithI baMdhAya upazAmaka karatA kSapakane vizuddhi vadhAre hoya che. upazamazreNIvALo jIva apUrvakaraNanA chaThThA bhAga sudhI anutkRSTa rasa baMdha kare che. utkRSTa baMdha to kSapaka ja kare. apUrvakaraNanA sAtamAbhAge A ATha prakRtino baMdha viccheda thaI jAya tethI upazama zreNIvALAne anutkRSTa rasabaMdha ava thAya. A upazamazreNIvALo 11 mA guNaThANethI paDI pharI pAcho apUrvaguNaThANe Ave tyAre athavA marIne cothe guNaThANe jAya tyAre anuSkRSTa rasa baMdha zarU karaze tethI anutkRSTanI sAdi anAdikALathI mithyAtve rahelA che ane upazAMtapaNuM pAmyA nathI tene anuSkRSTa anAdi. abhavya kyAreya uparanA guNaThANA pAmavAno nathI tethI anutkRSTa dhruva ane bhavyajIva pharI uparanA guNaThANA pAmI kSapakazreNI caDhe tyAre athavA upazamazreNImAM 8 me guNaThANe abaMdhapaNuM pAme tyAre anutkRSTa adhruva A pramANe anubhRSTanA cAra'bhAMgA che. ane bAkInA baMdha be prakAre eTale (1) utkRSTa (2) jaghanya ane (3) ajaghanya baMdha sAdi ane adhruva ema be ja prakAre che te A pramANe.. 125
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanA bhAMgA A ATha prakRtino utkRSTa rasabaMdha bhapakane apUrvakaraNa guNaThANAnA 6jhA bhAganA carama samaye hoya che. jyAre utkRSTa baMdha kare tyAre utkRSTanI sAdi ane bIjA samaye baMdha viccheda thAya tyAre utkRSTa adhuva o ATha prakRtino jaghanya rasa saMkliSTatAthI baMdhAya, saMjJI paMcendriya ati saMkliSTa pariNAmI mithyAtvI thAya tyAre A ATha prakRtino jaghanya rasa bAMdhe che jyAre jaghanya rasa bAMdhe tyAre jaghanyanI sAdi, saMkliSTa pariNAma eka athavA 2 samaya rahe. pachI kaMIka ocho saMkliSTa pariNAma Ave tyAre ajaghanya rasa bAMdhe tyAre ajaghanyanI sAdi ane jaghanya adhuva vaLI kAlAMtare saMjJI saMkliSTa pariNAmI thAya tyAre ajaghanya adhuva ane jaghanyanI sAdi, A rIte banne baMdha saMsAramAM vArApharatI thAya mATe baMnne baMdha sAdi ane adhuva be prakAre che. nAma ane vedanIyakarmano utkRSTa baMdha be prakAre che te A pramANe zAtA vedanIya ane yazanAma karmane AzrayIne kSapaka ja 10mAnA carama samaye utkRSTa baMdha kare. A be prakRti zubha hovAthI utkRSTa rasa vizuddhithI baMdhAya. lapakane vizuddhi vadhAre hovAthI jyAre utkRSTa rasabaMdha kare tyAre utkRSTanI sAdi bIjA samaye 12mA guNaThANe kaSAya na hovAthI rasabaMdha thAya nahi tethI utkRSTa adhuva. anutkRSTa rasa cAra prakAre che. te A pramANe. upazamazreNImAM 11me guNaThANe rasabaMdha thAya nahi tyAMthI paDI 10 me Ave athavA mRtyupAmI cothe guNaThANe jAya tyAre anutkRSTanI sAdi, anAdikALathI mithyAtve rahelAne anutkRSTanI anAdi, abhavyane dhruva ane bhavyajIva kSapakazreNImAM 12 me guNasthAne athavA upazamazreNImAM 11 me guNaThANe rasa na bAMdhe tyAre anutkRSTa adhuva. jaghanya ane ajaghanya baMdha sAdi ane adhuva ema be ja prakAre che. parAvartamAna, madhyama pariNAmI, mithyASTine jaghanya rasabaMdha hoya. jyAre jaghanya rasa bAMdhe tyAre jaghanyanI sAdi, parAvartamAna pariNAmamAMthI vizuddha athavA saMkliSTa pariNAma Ave tyAre ajaghanyanI sAdi ane jaghanya adhuva. kAlAMtare pharI parAvartamAna madhyama pariNAma Ave tyAre mithyAtva guNaThANe ajaghanya 126
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha adhuva ane jaghanyanI sAdi. A rIte banne baMdha saMsAramAM vArApharatI thAya mATe banne baMdha sAdi ane adhruva be prakAre che. parAvartamAna madhyama pariNAmavALA samyakatvI ke mithyAtvI jaghanya rasa bAMdhe, kAraNake ati vizuddha pariNAmavALA zubha prakRtino utkRSTa rasabAMdhe ane ati saMkliSTa pariNAmavALA azubha prakRtino utkRSTa rasa bAMdhe parAvartamAna pariNAme banneno jaghanya rasa baMdhAya. | tejasa catuSka varjIne zeSa dhruvabaMdhI 43 azubha prakRtino ajaghanya rasabaMdha cAra prakAre che te A pramANe jJAnAvaraNIya-5, darzanAvaraNIya-4 ane aMtarAyapa e 14 prakRti pApaprakRti che. tethI jaghanya rasa vizuddhithI baMdhAya. kSapaka sUkSma saMparAyanA caramasamaye A 14 prakRtino jaghanya rasa bAMdhe ane upazamazreNIvALo ajaghanya rasa baMdha kare. upazAMtamoha guNaThANe sarvathA abaMdha thAya tyAre ajaghanya adhruva, tyAMthI paDI 10 me guNaThANe Ave athavA bhavakSaye cothe guNaThANe Ave tyAre ajaghanyanI sAdi. anAdikALathI mithyAtve rahelAne ajaghanya anAdi abhavyane dhruva ane bhavya jyAre jaghanya baMdha kare athavA 11mA guNaThANe abaMdha thAya tyAre ajaghanya apruva. saMjavalana cAra kaSAya e pApa prakRti che tethI jaghanya rasa lapakane anivRtti bAdare potapotAnA baMdhaviccheda samaye hoya. ane upazamazreNIe ajaghanya rasabaMdha hoya, upazAMta mohe sarvathA baMdha viccheda thaIne paDI anivRtti guNaThANe Ave ane ajaghanya rasa bAMdhe tyAre ajaghanyanI sAdi, anAdikALathI mithyAtve rahelAne ajaghanya anAdi. abhavyane dhruva ane bhavya jaghanyarasa baMdha kare athavA baMdha viccheda thAya tyAre ajaghanya adhuva. nidrAddhika, aprazasta varNacatuSka, bhaya, jugupsA ane upaghAta e nava dhruvabaMdhI prakRtino jaghanya rasa apUrvaguNaThANAvALo kSapaka potAnA baMdha viccheda samaye bAMdhe anya ajaghanya rasa bAMdhe. upazamazreNIe baMdhaviccheda thaI paDIne apUrvaguNaThANe baMdha sthAne Ave tyAre ajaghanyanI sAdi, anAdikALathI mithyAtve rahelAne ajaghanya anAdi abhavyane dhruva ane bhavya jaghanyarasa bAMdhe tyAre
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanA bhAMgA athavA abaMdhapaNu pAme tyAre ajaghanya adhuva. pratyAkhyAnI 4 kaSAyano saMyamanI sanmukha thayelo dezavirati ativizuddha pariNAmI potAnA gaMThANAnA aMta samaye vartato jaghanya rasa bAMdhe. bIjA jIvo ajaghanya rasa bAMdhe. teo saMyamAdika pAmI abaMdhaka thaIne paDatA pAMcame guNaThANe ajaghanya rasa bAMdhe tyAre ajaghanyanI sAdi, anAdikALathI mithyAtve rahelAne ajaghanya anAdi. abhavyane dhruva. bhavya jyAre jaghanyarasa bAMdhe athavA abaMdha paNa pAme tyAre ajaghanya adhuva. apratyAkhyAnI cAra kaSAyano sarvaviratInI sanmukha thayelo avirati samyagdaSTi manuSya ati vizuddha pariNAmI potAnA guNaThANAnA aMta samaye vartato jaghanya rasa bAMdhe, bIjA tenA baMdhaka jIvo ajaghanya rasa bAMdhe. teo dezavirati Adi pAmI abaMdhaka thaIne paDI cothe guNaThANe Ave tyAre ajaghanya rasa bAMdhe te vakhate ajaghanyanI sAdi anAdikALathI mithyAtve rahelAne ajaghanya anAdi, abhavyane dhruva. bhavyane jaghanya rasa bAMdhe athavA abaMdha thAya tyAre adhuva. anaMtAnubaMdhI 4 kaSAya, thiNadvitrika, ane mithyAtva e ATha prakRtino jaghanyarasa mithyAtvI samyakta saMyamAbhimukha thayelo mithyAtvanA carama samaye vartato manuSya bAMdhe. anya ajaghanya rasa bAMdhe samyakatva prApta thaye teno abaMdhaka thaI paDato mithyAtva guNaThANe Ave ane A ATha prakRtibAMdhe tyAre ajaghanyanI sAdi anAdikALathI mithyAtve rahelAne ajaghanya anAdi. abhavyane dhruva. ane bhavya jaghanya rasa bAMdhe athavA abaMdhapaNu pAme tyAre adhuva. A pramANe 43 prakRtino ajaghanyabaMdha cAra prakAre che. zeSa jaghanya, utkRSTa ane anutkRSTa baMdha sAdi ane adhruva ema be prakAre che te A pramANe A sarva prakRtinA jaghanya rasabaMdhanA sthAna kahyA tyAM jyAre jaghanya rasa bAMdhe tyAre jaghanyanI sAdi bIjA samaye abaMdha thavAthI jaghanya adhuva. TES
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha A 43 prakRtino utkRSTa rasabaMdha mithyAtvI ati sakliSTa pariNAmI saMjJI paMcendriya paryAptA cAre gatinA jIvo kare mATe jyAre utkRSTa rasabAMdhe tyAre utkRSTanI sAdi. utkRSTa rasa 1 athavA 2 samaya baMdhAya tethI utkRSTa pariNAmathI patita thAya. tyAre utkRSTa adbhava ane anutkRSTanI sAdi. vaLI kAlAMtare ati saMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi saMjJI thAya tyAre anutkRSTa adhruva ane utkRSTanI sAdi. A rIte banne baMdha (utkRSTa ane anutkRSTa) saMsAramAM 1 lA guNaThANe vArApharatI prApta thatA hovAthI baMnne baMdha sAdi ane adbhava che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya e cAraghAtI karmono jaghanya rasa be prakAre ane ajaghanya rasabaMdha cAra prakAre che. te A pramANe : kSapakane dazamA guNaThANAnA caramasamaye jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAyano jaghanyarasabaMdha hoya ane anivRttinA carama samaye mohanIyakarmano jaghanya rasabaMdha hoya tyAre jaghanyanI sAdi. bIjA samaye baMdhaviccheda thavAthI jaghanya adhuva.. ' upazamazreNImAM baMdhavicchedasthAna pAme eTale traNakarmano 11me guNaThANe ane mohanIyano 10me guNaThANe abaMdha thAya tyAre ajaghanya adhruva. upazamazreNImAMthI paDI 10me guNaThANe Ave tyAre traNaghAtI karmono ane 9 me guNaThANe Ave tyAre mohanIya karmano baMdha kare tyAre ajaghanyanI sAdi. anAdikALathI mithyAtve rahelAne ajaghanya anAdi. abhavyane dhruva ane bhavya kSapakazreNImAM jaghanya baMdha sthAna pAme athavA upazamazreNimAM abaMdhapaNu pAme tyAre ajaghanya apruva. A pApa prakRtio hovAthI utkRSTarasa atisaMkliSTa pariNAmathI baMdhAya. atisaMkliSTa pariNAmI mithyASTi saMjJI paMcendriya paryApta utkRSTa rasa bAMdhe tyAre utkRSTanI sAdi. ati saMkliSTa pariNAma 2 samayathI vadhAre hoya nahi. tethI utkRSTa pariNAmathI patita thAya tyAre utkRSTa adhuva ane anutkRSTanI 129.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhAgabaMdhanA bhAMgA sAdi vaLI kAlAMtare (eTale jaghanyathI aMtarmuhUrtamAM ane utkRSTathI asaMkhyakALa) ati sakliSTa pariNAmI mithyASTi saMjJI thAya tyAre anutkRSTa adhuva ane utkRSTanI sAdi. Ama banne baMdha (utkRSTa-anutkRSTa) saMsAramAM 1 lA guNasthAnake vArApharatI prApta thAya che. mATe banne baMdha sAdi ane adhuva che. A bhAMgA sAMvyavahArika rAzivALA jIvanI apekSAe kahyA che. asAMvyavahArika nityanigodanI vivakSAe bhAMgA kahevAmAM AvatA nathI. nahI to anutkRSTa rasabaMdha anAdi anaMta paNa ghaTe. gotrakarmanA ajaghanya ane anutkRSTa cAra prakAre ane jaghanya ane utkRSTa sAdi ane adhuva ema be prakAre che te A pramANe : sAtamI nArakIno jIva samyakatvanI sanmukha thayelo mithyAtvanA carama samaye vartato vizuddhi vadhAre hovAthI nIcagotranI apekSAe gotrakarmano jaghanya rasabaMdha kare tyAre jaghanyanI sAdi. samyakatva pAme tyAre gotrakarmano jaghanya adhuva, kAraNake samyakatva pAme tyAre uccagotrano ajaghanya rasa baMdha thAya paNa jaghanya rasa na baMdhAya mATe jaghanya adhuva ane ajaghanyanI sAdi anAdikALathI mithyAtve rahelAne ajaghanya anAdi. abhavyane dhruva. bhavya jyAre nIcagotrano jaghanya rasa baMdha kare tyAre athavA 11mAM guNaThANe abaMdhasthAna pAme tyAre ajaghanya adhuva. | lapakane sUkSmasaMpAyanA carama samaye uccagotranI apekSAe gotrakarmano utkRSTarasabaMdha thAya tyAre utkRSTanI sAdi, bIjA samaye baMdha viccheda thavAthI utkRSTa adhuva. upazamazreNImAM abaMdha thaI tyAMthI paDI 10me guNaThANe athavA bhavakSaye cothe guNaThANe Ave tyAre anutkRSTanI sAdi, anAdikALathI mithyAtve rahelAne anutkRSTa anAdi, abhavyane dhruva ane bhavya jyAre baMdha viccheda sthAna pAme athavA utkRSTa baMdha kare tyAre anutkRSTa adhuva. A pramANe gotrakarmanA jaghanyAdinA sarva bhAMgA thayA. AyuSyakarma ane zeSa adhuvabaMdhI 73 prakRtino jaghanya, ajaghanya, utkRSTa ane anutkRSTa e cAre prakArano rasabaMdha sAdi ane adhuva ja che kAraNake
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatanAmA paMcamakarmagraMtha AyuSyano baMdha kvacita hoya che tethI AyuSyano utkRSTa baMdha karato hoya tyAre utkRSTanI sAdi, eka ke be samaya pachI anutkRSTa baMdha kare tyAre utkRSTa adhruva ane anutkRSTanI sAdi. koI jIva jaghanya baMdha kare tyAre jaghanyanI sAdi, pachI ajaghanyabaMdha kare tyAre ajaghanyanI sAdi ane jaghanya adhuva. A pravRtio adhuvabaMdhI hovAthI banne baMdha sAdi ane adhruva. - zeSa 73 prakRti adhuvabaMdhI hovAthI cAre baMdha kvacita baMdhAya tethI jaghanyAdi cAre baMdhamAMthI je baMdha jyAre kare tyAre te sAdi ane adhuvae be ja bhAMgA saMbhave. have bhAMgAnI saMkhyA A pramANe : cha mULa prakRtinA (cAraghAtI karmanA jaghanyanA-2, ajaghanyanA-4, utkRSTanA-ra ane anutkRSTanA-2. temaja nAma ane vedanIya karmanA jaghanyanA-2, ajaghanyanA-2, utkRSTanA-2, anutkRSTanA4) ekekanA 10-10 bhAMgA thAya tethI 60 bhAMgA thAya. gotrakarmanA jaghanya-2, ajaghanyanA-4, utkRSTanA-2, anutkRSTanA-4 ema 12 bhAMgA, AyuSyakarmanA jaghanyanA-2, ajaghanyanA-2, utkRSTa-2, anutkRSTa2 ema 8 bhAMgA A rIte mULa prakRtinA 80 bhAMgA thAya. uttara pravRtiomAM dhruvabaMdhI 47 prakRtinA ekekanA 10 tethI 470 bhAMgA ane zeSa adhuvabaMdhI 73 prakRtinA ekekanA 8 tethI 584 bhAMgA thAya. kula uttara prakRtinA 1054 bhAMgA thAya. mULakarma ane uttara prakRtinA e baMnne maLIne 1134 bhAMgA thAya che. zubhavarNacatuSkane alaga gaNIe to 40 bhAMgA vadhe tethI 1174 bhAMgA thAya. vargaNAnuM svarUpa sesaMmiduhA igadugaNugAI jA abhavaNaMtaguNiANU / khaMdhA uralociavaggaNA u taha agahaNaMtariyA ||75 // emeva viuvvAhAra - teabhAsANupANa maNa kamme / 131
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ vargaNAnuM varNana suhumA nAvAho, gUguna saMvaMso 76 II ikkikkahiA siddhA - NataMsA aMtaresu aggahaNA | savastha badarikA, nimaid sAhimA biTTA II77 II. EvitariyA - agrahaNayogya vargaNAnA AMtarAvALI (grahaNa yogya vargaNA che) pUM - ochI ochI saMtasu - aMtarAle, madhya artha - bAkInI prakRtinA ane bAkInA traNa prakAranA rasabaMdhone viSe be prakAre (sAdi ane adhuva) baMdha hoya che. ekANuka, yaNakathI mAMDIne yAvat abhavyathI anaMtaguNA paramANuvALA skaMdhonI audArikane grahaNayogya vargaNA thAya che. temaja ekeka paramANunI vRddhie grahaNayogya vargaNAnA aMtare agrahaNayogya vargaNA hoya che. pa7pA e pramANe vaikriya AhAraka taijasa, bhASA, zvAsozvAsa, mana ane kAzmaNa vargaNA hoya che. e audArikAdi vargaNAo anukrame sUkSma-sUkSma jANavI ane tenI avagAhanA ochI ochI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga hoya che. vaLI ekeka paramANuvaDe adhika, siddhonA anaMtame bhAge audArikAdi vargaNAnA madhya agrahaNayogya vargaNA hoya sarve vargaNAne viSe jaghanya grahaNa yogya vargaNAthI potAnA anaMtame bhAge adhika grahaNayogya utkRSTa vargaNA hoya che. 76,77 * pradezabaMdhanuM varNana have pradezabaMdha kahe che. tyAM sau prathama dArikAdi ATha vargaNA kahe che. ekalo svataMtra paramANu te paramANu vargaNA. AvI paramANuvargaNA lokane viSe badhI jagyAe rahelI che. anaMtI che. caudarAjalokamAM evI ekapaNa jagyA nathI jyAM eka paramANu vargaNA na hoya. be paramANunI banelI yaNuka paNa caudarAja lokamAM sarva jagyAe rahelA che. anaMtI che te sarva dvayaNuka vargaNA. ema trayaNukanI sarva vargaNA. A pramANe ekeka paramANunI vRddhie saMkhyAta pradezanA anaMta skaMdho 132
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha te sajAtIya saMkhyAtI vargaNA, asaMkhyAta pradezanA skaMdharUpa asaMkhyA prakAranI vargaNA ane anaMta pradezI kaMdharUpa anaMta vargaNA ane anaMtAnaMta pradeza skaMdharUpa anaMtAnaMta vargaNA hoya che. Ama sajAtIya pudagalono samuha tene vargaNA kahevAya che. vargaNA jaghanyathI eka AkAza pradezamAM rahI zake che. dvipradezI saMghanI jaghanya avagAhanA 1 AkAzapradeza che. ane utkRSTa avagAhanA 2 AkAza pradeza che. ema saMkhyAta pradezavALI vargaNA jaghanyathI eka pradezamAM ane utkRSTa thI potAnI saMkhyA jeTalA saMkhyAta pradezAvagAhI hoya. asaMkhya ane anaMta pradezavALI vargaNA jaghanyathI eka ane utkRSTathI asaMkhya pradezamAM avagAhIne hoya. prazna : eka 52mANu ane vargaNA zabda kema bane ? uttara : jagatamAM jeTalA eka-eka paramANu hoya teno samuha tenu nAma paramANu vargaNA kahevAya che. paraMtu 52mANu vargaNAnI avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che. tethI avagAhanAmAM doSa Ave kAraNake A paramANu AkhA jagatamAM vyApI che. jethI doSa Ave che. tethI bIjI rIte vyAkhyA A pramANe. (2) 52mANumAM paNa varNa gaMdha rasa ane sparzanA guNano samuha hoya e apekSAe paramANune paNa vargaNA kahevAya. (3) A paramANumAM bhaviSyamAM aneka vargaNApaNuM utpanna thavAnu hovAthI paNa vargaNA kahevAya che. anaMta pradezanI banelI vargaNAnI jaghanya avagAhanA eka pradeza ane utkRSTathI asaMkhya pradezAvagAhI che. lokanA pradezoja asaMkhyAtA che mATe tatvArthamAM kahyuM che ke paLa pravezAvijI mAnya: putpAtAnAm | A sarva vargaNAo sthUla che mATe jIvane agrahaNa yogya hoya che. 1 paramANuthI mAMDIne abhavyathI anaMtaguNa na thAya tyAM sudhI paramANunA banelA skaMdha te audArika agrahaNa yogya vargaNA kahevAya che. 52mANuthI mAMDIne dareka 133
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ vargaNAnuM varNana jAtanA skaMdho cauda rAjalokamAM badhI jagyAe rahelA che. dareka anaMtA che. abhavyathI anaMtaguNA athavA siddhanA anaMtamA bhAganA paramANunI banelI vargaNA te audArikane grahaNayogya jaghanya vargaNA bane che. AvI vargaNA paNa cauda rAjalokamAM badhI jagyAe rahelI che. udAra sthala eTale paramANu thoDA ane jagyA vadhAre roke mATe sthala. jema paramANu vadhe tema jagyA ochI roke. mATe vaikriya vigere vargaNAo uttarottara sUkSma che. ane audArika vargaNA badhAthI sthala udAra che. mATe udAravargaNA vaDe banela zarIra te audArika zarIra kahevAya. udAra sthala pugalono samuha te audArika zarIra yogya vargaNA. AvA samAna sajAtIya paramANuno samuha te dArikanI jaghanya vargaNA kahevAya che. te pachI eka eka paramANunI vRddhie yAvat potAnI jaghanya vargaNAno anaMtamo bhAga thAya tyAM sudhI nI audArika grahaNa yogya vargaNAo thAya che. chellI sarvathI adhika paramANunI vargaNAne au. utkRSTa vargaNA. asat kalpanAe 1 paramANuthI 1 lAkha paramANu audArikane agrahaNa yogya vargaNA hoya ane 100001 thI 101000 audArika grahaNayogya vargaNA bane che. eTale ke potAnI grahaNayogya prathamavargaNAno anaMtamo bhAga vadhe tyAre utkRSTa grahaNayogya vargaNAo thAya che. audArikane grahaNayogya utkRSTa vargaNAmAM 1 adhika paramANu vadhe tyAre vaikriyane agrahaNa yogya jaghanyavargaNA bane che. ahi vaikriya agrahaNa eTale audArikane paNa agrahaNa ja che. kemake audArikane joIe tenA karatA vadhAre paramANu che. ane vaikriyane joIe tenA karatA ochA paramANunI banelI che. mATe banne rIte vargaNAo agrahaNa thAya che. paraMtu paramANu Adi zarUAtanI audArikane agrahaNa kahI tethI have vaikriyane agrahaNa evuM nAma ApyuM. vaikriyane agrahaNa yogya jaghanya vargaNAmAM eka adhika paramANu yAvat abhavyathI anaMtaguNa na thAya tyAM sudhI badhI vaikriyane agrahaNa yogya vargaNA hoya che. eTale ke abhavya thI anaMtaguNA paramANu adhikavALI utkRSTa vaikriya agrahaNa vargaNA thAya. 134
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha vaikriyane agrahaNayogya utkRSTa vargaNAmAM 1 adhika paramANunI banelI vargaNAne vaikriyane grahaNayogya jaghanya vargaNA bane che. vaLI eka adhika paramANunI banelI vargaNA te vaikriyane grahaNayogya bIjI vargaNA, A pramANe eka eka adhika paramANunI vRddhie karatA yAvata potAnI jaghanya vargaNAno anaMtamo bhAga vadhe tyAM sudhI vaikriyane grahaNa yogya vargaNA bane che. temAM chellI vargaNA te utkRSTa vaikriya grahaNa yogya vargaNA jANavI. vaikriyane grahaNayogya utkRSTa vargaNAmAM 1 adhika paramANunI banelI vargaNA te AhArakane agrahaNayogya vargaNA bane. AhAraka agrahaNa yogya jaghanya vargaNAmAM eka eka adhika paramANu yAvata abhavyathI anaMtaguNa na thAya tyAM sudhInI badhI AhArakane agrahaNayogya vargaNA bane. AhAraka agrahaNayogya utkRSTa vargaNAmAM eka adhika paramANunI banelI vargaNA te AhArakane grahaNa yogya jaghanya vargaNA bane che. AhArakane grahaNayogya jaghanyavargaNAmAM eka adhika vRddhie karatAM yAvat potAnI jaghanya vargaNAno anaMtamo bhAga vadhe tyAM sudhI AhArakane grahaNayogya vargaNAo bane che. A pramANe taijasa agrahaNa, taijasa grahaNa, bhASA agrahaNa, bhASAgrahaNa, zvAsozvAsa agrahaNa, zvAsozvAsa grahaNa, mano agrahaNa vargaNA, mano grahaNa vargaNA ane chelle kArmaNa agrahaNa ane kAzmaNa grahaNa yogya vargaNA bane che. eTale ke manovargaNAne grahaNayogya utkRSTa vargaNAthI eka eka adhika ema yAvata abhavyathI anaMtaguNa na thAya tyAM sudhI kArpaNa agrahaNayogya vargaNA bane che. kArpaNa agrahaNayogya utkRSTa vargaNAmAM eka adhika paramANunI banelI vargaNA te kArmaNa grahaNayogya jaghanya vargaNA bane che. ATha vakhata abhavyathI anaMtaguNa paramANunI banelI vargaNA hovA chatAM sAmAnyathI abhavyathI anaMtaguNa paramANunI banelI ema kahevAya, kAraNake anaMtAnA anaMtA bheda hoya mATe, A rIte abhavyathI anaMtaguNA paramANunI banelI tene kAzmaNa vargaNA kahevAya. AvI anaMtI kArmaNa vargaNAne jIva samaye T135
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ $ vargaNAnuM varNana che samaye grahaNa kare che, kArmaNa vargaNAnuM svarUpa samajAvavA mATe dArikAdi vargaNAnuM svarUpa samajAvyuM che. jema yoga vadhe tema kArmaNa vargaNA vadhAre paramANuvALI ane vadhAre kAzmaNa vargaNAne grahaNa kare. ane jema yoga ghaTe tema ochA pradezavALI thoDI kArmaNavargaNAne grahaNa kare. A badhI vargaNAmAM je agrahaNa yogya che te jeTalI joIe tenA karatA ochA paramANunI banelI vargaNA hovAthI agrahaNa yogya vargaNA kahevAya che. ahIM kAzmaNa vargaNA sudhInuM varNana karyuM che. paraMtu jagata mAM tenAthI paNa vadhAre paramANunI banelI vargaNAo che eTale ke paMcasaMgraha - karmaprakRti Adi graMthane viSe to te upara paNa ghuvattive kula 26 vargaNA kahI che. paNa tenuM ahIM prayojana nathI mATe tenuM varNana karyuM nathI. A vargaNAo anukrame ekeka thakI sUkSma che. eTale ke audArika karatA vaikriyagrahaNa yogya vargaNA sUkSma. ema chelle kArmaNa vargaNA sarvathI sUkSma che. ane AThamAMnI eka eka vargaNAnI avagAhanA - kSetravyApti aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che ane eka ekathI uNI eTale nyuna nyuna avagAhanA vALI che. ochA paramANuvALInI syularacanA hoya che. ane jema jema paramANu vadhe tema tema ghanaracanA bane che. koIpaNa eka vargaNA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga roke che. ochA paramANuvALI vargaNA moTA aMgulano asaMkhyAtamo bhAganI avagAhanA vALI ane jema vadhAre paramANuvALI vargaNA tema nyuna nyuna aMgulanA asaM. bhAganI avagAhanA vALI che. tema jANavuM. pugalano svabhAva pUraNa galana che. tethI agrahaNa yogya vargaNA kAyama agrahaNa rahetI nathI grahaNa yogya paNa bane che. keTalAya paramANu chuTA paDe che ane pratikSaNe navA paramANu joDAya che. tethI sadA agrahaNa athavA grahaNa yogya vargaNA te rUpe rahetI nathI. vargaNAnuM svarUpa badalAya paNa che. ane keTaloka samaya te rUpe rahe paNa che. paraMtu haMmeza mATe te rUpe rahe tevuM nahI. 1.3(s
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha audArika Adi agrahaNa vargaNAo abhavyathI anaMtaguNavRddhi thAya tyAM sudhI jANavI. ane audArika Adi grahaNa yogya vargaNAo uttarottara dareka vargaNAnI prathama jaghanya vargaNAmAM jeTalA paramANuo hoya teno anaMtamo bhAga vadhe tyAM sudhI grahaNa yogya jANavI. dareka vargaNA te svarUpe jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI palyo. no asaMkhyAtamo bhAga kALa rahe. jIva samAsa gA. 242mAM asaMkhya utsa. avasarpiNI kALa kahyo che. tatva kevalI gamya, satata vargaNA te svarUpe rahe paraMtu puraNa - galana thAya. paraMtu saMkhyAnI hAnI-vRddhi na thAya. eTale jeTalA paramANunu galana thAya teTalA paramANu te samaye navAnuM puraNa thAya. saMkhyAnuM svarUpa na badalAya ema jANavuM. aMtima cauphAsadurgadha, paMcavannarasakammakhaMdhadalaM / savvajiaNaMta guNarasa, aNujuttamaNaMtaya paesaM // 78 // egapaesogADhaM, niasavvapaesao gahei jio / thovo mAra talaM, nAne samo dio I791 aMtima ghaDAsa - chellA sparzavALI paNasorAhiM - eka pradezane viSe avagAhI rahela mUidhavanaM - karmaskaMdha dravyane gheTuM - grahaNa kare sabujurva aNuovaDe yukta tavaMzo - te (anaMtaskaMdhamaya karmadravya) no aMza artha - chellA cAra sparza, be gaMdha, pAMca varNa ane pAMca rasavALA, sarva jIvo karatA anaMtaguNa rasavALA aNuo vaDe yukta, anaMtapradezovALA, eka pradeza (samAna-kSetra) ne viSe. avagAhI rahela evA karma skaMdhane potAnA sarva
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ vargaNAnuM svarUpa pradezo vaDe jIva grahaNa kare che. te (grahaNa karelA anaMta skaMdhamaya karmadravya) ne sarvathI thoDo bhAga AyuSya karma rUpe pariName che. nAmakarma ane gotrakarmane viSe sarakho ane AyuSya karatAM adhikabhAga pariName che. 78-79 kArmaNa vargaNAnuM varNana vivaraNa :- have kevA karmadalikone jIva grahaNa kare te kahe che : eka paramANumAM 1 gaMdha, 1 rasa, 1 varNa, ane zIta-uSNa, athavA snigdha-rUkSamAMthI be sparza hoya che. be paramANusaMghamAM utkRSTathI ravarNa, gaMdha, rasa-be athavA jaghanyathI eka ane sparza-4 (zIta-uSNa snigdharUkSa) traNa paramANamAM utkRSTathI varNa-3, gaMdha-2, rasa-3 ane sparza-4 e pramANe Idriya grAhya na bane evA sUkSmaskaMdhomAM darekamAM varNa-5, gaMdha-2, rasa-pa ane sparza-4 hoya che. jyAre bAdara-pariNAmI skaMdhomAM darekamAM varNa-5, gaMdha-2, rasa-5 ane sparza-8 hoya che. eTale ke mRdukarkaza, guru-laghu, e cAra sparza paNa bAdara skaMdhomAM hoya paraMtu sUkSmaskaMdhomAM na hoya. audArika, vaikriya ane AhAraka A traNa vargaNA bAdara pariNAmI che tethI temAM 8 sparza hoya, bAkInI taijasa, bhASA, zvAsozvAsa, mana ane kArpaNa A pAMca vargaNA sUkSma pariNAmI che. eTale kAzmaNa vargaNA paNa sUkSma pariNAmI che. tethI temAM varNa-5, gaMdha-2, rasa-5 ane sparza-4 hoya che. jIva kevI kArmaNavargaNA grahaNa kare te kahe che : pAMca varNa vALI be gaMdha pAMca rasavALI ane cAra sparzavALI, sarva jIva karatAM anaMtaguNarasavALI eTale ke ekeka paramANumAM sarva jIva karatA anaMtaguNa rasanA avibhAga paliccheda vALA evA paramANuthI yukta abhavyathI anaMtaguNa paramANuthI yukta eka pradezamAM 1. sarvajIvathI anaMtaguNa snehavALI eTale snigdhatA guNavALI ema samajavuM. paraMtu vipAka rUpa rasa na hoya, te vipAkarasa to AtmAnI sAthe lAge tyAre utpanna thAya che. | 338
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha avagAhIne rahelI eTale ke je AkAza pradezamAM jIva avagAhIne rahelo che te pradezamAM ja avagAhIne rahelI paraMtu anaMtara paraMpara pradezamAM nahi. AvA karmaskaMdhanA dalikone (kArmaNavargaNAne) jIva potAnA sarva AtmapradezathI grahaNa kare che. eTale ke potAnA kSetramAM avagAhIne rahelA karmadalikone sarva Atma pradezo vaDe grahaNa kare eTale sarvaAtmapradeza anaMtara paraMparAe te karmadalikone grahaNa karavA mATe pravarte. jemake koIka vastu levA mATe AMgaLI pravarte tyAre karatala, maNibaMdha, bhujA, khabho e sarva pradezo anaMtara paraMparAe baLa kare kAraNake sarva jIva pradezono sAMkaLanA AMkaDAnI jema paraspara saMbaMdha che tethI sarva Atmapradeza vaDe grahaNa kare che tema jANavuM. "karma pradezanI vaheMcaNa" * have eka samaye eka ja adhyavasAye grahaNa karelA je karma pudgalo che teno AThe karmane keTalo bhAga Ave te kahe che. jo AThe karma baMdhAtA hoya tyAre karmadaLiyAnA ATha bhAga paDe. AyuSyavinA sAta karma baMdhAtA hoya tyAre sAta bhAga paDe. mohanIyano baMdhaviccheda thavAthI 10 me guNaThANe cha karma baMdhAya tyAre cha bhAga thAya. ane 11-12-13 guNaThANe vedanIya eka karma baMdhAya tyAre badho bhAga tene Ave. aSTavidha baMdhakamAM AyuSyakarmane sauthI thoDo bhAga Ave che. kAraNake jenI sthiti ochI teno bhAga thoDo ane jenI sthiti vadhAre teno bhAga moTo hoya che. anyakarmanI apekSAe AyuSyakarmanI sthiti thoDI che tethI sarvathI alpabhAga AyuSyakarmane hoya che. tenA karatAM nAma ane gotrakarmane viSe bhAga vizeSa adhika hoya che. kAraNake tenI sthiti adhika che. paraMtu baMne paraspara sarakho bhAga hoya che. 1. eka pradezano artha AtmA je pradezomAM rahelo hoya teja pradezomAM rahelI eTale bannenI avagAhanA eka hovI joIe tevI vargaNAne grahaNa kare che 139
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmapradezanI vaheMcaNI prazna :- AyuSyakarmanI sthiti 33 sAgaropamanI che ane nAmagotranI sthiti 20 koDAkoDI sAgaropamanI che eTale sthitinI apekSAe AyuSya karatA saMkhyAtaguNa vadhAre sthiti che to daliyA paNa saMkhyAtaguNA hovA joIe. vizeSAdhika kema kahyA? javAba :- AyuSyamAM sthiti thoDI hovA chatAM uttarottara sthitisthAnamAM daliyA asaMkhyaguNAkAre hoya che. eTale nAnI sthiti hovA chatAM daLiyAnuM pramANa eTaluM badhuM uttarottara adhika thAya che ke nAma-gotra karmamAM daLiyA asaMkhyaguNA ke saMkhyAtaguNA thatA nathI. kAraNake nAma ane gotrakarmamAM uttarottara sthitisthAnamAM daliyAnI racanA vizeSAdhika thAya che. eTale ke pahelA sthitisthAna karatA bIjA sthitisthAnamAM vizeSAdhika, A rIte nAma ane gotramAM vizeSAdhika daLiyAthI racanA hovAthI ane AyuSyamAM asaMkhyaguNAnI racanA hovAthI AyuSya karatAM nAma ane gotranA daLiyA vizeSAdhika ja thAya. vigdhAvaraNe mohe, savvovari veaNii jeNappe / . - tarU had na dava6, sivileNa sAd lao II satrovara - sarvathI vadhAre Ape - thoDA dalika chate Dad - spaSTa rIte anubhava na dava - na hoya - na thAya DivileseLa - sthiti vizeSa karIne artha:- (nAma-gotrathI) aMtarAya, jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya karmane viSe adhika ane mAMhomA sarakho tethI mohanIya karmane viSe adhika ane vedanIya karmane viSe sarvathI adhika bhAga pariName. je kAraNa mATe vedanIyamAM thoDA dalika hote chate te (vedanIya) no spaSTa rIte anubhava na thAya mATe ane bAkInA karmonI sthitinI vizeSatA pramANe hInAdhika bhAga hoya ATavA vivaraNa :- nAma ane gotra karma karatAM aMtarAya, jJAnAvaraNIya ane
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha darzanAvaraNIya karmano bhAga vizeSAdhika che. kAraNake sthiti adhika che. paNa traNekarmano paraspara sarakho hoya che. tenA karatAM mohanIyanI sthiti vadhAre hovAthI vizeSAdhika che. ane sarvathI vadhAre vedanIya karmano bhAga hoya che kAraNake vedanIya karmanI sthiti ochI hovA chatAM ocho bhAga Ave to sukhaduHkhAdikano spaSTa anubhava thato nathI mATe vedanIya karmane svabhAvathI ghaNA pudgalo maLe tyAre potAnA kAryamAM samartha thAya che. mATe sarvathI vadhAre bhAga hoya, bAkInA sAta karmamAM sthitine anusAre hInAdhika bhAga jANavo eTale ke je karmanI sthiti moTI tene moTo bhAga ane je karmanI sthiti nAnI tene ocho bhAga Ave. prazna :- jJAnAvaraNIya karatA mohanIyano saMkhyAtaguNa bhAga thAya chatAM vizeSAdhika kema ? javAba :- darzanamohanIyanI ja 70 koDAkoDInI sthiti che ane cAritra mohanIyanI to 40 koDAkoDI sthiti che tethI cAritra mohanIyanI apekSAe vizeSAdhika kahyuM che. A paNa yuktithI ja ghaTADayuM che tatvato kevalI jANe. paramArthathI to zrI jinavacanane pramANa karavuM. temaja eka samaye eka adhyavasAye grahaNa karelA pudgala AThe karmarUpe pariName, kAraNake ahiM jIvanI aciMtya zakti che. ane pudgalano pariNAma vicitra che. mATe Azcarya nathI. uttara prakRtinA karmadalikanA bhAga nia jAiladdhadaliyA - NaMtaMso hoi savvadhAINaM / vAMtIna vimapnad, sesaM sesAna parUsamaye ||81|| 1. jema cAra prakAranA AhAramAM azana pAna ane khAdimanA pudgalo ghaNA hoya to ja potAnA (tRpti lakSaNa) kAryane karI zake che. ane svAdimanA pudgalo thoDA chatA svakAryane karI zake che tema ahIM azanAdi tulya vedanIya ane svAdima tulya bAkInA sAta karma jANavA. vaLI jema viSa alpa hoya to paNa mAraNAdi kArya karI zake ane mATInA DhephA ghaNA hoya tyAre mAraNAdi kArya thAya tema ahIM paNa ghaTADavuM (paMcasaMgraha svopaza TIkA) 141
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ - karmapradezanI vaheMcaNI anaMto - anaMtamo bhAga vadhvaMtI - baMdhAtI sesa - bAkI rahelA pradezAgra vimaM - vaheMcAya che. artha - potAnI mULa prakRtirUpa jAti vaDe prApta karela dalikano anaMtamo bhAga sarvaghAtI prakRtine bhAge Ave ane bAkI rahelA pradezAgra bAkInI baMdhAtI prakRtione samaye samaye vaheMcAya che. 81aaaa. . vivaraNa :- have uttara prakRtinA bhAga kahe che. potAnI mULa prakRtirUpa jAti vaDe je prApta thayelA daliko che teno anaMtamo bhAga potAnI sarvavAti rasayuktavALI sarvaghAtI prakRtine bhAge Ave che. kAraNake sarvaghAtI prakRtinA tIvrarasavALA daLiyA hoya to ja phaLa ApI zake, tIvrarasavALA daLiyA sarvathI ochA hoya. tethI potAnA bhAgamAM AvelA daLiyAno anaMtamo bhAga sarvaghAtIne Ape che. ane bAkI rahelA daliyAne dezaghAti prakRtine yogya bhAge Ape che. dA.ta. jJAnAvaraNIyano anaMtamobhAga kevalajJAnAvaraNIyana, darzanAvaraNIyano anaMtamobhAga pAMcanidrA ane kevaladarzanAva. ne, mohanIyano anaMtamobhAga mithyAtva ane bAra kaSAyane bhAge Ave che. bAkI rahela daliyA te samaye baMdhAtI dezavAti prakRtione te ja samaye vaheMcI Ape che. samaye samaye baMdhAya ane samaye samaye dalikonA bhAga vaheMcAya che. temaja je je prakRtino je je guNaThANe baMdha viccheda thAya tyAre tenA bhAganuM daLiyuM tenI sajAtIya baMdhAtI prakRtine bhAge Ave. ane jyAre tenI sarva sajAtIya prakRtino baMdha viccheda thAya tyAre tenA bhAganuM daLiyuM. tenI bhUla karmaprakRtimAMnI vijAtIya prakRtine bhAge Ave ane sarva uttara prakRtino baMdha viccheda thAya tyAre mULa prakRtino paNa baMdha viccheda thAya tethI tenu daLiyuM zeSa baMdhAtI mULa prakRtio rUpe vaheMcAya. A pramANe sUkSma saMparAya sudhI jANavuM. upazAMta mohAdike to sarva daLiyuM sAtavedanIyapaNe ja pariNAma pAme. jyAre yoga vyApAra utkRSTa hoya ane karma vargaNA sarvathI vadhAre grahaNa thAya tyAre utkRSTapade graMthakAre sarva uttara prakRtine viSe karmaskaMdhanA dalikanuM alpabadutva kahela che te A pramANe (juo svapajJa TIkA) 12
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha uttara prakRtimAM utkRSTa padane viSe karma dalika bhAganuM alpabadutva jJAnAvaraNIyane viSe 4." " " " lobhano " " 1. kevalajJAnAvaraNIyano sarvathI thoDo 5." " pratyAkhyAnIya mAnano " " 2. tenA karatAM mana:paryavajJAnA. no anaMtaguNo 6." " " " krodhano " " 3." " avadhijJAnA. no vizeSAdhika ka" , " " mAyAno " " 4." " zrutajJAnA. no vizeSAdhika 8. " " " " lobhano ' ' 5." " matijJAnA. no vizeSAdhika 9." " anaMtAnubaMdhI mAnano vizeSAdhika 10." " " " krodhano " " darzanAvaraNIyane viSe 11. " " " " mAyAno " " 1. pracalA no sarvathI thoDo 12. " " " " lobhano " " 2. tenA karatA nidrAno vizeSAdhika 13. " " mithyAtvano vizeSAdhika 3." " pracalA pracalAno vizeSAdhika 14. tenA karatA jugupsAno anaMtaguNa 4." ' nidrAnidrAno vizeSAdhika 15. tenA karatA bhayano vizeSAdhika pa." " thiNaddhino vizeSAdhika 16-17. tenA karatA hAsya-zokano 6." " kevaladarzanAvaraNIyano vizeSAdhika| vizeSAdhika (paraspara samAna) 7." " avadhi darzanAvaraNIyano anaMtaguNa 18-19 tenA karatA rati aratino 8." " acakSu darzanAvaraNIyano vizeSAdhikA vizeSAdhika (paraspara samAna) 9." " cakSu darzanAvaraNIyano vizeSAdhikA 20-21 tenA karatA strI ane napuMsarvedano vize 22. tenA karatA saMjvalana krodhano vizeSA. vedanIya karmane viSe 23. tenA karatA saMjavalana mAnano vizeSA. 1. asAtA vedanIyano bhAga sarva thI thoDo | 24. tenA karatA paruSavedano vizeSAdhika 2. tenA karatAM sAtA vedanIyano vizeSAdhikaJ25. tenA karatA saMjavalana mAyAno vize. 26. tenA karatA saMjvalana lobha asaM. guNa. mohanIya karmane viSe 1. apratyAkhyAnIya mAnano sarvathI thoDo |AyuSya karmane viSe 2. tenA karatA apratyAkhyAnIya krodhano vize.cAre AyuSyamAM paraspara samAna 3. " " " " mAyAno " "
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmadalikanuM alpabahutva nAma karmane viSe gatine viSe 1-2 deva-naraka gatino sarvathI thoDo (paraspara samAna) 3. tenA karatAM manuSyagatino vizeSAdhika 4. tenA karatAM tiryaMca gatino vizeSAdhika jAtine viSe 1thI4 beIndriyAdi jAti catuSkano thoDo paraspara samAna 5. tethI ekendriya jAtino vizeSAdhika zarIrane viSe 1. AhAraka zarIrano sarvathI thoDo 2. tenA karatA vaikriya zarIrano vizeSAdhika 3. tenA karatA audArika zarIrano vizeSAdhika 4. tenA karatA taijasa za2I2no vizeSAdhika 5. tenA karatA kAryaNa zarIrano vizeSAdhika 5. zarIranI jema saMghAtanano jANavo. upAMgane viSe 1. AhAraka AMgopAMgano sarvathI thoDo 2. tena karatA vaikriya AMgopAMgano vizeSA. 3. tenA karatA audArika AMgopAMgano baMdhanane viSe 1. AhAraka AhAraka baMdhanano thoDo 2. tenA karatAM '' tejasa '' vizeSAdhika ,, 3. tenA karatAM AhAraka kArmaNa ' 4. tenA karatA AhAraka tejasa kArmeNa "" ' pa. tenA karatA vaikriya vaikriya 6. tenA karatA vaikriya taijasa 7. tenA karatA vaikriya kArpaNa 8. tenA karatA vaikriya tejasa kArmaNa 9. tenA karatA audArika audArika 10. tenA karatA audArika taijasa 11. tenA karatAM audArika kAryaNa ' 12. tenA karatAM audArika taijasa kArmaNa ,, ,, 13. tenA karatA tejasa tejasa baMdhanano vize. 14. tenA karatA taijasa kArpaNa 15. tenA karatA kArpaNa kArmaNa ,, ,, "1 144 ,, ,, "" ,, ,, ', ', ', .. !! 11 13 .. | saMsthAnane viSe 4. madhyama cAra saMsthAnano sarvathI thoDo 5. tenA karatAM samacaturasa saMsthAnano vize. 6. tenA karatAM hUMDaka saMsthAnano vizeSAdhika 31 saMghayaNane viSe 5. pahelA pAMca saMghayaNano sarvathI thoDo (paraspara samAna) 6. tenA karatAM sevArtA saMghayaNano vizeSAdhika varNane viSe 1. kRSNavarNano sarvathI thoDo 2. tenA karatAM nIlavarNano vizeSAdhika 3. tenA karatAM rakta varNano vizeSAdhika 4. tenA karatAM pIta varNano vizeSAdhika 5. tenA karatAM zveta varNano ,,
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha gaMdhane viSe traNa dazaka ane sthAvara dazakamAM 1. surabhi gaMdhano sarvathI thoDo 1. trasa nAmakarmano sarvathI thoDo 2. tenA karatAM durabhigaMdhano vizeSAdhika 2. tenA karatAM sthAvara nAmano vizeSAdhika 1. bAdara nAmano bhAga thoDo rasane viSe 2. sUkSmano bhAga vizeSAdhika zubhano thoDa 1. tikta rasano sarvathI thoDo azubhano vizeSAdhika 2. tenA karatAM kaTu rasano vizeSAdhikA 3. tenA karatAM kaSAya rasano vizeSAdhika A pramANe paryApta AdimAM paNa bebe ka": '. tenA karatAM Amla rasano vizeSAdhika Atapa ane udyotano paraspara samAna che. tenA karatAM madhura rasano vizeSAdhika nirmANa - ucchavAsa, parAghAta, upaghAta agurulaghu, jinanAma nuM alpabahu_nathI sparzane viSe sajAtIya ane pratipakSa prakRtinI apekSAnA 1-2. karkaza - guru sparzano sarvathI thoDo | abhAvathI. 3-4. tenA karatAM mRdulaghu sparzano vizeSAdhika pa-6. tenA karatAM rUkSa-zIta sparzano vizeSAdhika| gotrakarmane viSe 7-8. tenA karatAM snigdha-uSNasparzano vizeSA.) nIcagotrano bhAga sarvathI thoDo (paraspara samAna) tenA karatAM uccagotrano vizeSAdhika AnupUrvine viSe aMtarAya karmane viSe 1. deva narakAnupUrti no sarvathI thoDo dAnAMtarAyano bhAga sarvathI thoDo 3. tenA karatAM manuSyAnupUrvino vizeSAdhika| tenA karatA lAbhAMtarAyano vizeSAdhika 4. tenA karatAM tiryaMcAnupurvino vizeSAdhika tenA karatA bhogavaMtarAyano vizeSAdhika tenA karatAM upabhogAMtarAyano vizeSAdhika vihAyogatine viSe tenA karatAM vIryAntarAyano vizeSAdhika 1. zubha vihAyogatino sarvathI thoDo 2. tenA karatAM azubha vihAye. vizeSAdhika 145
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 karmalikanuM alpabadutva jyAre yoga vyApAra sarvathI alpa hoya tyAre karmapradeza sarvathI alpa grahaNa thAya tyAre jaghanyapadane viSe karmalika bhAganuM alpabadutva jJAnAvaraNIyane viSe | tenA karatA apratyAkhyAnIya krodhano vize. 1. kevalajJAnAvaraNIyano bhAga sarvathI thoDo |3. tenA karatAM apratyAkhyAnI mAyAno vize. 2. tenA karatA mana:paryava jJAnA. anaMtaguNo/4. tenA karatAM apratyAkhyAnIya lobhano vize. 3. tenA karatA avadhijJAnAvaraNIyano vize. 5. tenA karatAM pratyAkhyAnIya mAnano vize. 4. tenA karatA zrutajJAnAvaraNIyano vize. 6. tenA karatAM pratyAkhyAnIya krodhano vize. che. tenA karatAM matijJAnAvaraNIyano vize. 7. tenA karatAM pratyAkhyAnI mAyAno vize. 8. tenA karatAM pratyAkhyAnIya lobhano vize. darzanAvaraNIyane viSe 9. tenA karatAM anaMtAnubaMdhI mAnano vize. 1. nidrAno bhAga sarvathI thoDo 10. tenA karatAM anaMtAnubaMdhI krodhano vize. 2. tenA karatA pracalAno vizeSAdhika | 11. tenA karatA anaMtAnubaMdhI mAyAno vize. 3. tenA karatA nidrAnidrAno vizeSAdhika | 12. tenA karatAM anaMtAnubaMdhI lobhano vize. 4. tenA karatA pracalA pracalAno vize. 13. tenA karatAM mithyAtvano vizeSAdhika 5. tenA karatA thiNaddhino vizeSAdhika | 14. tenA karatAM jugupsAno bhAga anaMtaguNo 6, tenA karatA kevaladarzanAvaraNIyano vize. 15. tenA karatAM bhayano bhAga vizeSAdhika 7. tenA karatA avadhidarzanAvaraNIya anaMta. [17. tenA karatAM hAsya-zokano bhAga vize. 8. tenA karatA acakSu darzanAvaraNIya vize. | paraspara samAna 9. tenA karatA cakSu darzanAvaraNIya vize. | 19. tenA karatAM rati aratino bhAga vize. paraspara samAna vedanIyane viSe 22. traNa vedano bhAga vize. 1. asAtA vedanIyano bhAga sarvathI thoDo | 26. tenA karatAM saMjvalana mAna krodhAdi 2. tenA karatA zAtA vedanIyano vizeSAdhika |cArano vizeSAdhika AyuSya karmane viSe mohanIyane viSe 1-2 tiryaMca ane manuSyanA AyuSyano thoDo 1. apratyAkhyAnIya mAnano sarvathI thoDo 3-4 tenA karatAM deva-nArakanA AyuSyano asaM. 140
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha nAmakarmane viSe - gatine viSe trasa vizakane viSe . 1. tiryaMcagati no sarvathI thoDo 1. trasa nAmano sarvathI thoDo 2. tenA karatAM manuSyagatino vizeSAdhika | 2. tenA karatAM sthAvara nAmano vizeSAdhika 3. tenA karatAM devagatino asaMkhyaguNa 4. tenA karatAM narakagatino asaMkhyaguNa | e pramANe bAdara-sUkSmano, paryApta, aparyAno, pratyeka - sAdhAraNano kahevo ane zeSa jAtine viSe nAmakarmanI prakRtionuM jadhanyapaNAnuM 1thI4. beIndriyAdi jAti catuSkano thoDo alpabadutva nathI. che. tenA karatAM ekendriyano vizeSAdhika gotrakarmane viSe zarIrane viSe 1. nIcagotrano bhAga sarvathI thoDo 1. audArika zarIrano sarvathI thoDo 2. tenA karatA uccagotrano vizeSAdhika 2. tenA karatAM taijasa zarIrano vizeSAdhika 3. tenA karatAM kArmaNa zarIrano vizeSAdhika aMtarAya karmane viSe 4. tenA karatAM vaikriya zarIrano asaMkhyaguNaT1. dAnAMtarAyano sarvathI thoDo 5. tenA karatAM AhAraka zarIrano asaMkhyaguNa 2. tenA karatAM lAMbhAtarAyano vizeSAdhika A pramANe pAMca saMghAtanane viSe kahevuM. 3. tenA karatAM bhogAMtarAyano vizeSAdhika 4. tenA karatAM upabhogatarAyano vizeSAdhika aMgopAMgane viSe | 5. tenA karatAM vIryaMtarAyano vizeSAdhika 1. audArika aMgopAMgano sarvathI thoDo 2. tenA karatAM vaikriya aMgopAMgano asaMkhya.|A pramANe utkRSTa ane jaghanya padanuM uttara 3. tenA karatAM AhAraka aMgopAMgano asaM.1prakRtine viSe A karmadalika bhAganuM alpabadutvanuM yaMtra karmaprakRti graMthanA anusAra AnupUrvine viSe 2. naraka-devAnupUrvino sarvathI thoDo 3. tenA karatA manuSyAnupUrvino vizeSAdhika 4. tenA karatA tiryaMcAnupUrvino vizeSAdhika jANavuM. 1i7
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ra6 vargaNA svarUpe pudagala che ahIM kAzmaNa vargaNAne jIva karmarUpe grahaNa kare che. temAM te kArmaNavargaNA 16mI vargaNA che tethI ra6 vargaNAnuM saMkSipta varNana A pramANe.... 1. audArika agrahaNa vargaNA 14. mana grahaNa vargaNA 2. audArika grahaNa " 15. kArpaNa agrahaNa vargaNA 3. vaikriya agrahaNa vargaNA 16, kArmaNa grahaNa " 4. vaikriya grahaNa " 17. dhruvAcitta vargaNA - 5. AhAraka agrahaNa vargaNA 18. adhuvAcitta' 6. AhAraka grahaNa " 19. prathama dhruvazUnya" 7. tejasa agrahaNa vargaNA 20. pratyeka zarIrI" 8. tejasa grahaNa " ' 21. dvitIya dhruvazUnya" 9. bhASA agrahaNa vargaNA 22. bAdara nigodamAM, 10. bhASA grahaNa " 23. tRtIya dhruvazUnya" , 11. zvAsozvAsa agrahaNa vargaNA 24. sUkSma nigoda" 12. zvAsozvAsa grahaNa " 25. caturtha dhruvazUnya" 13. mana agrahaNa vargaNA 26. acitta mahArUMgha" A ra6 vargaNAmAMnI cAra prakAranI zUnya vargaNAo jagatamAM hoya nahI. chatAM uparanI vargaNAnuM svarUpa samajAvavA mATe varNana karyuM che. adhuvAcitta vargaNAnI saMkhyA ochI vadhAre thAya che. tenI saMkhyA niyata nathI. dareka vargaNAno te vargaNA rUpe rahevAno kALa jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI palyo. no asaMkhyAtamo bhAga kALa che. jIvasamAsamAM utkRSTathI asaMkhya utsarpiNI - avasarpiNI kahyo che. eTale vargaNAnA paramANunI saMkhyA je hoya teTalI teTalo TAIma rahe. puraNa galana thAya. saMkhyAnuM niyatapaNe teTalo TAIma rahe. ATha agrahaNa vargaNA te audArikAdine mATe ja agrahaNa che tevuM nathI. sarva mATe agrahaNa che. paraMtu samajavA mATe audArikaAdi vizeSaNa mukyuM che. acittamahAtkaMdha vargaNA kevalI samuddhAtanI jema cAra samayamAM caudarAja lokavyApI thaI pharI cAra samayamAM aMgulanA asaM. mA bhAga jeTalI thaI jAya che. tene ajIva samuddAta kahevAmAM Avyo che. ahIM 16mI kArmaNa vargaNAne jIva karmarUpe grahaNa karI upara pramANe vaheMcaNI kare che. 148
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha eka samayamAM grahaNa karelA karmapradezanA uttaraprakRtiomAM alpabadutvanA keTalAka hetuo. jJAnAvara gIya karma : vivakSita samaye grahaNa karelA karma paramANumAM je bhAga jJAnAvaraNIyane Ave teno anaMtamobhAga sarvaghAtI prakRtine bhAge Ave che kAraNake tIvrarasavALA daliko sarvathI thoDA hoya che. ane bAkI rahelA daLiyA dezaghAtIne Ape che. temAM paNa maMdarasavALA daLiyA vadhAre hoya ane tIvrarasavALA daLiyA ochA hoya tethI manaH paryavajJAnAvaraNIyane bhAge daliko thoDA Ave ane matijJAnAvaraNIyane bhAge sarvathI vadhAre daliko Ave che. | darzanAvaraNIya karma - je pradezo maLyA hoya tenA anaMtamAbhAgane sarvaghAtI ne 6 vibhAgamAM vaheMce ane bAkI rahelA pradezo cakSudarza. acakSudarza. ane avadhidarza. e 3 dezaghAti prakRtine bhAge Ave. sarvaghAtI prakRtinA 6 bhAga pahelA ane bIjA guNaThANe hoya. trIjA guNaThANAthI AThamAnA pahelA bhAga sudhI traNa bhAga hoya ane 8 mAnA bIjA bhAgathI 10 mA guNaThANe kevaladarzanAvaraNIyano eka bhAga hoya che. dezaghAtI prakRtinA traNa bhAga 1 thI 10 guNaThANA sudhI hoya che. ahIM hetu - kAraNa jJAnAvaraNIyanI jema che. vedanIyakarma - bhAgamAM AvelA sarva pradezo te samaye baMdhAtI sAtA athavA asAtA rUpe eka prakRtipaNe ja pariName che. asAtA baMdhAya tyAre sAta ke ATha bhAga paDe. sAtA 11 thI 13 ekalIja baMdhAya mATe bhAga vadhAre. e pramANe gotrakarma ane AyuSyakarmanA pradezo paNa potapotAnI ekeka uttara prakRti rUpe pariName che. gotrakarmamAM nIcagotrano bhAga sarvathI thoDo hoya che ane uccagotrano vadhAre. kAraNake 1 le guNaThANe nIcagotra baMdhAya tyAre 7 karmanA bhAga paDe ane 10me guNaThANe gotramAM uccagotra baMdhAya tyAre 6 karmanA bhAga paDe. tethI nIcagotra karatAM uccagotranA bhAgamAM dalito vadhAre Ave che. koIpaNa AyuSyano baMdha vakhate yoga vyApAra samAna paNe utkRSTa hoya che ane AyuSya baMdhAya tyAre mULa ATha bhAga ja paDe mATe paraspara samAna hoya che. 11)
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma pradezanI vaheMcaNe mohanIya karma - bhAgamAM AvelA pradezanA anaMtamAbhAganA be sarakhA bhAga paDe che. (1) darzanamohanIya (2) cAritramohanIya temAM darzanamohanIyanA bhAge AveluM daLiyuM mithyAtvanA bhAge Ave che. kAraNake sarvaghAti prakRti darzana mohanIyanI eka ja mithyAtva che tethI ane cAritramohanIyane bhAge AvelA daLiyAnA 12 bhAga paDe che. te bAra bhAge pariName che. temAM pahelA be guNaThANe 12 bhAga paDe. trIjA cothA guNaThANe 8 bhAga paDe ane pAMcame guNaThANe 4 bhAga paDe che. bAkI rahela dezaghAti pradezonA be vibhAga thAya che. temAMno eka bhAga saMjavalana 4 kaSAyarUpe pariName che. ane bIjo bhAga 9 nokaSAyamAMnA te samaye samakALe baMdhAtA pAMca nokaSAyane maLe che. kAraNake nava nokaSAya samakALe baMdhAtA nathI. mATe nava nokaSAyanA 1 thI 8 guNaThANA sudhI pAMca bhAga paDe che. 9 me guNa. puruSavedano eka ja bhAga paDe che. cAritra mohanIyamAM sarvaghAtImAM 12 bhAga paDe ane darzanamohanIyamAM eka ja bhAga thAya mATe vizeSAdhika che." nAmakarma - bhAgamAM prApta thayelA karmapradezonA te samaye badhyamAna jaghanyathI 23 utkRSTathI 31 gati-jAti-zarIra-upAMga-baMdhana-saMghAtana-saMvanana-saMsthAnaAnupUrvi-varNa-gaMdha-rasa-sparza-agurulaghu-parAghAta-upaghAta-zvAsozvAsa-nirmANajinanAma-Atapa athavA udyota - vihAyogati-trasAdi-10 athavA sthAvarAdi10 e 31 vibhAgamAM vaheMcAya che. temAM varNa-gaMdha-rasa-sparzane jeTalA jeTalA pradezo maLyA hoya te pradezo tenA pratibheda 5-2-5-8 rUpe pariName. saMghAtana tathA zarIrane maLelA pradezo te 3 athavA 4 vibhAge pariName, kAraNake eka samayamAM audArika - taijasa - kAmaNa athavA vaikriya - taijasa - kArpaNa e traNa temaja vaikriya - AhAraka - taijasa - kArmaNa e 4 zarIra ane saMghAtana baMdhAya che. baMdhana karmane prApta thayelA pradezo (3 athavA 4 zarIrane anusAre) 7 athavA 11 vibhAga rUpe pariNAme che. te A pramANe (1) audA.-audA, (2) audAtaijasa, (3) audA-kArmaNa, (4) dA. tejasa kArmaNa, (5) taijasa - taijasa, 1. keTalIka prakRtinA bhAganI vaheMcaNImAM yukti samajAtI nathI tethI tatva kevalI gamya. 15)
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha (6) tai. kArma, (7) kArpaNa kArmaNa e 7 rUpe ke audA. nA baMdhananI jagyAe vaikriyanA athavA vaikriya ane AhAraka be samakALe baMdhAya tyAre audArika catuSkanI jema vaikriya catuSka AhAraka catuSka ane taijasatrika e 11 baMdhana rUpe pariName." gati-jAti ItyAdi zeSa vibhAge pariNamelA karma pradezo ekeka prakRti rUpe pariName che kAraNake eka samayamAM gati AdikanA ra-3 ItyAdi pratibheda baMdhAtA nathI. nAmakarmamAM gatimAM deva-narakagatino bhAga thoDo che kAraNake devaprAyogya ke naraka prAyogya 28 prakRti baMdhAtI hoya tyAre devagati athavA narakagati baMdhAya che. tethI 28 bhAga paDe ane manuSyagatinA baMdha vakhate 25 bhAga paDe tethI (devanAraka) tenA karatAM manuSyagatinA bhAgamAM daLiyuM vadhAre hoya tenA karatA tiryaMcagati baMdhAya tyAM 23 bhAga paDe tethI manuSyagati karatAM tiryaMcagatinA bhAge daLiyA vadhAre hoya. jAtimAM - ekendriyajAti baMdhAya tyAre 23 bhAga paDe ane beIndriyAdi jAti baMdhAya tyAre 25 bhAga paDe tethI beIndriya AdijAtinA bhAge daliko ochA maLe ane ekendriyajAtinA bhAge daliko vadhAre maLe. zarIra :- audArika zarIra baMdhAya tyAre 23 athavA 25 bhAga paDe vaikriyazarIra baMdhAya tyAre 28 bhAga paDe ane AhArakazarIra baMdhAya tyAre 30 athavA 31 bhAga paDe tethI AhArakanA bhAge daliko ochA Ave tenA karatA vaikriyanAbhAge daliko vizeSAdhika tenA karatAM audArikanA bhAge vadhAre daliko hoya che. saMghayaNa :- chevaTTe saMghayaNa baMdhAya tyAre 25 bhAga paDe ane pAMca saMghayaNa baMdhAya tyAre 29-30 bhAga paDe tethI pAMca saMghayaNanA bhAge daliko ochA tenA 1. jo ke baMdhana saMghAtanane baMdhamAM gaNela nathI. zarIra nAmakarmamAM aMtargata karela che to paNa dalikanI vaheMcaNImAM zarIranI saMkhyA jeTalI baMdhAtI hoya te pramANe baMdhana - saMghAtanamAM bhAga thAya. 151
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmapradezanI vaheMcaNInA hetuo * * karatAM chevaTuM saMghayaNanA bhAge daliko vadhAre hoya che. saMsthAna :- madhyama 4 saMsthAna baMdhAya tyAre ra9 athavA 30 bhAga paDe. samacaturasa saMsthAna baMdhAya tyAre 28 bhAga paDe ane huDake saMsthAna baMdhAya tyAre 25 bhAga paDe tethI jema bhAga vadhAre tema daliko ochA ane bhAga ocho paDe tenA bhAgamAM daliko vadhAre hoya che. varNa ane rasamAM - zvetavarNa temaja pItavarNa ane madhurarasa - Aspharasa zubha hovAthI puNya baMdha vakhate 28,29,30 bhAga paDe, zubhanA daliyA vadhAre ane bAkInA varSamAM temaja rasamAM 23-25 ke bhAga paDe. tyAre azubhane bhAga vadhAre tema dalika ochA maLavAnI jagyAe vadhAre che. ane bhAga ochA tema dalika vadhAre maLavAnI jagyAe ochA batAvyA che temAM dalila besatI nathI. joke varNAdimAM dareka baMdha vakhate badhA avAntara bhAga paDe che. to paNa tathA svabhAve prAyaH azubhane thoDo bhAga ane zubhane vadhAre bhAga Ave che. gaMdhamAM - surabhigaMdhanA baMdhamAM 28 bhAga paDe ane durabhigaMdhanA baMdhamAM 23-25-ke 26 bhAga paDe tethI surabhigaMdhanA thoDA ane durabhigaMdhanA vizeSAdhika. . ahIM 23-25-26 nA baMdha vakhate durabhigaMdha ne ghaNo bhAga maLe che tethI durabhigaMdhano vizeSAdhika che. sparzamAM paNa mRdu - uSNa - laghu- snigdhanA baMdha samaye 28 bhAga paDe ane karkaza - zIta - gurU - rUkSamAM 23-25-26 bhAga paDe chatAM mRdu vigere bhAga vadhAre ane karkaza vigerene bhAga ocho che. tathA svabhAve chatAM A viSayamAM tatva kevali gamya. vihAyogati - azubha vihAyogatinA baMdha vakhate 28 bhAga paDe tethI daliko vadhAre ane zubha vihAyogatinA baMdha samaye 29 vi. bhAga paDe tethI daliko ochA. trasAdi - trasa nAmakarmanA baMdha vakhate 25-28-29-30 bhAga paDe tethI daliko ochA ane sthAvaranA baMdha vakhate ra3 bhAga paDe tethI daliko vadhAre A 152
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha pramANe bAdara-sUkSma vigeremAM paNa jANavuM. Atapa ane udyotane paraspara samAna dati ko che kAraNake banne nA baMdhamAM che. A alpabadutvamAM keTalIka jagyAe yuki lAgatI nathI tethI temAM tathA svabhAve jANavuM, athavA tatva kevaligamyam. guNazreNinuM varNana. sammadara savvaviraI, aNavisaMjoadaMsakhavagea / mohasamasaMtakhavage, khINasajogIara guNaseDhI ||82 // saMta - upazAMtamoha guNaThANAvALA saMbaMdhI visaMgojha - anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA vo - pakasaMbaMdhI artha - samyakatva, dezavirati tathA sarvaviratine viSe, anaMtAnubaMdhinI visaMyojanAne viSe, darzana mohanIyanA kSepaka saMbaMdhI, cAritra mohanIyanA upazamane viSe, upazAMta moha guNasthAnavALA saMbaMghI, kSapakane viSe, kSINamohI ane sayogI tathA ayogIkevaLInI ema agyAra guNazreNi hoya che. ghaTanA vivaraNa - pradezabaMdhanA cAluviSayamAM kayA karmanA keTalA pradezo hoya te saMbaMdha pUrvagAthAmAM kahIne te karmanA prApta thayelA pradezonI nirjarA - laya kyA kayA guNamAM - guNasthAnakyAM hoya te jaNAve che. temaja jIvane samyakatvAdi viziSTa AtmaguNo prApta karavAnA hoya ane tevA guNonI prApti karI zIvra karmakSaya karavo hoya to kayA guNamAM karmanI vadhAre nirjarA thAya te jaNAve che. samyakatvAdi viziSTa guNonI prApti mATe temaja prApta thayA bAda adhyavasAyanI vadhatI vizuddhi vaDe kramazaH AgaLa AgaLanA guNonI zIdhra prApti mATe asaMkhyakALathI ekaThA karelA ane navA ekaThA thatA - baMdhAtA karma pradezono jaldIthI kSaya A guNazreNinI paddhatithI thAya che. 1. A guNazreNimAM uparanI sthitimAMthI daliyA nIce utArato jAya. aMtarmuhUrtanA kALamAM goThavato jAya ane rasodaya ke pradezodayathI bhogavI nAza karato jAya che. 153
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNazreNinuM varNana che A guNazreNi kayA kayA guNonI prApti vakhate thAya che. te kahevAya che. guNazreNi eTale aMtarmuhUrtanI uparathI sthitimAMthI daliyA nIce utArI udayavatI hoya to udaya samayathI ane anudayavatI hoya to udayAvalikAnI bahArathI aMtarmuhUrta sudhI asaMkhya guNAkAre goThavavA. uparanI sthitimAMthI prati samaye aMtarmuhUrta sudhI asaMkhya guNAkAre daliyA utAre che. ane aMtarmuhUrtamAM asaMkhya guNAkAre goThave che. (1) samyakatva guNazreNi - samyakatva prApta thayA pahelAje yathApravRttAdi - 3 karaNa thAya che. temAM bIjA apUrvakaraNanA prathama samayathI, AyuSya sivAyanA 7 karmonI temAM samyakatva pratighAtaka mithyAtvanI paNa) guNazreNi thAya che. ane te samyakatvapAmyA pahelAM temaja samyakatva pAmyA pachI paNa aMtarmuhUrta sudhI thAya che. guNazreNinuM aMtarmuhUrta apUrvakaraNa ane anivRttikaraNakALa karatAM kaMIka vadhAre moTuM hoya che. ane guNazreNi paNa banne karaNanA kALa pachI paNa aMtarmuhUrta sudhI kare che. nIcenI sthitimAM racAyelA daliyA aMtarmuhUrtamAM bhogavAI jAya che tethI te nirjarA kahevAya che. (2) dezavirati guNazreNi :- dezavirati sanmukha thayelo avirata samyagdaSTijIva. potAnA cothA guNaThANAmAM dezavirati prApti mATe yathApravRta ane apUrvakaraNa ema be karaNa kare che. tyAre A guNazreNi na hoya paraMtu apUrvakaraNane aMte dezavirati prApta kare tyAre prathama samayathI aMtarmuhUrta sudhI A guNazreNi pravarte che. kAraNake aMtarmuhUrta sudhI vRddhi pAmatA adhyavasAyavALo hoya (3) sarvavirati guNazreNi - sarvaviratinI sanmukha thayelo dezavirati jIva potAnA dezavirati guNaThANe sarvaviratinI prApti mATe yathApravRta ane apUrvakaraNa kare che. tyAM apUrvakaraNamAM A guNazreNi thAya nahI paraMtu sarvavirati pAmyA 151
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA pacamakarmagraMtha pachI thAya. A guNazreNinuM varNana dezaviratinI guNazreNi jevu jANavuM. anAdi mithyAtvIjIva upazama samayakatva prApta karatI vakhate sAthe dezavirati ke sarvavirati prApta kare to tenI guNazreNi paNa sAthe thAya che. eTale samyattvanI + dezaviratinI athavA sarvavirati sahitanI traNa guNazreNi sAthe pravarte che. (4) anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA vakhatanI guNazreNi :- upazamazreNi athavA kSapakazreNI sanmukha thayelo athavA vizuddha pariNAmI jIva 4-5-6-7 guNaThANAmAMnA koIpaNa guNasthAnake anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA - kSaya karavA tatpara thayelo hoya te vakhate traNa karaNa karato bIjA apUrvakaraNanA prathama samayathI 7 karmonI ane anaMtAnubaMdhInI vizeSa guNazreNi kare che. ane trIjuM anivRttikaraNa samApta thatAM sudhI 7 karmanI ane anaMtAnubaMdhInI dvicarama sthitikhaMDa sarvathA kSaya thAya che. tyAM sudhI pravarte che. ahIM anaMtAnubaMdhI kaSAyanI vizeSa guNazreNi kare che. kAraNake teno ahIM kSaya karavAno che. A guNazreNi cAragatimAM thAya che. A guNazreNinI sAthe koIka samyagdaSTi manuSya dezavirati ane sarvaviratinI guNazreNi paNa kare che. tiryaMca samyagadaSTi dezaviratinI guNazreNi kare che. anaM. nI visaMyojanA karyA pachI aMta. sudhI sAtakarmanI guNazreNi hoya paraMtu anaM. nI guNazreNi na hoya. (5) darzanatrikanI kSapaNA vakhatanI guNazreNi :- thI 7 guNaThANAmAMnA koIpaNa guNaThANe darzanatrikano kSaya karavA mATe yathApravRttAdi - 3 karaNI pravarte che. te vakhate bIjA apUrvakaraNanA prathama samayathI 7 karmonI guNazreNI prAraMbhAya che. ane trIjA anivRttikaraNanA paryanta bhAge samApta thAya che. temaja mithyAtva mohanIya, mizra mohanIya, ane samyakatvamohanIyanI vizeSa guNazreNi kare che. ane te mithyA. tathA mizranI dvicarama sthitikhaMDa ukere - nAza kare tyAM sudhI samya. 1. joke samyakatva pAmatI vakhate mithyAtvanI prathama sthiti be AvalikA bAkI hoya tyAre mithyAtvanI guNazreNi virAma pAme che. (juo karmaprakRti upa. gA. 21) 155
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNazreNinuM varNana nI kicarama aMta sudhI pravarte che. A guNazreNi ane ahIMthI AgaLanI guNazreNI manuSya ja kare che. mithyA-mizranA caramasthitikhaMDanA daliyA para prakRtimAM ja nAMkhe che. ane samyakatva mohanIyano chello aMtarmuhUrta khaMDa bhogavI nAza kare che. mATe upara batAvyA mujaba guNazreNi pravarte che. (6) cAritra mohanIyanI upazamAvatI vakhatanI guNazreNi - cAritra mohanIya karmano sarvopazama karavA mATe yathApravRttAdi 3 karaNamAM apUrvakaraNa rUpa AThamA guNaThANAnA prathama samayathI 7 karmonI tathA mohanIyanI vizeSa guNazreNI prAraMbhAya che. tyAM mohanIya karmanI uttara pravRtionI guNazreNIo to 9 mAM guNaThANe bhinna bhinna kALe baMdha paDe che. ane jJAnAvaraNIyAdi 6 karmanI ane saM. lobhanI upazAmaka saMbaMdhI guNazreNio 10 mA guNasthAnanA paryata samaya sudhI pravarte che. (ahIM 10mAM guNaThANA sudhI pravarte che. teno artha guNazreNI- aTakI jAya che. ema nahi. paraMtu guNazreNi badalAya che. eTale ke mohopazAmaka guNazreNInA badale upazAMta moha guNa vALI vizeSa guNazreNI thAya che.) uparanA guNasthAnakomAM vizeSa vizuddhi hovAthI vadhAre nirjarAvALI guNazreNi thAya che. (7) upazAMtamohanI guNazreNi - A guNazreNi Ayu ane mohanIya vinA jJAnAvaraNAdi - 6 karmonI hoya che. ane te upazAMta mohanA prathama samayathI aMta sudhI pravarte che. aMta. mAM paNa vacce AyuSyano kSaya thavAnA kAraNathI joe guNasthAnaka cAlyuM jAya to guNazreNi sarvathA baMdha paDe che. A guNazreNi guNaprApta thayA pachInI che. jaghanyathI eka samaya sudhI ane utkRSTathI aMtarmuhUrta sudhI pravarte che. (8) cAritramohanIya khapAvavA vakhatanI guNazreNi - kSapakazreNimAM AThamA guNaThANAnA prathama samayathI cAritra mohanIyane khapAvavA mATe 7 karmonI A guNazreNi prAraMbhAya che ane cha karmanI apekSAe 10 mA guNaThANAnA paryanta samaya sudhI hoya che. paraMtu mohanIyakarmanI saMjavalanalobha vinA uttara pravRtionI guNazreNIo bhinna bhinnakALa 9 mA guNaThANe baMdha paDe che. ane saMjvalana lobhanI 150
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ takanArA paMcamakarmagraMtha guNazreNi 10 mA guNaThANAno eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe tyAre virAma pAme che. ane zeSa 6 karmamAM paNa je 16 prakRtio navamA guNa. mAM dvicarama sthitikhaMDano kSaya thAya tyAre guNazreNio virAma pAme che." (9) kSINamohanI guNazreNi :- bAramA guNa. mAM A guNazreNi jJAnAvaraNIyAdi 6 karmonI che. te kSINamohanA prathama samayathI prAraMbhAya che ane kSINamohanA paryanta samaya sudhI nAma gotra - vedanIya e traNa karmanI guNazreNi pravarte che. tathA jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya e 3 karmanI guNazreNi kSINamoha guNasthAnanA saMkhyAtAbhAga sudhI hoya che ane 1 saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe tyAre virAma pAme che. (10) sayogI guNazreNi :- sayogI kevali bhagavaMtane AyojikAkaraNanA pUrva samaya sudhI nAma-gotra ane vedanIya e traNa karmanI sthitighAta sAthe guNazreNio paNa pravarte che. A guNazreNI ghaNA kALa sudhI pravarte che. (11) ayogI guNazreNi :- ayogI bhagavaMtane pradezanirjarArUpa guNazreNI che. arthAt sayogI guNasthAnakamAM AyojikAkaraNathI AyuSya sivAyanI sattAmAM rahelI udayavatI prakRtione sarva apavartanAkaraNavaDe apavartAvI ayogI guNasthAnakanA kALa pramANe ane anudayavatI pravRtione eka samaya nyuna asaMkhyaguNAkAre daliyAne goThave che. goThavelA daliyAne ayogI guNa. mAM prathama samaye alpa pradeza nirjarA, bIjA samaye asaMkhyaguNa pradeza nirjarA, trIjA samaye tethI paNa asaMkhyaguNa pradeza nirjarA A pramANe sayogI guNa. mAM racela dalika prakSepane kevaLa udaya dvArA pradeza nirjarArUpa guNazreNI jANavI. kAraNake yoga rahita A ayogI bhagavaMtane sthitighAtAdi padArtho pravartatA nathI. dareka guNazreNimAM apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa ema banne kALa karatAM 1. nAmakarmanI narakaddhika, tiryacadvika, sthAvaraddhika, Atapa-udyota, eke. vigere cAra jAti sAdhAraNanAma, thiNadvitrika, A soLa prakRtinI navame uddgalanA kare tyAre vicarama sthitikhaMDa sudhI navame guNasthAne pravarte che. 157
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNazreNinuM varNana moTA aMtarmuhUrta pramANa guNazreNI kare che. A pramANe 11 guNazreNIo kahI. A guNazreNIomAM prathamanI guNazreNI jevaDA aMtarmuhUrtamAM kare tenA karatAM pachI-pachInI guNazreNI saMkhyAta guNahIna aMtarmuhUrtavALI kare che. ane pradezAgra asaMkhyAtaguNa hoya che. eTale prathamanI guNazreNI karatAM pachI-pachInI guNazreNI asaMkhyaguNa adhika dalikavALI hoya che. ane kALanI apekSAe hIna hIna aMtarmuhUrtavALI hoya che. guNaseDhI dalarayaNA-NusamayamudayAdasaMkhaguNaNAe / eyaguNA puNa kamaso, asaMkhaguNa nijjarA jIvA ||83 // rayaTI - pradezanI racanA anusamaya - pratyeka samaye yAt - udayakSaNa thakI thaTTI - e pUrvokta guNavALA artha :- uparanI sthitithakI utArela pradezAgranI pratyeka samaye udayakSaNa karatA asaMkhya guNanAe racanA te guNazreNi jANavI. vaLI e pUrvokta guNavALA jIvo anukrame asaMkhyAtaguNa nirjarAvALA hoya che. vivaraNa - ahi guNazreNinuM svarUpa kahe che. guNa eTale pratisamaya asaMkhya guNa asaMkhya guNa karmapradezone upADavAnI pratisamaya asaMkhyaguNa sthApavAnI, ane pratisamaya asaMkhyaguNa udayamAM AvelAne nirjaravAnI zreNi eTale paddhati tene guNazreNi kahevAya che. athavA uparanI sthitimAMthI karmadalika nIce utArI nahi khaMDana karAtI aMta. nI sthitimAM pratisamaye asaMkhyaguNAkAre dalikone goThavavA te guNazreNi. pahelA samaye thoDA daliko goThave bIjA samaye asaMkhyAtaguNa, trIjA samaye asaMkhyAtaguNa ema samaye samaye asaMkhyAtaguNa dalikone goThave. A pramANe sarva guNazreNimAM jANavuM. anudayavatI prakRtimAM udayAvalikA bahAra guNazreNI thAya che. vaLI A guNazreNivALo jIva anukrame asaMkhyAtaguNa nirjarAvALo hoya che. te A pramANe samyakatva vakhatanI guNazreNI maMdavizuddhivALI hovAthI moTA 158
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha aMtarmuhUrta nI alpapradezanI guNazreNi race, tyArapachI dezaviratinA lAbha vakhatanI guNazreNi saMkhyAtaguNahIna aMtarmuhUrtanI ane asaMkhyAtaguNa pradezavRddhinI guNazreNi race. A pramANe sarva guNazreNine viSe anukrame aMtarmuhUrtanuM saMkhyAtaguNa hInapaNuM ane pradezanuM asaMkhyabahupaNa ekekIthI jANavuM. tethI samyakatvaguNavALA jIvane thoDI nirjarA hoya tenA karatA dezavirati jIva asaMkhyAtaguNI nirjarA kare ane te karatA sarvavirati jIva asaMkhyAtaguNi karma pudgalanI nirjarA kare A pramANe samyaktAdika guNazreNie vartatA jIva yathottara asaMkhyAtaguNI nirjarAvaMta hoya che. guNazreNI viSe kaMIka . 1. samyakatvAdi viziSTa guNaprApti vakhate ane pAmyA pachI paNa guNazreNI thAya che. - 2. apUrvakaraNanA prathama samayathI guNazreNI kare che. 3. aMtarmuhUrtanI uparanI sattAmAM rahelI sthitimAMthI daliyA nIce utArI aMtarmuhUrtanA kALamAM asaMkhyaguNAkAre goThave che. 4. udayavatI hoya to udaya samayathI anudayavatI hoya to udayAvalikAnI bahArathI daliyA goThave che. , , - pa. aMtarmuhUrtanA kALamAM asaMkhyaguNAkAre daliyA goThave che eTale prathama samaye thoDu bIjA samaye asaMkhyaguNa, trIjA samaye asaMkhyaguNa ema aMtarmuhUrta sudhI goThave che. 6. aMtarmuhUrta sudhI uparanI sthitimAMthI asaMkhyaguNa dalika utAre che. 7. samyatva pAmatI vakhate guNazreNinuM zira avasthita hoya che. eTale prathama samaye jyAM sudhI racanA karI tyAM sudhI ja bIjA samaye paNa goThave eTale prathamAdi samayo bhogavAye chate zeSa samayamAM ja daliyA goThavAya che. guNazreNinuM zira AgaLa vadhatuM nathI. 159
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNazreNinuM varNana 8. dezavirati ane sarvaviratinI guNazreNinuM aMtarmuhUrta AgaLa AgaLa vadhe che. tenuM zira sthira nathI. aMtarmuhUrtanuM AyAma eka sarakhuM hoya che. 9. guNazreNinuM aMtarmuhUrta apUrvakaraNa ane anivRttikaraNanA kALa kare thoDu vadhAre moTu che. 10. prathamanI traNa guNazreNi (mithyAtve kare to) guNa pAmatA pUrve ane guNa pAmyA pachI paNa thAya che. 11. anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA AdinI guNazreNi te te karmanA upazama ke kSaya na kare tyAM sudhI ja hoya che. te vakhate bIjA (sattAmAM 2helAM) karmanI guNazreNi guNa pAmyA pachI paNa aMtarmuhUrta sudhI hoya che. jemake anaMtAnubaMdhInI visaMyojanAnI guNazreNi anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA karanArane anaMtAnubaMdhInI guNazreNi dvica2ma sthitikhaMDa khaMDe tyAM sudhI ja thAya che. ane bAkInI mohanIyanI prakRtionI ane bIjA karmonI guNazreNi anaM. nI visaMyojanA karyA pachI paNa aMtarmuhUrta sudhI hoya che. 12. anaMtAnubaMdhi AdinA kSayanI guNazreNi dvica2ma sthitikhaMDa sudhI ja thAya che. kAraNake carama sthitikhaMDanA dalika potAnI nIcenI sthitimAM nAkhato nathI 52 prakRtimAM nAMkhe che. mATe tyAre guNazreNi na thAya. 13. kSapakane saMjavalana lobhanI, kSINamohane jJAnAvaraNIyAdi traNa karmanI guNazreNi potAnA guNasthA.no eka saMkhyAtamobhAga bAkI rahe tyAM sudhI ja hoya che. 14. ayogInI guNazreNi te tyAM racato nathI. paraMtu racelI guNazreNinA daliyAne bhogavIne nAza karavA rUpa guNazreNi kare che. eTale ke sayogI guNa. mAM AyojikAkaraNathI ayogInA kALa karatAM vadhAre aMtarmuhUrta pramANa karma sthitine apavartAvIne ayogI guNa. nA kALa jeTalA aMtarmuhUrtamAM asaMkhyaguNAkAre goThave ane te ayogI guNa. mAM bhogavIne nirjarA kare te ayogInI guNazreNi kahevAya. 160
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 15. dareka guNazreNimAM uparanI sthitinA daliyAne nIcenA aMtarmuhUrtamAM goThavela che. te aMtarmuhUrtamAM bhogavIne nAza kare che. mATe te nirjarA kahevAya che. 16. uttarottara guNaprAptimAM vizuddhi vadhAre hovAthI asaMkhyaguNa daliyA utAre che. uttarottara nAnA nAnA aMtarmuhUrtamAM goThave che. ane rasodaya ane pradezodayathI bhogavIne nAza kare che. mATe asaMkhya - asaMkhyaguNa nirjarA thAya guNasthAnakanu prAtiaMtara paliAsaMkhaMsamuhU, sAsaNaiaraguNa aMtaraM hassaM / guru miska ke sadI, sugara nu puvAnavaMto pa84II fsana - palyopamano asaMkhyAtamo bhAga phararsa - jaghanya panaghaMte - kaMIka nyuna ardha pula parAvartakALa ve chasakI - be vakhata chAsaTha sAgaropama artha -sAsvAdana ane bAkInA guNasthAnonuM jaghanya prApti aMtara anukrame palyopamano asaMkhyAtamo bhAga ane aMtarmuhUrta hoya che. utkRSTa aMtara mithyAtvanuM be vakhata chAsaTha sAgaropama. ane zeSa guNasthAnone viSe kaMIka nyUna ardha pudgalaparAvarta hoya che. 84 vivaraNa :- eka jIva je guNasthAnaka ekavAra prApta thayA pachI cAlyuM jAya. tyArabAda teja guNasthAnaka punaH keTalA kALe pAme ? te be vAra prAptinI vacceno je virahakALa te guNasthAnakanuM AMtaruM eTale ke attarAlakAla kahevAya che. kayA guNasthAnano keTalo attarAla kAla che te kahevAya che. sAsvAdana guNasthAnakanuM jaghanya prApti aMtara :- palyopamano asaMkhyAtamo bhAga. te A pramANe. anAdi mithyAtvI evo jIva athavA samyakatva ane mizrapuMja uvelya je 26 nI sattAvALo mithyAtvI aMtarakaraNAdi vaDe aupathamika samyakatva pAme tyAMthI anaMtAnubaMdhIno udaya thavAthI paDIne sAsvAdanapaNa pAmIne
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAnaka prApti aMtara mithyAtve gayo tyAMthI pharI sAsvAdanapaNu pAmavu hoya to palyopamano asaMkhyAtamo bhAga kALa jAya pachI ja pAmI zake tethI pahelA pAmI zake nahi. kAraNake sAsvAdana thakI mithyAtve gayelAne pahelA samayathI samyaktvamohanIya ane mizramohanIyanI sattA avazya hoya. A bannenI sattA hoya tyAre mithyAtvathI aupamika samyakatva pamAya nahi. aupazamika samyakatva vinA sAsvAdanapaNu Ave nahi. tethI mithyAtva guNaThANe samakti mohanIya ane mizra mohanIyanI sattAnI uddalanA kare ulanA eTale sattAmAMthI nAza. ulanA karatA palyopamano asaMkhyAtamo bhAga kALa thAya. A bannenI sattAnI uddalanA thayA pachI bIjIvAra aupazamika samyaktva pAmIne sAsvAdane Ave. tethI sAsvAdananu jaghanyathI prApti aMtara palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. navA upazama samyakatvamAMthI athavA zreNInuM upazama samaktimAMthI sAsvAdana pAmyA pachI pharI zreNinuM upazama samakti pAme tene palyopamano asaMkhyAtamo bhAga kALa gayo hoya to ja sAsvAdanapaNuM pAme. navA upazama samaktimAMthI sAsvAdanapaNu pAmI mithyAtve gayo tyAM kSAyopazama samakti pAmI cothe guNaThANe jAya. ane zreNinuM upazama samakti pAmI upazama zreNI caDhe. tyAMthI paDato paDato sAsvAdanane Ave. 1 jo palyopamano asaMkhyAtamA bhAga karatA ocho kALa gayo hoya to navA upazama samaktimAMthI sAsvAdana pAmyA pachI zreNInA upazama samaktimAMthI sAsvAdane tathAsvabhAve Ave nahi. paNa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo kALa gayo hoya to sAsvAdanapaNu Ave che. bAkInA guNasthAnakonuM jaghanya prApti aMtara aMtarmuhUrta che. te A pramANe mithyAtva guNasthAne 26nI sattAvALo jIva upazamasamakti pAmI 28nI sattA jo ke upazamazreNI prApta karI paDI sAsvAdanapaNu pAmI aMta. mAM pharI upazamazreNI caDI paDI sAsvAdanapaNu pAme to jaghanya aMtara aMtarmuhUrta saMbhave. paraMtu manuSyabhavamAM ja ane kvacit prApta karatA hovAthI vivakSA karI nathI. (juo zataka karmagraMtha gA. 84nI TIkA) jIva samAsa gA. 258) 162
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha laI aMtarmuhUrtamAM mithyAtve AvI zake che. athavA mithyAtva guNaThANe 28nI sattAvALo kSAyopazama samakti pAmI aMtarmuhUrtamAM mithyAtve AvI zake athavA mithyAtva guNaThANe 28 ke 27 nI sattAvALo mizraguNaThANe jaI aMtarmuhUrtamAM mithyAtve AvI zake che. A pramANe aneka rIte aMta. mAM pharI mithyAtve Ave. upazama zreNie caDhIne tyAMthI paDato sarva guNaThANAne pharasato ataMrmuhUrtamAM mithyAtve Ave tathA aMtarmuhUrtamAM pharI zreNImAMDIne pAcho caDhato sAsvAdana varjIne zeSa sarva guNaThANAne sparze che. mATe 1 lA ane 4 thI 11nuM jagha. aMtara ataMrmuhUrta che. mizra guNaThANu upazamamAMthI paDIne AvyA pachI mithyAtve AvI aMta. mAM caDhatAne Ave athavA kSAyo. samyaktva thI paDatA mizrapaNu Ave tyAre jaghanyathI ataMrmuhUrta nuM aMtara ghaTe che. uparanA 12-13-14 e traNa guNaThANAthI jIva paDavAno nathI tethI ekavAra pAmyA pachI pharI te guNaThANu pamAtu nathI tethI tenu prApti aMtara nathI. have utkRSTa aMtara kahe che. mithyAtva guNaThANAnuM utkRSTa aMtara be chAsaTha sAgaropama che te A pramANe.. koI jIva mithyAtva guNaThANAmAMthI kSAyopazama samakti pAmI 22 sAgaropama nA AyuSyavALA acyuta devalokamAM jAya tyAMthI manuSyapaNupAmI dezavirati athavA sarvavirati pALI acyuta devalokamAM tyAMthI pharI manuSyapaNu pAmI dezivarati athavA sarvavirati pALI acyuta devalokamAM jAya tyAMthI manuSyapaNAmAM Ave. ahi kSAyopazama samaktino kALapUrNa (sAdhika 66 sAgaropama) thavAthI aMtarmuhUrta mizrapaNu pAme pachI kSAyopazama samakti pAmI pharI acyutanA 3 bhavakare athavA vijayAdinA 2 bhava kare. pAcho manuSyapaNu pAme ahiMthI jIva mokSe na jAya to avazya mithyAtvapaNu pAme. tethI mithyAtvanuM utkRSTa aMtara sAdhika 132 sAgaropamanuM thAya. bAkInA 10 guNasthAnanuM utkRSTa prApti aMtara kaMIka nyuna ardha pudgala parAvartakALa che. te A pramANe sAsvAdana AdithI upazAMtamoha guNaThANAvALA jIva tyAMthI paDI mithyAtve Ave to vadhumAM vadhu dezonaardha pudgala parAvartakALa sudhI saMsAramAM 163
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAnakanuM prApti aMtara che. ja (mithyAtve) rahe pachI uparanA guNaThANA sparzana avazya mokSe jAya che. mATe dezona ardha pudgala parA. kALa utkRSTathI ghaTe. guNasthAnakanuM prApti aMtara guNasthAnaka jaghanya utkRSTa 1. mithyAtva guNa. aMtarmuhUrta sAdhika 132 sAgaropama 2. sAsvAdana guNa. palyo. no asaM. bhAga. dezona ardhapudgala parAvarta 3. mizrathI upazAntamoha aMtarmuhUrta dezona ardhapugala parAvarta 4. kSINamoha guNa. thI ayogI pharI prApta na thAya mATe aMtara nathI. palyopamanuM svarUpa uddhAra addha khittaM, paliatihA samayavAsasaya samae / jevo vIvo, degaDa tasAruM parimAnuM Il85ll vitta patiga - kSetra palyopama vesavIro - vAlAjhanuM uddhAraNa karIe vIsasa - so varSa paramAI - gaNatarI artha - uddhAra, addhA ane kSetra e traNa prakAre palyopama jANavo temAM anukrame) samaye, so varSa ane samaye vAlAjhanuM uddhAraNa karIe, te vaDe (anukrame) dvIpa samudra, AyuSya ane trasAdi jIvonI gaNatarI thAya che. pa8pA vivaraNa - have palyopamanuM svarUpa kahe che - palya. eTale pyAlo. pyAlAnI upamAthI mapAto kALa te palyopama. te palyopama traNa prakAre che. (1) uddhAra, (2) addhA (3) kSetra. A traNa palyopamanA bAdara ane sUkSma ema be bheda che. (1) bAdara uddhAra palyopama :- anaMta sUkSma paramANuno eka bAdara paramANu thAya che. ATha bAdara paramANuno eka traNareNu thAya. ATha traNareNuno eka rathareNu. ATha rathareNuno 1 vAlAjha. AThavAlAjhe eka lIkha. ATha lIkhe eka ju. ATha jue eka yava, ATha yave eka utsadha aMgula. ra4 utsadha aMgulano 1 hAtha, 4 hAthano eka dhanuSa. 2000 dhanuSano eka gAu ane 4 gAuno eka 164
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha yojana thAya. AvA utsadha aMgulanA mApathI 1 yojanAno lAMbo pahoLo ane uMDo goLa AkAravALo pyAlo kalpavo. te pyAlAmAM devakuru - uttarakurU nA yugalikanA janamyA pachI muMDana karyA pachI 7 divasamAM ugelA bALakanA (aMgula pramANa) 1 vALanA 7 vAra ATha kakaDA karavA. ane e kakaDAne pyAlAmAM evA ThAMsI ThAMsIne bharavA ke cakravartInI senA tenI uparathI cAlI jAya to paNa dabAya nahi. agni tene aMdara pravezI bALI zake nahi. pANI aMdara jaI tene bhIMjavI zake nahi. vAyu tene uDADI zake nahi. tevA gADha rIte bharavA temAM saMkhyAta vAlAgra samAya che. te dareka vAlAjhane samaye samaye bahAra kADhatA jeTalA (saMkhyAtA) samaya lAge teTalA (saMkhyAtA) samayane bAdara uddhAra palyopama kahevAya. tevA daza koDAkoDI palyopamano bAdara uddhAra sAgaropama thAya che. A bAdara uddhAra palyopama ke sAgaropamano upayoga kaMI ja nathI paraMtu sUkSmane samajavA mATe Anu varNana karyuM che. (2) sUma uddhAra palyopama :- bAdara uddhAra palyopamanA pyAlAmAM rahelA eka eka vAlAgranA asaMkhya kakaDA karI pharI pUrvanI jema saMpUrNapaNe bharavo. A pyAlAmAM pratyeka vAlAjhanI avagAhanA sUkSmanigodanA 1 zarIrathI asaMkhyaguNa che. athavA te vAlAgra lagabhaga paryApta bAdara pRthvIkAyajIvanA zarIra jeTalo moTo athavA tevaDo sUkSma che. AvA bharelA pyAlAmAMthI prati samaye eka eka vAlAgra kADhatA saMpUrNa khAlI karatA je saMkhyAtAkroDa varSa jeTalo kALa thAya tene sUkSma uddhAra palyopama kahevAya che. AvA 10 kroDAkroDa palyopame eka sUkSma uddhAra sAgaropama thAya che. AvA aDhI sAgaropama (25 kroDAkroDa palyopama) nA jeTalA samaya teTalA jaMbudvIpa AdithI svayaMbhUramaNa sudhI asaMkhyAta dvIpa samudro A tiraskRlokamAM che. tethI sUkSma uddhAra palyopama ane sUkSma uddhAra sAgaropama 1. 7 vAra ATha kakaDA karatA eka aMgulavAlanA 2097152 khaMDa thAya che. 2. saMpUrNa pyAlAmAM 33 kroDa, 7 lAkha, 6ra bajAra, 104 koDAkoDa koDA koDI, 24 lAkha 65 hajAra, 625 koDAkoDI koDI. 42 lAkha 19 hajAra 960 koDAkoDI 97 lAkha, pa3 hajAra 600 kroDa eTalA saMkhyAtA hoya 165
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ palyopamanuM svarUpa vaDe pRthvI u52nA dvIpa - samudro mapAya che. (3)bAdara addhA palyopama :- pUrvokta rItathI bharelA (bAdara udghAra palyopama) pyAlAnA vAlAgnane da2 so varSe eka eka vAlAgna kADhatAM jyAre pyAlo saMpUrNa khAlI thAya tyAre bAdara addhA palyopama che. te saMkhyAtA koDAkoDI varSa pramANa thAya che. evA 10 kroDAkroDI palyopame 1 bAdara addhA sAgaropama thAya che. A bAdara addhAnuM varNana sUkSma ahvA palyopamane samajavA mATe che. (4) sUkSma ahvA palyopama :- sUkSma uddhAra palyopamamAM kahyA pramANe bharelA vAlAgnamAMthI dara so so varSe eka vAlAgra kADhatA je asaMkhyakroDa varSa thAya te sUkSma addhA palyopama, tevA 10 kroDAkroDa palyopame eka sUkSma addhA sAgaropama thAya che. A palyopama - sAgaropamathI jIvonuM AyuSya, kAyasthiti, karmasthiti, avasarpiNI, utsarpiNI, pudgalaparAvarta, pudgalasthiti vigere sarva mapAya che. (5) bAdara kSetra palyopama :- utsedha aMgulathI 1 yojana pramANa kUvAmAM 7 divasanA janmelA bALakanA vALanA asaMkhya kakaDA karI ThAMsI ThAMsIne bharavA e bharelA kUvAmAM vAlAgnane sparzelA AkAza pradezane samaye samaye apaharaNa karatA jeTalo kALa thAya tenuM nAma bAdara kSetra palyopama. A palyopamamAM vAlAgrane sparzelA AkAza pradezanuM apaharaNa karavAnuM che ane tenA mApathI A palyopama bane che. (6) sUkSma kSetra palyopama :- eka yojana pramANa vAlAgraMthI bharelA kUvAnA spaSTa ane aspRSTa (eTale samagrakuvAnA) banne AkAza pradezane samaye samaye apaharaNa karatA jeTalo kALa thAya tene sUkSma kSetra palyopama kahevAya che. eka sUkSma kSetra palyopamamAM asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNI kALa thAya che. AvA 10 kroDAkroDa palyopame eka sUkSma kSetra sAgaropama thAya che. A palyopamavaDe trasAdi jIvonI saMkhyA batAvavAmAM AvI che. A palyopamamAM AkAza pradezonuM ja apaharaNa karavAnuM hovA chatAM spaSTa ane aspaSTa AkAza pradezonuM varNana karyuM che. temAM keTalAka dravyone spaSTa AkAza pradezonI upamAthI ane keTalAka jhd
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha dravyone askRSTa AkAza pradezothI mApavAnuM jaNAvela hovAthI spaSTa - askRSTa AkAza pradezanuM varNana karyuM che. sAsvAdana, mizra, avirata samyagdaSTi, dezavirati guNaThANAvALA jIvonI saMkhyA utkRSTathI sUkSmakSetra palyopamanA asaMkhyatamA bhAga jeTalI eTale asaMkhyAtI kahI che te A sUkSmakSetra palyopamathI saMkhyA batAvI che. dRSTivAda sUtramAM dravyonI saMkhyA samajAvavAmAM keTalAka mATe AkAza pradeza che ane keTalAka ne aspaSTa AkAza pradezo vaDe upamAthI mApa (pramANa) jaNAvela che. eeNa khittasAgarauvamANeNaM havijna nAyavvaM puvimaLamAyariya tatA paranA (jIva gA. 133) prazna :- samagra vAlAjhane aMtare aspaSTa AkAzapradeza kevI rIte hoya? uttara :- eka sUkSma vAlAjhathI bIjA vAlAjhane sUkSma AMtarU hoya che. temaja vAlAjha pote paNa sacchidra hovAthI aspaSTa AkAza pradezo ghaNA saMbhave che. jema koThAramAM koLA bharelA hoya, te koLAnA AMtare nAnA bIjorAdinA ghaNA phaLa rahe. te phaLane AMtare vAla-AdinA ghaNA dANA rahe. te vAlane aMtare sarasavanA ghaNA dANA rahe e dAMtathI vAlAjhane AMtare aspaSTa AkAza pradeza asaMkhyAtA hoya che. eTale ke vAlAjha karatAM AkAza pradeza atisUkSma hovAthI askRSTa AkAza pradezo ghaNA hoya che. 1. vAlIgro audArika vargaNAnA che. ane audArika vargaNAnA e skaMdho sthala hovAthI sarvathA nibiDa na hoya jethI dareka vAlAjha aneka chidravALo che. te chidromAM rahelA AkAza pradezo paNa aspaSTa AkAza pradeza gaNAya. koIpaNa audArikAdi zarIra kaMdhanA avayavo sarvathA nicchidra na hoya e kAraNathI spaSTa AkAza pradezothI aspaSTa AkAza pradeza, asaMkhya guNa hoya che. vaLI paraspara vAlA gronI vacce paNa aspaSTa AkAza pradeza asaMkhyaguNA hoya che. jema koLAthI bharela koThImAM - caNA retI vigere rahI zake che. tema vAtAgronI vacce paNa AkAzapradeza sUkSma hovAthI hoya che.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ pudgalaparAvartanuM svarUpa che pudgala parAvartanuM svarUpa davve khitte kAle bhAve cauha duha bAyaro suhumo / doDuM mALo pukAna para 186 ll artha - dravyaviSayaka, kSetra viSayaka, kALa viSayaka, ane bhAva viSayaka ema cAra prakAre pugala parAvarta che tenA bAdara ane sUkSma e be - be bheda hoya che. te dareka anaMta utsarpiNI avasarpiNI pramANa hoya che pa86 dravya pudgala parAvartanuM svarUpa uralAi sattageNaM, egajio, muaI phusia savvaaNU / MttivAni na cUno, rAtre suhuno sAniyara Il81I muzarra - choDI de zno - sthUla - bAdara sima - sparza karIne - pariNAvIne satrayara - sAtamAMhethI eka vargaNA vaDe. artha - jeTalA kALe cauda rAjalokamAM rahelA sarva paramANuo audArikAdi sAta vargaNArUpe eka jIva sparzI - pariNamAvIne choDI de (tyAga kare) te (teTalA kALe) bAdara dravya pugala parAvarta thAya. ane sAta mAMhethI koIpaNa ekapaNe sarva paramANuo sparzI pariNamAvIne tyAga kare teTalA kALe sUkSma dravya pudgala parAvarta thAya. dA. vivaraNa -putAnAM parAvarta: rimana sa. ti pudgala parAvarta jeTalA kALe pudgala eTale cauda rAjalokamAM rahelA samasta pudgalone parAvarta eTale zarIrAdi paNe grahaNa karIne eka jIva choDe teTalA kALanuM nAma pudgalaparAvarta che. te mukhya cAra prakAre che. te darekanA sUkSma ane bAdara ema be bheda che. temAM prathama bAdara dravya pudgala parAvartanuM varNana kare che. (1) bAdara dravya pugala parAvarta - saMsAra aTavImAM bhamato eka jIva aneka bhava grahaNa karavA vaDe cauda rAjalokamAM rahelA sarva pula paramANuone AhAraka
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha vinA audArika zarIrAdi sAta rUpe sparzI pariNAvI muktA jeTalo kALa thAya te bAdara dravya pudgala parAvarta jANavo. eTale jagatanA sarva pudgalane eka samaye je audArika - tejasa - kArpaNa - zvAsozvAsa - bhASA Adi rUpe grahaNa kare tenI sparzanA thaI gaNAya. ema bIjA Adi samaye je je audArika - athavA vaikriya - tejasa - kArpaNa - zvAsozvAsa - bhASA Adi rUpe je grahaNa kare tenI sparzanA gaNAya. ema jagatamAM rahelI badhI ja vargaNAonA pudgalone koIne koI rUpe grahaNa karAvI joIe. eka paNa paramANu bAkI rahevo na joIe. temAM jeTalo kALa thAya te bAdara dravya pugala parAvarta kahevAya. keTalAka pudgalo anekavAra vacamAM grahaNa karAya. to tenI sparzanA gaNavI nahI. kALa gaNAto jAya. eTale kALa vadhato jAya. 2. sUkSma dravya pugala parAvarta - jagatanA tamAma pudgalone ekajIva audArika Adi sAtamAMthI koIpaNa eka rUpe grahaNa karIne muktA jeTalo kALa thAya te sUkSma dravya pugala parAvarta kahevAya che. bAdara dravya pudgala parAvartamAM sarva pudgalone koIpaNa rUpe grahaNa karavA pUrvaka gaNatrImAM levAtA hatA. paraMtu sUkSma dravya pudgala parAvartamAM sAta vargaNAmAMnI koIpaNa eka vargaNApaNe grahaNa karIne mUke te gaNatrImAM levAya. vacce vaccenA kALamAM anekavAra te sivAyanI bhinna vargaNApaNe pUrvegrahaNa karelA pudgalo grahaNa thAya to paNa te gaNatrImAM na levAya. e traNe jagatanA tamAma pudgalone jeTalA kALe audArikAdi eka rUpe pariNAvI mUke teTalA kALane sUkSma dravya pudgala parAvarta kahevAya che. ahiM AhAraka pudgala parAvarta nahi gaNavAnuM kAraNa AhAraka zarIra samasta bhavacakramAM 1 jIvane utkR. 4 vakhata prApta thAya che. tethI AhAraka vargaNArUpe sarva pudgalo grahaNa thaI zakatA nathI. eka sUkSma dravya pudgala parAvartamAM anaMtA bAdara dravya pudgala parAvarta vahI jAya. dravyathI sUkSma pudgala parAvarta 7 bhede hoya che. (1) audArika (2) vaikriya (3) taijasa (4) kArpaNa (5) mana (6) 16)
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ pugalaparAvartanuM svarUpa bhASA ane (7) ucchavAsa e sAtanuM alpabadutva A pramANe che.' kArpaNa zarIra pugala parAvartano nivartanakALa sarvathI thoDo hoya che. kAraNake cArega. mAM rahelA jIvo kArmaNa vargaNAnA pudgalo samaye samaye grahaNa kare che. ane vigrahagatimAM paNa kArpaNa zarIra hoya kArmaNa pugalo grahaNa thAya che tethI te jaldIthI pUrNa thaI jAya tethI teno nivartanakALa sarvathI thoDo che. tenA karatA taijasa zarIra pudgala parAvartano nivartanakALa anaMtaguNo tenA karatA audArikano anaMtaguNo, kAraNake deva - nArakI sivAyanA bhavomAM audArika vargaNA vAraMvAra grahaNa thAya. tenA karatA zvAsozvAsano anaMtaguNo. tenA karatA manano anaMtaguNo tenA karatA bhASAno anaMtaguNo. tenA karatA vaikriya pugala parAvartano nivartanakALa anaMtaguNo. A pramANe nivartanakALanuM alpabadutva jANavuM. kyAM pula parAvarta ghaNAM thayAM ane kyAM ochAM thayAM tenuM alpabadutva A pramANe. - vaikriya pudgala parAvarta jIve anaMtAryA paNa te bIjA sarva pudrAla parAvarta thakI thoDA karyA che. te thakI bhASA pudgalaparAvarta anaMtaguNA karyA e pramANe mana. zvAsozvAsa audArika, taijasa, ane kArpaNa pudgala parAvarta uttarottara ekeka thakI anaMtaguNA karyA che. sarva pula parAvartana mAna anaMtI utsarpiNI avasarpiNI pramANa jANavuM. 1. keTalAka AcArya dravya pudgala parAvartanuM svarUpa A pramANe varNave che. jyAre eka jIva aneka bhavamAM grahaNa karavA vaDe audArika, vaikriya taijasa ane kArpaNa e cAra zarIra paNe yathAyogya sakala lokavartI sarva pudgalone pariNAvIne muke che. tyAre bAdara dravya pudgala parAvarta thAya che. vaLI jyAre audArikAdi cAra mAMhethI koIpaNa eka zarIra vaDe sarva pudgalone pariNAvIne muke che. tyAre sUkSma dravya pugala parAvarta thAya AmAM vacce vacce bAkInA zarIra rUpe pariNAvelA pulonI gaNatarI karavAnI nathI kALa gaNAya A pramANe svopamTIkAmAM kahyuM che. ti svoparIyAm |
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha bhASA karatA mananA pudgala parAvartta anaMtaguNA che. kAraNake mananA vicArone koI rokI zake nahi. bhASAnA pudgalone rokI zakAya tethI anaMtaguNA che. taijasa karatA kAryaNanA anaMtaguNA che. kAraNake ta ta zarIra nAve tyAre je taijasa vargaNAnA pudgalo grahaNa karAya tenA karatAM kAryaNa zarIra yogya pudgalo anaMtaguNA grahaNa karAya che. tethI te pudgala parAvartta jaldI bane che. eTale anaMtaguNA vadhAre karyAM. che. kSetrAdi pudgalaparAvarttanuM svarUpa logapaeso - sappiNi, samayA aNubhAga baMdhaThANA ya / badatara mamaLeLa, puThThA cittApha yunimA ||88 || lopasa - lokakSetranA pradezo maraLeLa - maraNavaDe 3siisamayA - utsarpiNInA samayone nahatai - jematema - ADAavaLA vitAr - kSetrAdi pukA - sparza kare. thutigarA - bAdara ane sUkSma pudgalaparA. artha :- lokakSetranA pradezo, utsarpiNI avasarpiNInA samayo, ane rasabaMdhanA sthAno. jema tema (kramavagara) ane anukrame maraNavaDe sparza karAya tyAre kSetrAdi bAdara ane sUkSma pudgala parAvartta anukrame thAya che. 3 bAdara kSetra pudgala parAvartta :- cauda rAjalokamA rahelA sarva AkAza pradezane eka jIva krame ke utkrame maraNa vaDe sparza kare temAM jeTalo kALa thAya tene bAdara kSetra pudgala parAvartta kahevAya che. kSetra eTale lokAkAza. tenA pradezo paMktibaddha ane asaMkhyAta che. te sarva paMktibaddha asaMkhya AkAza pradezomAM eka jIva judA judA samaye maraNa pAme. e pramANe maraNavaDe eka jIva lokAkAzanA sarva pradezone krame ke kramavinA (eTale ke game te sthAne maraNa pAmI) maraNa vaDe sparza karatA jeTalo kALa thAya tene bAdara pudgala parAvartta kahevAya. jIvanI avagAhanA jaghanyathI paNa asaMkhya kSetra 171 ne
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ pudgalaparAvartanuM svarUpa che AkAza pradezanI hovAthI dareka maraNa vakhate asaMkhya AkAza pradeza sparze che to paNa eka maraNa vakhate temAMnA koIpaNa eka AkAza pradezanI sparzanA gaNavI.' paraMtu maraNa samaye avagAyelA sarva AkAza pradezonI nahi. ane pUrve je AkAza pradeze maryo hoya te AkAza pradeze pharI mare to te gaNavAmAM Ave nahi. e pramANe sarva AkAza pradezane maraNa vaDe krame ke utkrame sparza kare tyAre bAdara kSetra pudgalaparAvarta thAya che. 4. sUkSma kSetra pugala parAvarti - cauda rAjalokamAM rahelA sarva AkAza pradezane eka jIva anukrame maraNavaDe sparza kare temAM jeTalo kALa thAya te sUkSmakSetra pula parAvarta kahevAya che. merUparvatanA madhya 8 rUcaka pradeza che temAMthI prathamanA eka pradeza prathama maraNa pAme tyAra pachI vaLI kAlAMtare te pradezanI pAsenA bIjA pradeze mare te gaNatrImAM levA vaccenA kALamAM anya AkAza pradezomAM mare te gaNatrImAM levA nahi, vaLI kAlAMtare tenI najIkanA trIjA pradeze mare te ja gaNatrImAM levA. ema aMtarakALamAM aneka maraNo bIjA sthAne thayA hoya to paNa temAno eka paNa AkAza pradeza gaNatrImAM levAya nahi. e pramANe AkAza pradezonI paMktine anusAre anukrame maraNavaDe eka jIva lokAkAzanA sarva pradezone sparza karatAM jeTalo kALa thAya tene sUkSma kSetra pudgala parAvarta kahevAya che. samakti pAmyA pachI jIva saMsAramAM ardha pudgala parAvarta sudhI utkRSTathI rahe te A sUkSma kSetra pugala parAvarta jANavuM. A pudgala parAvartathI samyakatva pAmyA pachI utkRSTathI saMsAramAM jIva keTalo samaya rahe te jaNAvela che. 1. jo ke A hakIkata paMcasaMgrahanA abhiprAya pramANe che pAMcamA karmagraMthanI vRttimAM to jeTalA AkAza pradezamAM maraNa thAya teTalA sarva AkAza pradeza sparzanAmAM levAnuM che. e abhiprAyathI kALa ocho thAya che. ane paMcasaMgrahanA abhiprAya pramANe kALa ghaNo thAya che. 172
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha. 5. bAdara kALa pudgala parAvarta - eka utsarpiNI ane eka avasarpiNI nA jeTalA - badhA samayone eka jIva krame ke utkrame maraNa vaDe sparza kare temAM jeTalo kALa thAya te bAdara kALa pugala parAvarta. utsarpiNI ane avasarpiNI e banne maLIne vaza kroDAkroDa sAgaropame eka kALacakra thAya che. temAM utsarpiNInA pahelA samayamAM jIva maraNa pAmyo punaH bIjIvAra asatkalpanAe 1000mAM samaye maraNa pAmyo trIjI vAra 2001 mAM samaye maraNa pAmyo. e pramANe krame ke utkrame utsarpiNI avasarpiNInA sarva samayone maraNa vaDe sparza kare. paraMtu je samaye pUrve maraNa pAmyo hoya teja naMbaranA samaye pharI maraNa pAme te gaNatrImAM levA nahi. anerA samaye maraNa pAme te ja gaNatrImAM levA. tene bAda kALa pudgala parAvarta kahevAya, e rIte eka utsarpiNI ane avasarpiNInA samayonI saMkhyA jeTalA sarva samayone krame ke ume maraNa vaDe sparza karatAM jeTalo kALa thAya te jANavo. 6. sUkSmakALa pugala parAvarta - eka utsarpiNI avasarpiNI nA badhA samayone eka jIva anukrame maraNa vaDe sparza kare temAM jeTalo kALa thAya te sUkSma kALa pula parAvarta kahevAya. koI eka jIva utsarpiNInA ane avasarpiNInA kALacakranA je prathama samaye maraNa pAmyo te samaya gaNatrImAM levo tyArabAda aneka maraNo judAjudA samayomAM thAya te gaNavA nahi. paraMtu tevA aneka maraNo bAda te jIva utsarpiNInA te prathama samayanI gaNatrImAM lIdhelA samayanI sAthenA eTale utsarpiNInA bIjA (bAjunA) samayamAM maraNa pAme to te samaya gaNatrImAM levo e pramANe anukramapUrvaka maravaDe utsarpiNI ane avasarpiNInA sarva samayone jIva sparza karatA jeTalo kALa thAya teTalAkaLane sUmakALa pudgala parAvarta kahevAya. ahIM eka maraNa pachI bIju maraNa bIjIvAranI utsarpiNI Ave ane jo bIjA samaye AyuSya pUrNa thAya to gaNatrI thAya. Ama bIjIvAramAM koIvAra saMkhyAtI - koIvAra asaMkhyAtI ane koIvAra anaMtI utsa. ava. e anukrame maraNa pAme. T173
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ pudgalaparAvartanuM svarUpa tethI A kALacakramAM anaMtAnaMta utsarpiNI avasarpiNI thAya. bAda2 va pudgala parAvartta :- asaMkhyAtA 2sabaMdhanA adhyavasAyone eka jIva krame ke utkrame maraNavaDe sparza kare emAM jeTalo kALa thAya tene bAdarabhAva pudgala parAvartta kahevAya. athavA jagatamAM rahelA sarva pudgalone 22 guNarUpe pariNamAvI grahaNa karIne mUke tene bAdara bhAva pudgala parAvartta kahevAya. . bhAva eTale jIvanA rasabaMdha yogya adhyavasAya. te asaMkhyAtA che. e adhyavasAyonI asaMkhyAtI saMkhyA samajAvavA A pramANe alpabahutva che. :eka samayamAM utpanna thayelA sUkSma teukAyajIva asaMkhyAtA lokAkAza pradeza pramANa che. te thakI sarva teukAyajIva asaMkhyAtaguNA che. te thakI te teukAya jIvanI kAyasthiti asaMkhyAtaguNI che te thakI saMyamanA sthAnaka asaMkhyAtaguNA che. te thakI rasabaMdhanA adhyavasAya sthAnaka tIvra maMdAdi bhede asaMkhyAtaguNA che. eTale asaMkhyAtA lokAkAzanA pradeza jeTalA che. te rasabaMdhanA sarva sthAnake marato jIva kyAreka maMda adhyavasAye mare koIvAre tIvra ane koIvAre ati tIvramAM mare. ema sarva adhyavasAyo ne eka jIva maraNa vaDe sparze temAM jeTalo kALa thAya tene bAdara bhAva pudgala parAvartta kahevAya che. athavA prakrArAMtare pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza, agurulaghu, ane gurulaghu e bAvIza bhede karIne lokanA sarva paramANuo pharasIne muke tene bAdara bhAvapudgala parAvartta kahevAya che. 8. sUkSma bhAva pudgala parAvartta :- asaMkhyAtA lokAkAza pradeza pramANa rasabaMdhanA adhyavasAyone eka jIva maraNa vaDe anukrame sparza kare temAM jeTalo kALa thAya tene athavA jagatanA sarva pudgalone bAvIzamAMthI koIpaNa eka rUpe grahaNa karI mUkatA jeTalo kALa thAya tene sUkSmabhAva pudgala parAvartta kahevAya che. jIvane 1 samayamAM eka pariNAma e adhyavasAya. trikALavartI anaMtA (sarva) jIvonA judA judA asaMkhyAtA thAya che. eTale ke asaMkhyAtA cauda rAjaloka 174
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha jeTalA thAya che. kramazaH goThavIe eTale jaghanya adhyavasAyathI mAMDIne anukrame . utkRSTa adhyavasAyasthAna sudhInA bheda te asaMkhyAtA che. e asaMkhyAtA lokAkAza banA. - nAyomAM je sarva jaghanya kaSAyAMzavALo adhyavasAya te paheluM adhyavasAyanuM prathama maraNa. pachI kAlAMtare tethI caDhate bIje adhyavasAyasthAnake vartato mare te gaNatrImAM levuM. vaccenA asaMkhyAtA kramotkrama adhyavasAye mare te gaNatrImAM levA nahi. vaLI kAlAMtare tethI caDhate trIje adhyavasAya sthAnake mare te gaNatrImAM levA e pramANe anukrame rasabaMdhanA adhyavasAya sthAnake marato sarva sthAnaka sparze tyAre sUkSmabhAva pudgala parAvarta thAya che. athavA prakAMtare 14 rAjalokamAM rahelA sarva pugalonA 22 guNamAMthI koIpaNa eka rUpe sarva pugalone pariNAvI grahaNa karIne mUke te sUkSma bhAva pugala parAvarta kahevAya che. " eTale ke jagatanA sarva pudgalane koIpaNa eka varNAdi rUpe pariNAma pAmelane grahaNa karIne mUkatAM jeTalo kALa thAya te sUkSma bhAva pudgala parAvarta jANavo. * utkRSTa - jaghanya pradezabaMdhanA svAmI appayara payaDibaMdhI, ukkaDajogI a sanni pajjatto / kuNae paesukkosaM, jahannayaM tassa vaccAse ||89 // appayarapaviMghI - alpatara prakRtino baMdhaka vazvAse - viparIta paNe pahesusa - utkRSTa pradezabaMdha pADuM - kare che. artha:- alpatara prakRtino baMdhaka, sarvotkRSTa yogavALo ane saMjJI paryApto utkRSTa pradeza baMdha kare ane tethI viparIta paNe jaghanya pradezabaMdha kare u89 vivaraNa :- have utkRSTa pradeza baMdhaka ane jaghanya pradeza baMdhaka kevA hoya tenuM svarUpa kahe che. je mULa prakRti ane uttara prakRti thoDI bAMdhe te utkRSTa pradeza baMdha kare kAraNake thoDI prakRtio baMdhAya tyAre nahi baMdhAtI prakRtiono bhAga baMdhAtI 375 Ata
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ $ utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI che prakRtine prApta thAya. eTale karma dalitonA bhAga thoDA thAya tethI dareka baMdhAtI prakRtine pradeza ghaNA Ave. mATe apacaraparivaMdhI e vizeSaNa mukyuM. tathA jema yoga vadhAre tema karmanA daLiyA (jaththo) vadhAre grahaNa thAya mATe uDano vizeSaNa che. tathA asaMjJI ane aparyAptA jIva karatAM saMjJI ane paryAptAno yoga vadhAre hoya. ane utkRSTa pradezabaMdhamAM adhika yoganuM ja prayojana che mATe sannipajJato e vizeSaNa mUkayuM che. ahIM paryApto eTale labdhiparyApta evo karaNa paryApta thayelo jIva jANavo kAraNake karaNa aparyApta karatA karaNa paryAptAno yoga adhika hoya che. tethI utkRSTa pradezano baMdha alpa prakRti bAMdhanAro, utkRSTa yogavALo saMjJI paryApyo kare e vizeSaNa yathArtha che. tathA jaghanya pradezano baMdha tenAthI viparIta eTale ghaNI prakRtino baMdhaka, alpa yogavALo, asaMjJI aparyApta jIva eTale sUkSma eke. apa. utpattinA prathama samaye kare. te vakhate yoga sarvathI alpa hoya mATe. utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI micchaajayacauAu biti guNaviNu mohi satta micchAI / chaNhaM satarasa suhumo, ajayA desA biti kasAe // 10 // vinaya - avirata samyagdaSTi chae - cha mULa prakRtino Adi cAra guNaThANAvALA artha :- mithyAdaSTi ane avirata samyagdaSTi Adi cAra guNaThANAvALA AyuSyakarmano, bIjA trIjA guNaThANAvinA mithyAtvAdi sAta guNaThANAvALA mohanIya karmano, sUkSmasaMparAyavALo cha mULa prakRti ane sattara uttara prakRtino, avirati bIjA kaSAyono ane dezavirati trIjA kaSAyano utkRSTa pradeza baMdha kare. vivaraNa :- have mULakarma, prakRti ATha ane uttaraprakRti 120 nA utkRSTa pradeza
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanArA paMcamakarmagraMtha baMdhanA svAmI kahe che eTale ke kaI prakRtino utkRSTa pradezabaMdha koNa kare te kahe che. A gAthAmAM kahelA utkRSTa pradezabaMdhanA svAmIomAM sAsvAdana ane mizraguNasthAna sivAyanA guNaThANAvALA jIvo jANavA, kAraNake sAsvAdana ane mizraguNaThANe utkRSTa yogano abhAva che. tethI A be guNaThANAvALA koIpaNa prakRtinA utkRSTa pradezabaMdhaka na hoya. have AyuSya vigerenA utkRSTa pradezabaMdhanA svAmInuM kiMcit svarUpa A pramANe che. AyuSya :- AyuSyano baMdha 7 mAM guNaThANA sudhI che. paraMtu sAsvAdana ane mizra guNaThANavALA jIvo utkRSTayoganA abhAvathI utkRSTa pradeza baMdha na kare tethI bAkInA mithyAtva ane avirata samyagdaSTi Adi cAra guNaThANAvALA utkRSTa yogI, saMjJI paryAptA jIvo yathAsaMbhava AyuSyano utkRSTa pradezabaMdha kare che. mohanIya - mohanIyano baMdha 9 mA guNaThANA sudhI che tethI 2-3 guNaThANA vinA bAkInA mithyAtvAdi sAta guNaThANAvALA utkRSTayogI jIvo mohanIyano utkRSTa pradezabaMdha kare che. ahIM AyuSya na baMdhAya te vakhate utkRSTa pradezabaMdha jANavo, kAraNake AyuSyanA bhAgamAM jatA karmapradezono kaMIka bhAga mohanIyane adhika prApta thAya che. 6 mULa prakRti ane 17 uttara prakRti - AyuSya ane mohanIya vinA zeSa 6 mULa prakRti ane sUkSma saMparAya guNaThANe baMdhAtI jJAnAvaraNIya pa, darzanAvaraNIya 4 aMtarAya pa, sAtAvedanIya, yazanAma ane uccagotra e 17 prakRtino baMdha 10 mA guNaThANA sudhI che. paraMtu utkRSTa pradezabaMdha 10mA guNaThANe ja hoya che. kAraNake sAtamA guNaThANAnA aMte AyuSyano ane navamA guNaThANAnA aMte mohanIyano abaMdha thavAthI AyuSya ane mohanIyanA pradeza bhAga A 6 mULaprakRti ane 17 uttara prakRtine prApta thAya che. vaLI yazanAmane to nAmakarmanI zeSa sarva prakRtino abaMdha thavAthI zeSa sarva prakRtiono bhAga prApta thAya che. ane 4 177
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ che utkRSTa pradezabaMdhanA svAmInA hetuo che darzanAvaraNane pAMcanidrAno abaMdha hovAthI teno paNa bhAga maLe che. ema yazanAma ane cAra darzanAvaraNane mULakarma ane potAnI uttara pravRtionA bhAganA be rIte lAbha (bhAga vadhAre) thAya che. jo ke sAtavedanIyamo 11 thI 13 guNa. mAM hoya. paraMtu te baMdhanI vivakSA karI nathI. 4 apratyAkhyAna kaSAya samavidha baMdhaka, utkRSTa yogI, avirata samadaSTi cAre gatinA jIvo A cAra apratyAkhyAna kaSAyano utkRSTa pradezabaMdha kare. kAraNake cothA guNaThANe A cAra prakRtione mithyAtvano temaja anaMtAnubaMdhIno baMdha viccheda thavAthI teono bhAga maLe che. tyAra pachI pAMcamA guNaThANe apratyAkhyAna kaSAyano ja abaMdha thAya che. tethI cothA guNasthAnake utkRSTa pradezabaMdha kare. 4. pratyAkhyAna kaSAya - samavidha baMdhaka, utkRSTayogI, dezavirati manuSya ane tiryaMco A cAra prakRtino utkRSTa pradezabaMdha kare. kAraNake mithyAtva, anaMtAnubaMdhI ane apratyAkhyAnI e 9 prakRtiono baMdha viccheda thavAthI teno bhAga pratyAkhyAnI kaSAyone paNa dezavirati guNaThANe ja prApta thAya che. tyAra pachI pratyAkhyAna kaSAyano ja abaMdha thAya che. tethI dezavirati guNasthAnake utkRSTa pradezabaMdha kare. paNaaniaTTI sukhagai, narA u sura subhagati ga viuvvidugaM | samacauraMsamasAyaM, vairaM miccho va sammo vA // 91 // Tw - puruSaveda ane saMjavalana kaSAya e pAMca sAthe - asAtavedanIya artha - anivRtti bAdara guNaThANAvALo (puruSaveda ane saMjavalana kaSAya) pAMcano ane mithyAtvI athavA samyagdaSTi zubhavihAyogati, manuSyAyu, suratrika, subhagatrika, vaikriyadvika, samacaturaasaMsthAna, asAtavedanIya ane vajaRSabha nArAca saMghayaNa (e 13 prakRti) no utkRSTa pradezabaMdha kare. 91
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha vivaraNa:- keTalIka uttaraprakRtionA pradezabaMdhanA svAmI A pramANe -puruSaveda, saMjvalana kaSAya - A pAMca prakRtiomAM hAsya, rati, bhaya, jugupsAno 8mAMnA aMte baMdha viccheda thavAthI te cArano paNa adhikabhAga 9 mAnA 1 lA bhAge puruSavedane maLe, punaH 9 mAnA bIjA bhAge puruSavedano baMdha viccheda thAya tyAre saMjvalana krodhane, 9mAnA trIjA bhAge saM. krodhano baMdhaviccheda thavAthI teno bhAga saM. mAnane tathA 9 mAnA cothAbhAge mAnano baMdha viccheda thavAthI teno adhikabhAga saMjvalana mAyAne ane mAyAno baMdha viccheda thavAthI teno adhikabhAga 9mAnA pAMcamA bhAge saMjvalana lobhane prApta thAya che. tethI pAMca prakRtino utkRSTa pradezabaMdha mA guNasthAnamAM utkRSTa yogavALA alpa alpatara prakRtibaMdha samaye hoya che. potAnA baMdha vicchedavAnA bhAge utkRSTa yoga Ave to utkRSTa pradezabaMdha thAya. suraDhika, zubhavihAyogati, vaikriyadrika, samacaturaasaMsthAna ane saubhAgyatrika-nAmakarmanI 9 prakRtio sakhavidha baMdhaka, utkRSTayogI, mithyAdaSTi ke samyagdaSTi manuSya tiryaMco devagati prAyogya 28 prakRti bAMdhatA hoya tyAre utkRSTa pradezabaMdha kare che. eTale manuSya tiryaMcone hoya che. manuSyAyuSya - aSTavidhabaMdhaka, utkRSTayogI, mithyAdaSTi cAragatinA jIvo ane samyagdaSTi deva nAraka utkRSTa pradezabaMdha kare. devAyu-aSTavidha baMdhaka, utkRSTa yogI, 5. saMnnI miAdraSTi athavA samyagadaSTi manuSya tiryaMca utkRSTa pradeza bAMdhe. asAtavedanIya - samavidha baMdhaka, utkRSTayogI, saMjJI paryAptA, cAragatinA jIvo bIjA trIjA vinA 1 thI 6 guNaThANavALA utkRSTa pradezabaMdha kare. vajaRSabhanArAca saMghayaNa - satavidhabaMdhaka, utkRSTa yogI, saMjJI paryAptA, manuSyagati tiryaMcagati prAyogya 29 uttara prakRti baMdhaka, mithyASTi cAregatinA jIvo ane manuSya prAyogya 29 nA baMdhaka samyagdaSTi deva nAraka. utkRSTa pradeza
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ utkRSTa pradezabaMdhanA svAmInA hetuo baMdha kare. (nAmakarmanI 30 uttara prakRti baMdhakane paNa A prakRti baMdhAya paraMtu bhAga ghaNA thavAthI utkRSTa pradezabaMdha na hoya) niddApayalAdujuala, bhayakucchAtittha sammago sujaI / AhAravuAM senA, kosa paNa sunArpha - apramattayati ane apUrvakaraNa guNaThANAvALA mio ||9 2 || artha :- nidrA, pracalA, be yugala, bhaya, jugupsA ane tIrthaMkara nAmane, suti, (apramatta ane apUrvakaraNa guNaThANAvALA) AhArakaddhikane ane mithyAdaSTi bAkInI (66) prakRtione utkRSTa pradezabaMdha kare 5925 vivaraNa :- bAkI rahela prakRtionA utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI batAve che. nidrA pracalA :- 4 thI 8mA guNaThANAnA prathama bhAga sudhInA utkRSTayogI, saptavidhabaMdhaka utkRSTa pradezabaMdha kare. ahIM AyuSyano bhAga tene adhika maLe temaja mizra ane sAsvAdane utkRSTa yoga nathI. ane mithyAtva guNaThANe thiNadvitrika baMdhAya tethI 1 le guNaThANe bhAga vadhAre paDe mATe 4 thI 8 mAnA 1 lA bhAga sudhI utkRSTa pradezabaMdha thAya. hAsyAdi (4) :- 6 thI 8 guNaThANavALA savidha baMdhaka, utkRSTa yogI, samyagdaSTijIvo utkRSTa pradezabaMdha kare. kAraNake A cAra prakRtine 1 thI 5 guNaThANA sudhI pratyAkhyAnI Adi sarvaghAtI prakRti baMdhAya che. 6ThThA guNaThANAthI sarvaghAtI prakRti baMdhAya nahi. mATe teno bhAga paNa dezadhAtI prakRtine bhAge Ave, tethI 6 thI 8 guNaThANAmAM utkRSTa pradeza baMdha thAya. ati zoka H- utkRSTayogI sAvidhabaMdhaka, pramattayati utkRSTa pradezabaMdha kare, kAraNake ekathI pAMca guNaThANA sudhI sarvaghAtI prakRti baMdhAya ane 6ThThA guNaThANe sarvaghAtI prakRti baMdhAya nahi tethI teno bhAga ati zokane paNa maLe mATe... tIrthaMkaranAmakarma :- sasavidha baMdhaka, utkRSTa yogI, 4 thI 8mA guNasthAnakanA 180
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 6ThThAbhAga sudhInA nAmakarmanI jinanAma sahita devagati pAyogya 29 uttara prakRti bAMdhatA utkRSTa yogavALA manuSya utkRSTa prade baMdha kare. AhArakadvika :- utkRSTayogI, sAvidhabaMdhaka devagati prAyogya 30nA baMdhaka 7mA tathA 8mAnA 6DhAbhAga sudhInA guNaThANavALA apramatta muni utkRSTa pradezabaMdha kare che. A 54 prakRtio sivAyanI zeSa 66 prakRtionA utkRSTa pradezanA baMdha mithyAdRSTi jIvo che. ema sAmAnyathI kahyuM to paNa temAM vizeSatA che te kahe che. nAmakarmanI 53 prakRtimAM utkRSTayogI, samavidhabaMdhaka, e be vizeSaNa sahita potAnI (nAmakarmanI) alpaprakRtinA baMdhaka hoya tene utkRSTa pradezabaMdha hoya che te A pramANe : tiryaMcadrikAdi1 25nA aparyAptA ekendriya prAyogya 23 nA baMdhaka manuSya a tiryaMca che. paraMtu devo ke nArako nathI. kAraNake nA2ka to ekendriya. prAyogya baMdha karatA nathI. ane deva aparyAptA ekendriya prAyogya baMdha kare nahi mATe. paryApta parAghAta, ucchavAsa, sthira, zubha A pAMca prakRtimAM paryAptA ekendriya prAyogya 25nA baMdhaka manuSya tiryaMca ane deva che. nA2kI 25nuM baMdhasthAnaka na bAMdhe mATe nArakanuM varjana karyuM che. manuSyaddhika, vikalendriyatrika, paMcendriyajAti, audArika aMgopAMga, cheva saMghayaNa, ane trasa-9 prakRtinA manuSya ane tiryaMca, nAmakarmanI manuSya ke tiryaMca prAyogya 25no baMdha kare tyAre utkRSTa pradezabaMdha hoya che. deva ke nAraka A nava prakRtino utkRSTa pradezabaMdha na kare kAraNake A 25nu baMdhasthAnaka aparyAptA manuSya ke tiryaMca prAyogya che. devo nArako aparyAptA manuSya ke tiryaMca prAyogya baMdha kare nahi tethI manuSya tiryaMca kahyA che. 1. 25 prakRtinA nAma AgaLa svAmI lakhela che temAM lakhyA che (pe. 187) 181
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ $ utkRSTa pradezabaMdhanA svAmInA hetuo che Atapa ane udyota - utkRSTa pradezabaMdha ekendriya prAyogya ra6no baMdha karanAra manuSya tiryaMca ane deva hoya che. narakaddhika, azubha vihAyogati, duHsvara e cAra prakRtino utkRSTa pradezabaMdha manuSya ane tiryaMca, narakagati, prAyogya ra8no baMdha kare tyAre hoya che. madhyamanA cAra saMghayaNa ane saMsthAna-manuSya tiryaMca prAyogya 29no baMdha karanAra cAre gatinA paryAyA. saMjJI. thiNadvitrika, anaMtAnubaMdhI kaSAya, mithyAtva, strIveda, napuMsakaveda, nIcagotra e 11 prakRti - 1lA rajA guNaThANe baMdhAya che. bIjA guNaThANe baMdha hovA chatA tathA svabhAve utkRSTa yoga Ave nahi tethI mithyAdaSTi cAre gatinA paryA. saMzI utkRSTa pradeza baMdha kare. tiryaMcAyu - 1 lA ane rajA ema be guNaThANA sudhI baMdhAya che. paraMtu bIjA guNaThANe utkRSTayoga na hovAthI mithyASTi cAragatinA jIvo, aSTavidhabaMdhaka utkRSTa pradeza bAMdhe. narakAyu - utkRSTa pradezabaMdha mithyASTi manuSya-tiryaMca kare che. A pramANe utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI kahyA. jaghanya pradezabaMdhanA svAmI sumuNIdunni asanni, nirayatiga surA u suraviuvidugaM / sammo jiNaM jahannaM, suhumanigoAikhaNi sesA ||93 // sumukhI - sArAmuni - apramattamuni mAphaLa - utpattinA pahelA samaye artha : apramatta AhAraka dvikane, basaMjJI mA narakatrika tathA devAyune samyagdaSTi devaddhika, vaikriyadrika tathA jinanAmakarmane taka aparyApta sUkSmanigo, jIva utpattinA pahelA samaye bAkInI (109) prakRtine jaghanya pradeze bAMdhe che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha I93mAM vivaraNa:- have uttaraprakRtinA jaghanya pradezabaMdhanA svAmI kahe che : jaghanya yogI hoya, ghaNI prakRtino baMdhaka hoya, sUkSma ekendriya, aparyAptA, utpattinA prathama samaye vartato hoya tyAre ghaNI prakRtino jaghanya pradezabaMdha ghaTe. paraMtu keTalIka prakRtiomAM vizeSatA che te A pramANe : AhArakadvikano jaghanya pradezabaMdha paryAptAvasthAno jaghanyayoga 1 thI 4 samaya sudhI hoya che ane aparyApta avasthAno jaghanyayoga eka samaya ja hoya. bIjA samaye asaMkhyaguNa thAya. jaghanyayogamAM vartato aSTavighabaMdhaka devagati prAyogya nAmanI 31 prakRti bAMdhato apramattayati kare che, kAraNake AhArakadvikano baMdha 7 mA tathA 8mA guNaThANe che. 7 mA guNaThANe AyuSya baMdhAya tethI AyuSyano bhAga vadhAre paDe. tethI bhAgamAM daLiyA ochA Ave. devagati prAyogya 30nA baMdhamAM paNa AhAraka dvika baMdhAya paNa 31 nA baMdhamAM bhAga vadhAre paDe tethI daLiyA ochA Ave jema daLiyA ochA tema jaghanya pradezabaMdha kare mATe 31 no baMdha kahyo. . narakatrika ane devAyuSa :- A cAra prakRti asaMzI ane saMzI baMne bAMdhe paraMtu saMjJI karatA asaMjJIne yoga alpa hoya. aparyApta avasthAmAM devAyuSa ane narakagati prAyogya baMdha thAya nahi tethI asaMzI paryApta tiryaMca A cAra prakRti bAMdhe. asaMjJI manuSya paryAptA hotA nathI. teo aparyApA ja hoya che. tethI aSTavidha baMdhaka jaghanyayogamAM vartatA asaMzI paryAptA tiryaMca paMcendriya jaghanya pradeza baMdha kare. devadrika, vaikriyaddhika :- A cAra prakRti asaNI ane saMzI baMne bAMdhe paraMtu paryAptA asaMjJI karatA aparyAptA saMzIne yoga ocho hoya che mATe aparyAptA samyagdaSTi manuSya utpattinA prathama samaye vartatA ane devagati prAyogya 29no baMdha kare tyAre jadhanya pradeza baMdha hoya. devagati progya 29no baMdha jinanAma
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ che jaghanya pradezabaMdhanA svAmInA hetuo sahita che. tethI tiryaMcone deva prA. ra9no baMdha na hovAthI A prakRtino jaghanya pradeza baMdha na hoya temaja devagati prAyogya 30-31nA baMdhamAM AhArakaTrika sahita che. ane aparyA. mAM AhArakadvikano baMdha na hoya. jinanAma - jaghanyayogavALA anuttaravAsI deva utpattinA prathama samaye manuSya prAyogya 30no baMdha kare tyAre jaghanya pradezabaMdha hoya che. anuttarane samyakatva 1 hoya. ane bIjA devothI ane nAraka karatAM yoga alpa hoya mATe. manuSyAyu ane tiryaMcAyuHjaghanya pradezabaMdha jaghanyayogavALA aSTavidha baMdhaka sUkSma nigoda labdhi aparyAptA ekendriya potAnA AyuSyanA trIjAbhAganA prathama samaye vartatA hoya tyAre kare. zeSa 107 prakRtinA jaghanya pradezabaMdhanA svAmI sUkSmanigoda labdhi aparyAptA utpattinA prathama samaye vartatA hoya tyAre hoya che. A 107mAMthI jJA.pa, darza.9, veda.2, moha.26, gora, aMta.5, A 49 prakRtimAM bIjA koI vizeSaNa nathI paraMtu jaghanya yogavALA jANavA. temaja nAmakarmanI 58 prakRti che temAM vadhAre prakRti baMdhAtI hoya tyAre hoya eTale ke tiryaMcadvika, vikasendriyatrika, pace. jAti, audA. drika, tejasa, kArmaNa zarIra, cha saMghayaNa, cha saMsthAna, varNAdi-4, vihAyogatiddhika, parAghAta, upaghAta, zvAsozvAsa, nirmANa, agurulaghu, udyota, trasa-10, asthira Saka, ema kula 50 no jaghanya pradezabaMdha jaghanyayogI sUkSmanigoda labdhi aparyA. utpattinA prathama samaye vartatA tiryaMca prAyogya 30nA baMdhakane hoya che. A prakRtio 29nA baMdhamAM paNa baMdhAya che. paraMtu 30 nA baMdhamAM bhAga vadhAre paDe tethI tenA bhAge daLiyuM ochuM Ave to jaghanya pradeza baM ghaTe. mATe tirya. prAyo. ra9nA badale tirya. prA. 30 nA baMdhaka jANavA. manuSyaddhika :- jaghanyayogI labdhi apa. sUkSmanigoda utpattinA prathama samaye vartatA manuSya prAyogya 29nA baMdhaka jaghanya pradeza baMdhanA svAmI, ahIM manuSya prAyogya 30nA baMdhasthAnamAM manu.krika baMdhAya che. paraMtu 30no baMdha jinanAmaka 584
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha sahita che. sUkSmanigoda jinanAmano baMdha kare nahi mATe 29nuM baMdhasthAnaka kahyuM. ekendriyajAti, sthAvara, Atapa - jaghanya pradezabaMdhanA svAmI labdhiaparyAptA. sUkSmanigoda utpattinA prathama samaye vartatA ekendriya prAyogya ra6nuM baMdhasthAnaka bAMdhe tyAre hoya che. sUkSma ane sAdhAraNa nAmakarmamAM ekendriya prAyogya 25nA baMdhaka ane aparyApta nAmakarmamAM vikalendriya, tiryaMca prAyogya ke manuSya prAyogya 25nA baMdhaka, sUkSma nigoda labdhi aparyAptA utpattinA prathama samaye vartatA hoya tyAre jaghanya pradeza baMdha kare. A pramANe jaghanya - utkRSTa pradezabaMdhanA kAraNo kahyAM. utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI uttara 17 prakRti tathA mULakarma jJAnA. darza. aMta. nAma, gotra, vedanIya, - utkRSTa yogI, sUkSma saMparAya, guNaThANAvALA mohanIyakarma - utkRSTayogI samavidhabaMdhaka, paryAptA saMjJI bIjA trIjAvinA 1 thI 9 guNasthAnakavALA AyuSyakarma :- utkRSTayogI aSTavidhabaMdhaka paryAptA saMjJI bIjA trIjA vinA 1 thI 7 guNasthAnakavALA apratyAkhyAna kaSAya :- utkRyogI saptavidhabaMdhaka paryAptA saMjJI avirata samyagdaSTi cAregatinA jIvo. pratyAkhyAna kaSAya :- utkRSTayogI savilabaMdhaka paryAptA saMzI dezavirati manuSya tiryaca. puruSaveda - utkRSTayogI samavidha baMdhaka paryAptA saMzI 9mAnA pahelA na.. vartatA. 185
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI che saMjvalana krodha - utkRSTayogI savidhabaMdhaka paryAptA saMzI 9mAnA rajA bhAge vartatA. saMjvalana mAnaH utkRSTayogI savidha baMdhaka paryAptA saMjJI mAnA 3jA bhAge vartatA. saMjvalanamAyAH utkRSTa yogI savidha baMdhaka paryAptA saMzI mAnA 4thA bhAge vartatA. saMjvalana lobhaH utkRSTayogI savidha baMdhaka paryAptA saMjJI mAnA pamA bhAge vartatA. devaddhika, vaikriyaddhika, zubhavihAyogati, samacaturasasaMsthAna, saubhAgyatrikautkRSTayogI samavidha baMdhaka paryAptA saMzI mibAdaSTi ke samyagdaSTi manuSya,tiryaMca vajatrakaSabhanArAcasaMghayaNa - utkRSTayogI savidha baMdhaka paryA. saMjJI samyagdaSTi devanAraka ane mithyAdaSTi cAregatinA paryAptA saMjJI jIvo manuSya-tiryaMca prAyogya 29nA baMdhaka. devAyuSaH utkRSTayogI aSTavidhabaMdhaka mizrAdaSTi ke samyagdaSTi paryAptA saMzI manuSya tiryaca. manuSyAyuSaH utkRSTayogI aSTavidhabaMdhaka samyagdaSTi devanAraka, mizrAdaSTi cAragatinA paryAptA saMzI jIvo azAtA vedanIya utkRSTayogI savilabaMdha paryAptA saMzI mizrAdaSTi athavA samyagdaSTi cAragatinA 2-3 vinA cha guNa vALA nidrA pracalA utkRSTayogI savilabaMdhaka paryAptA saMzI samyagdaSTi 4 thI 8nA pahelA bhAga sudhInA guNaThANAvALA. arati-zokaH utkRSTayogI, satavighabaMdhaka, paryAptA saMzI samyagdaSTi duhA 15th
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 zatakanAmAM paMcakarmagraMtha guNaThANAvALA. bhaya-jugupsA-hAsya-ratiH utkRSTayogI savidha baMdhaka, paryA. saMjJI samyagdaSTi 6 thI 8 guNaThANAvALA. tIrthakara nAmaH utkRSTayogI satavidhabaMdhaka paryAptA saMjJI devagati prAyogya 29nA baMdhaka samyagdaSTi manuSya 4 thI 8 guNaThANAvALA. AhAradrikaH utkRSTayogI savidhabaMdhaka paryAptA saMjJI devagati prAyogya 30nA baMdhaka 7 mA thI 8 guNavALA tiryaMcaddhika, ekendriya jAti, dArika zarIra, tejasa, kArmaNa, huMDaka, varNAdi-4, agurulaghu nirmANa, upaghAta, bAdara, sthAvara, sUkSma, aparyA, sAdhAraNa, asthira, azubha, daurbhAgya, anAdeya, apayaza, pratyeka, 25:- utkRSTayogI saptavidhabaMdhaka, paryAptA saMjJI mithyAdaSTi manuSya tiryaca. ekendriya prAyogya 23nA baMdhaka. parAghAta, ucchavAsa, sthira, zubha, paryAtanAma H utkRSTayogI satavidhabaMdhaka paryA. saMjJI mithyAdaSTi manuSyatiryaMca ane deva. ekendriya prAyogya 25nA baMdhaka. vikalejiyatrika, paMce. jAti, audArika AMgopAMga, chevaTuM saMghayaNa, trasanAma, manuSyaddhika - utkRSTayogI samavidha baMdhaka paryAptA saMzI mithyAdRSTi manuSya ane tiryaMca ti. ma. prA. 25nA baMdhaka. Atapa, udyota - utkRSTayogI savila baMdhaka paryA. saMzI manuSya tiryaMca ane deva, ekendriya prAyogya ra6nA baMdhaka narakaddhika, duHsvara, azubhavihAyogatiH utkRSTayogI, samavidha baMdhaka, paryA. saMjJI manu. tiryaMca, narakamAyogya 28nA baMdhaka * saMghayA 4 saMsthAna tiryaMca ane manu prAyogya ra9nA baMdhaka, utkRSTa yogI, saptavidhabaMdhaka, parya saMjJI mithyASTi cAregatinA jIvo.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaghanya pradezabaMdhanA svAmI thiNadvitrika, mithyAtva, nIcagotra, anaMtAnubaMdhI, strIveda, napu. veda - utka yogI savidha baMdhaka paryApta saMjJI mithyAdaSTi cAragatinA jIva. tiryaMcAyuH utkRSTayogI aSTavidhabaMdhaka, paryA. saMjJI mithyASTicAragatinA jIvo, narakAyuH utkRSTayogI aSTavidhabaMdhaka, paryA. saMzI mibAdaSTi manuSya tiryaMca. jaghanya pradezabaMdhanA svAmI AhAraddhika - jaghanyayogI aSTavidhabaMdhaka, apramattayati, devagati prAyo 31nA baMdhaka. jinanAma:- jaghanyayogI samyagdaSTi devanAraka, utpattinA prathama samaye vata. manuSyagati prAyogya 30nA baMdhaka devadrika, vaikriyaddhika - jaghanyayogI aparyAnA samyagdaSTi manuSya, utpatti prathama samaye vartatA, devagati prAyogya 29nA baMdhaka. narakatrika, devAyu - jaghanyayogI asaMzI paryApA tiryaMca paMcendriya. manuSyAyu, tiryaMcAyu - jaghanyayogI labdhi aparyAptA sUkSmanigoda ekendriya aSTavidha baMdhaka, potAnA AyuSyanA trIjAbhAganA prathama samaye vartatA. jJAnA.5, aMta.5, vedAra,darza.9, moha,26, gotra. 2 - jaghanya yogI labdhi aparyApta sUkSmanigoda utpattinA prathama samaye vartatA. tiryaMcaddhika, vikalendriyatrika, paMce. jAti, audAki, taijasa, kArmaNa, chasaMghayaNa, chasaMsthAna, varNAdi-4, vihAyogatikika, parAghAta upaghAta, zvAsozvAsa nirmANa, aguruladhu, udyota, trasadazaka, asthira Saka, (kula-50) - jaghanyayogI, saptavidhabaMdhaka, labdhi aparyAptA, sUkSmanigoda utpattinA prathama samaye vartata tiryaMca prAyogya 30nA baMdhaka 188
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha ekendriya, Atapa, sthAvara :- jaghanyayogI, saptavidhabaMdhaka, labdhiaparyAptA. sUkSma nigoda, utpattinA prathama samaye vartatA. eke. prAyogya ra6nA baMdhaka sUkSma, sAdhAraNa, aparyApta jaghanyayogI, samavidhabaMdhaka, tiryaMca prAyogya rapanA baMdhaka. manuSyaddhika :- jaghanyayogI, savidhabaMdhaka, labdhi aparyAptA, sUkSma nigoda, utpattinA prathama samaye vartatAmanuSya prAyogya ra9nA baMdhaka. pradeza baMdhanA bhAMgA dasaNachagabhayakucchA, bitituria kasAyavigdhanANANaM / mUna choDayoso vada judA sesi sabastha 194|| mUlaine - mohanIya ane AyuSya vinA mULa cha prakRtine viSe artha - darzanaSaka, bhaya, jugupsA bIjA trIjA cothA kaSAyo, pAMca aMtarAya ane pAMca jJAnAvaraNanA tathA mohanIya ane AyuSya varjIne cha mULa prakRtinA anutkRSTa pradezabaMdha cAra prakAre (sAdi anAdi vagere) jANavo bAkInA traNa prakAranA pradezabaMdhane viSe ane bAkI rahela prakRtinA sarva prakAranA pradezabaMdhane viSe sarvatra be prakAre (sAdi, adhuva) baMdha hoya che. vivaraNa :- have pradezabaMdhane viSe bhAMgA kahe che. utkRSTa anutkRSTa jaghanya ajaghanya cha mULakarmane viSe 2 4 2 2 AyuSya ane moha. ne viSe 2 2 2 2 jJAnA. Adi 30 uttara prakRti 2 4 2 2 zeSa 90 uttara prakRti 2 2 2 2 jaghanya ajaghanya 18) Ata
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradezabaMdhanA bhAMgA prathama cha mULa (karma) prakRtinA bhAMgA samajAve che. sarvathI vadhAre karmaskaMdhone grahaNa karavA te utkRSTa pradezabaMdha. tenAthI kaMIka nyuna nyuna saMkhyAe yAvat sarvathI alpa karmaskaMdho grahaNa karavA te sarve anutkRSTa pradezabaMdha. A be prakAramAM pradezabaMdhanA sarva bhedono samAveza thaI jAya che. tathA sarvathI ochA karmaskaMdhone grahaNa karavA te jaghanya pradezabaMdha, tenAthI kaMIka adhika adhika saMkhyAe yAvat sarvathI adhika karmaskaMdhone grahaNa karavA te ajaghanya pradezabaMdha, A be prakAramAM paNa pradezabaMdhanA sarva bhedono samAveza thAya che. A pramANe be-be prakAranI rIte pradezabaMdha 4 prakArano che. ane te dareka prakAra punaH kALanI apekSAe sAdi ItyAdi yathAsaMbhava be - traNa athavA cAra bhedavALo hoya che. = yoga vadhAre tema pradezabaMdha vadhAre, eTale utkRSTa yoga hoya tyAre utkRSTa pradezabaMdha thAya. jema jema yoga ghaTe tema pradezo ochA baMdhAya. mATe utkRSTa yogathI yoga ocho hoya to anutkRSTa pradezabaMdha thAya. sarvathI alpa yoga hoya tyAre jaghanya pradezabaMdha ane yoga vadhe tema pradezabaMdha vadhe te sarva ajaghanya kahevAya. 6 mULa karmamAM utkRSTa pradezabaMdhanA be bhAMgA. sAdi ane adhruva te A pramANe 6 mULakarmano utkRSTa pradezabaMdha 10mA guNaThANe hoya che. jyAre jIva 10mA guNaThANe utkRSTa yogavALo thAya tyAre utkRSTanI sAdi. utkRSTayoga 1 athavA 2 samaya rahe. pachI avazya anutkRSTa baMdha thAya tenI utkRSTa adhruva. athavA 11 mA guNaThANe abaMdha thAya tyAre paNa utkRSTa ava thAya che. anubhRSTanAM cAra bhAMgA H- sAdi, anAdi, dhruva ane adhruva. 10me guNaThANe utkRSTa yogamAMthI patita thaI anuSkRSTa baMdha kare tyAre athavA 11mA guNaThANe abaMdha thaI 10me guNaThANe Ave ane jo anutkRSTa baMdha kare tyAre anubhRSTanI sAdi. anAdi kALathI mithyAtva. Adi nava guNaThANe anutkRSTa baMdha karato 190
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 10me guNaThANe jAya utkRSTa yogavALo thAya utkRSTa baMdha kare tyAre athavA kSapakazreNImAM 12mA guNaThANe jAya tyAre athavA upazamazreNImAM 11me guNaThANe abaMdha thAya tyAre anutkRSTa adhuva, anAdikALathI mithyAtve rahelAne anutkRSTa anAdi. abhavyane anutkRSTa dhruva.. jaghanya ane ajaghanyanA be bhAMgA - sAdi ane adhuva. sUkSmanigoda labdhi aparyAptA jaghanya yogavALAne prathama samaye jaghanya pradeza baMdha kare tyAre jaghanyanI sAdi. bIjA samaye yogavRddhi asaMkhyaguNI thatI hovAthI. sUkSmanigoda labdhi aparyAptane jaghanya apruva ane ajaghanyanI sAdi. kAlAMtare (jaghanyathI 256 AvalikA - aMtarmuhUrtamAM ane utkRSTathI asaMkhyAtI utsarpiNImAM) pharI ja. yogI sUkSmanigoda labdhiaparyAptApaNu pAme tyAre prathama samaye ajaghanya apruva ane jaghanyanI sAdi. A rIte jaghanya ane ajaghanya ema banne baMdha saMsAramAM vArApharatI prApta thAya che. mATe banne baMdha sAdi ane adhuva hoya che. AyuSyakarmanA cAre baMdha sAdi ane adhuva hoya che te A pramANe : paryApta saMzI manuSya ke tiryaMca cAragatinuM AyuSya bAMdhe che. utkRSTa anutkRSTanA bhAMgA : utkRSTa yoga vyApAramAM vartato saMjJI paMcendriya jyAre AyuSyano baMdha kare tyAre utkRSTanI sAdi. utkRSTa yoga vyApAra 1 thI 2 samayathI vadhAre rahe nahi, tethI utkRSTa yoga vyApArathI patita thAya tyAre anutkRSTa baMdha kare eTale utkRSTa adhuva ane anutkRSTanI sAdi. AyuSyano baMdha aMtarmuhUrta sudhI hoya che. pachI baMdhaviccheda thavAthI anutkRSTa adhuva. athavA AyuSyabAMdhatA jo utkRSTayoga vyApAra na Ave to paNa anutkRSTanI sAdi ane aMtarmuhUrta pachI AyuSyano baMdha viccheda thavAthI anutkRSTa adhuva. athavA AyuSya bAMdhatA jo utkRSTayogavALo na hoya ane anutkRSTa baMdha kare 1)!
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradezabaMdhanA bhAMgA tyAre anutkRSTanI sAdi. AyuSyabAMdhatAM jyAre utkRSTa yogavALo thAya tyAre tkRSTa pradezabaMdha kare tethI utkRSTanI sAdi ane anutkRSTa adhuva. Ama AyuSyano baMdha kvacit che mATe sAdi ane adhuva e be bhAMgA judI judI rIte ghaTe. jaghanya - ajaghanyanA bhAMgA labdhi aparyAptA. sUkSmanigoda jaghanya yogavALo potAnA AyuSyanA be bhAga gayA pachI trIjAbhAganA prathama samaye AyuSya bAMdhavAnI zarUAta kare. tyAre jaghanyanI sAdi. bIjA samaye yoga vyApAra asaMkhya guNo vadhavAthI ajaghanya pradezabaMdha kare tethI jaghanya adhuva ane ajaghanyanI sAdi. aMtarmuhUrta pachI AyuSyano baMdha pUrNa thavAthI ajaghanya adhuva athavA jaghanya karatAM vadhAre (madhyama) yogavALo hoya ane AyuSya bAMdhe tyAre ajaghanyanI sAdi athavA trIjA bhAganI zarUAtamAM nahi paraMtu thoDIvAra pachI AyuSya bAMdhavAnI zarUAta kare to paNa ajaghanyanI sAdi athavA sUkSmanigoda sivAyanA jIvo jyAre AyuSyabAMdhe tyAre ajaghanyanI sAdi. AyuSya baMdha pUrNa thavAthI ajaghanya apruva. mohanIyakarmanA cAre baMdha sAdi ane adhuva che te A pramANe - utkRSTa - anutkRSTa baMdha : bIjA-trIjA guNa. vinA 1 thI 9 guNasthAnaka sudhI mohanIyano utkRSTa baMdha hoya. tethI 1 le ane 4thI 9 guNaThANe utkRSTa yogavALo saptavidhabaMdhaka paryAptA saMzI utkRSTa pradezabaMdha kare tyAre utkRSTanI sAdi, utkRSTayoga 1-2 samayathI vadhAre rahe nahi tethI utkRSTayogathI patita thAya athavA 10mA guNaThANe abaMdhaka thaIne kALakSaye 9 me guNaThANe Ave athavA bhavakSaye cothe guNaThANe jAya ane pharI baMdha zarU kare tyAre anutkRSTanI sAdi ane utkRSTa adhruva. vaLI kAlAMtare paryApto saMjJI pharI utkRSTa yogavALo thAya ane utkRSTa pradezabaMdha kare tyAre athavA abaMdhasthAna pAme tyAre anutkRSTa adhuva. Ama baMne baMdha saMsAramAM vArApharatI anekavAra prApta thatA hovAthI baMnne baMdha sAdi ane adhuva 1992
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha che hoya che. jaghanya ajaghanyanA bhAMgA :- sukSmanigoda labdhi aparyAptA utpattinA prathama samaye jaghanya pradeza baMdha kare. tyAre jaghanyanI sAdi bIjA samaye yoga vyApAra, asaMkhyaguNa vadhavAthI ajaghanya baMdha kare tethI jaghanya adhuva ane ajaghanyanI sAdi. valI kAlAMtare sUkSmanigoda labdhi aparyAptA jaghanya yogavALo thAya tyAre ajaghanya adhuva ane jaghanyanI sAdi, Ama baMnne baMdha saMsAramAM vArApharatI anekavAra prApta thAya che tethI baMne baMdha sAdi ane adhuva hoya che. jJAnAvaraNI Adi 30 prakRtinA bhAMgA jJAnAvaraNIya-pa, darzanAvaraNIya-4, aMtarAya pa no utkRSTayoge 10me guNaThANe nidrA ane pracalA no utkRSTayoga 4 thI 8 guNaThANe apratyAkhyAnIya kaSAyano utkRSTayoga 4 the guNaThANe pratyAkhyAna kaSAyano utkRSTayoga 5 me guNaThANe saMjavalana kaSAyano utkRSTayoga 9 me guNaThANe bhaya jugupsAno utkRSTayoga 6 thI 8 guNaThANe upara mujaba pota - potAnA sthAne utkRSTa yogavALo savidha baMdhaka hoya tyAre utkRSTanI sAdi ane utkRSTa yoga na hoya tyAre adhuva. anutkRSTanA cAra bhAMgA mULakarmanI jema. jaghanya ajaghanyanA sAdi ane adhuva ema be bhAMgA te A pramANe A 30 prakRtimAM saMjJI paryApto pota potAnA guNaThANe utkRSTa yogavALo savidha baMdhaka thAya ane utkRSTa pradezabaMdha kare tyAre utkRSTanI sAdi utkRSTa yoga 1 athavA 2 samaya rahe. pachI utkRSTa yogathI patita thAya tethI utkRSTa adhuva ane anutkRSTanI sAdi. A trIsa prakRti dhruvabaMdhI che. tethI baMdha avazya rahevAno, 193
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradezabaMdhanA bhAMgA potAnA abaMdhakanA guNaThANe baMdha viccheda sthAna pAme tyAre anutkRSTa adbhava, baMdhavicchedasthAnamAMthI paDI nIcenA guNaThANe Ave athavA baMdhanA guNaThANe madhyama yogavALo thAya tyAre paNa anutkRSTanI sAdi thAya che. je jIva anAdi kALathI mithyAtve rahelo che tene anutkRSTa anAdi, abhavyane dhruva. A trIza prakRtiono sUkSmanigoda labdhi aparyApta utpattinA prathama samaye jaghanya yogavALo hoya tyAre jaghanya pradezabaMdha kare te vakhate jaghanyanI sAdi, bIjA samaye yoga asaMkhya guNa vRddhi pAmavAthI jaghanya adhuva ane ajAnyanI sAdi. vaLI kAlAMtare pharI sUkSmanigoda labdhi aparyAptA utpattinA prathama samaye jaghanya yogavALo thAya ane jaghanya pradeza baMdha kare tyAre ajaghanya adhuva ane jaghanyanI sAdi. A rIte jaghanya ane ajaghanya baMdha saMsAramAM vArApharatI anekavAra prApta thatA hovAthI baMne baMdha sAdi ane adhuva ema be prakAre che. zeSa 90 prakRtinA cAre baMdha sAdi ane adhruva che. A 90 prakRtimAMthI dhruvabaMdhI bAkInI 17 prakRtinA utkRSTa pradezabaMdha mithyAtva guNaThANe savidha baMdhaka saMjJI utkRSTa yogavALo thAya tyAre thAya che. tyAre utkRSTanI sAdi, utkRSTayoga 1 athavA 2 samaya rahe pachI utkRSTayogathI patita thavAthI utkRSTa adhuva ane anuSkRSTanI sAdi. vaLI kAlAMtare utkRSTayogavALo mithyAtvI 5. saMzI hoya tyAre anutkRSTa adhruva ane utkRSTanI sAdi Ama A baMnne baMdha saMsAramAM vArApharatI anekavAra Ave tethI baMne baMdha sAdi ane adhuva che. sUkSmanigoda labdhi aparyAptA utpattinA prathama samaye jaghanya yogavALo jaghanyapradezabaMdha kare tyAre jaghanyanI sAdi, 1 samaya pachI yogavRddhi asaMkhyaguNI thavAthI jaghanya adhuva ane ajaghanyanI sAdi, valI kAlAMtare sUkSmanigoda ja. 1 thiNadvitrika, mithyAtva, anaMtAnubaMdhi kaSAya, varNacatuSka, tejasa, kArpaNa, upadhAta, nirmANa ane agurulaghu kula zeSa 17 yuvabaMdhI ahIM jANavI. 19{
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha yogavALApaNuM pAme tyAre ajaghanya adhruva ane jaghanyanI sAdi Ama banne baMdha saMsAramAM vArAphaa prAta thatA hovAthI baMnne baMdha sAdi, ane adhruva che. zeSa avabaMdhI 73 prakRtino baMdha kvacit thato hovAthI cAre baMdha bhAMgA sAdi ane adhruva che. have e bhAMgAnI kula saMkhyA kahe che. cha mULa prakRtinA ekekanA 10 eTale 6 x 10 = 60. 2 mULa prakRtinA ekekanA 8 eTale 2 X 8 = 16 30 uttara prakRtinA ekekanA 10 eTale 30 X 10 = 300 bAkInI 90 uttara prakRtinA ekekanA 8 eTale 90 x 8 = 720 8 mULaprakRtinA bhAMgA 76 thAya che ane uttara prakRtinA kula bhAMgA 1020 thAya che baMne bhAMgA sahita karatA kula bhAMgA 76 + 1020 = 1096 thAya che. yogasthAnAdi sAta bolanuM alpabahutva seDhiasaMkhijjaM se jogaTTANANi payaDiDhiibheA / vivaMdhAvasAyA - gumAzavALA asaMghanuLA ||95|| tatto kammapaesA anaMtaguNiA tao rasaccheA / jogA payaDipaesa ThiiaNubhAgaM kasAyAo || 96 || seDhiJasaMvipnase - zreNInA asaMkhyAtamA bhAge artha :- zreNInA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM yogasthAno che. tethI prakRti bhedo, sthitibhedo, sthitibaMdhanA adhyavasAya sthAno ane rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno anukrame asaMkhyAtaguNA che. ApA te karatAM karmanA skaMdho anaMtaguNA ane te 195
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasthAnakanuM varNana karatAM rasanA avibhAga palicchedo anaMtaguNA che. yogathakI prakRti baMdha ane pradezabaMdha thAya. tathA kaSAya vaDe sthitibaMdha ane rasabaMdha thAya 596aa vivaraNa H- have yogasthAna vigere tAtanuM alpabahutva kahe che. 94mI gAthAmAM pradezabaMdhanuM svarUpa samApta thayuM ane te sAthe karmanA cAre prakAranA baMdhanuM svarUpa paNa samApta thayuM. have e cAra prakAranA karmabaMdhamAM yoga e mukhya kAraNa che kAraNake prakRtibaMdha tathA pradezabaMdha yoganuM kArya che. tathA sthitibaMdhamAM sthitibaMdha hetubhUta kASAyika adhyavasAyo kAraNa che. ane aMtarmuhUryAdi sthitibhedo tenu (sthitibaMdhAdhyavasAyonuM) kArya che. tathA anubhAga baMdhamAM anubhAga baMdhAdhyA vasAyo kAraNa che. ane anubhAga baMdhanA bheda - rasabaMdha sthAno (asaMkhya lokapramANa) tenu kArya che. e pramANe cAra prakAranA karmabaMdhanA bheda tathA tenA 3 kAraNa yogasthAnAdi e 7 padArthonuM alpabahutva kahevAya che. yoga H- mana vacana kAyA vaDe AtmapradezamAM pravarttato vIrya vyApAra, yoga vyApAra eTale Atma pradezomAM parispaMdana, halana calana, dareka AtmAnA Atma pradezo asaMkhyAtA hoya. sUkSmanigoda aparyAptA jIva AdinA paNa dareka pradezamAM asaMkhyAtu vIrya hoya. asaMkhyAta lokAkAza jeTalo vIrya vyApAra hoya chatAM baMdhA AtmapradezomAM samAna na hoya. kAraNake jyAM kAryanuM nikaTapaNuM hoya tyAM vadhAre vIrya vyApAra hoya ane jyAM kAryanuM du25NuM hoya tyAM ocho vyApAra hoya. eTale ke badhAja Atma pradezomAM parispaMdana samAna na hoya. keTalAkamAM samAna ane keTalAkamAM viSama vyApAra hoya mATe vargaNAdi thAya che. vargaNA :- sarvathI alpa paraspara samAna asaMkhyAtI zreNionA AkAza pradeza jeTalA vIrya vyApAra vALA Atmapradezono samuha te pahelI jaghanya vargaNA pahelI vargaNAvALA AtmapradezamAM asaMkhyAtA lokAkAza pradeza jeTalo vIryavyApAra hoya che. paraMtu sarvathI alpa hoya che. jema vIrya vyApAra vadhe tema paraspara samAna vIrya vyApAravALA Atmapradezo ochA ochA hoya. 196
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha bIjI vaNA - ja. vargaNA karatAM eka adhika vIrya vyApAravALA paraspara samAna vyApAravALA prathama vargaNA karatA kaMIka juna evA asaMkhyAtA Atmapradezono samuha te bIjI vargaNA, A rIte ekottara vRddhivALI asaMkhyAtI vargaNAo thAya eTale ke 7 rAja lAMbI zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI vargaNAo, ekottara vRddhivALI thAya. spardhaka :- A rIte ekottara vRddhivALI zreNInA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI vargaNAono samuha te spardhaka kahevAya che. have pahelA spardhakanI chellI vargaNA karatAM eka adhika vIrya vyApAravALA Atmapradezo prApta thatA nathI be, traNa, nahi paraMtu asaMkhya lokAkAza pradeza pramANa adhika vIrya vyApAra vALA Atma pradezo maLe. te paraspara samAna vIrya vyApAravALA Atma pradezono samuha te bIjA spardhakanI prathama vargaNA tyAra pachI prathama spardhakanI jema ekottara vRddhivALI zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI vargaNAo bane teno samuha te bIjuM spardhaka A rIte asaMkhyAtA spardhako eTale zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA spardhako bane. eka samayanA AtmAnA vIrya vyApAravALA badhA AtmapradezomAMthI zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA spardhako thAya. yogasthAna : eka samayanA AtmapradezanA vIrya vyApAramAMthI banelI vargaNA ane tenA zreNinA asaMkhyAtamA bhAganA banelA spardhakono samuha te yogasthAna kahevAya che. darake samaye jIvane eka eka yogasthAna hoya che. arthAt eka samayanA vIrya vyApAramAMthI banelA spardhakono samuha tene yogya sthAnaka kahevAya che. joke jIvo anaMtA che to paNa yogasthAnaka anaMtA nathI paraMtu asaMkhyAtA
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ | yogasthAnakanuM varNana che che. kAraNake keTalAka keTalAka sarakhA yogasthAnakomAM nigodamAM anaMtA jIvo che. vaLI keTalAka sUkSma aparyAptAne eka samaye samAna eka yogasthAna hoya bIje samaye asaMkhyAtaguNo yoga vadhe, tyAre keTalAka jude jude yoga sthAnake hoya . athavA eka yogasthAne paNa hoya. ane trasajIvonA sarakhA yogasthAnomAM asaMkhyAtA jIvo paNa hoya che. mATe anaMtAjIvonA asaMkhyAtA yogasthAno thAya paNa anaMtA nahI. Ama samAna vIrya vyApAra vALA yogasthAnane eka gaNIe tethI yogasthAno asaMkhyAtA thAya che. eTale A pramANe yogasthAno zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA thAya che. yogasthAna karatA eka eka prakRtinA bhedo asaMkhyAtA che. kAraNake yogavyApAra eka hovA chatAM jIva bheda, kALabhede, kSetrabhede ane adhyavasAyanA bhedathI judI judI prakRti baMdhAya eTale prakRtinA bhedo lokAkAzanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelI asaMkhyAtI zreNIonA AkAzapradeza jeTalA eTale ke asaMkhyAtI zreNIonA AkAzapradeza jeTalA prakRti bhedo che. Ama yogasthAna karatAM prakRtinA bhedo asaMkhyAtA thAya. yogasthAno zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM che. prakRtinA bhedo lokAkAzanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA che. prakRti eka hovA chatAM judA - judA dravyanA nimittathI judA - judA kSetramAM judA judA kALe ane judA judA adhyavasAye - avasthAe udayamAM Ave te bhinna bhinna gaNAya. mATe prakRtinA bhedo asaMkhyAtA che. prakRtinA bhedo karatAM sthitinA bheda asaMkhyaguNA che. kAraNake eka ja prakRti jaghanya sthitivALI, samayAdhika jaghanya sthitivALI ema samaya samayanI vRddhie utkRSTa sthiti sudhI - utkRSTa sthitivALI baMdhAya eTale ke jaghanya sthitithI utkRSTa sthiti sudhInA jeTalA samaya teTalA eka eka prakRtinA sthitibheda thAya mATe prakRtinA bhedo karatAM sthitinA bheda asaMkhyaguNA che. aMtarmuhUrta thI mAMDIne
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 70 koDAkoDI sudhInA jeTalA samayo teTalA sthitisthAno che mATe jeTalA sthitibhedo thAya teTalA guNA sthitisthAno che. sthitinA bhedo karatAM sthitibaMdhanA adhyavasAyasthAno asaMkhyaguNA che. kAraNake eka eka sthitisthAna judA judA amuka pramANa sudhInA asaMkhya adhyavasAyothI baMdhAya che. eTale ke eka ja sthitisthAna (eka sarakhI sthiti) asaMkhya adhyavasAyothI dravya, kSetra, kALa, bhAva, AdinA bhede bheda thatA hovAthI asaMkhya adhyavasAya thAya che mATe sthitisthAno karatAM sthitibaMdhanA adhyavasAya sthAno asaMkhyaguNA che. eka sthitisthAna-asaMkhyAtA adhyavasAya, tethI asaMkhyAtA lokAkAzanA AkAzapradeza jeTalA adhyavasAyo. sthitibaMdhanA adhyavasAya sthAno karatAM anubhAganA adhyavasAya sthAnA asaMkhyAtA - asaMkhyaguNA che eTale ke asaMkhya asaMkhya lokAkAzanA pradeza jeTalA che. kAraNake sthitibaMdhanA adhyavasAyamAM kaSAya e mukhya che. jyAra anubhAganA adhyavasAyamAM kaSAyasahita lezyA che. tethI kaSAya eka hovA chatAM judI judI vezyAnI bhinnatAe eka kaSAyathI baMdhAtI eka ja sthitimAM dravya, kSetra, kALa , bhAva ane rasane AzrayIne asaMkhyAtA bheda thAya. tethI eka sthitibaMdhanA adhyavasAyasthAna barAbara anubhAganA adhyavasAyasthAno asaMkhyAtA thAya che. sarva jIvonA adhyavasAyonA bheda pADIe to paNa asaMkhyAtA thAya paNa anaMtA thAya nahi. rasabaMdhanA adhyavasAyasthAno ane rasasthAno samAna ane asaMkhyAtA che. eTale ke eka rasabaMdhasthAna eka adhyavasAyathI baMdhAya. eTale eka rasabaMdhasthAnanuM kAraNa eka adhyavasAya sthAna jANavuM. paraMtu eka sthitibaMdhamAM aneka rasabaMdha 1. eka aMtarmuhUrta pramANa sthitimAM paNa aneka rIte rasa baMdhAya. ema dareka sthitisthAnomAM eTale eka sthitisthAnamAM asaMkhyAtAM rasasthAno jANavAM.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasthAnakAdinuM alpabahutva rasasthAna jANavA. rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno karatA karmanA paramANuo anaMtaguNA che. kAraNake anaMtA pradezanI banelI anaMtI kArmaNa vargaNAo (anaMtA karmaskaMdho) jIva samaye samaye grahaNa kare che. tethI rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno karatAM karmanA paramANuo anaMtaguNA che. eka eka kArpaNa vargaNAmAM abhavyathI anaMtaguNA paramANuo hoya che. tevI anaMtA pradezanI banelI anaMtI (abhavyathI anaMtaguNI) kArpaNa vargaNA (kAryaNa skaMdho) ne jIva samaye samaye grahaNa kare che. mATe rasabaMdhasthAno ane rasabaMdhanA adhyavasAyasthAnothI karmanA pradezo anaMtaguNA thAya. karma paramANuo karatAM rasanA avibhAjya palicchedo anaMtaguNA che. kAraNake grahaNa karelA paramANuomAMnA eka eka paramANumAM rasabaMdhanA adhyavasAyathI (lezyA sahita kaSAyarUpa pariNAmathI) sarva jIva karatAM anaMtaguNo rasa utpanna thAya che. vaLI karma 52mANuo abhavyathI anaMtaguNA che. ane rasanA avibhAjya palicchedo sarva jIva karatAM anaMtaguNA che. tethI karma paramANu karatAM rasabaMdhanA avibhAjya palicchedo anaMtaguNA che. A pramANe yoga sthAnAdi sAtabolanuM alpabahutva jANavuM. have prakRti, sthiti, rasa ane pradezabaMdhanA kAraNa kahe che : prakRtibaMdha ane pradezabaMdhano hetu yoga che. joke baMdhanA mithyAtvAdika cAra hetu kahyA che to paNa mithyAtva, avirati ane kaSAyane abhAve paNa yoga mAtra ja hetue karIne 11,12,13 guNaThANe vedanIyanA prakRtibaMdha ane pradezabaMdha thAya che. ane ayogI guNaThANe yoganA abhAve te baMdhAya nahi. temaja pradezabaMdhamAM maMda vIryavALo thoDA pradeza bAMdhe ane tIvra vIryavALo ghaNA pradeza bAMdhe che. e pramANe pradezabaMdhamAM maMda ane tIvra vIryavALA kahyA che. te mATe yoga pradhAna kAraNa che. jyAre sthitibaMdha ane rasabaMdhanA kAraNa kaSAya che. mithyAtva, aviratinA 200
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha abhAve paNa kaSAya mAtra hetue karIne sthitibaMdha ane rasabaMdha paNa thAya che. ane sthitibaMdha temaja rasabaMdhanA svAmImAM paNa saMkliSTa pariNAmI ane vizuddha pariNAmI e hetu kahyA che. saMkliSTa pariNAmavALo tIvrakaSAyI ane vizuddha pariNAmavALo maMdakaSAyI jANavo ane te kaSAyane abhAve upazAMtamohAdikane viSe vedanIya ja bAMdhe. te paNa be samayanuM ja bAMdhe mATe sthitibaMdha ane rasabaMdhamAM kaSAya mUkhya kAraNa che. upazAntamoha Adi guNasthAnakomAM kaSAya nathI tethI sthitibaMdha ane rasabaMdha thato nathI. caudasarajU logo, buddhikao sattarajjumANaghaNo / taddIhe gapaesA seDhI payaro a tavvaggo ||97 // ghio - mati kalpanAe karelo sattarapnamALathaLo - sAtarAja pramANano dhana 'tam - te ghanIkRta lokanI vIre pAsA - lAMbI eka pradezanI seDhI - zreNi tavyo - teno varga artha - caudarAja pramANa loka tene matikalpanAe ghana karelA sAta rAja pramANa thAya che. te ghanIkRta lokanI sAtarAja pramANe lAMbI eka pradezanI zreNi te suci zreNi. teno varga te pratara jANavo. ghana, pratara ane zreNinuM svarUpa apolokanA cheDAthI urdhvalokanA cheDA sudhI loka caudarAja uMco che. A caudarAjaloka taLIyA AgaLa sAtarAja pahoLo che. tyArapachI ghaTato ghaTato madhya ticchaloka pAse eka rAja pahoLo che. tyAMthI vaLI vadhato vadhato brahmaloka devaloka pAse pAMcarAja pahoLo che. tyAMthI vaLI ghaTato upara eka rAja pahoLo che. AvA cauda rAjalokane buddhinI kalpanAthI ghana karavAmAM Ave to sAta rAja thAya che. ghana :- koIpaNa aniyamita AkAravALA padArthano laMbAI pahoLAI ane jADAImAM 201
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNi pratara ane ghananuM svarUpa che } sarakhA mApavALo AkAra karavo te padArthano ghana kahevAya che." lokAkAzano ghana banAvavAnI rIta lokanA madhyabhAgamAM caudarAja lAMbI ane eka rAja pahoLI eka rAjavADI trasanADI che. sarvatrasajIvo temAM rahe che mATe tene trasanADI kahevAya che. te trasanADIno dakSiNa dizAno adholokano bhAga nIce traNarAja pahoLo che. upara sAMkaDo ane sAta rAja uMco che. te upADIne trasanADInI uttara dizAe viparItapaNe joDIe eTale ke nIceno pahoLo bhAga upara ane uparano sAMkaDo bhAga nIce joDavAthI adholoka sAta rAja uMco ane cAra rAja pahoLo thAya che. juo bIjAcitramAM. naM.-1, naM.-2 ane naM.-3 - temaja urdhvalokamAM trasanADInI dakSiNa dizAno bhAga be rAja pahoLo sAta rAja uMco che. tenA bahmalokanA madhyabhAgathI be bhAga karI trasanADInI uttaradizA pAse viparIta paNe joDavA eTale ke pahoLo bhAga upara ane nIce ane sAMkaDo bhAga vacce sthApana karavo. Ama karavAthI urvaloka 3 rAja pahoLo ane sAtarAja . uMco thAya che. joke koI ThekANe thoDuM ghaNuM adhikuM ochuM hoya te potAnI buddhie adhikuM ochAmAM bheLavI sarakhuM karavuM tyArapachI lokano udghabhAga ne saMvartita apolokanI sAthe joDAvAthI sAta rAja pahoLo sAtarAja lAMbo ane sAtarAja uMco samacaturasa ghanaloka thAya che. juo 3jA citra mAM na. 4-5-6-7-8 temaja 4thA citramAM 1 thI 8 naMbara joDelA jovA. jo ke loka to vRtta eTale goLa che e ghana to samacaturasa thayo tethI vRta karavA mATe tene 19 vaDe guNI bAvIza vaDe bhAgavAthI kaMIka nyuna sAtarAja vRtta lAMbo pahoLo thAya che. paNa vyavahArathI sAta rAjano ja catura ghanaloka jANavo. 1. lokAkAzano ghana koIdeva athavA Idra paNa kare nahi paraMtu jIvAdi padArthonI saMkhyA samajavAmAM lokAkAzanI zreNio tathA pratiro bahu upayogI che. te kAraNathI asatkalpanAe paNa lokAkAzano ghana buddhithI kalpavo paDe che. 202
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zatakanAmA paMcamakarmagraMtha eka rAja eTale svayaMbhUramaNa samudranI pUrvadizAnI vedikAthI pazcimanI vedikA sudhI asaMkhyAta koDA koDI yojana thAya che. e ghana caturasa lokanA ekeka rAjanA ghana caturaDha khaMDuka 343 thAya che ane ghanavRtta lokanA ghanacaturasa khaMDuka 297 thAya che. cauda rAjaloka citra naM. 1 citra naM. 2 citra naM. 3 citra naM. 4
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ghanIkRta lokanuM varNana ghanIkRta lokanI zreNi A pramANe vyavahArika rIte 7 rajaju lAMbo pahoLo ane uMco ghanIkRta lokAkAzanI asaMkhya zreNio (ekeka AkAza pradezanI paMktio) 7 rAja lAMbI 1 AkAza pradeza pahoLI ane uMcI che tene suci (eTale soya sarakhI pAtaLI) zreNi kahevAya che. eka sara vALI motInI mALA hoya tevI zreNio lAge che. ghanIkRta lokAkAzano pratara pUrve je sUci zreNi kahI te zreNino varga karIe eTale ke eka zreNinA jeTalA AkAza pradeza hoya teTalI zreNiono varga karIe tyAre 1 pratara thAya che. jeTalI zreNInI laMbAI che teTalI pahoLAmAM goThavIe to pratara thAya. pratarane zreNInA AkAza pradeza sAthe guNavAthI ghana thAya che. udAharaNa tarIke asatkalpanAe eka zreNinA pAMca pradeza che tene sUci zreNi kahevAya. te pAMcane pa vaDe guNavAthI 25 Ave te pratara kahevAya. te 25ne vaLI pAMca vaMDa guNavAthI 125 thAya ghana kahevAya che. sUci:- 7 rAja lAMbI 1 pradeza jADI ane 1 AkAza pradeza pahoLI AkAzapradezanI zreNI te sUcizreNi. zreNi.. pratara : 7 rAja lAMbI, 7 rAja pahoLI, 1 AkAza pradezanI jADI tevI AkAza pradezanI corasa kAgaLa jevI racanA te ghana 7 rAja lAMbI, 7 rAja pahoLI, 7 rAja jADI tevI AkAza pradezanI jADA pustaka athavA lokhaMDanA ghaNa jevI racanA te ghana kahevAya. zreNi pratara . . . . . . . . . . gha... iiiii pAyAnA - 204
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha upazamazreNinuM svarUpa vaMtariz2a - ekekanA AMtare aNadaMsanapuMsitthI veacchakkaM ca purisaveaM ca / do do egaMtarie sarise sarisaM uvasamei // 98 // sarise sarisaM - sarakhe sarakhAne artha : upazama zreNi karanAra anaMtAnubaMdhi kaSAya, traNa darzana mohanIya, napuMsaka veda, strIveda, hAsyAdiSaTka, puruSaveda ane saMjvalana ekeka kaSAyane AMtare bebe kaSAyo sarakhe sarakhAne anukrame upazamAve che. 5985 upazama zreNi karanAra prathama upazama athavA kSAyika samyaktva prApta kare che. temAM upazama samyaktva be prakAre prApta karAya che. 1) anAdi mithyAtvI jIva traNa ka2Na ka2vA pUrvaka prApta kare te. 2) 4 thI 7 guNamAM, anaM. cAra kaSAyano upazama athavA visaMyojanA karI darzana trikanI upazamanA karavA pUrvaka, temAM pahelAM anAdi mithyAtvI jIva je prathama samyaktva prApta kare che tenuM svarUpa A pramANe che. prathamaM (navuM) upazama samyaktva 1) karaNa kALa pahelA aMtarmuhUrta pUrve pratisamaye anaMtaguNa vizuddhivALA 2) paryApta saMjJI paMcendriya cAre gatinA jIva A samyaktva prApta karI zake. 3) sAkAropayogavaMta 4) traNa yogamAMthI koIpaNa eka yoganA vyApAra vALo. 5) tejo' padma ane zukla e traNamAMthI koIpaNa eka zubhalezyAvALo. 6) parAvartamAna zubhaprakRtino baMdhaka 7) azubha prakRtionA be ThANIyAnA badale cAra ThANIyo rasa bAMdhato 8) zubha prakRtionA be ThANIyAnA badale cAra ThANIyo rasa bAMdhato 9) sattAmAM paNa baMdhanI jema azubhano be ThANIyo ane zubhano cAra ThANIyo 205
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ upazamazreNi - upazamasamyaktva rama karato. 10) AyuSya sivAya sAta karmanI sattA ane sAta karmano sthitibaMdha aMtaHkoDA koDI sAga, pramANa karato. 11) abhavya prAyogya vizuddhithI anaMtaguNa vizuddhivALo. 12) upazama - upadezazravaNa ane prayoga e traNa labdhivALo AvA prakArano jIva aMtarmuhUrta kALe yathApravRtta karaNa kare. yathApravRttakaraNa anAdi kALathI saMsAramAM paribhramaNa karatA pUrvokta prakAranA jIvane anAyAse je sAro (zubha) pariNAma prApta thAya te yathApravRttakaraNa kahevAya. te nadInA pASANanA goLadhola nyAye saMsAramAM aneka yAtanAone bhogavatA sahaja rIte pariNAmanI vizuddhi thAya che. 1) A karaNamAM prati samaye trikALavartI jIvonA adhyavasAyo asaMkhyAtA hoya. eTale A karaNane pAmanArA trikALavartI anaMtA jIvomAM keTalAkane paraspara sarakhA adhyavasAya hoya che. ane keTalAka keTalAkane bhinna bhinna adhyavasAya hoya che. ema anaMtA jIvonA asaMkhyAtA adhyavasAya sthAno thAya che. 2) pratisamaye te adhyavasAya sthAnonI saMkhyA vizeSAdhika - vizeSAdhika hoya che. eTale ke pahelA samayanA asaMkhya adhyavasAya sthAno karatAM bIjA samaye vizeSa asaMkhyAtA hoya che. trIjA samaye tenAthI paNa vizeSa asaMkhyAtA hoya che. tenI AkRti viSama caturasa thAya che. te A pramANe viSama caturasa uttarottara samaye vizeSAdhika adhyavasAya sthAno prathama samaye sarvathI thoDA adhyavasAya sthAno bIjA vigare samaye vizeSAdhika 206
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ che . zatakanAmA paMcamakarmagraMtha che 3) jasthAna (chaThANavADI:). dareka samayanA adhyavasAya sthAno paTrasthAna patita (chaThANavaDiyA) hoya che. eTale ke dareka samaye sarvathI jaghanya vizuddhivALA karatAM bIjA vigere zarUAtanA keTalAka asaMkhyAtA adhyavasAyasthAno anaMtabhAga adhika vizuddhivALA hoya che. te pachInA keTalAka asaMkhyAtA adhyavasAyasthAno asaMkhyabhAga adhika vizuddhivALA hoya che. te pachInAM keTalAMka asaMkhyAtA adhya. saMkhyAta bhAga adhika vizuddhivALA hoya che. ema saMkhyAta guNa adhika, asaMkhyaguNa adhika, ane anaMtaguNa adhika vizuddhivALA adhyavasAya sthAno pachI-pachInA samajavAM. A asaMkhya adhyavasAya sthAnomAM sarvathI adhika vizuddhivALA sthAnanI apekSAe vicArIe to cha prakAranI hAnI ghaTe che. eTale ke darake samayanA adhyavasAyomAM je sarvathI adhika vizuddhivALuM che tenA karatA tenI nIcenA keTalAka asaMkhyAtA adhyavasAyo anaMtabhAgahIna, pachInA nIcenAM keTalAka asaMkhyAtA adhyavasAyo asaMkhya bhAga hIna ema saMkhyAtabhAgahIna, saMkhyAta guNahIna, asaMkhya guNahIna ane anaMta guNahIna samajavAM. A rIte dareka samayanAM adhyavasAyasthAnone cha vibhAgamAM vaheMcI zakAya che. cha bhAga paDe che. tethI tene jasthAna patita kahevAya che. eTale dareka samayanA adhyavasAyasthAnomAM che jAtanI hAni ane cha jAtanI vRddhi ghaTe che. 4) ahiM dareka samaye pUrvanA samayanAM zarUAtanAM keTalAka adhyavasAya sthAno pachInA samaye hoya nahIM. ane utkRSTa vizuddhivALA adhyavasAyathI vadhAre vizuddhivALAM navAM keTalAka adhyavasAya sthAno pachInA samaye hoya che. ane madhyanAM sthAno paNa hoya che. tethI 5) yathApravRttakaraNamAM prathama samaye jaghanya vizuddhi sarvathI thoDI tenA karatAM bIjA samayanI jaghanya vizuddhi anaMtaguNa tenA karatAM trIjA samayanI jaghanya vizuddhi anaMtaguNa ema thAvat yathApravRtta karaNanA eka saMkhyAmAM bhAga sudhI samajavI. tyAra pachI saMkhyAmA bhAganA (kaMDakanA) chellA samayanI jaghanya 207
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ upazamazreNi - upazamasamyakatva vizuddhi karatAM yathApravRtta karaNanA prathama samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa hoya che. tenAthI kaMDakanA uparanA (pachInA) samayanI jaghanya vizuddhi anaMta guNa, tenA karatAM yathApravRtta karaNanA bIjA samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa, tethI kaMDakanI pachInA bIjA samayanI jaghanya vizuddhi anaMtaguNa, ema uparanA eka samayanI jaghanya ane nIcenA eka samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa tyAM sudhI kahevI. ke yathApravRttakaraNanA chellA samayanI jaghanya vizuddhi sudhI, eka saMkhyAtamA bhAganI utkRSTa vizuddhi kahevAnI bAkI rahe te anukrame anaMtaguNa samajavI. 6) ahIM karaNakALa pUrvenI kahela hakIkato paNa hoya che. saMbhave che. 7) yathApravRtta karaNano kALa aMtarmuhUrta pramANa hoya che. paraMtu apUrvakaraNAdi karatAM teno kALa moTA aMtarmuhUrta pramANa hoya che. 8) anAdi mithyAtvI yathApravRtta karaNa aneka vAra paNa kare che. 9) A karaNa bhavyA kare che. ane abhavya paNa kare che. 10) yathApravRtta karaNathI zruta sAmAyikano paNa lAbha thAya che. apUrvakaraNa pUrve kyAreya na Avyo hoya tevo apUrva vizudhdhi adhyavasAya te apUrvakaraNa kahevAya che. AsannabhavI jIva yathApravRtta karaNa pachI apUrvakaraNa kare che. 1) A karaNano kALa aMtarmuhUrta 2) prati samaye anaMtaguNa vizuddhi hoya che. tethI yathApravRttakaraNanA chellA samayanI utkRSTa vizuddhi karatAM apUrvakaraNanA prathama samayanI jaghanya vizuddhi anaMtaguNa, tethI prathama samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa, tethI bIjA samayanI jaghanya vizuddhi anaMtaguNa tethI bIjA samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa, ema yAvat apUrva karaNanA carama samaya sudhI jANavuM. 3) yathApravRttakaraNanI jema ahIM paNa trikALavartI jIvonA adhyavasAyo asaMkhyAtA 08
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha asaMkhyAta lokAkAza pradeza pramANa hoya che. ane te yathApravRttakaraNanI jema sthAna patita hoya che. 4) pratisamaye vizeSAdhika - vizeSAdhika asaMkhyAtA adhyavasAyo hoya che. 5) ahIM paNa zubha prakRtiono cAra ThANIyo rasa bAMdhe, ane azubhano be ThANIyo rasa bAMdhe, vigere karaNakALa pUrvenI hakIkato paNa ahIM saMbhave. ahIM apUrvakaraNanI vizuddhithI pAMca apUrva kAryo kare che. jo ke ahIM mithyAtva badhyamAna hovAthI guNasaMkrama thAya nahIM. tethI mithyAtve apUrvakaraNamAM cAra kAryo thAya che. uparanA guNasthAnakomAM apUrvakaraNamAM pAMca apUrva kAryo kare che. te A pramANe 6) sthitighAta - sattAmAM rahelI sthitinA agrIma bhAga thakI prathama sthitikhaMDa jadhanyathI palyopamano (a) saM. bhAga, utkRSTathI seMkaDo sAgaropama pramANa sthitino aMtarmuhUrtamAM ghAta kare che. bIjA vigere sthitikhaMDo palyopamanA (a) saMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che. dareka sthitikhaMDa aMtarmuhUrte ghAta kare che. ghAta karatA sthitikhaMDamAMthI prathama samaye dalika sarvathI thoDuM bIjA samaye asaMkhya guNa ema carama samaya sudhI asaMkhya guNa upADe che - ukere che. te ukerAtu dalika nahIM khaMDana karAtI nIcenI sthitiomAM goThave che. A apUrvakaraNanA kALamAM hajAro sthitighAta thAya che. tethI apUrvakaraNanA prathama samaye je sthitisattA hoya tenA karatA carama samaye saMkhyAtaguNa hIna sattA bane che. 7) 2saghAta - sattAmAM rahelI azubha prakRtionA rasanA anaMtA bhAga karI eka anaMtamo bhAga bAkI rAkhI bIjA anaMtA bhAgono aMtarmuhUrte nAza kare che. vaLI bAkI rahelA anaMto bhAganA rasanA anaMtA bhAga karI eka anaMtamo bhAga bAkI rAkhI bIjA anaMtA bhAgono nAza kare che. AvA rasaghAta eka sthitighAtanA kALamAM hajA2o thAya che. ane apUrvakaraNanA kALamAM hajArovAra hajAro rasaghAta 20)
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' upazamazreNi - upazamasamyakatva che thAya che. 8) guNazreNi - uparanI khaMDana karAtI sthitinA daliyAne nIce utArI udaya samayathI asaMkhyaguNAkAre aMtarmuhurtanI sthitimAM goThavavA te. A guNazreNinuM aMtarmuhUrta apUrvakaraNa ane anivRttikaraNanA bannenA kALa karatAM thoDu moTuM jANavuM. guNazreNinA aMtarmuhUrtanA chellA samayane guNazreNinuM zIrSa kahevAya che. guNazreNinA prathama samayathI guNazreNinA mastaka sudhImAM asaMkhya guNAkAre daliyA goThave che. eTale ke udaya samayamAM thoDu, bIjA samayamAM asaMkhya guNa, trIjA samayamAM asaMkhya guNa. ema zreNinA zIrSa sudhI samajavuM vaLI je uparanI sthitimAMthI dalIyA ukere che. te paNa asaMkhya guNAkAre upADe che. eTale prathama samaye thoDA, bIjA samaye asaMkhyaguNa trIjA samaye asaMkhyaguNa, ema yAvata, aMtarmuhUrtanA carama samaya sudhI. guNazreNinI racanA zeSa - zeSa samayamAM thAya che. eTale prathama samaye atarmuhUrta sudhI, bIjA samaye prathama samaya javAthI bIjA samayathI aMtarmuhUrta eTale prathama samaye goThavyA che tyAM sudhI arthAt guNazreNinuM mastaka AgaLa vadhatu nathI. jema prathama samaye 1 thI 5 samayamAM bIjA samaye - 2 thI 5 samayamAM trIjA samaye 3 thI pa samayamAM 9) apUrva sthitibaMdha apUrvakaraNanA prathama samayathI navo sthitibaMdha zarU thAya. teTalo teTalo sthitibaMdha eka aMtarmu. sudhI thAya. pachInA aMta" mAM palyo. saMkhyAtame bhAga nyUna navo sthitibaMdha thAya. teTalo - teTalo sthitibaMdha bIjA aMta sudhI thAya che. jo ke aMtarmuhUrtanA dareka samayamAM kaMIka kaMIka nyUna sthitibaMdha thAya paraMtu ghaNo nyUna na thavAthI sarakho kahyo che A rIte aMtarmuhUrta 210
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha - aMtarmuhUrte pahyo. (a) saMkhyAtame bhAge hIna hIna sthitibaMdha kare te sthitibaMdha ane sthitighAta sAthe zarU thAya che. ane sAthe pUrNa thAya che. 10) graMthIbheda - apUrvakaraNanI vizuddhithI graMthIbheda thAya che. ahIM graMthI (gAMTha) eTale tIvra evo rAga-dveSa rUpa pariNAma. A graMthI cirakALathI utpanna thayelI, kaThaNavAMsanA mULanI jema durbhedya hoya che. graMthIbheda ekavAra ja karavAno hoya che. eTale ekavAra samyaktva pAmela jIva jo mithyAtvamAM niraMtara palyo. no asaM. bhAga kALa - cirakALa rahe to samakti mohanIya ane mizra mohanIyanI uddalanA thAya che. jo te baMnenI urdulanA thaI jAya to pharI upazama samyaktva pAmatI vakhate traNa karaNa karavA paDe che. paraMtu graMthIbheda karavo paDe nahIM. saMsAramAM graMthIbheda eka vAra ja kare che. mithyAtvamAMthI upazama samyaktva Ama koIka jIvane anekavAra prApta karavuM paDe che. chatAM te jAtibhedathI eka gaNAya che. 11) zreNinuM upazama samyakatva saMsAra cakramAM vadhAremAM vadhAre cAra vAra pamAya che. tethI anAdi mithyAtvInuM eka ane zreNinuM cAravAra maLIne kula pAMca vAra pamAya che. anivRttikaraNa - A karaNamAM prati samaye trikALavartI jIvonA adhyavasAya paraspara sarakhA hoya. a-nahi nivRttikaraNa - vizuddhi arthAt paraspara adhyavasAyomAM pheraphAra na hoya. darekane eka sarakhI vizuddhi hoya. paraspara samAna adhyavasAya - pariNAma hoya te anivRttikaraNa athavA. anivRttikaraNa - samakti (ISTaguNa) pAmyA pahelA jIva pAcho na phare tevo uttarottara caDhato pariNAma 1) A karaNamAM prati samaye trikALavartI jIvono eka eka (samAna - sarakho) adhyavasAya hoya che tethI muktAvalinI upamA ApI zakAya. uttarottara caDato 211
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ upazamaNi - upazamasamyakatva pariNAma 2) uttarottara dareka samaye anaMtaguNa vizuddhi hoya che. eTale prathama samayanI vizuddhithI bIjA samayanI anaMtaguNa, tethI trIjA samayanI anaMtaguNa ema carama samaya sudhI jANavuM. (dareka samaye jIvanI paraspara samAna). 3) ahIM paNa apUrvakaraNanI jema cAra apUrvakAryo thAya che. ' 4) ahIM dareka samaye eka-eka ja adhyavasAya sthAna che. tethI jasthAna thAya nahI. 5) anivRttikaraNanA ghaNA saMkhyAtAbhAga kALa jAya, eka saMkhyAtamo bhAga kALa bAkI hoya tyAre aMtarakaraNa kare che. aMtara - vacamAM, karaNa - khAlI karavuM te eTale udaya samayathI eka aMtarmuhUrtakALa choDI vacce aMtarmuhUrtanA dalikone khAlI kare che. aMtarmuhUrtanI jagyAnA dalikone khAlI karavA te aMtarakaraNa kahevAya che ema samajavuM. prathama sthiti - aMtarakaraNa - bIjI sthiti 6) udaya samayathI aMtarmuhUrtanA kALamAM je daliko che. jene khAlI karato nathI. paraMtu bhogavIne nAza karaze te prathama sthiti athavA nIcenI sthiti kahevAya che. 7) vacce aMtarmuhUrtanI sthitinA daliyA khAlI karavA te aMtarakaraNa, te prathama sthiti karatA moTuM aMtarmuhUrtanuM pramANa che. 8) aMtarakaraNanI pachInI sthiti aMta:koDAkoDI sAgaropama pramANe che te bIjI sthiti - uparanI sthiti kahevAya che. 9) aMtarakaraNanI kriyA eka sthitighAta - sthitibaMdhanA kALamAM thaI jAya che. 10) sthitighAta sthitibaMdha ane aMtarakaraNanI kriyA sAthe zarU thAya che. ane sAthe pUrNa thAya che. 11) aMtarakaraNanA dalika mithyAtvanI prathama ane dvitIya banne sthitimAM prati samaye asaMkhyaguNAkAre nAkhe che. kAraNake jeno baMdha ane udaya hoya tenA
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha aMtarakaraNanA daliyA banne sthitimAM nAkhavAnA hoya che. jo udaya hoya ane baMdha na hoya to prathama sthitimAM nAMkhe, jo baMdha hoya ane udaya hoya to bIjI sthitimAM nAkhe, ane baMdha - udaya baMne na hoya to para prakRti nAkhe. ahIM mithyAtvano baMdha-udaya baMnne che. mATe baMnne sthitimAM nAMkhe che. 12) mithyAtvanI prathama sthitine bhogavatA bhogavatA aMtarmuhUrta kALe aMtarakaraNanI kriyA pUrNa thAya che haju prathama sthitino udaya hoya che. 13) aMtarakaraNanI kriyA pUrNa thayA pachI mithyAtvanI bIjI sthitimAM rahelA dalikane upazamAvavA mAMDe che. prathama samaye thoDuM, bIjA samaye asaMkhya guNa ema prathama sthiti bhogavavAnA carama samaya sudhI jANavuM. 14) prathama sthiti udaya ane udIraNA vaDe bhogavatAM be AvalikA jeTalI bAkI rahe tyAre AgAla viccheda thAya che. eka AvalikA bAkI rahe tyAre udIraNA aTake che. prathama sthitinI chellI AvalikAne udaya vaDe bhogave che. 15) AgAla eTale bIjI sthitimAMthI daliyA AkarSI udayAvalikAmAM nAkhavA te. udIraNAnuM ja vizeSanAma che. 16) prathama sthitinA carama samaye vartato jIva aMtarakaraNanI uparanI bIjI sthitinA dareka samayanA dalikanA traNa puMja kare che. eTale mithyAtvanI aMta:koDAkoDInI bIjI sthitinA traNa bhAga aMta:koDAkoDI jeTalA lAMbA traNa bhAga (ubhA traNa TUkaDA) thAya che. traNa bhAga te 1 zuddha, 2 ardhazuddha ane (3) azuddha temAM zuddha puMjanuM nAma samakti mohanIya (2) ardhazuddha puMjanuM nAma mizra mohanIya (3) azuddha pujanuM nAma mithyAtva mohanIya. prathama sthiti samyakatva mohanIya (aMta. koDAkoDI) nA mizramohanIya (aMta. koDAkoDI) carama samaye mithyAtva mohanIya (aMta. koDAkoDI) 17) traNa puMja karavAthI mohanIyanI 26nA badale 28nI sattA thAya che. darekanI
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ upazamazreNi - upazamasamyaktva aMtaHkoDAkoDI sAga. sthiti sattA hoya che. (ahIM keTalAkanA mate upazama samyakatvanI vizuddhithI traNa puMja thAya tema kahevAya che.) eTale ke aMtarakaraNamAM praveze tyArathI traNa puMja kare che. upazama samyakatva - aMtarakaraNamAM praveza 1) mithyAtvanI prathama sthiti bhogavAye chate jIva khAlI jagyA (aMtaraka2Na) mAM praveze che. jema vana dAvAnaLa uSara bhUmine pAmIne olavAI jAya tema mithyAtva daliyAnA vedananA abhAvathI zuddha apaudgalika evuM upazama samyakatva prApta kare che. A prathama samyaktva - navuM samyaktva - aupamika samyaktva kahevAya upazama samyakatvanI sAthe koI jIva dezavirati ane koIjIva sarvavirati paNa pAme che. samyakatvanI prApti kALathI anaM. kaSAyano paNa kSAyopazama thAya che. eTale teno rasodaya hoya nahIM. 2) upazama samyakatvano kALa aMtarmuhUrtano che. ahIM mithyAtvanI jAtinA daliyA (samakti mohanIyanA) udayamAM nathI tethI samaktimAM aticAra lAgatA nathI. 3) upazama samyakatvanA prathama samayathI mithyAtvanA daliyA samakti mohanIya ane mizra mohanIyamAM guNa saMkrama vaDe aMtarmuhUrta sudhI saMkramAve che. eTale ke have guNasaMkrama paNa zarU thAya che. 4) aMtarmuhUrta pachI vidhyAtasaMkrama pravarte che. 5) upazama samyaktvano (aMtarakaraNano) samayAdhika AvalikA kALa bAkI rahe eTale bIjI sthitimAM rahelA traNa puMjamAMthI daliyA AkarSI aMtarakaraNanI chellI AvalikAmAM gopucchAkAre goThave che. 6) aMtarakaraNanI eka AvalikA bAkI rahe eTale goThavAyelA traNa puMjamAMthI pariNAmanA anusAre koIpaNa eka pUMja udayamAM Ave che. 1.navA upazamasamyakatvanI sAthe apramattaguNa.prApta karanAra AhArakaddhikano baMdha karato nathI. 214
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 7) zuddha puMja udayamAM Ave to kSayopazama samyakatva prApta kare che. ardhazuddha puMja udayamAM Ave to mizrapaNuM pAme che. ane azuddha ja udayamAM Ave to mithyAtva pAme che. 8) aMtarakaraNamAMthI mithyAtve janAra koI mahAbhirU jIvane mithyAtvanA udayanI pahelAM jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI cha AvalikA pahelA anaMtAnubaMdhInA daliyA udayamAM AvI jAya che. tethI te sAsvAdanapaNuM pAme che. 9) mithyAtvano udaya haju thayo nathI tethI samyakatva gayuM nathI ane anaMtAnubaMdhIno udaya thayo che. tethI samyakatvano kaMIka svAda hoya tethI tene sAsvAdana guNa. kahevAya che. 10) sAsvAdanano kALa pUrNa thaye jIva niyamA mithyAtve ja jAya che. 11) A rIte anAdi mithyAtvI jIva upazama samyakatva pAmI upa. samyakatvanI sAthe dezavirati ke sarvavirati pAme. ane upazama samyakatvathI paDI kSAyopazamIka samyatva, mizra - sAsvAdana ane mithyAtva paNa pAme. upazamazreNi karanAra AtmA prathama anaMtA. no upazama athavA visaMyojanA kare che. tethI ahIM prathama anaMtAnubaMdhInI upazamanA kahevAya che. anaMtAnubaMdhInI upazamanA (karmagraMthakArAdinA mate) 4 thI 7 guNa.mAM vartato manuSya anaMtAnubaMdhInI upazamanA kare che. upazamanA karatAM traNa karaNa kare che. traNa karaNanuM varNana yathAyogya prathama samyattva pAmatAM nI jema kare che. taphAvata e che ke 1) ahIM apUrvakaraNamAM guNasaMkrama thAya che. kAraNake anaMtAnubaMdhI abadhyamAna guNasaMkrama - abadhyamAna azubha prakRtinA daliyA vadhyamAnamAM prati samaye asaMkhya guNAkAre nAkhavA te, tethI anaM. nA. daliyA badhyamAna mohanIyamAM 1 siddhAntanA mate traNa karaNa karyA pachI kSayopazama samyakatva prApta kare tema kahyuM che. 215
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ che upazamazreNi - upazamasamyaktva che. asaMkhya guNakAre nAkhe che. apUrvakaraNa ane anivRttikaraNamAM guNasaMkrama thAya 2) anivRtti karaNanA saMkhyAtA bhAga jAya eka saMkhyAtamo bhAga bAkI hoya tyAre aMtarakaraNa kare che. 3) ahI anaMtAnubaMdhI anudayavatI hovAthI prathama sthiti eka AvalikA rAkhe che. vacce aMtarmuhUrtanuM aMtarakaraNa kare che. 4) aMtarakaraNanA daliyA cAritra mohanIyanI baMdhAtI prakRtiomAM nAkhe che. 5) eka sthitibaMdhanA kALa jeTalA aMtarmuhUrtamAM aMtarakaraNanI kriyA pUrNa thAya 6) upazAntAddhA - aMtarakaraNanI kriyA pachInA samayathI bIjI sthitimAM rahelA anaM. nA daliyAne aMtarmuhUrta kALe upazamAve che. temAM prathama samaye thoDuM bIjA samaye asaMkhya guNa, trIjA samaye asaMkhya guNa ema yAvat atarmuhUrtanA carama samaya sudhI jANavuM. 7) prathama sthiti eka AvalikA rUpa che. tene udayavatI mohanIyanI prakRtimAM stibukasaMkramavaDe saMkramAvI nAza kare che. A rIte anaMtAnubaMdhInI upazamanA karanArane mohanIyanI 28nI sattA hoya che. je upazama zreNi karanArA hoya tene ja anaMtA. nI upazamanA thAya che. (karmaprakRtikAra vigere anaM. nI upazamanA mAnatA nathI) anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA (kSaya) 1) jo anaM. kaSAyano kSaya karyA pachI darzana trikano kSaya na kare to tene anaMtA. nI visaMyojanA kahevAya che. ane anaM. kaSAyano kSaya karyA pachI jo darzanatrikano kSaya kare to anaM. no kSaya kahevAya che. 2) anaM. nI visaMyojanA cAre gatimAM thAya che. temAM avirati guNa. mAM cAre gatimAM, deza. guNa. mAM manuSya ane tiryaMcamAM, sarvavirati (6-7 guNa) mAM !!
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha manuSyamAM visaMyojanA thAya che. anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA karanAra traNa karaNa kare che. temAM prathama yathApravRttakaraNa-tenuM varNana prathama samyaktva pAmatI vakhate batAvyA mujaba jANavuM. 3) apUrvakaraNa : A karaNanuM varNana paNa prathama samyaktva pAmatI vakhatanA apUrvakaraNa jevuM samajavuM paraMtuM. 4) ahIM apUrvakaraNanA prathama samayathI ja anaM. no guNasaMkrama thAya che. kAraNake anaMtAnubaMdhI abadhyamAna che. eTale tenA daliyA guNasaMkrama vaDe badhyamAna cAritra mohanIyanI prakRtimAM pratisamaye asaMkhyaguNAkAre saMkramAve che. jema ke prathama samaye thoDuM, bIjA samaye asaMkhyaguNa, trIjA samaye tenAthI asaMkhyaguNa ema yAvat apUrvakaraNa ane anivRttikaraNanA carama samaya sudhI samajavuM. 5) vaLI guNazreNi udayAvalikAnI bahArathI kare che. kAraNake anaMtAnubaMdhI udayavatI nathI. tyAra pachI anivRttikaraNa kare che. 6) anivRttikaraNa - A karaNa aMtarmuhUrta pramANanuM hoya che. prati samaye anaMtaguNa vizuddhi hoya che. prati samaye dareka jIvonA adhyavasAya paraspara sarakhA hoya che. tethI A karaNanA jeTalA (asaMkhyAtA) samaya teTalAM adhyavasAya sthAno hoya che. ahiM sthitighAtAdi pAMca apUrvakAryo kare che. ahIM ulanA sahita guNasaMkrama thAya che. tethI ulanAnuvidha guNasaMkrama vaDe sthitisattAne ukerato hajAro sthitighAta vaDe dvica2ma sthitighAta sudhI jAya che. pachI eka udayAvalikA mukIne dvica2ma sthitighAta karatAM asaMkhyaguNa moTo caramasthitighAta ukere che. tyAre anaMtAnubaMdhIno kSaya (visaMyojanA) thAya che. paraMtu udayAvalikA zeSa rahe che. tene vidyamAna kaSAyamAM stibuka saMkrama vaDe saMkramAvI nAza kare che. eTale mohanIyanI 24nI sattA thAya che. 7) ahIM aMtarakaraNa thAya nahI. temaja upazamanA paNa na hoya. 217
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzanatrikanI upazamanA 8) anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA karyA pachI darzanatrikano kSaya na kare to pharI mithyAtve paNa jAya che. ane anaMtAnubaMdhI pharI bAMdhe che. tethI mohanIyanI pharI 28nI sattA thAya che. darzanatrikanI upazamanA anaMtAnubaMdhInI upazamanA ke visaMyojanA karyA pachI upazama zreNi karanAra koI jIva darzanatrikanI upazamanA kare che. te A pramANe 1) kSAyopazamika samyaktvI pramatta saMyata athavA apramatta saMyata guNa.vALA A upazamanA kare. 2) ahIM paNa karaNakALa pUrve pratisamaye anaMta guNa vizuddhie vadhato traNa karaNa kare che. 3) karaNa karavA pUrvenuM varNana prathama samyaktva prApta karanAranI jema yathAyogya samajavuM. 4) yathApravRttakaraNanuM varNana paNa tenI jema samajavuM. 5) apUrvakaraNanuM varNana paNa te pramANe jANavuM. paraMtu ahiM prathama samayathI mithyAtva ane mizrano guNasaMkrama thAya che. eTale mithyAtvanA daliyA mizra ane samya. mohanIyamAM asaMkhya guNAkAre nAMkhe che. ane mizranA daliyA samyaktva mohanIyamAM asaM. guNAkAre nAMkhe che. (ahIM graMthIbheda na hoya) 6) anivRttikaraNa - A karaNanuM varNana prathama samyakatva prApta karanAranI jema (pUrvanI jema) jANavuM vizeSa anivRttikaraNanA saMkhyAtA bhAga jAya ane eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe eTale darzanatrikanuM aMta2ka2Na ka2e che. temAM mithyAtva ane mizranI prathama sthiti eka AvalikA rAkhe che. ane samyaktva mohanIyanI prathama sthiti aMtarmuhUrtanI rAkhe che te A pramANe. mithyA.. mizra. sabhya. moha. 218
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha ra 7) ahIM aMtarakaraNanA traNenA daliyA samyakatva mohanIyanI prathama sthitimAM nAMkhe che. 8) aMtarakaraNanI kriyA eka sthitighAtanA kALamAM pUrI thAya che. 9) mithyAtva ane mizra moha. nI prathama sthiti eka AvalikA che. tene tibuka saMkramavaDe samakti mohanIyamAM saMkramAvI nAza kare che. 10) jyAM sudhI aMtarakaraNanI kriyA (khAlI karavAnuM kAryo kare che. tyAM sudhI te baMnnenI prathama sthiti eka AvalikA hoya che. arthAt jema jema sTibuka saMkrama thato jAya tema tema prathama sthiti eka AvalikA AgaLa AgaLa vadhe che. 11) aMtarakaraNanI kriyA pUrNa thayA pachI mithyA. ane mizranI prathamasthiti eka AvalikA kALe pUrNa thAya che. 12) aMtarakaraNanI kriyA pUrNa thayA pachInA samayathI dvitIya sthitimAM rahela traNe darzanamohanIyane aMtarmuhUrta kALe upazamAve che. 13) samyakatva mohanIyanI prathama sthiti aMtarmuhUrta kALe bhogavAye chate aMtara karaNamAM praveza kare che. te vakhate upazama samyakatva prApta kare che. aMtarakaraNamAM paNa aMtarmuhUrta sudhI mithyA. ane mizra. no guNasaMkrama cAlu rahe che. aMtarmuhUrta pachI vidhyAta saMkrama thAya che. darzana mohanIya upazAnta thayela hoya to paNa saMkrama thAya che. kAraNake upazamelA darzana mohanIyano saMkrama thAya che. paraMtu upazamAvela cAritra mohanIyano saMkrama thato nathI. A pramANe anaM. baMdhInI upazamanA karI darzanatrikanI paNa upazamanA karanAra mohanIyanI 28nI sattAvALo upazama zreNI kare. (zivazarmasUri vigere anaMtA. nI upazamanA mAnatA nathI) ane anaM. kaSAyanI visaMyojanA karI darzanatrikanI upazamanA karanAra 24nI sattAvALo paNa upazama zreNi kare. eTale upazama samyakatvI 28 ke 24 nI sattAvALo upazama zreNi kare. 21)
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzanatrikanI upazamanA pUrve AyuH bAMdhyuM hoya pachI anaM. kaSAyano kSaya karI darzanasikano paNa kSaya karI kSAyika samyakatva prApta karIne paNa upazamazreNi kare. tene mohanIyanI 21nI sattA hoya. A rIte upazamazreNi karanArane mohanIyanI 28,24,21 sattA hoya che. darzanatrikanI kSapaNAno vidhi A pramANe. darzanatrikanI kSapaNA 1) darzanatrikanI kSapaNA 4 thI 7 guNasthAnakamAM thAya che. 2) jinezvara bhagavAna ane kevalajJAnInA kAlamAM vartato manuSya ja darzanatrikanI kSapaNAno prAraMbha kare che. 3) darzanatrikanI kSapaNAnI samApti cAre gatimAM thAya che. 4) 8 varSathI adhika umaravALo, prathama saMghayaNI, zubhalezyAvaMta kSapaNAno prAraMbha 5) prathama yathApravRttakaraNa, pachI apUrvakaraNa tyArabAda anivRttikaraNa kare. 6) ahIM apUrvakaraNamAM mithyAtva mohanIya tathA mizra mohanIyano guNasaMkrama paNa hoya che. mithyAtvanA daliyA mizra ane samyakatva moha. mAM ane mizranA daliyA samyakatva mohanIyamAM asaMkhya guNakAre nAMkhe che. 7) ahIM apUrvakaraNanA kALathI mithyAtva moha. tathA mizra moha. nI uvalanA paNa kare che. eTale mithyAtvanA dalika potAnI nIcenI sthitimAM ane mizra ane samyakatvamAM ane mizranA dalika potAnI nIcenI sthitimAM ane samyakatva mohanIyamAM nAMkhe che. 8) udgalanAmAM sthitinI apekSAe prathama sthitikhaMDa moTo uveluM che. bIjo sthiti khaMDa vizeSahIna, trIjo vizeSahIna ema yAvat dvicarama sthitikhaMDa sudhI jANavuM. 9) apUrvakaraNamAM urvalanA thatI hovAthI mithyA. mizranI zarUAtamAM je 220
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha sthitisattA hoya te sthitisattA carama samaye saMkhyAta guNa hIna thAya. 10) aMtarmuhUrta kAle apUrvakaraNa pUrNa thaye anivRttikaraNa kare che. ahIM paNa sthitighAtAdi hoya che. 11) anivRttikaraNamAM darzanamohanIyanI dezopazamanA, nidghati, nikAcanA viccheda thAya che. 12) anivRtikaraNamAM hajAro sthitighAta karye chate darzana moha. trikanI sthiti sattA je pUrve aMtaHkoDAkoDI sAga. nI hatI te have asaMzIsamAna thAya che. tyArapachI kramazaH hajAro sthitikhaMDa gaye chate. anukrame cau. teI. beI. ane eke. samAna sthitisattA thAya che. eTale te te bhavomAM karmanI jeTalI sthiti sattA hoya teTalI sattAvALo thAya che. 13) eke. samAna sthiti sattA thayA pachI hajAro sthitikhaMDa gaye chate palyo. nA saMkhyAtamA bhAga pramANa (cUrNikA2nA mate 1 palyo.) sthitisattAvALo thAya che. 14) have sattAmAM rahela darzanatrikanI sthitinA saMkhyAtAbhAga karI eka saMkhyAtamo bhAga rAkhI bIjA saMkhyAtA bhAgono (saMkhyAta bahu bhAgono) nAza kare e rIte hajAro sthitighAta thaye chate darzanatrikanI sattA haju paNa palya. nA saMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che. 15) tyAra pachI mithyAtva prathama kSaya thavAnuM hovAthI tenI sthitisattAnA asaMkhyabhAga karI eka asaMkhyAtamo bhAga rAkhI bIjA asaMkhya bhAgono nAza kare che. ane mizra tathA samyaktva moha. nA saMkhyAtA bhAgone haNe che. A rIte hajAro sthitikhaMDa gaye chate mithyAtva eka AvalikA jeTaluM rahe che. te AvalikAno stibuka saMkrama vaDe samme mohanIyamAM saMkramAvI nAza kare che. 16) mithyAtvanI eka AvalikA bAkI rahe tyAre mizra ane samya, moha. nI sattA palyo. asaM. bhAga hoya che. 17) tyAra pachI mizra tathA samyaktva moha. nA asaMkhyAtA bhAga karI eka 221
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzanatrikanI kSapaNA asaMkhyAtamo bhAga bAkI rAkhI bIjA asaMkhya bhAgono nAza kare che. ema hajAro sthitikhaMDa gaye chate mizra. eka AvalikA jeTaluM rahe che. ane samyakatva moha. ATha varSa pramANe rahe che. 18) pachI mizranI eka AvalikAne sTibuka saMkrama vaDe samyakatva mohanIyamAM saMkramAvI nAza kare che. 19) samyakatva mohanIyanI sthiti ATha varSa pramANa sattAmAM hoya tyAre nizcaya nayathI darzana mohanIyano kSapaka kahevAya che. 20) tyAra pachI samyakatvanA aMtarmuhUrta, aMtarmu. pramANa sthitikhaMDone ukere che. dvicarama sthitikhaMDa karatAM carama sthitikhaMDa saMkhyAta guNo moTo hoya che. 21) samyakatva mohanIyano carama sthitikhaMDano nAza thayA pachI samyakatva mohanIyanI aMtarmuhUrtanI sattA hoya che. te vakhate jIva kRtakaraNa kahevAya che. 22) umerAtA mithyAtvanA daliyA sabhya. mohanIya ane mizra mohanIyamAM nAkhe che. ane mizranA daliyA samyakatva mohanIyamAM nAkhe che. 23) kRtakaraNamAM vartato jIva jo pUrva baddhAyu hoya to bhogavAtu Ayu. pUrNa thAya te maraNa pAmI bAMdhelA AyuSya pramANe cAre gatimAMthI koI paNa gatimAM jAya che. 24) prathama zubha lezyA hatI. have koI paNa leNyamAM pravarte che. 25) A rIte chello grAsa (aMtarmuhUrta pramANa) samakti mohanIyane udaya udIraNA vaDe bhogavIne nAza kare che. anaMtara samaye kSAyika samyatva prApta kare 26) samyakatva mohanIyanI chellI, AvalikA (lokaprakAzanA mate carama samayane) phakta udaya vaDe bhogavato jIva vedaka samyakatvI kahevAya che. A rIte kSAyika pAmavAno prAraMbha manuSya ja kare che. ane samApti cAra gatimAM thAya che. "paDhavago a maNaso nijhavago causuvi 222
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha gaIsu". kSAyika samyakatva prApta karyA pachI jo baddhAyu na hoya athavA jinanAma na bAMdhyuM hoya te aMtarmuhUrta pachI kSapakazreNi kare che. ' upazama zreNi upazama zreNI karanAra traNa prakAranA jIvo hoya che. 1) karmagraMthakAranA mate darzana saptakano upazama karI mohanIyanI 28nI sattAvALo upazama samyatvI 2) (anyamate) anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA (kSaya) karI darzana trikanI upazamanA karanAra mohanIyanI 24 nI sattAvALo upazama samyakatvI. 3) darzana saptakano kSaya karanAra mohanIyanI 21nI sattAvALo badhdhAyuH kSAyika samyakatvI. A traNa prakAranA jIvo upazama zreNi prAraMbhe che. temAM karaNakALa pUrve aMtarmuhUrta sudhI prati samaye anaMtaguNa vizuddhivaMta 4) sAtamA guNa sthAnake yathApravRtta karaNa kare (karaNanuM varNana prathama kahyA mujaba yathAyogya jANavuM) 5) AThamA guNasthAnake apUrvakaraNa kare. ahIM AThamA guNasthAnakanuM nAma apUrvakaraNa eTalA mATe ja che ke zreNimAM ahIM AThame apUrvakaraNa (apUrva adhyavasAya - apUrva pAMcakAryo kare che. 6) apUrvakaraNano eka saMkhyAtano bhAga gaye chate nidrA pracalAno baMdha viccheda thAya. 7) bIjA saMkhyAtA bhAgo gaye chate nAma karmanI trIsa prakRtino baMdha viccheda 1. anaMtA. nI upazamanA karI zreNi na caDAya temanA mate mohanIyanI 28nI sattA 1 thI 7 guNa. sudhI ja hoya. . 223
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramohanIyanI upazamanA thAya. 8) apUrvakaraNanA aMte hAsyAdi - 4 prakRtino baMdha viccheda thAya. 9) ahIM apUrvakaraNanA prathama samayathI AyuSya vinAnA azubha sAtakarmanA sthitighAtAdi pAMca kAryo kare che. 10) apUrvakaraNa sudhI sAte karmano baMdha ane sattA aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanI hoya paraMtu prathamanA guNasthAnako karatAM saMkhyAtaguNahIna hoya. 11) ahi prati samaye trikALavartI jIvonA adhyavasAya paraspara badhAnA sarakhA na hoya nivRtti pheraphAravALA hoya tethI apUrvakaraNanuM bIju nAma nivRttikaraNa guNasthAnaka paNa kahevAya che. ' 12) A karaNamAM vartato jIva mohanIyanI ekeya prakRtine upazAmavato nathI. paraMtu anivRttikaraNamAM ja upazama thAya che. chatAM ahIM upazAmaka kahevAya che. kAraNake upazamAvavAnI pUrva bhUmikA rUpa kArya adhyavasAyanI vizuddhinA kAraNe hoya che mATe. ahIM prathama samayathI ja pahelA guNa. nA aMte baMdha viccheda thatI azubha13 bIjA guNa. nI aMte baMdha viccheda thatI azubha-19 cothA guNa. nA aMte baMdha viccheda thatA apratyA. 4, pAMcamAnA aMte baMdhaviccheda thatA pratyA. 4 chaThThAnA aMte baMdhavicchedavALI arati-zoka vigere 6 ema kula 46 prakRtiono guNasaMkrama thAya che. temaja A guNasthA. mAM baMdha viccheda thatI nidrAddhika azubha varNAdi 9 ane upaghAtano baMdha viccheda pachI guNasaMkrama thAya che. 13) apUrvakaraNa pachI navamA guNasthAnake anivRttikaraNa kare che. ahIM prati samaye. trikALavartI jIvonA adhyavasAya paraspara sarakhA pheraphAra vinAnA hoya che. tethI A guNasthAnakanuM nAma paNa anivRttikaraNa che. 14) anivRttikaraNanA prathama samayathI sAta karmanA dezopazamanA, nidhati, ane nikAcanA viccheda thAya che. 324
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha, 15) anivRttikaraNanA prathama samayathI yAvat upazAnta moha. guNa. sudhI sAta karmanI sthitisattA aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanI hoya che. paraMtu ahIM anivRtti guNa. mAM sAte karmano baMdha aMtaHkoDI sAgaropama (paMcasaMgrahanA mate aMta:koDA koDI sAgaropama) hoya che. pachI baMdha ghaTato jAya che eTale 16) tyArabAda hajAro sthitibaMdha gaye chate sahasapRthakatva sAgaropama pramANa sAta karmano baMdha thAya che. 17) tyArabAda anukrame hajAro - hajAro sthitibaMdhanA AMtare - AMtare anukrame asaMjJI paMce.caurIndriya - teIndriya - beIndriya- ane eke. samAna sthitibaMdha thAya che. 18) tyArabAda hajAro sthitibaMdha gaye chate eka palyopama pramANa sthitibaMdha thAya che. 19) tyAra pachI hajAro sthitibaMdha gaye chate anukrame dezaghAtI rasabaMdha zarU thAya che. eTale ke te prakRtiono atyAra sudhI sarvaghAtI rasabaMdha hato. have dezaghAtI rasa baMdhAya te A pramANe. 1) prathama hajAro sthitibaMdha gaye chate dAnAntarAya ane mana:paryavajJAneno. tyArapachI hajAro sthitibaMdha pachI lAbhAntarAya, avadhidvikano dezaghAtI rasa bAMdhe. hajAro sthitibaMdha pachI bhogArAya, zrutajJAnA. acasudarzanAvaraNano hajAro sthitibaMdha pachI cakSudarzanAvaraNano hajAro sthitibaMdha pachI upabhogAntarAya, matijJAnA. no hajAro sthitibaMdha pachI varyAntarAyano dezaghAtI rasabaMdha thAya che. 20) tyArapachI hajAro sthitibaMdha gaye chate mohanIyanI 21 prakRtionuM aMtarakaraNa kare che. temAM (1) koIpaNa eka veda ane (2) koIpaNa eka saMvalana 1. joke ahIM kammapayaDI - paMcasaMgraha vigeremAM sthitibaMdhanuM vistArathI vibhAga pramANe varNana che. paraMtu ahIM ghaNo vistAra lakhyo nathI te graMthomAMthI jANI levuM. 225
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramohanIyanI upazamanA kaSAyanI prathama sthiti aMtarmuhUrtanI rAkhe che. ane bAkInI 19 prakRtionI prathama sthiti eka AvalikA rAkhe che. 21) udayavatI prakRtinA prathama sthitinA traNaveda ane cAra kaSAyanA udayakALanuM alpabahurta A pramANe che. strIveda ane napuMsakavedano udayakALa sarvathI alpa aMtarmuhUrta (paraspara sarakho) tenAthI puruSavedano saMkhyAtaguNa tethI saM. krodha - mAna - mAyA ane lobhano udayakALa vizeSAdhika - vizeSAdhika aMtarmuhUrta jANavo. 22) jo saMjavalana krodhanA udaye zreNi AraMbhe to jyAM sudhI apratyA. tathA pratyAkhyAnAvaraNano upazama na thAya tyAM sudhI saMjavalana krodhano udaya hoya che... jo saMjavalana mAnanA udayezreNi AraMbhe to jyAM sudhI apratyAkhyAna, pratyAkhyAna mAnano upazama na thAya tyAM sudhI saMjvalana mAnano udaya hoya che. jo saMjavalana mAyAnA udaye zreNi AraMbhe to jyAM sudhI apratyA. tathA pratyA. mAyAno upazama na thAya tyAM sudhI saMjavalana mAyAno udaya hoya che. ane saMjavalana lobhanA udayamAM vartato jIva jo zreNi prAraMbhe to jyAM sudhI apratyA. pratyA. lobhano upazama na thAya tyAM sudhI bAdara saMjavalana lobhano udaya hoya che. 23) sarva prakRtinuM aMtarakaraNa nIcenI (prathama) sthitinI apekSAe viSama ane uparanI (bIjA) sthitinI apekSAe samAna hoya che. 24) aMtarakaraNanI kriyA eka sthitighAtanA kALamAM pUrNa thAya che. 25) aMtarakaraNanA dalikano prakSepa vidhi - aMtakaraNa karatI vakhate - 1) jeno baMdha ane udaya baMne hoya tenA aMtarakaraNanA daliyA prathama ane dvitIya ema baMne sthitimAM nAMkhe che. jema puruSavedAruDha zreNI AraMbhe to tenA aMtarakaraNanA daliyA baMne sthitimAM nAMkhe 2) jeno mAtra udaya hoya paNa baMdha na hoya tenA aMtarakaraNanA daliyA prathama sthitimAM nAkhe che jema napuM. athavA strIvedanA udayamAM vartato jIva zreNi AraMbhe to tenA aMtarakaraNanA daliyA prathama sthitimAM nAMkhe. 3) jeno mAtra baMdha hoya paraMtu udaya na hoya tenA aMtarakaraNanA daliyA bIjI 226
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zatakanAmA paMcamakarmagraMtha sthitimAM nAMkhe che. jema napuM - athavA strIvedamAM vartato zreNi AraMbhe tA puruSavedanA daliyA bIjI sthitimAM nAMkhe. 4) jeno baMdha- udaya ekeya na hoya tenA aMtarakaraNanA daliyA para5kRtimA nAMkhe, jema apratyA. pratyA. nA daliyA saMjvalana kaSAyamAM nAMkhe. 26) aMtarakaraNanI kriyA zarU thayA pachI, pachInA samayathI prathamanupaMsakavedana upazamAve che. temAM prathama samaye thoDuM dalika, bIjA samaye asaMkhyaguNa, trIjA samaye asaMkhyaguNa ema yAvat aMtarmuhurta sudhI upazamAve temaja prati samaye je dalika upazamAve che. tenA karatAM paraprakRtimAM asaMkhyaguNa dalika saMkramAve che. eTale prathama samaye upazAnta dalika karatAM paramAM asaMkhyaguNa nAkhe che. ema ataMrmuhUrtamAM dvicarama samaya sudhI jANavuM. carama samaye paramAM nAkhe tenA karatAM upazama pAmatuM asaMkhya guNa samajavuM. Ama aMtarmuhUrta kALe napuMsaka veda upazAnta thAya che. 27) napuMsakaveda upazamAvyA pachI hajAro sthitibaMdha gaye chate napuMsakavedamAM kahyA pramANe aMtarmuhUrta kALe srIveda upazamAve che. 28) tyAra pachI hajAro sthitibaMdha gaye chate puruSaveda ane hAsyAdi cha ne upazamAvavAnuM kArya sAthe pUrvokta rIte kare che. prathama hAsyAdino upazama thAya che. ane pu. vedano baMdha - udaya virAma pAme che. 29) jyArathI avedaka thayo tyArathI apratyA. pratyA. ane saMjvalana krodha ema traNa krodhane upazamAvavAnuM zarU kare che. sAthe sAthe samayanyUna be AvalikA kALamAM bAMdheluM puruSavedanuM daliyuM paNa teTalA kALe upazamAve che. 30) saMjvalana krodhanA udayamAM zreNi AraMbha karanArane krodhanI prathama sthiti samayanyUna traNa AvalikA bAkI rahete chate apratyA. pratyA. nA daliyA saMjvalana krodhamAM na nAkhe paraMtu saMjvalana mAnAdimAM nAkhe. eTale ke saM. krodha baMdha hovA chatAM apatagraha bane che. na 227
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramohanIyanI upazamanA saM. krodhanI prathama sthiti e AvalikA zeSa hoya tyAre AgAla viccheda thAya che. ane eka AvalikA bAkI hoya tyAre baMdha ane udaya udIraNA viccheda thAya che. te vakhate apratyA - pratyA krodhano upazama pUrNa thAya che. saM. krodhanI prathama sthiti eka AvalikA ane samayanUna be AvalikAmAM baMdhAyelA dalika sivAyanuM saM. krodhanu dalika paNa upazama thaI jAya che. 31) jyArathI saM. krodhano baMdha udaya udIraNA viccheda thAya che. tyArathI saM. mAnanI bIjI sthitimAMthI daliyA AkarSIne prathama sthiti aMtarmuhUrta pramANa kare che. ane vede che. te vedato chato apra. pratyA. ane saMjavalana mAnane upazAmavAnuM kArya paNa zarU kare che. sAthe sAthe saM. krodhanI bIjI sthitimAM samayagUna be AvalikAmAM navuM baMdhAyela dalika nahI upazamAvela che. tene teTalA kALe upazamAve che. ane saM. krodhanI prathama sthitimAM eka AvalikA bAkI che teno sibuka saMkrama vaDe saM. mAnamAM saMkramAvI nAza kare che. 32) saM. mAnane vedato chato prathama sthiti samayanUna traNa AvalikA bAkI rahe te chate apratyA, pratyA. mAnanA daliyA saM. mAnamAM na nAkhe eTale ke saM. mAna baMdha hovA chatAM. apataTThaha thAya. tethI saM. mAyAdimAM nAkhe. be AvalikA bAkI rahe tyAre AgAla viccheda thAya che. ane eka AvalikA bAkI hoya tyAre baMdha-udaya-udIraNA viccheda thAya che. apratyA. pratyA. mAna saMpUrNa upazama thAya che. saMjavalana mAnanI prathama sthiti eka AvalikA ane dvitIya sthitimAM samayagUna be AvalikAmAM baMdhAyela daliyuM bAkI che. bAkInuM saM. mAnanuM paNa badhu dalithuM upazamI jAya che. 33) jyArathI saM. mAnanA baMdha - udaya - udIraNA viccheda thAya tyArathI saM. mAyAnI uparanI (bIjI) sthitimAMthI daliyA AkarSI prathama sthiti kare ane aMtarmuhUrta sudhI vede che. te vedato chato traNa mAyAne upazamAvavAnuM paNa kare che. ane sAthe sAthe samayajUna 32S
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha be AvalikAmAM navuM baMdhAyela saM. mAnanuM daliyuM je nahI upazamela che tene paNa upazamAve che. ane saM. mAnanI prathama sthiti eka AvalikA che. tene saM. mAyAmAM stibuka saMkrama vaDe saMkramAvI nAza kare che. 34) saM. mAyAne vedato chato prathama sthiti samayanyUna traNa AvalikA bAkI rahe tyAre apratyA. pratyA. mAyAnA daliyA saM. mAyAmAM na nAkhatAM saM. lobhamAM nAkhe che. be AvalikA zeSa rahe chate AgAla viccheda thAya che. ane eka AvalikA zeSa rahe tyAre saM. mAyAnA baMdha-udaya-udIraNA viccheda thAya che. apratyA. pratyA. mAyA upazama pAme che. ane saM. mAyAnI paNa prathama sthiti eka AvalikA tathA bIjI sthitimAM samayanyUna be AvalikAmAM baMdhAyela dalika sivAya badhuM upazama thaI jAya che. 35) jyA2thI saM. mAyAnA baMdha - udaya - udIraNA viccheda thAya che. tyArathI saM. lobhanI bIjI sthitimAMthI daliyA AkarSI prathama sthiti aMtarmuhUrta pramANa kare che ane vede che. te vedato chato apratyA. pratyA. lobha ane bAdara saM. lobhane upazamAvavAnuM kArya zarU kare che. ane tenI sAthe sAthe saM. mAyAnA samayanyUna be AvalikAnA kALamAM navA baMdhAyelA dalikone paNa upamAve che. ane mAyAnI prathama sthitinI eka AvalikAne stibuka saMkrama vaDe saM. lobhamAM saMkramAvI nAza kare che. 36) temaja saM. lobhane vedato chato lobha vedavAnA aMtarmuhUrtanA kALanA traNa bhAga kare che temAM prathama tribhAgamAM apUrvaspardhako kare che. pUrva spardhako : jyAre kArpaNa vargaNA grahaNa karI karma rUpe Atma sAthe coMTe che tyAre te paramANuomAM kaSAya sahita lezyAthI utpanna thayelA adhyavasAyovaDe dareka paramANumAM sarva jIva karatAM anaMtaguNarasa utpanna thAya che. temAM sarvathI alpa ane paraspara samAna 2sAMzavALA keTalAka paramANuono samuha tenuM nAma prathama 229
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ che cAritramohanIyanI upazamanA vargaNA. tenAthI eka adhika rasAzavALA keTalAka karma paramANuono samuha te bIjI vargaNA, tenAthI eka adhika rasAMzavALA keTalAka karma paramANuono samuha te trIjI vargaNA. Ama eka-eka (ekottara) vRddhivALI abhavyathI anaMtaguNa vargaNAo bane che. tenuM nAma prathama spardhaka - pUrva spardhaka - - - pachI eka adhika rasAzavALA karma paramANuo nathI. be adhika rasAzavALA karma paramANuo hotA nathI. paraMtu prathama spardhakanI chellI vargaNA karatAM sarva jIva karatAM anaMtaguNa rasavALA karma paramANuo hoya, tevA samAna rasAzavALA karma paramANuono samuha tenuM nAma bIjA spardhakanI pahelI vargaNA. pachI prathama spardhakanI jema abhavyathI anaMtaguNI ekottara vRddhivALI vargaNAo thAya tenuM nAma bIjuM spardhaka. ema eka samaye grahaNa karela karma paramANuomAMthI AvA anaMtA spardhako bane. te badhA spardhakono samuha tenu nAma eka rasasthAna: apUrva spardhaka - Ama jIve pahelAM bAMdhelA rasasthAnanA pUrva spardhakomAMthI vargaNAo grahaNa karI tenA rasane anaMtaguNa hIna kare. paraMtu ekottara vRddhino krama rahevA de tenuM nAma apUrvaspardhaka. A rIte prathama tribhAgamAM apUrva spardhako kare. arthAt rasa anaMtaguNa hIna kare paraMtu ekottara vRddhino krama rahe che. 37) kiSTi karaNAddhA tyAra pachI pUrva spardhako ane apUrva spardhakonI vargaNAo grahaNa karI rasa anaMta guNa hIna kare ane vargaNAono ekottara vRddhino krama paNa na rahe te kiSTi kahevAya, lobha vedavAnA kALanA bIjA tRtIyAMza bhAgamAM kiThThio kare che. 38) bAdara saM. lobhane vedato chato prathama sthiti samayana traNa AvalikA bAkI rahe tyAre apra. pratyA. lobhanA daliyA saM. lobhamAM na nAkhe paraMtu svasthAne ja upazamAve, saM. lobhanI prathama sthiti e AvalikA zeSa rahe tyAre AgAla viccheda thAya ane eka AvalikA zeSa rahe tyAre saM. lobhano baMdha bA.saM. lobhano 230
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zatakanAmA paMcamakarmagraMtha udaya - udIraNA viccheda thAya te vakhate 39) (1) navamuM guNasthAnaka pUrNa thAya (2) bAdara saM. lobhano udaya-udIraNA viccheda thAya. (3) saM. lobhano baMdha viccheda thAya (4) apratyA. pratyA, lobhano saMpUrNa upazama thAya | (5) saM. lobhanI prathama sthiti eka AvalikA tathA samayagUna be AvalikAmAM baMdhAyela daliyuM ane kiThThio sivAyanuM saM. lobhanuM bAkInuM badhuM daliyuM upazama pAme. 40) anantara samaye bIjI sthitimAMthI keTalIka kiThThio AkarSAne prathama sthiti rUpe goThave che. eTale sUkSma saMparAyanA kALa pramANa - aMtarmuhUrta sudhI udayamAM Ave te rIte prathama sthiti rUpe banAve che. ane bhogave che. 41) prathama sthiti rUpa karela kiThThione udaya - udIraNA vaDe bhogavato jIva sUkSma saMparAya kahevAya che. sUkSma saMparAmAM vartato jIva dvitIya sthitimAM rahela samayagUna be AvalikA kALamAM baMdhAyela bAdara lobhane teTalA kALe tathA sUkSma kikrione paNa samaye samaye sAthe upazamAve che. vaLI bAdara saM. lobhanI prathama sthitimAM rahela eka AvalikAne stibuka saMkrama vaDe sUkSma kiThThiomAM saMkramAvI nAza kare che. 42) sUkSma kiThThione bhogavato ane zeSa saM. lobhane upazamAvato sUkSma saMparAya guNa. nA carama samaya sudhI jAya che. 43) anantara samaye sU. lobhano udaya - udIraNA viccheda thavAthI upazAnta moha guNa. ne prApta kare che. ahIM saM. lobhano saMpUrNa upazama thaI gayo che. tethI te upazAnta moha vItarAga kahevAya che. A rIte upazama zreNi prApta kare che. 23!
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramohanIyanI upazamanA 44) upazAnta moha vItarAgapaNAno kALa bhavakSaye - jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI aMtarmuhUrta kALakSaye - ja. - u. - aMtarmuhUrta ahIM adhyavasAyo sthira hoya che. dareka samaye sarakhA hoya che. 45) jo AyuSya pUrNa thaI jAya to upazama zreNimAM caDatAM athavA agyAramAM guNasthAnake temaja paDatA jaghanyathI 8 thI 11 guNa. mAM eka samaya kALa ghaTe che. ane jo zreNimAM AyuSya pUrNa na thAya to dareka guNa mAM aMtarmuhUrta rahIne anukrame paDe che. ane chaThThuM - sAtamuM guNa. pAme che. tethI paNa patita pariNAmI hoya to chaThThA - sAtamAmAMthI paDI pAMcame - cothe - bIje - ane pahelA guNa. mAM paNa Ave che. A rIte upazama zreNi prApta karI aMtarmuhUrta kAle pachI koIka AtmA pharI paNa upazama zreNi karI zake che. upazama zreNi eka bhavamAM utkRSTathI be vAra ane saMsAra cakramAM cAra vAra pamAya che. je AtmA eka vAra upazama zreNi caDe te pachI kSapaNa zreNi karI zake che. paraMtu be vAra upazama zreNi karanAra te bhavamAM lapaka zreNi karI zake nahI." kSapakazreNi aNamiccha mIsa sammaM, tiAuivigalathINa tigujo| tiri niraya thAvaradurga, sAhArAyava aDanaputthI 199 // 1. upazama zreNimAM maraNa pAme te anuttara mAM ja jAya. tevuM mAnanAranA mate bIjA ane trIjA saMghayaNa vaDe zreNi caDe te zreNimAM maraNa na pAme. prathama saMghayaNavALA ja maraNa pAme. keTalAkanA mate prathama saMghayaNavALA maraNa pAme to anuttara vaimAnika sudhI jAya. ane bIjA trIjA saMghayaNavALA maraNa pAme te 12 devalokamAM jAya , : 33
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha chagapumasaMjalaNAdo, niddAvigdhAvaraNakhae nANI / divasiriyuM, jayAM sAsarA 100 || sidii - lakhyo che. sayA - so gAthA pramANa zatakanAmAM graMthane rUi - A gAyattara - potAne saMbhAravA mATe artha: kSapaka zreNivALo anaMtAnubaMdhi kaSAya, mithyAtva mohanIya mizra mohanIya, samyakatva mohanIya, traNa AyuSya, ekendriya, vikalendriya, thINadvitrika, udyotanAma, tiryaMcadrika, narakadvika, sthAvaraddhika, sAdhAraNanAma. AtapanAma, ATha (bIjA, trIjA) kaSAya, napuMsakaveda, strIveda, hAsyaSaka, puruSaveda, saMjvalana kaSAyo, be nidrA, pAMca aMtarAya, ane nava AvaraNono kSaya thaye chate kevalI thAya. zrI devendrasUrie A zatakanAmA karmagraMtha potAnA smaraNa mATe lakhyo che. kSapakazreNinuM vistArathI svarUpa kSapaka zreNi prAraMbha kare te manuSya avazya ATha varSa uparanI uMmarano hoya. vizuddhi vagere pUrvanI jema samajavuM. kSapakazreNi AraMbhato manuSya 7 mA guNaThANAmAM vartato darzana saptakano kSaya thayA pachI abadhyAyu AtmA kSapakazreNi kare. eTale cAritra mohanIyanI 21 prakRtino kSaya karavA traNa karaNa karavA pUrvaka kSapakazreNi prAraMbhe temAM 1) yathApravRttakaraNa - apramattasaMyama guNasthAnake aMtarmuhUrta kALe A karaNa kare yathApravRttakaraNanuM varNana pUrvanI jema jANavuM tyAra pachI 2) apUrvakaraNa - apUrvakaraNa guNasthAnake A karaNa kare. kSapaka ane upazAmakane A guNasthAnake Aja sudhI na AvyA hoya tevA apUrva adhyavasAya ahIM hoya che. tethI ja A guNasthAnakanuM nAma paNa apUrva karaNa guNasthAnaka che. apUrvakaraNanuM varNana paNa pUrvanI jema jANavuM. ahiM anadhyamAna azubha prakRtiono guNasaMkrama paNa thAya che. 3) apUrvakaraNano eka sAtamo bhAga gaye chate nidrA pracalAno baMdha viccheda
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramohanIyanI kSapaNA thAya. 4) sAtIyA cha bhAga (6/7 bhAga) bhAga gaye chate nAmakarmanI trIsa prakRtino baMdha viccheda thAya che. 5) apUrvakaraNanA carama samaye hAsya, rati, bhaya ane jAgupsA mohanIyano baMdha viccheda thAya che. 6) apUrvakaraNa - prathama samaye sAta karmano baMdha ane sthitisattA aMtaHkoDAkoDI sAga, hatI tenA karatAM apUrvakaraNanA carama samaye saMkhyAta guNa hIna aMtaHkoDAkoDI sthitibaMdha ane sthitisattA hoya che. 7) anivRttikaraNa - tyAra pachI anantara samaye anivRtti karaNa kare che. ahiM trikALavartI (eTale) bhUtakALamAM anivRtti karanAra vartamAnakALe A `karaNa karanAra ane bhaviSyakALamAM A karaNa karanArA jIvonA paraspara samAna adhyavasAya hoya che. ane tethI ja A guNasthAnakanuM nAma anivRttikaraNa che. jo ke upazamazreNi karanAranA anivRttikaraNanA adhyavasAya karatAM kSapakazreNi karanAranI vizuddhi dviguNa hoya che. chatAM upazAmaka jIvone paraspara samAna ane kSapakane paraspara samAna adhyavasAya hoya che. mATe anivRttikaraNa ja kahevAya che. A karaNanuM keTaluMka varNana paNa pUrvanI jema jANavuM. 8) vizeSa - anivRttikaraNanA prathama navamA bhAgamAM sthAvara, sUkSma, tiryaMcadvika narakaddhika, Atama, udyota, jAticatuSka, sAdhAraNa e tera nAma karmanI ane thiNaddhi trika ema 16 prakRtinI uddalanA ane guNasaMkrama vaDe saMkramAvato kSaya kare che. ane udayAvalikAno stibuka saMkramavaDe saMkramAvI nAza kare che. tethI navamA guNasthAnakanA bIjAbhAge ATha karmanI 122nI sattA rahe che. - 9) tyArapachI bIjA bhAge apratyakhAna - pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyane uddalanA 1. apurvakaraNanA aMte apratyA. pratyA. kaSAyanI sthitisattA palyo. no asaM. bhAga rahe che. 234
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha anuvidhya guNasaMkrama vaDe saMkramAvato udayAvalikA rahita sarvate kaSAyone saMkramAvI nAza kare che. ane eka AvalikA jeTaluM bAkI rahe te tibuka saMkramavaDe saMkramAvI nAza kare che. tethI navamA guNa. nA bIjA bhAganA aMte ATha kaSAyano kSaya thavAthI sarva karmanI 114nI sattA rahe che. 10) tyArapachI nava nokaSAya ane cAra saMjavalana ema tera prakRtIonuM aMtarakaraNa kare che. temAM je veda ane je kaSAyano udaya hoya tenI prathama sthiti aMtarmuhUrtanI rAkhe che. zeSa 11 prakRtionI prathama sthiti eka AvalikA rAkhe che aMtarakaraNanA dalikano prakSepavidhi upazamazreNimAM jaNAvyA pramANe samajavo. 11) eka sthitighAtanA kALamAM aMtarakaraNanI kriyA pUrNa kare che. eTale ke sthitighAta, sthitibaMdha ane aMtarakaraNa sAthe zarU thAya che. ane sAthe pUrNa thAya che. eTale eka sthitighAtanA pramAMNavALA aMtarmuhUrtamAM aMtarakaraNa kare che.. 12) aMtarakaraNanI kriyA pUrNa thayA pachI napuMsakavedane vizeSe karIne uvalanAnuviddha guNasaMkramavaDe saMkramAvI nAza kare che. jo ke apUvakaraNathI azubha avadhyamAna prakRtiono udvelanA sahita guNa saMkrama zarU thaI jAya che. to paNa jeno prathama kSaya karavAno hoya teno vizeSa pramANamAM urvalanA sahita guNasaMkrama kare che. napuMsaka vedanA udaye zreNi na caDayo hoya to tenI prathama sthiti eka AvalikA hoya tene sTibuka saMkrama vaDe saMkramAvI nAza kare che. 13) A rIte napu.nI sattAno kSaya thaye chate mohanIyanI 12nI sattA rahe che. ane ATha karmanI 113nI sattA rahe che. 14) napuMsakavedanI jema strIvedano paNa aMtarmuhUrta kALe uvalanAnuviddha guNasaMkrama vaDe kSaya kare che. tyAre mohanIyanI 11 ane sarvakarmanI 112nI sattA hoya che. 15) tyArapachIthI hAsyAdi che ane puruSavedano kSaya karavA mAMDe che. te vakhate puruSavedanI prathama sthiti jo udayavatI hoya to bhogavIne nAza karavAnuM kare che. 235
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramohanIyanI kSapaNA 16) tenI prathama sthiti be AvalikA zeSa hoya tyAre AgAla viccheda thAya che. . eTale ke bIjI sthitimAMthI daliyA lAvI udayAvalikAmAM nAkhato nathI. 17) temaja prathama sthiti samayagUna be AvalikA zeSa hete chate puruSaveda apagraha thAya che. eTale hAsyAdinA bIjI sthitinA uvelAtA daliyA purUSavedamAM na nAkhatAM saMjvalana krodhAdimAM nAkhe che. 18) purUSavedanI prathama sthiti eka AvalikA zeSa rahe tyAre tenI udIraNa viccheda thAya che. tyArapachI 19) prathama sthitinI eka Avalika bhogavAye chate puruSavedano baMdha udaya viccheda thAya che. te samaye hAsyAdi no saMpUrNa kSaya thAya che ane puruSa veda samaya nyUna be AvalikAmAM baMdhAyela sivAya badhuM kSaya thAya che. puruSavedanI sattAne te teTalA kALe saM. krodhanI sAthe uvalanA sahita guNasaMkrama vaDe ane chelle sarvasaMkrama vaDe kSaya kare che. ra0) je samaye puruSavedano baMdha ane udaya viccheda thayo tyArathI mukhyatayA saM. krodhane kSaya karavA mAMDe che. saM. krodhanA dvitIya sthitigata dalikane nAza karato A prathama sthitine aMtarmuhurta kALa sudhI bhogave che ane te bhogavato AtmA saM. krodhanA vedavAnA aMtarmuhUrtanA kALanA traNabhAga kare che. arthAt aMtarmuhUrtamAM traNa kArya thAya che. (1) azvakaraNakaraNAdhA (2) kiTTIkaraNAdhA ane (3) kiTTIvedanAdhA 21) azvakaraNa karaNAdhA - temAM prathama tribhAgamAM azvakaraNa karaNAddhAmAM vartato AtmA apUrva spardhako kare che. temaja samayajuna be AvalikAnA baMdhAyela purUSavedane teTalA kALe kSaya kare che. apUrvaspardhakonuM varNana upazama zreNImAM jaNAvyA pramANe samajavuM. (juo pA. 230). C3; Ata
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 22) kiTTI karaNAddhA - bIjA tribhAgamAM kiTTIo kare tenuM varNana paNa upazama zreNimAM batAvyA pramANe jANavuM. (juo pA. 230) kiTTIo paramArthathI to anaMtI hoya che paraMtu ahIM eka kaSAyanI traNa traNa kalpavI arthAt eka eka kalpelI kiTTImAM anaMtI avaMtI kriIono samAveza jANavo. 23) temAM prathama kiTTI (jaghanya rasavALI) nA rasa karatAM bIjI kiTTIno rasa anaMta guNa. adhika tenA karatAM trIjI kiTTIno rasa anaMtaguNa adhika ema dareka kaSAyamAM samajavuM. 24) krodhanA udayamAM zreNi AraMbhanAranI apekSAe eka eka kaSAyanI traNa hovAthI 12 kiTTIo kare paraMtu mAnanA udayamAM zreNI AraMbhanAra krodhanI kiTTIo na kare paraMtu tene strIvedArUDha jema puruSavedano kSaya kare tema saM. krodhano kSaya kare. 25) teja rIte mAyAnA udaye zreNi AraMbha karanArane mAyA ane lobhanI cha kiTTIo thAya ane lobhanA udaye zreNI AraMbhanAra lobhanI traNa kiTTIo kare ane saM. krodha, mAna, ane mAyAno purUSavedanI jema kSaya kare. 26) kiTTIvedanAddhA - saM. krodhanA udayamAM vartato jIva kiTTIkaraNAddhAnA pachInA samayathI dvitIya sthitimAM rahela saM. krodhanI prathama kiTTInA daliyA AkarSIne prathama sthiti rUpe aMtarmuhUrta pramANa goThave ane tenI eka AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI bhogave. 27) tyArabAda bIjI sthitimAMthI bIjI kiTTInA dalika AkarSAne prathama sthiti rUpe aMtarmuhUrta pramANe goThave ane eka AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI bhogave. 28) bIjI kiTTInA prathama sthitirUpa goThavela dalikane bhogavato prathama kiTTInI eka AvalikA zeSa che. tene paNa tenI sAthe saMkramAvI bhogave. 29) bIjI kiTTInI prathama sthitirUpe karela dalikanI eka AvalikA zeSa rahe tyAre trIjI kiTTInA daliyA AkarSIne prathama sthitirUpe aMtarmuhUrta pramANe goThave ane eka AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI bhogave. * 33;
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramohanIyanI kSapaNA 30) A rIte traNa kiTTIne bhogavavAnA kALa daramyAna saM. krodhanI bIjI sthitimAM rahela daliyAne uvalanA saMkrama vaDe saMkramArve. trIjI kiTTInI prathama sthiti eka AvalikA zeSa rahe tyAre. 31) saM. krodhanA baMdha-udaya-udIraNA viccheda thAya che te vakhate prathama sthitimAM rahela eka AvalikA ane dvitIya sthitimAM navu baMdhAyela samaya nyuna be AvalikA " sivAyanuM badhuM kSaya thaI jAya che. (32) je samaye krodhanA baMdhAdi viccheda thAya che. tenA pachInA samayathI saMva. mAnanI dvitIya sthitimAMthI prathama kiTTIrUpa daliyA AkarSIne prathama sthitirUpe goThave che ane bhogave che. tenI sAthe saM. dhanuM prathama sthitinuM trIjI kiTTInuM eka AvalikAnuM bAkI che tene tibusaMkrama vaDe prathama sthitimAM saMkramAvI nAza kare che. ane ( dvitIya sthitimAM rahelA saM. krodhanA daliyAne samaya nyuna be AvalikA kALe unAnuviddha guNasaMkrama vaDe saMkramAvI carama samaye sarva saMkrama vaDe saMkramAve che. ane saMpUrNa kSaya thAya che. 33) saM. mAnanI prathama sthiti rUpa karela prathama kiTTI eka AvalikA zeSa rahe tyAre saM. mAnanI bIjI sthitimAMthI bIjI krinA dalikane AkarSIne prathama sthiti rUpa kare ane AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI vede tyAra pachI trIjI kiTTIne prathama sthiti rUpe kare ane vede 34) ahIM prathama sthitinI prathama kiTTInI eka AvalikA, bIjI kiTTI sAthe bhogavAya. bIjI kmiInI eka AvalikA trIjI kiTTI sAthe bhogavAya ane trIjI kTiInI prathama sthitinI AvalikA saM. mAyAnI prathama kiTTI sAthe sTibuka saMkramavaDe. saMkramAvI bhogave che. 35) saM. mAnanI traNe kiTTIone bhogavato tenA dvitIya sthitimAM rahelA daliyAne uddavalanA saMkramavaDe saMkramAvI nAza kare. 238
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha 36) saM. mAnanI trIjI kiTTInI eka AvalikA bAkI hoya tyAre saM. mAnanA baMdha - udaya udIraNA viccheda thAya. 37) prathama sthitimAM trIjI kiTTInuM eka AvalikA ane bIjI sthitimAM raheluM samaya nyUna be AvalikAnu baMdhAyela sivAyanuM saM. mAnanuM badhuM daliyuM kSaya thaI jAya che. 38) anaMtara samayathI saM. mAyAnI dvitIya sthitimAM rahela prathama kiTTInA dalikana AkarSIne prathama sthiti rUpe kare ane aMtarmuhUrta paryaMta eka AvalikA zeSa raha tyAM sudhI vede. tenI sAthe saM. mAnanI prathama sthiti eka AvalikA zeSa rahela che. tene mAyAmAM stibuka saMkramavaDe saMkramAvI bhogave. ane saM. mAnanI dvitIya sthitinuM samayanyUna be AlikAmAM baMdhAyela navu dalika bAkI che tene teTalA kALe ulanA anuvidhdha guNasaMkrama vaDe saMkramAvI carama samaye sarva saMkramavaDe saMkramAve che. ane nAza kare che. 39) saM. mAyAnI prathama kiTTI eka AvalikA zeSa rahe tyAre bIjI kiTTInuM dalika AkarSIne prathama sthitirUpe kare ane vede. tenI eka AvalikA zeSa rahe chate trIjI kiTTInA dalikane AkarSIne prathama sthiti rUpe kare ane vede, saM. mAyAnI prathama sthitimAM zeSa rahela prathama kiTTInI AvalikAne bIjI kiTTI sAthe bIja kiTTInI zeSa AvalikAne trIjI kiTTI sAthe ane trIjI kiTTInI zeSa AvalikAne saM. lobhanI prathama kiTTImAM stibukasaMkrama vaDe saMkramAvI nAza kare. 40) saM. mAyAnI traNa kiTTIone bhogavato saM. mAyAnI bIjI sthitimAM rahelA daliyAne ulanA saMkramavaDe nAza kare. trIjI kiTTInuM prathama sthitinuM eka AvalikA ane samayanyUna be AvalikAmAM baMdhAyela sivAya saM. mAyAnuM sarva dalika nAza thAya che. 41) saM. mAyAnI trIjI kiTTInI prathama sthitimAM eka AvalikA zeSa rahe tyAre saM. mAyAnA baMdha - udaya - udIraNA viccheda thAya. 42) tyA2thI saM. lobhanI dvitIya sthitimAM rahela prathama kiTTInA daliyAne AkarSIne 23)
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramohanIyanI kSapaNA prathama sthiti rUpe kare ane eka AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI atarmuhUrta paryaMta vede che. tenI sAthe saM. mAyAnI trIjI kiTTInI eka AvalikAne paNa tibuka saMkramavaDe saMkramAvI nAza kare ane samayajuna be AvalikAnuM baMdhAyela dalikane teTalA kALa udvalanA sahita guNa saMkramavaDe saMkramAvato carama samaye sarva saMkramavaDe saMkramAvI nAza kare. 43) saM. lobhanI prathama sthitimAM prathama kiTTInI eka AvalikA bAkI rahe tyAre bIjI kiTTInA dalikane AkarSIne prathama sthitirUpe kare ane eka AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI aMtarmuhUrta paryata veda. : 44) bIjI kiTTIne vedato jIva bIjI sthitimAM rahela trIjI kiTTInI sUkSma kiTTIo kare te pAvat anivRttinA carama samaya sudhI kiTTIo kare che. 43) sUkSma kiTTIo - ahIM pariNAmanI atyaMta vizuddhi hovAthI prathama saM. kaSAyanI je bAra kiTTIo karI che tenA karatAM paNa atighaNA ochA rasavALI ane vargaNAonA ekottara vRddhinA kramane toDIne vargaNAnA daliyAnA rasane anaMta guNa hIna rasavALA kare. cUrNa rUpe eTale ati alpa rasavALA ekottara vRddhinA krama rahita saM. lobhanA daliyAne banAvavA te sUkSma kiTTI kahevAya. 44) saM. lobhanI bIjI kriInI eka AvalikA bAkI rahe chate. 1) bA. saM. lobhano udaya viccheda thAya (2) saM. lobhano baMdha viccheda thAya (3) sUkSma kiTTIo karavAnuM kArya pUrNa thAya (4) anivRtti guNa pUrNa thAya 45) anantara samaye bIjI sthitimAM rahela sUkSma kiTTIo AkarSAne prathama sthitirUpe kare ane udaya - udIraNAvaDe bhogave te vakhate jIva sUkSmasaMparAya kahevAya. 46) sUkSma kiTTIone vedato sUkSmasaMpAye vartato jIva. saM. lobhanI bAdara bIjI
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha kiTTInI eka AvalikA zeSa che tene sTibuka saMkramavaDe saMkramAvI sUkSma kiTTIonI sAthe bhogavI nAza kare. temaja ahIM sUkSma kiTTIone bhogavato saM. lobhane bIje kyAMya nahI saMkramAvato hovAthI sthitighAtAdi vaDe navA baMdhAyela lobhane, ane nahi udayamAM AvatI sUkSma kiTTIone nAza karavAnuM paNa kare che. 47) sUkSma saMparAya guNa. no eka saMkhyAtamo bhAga zeSa hote chate zeSa saM. lobhane sarva aparvatanA vaDe apavartAvI dazamA guNa. nA kAla jeTalo kare che. 48) tyArapachI sUkSma kiTTIone udaya udIraNAvaDe bhogavato dazamA guNanI eka AvalikA zeSa rahe tyAre udIraNA viccheda thAya che. kAraNake mAtra AvalikA jeTaluM ja karma hovAthI udIraNA thAya nahIM. 49) carama AvalikAne udaya vaDe bhogavI nAza kare che. 50) ahIM dazamA guNa. nA carama samaye (1) sUkSma saM. lobhano udaya viccheda thAya che. (2) dazamuM guNasthAna pUrNa thAya che. (3) mohanIya no udaya viccheda thAya che. (4) jJAnAvaraNIya Adi 16 prakRtino baMdha viccheda thAya che. 51) anantara samaye kSINamoha guNa. ne prApta kare che jyAM mohanIya karmano udaya ane sattA hoya nahIM. ahIM adhyavasAya sthira hoya che. A rIte kSapaka zreNI prApta karanAra kSINa moha guNa. mAM aMtarmuhUrta rahe che. ahIM A guNasthAnakanA saMkhyAtA bhAga jAya tyAM sudhI jJAnAvaraNIya vigerenA sthitighAtAdi pravarte che ane eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe tyAre 1 jJAnAvaraNIya 2 darzanAvaraNIya 3 aMtarAya karmanA sthitighAtAdika virAma pAme. zeSa aghAtI prakRtinA pravarte, nidrAddhika hIna cauda prakRti udaya - udIraNAe karIne samayAdhika AvalikA mAtra zeSa rahe, tyAM sudhI vede. te pachI udIraNA aTakI jAya. eTale ke chellI AvalikA mAtra udaya vaDe ja bhogavIne nAza kare. emAM dvicarama samaye nidrAddhikano svarUpa sattAnI apekSAe kSaya thAya ane carama samaye jJAnAvaraNIyapa, darzanAvaraNIya-4, ane aMtarAya-5, A cauda prakRtiono kSaya thAya tadanaMtara 211
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramohanIyanI kSapaNA samaye ja jIva kevaLajJAna kevaladarzana pAme arthAt sayogI kevalI guNaThANuM pAme. sayogI kevalI guNaThANe janyathI ataMrmuhUrta ane utkRSTathI nava varSa nyUna (dezona) pUrvakroDa varSa rahe. chelluM ataMrmuhUrta AyuSya bAkI rahe tyAre keTalAka kevalI samuddAta kare. kahyuM che ke yaH SaNmAsAdhikAyuSko, labhate kevalaM dhruvaM / karotyasau samudghAtamanye, kurvanti vA na vA // je cha mahinA ke tethI adhika zeSa AyuSyavALA kevaLajJAna prApta kare te samuddAta nizce kare, bIjA kare athavA na kare. vedanIyAdi ane Ayu:karmanI vargaNA adhiko auchI viSama hoya te sama karavAne kAje samuddAta kare. te samuddAta ATha samayano hoya che. prathama samaye Atmapradezono adhaH urdhva lokanA cheDA lage daMDa kare. bIje samaye pUrvApara lokAMta lage kapATa kare. trIje samaye dakSiNottara lokAMta lage Atmapradeza vistArIne maMthAnarUpa kare. cothe samaye AMtarA purIne samagra lokavyApI thAya. pAMcame samaye AMtarA saMhare. chake samaye maMthAna saMhare. sAtame samaye kapATa saMhare ane AThame samaye daMDa paNa saMharIne zarIrastha thAya. temAM pahele - AThame samaye audArika kAyayogI hoya. bIje - chaThe - sAtame samaye au. mizra yogI hoya ane trIjA, cothA pAMcamA samaye kAryaNa kAyayogI hoya che. ane A traNa samaye aNAhArIpaNu hoya che. ahIM ghaNo vistAra che paNa te paMcasaMgrahAdi graMthAntarathI jANavo. (upara kyA pramANe kevalI samuddAta badhA kevalI na kare) kevalI samuddAta karyA. pUrve aMtarmuhUrta kALa pramANe AvarjitakaraNa kare. arthAt mana - vacana - kAyAnA ati zubha vyApAra dvArA ghaNA karmone sattAmAMthI dUra kare. A kArya badhA ja kevalI karatA hovAthI tene 'AvazyakaraNa' athavA AyojikAkaraNa paNa kahe che. kevalI samuddAta pachI sayogI kevalI bhavopagrAhI karma kSaya karavAne mATe lezyAtIta (atyaMta aprakaMpa, paramanirjarAnuM kAraNabhuta) dhyAna svIkAravA IcchatA, yoganirodha ka2vA mAMDe temAM prathama bAdara kAyayoge 242
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha karIne bAda2 manoyoga rUMdhe, te pachI bAdara kAyayoga vaDe bAdara vacana yoga rUMdhe ane tyArapachI sUkSma kAyayoga vaDe bAdara kAyayogane ruMdhe tyAra pachI sUkSma kAyayoga vaDe sUkSma manayogane rUdhe pachI sUkSma kAyayoga vaDe ja sUkSma vacanayoga rUMdhe, sauthI chelle sUkSma kAyayogane paNa rUMdhatAM sUkSmakriyA apratipAti nAmanuM trIjuM zukaladhyAna dhyAve. A dhyAnanA sAmarthyathI mukha-nAsikA udara vigere zarIranA sarva polANa bhAgone purIne dehano trIjo bhAga saMkucIne svazarIranA 2/3 bhAga pramANa AtmA bane. A dhyAne ja vartato thako sthitighAtAdika vaDe Ayu vinA traNa karma sayogi kevalInA carama samaya lage apavartAve, carama samaye sarva karma ayogI avasthAnI sthiti samAna sthitinAM thAya. emAMthI paNa je karmano ayogI avasthAe udaya nathI tenI sthiti eka samaya uNI kare. sayogI guNaThANAnA carama samaye bemAMthI koI eka vedanIya, audArika-taijasa-kAryaNa zarIra, cha saMsthAna, prathama saMghayaNa, audArikAMgopAMga, varNacatuSka, asthira, vihAyogati dvika, pratyeka, zubha, azubha, duHsvara, susvara, nirmANa A trIza prakRtino udaya - udIraNA virAma pAme. tadanaMtara samaye jIva ayogIkevaLIguNaThANuM pAme che. teno kALa pAMca hrasvAkSara uccAra pramANa - aMtarmuhUrta mAtra hoya che. vaLI, sUkSmakriyA dhyAna pUrNa karIne vyupa2ta kriyA anivRtti nAme cothuM zukladhyAna dhyAve che. sAthe sAthe sthitighAtAdika rahita, anudayavaMta karmane vedyamAna prakRtimAM stibuka saMkrama vaDe saMkramAvIne vedate ayogI guNaThANAnA dvicarama samaya paryaMta jAya. el av ayogI guNaThANAnA dvicarama samaye devagati, deva-manuSyAnupurvI, pa zarIra, 3 aMgopAMga, 5 baMdhana, 5 saMghAtana, 6 saMghayaNa, 6 saMsthAna, varNAdi 20, banne vihAyogati, parAghAta, upaghAta, agurulaghu, ucchavAsa, nirmANa, pratyeka, aparyApta, sthira, asthira zubha, azubha, susvara, duHsvara, durbhAga, anAdeya, apayaza, nIcagotra ane bemAMthI koIpaNa eka vedanIya Ama kula 73 prakRtio sattAmAMthI saMpUrNa paNe kSaya pAme che. 11
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramohanIyanI kSapaNA have ayogI guNaThANAnA carama samaye kula 12 prakRtio rahI che temAM nAmakarmanI nava te A pramANe manuSyagati, paMcendriya jAti, trAsa, bAdara, paryApta, subhaga, Adeya, yaza ane tIrthaMkara nAmakarma tathA bemAMthI eka vedanIya uccagotra ane manuSyAyu A 12 prakRtio udayavatI che mATe tene vedato kSaya kare che. je jIvoe tIrthaMkara nAma karma bAMdhyuM ja nathI arthAt tIrthaMkara sivAyanA jIvo jinanAma vinAnI 11 prakRtio vede che ane sattAmAMthI kSaya kare che. ane anaMtara samaye ja mokSa gatine pAme che. ahIM keTalAka ema mAne che ke gati ane anupUrvI banne sAthe ja hoya ane sAthe ja jAya. ahIM manuSyagati che mATe manuSyAnupUrvI che. eTale ke 12 nahiM paNa tera prakRtio udayamAM che ane A 13 prakRtio caramasamaye eka sAthe kSaya thAya che. A ahiM manuSyAnupUrvI viSeno matAMtara jANavo. A rIte ahIM AThe karmano uttara prakRti sahitano kSaya vidhi kahIne lapaka zreNInuM varNana pUrNa karyuM. sarva karmakSaya thayA pachI anaMtara samaye pUrva prayogAdi, athavA tathAsvabhAve jIva urdhvagati kare che ane sAtarAja upara siddhazilAnI upara lokAMte sthira thAya che. ItyAdi varNana anya graMthathI jANI levuM. - A zatakanAmA paMcamakarmagraMthanuM vivaraNa vAMcI - vicArI - sarvajIvo karma rahita thAya e zubhabhAvanA. A vivaraNa lakhavAmAM chadmasthatAnA kAraNe athavA anupayoganA kAraNe jinAjJA viruddha lakhAyuM hoya to trividha kSamA yAcanA sAthe viramuM chuM. $ , G! ($ $ C D ES Iti zatakanAmA paMcamakarmagraMtha samApta
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.naM. naM je 27 - - - ? | zatakanAmA paMcamakarmagraMtha upazamazreNikama ' upazama thatI prakRti kayA guNasthAnake kula upazama . upazamAve anaM. cAra kaSAya 4 thI 7 mAM darzana mohanIyatraNa 6 thI 7 mAM napuMsakaveda me strIveda 9me hAsyAdi : cha puruSaveda apratyA-pratyA.kodha saMjavalana krodha pratyA. pratyA. mAna saMjvalana mAna apratyA. pratyA. mAyA saMjavalana mAyA apratyA. pratyA. lobha saMjavalana lobha 10 me zapabrelikama prakRtinAM nAma kyAM kSaya kare kSaya pachI sattA prakRtinI saMkhyA naraka-tiryaMca devAyuSya 1 lA guNa. thI navuM bAMdhe nahIM 145 (mokSagAmI) anaM. cAra kaSAya 4 thI 7, cAre gatimAM 141 mithyAtva mohanIya manuSyamAM 4 thI 7 140 mizra mohanIya manuSyamAM 4 thI 7 139 samyakta mohanIya cArgatimanAM 4 thI 7 138 nAmakarmanI - 13 , me guNa. 122 thisadvitrika apratyA pratyA, kaSAya 9me guNa napuMsakaveda 9me guNa 113 strIveda me guNa 112 hAsyAdi-6 106 puruSaveda 9me guNa 105 saMjvalana krodha 9me guNa 104 saMjavalana mAna bhe guNa. 103 saMjavalana lobha dazamA guNa. nidrA - pracalA : 1ranA dvaiicarama samaye jJAnA. 5, darza.4 aMta.5 12nA caramasamaye aghAtI - 73 14mA guNa. dvi carama sa. 12 zeSa - 12 14nA carama samaye anaMtara samaye mokSa je 4 4 d 114 9me guNa 8 s s2 ra ra : 15. 16. 85 17. 18. 215
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha atha zatakanAmA paMcama karmagraMthaH namia jirNa dhuvabaMdho - dayasaMtA ghAIputrapariattA, seara cauhavivAgA, luccha baMdhaviha sAmI anA vannacauteakasmA, gurulahunimiNovaghAyabhayakucchA, micchakasAyAvaraNA, vizve dhuvabaMdhi sagacatA pArA taNuvaMgAgii saMghayaNa, jAdugaIbagaipubijiyusAruM, ujajoA vaparaghA - tasavIsA goaveaNie 3yA hAsAijualadugavea - Au tevuArI adhuvabaMdhI (dhA) bhaMgA aNAIsAI, ahaMtasaMtattarA cauro paDhamabiA dhuvaudaisu, dhuvabaMdhitu taUavarajabhaMgatiga, mirjhAmi titri bhaMgA, duhAvi adhuvA turiabhaMgA pA nimiNathiraathiraaguruo- suhaasuhateakasmacavinnA nANaMtarAyadaMsaNa, miththu dhuvaudaya sagavIsA AdA zirasubhiri viSNu adhuva, baMdhI micchaviNamohadhuvabaMdhI nidevaghAyamIsa, samaM paNa navAM adhuvudayA kA tasavajJavIsasaga/a, - kama dhuvabaMdhisesa veatigaM, AgiItiga veaNi, dujuala sagarilasAsacau u8 khagaItiriduga nI, dhuvasaMtA sama mIsa maNuyadurgA, vivikkAra jiNAU, hArasaguccA adhuvasaMta palA paDhamatiguNasu miccha, niama ajayAIage bharja, sAsANe khalu samma, saMta micchAdasage vA 10 sAsaNamIsesu dhuvaM, mIsa micchAinavasu bhayaNAe, AIduge aNa niamA, bhaiA mIsAInavagaMmi11 4.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha AhAra sattagaM vA, sabaguNe bitiguNe viNA tirthaM, nobhayasaMte miccho, aMtamuhurta bhave titye 1ra kevalajualAvaraNA, paNa nidA bArasAImakasAyA, micche ti savaghAI, caunANatidaMsaNAvaraNA 13 saMjalaNa nokasAyA, vigdha ia desaghAI ya aghAI, pattayataNas8Au, tasavIsA goadugavazA 14 suranaratiguccasAya, tasadasa taNuvaMga vaIracariMsa, paraghAsaga tiriAU, vannacau pabiMdi subhakhagaI uupA bAyAla puNapagaI, apaDhamaiThANakhagaIsaMghayaNA, tiridugaasAyanIo, vaghAyaIgavigalanirayatigAnA thAvaradasa vacau%, ghAI paNayAla sahia bAsII, pAvAyaDi ni dosu vi vannAigahA suhA asuhA 17aa nAmadhuvabadhinavAM, daMsaNa paNanANa viztha parathAya, bhayakucchamicchasAsa, jiNa guNatIsA apariannA 18 taNuaTTa vea dujuala, kasAya ujjo agoaduga nidA, tasavIsAu paritA, khittavivAgasNuputhvIo 19aaaa ghaNaghAIdugoajiNA, tasiaratigasubhagadubhagacausAsa, jAtiga jiavivAgA, Au cahero bhavavilAgA nAmadhuvodaya cautaNa - vaghAyasAhAraNiarajo atigaM, puggalavivAgi baMdho, payaIThiIrasapaesa tti paranA mUla payaDINa aDasatta, - IgabaMdhesu tigni bhUgArA, appatarA tia cahero, avaThThio nahu avattavyo vararA 17
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha egAdahige bhUo, egAI UNagaMmi appataro, tammattoSvaTTiyao, paDhame samae avattavyo // 23 // nava cha cau haMse du du, ti du mohe duigavIsa sattarasaH, terasa nava paNa cau ti du, ikko nava aTTha dasa dunni245 tipaNachaaTThanavahiA, vIsA tIsegatIsa iga nAme, chassagaaTThatibaMdhA, sesesu ya ThANamikkikyuM 52pA vIsayara koDikoDI, nAme goe a sattarI mohe, tIsiyaracausu udahI, nirayasurAuMmi tittIsA // 26 // muttuM akasAyaThii, bAra muhuttA jahanna veazie, aTThaTTha nAmagoesu, sesaesa muhu Mto aa2aa vizvAvaraNa asAe, tIsaM aTTAra suhumavigatige, paDhamAgiisaMghayaNe, dasa surimesu dugavuDDI // 28 // cAlIsa kasAeluM, miulahuniNDasurahisiamahure, dasa dosa samahiA, te hAlidaMbilAINuM // 29 // dasa suhavihagaIucce, suradugathirachakkapurisaraihAse, micche sattari maNuduga, itthIsAesu pannarasa 53nA bhayakucchaaraisoe, viunvitiriuralaniyaduganIe, teapaNa athirachakke, tasacau thAvara iMga paliMdI 531aa napukukhagaisAsacaU - gurukakhaDarukSmasIyadurgAMdhe, vIsa koDAkoDI, evaiAbAha vAsasayA 32aa guru koDikoDI aMto, titkAhAraNa bhinnamuhu bAhA, lahuThii saMkhaguNUNA, naratiriANAu pallatigaM 53NA igavigala puvvakoDI, paliADasaMbaMsa Aucau amaNA, 248
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha niruvakamANa chamAsA, abAha sesANa bhavataMso 5345 lahuThiibaMdho saMjalaNa - lohapaNavizvanANaEsesu, bhinnamuhurtta te aTTha, jasucce bArasa ya sAe 53pappA doigamAso pakSo, saMjalaNitage pumadgha virasANi, sesANUkkosAo, micchattaThiIi juM laddha 536aa ayamukkoso ciMdisu, paliyADasaMkhaMsahINa lahubaMdho, kamaso paNavIsAe, pannA saya sahasa saMguNio 53aa vigalaasannisu jiThTho, kaNiTTao pallasaMkhabhAgUNo, suranirayAu samA dasa, sahassa sesAu khuDubhavaM // 38 // savvANa vi lahubaMdhe, bhinnamuhu abAha AujiTTevi, kei surAusamaM jiNa, - maMtamuhu biMti AhAra 53aa sattarasa samahiA kira, igANupANuMmi huMti khuDubhavA, sagatIsasayatihuttara, pAN puNa igamuhurttami 5405 paNasadisahasa paNasaya - chattIsA iMgamurhuttakhu'bhavA, AliANaM dosaya chappannA egakhuDubhave 5415 avi2yasammo tirthaM, AhAradugAmarAuya pamatto, micchadiThThI baMdhaI, jinruTThii sesa payaDINuM // 42 // - vigalasuhumAugatigaM, timiNuA suraviunvinirayadurga, egiMdithAvarAyava, AIsANA surukkosaM 5435 tiriuraladugujjoaM, chivaDha suraniraya sesa caugaio, AhArajiNamapuo, DaniaTTisaMjalaNapurisalahuM 5445 sAya jasuccAvaraNA, vigdha suhumo viuvvicha asannI, sannI vi Au bAyara pajyuMgiMdI u sesANaM 54pA 249
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha ukkosajahanneara, bhaMgA sAI aNAI dhuva adhuvAH cauhA sagA ajahaao, sesatige Aucausu duhA 46 caubheo ajahanno, saMjalaNAvaraNanavagavigdhANaM, sesatigi sAI adhuvo, taha uhA sesapaDINa 4chA sANAiapuvaeNta, ayarato koDikoDio na higo, baMdho nahu hINo naya, micche bhaviyarasannimi 48 jai ladhubaMdho bAyara,pakkaasaMbaguNa suhumapajjashigo, esi apajjA lahU, suhumeara - apajapajaguruu4lA lahu biapawapaje, apajearabiaguruSahigo evuM, ticauasatrisunavara, saMkhaguNo biamiNapajeupavA. to jaijiTTo baMdho, saMkhaguNo desavirahasliaro, sammacI sannicIro, ThibaMdhANakamasaMbaguNA palA savvANavi jiThiI, asubhA jaM sAIsaMkilesaNuM, arA visohio puNa, mutuM naraamaratiriAuparA suhumanigoAIpaNa prajoga bAyara ya vigalAmaNamaNA, apaksalahu paDhamaduguru, pajahasliara asaMkhaguNo paNa arajatasukkoso, pajjajahatriaru eva ThiIThANA, apajeara saMkhaguNA, paramapabie asaMkhaguNA pattA paipaNamasaMbaguNaviria apajAI ThiImasaMkhalogasamA, akjhavasAyA ahiA, sAsu Ausu asaMkhaguNA papA tirinirayatijoANaM, narabhavajua sacaupalla tesaThuM, thAvaracauThagavigalA vesu paNasIisayamayarA padA 250
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha apaDhamasaMghayaNAgiI - khagaIaNamicchaduhagathINatigaM, nianapuInthi dunIsa, parNAidisu abaMdhaThiI paramA pachA vijayAIsu gevije, tamAI dahisaya dutIsa tesaThuM, paNasII sayayabaMdho, pallatigaM suraviuviduge pa8 samayAdasaMkhakAla, tiriduganIe su Au aMtamuhu, urali asaMkhaparA, sAyaThiI puvakoDUNA palA jalahisaya paNasI, parathussAse parNAidi tasacauge, battIsa suvihagaI, pumasubhagatiguccacariMse davA asukhagaIjAIAgiI - saMghayaNAhAra nirayajoaduga, thirasubhajasathAvaradasa, napuinjIdujualamasAyaM 61 samayAdaMtamuhud, maNudugajiNavaIrauraluvaMgesa, tittIsayarA paramo, aMtamuhu lavi AujiNe pAdarA tivyo asuhasuhANe, saMkesavilohio vivajjayao, maMdaraso girimahiraya,-jalarehAsarisakasAahiM 63 cauThANAI asuho, suhasahA vigyadesaAvaraNA, pumasaMlagiduticau - ThAsarasA sesa dugamAI 64 jiMbuccharaso sahajo, duticaubhAgakaDhiikkabhAgaMto, igaThANAI asuro, asuhANa suho suhANaM tu pA tibamigathAvarAyava, suramicchA vigalasuhumanirapatigaM, tirimathuAu tirinarA,tiridugachevaTTa suranirayAdadA vikaTvisurAhAragadurga, sukhagaIvannacauteajiNasAya, samacauparaghAtasadasa, parNidizAsucca khavagA u 67 tamatamagA ujjoe, sammasurA maNuariladugavadara, 251
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha apamatto amarAuM, caGgaI micchA u sesANaM 568nA thINatigaM aNamicyuM, maMdarasuM saMjamummuho miccho, bia tiakasAya aviraya - desapamatto araisoe 56lA apamAI hAragadurga, duniddaasuvannahAsaraikucchA, bhayamuvaghAyamaputvo, aniaTTI purisasaMjalaNe 570aa vigyAvaraNe suhumo, maNutiriA suhumavigalatiga AuM, veuvvichakkamamarA, nirayA ujjoauraladurga 5715 tiriduganiaMtamatamA, jiNamavirayaniyaviNigathAvaracaM, AsuhamAyava sammo va, sAyathirasubhajasA siarAu72A tasavaRRteacaumaNu, khagaidugapaiidisAsaparaghuccuM, saMghayaNAgiInapuMthI, sugiaratimicchacaugaiA 57gA cauteavanna veaNia, - nAmaNukkosa sesadhuvabaMdhI, ghAINuM ajahanno, goe duviho imo cauhA 574u sesaMmi duhA, IMga duga - NugAI jA abhavasaMtaguNiANH khaMdhA uralociavaggaNA u taha agahaNaMtariA ApA emeva viuvvAhAra, teabhAsANupANamaNakamme, suhumA kamAvagAho, ubhrUNaMgulaasaMkhaMso 5765 ikkikkahiA siddhA - daMtaMsA aMtaresu aggahaNA, savvattha jahannuci, niaNaMtaMsAhiA jiDhDhA u7aa aMtimacauphAsadurgaMdha, - paMcavazarasakammabaMdhadala, savvajiaNaMtaguNarasa, aNujuttamaNaMtayapaesaM 5785 egapaesogADha, niasavvapaesao gaheI jio, 252
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - -- zatakanAmA paMcamakarmagraMtha thovo Au tadaMso, nAme goe samo ahio chalA viThyAvaraNe mohe, savovari veaNIye jezape, tasya phuDAM na havaI, ThiIviseleNa sesANa 80 niajAIbaddhadaliA - saMtaso hoI savaghAIbaM, bajhaMtINa vibhajaI, sesa sesANa paIsamayaM pa81 sammadarasavyaviraI, aNavisajo A daMsaMvage a, mohasamasaMtapavage, khINasajogiaraguNaseDhI 8rA guNaseDhI dalarayaNA - zusamayamudayAdasaMkhaguNaNAe, eyaguNA puNa kamaso, asaMkhaguNanirjarA jIvA paTavA paliAsaMkhaMsamuhU, sAsaNaIaraguNaaMtara haste, guru mizmi be chasaTTI, IriguNe pugaladdhato u84 uddhAraaddhakhita, palia tihA samayavAsasayasamae, kesavahAro dIvo - dahiAuTasAIparimANa 8pA daO khijo kAle, bhAve cauha duha bAyaro suhumo, hoI asaMtussapiNi, parimANo puggalaparo ghaTA uralAIsarageNaM, egajio mubaI phasia saaNu, jattiakAli sa cUlo, dave suhumo sagayarA u87aa logapaesokhiNi, samaya aNubhAgabaMdhaThANA ya, jahAha kamamaraNeNaM, puTTA khittAIyUliara 88 appayarapa DibaMdhI, ukkajogI A sannipajjato, kuNaI pae sukkosa, jahannayaM tassa vaccAsa TakA micchaajayacauAu, bitiguNaviNumohisattamicchAI, chaNahe satarasa suhumo, ajayA desA bitikasAe 90 253
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paMcamakarmagraMtha paNaaniaTTI sukhagaI, narAusurasubhagatigavilaMvidurgA, samacariMsamasAya, vaIre miccho va sammo vA 591 nidApalAdujuala - bhayakucchAtitya samyago sujaI, AhAradurga sesA, ukkosapaesagA miththo 9rA sumuNI dunni asannI, niyatigasurAusuraviuvidurga, sammo jirNa jahanna, suhumanigoAIkhaNi sesA llA daMsaNachagabhayakucchA, bitituriakasAyavighunAthANuM, mUlachagasNukkoso, cauha duhA sesi savaO L94aa seTiasaMkhirjase, jogaThThANANi paDiThiIbhe, DhiIbaMdhaxvasAyA - zubhAgaThANA asaMkhaguNA papA . tatto kammapaesA, asaMtaguNiA tao rasapTe A, jogA paDipaesa, kiMiaNubhAge kasAyAo 96aaaa caudasarajU logo, buddhikao sattarajumANaghaNo, tadahegapaesA, seDhI patharo A tatvajJo 97 aNadaMsanapusitthI, vecchikke ca purisae 2, do do egaMtarie, sarise sarisa uvasaI 98 aNamicchamasasamma, tiAuIgavigalathINatigujjoe, tirinirayathAvaradurga, sAhArAyavADanaputthI 9lA chagapumasaMjalaNA do, - nidAvigyAvaraNakhae nANI, deviMdasUrilihiaM, sayagamiNe AyasaraNaphA 100 351
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagdarzana jJAna cAritrANi mokSamArgaH jinaguNa ArAdhaka TrasTa NEM graphics 9428608279