________________
$ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધના સ્વામી છે સમયે તીર્થંકર નામકર્મનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ થાય.
મનુષ્ય - તિર્યંચ અને દેવાયુષ્ય સિવાય સર્વ પ્રકૃતિઓનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ સંક્લિષ્ટ પરિણામથી થાય છે માટે.
તીર્થંકર નામકર્મને બાંધનારાઓમાં વધારે સંક્લિષ્ટ આ જીવ હોય માટે તે સ્વામી છે. એટલે તપ્રાયોગ્ય સંક્લિષ્ટ પરિણામી નરક – મિથ્યાત્વાભિમુખ અવિરત સમ્યગદષ્ટિ મનુષ્ય હોય.
આહારકદ્ધિક તત્વાયોગ્ય સંક્લિષ્ટ પરિણામી પ્રમત્તાભિમુખ અપ્રમતયતિ. આહારકદ્ધિકનો બંધ અપ્રમત્ત અને અપૂર્વકરણ ગુણસ્થાનકમાં થાય છે. તે બેમાંથી અપ્રમત્ત ગુણસ્થાનકથી પ્રમત્ત સન્મુખ થાય ત્યારે સર્વથી વધારે સંક્લિષ્ટ હોય માટે.
જો કે ગાથામાં પ્રમત્તયતિ કહ્યો છે પરંતુ પ્રમત્તની સન્મુખ થયેલ અપ્રમત્ત તે પ્રમત્ત જેવો કહેવાય, કારણકે વર્તમાનની સમીપનો ભવિષ્યકાળ તે વર્તમાન કહેવાય. જેમ હું બોલું છું એમ હવે બોલવાનું હોય તો પણ બોલું છું એમ કહેવાય. તેમજ વળી દેવાયુષ્યનો સ્વામી પ્રમત્તયતિ છે માટે બંનેના સ્વામી પ્રમત્ત કહ્યા પરંતુ આહારકદ્ધિકનો અપ્રમતત્તિ જાણવો. : અહીં પંચસંગ્રહ દ્વાર - ૫, ગા. ૬૪ ની ટીકાનો પાઠ આ પ્રમાણે છે.
માફRવકિવચ પ્રમત્તામિra: પ્રમત્તયતિઃ || શિવશર્મસૂરિકૃતિ પ્રાચીન શતક કર્મગ્રંથ ગા. ૬૪ માં.
देवाउयं प्रमत्तो आहारक अपमत्त विरओउ || तित्थयरं च मणूसो, अविरयसम्मो समज्जेई ||
દેવાયુષ્યનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ આયુષ્યનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધવિશુદ્ધિથી બંધાય. પ્રમત્તકરતાં અપ્રમત્તે વિશુદ્ધિ વધારે હોય પરંતુ અપ્રમત્તે આયુષ્યબંધની શરૂઆત થાય નહી અને પ્રમત્તે બંધ શરૂ કરીને બાંધતો બાંધતો અપ્રમત્તે જાય તો ત્યાં પણ ૩૩ સાગરોપમ સ્થિતિબંધ થાય પરંતુ અબાધારૂપ સ્થિતિ સત્તા પ્રમત્તથી શરૂ કરતો હોવાથી ઓછી થાય માટે પૂર્વક્રાંડના ત્રીજા ભાગ સહિત ૩૩ સાગરોપમ રૂપ સ્થિતિસત્તા પ્રમત્ત ગુણસ્થાનકમાં
