________________
શતકનામા પંચમકર્મગ્રંથ
અધુવ અને જઘન્યની સાદિ. આ રીતે બન્ને બંધ સંસારમાં વારાફરતી થાય માટે બન્ને બંધ સાદિ અને અધ્રુવ બે પ્રકારે છે. પરાવર્તમાન મધ્યમ પરિણામવાળા સમ્યકત્વી કે મિથ્યાત્વી જઘન્ય રસ બાંધે, કારણકે અતિ વિશુદ્ધ પરિણામવાળા શુભ પ્રકૃતિનો ઉત્કૃષ્ટ રસબાંધે અને અતિ સંક્લિષ્ટ પરિણામવાળા અશુભ પ્રકૃતિનો ઉત્કૃષ્ટ રસ બાંધે પરાવર્તમાન પરિણામે બન્નેનો જઘન્ય રસ બંધાય. | તેજસ ચતુષ્ક વર્જીને શેષ ધ્રુવબંધી ૪૩ અશુભ પ્રકૃતિનો અજઘન્ય રસબંધ ચાર પ્રકારે છે તે આ પ્રમાણે જ્ઞાનાવરણીય-૫, દર્શનાવરણીય-૪ અને અંતરાયપ એ ૧૪ પ્રકૃતિ પાપપ્રકૃતિ છે. તેથી જઘન્ય રસ વિશુદ્ધિથી બંધાય. ક્ષપક સૂક્ષ્મ સંપરાયના ચરમસમયે આ ૧૪ પ્રકૃતિનો જઘન્ય રસ બાંધે અને ઉપશમશ્રેણીવાળો અજઘન્ય રસ બંધ કરે. ઉપશાંતમોહ ગુણઠાણે સર્વથા અબંધ થાય ત્યારે અજઘન્ય અધ્રુવ, ત્યાંથી પડી ૧૦ મે ગુણઠાણે આવે અથવા ભવક્ષયે ચોથે ગુણઠાણે આવે ત્યારે અજઘન્યની સાદિ. અનાદિકાળથી મિથ્યાત્વે રહેલાને અજઘન્ય અનાદિ અભવ્યને ધ્રુવ અને ભવ્ય જ્યારે જઘન્ય બંધ કરે અથવા ૧૧મા ગુણઠાણે અબંધ થાય ત્યારે અજઘન્ય અપ્રુવ.
સંજવલન ચાર કષાય એ પાપ પ્રકૃતિ છે તેથી જઘન્ય રસ લપકને અનિવૃત્તિ બાદરે પોતપોતાના બંધવિચ્છેદ સમયે હોય. અને ઉપશમશ્રેણીએ અજઘન્ય રસબંધ હોય, ઉપશાંત મોહે સર્વથા બંધ વિચ્છેદ થઈને પડી અનિવૃત્તિ ગુણઠાણે આવે અને અજઘન્ય રસ બાંધે ત્યારે અજઘન્યની સાદિ, અનાદિકાળથી મિથ્યાત્વે રહેલાને અજઘન્ય અનાદિ. અભવ્યને ધ્રુવ અને ભવ્ય જઘન્યરસ બંધ કરે અથવા બંધ વિચ્છેદ થાય ત્યારે અજઘન્ય અધુવ.
નિદ્રાદ્ધિક, અપ્રશસ્ત વર્ણચતુષ્ક, ભય, જુગુપ્સા અને ઉપઘાત એ નવ ધ્રુવબંધી પ્રકૃતિનો જઘન્ય રસ અપૂર્વગુણઠાણાવાળો ક્ષપક પોતાના બંધ વિચ્છેદ સમયે બાંધે અન્ય અજઘન્ય રસ બાંધે. ઉપશમશ્રેણીએ બંધવિચ્છેદ થઈ પડીને અપૂર્વગુણઠાણે બંધ સ્થાને આવે ત્યારે અજઘન્યની સાદિ, અનાદિકાળથી મિથ્યાત્વે રહેલાને અજઘન્ય અનાદિ અભવ્યને ધ્રુવ અને ભવ્ય જઘન્યરસ બાંધે ત્યારે
