________________
છે પ્રકૃતિઓનો અબંધકાળ છે
તિર્યચત્રિક, નરકત્રિક અને ઉદ્યોત એ સાત પ્રકૃતિનો ઉત્કૃષ્ટ અબંધકાળ પંચેન્દ્રિયને વિષે (પંચેન્દ્રિયપણામાં) છે તે કહે છે : કોઈ ત્રણ પલ્યોપમના આયુષ્યવાળો યુગલિક મનુષ્ય - તિર્યંચ પોતાના ભાવમાં ભવ સ્વભાવે આ સાત પ્રકૃતિઓ ન બાંધે. નરક, તિર્યંચમાં ઉપજવાનું નથી માટે, યુગ. માં ભવના છેલ્લા અંતર્મુ. માં સમ્યકત્વ પામે ત્યાંથી બીજો ભવ ૧ પલ્યોપમના આયુષ્યવાળા સૌધર્મ દેવલોકમાં થાય. ત્યાં સમ્યકત્વ સહિત ગયેલ હોવાથી ગુણ સ્વભાવે આ સાત પ્રકૃતિ ન બાંધે. ત્યાંથી ત્રીજા ભવ મનુષ્યમાં સમ્યક્ત સહિત આવે, ત્યાં ચારિત્ર લઈ ચોથે ભવે ૯ મા રૈવેયકમાં ૩૧ સાગરોપમની સ્થિતિવાળો દેવા થાય. ત્યાં ભવસ્વભાવે સાત પ્રકૃતિ ન બાંધે પછી સમક્તિનો કાળ વધી જવાથી દેવમાં ગયા પછી અંતર્મુહૂર્ત પછી મિથ્યાત્વ પામે. અંતે. ક્ષાયો. સમ્યકત્વપામી મરીને પાંચમાં ભવે મનુષ્યમાં ઉત્પન્ન થઈ સર્વવિરતિ અથવા દેશવિરતિપણે પાળી વચમાં મનુષ્યના ભવ કરવા પૂર્વક ત્રણ વાર અટુતમાં જાય. ૬૬ સાગરોપમ પૂરા કરીને મનુષ્યમાં આવે. અંતર્મુહૂર્ત મિશ્રપણે પામે પછી સમ્યકત્વ સહિત સર્વવિરતિ પામી બેવાર અનુત્તર વિમાને અથવા ત્રણવાર અચ્યતે ૬૬ સાગરોપમ સમ્યકત્વકાળ ફરીથી પુરે ત્યાં ગુણ સ્વભાવે આ પ્રકૃતિ ન બાંધે. અહીં સમ્યકત્વમાંથી મિથે જવાનું કર્મગ્રંથના મતે જાણવું. સિદ્ધાંતમાં સમ્યકત્વમાંથી મિથે ન જવાય પરંતુ મિથ્યાત્વમાંથી જવાય એમ કહ્યું છે.'
એ રીતે મનુષ્યના સાતભવ સહિત ચાર પલ્યોપમ અધિક (૩૧૧૬૬૬૬) ૧૬૩ સાગરોપમ સુધી આ ૭ પ્રકૃતિ ન બાંધે.
ચાર પલ્યોપમ સહિત ૧૬૩ સાગરોપમના અબંધકાળ પછી જો જીવ મોક્ષ ન જાય તો અવશ્ય મિથ્યાત્વપણું પામે અને ઉપરની સાત પ્રકૃતિનો બંધ શરૂ થઈ જાય.
૧. લાયોપશમ સમ્યક્તનો ઉત્કૃષ્ટથી નિરંતરકાળ ૬૬ સાગરોપમથી કંઈક અધિક છે. २. मिच्छता संकंती, अविरुद्धा होइ सम्ममीसेसु । મિસામો વારો], સા મિર્ઝ ન ૩ માં |(બૃહત ક.ભા.ગા.૧૧૪)
