________________
શતકનામા પંચમકર્મગ્રંથ આયુષ્ય બાંધવાની શરૂઆત કરે ત્યારે પ્રથમ સમયે હોય માટે દેવાયુષ્યના સ્વામી અપ્રમત્ત ન કહેતાં પ્રમત્ત કહ્યા છે. એટલે સર્વ વિશુદ્ધ અપ્રમત્તાભિમુખ પ્રમત્તયતિ પૂર્વક્રોડના ત્રીજા ભાગના પ્રથમ સમયે વર્તતા.
બાકીની ૧૧૬ ઉત્તરપ્રકૃતિનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ મિશ્રાદ્રષ્ટિ સંજ્ઞી પંચે. કરે છે. પરંતુ કેટલીક પ્રવૃત્તિઓમાં જુદી જુદી ગતિવાળા જ કરે છે. તે આગળ કહેવાય છે. ભિન્ન ભિન્ન ગતિમાં સંભવતો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ. विगलसुहुमाउगतिगं, तिरिमणुआ सुरविउवि निरयदुगं ।
एगिंदिथावरायव, आईसाणा सुरुक्कोसं ॥43 ॥ માસા - ઈશાન સુધીના
૩ોર્સ – ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બાંધે અર્થ - મિથ્યાત્વી તિર્યંચ અને મનુષ્યો - વિકલૈંદ્રિયત્રિક, સૂક્ષ્મત્રિક, આયુષ્યત્રિક, સુરદ્રિક, વૈક્રિયદ્ધિક અને નરકદ્ધિકને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિએ બાંધે છે. ઈશાન દેવલોક સુધીના દેવો એકેંદ્રિય જાતિ, સ્થાવર નામ, અને આતપ નામકર્મને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિએ બાંધે ૪૩ વિવરણ :- જે જે પ્રકૃત્તિઓનો જ્યાં જ્યાં એટલે કે જે ગતિમાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ હોય તે જણાવે છે.
વિકલેન્દ્રિયત્રિક - સૂક્ષ્મત્રિક અને નરકાયુષ્ય - દેવદિક આ નવ પ્રકૃતિઓ દેવ-નારક ન બાંધે તેમજ મનુષ્ય – તિર્યંચ અતિસંક્લિષ્ટ હોય તો નરકટ્રિક વૈક્રિયદ્રિક બાંધે માટે. તદુપ્રાયોગ્ય સંક્લિષ્ટ પરિણામી મિથ્યા. સંજ્ઞી પર્યાપ્તા મનુષ્ય – તિર્યંચ જાણવા, આયુષ્ય બહુ સંક્લિષ્ટ પરિણામથી ન બંધાય તેથી નરકાયુષ્યમાં પણ ત~ાયોગ્ય સંક્લિષ્ટ પરિણામી મિથ્યાદષ્ટિ પર્યા. સંજ્ઞી. મનુતિર્યંચ જાણવા.
નરકદ્ધિક - વૈક્રિયદ્ધિક – અતિ સંક્લિષ્ટ પરિણામી મિથ્યાદષ્ટિ પર્યાપ્ત સંજ્ઞી મનુષ્ય – તિર્યચ. '
ઉ. સ્થિતિબંધ સંક્લિષ્ટ પરિણામથી થાય અને મનુષ્ય – તિર્યંચને અતિ સંક્ષિપ્ત પરિણામ હોય ત્યારે એકે. વિકલે. અને તિર્યંચ ગતિના બદલે નરક
