________________
છવ્વીસ અભિધેયદ્વાર
૨૪. પ્રદેશબંધના સ્વામી ઃ- કયા કર્મના જઘન્ય પ્રદેશો ગ્રહણ કરનાર તથા ઉત્કૃષ્ટ પ્રદેશો ગ્રહણ કરનાર કયા જીવો છે તે કહેવું તે.
૨૫. ઉપશમ શ્રેણી :- મોહનીયકર્મની પ્રકૃતિઓને ઉપશમાવવાની (સત્તામાં રહેવા દઇ ઉદયમાં ન આવે એવી બનાવવાની) પધ્ધતિ તે.
૨૬. ક્ષપક શ્રેણી :- આઠે કર્મની ૧૫૮ પ્રકૃતિઓને ખપાવવાની/ક્ષય કરવાની (સત્તામાંથી પણ સર્વથા કાઢી નાખી આત્માને કર્મ રહિત બનાવાની) પધ્ધતિ તે. પ્રકૃતિબંધાદિ ચાર પ્રકારના બંધને બદલે ભૂયસ્કાર, અલ્પતર, અવસ્થિત અવક્તવ્ય તે ચાર પ્રકારે પણ બંધ છે.
અને
ભૂયસ્કાર ઃ- એકાદિ અધિક પ્રકૃતિનો બંધ તે ભૂયસ્કારબંધ. અલ્પતર ઃ- એકાદિ ન્યૂન પ્રકૃતિનો બંધ તે અલ્પતરબંધ. અવસ્થિત ઃ- તેટલીજ પ્રકૃતિઓનો બંધ તે અવસ્થિતબંધ. અવક્તવ્ય :- ‘અ' એટલે નિહ ‘વક્તવ્ય' એટલે કહેવાલાયક ભૂયસ્કાર આદિશબ્દથી ન કહેવાલાયક બંધ તે અવક્તવ્ય અથવા બંધ વિચ્છેદ થયા પછી પુનઃબંધના પહેલા સમયે અવક્તવ્યબંધ કહેવાય.
આ પ્રમાણે આ ગ્રંથમાં ૨૬ દ્વારો અભિઘેય એટલે વિષય છે. આ ગ્રંથમાં બીજા અનુબંધ સ્પષ્ટ નથી તો પણ ઉપલક્ષણથી તે અનુબંધ આ પ્રમાણે છે. ભવ્યજીવો કે જેઓ મોક્ષમાર્ગાભિમુખ થઇ જીવ અને કર્મના સંબંધનું જ્ઞાન મેળવવાની ઇચ્છાવાળા છે તેવા અજ્ઞાની જીજ્ઞાસુઓ આ ગ્રંથના અધિકારી છે. અને આ ગ્રંથ ગણધરે રચેલા આગમોમાંથી ઉધ્ધરેલ છે તેથી ગુરૂપરંપરાએ ચાલ્યો આવે છે પરંતુ પોતાની મતિ કલ્પનાથી રચેલો નથી તેથી ગુરૂપરંપરા સંબંધ જાણવો. તથા આ ગ્રંથ ભણનારને જ્ઞાન પ્રાપ્તિ, અને ભણાવનારને ઉપકાર બુધ્ધિથી થતી નિર્જરા એ શ્રોતા-વકતાનું અનુક્રમે અનંતર પ્રયોજન છે. અને બન્નેનું મોક્ષ પ્રાપ્તિ પરંપર પ્રયોજન એટલે (અંતિમફળ) છે.
ધ્રુવબંધી ૪૭ પ્રકૃતિઓ
वन्नचउते अकम्मा, गुरुलहु निमिणोवघाय भयकुच्छा ।
