________________
શતકનામા પંચમકર્મગ્રંથ યોજન થાય. આવા ઉત્સધ અંગુલના માપથી ૧ યોજનાનો લાંબો પહોળો અને ઉંડો ગોળ આકારવાળો પ્યાલો કલ્પવો. તે પ્યાલામાં દેવકુરુ - ઉત્તરકુરૂ ના યુગલિકના જનમ્યા પછી મુંડન કર્યા પછી ૭ દિવસમાં ઉગેલા બાળકના (અંગુલ પ્રમાણ) ૧ વાળના ૭ વાર આઠ કકડા કરવા. અને એ કકડાને પ્યાલામાં એવા ઠાંસી ઠાંસીને ભરવા કે ચક્રવર્તીની સેના તેની ઉપરથી ચાલી જાય તો પણ દબાય નહિ. અગ્નિ તેને અંદર પ્રવેશી બાળી શકે નહિ. પાણી અંદર જઈ તેને ભીંજવી શકે નહિ. વાયુ તેને ઉડાડી શકે નહિ. તેવા ગાઢ રીતે ભરવા તેમાં સંખ્યાત વાલાગ્ર સમાય છે. તે દરેક વાલાઝને સમયે સમયે બહાર કાઢતા જેટલા (સંખ્યાતા) સમય લાગે તેટલા (સંખ્યાતા) સમયને બાદર ઉદ્ધાર પલ્યોપમ કહેવાય. તેવા દશ કોડાકોડી પલ્યોપમનો બાદર ઉદ્ધાર સાગરોપમ થાય છે. આ બાદર ઉદ્ધાર પલ્યોપમ કે સાગરોપમનો ઉપયોગ કંઈ જ નથી પરંતુ સૂક્ષ્મને સમજવા માટે આનુ વર્ણન કર્યું છે. (૨) સૂમ ઉદ્ધાર પલ્યોપમ :- બાદર ઉદ્ધાર પલ્યોપમના પ્યાલામાં રહેલા એક એક વાલાગ્રના અસંખ્ય કકડા કરી ફરી પૂર્વની જેમ સંપૂર્ણપણે ભરવો. આ પ્યાલામાં પ્રત્યેક વાલાઝની અવગાહના સૂક્ષ્મનિગોદના ૧ શરીરથી અસંખ્યગુણ છે. અથવા તે વાલાગ્ર લગભગ પર્યાપ્ત બાદર પૃથ્વીકાયજીવના શરીર જેટલો મોટો અથવા તેવડો સૂક્ષ્મ છે. આવા ભરેલા પ્યાલામાંથી પ્રતિ સમયે એક એક વાલાગ્ર કાઢતા સંપૂર્ણ ખાલી કરતા જે સંખ્યાતાક્રોડ વર્ષ જેટલો કાળ થાય તેને સૂક્ષ્મ ઉદ્ધાર પલ્યોપમ કહેવાય છે. આવા ૧૦ ક્રોડાક્રોડ પલ્યોપમે એક સૂક્ષ્મ ઉદ્ધાર સાગરોપમ થાય છે. આવા અઢી સાગરોપમ (૨૫ ક્રોડાક્રોડ પલ્યોપમ) ના જેટલા સમય તેટલા જંબુદ્વીપ આદિથી સ્વયંભૂરમણ સુધી અસંખ્યાત દ્વીપ સમુદ્રો આ તિરસ્કૃલોકમાં છે. તેથી સૂક્ષ્મ ઉદ્ધાર પલ્યોપમ અને સૂક્ષ્મ ઉદ્ધાર સાગરોપમ
૧. ૭ વાર આઠ કકડા કરતા એક અંગુલવાલના ૨૦૯૭૧૫૨ ખંડ થાય છે. ૨. સંપૂર્ણ પ્યાલામાં ૩૩ ક્રોડ, ૭ લાખ, ૬ર બજાર, ૧૦૪ કોડાકોડ કોડા કોડી, ૨૪ લાખ ૬૫ હજાર, ૬૨૫ કોડાકોડી કોડી. ૪૨ લાખ ૧૯ હજાર ૯૬૦ કોડાકોડી ૯૭ લાખ, પ૩ હજાર ૬૦૦ ક્રોડ એટલા સંખ્યાતા હોય
165