________________
શતકનામા પંચમકર્મગ્રંથ
અનંતાનુબંધિ, મિથ્યાત્વમોહ. :- સમક્તિ ગુણને હણે છે તેથી સર્વઘાતી. અપ્રત્યાખ્યાની કષાય ઃ- દેશવિરતિ ગુણને હણે છે તેથી સર્વઘાતી. પ્રત્યાખ્યાની કષાય :- સર્વવિરતિ ગુણને હણે છે તેથી સર્વઘાતી પ્રકૃતિ છે. પ્રશ્ન :- નિદ્રા આત્માના મૂળગુણને હણતી નથી પરંતુ દર્શનાવરણીય કર્મના ક્ષાયોપશમથી પ્રગટ થયેલી દેશ દર્શન લબ્ધિને હણે છે. છતાં તેને સર્વઘાતી કેમ કહી.
જવાબ :- જોકે નિદ્રા જ્ઞાનાવરણીય અને દર્શનાવરણીયકર્મના ક્ષયોપશમથી પ્રગટ થયેલી પોતાનાથી હણવા લાયક એવી દેશ દર્શન અને જ્ઞાન લબ્ધિને હણે છે. તો પણ તે દેશ ગુણને પણ સંપૂર્ણ પણે હણે છે તેથી તે સર્વઘાતી કહી છે. દેશઘાતી-૨૫ - અઘાતી-૭૫
=
संजलण मोकसाया, विग्धं इअदेसघाइ य अघाई । पत्ते यतणुठ्ठाउ, तसवीसा गोअदुगवन्ना ॥ १४ ॥ રૂઞ = એ વન્ના = વર્ણચતુષ્ક અર્થ :- સંજવલન કષાયો, નવનોકષાયો અને પાંચ અંતરાય એ (૨૫) દેશઘાતી જાણવી. આઠ પ્રત્યેક પ્રકૃતિ તથા શરીરાદિ' અષ્ટક, ચાર આયુષ્ય, ત્રસવીશક ગોત્રદ્ધિક અને વર્ણ ચતુષ્ક એ (ઉપ પ્રકૃતિ) અઘાતી જાણવી a૧૪n દેશઘાતી :- પોતાનાથી હણવાલાયક આત્માના ગુણને દેશથી હણે તે અથવા જેનો ઉદય અને ક્ષયોપશમ સાથે હોઇ શકે (અવિરોધિ હોય) તે દેશઘાતી પ્રકૃતિ
છે.
કઇ પ્રકૃતિ કયા ગુણ ને હણે
મતિજ્ઞાનાવરણીય - મતિજ્ઞાનને દેશથી હણે છે. શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય - શ્રુતજ્ઞાનને દેશથી હણે છે. અવધિજ્ઞાનાવરણીય - અવધિજ્ઞાનને દેશથી હણે છે.
૧. શરીરાદિ અષ્ટક :- પાંચશરીર, ત્રણઉપાંગ, ૬ સંસ્થાન, ૬ સંઘયણ, પાંચજાતિ, ચારગતિ, બે વિહાયોગતિ, ૪ આનુપૂર્વિ
૨. ત્રસવિશક :- સ્થાવક દશક અને ત્રસદશક.
23
