________________
પ્રકૃતિઓનો નિરંતરબંધકાળ
9 પ્રકૃતિ એકસો પંચાશી સાગરોપમ લગે નિરંતર બંધાય.
તથા શુભવિહાયોગતિ, પુરુષવેદ, સૌભાગ્ય, સુસ્વર-આદેય ઉચ્ચગોત્ર, સમચતુરઢ સંસ્થાન એ સાત પ્રકૃતિ ૧૩૨ સાગરોપમ લગે નિરંતર બાંધે. ત્રણવાર અચુતના, બે વાર વિજ્યાદિના અને વચ્ચે મનુષ્યના ભવો કરે ત્યારે ૧૩૨ સાગરોપમ થાય ત્યાં લગે નિરંતર ૭ પ્રકૃતિ બાંધે. તે ઉપરાંતકાળ ન બાંધે.
અબંધકાળમાં જણાવ્યા મુજબ – નિરંતર બંધકાળ ૧૮૫ સાગરોપમ અને ૧૩૨ સાગરોપમનો ક્રમ જાણવો. એટલે વિસ્તાર ત્યાંથી જાણવો.
તિર્યંચતિક અને નીચગોત્રનો નિરંતર બંધકાળ જઘન્યથી એક સમય સુધી અને ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્યકાળચક્ર કહ્યો છે તે આ પ્રમાણે અગ્નિકાય અને વાયુકાય એ બે ભવસ્વભાવથી જ તિર્યંચગતિ પ્રાયોગ્ય જ બંધ કરે છે. અને તે બે એકેન્દ્રિયની કાયસ્થિતિ એટલે કે તેઉકાય અને વાઉકાયમાં વારંવાર ઉપજવાનૌ (સ્વકાય સ્થિતિનો) કાળ અસંખ્ય ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણી જેટલો છે. એટલે કે અસંખ્ય ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણી સુધી તેઉ-વાઉકાયપણે કાયમ રહે છે. નીચગોત્રનો બંધ તિર્યંચગતિના બંધ સાથે ધ્રુવ-અવશ્ય હોય તેથી નીચગોત્ર પણ સતત તેટલો કાળ બંધાય તેથી એ ૩ પ્રકૃતિનો સતત બંધકાળ અસંખ્યાતો કાળ કહ્યો. આ ત્રણે પ્રકૃતિ પરાવર્તમાન હોવાથી જઘન્યથી ૧ સમય પણ હોય. એક સમય પછી અશુભને બદલે શુભ પરિણામ આવે તો અન્યગતિ બાંધે તે અપેક્ષાએ જાણવો.
ચાર આયુષ્યનો બંધ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી અંતર્મુહૂર્ત સુધી જ હોય માટે તેનો સતત નિરંતર) બંધકાળ અંતર્મુહૂર્ત છે.
ઔદારિક શરીર નામ. સતત અસંખ્યાત પુદગલપરાવર્ત સુધી બંધાય તે કહે છે : અવ્યવહારરાશિમાંથી નીકળી વ્યવહાર રાશિને પ્રાપ્ત થયેલા ત્રસ જીવોને પુનઃ પુનઃ સૂક્ષ્મ. એકેન્દ્રિય અને બાદર એકેન્દ્રિયમાં જઈ ઉત્પન્ન થાય છે.
૧. વ્યવહાર રાશિવાળા એકેન્દ્રિયની સ્વકાયસ્થિતિ અસંખ્ય પુદ્ગલ પરાવર્તન છે. અહીં અવ્યવહાર રાશિવાળાના બંધની વિવક્ષા કરી નથી. જો તે વિવક્ષા કરીએ તો નિત્યનિગોદવાળાની અપેક્ષાએ અનાદિ અનંત સતત બંધકાળ ઘટે.
