________________
સ્થિતિબંધના ભાંગા ચોથા ગુણસ્થાનકમાં આવે ત્યારે અજઘન્યબંધ શરૂ થાય. તેથી અજઘન્યની સાદિ. અનાદિકાળથી મિથ્યાત્વે રહેલાને અજઘન્ય અનાદિબંધ હોય કારણકે અનાદિકાળથી મિથ્યાત્વે છે તેને જઘન્યબંધ હોય નહિ.પરંતુ ક્ષેપકને જ જઘન્યબંઘ હોય માટે અજઘન્ય બંધ જ હોય, અભવ્યને અજઘન્ય ધ્રુવબંધ હોય કારણકે અભવ્યને અજઘન્ય બંધ જ હંમેશા રહેવાનો, પરંતુ બંધ વિચ્છેદ પામશે નહિ તેથી ધ્રુવ. અને ભવ્યજીવ ઉપશમશ્રેણીમાં ૧૧ મેં ગુણસ્થાનકે અબંધસ્થાન પામે અથવા ક્ષપક જઘન્યબંધ કરે ત્યારે અજઘન્ય અપ્રૂવ થાય છે. આ પ્રમાણે સાત મૂળકર્મમાં અજઘન્યબંધ ચાર પ્રકારે છે.
ઉત્કૃષ્ટબંધ અને અનુત્કૃષ્ટબંધ સાદિ અને અધ્રુવ બે પ્રકારે છે.
અતિસંક્લિષ્ટ પરિણામી મિથ્યાષ્ટિ સંજ્ઞીને ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિ બંધ ૧ સમયથી અંતર્મુહૂર્ત સુધી થાય છે. જ્યારે ઉત્કૃષ્ટબંધ કરે ત્યારે ઉત્કૃષ્ટની સાદિ, પછી ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધને યોગ્ય પરિણામથી પતિત થાય ત્યારે ઉત્કૃષ્ટ બંધને બદલે અનુત્કૃષ્ટ બંધ કરે તેથી ઉત્કૃષ્ટ અધુવ અને અનુત્કૃષ્ટની સાદિ.
(વળી કાલાંતરે એટલે જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત પછી અને ઉત્કૃષ્ટથી અનંતકાલે અતિસંક્ષિપ્ત પરિણામી મિથ્યાષ્ટિ સંજ્ઞીપણું પામે ત્યારે ઉત્કૃષ્ટબંધ કરે તેથી અનુત્કૃષ્ટ અધુવ અને ઉત્કૃષ્ટની સાદિ આમ બંને બંધ સંસારમાં મિથ્યાત્વે વારાફરતી અનેકવાર આવે છે માટે બંને બંધ સાદિ અને અધુવ એમ બે પ્રકારે
છે.)
અહિં નિત્ય નિગોદની વિવક્ષા કરવામાં આવી નથી. નિત્ય નિગોદમાં અનાદિકાળથી અનુત્કૃષ્ટ બંધ છે. અને અનંતકાળ રહેવાનો છે. પરંતુ અનિત્ય નિગોદ આદિ (સાંવ્યવહારિક) ની વિવક્ષા કરવામાં આવી છે. એમ જણાય છે.
આયુષ્યકર્મમાં જઘન્ય આદિ ચારે ભાંગા સાદિ અને અધ્રુવ એમ બે પ્રકારે છે. કારણકે આયુષ્ય અધુવબંધી હોવાથી ભવમાં એક જ વાર બંધાય છે. માટે જઘન્ય (જઘન્ય, અજઘન્ય, ઉત્કૃષ્ટ, અનુત્કૃષ્ટ).આદિ જે બંધ કરે ત્યારે સાદિ અને અંતર્મુહૂર્ત પછી અવશ્ય અધુવ થાય છે. આયુષ્ય અંતમુહૂર્ત સુધી સતત બંધાય છે. આ પ્રમાણે ૭ કર્મમાં એક એકના ૧૦ એમ ૭૦ ભાંગા. અને આયુષ્ય
14