________________
$ વર્ગણાનું વર્ણન
છે સમયે ગ્રહણ કરે છે, કાર્મણ વર્ગણાનું સ્વરૂપ સમજાવવા માટે દારિકાદિ વર્ગણાનું સ્વરૂપ સમજાવ્યું છે. જેમ યોગ વધે તેમ કાર્મણ વર્ગણા વધારે પરમાણુવાળી અને વધારે કાશ્મણ વર્ગણાને ગ્રહણ કરે. અને જેમ યોગ ઘટે તેમ ઓછા પ્રદેશવાળી થોડી કાર્મણવર્ગણાને ગ્રહણ કરે.
આ બધી વર્ગણામાં જે અગ્રહણ યોગ્ય છે તે જેટલી જોઈએ તેના કરતા ઓછા પરમાણુની બનેલી વર્ગણા હોવાથી અગ્રહણ યોગ્ય વર્ગણા કહેવાય છે.
અહીં કાશ્મણ વર્ગણા સુધીનું વર્ણન કર્યું છે. પરંતુ જગત માં તેનાથી પણ વધારે પરમાણુની બનેલી વર્ગણાઓ છે એટલે કે પંચસંગ્રહ - કર્મપ્રકૃતિ આદિ ગ્રંથને વિષે તો તે ઉપર પણ ઘુવત્તિવે કુલ ૨૬ વર્ગણા કહી છે. પણ તેનું અહીં પ્રયોજન નથી માટે તેનું વર્ણન કર્યું નથી.
આ વર્ગણાઓ અનુક્રમે એકેક થકી સૂક્ષ્મ છે. એટલે કે ઔદારિક કરતા વૈક્રિયગ્રહણ યોગ્ય વર્ગણા સૂક્ષ્મ. એમ છેલ્લે કાર્મણ વર્ગણા સર્વથી સૂક્ષ્મ છે. અને આઠમાંની એક એક વર્ગણાની અવગાહના - ક્ષેત્રવ્યાપ્તિ અંગુલનો અસંખ્યાતમો ભાગ છે અને એક એકથી ઉણી એટલે ન્યુન ન્યુન અવગાહના વાળી છે. ઓછા પરમાણુવાળીની સ્યુલરચના હોય છે. અને જેમ જેમ પરમાણુ વધે તેમ તેમ ઘનરચના બને છે. કોઈપણ એક વર્ગણા અંગુલનો અસંખ્યાતમો ભાગ રોકે છે. ઓછા પરમાણુવાળી વર્ગણા મોટા અંગુલનો અસંખ્યાતમો ભાગની અવગાહના વાળી અને જેમ વધારે પરમાણુવાળી વર્ગણા તેમ ન્યુન ન્યુન અંગુલના અસં. ભાગની અવગાહના વાળી છે. તેમ જાણવું.
પુગલનો સ્વભાવ પૂરણ ગલન છે. તેથી અગ્રહણ યોગ્ય વર્ગણા કાયમ અગ્રહણ રહેતી નથી ગ્રહણ યોગ્ય પણ બને છે. કેટલાય પરમાણુ છુટા પડે છે અને પ્રતિક્ષણે નવા પરમાણુ જોડાય છે. તેથી સદા અગ્રહણ અથવા ગ્રહણ યોગ્ય વર્ગણા તે રૂપે રહેતી નથી. વર્ગણાનું સ્વરૂપ બદલાય પણ છે. અને કેટલોક સમય તે રૂપે રહે પણ છે. પરંતુ હંમેશ માટે તે રૂપે રહે તેવું નહી.
1.3(s
