________________
શતકનામા પંચમકર્મગ્રંથ ઉત્તરોત્તર સ્થિતિબંધ વધે તે તે સ્થિતિબંધમાં ત્રિકાળવર્તી અનેક જીવની અપેક્ષાએ અધ્યવસાયસ્થાનોની સંખ્યા ઉત્તરોત્તર યાવત્ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સુધી અધિક અધિક હોય છે. એટલે આયુષ્ય સિવાય સાત કર્મને વિષે વિશેષાધિક હોય છે. પરંતુ આયુષ્યકર્મને વિષે અસંખ્યાતગુણા હોય છે કારણકે આયુષ્યના સ્થિતિસ્થાનો થોડાં છે અને તેમાં તે અધ્યવસાયોનો સમાવેશ થાય છે માટે આયુષ્યની જઘન્યસ્થિતિનાં અસંખ્યાત લોકાકાશના પ્રદેશ જેટલા અધ્યવસાયસ્થાનો અને સમયાધિક બીજી સ્થિતિએ અસંખ્યગુણા એમ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સુધી અસંખ્ય ગુણા અધ્યવસાયસ્થાનો હોય છે.
સ્થિતિબંધના અધ્યવસાયો એટલે કર્મની સ્થિતિ બાંધવામાં કારણભૂત જે કષાયોના અંશ તે કષાયાંશનું નામ અધ્યવસાય છે.
સર્વસ્થિતિસ્થાનોના કુલ અધ્યવસાયસ્થાનો પણ અસંખ્યાતા છે. અસંખ્યાતા લોકાકાશ પ્રદેશ પ્રમાણ છે. પરંતુ એક એક સ્થિતિસ્થાનના અધ્યવસાયસ્થાનો કરતાં સર્વ સ્થિતિસ્થાનોનાં અસંખ્યગુણા છે. તેમ જાણવું.
પ્રકૃતિઓનો અબંધકાળ तिरिनिरयतिजोआणं, नरभवजुअ सचउपल्लतेसहूँ ।
थावरचउइगविगला, - यवेसु पणसीइसयमयरा ५६ ॥ - સં૫ર્ભ - ચાર પલ્યોપમસહિત
ગયRT - સાગરોપમ અર્થ - તિર્યંચત્રિક, નરકત્રિક અને ઉદ્યોત નામકર્મ (એ સાત પ્રકૃતિ) નો મનુષ્યભવો સહિત ચાર પલ્યોપમ અધિક એકસો ત્રેસઠ સાગરોપમ ઉત્કૃષ્ટ અબંધકાળ જાણવો. સ્થાવર ચતુષ્ક, એકેન્દ્રિયજાતિ, વિકસેન્દ્રિય અને આતપ નામકર્મને વિષે મનુષ્યભવ યુક્ત ચાર પલ્યોપમ અધિક એકસો પંચાશી સાગરોપમ ઉત્કૃષ્ટ અબંધકાળ જાણવો. પ૬
વિવરણ:- હવે ઉત્તર પ્રકૃતિને વિષે અબંધકાળ કહે છે. કોઈ એક પ્રકૃતિ, સતત અમુકકાળ સુધી ન બંધાય તેને (તે કાળને) તે પ્રકૃતિનો અબંધકાળ કહીએ.
T93
