________________
શતકનામા પંચમકર્મગ્રંથ ઉપશમશ્રેણિનું સ્વરૂપ
વંતરિજ઼ - એકેકના આંતરે
अणदंसनपुंसित्थी वेअच्छक्कं च पुरिसवेअं च । दो दो एगंतरिए सरिसे सरिसं उवसमेइ ॥98॥ સરિસે સરિસં - સરખે સરખાને અર્થ : ઉપશમ શ્રેણિ કરનાર અનંતાનુબંધિ કષાય, ત્રણ દર્શન મોહનીય, નપુંસક વેદ, સ્ત્રીવેદ, હાસ્યાદિષટ્ક, પુરુષવેદ અને સંજ્વલન એકેક કષાયને આંતરે બેબે કષાયો સરખે સરખાને અનુક્રમે ઉપશમાવે છે. ૫૯૮૫
ઉપશમ શ્રેણિ કરનાર પ્રથમ ઉપશમ અથવા ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત કરે છે. તેમાં ઉપશમ સમ્યક્ત્વ બે પ્રકારે પ્રાપ્ત કરાય છે.
૧) અનાદિ મિથ્યાત્વી જીવ ત્રણ ક૨ણ ક૨વા પૂર્વક પ્રાપ્ત કરે તે.
૨) ૪ થી ૭ ગુણમાં, અનં. ચાર કષાયનો ઉપશમ અથવા વિસંયોજના કરી દર્શન ત્રિકની ઉપશમના કરવા પૂર્વક, તેમાં પહેલાં અનાદિ મિથ્યાત્વી જીવ જે પ્રથમ સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત કરે છે તેનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે.
પ્રથમં (નવું) ઉપશમ સમ્યક્ત્વ
૧) કરણ કાળ પહેલા અંતર્મુહૂર્ત પૂર્વે પ્રતિસમયે અનંતગુણ વિશુદ્ધિવાળા ૨) પર્યાપ્ત સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય ચારે ગતિના જીવ આ સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત કરી શકે. ૩) સાકારોપયોગવંત
૪) ત્રણ યોગમાંથી કોઈપણ એક યોગના વ્યાપાર વાળો.
૫) તેજો’ પદ્મ અને શુક્લ એ ત્રણમાંથી કોઈપણ એક શુભલેશ્યાવાળો. ૬) પરાવર્તમાન શુભપ્રકૃતિનો બંધક
૭) અશુભ પ્રકૃતિઓના બે ઠાણીયાના બદલે ચાર ઠાણીયો રસ બાંધતો
૮) શુભ પ્રકૃતિઓના બે ઠાણીયાના બદલે ચાર ઠાણીયો રસ બાંધતો
૯) સત્તામાં પણ બંધની જેમ અશુભનો બે ઠાણીયો અને શુભનો ચાર ઠાણીયો
205
