Book Title: Parv Mahima Darshan
Author(s): Anandsagarsuri
Publisher: Agamoddharak Pravachan Prakashan Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023327/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mahimA pharI ASADhI cAturmAsta sI * akSaya tRtIyA (ITTTTTTTT aSTAhisfkA Ama Ava * payuSaNA aA tatIyA * mahAvIra viddhAraka vAmI che divALI ) hAvIra 676makalyANaka jagamoha, ema pANI dazamI * " 99che . kArtikI che In Thi || / cAturmAsI koDa ekAdazI, pI * kArtikI pUrNimA * (/67 ibika [ sA nokhA ' thAuM !' pravacanakAra ' ogasaddhArake AcArya bhagavata | 'zrI Anada sAgara sUrIzvarajI mahArAja kAzakaH zrI DImaoNdvA2ka pravaB61 prakAza6L sabhiti-muMbAI, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA karI pATI cAturmAsI - eka paNa maNi phiDakI A paDhiI cAla Aii pavaeN * paryuSANA. na tatIthI * mahAvIra che jAmI divALI 2, hAmoddhAra; hAvIra 676makalyANaka nitya III | darzana gIpha rI6i1 paMca/ 140183 NIN S - cAturmAsI phall 1/* kAtilI parvimAM 1 'bhA * mauna eNkAdarI pATabig ( si de. umare sA (khaJkhA . cA u zA" erin pravacanakAra * AgamAdAraka AcArya bhagavata zrI AnaMda sAgara surIzvarajI mahArAja prakAzaka: zrI svAmioNbA2ka pravana prakAza6 Tasamiti-muMbaI.. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana saMyukta saMskaraNa prathama nakala 1000 aSADha, 2037 julAI 1981 kiMmata : rU. 25-00 saMkalana ane vyavasthA lAlacaMda khetazIbhAI zAha (vAdavALA) bI. e. (onarsa), bI. TI., esa.TI. sI. 16, zatruMjaya sosAyaTI zanina baru ja me tArAyaNanagara 4 pAlaDI, amadAvAda-380007 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana pravacanakAra 5, 5. AgAmoddhAraka AcArya deveza zrI AnandasAgara surIzvarajI mahArAja prakAzana preraNadAtA pa. pU. prazAnta tapobhUti AcArya bhagavaMta zrI darzanasAgara sUrIzvarajI mahArAja saMpAdaka pa. pU. saMgahana premI gaNivarya zrI nityadaya sAgarajI mahArAja prakAzaka zrI ArAmoddhAraka pravacana prakAzana samitiC/o zrI amaracaMda ratanacaMda jhaverI 77/e, vAlakezvara roDa, muMbaI - 6 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApti sthAna 1. zeTha zrI amaraca da ratanacaMda jhaverI 77/e, vAlakezvara-muMbaI-6 2. zrI AgamahAraka saMsthA gopIpurA, AgamamaMdira roDa sUrata 3. zrI somacaMda DI. zAha jIvana nivAsa sAme pAlItANuM (saurASTra) *** 4. zrI sevaMtIlAla jaina mahAjanagalI, jhaverI bajAra muMbaI-2 5. sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAna - ratanapoLa, amadAvAda-1 6. zrI pArzva prakAzana nIzALa - bIje mALa a - jhaverIvADa, rIlIphareDa amadAvAda-1 * muka rAjubhAI sI. zAha kenimeka prinTarsa mAmunAyakanI paLa, gAMdhIreDa. amadAvAda-1 zrI jagadIzabhAI zAha palaka TAIpa senTara nagarazeThanA vaMDAmAM , ghIkAMTA roDa, amadAvAda-1 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d desi p GGDa | parama pUjya AgamAraka AcArya bhagavaMta zrI sAgarAnaMda sUrIzvarajI mahArAja sAheba DOG gosts : Fosts khastions &100 x D & jI jeozrI A rIte dhyAnastha avasthAmAM paMdara divasa rahI saMvata 200 6nA vaizAkha vada pAMcamanA roja bapore 4-32 kalAke samAdhipUrva ka kALadharma pAmyA. sthaLa : lImaDAne upAzraya, gopIpurA surata DET DOO DODODO DOADODO DO ojha Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya bhagavaMta zrI darzanasAgara surIzvarajI mahArAja sAheba 6 2222222250thI thI ; 28 2 9 30 BC1912 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana parva prakAza paMtha * prakAzakIya nivedana * saMpAdakIya nivedana * samasta jaina saMghane vinaMtI * sahAyaka mahAnubhAvonAM nAma A parvane pavitra ane preraka prakAza vibhAga-1 * upakrama A pravacanakAra maharSine TUMka paricaya aSADha cAturmAsika vyAkhyAna * zrI aSADha cAturmAsika vyAkhyAna aSTADhiMkA vyAkhyAna-1 aSTAhikA vyAkhyAna-2 * apUDAI vyAkhyAna-3 aSTAhnikA mAhAsya-1 * aTUThAI vyAkhyAna-2 aSTAphrikA pravacana-3 153 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S 174 188 196 204 * divALI parva vyAkhyAna-1 * divALI parva vyAkhyAna-2 * divALI parva vyAkhyAna-3 * aMtima dezana-1 A aMtima dezanA-2 * divALI mAtAo ane svapnano phaLAdeza * dipAvalikA parvane divya mahimA * bhagavAna gautamasvAmIjInuM kevalajJAna vibhAga-2 212 222 259 262 che. ' 9 ' 0 109 *** 115 * jJAna paMcamI vyAkhyAna-1 A jJAna paMcamI vyAkhyAna-2 A jJAna paMcamI vyAkhyAna-3 * jJAna paMcamI dezanA * bhAdaravA sudI pAMcamanuM parva tithipaNuM * cAturmAsa parivartana vyAkhyAna * zrI siddhagirino mahimA ane kArtikI pUrNimA * cAturmAsa parivartana vyAkhyAna (sAdharmika bhakti) * kArtikI pUrNimA dezanA * ekAdazI parva dezanA mauna ekAdazI * garama zAsanapati mahAvIra deva * mahAvIra-janma kalyANaka * akSaya tRtIyA 5va mAhAtamya * zrI siddhakSetranI mahattA 120 131 144 155 184 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navapada vibhAga * zrI siddhacakra aMge kaMIka upayogI * zrI siddhacakranAM vyAkhyAno-1 * zrI arihaMta pada-vyAkhyAna-2 zrI siddha pada vyAkhyAna * zrI AcArya pada vyAkhyAna * zrI upAdhyAya pada vyAkhyAna * zrI sAdhu pada vyAkhyAna zrI darzana pada vyAkhyAna * zrI jJAna pada vyAkhyAna * zrI cAritra pada vyAkhyAna * zrI tapa 56 vyAkhyAna ja he prabhu ! Apa sivAya bIjo koI mAru duHkha jANatA nathI, paraMtu tame te jANatA chatAM paNa upekSA kare che. tethI have ane huM kayAM jaIne bUma pADuM ? mATe je mAruM duHkha raheze te he nAtha ! jagata prabhu ! e tamArI ja hAni che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 prakAzakIya nivedana Wan "suratanA sAgarajI" AvA hulAmaNA nAmathI jaina jagatamAM suprasiddha thayela jIvana paryaM``ta ekale hAthe AgamAne mudrita karAvI. zIlA ane tAmrapatra upara AgamA utkINu karAvI AgamAne surakSitatA ApanAra AgamAddhAraka pa. pU. AcArya deva zrI AnaMdasAgara surIzvarajI ma.nA tAttvika, mArmi ka ane mahattvapUrNa vyAkhyAneAnI temanA vidvAna ziSya-praziSyAe noMdha karI aneka pustaka tathA siddhacakra patra dvArA tattvajJonI tRSAne dUra karI hatI. paraMtu temanAM ghaNAM pustaka! atyAre aprApya hAvAthI aneka sa MghA, sagRhasthA ne zramaNabhagava tA avAranavAra patra dvArA amAne preraNA ApatA. seAnAmAM sugaMdhanI jema cAlu varSe amArA prabala puNyAye zeTha zrI jhaveracaMda pratApaca4 zrI supArzvanAtha jaina saMgha upAzrayamAM prazAnta tapAsmRti parama pU. AcArya deveza zrI darzana sAgarasUrIzvarajI ma. tathA teozrInA ziSya saMga++napremI gaNivaya zrI nityeyasAgarajI mahArAjanuM amAre tyAM cAturmAsa thayuM ane mAlamumukSu dipakakumAranI dikSA paNa thai. tyAra bAda Agama maMdiranA TrasTI gaNu tathA pU. gurudeva zrInA bhakatavatra ne jaNAyuM ke pU. AcArya deva zrInA pravacananA pustakAnI jainasamAjamAM atyaMta mAMga che. tA tene paripUrNa karavA ceAgya nirNaya levAnI vAta karI. pU. AcArya deva zrInI preraNAthI ane zAsanapakSanA aneka AcAya bhagavaMtazrIonA zubha AzIrvAdathI zubhasya zIghram" nyAye tAtkAlika nirNaya laine 'gameEAraka pravacana prakAzana samiti'nI sthApanA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI ane te mATe prabhAvatIbena chaganalAla sarakArane suMdara sahakAra prApta thaye ne temaNe saMsthAnA sthaMbha banavAnuM svIkAryuM. aneka saMgha, saMsthAo temaja bhAvike taraphathI Arthika sahakAra prApta thaye. zrI puSpasena pAnAcaMda jhaverI tathA zrI niraMjanabhAI cokasInA satata prayatnathI ame A kArya karavA utsAhita thayA. ane pratikULatA hovA chatAM zrI lAlacaMdabhAI ke. zAhe mudraNa aMgenI saMpUrNa javAbadArI uThAvI lIdhI. prastuta prakAzana tathA mudraNamAM pU. zrI AcArya bhagavaMta tathA teonA ziSyane tathA Arthika rIte sahAya ApanAra saMghone tathA A granthanA kAryamAM je koIpaNarUpe sahaga ApanAra mahAnubhAve pratye jeTalI katajJatA vyakata karIe teTalI ochI che. atyaMta kALajI rAkhavA chatAM mudraNadoSa ke draSTi doSa rahI gayela azuddhinuM saMzodhana karI sudhArI vAMcavA vinavuM chuM. lI. saMghasevaka amaracaMda ratanacaMda jhaverI. 77e, vAlakezvara reDa muMbaI 6 phena naM. 27071ra ophIsa naM. 816868 ghara Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - soMpAdakIya nivedana he saMskRtinA vikAsamAM sAhityanuM anAkhuM sthAna che. sAhitya dvArA vicArAnA pravAha jagatamAM phelAya che. mArI tathA mArA pU. gurudevazrInI evI bhAvanA hatI ke je mahApuruSe saMpUrNa jIvana Agama sAhityanI sevAmAM samarpita karyuM' ane AgamenI cAvIe samAna tattvathI yukta pravacanA dvArA samAja upara anekAneka upakArA karyAM, te mahApuruSonA pravacaneAnA pustake teozrInA vidvAna, ziSyapraziSyAe aneka sAMsthAe ne soMghA dvArA bahAra paDAvI samAja upara aneka upakAra karela che. paraMtu temAMnA ghaNAkharA atyAre alabhya che ane keTalAka amudrita paNa che tethI tattvajajJAsue! nirAzA anubhavI rahyA che. te nirAzA dUra karI eka sasthAnI sthApanA karI, kramasara mudrita- amudrita tamAma pravacanAne punaH mudraNa karAvavAnA vicAra| hatA. dhyAdezI bhAvanA siddhibhavati tAdezI" mAnasazAstranA niyama mujaba e AMdolane ja jANe asara na karI hAya tema AgamamaMdiranA kAya aMge pU. Agama ddhArakazrInA bhaktava ne TrasTIgaNunI vAlakezvara zrI amaraca Mda ratanacaMda jhaverIne tyAM mITIMga thaI. te mITIMgamAM AgamAddhAraka zrInAM pravacana prakAzana karavA mATe me' preraNA karI anetyAM " AgamAddhAraka pravacana prakAzana samiti" sthApana karavAnA niNa ya thayeA. ane pU. vartamAna gacchAdhipati pU. A. zrI hemasAgarasUrIzvarajI ma.sA., pU. AcAya devazrI devendra sAgara sUrIzvarajI ma. sA. ane pU. AcA kailAsasAgara sUrIzvarajI ma. sA.nA AzIrvAda prApta thayA A. zrI. kaMcanasAgara surIzvarajI ma. sA. nuM mA darzIna paNa prApta Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 thayuM. dhArmika ane sAmAjika kSetre prasiddhine prApta thayela zAsananI anekavidha sevAo karavApUrvaka aneka saMsthAonuM sucArU saMcAlana karanAra, varSo sudhI AgadvArakazrInI vANInuM pAna karanAra ane Agama dvArakazrInI aneka saMsthAomAM agragaNya sevA ApanAra zrI anubhAI cImanalAla, zrI amaracaMda ratanacaMda jhaverI, zrI zAnticaMda chaganabhAI jhaverI, zrI puSpasena pAnAcaMda jhaverI, zrI niraMjana gulAbacaMda cekasI, zrI maphatalAla jhaveracaMda paMDita, zrI phulacaMda je. vakhArIyA jevA suvikhyAta utsAhI karmaTha kAryakartAo paNa A saMsthAne prApta thayA. eTaluM ja nahi paNa aneka saMgha, saMsthAo ane vyaktio taraphathI paNa Arthika sahakAra prApta thaye. A rIte amArI IcchAne tAtkAlika nyAya maLe jethI A kArya AgaLa vadhyuM. parvavyAkhyAna", "parva dezanA", parva mAhAtmya A traNe pustakonuM A navuM saMskaraNa parva mahimA darzana" che. bIjAM parva saMbaMdhI vyAkhyAne je siddhacakra mAsikamAM chapAyela temAMthI paNa A pustakamAM samAveza thaye che. anekavidha pratikULatAo hovA chatAM mudraNa aMgenI saMpUrNa javAbadArI zrI lAlacaMdabhAI ke. zAhe saMbhALI lIdhI che, jethI A kAryane sAro vega maLela che. mArA dareka kAryomAM saMpUrNa sahAyaka bananAra gaNizrI naradevasAgarajI ma. sA., gaNizrI azoka sAgarajI ma. sA., munirAjazrI caMdrAnana sAgarajI ma. sA., munirAjazrI kalpavardhana sAgarajI ma. sA. tema ja bAlamunirAjazrI divyAnaMda sAgarajIne pUrNa sahakAra paNa beMdhapAtra che. vAlakezvara muMbaI lI. nityadaya sAgara gaNi. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: pa. pU. A. :- : zrI AnandasAgarasUrIzvarebhyo nama: zrI ArAmoddhAraka pravacana prakAzana samiti nI samasta jaina saMghane namra vinaMtI :* AgamazAstra jainasAhityane mULabhUta khajAne che. sarva pramANamAM AgamapramANu" paNa mahatvanuM pramANa che. sarvajJa vItarAga paramAtmAe arthathI ApelI dezanAne gaNadhara bhagavaMtee sUtrabaddha karIne gUMthI che. sacarAcara jagatanA sarva dravya guNa paryAthI sabhara jJAnanA khajAnA samA Aga vikamanI pAMcamI zatAbdimAM vallabhIpuramAM zrI devaddhigaNi kSamA zramaNanI nizrAmAM pustakArUDha thayA. aneka bahuzrutajJAnI gItArthIe cUrNa, TIkAo vagere lakhIne Agamika abhyAsamAM vRddhi karI. A Agamika mahApuruSonI paraMparAmAM vIsamI sadImAM AgaddhAraka paramazraddheya pU. AnandasAgarasUrIzvarajI mahArAjanuM nAma khUba ja mahattvanuM rahyuM che. pUjyazrIe jIvanabhara satata sakhata parizrama laIne AgamonuM saMzodhana karIne punarmudraNa karAvyuM. eTaluM ja nahIM, kiMtu pitAnA agAdha UMDA abhyAsathI Aga upara pravacana ApIne aneka AtmAene tAryA che. AvA Agamika tAtvika pUjyazrInAM pravacane teozrInA ziSya-prazie lakhIne, saMkalana karIne saMghanA lAbhArthe pustakorupe prakAzita paNa karyA hatAM. paraMtu Aje temAMnA ghaNA maLatAM nathI. tethI nirAzA anubhavIne Agamika, tAtvika bodhathI samAja vaMcita rahe che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavaMgaveSaNA mATe AgAmika abhyAsa tathA sAhitya sAmagrI paNa eTalI ja ja jarUrI che. pU. Agama dvArakazrInA pravacanee saMgha upara mahAna upakAra karyo che, aneka jijJAsuonI jijJAsA saMtoSI che. paraMtu Aje pUjyazrInuM Agamika pravacana sAhitya upalabdha na hovAthI ane sAdhusAvI, zrAvaka, zrAvikAomAM AgameddhArakazrInA pravacananI mAMga adhika hevAthI pa. pU. prazAnta tapobhUti A. zrI darzana sAgarasUri ma. tathA teonA ziSya saMgaThThanapremI nityadayasAgarajI gaNie amAruM dhyAna devuM ane teozrInI preraNAthI pUjyazrInA pragaTa-apragaTa sarva pravacanasAhityane punarmudraNa karIne kramasara prakAzamAM lAvavAne nirNaya karyo che ane pravacana sAhityane punarmudraNa karAvavA mATe AgAme ddhAraka pravacana prakAzana samitinI sthApanA karavAmAM AvI che ane sarva zreyaskArI AvI Agamika sevAno lAbha levA mATe nIcenI yejanAo mukavAmAM Ave che. rU. 5001) pAMca hajAra eka ApanAra zratasamuddhAraka kahevAze ne temane pheTo pustakomAM chApavAmAM Avaze. saMsthAnAM sarva temane prakAzane maLaze. rU. 1001) eka hajAra eka ApanAra saMsthAnA AjIvana sabhya kahevAze ane saMsthA taraphathI bahAra pADela pustaka bheTa maLaze. rU. 501) pAMcase eka ApanAra dAtAnuM nAma, pustakamAM chApavAmAM Avaze ane saMsthA taraphathI bahAra paDela pustaka bheTa maLaze. A mahAna kArya zrI saMghe tathA dAnavIronI sahAyathI ja thaI zake, tethI ApanA, tathA zrI saMghanA jJAnakhAtAmAMthI bane teTalI vadhumAM vadhu rakama mokalI lAbha levA namra vinaMtI che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lI. AgaddhAraka pravacana prakAzana samiti TrasTI gaNa (DrAphaTa athavA cekathI nIcenA sthaLe rakama mokalI zakAze ) (1) zrI amaracaMda ratanacaMda jhaverI 707, sToka ekSaceMja, TAvara zerabajAra, dalAla sTrITa, muMbaI-400 023. phena : 27071ra (2) zrI pupasena pAnAcaMda jhaverI C/o bhAvanA phebrIkSa, 336, kAlabAdevI reDa, muMbaI-400 002. phena H 319729 (3) zrI zAnticaMda chaganabhAI jhaverI C/o. Agama ddhAraka saMsthA gopIpurA, Agama maMdira roDa, surata-2 phena : 28149 (4) zrI anubhAI cImanalAla enDa bradharsa The. 503/3, pAMcakuvA, amadAvAda 380 002. phena H 388095 TrasTI gaNa 1 zrI amaracaMda ratanacaMda jhaverI - muMbaI 2 zrI puSpasena pAnAcaMda jhaverI - muMbaI 3 zrI niraMjana gulAbacaMda cekasI - muMbaI 4 zrI zAnticaMda chaganabhAI jhaverI - surata 5 zrI kulacaMda je. vakhArIA - surata 6 zrI anubhAI cImanalAla zAha - amadAvAda 7 zrI maphatalAla jhaveracaMda paMDita - amadAvAda Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Agama dvAraka pravacana prakAzana samiti sahAyaka mahAnubhAvonAM nAma mutasamuddhAraka 0 zrI. prabhAvatIbena chaganalAla sarakAra muMbaI-60 zeThazrI motIzAha zrI AdIzvarajI jaina Tempala bhAyakhalA 0 zeThazrI metIzAha amIcaMda sAkaracaMda cerITebala TrasTa-pAlItANA 0 zrI vijayadevasUra saMghanI peDhI-geDIjI mahArAja jaina derAsara dharmAdA khAtAo muMbaI 0 vAlakezvara supArzvanAtha jaina saMgha upAzraya muMbaI 0 zeTha jhaveracaMda pratApacaMda supArzvanAtha jaina saMgha upAzraya muMbaI-vAlakezvara 0 zrI matI dharamakAMTA jhaverIbhAIo muMbaI 0 zrI bhavAnIpura jaina . mU. saMgha kalakattA 0 zeThazrI ratanacaMda gulAbacaMda jaina dharmazALA nAgajI bhUdaranI poLa amadAvAda 0 zeThazrI phUlacaMda je. vakhArIyA. zratarakSaka 0 zrI kalyANa pArzvanAtha jainasaMgha pATI muMbaI 0 zrI sAMtAkrujha jaina saMgha enDrujha roDa muMbaI 0 zrI mulunDa jaina saMghanI peDhI. muluMDa 0 zrI pATaNamaMDala jana saMgha marInaDrAIva muMbaI 0 zrI zAmaLAnI poLa jaina saMgha amadAvAda zruta sahAyaka 0 zrI parama AnaMda janasaMgha (5-pU. A. zrI kaMcanasAgara sUrinI preraNAthI) amadAvAda, 0 zrI mIThAbhAI kalyANacaMda dharmaphaMDa (gaNi zrI naradevasAgarajInI preraNAthI) kapaDavaMja surata Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 0 zrI AdarIyANA vIzAzrImAlI jainasaMgha-AdarIyANA. 0 zrI khAnapura jainasaMgha amadAvAda. (gaNizrI mahAyazasAgarajInI preraNAthI) zrI tIrthaMraMjanavihAra. khAnapura-amadAvAda (sAdhvIjI ma. zrI guNAdayAzrIjInI preraNAthI O 0 zrI embe meTala enDa enjITulsa kaMpanI muMbaI muMbaI 0 zrI prInsesa sTrITa luhAracAla jainasaMgha ha 0 zrI bhAnDupa jainasaMgha (NizrI jItendrasAgarajI ma.nI preraNAthI) 0 zrI rAjasthAna jainasaMgha-DuMgarI 0 zrI tapAgaccha jainasa ghanI peDhI 0 zrI kAntilAla kAlIdAsa-zAmaLAnI pALa- muMbai jayapura (rAjarathAna) amadAvAda 0 zrI mIklevA jainasaMgha (pa. pU. AcAryadevazrI vijaya indradinta sUrIzvarajInI preraNAthI) 0 zrI seAjata jainasaMgha-(zrI ratnatrayAzrInI preraNAthI) 0 zrI navaraMgapurA jainasaMgha amadAvAda (zrI praviNAzrInI preraNAthI) 0 zrI lIMbaDI jainasaMgha (munizrI nyAya nasAgaranI preraNAthI) ~ zrI jaina zve. mU. tapagacchasaMgha (rgANu zrI naradevasAgarajInI preraNAthI.) * * je mahAna puruSo che te meTA dAtAne devAvALA hoya che, jyAre he prabhu ! tame meTA che! tethI tamArI pAse mAre bIjuM kaMI mAgavAnI IcchA nathI mATe he zreSTha kRpAnidhi ! tema evuM kare ke hu. mahAmahane jItavA mATe samatha thAuM. XXX Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * parvane pavitra ne preraka prakAza dareka dharmamAM pa ne tahevAre hoya che. rASTramAM rASTrIya tahevAra samAja mATe sAmAjika ne dharma mATe dhArmika tahevAra hoya che. jaina dharmanA parve lokettara che, jyAre anya dharmanA pa laukika che. jaina dharmanA parvanuM mukhya lakSya tyAga, tapa ane saMyama ne mekSa prApti che. anya dharmanuM mukhya lakSya bhaMga ne svarga prAptinuM hoya che. jaina dharmanA parvemAM dehadamana, Atma zuddhi, vicAra zuddhi para bhAra mUkAyela che. anya dharmanA parvemAM dehanA lAlanapAlana para bhAra mUkAyelo che. jaina dharmanA parvemAM pratikULatAne sukha mAnela che, jyAre anya dharmomAM pratikULatAne duHkha mAne che. jaina dharmamAM duHkhane pratikAra nathI karavAmAM Avato, tene saharSa svIkAra-sanmAna thAya che te nirjarA rUpe svIkArAya che. duHkhamAM sahanazIlatA te siddhinuM sopAna che. sahanazIlatA-samatA-zAMtie aneka AtmAone siddhipada apAvela che. dareka parvanuM, tahevAranuM, anuSThAnanuM, kriyAnuM ekra ja lakSya biMdu. siddhapada-anAhArI pada-parama ucca pada hoya che. anya dharmamAM AvI AgavI ucca AdhyAtmika bhUmikA bhAgye ja prApta karAyela hoya che. AvAM pa jaina zAsananI prabhAvanA arthe che. tenuM vizada, vistRta ne vimala digdarzana pa. pU Agama ddhAraka AcArya bhagavaMte samAcita vyAkhyAna dvArA karAvela che te bhUtakALamAM chapAyela che. tevAM traNa pustakanAM vyAkhyAnenuM saMkalana ahIM A parva mahimA dazana" mAM karavAmAM AvyuM che. AnA preraNAdAtA che pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI darzana sAgara sUrIzvarajI mahArAja sAheba. AnA saMpAdaka che pa. pU. saMgaThThana premI gaNivarya zrI nityadaya sAgarajI mahArAja tathA temanA sadupadeza-preraNA-protsAhana ane puruSArthathI zrI AgaddhAraka pravacana prakAzana samitinuM sarjana thayuM. temAM pramukhazrI tathA anyasabhyae aMgata ne AtmIya rasa darzAvyo che. sArA ravAnA thayA che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 traNa pustake mAM rahela vyAkhyAnenuM saMkalana karavAne pavitra kAryane lAbha pa. pU. AcArya bhagavaMtanI asIma kRpAthI mane maLe. tene yathArtha svarUpe nirUpavA meM prayatna karyo che. eka parva para be be-traNa traNa vyAkhyAne che. jarUra kayAMka punarAvartana thaze. te punarAvartana zeraDIne cUsavA jevuM miSTa ne madhura banaze. punarAvartana vicArane puSTa kare che, prasaMge para vividha prakAza pAthare che. daSTAMta vividha daSTikoNathI jovA-jANavA maLe che. pa. pU. Agama dvArakanI vivecana-pravacana zailI anerI meghadhanuSanI jevI bhAta pADe che. sAmAnya jIvanane sparzI jAya tevAM udAharaNe vacane, kahevata vAcanane samRddha banAve che. A "parva mahimA darzana"nuM mukhapRSTha pa. pU. Agama dvArakanA vicAranuM pratyakSa sarjana che. Agamo ddhArake jJAna-dIpaka pragaTAvyA nityadarzana mATe-nitya jIvana prakAzita karavA mATe. jJAna e prakAza che, te prakAza jIvanamAM anerA mArgadarzana tarIke banI rahe che. jarUra mudraNa doSane saMbhava che. paNa chatAMya sujJa zraddhALu tene saMtavya gaNI chAzamAMthI navanIta prApta karaze ne jIvanane navajIvana anAvaze. A "parva mahimA darzane joyA-jANyA-anubhavyA bAda vAMcakanA AtmAne ane AMtarika AnaMda prApta thaze. jIvanane urdhvagAmI anAvavA mATe parva che. parvanI mahattA ne miSTatA jIvanane mekSa paMthe jarUra vALaze, anekanA AtmAne sarva viratinA paMthe laI jaze, jIvanane dhanya banAvavAne sonerI rAja mArga darzAvaze. AmAM je kAMI kSati haze te mArA chaghathapaNAne kAraNe che. te te mATe sarva sahRdayI samakSa micchAmi dukkaDaM prArtha chuM. jinAjJA viruddha kAMI paNa lakhAyuM hoya te mATe kSamA yAcuM chuM. 16, zatrujya sosAyaTI lAlacaMda ke. zAha (vodavALA) pAlaDI, amadAvAda-7 bI. e. (onarsa), bI. TI, esa. TI. sI. 1-7-81 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana vibhAga-1 gaja ' ' pravacanakAra pa. pU. AcArya deveza zrI AnaMda sAgarasUrIzvarajI mahArAja prakAzana preraNAdAtA pa. pU. zAMtimUrti taponidhi AcArya deveza zrI darzana sAgarasUrIzvarajI. mahArAja saMpAdaka - pU. saMgaThThana premI gaNivarya zrI nityadaya sAgarajI mahArAja Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana parvone prakAza X ASADhI cAturmAsI * aSTAhnikA (paryuSaNa parva) dipAvalI parva prakAzaka :zrI AgaThAraka pravacana prakAzana samiti-muMbaI 77/e, vAlakezvara muMbaI-6 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u pa ka ma ( hIrAlAla ra. kApaDiyA ema. e.) artha-saMskRtamAM parvana" zabda che. ene gujarAtImAM "parva kahe che. AnA pAMca artha che: (1) granthane bhAga, (2) AThama, caudaza, pUnama ane amAsa e paikI eka tithi, (3) pavitra divasa, (4) tahevAra ane (5) sAMThAne eka gAMThAthI bIjA gAMThA sudhIno bhAga, A pAMca arthomAMthI trIje ane cothA artha ane khAsa karIne cothe atha ane amuka apekSAe bIjo artha A pustakanA parvamahimA darzana nAmamAM rahelA parvanuM ghotana kare che, ahIM huM jaina parvonI eka kAmacalAu sUci rajU karuM chuM - kArtika suda paDavo, jJAnapaMcamI, kArtika suda caudaza (mAsI caudaza), kArtikI pUnama, mauna-ekAdazI, poSadazamI, merudazI, phAgaNa suda caudaza (cAmAsI caudaza), catro oLI, caitra suda teraza, citrI pUnama, akhAtrIja, aSADa suda caudaza (comAsI caudaza), paryuSaNa, AsonI ALI ane dIvALI. vagIkaraNa-janonAM keTalAMka pa vArSika che te keTalAka mAsika che. upara gaNAvAyelA tamAma parvo e vArSika parva che. AThama, caudaza vagere tithio mAsika parva che. jena gaNanA-jana zAstrakAre kALane vyavahAra-enI pejanA ziyALo, unALe ane comAsuM ema traNa mAsI dvArA karela che. Arya parvono moTo-mahatvano bhAga varSARtumAM Ave che, prastuta granthanI yojanAmAM parvone kama ASADhI caturdazIthI zarU karAye che ane dhIre dhIre akhAtrIja sudhI laMbAvAya che, tahevAra ane parvamAM taphAvata-AgaddhAraka jainAcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajIe pavana ane tahevAranAM lakSaNo ApI e be vacce taphAvata darzAvyo che. emanuM kahevuM e che ke keI eka vastunuM mahatva sUcavavA je utsava joDAya te 'tahevAra dA. ta. mahAvIra svAmInA nirvANanA divasarUpa dIvALI. je dara mahine ke varSe niyamitapaNe samudAyanI apekSAe ArAdhAya te parva. jemake jJAnapaMcamI. jaina parvane uddeza-jena dharma e nivRttine prAdhAnya Ape che. tyAga e ene prANavAyu che. jenAM parva eTale tyAga keLavavAnA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amUlya avasara. emAM mAlamalidA uDAvavAnI, dhIMgAmastI karavAnI, raMgarAgane poSavAnI, viSayane bahelAvavAnI vAta nathI ane hoI paNa na zake. pagalika sukhanI jemane lata lAgI hoya temane tenAthI viraphata karavAM e ja gItArthanA upadezano uddeza che, Amika-sAcA, svataMtra ane sanAtana sukhanA bhakatA banavAno mArga batAva ane pAMce IndriyonA viSayenI lolupatAno AtyaMtika nAza karAvo e ja sAcA upadezanuM dhyeya che. A daveyane siddha karavA mATe jeTale prayAsa karAya teTalI parvanI ArAdhanA karelI gaNAya. janonAM ane arjunanAM parvomAM bhinnatA che: ekamAM khAnapAna, raMgarAga vagerene tyAga che to bIjAmAM ene papavAnI-amanacamana karavAnI-mojamajA karavAnI bhAvanA che. paMcamI-mAhapamAM peTha-paMcamI ane laghupaMcamI ema be tithio-rItio jJAnapaMcamInI ArAdhanA tarIke darzAvAI che. A ArAdhanAno samaya, paMcamInuM vrata grahaNa karavAnI vidhi, vrata pUrNa thayA pachI karavAnuM udyAna ane jJAnapaMcamI ArAdhavAthI jayasenathI mAMDIne bhaviSyadatta ema dasa vyakitaone saubhAgya ItyAdi dasa prakAranAM phaLa prApta thayAM ene aMge dasa kathAo ema vividha bAbate apAI che. devavaMdana-traNe cemAsI, dIvALI, jJAnapaMcamI, mauna ekAdazI ane caitrI pUnama e parvane aMge saMgha samakSa devavaMdana karAya che. guNuNA ItyAdi-parvanI ArAdhanA kema karavI te jANavuM jarUrI che. jaina samAjane e kahevuM paDe tema nathI ke ArAdhanA eTale japa ane tapa, vistArathI kahuM to kAussaga ( kAsa), khamAsamaNa (kSamAzramaNa), pradakSiNA, sAthiyA, guNaNa (gaNuNAM) ItyAdi parva sAthe saMkaLAcelAM che. keTalAMka parvane aMge gaNaNAM gaNavAnI prathA jovAya che. A parvo pikI ahIM dIvALI, jJAnapaMcamI, mauna-ekAdazI, poSa-dazamI ane caitra zukula trayodazI e pAMcane je vicAra karAya che. dareka gaNaNa mATe vIsa navakAravALI gaNavAnI hoya che eTale ke sAmAnya rIte jotAM ekanuM eka para be hajAra vAra gaNavAnuM hoya che. dIvALI-sAMja pachI ane madhyarAtri pahelAM zrImALI vamisarva jJAya nama:, * mUla saMskRta zabda "guNana' che. juganaY T3 guNALuM nANuM gaNuM'ne badale keTalAka gaNuM temaja garaNuM paNa le che . . Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIvALI-madhyarAtrinI pachI te savAranA cAreka vAgyA pahelAM zrImadAvIrasvAmivAratAya nama:, ane kArtika suda ekamane savAre phA phATatAM pahelAM--sUryAMya pahelAM) zrI gautamasvAmisarvajJAya namaH ema traNa prakAre gaNaNAM gaNAya che. jJAna-pacamI-phrIno nALanna A pada be hajAra vAra gaNuvAtu hevAthI e padanI vIsa navakAravALI gaNAya che. mauna-ekAdazI-manuSyalAkamAM mahAvideha kSetra cheDIne kamirUpa pAMca bharata kSetramAM ane pAMca airAvata kSetramAM bhUta, vartamAna ane bhaviSya kALamAM je cAvIsa cAvIsa tIrthaMkarA thayA te paikI nevu tI"karanAM badhAM maLIne dADhasA kalyANakA maunaekAdazIne divase thayAM che. A cAvosImAM ApaNAM bharata kSetramAM traNa tIrthaMkaranAM pAMca kalyANaka thayAM che: jemake aranAcanI dIkSA, mallanAthanAM janma, dIkSA ne kevala. jJAna, ane naminAthanu kevalajJAna, pepa-dazamI-nArI pArzvanAtha te namaH ema gaNu gaNAya che. caitra zukala vAdazI-nA ho mahAvIrasvAmI pradaMte namaH padanI vIsa tAkAravALI gaNavI e A parvane agenuM gaNaNuM che. jJAnAdinI tithi-ajavALiyA ane adhAriyA e baMne pakhavADiyAnI Ija, pAMcama ane agiyArasa e cha tithie jJAna-tithi gaNAya che, evI rIte e Ama, be caudaza, pUnama ane amAsa e cha cAritra-tithi gaNAya che. bAkInI badhI tithie 'darzana tithi kahevAya che. zrIAnaMdasAgarasUrijIne jaina darzananAM tattvA eTalA badhA spaSTa paNe ane yathArtha svarUpamAM samajAyAM che ke eA enAM tAtAra chUTama pADIne e samajAvI zake che ane vaLI tema-karatI veLA paribhASAnI jaTila gUthaNInA Azraya na letAM ee sAdI ane sIdhI, paraMtu sAthe sAthe sacoTa bhASAmAM e rajU kare che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanakAra maharSino TuMka paricaya bhagavAna zrI mahAvIranI vimaLa, preraka ane bedhaka vANI .jemAM . zabdastha thaI che tevA AgamonA ItihAsa sAthe divaMgata pUjaya AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjanuM nAma avibhAjaya ' rIte saMkaLAyeluM che. vartamAnamAM mudrita pustaka AkAre ApaNane je Agama upalabdha che, te upalabdhi pUjayazrInI jIvanabharanI athAka ane akhaMDa . sAdhanAnI maghamaghatI sugaMdha che. smRtimAMthI visarAI jatAM Agamone tADapatro para aMkita karAvavAnuM sarvaprathama zakavatI kArya maharSi zrI devaddhigANa mAzramaNe karyuM. tADapatra para graMthastha thayela Agamone, jirNatA ane udhaI vagerethI naSTa thatuM bacAvI levAnuM sarva prathama kArya pUjayapAda zrI sAgarAnaMdasUrijI mahArAje karyuM. maharSi kSamAzramaNe adhikArI vidvAno ane zramaNa bhagavaMtone yogya Agamo upalabdha karAvyA. pUjayazrIe e ja Agamone gharamAM vasAvI zakAya tevAM sulabha banAvyAM, eTaluM ja nahi paNa Agamone (bhagavAnanI amRtavANIne)pavitra maMdiranI mero, birAjita karyA. kAgaLa para to Agamane mudrita karAvyA ja, sAthe sAtha te badhAMne tAMbAnA patarAM ane ArasanA paththara para paNa kaMDArAvyA. Ama pUjyazrIe Agamane navajIvana ane ajarAmaratva baMne bakSyAM, AvuM bhagIratha kArya teozrIe mAtra sADA pAMca dAyakAnI avadhi mAtramAM ja karyuM ! AjathI eka sadI pahelAM tevA mahApuruSe A dharatI para pitAnI AMkha khelI, janma sthaLa: kapaDavaMja (ji. kheDA. gujarAta) pitAnuM nAma: zrI maganabhAI mAtAnuM nAma: yamunAbena, saMvata 1931 nA divAsAnA (aSADha vada amAsa) maMgaLa divase temano janma thayo. temanuM nAma: hemu-hemacandra, te jamAno bALalagnanI bolabAlA hatA, mAtApitAe temane bAra varasanI vaye mANeka nAmanI suzIla kanyA sAthe paraNAvI dIdho. pitAnA lagna mATe mAtApitA doDadhAma karI rahyA che te jANIne hemunuM haiyuM khinna ane khAruM thaI gayuM. vinayathI paNa pUro makkamatAthI teNe vaDIlone kahyuM: "tame badhAM mane lagnanA baMdhanamAM bAMdhaze nahi, mAre to dIkSA ja levI che." Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa hemunuM kahyuM keIe kAne dharyuM nahi. keDabarI mANeka paraNIne sAsare AvI. teNe joyuM ke jene pote paraNI che te A loko mANasa, nathI. tenI AMkhomAM bheganI javAlA nahi, paNa vairAgyanI zItaLa dIpazikhA jhaLahaLe che. tenA romeromamAM ane jIvananA dareka vyavahAramAM AtmAnI anuggaja gUje che, Ano janma vAsanApUrti mATe nahi, paNa AtmAnI upAsanA mATe thayo che. - hemu saMsArI hato, pati hato, chatAMya te na saMsArI hato, na pati hato. strIsaMgamAM ya ni:saMga hato. saMsAramAM ya te sAdhu-sAdhaka hato, ane eka divasa pitAnA moTAbhAI sAthe hemu amadAvAda pahoMce baMne bAMdhava belaDIe gurudevane vaMdana karI, potAne dIkSA ApavAnI prArthanA karI, agamapArakhu, gurudeva pUjya zrI jhaverasAgarajI mahArAje maNIlAlane dIkSA ApI. hemune ghare javA kahyuM. gaye ghera kapaDavaMja, thoDA samaya bAda aMdhArI rAte hemue pharI ghara choDyuM. gurudeva pAse pahoMcI jaIne dIkSA lIdhI. svajanone jANa thaI sAsare pakSe adAlatanAM bAraNAM khaTakhaTAvyAM. kAyadAe kAyadAnuM kAma karyuM. temane pAcho saMsAramAM AvavuM paDyuM. Abe, paNa rahyo sAdhunA veSamAM ja! tyArabAda pitA-putra baMnene amadAvAda javAnuM thayuM. tyAM hemu gurudevane pharI maLyo. dIkSA ApavA ati Agraha karyo ane 16-17 varasanI vaye hemu, saMvata 1947 nA mahA suda pAMcamanA divase vaMdanIya muni AnaMdasAgara banyuM. A samaye paNa dhamAla te thaI ja. paNa hemunI jita thaI. pachI te pitAe paNa putranA pagale dIkSA lIdhI. . eka sadI pahelAnuM jenazAsana eTale jJAnAbhyAsa mATenI apUratI sagavaDa. yationuM ekacakrI sAmrAjaya, saMgI sAdhuonI saMkhyA gaNIgAMThI ja. pUjayazrIe "siddhAMta nikA vyAkaraNa bhaNavA mATenI dhoLa karI. eka bhaMDAramAMthI tenI phATelI-tUTelI jevI eka prata maLI, gurudeva pAse mAtra traNa ja mAsamAM e vyAkaraNane kaMThastha karI lIdhuM ! gurudevanI basa ATalI ja mahattvanI yAda rAhI. eka varasamAM ja saM. 1948 mAgasara vada 11 nA roja temane ciraviyoga thaye. mAtra 10nA mAsa ja guruvAsa rahyo have koNa bhaNAve? konI pAse bhaNavuM? muni AnaMdasAgaranA have A ciMtA karI khAvA lAgI. A ciMtAnI eka rAte temaNe svapna Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joyuM. svapnamAM hatA eka pratApI prabhAvI jJAnI guru temaNe pUchayuM: bAlamuni ! zenI ciMtA kare che? - - mAre Agama bhaNavA che. te mane koNa bhaNAve? tenI ciMtA ciMtA na karo. pUrvajanmanA saMskArathI tArA heye kRtajJAna vaseluM che. prayatna kara, tAre je Agaba bhaNavuM hoya, tenI upAsanA karIne bhaNavAnuM zarU kara, je bhaNavuM hoya tene UMce Asane sthApI guruvata, vadanavidhi karo ane vAcanAne Adeza laIne bhaNavuM. ema karIza, te tuM ajoDa phAnI banI zakIza...' A divya svapna bIjA divasathI ja satya banyuM, pUjyazrIe sarva prathama zrI haribhadrasUrijI mahArAjanI vRttivALI zrI dazavaikAlika sUtranI pratanuM vidhipUrvaka vAcana zarU karyuM. pUjayazrInI jJAnapipAsA saharAnA raNa jevI tIvra ane akhUTa hatI, rojanA lagabhaga pAMca loka vAMcatA, ArAmanA samaye baporanA carcAtmaka grantha vAMcatA, chANImAM eka zAstrI pAse nyAyazAstronuM gahana adhyayana karyuM, ekathI vadhu vAra teozrIe sthAnakavAsI temaja anya darzanIe sAthe saphaLa zAstrArtha karyo hato. prakhara prajJA sAthe teozrI madhura vakatA paNa hatA, lekhaka, saMzodhaka ane patrakAra traNeyane temanA vyakitatvamAM samanvaya thaye hato, 20 varSa sudhI "siddhacaka nAmanuM patra teozrIe calAvyuM. ardhI lAkhathI vadhu gaMbhIra-gahana glaeNkanuM sarjana karyuM che, pUjayazrInA haiye eka ja vitA ane lagana hatI ke agamone uddhAra thAya, TrasTIonI bedarakArIthI mUlyavAna tADapatro khavAtAM hatAM, cerAtAM hatAM, vecAI jatAM hatAM, tADapatro paranA Agame TakI TakIne keTale kALa Take ? te badhAne te sulabha thAya ja nahi ne ? AvI AgamaciMtAthI te satata eka ja prArthanA karatA: "he zAsanadeva! vItarAga prabhune siddhAMta chinnabhinna thAya che, Agama vinA dharma kema jaLavAze ? AgamanA uddhAra mATe mane sahAya kare. ane A gupta prArthanA eka sakhI gRhastha sAMbhaLI. AjathI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta dAyakA upara zrI gulAbacaMdabhAI jhaverIe pitAnI vaDIlonI smRtimAM rUpiyA eka lAkhanI jaMgI rakamanuM saharSa dAna karyuM. pariNAme jainazAsanane, Agama prakAzana karanAra sarva prathama "zeTha devacaMdra lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDa" nAmanI saMsthAnI mUlyavAna bheTa maLI. Agamone mudrita karavAnuM kArya sAmA, tophAnI ghoDApUra pravAhamAM taravA jevuM hatuM. Agamo chapAya ja nahi, evI tyAre daDha ane kaMIka aMze jhanUnI mAnyatA hatI. pUjyazrIe e virodhavaMToLa vacce pitAnuM jIvana kArya (mizana) zarU karyuM. gAmogAmathI jyAMthI maLe tyAMthI zAstronI pratio maMgAvI. maLelI pratone anya meLavI joI zuddhio, pAThabheda vagere tapAsyA ane ekalA hAthe, eka paisAnA ya kharca vinA pUjyazrIe aDhIsa pratAnuM hajAro leka pramANe lakhANa punaruddhAra mATe jAte lakhIne presa kopI taiyAra karI ! pra paNa lagabhaga jAte ja vAMcatA. temanA A jJAnayajJanuM supariNAma e AvyuM ke mAtra bhaMDAromAM ja jovA maLatAM Agama graMthe gharanA pustakAlayamAM prApta thavA lAgyA, mudrita AgamonuM ja temanuM lakSya na hatuM. Agama ajarAmara bane te ja temanI AtmatamannA hatI. AthI teozrIe Agamone saMgemaramaramAM kaMDAravAnuM bIju bhavya virATa kArya AraMhyuM. jANIne Azcarya thAya che ke A kArya teozrIe mAtra pAMceka varasanA a85 samayamAM ja pUruM karyuM ! saM. 1994mAM tene zubhAraMbha karyo ane saM. 1999mAM maMgaLa pUrNAhuti karI. ArasanI zilAo para zuddhapaNe ketarAyela AgamonuM eka nayanaramya Agama maMdira paNa teozrInI preraNAthI nirmANa thayuM, jinamaMdira to bharata cakravatIthI mAMDIne Aja sudhInA bhAvikee aneka baMdhAvyAM che, paraMtu jenA darzananA ItihAsamAM Agama maMdira nirmANa karAvavAnuM sarva prathama zreya pUjyazrI sAgarAnaMdasUrijInA Lei ja jAya che. tIrthAdhirAja zrI zatruMjayanI zItaLa chAyAmAM hAla UbheluM zrI vardhamAna jaina Agama maMdira e pUjyazrInI jIvanabharanI khaMta, dhIraja, sAdhanA ane tapanI niraMtara gaurava gAthA gAya che. pAlitANA jAya ane "Agama maMdiranA darzana na kare tene phera eLe gaye samaja. evuM e benamUna maMdira che, te uparAMta teozrInI preraNAthI suratamAM paNa AvuM eka Agama maMdira UbhuM thayuM, tyAM tAmrapatra para AgAme kaMDarAyelAM che, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamauddhAranI sAthesAtha pUjyazrIe vividha samudAya ane gacchanA - sAdhuone paNa mokaLA mane AgamonI vAcanA paNa ApI hatI. AgamasevA uparAMta tIrthasevA paNa teozrInI eTalI ja romaharSaka che. aMtarikSajI tIrthayAtrA saMgha samaye digambarae kAyado hAthamAM lIdho hato. A tIrtha amAruM che. tamAruM nathI ema kahIne lohiyALa mArAmArI karI hatI. pUjyazrIne paNa mAra paDaye hato. kerTamAM kesa gaye nyAyAdhIze cukAdo A che ke: - "zrI zvetAmbara mUrtipUjaka sAdhu munirAja zrI AnaMdasAgarajIe dharmanI rakSA karavA yogya karyuM che. nyAya ane kAnunanI daSTie kArya ayogya nathI, digambara saMpradAye karela kArya agya che. mahAtmAzrIe satya hakIkata jaNAvI che. mahAtmAzrI paripUrNapaNe nirdoSa che. temanI ja satyanirbhara jubAnI para kesano nirNaya ApuM chuM.' aMtarikSajI tIrthanI jema zrI kezariyAjI tIrthamAM paNa pUjyazrIe dhvajA daMDa caDAvavAmAM bhavya saphaLatA meLavI hatI, tyAre zrI zatruMjaya tIrthanI sthiti kaMIka judI hatI, pAlitANAnareza briTiza rAjAnA khaMDiyA hatA. teNe yAtrike para kara nAMkhe! jIjIyA verA nAme A kALe kara ItihAsamAM kALA akSare noMdhAye, zrI saMghe kAyadAne Azare lIdho. cUkAdo na Ave tyAM sudhI chAe tIrthayAtrA baMdha jAhera thaI. nyAyanI mAMgaNI thatAM dara varSe rUA. 60 hajAra tIrtharakSaNa tarIke ApavAnuM nakkI thayuM. pUjyazrIe A vArSika veza mATe rUA. 11 lAkhanI Tahela nAMkhI jethI tenA vyAjamAMthI vero cUkavI zakAya, ane teozrInA upadezathI e jaMgI rakama paNa sthAyI bhaMDoLa tarIke thaI gaI. ane puna : yAtrikeTa bhAva vibhora haiye dAdAne bheTyA ! zrI sametazikharajI tIrthanA ItihAsamAM paNa pUjyazrInAM sonerI hastAkSara thayAM che, tyAre zeTha ANaMdajI kalyANajI peDhI hastaka zatruMjaya ane giranAra tIrthanA vahIvaTa hatA. briTiza sametazikharane potAne tAbe karavA khaTapaTa karatA hatA. motane muThThImAM laIne pUjyazrIe hAkala karI: "sametazikharajI pahADa jenono che ! teozrIe A sAthe ja gAmegAmanA zrI saMgha pAse sametazikharane pahADa vecAto laI levAne anurodha karatAM tAre peDhI para karAvyA, peDhIe e pahADa vecAto laI lIdhe ! Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaGkhezvarapArzvanAthAya namaH anantalabdhinidhAnAya zcIgautamagaNadharAya nama: parva mahimA darzana pravacanakAra AgamedAraka. pUA. bha. zrIAnandasAgarasUrIzvarajI mahArAja aSADha cAturmAsika vyAkhyAna sAmAyikAvazyakapoSadhAni, devArcanasnAtravilepanAni / brahmakriyAdAnatapomukhAni, bhavyAzcaturmAsikamaNDanAni // 1 // cemAsAnI viziSTatA dharmAdivargonI spaSTatA zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna vijayalakramIsUrIzvarajI mahArAjA bhavyajInA upakArArthe upadezaprAsAda nAmanA granthanI racanA karatAM zrAvakadharmane jaNAvI gayA che. temAM ApaNe e mAtmAnuM te sUcana joI gayA ke A jagatamAM ja aneka prakAranI IcchA-dhAraNA-rUci ke mane ravAnA che. yadyapi jagatamAM dareka jIvanI IrachA bhinnabhinna hovAthI tamAma jIvonI icchA, dhAraNA, rUci, manoratha judA judA hoya che. tathApi jema raMganA dekhAvane aMge aneka prakAranA raMga chatAM, tenuM vargIkaraNa karIne jagate kahyuM ke raMga pAMca prakAranA che, tema A bhinnabhinna IcchAAdina paNa vagIkaraNathI cAra varga bane che. cAra vargamAM tamAma prakAranI IcchA, dhAraNA vagereno samAveza thaI jAya che. e cAravarganAM nAma-dharma, artha, kAma ane mokSa. IcchAo game teTalA prakAre bhinna hoya chatAM te tamAma IrachAe A cAra vargamAM samAI jAya che. keTalIka IcchAo dharmavargamAM, keTalIka IcchAo artha vargamAM, keTalIka IcchAo kAmavargamAM, ane keTalIka IrachAo mekSavargamAM samAI jAya che. ahIM prazna thaze ke purUSathI karAtA chatAM A cArane puruSArtha nahi kahetAM zAstrakAra, varga' zabdathI kema oLakhAvyA? kalikAlasarvajJa, Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA yogazAstramAM "tuzafto . (yoja ko 21)' kahI, A cArane puruSArtha tarIke nahi paNa varga tarIke gaNAve che. kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA AcArya bhagavAna zrImAna DaribhadrasUrIzvarajI mahArAjA dharmAdi cArane te cAra prayatnathI thanArA che. eTalA pUratA ja puruSArtha tarIke mAne che, chatAM ahIM vargamAM gaNave che, kAraNa temAM e che ke te cArene sAdhya tarIke teo mAnatA nathI. jyAM sudhI vivekanI khAmI hoya, mAyAjALanuM baMdhana hoya, Amatatva oLakhyuM na hoya, karmanI ke mehanI prabaLatA hoya tyAM sudhI artha tathA kAma sAdhya lAge che, paraMtu tAtvika daSTi dharanAra AmAM mATe te haMmeza mATe IcchavA lAyaka nathI, choDavA lAyaka che, tethI te zAstrakAra mahArAjAe e "vA pariNAmo jemAM rasathAno dugo veramavi" (. . ) evA zabdo jaNAvI yojanApUrvaka mahAvrata rAkhyA che. parigraha ane maithunathI viramavAnuM hoya. artha, kAma vartamAnamAM bhale ISTa lAge che to paNa tenuM pariNAma aniSTa hovAthI viramavAnuM kahyuM che. vivekIo mATe artha" kAma saMsarga karavA lAyaka ja nathI. amuka karmodaye ke puNyadaye arthakAmanI prApti thAya, bhogavaTo sAMpaDe ane ISTa lAge, kinta vivekI AtmA mATe te te upAdeya nathI. kAraNake tenuM pariNAma Atika che. parigraha viramaNathI arthane tathA mehuNAo viramaNa eTale parigraha ane maithunathI viramavAnuM kahyuM che. parigraha ane kAsane anarthakara kahyo. jenAthI viramavuM te AtmAthI para che, ane tevAthI viramavuM te AtmAne svabhAva che. kaSAyanI cekaDInA parAkama anantAnubaMdhI, apratyAkhyAnAvaraNaya, pratyAkhyAna varaNIya tathA saMjvalana e rIte cAra kaSAyanI cekaDIo mAnavAmAM AvI che. zAstrakAre zuM A cekaDI manasvIpaNe kahI? nahi ! khyAla karavAmAM Ave te svarUpa samajAya tema che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna mAnyatAne zuddha kare tevA AtmAnA pariNAma AvavA de, jene jainenI pAribhASika bhASAmAM samyaktva kahevAmAM Ave che, anaMtAnubaMdhI nAmanI kaSAyanI pahelI cekaDI samyakatvane AvavA nathI detI, A pahelI cekaDInuM parAkrama che. jyAre jIvAjIvAdi tattvanI zraddhA thAya, zuddha mantavya prApta thAya, tyAre mAnavuM ke anaMtAnubaMdhI cekaDI tame oLaMgI. e cikaDInuM ulaMghana thAya eTale A AtmA apratyAkhyAnIya bIjI cekaDImAM prave, ahIM jinamArganI zuddha mAnyatA sAMpaDe, ahIM eka vAta khyAlamAM rAkhajo ke A vAta vakIla tarIkenI nathI. jinezvaradeve A rIte jIvAjIvAdi tara kahyAM che, zAstrakAranA vakIla tarIke A kathana nathI, paNa jokhamadArI ane javAbadArInA svIkArapUrvakanuM A kathana che. duniyAdArInI korTamAM kesane aMge jokhamadAra ke javAbadAra vakIla ke asIla?, kaho ke asIla. hukamanAmAne mAlika paNa asIla, ane daMDa ke sajAne bhekatA paNa asIla, vakIlane koIe levA devA nathI. ahIM paNa jIva, ajIva, puSya, pApa, Azrava, saMvara, nirjara, baMdha, ane mokSa tenA prakAro sAthe bolI javAmAM Ave, paNa AtmAne tenI asara na thAya, te te bolavuM vakIla tarIke che, paNa kamane AvavAnAM kAraNo samajAya, tenI bhayaMkaratAne khyAla Ave tyAre mAnavuM ke e mAnyatA asIla tarIkenI che. bolanAranI AthI huM kiMmata ghaTADuM chuM ema na mAnatA. paNa AtmAne AzravanA bhayaMkarapaNane khyAla Avavo joIe, e tamane kahevA IcchuM chuM. mithyAtva-idriya-viSaye-kaSAye-agrata tathA gadvArA karmanuM vaLagaNa vaLage che. e samajAya, enI bhayaMkara sthiti khyAlamAM Ave, tyAre zraddhA samyakatvanI prApti manAya. kathana, nirUpaNa ane zraddhA vacce pharaka. kathana, nirUpaNa ane zraddhA A traNamAM zuM pharaka che te khyAlamAM levA jevuM che. kathana-nirUpaNa te abhavya paNa kare. paraMtu pUjAvAnI IcchAe, manAvAnA manorathe kIrtinI kAmanAo, devaleka ke rAjA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana mahArAjApaNuM ke cakravattIpaNuM prApta karavAnI IcchAe abhavya paNa zAstrAnusArI upadeza Ape. jevuM kathana tathA nirUpaNa bhavya kare, tevuM ja abhavya paNa kare. bhavya ke abhavyanA mokSamArga kathananirUpaNamAM pharaka heya nahi. dharmanuM jevuM bhavya nirUpaNa kare tevuM abhavya paNa nirUpaNa kare. " prabhuzAsana eka akSaranI paNa pheraphArI sahana kare tema nathI. tamane prazna thaze ke abhavya chellA eka ja mokSatatvane mAna nathI. chatAM mokSanI prarUpaNa zA mATe kare? u0 karmaya mATe prabala evuM A jainazAsana evuM kamaLa che, ke te ghaTADA vadhArAnA aMge, pheraphArInA aMge, abhiprAya ulaTAvavAnA aMge, temaja eka akSaranI paNa pheraphArI sahana karavA taiyAra nathI. jamAlinuM dRSTAMta vicAraze te A muddo tamane barAbara samajAze. eka dRSTie joIe te jamAli bhagavAna mahAvIra mahArAjAthI caDhiAtA gaNAya. tame pUchI zake che ke te zI rIte? bhagavAne te ekAkIpaNe dIkSA lIdhI hatI, tyAre jamAlie te pAMcase rAjakumAro sAthe dIkSA lIdhI hatI. jamAla koNa? bhagavAnane bhANeja ane pAche jamAI. jamAlinI strIe bhagavAnanI putroe) hajAra strIo sAthe dIkSA lIdhI hatI. vicAre ke A rItie dIkSita thanAranI chAyA kevI paDe? paNa eka ja abhiprAyamAM jude paDatAM jainazAsane tene khaseDI dIdhA. mAne che ( mAne te mars sU0 rU86) tathA " vaDe phakata ATalA pharakamAM zAsana bahAra bhagavAnanuM mantavya "mA arthAt je karavA mAMDyuM te thaI gayuM, jamAlie te nahi mAnatAM navuM nirUpaNa karyuM ke " " kahyuM, arthAt karAyA bAda ja karya" kahevAya. duniyAdArInI daSTie ke upalaka daSTie joze te jamAline nirNaya sAce lAgaze, kemake karavA mAMDeluM te vakhate khalanA paNa pAme, na paNa thAya, chatAM jarA UMDA utarazo te Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna tamane bhagavAnanA mantavya hemALe OM sUtranI vAstavikatA samajAze, ane jamAlinu mAnavuM mithyA manAze je samayamAM kevaLajJAnavaraNIya karmAMnA kSaya thAya te ja samaye kevaLajJAna mAnA che! ne ? zI rIte ? kayA sUtre ? samayanA kALamAM kriyAkALa tathA niSDa!kALa judA zI rIte paDe? vyavahAranI apekSAe zubha pariNAma thAya tyAre saMvara, nirjarA ane puNyanI prApti, tathA azubha pariNAma thAya tyAre pApabaMdhanI prApti thAya che. pariNAmanI sAthe kriyA pahelAM ja puNya tathA pApanA aMdha thAya che ne ? kriyAkALa tathA niSThAkALa samayanI apekSAe sAthe mAnIe te ja te ghaTI zake. tethI teA zrI dharmAMdAsagaNie upadezamALAmAM kahyu` che ke. 'ja' ja' samayaM jIvo, Avisai jeNa jeNa bhAveNa / so taMmi taMmi samaye, suhAsuhaM baMdhae kammaM ' // gA0 24 || je samaye jIva zubha ke azubha pariNAmamAM praveza kare te ja samaye te puNya, pApane baMdha kare che. arthAt jIbha, azubha kama AMdhe che. jo kriyAkALa tathA niSThAkALa sAthe na manAya teA khaMdha, Azrava, saMvara, nirjarA, meAkSa vagerenI vyavasthA paDI bhAMgaze. AthI siddha che ke je samayamAM kAraNa te ja samayamAM kAya . bhagavAne tethI ja hemA de' kahyuM. 6 6 jalie jarAka pheraphAra karI kahyu Te vaDhe' khasa, ATalA ja pharaka mATe bhagavAnanA bhANeja ane jamAI chatAM, pAMcase rAjaputro sAthe dIkSita thavA chatAM, jenI strI hajAra strIe sAthe dIkSita thaI hAvA chatAM paNa tevAne ya A zAsane bahAra dhakelI dIdhA. eka vacana plaTAvanArane paNa A zAsanamAM sthAna nathI. tame te| kahA che ne ke 'emAM zuM ?' paNa A zAsanamAM evu' emAM zuM thaI gayuM ?' e cAlatu nathI. abhavya prarUpaNA sAcI zAthI kare che? bhavyanA jevI prarUpaNA zAthI kare che ? te tamane samajAze. avaLI prarUpaNA karanArane A zAsana saMgharatuM nathI. zAsananI evI jabbara nIti che mATe. asabhya * Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa mahimA daIna bhale aMtarathI sayamane, meAkSane na mAne, chatAMya tene prarUpaNA te mAnI ja karavI paDe. prarUpaNAmAM bheda pADavAthI tene jainazAsanamAM sthAna na rahe, tene sthAnabhraSTa thavuM paDatu. hAvAthI, abhabhyane paNa prarUpaNA peAte na mAne chatAMye nave tattvAnI karavI paDe. bhavyanI jema akSarazaH nirUpaNa kare che. alakhatta, abhavya nirUpamu vakIla tarIke kare che, zAstrakAra A rIte meAkSa vagere kahe che ema abhavya kahe che khare, paNa enA peAtAnA AtmAne emAM levA devA leza paNa nathI. meAkSa eTale zu ? AtmAnI UMcAmAM UMcI sthiti, AtmAnI zAzrvat sthiti, AtmAnA chelle visAmA, jyAM haMmezanI svataMtratA che tevu sthAna, karmInI Dakhalagiri tathA pudgalanI daramyAnagiri ApaNane je atyAre che te kadI jyAM na heAya tevu sthAna eka meAkSa ja che. keTalAke kahe che ke meAkSamAM che zuM? nahi khAvuM, na.huM pIvuM, nahi paheravu eDhavuM, tyAM sukha kayuM? bhalA AdamI ! jarA vicAra ke khAvuM pIvuM vagere tA ka` tathA pudgalanA kArAgAramAM ja che. meAkSa eTale teA na tA kanI Dakhalagiri ke na te| puddagalanI daramyAnagiri. A jIvanI hAlata kaI che ? cha khaMDa, navanidhAna, caudaratnanA mAlika cakravartI te bhAjI lAvavA mATe, pAI mATe kAinI paLazI karavI paDe e dazA kevI gaNAya ? te ja rIte A AtmA kevA che? leAkAlekanA, savakALanA, sakSetranA, sava dravyeAnA savabhAvane jANavAnu sAmarthya dharAvanA che, paNa hAla kaI dazAmAM che ? jIva saMbaMdhI vicArA tA jIvane keNu nathI mAnatuM? mAtra jainA ja mAne che, ane khIjA nathI mAnatA ? seva, vaiSNavA, muslime, kIzciyanA jIvane mAne che, chatAM jaine! zraddhAvALA, ane khIjAe zraddhAvALA nahi tenuM kAraNa ? jainAnI jema jIvane kevalajJAnasvarUpa kAi paNa dhRtarA mAnatA nathI. kevaLajJAnAvaraNIya karmothI peAtAnuM jJAna dabAyeluM che, ane tenI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna nirjarAthI kevalajJAnamaya A jIva thAya che. te rUpe jaine vinA kaI paNa Itara darzanakAro mAnatA nathI. samyagra daSTi AtmA jIvane kevalajJAna svarUpa mAne che, kevalajJAna svarUpa e jIva Aje kaI dazAmAM che, te jarA tapAsa. iMdriyaviSayaka jJAna tA kevalajJAnanA hisAbe keTalAmAM bhAge ? anaMtamAbhAge che. teTaluM jJAna paNa sIdhuM che? nahi. sparzanuM jJAna sparzaneMdriya dvArA thAya che, gaMdhanuM jJAna nAsikA dvArA thAya che, zabdanuM jJAna kAna dvArA thAya che, rasanuM jJAna jIbha dvArA thAya che, ane varNanuM jJAna netra dvArA thAya che. kevalajJAna svarUpa e A jIva ATalA jJAnane kaMI sIdho mAlika che? kaho tyAre te jema cakavIne bhAjI sArU joitI pAI mATe bIjAnI paLazI karavI paDe, evuM nahi te bIjuM zuM ? ahIM jJAnano mAlika jIva, bhogavavAno hakaka potAne chatAM IMdriya ane pudgala menejara ane rIsIvara che. e anukULa hoya te ja A jIva bhegavaTo karI zake che. AvuM mokSamAM nathI. tyAM kevalajJAnane bhagavaTo sIdho che. tyAM kevalajJAna kAyama eka sarakhuM che, pheraphAra vagaranuM, nyUnatA vagaranuM ane na palaTAya tevuM che. tevuM ja tyAM kevaladarzana, vItarAgapaNuM tathA avyAbAdha sukha che. mokSamAM zuM che? mekSamAM anaMtajJAna-darzana avyAbAdha sukha che. mekSanuM svarUpa A che. abhavya pote mekSa mAnato nathI, chatAM prarUpaNa te mokSa mArganI-mokSanA svarUpanI kare che mAnyatAne prarUpaNAmAM pharaka che te samaje. mAnyatA pitAnA jokhame che, jyAre prarUpaNa te zAstrakAranA nAme hoya che. zraddhAnI nizAnI Azrava bhayaMkara che ane saMvara suMdara che; baMdha duHkhada che ane nirjarA sukhada che; puNya sukha Ape che, sadgatimAM laI jAya che, pApa duHkha Ape che durgatimAM laI jAya che, ane nirA-karma rahita kare che. mekSamAM zAzvatuM sukha che, mekSa ja AtmAnuM sthira sthAna che. A tamAma jyAre A AtmAmAM pariName tyAre zraddhA thaIsamyakatva sAMpaDayuM ema samajavuM. ane tyAre mAnavuM ke tamArI anaMtAnubaMdhInI cekaDI gaIkhatama thaI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana bAkInI traNa cekaDI kayAre jAya? Azravane rokavA gaNe aMze paNa rokavA taiyAra thAo tyAre mAnavuM ke apratyAkhyAnIya kaSAyanI bIjI cekaDI khasI. e bIjI cekaDI khase tyAre evI buddhi jAge. sarva Azrane rekavA taiyAra thaze tyAre mAnavuM ke pratyAkhyAnAvaraNIya kapAyanI cekaDI nAThI, ane jyAre pariNAma meru jevA vicaLa bane. game tevA parisaha ke upasargamAM, game tevA harSamAM ke zekamAM, manathI leza paNa arthAta rUMvADe paNa tenI asara thAya nahi, tyAre mAne ke saMjavalana nAmanI cekaDI dUra thaI. prathama anaMtAnubaMdhInI cekaDI mATe te prathama ja joI gayA ke te zuddha mantavyane-samyaktvane roke che. samyaktva, zraddhA, zuddha mantavya prApta thAya, eTale mAne ke anaMtAnubaMdhInI cekaDI gaI sarahada oLaMgavAthI thatA lAbha mekSamArgamAM jatAM A cAra kaSAye sarahada rUpa khIlA che. A khIlAe paristhitinI mAhitagArI Ape che. (1) anaMtAnubaMdhI cekaDInA khIlAnI sarahadanuM ullaMghana kare eTale zuddha mAnyatAmAM praveza karyo ema manAya. (2) apratyAkhyAnI cekaDIne khIlAnI sarahadanuM ullaMghana kare eTale dezaviratinI prApti thAya. (3) pratyAkhyAnAvaraNIya cekaDInA khIlAnI hadanuM ullaMghana kare eTale sarvaviratinI prApti thAya. (4) saMjavalana cekaDInA khIlAnI hadanuM ullaMghana kare eTale pariNAma meru jevA aDaga bane ane vitarAgapaNuM prApta thAya. A khIlAo te sarahadaullaMghananI paristhitine jAhera kare che. have mULa viSaya para Ave. sarvathA viSeno tyAga karavA parigraha tyAga karavA AtmA taiyAra thAya, tyAre paccakhANa prApta thAya. pratyAkhyAnAvaraNaya kaSAya jAya tyAre teno lAbha thAya. kAraNa kArya saMbaMdha samajI . saMvatsarIAdi parvane hetu tathA patra sAmudAyika zA mATe? have cekaDInI oLakhANa sthitithI samaje. anaMtAnubaMdhI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna kapAya yAjajIva rahe, paNa je e cekaDI khasI hoya te te thayelo kaSAya varSathI vadhAre Take nahi. have sAMvatsarika pratikamaNane hetu samajAze. anaMtAnubaMdhImAM na javAya mATe A pratikamaNa che. prazna thaze ke te pachI badhAne mATe eka ja divasa nakkI kema rAkhe? dareka manuSya jema potapotAnI janmagAMTha jude jude divase ujave che, , tema pratikamaNamAM kema na rAkhyuM ? samAdhAna e ja che ke vyaktigata divasa jude jude rahI zake, paNa samudAya mATe te eka ja divasa hoya. tyAM sudhI kahevAmAM AveluM che ke je A divase saMvatsarI na kare to tene kahelA pAnanI jema samudAyathI kADhI mUke. mAno ke saMghe sajAne divasa nakkI karyo che. "kA jAya.' (upanAma sU0 12) paryuSaNathI, bAra mahinA AgaLanA jUnA kaleza-kaSAye te divase khaseDavA mATenI maryAdAno chelle sAmudAyika divasa saMvatsarI nakakI karavAmAM Avyo. anaMtAnubaMdhI cokaDIthI bacavA mATe saMvatsarI parva che. saMvatsarI parva mAtra kaSAyanI zAMti mATe ja che ema nahi, paraMtu taduparAMta aThThamatapa, kalpasUtra zravaNa, caityaparipATI, khAmaNA vagere Avazyaka paNa temAM karavAnAM che te sAmudAyika ja suMdara bane, ke ekAkI te samajI zakAya tema che. mAsI pakhI parvane hetu e ja rItie have mAsIparva mATe paNa samajavuM. cAra mahinAthI vadhAre kayA na Take. e sthiti apratyAkhyAnIya cekaDI gayAthI thAya pharI temAM na pisAya mATe cAturmAsika pratikramaNamAM khamAvavuM vagere che. parva ArAdhanA na karanArane zikSA nakakI karAyelI rItie te divase parvArAdhana nahi karanArA prAyazcittane pAtra che, duniyAmAM jene daMDa ke zikSA kahevAmAM Ave che. zAstrakAre, gurue prAyazcitta devAnuM ane dhamIe te AcaravAnuM. caumAsI traNa che. kArtikI, phAgunI, tathA aSADhI. traNeya Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana cAturmAsika parva AtmAne apratyAkhyAna kaSAyathI rokavA mATe che. pratyAkhyAna kaSAyathI rikavA pakukhI pratikamaNanI yejanA tathA saMjavalanathI. rekavA daivasika-rAI pratikamaNanI yejanA samajI levI. ASADhI cAturmAsika pavamAM vizeSatA kaI? - jyAre kArtikI, phAlganI tathA ASADhI traNeya comAsI parva, eka ja hetu eTale ke apratyAkhyAnIya cekaDIthI bacAvavA mATe che, ASADhI mAsInuM mahattva vadhAre karyuM te samajo. jainazAstrakAroe kALane vyavahAra cemAsIthI ja rAkhe che. e te prativarSa kalpasUtra zravaNa karanAranA khyAlamAM haze ja. ema te vAtu cha che. ayana be che. zAstrakAre vArSika-sAMvatsarika pratikamaNa pachI Ayanika-mAsika pachI cha RtunA hisAbe tu saMbaMdhI dvimAsika, ema pratikamaNa na rAkhatAM cAturmAsika pratikamaNa kema rAkhyAM ? kAraNa ke ziyALo, unALe, comAsuM evA traNa vibhAganI ja zAstrakAranI yejanA che. saMvatsarI parva prasaMge jema tapamAM aThamanuM vidhAna che, tema ja cAturmAsika prasaMge chaDanuM vidhAna che. ane te na kare tene mATe prAyazcitta che. ASADhI mAsInuM mahattva zAthI e vicArIe. jaine haMmezAM virAdhanAthI Dare, samyatva pApe ke e AtmA prathama ja virAdhanAthI Darate thAya. jIvanI hiMsAthI, jIvanI virAdhanAthI DaravuM e ja samakitInuM-jainanuM lakSaNa mahAvate te pAMceya sarakhA che chatAM prathama mahAvrata sadaMtAnuM che. bo mAramuni (rAdheo To )nI gA mAM paNa vALa saMgama to na kahetAM EnA saMratA kahyuM che. pakkhIsUtra viSe dharmanA lakSaNamAM mardAne jaNAvI. samyaktvanA lakSaNamAM anukaMpA che. AthI samajAze ke jenenuM zreya ja che. jI nI virAdhanAno Dara e ja jainene prathama dharmasthAna che. jIvavirAdhanAne tyAga mukhya che. e jIvavirAdhanA ASADhI comAsAmAM kevI ane keTalA pramANamAM sAcavavI muzkela thAya te samajAya tema che. anya cAtumAM paNa sAmayika be ghaDInuM ane A tumAM paNa be ghaDInuM, te ja rIte pauSadhAdi Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna che. temAM samaya maryAdAmAM pharaka nathI, paNa eTalA ja samayamAM kALamAM comAsA viSe keTalI virAdhanAthI bacAya te pite ja vicArI tye. jyAM jaze tyAM lIla-kula-aMnatakAya-anaMtI jIvAta. A badhAne virAdhanAthI A parvamAM vadhAre bacavA yogya kALa che. ane anya cemAsI parvanI kriyA, eya dharmakiyA hevA chatAM ASADhI. comAsAmAM te dharmakriyA virAdhanAthI vadhAre pramANamAM bacAve che. karmodaye je vrata na laI zake te paNa virAdhanAthI to Dare. jIvavirAdhanAthI na Dare te jaina zAno ? ane comAsAmAM te virAdhanA pAra vinAnI thAya tema che, mATe ASADhI mAsI parvanI mahattA vadhAre virAdhanAthI bacAvavAmAM che, deva DhiyAnI vyAkhyA zrIkRSNajI mATe jainadarzana zuM kahe che? e vAsudeva hatA, avirati, apaccakhANa hatA. emane jeo paramAtmA mAne che, tevA Itare zuM kahe che te samaje. eTale A comAsI parvanuM dhyeya ApoApa samajAze, ItaromAM keIe kRSNajIne avirati vagere. tarIke oLakhAvyA nathI. virati, avirati, apaccakhANI vagere zabdo te jainonI paribhASAnA che. Itara kRNajIne lIlAvALA mAne che, manAve che. lIlAmAM ja lIna gaNAve che. koI gosAIjI kALa kare te teo zuM kahe che? tyAga vistArI gayA kahe che? nA, tyAga heya te kahe ne, tyAre kahe che zuM ? "lIlA vistArI gayA" ASADha zudi agiyArasane devapoDhI ekAdazI kahe che, tenuM rahasya samaje. bhale zrIkRNajI avirati hatA, apaccakhANa hatA, chatAM paNa virAdhanAthI DaranArA to hatA ja, tethI A comAsAnA cAra mAsa mATe temaNe eka niyama rAkhelo ke "darabAra bhare nahi." "elAmAM paga ane cUlAmAM mAthAvALI AjanI vyakti pitAnI upAdhine pArAvAra gaNAve che, te traNa khaMDanA svAmI soLa hajAra mukuTabaddharAjAnA adhipatine upAdhine pAra haze? chatAM A comAsAmAM thatI. virAdhanAnI parAkASThAthI bacavA darabAra bharavAne pratibaMdha mUko. A vAtane ADakatarI rIte ItarAe kabUla karI che ke "deva poDhI gayA." Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana zuM devane cAra mAsa sudhI poDhavAnuM uMghavAnuM hoya? paNa "lIlAmAnanArathI bIjuM belAya tema nathI eTale "deva paDhathA kahI dIdhuM. jeone rAjasthAnano paricaya haze teone mAlUma haze ke, rAtre bharAyelA darabAramAM daza vAge niyamita samaye rAjA rANIvAsamAM jAya, eTale darabAra piDhI gayA ema kahevAya che. bhASAno prayAga A thAya che. AthI darabAra kAMI tarata sUtelA ke uMghavA detA nathI. darabAra bhale rAtrinA be vAgyA payata jAga hoya, paNa darabAramAMthI uThIne rANIvAsamAM eTale ke jamAnAmAM paDA ke "darabAra DhiyA" ema ja kahevAya che. ane uThavAnA TAIme bhale na paNa uThayA hoya toye, "uDayA" kahevAya che, savAre ghaDIA vAge eTale "uThayA. kRSNajI mATe paNa e ja rItie aSADa zudi 11 nA divase deva poDhI gayA" kahevAmAM Ave che ane kArataka zudi 11 nA divase "deva uThayA" kahevAmAM Ave che. vicAro te samajAze ke virAdhanAnA DarathI zrI kRSNae darabAra para mUkele pratibaMdha, cAturmAsika pratibaMdhane ADakatarI rItie Itaroe paNa kabulya che. caudazane badale agiyAraza kema? ApaNe joI gayA ke zrI kRSNajI avirati, apacakhANuM hatA. niyama na hato chatAM paNa virodhanAne Dara hate. traNa divasa pahelAM virAdhanA varjavAno hetu tema yAtrAgamana zAsanaprabhAvanAdi kAryamAM pravRtti Adine hetu paNa emAM hAya. ApaNe muddo e che ke zrI kRSNajI vAsudeva hatA, pArAvAra upAdhithI yukta hatA. avirati, apaccakhANa hatA. chatAM virAdhanAnA DarathI jarUra DaratA. A comAsAmAM anivArya pArAvAra virAdhanAthI bacavA mATe cAre mAsa darabAra bharavAnuM emaNe mokUpha rAkhyuM hatuM, Ama ApaNe paNa karI zakIe tema hovA chatAM vratapazcakakhANa na karIe, niyata kAryo na karIe, virAdhanAthI na aTakIe te ApaNuM sthiti kaI? aSADhI mAsIne mukhya hetu virAdhanAne parihAra." "vAravAnA" (450 nAma sU2) vagere kahIne zAstrakAroe Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna 13: ASADhI catudazIne mahatva ApyuM che, sAdhuone zAstrakAre mAsakalpa, apratibaddha vihArI kahyA che, chatAM paNa ASADhI caudaza pachI temane mATe paNa cAra mAsa upavAsAditayukta rahIne eka ja sthaLe rahevAne niyama kevaLa virAdhanAnA parivAra mATe che. sAdhue te jema vihAra kare tema tema adhika dharmollota thAya tenA bhege paNa mAsakalpa choDI cAra mAsa eka ja sthaLe niyata rahe. emAM mukhya hetu virAdhanAnA parihArane ja che. jyAre sAdhu mATe A niyama te tamAre mATe zuM ? tamAre adharmane choDavA taiyAra thavuM che ke nahi? virAdhanAnA parihAra mATe ja A ASADhI cAturmAsika parvanuM mahatva vizeSathI che. | sAmAyika, pratikamaNa, pauSadha, zrI jinezvaradevanuM nitya pUjana vilepana. brahmacarya, dAna, zIla, tapa vagere dhArmika kriyAo cAturmAsamAM karavAthI virAdhanAthI thatA bacAvanA pramANamAM adhika lAbha Ape che. e ja rItie viSayakaSAyane tyAga e paNa kartavya che. apratyAkhyAnI cokaDImAMthI bacavA mATe cAturmAsika parvanI ArAdhanA che ane temAM vizeSataH virAdhanAthI bacavA mATe ASADhI cAturmAsika parvanI ArAdhanA che. artha kAma tyAjya, mokSa sAdhyadharma ke sAdhana ? AtmA jyAM sudhI apratyAkhyAnAvaraNIya cekaDInA udayavALe che, tyAM sudhI artha, kAmanI japamALA jayA ja kare che. dunyavI belImAM kahIe to ramAtuM rAmAne ja jApa jagyA kare che. e cekaDI khase eTale apratyAkhyAnAvaraNIya khase, pachI e jApa na hoya. jyAM sudhI ramA rAmAne mAne tyAM sudhI te meLavavA, tenI vRddhi karavA puruSArtha kare, mATe duniyAdArIne mAnanArAo tene puruSArtha kahe che. ' artha, kAma, dharma ane mokSane kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI. hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA puruSArtha nahi gaNAvatAM vargamAM gaNAve che. te ApaNe joI gayA. artha kAma karmavikAranA gharanA che. A vibhAva dazA che. ane dharma ane mokSa AtmAnA che. A svabhAva dazAnA che. tethI dharma, mokSa te ja upAdeya che. vivekIe kadI nahi. tajavA gya che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana kalikAlasarvajJa bhagavAne vegazAstramAM tune kahyuM che. paNa tuthe nathI kahyuM. A cAra vargamAM sAdhya mekSa che. prazna thaze ke dharma" sAdhya kema nahi? "artha" tathA "kAma te karmanA vipAkane ApanAra hoya, vibhAva dazArUpa hoI sAdhya naddhi, te to barAbara, paNa "dharma" kema sAdhya nahi? AgaLa, sabhAmAM kahevAmAM AvyuM che ke-dharma traNa prakAre che : 1. svarUpa dharma 2. anuSThAna dhamadeg 3. vicAra dharma. anuSThAnadharma tathA vicAra dharma sAdhana rUpe che. hoDI, nAvaDI, gADIne khapa kayAM sudhI? gAma ke dhArelA sthaLe pahoMcAya tyAM sudhI. tyAM pahoMcyA pachI heDI, nAvaDI ke gADIne keI khabhe vaLagADe khare? nahi ja. tyAre te sAdhana che paNa sAdhya mekSa, mATe anuSThAna dharma tathA vicAradharma e mokSa pAmavA mATe sAdhana che. cAra vargamAM sAdhya vaga mAtra mekSa ja che. svarUpa dharma te upAdana che. ghaDAmAM, mukuTamAM suvarNa eka ja svarUpavALuM che. svarUpa dharma eTale AtmAnI nirmalatA. zrI umAsvAti vAcakajI kahe che ke - samyagdarzanajJAnacaritrANi mokSamArgaH (tattvA0 sU0 1) mekSamArganA sAdhana tarIke, mekSe javAnA mArga tarIke, samyapha darzana, jJAna, cAritra ne sAdhAna jaNAvyAM che. dhamanI buddhi chatAM, AcaravAmAM Avato dharma samyagU dhama na hoya to vighAtaka che. - kaI darzana evuM nathI, koI mata evo nathI, keI zAsana evuM nathI, keI dharma e nathI, ke jemAM anuSThAna dharma tathA vicAra dharma na hoya-tene sthAna na heya. ahIM A darzanamAM te e ja vAta mukhya che ke'maa kArSAt ko'pi pApAni mA ca bhRt ko'pi duHkhita' (yoga0 phA i: 4, 28) keIjIva pApa na kare! sarva jIva mokSa pAmo. tAtparya ke anuSThAnadharma tathA vicAradhama te tamAma matemAM che te vinA te mata ke saMpradAya cAle zI rIte ? zrI haribhadrasUrijI mahArAjA pharamAve che ke Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna sUkSmabuddhyA sadA jJeyo dharmoM dharmArthibhiH nraiH| anyathA dharmabuddhyaiva tadvidhAtaH prasajyate // (aSTa, 21 zloka, 1) buddhi dharmanI rahevA mAtrathI dharma thatuM nathI. buddhi dharmanI chatAM, te dharma na paNa hoya, adhama hoya tene mAnI AcaraNa thAya te te dharmavighAtaka che. e vastu samajAvavA nIcenuM daSTAMta upayogI che - eka rAjA jaMgalamAM pharavA gaye che. tyAM teNe eka bhUlA paDelA aMdha musApharane kuvAmAM paDela che. A musAphara bhUkha tathA tarasathI pIDAtuM hatuM. rAjAe upakAra karavA mATe tene kUvAmAMthI bahAra kADha, te, bhUkhyuM hovAthI tene khAvA ApyuM, te tarase hovAthI tene ja ApavuM, auSadhinA mege tene dekhate karyo, ane mArga paNa batAvyo. pele musAphara manamAM vicAre che ke leza paNa oLakhANa vagara A rAjAe mArA upara mahAna upakAra karyo che, tene badale na vALuM te huM manuSya zI rIte gaNAuM? jainamAM ane jainetaramAM eka bIjo pharaka paNa samajavA jevo che. jainetaro vAtavAtamAM bhagavAnanA ghera dhAmA nAkhe che, duHkha Ave te kahe "bhagavAne ApyuM" kAMI IcchA hoya teya "he bhagavAna! tuM Apa!" jaine e rItie bhagavAnane vaLagatA nathI. jene te bhagavAnane mokSa mATe mAne che. sukhaduHkhanI prAptimAM te kAraNabhUta karma ja mAne che. pelA aMdha musAphare paNa A nyAye bhagavAnane prArthanA karI ke "he bhagavAna! mAre upakArane badale vALavAne che. mATe e rAjAne tuM aMdha banAva, bhUle pADa, kUvAmAM pADa, bhUkhyo ane tarasyA rAkha, ane pachI mane tyAM pahoMcADa eTale huM tyAM pahecI upakArane badale vALuM. ane tene dekhate banAvI zakuM, tene anna, jaLa ApI zakuM tathA mArge caDhAvI zakuM, evI sthitivALo he bhagavAna! mane banAvI de." vicAro ke A musApharanI buddhi upakAranI ja che paNa pariNAma karyuM ? aAva ra jAtu (dA. 22) | kaI vRddha, yuvAne karelA upakArane badale vALavA ema Icche ke "tuM vRddha thA, nabaLe thA. te mane tArA upakArane badale vALavAnI taka maLe." upakAranI avI vinAnuM pariNAma karyuM? Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana e ja rIte buddhi dharmanI haya, karAtA AcaraNamAM buddhi dharmanI heya, eTale ke anuSThAna dharma tathA vicAra dharma hoya paNa temAM je svarupe dharma na hoya te te dharmavidhAtaka che. buddhi te dharmanI ja hovA chatAM tyAM dharmane nAza thAya che. jyAM mokSa manAya nahi tyAM anuSThAna, vicArAdi zreya alaga hoI khoTA che, ghAtaka che mATe dharmanI vicAraNAmAM sAvacetInI AvazyakatA che. Arya--anAryanuM sAmAnya lakSaNaH jagatamAM "dharma" eka e zabda che ke jene tamAma Arya prajA Icche che. Arya gaNAtI tamAma prajA dharmane ja ISTa gaNe che. Arya prajAne "dharma karavA lAyaka che" e mATe upadezanI jarUra hotI nathI. A vyavahArane uddezIne to zrI niyuktikAre anAryanuM lakSaNa jaNAvatAM kahyuM ke jene svapna paNa "dharma e akSara kAne pa na hoya te anArya, pannavaNAjImAM, ane tatvArthamAM AryaanAryanuM lakSaNa kSetranI, kulanI, zilpanI, bhASAnI, jJAnadarzanacAritranI, zAstrIya AcAra vicAranI apekSAe kahyAM, paNa niryuktikAra zrI bhadrabAhusvAmIjIe te uparokta vyavahArane anulakSIne anAryanuM lakSaNa jaNAvI dIdhuM ke jene svapna paNa "dharma e akSara kAne paDeya na hoya te anArya." Arya paNuM dharmane aMge che, ane anAryapaNuM dharmanA abhAvane aMge che. prasaMge ATaluM kahyA pachI mULa mUdde Ave. mAtra "mA" ema TUke na patAvI mA kema kahyuM ? zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke nAmAMnimitte tarave (60 12 koi 8 manuSe vicArapUrvaka je nAma sthApe temAM nAma nimitta tattva che. zrAvaka eTale? zravaNano sadupayega kare te phaLe. durupayega kare te dugati maLe ! zAstrakAre ja prazna karyo che ke zrAvaka eTale? ane temaNe ja svayaM uttara ApyuM ke "zratIti thAva sAMbhaLe-zravaNa kare te zrAvaka. A artha vyutpajyartha che. niyuktikAre te zraddhA, viveka ane kiyAvALo hoya te zrAvaka, vyutpatti artha-sAMbhaLe te zrAvaka. AvuM kahyuM che. tyAre zuM sAdhuo baherA che? teo sAMbhaLatA nathI? Dhora Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna 17 DhAMkhara, anya pacetriya prANIe sAMbhaLatA nathI ? jene jene kAna hoya te badhAya sAMbhaLe che, tA enA khulAsAmAM jaNAvAyuM ke'prlo samma jo jiNavayagaM suNei uvautto / ativyammavigaMmA sukko so sAvago ettha' || paMcAzaka gA. 2 // mAtra sAMbhaLe te zrAvaka ema nahiM, paNa zrIjinezvaradevanA vacanane upayAgapUrvaka sAMbhaLazravaNa kare te zrAvaka. zravaNu karanAranA paNa prakAra hAya che, aneka prakAre zravaNa thAya. zrotA aneka prakAranA hAya che. kace! zrotA lAbha meLave e darzAvanAra be mitronu eka dRSTAMta........ kevalI mahArAjA pAse e mitro AvyA. e ya dhasI hatA. je koI sAmAnya dhI hoya te eTaluM to samaje ke janma, jarA, mRtyu, raMga, zAka, Adhi, vyAdhi, upAdhi e tamAma jyAM na hAya evu sthAna codarAjaleAkamAM eka ja che. ane te mAtra mekSa ja. tethI samakitImAtranuM sAdhya zu hAya ? mekSa ja. darzana sUtrakAre kahyuM mAnuM (vivi , nr k) mekSa vinA bIjA kazA mATe samitInI prArthanA na hoya. kemake khIje tA satra janma, jarA, mRtyu, Adhi, vyAdhi, upAdhi, harSa, zoka, rAga, badhuM che ja. eTale samakitInI prAthanA mAkSanI ja hAya kemake tenuM mana meAkSamAM ja ramatuM hAya. duniyAmAM kahevata che ke-suthAranuM mana khAvaLIe' suthAra raste cAlyeA jate hAya, te vRkSa joI tarata ciMtave ke 'Ane pATo sAro thAya, Ane thAMbhalA sArA thAya' vagere. yadyapi tene khetaranA ke vRkSanA ke kADaeNnA mAlikanI paDI nathI, tathApi tenI ciMtavanA tenA manamAM rasI rahelI vastunA AdhAre ja che. pelA vRkSanuM zuM thaze? khetaranA mAlika zuM karaze, te na ciMtane paNa suthAra te e ja ciMtave. tema meAkSa yadyapi dUra che,tathApi samakitInA maneAtha mekSa sivAya bIjo kayA haiAya ? A beya mitro hatA, samikatI hatAM, dharmI hatA eTale emane prazna paNa bIje kA haiAya ? ame melle kayAre jaizu' beya mitronA A eka ja prazna hateA. atIndriya jJAnI puruSa pAse anya prazna karyA hAya ? meLavavAnu' atI driyajJAna arthAt mokSa meLavavA viSayaka jJAna hatuM, mATe A prazna karyo ke-"amArI mukti kayAre thaze ?'' kevalI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 parva mahimA darzana bhagavAne 8 ne kahyuM ke tAre mekSa sAtamAbhave thaze A ne kahyuM tAre mokSa asaMkhyAtabhave thaze. bane ghera gayA. have barAbara lakSa daI sAMbhaLo, ane tattva vicAro. pelA sAta bhavavALAe vicAryuM ke-"yadyapi meragiri calAyamAna thAya, sUrya pazcime uge, caMdramAMthI agni jhare, A badhuM na banavAnuM kadAca bane, tathApi kevaLIbhagavAnanA vacane palaTAtAM nathI, mATe have mArA kAMI sAta bhavanA ATha bhava thavAnA nathI, tema che paNa thavAnA nathI, huM bhalene game tevuM pApa karUM teye bhava te sAta ja che. game te dharma karUM teye bhava te sAta ja ne. te pachI zuM kAma bhegavaTo na kare? pele dhama zravaNanA AvA upayogathI patana pAme. raste cAlatAM paDe tene paga cholAya ke macakoDAya paNa meDethI paDe tenuM te mAthuM kUTe. e rIte dhamAM jyAre patita thAya tyAre amane paNa vaTalAve te thAya, sAmAnya mANasa sAmAnya prakAre patita thAya. te te e paDyo, teNe evI te pravRtti karI ke sAtamI narakanuM AyuSya bAMdhyuM. marIne sAtamI narake gaye. sAtamInuM utkRSTa AyuSya keTaluM ? 33 sAgaropamanuM. kevalIbhagavAnanAM vacana sAMbhaLavA chatAM tene durupayoga karavAnuM phaLa A. ene jevuM kevalIe "sAta ja bhava kahyA che' ema vicAryuM, tema dharmathI ja "sukha, kalyANa, sugati che e paNa kevalInAMja vacana che e na vicAyuM. pelA mA e vicAryuM ke, "mera cale, sUrya pazcime uge, caMdra agni varasAve, te paNa kevalInAM vacana anyathA na thAya mATe mArA asaMkhyatAbhava thavAnA e te nakakI, paNa sAthe teNe e paNa vicAryuM ke-"dharmathI sukha, kalyANa, sugati, adharmathI duHkha durgati e paNa kevalI mahArAjanAM ja vacana che ane te paNa anyathA nathI ja. pilA sAtabhavavALA sa e A vicAra na karyo. dharmanI dRSTi sIdhI joIe. A te bAravratadhArI banya, saMlekhaNa karI, chelle anazana lIdhuM. chevaTe banyuM zuM? khUba tarasa lAgI te vakhate AMgaNAmAM ugelI beraDInA vRkSanI DALI paranAM pAkAM lAlaceLa bera para najara gaI. duniyAmAM gharanA AMgaNe kutarAnA karaDavAnI zaMkAe tathA cAra gaNAI maravAnI zaMkAe beraDI vAvavAnI manAI che. boraDImAM pAghaDI bharAya Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna 19 e dRzyathI zvAna bhase ke karaDe, leAkeA cAra mAnI mAre tethI kheraDI AMgaNe vAvavI nahi, evI vAta jagatamAM pracalita che. e ja oraDI ahIM pelA anazanadhArIne paNa naDI. tRSAthI pIDAtA tene ema thayu ke A khera jo koI mArA moMmAM mUke teA, evuM sarasa che ke tarasa chIpe." A bhAvanA sAthe mRtyu pAmIne, marIne tarata te A nA jIva khAravratadhArI chatAM, sa lekhaNAdhArI chatAM, anazana Adarelu chatAM te ja khAramAM kIDA thayeA. kahyuM che ke aMte cA matiH sA gati;" jevI mati tevI gati. e kIDA thayA, tyAMthI gabaDyA, ekendriya thayA, nigodamAM gayA. meM eka vakhata jaNAvyuM te dhyAnamAM rAkho, sannipAta samaye vidvAn ane mUrkha banne sarakhA, kintu sannipAta khasyA eTale vidvAn te vidvAna ane mUrkha te mUkha. te ja rIte dharma pAmyA vagaranA jIva nigeAdamAM hoya te tathA dharma pAmIne patita thaI nigeAde gayelA jIva banne nigeAdamAM sarakhA, paNa bahAra nIkaLyA pachI dharma pAmIne patita thaI nigAdIe thayelA jIva nIkaLIne tarata yama pAme, jyAre pelAne dhama pAmavAmAM muzkelI. pele| nigeAdamAMthI nIkaLI, dharma pAmI, cAritra laI, kevalajJAna pAmIne mekSe gayA. asaMkhyAtA bhava vaTAvI lIdhA. jyAre pelA sa tA haju te daramyAna sAta bhavamAMnA pahelA bhava sAtamI nArakInA 33 sAgaropamane; te AyuSyamAMnA pahelA sAgaropamamAMnu paheluM patyeApama hajI pUrU thayuM nathI. AthI mAtra sAMbhaLe te zrAvaka ema nahi, jinavacana sAMbhaLe te zrAvaka, paNa AgaLa vadhIne kahyuM ke pahoci. paraleAkanA hitanI buddhie zrIjanezvaradevanuM vacana sAMbhaLe te zrAvaka, pharI prazna thaze ke sAdhue paNa paraleAkahitanI buddhie ja zrAvaNa kare che. cUrNikAra bhagavAne tenuM paNu samAdhAna karyu che ke sAdhumAM zrotRtvanI sAthe vaktRtva paNa che. zrAvakane zramaNeApAsaka kahyA che. zu sAdhue sAdhunI (zramaNunI) sevA-upAsanA nathI karatA ? kare che, paNa sAdhu upAsya tathA upAsaka ante che. sAdhumAM upAsakapaNuM tathA upAsyapaNuM ubhaya rahyuM che. tethI sAdhumAM zramaNeApAsaka zabdane ke zrAvazabdane byapadeza thaI zake Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 parva mahimA darzana nahi. nAmanimitta tatva eTale je nAma tathA prakAranI buddhithI sthapAyuM che, te nAma tasvarUpa jANavuM. - Aya eTale zuM? lAja DoLathI ADaMbarathI nathI hotI? hoya che. zuM ochI lAja kADhanArI strI karatAM vadhu lAja kADhanArI strIo vadhu lAjavALI, vadhu lajajALu mAnavI? kuLanI maryAdAnI lAja ane svarUpe lAjamAM pharaka che. e ja rItie sArtha zabda mATe paNa samajavuM. mArA deza catA:-katA pa rityA:" (rajJA Tao go ) tyAjya dharmothI, rItarivAjethI, rUDhIthI, sarvathA dUra rahe te AryaH tevA rItarivAja ke rUDhInI chAyA paNa Arya le nahi. zAstrakAre AthI Arya tathA anAryanuM lakSaNa A rIte bAMdhyuM. anAryane svane paNa dharma zabda hoya nahi "ghatti varAchuM neku na kannati kuLisvi (sUrya ao 4 30 2, 2 go pha23) Aryane dharma para prIti rahelI ja che mATe abhidheya dharmanuM ja rAkhyuM. Aryane dharmanuM prajana jANavAnuM rahetuM nathI kemake te dharmane ISTa ja gaNe che. jema lagna vakhate maMDapa suMdara taiyAra kare, AbhUSaNe ane vastro suMdara pahere A badhuM zebhA karanAra che, tema cAturmAsanI aMdara sAmAyika, pauSadha vagere kAryo comAsAnAM AbhUSaNo che. sAmAyikabe ghaDI samatApUrvaka sAmAyika karanAra devakanuM 92592525thI vadhAre devalekanuM AyuSya bAMdhe che. be hajAra koDa khAMDI suvarNanuM dAna ApavA karatAM paNa beghaDInA sAmAyikanuM phaLa caDI jAya che. mana vacana kAyAnI azubha pravRttine tyAga karyA vagara sAmAyika thatuM nathI. Avazyaka sUtramAM paNa sAmAyika adhikAramAM kahyuM che ke 'sAmaIyaM nAma sAvajjajogaparivajjaNaM niravajja jogaM paDisevaNaM ca,' sAmAyika-pApa vyApAranuM parivarjana ane niSpApa vyApAranuM pratisevana. zrAvapaNAmAM paNa teTale samaya sAdhu jevo banI jAya che. mATe sAmAyikarUpI AbhUSaNe cemAsAmAM jarUra dhAraNa karavAM joIe. jema makAnamAMthI dararoja kacare kADhI makAnane svaccha-sApha banAvIe chIe ane malina thayeluM vastra paNa sAbuthI dhoI sApha karIe chIe, tema ja savAramAM mukhazuddhi karIe chIe tema AkhA divasa-rAtrinA pAponI zuddhi karavA mATe Avazyaka eTale pratikramaNa baMne vakhata Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna - 21 comAsAmAM zrAvakoe avazya karavuM ja joIe. evI ja rIte mAsInuM trIjuM bhUSaNa prabhunI pUjA traNe TaMka karavI. zreNika mahArAjA avirati hatA. jeo eka navakArazI jeTaluM paNa paccakhANa karI zakatA na hatA. navakArazI paccakhANa paNa na karI zakanAra te zreNika rAjA prabhunI trikALapUjA sonAnA akSatane sAthiye karIne paNa samyakatvane mukhya AcAra prabhu pUjA te haMmeza karatA hatA. tevI ja rIte snAtra mahotsava ane caMdana Adi uttama dravyathI prabhu pUjA-vilepana vagere paNa karatA hatA. te pramANe uttama dravyathI prabhu pUjA karavI joIe. sarva vratamAM caDhiyAtuM, brahmacarya vrata che. devatAo paNa sabhAmAM dAkhala thatAM je brahmacarya vratane dhAraNa karanArane virativALAne prathama namaskAra karI, pachI pitAnA siMhAsana para birAjamAna thAya che devane paNa durlabha evA brahmacaryanA prabhAvathI cAhe tevAM vine cAlyAM jAya che, tevuM brahmacarya vrata dhAraNa karanArane virativALAne prathama namaskAra karI sihAsana para birAjamAna thAya che. to te brahmacarya vata sarvathA na banI zake to comAsAmAM dareka zrAvakee te dhAraNa karavuM joIe. gRhasthapaNAne AMzika brahmacaryathI sItA, subhadrA, sudarzana zeTha, vijyA zeThANInA daSTAMta suprasiddha che. vaLI gRhasthane karI zakAya te sahele dharma heya mukhya dAna dharma che. te uttama pAtrane cega maLe tyAre samayanA sAdhanarUpa AhAra, pANI auSadha-vastra-kaMbala-pAtra-pustaka vagere samayamAM upakArI vastu svakalyANa mATe dAna karavuM, tema ja comAsAmAM vizeSa prakAre tapasyA, vrata, paccakhANa ane abhigraha karavA ane AraMbhanI pravRtti ochI karavI. duzamanA sAmanA vakhate jema kille rakSaNa kare che, te ja pramANe abhigraha paNa virAdhanAthI bacavA mATe killebaMdhI rUpa che. pApathI bacavA mATe jarUra abhigraha grahaNa karavA joIe. avaratimAM A jIva anAdikALathI rakhaDI rahyo che. manuSyapaNAmAM ja mAtra vrata paccakhANa, tapasyA vagere banI zake che te cemAsAmAM upara jaNAvelAM AbhUSaNarUpa dharma kAryo dareka bhavyAtmAe avazya karavAM ane comAsuM dIpAvavuM. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aSADa cAturmAsika vyAkhyAna. (saMvata. 1987 aSADha suda 14, vidyAzALA amadAvAda.) prAptaH SaSTha guNasthAnaM bhavadurgAdrilaD-dhanam / lokasaMjJArato na syAnmunilokottarAsthitiH / / zAstrakAra mahArAja nyAyAcArya upAdhyAjI zrI yazovijayajI mahArAja bhavyajInA upakAra mATe 23mA lekasaMjJA tyAga nAmanA aSTakamAM samajAvI gayA ke anAdithI A jIva AhArAdi saMjJAvALe che. saMjJIpaNAmAM Avyo tyAM paNa lekasa jJA hevAthI kalyANanA mArge Avyo nathI. chaThuM guNaThANuM sarva virati-sAdhupaNuM pAme tyAre ja kalyANano raste zarU thAya, ethe guNasthAnaka che ke zraddhAmaya che, paraMtu te guNaThANe 100 vAra gajathI mApe, paNa tasu paNa phaDe nahi tevI sthiti che. jANavA-mAnavA chatAM viratimAM AgaLa vadhI zako nathI. daridranA manoratha manamAM ja rahe, kuvAnI chAyA kuvAmAM rahe, tema cethA guNaThANAvALAnA manorathe uttama hoya chatAM vartanamAM mUkI zakate. nathI. pAMcame dezavirati guNaThANe je ke DAM vrata paccakhANa hoya che, chatAM sagavaDa pramANe duniyAdArImAM harata na Ave te pramANe dharma kare che. comAsAmAM moTA zaheramAM jyAM bhAvika zrAvaka samudAya vasatA hoya, tyAM AgevAna zrAvake munimahArAjAone AgrahapUrvaka cAturmAsa sthiratA karavA vinaMti karI padharAmaNI karAve che. cAra mahinA sudhI gurumahArAja cAturmAsamAM vyAkhyAna zravaNa karAve che; taduparAMta vratapaccakhANuM-tapasyAmAM preraNA karI sAmudAyika dharmAnuSThAna karAve che. Asanna muktigAmI AtmAo sAdhu samAgamano sAro lAbha le che. ciMtAmaNiratnAdhika durlabha manuSyabhavamAM eka vakhata sAdhusamAgama kalyANa karanAro thAya, te pachI niraMtara satata cAra cAra mahinA sudhI sAdhu-sevA-bhakti karanArane je Atmika lAbha thAya che te avarNanIya kema na hoya; dharma karavAnI mema hoya to ASADhI cAturmAsa che. sIjhanamAM je vepArI ALasa kare te bAra mahinAnI kamANI gUmAve. tema zrAvakane cemAsAmAM dhana kamAvA mATe sIjhana maMdI heya, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna paNa dharmadhana kamAvA mATe tejIvALo samaya che. bIjA kALa karatAM comAsAmAM karele dharma adhika phaLa Ape che. jeTale samaya dharmamAM jAya teTale samaya che AyanI virAdhanAthI bace che. prathama A ja moTe lAbha zrAvakoe mukhyatAe comAsAnA cAra mahinA mATe musApharI na karavI. cemAsAmAM aneka jIvajaMtunI utpatti hoya. jyAM cale, paga mUke tyAM jIvavirAdhanA thAya. zrAvakane zAstramAM tapelA leDhAnA geLAnI upamA ApI che. tapele leDhAne gaLe jyAM gabaDe tyAM bALe, tema zrAvaka jayAM paga mUke ke sAMsArika kArya kare tyAM che kAyanI virAdhanA thayA sivAya rahe nahi, mATe cemAsAmAM khAsa keTalAka vadhAre abhigraha dhAraNa karavA. achatI vastunA tyAgamAM paNa moTo lAbha thAya che. nahIMtara avirati pazu mAphaka viratinA lAbhathI cUkI jAya che. eka vakhata bhajana karanAra paracakhANa na le te ekAsaNAne lAbha na meLave. gurUe ApelA eka sAmAnya niyamathI vaMkacUlane keTalo lAbha te ja bhAvamAM thaye? ajANya phaLa na khAvuM. koInA upara hathiyAra ugAmatAM pahelAM sAta DagalAM pAchA javuM. rAjAnI rANI na bhegavavI. kAgaDAnuM mAMsa na khAvuM. AvA aprAsaMgika niyama lIdhA tenAM pratyakSa phaLa anubhavyAM, ApaNe vrata-abhigrahanA lAbha samajavAvALAe vizeSa niyame cAturmAsamAM karavA joIe. ' lokakamAM paNa comAsAmAM keTalAMka kAryo karavAno niSedha che. comAsAmAM be traNa vakhata pANI gALIne ja vAparavuM. kelasAlAkaDA vagere bahu ja bArIkIthI najara karI, paMjaNathI pramArjanA karI agara je prakAre kaI paNa trasa kuthuM Adika jIva marI na jAya tenI jaya rAkhI pachI ja upayoga karavo. jainee sAvaraNa paNa kamaLa ane suMvALI vAparavI joIe. ghI-tela-pANI-AdinAM bhAjane khUllAM na rAkhavAM, kAraNa ke aMdara uDatA trasa jIvo paDe che te marI jAya. sukavaNuM zAkamAM jhINuM na dekhAya tevA kuMthujI thAya che. te cAle tyAM sudhI sukavaNIne upaga na kare, ane karavAnI jarUra paDe te barAbara najara karI jIvavirAdhanA na thAya te pUrepUruM lakSa rAkhavuM. vaDI, pApaDa ke tevI kamaLa vastumAM cemAsAmAM havA lAgavAthI anaMta Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava mahimA darana kAya--sapheda phUga thaI Ave che, tA tene havA na lAge tevI rIte jALavI rAkhavA. nahIMtara anaMtakAyanI virAdhanAnA prasaMga AvI jAya. 24 zrAvake koi saMcAgamAM rAtraeAjana karavAnuM hAya ja nahi, kAraNake rAtre evAM sUkSma adRzya jaMtue uDe che ke dekhI paNa zakavAM muzkela paDe. cAmAsAnA kALamAM to uDatA jaMtuneA pAra ja nathI, jethI cAmAsAmAM tA kadApi rAtribhAjana na karavuM. tenA abhigraha gurumajhuArAja pAse karI levA. rAtribhojana karanAra ghaNe bhAge halakI tiya iMca yonimAM utpanna thAya che. ghuvaDa, kAgaDA, gIlI, bilADI, samaDI evI tuccha ane niMdanIya gatamAM utpanna thaI tyAM paNa vaLI ghaNA ja hiMsAdika pApa karI nakAdika durgItimAM bhavaparaparA kare che. alpapramAdathI jIvA niraka keTalA durgatinA duHkhA UbhAM kare che, abhakSya, anaMtakAya kaMdamULa, baTATA, Adu, sUraNa, kAMdA, gAjara, ratALu vageremAM sAyanI aNI upara rahe teTalA mAtra kaMdamULanA aMzamAM eka zarIramAM anatAnata jIvA kevalajJAnI bhagavaMtee dekhyA jANyAprarUpyA che. te zraddhALu koI paNa jaine kSaNavAranA ravAda khAtara teTalA jIvAnI virAdhanAnuM pApa na vaheAravuM. jIvane pApakama karatI vakhate khyAla nathI AvatA, paNa khIjA jIvanA prANA laie te ApaNane e DaMsAnu kama game tyAre pazu udaya AvavAnuM che. dareka pApakarmIne jaghanyathI dasa guze! vipAkaphaLa te bhAgavavA paDe. temAM jo khAvApIvAmAM ke bhegavavAmAM AsaktianumAdanA vakhANa karyAM te tenA phaLane hisAba ja nathI. keI paNa pApakA karIne kaDhApi paNa vakhANavuM nahi. pApanAM vakhANu karavAthI nikA:cata pApakarma baMdhAi jAya. bheAjana karatAM jarUra pUratuM ja thALImAM levuM. eMThuM na chaDAvuM joie. manuSyanA eMThA paNI ane vadhelA bhAjanamAM pacendriya samUrcchima ApaNA jevA ja mAtra AMkhathI na dekhI zakAya tevA jIvA utpanna thAya che. tenA dUdhanuM pApa ApaNane lAge, mATe zrAvake peAtAnA kuTubamAM pANI eMThuM na thAya tevA saMskAra pADavA. pANI pIdhA pachI te ja pyAleA phrI gALImAM na beALAya, tenI kALajI rAkhavA bALakane saMskAra pADavA, Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna - 25 eMThA hAthathI bIjI raI ke khAvAnI vastune na aDakavuM. 14 sthAnake saMmUrchAima manuSyo-(mAtApitAnA saMga vagara je utpanna thAya. te saMmUrchAima paMcendriya manuSya) utpanna thAya che. saMmUcchama manuSyane upajavAnAM cauda sthAnakaH 1 vaDIniti (jhADA)mAM, 2 laghuniti (pIsAbamAM), 3 nAkanA lemamAM 4 zarIranA melamAM, pa kAnanA melamAM, 6 ulaTImAM 7 pittamAM 8 parUmAM, 9 lehamAM, 10 zuka-vIryamAM 11 marelA kalevaramAM, 12 strI purUSanA maithunamAM. 13 nagaranI khAI mAM, 14 sarva azuci sthAnamAM eTale eMThuM pANI-bhejana, baLakhA, cUMka, AMkhane mela vagere vivekapUrvaka kALajI rAkhavAmAM Ave te saMmUcchama jIvonI virAdhanAthI bacI zake che. kAcA dUdha ke dahIM sAthe kaTheLa bheguM karI na khAvAM ke vAparavAM temAM beIndriyAdika je tarata ja utpanna thAya che. mATe jinezvaraprabhunA vacanamAM zraddhALu evA zrAvakavarge jaNAvelA temaja gurumahArAja je niyama levA mATe upadeza Ape te jarUrI niyama-abhigraha-vratapaccakhANano viratine svIkAra kare. virati karavAthI mahAlAbha thAya che. avipatithI pApa na karavA chatAM paNa pApakarma baMdhAya che. ekendriyAdi jene tevAM pApa na karavA chatAM avirati hevAthI pApakarma baMdhAyA kare che. mana-vacana-kAyAthI aviratinuM pApa tamane vadhAre baMdhAya, dAna-zIla-tapasyA ochAvattA pramANamAM bane, te kadAca parAdhIna vastu che, paNa A pApa-jIva virAdhanAnA-TALavA te te svAdhInatAnI vAta che. comAsAnA kALamAM je A lakSya rAkhavAmAM Ave te bIjA kALa karatAM A aSADha mAMsAnA kALamAM vadhAre lAbha thAya. aSADha cAturmAsI parvanI mahattAnAM kAraNe. jagatamAM sAmAnya rIte sarva Arya ke kArtikI, phAgunI ane ASADhI-ema traNa mAsIe mAne ja che, ane jenajanatAmAM paNa je zAstro manAelAM che, temAM paNa asalathI kArtikI vagere traNa mAsIe manAelI che, chatAM paNa sarva AryaprajA ane sAmAnya rIte jainajanatA kArtikathI ane phAlganathI ja zarU thatA jemAsAne dharmazAstranI dRSTie tathA tiSazAstranI dRSTie cemAsAM mAne che, Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahinA darzana chatAM te kArtika mahine ane phAllu mahine "comAsAM beThAM ema bolavAno vyavahAra karatA nathI, paNa ASADha mahinAnI comAsAnI vakhate varasAdanI zarUAta thAya tyAre ja sarva Aryaleka ane sAmAnya jainajanatA "mAsuM beDuM" ema vyavahAra kare che. jo ke comAsA zabdanA arthathI vicArIe to cAra mAsanA samUDane mAsI kahevAya ane tethI kArtika ane phALunane paNa comAsuM beThuM" ema kahevAmAM comAsI zabdanA arthanI kaI prakAre skUlanA thatI nathI. chatAM ASADha mahine "comAsuM beThuM," ema je vyavahAra prarvatele che, te comAsI zabdanA arthanI apekSAo nathI, paNa traNa mAsAmAM ASADha comAsuM ja duniyAdArI ane dhArmika draSTie tasvarUpa hoI avADha mAsamAM ja cemAsAno vyavahAra karavAmAM Ave che. koI paNa jijJAsu kaI paNa manimahArAja vagerene prazna kare che tyAre paNa ema ja kahe che ke Apa comAsuM kyAM karavAnAM che ? athavA gaye varSe kayAM comAsuM karyuM hatuM ?" ane vinaMti karavA tarIke paNa jyAre "amAre tyAM comAsuM padhAre, ema kahe che tyAre te sarvamAM aSADhI comAsInuM ja lakSya heya che, ane uttara denAra muni mahArAja paNa te aSADhanA comAsAnA varSathI ja tenA uttara ane vinaMtine svIkAra kare che. A badhI vastune vicAranAre manuSya spaSTapaNe samajI zakaze ke AvA aSADhanA comAsAne ja "mAsI" kahevAnA vyavahAramAM te aSADha mAsInA tAtvikapaNAnI laukika ane lekettara daSTie chAyA che. temAM laukika daSTie kArtikI ane phAgunI cemAsAnI aMdara jIvananAM sAdhana ane annapANInI jarUriyAta pUrI pADanAra je koI paNa comAsuM hoya te te aSADha mAsuM ja che. A vAtane samajavA mATe pAdazAhe bIrabalane sattAvIsamAMthI nava jAya te keTalA rahe ? evA pUchelA uttaramAM bIrabale kAMI paNa na rahe ema kahyuM hatuM arthAt bAre mahinAnA sattAvIsa nakSatramAM nava nakSatra varasAda paDavAnA gaNAya che, ane te nava nakSatramAM je varasAda na Ave te aDhAra nakSatro bAkInAM rahyAM, chatAM paNa koI paNa na rahyuM ema spaSTa karyuM. tevI rIte aSADha mAsamAM je anna ane jalana Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7 aSADha cAtu mAsika vyAkhyAna yathAyogya saMbhava na thAya te kArtika ane phALunanA comAsAM vyartha ja jAya, ane tethI ASADhanI mAsIne ja lokee comAsA' tarIke gaNI, ane te je kAraNuthI laukikadaSTinI pradhAnatAe vyavahAra karavAvALA lokomAM ASADha mahinAno paNa comAsuM besavAne niyama na rAkhatAM jeDa mahine paNa varasAdanI zarUAta thAya to mAsuM beThuM, ema varasAdanI apekSAo kahe che, paNa lekottaradRSTinI apekSAe vicAra karIe to kArtika mahinAthI mAMDIne ASADha mahinA sudhInA ATha mahinA samayamAM munione ekeka mahine rahevAnuM hoya che. - sAdhu mahAtmAone maDinAthI adhika rahevAne e kaI paNa vakhata hoya ane tene lIdhe zramaNopAsaka vargane gurumahArAjanI lAgalagATa cAra mAsa sudhI paryuM pAsanA sevA karavAnuM ane jinezvara mahArAjanA vacanarUpI amRtanuM lAgalagATa cAra mAsa sudhI pAna karavAnuM banI zakatuM hoya to te phakata ASADha mAsImAM ja banI. zake che, kemake zAstrakAre kArtika vagere ATha mahinAmAM vagara kAraNe mahinAthI adhika rahevAnI manAI karI che, paNa ASADha mAsInA cAra mAsamAM vagara kAraNe vihAranI ja manAI karelI che. A uparathI lakattaradaSTine dhAravAvALA jaine ApADha mahinAthI zarU thatA comAsAne "mAsA tarIke vyavahAra kare temAM kAMI Azcarya nathI, paNa A uparathI aSADha cAturmAsa karanArA sAdhumahAtmAoe te te ASADha comAsAnA kSetromAM vastra, pAtra, kaMbala pustaka, paMDita vagerenA kharcethI kSetrane navavA jevuM nahi karatAM kharekhara cemAsAnA lAgalagATa cAra mAsa sudhI zrotA ane zraddhALu zramaNopAsaka vargane trilekanAtha tIrthaMkaraprabhunA vacanAmRtanuM pAna akhaMDa rIte karAvavuM joIe. dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke ASADha cAturmAsa sivAyanA vakhatamAM sAdhumahAtmAne lAMbo samAgama na hovAthI ja te zraddhALu zrotA evA zramaNopAsaka-zrAvaka vargane prakaraNonA abhyAsanuM ane sUtronA rahasyane sAMbhaLavAnuM barAbara maLI zake nahi, tema banI paNa zake nahi, paNa comAsAnA lAMbA TAImamAM zraddhALu ane zrotA evA zramaNopAsaka vargane mekSanA mukhyasAdhanabhUta sAmAyika, pratikramaNa pauSadhanI kriyAmAM joDavA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 parva mahimA darzana sAthe prakaraNanA rahasya sAthe abhyAsa karAve ane trilekanAtha tIrthakaranA vacanAmRtanuM pAna karAvavuM, ane je zramaNopAsaka varga zraddhALupaNAnI khAmIvALe heya tene madhura, zAMta ane zAstrAnusArI vacanothI yathAsthita tattva samajAvI zraddhALu zrotA banAvavA joIe. muni mahArAjanA samAgamamAM eka divasa ane eka vakhata paNa AvavAvALe bhavyajIva bhadadhinA uddhAranAM sAdhane meLavI zake che evAM aneka zAstrIya dRSTAMta ane anubhavathI paNa kAMIka aMze siddha thaeluM che, te pachI cAra mahinA jevA lAMbA TAImanI sthiratA chatAM zramaNopAsaka vargamAMthI eka paNa zraddhALu vyakita ane zrotApaNAthI benasIba rahe che te sAdhumahAtmA ane zramaNopAsaka varga baMnene vicAravA jevuM che. je ke zramaNopAsaka vage sAdhu mahAtmAonA jJAna, darzana ane cAritranAM ArAdhana ane vikAsane mATe azana, pAna, khAdima, svAdima, auSadha, vastra, kaMbala, pustaka, paMDita, upAzrayaAdinI sagavaDa karavI te temanI pharaja che, paNa comAsuM rahenAra sAdhu mahAtmAoe jema bane tema te zramaNopAsaka varganA bhAvone ullAsa rahe tema vartavuM joIe. vaLI e paNa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke ASADha mAsInA vakhatamAM varasAdanA saMjogane aMge upAzrayanA cekamAM, mAtrA ke sthaDilanI jagyAmAM lIlerI ane lIlaphUla thavAne ghaNo saMbhava hoya che, ane temAM je zramaNopAsaka varga varasAdanI zarUAta thavA pahelAM je te lIlotarI ane lIlaphUla thAya nahi, te upayoga karI le te zramaNa ane zramaNopAsakanA baMne vargo nI virAdhanAthI bacI jAya che. zramaNopAsaka ane zramaNavargo lalakUlanA eka seya jeTalA bhAgamAM paNa anaMta che spaSTapaNe mAnelA ja che, te pachI tevI lIlaphUla thavAnA sthAnake rAkha, cUno, kAMkarI ke evI cIjane upayoga pahelethI ja karI lIdhuM hoya te lIlakUlanI virAdhanA thatI bacI jAya. zramaNopAsaka varga anaMtajIvanI virAdhanAnA bhaye kaMdamULane cheDavAvALe hoya che, chatAM cikaTAM bhAjane ane sthAnene mATe cUnA vagerene upayoga na karavAthI anaMtakAyanI sajajaDa virAdhanA karavAvALA thAya Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna 29: che, mATe te bAbatane zramaNa ane zramaNe pAsaka vargo khyAla rAkhI virAdhanAthI bacavAnI jarUra che. AvI rIte virAdhanAno prasaMga ane virAdhanAthI bacavAnA prayatnanuM sthAna A ASADha cAturmAsI hovAthI ane upara jaNAvelAM kAraNothI lokettaradaSTie ASADhathI zarU thatI mAsIne "mAsI" kahevAmAM Ave che, ane temAM dharma karavAnI vadhAre sagavaDa maLI zake che.. dezavirati guNaThaNuM eTale sagavaDiyo dhama. mane kaI paNa prakAranA zarIranI, dhananI, kuTuMbanI, agavaDa paDavI na joIe. eTale pAMcamA guNaThANAmAM hiMsAne tyAga karyo paNa te keTale?" sthAvaranI hiMsA mArAthI cheDAya nahIM." "mAre duniyAdArI calAvavI che, te calAvatAM je kaMI paNa dharma thaI zake te mAre kare" ATale ja dharma che. pAMce pRthvI Adi sthAvaramAM jIva mAne che, cha kAcanI zraddhA che, samakti thaI gayuM che. chae kAyAnA cho te mAnava che, tyAre pRthvIkAyane jIva mAnavAne ke nahIM ? jIva mAne to mATI upara kedALe zI rIte upADe che? tame jIvatatva ekalA trasakAyamAM vartana apekSAe mAnyuM. bAkInA pAMca sthAvaramAM zuM jIva nathI ema kahI zake che? cha kAyanI zraddhA kevI rIte karI, jyAre hiMsAmAM pApa mAne che te pApathI Dare che ke nahIM ? je re cho to pachI mArI upara kedALa kema upADo cho ? ghara kema baMdhAve che? te ke pApa te mAnIe chIe. pApa mAne to pApa - bhIrU kayAM rahyA? ema te pApamAM bhIrU chIe paNa amArI sagavaDatAmAM khAmI. na Ave tevI rIte virati karIe chIe. ame pApathI DaravAvALA te chIe, samyaktvavALAne darzana mehanIya kharyuM che, tethI tatvanI pratIti-zraddhA thaI che. jo ke apratyAkhyAnavaraNIya udaya hovAthI mArI sAMsArika sagavaDa sAcavIne dharma kare paNa mAre agavaDatA veThIne dharma kare nathI. "sthAvara jInI dayAnA te paccakkhANa nahIM karUM, hAlatAM cAlatAM trasa jIvanI dayA karuM chuM. "kAma karatAM marI. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana jAya te paNa te kAma cheDavuM nathI, trasanI dayA paNa tyAM rahetI nathI." agni saLagAvyA vagara mAre cAle nahIM, paccakakhANa te evuM joIe ke cAlI zake. keI mAravA Ave te mArAthI saDana thAya tema nathI. aparAdhI na hoya to na mArUM, paNa mArI duniyAnI sthiti akhaMDita rahevI joIe, mArA mananA Azaye paNa akhaMDita rahevA joIe. e badhI mAre chUTa, tenAM paccakakhANa nahIM, aparAdhIne mAravAnA paccakakhANa nahIM karIza, jemAM huM TakI zakuM evAM mAre paccakakhANa karavAM che. kaho, keTalI agavaDatA joIe che? jema zarIrane AmavAyu herAna kare che, tema A AtmAne paNa AmavAyu thAya che, tyAre nirapakSanAM paccakakhANa ane sApekSanI chUTa rAkhavI che. "niraparAdhIne jANI joIne mAravAno prasaMga Ave te na mArUM," sagavaDatAnI keTalI sIDIo goThavI? AvI rIte dharmanA raste caDavAnuM parama dhyeya kayuM? - duniyA jALavIne dharma kare te duniyAdArIe prathama dhyeya thayuM. bIjA aNuvratamAM jUThane pApa mAnavuM che. eka paNa jUTha nAnuM ke meTuM pApa vagaranuM nathI ema mAnavuM che. samyaktva thayuM eTale mAnavuM te barAbara paDaze. aMtaHkaraNathI pApa mAnyuM chatAM mAre jUTha vagara cAle kema ? e vAraMvAra lakSya devAya zI rIte ? moTA pApanA kAraNa jUTha tene choDIe, nAnA jUThanI chUTI eTale zuM thAya ? sagavaDa pramANe dharma karavAne, corI, jUTha, brahmacarya parigrahanA paccakkhANamAM pitAnI sagavaDa karI lIdhI; sarvathA jUTha na choDAya mATe moTAM jUTha paNa kAM na choDe? pApa bharUtA jAgI nathI. paraNelI strIne aMge pApa nathI mAnatA? mAno cho, paNa sagavaDa pUratI ja. paraNelI tyAga karavI che. lepAyA eTalA lepAyA, paNa have adhika na lepAIe. jene bArabAra koDa naiyA hatA, teoe cha kroDa upara koDI rAkhavI nahIM. AvA prakAranAM paccakhANa karyA, navuM upArjana na karavuM. bAkInI badhI riddhi sirAvI dIdhI. keTalAka mahAnubhAva zrAvake kahe che ke "khetara rAkhe temAM aDacaNa zI? ANaMda zrAvakane keTalI badhI jamIna hatI? e jamIna je Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADha cAturmAsika vyAkhyAna 31 vakhate samyaktva pAmyA na hatA. mahAvIra prabhunI dezanA sAMbhaLI na hatI, te vakhetanI vAtane dhamI thayA pachI lAvIne geAThavI dIdhI. ajJAnapaNAmAM banelA vRttAMto e koI divasa paNa AlekhanalAyaka hotAM nathI. cAra kroDane mAlika tenAthI adhikanA paccakkhANa kare e kaI sthitie virati kare ? e vicAra parigrahadhArIe karavA. Ara bhamAM zUrAone kadI paccakUkhANa karavAnA vicAra thate nathI. parigrahanu pApa paNa haju rUvADe rU MvADe lAgyuM` nathI. kAraNa ke adhika mAna kema rakhAya ? pAse pAMca rUpiyA hoya tyAre kroDane abhigraha kare temAM pApabhIrUpaNuM kayAM rahyuM ? kharekhara haju paNa parigrahathI jIvaDo DaryAM ja nathI. A jIvane vidyamAna parigraha rAhya mAphaka pIDA kare, teA pachI navA parigraha Ave e game kema ? ApaNe sagavaDapathI dhI chIe, A kone mATe kahuM chuM? je leke parigrahanuM pariNAma bilakula karatA nathI, tenAthI teA A sArA che. jeA paccakkhANu nathI karatA teenI te vAta cheDA. ' samartha vRttArame sama gRhamaMttane ? mAre paccakkhANa karavuM nathI ane khIste kare che, tene teDavA che, vAMdarApaNuM karavA mAge che. jevI rIte vAMdarA ghara ke mALA kare nahIM ane khIjAe mALA-ghara karyAM' hAya tene bhAMgI nAkhe, tevI rIte vratadhArI keI ajJAnI kadApi keAI doSa seve tene utArI pADe che. paNa tuM teA jJAnI che, ane kema bilakula kAMI paNa vrata nathI karatA ? khelavAnA adhikAra tene che ke jee peAte kAMi paNa sArU vrata paccakkhANa karI batAve, sugarIpakSIne ThapakAravI hatI. kaI karavuM hatuM nahi ? karavuM nahi ane zikhAmaNa denArane ThapakAravA Aya te kaI gaNatarImAM ? vAMdarAnI gaNatarImAM. peAte karIne pachI ja sUcanA. kare to bAlavu zeze. thoDuM paNa tamAruM dharmAcaraNu nAza karavuM che. mATe teethI dUra rahejo ? jee pote dharmAcaraNa karavAvALA nathI. mAtra dharma karanAranI TIkA karavI che. tame kalyANane mATe karA che, te kharAkhara karaze te kalyANa ja thaze. thoDI mamatAnu` mahA pariNAma. gacchanA dhArI, zrutanA pAragAmI, ghaNA ziSyanA guru AcAya Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana chatAM paNa Asana sAruM joIe. zAtAgAravAmAM utarI gayA. AvI. sthitimAM ATalI najIvI kuTevathI bIjA bhavamAM anArya dezamAM utpanna thayA. ane hAtha paga laMbAI gayA. cAlI zakAtuM nathI. pUrvabhavanA avadhijJAnavALA, cha mahinA upavAsa karavAnI tAkAtavALA emanA celA anArya dezamAM jaIne pratibaMdha karI ahIM yuktithI lAvyA, Arya jevAnI paNa zItAgAravanI kuTeva A dazA kare, te ApaNuM zuM dazA? vidhivALAe dhyAna rAkhavAnI jarUra che. mULa vidhie vartamAna pari. graDathI vadhAre kaMI paNa parigraha rAkhe na joIe. e paNa sagavaDiye paMtha che. hajAro mANu pAse laheNI che, te kema cheDI dauM ? mArI, pAse che, emAMthI pisA khaseDavA na paDe, e sagavaDiyA paMtha joIe che. comAsAno TAIma che, je te jagyAe lIlaphUla-vanaspati saMmUcchima trasajIva utpanna thaI javAnA, tene upAya karyo? cAra paisAno cUne lagAvI dIdhuM heta te lIlaphUga na lAgata. upaganI khAmI. tethI lIlaphaga thaI, cIkaTavALA-thAMbhalA-ThAma-bhIMta-upara cUno lagADe ? kharaca hisAbamAM nathI, mahenata hisAbamAM nathI, paNa A jIvamAM te samajaNa AvI nathI. zuM tamArI jiMdagImAM paheluM comAsuM che? varaso. varasa lIla anaMtakAyane dekhe che; anaMtakAya bhakSaNanA paccakhANa paNa kare che, zA mATe? kaMdamULa kaDavAM lAge che te mATe kare che? anaMtA janI, virAdhanA thAya tethI durgati thAya tethI bacavA mATe. comAsAmAM pApaDa vageremAM lIlakUla thAya pachI tene luMchI nAkhe che, tenuM kAraNa zuM ? tamArA gharamAM ghI, telanI baraNIo upara anaMtakAya mare tenI virAdhanA TALI ? pachI sagavaDiyA paMtha sivAya bIjuM kayuM nAma devuM? AmAM sagavaDatAmAM khAmI AvatI nathIne? potAnA ghara AgaLa lIlaphUla thAya che. ( vAta eka ja, comAsuM AvyuM ene artha e ja kare ke A sAdhue cAra mahinA sudhI sthira raheze, bIjuM kaMI nahi, aSADa comAsAmAM mAre zuM karavAnuM che, evuM je lakSya pahoMcavuM joIe. te te pahoMcyuM ja nathI; comAsAnA aMge khAMDavuM-daLavuM-vuMpIsavuM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADa cAturmAsika vyAkhyAna 33 -lIMpavuM vagere AraMbha kAryo baMdha karavAM joIe. upAzrayamAM ke daherAsaramAM jaIe tyAre kaMIka dharma karavAnuM mana thAya che. daherAsara-upAzrayanA dhamI. ApaNe daherAsara-upAzraye jaIe eTale dharmanI buddhi thAya ane tyAMthI nIkaLyA eTale khaMkherI nAMkhIe. A AtmA je dharmamAM raMgAyela hoya te cAhe daherAsare ke upAzraye ke ghera hoya to dharmanI lezyA kema na Ave? kevaLa upAzrayanA ja ApaNe dhamI chIe. bahAra mATe hatA evAne evA ja. nizALamAM chokare javAba Ape ane ghera uttara na Ape. e chokarAne ApaNe bhaNela gaNe ke TheTha gaNa? tevI rIte A AtmA paNa upAzrayamAM dharma kare ane bahAra nIkaLe eTale kaI paNa dharmanI lezyA nahi; cAra mahinA comAsAmAM 'bhAgatA coranI laMgoTI', evI rIte tame sAdhupaNAmAM na Ave, dezaviratimAM paNa na A te kaMIka comAsAmAM to AraMbha parigraha ocho kare ! kRSNa mahArAjA cothe guNaThANe che. e bhale karmavazataH paccakhANa. na karI zakyA, paNa dayA keTalI pariNamI haze te vicAre. jeoe eTalI RddhisamRddhimAM, eTalA badhA rAjyanA ADaMbaramAM, pote agiyArasathI rAjyane darabAra bharatA nahi. traNa khaMDanA mAlikane comAsAmAM rAjyadarabAra bhare jIvavirAdhanA thavAthI keTale Akare paDe haze ? kaho, kevI dayAnI pariNati haze? darabAra bharavo baMdha eTale rAjyanI AkhI vyavasthA baMdha. jene dayAnI khAtara rAjyadarabAra cAra mahinA baMdha karyo, tethI duniyAmAM devapoDhI agiyArasa kahevAya che. | sAmAnya rAjAnA be niyamaH kAMte jamAnAmAM poDhavAne, ne kAMte darabAramAM besavuM, eTale darabAra baMdha thaye. duniyA "paDhI gayA" ema kahevA lAgI. dhyAna rAkhaje ! tethI mithyAtvanI sthiti paNa A jagyAe samajI zake che. e loko zuM ema mAne che ke deva sUI gayA? tyAre temanA deva kuMbhakaraNanA bhAI hatA tyAre AvA devane tame deva mAne che ? kRSNajI kAMI UMdhI gayA nathI. A sAcuM tatva e lekethI belyuM jAya nahIM, kAraNa ke e loke pANInA kIDA che. nAvuM, dhavuM emAM ja dharma mAne che. hiMsAne lIdhe darabAra baMdha rAkhyo ema mAne te keTaluM badhuM zeSavuM paDe! - .. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 jaineAnI dayA nIdanArA jUThA che. tame ghaNI vakhata sAMbhaLI cUkayA che ke jeneAnI dayAe hindustAna gUmAvyuM che. have A ja eka vAta dhyAnamAM lejo ! luccA chekarAo yAre eka cIja phADI nAkhe, tyAre te zakarAe khIjAtu nAma dai de. A luccA chekarAne zAleja paNa meTAene na zobhe. meTAe sAvacetIthI ja cAle, kadAca bhUla thai jAya te, pahelethI ja kaDDI de ke ' mArAthI A bhUla thaI gaI che. ' durjana gUnAthI Dare nahIM, ane gune kaMre tApaNa bIjAnA upara DhoLe. ma'AvIra mahArAjanA samayamAM zreNika kANika khIje naMbare, sapratti mahArAjA trIje naMbare, kumArapALa cothe na mare. jaina dharmAMnA rAjAe thai gayA. e vakhate rAjya vadhyu che ke ghaTayu che ? zreNika ane keNikanA vakhatamAM AkhA AMdhradeza-mAlavA-sidha vagere deze| tAbAmAM levAyA hatA. mahArAjA kumArapALa vakhate kudeza, mulatAna vagere tAbAmAM levAmAM AvyA hatA. jainanA kayA vakhatamAM mlecchanuM AvavAnuM thayuM ? pRthvIrAja cohANu ane jayacaMda rAThoDanA vakhatamAM ja mlecchanuM AvavAnuM thayuM. pRthvIrAja ane jayacaDha rAThoDanA hAthamAMthI hindanu rAjya gayuM. zuM pRthvIrAja ane jayacaMda rAThoDa jaina hatA ? tenAthI rAjya gayuM. te pachI jainanAM nAme kheATI rIte vageAvavA che. te sivAya bIjuM zuM ? jayacaMda rAThoDa ane pRthvIrAja cauhANunu e vakhate rAjya kayA nimitte gayuM ? viSayaabhilASA mATe gayu che. sagavaDiyA paMthamAM paNa rahetA nathI viSayane tADanAra jaina dharma che, ane tamArA ja dhama viSayAna dI che, paramAna kru viSayamAM manAya che. jainadhama nI virUddha evI rAjaya nIti che. enA tANe jaineAnI halakAza kare che. rAjya rahevuM agara teA javuM' agara nAza pAmavuM, ene zreyaskara gaNyuM koNe ? AraMbha parigreDamAM lIna he!ya eNe ja! A badhI vicAraNA kAne hAya ? jee AtmAne samajanArA hoya ene. pa` mahimA daIna jainadhamAM parigraDa khAbatanI abhilASA hAtI nathI, kRSNane ApaNe avratI mAnIe chIe, e mahApuruSa comAsAnA cAre mahinA darabAra baMdha rAkhe te ApaNe zu karyuM` ? tame comAsAmAM paNa sAvaceta Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADa cAturmAsika vyAkhyAna 35 thAva ane dayA tarapha lakSya rAkho. jUThuM na khAleA. pAMce aNuvrato, khAre vratA vadhAre na bane te comAsA pUratA paNa svIkAro. cakravatI ne dharmanuM aMdhana pAlave, vAsudevane 'dhana pAlave, paNa tamArA AtmAne viratinuM khaMdhana pAlavatu nathI. comAsu beThuM chatAM kAMI paNa madhaNImAM AvyA ? ame te sAMbhaLavA mATe AvyA chIe, gherathI TrasTa-nizcaya karIne AvyA chIe, gherathI vakhANu sAMbhaLavA mATe nakkI karIne AvyA chIe, ame amala karavAnI vAta rAkhI ja nathI. chatAM karIe te amAru aMdhAraNu khATu Thare ! ' AvI dhAraNA na heAya teA, traNa khaMDanA mAlika darakhAra baMdha kare ane tame AraMbha aMdha na kare te! sagavaDiyA 5thamAMthI nIce utaryo, cAra mahinA baMdha karavu' emAM kaI agavaDa Ave che? sagavaDa mATe dharmAMne dhakko nathI mAryAM? saMsAranI sagavaDa mATe dhama ne dhakko mAryo ja che. sagavaDa rAkhIne paNa cAmAsAmAM dharma karI zake che, te paNa tamAre karaveA nathI, ravivAre rajA maLe che, te divase pauSadha karA te paNa sagavaDa che, chatAM dharma karavA nathI. pAMcamA guNuThANAmAM mAtra sagavaDaceA paMtha pakaDayA che. paNa aMdara dhama paNimyA nathI. jyAM sudhI chaThThuM' guNaThANu' AvyuM nathI, tyAM sudhI sagavaDiyA pathamAM ja rahevAnuM che. kalyANanA rastAnI saDaka tyAre ja kahevAya ke tame e dazAmAM jyAre Ave ke mArUM parama dhyeya AtmakalyANa. ' AtmakalyANane parama dhyeya gaNIne jyAre tame cAlavA mAMDaze| tyArathI ja saDaka zarU thaze. kalyANanI pAchaLa gAMDA thayA te| ja kalyANu thaze. huM teA kalyANanI pAchaLa chuM. duniyA badhI sukhasagavaDa pAchaLa gAMDI che. jema paryuSaNamAM sAMbhaLeA che ke vIrAzAlavIe potAnI strInI pAchaLa vanamALAmaya jagata banAvyu hatu, tema AtmAne kalyANamaya banAvIza tyAre ja kalyANane raste caDhIza. have e kayAre banavAnuM che ? dhamaghelA kahenAra dhama vimukha che. 6 " nathI. dhavimukha lekA kahe che ke - dhamaghelA,' te temane kahejo ke dhanabhAgya, bhAI ! eTaluM sArU che ke ame pApaghelA thayA icchIe chIe ke dharma ghelA thaIe. paNa hajI dharma sivAya bIjI adhI vastune Thokare mArIe evI rIte ame dhama ghelA thayA nathI. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana ghelAomAM je vAtanuM raTaNa thaI jAya te vAta sivAya te bIjAmAM lakSa rAkhatuM nathI evuM ame icchIe chIe. e tamane dharmaghelA kayAre kahe che? e pApaghelA thayA che tyAre. tame akalyANane mArgathI baso, viSayethI khasa, ane kalyANa mArga pakaDe tyAre tame kalyANaghelA kahevAo! e te dharmiSTane avaLe raste utAravAne mATe zabda gaThavela che. kAThiyAvADanA chokarAe potAnA hAthe pheTe phADe, tema tame na phADaze. dharmaghelA zabda sAMbhaLI tame dharma na cheDaze. jinezvara mahArAjanuM pavitra zAsana pAmyA che. te durjane tamArA dharmane choDAvaze, mAge caDhelAne pADaze ane tame paDaze eTale tALIo pADaze. hADakAM sudhI dharmapremathI raMgAI gayA hoya e samyaktvanuM dharmanuM lakSaNa che. koI paNa prakAre pAMca Azravano tyAga karavA lAyaka. kaI paNa IcchAe pAMca Azravane tyAga karanAre thAya che te pUjya padavImAM che. kaI paNa kAraNathI khUna karanAro khUna karate rekAI gaye te phAMsIthI ba. kaI paNa prakAre AzravathI haThI game te uttama mativALe e te cokkasa. A chatra rAjyanI IcchAe strIdevavimAna-Rddhi-samRddhi kaI paNa IcchAe sAdhu thaye tenuM phaLa paNa maLyuM te paNa te sAruM che. tApasa paNa sadgati pAmI gayA che. guNasena rAjAnA paMjAmAMthI chUTavA mATe agnizarmA tApasa thaye. AvI rIte devaleka maLavAnI IcchAthI thaele tApasa pAMcamA devaleka sadhI jAya che, te pachI jainakriyA karanArA kema caDiyAtI sthiti na pAme ?' - tamArA chokarAne davA zI rIte pivaDAve che ? te pIdhelI davA zarIrane phAyado kare che, te A AtmAne karmaga maTADanAra phAyado karanAra mArga virati mane phAyade kema nahi kare? samyakatva be ghaDI Ave ane haMmezAM mithyAtva rahe. e bemAM kAMI pharaka dekho che ? akhaMDa cAritranI bhAvanAvALA uttama che, paNa upalA bemAM kaho ke aMtaramuhurta samyakatva pAme, jAvAjajIva kevalIe kahele dharma mAnya chatAM karmavege karelI pratijJA kadAca tUTI jAya, paNa pratijJA nahi karavAvALA kastAM ghaNu sArA chepratijJA tUTavAne aMge je baLApa Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADa cAturmAsika vyAkhyAna pastAveA kare che, tenI AleyaNA le che. A adha pudgala parAvatanamAM jarUra mekSe jaze ! ene ekaDe lakhAI gayA, paNa pelAnA mIMDAnA haju ekaDA thayA nathI. mIMDuM kAyama rahyuM che. patitAtmAe traNa sthAna cheDI devAM. kAyAthI pratijJA sAcave, tepachI mana ThekANe AvI jAya, tene purUSAttama kahevAya. A vAta UMDI zAstramAM levA javAnI nathI. caturthAM vratadhArI, sacittatyAgI zrAvakane dazavaikAlika sUtranA cAra adhyayana bhaNavAnI chUTa che. rahanemi rAjImatIne dekhI peAte manathI-pariNAmathI paDayA hatA, ane rAjImatIne pADavA taiyAra thayA hatA. prathama manuSya paDavAthI zaramAtA heya teA khIjAne pADavA taiyAra na thAya; pachADIyu khAtAM AvaDavu joIe, nahI. te rAMDanA avatArathI paNa bhUMDA ! jene pachADayuM khAtAM na AvaDe, tenAM hADakAM bhAMgI jAya. patita thatAM AvaDavu joie, patitane paNa vidhi che, zAstrakAra kahe ke pahelAM potAnI pratijJAnA pariNAma sAcavavA vihAra karavA, vigaI tyAgakaravI, tapasyA karavI, chatAM patita ja thavAnuM hAya to teNe traNa jagA cheDI devI. bhUtakALanI vihAra bhUmi, janma ane dIkSAnuM sthAna, A jagyA cheDIne rahe. kSamAnA pAMca prakAra. jagatamAM thatAM duHkhA kayA kAraNathI thayAM, e koI dahADo vicAratA nathI. zAstrakAro kahe che ke vipAkakSamA e mithyAtvIne paNa hAya, kSamAnA pAMca prakAra-upakAra, apakAra, vipAka, AjJA ane dha kSamA. 'aMtimava'* dasa prakAranA zramaNadhama mAM paDelI kSamA kema ? cAra kaSAyeAmAM pahelA krodha gaNyA che. krodhanI zAntinu kAraNa kSAMti- kSamA che, tethI pahelI kSamA kahI. save kaSAyAmAM AgevAna leAbha gaNAya che, leAbha AdhIna AtmA kSaNavAra sukha pAmatA nathI. abhimAnathI eka vinayaguNu nAza pAme che. sayaMmuvinAzIloma :' paNa leAbhathI saguNA nAza pAme che. zreNIe caDhe te vakhate AtmA pahelA kSaya krodhanA kare, pachI mAna, pachI mAyA ane pachI leAbhanA kSaya kare. zreNImAM je pramANe kSaya thAya che te anukrama ahIM lIdheA che. anubhavanI rItimAM krodha lagIra Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 parva mahimA darzana vAtamAM utpanna thavAne, mAna bIjAnA kAraNathI thAya. mAyA trIjAnA kAraNathI thAya, bIjA manuSyanI cIja uThAvI levAne lAbha thAya tyAre pArakI vastu uThAvI levAnI IcchA thAya. trIje manuSya ane trIjI vastu mAyA-prapaMcanuM sthAna che. lebha e paNa trIjI vastunA aMge thAya che. krodha sivAya bAkInA kaSAye vadhAre sAdhananI apekSA rAkhe che. paNa koI sAdhananI apekSA rAkhatA nathI, bacapaNathI moTA thayA. pahelI utpatti kenI thAya? nAnA chokarAne abhimAna na thAya, mana mAyA na thAya, paNa cUMTI bharIe te krodha saheje thaI jAya che. A kAraNathI pahelA kSatti kahevI paDe, kSamAnA pAMca prakAramAM pahelI upakArakSamA. ApaNuM zeTha che, ghanathI, kuTuMbathI zarIrathI phAyadohita karanArA che, tene kaMI paNa vacana kaDavuM na kahevAya. eka vakhata krodha Avyo hoya paNa mukhanI bahAra kodhana zabda na AvavA devA. Anu nAma upakArakSamA. krodha AvyA chatAM koinuM phaLa na beThuM, te krodha na thayA je ja gaNave. jainazAsana ekalA manane, ekalA vacanane ke ekalI kAyAne karmanuM kAraNa mAnatuM nathI. je ekaluM mana ja karmanuM kAraNa che, te paccakakhANanA 49 bhAMgAnI jarUra nathI. paccakkhANa kenAM karavAM? karmabaMdhanA kAraNanAM ke karma sekavAnAM kAraNanAM paccakakhANa karavA ? saMvaraniSedhanA paccakkhANa na hoya paNa paccakkhaNi AzravanA hoya. karmabaMdhanAM kAraNanAM paccakkhANe hoya te pachI mana, vacana, kAyA traNathI paccakkhANanI jarUra zI? je ekalA manathI karma baMdha hoya te traNa pada kema bole che? "no vAigui' zA mATe? jeo ekalA mana upara javAvALA che, teone traNa jaga mAnavAnI jarUra nathI, kAraNa ke kAyA e manane AdhIna che, vacana paNa manane AdhIna che. AvuM jainazAstra mAnanAre kahI nahIM zake. sajajaDa pApanuM kAraNa hoya to kAyA kahevAya che. manane tamo kAyA kema kaho che ? UMDA utaraze to tamane mAlama paDaze. mana pedA kare che koNa? kAyA manane pedA karanArI cIja ke mana kAyane karanArI cIja? A bemAM keNa kone kare che, kahe ke kAyA manane kare che. - paryAptinI apekSAmAM kAyaparyApti pachI mana:paryApti. kAya Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pADa cAturmAsika vyAkhyAna paryAptivALA mana paryAti vagaranA paNa che. paNa mana:paryAptivALA kAyaparyApti vagaranA keI jIva che? mane joga na hoya ane kAyoga hoya evA anaMtA che. A uparathI nakakI thayuM ke kAjoga hoya ene ja managa heya. jIvakAyAe grahaNa karelA mananA pugalene manapaNe pariNAve che. saDelA bIjamAMthI jhADa utpanna na thAya. evI rIte kAyA bagaDelI hoya te mana kaI divasa pavitra nahIM bane. saMka9pa kaI cIjanA Ave? devakanI devAMganAo, naMdanavana, meru parvata vagere sAMbhaLyA che, emAMthI rana, phaLa phUla lAvavAne mATe mana kaI divasa thAya che? kaho ke naMdanavana saMsargamAM AveluM nathI. A parathI mAnavuM paDaze ke kAyAnA saMskAra pachI ja manane saMskAra che. dharmAstikAya vagere kAyAnA spaSTa saMsargamAM AvelA nathI, tethI svapnamAM paNa te dekhAtA nathI. je prakAre kAyAkriyA kare che, te pramANe ja mana pariNAme che. e vAta anubhavathI joI le. mana vaza na paNa thAya, vacana vaza na paNa thAya, tepaNa kAyAne vaza rAkhe, tyAM sudhI mana vacana aMkuzamAM che. pApI-mahApApIpaNu gaNAvanAra " zIgaDe khAMDA ne pUcheDe bAMDA" baLada jevA che. paccakhANa levuM e paNa pApa, ane paccakhANa laIne na pALavuM e mahApApa, AvuM mAnanArAe samajavAnuM ke, je evI rIte mahApApa thaI jatuM hoya te mananuM caMcaLapaNuM hoya tyAM sAmAyika levAnuM zAstrakAro rAkhata nahIM. sAmAyikanA aticAro tame jANe che. mana, vacana, kAyA e traNane aMge aticAra che. dupraNidhAna eTale traNeyane kharAba ekAgratA e aticAre kahyA. ene bhagAbhaMga rUpa sAmAyika kahyuM. be mANasa beThA hatA, emAM eka sAmAyikamAM ane eka chUTo hato. evAmAM eka kUtaruM AvyuM, eTale sAmAyikavALAe uMuM karyuM. chUTAe kUtarAne mArIne kADhayuM. uMuM karyuM eTale kUtarAne mAryuM ne ? hA. tyAre! evI rIte sAmAyikavALAnI mana, vacana ane kAyAthI pApa karIza nahIM, A pariNati ceksa hatI. saMga Ave tyAre pariNati pharI jAya, paNa Azrava kAraNa keTalAmAM palaTAyuM ? to ke teTalAmAM. - Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava mahimA dana vrata laI ne bhAMgavAnA vakhata Ave tyAre mahApApa vicAravAnu'. vrata nahIM lenArane mahApApa khelavAne hakka nathI. tyAre kheAlavAnu kayAM ? vrata lIdhuM, keTaluMka pALyu. ane bhagane vakhata Avye tyAre mahApApI ema vicAravAnuM. zAstrakAro A vAkayathI vrata bhaMga na thAya, ane tenAthI khacAya te mATe kahe che ? ke vrata laine bhAMgavA mATe kahe che? zAstra ane zastra-AmAM mAtra 'A' kArane ja pharaka che. evI rIte je 'A' kAre zAstrakAroe je vAkya kahyuM hoya te A'kArane adalI nAkhIe teA zAstranA zasra thaI jAya. je vAkaya vratabhaMgathI acavA mATe kahyuM, tyAre te tame vrata AvatuM aTakAvavA mATe vAparyuM. zAstrakAro jANe che ke vrata lenArA aticAramAM Avaze, bhagamAM Avaze, ene zuddhinA sthAnanI jarUra che. paNa zIMgaDe khAMDa ane pUMchaDe khAMDA hoya te khaLadane pakaDavA kayAMthI ? tevI rIte ApaNe vrata na levuM temAM pApa ane laIne bhAMgavu' emAM te mahApApa, AvA khAM ane khAMDo tene pakaDavA kayAMthI ? tamAI zikhAmaNe chekarAo nizALe na jAya te tene zuM kaheA ? kalama na pakaDe te mUkhau, bhaNIne bhUle te kamaakkala - bebhAna vagere kahe che te chokarAe samajavu joI e ke bhaNuzuM te vaLI vadhAre sAMbhaLavI paDaze, ane nahI. bhaNIe to mAtra 'mUrkha' sAMbhaLIzu mATe bhaNavu ja nahI' ema chekarA vicAre te ? maDApApIe vrata bhAMgatI vakhate vicAravAnu, vrata letAM pahelAM na vicAravAnuM. bhaNIza tA meTI gALa sAMbhaLIza ane nahI. bhaNIza te eka ja gALa sAMbhaLIza. Avu' chekarAne samajAvA che? e sAMbhaLavAnuM kAne ? bhaNelAne, nahIM bhaNanArane nahIM sAMbhaLavAnuM. pratijJA bhaMga karanArane kharAba thayuM ema manamAM AvyuM. kema AvyuM ? te ke tene paccakkhANunI jaDa hatI tethI. upakArakSamA 40 evI rIte manathI kSamA rAkhI mAtra mukhathI sAme vacana elyA nathI tene AgaLa kazuM nahIM khelavAnuM. ATalI ja kSamA rAkhe che. jo zeTha na heAta ane A jagyAe bIjo heAta tA sAMbhaLuM kharI ke ? kaMi kaMI karI nAkhata ! Ane kSamA kema kahI che? AmAM krodhanI zAMti che. aMdara koSa tA chUpAIne beThA che, chatAM ene upakAra Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADa cAturmAsika vyAkhyAna kSamA kare che. saLageluM ghara bacI jAya. saLageluM ghara kyAre bace? manathI, pAchaLa vacana nathI, kAyAnI ceSTA nathI. khAmoza pakaDI lIdhI e ja kSamA. Aveza karyo e ja upakArakSamA. jene bhUtakALanA upakArane vicAra te ja upakAra kSamA. kUtarA sarakhuM jAnavara piLanA karA tenuM pUMchaDuM paDe chatAM kAMI karaDatuM nathI. kema ? eka roTalAnA TUkaDAnI khAtarI kUtaruM paNa upakArakSamAM rAkhe che. apakArakSamA apakAra kSamA, bhaviSyanA vicArathI bane che. phejadAranI bhUlathI ApaNane dhakako vAgyo. je kAMI tene belIza to vadhAre nukazAna karaze. Ama herAna karaze, tema nukazAna karaze tethI Avezane kAbumAM rAkhe tenuM nAma paNa kSamA kahe che. apakAra nukazAna karaze eTalA vicArethI je krodhanA Avezane dAbI deve te apakArakSamA. A be kSamA manuSyane ane janAvarane paNa hoya che. A uparathI ApaNe manuSya thavA chatAM apakAra kSamAmAM na utarIe te ApaNe kaI sthitimAM ? manuSyapaNAnI kuTeva zI? upakAra khAI javAnI "rAma risUtAI nuM pada keNe zIkhavyuM? kakako zIkhavanAra mahetAjI kayo? jyAM upakAra ja dhyAnamAM nathI le te upakArI dhyAnamAM kayAMthI Ave? te pachI upakArakSamA dhyAnamAM kayAMthI Ave ? upakAra keIna paNa na mAna-A dazAmAM ApaNe chIe. apakArakSamAM durjanathI DaravA mATe karavA taiyAra chIe, sajajanane apakAra karIe tenI aDacaNa nahIM. sajjana kAMI paNa zikSA karavAnuM nathI, tethI tene Dara nathI. dilhInA rAjyAbhiSeka vakhate dezI rajavADAothI pUTha thatI na hatI. zahenazAhathI rAjA mahArAjAe Dare. traNa lekanI AgaLathI pUTha karIne nIkaLe che. tIrthaMkara paramAtmAnI pUMTha karavAthI AzAtanA thAya che tene khyAla rAkhe che? derAsaramAMthI nIkaLatI vakhate bhagavAnane pUMTha thavI na joIe. ahIM pilisa ke sipAI besADe ane VTha kare te be dhela Theke te kSamA rAkhaze ! vipAkakSamA. rega thayuM hoya te vakhate carI pALavAnI sAvacetI rahe che. tevI ja sAvacetI vrata-pratijJA mATe paNa rAkhavI joIe. ahIM vratamAM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana dUSaNa lagADIza te tenAM mAThAM phaLo bhavAMtaramAM bhogavavA paDaze. vrata virAdhanAnuM, keda karavAnuM phaLa caMDakauzikane bhegavavuM paDayuM hatuM. tema je huM vratakhaMDana karIza te durgati thaze. keda karIza te mAre paNa sarpa-vIMchI jevI kurajAtimAM janma levuM paDaze, ema dhArI durgatinA duHkhanA bhayathI kodha upara kAbu rAkhe, kSamA rAkhe che te kSamAnuM nAma vipAka kSamA. A traNa kSamA tiryaMcagatimAM ane mithyAvI manuSyane paNa hoya. AjJA kSamA-vacana kSamA. tIrthaMkara paramAtmAnI AjJA che ke koI na kare. cAhe te sAme niSkAraNa kodha kare, apazabda saMbhaLAve, mAre, leAhIluhANa re, chedana bhedana kare, bALe yathAvat gajasukumALa mAphaka mAthe dhagadhagatA aMgArA mUke to paNa prabhuvacana yAda karI, AjJA saMbhALI, kodha nahi, paNa kSamA rAkhe. ema vicAre ke bhale gALa de che paNa mAre te nathI ne ? mAre che paNa prANa to leto nathI ne ? prANa leto hoya to paNa vicAre ke prANa le che paNa mArA bhAvaprANa rUpa dharmathI cUkavate nathI ne? sAmAnI bhAvadayA vicAre ke bicAro ajJAnatAthI pitAnA AtmAne pApathI bhAre kare che, te durgatie jaze. mArA to karma apAvavAmAM te sahAyabhUta thAya che AthI te mAro upakArI che, tema vicAre paNa lagIra paNa tIrthakara bhagavAnanuM vacana yAda karI koi na kare, tenuM nAma ArA-vacanakSamA. AvI kSamA hoya tyAre samajavuM ke samyaktva AvyuM che. dhamakSamA dharmakSamA eTale have AjJA upara tatva na rAkhatAM AtmAne svAbhAvika dharma kSamAne che : AjJA vipAka apakAra upakAra koI paNa khyAla rAkhyA vagara kSamA svarUpa AtmA che. cAhe tevA nimitta maLe to paNa tene krodha thAya ja nahi. AvI sthitimAM je kSamA te dharma kSamA. A pramANe pAMca prakAranI kSamA prasaMgopAta samajavI. traNa kSamA mithyAtvI AtmamAM paNa saMbhave, tame zrAvaka eTale pAMcame guNaThANe che. AthI vacanakSamA samakitimAM hevI ja joIe. cAlu viSayamAM ghaNuM AgaLa vadhI gayA chIe. vratabhaMganA bhayathI ApaNe abhigraho nathI letA paraMtu na bhAMge tevI sAvacetI rAkhavAnI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSADa cAturmAsika vyAkhyAna 43. kharI, paraMtu vrata letAM, na aTakavuM. zrAvakapaNAnA nAnA gratAthI rAjya trAddhi devaddhi maLyAnAM ghaNuM dRSTAMta che. te comAsInI aMdara jarUra sAmAyika padha-pratikramaNa-prabhupUja-snAtramahotsava-brahmacarya-dAnatapasyAdika karavAnAM, uttama abhigraha dhAraNa karavA. - zrAvakapaNAmAM sagavaDiye dharma mAtra banI zake che. haju dharma AtmAmAM pariNamyuM nathI. dhana-kuTuMba-zarIra vageremAM khAmI na Ave te pramANe, sagavaDa pramANe dharma Acare che, tyAM sudhI haju cha guNaThANuM AvyuM nathI, jyAM sudhI lokasaMjJA chUTatI nathI tyAMsudhI. mekSanA mArgamAM Avele na gaNAya. bhavarUpI bhayaMkara parvatane ullaMghana karavA mATe je kaMI paNa samartha padArtha hoya te chatuM. sarvaviratisAdhupaNAnuM guNasthAnaka prApta karanAra evA lakattara sthitivALA munivare ja che, ke jeo lekasaMjJAthI sarvathA dUra che. AvuM samajI je AtmAo cAturmAsanI kahelI vidhi mujaba ArAdhanA karaze teo A bhava parabhava kalyANa mAMgalikamALA paherI mekSa sukhane viSe birAjamAna thaze. aSTAhUnikA vyAkhyAna prathama divasa jAmanagara (saurASTra) vikrama saM. 1992 pra. bhAdrapada va. 13 ravI atha sAmAyika pramukhazikSAvatabhRddhiAnanaM ssddssttaahnikprvaannyaasevyaaniityaahaTAIpanuM jarUra ArAdhana karavuM joIe. aSTAhanikAH paDevokAH, syaadvaaybhydottmH| tatsvarupaM samAkI, hyAsevyAH paramArhataiH // 1 // zAstrakAra mahArAjA zrImAna vijaya lakSmasUrijI mahArAja bhavya jInA upakAra arthe aSTAphrikAnA vyAkhyAnane jaNAvatAM 24 staMbhamAM prathama bAvana adhikAra kahyo che. temAM pa aNuvrata, 3 guNavrata Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pa mahimA darzAna * jaNAvyA mAda 4 zikSAtratA jaNAvI gayA che sAmAyika, dezAvagAsika, pauSadha, ane atithisavibhAga. A cAre zikSAvrato A AtmAne doravA mATe che. AmAM sAmAyikamAM e ghaDIne sAvadyatyAga. dezAvagAsikamAM kruza sAmAyika jeTaleA sAvadyatyAga keLavyeA che, ahIM bhAviko jema e ghaDIthI paheAra AdimAM AvyA, temAMthI vaLI ATha pahAra rUpa pauSadhamAM AvyA. aheArAtrathI vadhAre AtmAne keLavavA mATe aSTAhnikA po che. ATha divasa lAgalAgata sAdhupaNAne abhyAsa keLavavA mATe cAra zikSAtratA rAkhavAmAM AvyA che. zikSAtratA dhAraNa karanAre avazya aThThAInI ArAdhanA karavI joI e. kI jAtane niyama karavAne hAya, te na samaje, te ulaTA prakAranA niyama karI bese, mATe niyama karavAnu jJAna jANI levuM joIe. zikSAvratavALAe jarUra aThThAinA parva ArAdhavA joIe, sAmAyika Adi karanArAothI aThThAInI ArAdhanA tarapha durlakSa karAya nahIM. aThThAinI ArAdhanAmAM utsAha AvavA joIe. eka divasa karelI ArAdhanA keTaleA lAbha Ape che te tamA jANe che, te ATha divasanI sAmaTI ArAdhanAmAM keTalA lAbha maLe ? kuLAcAre paNa ArAdhanA kayAre thAya ? aThThAImAM rasa na Ave tevA sAmAyika AdithI ArAdhanA kuLAcAre paNa kare che. ATaluMya karavAnuM kAne male che ? kuLAcAre zaramathI, lAjathI rUDhIthI. zarama lAja rUDhIthI paNa jinezvaraprabhunA zAsananI kriyA keAne maLe ? mehanIya kanI 70 kADAkeADInI sthitimAMthI 69 kADAkADInI sthiti uDAvI dIdhI. hAya tevAne dravyathI paNa jinezvaraprabhunA zAsananI dharmakriyA maLe che, AgaLa vadhu uDAvI na hoya tA judI vAta che, AvI rIte paNa ahI phAyadA che. zAstrakAra dhakriyAnA niSedhavALA nathI, tamane pAchA haThAvavAne muddo nathI. aThThAI ArAdhI na zake teoe rasapUrNAMka sAmAyika Adi ArAdhyA nathI, te kahevAneA muddo che. zikSAvrata ArAdhanArAee aThThAinI -ArAdhanA jarUra karavI joIe, sAmAyikavALAe jarUra aThThAinI "ArAdhanA karavI' e niyama vidhinA che paNa niSedhane nathI. ** Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45. aSTAlikA vyAkhyAna aThThAIonA kahenAra koNa? aThThAIo keTalI ane teNe kahI che? aThThAIo che kahI che. keNe kahI? amuka tithie amuka ja dharma ArAdhana phAyado karI zake e koNa jANI zake? amuka davA amuka phAyado karaze e vaidya DokaTara jANe che, tevI rIte dharmakALanA svabhAvane jANe e manuSya aThThAI kahenArA hoya te aThThAI parvanI ArAdhanA karavA dareka taiyAra. thAya, AthI atra khulAse kare che ke syAdvAda ane abhayane denAra uttama puruSee A kaheluM che. syAdvAdanuM rahasya cAmottamai-syAdvAda eTale zuM ? "jenI ne tenI hA" hA tenI nA enuM nAma syAdvAda nathI. eka daSTie na dekhatAM cAre. bAju daSTithI de. bApa dIkarAne dIkarA tarIke, sAsare jamAI tarIke mA putra tarIke, strI pati tarIke dekhe che. chekarAmAM patipaNAne dharma, jamAIpaNano dharma, putrapaNane dharma, A badhuM apekSAe dekhIe. chIe. tevI rIte apekSAe joIe te badhI vastu mAluma paDe. apekSAe kathana karavuM tenuM nAma syAdvAda." AvA syAdvAdanI. nItie kahenArA rilekanA nAtha tIrthakara bhagavAna che. ekai vAte karanArA nathI, abhayadAna devAvALA sAdhu, upAdhyAya, AcArya badhAe che. paNa teomAM abhayadAnanI utpatti pahelavahelI karanAra tIrthakara bhagavAna che. svArtha badhAne vahAle che. janmathI mAMDI maraNa sudhInI sAMsArika dazA dekhIe te mAruM, mArA kuTuMbanuM karuM. A ja bhAvanA A jagatamAM che, kiMtu mAruM thAya ke na thAya tenI mane darakAra nathI, paNa AkhA jagatanA jIvanuM hita thavuM joIe. "mAruM ane mArA AzritanuM karu" A dazA uDI javI, ane "AkhA jagatanuM thavuM joIe?--A dazA prApta thavI-AvavI muzkela che. are ! AvI kalpanA AvavI te paNa muzkela che. te pachI tevI pravRtti kayAM? pahelavahelI kalpanA pahelavahelI pravRtti A mahApuruSe karI che, tethI teone te aMge ja tIrthakara kahIe chIe. mArA taraphathI keIne aMzapaNujarAna paNa Dara na thAya, tevI nirbhaya sthiti janmamaraNanA upadravathI pIDAothI bace tevuM mAre kaI paNa bhoge karavuM. AvI. manedazAe. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 parva mahimA darzana tIthaMkara bhagavAna che. jo koi paNa pravRtti karanAra thayA hoya te trileAkanA nAtha tIrthaMkara bhagavAna, apekSAmA kahevAmAM prathama naMbare teoe A aThThAio kahI che. aThThAinI ArAdhanA devA paNa kare che devatAo avirati che, viSayeAmAM rAcelA mAcelA che, te paNa asaMkhyAta koDAkoDa jojanathI nadIzvara dvIpe Ave che, ane ecchava maheAtsavathI aThThAIpanI ArAdhanA kare che. AthI ja kahyuM che ke chae aThThAionuM svarUpa sAvadhAna thaI dhyAna daIne sAMbhaLavu joI e. chae aDDAie vAra vAra ArAdhavI joie jANavAmAM bAhya jagatanA padArtho tA potAnI meLe jaNAya che. kintu Atmika-dhArmika padArtho svayaM jANavAnuM banatuM nathI, kAraNa ke te jJAnI mahAtmAnA vacanathI ja jaNAya che, sAMbhaLIne eka kAne AvyuM ane khIjA kAne gayu tema karavAnuM nathI. sAMbhaLavAnI jarUra, jANuvAnI jarUra, phaLamAM te AdaravA para AdhAra che. ajJAnI dayAne pAtra che, jANyA pachI na kare teA ThapakAne pAtra. AMdhaLA khADAmAM paDe te bicArA kahI khIjA Ubhe! kare, paNa dekhate paDe te jotA nathI, AMdhaLe thai cAle che.' AvI rIte khIjAe eLa bhA Ape che. tevI rIte je jANatA nathI te na kare te te yApAtra che, paNa jANatA chatAMye na kare te te eLa bhApAtra che. dIveA laIne kUvAmAM paDyA' A kahevatamAM tattva zuM? hAthamAM dIvA na hoya ane paDI jAya te te strAbhAvika gaNAya. je jANyuM tenuM arihaMta prabhune mAnanArAe e'AsevyuM' ArAdhana karavuM joIe, vAravAra pravRtti hAya tenuM nAma Asevana, eka vakhata ArAdhe, pravRtti kare te tenuM nAma sevana. dareka aThThAI enI ArAdhanA dara varSe pravRttavI joIe, ArAdhanA karavI joIe. cha aThThAIonu` niyatapaNuM ane aniyatapaNuM 6 E navaraM aSTAhUnikA SaT tAzcemA :- ekA caitramAsasatkA, dvitIyA ASADhamAsAddhavA tRtIyA paryuSaNAvAsarajA, caturthI AzvinamAsajAtA, pa2mI jJAtijamAsapravrutA, paTI jAnunamAM samantranthinI / aThThAI e cha cheH te A pramANe : 1- caitrI oLAnI, r aSADha cemAsAnI, 3 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTaliMkA vyAkhyAna paryuSaNa parvanA divasonI, 4 Aso mahinAmAM eALInI, 5 kArtika comAsAnI, 6 phAgaNa cemAsAnI. ahIM prazna thaze ke traNa comAsAnI aThThAI ane eka paryuSaNanI aThThAI A kula cAra aThThAIo bAvIsa tIrthaMkaranA zAsanamAM hatI nahIM, prathama ane carama tIrthaMkara prabhunA zAsanamAM cha aThThAIo che tenuM kAraNa? bAvIsa tIrthaMkaranA zAsanamAM comAsAo ane saMvatsarI niyamita nathI. prazna-bAvIsa tIrthaMkaranA zAsanamAM A cAra aThThAIo niyamita nathI, tevI rIte Aso, caitramAM paNa aniyamita haze? uttara-nA, cha aThThAIomAM be zAzvat che. AthI te be bAvIsa tIrthaMkaranA zAsanamAM niyamita che. uttarAdhyayana bahaduvRttimAM A mATe jaNAvyuM che ke - do sAsayajattAo, tatthegA hoi cittamAsaMmi / aTThAiAimahimA, bIA puNa assiNe mAse' // 1 // be zAzvayAtrAo che, temAM eka cetra mAsamAM ane bIjI Aso mAsamAM che. A be zAzvatI aThThAIomAM deva yAtrA kare che, devatAone asaMkhyAta kroDAkoDa janathI AvavuM paDe che, temAM AThe divasa jinacaityamAM mahotsava karI prabhubhakti kare che. be zAzvatI aThThAIo keNa kayAM kare che? 'eAo dovi sAsayajattAo kareMti svvdevaavi| naMdi vagara, nara ja niyamu TALazuM che ? A be zAzvatI jAtrAo sarva devatAo, becaro, vidyAdhare ane sAmAnya manuSya kare che. aThThAIe kyAM ArAdhe che? comAsAmAM nIkaLI paDe? kRSNa sarakhA aviratie comAsAmAM bahAra nIkaLavAnuM baMdha rAkhyuM, rAjadarabAra baMdha rAkhyo. kumArapALa mahArAjA comAsAmAM laDavA nIkaLatA nathI. AvI rIte comAsAmAM ArAdhanA kare che. girirAjanI cemAsAmAM yAtrA kema nahIM ? comAsAmAM badhA yAtrA na kare, te paNa mAre te karavI che. bhAgyazALIo, keIne tIrthaMkara bhagavAnanI bhakti aLakhAmaNuM nathI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 pa mahimA darana lAgI, paNa jayaNAne aMge cemiAsAmAM jAtrA ba`dha karI che. dhasamajavA vALA hAya tenAthI eka pagathiyu. girarAjanuM cAmAsAmAM caDhAya nahIM. jene `iSTapaNuM hoya tene mATe vAta che. sa Mghe dIrghadRSTithI A kareluM che. AvA nirNaya hAya tenAthI girirAjanuM eka pagathiyuM paNa caDhAya nahi. Aje A TekarI para kyA teA kAle bIjI TekarI para jaze, bIjI TUMka khaMdhAvI te tyAM gayA, tema karatAM upara cAlyA jaze. bilakula varasAda na heAya te cAmAsAmAM vihAra karaze ke ? kalpa kanuM nAma ? maryAdA kAM hAya ? eka pagathiyuM caDhAya te pAMca kema nahi ? lIleAtarImAM Thalle jaIe chIe te saDake vihAra kema na karavA ? lle javu temAM doSa che, pramAdathI jaie chIe. TALavAnI buddhi rAkhavI joie, nahI' javAne cAlu rivAja che. javAnuM kayAM zAstramAM che? dIrghadRSTithI TharAva che. kRSNAdika cAmAsAmAM darabAra baMdha rAkhatA hatA te pUrAvA che. aThThaI niyata aniyamitapaNAnA hetu vidyAdharA, manuSyeA ArAdhanA pAtapeAtAnA sthAnakAmAM kare che. traNa cAmAsI ane A be zAzvatI yAtrA batAvI. prathama ane chellA tIthaMkaranA zAsanamAM thayu`SaNAkalpanuM niyamitapaNu hatuM tethI cAturmAsika kalpanuM niyamitapaNuM, paNa AsA caitra e pratikramaNa mATe nathI, kintu navapadezanI ArAdhanA mATe che. navapada eTale AkhuM zAsana, navapadamAM devagurudhama A traNenI ArAdhanA mATe nava divaseA che. koI paNa kALe kAi paNa jIva navapada ArAdhyA vagara melle jatA nathI. 22 tIthaMkaranA zAsanamAM mahAvidehamAM badhAmAM navapadanI ArAdhanA karyA vagara chUTakA nathI. tethI navapadanI eLInA divase niyamita che. jema e aThThAie tema traNa cAmAsIe eka paryuSaNAnI aThThAi--Ama cha aThThAIe te eke eka zAsanamAM rahevAvALI che, paNa vyaktigata koI vyaktine saMbadha nathI, jinezvaranA janma-dIkSA-kevala nirvANu ityAdikamAM je aThThAinI AradhanA karAya che te vyaktigata hAvAthI azAzvatI che. A te graMthanI vAta karI, paNa sUtramAM che ? u. jIvAbhigamasUtramAM kahyuM che ke-- 'tattha NaM vahave bhavaNavai vANavaMta raje isavemANiAdevA tIhi UmmAsiehiM pajjeAsavaNAye a aThThAhiAo mahAmahimAo kareM ti naMdIzvaradvIpamAM ratikAra padegtA che tyAM ghaNA bhavanapati, vyatI, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 aAlikA vyAkhyAna vaimAnika ane tiSI de traNa mAsamAM ane paryuSaNa mAM-Ama cAre aThThAI vakhate tyAM AgaLa Ave che. ane aThThAI mahocchava kare che. vRddhimAsamAM paryuSaNa kyAM karavI? zrAvaNa agara bhAdaravA be hoya, eTale tenI vRddhi hoya, tyAre prathama zrAvaNa ke bhAdaravAmAM jeo paryuSaNa kare che, teo ema kahe che ke comAsAthI pa0 divase payuMSaNa karavI joIe. vALa vadhAra virUdhane vALa sU0 6 20 rAtridivasa sahita eka mAsa gaye payuMSaNa karavA joIe. itihAsamAM vikaToriyA zabda AvyuM te gADI mATe ke mahArANI mATe ? tema "payuMSaNa zabda rahevA mATe, ke saMvacharI paDikakamaNa mATe? paheluM sUtra e che ke mahAvIra mahArAjA paDikakamaNuM karatA hatA ema kabUla karaje. tene lAgu karavuM hoya te chellI hada, pahelI hada e nathI. aSADa sudamAM paryuSaNa karavA eTale sAdhue sthiratA karI rahevuM te payuMSaNa. bIjo artha saMvacharI parva chele dahADe Ave tevI ATha divasanI ArAdhanA. te paryuSaNa zramaNa bhagavAne kahI te "rahevA lakSaNa che. tenI joDe lakhe che keveLA mate ! "gSa 24 20 rAtri divasa sahita eka mahinA pachI tenuM kAraNa? namo vi urg mArA sArA himA visAruM nA dittA kuttA o' (patra. 6) gRhanAM gharo sAdaDIyukta karelAM hoya, dhaLelAM hoya, ghAsa AdithI DhAMkelAM hoya, chANa AdithI lIdhelAM hoya, vADa Adi karelAM hoya che, pitA mATe taiyAra karelAM ghare hoya che. A hetu "rahevAmAM che ke "saMvacharI paDikamaNAmAM? hetu zemAM? mahAvIra bhagavAna parikakamaNuM karatA na hatA, kevalajJAnI hatA, ahIM hetu cAkhe che. ahIM "payuMSaNa" zabda sthiratA" mATe che. saMvacharImAM sUtra lAgatuM nathI. | mukhyatAe aSADa mAsIe sthiratArUpa paryuSaNa karavAnI che. kSetra na maLe te chelle jhADanA mULamAM paryuSaNa kare. A sthiratAne ke saMvaccharI paDikkamaNAne jaNAve che ? hajAro sAdhunA samudAyamAM pachI kSetra maLe te pAMcame, dasame divase paNa sthiratA karIle. devatAe paryuSaNane aThThAI mahetsava kyAre kare? te aThThAI mahotsava saMvacharIne mahatsava che. musalamAne adhikane AgaLa lAve che adhikamAM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 parva mahimA darzana bArane hisAba, adhika nahIM tyAM tera kayAMthI karIza? pra. zrAvaNamAM ke pra. bhadaravAmAM saMvarI karanArane bIjA varSe tera mAsa Ave. bhAdave ja saMvacharI che te zrAvaNamAM kayAMthI karI ? sthiratAlakSaNa saMvacharI niyamita che. saMvacharInI rAte paDikamaNuM karyA pachI gUne karyo tenI zarUAta kyA hisAbe thAya? prAyazcittanI saMvacharI che. paryuSaNa meLavIza zI rIte ? prAyazcitta karI, gUne-laDAI karI paMdara divasamAM na khamAve te sUtramAMDalI baMdha kare, pachI na khamAve te bhojana, tema paMdara paMdara daDADe anukrame AlApa baMdha kare. AvI rIte AcArya paNa baMdha karatA jAya, Ama prAyazcittane kama sthiratA joDe zI rIte jeDIza? saMvarcyurI e che ke, saMvacharIe gRnA cheDe na Ave to mULa prAyazcitta. jyAre adhika mahino hoya tyAre comAsAthI 20 divasa adhika 1 mahine paryuSaNa karavAnI kahI che. vikaTorIA gAdIe beThI, te jagyAe "vikaTerIA gADI gAdIe beDI," e artha kare tenuM zuM ? ApaNe 50 divaso mAsIthI thAya, paNa pakaDavAnI te bhAdaravA suda 4. tithi vadhI jAya te bAvana bhale thAya, tithio pharI jatI nathI. paMdara tithionAM nAma che, paNa 16 mI tithinuM nAma nathI, saMjJA apekSAe 17 upara ke i jatuM nathI. 15 divase pakhI paDIkkamaNuM karavA besIe chIe, caudazanI vAra joIe chIe. comAsAne aMge mAsI caudazanI vATa jevI che, te bhAdaravAnI vATa jovAmAM aDacaNa zI ? "15 rAyadiyANamAM bIjI ke 16mI tithi vadhatI nathI, tethI "paMdarasa rAIdiyANuM kahevAya che. prazna-devatA naMdIzvaradvipamAM paryuM paNa mahecchava kare te kayA payuSaNa ? uttara -rahevA rUpa saMvatsarI nahi, paNa vArSikaparva rUpa saMvarcyurI thayuSaNa. navapadajInI ArAdhanAmAM raMgenI AvazyakatA kema? 8 razciAIni:ArAdhanA kayA jagyAe karavI ? catra AsomAM zrIpALa mayaNAsuMdarI vageree jema siddhacakranI ArAdhanA karI, yaMtramAM sapheda raMga nirvikAra-svAbhAvika che, tethI yaMtranI badhI jamIna sapheda laI tenA nava bhAga pADavA. temAM bIjA cAra raMga. goThavavA ja paDaze, cAre dizAe bhAga goThave te ja navabhAga paDe. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTahnikA vyAkhyAna 51 upara lAla, jamaNe paDakhe pILA, nIce lIlA, DAbe paDakhe kALA, cAra khUNAnA cAra dheALA, cAra dizAe cAra raMga pUravA paDaze ja. cAra raMga vidizAe kema na geAThavavA ? danAde lAla, lIlA, pILA kema na karavA ? pahelI sthApanA parameSThInI che te guNInI che. sthApanAe cAra bhAga pADo, pachI guNanI sthApanA che mATe e raMga prathama karaveA paDe che. siddha-AcAryanI vacamAM daza na pada che. jamIna nirvikAra karavI. A phgeA kharekharA nathI. aRsitArdikanA lAla-lIleA raMga nathI. nava vibhAga karavA mATe, bhinnatA mAlama paDe te mATe raMganI kalpanA che. dhyAnanI sugamatA mATe raMge che, vAstavika nathI. e zarIranA raMge che, deya rAtA ema kaheta tA pAMce raMga jinezvaramAM AvI jAya. kahevAnu tattva e ke navapadanI eALImAM nava padanI ArAdhanA kramasara che. yaMtramAM ekI sAthe ArAdhanA. prathama divase arihaMta, bIje divase siddha, anukrame anukrame ArAdhana. yaMtranI ArAdhanAmAM arihaMtanuM gaNuN gA, paNa jana vakhate nave padanI ArAdhanA che. padanI joDe yaMtranu' ArAdhana che. 'bAhyato yatrasvarUpaM nirdhAya manasA lalATAdiSu dazasu sthAneSu yantrAkRti saMsthApya dhyAnaM cintyaM bhAvata : / bAhyathI yaMtranuM svarUpa manamAM ceAsa rAkhIne lalATa vagere sthAnakoe e ja yaMtrAnA AkArane kalpavA, ane bhAvathI dhyAna karavuM, amAri paDahe. sAmAnyathI adhI aDDAImAM amAre paDahAnI udghASaNA karavI ke karAvavI jAIe. amAri paDAmAM nA kahevI na heAya te DhoMga karavA bese, paisA daIne bacAvavA te mahApApa !" ema kahI de. 'ene gujju sIvI rAkhavuM che.' bamaNAM Dhora lAvaze", AvuM AvuM bele. je jIvane abhayadAna ApIe chIe tenuM abhayadAnanuM phaLa levAnu` che. bacAvaze te aDhArapApasthAnaka sevaze tenuM zuM ? terApaMtha sarakhA mele che ke acAvavA paNa nahI', kAraNa ke khacAvaze te tenA pApanu anumAdana lAgaze. meghakumArane pahelA bhavanI sthiti kahI, sasalAne macAvavA paga UMcA rAkhyA, sasalAe sarvavirati lIdhI nathI, te hAthIne pApa lAgyuM ne ? narake javA joie ne ? meghakumAra kema thaye na mA . Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa mahimA data para e lAbha, khacAvyeA e lAbha nahIM, evAM kuvikalpe kare che, jagalamAM khIjA ghaNAne nathI mAryA, te badhAnI dhyA thaI, eklA sasalAnI dayA kema kahI ? bacAvavArUpe dayA che, na mAyarUpe badhAne nathI mAryA, tethI to kasAI mATe dayALu ! kasAI hajArane mAraze ne abajone nahI mAre, te tene bacAvyA gaNe te moTo lAbha thaze ne ? jee jainazAstra, yukti, paraMparA ane vastu na jue tenI sAthe vAtamAM zuM vaLe ? prabhu mahAvIranA samayamAM, mahAzatakanA vakhatamAM amAri paDehe rAjagRhImAM hatA. sUtrasiddha amAri pADe che, chatAM teone mAnavuM nathI. vistArathI ADaMbara sAthe jinezvaranA caityamAM aThThAi mahotsava karavA joie. jIvAnI bhAvayA hoya teA Aja che, keAIne kaMI ApavuM te dravyadayA-anukapA, yAre dhamanuM kA bhAvayA, jinezvaranA biMbenI pratiSThA pUjA-mahAtsaveA e bhAvadayA che, A dayA meAkSamAge joDanAra che. amAri paheA aThThAI maheAcchava pArakAne, tamAre kaMI nahI ne ? jarA vicAro ! paryuSaNanAM mRtyA @juna-ana-pepaLa-mUmilanana-valadhAvana-nnIsevanA vhAravinA niSedhyuM taMtra ArSa sarvatrAmapriyasa~naM' svaya. peAte paNa khAMDavuM-daLavuM--pIsavuM-khAvu. naDi-lugaDAM. dhAvA nahIM, maithuna sevavuM nahIM, tema bIjA pAse karAvavuM paNa nahI ArAdhanA teA dareka adbhAiemAM karavI joIe. vadhArAmAM paryuSaNamAM karavAnuM zuM? paryuSaNa!aTTAi te AgaLa je pAMca vastue kahI te dvArAe vizeSathI ArAdhavAnI che. prathama badhe amAri paheA vagaDAvaveA. dvitIya nRtya sAmivAtsalye khIjuM sAdharmika vAtsalya khAre mahinA nAMha ane paryuSaNamAM kema ? paryu SaNamAM jarUra karavuM ja joie. nirAraMbhanA dahADAmAM AraMbha karavAnuM kaheA che, tethI te tattva nathI lAgatu. bhAgyazALIo ! bhakti dhI enI karavI temAM tattva che. ma`SaNamAM dareka upavAsa Ada tapa kare che, jainAnuM prasiddha pa duniyAmAM hAya te| A eka ja che, duniyAmAM chAyA zrAvakonA yuSaNanI che. zrAvakanI jJAnapaMcamI maunaekAdazIne koI jANatuM nathI. tRtIya pakva lAmaLa' ArAdhavA tarIke trIjI kRtya mAMDA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTalikA vyAkhyAna mAhe khamAvavuM joIe. keI paNa jIva sAthe vaira, vidha, kaMkAza karyA hoya te badhAne khamAvavAM joIe, kAraNa ke te tamane bhavAMtare vaira virodha na naDe. juo ! kuTuMbanA virodhee mahAvIra bhagavAna jevAne paNa bhayaMkara upasarga pariSaha karyA. prabhue vAsudevanA bhavamAM rANInuM apamAna karyuM hatuM, te rANunA jIve mahA mahinAmAM zItane dussaha upasarga karyo. vaira- vidha kaSAya gharane bAkI rahele teNe paNa A dazA karI. khIlA ThekanAra nekara te gharanene? parabhavane nokarane? khIlAnA upadra, zItane upadrava A badhI gharanI uThelI Aga che. nAvaDI DabADavA siMhanA jIve prayatna karyo. A badhI pIDA gharanI ke bahAranI ? Aga bALaze mATe Aga olavatA raho. bhAdaravA sudi 4 e bhavobhavanI heLIo olavavAne dahADe. duniyAmAM hoLI saLagAvavAno dahADe, ApaNe olavavAne dahADe. khIlA gharanI AganA che, zIta upasarga e gharanI Aga che, nAvaDI DUbavavI te bahAranI Aga che. mATe bhAdaravA sudi ane dahADe heLI elavavAne dahADe che. eka dahADe te olavavAne rAkhe. bAre mahinA saLage che. mATe mAMhomAMhe sAmasAmA khamAvI gho, jethI vaira vidhe AgaLa na cAle. nahIM khamA te bhavAMtare paNa te herAna karaze, jenA vera virodha nahIM sara te bhavAMtare dharmamAM Dakhala karaze. prabhu mahAvIrane sahana karavAthI lekAvadhi thayuM. caturthakamatA sArArtha" karma teDavA mATe thAkRtyamAM adramanI tapazcaryA kahI. cAhe tevA apramattasAdhu hoya, AtmakalyANanI buddhie rahevAvALe haya, to paNa tene sAMja paDayA 100 zvAsozvAsa kAussaganuM prAyazcitta hoya che. tema apramattane eka pakSe eka upavAsa, cAra mahine eka chakUnuM, saMvaccharIparva aMge aThThamanuM prAyazrita che. AjanuM cAritra kahelI ThaMDI gheMsa-kAMjI jevuM che. evA cAritramAM prAyazcittano patto ze? tapasyAthI dUra bhAge te zuddhinuM sthAna kayuM? A apramattadazAvALAne paNa vArSika aThThamanuM tapa karavuM ja joIe. cothA ArAmAM deva sAthe rekaDuM paDikAmaNuM hatuM, ahIM udhAra che. ApaNuM cAritranAM ThekANAM na hovAthI avazya tapa karavuM ja joIe. "ka rArivArikA - pAMcamuM catyaparipATI. tamAma Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 - parva mahimA darzana caityane caturvidha saMgha sAthe ADaMbarapUrvaka jAravAM. pahelAM amAri paDahAnuM varNana AgaLa pU. A0 hIrasUrijImanA varNanamAM vistArathI kahevAze. sAdhamika vAtsalya sAdharmika vAtsalyamAM-tamAma sAdharmikanuM agara zakti na hoya te keTalAkanuM paNa vAtsalya karavuM joIe. badhA bhavamAM chokarAM haiyAM maLyAM che, enuM maLavuM temAM navAInI vAta nathI. navAI te dhamI. bhAI maLavA emAM che. ApaNe dharma pAmyA, e dharma pAme, te dhamabhAI tarIke maLavAnA te ghaNuM muzkela che. 'savaiH savairmithaH sarve sambandhA lbdhpuurvinnH| sAdharmi kAdisambandhaHlabdhArastu mitAH kvacit // sUtrakAra kahe che ke kaI paNa jIvanI apekSAe mAtA pitA, zatru, mitra, tarIke saMbaMdha anaMtI vakhate thaye che, anaMta vakhata AghA muhapatti karyA? evuM bolanArA mATe kahevuM ke tArI bAyaDI mA keTalI vakhata thaI che? vadhAre vakhata bemAM kayuM banyuM che? mA vadhAre vakhata banI che ke eghA muhapatti vadhAre banyA che? jeNe anaMtI vakhate bIjA saMsargamAM A saMsAramAM rakhaDAvyA tene tuM gaNe che ane jeNe anaMtI vakhata devakanAM sukha devaDAvyAM. tenI tuM gaNatarI gaNato nathI. tAruM kahevuM zuM che? e saMbaMdha anaMtI vakhata maLyo ja nathI, emane sAdhamikapaNAne saMbaMdha haju maLyuM nathI. te saMbaMdha meLavavAvALA pramANopeta maLyA che, te maLyo eTale basa, harta guthAya, mahApuNya mATe, te tene lAyakanI sAdharmikalAyakanI sevA malI e mahAbhAgyane udaya. 'egatya savvadhammA, sAhammiavacchalaM tu egatya / buddhitulAe tuliyA, dovi atullAi bhaNiAI // 1 // eka bAju badhA dharmo, zIla saMpUrNa, tapariyA, bhAvanA saMpUrNa eka bAju A badhA saMpUrNa hoya, paNa sAdharmika Adara vagaranA. eka bAju dhanabhAgya ke A jIvane dharmaprApti thaI che, ne sAdharmikano samAgama thaye che. te bene vega thAya. e bene buddhirUpI trAjavAthI telIe to sAdhamikanuM trAjavuM jamInathI UMcuM thatuM nathI. kAraNa? Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAlikA vyAkhyAna dharmanI prApti keTalI durlabha che, te ahIM jaNAze. keI jIva dharmamAM joDAya te ApaNA AtmAne saMtoSa thAya zikSaNanA rAgavALA nAnA baccAne sAkarIA caNuM ApI kheMce che. bArIsTarapaNuM-nyAyAdhIzapaNuM zikSaNamAM che. mATe A pagathiyA upara UMce caDhAvavA. ahIM arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya gItArthapaNuM sAruM e kharuM. paNa badhAnI sIDI sAdharmikapaNAmAM che. ahIM bharatacaki, kumArapALa, puNIyA zrAvaka vagerenA dRSTAMta pitAnI meLe samajI levA. paraspara bAmaNuthI phAyade paryuSaNamAM khAmaNAM karavA joIe, caMDapradyotana rAjA, cAradhADapADu, adhamavAsanAvALe, evA AkSepavALe chatAM, ene aMge udAyana rAjA vastune sAcA mAlika, jItela, nyAyarastA vALo chatAM duzmanane khamAve che. karyuM te karmodayathI, ema khamAvavuM joIe, mAphI levI e pharaja nathI, ApavI e pharaja che." bemAMthI eka khamAve bIje na khamAve te paNa khamAvanAranuM " tArA ArAdhakapaNuM che. ApaNe ApaNu AtmAthI khamAvavAnuM khAmAvavAnA pariNAma thAya te lAgelAM karmane toDI nAkhe. "zvaravArI 2 pAMcamane dahADe cothano gUno na belAya. phAragata thayA pachI dAve na karAya, jUnuM khAtuM mAMDI maLyuM, phAragatinI pharIyAdI nahIM, mATe zAstrakAra kahe che ke dharmAthI e "3Amano mita" svayaM zAMta thavuM. keTalIka vakhata bIjAne zAMta thavAnI pharaja paDe che. prAcIna tIrtho aMge hitazikSA kausarabInagarI alahAbAda najIka che. atyAre navAM maMdire karavAM che. ne jUnAM viccheda thAya che tenuM bhAna nathI. navAM kare teno virodha nathI karato, jyAM tIrthakaranA pAMca pAMca dasa dasa kalyANaka che, tyAM mahimA dUra thatuM jAya che, pharasanA paNa uDI gaI che, kosaMbI kyAM che, te jANatA paNa nahIM hoya. zrAvasti, mithilAnagarI ApaNI jiMdagImAM viccheda thayAM che, tIrthanA vicchedo thAya che, bhAgalapuramAMthI prabhujInAM pagalAM hatAM te uThAvI AvyA, pharasanAnuM sthAna paNa na rahyuM. have sthApanA tarIke sthApanA paNa na rahI. kosaMbImAM zrI padmaprabhunA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 parva mahimA darzana kalyANake, sUryacaMdranuM AvavuM, mRgAvatInuM kevalajJAnanuM sthAna, mULa vimAne caMdrasUryavaMdana karavA AvyA hatA. te kalyANaka sthAne viccheda gayAM. caMdanabALA ane mRgAvatInuM paraspara khamAvavuM, siddhAcalanI yAtrAnA meLA vakhatanI vAta dhyAnamAM leje. meLAmAM mA dikarI bApa dIkarA paNa judA paDI jAya che. ahIM caMdanAe samayaTAIma thaye, te ugathI dekhyuM, ke sUrya AthamI gayuM che, A jANuM upAzraye AvI. mRgAvatI sUryanA tejanA bharose rahI, "ATaluM badhuM ajavALuM che. jauM chuM." vakhata che paNa barAbara TAimane upayoga na rahyo, ajavALAnA bharose rahI. gurUNI ane celI meLAmAM bane che, tenI mAphaka judI paDI gaI hovI joIe. sUrya javAthI aMdhakAra phelAI gaye, ane rAtri paDI gaI, A jANI bhaya pAmI ane dhrAsake paDe, tyAMthI upAzraye AvI IriyAvahI paDikamine uMghatI gurU caMdanabALA je parikramaNuM karIne sUI gayAM che. ahIM "savAre pUchaze tyAre vAta" ema nahIM. dharmasthAna che. pitAne aparAdha pitAne ja jaNAvavAne che. mAro aparAdha thaye, cUkI gaI, mApha kare. caMdanabALA paNa kahe che ke "kulIna strIe sAvacetI rAkhavI joIe. janmanI sAvacetInI Teva kema bhUlI?" mRgAvatI kahe che ke AvI gaphalata phera nahIM thAya. khamAvavA mATe caraNamAM paDI. gurUNI mULamAM to uMghamAM hatI, phera jhokuM AvyuM tethI mauna che, AthI zuddhi na thaI. gurU khame, mApha kare tyAre zuddhi thAya. vAraMvAra khamAvye ja jAya che, mAruM dhyAna na rahyuM, bhUlI gaI Ama khamAvatAM kevalajJAna meLavyuM. evAmAM caMdanabALAne nidrA AvI gaI che. mRgAvatIne te khamAvatAM kevalajJAna thaI gayuM che. A samayamAM tyAM sarpa Ave che, sAdhvI caMdanAne hAtha nIce che, AthI hAtha UMce karyo. eTale caMdanA sAdhvI jAgI ane pUchyuM, "kema ?" sApa jAya che mATe hAtha khaseDe ? mRgAvatIe kevalajJAnathI huM, UMcakIza eTale nahIM karaDe, ema jANyuM hatuM. pravattinIe pUchayuM, "sApa kayAM che?" A rahyo, A jAya. mane nathI dekhAte ane tane dekhAye zI rIte? Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhikA vyAkhyAna pAla jJAnathI. kayuM ? epratipAti. kevalajJAna thayeluM mAluma paDayuM, ke turata ja caMdanA gurUNI mRgAvatI ziSyAne khamAvavA lAgI. khamAvatAM kevalajJAna pAmI. pariNAme bannenuM ArAdhakapaNuM thayuM. kuMbhakAra jevo micchAmi dukkaDa na devo joIe. keI nAne ziSya kuMbhAranA mATInAM vAsaNa kAMkarA mArI kANa kare che. kuMbhAre tene roka, mithyA duSkRta Apate jAya che. paNa kAMkarA mArate baMdha thatuM nathI. kuMbhAre kAMkare lIdhe ne AMgaLImAM kAMkare pakaDI kAnamAM maraDavA mAMDe. cele kahe che ke "arara ! pIDA thAya che." pelo kuMbhAra paNa micchAmi dukakaDuM dIdhe jAya che. ema kuMbhAra ane utkaMTha celA je micchAmi dukkaDuM na de. aThThama tapa. have aThThamatapanuM kRtya kahe che. paryuSaNamAM aThThama jarUra karavuM joIe. pANImAM eka upavAsa, cAturmAsamAM chaThTha. vArSika tapamAM aThThama karo joIe ema jinezvarae kaheluM che. te "rahevA rUpa," "paryuSaNanA arthamAM nahi. aThThama na thAya, te traNa upavAsa. nahIM te cha AyaMbila, nava nIvI, bAra ekAsaNAM, seLa besaNAM agara cha hajAra svAdhyAya dhyAna, agara 60 navakAravALI. "janA sADapi tA: pUta: ' A rIte paNa jema bane tema vahele tapa pUre kara joIe. A rIte yaNa tapa vALI ApavAnuM. na kare te jinezvaranI AjJAnuM ullaMghana thAya. tapanuM phaLa. eka varasa nArakIne java narakanAM duHkha bheLavIne akAma nirjarAthI je pApakarma khapAve, teTalAM karma navakArasInuM paccakhANa karavAthI tUTI jAya. parisInA paccakhANathI eka hajAra varasanAM, sADha parisIe dasa hajAra varSanAM pApa purimudramAM eka lAkha varSanAM, ekAsaNAthI dasa lAkha, navIthI kroDa, ekala ThANuthI dasakroDa varasanuM, ekala dattithI se jhADa varasanuM, AyaMbila karavAthI hajAra jhADanuM, upavAsathI dasa hajAra keDanuM, chaTThathI eka lAkha keDanuM ane dasa lAkha jhADa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . parva mahimA darzana varasa jeTaluM pApa aThThamathI kSaya jAya che. te pachI AgaLa eka eka upavAsanI vRddhie dasa dasa guNa AMka caDhAvya javA. aThThamathI nAgaketue A bhavamAM ja phaLa meLavyuM che, AleyaNa cIjane samaje. ahIM aThThama kahyo, traNa upavAsa kahyA. eka upavAsa upara bIjA upavAse anukrame upavAsa dasa thayA, tevI rIte aThThamathI se upavAsa thayA, so upavAsa jeTaluM phaLa maLe. karmanI nirjarAnuM phaLa jUdI ja cIja che. AyaNa e jUhuM vidhAna che. temAM dasa guNAMka karAya nahIM. chaThuNa be upavAsa vagere tapa kALajIthI zuddhi pUrvaka karavuM joIe. zalyasahita tapa nirarthaka thAya che. te para lakSmaNa sAthvInuM daTAnta. zalyavALuM tapa nirarthaka jAya che. AjathI eMzImI covIzI pahelAM keI rAjAne ghaNA chokarA che, kuMvarI eke nathI. seMkaDo mAnatA eka lamaNA nAmanI putrI janmI che, te upara ghaNo sneha rahe che. svayaMvaramaMDapamAM ja varelI, paNa koI pApadayathI cerImAM ja bhartAra marI gaye. Aje mUche dharAvanAra nAmardo bAyaDIonI khoTI dalIla kare che, bAyaDIonA kahyA vagara dalAlI kare che. ulaTI bAyaDI nA kahe che, chatAM sudhAre punarlagnanI vAta kare che, te sAmA TharAva kare che, tamane duSTabuddhi thaI che. rAmatIne vacane dIdhele dhaNI hato, ceirImAM paNa vara AvyuM nathI lamaNe patinA ghare paNa gaI nathI. chatAM atyaMta pavitra zIlane pALanArI satIomAM ziramaNi gaNAya che. sadAcAravALI zrAvakane lAyaka vrata paccakhANamAM joDAelI che. je garbha hatyAo thAya che, te te karAvanArA tame purU ja che. chellA tIrthaMkaranI dezanAthI lakSmaNae dIkSA lIdhI che. te eka vakhata cakalA cakalIne samAgama joI vicAre che, ke arihaMte kema A AjJA na ApI? teo te veda rahita che, mATe vedInuM duHkha avedIne khabara na paDe. kSaNamAM vicAra palaTaye, pazcAttApa thaye, AgaLa sAMbhaLaze te tamane ema lAgaze ke ugra tapathI paNa zuddha thatI nathI. mAre satIpaNAne aMge vicAra ahIM karavAnuM nathI, arihaMtane aMge kevo julama thayo. arihaMtane AmAM eNe ajJAnI banAvI dIdhA, sarvasane ajJAnI banAvyA enuM zuM ? lamaNAsAdhvIe A vicAryuM : "huM Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTaphrikA vyAkhyAna AloyaNa kevI rIte lauM? mAruM mana Ama viSayasukhamAM gayuM hatuM te zI rIte jaNAvavuM ? satIpaNAnI vicAraNA cAle che, lajajA thaI che, e dhyAne aMge zalya raheze te zuddhi nahIM thAya. jarUra AlocanA te levI, levA jatAM ociMte kAMTo vAge. apazukanathI. bha pAmI, paDavAmAM zukana AgaLa na karavA, AlecanA levI che. ane lAja rAkhavI che. chAza levI che ne doNI saMtADavI che te kema bane? lamaNA AryAe pUchayuM ke "AvuM kharAba ciMtavana kare tene. prAyazcitta zuM ?" AvuM bIjAnA nhAne prabhune pUchyuM. 50 varasa sudhI tIvra tapazcaryA karI ! be, traNa, cAra, pAMca upavAsa kare ane pAraNe navI kare, tema dasa varasa lAgalagATa tapasyA karI. ekAMtare upavAsa be varasa, AyaMbila, ekAsaNuM, navI be varasa, lAgalagATa mA khamaNa 16 varSa lagI. ekalAM AyaMbila 20 varSa sudhI karyA. ema lamaNue 50 varSa sudhI ghora tapa karyuM. duSkara tapasyA karI chatAM zuddhi na thaI, ulaTI ArtadhyAnamAM marI gulAma vagerenA asaMkhyAta bhAmAM tIvraduHkha veThayAM. AvatI vIzImAM prathama tIrthakara padmanAtha prabhunA samayamAM te meze jaze. sasallo jaivi kaTuggaM, ghora vIra tavaM care / divyaM vAsasahassa tu, tao ta tassa niSphalaM // 1 // zalyavALe manuSya ugra ghora evI mahA tapasyA devatAI hajAra varasa sudhI kare to paNa te niSphaLa jAya che. saMvacharI-AdinA pratikamaNamAM AvatA kAussagathI thato lAbha. saMvacharI pratikramaNamAM 1008 zvAsozvAsa pramANu kAusagga karavuM joIe. dareka logassamAM 25 zvAse zvAsa Ave. ane eka navakAranA 8 zvAsozvAsa, "TyAmAM 3nI pAda eTalA zvAse zvAsa thAya. temAM 40 legassa upara eka navakAra adhika. caumAsI paDikamaNamAM 500, 5khImAM 300 zvAsozvAsane kAu0 thAya. eka zvAsazvAsa bhagavAnanA dhyAnamAM jAya to devatAnuM AyuSya keTaluM baMdhAya?" 245408 palyopamathI kaMIka adhika pramANe eka zvAsozvAsamAM deva tAnuM AyuSya baMdhAya, 245408-palyopama, kaMIka ochA navanA cAra Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 patra mahimA darzAna bhAga. saMpUrNa navakAra mantramAM 1963267 patyeApama praNAma devatAnuM AyuSya khaMdhAya. 1 leAgasanA 25 zvAseAzvAsamAM devalAkamAM 613para10 pApama jeTaluM AyuSya hoya te devatAnA sthAnake upaje. caitya paripATI payu SaNAmAM caitya paripATI karavI joI e. zrAvakoe A aMge caityapUjA maheAcchava karI zAsananIM unnati karavI joI e, vAsvAmIjI duSkALamAM saMghane paTa upara sthApanA karI sukALavALI bhUmimAM laI gayA. tyAM bauddharAjAe jinezvaranA caityamAM phUla baMdha karyo' che, paNa avyAM, zrAvakoe kahyuM ke paryuSaNamAM amArAthI phUlapUjA thatI nathI. jethI vajAsvAmIjI AkAzagAminI vidyAthI mAhezvarI nagarImAM pitAnA mitra bAgavAna hato, vAsvAmIe tene phUla taiyAra karavA kahyuM, ane peAte himavaMta paryaMta para gayA, tyAM zrIdevIe dIdhelu' meTu kamaLa ane hutAzanavanamAMthI bagavAna pAsethI 20 lAkha phUle laI, ja bhaka nAmanA devatAe viSuvelA vimAnamAM maheAcchavapUrvaka AvI, jainazAsananI unnati karI, bauddharAjAne paNa zrAvaka banAvyA. aThThAImAM amAri paDaheA. sa aTTAinA amArI paheA kumArapALa, sa'pratirAjA mAphka karavA joI e. AcArya zrI hIrasUrijInA upadezathI cha mahinAnA amAra paDahA vagADayA che, te sakSepathI kahIe chIe. koika vakhata rAjadarabAranI aMdara pradhAna pAsethI zrI hIrasUrijInI hakIkata sAMbhaLI akabara bAdazAhe svahastAkSaranA hukama mokalIne -bahumAnapUrNAMka zrI hIrasUrijIne melAvyA. TheTha gadhArathI vihAra karI sa. 1639 jeTha vada 13nA divase dIlhImAM praveza karyAM, zAhI sAthe maLyA. rAjAe AdarapUrNAMka AcAya ne sukhazAtA pUchI, temaNe eve dharmAMpadeza ApyuM ke te bAdazAhe AgrAthI ajamera sudhI eka eka gAue minArA UbhA karelA, peAtAnI zikArakaLAmAM bahAdurI jaNAvavA dareka minAre seMkaDo haraNIonAM zIgaDAM AropaNa karyAM hatAM. pUrva AveA hiMsaka hateA, tene upadezathI dayAbuddhivALA karyo. bAdazAha kahe che ke tamane darzAnArthe dUra dezathI elAvyA chatAM amArUM' te kaMI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSThAhnikA vyAkhyAna 61 ma paNa tame letA ja nathI, mATe amArI pAsethI Apane je ceAgya lAge te levu joIe. musalamAna bAdazAha che. tenA sa` deza viSe paryu - SaNamAM ari paheA vagaDAvavA. adivAnene cheDI mUkavA joie. svArthI cheDI paramAnI vAta sAMbhaLI, tenA zuSNeAthI camatkAra pAmelA akabara bAdazAhane vicAra thayeA, ke temAM sUrijIne maLavAnu zuM? temanA aMtaHkaraNamAM parahita keTaluM vaselu hAvuM joIe ? jagatanu DiMta vaseluM che. duniyAmAM paNa evA vyavahAra kare ke sapetara mekale te temAM vadhAro karI-umerIne meAkalAya che. amArinA amArA cAra divasa vadhAre. zrAvaNa vikre dasamathI mAMDI bhAdaravA suda6 sudhInA bAra divasa mATenA cha hukamapatro soMpI dIdhA. eka gujarAta dezanuM, bIjI mAravADa, mevADa, mAlavAnuM; trIjuM ajamera deza, pAlanapurathI mAMDI jayapura sudhInuM; ceAthuM yu.pI. nuM; pAMcamuM paMjAbanuM, ane gurU pAse rAkhavA mATe chaThThuM sAmAnya, te pAMce dezanA ADara jemAM che, tethI te sAdhAraNa. AvI rIte te dezamAM paryuSaNane amAri paDahe vAgeleA che, keTalAka gAunA vistAravALuM DAmara nAmanu sareAvara che, tyAM jaIne sAdhu samakSa peAtAnA hAthe aneka dezanA leAkeAe bheTa. karelA paMkhIone choDI dIdhAM. dikhAnAmAM badhA kedIenI beDIo toDI nAkhI tathA zrI hIrasUrijIne pAdazAhe jaNAvyuM ke 'mahArAja ! upadeza sAMbhaLavAmAM nahIM Ave te taiyAra thayela dha bagIcA sUkAI jaze. mATe dharmAM saMbhaLAvanAra mAre joI e, ja khUddhIpaprajJaptinI TIkA karanAra, varUNadeve varadAna jene dIdhuM che tevA u. zAMtica MdrajIne tyAM upadeza saMbhaLAvavA rAkhyA. mULamAM dayArUpa velaDI vAvI hatI. kRpArasa koSa nAmane navA graMtha racyA, te bAdazAhane sa MbhaLAvyA. te graMtharUpI jaLathI dayAvelaDI sIMcAI. AvI rIte yAvelaDI vRddhi pAmI, ! eka dahADo eka zeThe bAdazAhane e maiAtInuM leTaNuM karyu. cAmara vijanArane bAdazAhe e metI rakSaNa karavA ApyA. teNe ghere jaine peAtAnI strIne ApyA. teNe paNa nhAvAnI utAvaLathI lugaDAne cheDe anne meAtI khAMdhyAM ane snAna karavA gaI. mAdazAhe ApelA che, tethI guptasthAne mUkI dIdhAM. pelI strI rAgathI marI gaI. eka vakhate rAjAe te e meAtI pAchAM mAgyAM. pele zuM kare? Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana "he svAmI ! mArA gherathI lAvuMpachI munsaphe AkhA makAnamAM motI banyAM, paNa na malyAM. ciMtAthI duHkhI thayele munsapha darabAra tarapha teja vagarane jato hate, megalAI rAjya che, "caDhA do zULI para" rAjA pAse nisteja cahere pAchA Ave che. vacamAM ja padayathI zAMticaMdra upAdhyAyajI maLyA. mukhanI chAyAthI udAsInapaNuM mAluma paDayuM. "khAnagI rAkhavAmAM phAyado nathI. kahevA de, tyAre upAdhyAyajIe kahyuM: "pAcho ghera jA, jene ApyA che tenI pAse tuM mAga." ghera gaye. zraddhALu che, ghera jAya che, atyAre strI snAna karavA taiyAra thayelI che, metI mAgyAM, teNe paNa vastrane cheDe khelI bane motI ApI dIdhAM. bAdazAha pAse AvyA, bAdazAha AgaLa mUkyAM ane cAmara viMjavA lAge. kAyAthI viMje che paNa mana te zAMticaMdra upAdhyAyajInI kaLAmAM che. AzcaryamAM DUbe, stabdha banI jAya che, bAdazAhe atyaMta AgraDathI pUchayuM: "Aja kema Ama che?' je baneluM te kahyuM. zAMticaMdrajInI hakIkata kahI, tyAre bAdazAhe kahyuM : "AmAM Azcarya zuM che ! e te bIje khudA che." have bIjI savAre dharma saMbhaLAvavA mATe sonAnA bAjoTha para upAdhyAyajI beThA che, rAjAe namaskAra karI vinaMtI karI, "mane kaMI Azcarya dekhADe." tamAre kAle gulAba bAgamAM AvavuM." savAre bAdazAha tyAM gaye. zAMticaMdrajI paNa tyAM AvyA. ane dharma saMbaMdhI vAta kare che, teTalAmAM akasamAta bAdazAhI nobata vAgavA lAgI, bAdazAha Azcarya pAme. nokarene pUchayuM: "mArI AjJA vagara 12 gAumAM nobata vAgI zake nahi, tapAsa !" tapAsanArA tapAsa karI kahevA lAgyA: "he sAdhipa ! tamArA pitA humAyu meTA lazkaranI sAthe tamane maLavA Ave che." kahetAMnI sAthe akabarane AliMgana ApIne humAyu Ubhe rahyo. akabara bAdazAhanA lazkarIone mevA mIThAinI bharelI cAMdInA thALa ApI. bAdazAhane siMhAsana ApyuM. ane A te humAyu te gaye. bAdazAha vicAre che, "iMdrajALa nathI. mane ane nekarane Apela mevA mIThAI emane ema che. mATe zAMticaMdrajIe ja camatkAra karyo che, pachI namaskAra karI guruti karI. eka vakhata aTakadezanA rAjAne jItavA sainya laI dIlhIthI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhikA vyAkhyAna nikaLyA. te vakhate eka divasamAM batrIsa gAu dUra paDAva karyo. bAdazAhe sAthe AvanAranI nAmAvalI maMgAvIne tapAsI, temAM vAcaka zAMticaMdrajInuM nAma sAMbhaLI vicAryuM, "julama thaye. vAhana jeDA vagaranA emane te moTI aDacaNa thaI haze. temane belAvavA mATe khuda pitAnA sevakane ja mokalyA. "tamene bAdazAha yAda kare che. mATe padhAre." te vakhate zAMticaMdrajIne page sojA AvelA che, kAcalImAM phAsuka pANIthI lugaDAne cheDo bhIjAvI chAtI para mUkela che, be ziSya vaizyAvacca karI rahyA che, A dazA joI sevako pAchA gayA. rAjAne jaNAvyuM. bAdazAhe pAlakhI mokalI tyAre upAdhyAyajIe eka lAkaDAnI vaLI maMgAvIne te upara beThA, be celA pAlakhI khabhA upara laI cAlyA, zAhe tene Ama AvatAM joI vicAryuM : aho! guruvacananA kevA bhakta che! dhanya che! bhAgyazAlI che. mArI pAsethI emane zuM maLavAnuM che? ahe kSamAzAlI ! sAme bAdazAha pite AvyA. caraNakamalane AMkhathI pharasyA ane kahyuM ke he svAmI ! AjathI mArA mATe tamAre lAMbuM prayANa na karavuM, dhIme dhIme pAchaLa jarUra padhAro." bAdazAhe rAjadhAnane ghero ghAlyAne bAra varasa thayA paNa killo hAtha AvatuM nathI. ple bAdazAhane kahe che, musalamAnone dayA khaTake che. teoe varALa kADhIH "tame luccA kApharanI sabata karo cho tethI kille tAbe thavAnuM nathI." te vAta bAdazAhe upAdhyAyajIne kahI. zAMticaMdrajIe kahyuM ke "je divase kille levA IcchA thAya te divase kaheje, eka paNa sipAI joDe na joIe. ApaNe bee ja mAtra javuM. zatranA malakamAM bAra varasanA gherAmAM ekalA rAjAne javuM, bharese ? zAnticaMdrajInA kahevAthI nagaranI aMdara ke bahAra keIe keIne mAre nahIM, hiMsAne Tveidha karyo. prabhAte bane killA pAse AvyA, badhA kahevA lAgyA ke lucce zAMticaMdra zatrunA hAthamAM akabarane ApI deze AvI. TIkA karI rahyA che. vAcaka zAnticandrajIe eka phUMkathI AkhI khAI pUrI dIdhI, bIjI pheMke zatrunuM sainya taMbhita karyuM. trIjI pheMke nagaranA daravAjA ughADI akabare AzcaryapUrvaka pitAnI ANa prarvatAvI, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana. - have akabare kahe cheH he pUjya! mArI upara maherabAnI karI kaMI hukama kare !" je jIjayAvero hiMdune bharavAnuM hatuM, temAM 14 karoDanI jenI Avaka hatI te vAcake baMdha karAvI. akabara cakalAnI 1 zera jIbha reja khAya che te baMdha karAvI, zatruMjayane sene kara hatuM te cheDAvya. ApaNe yAtrA maphata nathI karatA, muDakuM daIe chIe. je leke jAtrA kare te be rUpiyA paNa bharI na jAya, te ANaMdajI kalyANanI peDhIne devAdAra che. tIrthanuM kharca kayAMthI cAle che, temAM huM ApuM, AvuM vicAratA nathI. "lANuM le, lAge na bhare te rAMDarAMDa" tema lAbha le ne pharaja na bajAve te rAMDIDa. tIrthane aMge vahIvaTa karatAM nokara cAkaramAM kharaca thatAM haze tene lAbha le, ane lAge nathI de. rAMDarAMDa paNa chokarA mATe kharce che. A mATe vicAra sarakho paNa keTalA gAmavALAe karyo nathI, 60 hajAranA 40 karI AvavA hatA ne? je rajavADAmAM siddhAcaLa nathI, te rajavADA nibhAva kare che ke nahi? tamAre AkalA varasa yAtrA ba dha rahI te jamAvaTa haju thaI nathI duSkALanA marakInA varasamAM hatI, te jamAvaTa atyAre nathI. be varasa vadhAre baMdha kahyuM heta to zuM thAta? saravAI karavAmAM bhUlyA che. ApaNAmAM ALasathI saravAI na thaI je siddhAcaLa aMge eka sone le tyAre yAtrA caDhavA detA, te kara cheDA. cha mahInAno amAri paDade pravartAvyo, mULa adhikAra cha mahinAne amAri paho vajaDAvya te che bAdazAhano janma mahine, saMve ravivAra, 12 divasa payuMSaNanA saMkrAnti tithio, navarejane mahine, sarve ida mIhIranA divase, tema cha mahinAnA amAri jhukamo gurU pAse lAvI bheTa karyA. dharmanI vRddhi mATe aneka prakAranI zAsananI unnati paryuSaNanI aDrAIvakhate pUrve kahelA prakAre pramANe he zrAvaka, tamAre karavI joIe. je sabhAgyalakSmInI IcchA hoya te paryuSaNanA kartavya karavAmAM tatpara raheze. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhunikA vyAkhyAna-2 jAmanagara pra. bhAdrapada. va. 14 ema. tiIya divasa che saMghArcAdisukRtyAni prativarSa vivekinA / yathAvidhi vidheyAni ekAdazamitAni vai // 1 // zAstrakAre mahArAjA zrI vijaya lakSmI sUrIzvarajI mahArAje bhavyaprANIonA upakAra mATe dharmopadeza karatAM thakAM prathama bAravratanuM svarUpa jaNAvyuM. temAM cAre zikSAtrata dhAraNa karanArAoe A parvanI ArAdhanA barAbara karavI joIe te jaNAvyuM. vArSika parva mATe hitazikSA jema cha aThThAI ArAdhanIya jaNAvI che, tema pa paNa ArAdhavA joIe. parvomAM kayAM kAryo karavAM ke jethI ArAdhanA thaI gaNAya ? parva che, parva che e jApa karavAthI parvanI ArAdhanA thatI nathI. te mATe amuka dharmakAryo karavAnAM che. jeo cha aThThAInA parve ArAdhe che te ArAdhana karanArAoe jema eLInuM ane paryuSaNanuM kArya karI batAvyuM, tema vArSika parvanAM kAryo paNa dharmoe karavAM joIe. saMvatsarI parva eTale vArSika parva. te divase paDijhakamaNuM karI AvyA tethI vArSika kArya purUM thayuM che ema na jANavuM. pAghaDI ne betANa-pAlavamAM pharaka keTale ? AgaLa pAchaLa palle hoya to pAghaDI, ne batAvyuM na hoya to? betANa para ekale chUTo palle na naMkhAya. pAghaDI sAthe joDAele palle zobhe, tANa vagara ekale palle na zobhe, jeDe pAghaDInuM betANuM joIe. paNa saMvacharI paDikAmaNuM karavA sAthe bIjAM kAryo paNa karavAM joIe. kAryo keTalAM ne kayAM kayA te te jaNAvo! saMghapUjA vagere agiyAra kRtye kayAre karavAM? jIvana e kArya nathI, jIvana ane kArya judAM judAM che. A viSaya zrAddhavidhimAM che. tIrthodvAra ane tIrthayAtrAdi jaNAvyA te judA che. dareka varSe karavAnAM kAryo, e ApaNI pAse khAtAM che. te khAtAomAM kriyA rUpI rakama paDI ke nahi? dareka varSe saMghapUjA vagere zubha kAryo karavAM joIe. yathAvidhi dhamakA e te bhavaragI mATe rasAyaNa che sajajane sajajanatA batAve, sAdhuo sAdhutA batAve. sUrya Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana ajavALuM karyA chatAM dekhe keNa ? AMkha ughADI rAkhe che. dharmiSThoe dharma batAvya, chatAM Adare kaNa? vivekarUpI AMkha heya te zAstrakAre kahele dharma Adare. saMghapUjA vagere kArya karavA kabula thAya. yathAvidhi dharmanAM kAryo e te bhavaragI mATe rasAyaNa che. bhayaMkara re rasAyaNa vagara jatA nathI, to pachI karmane anAdikALane bhaya kara rega dharma rasAyaNa vagara kevI rIte jAya ? na jAya. jema rasAyaNa bhayaMkara roga maTADe che, tema dharma rasAyaNa karmane anAdikALane bhayaMkara roga maTADanAra apUrva rasAyaNa che. bhayaMkara regavALe carAthI Dare naDi. rasAyaNa levuM ne carI pALavI joIe. yathAvidhi karavuM te carI che. jema daridranA manoratha phaLe nahi, tema dharma dhana vinAnA manoratha phaLe nahIM. vivekIee jaNAvela vidhi para Adara karavo. saMghapUjA vagere agIAra kAryo vivekIoe dareka varSe karavAM joIe, varSa cAle teTalI DAyarIe rAkhe che temAM agIAra pAnAM vadhu rAkhe. temAM kaI rakama A agIAra kAryonA khAtAmAM jame paDI che, te varSane saravALe jAo. kaI prazna kare ke agIAra sukRmAM saMghajA kahI che. bIjAM karyo kahyAM nathI. bhAgyazALI ! pUrva sUrie kahelI gadhAmAM agIAra kRtye jaNAvyAM che. A amArI kalpanAthI agIbAra karyo nathI kahetA. paitrarisaM saMghacaNa sAhammiabhatti tahaya jtttigN| jiNagihiNhavaNaM jiNadhagavuDDa mahapUdha dhmmjaagriaa|| suapUA ujjavaNaM taheva titthassa pabhAvaNA seAhi / (zrAddha vi. pra. 262) agIAra kRtya sAmAnya nAmathI batAvI, pachI vistArathI jaNAvAze, dareka varSe 11 kAryo karavAnAM che. (1) saMghanuM pUjana. vAraMvAra saMghanuM pUjana sAMbhaLI zaMkA thAya ke, devagurunuM pUjana vyAjabI paNa saMghanuM pUjana kayAMthI kADhayuM ? nA tALa" "nA nidrA'thI devapUjana hoya * mAyariyA vagerethI gurupUjana hoya paNa A saMghanuM pUjana kayAMthI kANuM ? kA ticara e padajainemAM ajANyuM nathI. te pachI saMghanI pUjA kyAMthI lAvyA? A savAla kayAMthI thAya che? tIrthamAM caturvidha saMgha AvI gaye. devapUjA, gurupUjA tathA saMghanI pUjAmAM pharaka che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAlikA vyAkhyAna devanI pUjAmAM devane rAga utpanna na thAya, kAraNake temAM vItarAgapaNuM che. rAga vinAnA hovAthI temane karmabaMdha nahi thavAno. gurune sarAgapAnuM hovAthI kamabaMdha thAya. samavasaraNamAM eka jana sudhI nakAmA kAMkarA, ghAsa ke lAkaDuM hoya te badhuM vAyarAthI ghasaDAI dara jAya, samavasaraNa mATe kahe vAyunI virAdhanAmAM zI bAkI rahI ? evo vAyaro vAya che, ke ghAsa, kAMkare Take nahIM, evI ja rIte eka jojananA bhAgamAM varasAda paDe che. apUkAyanA eka bindumAM asaMkhyAta chava che, to AkhA jojanamAM keTalA jIva hoya? kevaLa tIrthakare mATe kareluM samavasaraNa che, temAM tIrthakare kema bese ? devatAnI e karaNI che. tIrthakara temAM bese zuM karavA? virAdhanAthI taiyAra thaelA samavasaraNamAM bese, A temanI rIti gaNAya? devatAe je karyuM te para besavAthI sahI thaI gaI, nahitara tIrthakare besavuM na hatuM ? tIrthakara vItarAga hovAthI temane nimitte thaelI svarUpahiMsA hoya to temane karmabaMdhaMna naDi. guru mATe makAna karyuM hoya te guthI na rahevAya, kAraNa ke teo saragI che. (2) zrAvaka zrAvikAnI bhakti. zrAvaka zrAvikA saMgha tarIke pUjya che, chatAM devaguru mAphaka zrAvaka zrAvikAnI pUjA na thAya, kAraNa ke temAM pharaka che. jagatamAM rivAjane aMge keTalIka vakhata kAryo thAya che, aMdara ullAsa thata nathI. zrImaMte keTalIkavAra jamaNu karI de che, bAkI bhakti nahi. tevuM saMghapUjAnA kAryamAM na thAya, A mATe sAdharmika vAtsalya-bhakti kahI che. tamAre dharmanI prApti haju karavI che A mATe eka ja rasto che. dharmIonI bhakti-rAga-bahumAna ane hitabuddhi-A tamane dharma pamADanAra che. devagurune mAne te paNa dharmane aMge mAno che. ApaNe mekSamArganA musAphara chIe. saMgha nIkaLe-tyArathI AkhAya mArgamAM saMgha tarIke gaNAya che. avirati samyagadaSTi thaye, tyArathI mokSano yAtrika thayo che. deva mele pahoMcI gayA. guru vacamAM che, dezavirati zrAvaka mekSa tarapha prayANa kare, samyaktvIo prayANanI IcachAvALA che, mATe sAdharmikanI bhakti kahI che. sAdharmika bhakti karavAthI bhaviSyanA guNe prApta karavAne raste nakakI thaye che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA dazaH (3) cAgika (4) snAtra pUjA kayA guNe meLavavA te nakakI karavAnuM sthAna tIrthayAtrAmAM che. yAtrAo traNa kahI che. keTalIka vakhata rUDhimAM hovAthI yAtrA karavA jAya che. seMkaDo hajAra rUpIA jAtrAmAM kharace che, ane potAnA gAmanA derAnI darakAra nathI karatA. mATe jinezvaranA caityamAM snAtrapUjAo. thavI joIe. AthI "niurfjadi iva' cothuM kArya karyuM. (5) devadravyanI vRddhi : "' jinezvara mahArAjanuM dhana vadhAravuM. sasarA chokarAnI vahune vahu kahe che, AthI tene tenI sAthe paraNelI gaNavI? devadravyane jinadravya kahevAthI jinezvaranuM dravya.A saMbaMdha vikalpa kalpI samajI vahu kahevA je artha kahe che, duniyAdArInA zabdomAM "daSTi rAkhavI paDe che, te pachI ahIM draSTi kema mIMcAI jAya che? jagatanuM dhana vyavahAramAM mAlikInuM gaNAya che, ahIM jinezvaranI mAlikInuM dravya nathI. pachI devadravyane jinadravya zAthI kahevAya? jinezvaranI bhaktimAM upayoga Ave che te mATe niyata thayeluM dravya te devadravya. devadravyanA luMTArU pratye hitazikSA. devadravya khAnAre bhakti luMTAvI. jinezvara mahArAjanI bhakti luMTAvavAnuM kArya devadravya luMTAvanAra kare che. devadravyane upayoga karavo joIe maMdiromAM. occhava mahecchava te badhuM upagamAM che ke nahi ? che. devadravya anupayegI che ja naDi. devadravya bhakti mATe purepurUM upayogI che. lokopayogI-samAjaupayegI bolavAvALA tenI bUmo pADavAvALAo e siAnA rAma jeTaleya paiso dharAve che ke nahi ? ke daridrazekhare che? je devadravya tarapha hAtha laMbAvanArA che te ja tamArI saMsthA tarapha hAtha laMbAve che. keLavAelA keLavaNInI kadara karatA nathI ane bIna keLavAelAne kahevA Ave che, je je vakIle, berisTare, solisiTara thayA, teo zuM kare che? teone to eka kAMkarIe be paMkhI mAravA che; devadravya khaseDI dhamIone dharma karatA baMdha karavA che; tamArA dhArmika kharcane sakeca karI keLavaNamAM Apa, azikSitenA nANAMe saMsthA calAvavI che. ane keLavAelAe pote kaMI ApavuM nathI. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAlikA vyAkhyAna A te kevaLa brAhmaNanA AzIrvAda jevuM che. manasukhabhAI kahetA hatA ke eka brAhmaNane maNa leTa saMkrAMtimAM maLe che, tene eka brAhmaNe jaMgalamAMthI AvI AzIrvAda Ape. pele zera leTa te brAhmaNane ApatuM nathI. kaho! brAhmaNanA AzIrvAdamAM brAhmaNane kadara nathI. pitAne kadara karavI nathI, ane bIjAne kadara karavA kahe che. keLavAelA bhega ApavA taiyAra thAya te ja keLavaNInI kadara thaI gaNAya. vakIla solisiTarane sajajaDa Avaka che, vepArIone bhAvanI UMcA nIcA thAya tyAre Avaka che. keLavaNIvALAne keLavaNIne rasa nathI. mAtra dhamIone dhUtavA mATe keLavaNIne zabda AgaLa karAya che. trIsa varSa thayAM chatAM pagabhara na thayA. dharmone dhakkA mArI, devagurune dhakkA mArI keLavaNamAM vAparavA che. bAyaDI chokarAnA dAgInA utArI Apa ! tevuM ahIM nathI kahetA. jinezvaranI bhakti mATe je dravya ekaThuM thayuM che te vadhAravAnuM che. AjakAla derAsaranA trasTIo zAbAzI zAmAM gaNe? ekalA dhana bheguM karavAmAM. ekalA dhana upara dhyAna na rAkhI bhakti vastu khyAla bahAra jAya te na pAlave. | ( - ) "mA" "mAmi moTA eche ane pUjA vArSikakRtya tarIke karavAM joIe, keTalIka vakhata bAhya dekhAva tarIke pUjAo paNa thaI jAya, te mATe rAtrijAgaraNa. samyakatva kaumudImAM jaNAvela sAte strIo sAthe rAtri jAgaraNa kare che, temAM tene dharma kema prApta tha, dharmanA saMskAra kema draDha thayA, te vicAre; "saMskAranI draDhatA thAya te dharmajAgaraNa" tene AdhAra zratajJAna che. (8) "tumamA" butapUjA eTale zratajJAnanI pUjA karavI, zrutajJAnanI vRddhi karavI, dhrutajJAnanuM rakSaNa karavuM. (9) " vAM zratanI pUjAmAM, je. je tapasyA karI hoya tenuM ughApana karavuM joIe. mATe ahIM sAmAnyathI ujamaNuM kahIe chIe, te vArSika kRtya che. jene dharmanuM tattva dhyAnamAM na Ave, tene dhumADe lAge. jeene dharmArAdhana karavuM che, kemAM dharmanA saMskAra nAkhavA che, tapasyA dvArA jJAnAdikanI ArAdhanAmAM joDavA che, tevAo mATe ujamaNAM e vArSikakRtya che. ujamaNAnuM paryAvasAna Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - parva mahimA darzana abhimAnamAM na AvatAM zAsananI unnatimAM AvavuM joIe. (10). tigmAvaUTI' tIrtha prabhAvanAnuM dhyeya rAkhe. zAsananI unnati dekhIne jeo dharma na samajatA hoya tevAe paNa dharma pAmanArA thAya; A dharma sAre che. ATaluM mAtra anyanA manamAM Ave te bhavAMtare dharma prApta karanAra thAya. zAsanonnattinI anumadanAdvArA e guNAnurAgI jIvane dharma prApta karAve che. dharmanI prazaMsA dvArA bhavAMtaramAM dharma prApta karavAnA rastA batAvI de che. (11) nehI' ATalAM kRtya karyA chatAM AtmA zuddha kare joIe. kheDUte jamIna sApha karI hoya te pachI jyAre varasAda sAre varase tyAre tenuM sArUM jamInanuM phaLa che. AtmA e jamIna-dharma vAvavAnI jagyA, te dharma vAvavAnI bhUmi svaccha kayAre rahe ? kheDUte nakAmuM khaDa, jhAMkharA, ghAsa prathamathI ja ukheDI nAkhe, nahIMtara sArI khetIne pANI na maLe, ane khaDa pANI pI jAya, tema dharmArAdhana karanAre pitAnA pariNAmamAM agya padArtho rahelA hoya te prathama khaseDavA joIe; A khaseDavAnuM kRtya te pAyazcitta-AloyaNazuddhi kahevAya che. agIAre kRtyanuM vivecana - dareka varSe ekekavAra-eka ja vakhata, evuM bolanAre dhyAna rAkhavuM ke ahIM jaghanyathI eka vAra, ochAmAM ochI eka vAra caturvidha zrI saMghanI pUjA kahI che. have ahIM guNavAna purUSo che, tenuM pUjana ane pUjananI rIti batAve che. sAdhusAdhvInuM pUjana; nirdoSa AhAra-pustaka-kaMbala vagere tathA auSadha vagere ApavuM, ane zrAvaka ane zrAvikAonuM zakti pramANe pUjana karavuM joIe. duniyAdArImAM "lAlA lAkha te savA lAkha" "lITI bheLe laharako" ane dharmanI vAtamAM "zakti nathI" ema belAya che, dharmanI vAta che, tyAM zakti UDI gaI! AjakAlanAone dharmanA sthAnake zakti rahita bhAse, ane duniyAnAM kAryomAM zakti AvI jAya che. zaktine oLaMgyA sivAya bhakti karavI, aMtakaraNanA ullAsapUrvaka sAdharmika bhAIbahenanI paherAmaNI karavI. zrAvakasaMghanA dareka zrAvakane mAthAthI paga sudhInA tamAma paheraveza Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhikA vyAkhyAna 71. pAghaDI, aMgarakhuM, dhetiyuM, badhuM Ape, tema zrAvikAne paNa paherAve. te paherAmaNa pitAne ghera AmaMtraNa karI kare tenuM nAma saMghapUjA te saMghaprajA traNa prakAre cheH utkRSTa, madhyama ane jaghanya. saMghapUjA. A traNe prakAranI pUjA sarva AdarathI karavI. sUratamAM mAMDavAmuhUrta Ave che, tyAre te jeTalA Ave che teTalAne besavAne khurazI Ape che, badhA svajanone belAvI khurazI para besADI paherAmaNI Ape che. tema tame sAdharmika bhAIne AdarapUrvaka belA saMghanA jamaNamAM gera netAM devA jAya che, gharanA lagnamAM gharanAM baizaMe jAte nIkaLI netarAM Ape che, tema sadarathI netarAM Apo. "maherabAnI karI padhAro." te Ave tyAre darekane besavAnA judAM Asana ApI murabbI tarIke besADe. visarjanamAM paNa Adara sa bolAvI saMghane paherAmaNa Ape. te utkRSTi saMghapUjA sutaranI kekaDI chevaTe Ape to te jaghanya pUjA thaI ane bAkInI badhI madhyamapUjA gaNAya. jagatamAM aMtarAyakarma sarvanA sarakhA relAM nathI hotAM ahIM dvAra baMdha nathI, te mATe rasto batAve che. je ghaNuM kharaca na karI zake, adhika na kharacI zake tee gurumaDArAjane muDapatti paNa vaherAve, ane zrAvaka zrAvikAne becAra sopArI ApIne paNa prativarSa bhaktithI saMghapUjAnuM kArya sAcave. lU raTale khAtI vakhate je ApanAnI Teva paDI haze, te dUdhapAka khAtI vakhate te Teva Avaze, ApavAnI Teva paDI hoya te dUdhapAkanAM kaDAyAM Apaze. Teva nathI paDI tene zakti haze chatAM paNa tenuM ApavA tarapha la naDi jAya. temAM nidhana hoya eNe ApeluM-dIdheluM sAmAnya dAna mAphaLa ApanAruM thAya che. keTalIka vakhata geLa nAkhele loTa gaLe lAge che. goLa nAkhe teTaluM gaLyuM thAya. lATanI DhephI paNa gaLI lAge che. tema puNio zrAvaka thoDuM dAna dete hatuM, chatAM zAstrakAre tenuM dAna vakhAyuM che. saMpattau niyamaH zakau sahanaM, yauvane vrataM / dAridraye dAnamapyalpaM, mahAlAbhAya jAyate // 1 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 - 5rva mahimA darzana saMpatti-ddhi-samRddhi hoya tevA vakhatamAM pauSadha pratikramaNane niyama mahAphaLa denAra thAya che. zakti hoya ne sahana karavuM ghaNuM kaThIna che. asAmarthya hoya te badhA sahana kare paNa te dabANa che. zaktimAM sahana karIe te sahana karyuM gaNAya. vRddhAvasthA hoya tyAre, zakti na hoya tyAre, saMpatti na hoya tyAre niyama kare, te karatAM yauvana avasthA vagere heya tyAre vrata vadhu phaLa Ape che. vagara dArUnA chAkavALI juvAnImAM dharmA-vrata-niyama sUjhavA te bhAgyazALIne sUjhe che. keTalAka evA hoya ke potAnAmAM daridratA hoya chatAM paNa tevA alpadAna Ape che. teo mahAna phaLa pAme che, pAMca kaDInA phUlamAM kumArapALane 18 dezanuM rAjya maLyuM. daridratAmAM zAlibhadrane khIranA dAnathI devatAI 99 peTIo dararoja maLe che. daridrasamayamAM dIdheluM dAna, meTA lAbha mATe thAya che. tethI ja chevaTe muDapatti vahovarAvavI. agara be traNa soparI apAya te paNa ochuM phaLadAyI nathI. have sAdharmika bhakti mATe kahe che. zreSTha Asana para besADI vastro vagere paherAmaNImAM Ape. eTaluM ja nahi, "sAnniA rAdhanAbuda paNa ApattimAM DUbI gaelA hoya tevA sAdharmikone bacAvI le. judA rahela bhAIo paNa Apatti vakhate sAthe UbhA rahe che, bhAI samajI duHkhamAM sahAya che. anaMtA bhavacakramAM bhamatA je bhAIo thAya che tenA karatAM sAdharmikabhAI je anaMtAbhavomAM nathI maLyA, tevAne aMge saMkocamAM AvIe to kharekhara hRdayamAM sAdharmika bhakti vasI nathI, chatI milakata paNa keTalIka vakhata ApattimAM AvavAnuM thAya che, enA dhanathI enI AbarU vacamAM paDIne rAkhI zakAya che. AvuM jo na hoya te pitAnuM dhana kharacIne paNa tene uddhAra kara joIe. kAraNa? manuSya dhyAnamAM rAkhavuM ke A janma dAvamAM mUkaye che, javAne te che ja, jatAM jatAM janmanuM phaLa meLavI le te gaye na gaNave, paNa saphaLa gaNave. kayuM phaLa meLavavuM? jamIna pAse che, chatAM cemAsAmAM khetI kare te phaLa meLave, na kare te comAsAne varasAda nakAme jAya, na kayaM dImuddharaNa. na kayaM sAhammiANa vacchala hiayaM bhi vIyarAo, na dhArio hario jammo // 1 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 aSTAlikA vyAkhyAna - temAM dIna duHkhI sAdharmikone uddhAra kare to janma saphaLa ! sAdharmikanuM vAtsalya bhakti prItithI kare te janma saphaLa ! hRdaya viSe vItarAga prabhu dhAraNa karyA te janma saphaLa! nahIMtara janma hArI gaye. sAdhamika henonuM pUjana, "vaDhakaNI vahue dIkaro ja " vahu mAthe caDhe tema che. zrAvikAnA mAna sanmAna karazuM te mAthe caDhaze. tame te badhA sIdhA ane saraLa haze kema? je dhamI tarIke ArAdhya che te te zrAvaka mAphaka zrAvikAmAM nyUnAdhikatA vagaranuM vAtsalya karavuM. mAge pravartelI zrAvikA che, temAM dharmanI kiMmata karavAnI che. AjakAlanAone AkhalAne dharma che. vadhAre bele, vadhAre phare, ane jarUra vagaranA khAI jAya, mATe AkhalAnA dharmo na joIe. je bAIe pavitra vartAvavALI sAmAyikAdi kare che te sAdharmika tarIke pUjAya che, pachI sadhavA hoya ke vidhavA hoya te paNa ahIM zrAvikA kSetra tarIke sarva sarakhI ArAdhanA karavA lAyaka che. strIonA svAbhAvika deze. ziSya pUche che ke "he svAmI ! strIo lokamAM duSTa jAtanI kahI che. te mATe zAstramAM paNa A pramANe kaheluM che. " anRtaM sAhasa mAyA mUrkhatvamatilobhatA / azauca nirdayatvaM ca strINAM doSAH svabhAvajAH // asatya, sAhasa, mAyA, kapaTa, mUrNapaNuM, atibhIpaNuM; azaucapaNuM ne nirdayapaNuM strIomAM A svAbhAvika de che. prathama te jUThuM, Dagalene pagale jUThuM, sAcAnuM sthAna nahi. sAsare jAya tyAM sAsu sasarAthI chAnI ramata rame, tyArathI ja DuM, te chatAM tenuM paNa auSadha thAya, je vicAradaSTi hoya che. sAhasa, pUrNatA, piThThAI zaramanuM te nAma nahi. lAja kADhe, nAka vIMdheluM, dAMta raMgelAM hovAthI zarama ja nahi, ane kapaTanuM sthAna. A chatAMye je bhaNavA gaNavAne dhadha heya te te ThekANe Ave, paNa navarI thaI ke ekaThI thAya ne AkhA gAmanI kuthalI kare. "cAra maLe eTalA te AkhA gAmanAM bhAMge eTalA" bhaNavA gaNavAnuM na sUjhe. strIone mUkha paNuM ja game che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa mahimA daIna A badhuM chatAM udAratA guNa haiAya teya sArUM'. manuSyeAnA samAgamathI zikhAmaNa maLe paNa udAratA hAya to ne ? ataleAbhatA, jUThThuM, dhiThThAI, kapaTa, mUkha paNuM te sAthe atyaMta lebha. A badhuM chatAM dAnata pavitra hoya to sUjhe ke AtmAnuM zuM thaze ? pavitra dAnata heAya te badhA durguNu kADhI zake. e badhu chatAM dayALu hAya to badhA avaguNe nAza pAme, ni yatA-ATha AnAnA pApaDa bagaDatA hoya ane upara lIla phuga lAgelI dekhe, te lUchI sApha karI pApaDa zeke, A rIte paNa tenu ni yapaNuM che. A badhA doSo zikhavela nathI, paNa strIomAM svAbhAvika doSa che. e te kiva kahyA kare, evu' A nathI. atra sukumAlikA (upa0 prA. vyA0 93) sUrikAntA (u vyA0 53) kapilA, abhaya, nupurapatA (30 vya0 103) nAgazrI (60 vyA0 149) pramukhanAM dRSTAMte! vRttAMta zrotAe svaya samajI levA. AgamamAM paNa strIonI niMdA kahI che. 'tAo pAvasIo, jayA udayamAgayA / tayA ityittaNaM patta, samma jANAhi goyamA ! || 1 || 74 anaMtI . pAparAzI ekaThI thAya che tyAre strIpaNuM udayamAM Ave che. A vAta gautamasvAmIne mahAvIra maDArAjA jaNAve che. zAstramAM rajIAryA (30 vyA0 279) AdinAM dRSTAMte che, A badhu kathana ziSyanu che. badhI jagyAe strIenI nidA che. mATe tenI bhaktidAna-sanmAna karavuM te vyAjamI zI rIte gaNAya ? pAtratA joI e ne ? Ama ziSye zrAvikAne uDAvavA prazna karyo. strIonA doSAropaNanuM samAdhAna, gurumahArAja uttaramAM jaNAve che ke A vAkayo khATAM ja che ema nahi; bhale kharAM che, paNa dhI strIA AvI heya tema tuM kahI zake che? eka khUnInA gunAe tenI nAta ke tenA gAmane phAMsIe na devAya. eka khAI AvI hoya tethI AkhI jAti kRSita na gaNAya. evA keAI ekAMta niyama nathI ke strIe ja AvI doSavALI che, puruSAmAM allAuddInamUnI, akhkhAI rAThoDa (puSpamAlA. 5:tu' 58) jevA, vinayaratna, pAlaka, ane mahAkara AzayavALA, nAstika devagurune ThagavAvALAnAM dRSTAntA daNAe dekhAya che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA aSTAhikA vyAkhyAna punarvivAha mATe strIoe eka paNa TharAva nathI karyo, AvA TharAva karavA keNu taiyAra thAya che? uddhate. uddhatene strIonI pavitratAne nAza kare che. ziyaLa teDavA mATe, dharmane nAza karavA mATe UbhA thaelA sudhArakavargo A tUta calAvyuM che. dharmanI helaNa karanArA loke dharmanI helaNa kare che. chApAmAM pote prakAzita kare che. kadAca kaI strI tevI hoya kharI paNa tenuM pramANa keTaluM ? strIomAM guNanI adhikatA keTalI strIo guNavatI evI hoya che ke te guNe puruSamAM paNa nathI detA, sulasA (u. pra. vyA. 36) revatI-(vyA. 2) kalAvatI (vyA. 98) madanarekhA vagere zrAvikAonI zrI tIrthanAthe paNa anekavAra prazaMsA karI che, mATe te zrAvikA zrAvaka samAna ja che. mAtA, bahena, bhAI che. bhAI! putrI strI jAta che to kADhI mUka! koI kADhI mUkatuM nathI, paNa bhAtRprema rAkhe che, moTI zrAvikAnuM mAtA mAphaka, sarakhI vayanIne bena tarIkenI upamA kahI che. ane nAnI hoya te pitAnI putrI mAphaka dekhe, AthI teonuM vAtsalya karavuM, bhakti-satkArasanmAna karavA te yaMgya ja che. pra. mekSe gayA te jemAM strIliMgamAM vadhAre gayelA ke puliMge vadhAre gayelA? u0 bhagavAnanA 700 kevali puruSo to 140 0 kevali sAdhvIo, zrAvikAo bamaNuM traNa gaNI che. atyAre paNa dAna tapa ziyaLa bhAvamAM cAre prakAranA dharmamAM strIo puruSo karatAM adhika che.. (3) traNa prakAranI yAtrA ' have dareka varSe jaghanyathI paNa eka yAtrA karavI joIe, traNa prakAranI yAtrA che. " TAdri mithAlAM, rathayAtrAmApura tRtIya tIrthayAtrAM duryAtrA tridhA yuvA:(A. 9. zarUda) eka aThThAImahotsava bIjI rathayAtrA ane trIjI tIrthayAtrA. badhI aThThAImAM caityapUjA mahotsava karavAnA che. - rathayAtrA kumArapALa mahArAje AvI rIte karI che. caitra mahinAmAM sudi AThamane divase cethA pahore mahAvibhUtithI ratha nIkaLe, nagaranA loko harSapUrvaka ekaThA thaI rahyA che. mAMgalika jaya zabda jemAM thaI rahyA che, "sAyaour friSAde' sonAno jinezvara mahArAjane ratha. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - parva mahimA darzana jANe cAlate meruparvata hoya te UMce, moTA daMDavALa dhvaja temaja cAmaranI zreNIthI zobhato dedIpyAna ratha nIkaLe che pAnAthaprabhunI pratimAjIne prakSAla vilepana karI mahAjana mahAThAThathI prabhune rathamAM sthApana kare che. vAjiMtranA zabdothI AkAza bharI dIdhuM che. juvAna strIo nAcI rahI che. pradhAnamaMtrI joDe che. senAno ratha rAjAnA mahela tarapha jAya che. mahArAjA kumArapALa paNa pratimAne cIna dezanA vastra ane sonAnAM ghareNathI pite pUjana kare che. ane aneka prakAranAM nATaka kare che. AvI rIte rAtri pUrI karI rAjAnA darabAranuM siMhadvAra che, tyAM AgaLa samiyANAmAM rathasthApana kare che, tyAM prabhAte kumArapALa rAjA caturvidha saMgha samakSa pite AratI utAre che. pachI AkhA nagaramAM ratha phare che, hAthIo rathe joDelA che. sthAne sthAne samiyANA khaDA karelA che, dareka paLavALA e chatra mahotsava kare che. | tIrthayAtrAmAM zatru jya, giranArajI vagere tIrtho, tIrthakaranA janma, dIkSA, kevala mekSa, vihAra thayA hoya te bhUmi paNa tIrtha che, ghaNuM bhavyajIne darzanazuddhi sAthe zubha bhAva karAvanArI e bhUmao che. tethI saMsAra samudrathI tAranAra che mATe tIrtha kahevAya che, te pavitra bhUminI samyakatvAdinI zuddhi mATe yAtrA karavI. A. zrI siddhasenasUree pratibodha karelA vikramarAjAnA zatruMjaya saMghamAM senAnAM 169 citya, 500 hAthIdAMtanAM, tathA caMdananAM maMdire hatAM tathA zrI siddhasenadivAkarasUrijI vagere pa000 pAMca hajAra te AcAryo hatA. cauda mugaTabaddha rAjA, sIttera lAkha zrAvakanAM kuTuMba, eka kaDa, daza lAkha, nava hajAra gADAM, aDhAra lAkha gheDA, 7600 hAthI, ema UMTa ne piDIyA paNa jANavA. (4) snAtra mahotsava avazya karavA gya vArSika kRtyamAM snAtramotsava ethuM kRtya che. vArSika kRtyane artha varSamAM eka vAra nahi letAM jaNAvavAmAM Avela agIAre kRtye samasta varSo daramyAna karavA yogya che, paraMtu zakitanA abhAve varSamAM eka vAra te karavAM ja joIe, derAsaramAM meTe snAtra mahetsava kAyama karavo joIe, prativarSe jaghanyathI ekavAra jarUra kara joIe. sAdhu pethaDazAhe chappana ghaDI suvarNanI belI belIne IndramALA paherI hatI. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Si aSTAhikA vyAkhyAna (5) devadravyanI vRddhi devadravyanI vRddhi mATe dara varSe jaghanyathI paNa mALA paheravAnuM kRtya. jarUrI che, keTalAkane A vAta gamatI nathI. AthI bole che ke. bhagavAnane vaLI A zuM ? huM pUchuM chuM ke zabhA vinAnA derAsaramAM bhAvanA kevI raheze? devadravya vinA zabhA thAya ? AkhAye saMghamAM pariNAmanI vRddhi karanAra devadravyanI vRddhi che, AthI te atyanta Avazyaka kartavya tarIke che, IndramALA ke bIjI mALAnI uchAmaNIthIdevadravyanI vRddhi karavI joIe. zrI revatAcAlajI upara zvetAmbara ane digambarane saMgha bhege thaye hato, tIrtha aMge vivAda thayo. te vakhate vRddhoe kahyuM ke bolI bole. temAM je vadhe tenuM A tIrtha. nirNaya paNa belInA AdhAre thaye, belIno rivAja kevo te vakhate paNa prabala hato, te atra vicAre ! A samaye sAdhu pethaDazAhe pa6 dhaDI suvarNa belI IndramALA paherI, dhaDI sonuM eTale daza zera senuM. te samaye teoe cAra dhaDI senuM te yAcakone ApyuM hatuM. eka vAta khyAlamAM rAkhaje ke pahelAM devadravyanI belI bolatA, tenAM nANAM turata ja ApI detA, beMkamAM paNa nANAM mUkAya tenI sAthe turata vyAja zarU thAya che, pethaDazAha chapana dhaDI sonuM bolyA ane mALa paNa paherI. sonuM ApavuM joIe te mATe turata uMTaDI-sAMDhaNuM doDAvI, e sonuM Ave nahi, devAya nahi tyAM sudhIanna pANI levAM nahi, A saMkalpa karyo hate, AthI chaThTha karyo, bIje divase jyAre be ghaDI divasa bAkI rahyo, tyAre senuM AvyuM, sUryAstanI. chellI be ghaDI pANI pIvAya nahi. rAjyanA mantrI hatA. kaho kevI zraddhA ! A badhAnAM nAme zAstrane pAne khoTa nathI caDhayAM. zAstrane vidhi che ke bolavuM te turata cUkavI devuM. A mATe nAme caDhAvavuM paDe, nokara rAkhavA paDe, UgharANIo karavI paDe che te rIte vyAjabI nathI. turata te nANuM na Ape te vyAjabhakSaNane doSa lAge che te samaje !' bolAya che ke paDatI kema AvI? paNa tamArAthI dareka kAryamAM mukhya pApane vicAra keTale karAya che te vicAratuM nathI Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana (6) mahApUjA mahApUjA dara varSe vistArapUrvaka jinAlamAM bhaNAvavI. (7) rAtri jAgaraNa tIrthadarzana vakhate, kalyANakanA divase, guru nirvANadinA prasaMgoe vItarAga devanAM guNajJAna karavAM. nRtya karavA vagerethI rAtrijAgaraNa karavuM, bhakti mATe rAtrijAgaraNa karavAnuM che. (8) zrutapUjA zrata eTale AgamAdijJAnanA pustakone uddhAra kare. sAdhu bhagavaMtene bhaNAvavA mATe pustaka ApavAM, AgamanI pUjA dararoja karavI joIe, zaktinA abhAve dara mAse dara varSe yathAzakti jarUra bhakti karavI. tathA jUnA aprasiddha graMtha lakhAvavA, temane uddhAra kare. 9) udhApana udyApana eTale ujamaNuM, jema derAsara kaLaza vagaranuM bAMDuM lAge tema ughApana vagaranuM tapa bAMDuM samajavuM. ujamaNuM e tapaguNane dIpAvanAra che, viza sthAnaka, zrI siddhacakranI ArAdhanAne aMge, ekAdazI, paMcamI, rehiNu vagerenA tapane aMge, jJAna-darzana-cAritra vagerenA vividha prakAranA tapane aMge dara varSe jaghanyathI eka eka ujamaNuM vidhipUrvaka karavuM joIe, ane jJAna, darzana, cAritra aMge tathA sAdhArmika aMge sarakhA bhAge vastuo mUkavI. badhA zrAvake dharmanA rasiyA hoya te eka divasa paNa e na hiya ke je divase dharmaprabhAvaka kArya thatuM na hoya. Aje to dazA judI che, "bhAdara raLiyAmaNe" "saMvatsarInA pAraNAM ne mUkyA upAzrayanA bAraNuM bhAgyazALIo, kalyANanA daravAjA te haMmezAM khUllAM ja hoya. (10) gurupraveza mahatsava tIrthaprabhAvanA e sthAvaratIrthanI prabhAvanA che, sthAvaratIrthanI prabhAvanAnI jema jaMgama tIrthanI prabhAvanA karavI joIe. varSamAM ekavAra jaghanyathI te A kArya avazya karavuM joie. gurumahArAjA e jaMgama tIrtha che. gurumahArAjane praveza mahotsava paNa tItha prabhAvanAnuM kAraNa che, gurumahArAjane pravezautsava ghaNo ja AmbarathI karavuM joIe, zrI saMghe gurumahArAja sanmukha jaIne yathAzakita satkAra kare Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhikA vyAkhyAna 79 joIe, aupapAtikasUtramAM (sUtra 30 thI 33 mAM) praveza mahotsava aMge keNika rAjAno adhikAra Ave che. pradeza rAjAe, udAyanarAjAe, dazArNabhadra rAjAe paNa zrI vIMra paramAtmAne pravezamahotsava apUrva ADambarapUrvaka karAvyuM che, pradeza rAjAe kezIgaNadharane pravezamahotsava karAvyo hate. dazArNabhadra rAjAe "keIe vaMdana na karyuM hoya tevuM vaMdana karUM" evI bhAvanA karI, AkhA nagarama dAMDI pITAvI, AkhA nagarane zaNagAravAmAM jarAye kamInA rAkhI nahIM. savAre hAthI para besI moTA ADambarathI bhagavAnane vaMdana karavA jAya che. ane vicAre che ke, "Aje mAre janma saphaLa ! Aje DArI trAddhi-siddhi karmakSaya mATe vaparANI." vararAjA jAya tyAMsudhI karmabandhananI vAta thAya ane kama bAMdhate jAya, jyAre bhagavAnane vaMdana karavA jAya, tyAM karmabandhanene teDane teDatA jAya. sAdhumahAtmAno varaghoDo-sAmaiyuM heya temAM ATalI badhI bhakita zAnI? sAdhu mahAtmAe kevaLa tyAgI che. bhAvika mamhAtmAonAM darzana kare; ahAhA ! dhanya che ! A badhAmAM kArya zuM thAya? karmabandhanene toDavAnuM ane punyAnubaMdhI punyanuM karma thAya che. saudharma Indrane dazArNabhadra rAjAnI bhakti joI vicAra thayo ke, "bhakita te AnI zreSTha che, paNa sAthe bhakitanuM abhimAna thAya che, A ThIka nathI. saudharma indra addhi vikuva, te joI daza rNabhadrane thayuM ke "huM kyAM ane A kyAM? AnI Rddhi kayAM ane mArI trAddhi kayAM ?" abhimAna utarI gayuM. "A traNe lekanA nAthane mastaka jhukAvanArA mArA karatAM kaMIka adhika bhakto paDayA che." bhAvanA lUkhI na hatI paNa haiyAnI bhAvanA hatI, dazArNabhadra rAjamugaTa utAryo ane dIkSA lIdhI. adhika addhi batAvanAra saudharma InDe vicAra karyo, "RddhithI te harAvyuM paNa mArAthI A thAya tevuM nathI, mATe huM hAryo. AthI dazArNabhadramunIzvarane IdramahArAjA kahevA lAgyA ke "have huM hAryo ne tame jItyA. huM te pudgalane saMgIne tame te AtmAnA raMgI!" AvA pravezamahotsave zAsananI unnati karanArA che. aneka AtmAo tenI anumodanA karavAthI badhI bIjane pamADanArA hevAthI tIrthaMkara padanI prAptinA phaLane ApanArA bane che... . Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va mahimA dezana to (11) AlAcanA kRtya 'guruyoMge jaghanyato'pi prativarSa AlocanA gurumyo AdeyA' mA AtmAne je pAparUpI kIcaDa lAgyA hAya te kIcaDa dheAI nAkhave joie. A kIcaDa dhAvAneA-zuddha karavAnA upAya ? karelA pApanu AleAcana-nindana-ga Nu guru pAse karavuM, pApanI ni MdA karavI ane gurumaha!rAja AleAcana-prAyazcitta Ape te tapAdi karavuM. vaMdittAmAM paNa tame huMmezAM khele che. (sAjaidya niviya gurusale'pApane dhAvAnA, pApathI zuddha thavAneA upAya A ja che. dAna vagerethI pApa na dheAvAya. AlecanAmAM eka vAta khyAlamAM rAkhavAno, te kayI ? mAlakanI jema kapaTarahita AlecanA karavI. tema kare teA zuddha thAya, A mATe zrIuttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke-' seTTi 34numUtraghna 'sarala AtmAnI zuddhi thAya. lakSmaNA sAdhvIjIe je alecanA karI te peAtAnAM pApa dheAvA mATe karI hatI. AlecanA guru pAse levI paraMtu pApa karyAM pachI pApanI prazaMsA na karavI. prazaMsA karavAmAM Ave te rezamanI gAMTha para mUkelA telanAM TIpAMnI jema nikAcita ka`neA baMdha paDI jAya che. khaMdhakamuni pUrvabhavamAM kAThAnI ( keDamaDAnI ) chAla utArIne prazaMsA karIne rAcyA, ' huM keve| hAMziyAra ?' AthI nikAcita ka khAMdhyuM. tathI temane chellA bhavamAM cAmaDI utaravAne prasaMga prApta thayA. zreNikarAjAe garbhAvALI mRgalIne khaNu vaDe mArI nAkhI ane prazaMsA karI ke ' kevA bahAdura ke eka khANathI e jIvane mAryo! ? AthI narakanA nikAcita baMdha paDayA. . korTomAM khUnI lAMca ApI chUTI jAya, paNa ahIM na chUTI javAya, ka bhegavavuM ja paDe. mATe pApanI prazaMsA na karavI, kintu pApanI niMdyA-gAM karIne tenuM gurumahArAja pAse prAyazcitta lai pApane I nAMkhI zuddha thavu. vivekI zrAvakoe-vratadhArIee aDDAie ArAdhavAnI che, temAM paryuSaNapatranI aThThAI paNa nidhipUrvaka ArAdhavAnI che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTA pheMkA vyAkhyAna paryuSaNa parva e vArSika patha che. AThama, caudaza, pAMcama vagere tithie mAsika parva che, te parvonI gaNanA mAsika pava tarIkenI che. jyAre payu SaNa parvanI gaNanA vArSika pa tarIke che. vamAM eka ja vAra thAya. aneka vakhata thAya te te vArSikapaNAmAMthI uDI jAya eLInu parva chamAsika che. AthI enI varSomAM be vAra Ave che, patranA chellA divasa bhA. suda 4 che, te vArSikapa ne divasa che. AthI te divasanuM nAma saMvatsarI che. te divasanA pratikramaNane paNu saMvatsarI pratikramaNa kahevAmAM Avyu che. dunyavI vyavahAramAM pazu khAnAM pheravavAne divasa eka ja hAya che. khAtAM vAravAra pheravAya na:he, divALIe ja pheravAya, arthAt kArataka sudI 1 thI Ase| vide 0)) sudhInAM khAtAM khIjA varSanA kA. su. 1 me krU, evI rIte ahIM paNa vArSIka pavane hisAba varSoMmAM eka ja vAra hAya. gayA bhAdra. su. paMcamIthI bhA0 30 4nA pratikramaNa panta sudhInA hisAba saMvatsarI pratikramaNane avasara varSImAM eka ja vAra hAya. AkhA varSa daramyAna jJAnAcAra, danAcAra, cArmiMtrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra, A pAMce AcAramAM je kaMi aticAra Adi gunhAe karyAM hAya temAM je prAyazcitta Ave tenuM prAyazcitta saMvatsarI pratikramaNa pUrve levAnuM che, mATe cAya e zuddhi (saida) karavAnA divasa che. je AtmA te divase di na kare te zrI saMghathI dUra karavA yeAgya che. jainazAsanamAM Atmazuddhi mATe vArSika parva rUpa A eka ja divasa niyata karelA che. sAdhune dIkSAparyAya paNa jeTalA paryuSaNa pa jAya teTalA varSInA nizithabhASyamAM gaNavAnuM kahyuM che. 81 A pramANe khIjA divasanA vyAkhyAnamAM 11 kRSNanu svarUpa jaNAvyuM. te sAMbhaLI-samajI jee tene Adara karaze te AtmA A bhava parabhava kalyANu mAMgalika mALA paherI meAkSasukhane viSe birAjamAna thaze. * Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 aThThAI vyAkhyAna tRtIya divasa pra bhAdrapada 0)) ne maMgaLavAra jAmanagara. ye pauSaghopavAsena tiSThanti parvavAsare __ aMtima iva rAjarSirdhanyAste gRhiNopi hi // 1 // pauSadhanI AvazyakatA. zAstrakAra mahArAjA zrI vijyalakSamIsUrIzvarajI mahArAjA bhavya prANIonA upakAra mATe aSTAhnikA sambandhI tRtIya dinanuM vyAkhyAna karatAM pahelAM be vyAkhyAnomAM bAra vratanuM svarUpa nirUpaNa karyuM, temAM pAMca aNuvratathI durgatinAM bAraNAM baMdha karAyAM, chatAM je pApa haju AtmAnI malInatA karavAvALA bAkI rahyAM hatAM, te nivAravA taiyAra chatAM saMsAranI Asakita na chUTelI hovAthI sarvathA saMsAratyAga na karI zake, teo e sUma pApa cheDavA mATe je prayatna kare tenuM nAma guNavrata sUma pApothI pareja rahevuM. meTA ane sUddama pApanI parejI kare. kSetrathI parimANa 500 gAuthI bahAra na javuM ema paccakhANa kare, eTale pa00 gAu bahAranuM pApa chUTayuM, paNa aMdaranuM pApa rahyuM. anarthadaMDa baMdha karyo paNa arthadaMDa emane ema rahyo che, sUma pAponI parejI mATe traNa guNatrato lIdhA chatAM temAM sUkSma pApa na ja lAge tema thaI zakayuM nahi. maryAdita karelAM pApo upabhegamAM chUTAM rAkhelAM pApa, arthadaMDanAM pApa haju ema ne ema rahe, tenuM nivAraNa paNa vacamAM vacamAM karatAM rahevuM joIe. A mATe zikSAvratamAM sAvadya kArya karavuM, karAvavuM nahIM tevI vyavasthA zikSAvratomAM che, sAmAnyathI zrAvakamAtrane e dhyAnamAM rahevuM joIe ke gharamAM, kathaLImAM, gallAmAM rahelI, ke dATelI mitane teo tavarUpa gaNe che. Akasimaka jarUra paDe teve vakhate kAma lAge. AnuM vyAja nathI upajatuM, vRddhi nathI thatI, chatAM kharI vakhate te milkata kAma denArI gaNe che. pahelAnA samayamAM Topale ghara hatA. tyAre kharI milkata e ja hatI, gujarAtamAM kADhI lekane hallo Ave tyAre teo bhAgI jAya, AvA vakhate eka jagyAthI bIjI jagyAe javuM paDatuM, nAzI javuM paDatuM. AvA vakhate milkata kaI? je milkata pAse hoya te ja. ghareNuM-hIrA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna e ja mikta. Topale ghara jevA vakhate milkata pAse hoya te ja kharekharI svAdhIna milakata gaNAya. tema manuSyajiMdagI meLavI. temAM pAse rahevAvALe vakhata karyo? je parabhavamAM ApaNane javAba de, samaye samIpamAM rahevAvALo vakhata tenuM nAma parabhava mATe saphaLatA karAvanArUM jIvana. sAmAyika pauSadha vinAne vakhata e luTArUnI lUMTa jevo che. taMgIyAnagarInA zrAvake AyuSya mApatA. Aja pAMca sAmAyika karyA te dasa ghaDI saphaLa gaNe. jindagIne aMte dharma karelA samayane saravALe thAya, jeTalA varasa-mahinA-divasa-ghaDIno saravALe thaye, teTaluM jIvye gaNe, bAkInuM jIvatara eLe gayuM gaNe. eLe jAya te sAruM. ghareNuM jAya ne upara meta paNa thAya. jaMgalanA bhIle mAryA pachI ja le, sIdhe sIdhuM na le. tema sAmAyika pauSadha vagarane janmAro eLe zuM nathI gaye? game che te paNa bIjuM nukazAna nahi. jema luMTArU lUTe ne mAre che, tema sAmAyika pauSadha vagarane vakhata te luMTArUnI lUMTa. luMTArUnI lUMTa kevI rIte? te vinAnA samayamAM karma baMdhAya, manuSyabhava hArI jAya ne ulaTAM pApo baMdhAya. e taMgIyAnagarInA zrAvakanA dhyAnamAM rahetuM hatuM, tethI sAmAyika pauSadhamAM rahetA thakAM je kALa jAya teTaluM ja jIvatara saphaLa gaNatA, bAkIne niSphaLa nahIM, paNa saMsAranAM kaDavAM phaLa vadhAranAra gaNatA. e te saMsAra vadhAranAra che, A buddhi hatI, AthI sAmAyikAdi zikSAtrata karavAmAM AvatA hatA. bAre mahinAnI chae aTUThAIo ArAdhavAvALA thAya. pahelA divasanA vyAkhyAnamAM sAmAnyathI paryuSaNanI aThAInuM svarUpa jaNAvyuM, have bIjAmAM je chae aThAIo ArAdhe te varSane saravALe karatAM na cUkavuM. varSamAM mAre zuM zuM karavA lAyaka kAme che, te dayAnamAM rAkhI kayA kAryo thayAM ne kayAM na thayAM, tene saravALo kare. te mATe agiyAra vArSika kRtya batAvyAM. agiyAramAMthI kayAM thayAM ne kyAM bAkI rahyAM, te tapAsI, bAkI rahyAM hoya to te karI levAM. leNadeNanI mudata traNa varasanI hoya che. tema agiyAra kRtyenI mudata eka varasanI. vAranI gaNatarI asalanI nathI. jeo bAra vrata dhAraNa karanArA aThAIparva ArAdhanArA che Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana tevAoe eka vAta dhyAnamAM rAkhavI joIe. kazciyana-musalamAna hindunI rIti jANe che ? ane tamArI rIti jANo cho? kazciyano ravivAre dhaMdhA baMdha kare che. paramezvare jagata karatAM karatAM ravivAre visAmo lIdho hatote hAne teo ravivAranI rajA rAkhe che. musalamAne zukavAre, hinduo somavAre rajA rAkhe che. bAra mahine teone para, 54 dahADA rajAnA Ave che. tamAre rajAnA keTalA dahADA che? tame keTalA dahADA rajA rAkho cho? tame kayA varNamAM? tame zAmAM ? varNamAM ja nahi. e lokone vAra para tattva che. je loke itihAsa ane jatiSa jANanArA che, teo kabula karaze ke vAranI gaNatarI asalathI nathI. mahinA-tithi-varSa A jUnA zIlAlekhamAM che. vAranI kalpanA pAchaLanI che. tenI rajAo pAchaLathI che. tithinI rajAvALAonI rajA dekhI pitAne vAranI rajA rAkhavI paDI che. AThama, caudaza eTale dareka pakhavADiyAnI AThama, caudaza. te pramANe mahinAnI be AThama, be caudaza te tamArI tithio mukarara hatI. catuSpavImAM jarUra pauSadha kare. "tuigdhdha" cArapava mAM upavAsa vagere saMsArathI taravA mATe karavAnA che. sAMsArika vyApAra badhA rekI devA joIe, tithinI kalpanAthI kalpanA karI. AThama, caudazathI e nivyapAranI sthiti mATe niyamita thayelI che. tithio niyamita nathI. te mATe jaNAve che ke jeo bAravrata ArAdhe. aDAI ArAdhe, agiyAra kRtya kare, teNe parva divase pauSadha na choDe. jainathI AThama, caudaza pauSadha na choDAya. keTalAka phurasada nathI" ema kahe che, arthAt haiye hoya te heThe Ave, "pharasada nathI" e zabda hoThe AvyuM. je haiyAmAM hatuM, te hoThe AvyuM. manuSya UDe vicAra na kare ke aMgopAMga zUnya che, arthAta ThaMDAM paDyAM che. zarIramAM tAva nathI, phakta zvAsa nathI cAla, hAthIne aMge kahyuM. phakta zvAsa nathI cAlato evuM kahyuM tenI kiMmata nahi, phakta zabda lagADavAthI zvAsanI kimata ghaTI jatI nathI, bolavAthI vastunI kiMmata ghaTI nathI paNa haiye hatuM te hoThe AvyuM. sagAmAM najIkanuM saguM hoya te vadhAre bimAra Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna hoya te tyAM jovA javAnI vakhate phurasada nathI" ema kahe che kharA? te vakhate tamArA kALajAmAM kurasada nathI, ema kema nathI AvatuM ? phurasada nathI ema bolIe te mUrkha gaNavuM paDe, tyAM jyAre jarUrI kAma che tyAre vagara jarUrI A dharmanuM kAmane ? A kurasadIyAnuM kAmane? duniyAdArInI cIja jarUrI lAge che, ane dharmanuM kArya te kurasada maLe to karIe. ghera rakama levA Avyo hoya te vakhate gallAmAM nathI ema belAya che ? leNadAra Ave tyAre ema na bele. kaI paNa leNadArane deNadAra ema javAba na daI zake ke gallAmAM nathI; gallAmAM na hoya to bahArathI lAvI sagavaDa karavI ja joIe; "nathI" te javAba na devAya te pachI dharmanAM kAryomAM "kurasada nathI e zabda kema belAya che? phUTakalIye bA mAgavA Ave te gajavAmAM nathI bolAya, paNa leNadAra mAgavA Ave tyAre gallAmAM ke guMjAmAM nathI ema na belAya. ahIM zA rUpe kaTho che? tame dharmanI keTalI kiMmata karI che? kurasadakhAtA jeTalI kiMmata dharmanI gaNI che, bhAgyazALIo ! dharma laTaka salAmIya cIja nathI, bahumAnanI cIja dharma che. "salAma karI to ye ThIka, na karI te ye ThIka." tevuM na thAya mATe ahIM kahevuM paDe cheH phurasadano savAla dharmiThanA meM na hoya! niyamita AThama caudazanA divaso paupadhathI ArAdhavA joIe. jajALa vagaranA karI zake, paNa jaMjALavALA zI rIte karI zake ? pauSadha ane upavAsa karI, parva divase rahenArA je hoya te sAmAnya nahi. pauSadha karanAra bhAgyazALIo che. udAyana rAjarSie kevA vakhate pauSadha karyo che te vicAre! zatrunA gharamAM-jaMgalamAM vasavuM paDeluM che. tevA dhakhate paNa parvane pauSadha na che. siMdha sauvIra dezanA udAyana rAjA mALavAmAM sapaDAIne rahyA che, te vakhate paNa pauSadha che. nathI. teone dhanya che. e gRhastha che, mAyA mamatAmAM phasAelA che chatAM pauSadha karyo che. uMTanA aDhAre vAMkAM, chatAM uMTa musApharImAM kAma lAge che, raNamAM uMTa kiMmatI che. aDhAre aMga vAMkAM che, chatAM eka guNa jabarajasta che, Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana ke jethI e kiMmatI gaNAya che; tema saMsArI AraMbhAdikamAM kheMcI gayelA chatAM te gRhastha bhAgyazALI che ke je parva divase, udAyana rAjAnI mAphaka jaMgalamAM paNa pauSadha kare che. teo guDastha chatAM bhAgyazALIo che, te kezu? ane kaIrItie dharma pAmyA; kaI rIte pauSadhane vakhata AvyuM te jaNAve che. lekamAM sUcavele samaya "tima pura =rSijAte Divi" kahI jaNAve che. siMdhu sauvIra dezamAM vItabhayAdika 363 nagaranA mAlika udAyana rAjA che, tene kezI nAmane bhANeja che. ahIM te vAta cAlumAM bAju rAkhI saMbaMdha AgaLa kahIzuM. jIvata svAminI pratimAne prabaMdha jIvatasvAminI pratimAnI pUjA karanArI prabhAvatI rANI kevI rIte thaI, te mATe jIvata svAmIne adhikAra le che. kAmadha nAra, caMpAnagarImAM janmathI laMpaTI e kumAranaMdI nAmane sonI rahe che. te je je sArA rUpavALI kanyAne jue che, tenA pitAne pa00 suvarNamahore ApI tene paraNe che. Ama karatAM pa00 strIo ekaThI karI che. A badhI strIone eka thaMbhIyA mahelamAM rAkhI che. A senIne nAgila nAmane zrAvaka deta che. keIka vakhate paMcazailane mAlika vidyummAlIdeva devIo sAthe naMdIzvare jAtrA karavA jAya che, deva je vidyummAlI hatuM te mArgamAM cavI gayuM. te pachI hAsA-prahAsA nAmanI be devIo A sanIne kAmAnya samajI tyAM AvI. te bene dekhIne "kAmAMdha naiva rAti te devIne AliMgana karavAnI buddhivALe sanI kahevA lAgyuM ke "tame koNa che? ahIM kema AvI che te kahevA lAgI ke "tamAre mATe !" senI laMpaTa hatuM, devAMganA pitA mATe AvelI che, tema jANyuM tyAre senIe tenI pAse prArthanA karI, te vakhate "hAsA-prahAsA" kahe che ke "tuM paMcazaila dvipa Avaje, tyAM ApaNo samAgama thaze." tema kahI te devIo te uDI gaI have sanIne te bhare bhANe bhUkhyA ja rahevAnuM thayuM. laMpaTIne vAta karIne te te cAlI gaI. tethI viThThala dazA thaI kevI rIte paMcole javuM ? sonIe rAjAne sonaiyA bheTa ApI paDaye vagaDAvyuM, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna ke je keImane paMcaulakripe laI jaze tene eka kroDa senaiyA ApIza !" eTalA mATe "putra sAro hoya te dhana saMce, kuputra hoya te te dhana kharce pAchaLathI putra sApha karanAre hoya te lAkha sonaiyA mUkI jAva, te paNa badhA dhanane gumAvavAne che." paMcazela dvipa pahoMcavAne prayatna, eka buDha khalAsI hatuM. teNe dariyAI musApharI ghaNI karI hatI. teNe koDa sAcA prathama levAnuM kabula karI paDo jhIlyo ane vahANa taiyAra karI haMkAyuM. ghaNe lAMbe AvI sanIne kahe che ke "kumAranadI ! dUra piluM zuM dekhAya che? mAluma paDe che ?" tyAre sanI kahe che? "hA, eka jhADa dekhAya che!" juo tyAre, e jhADa che, te dariyAnA kAMThe eka vaDa che. vaDanuM jhADa paMcazaila dvipanA beTanA mULamAM che. te vRkSa nIce jyAre vahANuM Ave, tyAre vahANa cheDI vRkSanI DALa pakaDI leje." "hAsA-aDAsA maLI nahi ne gharanI strI gUmAvI." je DALIe vaLagIza, te rAtre bhAraMDa paMkhI Avaze te tane paMcaula dvipa laI jaze; "belI pramANe paMcaula dvipe huM tane mUkuM chuM, kAmAMdhenI dazA zI? adhavacamAM mUke che; je sAMbhaLa ! bhAkhaMDa pakSI sUI jAya tyAre tArUM zarIra tene zarIre badhaje. sajajaDa muThThIthI tene paga pakaDaje. savAre te bhAraMDa paMkhI uDaze, te vakhate tyAM tane laI jo." "gharane nahIM ne ghATane nahIM' A dazA thaI. "je vaDale nahi vaLage to A vahANa meTA AvartanA vamaLamAM paDI bhAMgI jaze ne tuM marI jaIza." sanI bhAI sapaDAyA. have paMcazIla hoya ke sAtazaila heya, paNa kumAranaMdIne te ema pharajiyAta karavuM paDayuM, vahANavaTIAe kahyA pramANe karatAM bhAreDa paMkhIo tene tyAM laI paNa gayA. hAsA-prahAsAne dekhI kumAranadIe bhega mATe temanI pAse mAgaNI karI. niyANunuM phaLa. - bane devIe sApha kahyuM, "maryA vagara mALa na maLe" A zarIre amArI sAthe samAgama na thAya. cekhuM parakhAvyuM; rekaDuM parakhAvI dIdhuM. citA saLagAvIne temAM praza ka! temAM pahelethI vicAra kara ke Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 parva mahimA darzana hAsA-mahAsAne huM bhartAra thaU', te paMcaulane mAlika thaIza;" have sanIe zuM karavuM ? "gharanA gayA vanamAM, te vanamAM UDI Aga" banethI vaDa, paNa hAsa-aDAsAne bharapaNe upajAva hato, tethI tenA mULa caMpA gAmamAM mUkI dIdhe, "svanuM cAlyuM jAya paNa svapnAnI surakI na jAya" ema hAsa-prahAsAe ahIM mUkI dIdhuM. paNa hAsAprahAsAne caTake na gaye; niyANuM karI baLI maravA taiyAra thaye. kAmadhenI dazA A. te vakhate nAgila zrAvaka mitre jANyuM. mitra hoya te kuTuMba kama na Ave te vakhate kAma Ave. doste A vAta jANI. kuTuMbIoe aMte kaMTALI "paDa khADamAM" kahI cheDI dIdhuM. paNa eno dosta zrAvaka che tene bhAva dayA AvI. "mare paNa maraNane sudhAravuM." A mUrkhatAnuM maraNa le che, te lAyaka nathI ema mane lAge che, mane bIjA pUchaze tyAre mAre zuM kahevuM ? "bAyaDI mATe mitra maryo te mArAthI zI rIte sahevAya ? bIjAe mane Thapake Apaze. ghaNuM nivAraNa karyuM. chatAM "aMdhane sUryodaya nakAme, kAmAMdhane mitrane upadeza kArya karanAra na thaye; niyANuM karI agnipAta karI kumAranaMdI nAra paMcaulane mAlika thaye. e te baLI gaye, paNa mitrane vairAgyanuM sAdhana thayuM. bIjAne ghera cerI thAya te ApaNe sAvaceta thaIe chIe. kumAranadIne tyAM dhADa paDI ne sAvaceta nAgila zrAvaka thaye. ahe, A kAmanI A dazA ! tenA paMjAmAM rahevuM kAmanuM nathI, vairAgI thaI dIkSA lIdhI, nAgila zrAvaka bArame devaleke devatA thaye. "kumAranaMdInI durgati ane nAgilanI sugati thaI" kaI vakhata naMdIzvaradvIpe devatAo jAya che, te vakhate hAsA-mahAsA yaMtara devI devatAnA hukamathI AgaLa AvI pitAnA bhartAra vighanmAvIne paDaho vagADavAnuM kahe che. "ekAdazI sArI lAge che, zIvarAtrI kharAba lAge;" devatA paNuM maLI gayuM, eTale nyAla thaye, paNa uparI devatAne te gulAma ja. paDo vagADavAnI vAta AvI, te na pAlave, huM helI thaU ? ahaMkArathI te vagADatuM nathI, paNa duSkarmane lIdhe gaLe la lAgI gaye. loko ene hAsAprahAsAnA mAdaLIyA" kahe che te vakhate hAsAprahAsAe kahyuM: "he svAmI ! ApaNA kuLane lAyaka Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna kArya kare. temAM zaramAvAnuM nahi vidyummAlI devatA hAsAprahAsA sAthe gAya che, te pite paDa vagADe che devatAonI AgaLa cAle che. devalokamAM baMne mitrane meLApa. A vakhate nAgila je tenA mitra hatuM te bArame devaloka upajela hate, te A yAtrAmAM Ave che, teNe avadhijJAnathI "A keNa che? te vica cuM, dhamAla thavAthI vicAra karyo, ahe, A te pahelA bhavane mAro dosta nI ! tyAM AgaLa AvI vinmAlIne kahyuM : "tuM mane oLakhe che ?" he tejasvI ! tamane kaNa na jANe? vIjaLI Ave tyAre AMkha mIMcAI jAya tema bAramA devalokanA devatAnuM teja sahana na thavAthI "tane huM nathI oLakhato' tema kahyuM. nAgile devatAnuM rUpa saMharI zrAvakapaNAnuM rUpa karyuM. "he vyaMtara ! tuM spaSTa avadhijJAnathI je ! pahelA bhave tuM ahIM mAro mitra hatuM, nahIMtara tArI hAsA-prahAsane che ! marIne ahIM upa, pelI be kabUla kare che. bhAIsAheba kayAM jAya ? tene jyAre jAtismaraNajJAnathI khyAla AvyuM, tyAre pUrvabhavanuM svarUpa batAvyuM, je te dharama karyo tene pratApa A. tuM baLI maryo tene pratApa A. e sAMbhaLI te vyaMtaradevane prazcAttApa che. zera vecI nAkhyA pachI bhAva vadhe te kema thAya ?' tema vidyumbhAlIne evo vakhata AvyuM. eka bhavamAM ANe ATaluM meLavyuM ne huM nekaradeva thaye, manuSyabhava hArI gaye! bAramA devalokanA devatAe kahyuM : "haju gayuM nathI, mitra ! gRhasthapaNAmAM rahelA vIravibhUnI mUrti karAvI pUjana kara. kAussagga dhyAne zrI mahAvIra citrazALAmAM rahelA che, tenI smRti bharAva ! AvatA bhave tene tenAthI samyaphatva thaze." jinezvaranI mUrti samyaktvanuM kAraNa, vadhAre haze te ja zasaMkrAMtinAM vakhate thoDI raheze. lAkha karoDe pratimA saMpratirAjAe bharAvI hatI, temAM atyAre nAmanI pratimAo dekhAya che. eka rAjA savA koDa bharAve temAM khaDakalA na lAgyA. teo pitAne Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 mahimA darzanaH na karavuM ane bIjAnI niMdA kare che. A kAmAMdha sanI devatA, bAyaDI mATe baLI javAvALe tevAe jinezvaranI mUti karAvI, te samyaktva ApanAra thAya che. te kabula karI vidyummAlI deva kSatriyakuMDamAM AvI, vIra paramAtmAne dekhI himavAna parvata para jaI bAvanAcaMdana lAvIne vira bhagavAnanI ghareNAMgAMThAvALI mUrti ketarI ane mUrti mATe sukhaDanI eka peTI karI, kapila kevaLI pAse pratimAjInI pratiSThA karAvI ujayanI nagarImAM navA biMbanI pratiSThA paNa kapila kevaLIe karI che. mAravADa-mevADane anArya kahenArAo vicAre ! zAstrakAra kahe che ke kevaLI zuddhAM tyAM vicaratA hatA, pelA deve mUrtine peTamAM padharAvI. eka vahANavaTInuM jene ghumatA ghumatA dariyAmAM cha mahinA gayA paNa ThekANuM paDatuM nathI. devatAe tene dekhe, le A peTI, tuM peTInA pratApe sahisalAmata pahoMcI jaze. vItabhaya nagara jAne tu Ama udghASaNa karaje, jAnamAla banene bacAva karI tenA para upakAra karyo. deva kahe che ke vItabhaya nagaramAM jaI Ama udghoSaNA karavI ke "A paramAtmAnI mUrti che jene levI hoya te ." e pratimAnA prabhAvathI vItabhaye pahoMcya, pratimA laI gaye, uSaNA karI. brAhmaNa-tAparAjA vagere ghaNuM leke AvyA, piotapotAnA ISTadevane yAda karI peTI ughADe che, paNa peTI ughaDatI nathI. madhyAhna samaye rANIe rAjAne bolAvavA dAsI mokalI, bhejana karavA padhAro kahevaDAvyuM, rAjAe kahyuM ke tane khAvApIvAnuM sUjhe che, Ano nikAla na thAya te khasavuM vyAjabI nathI. prabhAvatI tyAM AvI paristhiti jANe vicAryu-paramAtmA zabda bIjAne lAgu paDatuM nathI. AvIne te kahe che ke devAdhideva kevaLa arihaMta mahArAja che. brahmAdi devAdhideva na banI zake. caMdanAdikanA chAMTaNAM daIne te bole che. __ pratihAryASTakopetaH, prAstarAgAdidUSaNa / deyAnme darzana devAdhidevo'haM trikAlavit // 1 // devAdhideva tarIke saMbodhI janAnAnI bAIo paNa ATaluM dharamamAM samaje che. tamArI bAIo zItaLA sAtama vagere mithyAtvI pa kare. mithyAtvane Dara na hoya tyAM dharmane saMskAra kevI rIte thAya ? Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna ATha pratihArya sahita, rAgAdide nAza karanArA, traNa kALanuM jJAna dharAvanAra, he paramAtmA ! mane darzana Apa." Ama jyAM belI. ke tUrata peTImAMthI potAnI meLe mUrti bahAra AvI. vIraprabhunI mUrtinuM traNe kALa prabhAvatIdevI pUjana kare che, keTalIka bAIo pUjA karatAM zaramAya che, zaramAvuM na joIe ! rAjAnI rANuM trikAla pUjA kare che te vicAre, keI vakhata dravya-pUjA karyA pachI khuza thaelI, rANI prabhu AgaLa nATaka kare che, ane rAjA vINa vagADe che. rAjAnA dekhavAmAM Deka vagaranI prabhAvatI dekhAI te dekhI. lobhita thaelA rAjAnA hAthamAMthI viNa paDI gaI. A dekhI kSobha pAmelI rANIe kahyuM: "he svAmI ! vINuM kema paDI ? strI kadAgrahathI. sAcI vAta kahI. rANIe vicAryuM: "A aniSTa dekhAvAthI mArUM AyuSya ochuM jaNAya che; eka divasa snAna karI, devapUjAne lAyaka vastra dAsIdvArA maMgAve che, vastro sapheda maMgAvyAM che, paNa bhaviSyamAM vidana thavAnuM che tethI vastra lAla dekhAyAM. agya vacce dekhI kepathI arisa dAsI para pheka, pachI sapheda vastra dekhyAM. pApane nAza karanAra dIkSA. rANuM aphasesa kare che, dhikkAra ho mane ! vrata tUTI gayuM. A mArA pApane kSaya kema thAya ? pApano nAza te ja pravajyA. vastro. avaLA raMge dekhAvAthI mAruM AyuSya thoDuM che. udAyana rAjAne pUchI. prabhAvatI rANe sAdhupaNuM levA taiyAra thaI che. rAjA kahe cheH devatva pAme te tAre mane pratibaMdha kara." samajelAne dharmanI lAgaNI che.. rANune jIva cAritra pALI saudharma devaloke deva thaye, vIra prabhunI pUjA kubaDadAsI kare che, prabhAvatI develeke upajI paNa vacanathI baMdhAyela devatA vacana pALavAmAM vacananA baMdhanavALArahI zake che, prabhAvatIdevane pitAnuM pratibo karavAnuM vacana yAda AvyuM. pratibaMdha kema kare? kAraNa ke rAjA tApasa bhakta banI gayeche. AthI tApasanuM rUpa karyuM. jyAM rAjA phaLanA svAdathI meha pAme. are, AvAM svAdiSTa phaLa ! rAjA munine pUche ke "A phaLa kayAMnipaje che te batAvo."munie kahyuM mArA AzramanA bAgamAM Ave tyAM ghaNuM phaLa che." tethI vegathI tApasa sAthe rAja gaye; 363 nagaranen. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -9ra parva mahimA darzana mAlika, eka phaLa mATe tApasa sAthe gayo. te devatAe devamAyAthI AgaLa jaI Akho bagIco tevAM phaLavALo banAvyo-vikuvyuM. rAjAe bagIce dekhe, huM te A tApasIne bhakta chuM, A prajA gaNAya paNa tene bagIce pitAnI mAlikIne nahi, kintu huM temane bhagata chuM. mATe jeTalAM phaLa khAvAM haze teTalAM khavAze, teo mArI IcchA pUrI karaze, tema vicArI vAMdarA mAphaka te phaLa khAvA do. eTalAmAM devamAyAthI vikavita bIjA tApase lAkaDI laI nikaLyA rAjAne paDakAryo. tyAMthI jIva laI caranI mAphaka bhAgI javuM paDayuM, nAzIne jatAM mArgamAM sAdhu dekhyA; sAdhue AzvAsana ApyuM. have rAjA vicAre cheH "are! krodhI tApasoe mane Thage. prabhAvatI rANIne jIva te deva A vakhate hAjara thAya che; "tapelA leDhAne ghATa ghaDI zakAya." rAjA tApasa upara dhamadhamyo che, prabhAvatIdeva pratyakSa thaye, prabhAvatIdeve pratibodha karavA Ama karyuM che, ema kahI prabodhyo ane prabhAvatI deva svargamAM gaye. rAjA paNa jainadharmamAM draDha thayo ane - rAjA pitAne sabhAmAM beThele dekhe che. kujikA suvarNagulikA gAMdhAra nAmane zrAvaka zAzvatI pratimAnA darzana karavA vaitADhaya parvatamAM tapasyA karI rahyo che. prasanna thaelI devIe tene 108 divya guTikAo ApI. eka guNikA mAM nAkhI zrAvaka ciMtave che ke huM vItabhayamAM darzana karavA jauM, ciMtavavA mAtramAM mUrti pAse devIe lAvI mU. jivatasvAmInI mUrtinuM pUjana karI tyAM rahyo. buddhizALI pitAnuM maraNa najIka jaNa sAdharmika devadattA je kubaDadAsI che, tene gulikAo ApIne gaMdhAra zrAvake dIkSA lIdhI. rUpanI icchAvALI kubaDadAsIe te eka guTikA mukhamAM nAkhI, rUpa ciMtavyuM ne devatAI kAntivALI thaI. rAjAe teNInuM suvarNa gulikA nAma rAkhyuM, praznavyAkaraNa viSe mULamAM A daSTAMta che. sUtrane na mAnanArAne suvarNa gulikA mAne te gAMdhArazrAvaka-guTikA-pratimA, badhuM mAnavuM paDe tethI keTalAka chapAvavAvALAe "gAMdhAra jegIe 100 guTikA ApI" AvuM khoTuM lakhyuM che. bhagavAnanI bhaktine aMge ApelI zrAvakanI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna jagyAe bhegI teoe goThavI dIdho. pharI eka bIjI guTikA mukhamAM mUkI dAsI vicAre che ke "gya vara na maLe te rUpa zA kAmanuM? A rAjA to mArA pitA jevA che, mATe caMDapradyatana rAjA mAro pati he." "mAlavapati mAre bhava thAva ! mUrti ane dAsInI cerI. AthI devIe jaI caMDapradyotanane svapna ApyuM ane svapnamAM A dAsIne rUpanuM varNana karyuM. rAjAe dAsInI mAgaNI karavA dUtane meka, dUta tyAM jaI jyAre mAgaNI kare che tyAre rAjakuLamAM keLavAelI ane cakara dAsI hevAthI suvarNagulikA datane kahe che: "rAjAne eka vakhata dekhuM pachI badhuM ThIka thaze." suvarNagulikAe kahyuM: zatrunAmulakamAM ujajyanIthI ahIM AvavuM. eTalI tAkAta hoya to mAre dhaNuM thAya, temAM vaLI marajI thaze te kArya thaze." koI jAtanI spaSTa kabUlAta AmAM karatI nathI, pilA dUte jaI kahyuM ke Ama kahe che. samRddhivALe tema kAmAMdha vadhAre. rAtorAta anilavega hAthI je pavanavega hAthI hato te upara besI tyAM AvyA. bane ja jaMgalamAM maLyAM. caMDapradyotane kahyuM ke he priye! cAla mArI nagarIe !" dAsI kahe che ke "huM A jinabhUti vagara naDi javuM, mATe je AnA jevI bIjI mUti karAvI ahIM padharAve."te te mUtine ahIM mUkI, A vIraprabhunI mUtine sAthe laIne ApaNe jaIe. caMDa protana rAjA kabUlAta karIne gaye. avaMtimAM jaI jAtyacaMdananI jinezvara vIra bhagavAnanI mUrti banAvaDAvI, 500 munithI parivarela kapilakevalI muni pAse vAsanikSepa karavApUrvaka pratiSThA karAvI. te pachI vidhipUrvaka te mUrti laIne anilaga hAthI para besI vItabhaye AvI te dAsIne ApI. te dAsIe paNa mULa mUrti laIne pelI navI mUrti tyAM mUkI, caMDapradyotana sAthe avantinagarIe sukhe AvI. caMDapradyotanane pracaMDa zikSA ahIM udAyana rAjA savAre snAna karI jinamandiramAM AvyuM jinezvarane namaskAra karI mUrti dekhI ane phUlanI mALA karamAyelI joI karamAyelI mALA jotAM ja "A mUti bIjI jaNAya che. mALA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 pa mahimA darzAna karamAyelI che. tema thAMbhale lAgelI putaLI jevI ahIM rahevAvALI "devadattA dAsI je suvaMgulikA che te paNa dekhAtI nathI. grISmaRtumAM mAravADanuM pANI sukAya tenI mAphaka hAthIenA mada jharI gayA che. mATe nilavega hAthI laIne caMDapradyotana rAjA ahI Avye hevA joie. te mUrti ane dAsI laine cAlyA gayA hevA joIe. are ! rAjA cAra ane ane te mArA TheTha janAnA sudhI paheAMce !' daza mugaTabaddha rAjAe sAthe lazkara laI avaMtI para caDhI AvyeA. banne vacce adarAaMdara yuddha thayuM. udAyana rAjAe bANeAthI hAthI parathI caMDapradyotana rAjAne nIce pADayA, khAMdhyA ne kapALe mArA dAsIpati'-gulAmaDInA dhaNI, eTale mAre gulAma, AvI akSaranI zreNitapelI leADhAnI saLIthI kapALamAM chApIne kedamAM nAkhyA. caDapradyotananA derAsaramAM jaIjinezvarane namI stuti karI mUrtine upADavA lAgyA. paNa smRti calAyamAna thaI nahi. he nAtha! me ze nUne karyA ? Apa mArI sAthe padhAratA kema nathI ?' 'he rAjA !tAruM nagara dhULathI DhaTAI javAnuM che, mATe tyAMnahIM AvuM ! aphsAsana karIza.' avaMtIdezathI uDhAyana rAjA pAchA pharyAM,vacamAM cAmAsu` beThuM'. AthI jaMgalamAM jayAM caiAmAsu beThuM, tyAM ja paDAva karyA, tyAM janagara vasAvyuM. daza rAjA sAthe hovAthI dazapura nAma pADayuM. atyAre te dazapurane masAra kahevAya che. zatrune kSamApanA 6 payu SaNamAM udAyana rAjAe SauSadha karyAM che. pa divase jarUra pauSadha karavA te upara A dRSTAMta che. have rasAyAe caMDapradyotana rAjAne pUchyu ke hai rAjan ! Aje zu' jamaze ?' caMDapradyotanane vicAra Avye ke,' 'are, ATalA dahADAmAM koI divasa na pUchyuM' ne Aje pUche che te pUchavAnuM kAraNu zuM ? * vicArIne rasoyAne pUche che ke, pUchavAnuM kAraNa zuM che ?' tyAre raseAyA kahe ke, Aje paryuSaNa parva che, occhava che. mArA mAlikane Aje upavAsa che, tethI tamArA ekalA mATe rasoI karavAnI che!" * pava` sa MbhAyu te ThIka karyuM. mAre paNa Aja upavAsa ho !' raseyAe udAyana rAjA ne A kahyuM, tyAre udAyana Aje Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTUTAI vyAkhyAna 95 rAjA vicAre che ke ' mArA sAdharmika kedamAM hoya to mArA payu SaN na zobhe !' ema dhArI kedamAMthI bahAra kADhI khamAbhyeA. cAraTe, luMTArU, dhADapADu kahIe te cAle, chatAM udAyana rAjA caDapradyotanane khamAve che. paNa bhAla kapAlanA DAghAnuM zuM ? te DhAMkavA mATe ratna ane maNithI jaDeleA suvarNa paTa te tenA kapALe badhALyo. cAmAsuM purU' thayuM eTale potAne nagare gayA. udAyana rAjAe mULa pratimAnI pUjA mATe bAra hajAra gAma caMDapradyotanane ApyA. taratI ane DUbatI sTImaranA vAvaTA. prabhAvatI devanA hukamathI udAyana navI mUrtinI pUjA kare che. udAyana rAjA pauSadha kare che. peAtAnA khaLatA makAnamAM, hRkhatI sTImaramAM besIne zuM karavuM? lAla vAvaTA musApharanI sTImaramAM hAya. kALavAvaTo caDhe te sTImara jhUmatI jANavI. tevI rIte gharamAM derAsara heAya te lAlavATe, ane dhumADA nIkaLe te DUbatI sTImara. pauSadhamAM madhyarAtre zubha dhyAnamAM udAyana rAjA beThelA che. pauSadhane aMge. madhya rAtrie AtmaciMtavana kare che, te rAjAe dhanya ane vadha che, kayA ? jeoe vIra bhagavAnanI pAse dIkSA aMgIkAra karI che. je svAmI vIraprabhujI mane pavitra kare, te huM paNa temanA caraNakamalamAM dIkSA laI pavitra thAuM.' rAjAnA A vicAra jANI bhagavAna seALase mAilathI vihAra karIne AvyA. bhAgalapurathI mulatAna bherA sudhI gayA ! cAmAsu` rAjagRhI nagarImAM karyuM. eka celA khAtara keTaluM gayA ? AvuM. atyAranAne na sUjhe. tAravA mATe ATale parizrama karyAM te na samaje. AMkhamAM kamaLe thaye hAya te dhALuM na dekhe. adharmI paNAnI cakSu thai hoya tene dhama svarUpe dekhAya nahi. udAyana rAjA kANika mA ThAThamAThathI prabhunI dezanA sAMbhaLI ghera jaIne vicAra kare cheH ahA ! narakAMta rAjya' abhici putrane na ApavuM, jhera ApaNe na khAvuM, te chekarAne kema khavaDAvAya ? narakanA DarathI huM rAjya cheDu' to te kuvarane kema ApuM ? teA zu' karavuM ? rAjayane vahetu mUkavuM nathI, rakhaDatuM mUkAya nahIM. kezI bhANeja che, bhANeja paNa enA potAnA rAjyanA mAlika che, AthI teNe rAya karavAnu Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana che ja. te sAthe sAthe A paNa rAjya te karaze ja. kezI bhANejane rAjya soMpyuM, kezI mahArAjAe udAyanarAjAnI dIkSAne mATe mahotsava karyo. udAyana rAjAe dIkSA aMgIkAra karI, mAthe vAsakSepanI muThI paDI, eTale jagata taNakhalA samAna. ahIM sAdhupaNAmAM hathiyAra bAMdhyAmAM subhaTatA nathI, sAdhupaNAmAM te pariSaha sAme jhajhUmavAnuM che. jJAnAdikamAM AgaLa vadhe te mekSanA musAphara. dIkSAnA divasathI tIvra tapasyA Adi karavAmAM mane nahIM phAve, tema nahi. pitAnA zarIrane sukavI nAkhyuM. zarIra kema sukAya ? pitAnA zarIrane tIvra tapasyA pariSahAthI sukavI nAkhyuM, eka vakhata nirasa AhArathI vyAdhi utpanna thaye, rAjarSa tapasyA karanArA zarIre sukAI gaelA. temAM pAcho AgaLa roga Avyo. temane enI ciMtA nathI, tema A rogane kADhavo che te vicAra paNa nathI. manine vaidhe dekhyA, ne kahyuM ke "mahArAja, vAtapitta thayela che, A zarIranuM dahIMthI rakSaNa karo !" pRhA vagaranA muni gekuLamAM jAya che. pRthvI para vihAra karatAM bherAnagare pitAnI rAjadhAnImAM AvyA. adhikArI amAtya kezI rAjAne bharamAve che; pradhAno rAjAnI murAda samajI yuktithI kArya bara lAve, karmacArI lAkha ApavAnA heya chatAM na ApavA ema na kahe. bhaMDArIne kaheH "dasa hajAra rUpIA bharI thALamAM lAva bhaMDArI lAve eTale amAtya kaheH bAthI do ! hAthe te sAthe kahe, lAkhanI jagyAe hajAra be hajAramAM basa karAve tenuM nAma karmacArI. rAjA prajAne bheTa na maLavA de. kezIkumAra rAja kare che, udAyana rAjaSi padhAryA che. - kamacaMDALa pradhAna. pradhAna kezI rAjAnI pAse AvI kahe che. e tamArA mAmA udAyana rAjarSi tapasyAthI kaMTALelA che. tamAruM rAjya pAchuM laI leze. kezIne rAjya devAmAM vAMdho nathI, paNa karmacArIe karmacaMDALapaNuM jaNAvyuM, tamAruM rAjya laI leze mATe tene vizvAsa na karIza." adhikArIo pitAno pagadaMDo karavAnA hoya. tene bIje kuzaLa khaTake. bhUlecUke tene vizvAsa na karIza. udAyana AvyuM che. mahAtmA-tapasvI che, ema jANuM bharoso na karIza," kezakumAra bhANeja che, rAjabIja Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna che. AthI pradhAnane kahe che temanuM rAjya che, bhale sukhethI le, mane mAluma paDe te huM prathama naMbare daI dauM !" karmacArIo kAcA na hoya, "rAjana ! vastu levIdevI emAM kimata nathI. meTAe mAnanI kiMmata gaNe. bevakUpha bane te kAmanuM nahi. rAjya te pujAIthI maLe che. kema, sagA karIne rAjya na ApatAM tamane ApyuM? tamArA bhAgye rAjya maLyuM che. te udAyana zuM Apate hate? ApyuM bhale eNe, paNa bhAgyadaya kone ? emanI jiMdagImAM keIne zahera ke gAma ApyuM che? te "kAgaDAnA moMmAM rAma thayA tamArA bhAgyathI tamane maLyuM che, rAjya de ke le tenuM kaMI nathI, paNa nAlAyaka banazo ! mUrkhAI gaNave, nAlAyakI gaNAve tevI mUrkhAI karavI rAjavIne nabhe. pApI karmacArIone keI bAhoza Ave tyAre meta. lagIra je gaphalata thaI to jIvI zakavAnA nathI, rAjana ! rasoyA tenA che. saradAre ThAkoro zuM belyA hatA? ke amArA annadAtA che, te badhAye tenA che, mATe pahelAMthI ceto, lAMbIcaDI thavA na devI, jheranuM paDIkuM ApI do. bIju kaMI nahiM; maDuttAnI khAtara jhera khAnagImAM apAvI devuM. maMtrIthI prerita kazIrAjAe govAlaNa pAse dahIMmAM jhera apAvyuM, ra phare tyAre ghI ane chAza judA pADI nAMkhe." cIkAza nAma rahevA na pAme, tema karmanI buddhi rUpI ravaiye pharI gaye, mAmA bhANejanA snehanI cIkAza teDI pADI. jhera kema devuM ? udAyana rAjarSi govALIAnA gharamAM dahIM levA jAya che. pradhAna kahe che ke "te dahIMmAM jhera khAI jaze. gevAloe dahIM jheravALuM dIdhuM, chatAM nazIba be DagalAM AgaLa. e jhera devatAe laI lIdhuM-harI lIdhuM. rAjarSine devIe sAvacetI ApI ke jheravALuM dahIM na khAya,dahIMnI paMcAta che . dahIM na khAvAthI roga vadhavA lAgyuM. pharI dahIM levA mAMDayuM. devIe traNa vakhata jhera dUra karyuM. eka vakhata devanA pramAdathI jheravALuM dahIM khAvAmAM AvyuM. jheranuM vyApakapaNuM zarIramAM dekhyuM, maravAne, have sAvaceta thauM ! maratAM zIkhavuM joIe. "TAMTIyA DhasaDatAM mare te kUtarA. TAMTIyA DhasaDatAM mare jAnavara." manuSyapaNe mare te samAdhithI mare. "na saritA memi ra ' belatAM jhera vyApI gayuM. AthI anazana aMgIkAra - 19 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana karyuM. trIza divasa anazanamAM gayA ane rAjarSine kevalajJAna thayuM, kALadharma pAmI le gayA. pelA devatAne khyAla Ave ke "munie jhera khAdhuM ane marI gayA," devane gusso caDha. AthI teNe AkhuM nagara dhULanA DuMgaravALuM karyuM. udAyana rAjarSinA dIkarA abhicie vicAryuM ke, "mArA bApe mane choDI bhANejane rAjya ApyuM, mATe temanA vivekane dhikkAra che. potAnI buddhine Avo upayoga karyo ! "bhAInI sevA choDI, keNika rAjA pAse gayo. tyAM mahAvIra prabhunA vacanathI bodha pAmIne te zrAvakadharma pALe che, paNa udAyana paranuM vera jatuM nathI. vera AvyA vagara marI e bhavanapatimAM devatA thayA. tyAMthI AvI mahAvidehamAM abhicine jIva mese jaze. mahAvIra bhagavAnanA nirvANa pachIthI 1939 varasa pachI dhULanA DhagalAmAMthI kumArapALa mahArAjA A pratimAne bahAra kADhaze, ane pahelAnI mAphaka tene pUjaze ! jema A udAyana rAjAe parvanA divase sAvAne tyAga karIne niravadya anuSThAna karyuM, tema gRhae paNa sAvadya vyApArane tajI niravadya vyApAra rUpa dhamanuSThAna avazya karavuM joIe evuM jANuM je kaI paNa nirava anuSThAna karaze, pALaze, ArAdhaze te che A bhava tathA paramane viSe mAMgalikamALAne pAmI me sukhane viSe birAjamAna thaze. - aSTAhunikA mAhAsya :- prathama-dina-dezanA.... atha sAmAyikapramukhazikSAbalabhRdbhina na SaDaSTAhnikAparvANyA sevyAnItyAha chellAM cAratene zikSAtrata zAthI kahyAM ? parama upakArI zAstrakAra mahArAjA zrImAna vijayalakSamI sUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe aSTAdvikA vyAkhyAnanI racanA karatAM thakAM tene saMbaMdha jaNAve che. pUrvAcAryone e niyama ke koI Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAlikA vyAkhyAna paNa graMthanI racanA karatAM pahelAM, kAraNa tathA saMbaMdha beya jarUra jaNAvavAM joIe. e niyamAnusAra ahIM paNa prathama saMbaMdha jaNAve che, kAraNa AgaLa jaNAvavAnA che. kAraNa jaNAvatAM pahelAM saMbaMdha jaNAve che. prathamanA adhikAramAM sAmAnyathI cAra zikSAvate jaNAvavAmAM AvyAM che. tenI sAthe havenA vyAkhyAnane saMbaMdha che. sAmAyika, dezavAzika, pauSadha tathA atithi saMvibhAga vrata e cAra zikSake che. e cAra vratone zikSAvate kahevAmAM AvyA che. e cArane zikSAvrata zAthI kahyA te samajavAnuM che. duniyAmAM kArIgara jema jema kArIgarI karato jAya tema tema te siddhahasta thatA jAya che. cheka prathama to eka vAkerko kare che, paNa abhyAse te ja chekare sIdho ekaDo karI zake che. sAmAyikAdine zikSAtrate eTalA ja mATe kahyA ke e vrata zikSAthI vAraMvAra abhyAsathI, TevathI sAdhI zakAya tevAM che. 'zikSA nAma yathA zaikSakaH punaH punarvi dyAmabhyasati evamimANi cattAAri sikakhAvayANi puNo puNo abbhasijjati (Ava. cU. pR. 298. bhA. 2) gRhastha AraMbha, samAraMbha, paricaDamAM vIze kalAka eve te rAcele mAcele che, e te tallIna che ke pahelavaheluM sAmAyika kare tyAre zarIra te sAmAyika kare paNa citta te bIje doDayA ja kare che. ahIM zAstrakAra pharamAve che ke deDatA cittane rokavAne udyama kare, paNa teTalA mAtrathI doDatA cittane kAraNe tamAre vratathI daDI bhAgavuM nahi. "mArUM mana ThekANe rahetuM nathI ema kahI sAmAyika choDavuM nahi. sAmAyikAdi te zikSAthI ja, TevathI ja sAdhya che. AcArya zrI deveMdrasUrijI mahArAja sAmAyikanAM cha paccakakhANa jaNAve che ke "manA ja matya ityAnAni (gravira0 pR0 226) manathI karavuM nahi, manathI karAvavuM nahi, vacanathI karavuM karAvavuM nahi, kAyAthI karavuM nahi, kAyAthI karAvavuM nahi. vacApaf jillAmiema eka ja vibhaktithIna jarNAvatAM mAtra vagere zabdaprayogathI bhinna bhinna vibhakitao dvArA kema vidhAna karyuM? paccakhANa che che, te cha prakAra jaNAvavA mATe eka Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 pa mahimA darzana rIte kahevAmAM AvyuM. ema karavAthI kAMI lAbha che ? temAM graMthakAronA Azaya e che ke cha prakAranA paccakhkhANamAM citta dUra gayuM teA paNu pAMca prakAranAM paccakhANa te rahyAM ne ! mana vaza na rahe e kharU paNa manane vaza karavAnA prayatna karavA joie. mana vaza na rahe evA miSathI kriyA mAtra cheDAya nahi. zikSAvrataneA atha ja e che ke dhIme dhIme abhyAsathI eTale zikSAthI e vratA sAdhya che. cheka ekaDA ghUTe ke tarata hAMziyAra thAya kharo ? varSo sudhI zikSaNa le tyAre te hAMziyAra thAya che. jo A niyama che te anAdikAlanA mehane khaseDavo zuM sahelA che ? temAM keTaleA samaya joie ? mATe e cAre tene aMge UMcI keTimAM AvavA vAraMvAra te te lAMbAkALa sudhI karavAM joie. duniyAmAM paNa 'jevA reNa tevI davA"nA samayanI maryAdA che. roga mahinAnA, be mahinAnA, varSanA jUne heya to kAMI eka be divasanI davAthI cAlyA jAya ? vaidya, DokaTaro ke hakIma, game tevA niSNAta hAya paNa kahI ja de ke rAga jUnA che mATe amuka samaya pa ta davA levI paDaze. A jIvane paNa anAdikAlathI aviratinA roga lAgu thaye che te saMkalpamAtrathI dUra thAya ? e anAdikALanA rogane TALavA mATe vAravAra sAmAyikAdvi zikSAvratA karavAM joI e ema upakArI zAstrakAro jaNAve che. natha vA vIsati iti vALivvAvArA savvastha ti savvaM' (Ava0 cU0 pR0 299 bhAga 2 ), eeNa kAraNeNa bahusA sAmAiya yunA (Ava0 ni0 0 80o) emAM jema jema parAvAo, enuM raTaNa thAya tema tema temAM saralatA prApta thAya. gRhastha jyAre prathama pauSadha kare tyAre tene vepAra vagerenA vicAra Ave paNa tame jozeA ke be, cAra pauSadha thayA pachI e vicArA ghaTatA jAya che, baMdha thAya che. pauSadhanI Teva, pelA vicArAnI Tevane TaLe che. A vrata TevathI, AdatathI, abhyAsathI sAdhya che . mATe ja enuM nAma zikSAvrata che. have ahI koIne ema prazna thAya ke, sAmAyika, dezAvagAzika tathA pauSadhamAM to zikSAnI jarUriyAta mAnI paNa atithi sa`vibhAgavratamAM zikSAnI zI jarUra ? emAM teA reTalI, roTalInA TUkaDA ke pANInI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAhnA vyAkhyAna 101 TAyalI ApavAnI che ne ! emAMya zikSAnI AvazyakatA gaNI ? atithisa vibhAga vratamAM che te dAnaH e dAnadhama teA mULanA che, samyaktvathIye paDelAM prApta thanAro che. dAnadhama tA mithyAtvImAM paNa che ne ! chatAM e vratane cheka chelle kema gaNyuM ? A vAta samajavA lagIra UMDA utaravuM paDaze. dAna e prakAre che : 1. sAdhu jANIne ApavuM, 2. sAdhu thavAne ApavuM. bIjA badhAM dAne sAdhu jANIne ApavAnAM che paNa atithi saMvibhAgavratamAM je dAna che te sAdhu thavAne ApavAnu` che. A vAta samajaze tA zrI bhagavatIjImAM kahelI eka vAta barAbara samajAze. temAM prazna che ke: dAna denAra zu kare che ? zu cheDe che ?' uttaramAM jaNAvAyu che ke " goyamA ! jIviya cayati duccayaM cayati dukkaraM karetio [mA0 jU0 raddarU ] dAna denAra duSkara kare che. dRstyaja taje che." AmAM prazna thaze ke TalInA TUkaDo devAmAM duSkara zu ane eTalA tyAgamAM dustyaja zuM ? e samajavA dunyavI dRSTAMta vicAravu paDaze. dastAvejanI nIce sahI karatAM keTale vicAra kare che? zA mATe ? kalama keTalI ghasavAnI che? zAhI keTalI vaparAvAnI che ? tyAM kiMmata, javAbadArI, zAhI ke kalama nathI, paNa dastAveja AkhAnI che, #stAvejamAM samAyelI hakIkatanI che. atithisa vibhAga vrata mujaba dAna denArA sAdhupaNAne sAda kare che, sAdhu thavAne Ape che. tenI bhAvanA evI che ke sAdhupaNA vinA A jIvanA mekSa nathI, nathI, te nathI ja : "huM joke sAdhupaNuM laI zakatA nathI, te paNa sAdhupaNAnA umedavAra chuM, tethI A dAnathI sAdhupaNAne ( sa ) karU' chuM ke mane bhavAMtaramAM sAdhupaNuM prApta thAe. " puNya mATe, sAmAnya dAna mATe, saMyamIne sahAya mATe dAna e vAta alaga, paNa sAdhupaNAnA seAdAnI dRSTie je dvAna devAya te atithisa'vabhAga ta. evI pariNati keTalI muzkela che ? AthI samajAze ke enuM sthAna chelle zAthI che. syAdvAdanI vyAkhyA zikSAvratAnA Agale saMbaMdha jaNAvI zAstrakAra mahArAjA have aSTAphrikA sa'baMdhI vivecana kare che. je zikSAvratAne dhAraNa karanArA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 pa mahimA daIna hAya teoe aTTAInAM cha paryAM jarUra AradhanA karavA ceAgya che. je manuSya sa`virati AcaravA taiyAra hoya te manuSya AvAM pardhAnI ArAdhanA kema cheDe ? have e aThThAI keTalI, kayI, vagerenuM varNana graMthakAra kare che. aSTAdizA pravAhA . yAdAtmayAttama : / tattvanuM samAgye, sevyA mAtai || k / / syAdvAdanI AjanA ApaNA keTalAka taraphathI thatI vyAkhyA taddana mUrkhAi bharelI che, ajJAnamaya che. e kayI vyAkhyA jaNAvavAmAM Ave che ? " hA tenI nA, ane nA tenI hA eTale syAdvAda !'" " dharma karavA te karavA te nizcaya ane duniyA jALavavI te vyavahAra e syAdvAda ! '" Ave! a ajJAnatAbharyo che. syAdvAdanA a evA nathI. je vastu je apekSAe je rItee rahelI hoya te vastune te apekSAe te rItie jovI, kahevI tenuM nAma syAdrada. te syAdvAdanI A vyAkhyA : traNa AMgaLI UMcI karelI che. emAMnI AjubAjunI vacce rahelI A AMgaLI nAnI ke meTI ? A AMgaLI ekAnte nAnI paNa nathI, ekAnte mATI paNa nathIH nAnI paNa che ane meATI paNa che. nAnI AMgaLIthI te meTI che ane meTI AMgaLIthI te nAnI che. tenAmAM nAnApaNu' tathA meTApaNu ane rahelAM che. syAdvAdanI vyAkhyA syAdvAdI ja karI zake ? syAdvAda kANu kahI zake? syAdvAdanI vyAkhyA kANa karI zake ? A samajavA jarA UMDA javu paDaze. jeo anatakAla, ana takSetra, anaMtadrabya ane anaMtabhAvane dekhI zake, temaja pariNAma, tenA palaTA thayelA, thatA ane thavAnA joI zake, dravyaparyAya, tenuM bhedAbhedapaNuM vagere jANI zake te ja saMpUrNatayA syAdvAdane jANI zake, te ja kahI zake ane te ja vyAkhyA karI zake. sIdhI AMgaLIne vAMkI karAya tyAre zu thAya ? AMgaLImAMnuM sIdhApaNuM dUra thayuM, vAMkApaNu dekhAyuM: kI sIdhI karI tyAre vAMkApaNuM dUra thayuM, sIdhApaNuM dekhAyu'. sIdhApaNAmAM tathA vAMkApaNAmAM, ubhaya paristhitimAM AMgaLI to tenI te ja kAyama Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAphrikA vyAkhyAna 103 che. avasthA phre, pharatI jAya paNa vastu Take. sa dravyanA, savakALanA, sa` paryAya vyApakapaNe bhedAbheda sAthe jANI zake te ja tene kahI zake. koI paNa avasthAmAM dravya jUdu' nathI. AveA syAdvAda kahevAne hakkadAra che. AvuM jJAna dharAvanAra syAdvI che. AvuM kANu jANI zake ? sajJa ! sa jJa bhagavAn syAdvAdane yathAsvarUpa kahI zake. jainazAsanamAM ekalA jJAnanI, mAtra vidvatAnI ke vakatRtvanI kiMmata nathI. dunyavI vyavahAramAM bhale e ke matI heya. jainazAsananA pagathiyAmAM te amalanI, AcaraNanI ane cAritranI kiMmata che, ane e ja saMyamanuM mUlya che. tene je jANe, je nirUpaNa kare, je Acare te syAdvAdI kahevAya. jainanA traNa nizcaya cha kAyAnA jIvAne kAyamI abhayadAna denArA zrI jinezvaradeve e A cha adraDAI kahI che. zrAvakapaNu' samajanArAmAM zrI jinezvaradevanI mAnyatA sudRDha hoya. zrI jinezvaradevanA zAsanane aMgeja jainamAM traNa nizcaya AvyA hoya, sudRDha thayA hAya. te traNa nizcaya kayA ? jUImeva niyaM0 (3550 60 2) A niga thapravacana e ja artha, e ja paramA; eTaluM ja nahiM, paNa AgaLa vadhIne enA vinAnA tamAma khIjA padArtho ata ja che. A traNa nizcayavALA ja jaina hAya. jainane A traNa nizcaya hAya ja. prAcInakALamAM guru pAse vrata le, gaNadhara pAse vrata le ke tIthaMkara pAse vrata le tyAre A traNa e karAra karavAmAM AvatA (1) niga tha pravacananI zraddhA karuM chuM. (2) niga tha pravacananI pratIti karu chuM. ane (3) niga thapravacananI rUci karu chu. aAinuM varNana AvA traNa nizcayavALA paramAte e, pramazrAvakAe, paramacainAe A aDDAie Asevya che. ahI 'sebya'nahi kahetAM sasainyaM kema kahyuM ? sevavuM eDale teA eka paNa sevavuM, ArAdhavu" evA a thAya. paNa ahIM e atha sama nathI. ahI 'saivya' dareka vakhate sevavAnA amAM che. prati varSa chae aDDAie ArAdhavI joie. te aAI cha che :- (1) caitramAsanI (2) aSADha mAsanI (3) paryuSaNApatranI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 parva mahimA darzana (4) Aso mAsanI (5) kArtika mAsanI ane (6) phAguna mAsanI. traNa aDAI traNa comAsAne lagatI, eka aDAI paryuSaNa parvanI, ane be aThAI AyaMbilanI oLInI. caitra tathA AsonI be aThAI zAzvatI che; bAkInI cAra aThAI azAzvatI che. prazna thaze ke ArAdhavAnuM te sarakhI rIte kahyuM, chatAM zAzvatI, azodhatIne bheda zAthI? graMthakAra kahe che ke e bheda ame nathI kahetA paNa zrI uttarAdhyananI bahaduvRttimAM kaheluM che ke ro sAsayajattAo, tatthegA hoi cittamAsaMmi / aThThAiAimahima!, bIjA puNa ne mAre che ? || ahIM "jAtrA" zabdano prayoga kema karavAmAM AvyuM ? caitranI tathA AsonI eLInI aDAI devatAo paNa ArAdhe che ane te paNa devaleke rahIne nahi, paraMtu nIzvara dvipe jaIne teo tyAM rahelA jinacemAM mahotsavapUrvaka A oLI ujave che. AthI "ar" zabdane prayAga samucita che. caitra tathA AsonI aTUMkAImAM caitranI oLInI gaNanA prathama eTalA mATe che ke e aTha inuM ArAdhana kSetrAntara jaIne sarva saMgha, sarva kSetranI janatA karI zake. A mAsanI eLImAM te prAyaH pitapotAnA kSetramAM ArAdhana thAya. caitra mAsa yAtrAne anukULa che. e anukULatA A mAsamAM nathI. cAturmAsamAM Alepa (sthAna)mAM zrAvakane rahevAnuM hoya ne bahAra javAne pratibaMdha hoya tethI gAma bahAra jAya nahi. te pachI yAtrA zI rIte zakya bane ? sarva zraddhALuo sthAnAMtare jaIne ArAdhI zake, mATe caitramAsanI oLInI gaNanA prathama rAkhavAmAM AvI che. "yAtrA' eTale yAtrAe gayA eTale patyuM, ema nahi, paNa sthAnAMtara tIrthakSetre jaIne aSTAdvikA mahotsavapUrvaka aThThaIne mahimA kare. garo rAri sArA sattAmo kareti savvadevAvi / naMdIsarami khayarA, narA ya niaesu ThANesu // 2 // devatAo naMdIzvaradvIpe jAya che, eca (vidyAdhara), mana pitAnA sthAnamAM beya aTUThAInI ArAdhanA kare che. ArAdhanA chae aTrAInI temAM be zAzvatInA varNanamAM benI vAta kahI. aThAI be zAzvatI, cAra azAzvatIe zI rIte? A be aDAI devatAo paNa ujave che, naMdIzvaradvIpe jaIne Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phrikA vyAkhyAna 105 ujavAya che, kAyama ujavAya che. have A leAkanI dRSTie joie: paryuSaNamAM prativarSa kalpasUtra sAMbhaLeA che, e zravaNu dhyAnapUrvakanuM hAya te lakSyamAM haze ke khAvIza tIrthaMkaranA zAsanamAM pAkSika, cAturmAsika tathA sAMvatsarika pratikramaNa hetu nathI. mAtra devasi tathA rAi e ja pratikramaNa hoya che. have jyAM cAturmAsika tathA sAMvatsarika pratikramaNu ja na hoya tyAM aTTAI e zAnI hoya ? A rIte siddha che ke cAra aTUDAie aniyamita che. AyamilanI eLInI e adnaDAI tA cAvize jinezvara deveAnA zAsanamAM hAya che ja, ArAdhAya che ja. anukULa vepAra rokaDiyA ke dhAriyA ? keine ema thAya ke tyAre te bAvIsa tIrthaMkaranA zAsanamAM dhama rahelA ane Aje muzkela! paNa jarA UMDA Utare te samajAya ke e zAsanamAM dharma muzkela, A zAsanamAM rahelA che. duniyAmAM rokaDayA vyApAra anukULa ke levaDadevaDane udhAriyA ? kevaLa rokaDAthI ja dhaMdhA cAlatA heAya te teTaleA na cAle ke jeTaleA levaDadevaDanI -caijanAthI ( udhAriyAthI ) cAle. mAvIza tIrthaMkaranA sAdhuonA dharma rokaDiyA vepAra jevA che. emane mATe rAI ane devasi pratikramaNa; paNa be ja vakhata e pratikramaNa ema nahi. divasanA madhya bhAgathI rAtrinA madhyabhAga sudhI rAI, ema kharu, paNa jyAre jyAre doSa lAge, deSa lAgyA dekhAya ke tarata te ja vakhate te kALane lagatuM devisa ke rAI prAtikramaNa karI ja le. eneA vAyadA nahi. eka vAra pratikramaNu karyu, vaLI ghaDI pachI doSa lAge to ghaDI pachI paNa pratikramaNa kare. jeTalIvAra doSa lAgyo dekhAya teTalI vAra pratikramaNa kare. prathama tathA carama jinezvaranA sAdhu to game teTalI vakhata doSa lAge paNa savAre tathA sAMje ja pratikramaNa kare, eTale emane vapAra dhAriyA jevA anukULa, vaLI pa Mdara divasanA doSonA aMge pAkSika temaja cAturmAsika doSa aMge cAturmAsika tathA varSoMnA doSa aMge sAMvatsarika. khAvIza tI karanA sAdhue evA prANa tathA saraLa ke dveSa tarata samajI jAya, doSanuM pramANa tarata lakSyamAM le, tarata Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 parva mahimA darzana pratikramaNa kare, tarata guru pAse Ave ane Alove. tethI emanA mATe pAkSika, cAturmAsika, sAMvatsarika pratikramaNanI jarUra rahetI nathI. ApaNI hAlata kaI? ApaNe te pramAdanA poTalA chIe, pauSadhavALAne mAgu karavA javuM paDe tyAre AvIne teNe IriyAvaDi karavI joIe. have jene pAMca sAta vAra mAtru javuM paDe tene pUchI juo ke te keTalo kaMTALe che tyAre A sAdhuo doSa dekhe ke tarata pratikramaNa kare ! tarata Ave ! kayuM AkaruM ? prazna-e sAdhuone doSa na lAge che? deSa na lAge e kema bane? deSa te lAgyA kare. pramAda te tyAreya paNa khare, kAraNa ke bAvIza tIrthakaranA sAdhuo mATe ya pramatta, apramatta beya guNasthAnaka rahelAM che. prazna-A pratikramaNane niyama sAdhuo mATe ke zrAvako mATe paNa kharo? zrAvakone te pAMca ja pratikamaNa. bAvIza tIrthakaranA zAsanamAM mahAvate cAra. e niyama paNa sAdhuo mATe che, paraMtu zrAvake mATe te aNuvrata pAMca ja che. ApaNe muddo e che ke bAvIza tIrthakaranA vakhatamAM sAdhuone pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNa na hovAthI e aThAIo niyamita kahI. caitra, AsenI aThAI dareka kALe, dareka tIrthakaranA zAsanamAM ujavAya che, mATe zAzvatI kahe che. zrAvakomAM dareka kALe A be aDAIe te hoya ja, ujavAya ja. bAvIza tIrthakaranA zAsanamAM niyamita che. zrI jinezvara maDArAjAnA janma, dIkSA, kevalajJAna tathA mekSane aMge paNa aDAI e niyamita che. catra tathA AsenI aTUkAI te deve ane manuSya paNa ujave che. 'taha caumAsiatiagaM, pajjosavaNA ya tahaya ia chakka / jinnjmmdikkhkevl-nivaagaaisuasaasi|' // 3 // sUtaramAM che? citra tathA AsamAM devatAe paNa naMdIzvaradvIpa jaInejinAlamAM Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAlikA vyAkhyAna 107 mahesavapUrvaka pUjA, mahApUjA karI e aSTAhika ujave che. e sAMbhaLIne pratimAnA duzmane vamaLatAM paDaze. tevAo kahe che ke - "sUramAM kayAM che?" bicArAome "sUtra'mAM ema paNa bolatAM AvaDatuM nathI ethI "zna mAM hoya to lAvo" ema kahenArAone, ahIM jaNAvI. devAmAM Ave che ke, A vAta "nirAdhAma' sUtramAM che. jIvAbhigama sUramAM zuM kahe che? jIvAbhigama mUla sUtramAM naMdIzvara dvipanA adhikAramAM zAstrakAra jaNAve che ke, traNa caturmAsika, paryuSaNanI, caitra tathA AsanI lagatI aThAInA divasemAM, pavitra tahevAromAM ghaNA cAre prakAranA deve bhavanapatie, vyaMtara, jyotiSIo, ane vaimAnike naMdIzvaraddhipe jaIne tyAMnA jinacaityamAM mahAna utsava pUrvaka jinabiMbanuM pUjana kare che, mahApUjA kare che, gItanRtyAdi utsava kare che. 'ta vAve evaUTvaphavA, maMtato' (go rU7) ce. AnI aDDAIne aMge caitra tathA AsonI aDAI zAzvatI che. e aThAImAM zrI siddhacakranuM ArAdhanA thAya che. AyaMbila tapa vaDe e aThAInI ArAdhanA thAya che. e aTukAImAM jinacaityamAM pUjA, mahApUjA, aMgaracanA vagere. mahotsavo karavAnA che. prathama joI gayA ke sUtramAM kSetrAntare (tIthe) jaIne ujavAya che yAne e aDAI yAtrA pUrvaka ujavAya che. te aDAImAM zrIpAla mahArAja tathA mayaNAsuMdarInI jema zrI siddhacakramaMtranuM ArAdhana. karavuM Avazyaka che. mAtra bAhyathI ema nahi paraMtu lalATa vagere daza . sthaLoe AkRti sthApI dhyAna dharavAnuM che. cha aThaI mATenuM vidhAna caitra tathA AsenI aTTAIna aMge ATaluM jaNAvyA pachI have zrI. vijayalakSmI sUrIzvarajI mahArAjA cha aThThAIne aMge sAmAnyathI zuM karavuM joIe te jaNAve che. amari paho vagADavAne, vistArathI pratyeka jinamaMdire aDAI mahetsava kare tathA khAMDavuM, pIsavuM, daLavuM, nhAvuM dhavuM, AraMbha, samAraMbha, viSaya, kaSAya ane sevanAdino pitAe tyAga. kare ane bIjA pAse te karAvavuM nahi, A kriyAone niSedha thavuM joIe, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 parva mahimA darzana paryuSaNanI aThAImAM ArAdhanAnuM vidhAna. paryuSaNa e parvAdhirAja che. sarva parvamAM ziromaNi che. e parva aMgenI ahAI pAMca prakAre ArAdhavI joIe. (1) sarvatra amAri paDahe vagaDAve. (2) sAdharmika vAtsalya karavuM. (3) paraspara khAmaNAM karavAM (4) aThama tapa kare ane (5) -caityaparipATI karavI. A pAMca prakAre paryuSaNa parvanI aImAM ArAdhanA karavAnI che. amAri paDaha (1) paheluM Avazyaka kRtya-sarvatra amAri paDaha vagaDAva. yAda rAkhe ke jainomAM dharma kevala dayA upara ja nirbhara che. cha kAyanA jIvanI dayA bane eTalI pote ja karavI, ema nahi, bIjAo pAse paNa karAvavI. tenuM nAma amAri paDaha-amAri uddaghoSaNA. dayAnA duzamanane amArinI uSaNanI vAta paNa khaTakaze paNa khAsa upAsakadazAMgamAM paNa - zreNi mahArAjAe keTalIya vAra amArinI ughoSaNA karyAnA ullekha che. sAdhamika vAtsalya. (2) bIjuM Avazyaka kRtya-sAdhamika vAtsalya. amAri paDahane aMge AcArya bhagavAna zrI hIravijayasUrIzvarajI mahArAjAnI kathA ane temanI pravRtti AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. have sAdharmika vAtsalya kRtyane aMge "mana" zabdane pravega che. sAdharmikanI bhakti mAtra nahi paNa pUjana karavAnuM atra lakhe che. badhA sAdharmikenuM pUjana karavuM joIe. - badhAnuM na bane te keTalAkanuM paNa pUjana Avazyaka kArya che. A kRtya upara graMthakAre keTale bhAra mUke e lakSyamAM le ! jarA vicAre te saheje samajAya ke dharma pAmyA kenA pratApe ? sAdharmika saMsarga na hoya to dhama pamAya kayAMthI ? sadhAya kayAMthI? sAdharmikanI vatimAM, sahavAsamAM rahetA he te dharmanuM, AcAravicAranuM bhAna thAya. sAdhumahAtmAo Ave, tyAM darzane javAya, vyAkhyAna vANuM. saMbhaLAya ane tethI saheje dharma pamAya, sadhAya, sAdhI zakAya. - sAdharmikanI vastimAM na rahetA he, are, jaMgalamAM rahetA he, ekAkI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhikA vyAkhyAna 109: rahetA he te guruno joga maLe? parvadavase "kema bhAI, pauSadha kare che? sAmAyika karyuM? pratikramaNa karyuM? pUjA karI? vagere sAdharmika vinA koNa pUche? anya keNa yAda Ape? keNa preraNA kare ? dharmavyavasAyamAM pRcchaka, preraka sAdharmika ja che. samAnadhama eTale sAdharmika. tene saMbaMdha sAMpaDe ghaNo ja muzkela che. sargAH sanaimithaH sarve sambandhA labdhapUrviNaH / sAdharmikAdisambandhalabdhArastu mitAH kvacit // 1 // jagatamAM sarva jIvoe sarvajInI sAthe sarva prakAranA saMbaMdha. anaMtI vakhata meLavyA che. pitA, putra, bhAI, bhaginI Adi saMbaMdho. saMdhAyAmAM bAkI rahI nathI paNa sAdhamikapaNAne saMbaMdha te pramANapata ja hoya che. e saMbaMdha maryAdita, alpa ja sAMpaDe che. sAdharmika samAgama moTA puNya maLe che. dara baMgalAmAM rahe te mANasa, parvadivase. vahelI savAre meMmAM dAtaNane gheda ghAle te ene zarama Ave? nahi, kemake pAse sAdharmika nathI. sAdharmikanI zerImAM rahetA ho te. haragIja e na bane. adharmathI bacAvanAra, pratikAra karanAra sAdharmika. che, sAdharmika saMsarga che. sAdharmikano samAgama puNyadaye, meTA puNya maLe te pachI enI sevA, enI anukULa sevA, pUjA mahApu dayathI ja maLe emAM Azcarya zuM? "garatha kAma sAhamichindra tu egattha / buddhitulAe tuliyA dovi atullAI bhaNiAI // 1. buddhinA trAjavAnA eka pallAmAM sarvadharma mUkAya, bIjA pallAmAM sAdharmikavAtsalya mUkAya te be sarakhAM nathI. sAdharmika vAtsalya karyAne aMge zrI bharata mahArAjA, naradeva, daMDavIya, kumArapAla mahArAjAnAM vRttAMte (daSTAMta) prasiddha che. paraspara khAmaNuM. (3) trIjuM Avazyaka kRtyaparaspara khAmaNuM che. paryuSaNamAM je paraspara khAmaNAM na thAya te anaMtAnubaMdhinI hadamAM javAya ke je samyaktvaguNanAzaka che. caMDepradyatana rAjAne jema udAyana rAjAe. khamAvyA tema dareke paraspara kSamA, kSamApanA karavAM joIe. eka ja ame ane sAme na khame te ? zAstrakAra kahe che ke- jo tamag; Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 parva mahimA darzana tasya atthi ArAhaNA, jo na uvasamai tassa natthi ArAhaNA, tamhA - 3MMI 24 3fmacartha che jimAMdu maLe ?, varamana ra samagoi | (kago nR0 1) sAmo na khame, na khamAve topaNa khamAvanAra pite te ArAdhaka ja che. je ema na mAnIe te sAdhunuM sAdhupaNuM naDi manAya. je sAdhu thAya che, tene aMge saMsArIonI manovRtti kevI hoya che tethI zuM te sAdhune mokSe aTake che? bIjAo khame ke na khame, khamAve ke na khamAve paNa mokSe janAra te mokSe jAya che. koI vakhata kSAmaNuM kriyAthI potAnuM, temaja sAmanuM, ubhayanuM hita thAya che. te upara daSTAMta - caMdanabAlA mRgAvatInuM dRSTAMta. (To go 24 medao 20 guNao pRra71, 07 thI 28, parva 10 sa0 8 praloka 331 thI 349) - eka vakhata zrI mahAvIra deva kauzAMbI nagarImAM samavasayo. Ama te jyAre sUryacaMdra vaMdana karavA Ave che tyAre vikulA vimAnamAM Ave, paNa A je prasaMganI vAta che te prasaMge teo vikulA vimAnane tyAM rAkhI mULa vimAne vaMdanA karavA AvyA. caMdanAsALI te DAhI che, anubhavI che, jJAnanA anubhavathI samayanI jANa che. (caMdanA sAthvI te mRgAvatI sAdhInAM gurujI) tethI teo te javAne samaya jANIne upAzraye gayAM. mRgAvatI paNa Avaze; ema te saheje dharAya ne ! mULavimAnanA prakAzanA saMbhrame mRgAvatIne samayane khyAla na rahyo. jyAre sUryacaMdra gayA, tyAre ekadama aMdhakAra vyApI gaye, te joI mRgAvatI bhaya pAmI ane deDadaDa upAzraye AvI, IriyAvaddhi karI, pitAnI gurune kahyuM: "mAro aparAdha kSamA kare." te vakhate sAmAnya kahevAya te rItie caMdanA sAdhvIe kahyuM "he bhadra ! tuM te kulIna che. vakhatanuM bhAna rAkhavuM joIe vagere." mRgAvatIe paNa kahyuM: "gurujI pharIthI huM evI bhUla nahi karuM, mane kSamA kare !" eTalAmAM caMdanA sAthvIne nidrA AvI gaI. mRgAvatI AvyA tyAre ja teoe nidrA levAne zayana te karyuM ja hatuM. have caMdanA guNIjI nidrAdhIna thayA eTale mRgAvatIe mAnyuM ke "guruNajI aparAdhanI kSamA Ape nahi tyAM sudhI kema cAle ?" eTale teNIe te vAraMvAra khamAvyA ja karyuM. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAliMkA vyAkhyAna 111 vAraMvAra kSamApanAnA kArya rUpa pazcAttApa AdithI temane kevalajJAna prApta thayuM. e vakhate eka saMpa tyAMthI pasAra thate hato. mRgAvatIe caMdanA gurujIne hAtha te sarpathI bacAvavA UMce karyo, AthI guruNIjI caMdanA jAgI gayAM ane hAtha UMcakavAnuM kAraNa pUchayuM. mRgAvatIe jaNAvyuM : "atrethI sarpa jAte hate mATe meM tamAre hAtha UMce karyo." caMdanA sAthvI: AvA gADha aMdhakAramAM te sarpa je zI te ?" mRgAvatI -"jJAnathI?" caMdanA- "jJAnathI ? pratipati jJAnathI ke apratipati ?" mRgAvatI -"apratipAti jJAnathI." A jANIne caMdanAsAvIe paNa mRgAvatI kevaline khamAvavA mAMDayuM. caMdanabAlAne paNa kevaLajJAna prApta thayuM. kSamApanA AvI joIe. khAmaNAM AvAM joIe. cchiAmi dukkaDaM Ave joIe. phullaka tathA kuMbhAranA micchAmi dukkaDa jevo micchAmi dukka nakoma che. keI eka kSullaka sAdhu eka vakhata kuMbhAranI zAlamAM che. kuMbhAranA ghaDAone kAMkarIothI kANAM karato hato. kuMbhAra jyAre Thapako Apate tyAre te "micchAmi dukkaDaM" kahete paNa pharIne e ja AcaraNa karato. kuMbhAre vicAryuM, A "micchAmi dukkaDuM ke? teNe paNa kAMkarIo laIne te celanA kAna mareDavA mAMDayA. kAMkarIonA sparzapUrvaka kAna maraDavAthI thatI IjAthI te bUma pADate jAya ane pele kuMbhAra paNa micchAmi dukkaDa" bolato jAya ane kAna mareDane jAya. tAtparya ke A micchAmi dukkaDaM niSphaLa che, micchAmi dukkaDa kahe, bAmaNu kaho, kSamA-kSamApanA kahe, je kahe te hadayathI hevuM joIe. aThama tapa. (4) cothuM Avazyaka kRtya aThThamanI tapazcaryAnuM che. paphakhIne aMge eka upavAsa, cAturmAsikane aMge chaTha tathA sAMvatsarika parvane aMge aThamatapanuM vidhAna zrI jinezvara dee kahyuM che. thAya teNe aDama avazya kare joIe. jenAthI ekI sAthe aThama na thaI zake teNe te tapa A rIte pUro karI Apa joIe. adrama na thAya te te che AyaMbila agara nava navI agara bAra ekAsaNa, agara cAvIza - nAnakaDaurchemana daInaka Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 parva mahimA dazabda besaNAM kare agara cha hajAra svAdhyAya kare agara ATha hajAra navakAravALI gaze. A pramANe je na kare tene zrI jinezvaradevanI AjJAnA ullaMghanane deSa lAge che. tapanAM phaLa. A prasaMge zAstrakAra tapanAM phaLa jaNAve che ke eka varSa sudhI narakInA cha akAma nirjarA vaDe karIne jeTalAM pApakarmo khapAve che, teTalAM pApathI ja utpanna thayelAM karmonavakArazInA paccakakhANathI dUra thAya che; parasinA paccakakhANathI eka hajAra varSa, sAdharisithI dazahajAra varSa, purimuDhathI eka lAkha varSa, acitta jalanA ekAsaNAthI daza lAkha varSa, navIthI eka keDa varSa, ekala ThANAthI daza kreDa varSa, ekala dattIthI sAta koDa (abaja)varSa, AcArlI(AyaMbila)thI eka hajAra koDa varSa, upavAsathI daza hajAra koDa varSa, chaThathI eka lAkha kroDa varSa, aThamathI daza lAkha kroDa varSa sudhInAM pApa (teTale samaya sudhI nArakInA che je duHkha bhogave te duHkha ApanAra je pApo te pApa) dUra thAya che. AthI AgaLanI tapazcaryAmAM keme kame daza gaNa gaNatA javuM. kalpasUtramAM sAMbhaLo che ke aThamatapanA prabhAve nAgaketu A ja bhavamAM pratyakSa phaLa pAme. tapa niHzalya jAIe. tapa te karavuM paNa kevuM karavuM ? mAyAzalya, niyANuzalya tathA mithyAtvazalya rahita tapa karavuM joIe. duzcaritranI AlocanA na thAya tevuM arthAt zalyavALuM tapa duSkara chatA phaLa na Ape. AjathI eMzImI vIzI upara, teTalA samaya agAu eka rAjAne rAjyAddhi ghaNI hatI, paNa kuMvarI eka nathI. ghaNI mAnyatAthI eka kuMvarI thaI, bahumAnya gaNAI. tethI ghaNI lADakavAI thAya e spaSTa che. svayaMvarathI varane varI, paraMtu pApane udaya e ke cerImAM raMDANI - vidhavA thaI tyAM ja bhartAra maraNa pAmyA. have zuM thAya? paNa hatI. suzIlA ! AjanA manuSya AvAM eThAM le che? daSTAMte kayAM le che? paDatAnAM! jene paDavuM hoya te nIcuM jUe. caDhavuM hoya te nIcuM na e. nIce jaIne caDhI zakAya ja nahi. caDhanAra UMdhe mee caDhI zake ja nahi. hajI UtaranAra game te prakAre Utare. paNa caDhanAre te. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAlikA vyAkhyAna 113 sIdhuM ja meM, UMcuM ja meM, sanmukha ja meM rAkhavuM joIe, AtmAne Urdhvagati icchanArAe UMcA AtmAnAM daSTa levA joIe, paDatAnAM kadApi levAM naDi. AjakAlanA manuSya paDatAnAM dRSTAMte ja vAraMvAra AgaLa kare che. lakSmaNa sALInuM daSTAMta. kuMvarI cerImAM vidhavA thaI, chatAM teNIe pavitra zIla pALyuM. teNInI gaNanA satImAM thaI. teNue brahmacaryavrata lIdhuM, kramasara zrAvikAnAM vrate lIdhAM ane dharmakAryamAM ja jIvana gALavA mAMDayuM. chelle chellA tIrthakaranI dezanA zravaNa karI, vairAgyavAsita thaI, temanI pAse teNIe pravajyA aMgIkAra karI. tenuM nAma lakSmaNa sAdhvI. A dRSTAMta prasiddha che. tethI eka vakhata cakalA cakalInuM mithunakArya jovAI gayuM. A joI teNIne manamAM vicAra AvyA- "aho! ariDuMta bhagavAne maithunanI AjJA kema nahi ApI hoya? samajAyuM, temane veda nahi eTale avedI evA teo vedavALAnI vedanA kayAMthI jANe?" kema jANe? ariDuMta janmathI ja avedI na hoya. eka kSaNa pasAra thaI, pharI teNIne bhUla samajAI, hRdayamAM vicAra AvyuM: "aha ! kevuM asatya ciMtavyuM? jeo sarva kAla, sarva kSetra, sarva dravya ane sarva bhAvane jANe, temanAthI vaLI ajANyuM zuM hoya ?" "have mAre AloyaNa zI rIte levI?" teNIne vicAra thaye keH huM AlocanA levA jaIza eTale guru heja Thapako Apaze ke tArI. AvI daSTi ? tiryaMca, pazupakSI ke nAnAmoTA janAvaranI te AvI daSTi hoya paNa tArI, kulInanI, sAdavanI A daSTi ?" A vicAranA vamaLe teNe aTavAI AlecanA levI e te nakakI ja! vaLI vicAryuM "vAMdho zo ? upAlaMbha Apaze te paNa guru che ne ! gurumahArAja Thapako ApavA gya che, e je upAlaMbha na Ape te anya keNa, Ape? ane mArAthI gUne thaye che, mATe huM sAMbhaLavA gya chuM, mAre sAMbhaLavuM ja joIe." AvuM vicArI teNIe guru pAse javA gamana AdaryuM. thayuM zuM? ociMte pagamAM kAMTo vAge. tethI A apazukana thayA ema mAnyuM ane kSobha pAmI paNa guru pAse gaI. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 pa mahimA dAna paNa teNIe AleAyaNA khIjAnA nAme pUchI ke "he bhagavAna ! je AveA kharAba vicAra kare tene zI AleAyaNA Ave ?'' gurue te rIti anusAra AleyaNA kahI dIdhI. lakSmaNAe tenA amala paNa karyAM. AleAyaNAmAM tapazcaryAM sAmAnya naheAtI. eka e varSa nahi paNa pacAza varSa sudhI tIvra tapazcaryA karI. 'innannumattamduvlsehi nivvigaiehiM dasa varise ! tahaya khaNaehi dunti a, ve caiva ya bhujjarahiM ca // 1 // mAsakkhamaNehiM selasa, vIsaM vasAI avilehiM ca / lakkhaNa ajjA evaM kuNai tavaM varisaM pannAsa ||2|| dazavarSa sudhI cha, arRma,dazama, duvAlasa karyAM, vIza varSoM AyaMbila karyAM, seLava` mAsakSamaNu karyAM, pAraNe kaMi abhigraheH karyAM, atare e varSa ekAsaNAM, be varSa besaNAM vagere anya tapazcaryAe karI. evI rIte pacAsa varSa sudhI tIvra tapa karyo, chatAM zalya heAvAthI, duzcaritra jAhera na karavAthI ane guru pAse AleAyaNA khIjAnA nAme levAthI te lamaNA sAdhvI AtmAnI zuddhine meLavI zakI nahi. chelle paNa AttayAne maraNu pAmI, durgatie gai. AvatI cAvIzInA prathama tIrtheza zrIpadmanAbhajInA zAsanamAM teNIne AtmA mekSe jaze. tapa ni:zalya joie e tAtpaya che. jo tapathI kane nAza thatA hoya te lakSmaNA sAdhvInAM kame[ne nAza kema na thayeA ? prAyazcitta levAthI karmonA nAza thAya che' e sajJanu vacana che. sa`jJavacanAnu sAra AleAyaNA ApanAra, guru pAse prAyazcitta levu joI e. zalyavALu tapa teTaluM phaLa na de. kahyuM che ke 'sasallA jaivi kaDuggaM, dhoraM vIraM tavaM care / divyaM vAsasahassaM tu, tao taM tassa niSphalaM // zalyavALA manuSya ugra kaSTavALI evI hajAra varSa sudhI devatAI tapazcaryA kare chatAM te zuddha na thAya, kemake te potAnuM pApa guru pase khUlluM karatA nathI; ethI e zalyatAvALA ja che ane tethI tenuM te tapa niSphaLa jAya che. (lakSmaNA AryA adhikAra maddAnizItha 06 0 26thI) kAcatsanu phaLa tinneva sayA havati pakkhami / paMca ummAseadvasahastaM ca vArisae || Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 aAphrikA vyAkhyAna 1627 pAyasamA UsAsA kAlapamANeNa huMti nAyavyA / evaM kAlaprabhAga ussaggeNaM tu nAyavya 1636 ( Ava0 ni0 ) saMvatsari pratikramaNamAM eka hajAra ATha zvAseAzvAsanA kAyAtsaga Ave che. caMdresa nimmalayarA' sudhI pacIza zvAseAzvAsa thAya ema niyuktikAra jaNAve che ane te zvAseAzvAsa pada dIDa gaNavA. cAturmAsika pratikramaNamAM pAMcase zvAseAndhAsanA, pAkSikamAM traNase zvAseAzvAsane kAussagga Ave che. have te prasaMgane anusarIne kAyAtsaga thI zvAsozvAsanA hisAbe devatAnu AyuSya keTalu' baMdhAya che te zAstrakAra jaNAve cheH 'lakkhadugasahastrapaNacattacausayA aTTha ceva paliyAi / kiMcUNA caubhAgA murAuvo gussA // 1 // 245408 (be lAkha, pIstAlIza hajAra, cArase' sAi) palyeApama + (uparAMta)Y cAra navamAMza pakScApama. (eka patyeApamanA nava bhAga karAya temAMthI cAra bhAga) jeTalu devAyuSya eka zvAsozvAsanA kAusaggathI aMdhAya che. samasta navakAranA eTale AThe zvAseAzvAsanA kAussagathI 1963267 (ogaNIza lAkha, trezaTha hajAra, khase. saDasaTha) palyeA pamanuM devAyuSya baMdhAya che. pacIza zvAsozvAsanA lAgassanA kAussaggathI 6135210 (ekasaTha lAkha, pAMtrIzahajAra, base' daza) pakScApamanuM devAyuSya aMdhAya che. ahI' prazna thaze ke zuM dareka kAyAtsage ATaluM ATaluM AyuSya badhAya ? nA, ema nahi paNa jo kAyAtsaga vakhate AyuSya aMdhAya to ahI jaNAveluM AyuSya je devale kanu hoya, tyAM te utpanna thAya. AkhI jiMdagInA saraveye A vAta che. caitya paripATIH zAsaneAnnatine aMge vajrasvAmInuM dRSTAMta. (5) pAMcamuM Avazyaka kRtya-caityaparipATI che. dareka caityamAM pUjA karavI, karAvavI ane e rIte zAsanati karavI. vasvAmInuM nAma jaina jagatamAM suprasiddha che. duSkAlanA samayamAM te AkhA saMghane paTa upara besADI, AkAzagAminI vidyAvaDe sukAlavALA sthaLe lai gayA che. tyAMnA rAjA bauddha che. te rAjAe mAnyatAnA dveSe jinacaityAne puSpA vecAtAM nahi ApavAnA hukama karyAM. :-) Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 parva mahimA darzana AthI jenee pitAne ghera AvatAM puSpa jinAlayamAM ApavA mAMDayA. rAjAe pitAnA pharamAnathI jainone ghara mATe paNa phUle ApavA baMdha karAvyAM. keTalI hade julama ! paryuSaNa parva AvyuM tethI zrIsaMghe vAsvAmIne, zrIjinezvaradevanI aMgapUjAne aMge phUle saMbaMdhI paristhiti jaNAvI, ghaTatuM karavA vinaMtI karI. vAsvAmIjI vidyAnA jJAtA che. e te zrI sakalasaMghanA anubhavanI vAta to hatI ja. zrI vAsvAmIjI AkAzagAminI vidyAnA ge mAhezvarI nagarIe gayA, tyAM dunyavI saMbaMdhe pitAnA pitAne mitra bAgavAna rahetuM hatuM. tyAM jaIne phUle taiyAra karavAnuM jaNAvyuM. tyAMthI pote himavAnuM parvate zrIdevI pAse gayA. pitAnI pUjA mATe teDeluM moTuM phUlazrIdevIe emanI AgaLa dharyuM tyAMthI te phUla laI, pAchA mAhezvarI AvI tyAMthI phUle laIne bhakadevakRta vimAnamAM pAchA AvI, zrIsaMghane phUle ApyAM ane jinAlayamAM bhAre aMgapUjApUrvaka mahetsa thayA. suMdara aMgaracanA thaI. zAsananI prabhAvanA thaI, unnati thaI. A joIne rAjA paNa pratibodha pAmIne zrAvaka thaye. amAri paDaha! zrI vijayahIsUrIzvarajInA upadezathI akabara bAdazAhane hRdaya palaTe ! ApaNe joI gayA ke paryuSaNa parvamAM pAMca kRtya Avazyaka kahyAM 1. amAri 5Davu, 2, sAdharmika vAtsalya 3. paraspara lAmaNa 4. aThama tapa ane pa. caityaparipATI. amAri paDaha aThAI parva Adi prasaMge zrI kumArapAla mahArAjAe, saMprati mahArAjAe vagaDAvyA che. yAda rAkhajo ke gujarAta, saurASTra, mAravADa, mevADa, mALavA, kaccha vageremAM je dharmanI chAyA che, je dayAnI chAyA che, jainetaramAM paNa je te chAyA che, mAMsAhAra parivAraje dekhAya che te prabhAva kumArapAla mahArAjAne che. AgaLa kahevAmAM AvyuM hatuM ke amAri paDahane aMge zrI hIravijayasUrIzvarajIe zuM karyuM? bAdazAha pAse kevI rIta, keTalA samayano amAri paDaha paLA? vagere vRttAMta AgaLa kahevAmAM Avaze. ema je kahyuM hatuM te vRttAMta have kahevAmAM Ave che. - graMthakAra zrI vijayalamIsUri kahe che ke vartamAnakAle paNa zrI hIravijayasUrIzvarajI mahArAje akabara bAdazAhane pratibaMdhI, tenA AkhA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ambalikA vyAkhyAna 117 dezamAM cha mAsa sudhI amAre paDaha kAyamI banAvyuM hatuM, arthAta kAyamane mATe prativarSa cha mAsa amAri paLAvavAnAM pharamAna meLavyAM hatAM. graMthakAra kahe che ke A caritra to meTuM che, paNa amAri tattva pUratuM atra kahevAmAM Ave che. svapradhAne pAse zrI hIravijayajIsUrijInI prazaMsA zravaNa karI, dilhIpati yavanazAha, megalavaMzane bAdazAha te mahAtmAnAM darzana karavA ughukta thAya che ane tarata pitAne rUkko mokalI bAdazAha nimaMtraNa mokale che. bahumAnapUrvaka bAdazAha AmaMtraNa Ape che. menA, pAlakhI badhuM mahAtmAne ApavAne pitAnA adhikArIone hukama kare che paNa A tyAgIone evuM kyAM kalpa che? AcAryazrI gaMdhArabaMdarathI vihAra karatAM karatAM dilhInagare saMvat (vikamArka) 1639 nA jeTha vadI 13 teraze) AvI pahoMce che. bAdazAhe temane apUrva satkAra karyo. sUrijI zAhane maLyA. bAdazAhanA manoratha phaLyA. sUrijIne, ane temanA sAdhuone saMyama jeI bAdazAha te AzcaryamAM garakAva thaI gayo. have akabaranI oLakha ApavAmAM Ave che. dunyavI oLakha te jagatanA ItihAse ApI che ke te megalavaMzane mahAna bAdazAha hatA. A graMthakAra, tenI AtmapariNatinI oLakha e ja dunyavI ItihAsanA AdhAre Ape che. enI hiMsakavRtti tathA pravRttinI AthI pIchANu thAya che. AgrAthI ajamera sudhI teNe je saDaka karI hatI tyAM eka eka gAue, eka eka mAIle, eka eka meTo minAre banAvyuM hatuM ane te tamAma minArA upara haraNiyAnAM pite zikAra karelAM zIMgaDAM rAMgyAM hatAM duniyAne pitAnuM zikArIpaNuM jaNAvavA mATe A dekhAva hate. AjanuM jagata paNa pitAne zikArI manAvavAmAM bahAdurI mAne che ne! vicAro, hiMsAnI kaI hada sudhInI pariNatimAM te lIna hato ! AcAryazrIe tenA hRdayane AkhuMya palaTAvI nAMkhyuM. bAdazAhane dayAdri buddhivALe banAvI dIdhuM. AcAryazrIe e upadeza Ape ke e bAdazAhanI daSTi ja badalAI gaI bAdazAha pAse sUrijIe zuM mAgyuM ? bAdazAhe sUrijIne kahyuM : "mahAtmA! mahArAja!! duniyAmAM to e niyama che ke yAtrika pite cAlI calAvIne gaMgA-jamunAnA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 parva mahimA darzana tIre jAya che paNa meM te tethI ulaTI AcaraNa karI che. ApanAM darzanane umedavAra huM hata; mAre Apa ho tyAM AvavuM joIe, tene badale meM Apane ahIM bolAvyA. darzanane hetu mane hatuM ane musApharIne parizrama Apane A ! ATaluM chatAM mahAtmana ! tame te jabarA tyAgI che, amArI pAsethI kAMI letA paNa nathI. Apa kAMI paNa mAge evI mArI umeda che. ' sUrijIe kahyuM-sAdhue sarvathA parigrahathI viramelA che. . vratavALA mAge zuM? dilhIno bAdazAha jyAre AgrahapUrvaka vinave che. tyAre AcAryazrI kahe che: "he zAha! bAdazAha! tArI IcchA ja che te amArI mAgaNI che ke tamArA akhila rAjyamAM dareka paryuSaNaparvanA ATha divasomAM amAri pahathI amAri paLAve. he bAdazAha ! A pavitra divasemAM tamArA pharamAnathI ane abhayadAna maLe. baMdIvAnene paNa choDI mUke. AcAryanI AvI mAgaNIthI bAdazAha era khuza thaye. AmAM AcAryo pitA mATe te kAMI maLyuM ja nahotuM. bAdazAhanA hRdayamAM thayuM H ye maDApuruSa apane lIdhe te kucha bAte hI karate nahi. ce bhI je bole to ere hIM ke lIye!" bAdazAhe prasanna thaIne hAtha joDI kabUlI lIdhuM. baMdIvAna eTale gunhegAra-ene choDaya? cheDAvAya? hA ? choDAvAya. bAdazAhe tarata keTalAya baMdIvAnene cheDavAne hukama karI dIdho. dAbara sarovara para pote bhegAM karelAM tathA bheMTaNAmAM AvelA dezadezAvaramAM AvelAM pakSIo ke je pIMjarAmAM hatAM te badhAne mukta karyA, uDAvI dIdhAM. pote jAte jaIne te karyuM. baMdIvAne choDavA, cheDAvavA, pakSIo choDavA, cheDAvavA vagere dayAnI vAto dayAnA duzmanone khaTake paNa jene bacAvavAnA te bacIne zuM karaze ? e dayA karanArAe javAnuM nathI. je ema manAyate sAdhu thAya. keImanuSya pravajyA aMgIkAra kare tene tamAma lAbha, tene utpAdaka mAtApitAne the joIe thAya che? dayAnA duzmane e lAbha mAne che? nA! nA! zrI tIrthaMkara mahArAjA pravrayA le che, chelle tIrtha sthApe che. e badhAne lAbha mAtApitAne maLe ema kema mAnatA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhnikA vyAkhyAna 119 nathI ? dayAna! duzmaneAne sIdhI dRSTie jovu nathI; mAtra jema Ave tema makavuM che! bAdazAhe karelA amala ! svA amAri pAlanane aMge, amAri paDaDanA pharamAnane aMge mAdazAhe keve| amala karyAM ? teNe vicAryuM ke duniyAmAM paNa evo niyama che ke koInA kAMI vyavahAra Ave, sa MpetarU Ave to temAM kAMIka umerIne pAchuM vaLaya che te A te paramAthe (pAtAnA leza paNa vinAnI) mahArAjazrInI mAgaNI ane huM bAdazAha, eTale mAre emanI icchAne mAna ApavA uparAMta kAMika karavuM e ja samucita che" teNe te ja vakhate mahArAjazrIne kahyuM: "ApanA ATha divasa tathA mArA cAra divasa ema bAra devasa huM Apane amAre paDanA ApuM chuM. zrAvaNa vadI dazamathI bhAdaravA suddI chaThThu sudhI (bAdazAhanA cAra divasamAM be divasa AgaLa e divasa pAchaLa teNe rAkhyA) amAri paDahapUrvaka amira pAlananu mArA AkhA rAjyamAM pharamAna karuM chuM." bAdazAhe peAtAnI sahIvALAM cha kmAnapatro taiyAra karIne guruzrIne ApyAM ane prAMtavAra sUbAone paNa mekalI apAyAM. che pharamAnapatro je sUrijIne apAyAM, te A mujaba (1) gujarAta prAMtanu (2) mALavAnuM (3) ajamera (mAravADa)nuM (4) dilhI phattehapura (rajapUtAnA)nuM (5) lAheAra-mulatAnanuM (pa MjAbanu), (6) sAmAnya ke jemAM pAMce prAMtAne hukama hAya tevuM. vAcaka zrIzAM tecaMdrajInA camatkArI (1) meAtI zI rIte maLyAM ? sUrijInA samAgamathI bAdazAhane te dharma zramaNanA rasa lAgyA. vihArane samaya najIka AvatAM khAdazAhe vinaMtI karIH " mahArAja ! Apane vihAra karatAM te huM rokI zakuM niha parantu amane dha saMbhaLAvavA mATe Apa atre eka sama ziSyane mUkI javAnI kRpA kare. pAdazAhanI prAnAthI sUrijIe peAte vihAra karyo tyAre bAdazAhane dharma saMbhaLAvavA ja buddhIpaprajJaptinA TIkAkAra tathA pazcima dizAnA mAlika varUNadeve jemane varadAna ApyuM che evA samatha vidvAna, gItA dharmopadeSTA vAcaka zrI zAMcidrajI upAdhyAyane tyAM rAkhyA. ? Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 A parva mahimA darzana bAdazAhane zravaNa karAvavA javAcakejI mahArAje TIkA sahita kRpA rasakeSanI racanA karI. bAdazAhanA hRdayamAM zrI hIravijayasUrijIe vAvelI dayArUpa velaDIne zrI upAdhyAyajI zAMticaMdrajI mahArAje navapallavita karI. eka vakhata kaI zeThe bAdazAhane zreSTha evAM be moTAM motI najarANu tarIke ApyAM. te laI bAdazAhe te zeThane satkAra karyo. bAdazAhe te vakhate te metI pitAnA cAmara vIMjhanAra sevaka bAraDa jArI munasapha birUdane rAkhavA ApyA. "bAra hajArI" evuM birUda che. bAdazAne e vakhate ema ja thayuM ke bhale e motI hAla bArahajArI sAcave. e kAMI khajAnacI nahoto ke tyAM paTAre ughADI mUke. e bAraDa jArI te metI potAne ghera laI gayA ane te vakhate snAna karavA taiyAra thaelI pitAnI strIne vyatikara (banelo banAva) kahevApUrvaka teNe sAcavavA ApyAM. puruSa phakta ane sAcavanAra strI hoya, tethI enuM nAma gRhiNI che. te vakhate te teo lugaDAnA cheDe bAMdhyAM, pachI ThekANe mUkyAM. teNae vicAryuM ke bAdazAha motI jyAre mAge eno patto che? AthI jyAM tyAM na mUkatAM ke I guhasthAne mUkyAM. bAdazAhe taratamAM kAMI mAgyAM nahi, kALa pasAra thaye. bArahajArInI strI mAMdI paNa paDI ane marI paNa gaI. teNIe pilAM metI kayAM mUkayAM che te teNIe kahyuM nahi, bAraDa jArI te e bhUlI ja gaye hato. eka vakhate bAdazAhe pilAM motI mAgyAM. bAraDa jArIne paNa e ja vakhate metI yAda AvyAM. have zuM kahevuM? bAdazAhe pitAne motI ApelAM emAM te kAMI nA kahevAya tema nathI. banAva ke banI gaye che! paNa e vAta bAdazAhane kahe che te mAne ? vaNIo vAyade jIte "laI AvuM' ema kahIne te ghera gayo. badhe joyuM paNa patto lAge naDi. peTI-paTArAmAM hoya te jaDe ne ! pelI strIe eve ThekANe mUkelAM ke cArane, ke jenArane jaDe ja nahiM, kemake bAdazAhanI anAmata hatI ne ! pachI te e vAta visAre paDI hatI. banavAnuM banI gayuM! paDhIAmAM ke mabhamAM ema kayAMya pUNe khAMcare mUkelI vastu jaDe kayAMthI? have zuM karavuM? bAdazAha pAse gayA vagara kema cAle? prathama ja je, "strI marI gaI ane teNe kayAM mUkyAM che te Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAliMkA vyAkhyAna 121 khabara nathI" ema kahe che tenI dAnata mATe zaMkA jAya, e javAba uDAu gaNAya paraMtu have te kahI zake ke "Ama banyuM che, hAla tarata metI kayAMya jaDatAM nathI, chatAM zodhIza." te bAdazADa paNa mAnI zake (strI marI gaI e vAta to pratyakSa ja che ne !) ane pite ema dhAre ke nirAMte zodhIza. te bAdazADa pAse AvavA gherathI nIkaLe. puNyanA udaye mArgamAM zAMticaMdrajI upAdhyAya maLyA. rojano paricaya to che, kemake upAdhyAyajI roja bAdazAhane dharmazravaNa karAvavA jAya che, ane A che cAmara vIjhanAra eTale e paricaya svAbhAvika che. upAdhyAyajIe Ane udAsa joIne, zIyA-vIyA jaIne pUchayuM: "kema hozakoza uDI gayA che?" te bArahajArIe vaMdana karavApUrvaka tamAma vyatikara kahyo ane udAsInapaNAnuM kAraNa jaNAvyuM. vAta paNa kharI. rAjA bAdazAhane zo bhare! avaLI ghANIe pIle, pitAne te pale paNa kuTuMbaneya pAle. sIdhA utaryA te ThIka ane vipharyA te bAra ja vagADe! upAdhyAyajIe kahyuM: "bhalA AdamI! udAsa na thA ! jA, pAcho ghera jA, ane jeNune teM metI ApyAM che tenI pAse mAgI le, teNuM metI tane Apaze, jA, jala jA !" manAya? strI marI gaI che, pote bhasmIbhUta karI Avela, chatAM upAdhyAyajInA kahyA pachI jarAya carcA nahi ! zraddhA, pratIti kaI ajaba cIja che. tarata ullAsamAM AvI, utsADabhera ghera de. zraddhA te evI hatI ke jene bAdazAha mAne te kAMI jevA tevA hoya? nahi kapeluM jevuM pite ghera gaye tyAM zuM joyuM? prathama metI ApyA tyAre strIne je rUpe joI hatI te ja rUpe snatna karavA taiyAra thayelI joI teNe mata mAMgyAM ane te strIe lugaDAnA cheDethI choDIne ApyAM. e te A strInuM zuM thAya che, alepa thAya che ke kema e jovAya UbhuM na rahyo kemake jhaTapaTa metI bAdazAhane ApavAmAM ja jIvananI salAmatI che ne! hAthamAM majabutapaNe metInA yugalane pakaDI te AdazAha pAse doDI gayo ane bAdazAhane mata ApyAM pachI cAmara Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 pa mahimA dana. vIjhavA lAgyA, paNa rojanI jema e Aje cAmara vIMjhI zakatA niDe, enA hRdayamAM pelA AzcayanI gaDamathala hatI. enI dRSTi samakSa camatkAra khaDo thatA hatA. e dazAmAM ghaDImAM cAmara vIjhe, ghaDImAM temAM skhalanA thAya, vicAramAM garakAva thavAthI zarIranI kriyAmAM stabdha ane, vaLI pharI vIjhe, vaLI stabdha thAya. jene vAraMvAra kAM AvatAM hAya tenI hAlata kevI hAya ? vAravAra AvI skhalanA thavAthI bAdazAhe tene pUchyuM: " Aje tuM citrAmaNamAM citrita jevA kema dekhAya che?" yavana bAdazAhanI bhASAmAM paNa ahIM kevA zabdo che? " marI gayA jevA ke muDadAla jevA kema dekhAya che? ema nAhe parantu citramaNamAM citrita kema che?" ema khelAya che. saMskAranuM phaLa. saMskAranu',-satsa saganuM A pariNAma che. zabda madhura joie, bAdazAhanA hRdayamAM dayArUpI velaDI navalavita thaI che eTale enA zabdomAM anupayoga svAbhAvika rItie na hoya. eka e vAra khAraDujArIe kahyuM: "kAMi nahi; sheje" paNa AzcayanI asaramAMthI e mukta thaI zakayA nahi. e Azcarya kAMI jevuM tevuM hatuM ? marelI strI, bALI nakhAyelI strI, jAte ja jenu zazna bhasmIbhUta karavAmAM AvyuM che evI strI lugaDAnAM cheDethI cheDIne (te paNa prathamanI jema snAna mATe ughukta thayelA rUpe) metI Ape e Azcaya kAMi jevu tevuM gaNAya ? abhUtapUrva A AzcaryanI asarathI sheje chUTAya zI rIte ? AthI khAdazAhe mAnyuM keH "meM metI mAgyAM tethI Aje ATalA lAMkhA kAle mAtI pAchAM ApavAM paDe che, tenI zuM A asara che ?'" AthI bAdazAhe svamantavyAnusAra kahyuM:-"zuM te ema mAnyuM hatuM ke e metI meM tane ApI dIdhAM hatAM ? meM te tane rAkhavAM ApyAM hatAM." jyAre bAdazAhe A rIte kahyuM tyAre AkSepanuM nira!karaNa karyAM vinA cAle ? teNe kahyuM: "jahAMpanAha ! meM evu mAnelu nathI." Ama kahI anele tamAma banAva kahI sabhaLAvyeA. teNe kahyuMH upAdhyAya zrI zAMticaMdrajInA A camatkArathI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAddikA vyAkhyAna 113 garakAva thaye! chuM tethI vAra vAra cAmara vIMjhavAmAM skhalanA thAya che: kSamA kare ! AdazAha salAmata !!" bAdazAha klyAH ATalA AzcayamAM tuM navAI pAme che ! e tA bIjo paramezvara che ! !" bAdazAhane Apa matAnye!!! camatkAra mIje !! khAraDujArIne aMgenA camatkArane vyatikara jANI khAdazAhane paNa camatkAra jovAnI tAlAvelI lAgI. rAja upAdhyAyajI dharmopadeza ApavA to mahele jAya che, suvaNu siMhrAsana para besIne dezanA Ape che. eka divasa prasaMga joine bAdazAhe kahyuM: "pUjya ! amane paNa kAMi camatkAra batAvavAnI kRpA karo, kRpAnAtha ! !" vicAre, eka camatkAra batAvye te khIjo batAvavAnA prasaMga UbhA thayA. e paNa khyAla rAkhavAnuM che ke gItA ghaTatuM badhuya kare. gItAnA dAkhalA sAmAnyathI levAya naDui, pUrvAcAryoe jaina zAstramAMthI jyAtiSa, vaidaka vagerene kema vidAya karyo. te AthI samajAze. jo e rAkhyuhAta te tamArAM kharAM, chekarAM mATe TIpaNAM rAkhavAM paData ane davAe rAkhavA peTI paTArA rAkhavA paData. sAdhu eTale vANIAnA guru ! vANIe detAMya lAbha meLave, letAMya lAbha meLaveH kharIdImAM, vikrayamAM dhyeyamAM lAbhe lATe te vANIe ! upAdhyAyajIthI bAdazAhane nA kahevAya ? bhale thaI jAya ! lAbhadRSTanI dorI to peAtAnA ja hAthamAM ja che ne ! pote gItA che ! bAdazAhene kahyuM: "jo evI ja icchA haiAya te kAle dha carcAnA prasaMga gulAbamAgamAM rAkhaveH savAre gulAbabhAgamAM AvavuM." bIje divase savAre upAdhyAyajI gulAmamAge padhAryAM. bAdazAha paNa parivAra sAthe tyAM gayela che. Aje camatkAra jovAnA che e vAta phelAtAM sAthenA parivAramAM kAMI kamInA hAya ? nagaraleAkanI medanIne paNa pAra nathI. upAdhyAyajI tathA bAdazAhe paraspara dha carcA karI rahyA che eTalAmAM bAdazAhI nAkhatanI garjanA thaI. mAdazAhI nAmata be ja prakAre, e. ja prasage vAge. kAM te zAhI hukamathI vAge, kAMtA zatrune harAvI vagaDAve tyAre vAge. bAdazAhe vagADavAnuM kramAna te| kayu" nathI; eve Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 124 parva mahimA darzana kaI khAsa prasaMga nathI ke tevuM pharamAna hoya. "amArI AjJA vinA bAra bAra gAumAM Ave Deke vagADavAne keIne hukama nathI te A - keNe nebatane gaDagaDATa karyo ?" bAdazAhe "zI dhAMdhala che, ? koNa caDI AvyuM che? kaye duzamana daLa laIne dilhI upara AkramaNa laIne Avyo che ?" e jANavA sevakone tapAsa karI lAvavA pharamAvyuM. nekarI tapAsa karI AvIne hAjara thaIne kahe cheH "jahAMpanAha ! A te ApanA pitAjI, - hUmAyuM bAdazAha pitAnA lAvalazkara sAthe tamane maLavA Ave che." hUmAyuM te marI gaye hate ! paNa A te camatkAra che ne ! hajI te A vAta thaI rahI che tyAM te khUdabakhUda (pate ApoA5) hUmAyuM AvIne Ubhe rahyo. pitAnA putra akabarane vahAlathI bheTa. pitA putra paraspara khUba khUba bheTayA. humAyue parivAra tamAmane mevA, miThAIthI bharela thALa vagere ApyA ane jotajotAmAM te je AvyuM hatuM tevo te cAlya. bAdazAhe vicAryuM ke zuM A IdrajAla che? nahi, nahi ! IndrajAla nathI kemake ApavAmAM AvelI cIjo mevA, miDAI, bhAjanAdi te vidyamAna che. jANayuM, jANayuM. A ceSTita gurumahArAjanuM che. emaNe ja A camatkAra batAvI dIdhuM !" bAdazAhe namana karI gurumahArAjanI stuti karI. camatkAra trIjo ! IchA mAtramAM kille sara ! eka vakhata bAdazADa aTaka jItavA sainya laIne dilhIthI nIkaLe. sAthe upAdhyAyane paNa lIdhA che. nAnA moTA pramANe lazkaranI sAthe upAdhyAyajI paNa paddhavihAra kare che, parizramane gaNakAratA nathI. A vakhate dharmopadeza nathI. eka vakhata lazkare batrIsa kezanuM moTuM prayANa karyuM. gheDA, hAthI, UMTa, baLada, gADAM vagerene upaga karanArane te vAMdho nahi paNa upAdhyAyajInI zI dazA ! emane page evA te sajA AvI gayA che ke pagaluM paNa upADavA te samartha nathI. mukAma thayA pachI bAdazAhe jyAre sAthe AvanAranI nAmAvali tapAsI, tyAre chelle upAdhyAyajInuM nAma paNa joyuM. te vakhate tene khyAla Avyo ke : Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAddhika vyAkhyAna jeo vAhanamAM besatA nathI temaNe AvuM moTuM prayANa zI rIte karyuM haze ! e mahAtmAne moTuM duHkha thayuM haze, potAnA sipAIne upAdhyAya pAse, khabara pUchavA tathA "bAdazAha belAve che" ema kahevA mekalya. upAdhyAyajInI pagaluM paNa na bharI zakavAnI hAlata ene ka95nAya heya te Ama sipAIne mekale? sipAIe AvIne zuM joyuM? paga sUjhIne thAMbhalA thaI gayA che, usNa jalathI zive siMcana karI rahyA che, gaLAmAM paNa pANa sIdhuM jatuM nathI, pI zakAtuM nathI, bhInAM vastrane gaLe tathA chAtIe mUkAI rahela che, "be ziSya khaDe page vaiyAvacca karI rahyA che; AvI zinI gurubhakti joI sipAIe. paNa mastaka DelAvyuM, bAdazAhanI vatI khabara pUchI, "hajUra bulAtA. haya" evo saMdezo kahyo. ziSyoe hAlata kahI, je hAlata najarenajara nihALatI hatI. sipAIe AvIne bAdazAhane hAlata kahI batAvI.. bAdazAhe mane mokalyA. upAdhyAyajIe have javAnuM nakakI karyuM paNa vAhanamAM besavuM nathI. eka lAkaDAnI vaLI maMgAvI. vacce pote beThA ane be cheDethI be ziSyae vahunakArya karyuM. temane A rIte AvatAM joI, jyAre najara paDayA tyAre bAdazAha sAme AvyA ane namI paDe, kSamA mAgI. bAdazAhanA dilamAM thayuM : "kevI gurubhakti ! ziSya vaLI upara besADIne lAve e. te pratyakSa che ja paraMtu upAdhyAyajI kAyama A kaSTa sahana kare che. mArI sAthe AvavuM, tene aMge sahana karavuM paDatuM sahana karavuM-e paNa pitAnA gurunA AdezapAlana khAtara ja che e mahAtmAne karyo svArtha che? kyA paisA TakA levA che? bAdazAhe kahyuM: "mahArAja! Apane ati kaNa thayuM, kSamA kare, Ape AvuM utAvaLe AvavAnI jarUra nathI, AvA prasaMge dhIme dhIme Avo e ja IcchavA che." kamasara prayANe lazkara aTaka jaI pahoMcyuM. tyAMnA rAjAe nagaranAM dvArane baMdha karyA. kille majabuta hate, bAdazAhe killAne ghero ghAlyuM. e ghera bAra varSa rahyo. bAra bAra varSa pasAra thayA chatAM pAsA pobAra paDatA nathI arthAta killo". sara thatuM nathI. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 parva mahimA darzana AjakAla keTalAka jainetare jainene halakA pADavA kahe che ke, - jainonA amalamAM rAjya gayuM paNa paNa e sadaMtara kheTuM che. kumArapAla - maDArAjA jaina hatA, temanA samayamAM rAjya vadhyuM ke ghaTayuM ! saMpratimahArAjA jaina hatA, temanA samayamAM rAjya vadhyuM ke ghaTayuM ! kaho ke vadhyuM ! hiMdustAnanuM rAjya kenA hAthamAMthI gayuM ? dilhInI gAdI - muslimone hastagata kayAre thaI? kyA rAjAe khAI? pRthvIrAja cauhANa tathA jayacaMda rAThoDa e be ja hiMdanA rAjyanI patananAM nimitta mukhya kAraNo che. e jaina ke itara? zA kAraNe rAjya gayuM ? saMyuktAnA kAraNejane? viSayelAlasAnA kAraNe rAjya jAya emAM navAI zI? kAraNa viSayAdinuM, deSa viSayanA lAlacuone ane e doSa DhoLa jainene mAthe?" have akabaranA prasaMgamAM rAjya jAya che ke zuM thAya che te juo. bAdazAhune dharmaSI musalamAne kahevA lAgyAH "he zAha! jyAM sudhI tamArI pAse A lucce zvetAMbara zevaDe che tyAM sudhI tArA hAthamAM kile nahi Ave.tane keInI sabata na jaDI te AnI jaDI? tArA - bApe, dAdAe keIe AvAnI sobata karI hatI ?" dharmaDhelI kAyama dharmapremIonA dilamAM A rIte ja avaLuM bhUta bharAve che. - bAdazAhane aDaga vizvAsa, bAdazAhunuM dhairya paNa kevuM ? bAra bAra varSa vItavA chatAM dharmadveSIonA AvA prayatna chatAM upAdhyAyajI paratve aDaga vizva sa! kAyama dharmazramaNa ! bAdazAha saraLapaNa ke banyo che! eka vakhata dharmazravaNa prasaMge teNe upAdhyAyajIne kahyuM: "pUjya ! dhamahIna manuSya, svaicchita prajalpavAdathI A rIte jema tema belI kadarthanA kare che. kille sara paNa thatuM nathI, pAchA paNa vaLAya kema?" upAdhyAyajInI tAkAta, upAdhyAyajInI paNa kevI samatA ! pote dhAre tyAre je kArya karavA samartha hatA, chatAM prasaMga vinA bAra bAra varSa mauna ja dhArI rahyA ! - jyAre prasaMge bAdazAhe A pramANe kahyuM, tyAre temaNe kahyuM: "he megala ! je divase tArI IcchA che te divase kaheje, kille Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aijhAlikA vyAkhyAna 127 IcchAmAtramAM sara thaI jaze !" huM!' bAdazAha te khuza thaye camatkArano anubhava hato ja. pite upAdhyAyajIne bIjA paramezvara te mAnate ja hate. kArya karanAranuM dayeya. 'na gaNasyAgrato gacchet, siddha kArya samaM phalaM / yadi kAryavipatiH syAn mukharastatra hanyate // 1 // eka niyama che ke TeLAnA AgevAna banavuM nahi, kAraNa ke je vijaya thAya, yaza maLe te mUche hAtha TeLuM de, ane apayaza, parAjaya thAya te deSa kone? AgevAnane ! upAdhyAyajI je AgevAna (ToLAnA) thAya to vijayamAM mUche hAtha musalamAno de ane parAjayamAM vAMka zevaDA ! bAdazAhe arajI karI kahyuM ke "pUjya! emAM DhIla zA mATe?" upAdhyAyajIe potAnI zarata raju karI. akabaranI zraddhA kevI che te vicAravA gya che. upAdhyAyajInI zarata - "AkhI chAvaNIe ahIM ja rahevuM. kille tamAre tathA mAre, be ja vyaktie javAnuM. nagaramAM ke chAvaNImAM keIe keIne mAre nahi. keIe kaI paNa prANInI hiMsA karavI nahi." upAdhyAyajIe ahiMsA paNa prathama kabUla karAvI. ahiMsAne adhiSThAtA e ja kare ! bAdazAhe tevI Tela chAvaNImAM pheravI arthAt tene hukama karyo. bIje divase bAdazAha tathA upAdhyAyajI ane sAthe, ekalA killA pAse AvyA. te vakhate pelA chidraSI, dharmaDhaSI maleca cho paraspara e ja pIMjaNa pIMjavA lAgyA, e ja pra5vAda karavA lAgyA keH aho ! AmAM jarUra bheda che; A upAdhyAya zrI zAMticaMdrajI jarUra duzamanane maLe che, phUTele che, bAdazAhane A rIte ekAkI laI jAya che te jarUra te duzmanane hAthe hAtha meMpI deze." AvA viSama vAtAvaraNamAM paNa bAdazAhane vizvAsa aDaga che, tathA upAdhyAyajI pote paNa pitAnA kAryamAM aDaga ja che. kAryakaree labADenI lavarI sAme jovAnuM hoya nahi. jeo lavarI sAme joyA kare te kArya karI zakatA nathI. have upAdhyAyajIe pitAnuM kArya zarU karI dIdhuM. eka pheMka mArI ne killAnI AsapAsanI khAIne dhULathI bharI dIdhI. bIjI phUMkathI zatrunA sainyane khaMbhita karI nAMkhyuM ke jethI te ghA karI zake nahi ane trIjI kaMkathI zaheranA daravAjA teDI phoDI nAkhyA. : Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 parva mahimA darzana bAdazAhe nagarapraveza karyo. nagaramAM pitAnI AjJA pravartAvI. e trIjo camatkAra! IcchAmAtramAM kille sara! akabare joyuM e najaronajara!!! guruthI celA vadhyA - have dilhIpati mogala samrATa akabare aMjali jeDI araja karI :"gurudeva! keIthI na thAya evuM kArya Ape kSaNamAtramAM siddha karyuM. A rAjya kharI rIte ApanuM che, InsAphanI sApha vAta te e ja che. Apa te meTA phakIra che. AvI phakIrI AkhI jahAnamAM dIThI nathI. kRpAnAtha ! mane kRtArtha kare ! hukama pharamAve. huM Apane priya evuM zuM karuM ? duniyAmAM niyama che ke nAta jamADAya tyAre vasavaiyAne khAsa saMtoSavA joIe. nAtIlAne vakhANe ke vaDe tenuM mUlya nahi, tenuM keI sAMbhaLe nahi. keI vakhANe te paNa pratyuttara maLe ke "karejane !" vakhoDe teya javAba maLe; "nAta che ! keI vakhata jarA bagaDe paNa kharuM ! emAM zuM thaI gayuM?" AthI nAtIlAo bele ja nahi. paNa vasavaiyA ! e te saMtoSAyA vakhANa paNa khUba kare ane asaMteSathI jyAM tyAM vagere paNa khUba. AthI ja vasavayAne prathama dhyAnamAM rAkhavA paDe che. upAdhyAyajIe paNa vicAryuM ke durjananA belyA sAmuM jevAya nahi, durjane paratve paNa upakAra kare e ja sAdhunuM kartavya che. kahyuM che - upakAriSu yaH sAdhuH, sAdhutve tasya ko guNa / apakAriSu yaH sAdhuH, sa sAdhuH sadbhirucyate // 1 // je musalamAne prajalpavAda karatA hatA temane kSamA karavAnuM prathama mAgyuM. pachI jarUAve baMdha karavAnuM mAgyuM. jajIAve eTale? hiMduo pAse mAthA dITha levAte vere. hiMdupaNuM TakAvavA mATe vere. je hiMdue hiMdupaNuM TakAvavavuM hoya teNe prativarSa mAthA dITha eka sonaiyo Apa, e verAnuM nAma hatuM jajIyA (jIjIyA) vere. A verAnI Avaka bAdazAhane prativarSa caudakoDa sekanaiyAnI hatI. A be mAgaNIthI upAdhyAyajIe zuM karyuM? apakArI musalamAnone paNa kSamA apAvI, temanA upara upakAra karyo. jajIAve baMdha karAvI hiMduone paNa bolatA baMdha karyA. bAdazAhe e te kabUlyu paNe pharIara karI ? aya mahAtmana ! Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAI vyAkhyAna 19 Ate mArI raiyata mATe ja Ape mAgyuM ! Apa hajI kaMI mAge ! !" pAdazAhanI prArthanAthI upAdhyAyajIe mAMgyuM: "bAdazA ! teM zikAra te baMdha karyo paNa eka bhayaMkara kRtya baMdha kara evI amArI IcchA che. cakalAnI savA zera jIbhane rejane tAre kherAka tajI de! (vicAre savAzera jIbha karavAmAM keTalAM cakalAM marAtAM haze! mAMsAhArane Ave jilDAne svAda upAdhyAyajI ekadama choDAve che.) tathA zatruMjayanA yAtrika pAsethI levAmAM Avate vere jAte kara ! (siddhagirinI yAtrA karavA jatAM senaiyAne kara hatuM te baMdha karAvyo) tathA tArA AkhA rAjyamAM cha mAsa amAri paDanDa vagADavApUrvaka amArinuM pAlana karAva amAri paLAya tevo prabaMdha kara ! zrI hIravijayasUrIzvarajIe bAra divasa paLAvyA, vAcakajIe cha mAsa ! amArinA cha mAsa. bAdazAhe tarata badhuM kabUlyuM. have cha mAsa kayA te gaNAve che. kayA cha mAsa e prazna sAthe ja upAdhyAyajIe AraMbhamAM ja kahyuM "zAha! prathama te tamArA janma mAsa!" dekhAya paNa sAruM ane artha paNa sare. have gaNunA AgaLa cAlI. bAdazAhane janmamAsa, paryuSaNaparva saMbaMdhI bAra divasa, (e divase te prathama apAyelA ja hatA paNa ene ahIM pharI pAkA karavAmAM AvyA), badhA ravivAra, tamAma saMkrAMtinA divase, navarojane mahino, Idane tamAma divase, mahoramanA tamAma divase ane saphIyAnanA divaso. e rIte kula cha mAsa amAripAlana mATe nakakI karavAmAM AvyA. bAdazAhe tarata pharamAnapatro ApyAM. te laIne upAdhyAya zrI zAticaMdrajI guru mahArAjA zrI haravijayasUrijIne sepe che. guru karatAM celA vadhyA ! zAMticaMdrajI upAdhyAye keTalI hade zAsanaprabhAvanA karI ! A sAMbhaLIne prathama kartavya amAri pAlana karavA karAvavAne aMge, amAri ughoSaNA e dareka zrAvaka saMgha mATe paryuSaNamAM prathama Avazyaka kRtya che. amAri paDahe. (A jagyAe amAri paDahane prasaMga hovAthI zAstranA pATha ApavApUrvaka te jaNAvIe chIe.) Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 parva mahimA darzana amAri paDavAthI narakanivAraNa. kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrAcArya mahArAja triSaSTiparvamAM bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA caritramAM AgaLa varNana karatAM jaNAvI gayA ke zreNika mahArAje narake nahi javA mATe upAya pUchatAM bhagavAne A pramANe paNa jaNAvyuM ke "he zreNika ! kALiye kasAI je kasAIkhAnuM mUkI de te tArI narakathI mukti thAya, je tema na thAya te tArI narakathI mukti na thAya." zreNikane udyama. kAlasaukarikeNAya sUnA mocayase yadi / tadA te narakAnmokSo rAjaJjAyeta nAnyathA // (tri0 pa0 10 sarga 9 zlo0 145) A sAMbhaLIne zreNika mahArAja besI na rahyA, paraMtu te karavAno udyama karyo. kALiyA kasAI pAse gayA ane zreNika rAjAe kahyuM ke "jo tuM kasa IbAnuM cheDI de (jIvone mAravuM baMdha kare) te huM tane ghaNuM dravya ApuM, kAraNake arthanA lebhathI tuM kasAI che." A kahevAthI zreNika mahArAjAe dravyathI paNa kasAIkhAnuM baMdha karAvavuM e zreyaskara che ema mAnyuM athavA rAjasattAnA jore ane paisAnA jore paNa kasAIkhAnuM rada karAvavuM joIe tethI zreNika mahArAjAe te udyama karyo, paraMtu kALiye kasAI te be ke "kasAIkhAnAmAM zuM doSa che? kAraNa ke jenAthI manuSya jIve che te kAraNathI tene huM kaI divasa choDavAne nathI." ema te be tyAre zreNika mahArAje kaMI rIte paNa kasAIkhAnuM rokavA mATe vicAryuM ke "aMdhArAkUvAnI aMdara te kasAIpaNuM kevI rIte karI zakaze ?" ema vicArI aMdhArAkUvAmAM laTakAvIne rAtadivasa tene tyAM rAkhe." kAlasaukariko'pyUce, rAjJA sUnAM vimuzca yat / dAsye'rtha bahumarthasya, lobhAcamasi zaunikaH // 161 // sUnAyAM nanu ko doSo, yayA jIvanti maanvaaH| tAM na jAtu tyajAmIti kaalsaukrike|'vdt // 162 // sUnAvyApArameSo'tra, kariSyati kathaM nviti / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhikA vyAkhyAna 131 __ nRpaH kSiptvAndhakRpe tamahorAtramadhArayat // 162 // | (aa 20 0 1) cAkinImahArAsUnuvacana. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjanI karelI AvazyakanI TIkAmAM paNa amAri uddaghoSaNAnI vAta jaNAvI che. __ jibhidie udAharaNaM-sodAso rAyA maMsappio, amAghAo (Avedariy0 10) yAyApacAzakamAM amArinuM vidhAna. te ja zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja yAtrApaMcAzakamAM AgaLa jaNAvatAM jaNAve che ke yAtrAnA AraMbhamAM garIba vagerene manane saMteSa karavA mATe dAna ApavuM ane gurumahArAje pitAnI dezanAzaktithI rAjA pAse nirdoSa nAmadhAma-(3mAvAya) amAri pravartAvavI ema jaNAve che. AraMbhe cciya dANaM dINAdINa maNatuhijaNaNatthaM / raNNAmAghAyakAraNamagaha guruNA sasattIe (paM0 gA0 406) tenI TIkAmAM TIkAkAra mahArAja paNa kAma thAya ne artha karatAM jaNAve che ke mA eTale lakSmI. te lakSmI dhanalakSmI ne prANalakSamI ema be prakAre che, tene nAza kare te "ghAta' kahevAya. tene je abhAva te samAdhAta: eTale amAri ema jaNAve che. (TIva - DhakSmI: sA aa jevA, dhana prAjhikSmIvaatstsyaa ghAto hananaM, tasyAbhAvo'mAghAto'mAriH) dravyavyayathI paNuM amArinI jarUra te ja graMthamAM AgaLa jatAM graMthakAra mahArAjA jaNAve che ke pravacana gurue arthAt AcArya mahArAjAe rAjAne je ane vidhi. pUrvaka zikhAmaNa ApI, ane kahyuM ke " evI koI paNa vastu nathI ke je amAri paDaye ApavAmAM samartha na thAya arthAt sarva Ape che, Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana tethI yAtrAnA prasaMgamAM amAri paDaho vistAro joIe." ema ahIM AgaLa zikhAmaNanI vidhimAM sAmAnyaguNanI prazaMsAthI bhAvathI pradhAna evAM gaMbhIra daSTAMte rAjAne kahyAM ane AgaLa jatAM jaNAve che ke "ghaNuM prANIone sarakhuM evuM A manuSyapaNuM maLavA chatAM dharmathI arthAt punyathI rAjApaNuM thAya che" ema jANIne "he suMdara ! rAjana ! A dharmanI aMdara yatna karavo joIe. dharma ja sarvAriddhinuM mULa kAraNa che. badhAnA mananuM haraNa karanAra paNa te ja che arthAt khuza karanAra che. eTaluM ja nahi paNa A saMsArarUpI sAgaranI aMdara dharsa ja yAnapAtra (nAva) samAna che." te dharma kevI rIte thAya che te jaNAvatAM jaNAve che ke "A dharma badhAnA ucitaarthane saMpAdana karavA vaDe karIne zubha anubaMdhavALo thAya che. vaLI te dharma vItarAga paramAtmAnuM pradhAnapaNuM hovAthI temanI jAtrAmAM ucita artha saMpAdana karavAthI atyaMta zreSTha thAya che." AvI rIte rAjAne zikhAmaNa ApavAmAM je bhAva che te pragaTa karatAM jaNAve che ke "AmAM eTale vItarAga paramAtmAnI yAtrAmAM jema bhagavAnanA janmakalyANakaAdimAM te te kALe badhA prANIo sukhI thayA tema hamaNAM paNa badhA prANIone abhayadAna devA vaDe (amAri paDaha vaDe) karIne te kara arthAt sukhI kara, AvI rIte rAjA pAse abhayadAna devaDAvavAnuM arthAt amAri paDaha vagaDAvavAnuM jaNAve che. dravyathI paNa amAri paDahanI katavyatA. pravacana gurumahArAja na hoya te zrAvakoe kame karIne athota rAjakuLane evI nItithI rAjAne maLavuM joIe ane tevI rIte rAjAne paisA ApIne paNa amAre paDatuM vagaDAvo joIe, eTaluM ja nahi paNa je te prANIonA ghAta karanArA che tene prema utpAdana karavA dAna ApavuM joIe. ane yAtrAnA divasanA pramANa sudhI egya karavuM joIe ane nirava evI dezanA karavI." A uparathI zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja paNa te vAta jaNAve che ke dravya devApUrvaka paNa amAri paDaye vagaDAvo joIe. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna 133 dihro pavayaNagurUNA rAyA aNusAsio ya vihiNA u / taM natthi jaNNa viyarai kittiyamiha aamghaautti| 409 // etthamaNusAsaNavihI bhaNio saamnnnngunnpsNsaae| gaMbhIrAharaNehiM uttIhiM ya bhAvasArAhiM // 410 // sAmaNNe maNuyatte dhammAo NarIsarattaNaM NeyaM iya muNiUNaM suMdara ! jatto eyammi kAyavyo // 411 // iDDINa mUlameso savAsiM jaNamaNoharANaMti / eso ya jANavattaM Neo saMsArajalahimmi // 412 // jAyai ya muho eso uciyatthApAyaNeNa savvassa / jattAe vIyarAgANa visayasArattao pavaro // 413 // patoe savvasattA suhiyA khu ahesi taMmi kAlaMmi / eNhiMpi AmaghAeNa kuNasu taM ceva etesiM // 414 // tampi asaMte rAyA daTTayo sAvagehivi kameNaM / kAreyavyo ya tahA dANeNavi AmaghAutti // 415 // tesipi ghAyagANaM dAyavvaM sAmapuvvagaM dAgaM / tattiyadiNANa uciya kAyavvA desaNA ya suhA // 416 // paMcA0) cUrNikAra mahArAjanuM kathana. cUrNikAra mahArAja paNa AvazyakanI cUrNimAM jaNAve che ke zreNika mahArAja bhagavAnane pUche che ke "he bhagavana, mane kahe. huM (kayA kAraNathI) narakamAM jaIza athavA kayA upAyathI narake na jAuM? tyAre bhagavAna uttaramAM jaNAve che ke "je kALiye kasAI kasAIbAnuM baMdha kare ane je kapilA mAhaNu pAse bhikSA devaDAve. evuM je tuM karI zake te tuM narake na jAya." tyAre zreNika mahArAja te karavAne mATe teonI pAse gayA. sarva prakAre vaDe karIne temane samajAvyA. seNioM sAmi bhaNati bhagavaM! ANAhi, aha kIsa narakaM jAmi ?.keNa vA uvAeNaM naraka na gacchejjA?, sAmI bhaNati-jadi kAlasoyariyaM sUNa moehi, jadi ya kavila mAhaNi bhikkha davAvehi to tumaMpi na gacchejjAsi narakaM, so tesiauM mUlaM gato, vImaMsitA ya NaM savvapagArehiM, (Ava0 ca0 pR. 139) mA 52thA te pAta sAmita thAya cha hai cUrNikAra mahArAje jaNAvyuM ke paisA ApIne paNa abhayadAna karavuM joIe ema bhagavAna jaNAve che. mamAri 57nu sUtramA vidhAna. ........... Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 parva mahimA darzana AvI ja rIte upAzadazAMgamAM paNa A ja vAta jaNAve che ke tyArapachI rAjagRhanagaranI aMdara kaI eka divasa amAripaDaha vagaDAvyuM hatuM. ___ 'tae NaM rAyagihe nayare annayA kaya.i amAghAe ghuTe yAvi thA' (350 sU0 42) A rIte kalikAla sarvajJanA vacanathI temaja te pUrvenA cUrNikAra mahArAja ane tethI AgaLa gaNadhara bhagavAnanA vacanathI te vAta sAbita karI gayA ke amAri paDaha vagADAvavo ja joIe, cAhe to pachI svazakti hoya, cAhe rAjazakti haya, cAhe dravyazakti hoya, yA game te prakAre paNa amAri paho vagaDAvo ja joIe. dayA ane dAnanA duzmana ke jeone sUtra belataye nathI AvaDatuM, paNa sUtara bele che, tevAone mATe paNa gaNadhara mahArAjAnA vacanathI te vAta sAbita thAya che ke amAri paDaha vagaDAva ja joIe. zAsananI zraddhAvALA mATe te cAhe paMcAMgInuM ke cAhe prakaraNanuM ke cAhe caritranuM vacana paNa mAnya ja che. arthAt zraddhAvALAne mATe te amAri paDahe dravya kharacIne paNa karavAnI jarUra ja che.) aSTAhnikAparvasu zAsanonnati, nAnAvidhAM dharmavivRddhihetave / pUrvoktayuktayA vidadhatu bhAvukAH (vitanudhvamArhatAH!,) saubhaagylkssmynycitpunnysNspRhaaH||1|| saubhAgya rU5 lakSmIthI otapreta evA uttamapuNyanI IcchAvALA he bhavyajane ! A paryuSaNa parva saMbaMdhInA ATheya parva divasamAM-dharmanI vizeSa prakAre vRddhi karavA mATe pUrve kahI gayA te yuktivaDe vividha prakAre tame zAsananI unnatinAM kAryo karo. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAI-vyAkhyAna dvitIya-dina-dezanA vArSika parvanuM mahattva. bhavyajInA upakArane mATe AcArya bhagavAna zrImAna vijayalakSmI sUrIzvarajI mahArAjAe racelA aSTAphrikAnA prathama divasanA vyAkhyAnamAM vivekI zrAvakee, vratadhArIeAe cha aTrAIe ArAdhavAnI che ane temAM paNa A paryuSaNa parvanI aTrAI paNa vidhipUrvaka ArAdhavAnI che ema jaNAvI gayA. temAM A paryuSaNa parva e vArSika parva che. ane AThama, caudazavagere tithi mAsikaparva che. (hAkRo 362 o go rUoe, o go B08) e parvanI gaNanA mAsika parva tarIke che, jyAre paryuSaNa parvanI gaNanA vArSika parva tarIke che. varSamAM eka ja vAra Ave ane eka ja vAra ArAdhAya te vArSika parva. adhivAstha dhiruM ema kahe che tethI zrAvaNa bhAdaravAmAM, vaLI bhAdaravA AsamAM ema be vAra ArAdhavAmAM khoTuM zuM ? e prazna ja asthAne che, kemake je ema thAya to e vArSika gaNAtA parvanuM vArSikapaNuM ja UDI jAya che. vArSikaparva tenuM ja nAma ke je varSamAM eka ja vAra Ave. pilA sArthavAhanA mUchanA vALanI vAta yAda che? vAMke paNa mAre !" ema kahenAra ne vaTanA AdhAre, vaLanA AdhAre vastunA AdhAre, tattvanA AdhAre tarata nANAM maLyAM ane pelA bIjAe, "A. e vAMke che to le A bIjo" ema kaDI mUchano bIjo vALa toDI Ape, tenI zI vale thaI? jene pitAnA mUchanA vALanI kiMmata nathI tenA vacana upara vizvAsa rAkhe koNa? tevI ja rIte paryuSaNa. parva paNa bIjI vakhata karIe" ema kahenAranI e ja vale samajavI. vArSika parvanI ujavaNI varSamAM eka ja vakhata thAya, aneka vakhata thAya te tenuM vArSikapaNuM ja UDI jAya. jema eLInuM parva SAmAsika che eTale varSamAM be ja vAra ArAdhanA thAya, tema paryuSaNa parva e vArSika parva che, te varSamAM eka ja vAra thAya; anyathA tenuM vArSikapaNuM vArSikapaNAnuM mahatva ja na rahe. aDAIonI jema paNa A aThAI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 pa mahimA daIna paNa ArAdhavI joie. cha aghyAjJikAmAM A paNa AvI jAya che, chatAM mAtra aSTAphrikA nahi kahetAM paryuSaNuApavA kahyu', kAraNake pa SApa e vArSikapa che. paryuSaNAnA patra'ne chello divasa, bhAdaravA zudI 4 cothanA divasa e vArSika patranA divasa che. e divasanuM nAma ja saMvatsarI che. e pratikramaNane pazu sAMvatsarika pratikramaNa kahevAmAM Avyu che. dunyavI vyavahAramAM khAtAM pheravavAne divasa eka ja hoya che. khAtAM vAraMvAra pheravAya nahi. dIvALIe ja arthAt kAntika zudI 1thI AseAvadI amAsa sudhInAM khAtAM khIjA kAntika zudI ekame ja k. ahI paNa vArSi ka panA hisAba vamAM eka ja vAra hAya che. gayA varSoMnA bhAdrapada zuThThI paMcamIthI pratikramaNanA samaya paryaMta bhAdaravA zudI ceAtha sudhInA hisAba ceAthanA sAMvatsarika pratikramaNAvasare varSa mAM eka ja vAra hoya che. gayA bhAdaravA zudI pAMcame ke AkhA varSa daramyAna jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra, ane vIryaMcAramAM je aticArAdi guDhDho karyo hAya, temAM je prAyazcitta Ave te prAyazcitta chelle divase eTale bhAdaravA zudI trIja agara pratikramaNa pahelAM bhAdaravA zudI ceAthane divase levAnuM che mATe bhAdaravA zudI ceAtha e zuddhi karavAnA divasa che. je te divase zuddhi na kare te saghathI dUra karavA caiAgya che. ( 1910 sA. TM0 8) jainazAsanamAM Atmazuddhi mATe vArSika parUpa A eka ja divasa niyata karelA che. sAdhunA dIkSA paryAya paNa jeTalAM paryuSaNA patra jAya, teTalAM varSoMnA gaNAya che. jamhA pajjosavaNAdivase pavvajjA pariyAgo vyapadizyate vyavasthApyate saMghA ettiyA gharisA mama uvaThThAvistatti tamhA pariyAgavatthavaNNA bhaNati / (ni0 bhA0 3126 cu0 ) vArSika kRtyo. vASa ka pa ne aMge, gata bhAdrapada zukala pAMcamIthI A catuthI sudhInAM Avazyaka kRtya na thAya te tenI AleAyaNA levI joI e. vArSika kRtyAnI sakhyA agiyAranI che. te have zAstrakAramahArAjA kramasara jaNAve che. prathama sAmAnyataH kahe che ke saMghapUjA vagere agiyAra kRtyA prativaSa vivekI zrAvakoe vidhipUva ka karavAM joi e. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna 137 vaiyarisa saMghacaNa 1, sAhammiabhatti 2, tahaya jattatiga' 3, jigagihiNDavaga4, jigadhagavuDDI 5, mahapUa 6, dhammajAgariA 7, mugA 8, 3nava , deva tiyAmAvaMA 20, sAhI ??, (thAva. 266) pUrvAcArya kRtagAthAthI ja graMthakAra agiyAra vArSika parvaka jaNAve che. te agiyAra kunAM nAma 1. saMghapUjA 2. sAdharmika vAtsalya 3. yAtrA 4. snAtramahotsava 5. deva-dravya-vRddhi 6. mahApUjA 7. rAtri jAgaraNa 8. zrutapUjA 9. ughApana (ujamaNuM) 1, tIrthaprabhAvanA ane 11. AlecanA. prathama kRtya : zrI saMghAcana. zakti hoya to zrI saMghanI pUjA roja karavA yogya che. tevI zakti na hoya te jaghanyathI prativarSa eka vakhata to zrIsaMghanuM pUjana karavuM ja joIe. zrIsaMgha eTale sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA. dareka pitAne saMghamAM gaNavavA taiyAra che. zrIsaMghanI ANa devAmAM taiyAra, paNa kArya karavA keI taiyAra nathI. hakaka kone? je tathAvidha kArya karavA taiyAra thAya tene. sAdhu, sAdevIne nirdoSa AhAra, pANI, vastra, auSadha, pustaka, patra Adi saMyamasAmagrI ApI temanI bhakti karavI joIe. zrAvaka, zrAvikAnI paNa yathAzakti bhakti karavI joIe. sAdhamikavAtsalya kenuM nAma? "Avaze e te, ghaNAya jamI jaze, jame te bhale, nahi te emanI marajI; ApaNe zuM karIe?" A dazA sAdhamikavAtsalyamAM ucita nathI. tyAM te apUrva bhakti joIe. tyAM thI bhAvanA joIe? dhanyabhAgya! sAdharmikanAM mAre ghera pagalAM kayAMthI ?" AvI bhAvanA joIe. sAdharmikane azana, pAna, Adima, svAdima ApyA pachI darekane tene megya, puruSa, strI, bAlaka, bAlikA, sadhavA, vidhavA, kumArikAne yogya vastrAlaMkAranI paherAmaNu karavI joIe. tyAre zuM AvuM ja na kare tenI gaNanA zrAvakamAM nahi? nA. e balAtkAra, e julama jainazAsanamAM nathI. zaktipUrvaka karavAnuM vidhAna che, paNa eka vAta te kharI, ke zakti mujaba je kare tyAM bhakti vizuddha joIe. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 parva mahimA darzana saMghapUjAnA prakAra zrIsaMghapUjA traNa prakAre karI zakAya H (1) utkRSTa (2) madhyama ane (3) jaghanya. sarva prakAre saMpUrNa AdarathI thatI pUjA te utkRSTa pUjA che, yAda rAkho ke lagnamAM, amuka jJAtiAdi prAsaMgika jamaNemAM gharano strI varga, vAjate gAjate netarAM devA jAya che. saMgha prasaMge ema kaI gayuM? kare tulanA ! tyAM pelA eTale Adara nathI e spaSTa che! lagnAdi prasaMge gharanAM ja bena, beTI, vahuo kahevA jAya che ne ! ane mAMDave besADI, khebe khebe 9hANa ane jarAya ochuM na dekhAya tevI paherAmaNI kare che ne ! saMghapUjA paNa te ja prakAre karavI joIe. saMghane aMge gherathI kaI bolAvavA gayuM ? keI rahI gayuM ? kayA guNavAna bhAI-bahena nathI AvyAM? nathI AvyAM to zAthI? A kadI joyuM ? tapAsa karI ? zrIsaMghane mATe paNa manahara maMDapanI racanA karavI joIe. AvanAra bhAI bahenone besavAnAM sukhAsana joIe. pachI azana, pAna, khAdima, svAdimapUrvaka, pUrNa ulalAsathI jamADI tyArabAda paherAmaNI (vastrAlaMkAranI) karavI joie. AnuM nAma utkRSTapUjA, ane ekeka sUtaranI kekI, ApavAthI thatI pUjA te jaghanya saMghapUjA samajavI. bhale sUtaranI kekaDI apAya paNa tyAM hadaya bhaktithI uchaLatuM joIe. A be prakAranI vaccenI tamAma prakAranI pUjA te madhyama prakAramAM gaNAya. zaktinA abhAve, vivekI zrAvaka sAdhu, sAdhvIne sUtaranI mukhapattI mAtra ApIne bhakti karI zake che. zrAvaka, zrAvikone aMge, saMkhyAmAM zakti mujaba, nahi te chevaTe eka. eka zrAvaka zrAvikAne paNa netarI, kAMI nahi te sopArI vagere ApI, teTalA sanmAnathI paNa bhakti karI zake che. prativarSa zrIsaMghapUjAnuM A kartavya karavuM joIe. je Aje sUtaranI kekaDI tathA sopArI deze te kAle zrIphaLa paNa Apaze ane paramadivase paherAmaNI paNa karaze. je kAMI nahi kare tenAmAM adhika bhAvanAnI kalpanA paNa kayAMthI AvavAnI? jene Teva ja nathI paDI te zuM karavAne? kSetra vinA khetI thavAnI ? kSetra haze tyAM khetIne prasaMga AvavAne. ahIM dravyanuM mUlya nADe, mUlya hRdayallAsanuM che. nirdhAna paNa muhupattI tathA sepArI mAtrathI mahAphaLa meLavI zake che. kahyuM che ke : Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna 138: mahAlAbha ! saMpattI niyamaH, zaktI sahanaM, yauvane vratam / dAridye dAnamapyalpaM, mahAlAbhAya jAyate // 1 // (artha: saMpatti chatAM niyama karavo, zakti chatAM sahana karavuM, yuvAvasthAmAM vrata levuM, temaja dAridrapaNAnI avasthAmAM alpadAna devuM te mahAlAbhane mATe thAya che.) eka vAta dhyAnamAM rAkhavA jevI che. pauSadha badhA mATe sarakhe che. sAmAyika, pratikamaNa, saMghapUjana, kaI paNa anuSThAna tamAma mATe samAna che, paNa e samAnapaNuM kriyAnI apekSA che. paraMtu, karanAranI sthitinI apekSAe, bhAvanI apekSAe phaLamAM jarUra pharaka paDaze. sattara jaMjALIne eka divasa paNa jaMjALa cheDavI keTalI AkarI lAge ? evAne be ghaDI sudhInuM sAmAyika karavuM paNa muzkela paDe che. AvI sthitimAM paNa te kare kayAre? AtmAnI pariNati tIvra thAya tyArene ! jaMjALavALAne jeTalI tIvra vRtti karavI paDe teTalI tIvra vRtti jaMjALa vinAne karavI paDatI nathI. tIvra vRttivALAne tIvra phaLa thAya. niyamarUpe anuSThAna samAna chatAM paNa karanAranI vRtti anusAra phaLa thavAnuM. maneza, prItikAraka bhegene pAmIne cheDI devA, tene tyAga kare e muzkela che. saMpattimAM niyama saheluM nathI, ghaNe muzkela che. saMpatti vakhate jo niyama karAya te te ghaNA phaLane Ape, emAM navAI nathI, kemake e vakhate niyama kare muzkela che. kSamA vIrasya bhUSaNam / saMpattimAM niyama karanAra nIkaLe tenA karatAM zakti chatAM sahana karanAra cheDA samajavA. kSamA vIrastha mALa e vAkayanuM rahasya zuM? zUravIra hoya, ghAta karatAM, ghara phADatAM, kazuM kastAM kaze vicAra sarakhAya na kare, tenAmAM kSamA keTalI muzkela ? sainika kayAre thAya ? sAmAnuM zuM thaze e vicAra ene hoya kharo ? manuSya jAtanI dayA vagaranA sainikamAM sahanazakti kayAMthI hoya? ghA sahana kare paNa kSamA kayAMthI lAve ? kSamA mUSaNam ene avaLuM levAthI anartha thAya. "kSamA. e te vIranuM bhUSaNa, mATe vIra thavuM joIe A mAnyatA anarthakArI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -140 parva mahimA darzana che. vIramAM, zUravIramAM kSamA muzkela che mATe enuM bhUSaNa gaNAyuM. nAnuM bALaka pheraphUdaraDI phare, cakkaramAM deDe e jarA thAktAM bhale besI jAya te paNa ene cakrAva maTe nahi, thoDo vakhata sudhI te ene badhuM cakkara lAge. sainiko, laDavaiyAomAMthI, yuddha baMdha thayA pachI paNa ghAtakIpaNuM, avicArIpaNuM jatuM nathI. kSamA vIrastha mULanuM A sUtrane avaLuM levuM e kevaLa avicArIpaNuM che. "kSamA e kAMI karo mATe nathI, vIra mATe che, mATe zuravIra thavuM" e artha viveka bahArano che, avicArI che. ghAtakIne kSamA muzkela che mATe tene kSamA bhUSaNa rUpa che. e sUtranuM tAtparya e che ke sAmarthya dharAvanAramAM sahana karavuM te muzkela che. yauvanamAM vrata yauvana vrata ethI paNa muzkela che. dekhAdekhIthI, eka bIjAnI preraNAthI, regAdika kAraNe vaivAdinA kahevAthI vrata levuM mahA muzkela che. A badhuM kahyuM te ja pramANe dAridrapaNunI avasthAmAM a9padAna devuM te paNa mahA muzkela che. duniyA ene agiyAramAM prANa kahe che, paNa kharI rIte ene pahele prANa kahevuM joIe. ene mATe to badhA prANane jatA karAya che. dazaprANanI dhAmadhUma dhana mATe che. badhA prANanA bhege dhana sAcavavAmAM Ave che. prANa te ekane, dravyaprANa te AkhA kuTuMbanA prANa. emAMthI devuM, kharcavuM, ane te paNa daridrAvasthAmAM keTaluM muzkela? te mATe AtmAnI taiyArI keTalI joIe? saMpattimAM niyama, sAmarthya chatAM sahanazakti, yauvanavaye vrata aMgIkAra karavuM te, tathA dAridrapaNAnI avasthAmAM alpa paNa dAna muzkela hovAthI, tene mATe AtmAnI abhUtapUrva taiyArI jarUranI hovAthI te "mAmA, citta mahAlAbhane mATe thAya che. je kAryo ATalAM muzkela hoya te kArya karavAthI mahAlAbha thAya temAM navAI zI? arthAt temAM leza paNa Azcarya nathI. A paheluM kRtya. bIjuM kRtyaH sAdharmika vAtsalya: nAmAvajIsTami kago (sAyao go yo326) have bIjuM kRtya sAdharmikabhakti, sAdharmikavAtsalyanuM che. Aja kAla sAdharmika vAtsalyane Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna 141. aMge ApaNuM rUDhI evI che ke jyAM tyAM jamADI devA. prathama kahevAyuM che keNa jagyuM, na jayuM e paNa jevAtuM nathI. guNavAna AvyuM na AvyuM, kema na AvyuM ? e paNa jevAtuM nathI. vAtsalya mAtra jamADavAthI. ja paryApta che ema nathI." mahAlAbhadAyaka sAdharmika vAtsalya kevuM hoya ? pite rItasara, ullAsapUrvaka, vinayapUrvaka nimaMtraNa kare, AvelAne A bhAI, A bena ema bahumAnapUrvaka belAvI, viziSTAsana. upara besADe. tyAra pachI azana, pAna,khAdima, svAdima bhaktipUrvaka ApI jamADe ane pachI vastrAlaMkArathI paherAmaNI kare. zuM ATale patyuM ? nA ! vipattimAM paDelA sAdharmikane svadhanavyayathI paNa vipattithI mukta kare. tenA khAte lakhIne kare ema nahi, ema kare e vAta alaga, A te potAnA dravyathI paNa sAdharmikane ApattithI mukta kare. AvI rIte sAdharmikane uddhAra karavo ja joIe. na kayaM dINuddharaNaM, na kayauM sAhammiAga vacchalaM / hiayami vIyarAo na dhArio, hArio jammo // 1 // jeNe dInono uddhAra karyo nathI, jeNe sAdhamikvAtsalya karyuM nathI, jeNe hRdayamAM zrI vItarAgadevane dhAraNa karyA nathI, te pitAno janma hArI gayela che. jugAramAM jugArI jema jItavA ke hAravAnI hoDamAM mUkAye che. tema ja manuSya paNa A jIvanamAM jItavA hAravAnI hoDamAM mUkAya che. savane jItavuM che. tamAma niyame jItavA mATenA che. jItavA mATenI je AcaraNa na kare te hArele ja che ne ! zAstrakAra jItavAnI khabara de, jItavAnI vAta kare; hAryAnI, hAravAnI vAta na kare. maraNanI khabara te kALetarIo ja de, gera te janmanI vAta kare. zAstrakAra to kahe che ke zrAvikAnuM paNa vAtsalya zrAvakanI mAphaka ja karavAnuM che. pachI . te vidhavA hoya ke sadhavA hoya, sAdhvI tathA zrAvikAne aMge "suzIlA evuM vizeSaNa vAparavAmAM AvyuM che. ahIM jene nathI pAlavatuM tevAo ema pUche che keH "mahArAja! sAdhu tathA zrAvakane bahumAna ApIe, temanI bhakti karIe, paNa sAdhvI. tathA zrAvikA (strI jAti)nI bhakti karavI, bahumAna karavuM e kema pAlave ? Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14ra pa mahimA dana - zAstrakAra kahe che ke leza paNa bheda vinAja, anyanAdhikapaNe ja e karavAnu che. arana arrer zrAvakavadanyUnAdhikaM vistAryam, tA api ratnatrayIvatyaH suzIlAH sadhavA vidhavA vA sAdharmikatvena dhyeyAH zrAvikAnI bhakitamAM paNa nyUnatA na joIe. zAstrakAra zuM kahe che? vAtsalya anyanAdhikapaNe karavuM. vAtsalya nyUna paNa thaI zake, adhika paNa thaI zake. ahIM' kahevAmAM Ave che ke anyanAdhika paNe (nahiM nyUna, nahi adhika) vAtsalya karavu.... zrAvikAnu vAtsalya karavuM ja joie. ahI strI pakSanI vAta nathI. tA vi ratnatrayIvatya: ahI Adaza A che. mekSanA rastA traNa che : darzana, jJAna ane cAritra. dazanane aMge vicArI ke dharmanI zraddhA konAmAM vadhAre ? puruSamAM ke strI mAM ? kahevuM ja paDaze ke zrAvikAvaga mAM. Ama zrAvikAne, strIne na mAneA ane keAI halakA kULanI zrI lAve tenA cAMllAnA vAMdhA che ? AthI ema na samajavuM ke dana, jJAna, cAritramAM strIvarga vadhAre che. e vagere kahIne puruSavane halakA pADavAnA hetu nathI paNa khAIe taraphanA kaTAkSanA nivAraNa pUrato A uttara che. jJAnane aMge vicAre. parIkSAmAM game te kendra, muMbaI ke amadAvAdamAM, saMkhyA keAnI vadhAre? hAjarI chekarAenI zALAmAM vadhAre ke karIonI zALAmAM ? cAritrane aMge vicAre te sAdhu karatAM sAdhvInI saMkhyA vadhAre che ne! ceAthAvatane aMge, bAravratane aMge, pauSadha, sAmAyika, pratikramaNane age saMkhyA konI vadhAre che te joI lye! A rItie badhAmAM enI saMkhyA vadhAre chatAM strI veDha che ane uparathI ATalu` chatAM apamAnanI lAta mAravI zAstrakArane pAlave ? 'suzIlA' vizeSaNa paNu sAka che. game te bhAge zIla sAcavanAra strIe che. vartamAnakALe paNa zIla mATe game tevA bhAgo Ape che. belanAranuM koI mAM bAMdhI zake nahi paNa graMthakAranI najara bahAra kazuM hetu nathI eTale graMthakAre joyuM ke kahenAra te kahI de ke vidhavA te hAthe page haLavI thaI eTale ene te de'r' upAzraya ja sUjhene !" tethI graMthakAre vidhavA, sadhavA banne bhedane 'suzIlA' vizeSaNa lagADIne kahe Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAI vyAkhyAna 143 che ke bannenI bhakita karavI joie. ahIM strI puruSa evA vedanA bheda nathI paNa sAdhArmika bhakita karavI eTale ja uddeza che. peTamAM AvelAne pADatAM vAra na kare! ziSyane ema thAya che ke mAI ene ATalI hade caDhAvI dIdhI ! gurumahArAjAe kone pakSa lIdheA ? khUbI te jue, strIe mAthe AkSepa mUkanAra puruSamAM sudhAraNA thaI ? keTalAka bhAie kahe che ke devatA kema nathI AvatA ? nathI AvatA te sArU che! AvatA hata te tamAre te gAye de'varAvavI, chekarAM rakhAvavAM, kutarA huMkAvavA e ja kAma soMpavAM hatAM ne ! vicArI le ! devatA hAya tece khasI jAya! keDabagADu kANu che? puruSa ke strI ? jiMdagInA nAza thAya teAye pArakI madaDha vagara jIvavuM e guNu konAmAM ? ziSya kahe che : " huM svAmina ! leAkomAM tathA leAkeAttaramAM strIo tA deSathI bharelI prasiddha che. enA pakSa ATalI hade !" yataH - anRtaM sAhasaM mAyA, mUrkhatvamatilAbhatA / azaucaM nirdayatvaM ca strINAM doSAH svabhAvajAH // 1 // amRta (jUThThuM), sAhasa (kheATuM sAhasa), mAyA (chala prapaMca), avicArIpaNuM, atilAbha, azauca tathA niyapaNuM A doSa strIomAM svAbhAvika rahelA che." pahelA doSa jUhu khelavuM te chatAM strImAM jUhu' to Dagale ne pagale! yAda rAkho ke A badhuM kANuM kahe che! ziSya-kaI vAtane kema palaTAvavI e kalAmAM strI pAvaradhI ! zu juDApaNuM ja che? nA ! te te vAMdhA nahi kemake reMgiyApeMgiyAnu jIz'Nu' nukazAna na kare. evA juThANAthI potAnA AtmAne hAni thAya te vAta judI che. bAkI jagatane lAbha hAni nathI. bIju dUSaNa-sAhasa che. jUThAmAM sAhasa bhaLe, tyAre jagatane bhAre paDe. ahIM 'sAhasa' sArA arthAMmAM nathI. sArA atuM 'sAhesa' te lAbhaprada che kemake cakravatI dIkSA le e kAMI jevu' tevu sAhasa che ? kSamA thIdda mULa vIramAM kSamA AvavI e sAhasa te bhUSaNa rUpa che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 parva mahimA darza saddagRhastha jiMdagInA cheDA sudhI parigraDa dharAve che. parigraDa cheDe e sAhasamAM vAMdho nathI. Ama DacakAM AvatAM hoya teya "gharabAra sAcavaje, chokarAne ke chokarIne saMbhALaje" vagere kahe che. A parigraDa je te che? te parigraha tajavAnuM sAhasa te zreSTha che. atra "sAhasa" e arthamAM nathI. ahIM te anarthakara sAhasa samajavuM. sAhasa dUSaNa vaDe strI kaMInuM kaMI karI nAMkhe. mATe sAhasayukta juThThANAvALI strI bhayaMkara. trIjuM dUSaNa-mAyA. kSaNakSaNamAM raMgaDhaMga palaTatAM strIne vAra nahi. najIkanA sagAne kSaNamAM verI mane, kaTTara verIne jIvanane AdhAra mAnavAno dekhAva kare. e dekhAva karavAnI mAyAvALI strInI bhayaMkaratAmAM zuM pUchavuM ? mAyA na hoya, saralatA hoya, te prathamanA be dethI. thatA nukazAnamAM ochAza hoI zake. mAyA bhaLI eTale salAmatI TaLI. A traNa deza chatAM, "vicAra" heya-"sArA narasAno vicAra hoya to te vAMdho na Ave. ceAthuM dUSaNa-mUkhapaNuM che. mUrkhane pahoMcAya ? are, mAne ke A cAreya dethI bacAya paNa pAMcamuM dUSaNa-atilobha che. gogo bhAvanA hoya, nirlobha dazA hoya te prathamanAM dUSaNe zuM kare? paNa A te lebhano cheDo ja nahi. strI eTale gharamAMthI gho, mA vagere vecIne paisA gAMThe bAMdhe ! AgaLa vadho ! dravyathI tathA bhAvathI apavitrapaNuM! chelluM dUSaNa-nidaDhapaNuM, je mahera najara hera hadayamAM dayA hoya te prathamanA doSo dabAI jAya. nirdayapaNuM e dene ziromaNi doSa. strI kevI nirdaya? piTamAM AvelAne pADatAM vAra na kare ! leke, lokettare strIo niMgha ! ziSya kahe cheH he svAmin ! duniyAmAM paNa kahevAya che ke - strIo doSanI khANa che, "nArI narakanI khANa che, Apa kayAM nathI jANatA ? kAMI huM ja kahuM chuM ema nathI. zAstrakAroe daSTAMte paNa ApyAM che. je prasiddha che. susAliya, sUryakAMtA kapilA, abhayA, napurapaMDitA tathA nAgazrInAM dIvAlane TilI hade nIca che te jaNAve che, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAI vyAkhyAna 145 ' eTaluM ja nahi, paNu amepi-baLatAo vAparAtIo, nacA, sacamAyA tamAM sthita patra, samajJALAdi goyamAM ! // // (maddAni 0 6 10??)huM gautama ! anaMtapApanI rAi ekaThI thAya che tyAre strIveda uDDayamAM Ave che. strI bhale nava mAsa garbhadhAraNa kare pazu nAma khApanuM...! lIlAmAM peAte sUe, ane bALakane sUkAmAM sUvADe pazu nAma bApanu ! ane bALaka meTu thaine kAMi avicArI kRtya kare te 'kayI mA bhAre sUI hatI' ema kahevAya. jema hiMdI lazkara game teTaluM parAkrama kare, are, mare bhale paNa jIta amukanI kahevAya. tema ahIM paNa nAma khApanuM, jaza bApane, doSane Topale mAne zira ! AvI strIne mATe he svAmin! A tame zu kaheA che?" duniyAnI kahevatamAM 'vaDhakaNI vahue dIkaro jaNye' kahevAya che, vaDhakaNA bhAIe dIkarA jaNyA' ema belAya che? * jamavAmAM jagaleA, mAra khAvAmAM bhagale !' jaza bhAIne, apajaza khAine. A rIte leAkaleAkeAttarathI ni Mdita strIne mAnAdi jaNAvA te ucita kaI rIte mAnavuM ? dAna, vAtsalya vagere tene mATe kema manAya ? ekAMte srIe nidha ja hAta tA ekeya strI mAkSe na jAta. have guru mahArAjA kahe cheH-bhAI! jo tAre AgamanAM vacanA mAnavAM hAya te zAMtathI sAMbhaLa prathama to eka ja prazna ke srIsiddha vadhAre ke puruSasiddha vadhAre ? jo strIsiddha vadhAre tA puruSathI strI caDhiyAtI mAnavI paDaze. he ziSya ! tuM jema kahe che tema ekAMte ja hAta tA te koI strI meAthe jAta ja nahi. te je strInA doSa kahyA te vAta ThIka che pazu ekAnte ema nathI. puruSomAM doSayukta kayAM AchA che? mAtra TUMkI najare zA mATe jue che? jarA dUra dUra najara kara ! itihAsa zuM kahe che? balirAjAne mAranAra koNa ? de'zaMe, madira tADanAra koNa ? alAuddIna khUnI, aura gajeba e badhA koNa ? vamAnanI A badhI dhAMdhala, vigraha puruSane AbhArI ke strIne ? akkhAI rAThoDa jevA mahAkara, nAstika, devagurune ThaganArA puruSA paNa kayAM nathI ? ghaNAya che. doSavALA temaja guNavALA puruSo tathA strIA ubhaya che. je zAstramAM dUSita nArIonAM dRSTAMta che, te ja zAstramAM guNavatI nArIonAM udAharaNA kayAM nathI? sulasA, revatI, kalAvatI, madanarekhA 10. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pa hiMmA daIna vagere zrAvikAo ke jene aneka vakhata zrI tIrtheze svaya' vakhANI che. tenAM dRSTAMte kema jotA nathI ? mATe ekAMta nathI. peAtAnI mAtA, kheta ke putrInI jema zrAvikAnuM paNa bahumAnapUrvaka vAtsalya karavuM joIe. mATIne mAtA, madhyamavayavALIne bena, nAnIne putrI jema gaNI, tevA vanapUva ka sanmAna karavu' samucita che. gharamAM jema mAtAdinA traNa prakAra che tema ahIM paNa traNa prakAre zrAvikAnuM vAtsalya karavu joIe. A rIte khIjuM kRtya karavu joie. trIjuM kRtya: yAtrA. aSTakAbhidhAmekAM, rathayAtrAmathAparAm / tRtIyAM tIrtha yAtrAM cetyAhuryAtrAM tridhA budhAH // 1 // (zrA0vi0 pR0163) 1 aSTAhnikAmahAtsava rUpa yAtrA. 2 rathayAtrA. ane 3 tI yAtrA, prathama prakAranI yAtrAmAM sava caityamAM aSTAhnikAmahAtsava karavA joIe. sava caityeAmAM pUjA, mahApUjA bhaNAvavI joie. camakaze nahi. paththara deva, paththara guru, paththara dhama thaI gayA che. nahi teA eka derAsare jhagajhagATa ane khIje derAsare bhI temAM phATa, pANI gaLe A badhu nabhe ? jinezvaradeva mAnyA hAya te Ama bane ? te te bhakti samAna hAya. e ja rIte gurumAM paNa samajavuM. amuka upAzrayamAM Ave te ja guru, anyathA naha. ema mAneA teA pachI paththara deva, paththara guru ema ja ne? paMcamahAvratadhArI sAdhu jyAM hoya tyAM guru mAnavA ja joI e. A upAzrayamAM ja pauSarSAda dha karavA, bIje nahui enA artha ? tAsa ke prathama yAtrAmAM sava caityamAM dhAmadhUmapUrNAMka aSTAddikAmahAtsava karaveA joie. bIjI yAtrA rathayAtrA che. te kumArapALa mahArAjAe je rIte karI, te rIte karavI joie. e paramADuMt mahArAjAe kevI rIte karI te graMthakAra jaNAve che. atra zudI AThame, ceAthe pahAre, mahA ThakurAithI, prathamathI ekaThA thayelA nAgarika lAkothI thatA 'jaya jaya' ghASaNA pUrNAMka, kevaLa seAnAnA ratha, jemAM zrIjinezvaradeva birAjamAna che te mahArAjAnA mahelathI kADhavAmAM AvyA. jenA hRdayamAM bhakti nathI athavA jee bhakti uDAvavA mAge che, tevAe te kahe che ne ke: 'bhagavAnane zI zAbhA ?" paNa ahIM te! kahe che: mAvaLa nivado ! kharI rIte Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhnikA vyAkhyAna 147 te A che. paNa atyAre thAya che temAM te nyUnatA che. bhagavAnanA alaMkAre kevA che? aMdara cAMdI upara senuM ! alaMkAra evA te pachI rathanI zI vAta! paMDamAM AvA alaMkAra paherAya che? have e ratha ke che? merUgirisadaza, senAnA moTA daMDa, dhajA, chatra, cAmarayukata e ratha atyaMta zebhAyamAna dekhAya che. zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA, puSpAdikathI pUjana thayelI. prabhujInI pratimAthI alaMkRta, upara jaNavyo te ratha mahAjane (zrIsaMghanA agragaNyo) zrI kumArapALa mahArAjane tyAM lAve che ke jyAMthI yAtrA nIkaLe che. ratha zI rIte cAle che? vAjiMtrothI dizAo zabdAyamAna thaI che, strIo jyAM nRtyAdi kare che, ane maMtrI, sAmaMto AgaLa cAlI rahyA che e ratha prathama to rAjAnA mahele jAya che. paramAt mahArAjA kumArapAla rathanI aMdara birAjamAna thayelI pratimAne suvarNAlaMkArAdithI pUje che, pite pUjA kare che, karAve che. vividha prakAre nATakAdi kare che ane karAve che. A rIte AkhI rAtrie rAtri jAgaraNa karavAmAM Ave che. savAre tyAMthI ratha AgaLa cAle che, siMhadvAre maMDapamAM rathane rAkhavAmAM Ave che. tyAM ratha rahe che. tyAM paNa mahArAjA pUjA karI pote ja vidhipUrvaka saMgha samakSa AratI utAre che. pachI hAthIothI joDAele te ratha AkhA nagaramAM AgaLa AgaLa cAle che, judA judA maMDape pUjanAdi thAya che. "the hAthe ja khIMcAya" evuM ekAnta naha. hAthe paNa khIMcAya, hAthI, vRSabhAdithI paNa vahana thAya. je je prakAre zAsananI unnati dekhAya, te prakAre tamAma thAya. duniyAmAM paNa koMgresanA netAnI gADI hAthe paNa kheMcAya che, vRSabha, ghoDA paNa vadhAre saMkhyAmAM joDavAmAM Ave che, (maMDapa paNa jevA tevA nahi, vizALa ke jethI manuSyo sArI saMkhyAmAM bhakita karI zake eTale te ratha dareka Dare jAya che, AthI dareka zerIne rahenArAone darzana, pUjanAdine parama lAbha maLe che. AnuM nAma rathayAtrA! trIjI yAtrA te tIrtha yAtrA ! zrI zatruMjaya, zrIraivatagiri, temaja jyAM jyAM tIrthaMkaradevanAM janma dIkSA, kevalajJAna ane nirvANa thayAM hoya tathA vihArabhUmi hoya te sthaLa ati zubhabhAvetpAdaka heI, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 patra mahimA darana bhavAdAMdhatAraka hAI tItha kahevAya che. ane te druzanAdi vizuddhinuM kAraNa che. jANanikkhamaNeya, titthayarANa mahANubhAvANaM / ittha kira jinavarANaM agADha, sAM hai. || (To 40 10 126) e kAraNathI vidhipUrNAMka tIyAtrA avazya kabdha che. Aje keTalAkanI dRSTie teA tI yAtrA tathA saMgha nakAmAM jaNAya che, paraMtu evA saghanA zatrue vicAra kare to khabara paDe ke saMgha kADhavApUrNAMkanI tI yAtrAthI gAme gAmanAM derAsaranAM darzana thAya, tyAMnA caityenI, tyAMnA sadhanI, tyAMnA anya sAmAjika kSetreAnI sthiti jaNAya, te saMbaMdhI ghaTatuM tarata thAya. jo saMghanI pravRtti na hoya te A kaI paNa prakAre khanI zake nahi. zrI siddhasena divAkara mahArAjAnA pratibeAdhathI zrI vikramarAjAe kADhelA zrI zatru MjayanA saMghanuM graMthakAra varNana kare che. temAM (te saMdhamAM 166 seAnAnAM derAsarA hatAM, 500 hAthIdAMta tathA caMdana (sukhaDa) vagerenAM derAsaro hatAM, cauda mukuTabaddha rAjAe hatA, zrIsiddhasenajI jemAM mukhya che te sahita pAMca hajAra AcAryA hatA, (vacce sabhAmAMthI Aje to Azare aDasaTha AcAryo che.') AcAya maDArAje jaNAvyu ke :- eTalI kamanazIkhI che ke ochA che." sIttera lAkha zrAvaka kuTuMbe hatA, eka Da, daza lAkha, nava hajAra gADAM hatAM, aDhAra lAkha gheADAe hatA,. 7600 hAthIe hatA, e ja rItie UMTa, peDIA vagere jANI levuM. zrI kumArapAla mahArAjAnA saMghamAM 1874 suvarNaratnamaya derAsare hatAM, AbhU sa MghapatinA saMghamAM 700 derAsarA hatAM, e saMghapatinI. yAtrAmAM khAra kroDa seAnaiyAnA vyaya thayA che. pethaDazAnA saMghamAM mAtra prathama tICdana vakhate agiyAra lAkha rUpiyA kharcavAmAM AvyA che. sAdhu pethaDazAnA saMghamAM bAvana derAsarA hatAM, sAtalAkha manuSyA hatA, tathA ma MtrIzvara vastupAlanI sADI bAra (125) yAtrA prasiddha che. A trIjI kRtya. ceAthu nRtya-snAtramaheAtsava, zaikSu Avazyaka vASirSIka kRtya snAtra mahAtsavanu che. vArSika nRtyanA artha mAM eka vAra' ema ahIM letA nahi. jaNAvavAmAM AvatAM agiyA kRtye samasta varSa daramyAna karavA ce!gya che, parantu Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAli% vyAkhyAna 149 zaktinA abhAve varSamAM eka vAra te karavuM ja joIe. derAsaramAM meTa snAtramotsava, (je kAyama karavA joIe) prativarSe jaghanya ekavAra jarUra kara joIe. itihAsanI vAta saMbhaLAya che ke sAdhu pethaDazAhe zrI giranAthajI tIrthanA snAtra mahatsava prasaMge pa6 (chappana) ghaDI senuM belI IndramALA paherI hatI. dhyAnamAM rAkhaje ke belI rivAja na nathI. zrI zatruMjaya tathA zrI giranArajI vacce eka moTo suvarNa dhvaja sAdhu pethaDazAhe ApyuM hatuM temanA putra jhaMjhaNazAhe jarIyAnane vaja Ape hate. A ethuM kRtya. pAMcamuM kRtra : deva-dravya-ddhi - deDa-drazya-vRddhi e pAcamuM kRtya che. devadravyanI vRddhi mATe prativarSa jaghanya eka vAra pabu mALA paheravAnuM kRtya Avazyaka che. keTalAkone A vAta naDi game. bhagavAnane A zuM ? paNa zebhA vinAnA derAmAM bhAvanA kevI raheze? deva-dravya vinA zabhA thAya? AkhA saMghanA pariNAmane vadhAranAra devadravyanI vRddhi e parama Avazyaka ktavya che. IndramALA agara bIjI mALAnI uchAmaNIthI devadravyanI vRddhi karavI joIe. eka vakhata zrI revatagirie kahetAMbarone tathA digambarane saMgha eka sAthe bhego thaI gaye, tIrthane aMge vivAda thaye te vakhate vRddhono nirNaya daye ke je belImAM vadhe tenuM tIrtha ! nirNaya paNa belIne AdhAre ! AthI belI rivAjane ke prabhAva hato te spaSTa che. te vakhate sAdhu pethaDazA zeThe pa6 (chapana) dhaDI sonuM belI tIrtha pitAnuM karyuM hatuM. pitAnuM eTale vetAMbara saMghanuM karyuM hatuM. dhaDI eTale daza zera. cAra dhaDI senuM to sAdhu pethaDazAhe yAcakone tIrtha prAtinI khuzAlImAM vaheMcyuM. A rIte vidhipUrvaka devadravyanI vRddhi karavI. ( 3 0 pR. 40 kao rU7-38). (ahIM AgaLa prasaMgane asarIne tAMbara ane digaMbaromAM jyAre digaMbaree "A tIrtha amAruM che." ema karyuM, tyAre bappabhaTTasUrithI pratibadhelA AmarAjAe giranAra jIno saMgha kADhaye ane tyAM AvyA. tyAra pachI rAjAe abhigraDa lIdho. mahinA sudhI digaMbare sAthe vAda cAlyuM. pachIthI "kinnatasenTasiri Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 pa` mahimA daIna e gAthA vaDe vAda pUrNa thayA ane tItha zvetAMbarAnuM phyuM. tyArapachI tItha ne laIne digabara ane zvetAMkharanI jinapUjAnA dviga MbarAnA deva nagna avasthAvALA ane zvetAMbarAnA deva acalikAvALA AvI rIte bheda karyo. tIrtha lAtvA digambara - zvetAmbarajinAcarnA nagnAvasthAJcalikAkaraNena vimeva: jhala:" (350 sa0 pR0 8) e pAMcamu' kRtya che. chaThThuM kRtya-mahApUjA, prativarSa caityAmAM, jinAlayeAmAM mahApUjA bhaNAvavI (jaghanye eka) e chaThThuM kRtya che. sAtamuM kRtya : rAtrijAgaraNa rAtrijAgaraNa e sAtamuM kRtya che. te tIdana prasaMge sadhamAM prathama tIrthaM daza ne, kalyANaka divase, gurunirvANAdi prasaMge zrI vItarAgadevanA guNagAna gAvApUrvaka, nRtyAdi karavApUrvaka bhakatyathe rAtrijAgaraNa karavuM e sAtamu kRtya che. Aryam' kRtya-zrutapUjA zrutabhakti, zrutapUjA e AThamu kRtya che, zrutapUjA rAja karavI joIe, zaktinA abhAve pratimAse, prativaSaeN jaghanyathI yathAzaktie eka vakhata paNa jarUra karavI joie. navamuM kRtya-udyApana. udyApana (ujamaNuM) e navamuM Avazyaka bya che. te zrI siddhacakrajInI ArAdhanA aMge, ekAdazI, paMcamI, reDiNI vagerenA tapane aMge, jJAna, darzana, cAritra vagerenA vividha prakAranA tapane aMge varSe varSe jaghanyathI eka eka udyApana avazya yathAvidhipUrvaka karavu joI e. tathA -- navapada - siddhacakraikAdazIpaMcamI rohiNIjJAnadarzanacAritrAdivividhatattattapaH saMbaMdhiSu udyApaneSu jaghanyato'pi ekaikamudyApanaM varSe varSe yathAvidhi kArya, yataH udyApanaM yattapasaH samarthane, taccaityamaulau kalazAdhiropaNam / phaloparopo'kSatapAtramastake, tAMbUladAna kRtabhojane pari ||1|| sarvatra zuklapacamyAdivividhatapasAmapi tattadupavAsAdisaMkhyayA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa? aSTAlikA vyAkhyAna nANakavartulikAnAlikeramodakAdinAnAvidhavastuDhaukanAdinA yathAzrutasaMpradAyamudyApanAni vidheyAnIti navama kRtyam // 9 // paraMparAne nahi mAnanArane jainazAsanamAM sthAna ja nathI. tAtparya ke tapa pUruM thayA pachI ujamaNuM karavuM joIe. derAsara kaLaza vagara bAMDuM lAge, tema udyApana vagaranuM tapa khAMDuM samajavuM. zAstra mujaba, paraMparA mujaba, tapa pramANe vidhAnAnusAra saMkhyAmAM caMdaravA vagere karavA, nANuM, vADA, thALI mUkavAM, nALiyera, mAdaka vagere vividha prakAre vastuo mUkavI. yAda rAkhajo ke paraMparA to sathaLe sthaLe varNavAyela che. paraMparAne nahi mAnanArane jainazAsanamAM sthAna ja nathI. dazamuM kRtya tIthaprabhAvanA. tIrtha prabhAvanA dazamuM kRtya che. varSamAM jaghanyathI ekavAra te te avazya karavuM joIe. zrI gurupravezamahotsava ghaNA ja ADaMbarathI karavo joIe, zrI saMghe gurumahArAjanI sanmukha jaIne yathAzaktie satkAra kare joIe. zrI aupatika sUtramAM praveza mahatsavane aMge keNika rAjAne adhikAra che, (vo sU0 rU0 thI rUrU), vaLI paradezI rAjAe, udAyanarAjAe, dazArNabhadra rAjAe zrIvIraparamAtmAne pravezamahatsava ADaMbarathI karyo che, tevI rIte gurupravezamahotsava, tIrthaprabhAvanAdi karavAM joIe. zrI dharmaghoSasUrijInA pravezotsavamAM sAdhu pethaDazAhe bahotera hajAra rUpiyAne vyaya karyo hate (sutarAnara chu. 20). keI kahe ke "zrI pUjaAdi te evA ThAThamATha karAve paNa saMvignA sAdhune aMge Ave pravezatsava ucita che?" ene aMge vyavahArabhASyamAM (30 2 0 802) tAsa 35minirikSai saMnina sAduagNe himaNA , sAyanasaMgha.tra sAre 5 6 : pratimAdhikAramAM jaNAve che ke jyAre sAdhu pratimA vahanakarI pUrI kare, e vAtanI je koIne khabara na paDe te pote jyAM ghaNuM yAcako bhamatA hoya te gAma kahevAya, tyAM AvIne paNa potAnAM darzana de. ATalAthI je kaI satkAra na kare te te "pote pratimA pUrNa karIne AvyA che evo saMdeza sAdhu athavA zrAvaka saMghane kahevarAve ane saMgha tyAMnA rAjA vagere adhikArI mAraphata praveza mahotsava karAve. vaLI je tema thavuM Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 dha mahimA darzana paNa zakaya na heAya tA zrIsadha pravezamahe!tsava kare. e zAsanAnnatine aMge A dazamuM kRtya che. agiyAramuM kRtyaH AleAyaNA. AlAyA e agiyAramuM kRtya che. ANA prasaMge prasa'ge levI joIe. tema na bane to prativarSe ekavAra avazya levI joIe. gurumahArAjA pAse AleAyaNA avazya levI joI e (Ava0mA010 236) anyatra kahyu` che keH jaMbUdIve je haMti paJcayA te caiva haMti hemassaM / dijjati sattakhitte, na chuTTae divasapacchittaM // 1 // jaMbUdI jA hujja vAluA tAu hUMti rayaNAI | dijjeti sattakhitte, na chuTTae divasapacchittaM // 2 // ja khUdvIpamAM je patA che, te tamAma seAnAnA thaI jAya ane te sAte kSetramAM dAnamAM devAmAM Ave te teTalA puNyathI paNa eka divasanA prAyazcittathI chUTAtuM nathI. jakhUdrIpamAM je retI che te ratnamaya thAya ane te sAte kSetramAM dAnamAM devAya to teTalA puNyathI paNu, eka divasanA prAyazcittathI chUTAtuM nathI. tethI AlecanA vinA ghaNA divaseAnAM pApathI zI rIte chUTAya ? ATalA mATe gurudattaprAyazcittane vidhipUrvaka karavAthI Atmazuddhi thAya che, bhAvanAnI zuddhi thAya che ne tethI dRDhaprahArInI jema tadna mekSa paNa meLavI zakAya che. dRDhaprahArI cAra cAra bhayaMkara hatyAnA karanAra hatA chatAM prAyazcitta yAge zuddha thai, taddabhava mukti gayela che. A agiyAra nRtyeA vArSika kRtya che. te karavA yogya che. jadhanyathI pratyeka kArya varSamAM eka vAra te avazyakaraNIya che. eka varSa thaI gayuM mATe patyuM ema nahiM paNa prativarSa karavAnAM che. kRtyAnyamUni prativatsaraM hi ye, zrAddhA vitanvaMti vivekasaMbhRtAH / nRtpuNyapuSTyA kRtinaH kRtArthinaH, te dyAM labhate prabhudharma rAgiNaH / / 1 / / zabdA :-vivekavALA evA je zrAvake A agiyAra kRtyone dareka varSa kare che, te prabhudhanA rAgI, kRtyane jANanArA ane kRtA thaelA zrAvake te mRtyunA puNyanI puSTithI svaga meLave che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAnikA pravacana-3 tRtIya dina-dezanA pauSadhopavAsa atha vahipu vauSadho de tyAda-zAstrakAra mahArAjA zrImAna vijayalamIsUri mahArAja bhavya jInA upakArane mATe upadezaprAsAda nAmanA granthane racatAM thakAM zrAvakanA bAravratane aMge kathana karyA pachI have jaNAve che ke sAmAyikAdi zikSAtra dhAraNa karyA hoya temaNe aMtamuhUrta, ke eka pahora Adi rAtri divasanI pravRtti te heya paNa lAgalagATa ArAdhavA mATe aSTAhnikAparva che. duSamakAla che ! pratimAna karyA vinA dIkSita na thaI zake tevo niyama nathI. je evo niyama mAnIe te jarA vicArI juo, eTale bhAga siddha thayo che tene asaMkhyAtamo bhAga dezavirati vinAne ja hoya che. "saMyamana tuna vRer" (mAthao hariogo rUdArU)te te meLa kema maLe? dezavirati vinA sarvavirati heya nahi evo niyama karAya nahi. cAritra sAthe paNa samyaktva hoya te keTalIka vakhata cAritra pahelAM paNa samyaktva hoya; te kahe, pelA niyame dezavirati kyAMthI hoya ? gaNudharAdikenI sthiti joIe to temane samyaktva sAthe cAritra prApta thayuM che. vacce dezavirati lIdhI nathI. AthI dezavirati vinA cAritra levuM te niyama nathI. zrI haribhadrasUrijI mahArAja kahe che ke - "duSamakAla che, temAM prathama dezavirati pachI pratimAna karIne sAdhupaNuM levuM joIe." AthI keTalAka kalpanAnA ghoDA deDAvanArAo evI vAta kare che ke sAdhupaNAnA abhyAsa mATe prathama dezaviratinI jarUra che. AgaLapAchaLane vicAra kare nahi, phAvatuM mAnavuM, na phAvatuM na mAnavuM tyAM zuM thAya ? zrI abhayadevasUrijI mahArAjane potAnA kahevA chatAM teo zuM kahe che, te kema jotA nathI ? pratimAo viccheda thaI che. ema kahevA taiyAra thAya che? abhyAsa eTale vAraMvAra tIvrapaNe karavAnI kiyA. pratimA vahevAnI hoya ke bhAvanA bhAvavAnI hoya, zuM hoya? Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 parva mahimA darzana vAraMvAra thatI pravRttine abhyAsa kahe che. evuM spaSTatA kathana che. paNa je zIMgaDe khAMDe ane pUMchaDe bAMDe che tene pakaDo kayAMthI ? zrI vijyasenasUrijI kahe che ke badhI pratimAvahana karavAnI che. pratimAne vahana karavAno niyama ( vidhAna) sAMbhaLI, "pratimA vinA sAdhupaNuM ja na hoya" evuM avaLuM lenArA hoya tene zo upAya? je e maharSione pratimAne A rIte niyama mAnya heta te te ATha varSanI dIkSA (2) vDhamasAi darivari nAma rameNu vikA (nijU0 30 22 jas ra67), (2) ramata mArabdha ane thaiffm yAvabAlo'trAbhidhIyate, sa kila garbhattho navamAsAn sAtirekAn gamayati, jAteo'pyaSTau varSANi yAvaddIkSAM na pratipadyate (pra0 sA0 pR0229) (3) eesi vayapamANa atR samAutti vIyarAehiM / bhaNiaM jahannagaM 7 (o S0 pR08), () sattaEAmu so (i o mAtra 8) temane mate mAnya heta ja nahi. pratimAnI mudata samajI lyo. prathama pratimA vahananI mudata eka mAsanI, bIjI pratimA vahananI mudata be mAsanI, trIjInI mudata traNa mAsanI, ema agiyAramInI mudata agiyAra mAsanI che. darekanI A mudata utkRSTa che, jaghanyathI darekanI mudata aMtarmuhUrtanI che. (rAmaM vArA) ATha varSanI mudata kenA mATe? adRInA parva divasanI ArAdhanA karanArA khuzIthI pratimAnI ArAdhanAno abhyAsamAM AvI jAya che. samyaktva, vrata, kAryotsarga, ane pauSadhadhAraNa karavA te ja pratimA aMtamuhUrtanI che ane samyaktva Adi daDha rAkhavA pahelA mAsamAM prathama samyaktvamAM je Agara hatA te baMdha. cAhe te thAo ! tevI rIte bIjI pratimA vahanamAM vratanA Aga baMdha. aMtamuhUrtanI jaghanya mudatanI pratimA hovAthI pratimA vahana nAme bAladIkSA kinArAo granthanA rahasyane samajyA ja nathI, agara kathanamAM raheluM rahasya jANyuM hoya te pramANuM nathI. manamAM lIdhuM ja nathI. anya dhamI hoya, jenAmAM zrAvaka kuLanA saMskAra na hoya, pUrva bhavanuM jene jAtismaraNajJAna na hoya tevAne mATe ATha varSe dezavirati Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhnikA vyAkhyAna 15 } sarva virtine| niyama che, yata- - dezataH sarvato vA // te sivAyanA bhATe. A niyama nathI. jo ema na heAya te te AThavaSa pahelAM sAmAyika nahi uccarAvAya. kevaLa upadezathI peAtAnI meLe dhama pAmavAnA hoya tevAne ATha varSanI aMdara dezivarati ke sa`virati na hAya. jene bhavAMtaranA kuLasaMskAra hoya tevAne ATha varSoMnI aMdara paNa dezaviratiAdi hAya. ATha varSanI muddata teA upadezanI asaranA pariNAmane age che. nAgaketorvirattau jAtismRtereva kAraNatA, tata eva tirazvAmapi deza - virati : yacca karmmagranthavRttyAdau varSASTakAdupari virati sambhavastadammeaupadezAdisAmagrayA : prAdhAnyakhyApako bAhulyAttathaiva pravRtte, anyathA'timuktakAdInAM varSapaTke sarvaviratirna ghaTate (yuktipra0 pR0 216) le bha na mAnavAmAM Ave to to ATha varSAMnI dharanA karAne ekAsaNAM, ane sAmAyikanI avidhi thaI jAya. pAMca cha vanA che|karAne pratikramaNa, AyaMbila ane ekAsaNAM karAvIe tene trAdi zI rIte manAya ? AhAratyAga rUpa pauSadha mAnavA paDaze. besaNu jUha pauSadha che. 1 , 1 natvA ntendrnaagendrmaulidyotitptkjm| vardhamAnaM jinaM vakSye, pravajyAyAM vayogatam ||1|| vihAya pApayeogAnAM vyApAraM gRhamedhina: / hiMsAparigrahotaM, saMsArAvarttasArakam ||2|| prakapeNAtmazamaidhiM zAzvataM jJAnadai mayam / janmavyAdhyantakAspRSTaM pratra - jyA vajanaM zubham ||3|| yugmam // tadyogya tu vayedvedhA jaghanyeotkR STabhedataH / Adya matatrayaM sUtre, matadvitayamantime ||4|| janmato sharea janmASTame punaH / anye garbhASTame, dIkSAM jaghanyAnmenire budhAH ||5|| matatrayaM sAmAmnAya, haribhadro munIzvaraH / vayomAnaM jaghanyenASTavarSANi jagau sphuTam ||6|| nizIthe paMcakalpe ca sArodvAre navarAH / varSAkAdadhovAlaM dIkSAyAM menire'nalam ||7|| UnADe nAsti cAritramityuktavA manakasya tu / dIkSAM mene'pavAdena, dattA zayyambhavena yA ||8|| tricatuyaNo hIno, madhyaH paccaSa 9 - Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 parva mahimA darzana vArSikaH / saptASTAbdika utkRSTa, evaM bAlasvidhA mataH // 9 // | (gAmAtra sU0) have pelI mAnyatAvALathI ADe divase te thaze nahi ! parva sivAya je upavAsa karaze te temanA hisAbe te DUbI jaze. (khatara!) sAmAyika vagere zikSAtra dhAraNa karanArAe ATalA mATe lAMbI mudatane AhAra, vyApAra, zarIrasaMskArane tyAga ane brahmacaryanuM pAlana, A badhuM karavArUpa pauSadha karI aAIva ArAdhavuM joIe. pauSadha zuM parva divase ja thAya ? e artha ucita nathI. reja karAya. pa avazya ! paryuSaNanI aThThAIne aMge pAMca kRtye jaNAvyAM. tenuM ArAdhana karanAre varasanuM saravaiyuM kADhavuM joIe. te saravaiyuM kADhavA mATe AkhA varSamAM kayAM kayAM kAryo karavA joIe, kayAM varjavAM joIe, temAM zuM thayuM ane zuM na thayuM te vicAravuM joIe, tethI gaI kAle vArSika 11 kRtye jaNAvyAM. tyArabAda madhane adhikAra bAravratanA adhikAramAM Ave tethI paryuSaNa parvamAM pauSadha karI vizeSathI ArAdhanA karavAnI jarUrI che. parvadivase padhadha karavo ema kahevAne badale "parva divasamAM paSadha cheDe nahi" ema zAthI kahevAmAM Ave che ? zAsanA vAkayone avaLe artha karanArAone aMge zAstrakArone sAvacetI rAkhavI paDe che. "parva divase piSadha kare" ema kahe che jene dharma kayA uDAvavI hoya te tarata kahI de "parva vinAnA divase paidha kare nahi." ATalA mATe zAstro kahe che ke, "parva divase pauSadha cheDazo nahi. eno artha ema ke "pauSadha kare te ja paNa parva divase te karyA vinA na ja rahetA." A pramANe sAvacetIpUrvakanA nathI pelAne bolAvavAne vakhata nathI. evA bicArAone prakArano paNa khyAla nathI. zAstromAM tenuM nirUpaNa cAlyuM, pachI kayAre zrenDaNa karelAM kayAM sudhI rahe te jaNAvyuM. eka vakhata grahaNa karyA hoya te aNu yAjajIva cAle te sAdhAraNa maryAdA che, tene adhikAra na samajatAM grahaNa maryAdAmAM gayA ? Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhnikA vyAkhyAna 157. kayAM sudhI dhAraNa karAya te prakaraNa cheDI grahaNa kayAM sudhI thAya tema lIdhu'! guNavratA yAvajrajIva paNa hAya. ( paMcANuvyayAi tinni guNavvayAI AvakahiyAi TI0 - paMcANutratAni pratipAdita svarUpANi trINi guNavratAni uktalakSaNAnyeva ' yAvatkathi kAnI' ti sadgRhItAni yAvajjIvamapi bhAvanIyAni, Ava0 hari g0 838-831), zikSAtratemAM e bhAga pADayA : sAmAyika tathA dezAvagAzika e eka bhAga tathA pauSadha ane a.thasa vibhAga e khInne bhAga. sAmAyika rAja vAra vAra uccArAya, eka divasamAM anekavAra, vAra vAra tenu uccAraNa thAya. pauSadha ane atithisa vibhAga te AkhA divasa niyamita. pauSadha pahAra ke e paheArane levA mAge teA na levAya. e ghaDIne pauSadha na uccarAvAya. sAmAyika e ghaDInuM hAya. upavAsa, AyaMbila, nIvI, ekAsaNu', besaNuM ghaDI be ghaDInAM nahi thAya. dezAvagAzikamAM jeTaluM paccakkhANu karavuM haze, teTalu thaze. pauSadha te AkhA divasanA niyamita ja hAya cattAra sivAyArM riyA, TIoSasthIti saMkhyA 'zikSA padavratAnI' tizikSA - abhyAsastasya padAni - sthAnAni tAnyevavratAni zikSA padavratAni, ' itvarANIti tatra pratidivasAnuSTheye sAmAyikadezAvaka zike puna: punaruccArye iti bhAvanA pauSadhopavAsA. tithisa vibhAgau tu pratiniyata divasAnuSTheyauna prtidivsaacrnniiyaaviti| : aAiMthasa vibhAgavALAthI, * e ghaDImAM sAdhu Ave te bhale, niha teA khAi laiza,' ema na dharAya. kriyA vimukhA ' pratiniyata'nA a pa pharI nAkhe che! te tene atha 'pa nuM (panuM ja) anuSThAna' ema kare che. evAonA mate pa sivAyanA divase vaheArAvanArA durgAMtie jaze ema kharU? evAenA mate te pa divasa sivAya atithisa vibhAga na karAya. divase pauSadha le ane sAMjanA pAratI vakhate * pauSadha pArU" ema pUche te pelAenA mate te 'punevi kAyanTe' na kahevAya. kemake pachI pavadvivasa karyAM che? A kAraNathI zAstrakAro sAvacetIpUrvaka nevu pauSadha na devIH baudha na cheDavA,' ema kahe che : divase. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 parva mahimA darzana ye pauSadhopavAsena, tiSThati prvvaasre| aMtima iva (yatho dAyana) ifpaMcAtte dimsfu fI zA (jeo upara jaNAvyA mujaba parvanA divasemAM pauSadha aMgIkAra karavA vaDe karIne rahe che teo gRhastha chatAM paNa aMtima rAjarSi udAyananI mAphaka dhanya che.) udAyana rAjAnuM aMtimarAjaSipaNuM udAyana rAjA aMtima sarjarSi che te vAta cUrNikAra mahArAja spaSTa zabdomAM jaNAve che. abhayakumAra bhagavAnane pUche che ke "he bhagavan! chellA rAjarSi koNa? tyAre bhagavAna uttara Ape che ke "udAyana" ATale ja uttara ApIne bhagavAne te vAta baMdha na karI paNa pAchuM jaNAvI dIdhuM ke AnAthI AgaLa arthAt udAyana rAjAnA pachI mukuTabaddha rAjA koI pratrajita naDui thAya, "jhama vira nA pucchati-ko apacchimo rAyarisitti ? sAmiNA bhaNitaM-udAyaNo, ato vadramA ja pathati" (Ava) gu. mA. 2 y0 272). AvI rIte abhayakumAra pUche che tenuM kAraNa e ja ke rAja maLe yA na maLe paNa saMyama te levuM ja joIe. je huM rAja lauM to dIkSA laI zakIza ke nahi e nirNaya karavAne temane jarUrI hatuM, tethI bhagavAnanI pAse prazna karIne nirNaya karyo ke aMtima rAjarSi udAyana ja che. te udAyana rAjA aMtima rAjarSi kevI rIte thayA te lekamAM jaNAvele saMbaMdha A pramANe - ArAdhe te ArAdhaka ! udAyana rAjarSi zatrunA dezamAM paDAva nAkhIne paDelA, (maMda2mAM paDelA) paNa parva devase pauSadhamAM rahIne ArAdhana kare tenI AgaLa tamArI upAdhi kaI gaNatarImAM ! ce Are ke pAMcame AroH ArAdhe te ArAdhaka ane te ja bhAgyazALI ! anumodana karavA lAyakamAM bIjA doSe cha aaN anumodanIya pravRttinI anumodanA thAya che. ema gRhastha te vidyArikamAM DUbelA ja chIe ne ! chatAM dhanyavAda apAya che ne ! dunyavI vyavahAramAM eka rakama jUThI lakhelI hoya tevAne dhanyavAda nathI maLatuM, to parva devasa vinA badhA divase karma baMdhanamAM rahe chatAM tevA ne dhanyavAda? mahAnubhAva! je hisAbanI vAta karI te sAdhupaNunI vAta che. emAM aDhAraDanArasaMgamAM eka paNa Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAphrikA vyAkhyAna 159 tUTavu na joie. dhULIyA vidyAthI e ekaDA sIdhA kare eTale mAbApane doDha zera leAhI caDhI jAya. ahIM paNa pa` ArAdhavAnI, meAkSa meLavavAnI, karAkavAnI buddhi thAya te dhanyabhAgyanI nizAnI che. mUrkhAI mATe mAbApane lehI nathI caDhatu. paNa zikSaNane aMge leAhI caDhe che. jyAre jIvane dharma parva ArAdhavAnI buddhi thai, kAM rokavAnI tathA meAkSa meLavavAnI je buddhi thaI, te dhanyabhAgyanI nizAnI. mUrkhatAne aMge bALaka mATe mAkhApane leAhI nathI cahetu paNa AvaDatane aMge caDhe che. AMkaDAmAM mIMDAM ke lITA kADhayA kare tethI mAbApa khuzI nathI thatA, paraMtu ekaDA jyAre bALakane AvaDe ke mAbApa khuzakhuza ! kemake pachI mAmApane khAtrI thAya ke have karA AgaLa vadhaze. zAstrakAranI paNa e ja dRSTi che ke jIva aMze paNa ArAdhatA thAya te tenA mAga khullA, ane tethI zAstrakArAne DhaDha zera leAhI caDhe arthAt pramAdabhAvanA thAya. e prameAdabhAvanAnA viSaya thayeA. eka paNa vrata ArAdhanAra paNa ATha bhavamAM mekSa pAmI zake; gRhastha (Avata ni0 86) te gRhasthAzramane aMge AraMbha, samAraMbha tathA viSayakaSAyamAM DUbelA che chatAM patuM sAdhya thayuM' tethI bhAgyazALI gaNAya. udAyanarASinuM vRtAnta kumArana`di tathA nAgilanuM vRtAnta. caMpA aNagaseNo, paMcacchara thera NayaNa dubha valate / viha pAsa gayaNa sAvaga, iMgiNi uvavAya maMdire || 573 || bohaNa paDimodAyaNa, pabhAva uppAda devadattade | maraNuvavAte tAvasa, NayaNaM taha bhIsaNA samaNA // 574 || gaMdhAragirI devaya, parimAguliyAgilANa paDiyaraNaM / pajjoharaNa pukkhara, raNaM gahaNeNAmao savaNaH || 5785 // (nizI 40 20) siMdhu sauvIradeze vItabhaya (bherA) meTu zahera che. tyAM udAyanarAjA che, tene prabhAvatI nAme paTarANI che. temane agni kuMvara che. kezI nAmanA bhANeja paNa che. A vAta ahIM rAkhIe. khIjo saMbaMdha zrI jIvitasvAmInI pratimAne che, jenI sAthe rAjA caDapradyotananI vAtane saMbaMdha saMkaLAyelA che. vaLI caMpAnagarImAM (bhAgalapura) kumArana Mde nAmane Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 parva mahimA darzane eka senI che. je janmathI ja strIlaMpaTa che, keI rUpALI kanyA tenA zravaNamAM, tenI jANamAM Ave ke te teNInA bApane 500 sonaiyA Apate ane grahaNa karato. A rIte tene 500 strIo chete tamAma strIone te eka thaMbhIyA mahelamAM rAkhe che. eka thaMbhIe mahela eTale eka staMbha, eka dvAra tyAM bIjo pharakI zake nahi, AvI jaI zake nahi. ane staMbhanA andaranA pagathiyAmAMthI utaravAnuM. kumAranaMdine nAgila nAmane eka zrAvaka mitra che. paMcazaila dvIpane adhipati vyaMtaradeva ha. devane hAsApraDAsA nAme be devIo hatI. te deva 3. devatAmAM vyaMtaranI jAti halakI gaNAya. e devIoe vicAryuM, akakalanA AMdhaLA vagara ApaNA paMjAmAM ke Inahi Ave! hAsAprahAsAne have koI deva utpanna thAya tenI jarUra hatI. kAmAMdhe sarvakAlamAM aMdha hoya che. teo kadI kaMI ja joI zakatA nathI. "A keNa che, mAruM zuM thaze e kaMI paNa vicAra kAmAMdhane Avate nathI. tevA kAmAMdha sonIne joIne devIo tyAM AvI. sonI te devIone vaLagavA de. pULAnI lAlace lAkaDe baMdhAyelA pULAnI pAchaLa vAcharaDuM, pULAne nahi pAmavA chatAM sAme gAma sudhI jAya che ne ! hAsAprahAsA meLavavAnI nIne lAgelI tAlAvelI ! strIone cAra ghaNuM kAma bhale hoya chatAM mukhe prArthanA strIne na hoya. lAkaDAne agni jabare paNa saLagatAM vAra lAge. ghAsanA agnine saLagatAM vAra lAge nahi, ane jaladI olavAI paNa jAya. pelI hAsaprahAsA te nathI belatI tyAre enI belyo : "tema koNa che? ahIM zA mATe AvI che ?' jo ke te vyaMtarIone garaja hatI te mATe te chatAM, ghAsa prathama saLage. kAmazAstranA niyamAnusAra, prathama puruSa prArthe te mujaba, senI be. jyAre senIe pUchayuM tyAre hAsAprahAsA uttara Ape che, sUcaka zabdo bole che. sanIe spaSTatayA kAmanI mAgaNI karI eTale pelI vyaMtarIo te Toce caDI, ane uparathI upara hAtha rAkhavAnI Dhabe bolIH "amAre kayAM nA che ! tamArA mATe te ame AvyAM chIe. ahIM kAMI na vaLe. tArI IcchA heya te paMcazaile Avaje. tyAM ApaNe samAgama thaze." hAsAprahAsAe saMketa Ape. have kAmIne kAMI bAkI rahe? Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna 161 hiMsAdikane paDakhe caDhatAM hajI bacAya paNa kAmane paDakhe caDhatAM na bacAya. sonIne manathI prazno te thayA ke, ahIM kema nahIM? tyAM kema AvavuM ? vagere kAmIone Atura karanArI strIo adhI vAte uThI jAya evI ratinipuNarAmAonI kalA che. kAmIo potAnI kAmecchA paritRpta karavA zarIrane, kuTuMbane, dhanane, kahe ke sarvasvane hame che, kazA tarapha jotA nathI. rAjA rAvaNanuM daSTAMta jagaprasiddha che. tethI zAstrakAre kAmane paDakhe paNa caDhavAnI nA kahe che. teo kahe che ke hiMsAdikane paDakhe caDhaze te bacaze paNa kAmane paDakhe caDhelA nahi bace. koDa sonaiyA | sonIne te have paMcazailadvIpe javAnI tAlAvelI lAgI, paNa tyAM javuM zI rIte ? teNe rAjAne sonaiyAnA thALanuM bheguM karI pitAnI IcchA jaNAvI ke mAre paMcauladvIpe javuM che, Apa prajAne jANa kare ke je koI mane tyAM laI jaze tene huM koDasaunaiyA ApIza." gAmamAM rAjAe tevo paDaho vagaDAvya, tevI uddagheSaNa karAvI ke kumAranaMdi senIne je kaMI paMcazailadvIpe laI jaze tene te tenI koDa sonaiyA Apaze." eka buTTA anubhavI tathA lemiyA khalAsI-vahANavaTIe te pahe jhIle. AvI bAbatamAM bharese jAya te bhAna bhUlele gaNAya, eTale teNe koDasonIyA prathama ja mAgyA. vepArI hoya te AgaLa pAchaLano vicAra kare ke "koDase naiyA ApuM te kharo paNa A mane pahoMcADaze ke nahi?" sonI te kAmAMdha hate "vAmAM naiva ghAti' tene kazo vicAra hoya ja nahi. teNe te turata koDa sonaiyA gaNI dIdhA. vRddha khalAsIe vahANa taiyAra karyuM. kumAranaMdi te vahANumAM beThe. navI' lAvanArA "jUnIne vicAra kare che? pelI pAMcase strIone te ghera rotI rAkhI, tenuM zuM thaze tene vicAra teNe na karyo. Aje paNa "navI lAvanArA jUnIne vicAra paNa nathI karatA. senIbhAI te sapaDAyA ! vahANa cAlyuM. dariyAmAM jema vahANa nAcatuM tema kAmAMdha kumAranaMdi paNa manathI vividha vividha kAmecchAmAM nRtya karate hato. dariyAmAM ghaNe dUra gayA pachI eka vRkSa tarapha AMgaLI karI khalAsI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16ra parva mahimA darzana belyoH "samudranA kAMThe je vaDa dekhAya che, te beTa dvIpa)nA pahADamAM thayela vaDa che, jyAre A vahANa te vaTavRkSa taLethI pasAra thAya te vakhate tene pakaDI leje, vaLagaje ane rAtre ahIM bhAraMDapakSI Avaze, sUI jaze, tene paga sAthe tArA deDane bAMdhaje? tenI sAthe tuM paNa savAre paMcala jaI zakIza." ke dhaMdha! kroDa sonaiyA lenAre vaDane vaLagavAnuM kahe che ane bhAraMDano havAlo Ape che! kAmAMdhane zuM !ene te svarga pratyakSa dekhAya che ! pelA khalAsIo sAthe sAthe bhayanuM bhUMgaLuM paNa vagADyuM ke jo tuM vale nahi vaLage to A vahANa moTA AvartamAM bhAMgI javAnuM che, tethI tArA bAra vAgI javAnA che. tenI bhAI te sapaDAyA ! saLagI maravuM paDaze ! e kumAranaMdi sonI, pAMcaseM, pAMcaseM strIo ghera vidyamAna chatAM hAsApravAsAne meLavavA khAtara vaDale vaLagyo ! khalAsI khoTa hete e vAta kharI paNa kAmAMdhanI dazA kaI te vicAre! te sonI rAtre bhAraMDapaMkhInA page baMdhAye, tenA uDDayana sAthe te paNa uDayo ane tyAM pahoMce. e dvIpa hata mATe have kayAM javuM ema te mUMjhAvA lAge paNa hAsaprahAsAe tene je ane pratyakSa thaI. sonIe naphaTapaNe bheganI prArthanA karI. pelI hAsaprahAsAe te sApha saMbhaLAvyuM: "A zarIrathI amArI sAthe samAgama na thAya. tAre kAmabhoganI IcchA hoya te saLagI maravuM paDaze. agnimAM praveza kare, maratI vakhate amAruM dhyAna dharavuM, amArA svAmI thavAnuM niyANuM karavuM. jethI paMcaulane mAlika thaIza tethI ame tArI sAthe kAma bhoga bhogavIzuM. amArA mAlikanA sthAne je Ave te amAro svAmI!" have zuM thAya? baLavuM pAlave? zrAvaka mitrane upadeza. | sonInI zI dazA? khalAsI ahIM lAvyA paNa ahIMthI caMpAe keNa laI jAya ? hAsAprahAsAe tene upADIne caMpAmAM mUke. sanInA kroDa soniyA gayA, zaheramAM AbarU gumAvI, pAMcaso strIonI pratIti khAI! kAmathI viDaMbita hoya te koDemAM phajeta thAya temAM navAI nathI? vIjaLInA jhabakArAnI asara AMkhane kevI thAya che? sonI paNa hAsAkhaDAsAnA zarIrane joIne mUMjhAye hatuM. have teNe agnimAM baLI maravAnuM nakakI karyuM. gadheDe drAkSa khAI jAya temAM vaTemArganuM kAMI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna 163 jatuM nathI paNa ucita na lAge, tema A kumAranaMdi agnimAM baLI mare, niyANuM kare, paMcazele jAya temAM koIne harakata nathI, paNa dayALa zrAvakane te rUcatuM nathI. zrAvakono te ekAMta siddhAMta che keH mA kASIt ke.'pi pApAni, mA ca bhUt ko'pi duHkhita : / mucyatAM jagadapyeSA matimaitrI nigadyate // 9 // (yo0 zA0 pra0 4 zle0 118) ("kaI pApa na karo, kaI jIva duHkhI na thAo AvI ja bhAvanA zrAvakanI hoya.) kumAranaMdinA nAgila nAmanA zrAvaka mitrane enI dayA AvI, tethI te tene kahevA lAgyA, "kAma vikAra vaza thaI, strI mATe baLI maravuM te tane zobhatuM nathI, tAre lIdhe mane lAMchana lAge che, huM tAre nitra, tuM mArA mitra, tethI mitro ane bIjAo mane upAlaMbha Apaze mATe tAre Ama karavuM nanDi." uMdara pratye deDatI bilADIne rokavA kadI dvAra baMdha karIe te tethI bilADI na jAya? te te bIje dvArathI javAnI! cera keTavAlane joIne pAcho phare paNa lapaTo te duniyAne taNakhalA samAna gaNe che. te sanIe mitranuM kahyuM mAnyuM nahi ane teNe azcinuM zaraNa karyuM, paNa zrAvakanI sobatanI kAMIka asara to thAyane! AgnamAM baLI muo paNa cittadhairyanA kAraNe te niyANuM karIne paMcazailadvIpane mAlika thaye. nAgile karelI ArAdhanA. je manuSya dekhate hoya tene vastunuM svarUpa khyAlamAM Ave, aMdhane tene khyAla Avato nathI. pitAnA senI mitranI A dazA joI, jagatanI vicitratA vicArI, kAmanA keraDAnuM kAtIlapaNuM lakSamAM laI nAgila zrAvaka pitAnA AtmAne aMge vicAravA lAgyAH "mArI paNa A dazA kAM na thAya? je bakare kasAIne ghera baMdhAyela che teno vAra be dvivasa vaheluM ke meDe AvavA te khare ja! kasAIvADethI chaTakavuM joIe. kumAranaMdine vRtAnta dekhI tene vairAgya AvyuM ane teNe dIkSA lIdhI, ArAdhI ane pite bAramA devaleke devatA thayA. hAsADAsAnAM mAdaLIyAM keTe vaLagyAM! be mitranI A rIte bhinnabhinna gati thaI. zrAvaka bArame devaloke devatA thayo ane tenI viSayanI viDaMbanAmAM athaDAyeH bAramA devaleke pahoMcele ja, te deva naMdIzvaradvIpa yAtrA karavA jAya che. temanI Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 parva mahimA darzana AgaLa hAsAprahAsA gAvA cAlI, te vyaMtaradevIe pitAnA svAmIne, paMcazelanA mAlikane, navIna thayelA devane, sonInA jIvane, kahevA lAgI "he svAmina" paDaha (DhAla) vagADo! sanInA jIvane abhimAna AvyuM ke "huM vaLI Dhola vagADuM ! alabatta! paMcazailadvIpane te mAlika khare, parantu uparI devatA pAse te gulAma ja ! te Dhola vagADavAnI AnAkAnI karavA lAgyo paNa pApane udaya kene choDe ? e Dhola ja ene gaLe jaIne vaLage! Dhola gaLAmAM jaIne bharAye pachI hAsAprahAsA bolIH "svAmina ! A te kulano rivAja che, temAM zaramAvAnuM zAnuM ! vagADe ! vagADo! Dhela gaLe vaLagyo ane devIone hukama thaye pachI kAMI chUTake thAya ? hAsAprahAsA gAvA lAgI, nRtya karavA lAgI ane vidyummAlI deva (kAmAMdha sanIne jIva) DhelakI bajAvavA lAgyo. A rIte ene uparI devatAnI AgaLa Dhela vagADatAM cAlavuM paDe che. duniyAmAM kahevAya che ke miyAM mahAdevane meLa na maLe paNa relvenI musApharImAM te bheTo thAya che ane meLa maLe che ! te rIte naMdIzvaranI yAtrA prasaMge vaimAnikadevane tathA vidyumbhAlIne meLa maLI gaye. tIrthayAtrAmAM paMjAbanA, gujarAtanA badhAya maLene ! bAramA devaleke utpanna thayele deva te yAtrAe jatA hatAH tamAzAne teDuM hoya? nahi ! je teNe DhelanI AnAkAnI na karI hatI ane sIdhe sIdhe va hota te te kaIne kaMI jANa na thAta paNa pote ja coLIne cIkaNuM karyuM. bhIMDAmAM pANI paDe to jema halAvo tema cIkAza vadhe. vighanmAlIe paNa ceLIne cIkaNuM karyuM. "nA! nA !" kaheto gayo eTale nagAruM vagADavA mATenA "nA nA nagArAe badhA devane jagADyA. devane thayuM, che zuM ! nAgilanA jIva (deva)ne paNa ema thayuM. teNe upaga mUkyo te tene jaNAyuM ke "aho ! A te kumAranaMdi ?' senuM saune joIe che paNa lAlaceLa tapAvelI lagaDI 1 levA keI taiyAra nathI. teNe paricaya ApI vinmAlIne te vaimAnikadevatAe vastusthiti jaNAvI. dayAnuM svarUpa barAbara samajavuM joIe. dayAmAMthI dADa Ubho na joIe. bhasmarogathI daradI khAvA mAge tyAM bhUkha nathI, paNa vyAdhi che. chokarAnA hita mATe, snAnAdi karAvatAM cheka ADe Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna 165 thAya te tene be cAra dhela mAratAM bayAMnI kera vAgI jAya, chekare rUe, te dhyAnamAM mUkhe mAtA le. nAgila zrAvakane jIva vaimAnika devatA tevI keTine nathI. sonuM badhAne joIe che paNa lAlaceLa tapAvelI lagaDI levA koI taiyAra nathI, tyAM hAtha dharavA koI taiyAra nathI tema kalyANanAM vAkya duniyAne joIe che paNa vacananA agnithI tapAvIne ApavA mAge te koI te grahaNa karavA taiyAra nathI. svayaM bhagavAne tIvradharmAnurAgI keNikane kahyuM tenI asara thaI ? hAthakaMkaNane ArasInI zI jarUra? " vijaLI camake ke dhAraNA dhULamAM maLe-te vakhate AMkha ughADI rahevA na pAme. bAramA devalokano devatA AvIne Ubho rahe tyAM bicArA vidyummAlInI zI guMjAza! vaimAnikadeve te paricaya Ape, hita vacana kahyAM chatAM jyAM sannipAta thaye hoya tyAM pAchalI vAtane ke hitavacanane keNa sAMbhaLe? te vaimAnika deva vastune pratyakSa karIne kahe che ke -hi bhadra ! tuM sanInA bhavamAM kAmAnya thaye te joIle tArI dazA, ane te bhavanI tArI kAmavivaza hAlata joIne mane vairAgya thaye, meM dIkSA lIdhI te mane je phaLa maLyuM te paNa tArI sAme pratyakSa che. dharmanuM phaLa nihALI le! hAtha kaMkaNane ArasInI jarUra hatI nathI." dAno duzmana sAre te dAnA dastanI zI vAta ! vepAranI khoTa vicakSaNa vepArI jANe te saLagI jAya ! vinmAlIne to AkhA zarIre vijaLIne AMcaka lAge. e kahevA lAge : "he mitra! have huM zuM karuM? mAruM zuM thAya ?" duniyAmAM kahevata che ke, dAno duzmana sAre ! dAne duzmana sAre gaNAya te A te dAne dasta pachI pUchavuM zuM ! have nAgilane jIva (te deva)AnA hitArthe zuM batAvavuM te vicAravA lAgyuM. "vahune sAsu thavAnuM game paNa reja sAsunI jema mAM besADe te na game. ema eka divasa na naze. sanInA jIvanI A sthiti ! A sthitie paNa gUMcamAMthI gADuM te kADhavuM joIe. kavi tasvAminI mUrtinI utpatti. A samaya daramyAna devAdhideva bhagavAna zrImaDAvIradeva citrazALAmAM Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 parva mahimA darzana kAyotsarga dhyAne rahelA hatA. vaimAnikadeva te vinmAlIne bhagavAnanI (gRhasthapaNAmAM) mUrti karavAnuM kahe che ane kahe che ke tethI tene bodhi utpana thaze. nAgilanA jIvanuM te pratyakSa camatkAravALuM, hitakara, suMdara vacana vinmAlIe aMgIkAra karyuM. citrazALAmAM kAussagga dhyAne rahelA bhagavAnane teNe joyAH jeIne gazIrSacaMdana lAvI alaMkArayukta eka mUrti karI, kapilakevalI pAse pratiSThA karAvI ane pratimA peTImAM sthApana karI. pratimAno prabhAva te vakhate vahANane vepArI dariyAmAM utpAtane kAraNe aTavA hato ane vAta karatAM cha mAsa nIkaLI gayA hatA. deve teNe joye, ane tenI pIDA saMharIne peTI ApI, ane kahyuM ke tuM merA nagare laI jaje, udgheSaNA karaje ke, "A paramAtmAnI pratimA jene levI heya te le." pratimAnA prabhAve dariye zAMta thayo ane te vepArI bherAnagare pahoMce. ughASaNa sAMbhaLIne ghaNuM brAhmaNo, tApase vagere AvyA ane sau potapotAnA ISTadevane yAda karI peTI ughADavA mathe che parantu piTI ughaDatI nathI. ema karatAM karatAM madhyAhna thaye. -prabhAvatI rANIe peTI ughADI, pratimAne 2AjamahAlayanA caityamAM sthApe che. lekanI medanI pArAvAra che. rAjA paNa tyAM ja sthita thayela che. bAra vAgyA, mahelamAM rAjA padhAryA nahi, bhejanane samaya ullaMghana thavA lAge eTale rANIe thAkIne dAsIne teDavA mokalI. rAjA kahe che rANIne atyAre khAvAnuM sUjhe che paNa ahIM to A hAlata che. je ahIMthI jarAka khasuM to dhaDAdhaDa thaI jAya ! atyAre mArAthI ahIMthI khasI zakAya tema nathI." dAsIe jaIne rANIne vAta karI. rANuM prabhAvatI, te parama zrAddhavarya ceDAmahArAjAnI kuMvarI hatI. te potAnA manathI vicAravA lAgI, "A leke paramAtmAnA vAstavika svarUpane jANatA nathI ane tevAothI bAra bAra kalAka te zuM paNa teTalA divaso vItI jAya to paNa peTI ughaDavAnI nathI." prabhAvatI rANI pate jAte tyAM AvI siMdhasauvIra be deze jayAM ekaThAM thAya che evA bherAnagaranA rAjA ke jenA tAbAmAM (rAjyamAM) 363 zahero che, tevA rAjAnI paTarANa A prasaMge, devAdhidevanI A mUrtinA prasaMge jamAnAmAMthI piote jAte Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAI vyAkhyAna 167 bahAra nIkaLIne tyAM Ave che. tyAM AvavAmAM te leza paNa saMkeca pAmatI nathI. pote te peTIne caMdana vagerethI pUjIne stuti karatAM bole che: prAtihAryASTakopeta, prAstarAgadidUSaNa : / deyAnme darzana devAdhidevo'hasrikAlavit // 1 // . (ADa mahAprAtihArya sahita, rAgAdi duSaNane nAza karanAra, traNa kalane jANanArA devAdhideva zrI arihaMtabhagavAna amane darzana Apo!) peTImAMthI bhagavAnanI mUrti svayama bahAra AvI. rANIe e ja mUrtine rAjadarabAranA cityamAM sthApanA karI. rANI traNeya kAla bhagavAnanI pUjA kare che. mUrtipUjAne aMge zAstramAM AvAM spaSTa vRttAnta che. te na mAne tene keNa manAvI zake? dravyapUjAne niSedha karanArA zAnathI virUddha che. dravyapUjAne niSedha karanArAo zAsanathI virUddha che. TUMDhIAmAM to zuM strI ke puruSa, bane mATe mUrtipUjAne niSedha che. ' kharatare strIne pUjAne viSedha kare che. digambaro kAraNane svIkArI kAryanI (mekSanI) "nA" kahe che. 3 sevAo mATe 'dravyapUjA' zabda vAparyo che. rANI dravyapUjA karI harSamAM AvIne bhagavAnanI AgaLa nATaka kare che. (1. satyArtha caMdrArthaka nAma granthaH-meM se likhatI hai ki mUti pUjanameM, paTkAyAraMbhAdi doSa hai (pR0 118), aura o 7 seM aura dUsarA baDA doSa mithyAtvakA hai| kayoMki jaDakA cetana mAnakara mastaka jUkAnA, yaha mithyA hai. (pR0 120) // 2. saMbhavai akAle'vihu kusumaM mahilANa teNa devANaM / pUAI ahigAro na ovao muttanidivo // 1 // na chirviti jahA dehaM osaraNe bhAvajiNavariMdANaM / taha tappaDimaMpi sayA pUaMti na saDDhanArIo // 2 // " ityAdi jinadattamUrikRtasya kulakasya jinakuzalasUrikRtAyAM vRttau, 2 evaM duNhavi dakakho khamaNo niameNa jeNa jiNapUA / muttiuvAo bhaNio0 (pra0 pa0 pR0 366) 4 saMkIrNaiSA svarUpeNa cAlmAvaritA (akha0 rU0 ri0 0 8). Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 parva mahimA darzana rANI prabhAvatInI sAvacetI. eka vakhata rAjArANuM gItanRtyAdi kare che tevAmAM rAjAe rANInuM kabaMdha mastakarahita dekhyuM, tethI hAthamAMthI vaNa paDI gaI. rANIne kSebha thaye. zrIjinezvaranA darabAramAM sAdhana tUTI jAya tene artha zo ? rANIe kAraNa pUchyuM eTale rAjAne kahevuM paDyuM ke, "he rANI ! tAruM dhaDa (zarIra) mAthA vagaranuM jovAmAM AvyuM. evuM dazya e motanI nizAnI gaNAya." mRtyu jANIne sAMbhaLanArane zuM thAya ? jeNe AgaLanuM bhAtuM taiyAra karyuM hoya tene mUMjhavaNa thatI nathI. vaLI devapUjA mATenAM tavastrone lAla paNa jayAM! ane te vakhate dAsI sAme cATaluM pheMkayuM tarataja te vastro sapheda levAmAM AvyA. A dazyathI have mane mArUM AyuSya ochuM jaNAya che. vaLI bIna takasIravALI dAsI sAme meM cATaluM pheMkayuM eTale mAruM vrata khaMDita thayuM. have A pApathI kema chUTAya? dIkSA vinA pApathI chUTavAno bIjo eka paNa upAya nathI mATe mane pravajyA levAnI rajA Ape. zarata mujaba pratibodha. rAjAe pratrajyAnI rajA te ApI paNa tene kahyuM ke "tuM je svarge jAya, deva thAya ke kevI thAya te mane pratibaMdha karavA Avaje." rANIe pravajyA aMgIkAra karI, saMyama pAlana karI, aMte anazanapUrvaka kAla karI prathama devaloke tene jIva deva thaye. rANunA avasAna bAda te mUrtinuM pUjana devadattA nAmanI dAsI haMmezAM kare che. rANIne jIva deva thayA. teNe have rAjAne pratibaMdha karavAno vicAra karyo. bIjA upAya karyA bAda devatA rAjasabhAmAM tApasa rUpe Avyo ane divyaphaLane thALa rAjAne bheTa karyo. rasaneMdriya lubdha rAjA tene kahevA lAge he tApasa ! A phaLa kyAM thAya che te batAva." tApasa tene pitAnA bagIcAmAM AzramamAM AvavAnuM kahe che. rAjA taiyAra thAya che. AgaLa tApasa ane pAchaLa rAjA ! viSaya labdha manuSya game tyAM javA taiyAra thAya che! devatAe devamAyAthI Akhe bagIce tevA phaLavALe race. A bagIce joIne rAjA manathI vicAre che "huM te A tApasane bhakta chuM eTale mAre te jeTalAM phaLa khAvAM haze Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna 169 teTalAM khAI zakIza." Ama vicArI teNe vAMdarAnI mAphaka phaLa upara trApa mArI. bagIcAmAMthI devamAyAthI vimurvita evA tApasa nIkaLyA ane rAjAne khUba pITa. rAjA te tyAMthI jIva laIne ceranI peThe nAThe. nAsatAM nAsatAM mArgamAM muni mahArAja dekhAyA. munie tene AzvAsana ApyuM. rAjA e vakhate manamAM vicAravA lAgyAH "ahe! kUra evA tApAe mane chetaryo! A tApasa kevA ghAtakI che!" tyAM te prabhAvatIrANIne jIva, te deva pratyakSa thaye ane pitAne pUrvabhavane paricaya karAvI teNe rAjAne jaNAvyuM keH "tamane pratibaMdha karavA mATe A tamAma mAyA meM ja racI che." devatA te pitAnI pharaja bajAvI pAcho pitAnA sthAne cAlyA gaye. rAjA mahele gaye. sabhAmAM tene vicAra AvyuM ke, "devatAe pratibaMdha karavA mATe A tamAma karyuM ! jaina dharmanI ArAdhanAnA prabhAvathI devatA thavAya che ke te e nakkI thayuM.' divyaguTikAthI kuMjakA suvarNa gulikA bane che. gAMdhAra nAmane zrAvaka zAzvatI pratimAne vaMdana karavAnI IcchAe vaitADhaya parvatanI taLeTImAM raheluM che zAsanadevI tenA pratye tuSTamAna thaI tenuM ISTa pUrUM kare che. teNIe tene 108 guTikAo ApI. guTikAno prabhAva e che ke meMmAM mUkI jayAM javAnuM ciMtavavAmAM Ave tyAM pahoMcI javAya. teNe eka guTikA meMmAM mUkI ane manamAM jIvitasvAmInI pratimAne vaMdana karavAnI dhAraNA karI. ciMtavatAM ja devatAe tene mUrtinI pAse lAvIne mUko. tyAM teNe prasannacitte ati bhaktipUrvaka prabhunI mUrtinI pUjA karI. tene pitAnuM mRtyu najIka jaNAtAM sAdharmika evI kukhijIkAne tamAma guTikAo ApI ane teNe dIkSA lIdhI. devadattA dAsI kukhijAkA hatI tethI guTikAnA prabhAvathI teNIe rUpanI IcchA karI ane rUpavALI banI gaI. divyAkAra banelI te dAsInuM nAma suvarNagulikA pADavAmAM AvyuM. te dAsI bIjI guTikA meMmAM mUkI manathI vicAre che "yogya vara vinA A rUpa zA kAmanuM? hAthI vinA aMbADI zA kAmanI ? te ja rItie yegya varanA abhAvathI mAru rUpa nakAmuM jAya che. have A udAyanarAjA te mArA pitA tulya che tethI caMDapradyotana rAjA mAre bhara thAo !" Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 pa mahimA darana mUrti ane dAsI upADanAra caDapradyotana, devIe ca`pradyotana rAjA pAse jaIne suvaNuMgulikAnA rUpanu varNana karyuM. rAjAe Ama paNa kAnanA kAcA teA heAya ane temAM vaLI kAmI hAya pachI pUchavuM zuM! rAjA varNana sAMbhaLI vyAkula thayA. teNe dAsInI mAgaNI karavA udAyanarAjA pAse daMta mekalyA. udAyane kahyuM : rAjAnI AvI mAgaNI ?'pelA dUta te suvarNa gulikA pAse gayA ane rAjAnI vatI prArthanA karI. dAsIe kahyuM: 'rAjAne joyA pachI vAta.' te paNa potAnA rAjAnI pAse jaine banyuM te kahI batAvyu. kAmAMdheA zatrunA gharamAM paNa ghUse che. rAtre anilavega hAthI upara besIne te rAjA tyAM AnyA. jaMgalamAM sa Mketa mujaba te dAsI tathA rAjA mane maLyAM. caMDapradyotana rAjA dAsIne kahevA lAgyA: huM priye ! mArI nagarIe cAla ane sthAnane zeAbhAva.' dAsIe kahyu : A mUrti vinA huM jIvI zakuM tema nathI mATe AnA sadaza eka khIjI mUrti banAve te te mUrtine ahIM sthApI, A mUrti laIne tamArI sAthe jarUra Avu.'capradyotanarAjA potAnA nagare gayA. tyAM teNe caMdananI mUti karAvI tathA pAMcase muninA parivAravALA kapilaRSi pAse te mUrtinI teNe pratiSThA karAvI. pachI vidhipUrvaka te mUrti laine te rAA anilavega hAthI upara besIne bherAnagarIe Ajye. tyAM AvIne teNe nUtana pratimAne sthApana karI, dAsIe asala mUrti upADI. ane teNI (suvaNa gulikA) rAjA sAthe ava tInagarIe AvI. dAsIpati. ( dAso dAsIvatiu chettaTThI jo ghare ya yattavvo / ANaM kovemANA daMto dhiththo ya 76 // niI0 30 20) prabhAte udAyanarAjA jinamandiramAM jaine jue che te mALA karamAyelI dIThI, tethI mAnyuM ke A mUrti mULa smRti nathI. thAMbhale lAgelI pUtaLInI mAphaka suvarNa zulikA dAsI paNa jovAmAM na AvI, ane hAthIonA jharato mada paNa baMdha thayA hatA. A tamAma joIne udAyana rAjAe vicAyuM ke, 'nakUkI caMDapradyotana rAjA ke jeNe dAsInI mAgaNI karI hatI, te kAmavivaza banI Avye hAvA joIe ane te pratimA ane dAsIne laI gayelA haiAvA joie. udAyana krAdhe bharAyA, teNe Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThThAI vyAkhyAna 171 tene cAra gaNyA ane sajA karavA mATe daza mukuTabaddha rAjA sAthe te ava tInagarI upara caDhAI laI gaye. sa`grAma thayA, udyayanarAjAe khANuthI hAthI uparathI tene nIce pADayA tathA tapAvelI leADhAnI saLIethI tenA kapAlamAM mama dAsIpati' akSaro lakhI, tene kedamAM nAkhyA. smRti tyAM nahiM Ave! pachI udAyanarAjA de'rAmAM jai, namana karI, stuti karI zrI jinezvaradevane levA mAMDayA paNa mUrti sthAnethI khasI nahi eTale rAjA khAle che: huM nAtha! mArA kayA vAMka che ke jethI Apa mArI sAthe padhAratA nathI !" te vakhate mUrtinA adhiSThAyaka deva melyAH huM. rAjana! have bya Agrahu na kara. kemake tArUpa zahera dhULathI IMTAvAnu che mATe mUti tyAM nahi Ave !' kSamApanA ! 6 : rAjA have AgaLa cAlyA. mAmAM ceAmAsuM AvyuM. rAjAe tyAM ja paDAva karyAM, tyAM dazapura (mandasAra) vasyuM. (zrAvao jJA. go 26 thI 300 Ava0 cUo go 202) paryuSaNAmAM udAyanAjAe pauSadha karyAM tyAre rasAyAe caMDapradyotanane pUchyuM : * Aja Apa zu` bhejana leze| ? 'caDapradyotana zakAzIla khanI vicAre che kadI nahi ane Aje A prazna kema pUchavAmAM Ave che?' te rasAyAne kahe cheH Aje Ama pUchavAnu` kAMI kAraNa ?'rasAyA melyA : 'rAjan ! paryuSaNAtsavanA kAraNe mArA svAmI (rAjA)ne Aje upavAsa che, tamArA mATe rasoi karavAnI che.' caDapradyotane rasAyAne kahyu : te saMbhArI ApyuM te ghaNuM sArU kayu : Aja mAre paNa upavAsa che.' ma H rasAyAe A samAcAra udAyanane ApyA eTale have uddAyana vicAre che, * ahA ! sAdharmika dikhAnAmAM hAya te mArA paryu SaN zeAle nahi.' teNe caMDapradyotanane kedamAMthI kADhI khamAbyA. DA'ma chUpAvavA ratnanA paTTa ApyA H seAnAmaNi ratnano paTTa- ApavApUrvaka tene AkhA avatirdeza soMpI dIdhA. (nizItha 20 60 30 rR0 rU4) (cUrNimAM kumAranadinA sthAnamAM aNuMgaseNu nAma che.) ceAmAsu` pUrU thayethI te vItabhaya nagare AbyA,mULapratimAnI pUjA mATe teNe mArahajAra gAma ApyAM. have rAjA prabhAvatIdevanI AjJAthI navI mUrtinI pUjA kare che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra parva mahimA darzana rAjA pitAnI pauSadhazALAmAM madharAtre vicAre cheH "te rAjAo, zreSThiva ane sArthavAhone dhanya che, teo namaskAra karavA lAyaka che ke jeoe zrI vIra bhagavAna pAse dIkSA lIdhI che. je svAmI mane pavitra kare, padhAre te temanA caraNakamalamAM pravajyA laI pavitra thAuM," tenA mane gata bhAva jANI bhagavAna caMpAthI cAturmAsa karI tyAM AvyA. pharI tyAMthI rAjagRhI comAsuM karyuM. "bhagavAna siddhAcala AvyA nathI." ema kahenArAoe vicAravuM joIe ke siMdhusauvIramAM ekeya comAsuM nathI enuM zuM ? udAyana rAjA rAjaSi thayA udAyanarAjA keNikanI mAphaka mahotsava pUrvaka vaMdanA karavA nIkaLyA tyAM AvI, vaMdanA karI, dezanA zravaNa karI. pitAnA putra abhIcine rAjya (anarthakara jANI) na ApatAM, pitAnuM rAjya che evA pitAnA bhANeje kezine rAjya ApyuM. bhANeje karelA mahotsava pUrvaka udAyanarAjAe dIkSA lIdhI. tIvra tapazcaryA ! viSa apAya che, saMharAya che. Akhare vizvavyApe che. kevalajJAna, mokSa ! udAyanarAjA have tIvra tapazcaryA kare che. roga utpanna thAya che. vaidya munine nidAna karI kahyuM ke, "tamAre dahIM levuM, munine have zarIranI spRhA nathI. udAyanamuni vihAra karatAM bherA tarapha gayA. duniyA kevI vilakSaNa che ! karmacaMDALa pradhAnae pelA kezi (bhANeja) rAjAne bharamAvyuM. "A tAre mAme dIkSAthI kaMTALI rAjya levA pAcho Ave che. mATe tene vizvAsa karate nA !" khAnadAna hRdayavALA kezie kahyuM keH "tenuM ja rAjya che. bhalene le!" maMtrI bheMTho paDyo, pharI bIjI yukti karI te bolyAH "he rAjana ! rAjya puNyathI maLe che. A rAjya kAMI teNe tane nathI ApyuM paraMtu tArA puNyamAM hatuM te maLyuM, mATe puNyathI prApta thayelA rAjyane javA na devAya." karmacaMDALe barAbara cAvI caDAvI. munine jhera ApavAno mArga batAvyuM. kezirAja uttamakuLane chatAM pradhAne preryo eTale tema karavA taiyAratha. Thera pALavAvALA pAse rAjAe munine dahIMmAM viSa apAvyuM paNa devatAe saMharI lIdhuM. pachI dahIM khAvuM baMdha karyuM. roga Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAhikA vyAkhyAna 173 vadhavA lAgyo. vaLI dahIM khAvA mAMDyuM, pharI jhera apAyuM, pharI deve saMhayuMAkhare devanA pramAdathI koI vakhata viSa na saMharavAthI zarIramAM jhera vyApI gayuM. udAyanamunie anazana svIkAryuM. trIza divasa anazana pALyuM: kevalajJAna utpanna thayuM ane udAyanarAjarSi mokSe gayAH siddhi suMdarInA svAmI thayA. bherAnagara dhULathI daTAyuM, devatAne kodha caDhaye. dhULanI vRSTi karI, AkhA nagarane dhULathI dATI dIdhuM. udAyananA putra abhirucie vicAryuM. "mArA pitAe mane rAjA naDi ApatAM potAnA bhANejane rAjya ApyuM. AvI rIte pitAnA pitAne dhikkArate, te kezinI sevA tajI, pitAnA apamAnathI rAjA keNika pAse gaye. keI vakhata bhagavAna zrI mahAvIradevanI vANI sAMbhaLI te baMdha pAye, zrAvaka thaye paNa udAyana paratvenuM vera chUTatuM nathI ! karmanI prakRti vicitra che! aMte te paMdara divasanuM anazana karI vera AvyA vinA kAla karI bhavanapatimAM devatA thaye. tyAMthI ravI mahAvidehamAM jaI mekSa pAmaze. (ma. sU0 20 thI 422) (fxo go 20 tao 20 o 227 thI 22 0 211). vIranirvANathI 1669 varSe dhULanA DhagalAmAMthI A mUtine kumArapALarAjA kADhaze ane pUjaze, evuM kathana che. parAdhananuM avazyakatavya . utsRjya sAvadhamudAyaneo'sau, zrIparvadyajJeSu niriihbhktyaa| jagrAha dharma zubhayogasaMyutaM, tadvadvidheyo vratibhihasthaiH // 1 // zrIparvapuNyakRtyAni, zrIlakSmIsUriNA mudA / zrIpremavijayAdhartha, vyAkhyAnAya tutAni ja paryuSaNa parvamAM pavitra kartavya avazyameva karavAM joIe. A samajI jeo pipalAdi karaze teo mekSa sukhane viSe birAjamAna thaze. udAyanarAjAe sAvadhane tyAga karIne nispRha bhakti vaDe karIne parvanA vivamAM zubhasaMga sahita dharmane grahaNa karyo tenI mAphaka vratavALA evA gRhasthoe arthAt zrAvake e e parvanI ArAdhanA karavI joIe. - Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anantalabdhinidhAnAya zrIgautama gaNadharAya namaH divALI parva vyAkhyAna 1 sa. 1991 Ase| vada 13. pAlItANA. akSINu mahAnasIlabdhi. zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA prathama gaNadhara zrIgautamasvAmijIe aSTApada parvata para jai paMdarase tApasAne dIkSita karI "akkhINamahANasiladdhisAmatyeNa ya savve jahicchAe pajemiyA' (ma0 to 20 pR0 rUrU6) akSINu mahAnasI labdhithI pAraNuM karAvyuM. akSINu mahAnasI labdha kene kahevAya ? mahAnasa eTale raseDu temAM pAkavAvALI cIne te mahAnasIka te akSINu che jene, eTale jenI labdhinA prabhAvathI raseADAmAM pAkelI cIja kSaya na pAme. zrI gautamasvAmijI mAtra eka pAtru kSIra lAvyA che, temAM aMguThA sthApana karyAM. jema citrAvelIvALA bhAjanamAMthI vastu kADhavAmAM Ave chatAM bhAjana bharyuM rahe, tema A pAtramAM labdhivaMta zrI gautamasvAmijIne aMguThA rahe, tyAM sudhI pAtra uNuM thAya nahi, temAMthI tApasAne pAraNAM karAvyAM. badhAya vagara ugharANIe sAmethI bhADuM ApavA janAra kevA ? 'jo niyasattie aThThAvayaM vilaggai se| teNeva bhaveNa sijjai, imaM 2 sAcA' (mao to 20 rR0 rUrUo) je svadhie aSTApada para caDhe, te te ja bhavamAM megne jAya.' AvuM vIraprabhunuM vacana zravaNa karI, tApasA tapasyAthI zarIre kRza thaI aSTApada parvata caDhavA mATe taiyAra thAya che. A badhA tApaseAte kyAMya sudhI manuSyane lAyaka khArAka malyA nathI, jethI 'citta mUlA parisahiyavaMdupattanu sevAlameLe pAMdaDAM-kaMdamULa-phaLaphUla-sevAla vagere khAine rahe che, evI rIte tApase aSTApada para caDhavA prayatna kare che, sukalakaDI jevA thai gayA che. ApaNe tapasyA karIne pachI zarIra sAmu joie chIe, paNa tapasyA zAne mATe ? zarIra sukavavAnA sAdhana tarIke tapasyA lIdhI che, pachI zarIra sukAyuM etra jeyA karIe te tapasyAnI maDhuttA kai? Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 175 je tenI matalaba tArA magajamAM vasI hoya to zarIrane jema bane tema karIne tapasyAne AgaLa calAvavA de. haju A zarIra bhADuM mAgatuM nathI, tyAM te bhADuM sAme devA jAya te bhADUta ke? zarIra ugharANI na kare pachI bhADuM devA kema javAya ?' ahIM tApasanI paNa sukA zarIravALA jevI dazA thaI che, evI sthitimAM " tagata bimAkuvArI kamANI gautamasvAmijIne tApasa dekhe che, anuttaranA devatA karatAM paNa jenuM adhika rUpa che, evA gaNadharamahArAjAne dekhe che, ane manamAM vicAre che ke ATalI ame tapasyA karIe chIe, nirAhAra rahIe chIe, nirjanasthAne pAMdaDAM-phaLa-phUla ane vAla upara nibhAva karI, ATalI mudata kADhI. zarIra ghasAI gayA chatAM aSTApada parvata upara jaI zakatA nathI, te A lAla buMdakAyAvALe "varasI sama" puSTa zarIravALe zramaNa kevI rIte caDhavAne? tevAmAM to teonA tAraNa evA zrI gautamasvAmijI "kaMthAvALarg sUyAtaMtuvikAbheraMfgjaMghAcAraNalabdhie karI caDI gayA. emanI zaktine khyAla na AvavAthI, teo nIce Ave ke tarata tene pakaDIe tema kahevA lAgyA. paMdarase tApasenI dIkSA. "vikara' sUryanAM kiraNe pIgalika che, kaLIyA pitAnI lALa kADhI e lALanA AlaMbane caDe che, tevI A mahApuruSanI zakti joI atyanta Azcarya thayuM, je amone kRzapaNAmAM zakti nathI upajI te A lAlabudapaNAmAM kevI rIte utpanna thaI? hamaNAM utaraze, ema adhIratAthI rAha joyA kare che, paraMtu zrIgautamasvAmijI te "rajIvAsamukha" te rAtri aSTApada parvata para rahyA, tevAmAM A tApanI adhIratA ane AkAMkSA vadhu tIvra banI. "joyamatAmara vi nisAvasANe jiNabiMbAiM namasiUga nagavarAo Ayarato' mInA divase savAre zrI gautamasvAmi jinabiMbane namaskAra karIne utaratA joI, tAva madha ! uttaratA tuma traNa sthAne rahelA pAMca pAMcaso tApa hatA, te paMdaraso tApase gautamasvAmijIne kahevA lAgyA ke ame tamArA tAbedAra ziSya chIe; "magvALi teti Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 parva mahimA darzana sevAkALa racAra devatAe te paMdarase tApasane sAdhuveSa Ape ane teoe dIkSA lIdhI. te paMdarasene zrI gautamasvAmijI pArANuM karAve che. anukrame paMdarasone kevalajJAna pAraNuM karatAM zrI gautamasvAmijInI akSINa mahAnasI labdhine atizaya dekhe, A te sarva lablinidhAna che! ema mAnI gaNadharapadanI utkRSTatA-vicAratAM vicAratAM, pAraNuM karatAM karatAM 500 ne kevalajJAna thayuM, 500 ne mArgamAM cAlatAM cAlatAM kevalajJAna thayuM. samavasaraNa dekhatAM dekhatAM bAkInA 500 ne kevalajJAna thayuM. Ama 1500 paMdaraso kevalinI sAthe zrI gautamasvAmijI bhagavAna mahAvIraprabhunA samavasaraNamAM AvyA. bhagavAna vihAra karI mithilA nagarImAM AvyA. ahIM duSamAkAlanuM vRttAMta Ave che te kahIza, jethI zramaNabhagavAna mahAvIre kyA kSetramAM, kayA prasaMge zuM karyuM che te khyAlamAM Ave. tApasanA pratibaMdha pachI mithilA nagarImAM AvyA che, ane tyAM duSamakALanuM svarUpe pragaTa karyuM che. A ApoApa vagara prIne ke prazna pUchavAne aMge varNana karyuM che? te jaNAve che atiparicayathI avajJA thAya. dezanA sAMbhaLI keIe sarvavirati, keIe dezaviratidharma, samyakatva grahaNa karyA. Ama dezanA ane phaLa thayA pachI zrIgautamasvAmijI zrI mahAvIra prabhune prazna kare che, sAmAnya niyama che kevirijavavA ati paricayathI rAtadivasa besavuM, uThavuM, rahevuM thAya te anAdara-avajJA thAya. dUrathI DuMgarA raLIyAmaNA lAge." guNavALI vastu hoya te paNa avajJA thaI jAya che. tema tamAruM daSTAMta le ! gaLapaNamAM phikkApaNuM nathI. na khAdhuM hoya te IcchA rahe, paNa pAMca sAta dahADA lAgalAgeTa khAvAmAM Ave te arUci thAya. gaLapaNa emanuM ema rahe che, chatAM arUci thAya che. vastu saddaguNavALI chatAM atyaMta paricayathI avajJA thAya che. viziSTa vastumAM avajJA thAya, te avaguNavALImAM turata avajJA thAya, thaze, paNa indriya kaSAyane anaMtakALathI paricaya hovA chatAM avajJA thatI nathI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 177 viSaya-kaSAya, AraMbha parigraha vagere anaMtakALathI paricayamAM AvelA che, chatAM temAM avajJA thatI nathI. jene abhilASApUrvaka levAmAM AvatA nathI, karmanA udayathI ApoApa vikRta thaI jAya che. ghaNe bhAge sArI ane atyaMta paricayavALI vastumAM avajJA thAya che. zrI gautamasvAmijIe trIsa varSanI sevAmAM zuM meLavyuM? zrI gautamasvAmijI mahAvIraprabhunA zaraNamAM keTalA varasethI che? prabhunA nirvANanA vakhatanI apekSAe prabhu mahAvIranI sevA karatAM 30 varasa gayAM che. 30 varasa jeTale atyaMta paricaya thayo che, A te pratibaMdha sAthe 12 aMga racavAvALA, 4 jJAna pAmelA, gaNadhara padavI upara ArUDha thayelA te paNa tAjuM nahi. e vastune paNa trIsa trIsa varasa thaI gayAM che. evI zaktivALI vyaktie paNa 30 varasa mahAvIra bhagavAnanI sevA karIne meLavyuM zuM? te ke kaMI nahi. kema kaMI nahi? ema huM kahuM chuM ! je meLavavAnuM hatuM te te dIkSA sAthe ja meLavI lIdhuM che, cAra jJAnathI pAMcamuM jJAna nathI meLavyuM, dIkSA samaye zrutajJAna meLavyuM tethI adhika zrutajJAna nathI meLavyuM. sAmAyika-chedopasthApanIyathI vadhAre cAritra nathI maLyuM. mahAvIra mahArAjAnI sevAthI navo lAbha nathI thayuM. pahelAM maLyuM te maLyuM, chatAM akhaMDa sevA ! eka vakhatane upakAra jiMdagI sudhI khase nahi. sevA lAbhanI apekSAe na hatI, badalA tarIke na hatI, paNa sevA kalyANa karanAra tarIke hovAthI 30 varasamAM kAMI na maLayuM tenI darakAra nathI. pahelAM samosaraNamAM pratibaMdha pAmyA ke turata utkRSTa zrutajJAna, cAra jJAna ane samyagadarzanAdi traNa tyAM maLI gayA. te pachI lagIra paNa vadhAre thayo nathI. vadhArA vagaranI 30 varasanI sevA chatAM, vinaya evA ja prakArane, jarAya khAmI nahIM. eka vakhatane upakAra jiMdagI sudhI khase nahi ane apakAra paNa e ke vakhata na thAya. rAjA mahArAjAomAM sAmate ke bhAyAtane deza ke bhAga kADhI ApavAmAM Ave, pachI peDhInI peDhIo cAlI jAya paNa te pachI jamInane TukaDe ne na maLe, eka hakka paNa na na maLe, te paNa 12 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 pa mahimA drana yuddhamAM prANa ApavA taiyAra rahe che. mAnamaratabAmAM vadhAro na thAya, tepaNa te saradAre kulIna hovAthI yuddhamAM UbhA rahevA taiyAra thAya che. eTale ke, upakAra bhUlatA nathI, te zrI gautamasvAmIjI sarakhA eka vakhata utkRSTa zrutajJAna, cAritra, cAra jJAna maLyAM, tene aMge kai vadhAre na thAya, topaNa 30 varasa sudhI eka sarakhA vinayamAM rahe temAM navAi nathI. etyaMtare goyamasAmI pareNa viNaNa paNamiUNa jayaguru bhaibhayavaM ! mahaMta me kAUhalaM dUsamAe saruvasavaNavisae, kuNaha aNuggahaM, sAhaha jahAbhAvirati, bhaNiyaM jiNeNa - goyama ! bhAviramavi dUsamAe yuttatta sAAita vagagamane nisAmelu (maddA0 20 rR. 236 ) utkRSTa vinayavaMta zrI gautamasvAmIjI bhagavAna sAthe rahe che. mokSa ApanArA e ja che. rAyaNa 100 varase phaLe, jyAre lIMbaDA, AMkha, keLanAM jhADa jaladI kLe, chatAM rAyaNadevI te te rAyaNa ja. tema jena nizcaya thayA ke 30-300 ke 3000 varasa sevavAM paDe te bhale paNa meAkSa emanI pAsethI ja maLavAneA che, khIjA pAse mokSa meLavI zakAya tema nathI. tethI akhaMDa vinayavALA utkRSTa vinayapUrvakanI aMta:karaNanI bhakti e khAdyabhaktine Ape|Apa utpanna karanArI che. baccAne mAnA tarapha prema thAya te mAne dekhatAMnI sAthe ja hAtha hAlyA vagara nahi rahe. aMtaHkaraNamAM prema chatAM hAtha UMcA na kare te bane ja nahi, anuttaravimAnavAsIonI sthiti evI che ke bahAra javA AvavavAnu` bAhya pratipatti-vinaya na hoya te cAlI zake, khAkI chUTavALA khAdyapratipatti vagaranA hAya te aMdara mIThu che. khAdya e ja aMdaranuM phaLa,tethI 'vareAM vinayeLa' utkRSTa vinayI, khIjuM 'vamijhA' praka`paNe mana vacana kAyAnI ekAgratA karavA sAthe bahumAnapUrvaka thatA je namaskAra te namaskAra karIne, elI bhakti bahumAna nahi paNa aMtaHkaraNanI bhakti ane joDe bAhya upacAra vinaya paNa khare. tIrthaMkaranI bhakti kalyANa karanArI zuM nathI ? zrI gautamasvAmIjIne zramaNabhagavAna mahAvIra mahArAjA sivAya vinayanuM sthAna khIjuM koi na hatuM. tI kara mahArAjanI bhakti Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 199 kalyANa karatI nathI, tyAre kalyANa kANu kare che ? tIthaMkara ne kalyANu karatA hAta te jagatanA sajIvAnu` kalyANa thai jAta. bhaktine lIdhe kalyANa kare te duniyAmAM jema paisA-mAnanI lAlaca, tema ahIM bhaktinI lAlaca samajavI paDaze. lAMcIyA mithyAtvI deva temanI bhakti kare to pApanA nAza karavA taiyAra ane bhakti na kare to daMDa devA paNa taiyAra ! evuM ahIM' nathI. tIrthaMkara te vItarAga che. vItarAgapaNuM sAtiAnaMta bhAMgAnu che. vItarAgapaNuM AvyuM te AvyuM, pachI jAya nahi, jo tItha kara ke tenI bhakti kalyANa kare che ema hIe te te bhavya abhavyeAe anatI vakhata bhakti karI. jo bhaktithI kalyANa thAta, te| bhavye saMsAramAM hota ja nahi, ane abhacaiA paNa sa'sAramAM na raheta. eTale ke bhagavAna pote nathI kalyANa karatA ke nathI bhakti kalyANa karatI, tyAre kalyANa kare che keNu ? temanA guNAnI ahumAnapUrvakanI bhakti. temanI bhakti tyAre ja kalyANa kare ke temanA guNA khyAlamAM Ave, temanuM bahumAna thAya. atyAre nIcA naMbare aritane besADayA, te karatAM caDhatA naMbare bhakti, ane te karatAM paNa caDhatA naMbare guNanuM mahumAna. navakAramAM arihaMta zabdanI pahelAM 'name" kema ? 'namo arihaMtALa' 'zAstrakAra kahe che temAM navuM zuM? ahIM ziSya zaMkA kare che, saritAna' no kaheA te zA pharaka ? zakAkAre e muddAthI zakA karI ke kAI namo kahetAM marI gayA te arihaMtANu pada rahI jAya ne ? te pachI arihaMtANaM kahetAM marI gayA to nameA rahI jAya tenuM zuM? nameA e namana karavArUpa arihaMtanI bhakti che, bhakti arihu tathI caDhatA nakhare che, tethI namanane uccAra na rahevA joI e. 'namo'e vinaya-bhaktinuM uccAraNa che, te mAkI rahevu' na joie, mATe name arihaMtAr'kahevu joI e. arihata pAte kalyANa karanAra nathI, paNa namaskAra kalyANa karanAra che. sarve jIvAnu kalyANa nathI thatuM tenu N kAraNa e ke bhaktimAM parovAya tenuM kalyANa thAya, mATe namaskAra mukhya tethI prathama 'name' mUkayA che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 parva mahimA darzana sthApanA mAnyA vagara name bolanAra mRSAvAdI. namaskAra eTale mAthuM jhukAvavuM, hAtha joDavA. zAsananuM sAmrAjya " garijaMtA hoya te mUrti e ja name. zAstrakAra kahe che ke namokAreNa padathI sthApanA siddha thaI; namaskAra eTale hAtha joDavA; konI sAmo hAtha joDAya? mAthuM namAvAya? simaMdhara svAmIne, te ekalA IzAna khUNAmAM ja bolAze. IzAna khUNe "namo arihaMtANuM" bele te dhAraNAthI sthApanA, pratyakSamAM nahi. derAsaramAM yuvako pAchaLa hAtha rAkhe che. namaskAra karanAre hAtha joDe, zIra namAve tyAre ja namaskAra kahevAya. arihaMta bhagavAnane aMge sthApanA karyA vagara chUTake nathI. arihaMtane mAne to tenI sAme namaskAra jeo sthApanAnemUrtine nahi mAnanArAo che, teo namaskAra te bele che. tene pUcho ke bhAI! hAtha kane joyA? teM namaskAra kene karyo? rihaMtAmAM name zabda bolanAre sthApanA na mAnI te paNa gaLe vaLagADI, kenI sAme "name" belyo? ahIM bhAva-dravya-sthApanA-nAma arihaMta che? konI sAme te mAthuM jhukAvyuM? nAma-sthApanA-dravya-bhAva kazuM tenAthI belAya tema nathI. eka ja raste che, arihaMtane AkAra ahIM kala, ane ene mAthuM jhukAvyuM. arihaMtanI sthApanA karyA vagara "nA" bolanAro mRSAvAdI samaja. mananI kalpanAe AkAra karyo te ja AkAra sthApanA, ane tethI sthApanA siddha thaI. sthApane ghaDelI na mAna te kalpita mAna; nahIMtara hAtha kene jeDIza? kahe ke nahIMtara AkAzane hAtha joDuM chuM. Akho dharma kapanAmAM che. supAtrane supAtra kalpIne daIe te kalyANa che. bhakti kalyANakArI che. arihaMta pratye namaskAranI bhakti jabaradasta hevAthI pahelAM namo'nuM uccAraNa karyuM. zabdabhedane jhaghaDe gaNanArAe dhyAnamAM rAkhavuM ke ahIM zabdabheda nathI, ane arthabheda paNa nathI. "namo arihaMtANuM ke "arihaMtANaM nama" temAM zabda ke arthabheda nathI. pUrvAparano bheda jayAM thaye tyAM A pATha bagaDI jAya. te mATe "name prathama mUkayuM. arihaMta kalyANa kare che te bhaktanA viSayamAM AvI kalyANa Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 181 kare che, bhakita karaNIya che, evI dhAraNA thAya ethI emanI bhakita karUM chuM. bhakita kalyANa karanArI che, guNa lAvanArI che evI mAnyatApUrvaka karavA lAyaka che, ema dhArI bhakti kare te kalyANa jarUra kare ane guNa prApta kare. ArasI e bhakita. ane sUryanuM pratibiMba e arihaMta. ArasImAM paluM sUryanuM pratibiMba AMkhamAM pANI lAve che, ArasInI tAkAta AMkhamAM pANI lAvavAnI nathI. chatAM ArasI dvArA e pANI AMkhamAM Ave che, tema ArasI e bhakti ane sUrya e arihaMta, arihaMta lAvyA Ave, pite na Ave. ahIM sUrya khasI gaye nathI, chAyAdvArA e kAcamAM peThe, eTale ke sUrya tyAM ne tyAM ja che, paNa sUryane AkAra Ave, tenuM teja Ave, chAyAdvArAe paTele sUrya AMkhamAM jhaLajhaLIyAM lAve che. bhagavAna eka ja svarUpa chatAM bhaktidvArAe kalyANa kare. ArasI tejasvIpaNAnI chAyA che, tema bhakti bhagavAnanA viSayanI che to kalyANa kare, kudevanI hoya te na kare. sudeva viSayaka bhakti hoya te kalyANa kare. bhaktimAM guNane viSaya karavo ja paDe. have bhagavAna ane bhakita e bemAM bhakitanI ja tIvratA che. bhagavAna kalyANa na kare paNa bhagavAnanI bhakita kalyANa kare che. te chatAM bhaktapaNAnI buddhi na hoya te zuM thAya? IndramahArAjanA hukamathI hariegameSa deva zramaNabhagavAna mahAvIrane devAnaMdAnI kUkhamAMthI trizalAdevInI kUkhamAM laI jAya, te atitAdi traNakALanA Indrane acAra che. garbha pherave hariNegameSI, chatAM AcAra Indrane kahevAya. IndranuM kArya karanArA hariplegameSI, jenA aMtaHkaraNamAM "AvA kuLamAM tIrthakara Ave te Azcarya jaNAya ane tethI rAjakuLamAM geThavuM" e vicAra karanAra AcAravALe te ja bhakata. | tIrthakarane devAnaMdAnI kUkhamAMthI trizalAnI kUkhamAM laI javAne AcAra Indrane ne kArya karyuM harigameSIe, badhI goThavaNa paNa karI teNe; chatAM AcAra Indrane. are ! kare toe, na kare te e AcAra Indrane kahevAya, kalyANakanA mahotsava pote ja kare. dIkSA, kevala mekSa, janma vakhate pite ahIM hariegameSIne mokale che te A jIta (kalpa) Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 pava mahimA darana pratye mahesava che, kalyANaka pratye mahetsava nathI. jItapaNuM Indranu tema e buddhi thAya ke traNa jagatane pUjya kevaLajJAna, dazanavALA mATe pUjavA lAyaka e bhakti vase, tenA viSayavALI bhakti kalyANa kare. zrutakevaLI gaNadharone prazna karavAnu pracAjana. arihaMta pUjAya che, arihaMtanI pUjA bhakti vagara thAya te temAM kalyANanA rastA nathI, aritapaNAnI buddhi joie. ATalA mATe zrIgautamasvAmijI vinayapUrvaka namaskAra kare che. arihaMtapaNAnI buddhi hAya teA ja phaLa thAya, mATe kahe che ke 'naya gurU' jagatagurune pote namaskAra karIne kahe che. te 'jayaguru' prathama kahevuM hatuM e praznane aMge dehalIdIpaka nyAye umarAmAM dIvA paDelA hAya to bahAra ane aMdara baMne bAju ajavALuM kare, tema anne bAju jayaguru pada jAya. tema javAthI 'jagataguru' dhArIne namaskAra karyAM, ane prazna karyA te eTalA mATe ke pote 14 pUdhara, 4 jJAnanA dhaNI ane khAra aMganA jANakAra che, chatAM kevaLajJAnathI je tee jANe che, tevI tAkAta mArI pAse nathI, mATe temane prazna karI jANavu joie, tathA prazna karatAM kahe cheH-- macaya' ! mahanta me koUhala dUsamAe saruvaNathavisae, kuNaha aNuggaha sAhahajahA mAvirati huM bhagavAna ! pahelAM saedhana kare che. paNa bhagavAna te pUchavAnI IcchA pahelAM ja jANI beThA che. sanmukha karavAmAM he! zabda sakhAdhanamAM vaparAya che. paNa kevaLajJAnavALAne sanmukha karavAnuM zuM? kevaLajJAnIne kevaLajJAnanA khaLathI traNa jagata dareka samaye upacAgamAM hAya che, paNa bhakate sanmukhatA karavI joie. tethI badhe bhante ! zabda vAparelA che. 'dukhamA' dudhanAkALa eTale ke pAMcame Are, ahI zrI gautamasvAmIjI kahe che ke dukhamAArAnu svarUpa sAMbhaLavAnA viSayamAM mane kutuhalanA a apUrva ullAsa thAya che, mATe maherabAnI karI bhaviSyakALamAM duSamAkALane lIdhe je manavAnuM che te jaNAvA ! ATalA prazna karI khelavuM khatama karyu. pachI jinezvare kahyu-game tevA sama jaNAvanArAe prazna pUrA thayA pahelAM khelavuM nahi, vamAnanI samIpanA bhUta hoya te vartamAnakALa vaparAya, tema atitanI pAsene bhUta hoya teA bhUta kathana hAvAthI 'maLataM" kahyuM, 'nayamA'DuMgautama ! Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 43 bhAvi duSamakALanuM svarUpa bhaviSyamAM thavAnuM che, atyAre kAMInathI mATe ekAgra mana rAkhI, tuM sAMbhaLa !" upadeza ApatA gurue ziSyane sAvaceta karavAnI jarura che, sUtranI zarUAtamAM anukrama kahetAM kahe che ke sAvaceta rahe, apramata rAkhavA mATe sAMbhaLavAnI AjJA karavAmAM Ave che, 'mai nivvANamuvagae paMcamaaraA u dUsamA hohii| tIe vasA bhavvo'vihu na jaNa dhammujjama kAhI // 1 // | pR. rUrU7 divALI pravattavAnuM kAraNa huM nirvANa pAmIza." "nirvANa zabda divALInI jaDa che. mahAtmAnA mokSamAM ke kAM te aMgenA olavavAmAM, e bemAM ja nirvANa zabda vaparAya che. mahAvIranuM nirvANa khaTakayuM kane? zramaNasaMghane, sakaLadezanA bhaktone, ane hAjara rahelA gaNarAjAne, temaja navamallakI, navalecchakI, kAzI ane kezaLanA je rAjAo che temane khaTakayuM. atyAre je pAvApurImAM jaLamaMdira che, tyAM citA karelI ane prabhu tyAM mekSe gayelA. jema dI gula thaye hoya, meTA zaheramAM IlekiTraka ociMtI baMdha paDI hoya, tyAre bIjA dIvAnAM sAdhano tarapha dhyAna kheMcIe chIe, tema bhAvadIpaka nivRtta thaye dravyaudyota pravartAvyuM. je manuSyane je cIjane artha yathAsthita rUpamAM na maLe te tene banAvaTI rUpamAM paNa dAkhala karI de, zUrA saradArane sAcI talavAra na maLe te lAkaDAnI talavAra banAvIne myAnamAM rAkhavI paDe, tema bhAvaudyotanuM sarvatra ajavALuM hoya tevuM te gaye thake sarvatra te udyata karavA mATe dIpakanI AvalI, AvalI eTale zreNI, eTale ke saMkhyAbaMdha dIvA karavA paDe, tethI jagyAe, jagyAe dIvA karavAnI pravRtti thaI. dharmakendranuM je sthAna hoya, ane te jagyA para je pravRtti badhe jAya temAM navAI zuM? bhakta kareluM kArya bIje-bhakta potAnA rAjyamAM kare che te Azcarya nathI. zramaNa bhagavAna nirvANa pAmI gayA, te vakhate aDhAra dezanA rAjAonuM anukaraNa karI mAlavAdhipati caMDapradyota paNa pitAnA dezamAM divALI pravartAve che. kezarAjA paNa divALI pravartAve che evI rIte uttara, pUrva madhya hindustAnamAM badhe divALI pravarte ane badhe divALInuM mAhabhya thAya temAM Azcarya nathI. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - parva mahimA darzana ahIM paiSadhapavAsa ane divALI baMne karyA che, te ja vAta ahIM nirvANa" zabdamAM jaNAvIe chIe. 24 tIrthakaranI vAta sAMbhaLIe chIe tyAM "niSku' kahyuM che te e ja ke nirvANane aMge bhAvaudyota gaye tene aMge dravyaudyotanI pravRtti thaI. huM nirvANa pAmIza tyAra pachI traNa varasa ne sADA ATha mahine pAMcame Are besaze. jenuM nAma duSamA che. duSTavara-duHkhadevAvALA varaso jenI aMdara che te duSamA. duSamA kALanI karatA. e kALamAM bIjI vicitratA e che ke manuSya saMyogane pratikULa rahI bhAvanA caDAvanArA hoya che, paNa ghaNA saMga upara bhAvanA caDAvanArA hoya che. duSamakALanI evI kharAbI che. abhavya ghaNA hoya, bhavya paNa dharmanI lAgaNIvALo dharma karavA taiyAra thayela hoya chatAM saMyoganI khAmIne lIdhe dharmamAM je udyama; apramattapaNuM kaTIbaddhapaNuM te karI levAne nahi. bhavya paNa duSamAM ArAne lIdhe dharmamAM udyama karavAvALa nahi thAya, AthI dharmane ughama thaze nahi. pAMcamA ArA viSe dharmamAM ughama karavo te jJAnInA vacanane lepavAne artha na karaze. AMkha mAska munie asahanazIla banavAnA. je cha kAyanA kuTAmAM mAcI rahyA che, tevA dharmane udyama na kare, paNa AraMbhAdikane tyAga karI mekSanuM nizAna laI nIkaLI paDyA che te sAdhuo te dharmane udyama karaze ne ? ahIM sAmAnya zabda sarvane lAgu thAya, chatAM vizeSane lAgu karavA munirAjenI sthiti darzAve che. muNiNo'vi paroppara kalahakAriNo bhuprigghaasttaa|' "TTisati na sa vArtA nathaifma" | ra che gRhastha je AraMbhAdikamAM Asakta thayelA hoya tenI vAta dUra rahI, te to nadInA ghATa jevo dharma gaNe che. nAhIne ghera cAlyA AvavuM, tema thoDe vakhata dehare upAzraye dharma karI ghera cAlyA javuM. be ghaDI visAmAnuM sthAna, paNa munimahArAjAo mekSanuM nizAna laI bahAra paDelA che paNa parasparanA kalezane kAraNe jema kAMTe-kaNiya-sutarane tAMtaNe paNa AMkha na khame, paNa nAka cheDAnAM choDAM khame, jIbha chArIe khame, zarIra mela ame badhuM khame, paNa AMkhathI kaMI na khamAya tema Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 185 jenAthI kaMI khamAya ja nahi na paDikkamaNAmAM, na paDilehaNamAM, na svAdhyAya ke besavAmAM kazAmAM na khamAya. AMkha jevI nAjuka sthitivALA muni che. AMkhamAM kaNiye paDe te paNa AMsu, taNakhaluM, sutara paDe to paNa AMsu AMkhe asahanazIlatA rAkhI che, tethI jarI jarImAM AMsu pADavA paDe che, tevI rIte munioe sahanazakti rAkhI che, tethI jarI jarImAM AMsu pADavA paDe che, tevI rIte munioe sahanazakti neve melI che tethI TaMTa kare che. mitratA zatrutA saMbaMdhavALA sAthe ja hoya che duSamakALane lIdhe sAdhu mAMhamAMhe kaleza karanAra vADanA kAMTA pahelAM pagane kAMTe prathama kADhe. zramaNasaMgha eTale cAlavAne raste-zrAvaka zrAvikA eTale vADe. pAMcamA ArAnA prabhAvane lIdhe paraspara kaleza karanArA munie thaze. kaleza kSetavya che, kalezanuM kAraNa kuTi kaDhAya te ApoApa kaleza samI jAya che. paraspara kaleza karavAvALA sAdhana vagaranA hoya te Ape Apa kaleza dUra jAya. jema ghaNAM parigraha vastra, pAtra, pustaka, ziSya, zrAvaka, zrAvikA mArA; jema gRhastha makAna, pitAnA karavA mahenata kare, tema sAdhuo "A zrAvaka mAre kema karUM?" sAdhu bIjAne ziSya thayA sAMbhaLI, dekhI baLe. aprAptanI IcchA, ne prAptanI mUcha. ahIM parigrahamAM dhanamAla havelI nathI, munipaNuM che, te chatAM paraspara kaleza kuthalI. "pArakuM tapAsavAmAM pahora gayA, mAruM tapAsavAmAM miniTa paNa nathI gaI" bahuparigraha eTale pAtrAdikamAM mUchanI sthiti. duSamA kALanA prabhAvane lIdhe kaleza karavAvALA ane parigrahamAM Asakata thaze. bhAvi sAdhu kevA haze? jagatamAM bhale rAta hoya, paNa hAthamAM divIvALAne dahADo che, tema kalezavALA-parigrahavALA haya, chatAM kalyANanuM kAma karanArA hoya to sAruM paNa ghaNe bhAge svadharmamAM te sAdhuo vartaze ja nahi ghaNo bhAga eTale 50 TakAthI vadhavo ja joIe te ja ghaNe bhAga zramaNadharma 10 prakArane zAMti Adi che. temAM 24 kalAkamAM keTale kaye dharma karyo? saravALe kADhI ? kAMtivALAne sAdhana maLe te tarata kAnti thaI jAya. vAyaro AvI pAnuM uDAve te vAyarA sAme Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (186 parva mahimA darzana laDavA taiyAra chIe; ApaNuM sthiti kaI che? Thesa vAge te paththara pheDavA taiyAra chIe. kSamAdharma kayAM rahyo che te tapAsa! kSAMtinI jagyAe ApaNe kAntimAM paDyA. ApaNane palaTAvavA e lekenI ramata che. pADozInuM ghara baLatuM hoya te beDAM caDAvIe ke uMbADIyA mUkAya? kSati dharmavALAne Indra paNa na palaTave, kAntivALAne vAyaro ya palaTAve. krodhane kaNiyo hoya ja nahi. zramaNa bhagavAna, traNa lekanA nAtha, jene IMdrAdika sevAmAM hAjara che evAne, devadevendrothI parivarela tevA bhagavAnano eka vakhata ziSya gauzALe kAzyapa kahI jAya che kAzyapa e hajAmanuM rUDha nAma che. tamane AvI rIte kahenArA maLe te zuM kahe ? "mane kema kahyuM ? bhagavAna kahe che ke "ene ajJAnatAne udaya che, enI jhuMpaDI baLI rahI che. pADozInuM ghara baLatuM dekhIe te beDAM caDAvIe ke uMbADIyA mUkAya ? te vakhate beDAM bharIne naMkhAya, uMbADIyAM na naMkhAya. samatAnAM beDAM taiyAra rAkha! tenuM ghara saLagyuM ne mAre ghera Aga na lAge te ThIka na kahevAya. trilokanAtha IndrAdikane paNa pUjya evAne gozALe tuM tAM karI jAya che. bIjA sAdhuone be latA baMdha kare che, te ahIM samatAnI sera vahevaDAve che. keI sAdhue krodha karyo hoya ane pUche ke "koI kema karyo?" te zuM kahe ? "bhAI! huM te bhaNato hato, eNe mane nakAme koza karAvyuM, bIjAnuM bahAnuM naka:mu kADhe che. tAre zuM karavA AMkha UMcI karavI paDI? je zramaNadharmamAM lIna hoya te tAre AMkha UMcI karavAnI jarUra nathI. kaI gAmamAM ApaNuM mAlamilakata hoya, ane tyAM Aga lagI, sAMbhaLIe, tyAre "je bacyuM e bApanuM" ema mAnIe chIe. tema jagatamAM ajJAnI che te koI mAnAdie bharelA jIve che, jagatamAM Aga lagADI rahyA che, temAMthI banyAnI baLatarA na gaNuM, paNa baccAne phAyade gaNa! ajJAnI jIve zuM na kare ! gALa dadhI tethI kaMIgUmaDAM thatAM nathI, te late hatuM ane tene gALa dIdhI, te tane gUmaDuM thaI gayuM ? nA. jyAre gUmaDuM nathI thayuM, te pachI cakamaka kema karI? vagara Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 187 Age phallo thaye ema mAnavuM? e te vagara jJAne bebhe, paNa te to jiMdagIthI jJAna meLavyuM hatuM te baLyuM. bIje Akroza kare te vakhate ghUMka na urADyA kare ! mAravA Ave te vakhate vicAravuM ke "mArI nAkhate te nathI ne ?" athavA mArI nAMkhe che, "paNa mAre dharma te nathI jato ne !" Akroza kare, mAravuM, vadha kare, jIvathI mArI nAkhe, dharmathI nAza kare,A badhuM bALajIvo hoya tyAM bane, tyAM. A cIja banavI asaMbhavita nathI. samatA kaI rIte Ave ? AkhA zaheramAM Aga hoya tyAM bacyuM tenI bolabolA. A sthiti kayAre Ave ? zAMti mAro dharma che; krodha mArA AtmAnA. dharmane cukavanAre che, tema mArdava-namratA mAro dharma che. keNika sarakhAne zrI mahAvIra prabhu "mahAnubhAva ! " kahe che bApane beDImAM nAkhanAra, kedamAM puranAra, 100 cAbakhA mAranAra, sALanuM nakheda, kADhanAra e keNika che, chatAM mahAvIra mahArAja, mahAnubhAva!" kahe che. sugaMdha lenAre bhamare thaDa-DALa para na bese kheLI kheLI phUla para bese. mATe bhamara bana ane guNa tarapha jA! doSa para najara na kara ! dasa prakAranA zramaNadharmanA nAmathI ApaNuM vartana sAruM kema nathI thatuM paratuM tenA kAraNa vagerene vicAra ApaNane sUjhatuM nathI. ahIM duSamAkALanuM phaLa jaNAvyuM. prAye pitAnA dharmamAM sAdhu vartavAnA nahi, tema sarvathA dharmane abhAva paNa nahi, paraMtu samyagna prakAre vartavAnA nahi. have AgaLa pAMcamA ArAnuM svarUpa kevuM che te adhikAra age vartamAna Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna-2 vi. saM. 1991 Aso vada 14. pAlItANuM. pAsaMDiNo'vi miyaniyagaMthatthaparaMmuhA mayaNamUDhA / pampaSaHvAmAM jinnati 1 || rU . pAMcamA ArAmAM prathama dhakko dhamane. zAstrakAra mahArAjA guNacaMdrasUrijI mahArAja bhavyajInA upakAra mATe mahAvIra caritramAM jaNAve che ke 1500 tApasone pratibodhI thAvat pAraNuM karAve che, kevalajJAna thayuM che, te parivAra sAthe mahAvIra prabhu mithilAmAM samesaryA che, tyAM mithilAmAM zrIgautamasvAmIjI mahAvIra prabhune namaskAra karI pUche che ke- he bhagavAna ! bhaviSyanA duSamakALanuM svarUpa sAMbhaLavAnuM kutUhala thayuM che. te te saMbhaLAve ! haMmezAM jagatamAM dharmane bAdhA thAya te keIne naDatI nathI, ema kahIe te cAle, paraMtu parasparanA duniyAdArInA kaleza zamAvyA sivAya chUTake thato nathI, kAraNa enI garaja ene ne enI garaja ene, ema paraspara garaja hevAthI patAvavA ja paDe che. kaI vakhata riddhi vadhAre hoya te abhimAnavaza thaye tethI kaleza kare che, paNa dharmane kaleza e ke patavAnuM kAraNa nahi. dharmamAM kaleza paDe te kazuM aTakatuM nathI, mokSArthIne aTake te te dharmane khaseData nathI. bhavAbhinaMdIne dharma vagara kazuM aTakatuM nathI, tethI bhagavAna mahAvIra prabhu kahe che ke pAMcame A prathama dho dharma upara lagADaze ! je bhaya vasapaNuM pAmyo te cesa mekSe javAne ja. * dharma e udyamathI thavAvALI cIja che. dharmane udyama tIvra te dharma tIvra, udyama karavAvALAnA upara dharmanI tIvratA-maMdatA hoya che. duSamakALa kSe javA lAyaka hoya evA bhavya puruSa upara ao jamAve che. je bhavya trasamAM AvyA te cakkasa mekSe javAne, cAhe jeTalI mudate, cAhe teTalA pudgalaparAvate trasa bhavya hoya te kaI paNa divasa te kSe javAne, trasAdi pariNAma pAmya heya te jAtibhavya na hoya; nigadamAM ja jAtibhavya heya. trasAdipaNAne pAmyA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 189 hAya te jIvA bhavya hAya ! teNe dharmaneA udyama karavAnA ne karavAnA ja. sIdhA kharaca na Ape teA koTathI kharaca sAthe bharapAi karavA paDe, tema sIdhesIdhA dhama na karIe te pApa bhAgavI pachI pAchA ahIM AvI dharma kaye ja chUTake che. trasAdi sabhyane mekSe javAnu ne javAnuM ja. nakAmI keAnI phI sAthe devuM ApavuM paDe. tenA karatAM vagara phIe devuM ApavuM paDe teA vAMdhA ze? pazu duSamAkALanA jIvAne ghaNebhAge e sUjhavAnuM nahi. bhagya chatAM te udyama nahi kare temAM duSamAkALa hetu che. temAM meAkSanuM nizAna laI nIkaLelA munie te gRhasthAnAM nizAna judAM judAM hoya che. rAtri mAphaka duSamAkALanI asara sane sarakhI. atha, kAma, kuTuMba cheADI nIkaLelA, hAthamAM mekSanA vAvaTA laI nIkaLelA munie dharmAMnA udyama karazene ? bhAI, rAta paDe tyAre badhAne sarakhI, bIjA jIvA upara jema paMcamaAre asara karaze, tema muni upara paNa asara karaze. mahAvratanI jaDa vAvaze, chatAM khilADI jevaDA hAlamAM pUrIe teTalA hAlamAM doDAdoDI karaze. munie paMca mahAvratamAM raheze, mAMheAmAMhe kaleza karaze, bahuparigraha rAkhaze. saMyamanA sAdhana tarIke chUTa maLI che, paNa tenA upayAga, sAphasuphI, vastra, pAtrAM, edhA vagere su Mdara rAkhavAmAM bahu kALajI rAkhaze. tamAro pATo aMdara game tevA hAya, khIjAne zu ? ApaNA mamatAbhAve ApaNe marIe chIe, dharmopakaraNeAmAM mamatAnuM nATaka karavAvALA mamatAne dveSa mAne che. pelA nAgA (digaMbara) rahI eka paNa mahAvrata nathI pALatA, kAraNa ke rajoharaNa-AghA, pAtrAM vagere saMyamanAM sAdhanA nahi hAvAthI miti paNa pALI zake nahiM, tethI eke mahAta-rahetu nathI. te karatAM te jAnavara nAgA ja che, tyAM tyAgapaNuM nahi heAvAthI mahAvrata koI gaNatu nathI. mahAvrata tyAgapaNAmAM Ave che. deva nAgA, guru nAgA, nAgAnA darzana karanArane vikAra thavAnA, te temanI strIe meAthe zI rIte jAya? ekabAju kaleza, mamatA, bIjI mAjI dhamakamAM udyama karI zake nahi. je manuSya je lAIne cAle te lAI ne vadhyA kare. sUvAthI uDavA sudhI te Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 parva mahimA darzana uThavAthI sUvA sudhI upakaraNa, zarIranI mamatA, temaja zramaNadharma saMbaMdhI vicAra bahu ocho kare che. zramaNadharmamAM ghaNe bhAge teo vartAze nahi. paradhama upara asara. duSamakALa ahIM ja chAyA pADaze tema nahi, paradharmamAM paNa chAyA pADaze. jainadharmAthI itaradharmavALA pAkhaMDIe paNa pitAnA zAstramAM je AcAre haze tethI parogamukha thaze. saMnyAsInA AcAramAM pite nahi rahe, eTaluM ja nahi paNa haju jaina sAdhu kaleza mamatvamAM raheze, paNa bIjAnA sAdhuo te kAmathI muMjhAvAnA, bAyaDIo rAkhaze, dharmanAM kAryo cheTAM ja mUkI deze, ane dharma karma sarvathA choDI rAjAmahArAjAnI sevAmAM dharma ghusADaze. rAjA pAse dharma saMbhaLAvavo karAva ne tethI pitAne nirvAha kare. sAmAnya loke para tenI asara thavAnI ke nahi? tArAnuM grahaNa na hoya, sUrya candranuM grahaNa hoya. janasamudAya upara asara, pAgayalogo mottu kulamera tesu tesu kajjesu / accatagarahieMsuvi vaTTissai jIvigAhe // 4 // prAkRtaleka, sAmAnya janasamudAya ene AjIvikAnI paDaze. peTa kema bharavuM? peTa bharavAnI paMcAtamAM-pApI peTa bharavA mATe emane hajAro pApa karavAM paDaze. mAtra AjIvikA mATe AkhI jiMdagInuM dhyeya raheze. jIvananA cheDe jiMdagInA cheDe mANasa tapAse te nirAMte khAdhuM, pIdhuM, jIvikA mATe ja janma pUruM karavAnA. dhyeya badalAyuM paNa dhaMdhe to nathI badalAyane ? nA, atyaMta nIMdavAlAyaka dhaMdhA karaze. je dhaMdhe kape nahi te prAkRtaleke peTa mATe karaze. kuLanI maryAdA paNa nahi gaNe. kuLanI maryAdA taddana choDIne te nIMdavAlAyaka dhaMdhe rejagAra karaze atyaMta gahiMta kAryo mAtra peTa bharavA mATe karaze, kuLamaryAdA choDI dhaMdhe karaze. cAlo ! e bhale kare, paNa rAjA dharmaparAyaNa heAya te rAjA lekene-munina-zrAvakane-pAkhaMDIone pharaja pADe te ApoApa dharmanI pravRtti thAya, paNa rAjA pisAnA lebhI thavAnA.. rAjAo upara asara. atthappiyA ya aidappiyA ya parachiddapecchaNaparA ya / pIDissati jaNohaM payaMDadaMDehi naravaiNo // 5 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 19 rAjAo zuM karavAnA? artha e ja vahAle, AbarU karatAM paNa a vahAle. atyAre moTA moTA sAmrAjya ne zahenazAha gaNatarI zAnI gaNe che? kevaLa paisAnI. bhayaMkara 14nI laDAI te paNa paisAnI. ezvarya mAna paisAnI pAchaLa gaNe, paisAmAM nukasAna dekhe to AbarUmAM vAMdho nathI. kAnsa sarakhI zahenazAhata devALIyAmAM nAma noMdhAve. amerikAnA devAnA aMge jarmana zahenazAhata "ame pahoMcIe tema nathI." briTizane kahevuM paDayuM ke "vyAja ApI zakIe tema nathI." eTale ke mAna-AbarU karatAM milata kiMmatI gaNAI che, tethI kaLajugamAM- duSamAkALamAM kevaLa paisAnA pUjArI chatAM, e ahaMkAra te cakravartIne paNa kyAM na hato ? dezAbhimAnane nAme ahaMkAra eTala reDAya ke jene pAra nahi. 14 nI laDAIne sAhityane abhyAsa kare te mAlama paDe ke abhimAna khUba caDAvI devAyuM hatuM. ghaDImAM mitra bane. ghaDImAM chidra dekhate jAya. te dekhI utArate jAya, ane chevaTe gulAmImAM lAve. prathama dareka ghusyA. ghusIne teoe pahelAM bharosA daI pachI chidro kheLI, anartho kheLI gulAma banAvyA che. kevaLa paisAnA ja pUjArInA mAnamAM mAtA hAthI jevA, bIjAnA chidra dekhavA mATe kALA nAga jevA, A traNa chatAM eka vastu vicAramAM rahe te A traNanuM nukazAna na thAya. "manuSyane herAnagati hevI ja joIe, A dhAraNa daDha hoya te, arthapraya hoya te navA udyoga khele, paNa lekene herAna karavAnuM na hoya. pArakA chidra dekhe temAM chidra kADhanArane kadAca reke, paNa vADa cIbhaDAM cere tyAM kheDUta khAya zuM ? AkhA janasamudAyane rAjAo paDaze ! , zAthI? pracaMDa daMDee karIne. vicAraze ? gunhAnI pAchaLa daMDa ane keda. daMDa zA mATe ? gunhAnI pAchaLa kAyadAe daMDa zA mATe rAkhe? kahe, dhana haravA mATe kAyadAne daMDa judI vastu, paNa rAjakIya daMDanA kareDa abajonA paNa cheDA nathI. 18-19 nI sulehamAM jarmanI pAse daMDa je lIdhe che, tenA AMkaDA tapAsaze. to khabara paDaze. bhayaMkara daMDethI prajAne rAjAe pIDavAnA. muni upara, pAkhaMDI-prAkRtajana,-rAjA para asara duSamakALanI thAya, paNa kuTuMbIo mAMhomAMhe saMpI rahe to eTalI asara nahi thAya. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava mahimA dazana 192 kuTuMbIo upara asara. saNaNI pAvi bhAiNo jaNagadavvalobheNa / annAnnajIvaghAyaM kAuM daDhamamilasissaMti // 3 // bhAIe chatAM paNa anyAnya eka khIjAne mAravA mATe abhilASA karavAnA. eka ja mAtAnA jaNelA bhAI e paNa mAMhamAhe jIvathI mAravAnA dRDha vicAravALA hovAnA. vacamAM kei Ave te te paNa kuMTAI jAya. vadhAre milakata meLavavA mATe, vadhAre hissA meLavavA mATe paraspara jIva-jAna ghAta karavAnA, dRDha adhyavasAyavALA thavAnA, gharamAM Aga, majAramAM Aga, rAjya-dharmaguru mAM Aga,. bahAra prAkRtaleAka tarIke Aga, rAjAnA krUrapaNAnI Aga, pAkhaMDI gurunI Aga. Aga vagaranuM sthAna karyuM ? duSamAkALamAM harakoI kAI jagyA para Aga, Aga ne Aga ja dekhAvAnI. dhammacchaleNa pAbaM vimUDhamaINo samAyarissati / pasumehakRvakhaNaNAisu kammesu vaCtA // 7 // leAhIthI kharaDAyeluM kapaDuM' lAhIthI dhAIe te sApha na thAya. jema kAyadA cArInI sajA kare, paNa Aga lagADI cerI karanArA hoya te Aga saLagAvI tenA mhAne cArI karanArane vadhu sakhata sajA che, tema ahIM jagatamAM Aga saLagAvI che, tenA lAbha laI mithyAtvamAhe mU MjhAyelA, mUDhamativALA zuM karaze ? leke dharmAM kare yA na kare, paNa leAkeA dharmanI kiMmata gaNe tethI dharmonA ja nhAne vAstavika dharma nahi kare, paNa dharmInA bhAne pApa karavAnA. dharmanA Azraya pApathI bacavA mATe levAya che, dharmanA mhAne pApA karAya che, to pApathI khacavAnuM sthAna kayu ? zrAvakane dha karatAM zrAvakapaNAne anucita pravRtti na hAvI joI e. mUti daherU AMdhavAnu, tenA adha kAramAM lAyaka banavAnuM prathama jaNAvyuM che, prathama ceApaDA ceAkakhA kare. divALIe saravaiyu kADhayuM, eTale cApaDAe cAkakhA nahi, paNa mAre tyAM anyAyanI vagara hakkanI kaI kaI rakama AvI che, te tAravI te rakama pAchI ApI de, mUrti bharAvavA ke maMdira baMdhAvavA tarapha jinaAjJAnI kiMmata haiAya tenI prathama A phraja che. anidhakArIne Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 193 lAyakavALAnAM phaLa nahi maLe. mahuDAnA pANIe zIrAmAM mIThAza Ave, leTamAM mahuDAnuM pANI nAkhI zIre banAvIe te sAkara jevI mIThAza na Ave. mera nAge thaI kaLA kare, nATaka batAve, zAstrakAra zuM kare? zAstravidhi batAve che. sUryanuM kAma ajavALuM karavAnuM, tema prathama hisAba cekabA kare, anyAyanI rakama lAge te mAlikane meMpI de, te pahoMcADe eTalethI paNa copaDA cekakhA thatA nathI, paNa saMghane bheLe karI jaNAve, ane kahe ke "mane mAlama paDela che, tyAM sudhI mArI milakta meM cekakhI karI che, paNa mArI dhyAna bahAra kaMI hoya ne te lakSamI A dharmakAryamAM kharacAya te tenuM phaLa te rakamavALAne. tenuM phaLa huM levA mAgato nathI, te dharma karatI vakhate duniyAdArImAM thatAM pApa dhovAnAM che dharma karatI vakhate je pApa kare te ? lehIthI kharaDAyeluM kapaDuM lehIthI dhoIe te keTaluM sApha thAya? dhamanAM bahAne pApa karanArA atyaMta mUDhamati duSamakALamAM mUDhamatio evA thaze ke dharmane bahAnA nIce dharmanA nAme pApa karaze. bAI hoya, DacakAM khAtI hoya, milakata hoya, kAyadesara vAraso bIjAne thavAne heya, te vIla UbhuM kare, dharmAdAmAM nAkhI devaDAve, paNa te dharmanA nAme pApa che, zAhukArI zerI che. DesIne bhAna na hoya pachI vIla kare te, bhAI vArasa vagarano hoya, marate hoya tyAre dastAveja Ubho kare. bAI-bhAIne bhAna paNa na heya, tene aMgUThe zAhImAM baLAvI vIla karAve. sadupayeAga bhAva cIja che. Ane dharma na gaNe ! pApane pApa rU5 mAne ! dharmanA hAne pApa karavAmAM Ave tene mUDha na kahetAM atyanta mUDhamati kahevAya. "karaze pApa mAnaze dhama" tene aMge rAjI thaI anumodana karaze. kAkI pAse kALuM karAvyuM, bhatrIjA laDavA Ave, vIla vaMcAvI de te bhatrIjAnuM kaMI paNa na cAle, kAkI jANatI ye nathI, tema prazna aMgata svArthane paNa nathI, dharma cerIpATa vahANe calAvavA mATe paNa nathI, juThI sAkSI puravA mATe ye nathI--"tArI sAkSI te puruM paNa je pAMjarApoLamAM 100 rU. Ape te Ama karuM, dharmanA nhAne pApa karanArA atyaMta mUDha mativALA che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 parva mahimA darzana jainazAsanamAM eka vastu cokkasa rAkhI kahe che ke hiMsAmAM nahi mAne, dharmanA bahAne hiMsAmAM nahi utare. anyamatio jAnavarane hemavAne vhAne ATalA jAnavara mAra, svarga maLaze, ema kahI dharmanAM bahAne pApamAM pravRtti karAvaze. kUvAo khaNavaze, taLAvo khaNAvaze, anya matanA dharmaguruo kUvA taLAvanI TIpa laI pharaze ane "mArI jiMdagImAM meM eka dharmanuM kArya karyuM ema vicArI jiMdagI saphaLa mAnaze. mAMsa khavaDAve te dharma gaNave ke nahi? gIdhaDa dharAya che to kasAIne dharma khare ke nahi? mATe vyavahArane vyavahAra rUpa gaNe paNa dharmarUpa na gaNo. dharmanuM rUpaka apAya te pApa che. sAdhu te mauna rahe, kahe ke duniyAdArIthI tuM jANe. bhUyabhavissatthesu ya vinnANaM devayAvayAro vaa| vijA siddhI ya varA bAhulleNa na hohiMti // 8 // manuSyanI pravRttinI uthalapAthalane aMge jaNAvyuM. e badhA ye sAmAnya pravRttimAM rahelAne aMge jaNAvyuM. sAdhake jaNAvyA pachI sidhinI sthiti cethAmAM hatI, pAMcamAmAM kayuM AMtarUM che? ghaNuM bhAge A cIja banaze ja nahi. kaI cIja? bhUtakALanA ane bhaviSyakALanA arthonuM jJAna. laDAImAM joSInAM TIpaNAM taLAvamAM dhevAI gayAM. 13nI sAlamAM keIe laDAInuM nAma paNa lakhyuM nathI AvA graha bheLA thayA che, ema laDAI zarU thayA pachI badhAye kahyuM che. 18-19nI sAla pachI phalANe mahine Ama phalANe mahine Ama thaze, ema cAlyA kare che, vartArAo moTA moTAe kADhayA. tilakanI ne gAMdhInI bAbatamAM, laDAInI bAbatamAM vartAre kADha, eke sAcA na paDayA. mUrNA maLe tyAM baMdA zuM karavA cUke ? bhUtabhaviSyanA arthonuM jJAna ghaNe bhAge nahi, keIka ne ja thAya. devatA siddha thAya te dharmanAM kAryo keTalo thAya? - devatAnuM AvavuM thavAnuM nahi, devatAne pramatta dazA che, mATe viSayamAM ja pravarte. cha kAyane kuTe choDIne nIkaLelA aNagAre kayAM UMghI gayA? aNagAro jAgyA hatA te basa che. siddhAcala baMdha thavAne hatA tyAre badhA ekaThA kema na thayA? tIthane aMge saMpa nahi Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 195 kare te sAdhu bIjuM zuM karaze? kusaMpa karI zuM karaze ? arIso taiyAra karI nAkakaTTAnA hAthamAM ApavAne? devatA tamane tIrtha svAdhIna karI Ape pachI svAdhIna te tamane ja karavAne. e te cakkasa che ke nirmAlyanA hAthamAM Avele nekalesa-metIne hAra nirmAlyanuM nakheda vALe." je devatA siddha hoya te dharmanuM eka kArya na thAya paNa karmanA koDe kAma thAya. dharmanA mATe kaSAya karavAnI manAI che, paNa dharmanI kiMmata hoya tenAthI rahevAya nahi. mAnuM aDapaluM karyuM hoya, te mA beTAne javA de-kahe, paNa dIkarAthI rahevAya nahi. dharmanI kiMmata heAya tenAthI jhaLakyA vagara rahevAya nahi. zivajI lAlanane saMgha bahAra mUkayA, amuka sAdhuoe nirdoSa jAhera karyA. mane pUchayuM nahi? tArA sarakhA bhADUtane pUchavAnuM? te vakhate celeMja te kema na karI? tArA mate ja tuM zAsanane bhADUta che. mAthAmAM TIpaNuM ghAlI AvyuM te bAIe te beThI ja che, khyAla rAkhavAnI jarUra che ke bhUta-bhaviSyanA jJAnathI je deravAyA che te khattA khAze. keI AbunA, te kaI ThANanA bhaviSyavAdI thAya che, pele kahe mAre aMbAjI hAjara thAya che. te kaI kahe mane cakakezvarI hAjara thAya che. paNa devatAnuM AvavuM ghaNe bhAge thavAnuM ja nahi. bhale devatA na Ave, paNa vidyA te hazene? evI vidyA paNa ghaNe bhAge thavAnI nahi. phalANA mahArAja vacana sidvivALA che. te te dhUtI khAnArA che. vidyAsiddhi, devatA sAkSAt na Ave, bhUta bhaviSyanuM jJAna na hoya, paNa mAMhomAMhe prItivALA hoya, te sAkSAt na Ave paNa varadAna te Ape ne ? devatAnA varadAna paNa ghaNe bhAge nahi hoya. have sAdhu AcAramAM vartAze kevI rIte? zAsana 25 hajAra varSa rahevAnuM te zAsanamAM vartavAvALA kaI sthitie vartaze? te sthiti tema ja sUrya-caMdra, dharatI vagerene aMgene adhikAra agre vartamAna................ Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna-3 saM. 1991 Aso vada amAvAsyA, pAlItANA. ummaggadesaNa magganAsaNAvaMcaNAbhirayacittA / guruNo'vi jahicchAeM dhammAyAraM carissati ||9|| unmAganI dezanA zAstrakAra mahArAjA zrImAna guNacaMdrasUrijI bhavya jIveAnA upakAra mATe mahAvIra caritranI aMdara cAvat 1500 tApasAne pratibeAdhI mahAvIrasvAmI pAse zrIgautamasvAmIjI lAvyA, ane bhagavAna mithilAmAM sameAsaryA, tyAM dudhamAkALanA bhAveA saMbadhI zrI gautamasvAmIjIe prazna karyo ke duSamAkALa saMbaMdhI vRttAMta sAMbhaLavAnI mArI jijJAsA che. tene tRpta karavAne aMge bhagavAne je vRttAMta kahevAnuM zarU karyu, temAM sAdhu, pAkhaMDI, sAmAnya leke, rAjA, kuTu bIenI ane mUDhamatinI sthiti gaNAvI. bhUta ane bhaviSyakALanA vRttAMtanI sAmAnya sthiti jaNAvyA pachI, duSamA kALamAM guru kevI sthitimAM haze ? samyaktva pAme tyAra pachIthI mAga viruddha prarUpaNA pAlave nahI, smRtti thapi' nA vikAra keTalA thayA ? nindgavAne adhikAra sAMbhaLIe chIe ke eka viruddha vacanamAM cheDA kayAM Ave che ? samyaktvavALAne prarUpaNAmAM ekarUpatA hoya, temAM bheda na pAve. rAjyamAM vaphAdArInI nyUnatA na pAlave, tema A zAsanamAM prarUpaNAnA bheda na pAlave. duSamAkALa prabhAva kAM nAkhaze ? unmAnI dezanAmAM. caityavAsInI yukti. unmAga dezanA eTale jinezvara bhagavAnaneA maNa che tenAthI viruddha dezanA. suSamAkALamAM jIvA pramAdI thAya temAM navAInathI. paNa pote pramAdathI Acare, tene mArUpa banAvI de. tene ja mATe bhagavAna sudharmAsvAmIe AcArAMgasUtramAM zithilAcArI zithila AcAra kare, eTaluM ja nahI. paNa tene mukhyamArga batAvavAnI udveSaNA kare. catyavAsIoe caityavAsa pramAdathI calALye, paNa e caityamAM vAsa karave cita nathI. jenI je bAju khuddhi thAya tene te tarapha yukti khecI jAya. tethI ja nItikAra kahe che ke Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna mArI vAta nati isa saMga, nisTa nividA che ? pakSapAtarahitaspa tu yuktiryatra tatra matireti nivezam // AgrahavALe yukitane buddhi tarapha kheMcI jAya che, beTe mata hoya te paNa duniyA yukitane aMge mAnavA taiyAra thAya che, tethI yuktine tyAM laI jAya che, jyAM pitAnI buddhi-IcchA-matalaba hAya tyAM yukita laI jAya che, have pakSapAta vagarane hoya te te madhyastha hAya, te pitAnI buddhi gati karavAvALe na hoya. AgrahavALAne yukita gati haya, pakSapAta rahitane yukita hoya tyAM buddhi laI jAya, eTale buddhimAM gati hoya ema caityavAsIo jumI vartAva karavA nIkaLyA. bhagavAnane aMge sasaraNa thatuM hatuM, temAM sAdhune rahevAmAM, besavAne, bhagavaTo karavAnuM koI jAtanuM duSaNa na hatuM. sakaLasaMghane aMge thayeluM hoya tyAM yAvatsadUSaNa eTale gRhastha ke sAdhu kaI paNa arthI mATe taiyAra thayeluM hoya te dUSaNa lAge, paNa bhagavAnane aMge thayelAmAM dUSaNa nathI. samavasaraNa bhagavAnanI bhaktine aMge UbhuM thayuM che. bhagavAna mATe taiyAra thayuM te bhagavAna kema vApare ? te ke bhagavAna kSINahI che, tethI khuda jinezvara maDArAja mATe hoya te sAdhune aMge AdhAkamI nathI, te bIjI vastimAM rahevuM te karatAM jinamaMdiramAM rahevAthI koI jAtanuM duSaNa nathI. vanavAsa vastivAsa choDaye ane maMdiravAsa karyo, tenA bacAvamAM AdhAkarmanI vAta AgaLa karI. jinamaMdiramAM devavaMdanathI vadhAre TAima sAdhu rahe te AzAtanA lAge, te zabda AgaLa na karatAM teNe yukita AgaLa karI, tIrthaMkaranI AzAtanAne khyAla na karyo. pachI mAsakalpa vihAra kare, niyamitavihAra kare te uThAvavo paDe, pachI AkhI paMcAtamAM paDayA. gItAjIne badale gheTAjI lAve tema tene badho khaTale vadhAryo. duSamAe mukhyatAe bakuza kuzIla cAritramAM pramAdanA peTalA hoya, temAM prarUpaNa cakakhI thavI muzkela che, tethI vihAramAM DhIluM hoya. sAdhupaNAmAM DhIle hoya paNa prarUpaNuM sIdhI hoya te paNa bodhi sulabha kare, asaMkhyAta bhavanAM karma teDe je zuddhamArganI prarUpaNa kare te. kamalaprabhAcAryanI unmAga prarUpaNuthI saMsAramAM rakhaDapaTTI kamalaprabhAcArya strInA Akasmika thaelA saMghaTTAnA bacAvamAM Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 dhruva mahimAM dana jainazAsana syAdvAda che ATale ja zabda vAparyAM hatA, chatAM kamalaprabhAcArya 'syAdvAda' zabda svabacAvamAM vAparavAthI tenA pratApe 80 ceAvIsI sudhI temane du:khamaya rIte saMsAramAM rakhaDapaTTI karavI paDaze. tIthaMkara nAmakarma bAMdhyuM hatuM teve jakhadasta AtmA potAnA pramAdanA bacAvamAM utaryAM, temAM zabda te phakata syAdvAda' ja kahyo che. svA siddha karavAmAM syAdvAda zabda AgaLa karIe te khATI-ulaTI prarUpaNA che. ayeAgya sthitie e zabda zikhare caDAvAya to ghANa vaLI jAya, te mATe kamalaprabhAcAya nu dRSTAMta dhyAnamAM rAkhavA jevu' che. ApaNe kAma paDe te ApaNuM kAma kADhavA syAdvAda tarata saMbhArI daie. peAtAnuM kAma kADhavA 'syAdvAda' zabda zikhare caDAve tenuM zuM thAya ? AjathI 80 mI ceAvIzI pahelAM thayA che, ane AvatI cAvIzImAM mekSe jaze. A sthiti vicArIzuM teA AjakAla potAnI khoTI pravRtti thApavA mATe jee mathe che tenuM zuM thAya ? enA ze a thAya? mahArAja, Ama kema ? zAstramAM Ama che. potAnA pramAda na chUpAve, sIdhI AjJA jaNAve. peAte je raste jAya te rasto poSavA mATe ano joyA vagara prarUpaNA thAya te unmAdezanA. samyagdarzanAdi mekSa meLavI denArA mArga tethI viruddha saMsAramAM rakhaDAvanAro mA. peAtAnA pramAdane zAstranI chApa na mArA ! sAdhuthI rAtre javAya te vAta sAcI. lAMbI aTavI ullaghana karavAnI hAya, mATA sAthe sAthe jatA hoIe, sAthe rAtre nIkaLI paDe tema hAya, bhayAnaka jaMgala oLaMgavAnu... hAya, te vakhatanI vAta hAya te vastu judI, paNa A teA taLeTI, dhama zALAnI vacce jaMgala mAnI lA, savAranA vahelA nIkaLI paDeA, e rAtrivihAranI chUTa AgaLa karo te vyAjakhI nathI. taLATIe javA mATe rAtanA na nIkaLAya, tethI A dRSTAMta dauM chuM. bAkI darekamAM pramAdanI jagyAe zAstrakAranI chApa na mAro, dukhamAkALanI sthiti ke peAtAnA pramAdane zAstranI chApa mArI de che. unmAga dezanA sAthe zuddha mAnuM khaMDana karaze krodha kare pachI kAI kahe ke dayA kayAM rahI ? cakravartinI senA sUre tepaNa dayA na jAya. paNa e sthiti kayAre ? tame svAthane aMge kaSAya karo, ane te pulAkalabdhimAM geADhavA te kharAba che. unmAnI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 199 dezanA thavAthI je ke mArgane nAza thaye gaNAya, chatAM keTalAka evI sthitimAM guru thaze ke unmAdezanA kare ane mArga dUSita kare. caityavAsI caityavAsa piSIne besI na rahe, paNa vanavAsanuM khaMDana kare. sanmArgane nAza kare ane unmArganuM poSaNa kare. jinezvaranI pUjAne pUrA nathI pADI zakyA. mArI kaMjUsAI, udAratAnI khAmI che. eka paNa dI ughADo kema rahe? paNa dIvAne jevA jaze te phUla paNa nahi caDAvAya. hiMsA tarapha dhyAna rAkhaze te pANI paNa nahi vaparAya, vidhie karAtI pUjA temAM pANI phUla vaparAya tene AgaLa lavAya che mahAnubhAva! je manuSyane mArga upara dhyAna rAkhavuM nathI ane bolavuM che tene jIbha chuTI ja che. unmArganI dezanA zarU thAya tyAM mAga rahe muzkela paDe. mArgane nAza thAya ja. Ama chatAM paNa haju zAstrakAra kahe che ke bacavAnuM sthAna che. camakaze nahi! vAta lakSamAM utAraze viparIta padArthanI prarUpaNA kare, satya padArtha na mAne, satya padArthanuM khaMDana kare. ATalI sthiti chatAM samyaktva rahe, te kayAre rahe ? zAstrakAra te vAta kahe che. sammaddiSTi jIvA uvAiTTha pavayaNaM tu saddahai / maddahai asabbhAvaM, aNabhogA guruniogA vA / / " Is To ni yuo , uddadhA artha:-samakitadaSTi AtmA upadezathI meLavela zAstranA arthane yathArtha svarUpa mAne, ane temAM anAga-anupagathI ke guru parataMtratAthI asatya padArthane satyasvarUpe sahaNa kare teTalA mAtrathI mithyAtvI na kahevAya. ajJAna ane anupagane pharaka jIva samakiti hoya, jinezvara mahArAjanA ja siddhAMtane mAnanAre heya, zuddha devAdine mAnanAre heya, tene zAstra jaNAvI je artha kahevAmAM Ave tenI barAbara zraddhA thaI jAya, samyagadaSTi zAstrakAroe kahelAM vacane upara zraddhA kare, temAM be mata nathI, paNa asadubhAva-khaTA padArthanI zraddhA thaI jAya, upayoganI khAmIthI prathama narakamAM traNa sAgaropamanuM AyuSya keIne dhyAnamAM rahyuM paNa eka sAgaropama khetI vAta che, traNa sAgaropama che, ema ekanI vAtane beTI kahevA lAge, Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 parva mahimA darzana paNa ene haju zAstramAMthI kADhI batAve. eka lakhyuM che, te micchAmi dukkaDaM de che. have mithyAtvI mAna ? unmArganI dezanA mArga khaMDana kare che. chatAM aNAbhegathI anupagathI jUThAnI zraddhA thAya teTalA mAtrathI mithyAtva kaDI zakAya nahi. cakkhA zabdamAM kahyuM. anupaga ane ajJAnamAM pharaka zuM ? ajJAnamAM jANyuM na hoya ane anupayogamAM prathama jANyuM hoya, pachI bhUlI gayA hoya. ajJAnamAM bolavAne hakaka nathI, anAga karatAM paNa ajJAna vadhAre kharAba che. ajJAna hoya tyAM bolavAne hakka nathI, paNa samyagadaSTi hoya, zAstra mAnate heya, zAstranI vAta satya mAnate hoya, te anupagamAM jAya che? AnaMdazrAvake potAnA avadhijJAnathI jaNAvyuM, zrI gautamasvAmijIe tene khoTuM kahyuM, te zrI gautamasvAmijIe kheTAne micchAmi dukkaDaM dIdhe, te temane zAmAM mUkavAM ? AnaMdane kahyuM, tAruM juThuM che, mAphI mAga." paNa AnaMdanuM sarvAMze sAcuM hatuM, tyAM gautama svAmijIne micchAmi dukakaDa deve paDe. to anupayoge sAcAthI jUThuM kahevAI jAya, tyAM sudhI mithyAtvanI chApa ApI zakAya nahi. A uparathI ApaNuM mukhamAM mithyAtva zabda bahu bharelo hoya che, lagIra AvyuM ke mithyAtvI, paNa te chApa detAM bahu vicAravAnuM che, bhavya abhavyanI chApa devAnI tAkAta sarvajJanI che, te mithyAtvanI ke samyaktvanI chApa ApaNAthI kema apAya ? avadhijJAnavALA, bhaktimAM lIna evA Idro paNa pitAnA AtmAnA nirNaya mATe bhagavAna pAse AvI che pUche. AtmAnI pariNati avadhijJAnathI na jaNAya. ApaNA adhyavasAyane ApaNe nirNaya karAvAnI tAkAtavALA nathI, mithyAtvanI chApa mAravI te AtmAne bhAre paDanArI cIja che. AnaMdazrAvaka tamArA jevA na thayA ke jethI zrI gautamasvAmijIne mithyAtvI vagere birUda na ApyAM. pite je pratyakSa joyuM tenI zrI gautamasvAmijI nA pADe che. te vakhate AnaMda zrAvakane pAre keTalo caDe.joIe ? kadAca kaheze ke A hakIktanI takarAra che, paNa hakIkatanI takarAra nathI. gRhasthane thAya ja nahi; ema zrI gautama svAmijIe kahyuM. muddAnI takarAra thaI tene nathI thayuM ema nathI kahyuM, gRhasthanI jAtane teTaluM jJAna na thAya, zrAvakane AvuM avadhijJAna Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 201 thAya ja nahi, hakIkatathI muddAthI virUddha paMcA, te vakhate kaI sthitimAM ? jo A vAta dhyAnamAM rAkhazuM ke aNuAbhAgathI, anupayogathI, abhAvathI, apadArthanI zraddhA thaI jAya to samyaktva gayuM na gaNAya. gurunA niceAgathI je vakhate je sUtra vidyamAna nathI, para'parAe koI vAta AvI. pUrva mAMthI zrI haribhadrasUrIjIe stava parIjJA jJAnaparIjJA ujjairI. tenI vyAkhyA karatAM stavaparIjJA jJAnaparIjJAmAM pharaka hoya to, ApaNI mAnyatA khoTI thaI ke nahi ? pustaka koI lahiyAe avaLArUpe lakhyuM te rahyuM, te khIjA pustakone nAza thayeA. teA badhA te mAnanArA mithyAtvI gaNavAne ? sAcu' maLavAne mAga na rahyo ane gurupara'parAe avaLu AvI jAya, teTalAthI mithyAtvI thaI jAya nahi. lAkha manuSyanA vacana karatAM eka zAstravacana baLavAna che. sabhyaSTi vacananA uddeza dekhe tyAM jarUra zraddhA kare. zAstranAM vacane nIkaLe tyAM lAkha manuSya Ama kahe che, tyAM lAkhanA vacanane sthAna nahi paNa zAstralakhANu kahe te kharUM, paNa je jagyAe anupayoga hAya; agara pravacana-upadeza na heAya, tevAmAM guruparaMparAnAM vacana Ave temAM asadbhAvanI zraddhA thaI jAya. anupayeAgathI ke guru niyAgathI asad padArthanI zraddhA thAya te samyaktva gayuM gaNAya nahi, kAraNa aMdara kuTIlatA nathI, tethI khacAva thaI gayA, paNa duSamAkALamAM unmAnI dezanAmAM, mAgatA nAza karavAmAM prathama naMbara ane ThagavAmAM ja rAta dahADA taiyAra. mArga zuM kahe che e sthiti vicAratA nathI. traNa vAte Dagale ne pagale AgaLa Avaze: 1 umAnI prarUpaNA, 2 mA nAza ane 3 ThagArApaNuM. mAre kaI luccAI karI tenI pAsethI levAnu che ? paNa bIjA taraphanA rAga khaseDI ApaNI tarapha rAga bhakti karavI te ThagArApaNuM che. A sthiti mATe je kaI kahevAya te mATe zAstrakAra 'mRSAvAda' kahe che. viruddhamAga prarUpaNA hAya teA paNa tenu N nAma 'mRSAvAda' che. jyAre adhyAtmabhASA krodha nizrita vacana sAcuM khele tA paNu jUThThuM abhimAnamAM, mAyAmAM,lAbhamAM utarI sAcu' eTale te paNa jUThThuM che. guru para paNa kALanI asara zAstrakArAe kahyuM ke vicArI leA ke tAruM vacana krodha-mAna mAyA--lAbhathI lIMpAyeluM tA nathI ne? krodhAdikane je lepa lAgyA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 dhruva mahimA na hAya te khaseDa, pachI khela, te na khaseDe te satya chatAM asatya che. je mahAvratanI pAMca bhAvanAmAM krodha-lAbha-bhaya--hAsya TALavAnA rAkhyA ethI dUra hAya te satyavratamAM AvI zakIza. dravyathI satya hAya tA paNa bhAvathI sAcuM nathI. krodha-leAbha-bhaya hAsyane uddezIne khelAyuM hoya te te dravyathI sAcuM, bhAvathI sAcuM nathI. levAnI buddhie jayAM lathaDIyAM mArIza, tyAM tAruM khAIza. tethI dudhamAkALamAM gurue paNa eTale ke sAdhupaNAmAM je rahyA tevA paNa unmAnI dezanA, dezanA mAne nAza ane ThagAI karaze. guru sivAyanA zithileAnI vAta dUra rahI. ~~ e traNanA haju uddhAra thAya, paNa manasvIpaNuM na hoya te zAstrasApekSa rahelA haju kheMcI zake, paNa duSamAkALanA gurue potAnI marajI mujaba magajamAM phrAMkA AvyA te thavuM ja joI e. e leka unmAnI dezanA kare tyAM zuM bAkI rahe ? zithilatA Acare che chatAM bacAva che. peAtAnI zithilatA adhama che ema jAhera kare te khacAva che. zrAvake AraMbha-parigraha-viSaya-kaSAyanA dhaMdhA kare, zrAvaka mArgothI dUra rahe che 'koikanuM paDe te mane jaDe' e buddhi rAkhe. paNa ' taM tnine traM ca himi ema bele che. prarUpaNA tA 4the 13 sudhI eka sarakhI hAya. zrAvake prarUpaNA te pote game tema Acare chatAM mAnI ja kare, dharmAcArane batAve. A zAsananI sthiti batAvI. have jagatanI sthiti batAve che. sUryanA sakhata tApa, aniyamita varasAda ane reAgAnA upadrava vihiti khara raviNo, no varistiti samuciyaM mehA / rAgAya kAmArI ya, viddavissa ti jaNanivahaM || 20 || saRtunA AdhAra sUryanA kiraNeA upara. sUrya paNa sakhta tApa karanArA thaze, jeTalu tape teTalu ja DhaLe, jeTalA pramANamAM tIvra tApa thAya, teTalA pramANamAM vRSTi hoya, paNa teTalI vRSTi varasaze nahi. samucita nahi varase. tapAve ahIM ne varasAve dariyAmAM, varase eve vakhate ke anAja pAkIne taiyAra thayu` hoya vakhate dhoi nAkhavA varase. anAjamAM dUdha thavA vakhate varase nahi, agavaDa udyamane UbhA kare che. varasAdanI pUrI sthiti na hoya tyAM kUvA, taLAva, nahera upara AdhAra rAkhe che. mevADane AdhAra nahera upara che. varasAda Ave te vakhate pANI bharI le, gAuM gAunA taLAvA bharI rAkhe. jayasamudra-sAvarone sAgara nAma ApelAM che. patanA bhAge bharI dIdhA che. agavaDa na hota te udyama na karata. roga Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 203, AtaMka thaye ne jhaTa tarata jIvane aMta lAve. rega lAMbA kALa cAle, AtaMka jaldI jIvane nAza kare, te ghara ghAle tema tenI davA dAkatarakharca vadhAre thaze. mArI, marakIe ke jenA upAya karavAno vakhata ja nahi, te manuSyanA samudAyane upadrava karI khalAsa karaze. ussiMkhalakhalajaNahIlaNAhi, aNimittatthaghaDaNAhiM / pAvissai khaNamettapi, neva seokkha visidaThajo // 11 // duSkALa paDe tyAre majSyane paMcAta hoya, gIdhaDAne paMcAta na hoya. gIdhaDAne te vadhAre mare te vadhAre khAvAnuM maLe. tema sArA manuSya duSamakALamAM kSaNa paNa sukha nahi pAme. uchUkhala eTale sAMkaLa toDIne nIkaLele hAthI uchuMkhala kahevAya, tema maryAdA choDanArA leke ucha khalA kahevAya. khala eTale luccA, sAMkaLamAM nahi, tevAo Akhe dahADe kuthalI karaze. bakIne besI nahi rahe, paNa anartha utpana karavA, upatApanA rastA karavA, pIDAo kare. pramAdamAM ApaNe AvIe te pIDA kare ja ne? anarthanI ghaTanA ApaNA mATe zA mATe kare? animitte pIDA kare, khala puru vagara kAraNe anarthakArI vartana kare tene laIne zreSTha puruSone kSaNamAtra sukha nahi maLe. vAsasahassA iha ekavIsaI jAva dosaparihINaM / duppasahata caraNaM, pavittihi bharahakhettami // 12 // mAravADane pradeza nirjaLa kahevAya. sAruM jhADa na uge chatAM kUvAmAM UMDI paNa pANInI sera vahe. mAravADamAM sera nathI hotI tema samaje te bhUla thAya che. temaja rasALa jamIne nathI, tema kahe te kAma na lAge. tema gurunI AvI sthiti dekhI zAsana nathI, ema kahe te cAle nahi, paNa 21 hajAra varasa sudhI duzmahasUri sudhI bhAvacaritra, raheze. tema jainazAsana tyAM sudhI rahevAnuM che. upara jaNAvela ke, A ja bharatakSetramAM doSahIna cAritra zrIduSasUrijI sudhI saMpUrNapaNe rahevAnuM. Ama pAMcamA ArAnI sthiti jAvI. A paMcamaAra aneka duHkha svarUpa hevA chatAM paNa bhagavAnanuM zAsana te pAMcamA ArAnA cheDA sudhI jayavaMtu vartaze. zAsananA cheDA sudhI najIka mokSagAmI AtmAo haze. je zAsananI AjJA ArAdhI trIje bhave mokSe jaze. te ApaNe paNa saMsAranuM duSamAkALanuM svarUpa samajI dharmArAdhana vizeSa prakAre karavA udyamavata banavuM. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama-zAsanapati zrI mahAvIra devanI aMtima-dezanA (dIpAlikApava) jIva sukhane Icche che. . pumarthA iha catvAra :, kAmArthoM tatra jnminaam| arthabhUtau nAma: dheyAdana prmaartht:|| (tri0 50 10 sa0 13 zlo0 25) / kAlikAla sarvajJa bhagavAna zrIhemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja, zrItriSaSTizalAkApuruSa caritramAM bhagavAna zrI mahAvIradevanI chellI dezanA jaNAvatAM puruSArthonuM varNana kare che. aMtimadezanA kayI? paMcAvana puNyavipAkane jaNAvanArAM adhyayane, paMcAvana pApavipAkane jaNAvanArA adhyayane tathA chatrIza nahi pUchAyelA prazno (pAsTa samavaMtipliaNknisnnnne paNapannaM ajjhayaNAI kallANAphalavivAgAIpaNapannaM ajjhayaNAI pAvaphalavivAgAI chattIsa ca apuTTavAgaraNAi vAgarittA (kalpa0 40 247) e chellI dezanA ke zrIkalikAlasarvajJa bhagavAna atre kahe che te? evI zaMkAnA samAdhAnamAM jANI levuM ke A kahevAya che te dezana ane adhyayanAdi je kahevAya te nirUpaNa, kathana vagere. vyAkhyAna ane kathanamAM atyAre paNa bheda te khare jane? sabhAmAM thAya te vyAkhyAna ane sAmAnyathI vagara sabhAe bhegA thayelAone kahevAya te kathana. tevI rIte bhagavAna paNa samavasaraNamAM, pariSadamAM de te dezanAH te vinA kahyuM te nirUpaNa-kathana. zrIkalikAla sarvajJa bhagavAna je bhagavAna zrImaDAvI devAnI chellI dezanA kahe che te mAno ke samavasaraNamAM bhagavAnane chello saMdeze, chello DhaDhere che. chello DhaDhere e chello DhaDhere jAhera karatAM pahelAM kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasurIzvarajI mahArAjA jaNAve che ke mukha mude niminA mastake mastake judI judI mati hoya che ke tethI dareka bAbatamAM matabheda hoya che. paNa eka bAbata evI che ke jemAM keInI matimAM bheda nathI, emAM matabheda ke vicArane avakAza ja nathI cAhe te sUphama e kendriyane jIva hoya, cAhe paMcendriyane jIva hoya, cAhe Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima-dezanA vyAkhyAna 20) te nArakIne jIva hoya, cAhe to devatAno jIva hoya paNa jIva mAtrane IcchA sukhanI che. (je paNa vicAcA kutANA - paDikUlA appiyavahAM piyaMjISiNo joviukAmA, AcA0, utta0 nemio. go 228 sa vi0) emAM leza paNa matabheda nathI, keI jIva duHkhanI IcchA karatuM nathI, sau sukha ja vAMche che. darekanA prayatna, dharmAdharma, vRttipravRtti je kaho te sukhane ja mATe che. sukha maLe, na maLo te vAta judI che paNa IcchA ane AcaraNa sukhanI, sukha mATenI che. A eka mati mAtra zabdamAM dazyamAna che. padArthanI vAta eTale ke svarUpanI vAta Ave tyAM matimAM bhede paDI jAya che. dezane AjhAdI maLe, AbAdI maLe emAM tamAma netAo eka mata che paNa AjhAdI kone kahevI tyAM matabheda. te ja rIte jIvamAtrane sukhanI icchA che e vAta bheda vinAnI che, paNa sukha kene kahevuM tyAM matabheda, keTalAka AtmAnA svAbhAvika sukhane Icche che, jyAre keTalAka che paugalika sukhane Icche che. jene eka varga pagalika sukhane Icche che eTale ke kAmane Icche che. iMdrinAM sukhane Icche che, tene aMge svargAdi Icche che. jIvane eka varga AtmAnA sukhane eTale ke mekSane Icche che. A prakAre IcchA jema bhinna che tema tenA rastAo paNa bhinna che. raste judo tema tenI gADI paNa jUdI, eka mArganI gADI bIjA bhAgane kAma na lAge. sAdhyanA judApaNAne aMge sAdhane paNa judAM ja hoya. atha kaI dhAraNAe pedA karAya che? mekSanuM sAdhana dharma che, jyAre kAmanuM sAdhana artha che. kadAca kaI kahe ke "arthane mAtra kAmanuM sAdhana kema kahe che ? dharmanuM paNa sAdhana che kemake derAsare, pUjA, pratiSThA, prabhAvanA, tIrthayAtrA, saMgha bhakita, svAmivAtsalya, dharma mahotsa vagere arthathI ja thAya che. arthathI dharmanAM kAryo thAya e vAta kharI, paNa artha pedA karatI vakhate dhAraNa kaI che ? tame zAka levA jAo cho tyAre dI'TA, chetarAM paNa sAthe ja Ave che ne ! tame kAMI daTAM, chotarAM levA gayA nathI paNa e sAthe Ave ja, paraMtu mukhya muddo to zAka levAno che tema artha pedA karatI vakhate lAgaNI karI che te tapAso! pUjA, prabhAvanAdinI Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 parva mahimA darzana manavRtti che ke saMgrahanI, lebhanI, parigrahanI tIvravRtti che. arthe pArjananI pravRtti vakhate vRtti kaI che. je potAne dravyanI jarUra na hoya ane dharma mATe ja kamAtA che te te dharma tema karavAnI nA kahe che, kemake dharma eTale IcchAne tyAga. dharma mATe paisA pedA karavA eTale te jANI joIne kacarAmAM paga mUko ane pachI paga jovA besavuM tenA jevuM che. paise zuM dharma saMsthAne ApI devA meLave che? paisA kamAvAne hetu dhana, Ijajata, sAhyabI vagere vadhAravA tathA vArasadArane ApI javAno che ne! pedA karelA, saMcaya karelA arthamAMthI sadupayega karI zakAya e kharuM paNa tyAganA pariNAma hoya te dravyane sadupayoga thaI zake. dhamane vAre kayAre rAkhyo ? je tyAganA pariNAma na hoya te tyAMya devattaramaMdira jevuM thAya. kalakattA tarapha e rivAja che. tyAM devAlaya karAve te tenI AvakamAMthI kuTuMba nabhe evuM dhoraNa paNa che. dettara eTalA mATe ke gharadhaNane vecavAnI ke leNadArane TAMcanI sattA nahi. ApaNe mu e che ke dhana dharma mATe kamAvAnuM nathI. dharma ema paNa karavAnI nA kahe che. kamAyelA dhanamAMthI dharma thaI zake jarUra, paNa gharamAM cUlo saLagAvavAnuM kArya kAMI bhikhArI, mAgaNa vagere mATe thatuM nathI. cUle te gharanAne bhejana mATe raseI karavA saLagAvAya che. raseI thAya, khavAya, DhaLatAM pheDatAM bace ane sUjhe te bhikhArInA bhAgyamAM samajavuM, tema ahIM paNa kamAvAya, gharanA khAnapAna mejazekhanA kharacA kaDhAya, vastrApAtra, phanIcara, alaMkArAdi vasAvAya, phezanananI phIzIArIne pahoMcI vaLAya ane bace ane sUjhe te dharmamAM paNa ApavuM paDaze ema thAya, ema thAya to apAya. rasaImAM bhikhArIne vAre chello rAkhe, tema ahIM paNa chelle ja rAkhyo che! dharmane aMge vicAra kayAre thAya che? zarIra, kuTuMba, nAta, jAta, Ijajata vagere tamAmane aMge vicAre prathama sau chele vicAra dharmane mATe? meDahAusanA daradInA bolyA sAme DekaTare jue nahi, dharma amUrta che, mUrtimAna nathI'tathA mahera dharAvanAra che eTale tame je zabdo, dharmane aMge dareka prasaMge vApare che te te khame che; nahi te tamArA zabdo jotAM te uMbare ane gharamAM te zuM Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThAI vyAkhyAna 27 paNa te AMgaNeya na Ave. e kayA zabdo ? "phurasada nathI! duniyAnA dareka kAmamAM tamane kurasada maLe pachI te dhaMdhAnuM hoya, lagnanuM heya, maraNanuM hoya, keI sAjAmAMdAne jovAnuM hoyaH vyavasAya vadhAre hoya, te paNa phurasada meLavAya ane sAmAyikanI vAta Ave, te "kurasada nathI!" pUjAnI vAta Avete, "phurasada nathI!" pratikramaNanI ke darzananI ke koIpaNa dharmakAryanI vAta Ave te tame gekhI rAkhyuM che ke "phurasada nathI!" tame dharmane phurasadIo rAkhe! A nAge javAba sAMbhaLI dharma AMgaNeya Ave kharo? kurasada nathI. mahAnubhAvo! paNa dharma samaje che ke meDahAusamAMnA daradInA belyA sAme DekaTarathI jovAya nahi. ane jue te te DekaTara nahi. DekaTara samaje che ke bicAre vAyugrasta che eTale daradI kahe ke "khabaradAra ! aMdara AvavuM nahi!" te paNa DekaTara enI lavarIne lakSyamAM le nahi tethI enI oraDImAM jAya ane upacAra paNa kare. dharma paNa samaje che ke A jIve bicArA mohamadirAnA nazAthI chAkaTA banelA che tethI A bhAmaTe javAba Ape che. "pharasada nathI ema keIne kahevAya kharUM ? keTaluM apamAna! ane tame te vAraMvAra e ja kaho e dharmanuM eThuM apamAna ? paNa dhanvataridharma tamArA bakavAdane lakSamAM letuM nathI. je e evuM lakSamAM le te jema pele dIvAnAnA bakavAdane lakSamAM le te te DokaTara ja nahi tema ahIM paNa mohamadirAthI unmAdavaza banelAnA prajalpavAdane lakSamAM le to te dharma ja nahi. zikSakanuM rAjInAmuM svIkArAyuM. pelA zikSakanuM daSTAMta mananIya che. eka kedyAdhipati zeTha pitAnA putrane keLavavA ghera eka zikSaka rAkhe. zikSaka mATene tamAma prabaMdha zeThe pitAnA kharce ja karI dIdhuM. rahevAne sthAnamAM baMgale Ape, khAnapAna paNa tyAM, vastrAdinI phIkara paNa zeThane, tabiyata bagaDe te auSadhanI vyavasthA paNa tyAM ja tAtparya ke zikSakanA jIvanane eTaluM nizcita banAvyuM ke jethI te potAnA putrane sArI rIte keLavI zake, jethI pitAne putra vAstavika keLavaNuM sahelAIthI meLavI zake. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 parva mahimA darzana zikSakanI tahenAtamAM nekara, cAkara, gADI tamAma hAjara rAkhyuM. zA mATe? putrane barobara keLavavA. pAMceka varSa pasAra thayAM. eka vakhate te chokarAne pAnanI jarUra paDI eTale ekAda rUpiyA ApI te zikSakane kahe che: "mAstara! tame jyAre Ave tyAre pAna letA Avajo." pelA zikSakane mAThuM lAgyuM : ene ema thayuM ke "zuM A mane nekara samaje che?" tarata teNe rAjInAmuM lakhI zeThane ApyuM. zeThe rAjInAmuM vAMcyuM. temAM kAraNa jaNAvyuM na hatuM. zeThane navAI lAgI ke ATaATalI sagavaDa chatAM, pAMca varSe Aje acAnaka A zikSaka rAjInAmuM Ape che evuM kayuM kAraNa UbhuM thayuM che? - teNe zikSakane belAvI kAraNa pUchyuM: zikSake kAraNa jaNAvyuM zeThe tarata ja pagAra cUkavI rajA dIdhI. kemake zeThane lAgyuM ke "have te rahe toya A zikSaka rAkhavA yogya nathI." vAta paNa kharI, pAMca varSamAM e zikSake zIkhavyuM zuM? "A zikSaka che ke nekara che eTale bheda paNa je na samajAvI zake te zikSaka kAmane zuM ? jenAmAM akkala nathI ene akakala ApavA te zikSaka rakhAya che ne ! e chokarAe pAna lAvavAnuM batAvyuM." e khAmI TALavAnI pharaja zikSakanI hatI. nahi ke rAjInAmuM ApavAnI. be kAMTA, be trAjavAM rAkhe che ke gaNAya? dharma paNa samaje che ke, "mAre A jIne taiyAra karavAnA che eTale "kurasada nathI" evuM bole che evI phariyAda hoya ? e jIvo evA che mATe te mArI jarUra che " je duniyA mithyAtva, avirati, kaSAya, rAgadveSa vinAnI hatI te te dharmanI jarUra ja zI hatI? kerTamAM javuM paDe, davAkhAne javuM paDe, maraNamAM javuM paDe, kayAMka akasmAta thAya tyAM javuM paDe e tamAma prasaMgamAM dukAne tALuM mArIne paNa javAya; paNa pUjA, vyAkhyAna, sAmAyika, pauSadha, jAtrA vageremAM 'kurasada nathI" ema kahevAya! dhamane tame phurasadanA kAMTe rAkhe che ane dunyavI kAryone jarUranA kAMTe rAkhyAM che. duniyAmAM je vepArI be jAtanAM kATalAM, be trAjavAM rAkhe che ke gaNAya? paNa dharma tamArI dayA khAvA 5 hAlata samaje che. thoDA samayathI gAMDA banelAnA belyA sAme DekaTara na jue te anAdikAlathI meDamAyAnI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna 209 madirAthI unmatta banelAnA bakhALA sAme dhama na jue. mATe to tame 'phurasada nathI' kaheA, dhakkA mAro te paNa dharma tA peAtAnuM kArya karavAnA, karavAnA, karavAnA. dhaNIdhArI vagaranI hAlatamAM AdhArabhUta kANu ? A to thaI dharmanA svarUpanI vAta, paNa tamAre vicAravAnu kharUM ke nAMhe? tamAre dhamanI kiMmata samajavAnI jarUra che. duniyAdArInA niyama che ke beThelA rahelAne doDavuM bhAgavuM tevA prasaMge kema ane tenA khyAla na Ave. rAja mAlamalIdA khAnArane bhUkha kema veThAya tenuM dhyAna na Ave : nIrogIne vaidyanI jarUriyAtanI kalpanA na Ave. tevI rIte kaMcanathI tame bharelA che, kuTuMbathI paravarelA che, strIonI sevAthI peAtAne khuza- khuzAla mAne che, kAyAthI joradAra che eTale tamane bhaviSyanA khyAla AvatA nathI. : A cAre cIjo ( kuTuMba, kaMcana, kAyA, kAminI )mAMthI eka paNa cIja AgaLa javAma denArI che ke kema tenA kadI vicAra sarakhA ge? A cAreya cIja nikAsanA pratiSa dhavAnI che. dezAMtare janAra mATe nikAsanA prati dhavALI milkata zA kAmanI? je vakhate bhavAMtara karavA paDe tyAre dugatithI keNu khacAvaze ? nirAdhArapaNAmAM dhaNI-dhArI vagaranI paristhitimAM AdhArabhUta koNa? eka mAtra dharma ja. chelle je mekSa Ape te dhama. duniyAmAM A rIte dharma jarUrI che. dharma kahevA kone ? jenA cheDe mAkSa hoya te dhamaH tadabhave, eka, be cAra bhave ke keTalAka bhave paNa jenA cheDe mekSa jarUra hAya te dharma. jenA cheDe meAkSa na hAya te dharma ja nathI. ATaluM lakSyamAM leze te sahelAithI samajI zakaze ke AtmIya sukha eTale meAkSa, tenu' sAdhana dhama tathA paudgalika sukha eTale kAma, tenuM sAdhana atha, mekSa tathA kAma e sAdhya che jenAM dhama tathA atha e sAdhana che. meAkSanu sAdhana dharma che, dharmanu" sAdhya mekSa che: kAmanu sAdhana atha che H anu` sAdhya kAma che. atha, kAma, dhama ane mekSa A cAra padArthoM jagatamAM jANItA che. jagat mAtra zabda samaje che arthAt zabdAM 14 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 - parva mahimA darzana tamAma eka mata che. svarUpanI vAta Ave tyAM matabheda, kemake svarUpanI samajaNamAM khalanA rahelI che. purUSAthane atha. duniyAnA vyavahAramAM vaparAtA zabda tarapha najara karaze te A vAta tarata samajAze. zarIramAM lAhA lAhya saLagatI hoya chatAM paNa tene "zItaLA" kahevAmAM Ave che. svAdamAM khArUM che chatAM "mIThuM kahevAya che, ane je kazAya kAmamAM nathI Avate chatAM tene maMgaLavAra kahevAmAM Ave che. A te jANe che ne! te ja rIte keI kahe ke artha, kAma, dharma, tathA mekSa e cAreya puruSArtha che. temAM be, cAra, pAMca lAkha kamANu te artha nAmane puruSArtha sAthene ! cerI lUMTa karI bhale paNa paise meLavyo eya puruSArtha te kharene! raMDIbAjI karI eya "kAmanAmane puruSArtha sAdhyone! AvuM vicAranAre puruSArthane artha samajavAnI jarUra che. ahIM puruSa eTale "manuSya nathI, "nara" ke "nArI nathI paNa jIva che. jIva mAtra, A cArane sAdhya gaNe che. cAhe te ekandriyane jIva hoya ke cAhe te paMcendriya jIva hoya, cAhe te devatAne jIva heya ke cAhe te nArakIne jIva hoya, teonAM sAdhyanuM vargIkaraNa, artha, kAma, dharma tathA mekSa e cAra che. atha nAmathI atha : paryavasAne ana che. devAdhideva zrI mahAvIra bhagavAna pitAnI chellI dezanAmAM chellA DhaMDherAmAM jaNAve che ke jagatanA chanA cAra sAdhya cheH artha, kAma, dharma tathA mekSa. AthI jenA be varga paDI zake. eka varga AtmIya sukha mATe prayatna karanAre, jyAre eka varga paugalika sukha mATe prayatna karanAre. AtmIya sukha te makSa tenuM sAdhana dharma paudgalika sukha te kAma? tenuM sAdhana artha. duniyA A cAreyane puruSArtha kahe che. saMskRtamAM ziyALane ziva kahe che. ziva eTale upadravarahitapaNuM. ziyALa te upadravathI bharelI ane upadrava karanArI jAta che. e ja rIte artha puruSArtha phakta nAmathI artha che paNa paryavasAne te anartha che? anartharUpa che. je zuM svAthyanuM cihUna che? sejo caDe tyAre zarIra jADuM dekhAya, lAla surakha sarakhuM ane Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima-dezanA 211 cakacakatuM dekhAya paNa tethI e sAjo zarIranI taMdurastI rUpa gaNAze ? e sejo jo na besADAya te| saDo ja thAya; tevI rIte atha tathA kAma nAmanA puruSArtho jo na aTakAvAya te tee anatha rUpa ja che. na vibhavA yogya eka mokSa ja che. tyAre jene cheDe ane na hoya, je svataMtra a mAM samatha hAya evA puruSAtha kayA? evA puruSAtha' mekSa che. meAkSa meLavI ApanAra sAdhanA dhama che. te dharmanA sayamAdi dazabheda che. " khatI a maddava'jjava muttI tavasajame a beoddhavve | sacca sAca AkicaNa ca babhaM ca jai dhammo || (da0 ni0 gA0 250) duniyA jene amAnI (puruSArtha mAnI) tenI pAchaLa doDe che tenAthI teA viramavuM ja joe. sabyA zAbA vamaLa, savAnA mettuLo varSama+ parigrahathI tathA maithunathI sa thA viramavuM te vrata che. eTale atha tathA kAma to hAya che; tethI tenAthI viramavAnu che. kharI vastu, sAcA padArtha, vAstavika tattva te ja gaNAya ke jenAthI viramavAnu hAya nahi. dharma e meAkSanuM sAdhana jarUra, mekSa mATe te AdaravA ceAgya, bAkI e paNa chevaTe te cheDavAnA che. hADInA upayega nadI pAra utaravA pUratA che. sAme kAMThe gayA pachI hADIne gaLe bAMdhIne koi ghera laI gayu... ? rela, vAhananA upayAga gAmanA pAdara sudhI, pachI ? pachI temAMthI utaravAnuM ja, meAkSa ja sAcA puruSA che kemake tenAthI viramavAnuM nathI. mokSa eTale AtmIya zAzvat sukha jyAM che te paramadhAma. e sukha pAchuM na jAya, na palaTAya, na ghasArA pAme, na temAM leza paNa pheraphAra thAya. A mokSa rUpa dhAme pahAMcADe, mATe dharma e STie puruSArtha ane tyAM sudhI te upAdeya. dharma saMyamAdi daza prakAre che, have vadhu varNana agre vatamAna. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama-zAsanapati-zrImahAvIra devanI (2) antima dezanA (dIpAlikApava) arthastu mokSa evaiko dharma stasya ca kAraNam / saMyamAdirdazavidhaH, saMsArAbhmAdhitAraNa : // 1 // (tri0 pa0 sa0 13 zlo0 26) sukhanI icchAne aMge matabhedAdane avakAza ja nathI. A kalikAla sarvajJa bhagavAn zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe triSaSThizalAkApuruSa caritranI racanA karatAM dazamA parvamAM bhagavAna zrImahAvIradevanI racanAmAM temanI chellI dezanAnuM nirUpaNa kare che. zrI mahAvIradeve kevalajJAna, kevaladarzana prApta karyuM. pitAnI mokSanI sthiti niyata karI. "mekSa ja zAzvat sukhanuM dhAma che ane te dharmathI sAdhya che. e chelle DhaMDhare, chelle saMdeze, chellI zikhAmaNa je kahe che, e tAraka devAdhideve sakala saMghane jaNAvyuM. paMcAvana kalyANavipAkanA adhyayane, paMcAvana pApavipAkanA adhyayane, chatrIza apRSTaprazno je kahyAM te dezanA nahi, paNa te nirUpaNa kahevAya. bAre parSadA vacce, samavasaraNamAM birAjamAna thaIne je kahevAya te dezanA ane sAmAnyathI samudAya samakSa je kahevAya te kathana. e dezanAmAM bhagavAne je kahyuM, je Adeza karyo, je DhaMDhare jAhera ryo tene kalikAla sarvajJa bhagavAna bhavyAtmAonA hitArthe prakAze che. dareka javAnI IcchA, dhAraNA, maratha, prArthanA bhinna bhinna hoya che. IchAdikamAM dareka jInI mati vaheMcAI gaI che. eka vastu matabheda vagaranI che ane te sukha". ekendriyathI paMcendriyaparyata, nArakIthI devatAparyata kaI jIva e nathI ke jene sukhanI kAmanA (IrachA) na hoya. dareka gatimAMnA jIvane, dareka jAtimAMnA jIvana, jIva mAtrane, IcchA mAtra sukhanI ja che. sukhanI IcchAne aMge matabheda ke sAdhyabhedane avakAza ja nathI. AtmIyasukha tathA paugalikasukha vacce AkAza jamInanuM aMtara che. dareka jIva sukha Irache che e vAta kharI paNa e zabda mAtrathI. jyAM. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 213 atima dezanA sukhanA svarUpanI vAta Ave tyAM bheda paDI jAya che. zabdathI te jema jhaverI hara Icche che, tema bALaka paNa hIre Icache che, paNa jhaverI je hIro Icche che temAM tathA bALaka je hIrAnI IcchA rAkhe temAM mahAna aMtara che. bALakanI pAse vIMTImanuM naMga rAkhe (hIre rAkhe) ane sumaranA kAcanuM lelaka rAkhe che te bALaka hIre mAnIne tene leze? pelA naMgane nahi aDe paNa kAcanA lelakane ja pakaDaze. jema jhaverI hIrAne garaju che, tema bALaka paNa che, paraMtu te bAlyavayavazAt, hIrAnA svarUpane jANatA nathI, samajato nathI, te ja rItie tamAma jIve sukhanA atha che. duHkhanA atha kaI nathI, ATaluM chatAM sukhanA svarUpane samajanAra varga alpa che. sukha be prakAranuM che. eka AtmAnuM svAbhAvika (gharanuM) sukha ane bIjuM pagalika (bahArathI meLaveluM kRtrima,) sukha. jema kAcanA lelaka tathA khANanA hIrA vacce rAtadivasane pharaka che, tema AtmIya sukha eTale svAbhAvika sukha tathA paugalikasukha eTale kRtrima sukha vacce AkAza jamInanuM aMtara che. siddhonuM sukha kayuM sukha IrachavuM e ja prazna mahattva che. eka vakhata alpa hoya te paNa prArU manuSya te svAbhAvika sukhanI ja IcchA kare; kRtrima sukhanI IcchA kare nahi. mekSanuM sukha te keTaluM che? zAstrakAre enuM pramANa A rIte batAve che ke A jagatamAM vadhAremAM vadhAre sukha anuttara vimAnamAM gaNAya che. anAdi kAlanA atIta kAlamAM anuttara vimAnanA anaMta devAe je sukha bhegavyuM, vartamAnamAM je bhagave che, anAgatakALe deve je sukha bhegavaze te badhAne ekaThuM karIe ane tene anaMtI vakhata varga karIe te, ane siddha paramAtmAnA eka samayanA sukhane ardhA bhAge karatA jaIe te te sukhathI paNa peluM anaMtAvargavALuM sukha anaMtamA bhAge che. (zi sthi mANusANaM ta sokkhaNavi ya savvadevANaM / jaM siddhANaM sokkhaM avvAbAhaM uvagayANa // 13 // jaM devANa seokkhaM savvadhdApiDiyaM aNaMtaguNaM / Na ya pAvai muttisuhaM NatAhi baggavaggRhi // 14 // siddhamsa suhA rAsI savva ddhApiMDio jai havejA ! seo'NaMtavaggabhaio savvAgAse Na mAejjA pAlAAM io go 266) Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 parva mahimA dezI caDate cekhe. eka brAhmaNa upara eka rAjA prasanna thayA ane "mAga, mAga, mAge te ApuM !" ema kahyuM. brAhmaNe kahyuM: "rAjana ! ame te. bhikSuka, amAre gAma, nagara; khetara, pAdara na joIe je Apa prasanna thayA he caDato cekhe Apo" caData eTale Aje cekhAne eka dANo, kAle be dANA, pachI cAra, pachI ATha, pachI soLa ema bamaNA dANA samajI levA. have prathama AraMbhamAM te na jaNAya paNa AgaLa vadhatAM e caDate cekho ApavAmAM to rAja paNa DUla thaIjAya! manuSya saMkhyA. aDhIdviIpamAM garbhaja manuSyanI utkRSTa saMkhyA jaNAvavA zAstrakAre cha-- vakhata bevaDA aMke karavAnuM kahyuM che arthAt chanuM vakhata jene bhAgI zakAya tevI saMkhyA (sarvasta manuSyA:, guLathati cchedanakacchedyarAzipramANatvAt (prajJA0 pR0 119), A-athavA eka rUpaM sthApayitvA tata: SaNNavativArAn dviguNadviguNI kriyate kRtaM ca sadyadi tAvatpamANo rAzibhavati tato'vasAtavyameSa SaNNavaticchedanakadAyI rAti vivAo to yo 28) ema karavAthI batrIzI aMka Ave. udAharaNa tarIke daza hajAranA pAMca aMka, daza lAkhanA sAta aMka tema batrIza aMka Ave (2) jyAre caDate cekhe ke bevaDuM kare A sthiti, te anaMtI vakhata varganuM te pUchavuM ja zuM! varga te jANo che ne! 48 4=16, 16 4 16 256 pAchA 256 ne 256 guNavA paDe. have vicArI jue ke siddhanuM sukha keTaluM ! jIvanuM svAbhAvika zAzvat sukha mekSamAM che. bhavya' e cAMda kene maLe ? paudgalika sukhathI TevAyelAe keTalIka vakhata kahe che : "mekSamAM sukha zuM? nahi khAvAnuM, nahi pIvAnuM, nahi paheravA oDhavAnuM, nahi haravA pharavAnuM kaI kaheze ke tyAM sukha zuM ?" e bicArAone sukha kevala khAnapAnAdimAM ja dekhAya che. nAnAM baccAMne AbarUnI samajaNa hotI nathI eTale e to ema ja kahevAnA ke "AbarUnA zuM phAkaDA bharAya che, te zuM DhIMcAya che, ke zuM paherAya oDhAya che !" e baccuM "Abare e apUrva cIja che ema jANatuM nathI, tenI Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 antima dezanA kiMmata khAvApIvAnA hisAbe ake che. te ja rIte ahIM paNa pudugalAnaMdIe mokSanuM sukhe samajavAnuM paNa sAmarthya dharAvatA nathI. anAdikAlathI jIvI kamanI gulAmIthI ane pudgalanI parAdhInatAthI TevAI gayA che, ane tethI tevAonI daSTi tevI ja rahe che. bakarAMnAM ToLAmAM ucharele siMha, bakarAnAM ToLAMne ja pitAnuM kuTuMba mAne che. te ja rIte anAdi kAlathI karmanI jaMjirathI jakaDAcelAone, pudgalanI parAdhInatAthI palaTAyelAone mekSanI IcchA thavI, mokSa meLavavAne amala thave te dUra rahyo, paNa mokSanuM nAma sAMbhaLavuM paNa muzkela thaI paDayuM che. ATalI vAta dhyAnamAM levAthI, zrI tIrthaMkaradeve prathama parIkSAmAM pasAra thanAra mATe je pramANapatra (sarTiphikeTa) rAkhyuM tenuM mUlya samajaze. e pramANapatra kayuM? e cAMda ka? bhavya ! - e cAMda kene maLe, zAthI maLe? mikSa che ema mAnavuM ethI e cAMda maLe. "mekSa astitvane mAnanAra e cAMdana adhikArI thaI cUke. chokare jyAM sudhI tadRna nAdAna hoya tyAM sudhI "AbarUnI kalpanA paNa ene heya nahi jarA samajaNuM thAya eTale ene kAMIka ema thAya ke "AbarU che. "AbarU che ema mAnate thAya eTale e samajANe gaNAya, tema ahIM paNa hajI karate karAvate kAMI nathI paNa "mokSa che eTaluM mAne te bhavya gaNAya. jaina zAsananI prathama parIkSA ja e che. mekSa mAtra zabdArtha pUratI samaja nahi, jemake kIDI, maMkoDI ke kaI paNa trasa jIva jarA dabANamAM Ave ke chUTakAre che evA mekSanI ahIM vAta nathI. sakala karma rahita thaIne AtmAe pitAnA zuddha svarUpamAM rahevuM tenuM nAma mekSa. AvuM paNa dhAma che ke jyAM AtmA zAzvat anaMtasukhamaya sthitimAM rahe che ane tenuM ja nAma mokSa (mAdo fo To 128 thI 930), nisesakammavigamA mukkhA jIvassa suddharuvassa / sAi apjjvALa vAvI avasthA (zao go to 83) e "mokSa che eTaluM mAne te bhavya ! bhavyatva, zulapAkSika, samakitI, e cAMdenuM phaLa. have prazna thaze ke bhavyatvane cAMda maLyAthI phAyade ze? kemake rAjadarabArI cAMda, IlkAba maLe che, eTale te cAMduM paDayA jevI hAlata Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 parva mahimA darzana thAya che. jema cAMduM paDe eTale emAMthI rasI vahyA ja kare tema sarakArI cAMda maLe eTale dareka nAnA moTA prasaMge teNe paisA bharavAmAM ane kAma karavAmAM UbhuM ja rahevuM paDe, AgaLa thavuM ja paDe. A cAMda e nathI. ahIM te jene e cAMda maLe ene mATe mekSa nakkI thaI gaye. e jIvane, "bhavya IlakAbedhArI jIvane mokSa maLavAne, maLavAna ane maLavAne ja! have e jIva AgaLa vadhe, mekSa mAnyA pachI, mokSa mATe kiyA kare, e kriyA bhale sarakhI kare ke avaLI kare paNa mekSa mATe kare tene bIje cAMda "zukUlapAkSika" nAmane maLe. " puchAya te ja: gifkSa: (aa vi kao 72) jema zAsanamAM A bIjo cAMda meLavanArane eka pudgalaparAvatta samayanI aMdara ja mokSa maLe, mokSa maLe ja. pachI AgaLa vadhe, mokSa mATe ja badhI kriyA kare, bIjI badhI kriyAne nakAmI mAne, mokSane parama tattva mAne, tenA ja mATe tamAma pravRtti kare, te ja hetue zuddha guru, zuddha dharmane mAne eTale trIje cAMda "samakitI" e nAmane maLe. "samyaphavadhArI" cAMda meLavavAnuM phaLa addha pudgalaparAvartA samayanI aMdara mekSa nakkI ja. saMtomuttamittAi aai hu hiM sammattaM / tesi avaDDhapuggala, pariaTTo ceva sNsaaro|| (navata0 gaa053)|| duniyAnI vAta tarapha najara karIe, kalpavRkSa ke ciMtAmaNi sAMpaDe agara keI deva prasanna thAya to maLavAmAM bAkI rahe? mAganAra cUke e vAta judI. tema jainazAsana paNa evuM che ke mAganAra ke te cuka! e te kahe che: "tuM mekSa mAga ! mekSane manoratha kare te makSa paNa mAre meLavI de ! mokSa mATenA prayatnamAM tanmaya thA te addhapudgalaparAvarta jeTalA samayanI aMdara mekSa meLavI de. tame sukhane bhegave che ke sukha tamane bhagave che? A mekSa meLave ? I che ane tenA mATe prayatna kare te. mokSa Icche keNa? duniyAdArImAM joIe chIe ke bhAgyazALI je uMghamAMthI bhaDakIne uThe te tenA meMmAMthI iMdrAsana zabda nIkaLe ane abhAgIo je uMghamAMthI bhaDakIne uThe te tenA moMmAMthI "nidrAsana zabda nIkaLe; te ja rItie ahIM paNa bhAgyavAna cha AtmAnA ja Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima dezanA sukhane mAge ane bhAgyahIna jIve paudgalika sukhane mAge. AthI jIvAtA be vaH eka AtmAnA sukhane vAMcchanAre va ane bIjo paudgalika sukhane vAcchanArA va. AtmIya sukha (meAkSa) meLavavAnA sAdhyanuM sAdhana dhama che. paudgalika sukha (kAma) meLavavAnA sAdhyanuM sAdhana a che. A rIte atha, kAma, dharma, ane meAkSa e cArane puruSArtha jagatamAM kahevAmAM Ave che. kAI paNa jIva, A cAra sivAyanA sAdhyavALA nathI. puruSa eTale jIva. A cAra (a kAmAdri) sAdhe che mATe tene puruSAtha kahevAmAM Ave che. jagat AkhAnI sAdhanA cAra prakAranI che. 217 zrImahAvIradeva chellA DhaMDherAmAM bhavyAtmAonA upakAra mATe pharamAve che ke sAdhanA te ja kahevAya ke jenu phUla sArUM' hoya. tamArA duniyAnA vyavahArane tapAseA ! kAi chekarAe AMgaLI kApI, mAthuM aphALyuM ke TAMTIA ghasyA e paNa udyama teA khare! ja ne? paNa pariNAma zuM ? paulika sukhA eTale parAdhInatAnI eDImAM jakaDAvu te prAcIna kALanA leAkeA hajI tevA sukhane bhAgavatA hatA Aje te tame sukhane nathI bhAgavatA, paNa sukha tamane bhAgave che. tame kaheze. ke jIva sukhane ke sukha jIvane maLe temAM phera zA ? phalANA zeThanI nAtanA ame' tathA amArI nAtanA e zeTha ' A bemAM pharaka kharA ke nahi ? prathamanA vAkayamAM mahattA zeThanI che, pachInA vAkayamAM mahattA nAtanI che. prAcIna kALanA manuSyA sukhane bhAgavatA hatA. zreNikAdi dRSTAMta. zreNika jevA rAjakumArane gAMdhIANAnA dhaMdhA paNa AvaData hatAne? abhayakumAra jevA rAjakumAra zreNikanA mukhyamatrI, pAMcase pradhAnanA adhipati, rAjyadhurA vahana karanArA, te vizAlAnagarImAM, ceDA mahArAjAnA mahelanI pAse, eka nahi paNa sava cIja vecavAnI dukAna khAle, tevA vepAra mahinAo sudhI khele chatAM koI thI eLakhAya nahi. vicAro ke sa`ceAga upara emanA keTalA ane kevA kAmU ! evA TevAyelA ke sukha bhogavavAnA prasaMge bhegave paNa viSama vakhate sukhane eka mAjI dhakelI paNa de. zAlibhadra sarakhA ke jemane zreNikanA kheALAmAM besatAM, jarA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 parva mahimA darzana vAramAM prasveda chUTI jAya ane e ja zAlibhadra aMgnithI dhakhadhakhatI zilA upara anazana kare! A cho sukhane lAta paNa mArI zakatA hatA. teo sukhanA svAmI hatA, sevaka nahatA. dhannAjI jevAe vAta mAtramAM "kahevuM te saheluM, karanArane khabara paDe ke keTaluM muzkela !" ATaluM pitAnI priyatamAnA (zAlibhadranI bahenanA) mukhe sAMbhaLavA mAtramAM saMsArane parityAga karyo, saMyama lIdhuM, pALyuM, ane anazana karI sadgati sAdhI. tAtparya ke teo sukhane bhogavatA hatA. Aje tamane sukha bhegave che. reja zAka khAvAne TevAyelA tamane daza tithi zAkane tyAga kare paDe temAM meTI mUMjhavaNa! khAvuM na bhAve ! zAka vinA gaLe na utare, lUkhuM gaLe aTake, AyaMbila na thAya, A dazA ! kahe, kherAkane tame khAo cho ke khorAka tamane khAya che? je khorAkane khAya tene A na bhAve, A bhAve, AyaMbila na thAya, evuM na hoya. evuM jene thAya tenI gaNatarI kherAkathI khavAyelAmAM gaNAya. have pitAnI sthiti pate ja vicArI le ke, paugalika sukhane aMge paNa tame sukha bhogave che ke sukha tamane bhagave che? tame khorAka khAo che ke khorAka tamane khAya che? jeo sukhane bhegavanArA che, teo sukha Ave tyAre vivekapUrvaka bhogavI zake che, pitAnI IcchA anusAra ene bAjue khaseDI paNa zake che. ane sukha cAlyuM jAya ke nyUna thAya te tene te mATe erata thatuM nathI. jeo khorAkane pite khAnArA che, tene kadI "A na bhAve evuM thatuM nathI, je prasaMge je maLyuM te gaLe utare ja, pachI te cepaDyuM hoya ke lakhyuM hoya, e AtmA SaTurasa bhejana jevA AnaMdathI jame tethI adhika AnaMdathI AyaMbila paNa karI zake. je bicArAe sukhathI bhagavAya che, teo sAmAnya sukhamAM paNa chaTakI jAya che, ane jarA ochuM thatAM hAyarvAya karavA maMDI paDe che ane duHkha Ave tyAre te mAthAM pheDe che ! je pAmare "A te nathI bhAvatuM, lakhuM khAtAM gaLe aTake che evuM kahe che, tevAo khorAkathI khavAyelA samajavA. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 Attama dezanA ke cale vallabha che? puruSArtha cAra kahevAmAM AvyA paNa vAstavika puruSArtha karyo? zabdathI te kesara, kaMkune paNa cAMlle kahevAya ane kALI meMzane paNa cAle kahevAya, paNa keIne cAMlle karavA jAo te te ka pasaMda karaze? kaye samajaze ? kezara, kaMkune ke kAjalane ? kAjalane paNa kahevAya te cAMlle ja, chatAM te gaNAya anicchanIya. tyAre zabdamAtra upayogI gaNAya nahi paNa rahasya tarapha jevuM joIe. sAcuM sukha AtmIya che. paugalika sukha, sukha kahevAya bhale paNa te kUtarA mAravAmAM vaparAtI jhera mizrita baraphI jevuM che. paugalika sukha lAge gaLyAM, mIThAM paNa vipAke bhayaMkara che, dArUNa che, durgatimAM tathA durgatinI paraMparAmAM jIvane jakaDI rAkhanArAM che. dhama Avazyaka, avazyameva paNa kayAM sudhI? AtmIya sukha sarvaze kyAM che? mokSamAM. AtmAnuM saMpUrNa, sarvadA rahenArUM sukha mokSamAM ja che. mATe mokSa ja sAco puruSArtha che. mekSa ja eka ja puruSArtha che. saheje tarka thaI zake ke "artha te anartharUpa tathA kAma vipAke bhayaMkara che eTale ene te heya gaNuM puruSArthanI gaNanAmAM vAstavika daSTie na levAya te samajyA. parantu dharma te mokSanuM sAdhana hovA chatAM eneya e gaNanAmAM nahi ? dharma mATe kahevAya che ke te dhana paNa de, kAma paNa de ane mokSa paNa de te pachI e te upAdeyanI TimAM kharAne?" jarUra. dharma mekSanuM sAdhana ane AdaraNIya, paNa te kayAM sudhI ? geLane ra lAve temAM te bAradAna kApI apAya che paNuM zAkamAM daTAM, chetarAM te telamAM sAthe ja Ave che, zAkanI kiMmatamAM ja tolAya che chatAM tene gaLe utarAya che? keLAM ke mosaMbI chelIne kaMI vece che? enI chAla enuM rakSaNa che. tame khAtI vakhate te kADhI ja nAkhene? tema dharma upAdeya khare, chatAM gaLe bAMdhavAne nahi! camakatA nA! khulAse Ave che. zAstra jema dharma karavAnuM kahe che tema cheDavAnuM paNa kahe che. dharma che ? hA ! kyAre? ghoDA upara besIne tame grAhakane ghera jAo paNa AMgaNe gheDo cheDI do ke gharamAM ya laI jAo? gheDAnuM kAma hoya tyAM sudhI te rakhAya. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 parva mahimA darzana dharmanI jarUra kayAM sudhI? dharma paNa kuTuMbanA, arthanA, saMganA, zarIranA bhAge paNa karavAne, AcaravAne jarUra paNa sarva karmathI mukta thavAya tyAM sudhI ja enI AvazyakatA. dharmanuM kAma karma mAtrathI mukti meLavI ApavAnuM mukti maLe pachI dharmanI jarUriyAta nathI. mokSamAM dharmanI jarUra nathI. jyAM adhama nathI, tyAM dharmanI jarUra hoya ja nahi. saMsAramAM adharma che tethI dharma karavAnI AvazyakatA che. je ke dharma puruSArtha che paNa ATalI hade eTale mokSanA pagathiyAM sudhI. strI cUle saLagAvele rAkhe paNuM rasoI thAya, thaI rahe tyAM sudhI : pachI lAkaDAM bharyo jAya te raMdhAyeluM dAjhe ane e rasavatI karanArI mUkhI gaNAya. raI thAya tyAM sudhI lAkaDAnI jarUra, paNa raI thaI gaI. bhANAmAM rasoI Ave paNa lAkaDAM nahi. jainadarzana ne itaradazanamAM dharmanA lakSaNamAM bheda. dharma mekSanuM sAdhana che. (caturthassor, o zao) mATe te puruSArtha jarUra ane mokSa prApti sudhI AcaravAnI paNa jarUra che. ahIM jarA jhINavaTamAM paNa utaravuM paDaze. anya darzAnIo kahe che ke jenAthI saMsAramAM udaya maLe ane siddhi paNa maLe te dharma. jainadarzana kahe che ke, jenAthI svarga maLe tathA apavarga (mela) maLe te dharma. (10) tarka thaze ke A be mAnyatAmAM pharaka che? bhAI paNa mAne ja ane bahena paNa mAnI ja. pharaka khare ke nahi ? mAsI tathA pheImAM pharaka khare ke nahi? itara darzanIe devaleka mATe paNa dharma karavAne kahe che eTale ke mokSanI jema devakane (svargane) paNa sAdhya mAne che, jyAre jainadarzana devakane prApya mAne che, paNa sAdhya te mekSane ja mAne che. kheDUta khetI kare che temAM uddeza anAja meLavavAne che, ghAsa meLavavAne nathI, ghAsa uge che kharuM: te ja rItie dharma karavAmAM uddeza mokSane che paNa svargAdi prApya che. Itara mantavyamAM svarga paNa uddeza tarIke che. Itaramantavya tathA jainamantavyamAM pharaka A che. daSTi phera ! dizA badale !! bhAna thayuM hoya te gulAMTa mAre!!! jainadarzana dharmane svataMtra puruSArtha nathI mAnatuM paNa svataMtra Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima dezanA 221 puruSArtha mokSa meLavavAnA sAdhanarUpa puruSArthane avazyameva mAne che. mokSapuruSArtha te e ke phaLe te phaLe, maLe te maLe pachI kadI TaLe nahi, temAM leza paNa uNapa Ave nahi. cAMlA be prakAranA kezara kaMkunA tathA kAjalanA. tema artha, kAma paNa kahevAya puruSArtha. artha ane kAma e be puruSArtha kAjalanA cAMllA jevA che, jene hAlA hoya te grahaNa kare, paNa zAstrakAra te e bene heya ja kahe che. are, tyAM sudhI kahe che ke te nAma mAtra "artha che kintu "anartha che. parama artha to mekSa ja che, ane tenA sAdhana svarUpe artha dharma ja che. eka vakIla jarA bhAMga vagere pIne Avele. te nyAyAdhIza pAse dalIla karatAM potAnA asIlane badale pratipakSanA lAbhanI dalIlabAjI karavA vAge. deDha kalAka vANI pravAha cAlu rahyo. vakIla jarA paMkAte hatA, eTale Azcarya vacce nyAyAdhIze paNa dhairyathI zravaNa karyuM. enA asIle eka cIThThI lakhI mokalI, te vAMcatAM vakIlane bhAna AvyuM ane teNe bAjI palaDI. teNe evI gulAMTa mArI, "mAI lerDa, ATale lAMbo vakhata meM Apane lIdhe che te mArA asIlanA lAbha mATe jarUrI che, kemake pratipakSane vakIla A badhI dalIle ApanI pAse raju karavAne ja, paNa te ucita nathI, kemake ema kahIne tenA pratikAra rUpa pAchuM asIlanA lAbhamAM pitAnuM vaktavya zarU karyuM. AcArya mahArAja bhavyAtmAone A rItie gulAMTa mAravAnuM, daSTi pheravavAnuM pharamAve che. mekSa joIe te sAdhana dhama Acare ja chUTake ! mekSa puruSArtha kAMI ghATavALo nathI. tame tenA mATe udyama kare ke na karo, te paNa te te je svarUpe che te ja svarUpa che ane rahevAno. mekSa e kriyAne viSaya nathI, manane, kevala manane viSaya che. ajavALuM sAruM che, prakAza Ape che, hore tathA paththara alaga rUpe batAve che, sApa ke vIMchI batAve che, khADe, Tekare ke sIdhI jamIna dekhADe che, paNa te ajavALuM kathaLe, ghaDe ke gADe levAya? nahi. ajavALuM jeone sAruM lAgatuM hoya teoe ajavALAnAM sAdhane meLavavAM joIe. mekSanI paNa IcchA hoya te tenA sAdhanene hastagata karyuM ja chUTake. mekSa prAptinuM parama sAdhana dharma che, ane mokSa e AtmAnuM svIya svarUpa-sadaMttara vizuddha svarUpa mAtra che. e dharma prApta thAya tyAre Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 parva mahimA darzana mokSane sAdhI zakAya. dharma pitAne jyAM sudhI vahAla na lAge tyAM sudhI mokSa thAya nahi. saMsArathI tAranAra dhamanA saMyamAdi daza prakAra. A maganabhAI, A chaganabhAI, A maNibhAI e kharuM, paNa manuSyatva badhAmAM vyApaka che, tema dharma pote jude jude padArtha nathI, paNa prakAre prakAre vyApaka che. mekSanA sAdhanarUpa dharmanA saMyamAdi daza bhede che. kaI kaheze ke "anukaMpA tathA mArgonusArapaNAthI paNa dharma te kahevAya che ne? vAta kharI, paNa ahIM pagathiyA rUpa dharmanI vAtane prasaMga nathI. puNya lakSaNa dharmanI, svarga ApanAra dharmanI ahIM vAta nathI, paNa saMsAra samudrathI tAnanAra, mekSa ApanAra dharmanI A dezanA, bhagavAnanI chellI dezanA zrI mahAvIra deva zrImukhe, zrIsakala saMghane, tevA dharmanA daza bheda jaNAve che. je bhavyAtmA puruSa ke strI, bAlaka ke yuvAna A prakAre samajI saMyamAdi daza prakAranA dharmane ArAdhaze, te uttarottara A bhava parabhava kalyANa maMgalikanI mALAne dhAraNa karI prAMte zivaramaNanI varamALA, e zAzvata maMgalamALAne dhAraNa karaze, eTale ke mokSa sukhamAM birAjamAna thaze. divALI mahAsya ane svapnone phalAdeza. svAmin svapnA mayAdhASTau dRSTAstatra gaja: kpiH| kSIravaH kAkasi hAbjakumbhA ime kramAt // 30 // tadAkhyAhi phala teSAM bhIto'smi bhagavannaha / idi pRSTo jagannAtho vyAcakAreti tatphalam // 31 // vivekavanto bhUtvApi hastitulyA ataH paraM / vAta thAvA dudhAH kSadire gRhe || rUra ||. (Si, parva 20, te zarU) Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAmya ane svaneno phalAdeza rara3 hajAro varSa pUrve kahevAyeluM svapnaphaLa Aje sAcuM paDe che. duSamakALane duSTa prabhAva. pariNAmenI caMcaLatA. sukSetre ApeluM dAna uttama che. pAkhaMDI pUjAze ane gItArtho visArAze, chatAMe anyadarzanene mukAbale jainamata siMha samAna che ane raheze. zAstrakAra mahArAjA kalikAlasarvajJa bhagavAna zrIhemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA bhavyajIvonA kalyANane mATe triSaSTizalAkA puruSacaritra nAmanA graMthanI racanA karatA thakAM tIrthaMkaradeva, zrI mahAvIra bhagavAnanA cAritranA lagabhaga chelalA bhAgamAM jaNAve che, ke bhagavAna mahAvIradevanuM nirvANa je samaye sAMbhaLavAmAM AvyuM hatuM, te samaye janatAmAM hAhAkAra vartAya na hatuM ke raDAroLa macI javA pAmI na hatI. vicAra karaje ke "mahAvIra" eTale nAmanA ja mahAvIra nahi, paraMtu apUrva AtmabaLavALA kharekharA mahAvIra. te bhagavAna mahAvIra jemano zabda jhIlI levAnI lAkha lokenI taiyArI hatI, jemanI dayAvarSAthI saMsArasAgaranA pazu pakSIone abhayatA maLI hatI. paraMtu te chatuM je samaye temanA nirvANane prasaMga Ave che, tyAre leke caturvidha saMgha pauSadha kare che, upavAsa kare che, ane bhagavAna zrI mahAvIradevanI amRta varasatI dezanA zravaNa kare che. jainetara AryonA pUjya puruSonA mRtyune mATe temanA sAhityamAM juo to joIe teTalAM zekanAM vacano maLI Ave che. khristi pegaMbaranA maraNa mATe khristioe paNa AnaMda nathI mAnya, musalamAnonA pegaMbaranuM meta ene paNa musalamAne AnaMdane avasara mAnatA nathI, tyAre jainadarzana ArAdhanAvALuM mRtyu ene paramAnaMda gaNe che. mRtyune e AnaMda kene? mahApuruSanuM mRtyu ene paramAnaMda gaNavAnuM kAraNa zuM! ane bIjAe e prasaMge zaka kare che enuM kAraNa zuM ? A prazna tamArA hRdayamAM vicArI juo ! eTale tamane mAlama paDI Avaze ke anyadarzanamAM ane jainadarzanamAM zuM taphAvata che? bIjAM zAstro ema mAne che ke bhavasaMbaMdha sAro che, mATe tyAM jyAre temanA mAnyapurUSanA bhavasaMbaMdhane tyAga thAya che. tyAre raDAroLa Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pa mahimA daIna karI vaLe che, jainazAsane bhavasadha sArA mAnyA ja nathI. bhavasa`kha dhane tajavA ceAgya mAnyA che. mATe jainazAsananA mAnyapuruSo jyAre jyAre saMsAratyAga kare che, tyAre tyAre AnaMDha mAnavAmAM Ave che. tIrthaMkara bhagavAnane Alamana tarIke svIkArIe chIe, te paNa eTalA ja kAraNathI ke ethI AtmAnuM hita thAya che. jainazAsane jaNAvelu evu game te prakAranuM Alakhana le, paraMtu te saghaLAnA hetu AtmikakalyANa che. bIjA keAI paNa paNa prakAranuM Ala bana ceAgya mAnavAmAM AvyuM ja nathI. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA-e cAre prakAranA sagha eka e ja muddA upara tadrupa che. AtmAnuM sAdhana prApta karavu e ja saghaLAnuM dhyeya che. jo e dhyeya cUkI gayA teA dhyeya cUkanArane saghamAM UbhA rahevAnA kaze| adhikAra ja nathI. zAsananI A tadrupatA jovI hoya teA hastipALa (puNyapALa) rAjAne AvelA svapnanI zAstrakArAe jaNAvelI saMpUrNa satya ghaTanA ApaNe joI e. zAsana sAthe puNyapALa rAjAnI abhedatA. zreyAMsakumAranA itihAsa tamArA smRtipaTa upara jarA jAgRta karajo ! zreyAMsakumArane aMge subuddhi nagarazeThane tathA eka rAjAne svapnAM AvyAM hatAM, paraMtu e svapnAMnA mAtra zreyAMsakumAra sAthe sabaMdha joDAyA hatA. tene saMbaMdha zAsana sAthe joDavAmAM Avye na hatA, A vastu taddana svabhAvika lAge che, kAraNa ke khIjI vyakatine je svapnAM AvyAM hatAM, te svapnAM zreyAsakumArane aMge AvyAM heAvAthI tenA saMbaMdha zreyAMsakumAra sAthe joDavAmAM AvyA hatA. jyAre vajrasvAmI, bhadraguptasvAmI, puNyapALa rAjAne aMge je svapnAM AvyAM che, enA parathI zAstrakArAe tenA phalAdeza AkhA zAsanane lAgu pADI dIdhA che. vicAra karajo ke svapna rAjAne AvyuM, svapnAnA viSaya puNyapALanA hatA. chatAM tenA phaLAdezane sadha zAsana sAthe zA mATe joDAcA che? Ama thavAnu kAraNa eka ja che ke puNyapALarAjA ane zAsana ane ekarUpa che. zAsana ane puNyapALa rAjA e baMne bhinna hAI Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAgya ane svanene phaLAdeza 225 zaktA nathI. sUrya ane sUryane prakAza jema bhinna hoI zake nahi, te ja pramANe puNyapALa ane zAsana paNa judA hoI zake nahi. je zAsananI sthiti che te ja sthiti puNyapALanI che, ane puNyapALane je sthiti che te ja sthiti zAsananI che. eTalA ja mATe zAsanAdhIza vajasvAmI, bhadraguptasvAmI je zAsananA mAlika che, temane svapnAM AvyAM che tene phalAdeza zAsanane lAgu paDe che, zAsanAdhIza, zAsana ane caturvidha saMgha kevA ekatAra che, ekabIjAmAM kevA tadarUpa che, e saghaLuM A udAharaNa uparathI jaNAI Ave che. have tame vicAra kare ke ApaNe "zAsana zAsana" belIe chIe paraMtu zAsana e zuM che? zAsana e kAMI dazyamAna vastu nathI, ene pUrepUro khyAla rAkhaje. zAsana mAruM, huM zAsanane zAsana e te eka avyakta-na dekhAya evI vastu che. zAsananuM je svarUpa vyakata che, te AcArya bhagavAna dvArA samajI zakAya che anya rIte nahi. te ja pramANe puNyapALa rAjAnI paNa evI ja sthiti hovI joIe ke je puNya pALanAM svamAM che te zAsananAM svamAM che. bhagavAna zrIbhadraguptanuM jIvana sarvasva zuM hatuM te pahelAM samajI levuM joIe. ghara, rAjya, riddhi siddhi, emAMnuM kAMI paNa emanA aMtaramAM vaseluM na hatuM, emanA aMtaramAM eTaluM ja vaseluM hatuM ke "zAsana mAruM che, ane huM zAsana chuM." eTalA ja mATe temane AvelA svapnano phalAdeza zAsanane lAgu pADavAmAM Avyo che. tyAre have vicAro ke e rIte AjanA jainenAM svapnAM paNa mATe zAsanane lAgu pADI zakatAM nathI, kAraNa e che ke Aje ApaNe zAsana sAthe teTalI ekalatAnatA sAdhI zakyA nathI, eno artha e nathI ke Aje devagurunI ArAdhanA nathI thatI, Aje paNa deva, guru ane dharmanI ArAdhanA te thAya che, paraMtu e saghaLuM phurasadanA kAma tarIke thAya che. ahIM tamArI dazA pilA haThIlA kaNabI jevI che. mahAjana mArA mAbApa, paNa mArI khIMTI te na khase, eka kaNabI hatuM. teNe potAnA khetaranI hada nakkI karatAM 15. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 pU mahimA daIna pADozInuM paNu aDadhuM khetara peAtAnAmAM samAvI dIdhuM, ane tyAM khIMTI mArI dIdhI. pADozIe jANyu` ke A khalA sahelAIthI TaLI zake ema nathI, eTale pADAzI mahuAjana pAse gayA, mahuAjanane phariyAda ApI ane peAtAne nyAya ApavA vinaMtI karavA lAgyA. mahAjane pelA kaNabIne khelAvyA ane pahelAM te gAmanI rIta pramANe ThapakA ApTe ke bhalA mANasa ! gAmanA vatanI thaIne AvI rIte ADAI karIne pADAzIone herAna kare che! ' pelA kaNukhIe te javAba ApI dIdhe ke * mahAjana mArA mAbApa che, paNa mArI khIMTI na u khase ' AjanA jagatanI sthiti evI che ke pArakAnA khetaramAM pAte mArelI khITI khaseDavI nathI, ane mar3Ajanane mAthe rAkhavuM che. ' paulaka zikSaNa, paurUgalika dRSTi, paudgalika hetu A badhuM kAyama rAkhavu che, ane dhane mAthe rAkhavA che, enuM nAma ApaNI ane ane zAsananI tanmayatA ja nathI, ane tethI ja tamArAM svapnAnA saMbaMdha zAsana sAthe joDI zakAtA nathI. zrImAna bhadraguptasUrijInI zAsana sAthe tanmayatA adbhuta hatI. zAsana ane zrIbhadraguptasUrijI judA hatA ja nahi. ethI puNyapALarAjAne je svapnAM AvyAM che tenA phaLAdeza ka. sa. zrI hemacaMdrasUrIzvarajIe mahAvIracaritramAM jaNAvyeA che. have emane kayA kayA svapnAM AvyAM hatAM. phaLAdeza kevA prakArane hatA, te phaLAdeza bhagavAna svayaM jaNAve che. na dausthye paracakre vA pravajiSyantyupasthite / AttAmapi paritrajyAM tyakSyanti ca kusaGgataH // 33 // viralAH pAlayiSyanti kusaDage'pi vrataM khalu / idaM gajasvapnaphalaM kapisvapnaphala varH // 27 / / paheluM svapna hAthInuM AvyuM hatu ane te evA prakAranuM hatuM, ke hAthIne jyAM traNe RtunI majA che evI navI zALAmAM laI jAya che, paraMtu hAthI evI navI zALAmAM jatA nathI, ane je jAya che te paNa nIkaLI jUnI zALAmAM pAchA Ave che. A hAthInA svapnanA phaLAdeza ahIM zrAvakone lAgu pADavAmAM Avye che, Ane tame samajI zakaze ke e saMbaMdha kevaLa vyAjabI ane vAstavika paNa che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAbhya ane svapnane phaLAdeza 227 sAdhunI AvazyakatA zuM ? hAthI mahAbuddhizALI hoya che, tema zrAvakasaMgha paNa mahAbuddhizALI hoya che. hAthI buddhizALI hovA chatAM tene deravAne mahAvatanI AvazyakatA rahe che, te ja pramANe zrAvake paNa mahAbuddhivAna havA chatAM, temane dharmamArge doravAne mATe mahAvata samAna eTale jema mahAvata hAthIne mArgamAM rAkhe che, te ja pramANe zrAvakone mArgamAM rAkhanAra mahAvratadhArI sAdhuo che hAthIne navI hastizALAmAM dAkhala kare che paraMtu teo jatA nathI, ane je jAya che te bahAra nIkaLI jAya che, ene saMbaMdha ahIM gRhavAsa ane sAdhupaNu sAthe che. hAthIo jUnI zALAmAMthI nIkaLatA nathI, tene saMbaMdha zrAvake sAthe e rIte saMjAyele che ke zrAvake paNa dhana, sampati, parivAra ityAdinA lebathI jUnI zALArUpI gharamAMthI bahAra nIkaLatA nathI, arthAt cAritra grahaNa karatA nathI. mANaso sattA samRddhi upara moha rAkhI mUke che, ane e ghara uparano moha lokethI choDAte nathI. prAcIna kALanI sthitine vicAra kare, prAcIna kALamAM devatAo manuSya para prasanna thatA, aneka upabheganIya vastuo zrAvakane ApatA hatA. hajAre devatAo cakavattinI sevAmAM hAjara rahetA hatA. A asalanI prAcInakALanI apUrva riddhi hatI. riddhi mAtra kSaNika che. paraMtu e riddhi paNa sadA sarvadA TakavAvALI te nathI. jariddhio saghaLI ja kSaNika che, te pArthiva ane nAza pAmavAnA svabhAvavALI che. AjanI dazA te enAthI vadhAre bUrI che! sonuM e pagalika daSTie mahAmUlyavatI vastu che, paraMtu Aje te te paNa paDyuM paDyuM dhULa khAya che. senAne bhAva paNa saTTo ramanArAonA hAthamAM che, ane khela ke che te juo. saTeDIyAe bhAvanI tejI kare jAya ane bhAva nIcA pADe; te bhAve zarAphe ane vepArIone vepAra karavo paDe che. cAMdIne bhAva 107 rUpIA paNa thayo hato ane tyAMthI ghaTIne 93 paNa thayA hate ! . A badhA daSTAMte uparathI tame AjanI samRddhi kevI caMcaLa che te sArI rIte jANI zakaze. kSaNika vidhi e ja enuM lakSya che, rAjyane Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 pa hiMmA daIna kArabhAra paNa tevA ja julmI DAya temAM kAMi Azcaya nathI. te mATI cejinAe UbhI karaze ane paisA ghaTaze to prajA para kara nAkhaze. yuddho thaze ane dravyahAnI thAya te paNa pariNAma e ja rItanu . kSaNika riddhisiddhine meha Ama khATo iM, te chatAM svasamAM darzAvelA hAthIe jema jUnI hastizALAmAMthI bahAra nIkaLatA nathI, te ja rIte buddhimAna zrAvako riddhisiddhinA khATA meAhune vaLagI rahI teo jUnI zALArUpa gRhaneA tyAga karIne cAretra zraNa karatAM nathI. duSamAkALanA duSTa prabhAva. hAthIe jUnI hastazALAmAMthI bahAra nIkaLatA nathI enA phaLAdeza ApaNe joi lIdheA che. have hAthIe navI zALAmAM praveze che te paNa bahAra nIkaLI jAya che. enA phaLAdeza joIe. navI zALA te sAdhupaNu che. prAcIna kALamAM satya ane jJAnapUrvaka tyAgamA lenArA hatA, ane te ja rIte tyAganI bhAvanA AraMbhamAM na heAya chatAM, Aphatane saMge saMsAranA tyAga karI daine cAritra lenArA paNu nIkaLatA hatA. dArigha Avatu, patnI putra gujarI jatA, saMkaTa AvI paDatuM hatu. eTale duHkhIne evI bhAvanA thatI ke "ahA ! A saMsAra asAra che! have tene tyAga karIne cAritra levuM e ja hitAvahu che.'' zatrunuM sainya caDhI Avatu hatu. eTale evI ciMtA rAjAne ane temanA sainikAne paNa thatI hatI ke laDAImAM hAryAM ke jItyA jIvyA ke maraNa pAmyA, tenA karatAM A sadegsAra ja cheDI daie te kevuM sArU ? AvA prasaMge paNa cAritra grahaNa thatuM ja hatuM. A prAcIna kALanI vAta karI, paraMtu A te duHkhamAkALa che. duHSamAkALanA prabhAva ja evA che ke teNe mANasAne duSTa banAvI dIdhA che. patnI marI jAya che te A saMsAra para tethI tyAgabhAvanA AvatI nathI, paraMtu tarata ja te ja kSaNe eka patnI citA upara baLatI hAya, tyAM ja bIjI sAthe sagapaNa thAya che! A kALamAM te mAthe bhaya AvI paDe che teothI paNa saMsAra cheoDatA nathI, paraMtu ahuja vahAlA lAge che, koi cAritra grahaNa kare te! khIjo joie eTalA hAthInI pAchaLa bhasatA kUtarA maLI Ave che, jee ema khelatA hAya ke "have sAdhu thayA ? duniyAnuM zuM bhaluM karavAnA hatA, kapALa! AjanA sAdhue Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAgya ane svapanone phaLAdeza te bhArarUpa che!" ane ATaluM chatAM hAthIe navI zALAmAM praveze che, paraMtu pAchA nIkaLI jAya che, ene phaLAdeza e che ke zrAvake navI zALArUpI cAritramaMdiramAM praveza kare che, paraMtu duSTasaMsargathI pAchA tyAMthI cAlI jAya che. vIralA ja navI zALAmAM rahI AnaMda bhagave che. vIrapuruSanI hasti te kharI ja. hAthIo jUnI zALAmAMthI bahAra nIkaLatA na hatA ane navI zALAmAM pesIne bahAra nIkaLI jatA hatA, ene phaLAdeza ApaNe joI lI che. have keTalAka hAthIo navI zALAmAM rahyA che, evuM je svapnamAM dekhAyuM che, tene phaLAdeza tapAsIe. ene phaLAdeza e che ke jema theDA hAthIo zALAmAM rahyA che, tema duSamakALa hovAM chatAM paNa evA vIrapuruSa pAkaze, ke jeo bhagavatI dIkSAne aMgIkAra karaze ane Akho janma pUro thatAM sudhI akhaMDa cAritra pALaze arthAt lIdheluM cAritra saMpUrNa rIte pALaze. Aje cAritranI sAme ATalA ATalA humalAo thAya che. dakSiA cheDanArAone mATe paisA, nekarI, dhaMdhe, strI, gRhasthAzrama badhuM dIkSAdrohIoe taiyAra rAkhyuM che, chatAM AvA duSTamAM dukALamAM paNa ApaNe joIe chIe ke seMkaDe vIrapuruSe evA nIkaLe che ke jeo ekAMta kalyANakArI dIkSA aMgIkAra kare che eTaluM ja nahi, paNa te Ajanma pALIne pitAne ane jainazAsanane bhAyamAna banAvI rahyA che. pArakuM dekhAya che, pitAnuM nahi? prAyaH kapisamA lAlapariNAmA'lpasattvakAH / AcAryamukhyA gacchasthA: pramAdaM gAminA vrate // 15 // te viparyAsayiSyanti dharmasthA nitarAmapi / mAvinA visTA patha dhajApUT: : uddA dharmapralatheSu ye zikSA pradAsyantyapramAdinaH / te tairUpahasiSyante grAmyaiAmasthapauravat / / 17 / / pravacanAtrajJAta: kara di mayiti | plavaMgamasvapnaphalamida jAnIhi pArthiva ! // 18 // bIjA svapnamAM vAMdara dekhAya che, tene phaLAdeza zuM che te samaje. ene phaLAdeza e che ke mANase vAMdare jema caMcaLa che, tenA jevA caMcaLa pariNAmavALA thavA pAmaze, Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva mahimA darana have AjanI janatA sAme jue. keAInuM duHkha joI ne "arere! bicArA marI jAya che !" ema karatAM e leAkeAne vAra lAgatI nathI ane khIjI bAjue te ja mANasa 'pAMcase rUpiyA rokaDA ApI sAtase ApyA che.' ema lakhAvI vaI vyAja sAthe hajAranA dAvA mAMDe che. ane hukamanAmuM thAya ke khIje ja dahADe japtI karIne deNudArane herAna-parezAna paNa karI mUke che. janatA khIjAnI niMdA karavAmAM Aje te pravINa khanI gaI che. "are phalANA! tadRna dezadrohI. cuMTaNImAM phUlANAne mata ApI dIdheA. haDahaDate dezadroha karyo !" evAM vacane uccArI pArakAnI niMdA karavAmAM karavAmAM jagata taiyAra che. A rIte niMdA karIne nidAkhAra sAmAne samAjamAM halake pADI zake che. 230 bIjI bAjue peAtAneA bhAIbaMdha ke mitra hAya tA tenI khATI prazaMsA karatAM paNa vAra lAgatI nathI, "oha ! phalANAlAla ! pahelA naMbaranA dezabhakta ! gAMdhIjInA teA jANe dAsa, dezanI hAkala thaI ke laDavAne taiyAra!'Ama khelIne peAtAnA mitrone vakhANanArA paNa che. vakhADIne tame khIjAne samAjamAM halakA pADeA che, ane vakhANIne bIjA AtmAne prasaMzApAtra manAvA che, paraMtu e saghaLAmAM tame zu karyu" che, tamArA peAtAnA AtmAnuM sthAna karyAM rAkhyuM che, tame tamArU' keTalu sudhAyu che; enA teA koi vicAra ja karatuM nathI ! "lANeA maNusa mAre mATe Ama khelatA hatA. e mArA pratye rAgadveSa rAkhe che ane phalANA Ama karatA hatA." evuM pIMjaNa tame jyAM jue tyAM samAjamAM cAlyA ja kare che. caMcaLatA kevI rIte TaLe? have A paristhitinA khacAva zuM che te juo. A badhA caMcaLavRttinA prabhAva che, paraMtu e caMcaLatti sthira kevI rIte thAya tenI koI paNa zodha karavAnI takalIph letu nathI. dhaiya hAya, dhIratAthI khIjAnu kathana sAMbhaLavAnI vRtti hAya, sAdhuone sadupadeza zAMtithI sAMbhaLavA jeTalI dhIraja hAya, tA tenu pariNAma evuM AvI zake che, ke jethI caMcaLatAnA aMta Ave. paraMtu pahelI vAta e che ke Aje kAI ne upadeza sAMbhaLavAne Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAtmya ane svapnAnA phaLAdeza 231 avakAza nathI. jo keAI ne sAMbhaLavAnA avakAza hAya to te sAMbhaLelu tyAMne tyAM ja mUkI jAya che, jIvanamAM utAratA ja nathI. eTale evAenA upadezazravaNunuM kAMI mUlya nipanna thatuM nathI. dhaiyavAna hAya tA te potAnI stuti athavA nidA paNa caMcaLa pariNAme sAMbhaLe che, athavA tema na thAya te! niMdA ke prazaMsA eka paNa sAMbhaLatA ja nathI. ane sAMbhaLavAnA samaya AvI ja pahoMce ke anAyAse utpanna thAya che, te peAtAnI stuti kivA niMdA sAMbhaLatI vakhate taiya rAkhe che. AjanA janasamudAyanuM mAnasa AthI ulaTu upara darzAvyuM te pramANenu caMcaLa che, ane A caMcaLatA ekalA zrAvaka zrAvikAomAM ja haze ema na mAnaze. e ja caMcaLatAthI AcAryAdika paNa gherAelA haze duHSamAkALa, cAlato hovAthI ane sa MghayaNanI khAmI hovAthI zAsananA mAlika AcAya bhagavAne te paNa vratamAM pramAdavALA thavAnA, svapnamAM vAMdarA dekhAye tene A rIte phaLAdeza che. jema vAMdarA caMcaLa che, te ja pramANe janatA paNa caMcaLa prakRtivALI--capaLa prabhAvavALI thaze, ane temanA jIvanamAM paNa caMcaLatAnI ja chApa jaNAze. Aje pratyakSa rIte ApaNe A pariNAma joi rahyA chIe, eTale A svapnanA phaLAdeza kevA satya che enI ApaNane khAtarI thaze. pravRtti ane pati. svapnamAM bIjuM e dRzya jaNAya che ke vAMdarAo ke je caMcaLavRttinA che te bIjAone aDapalAM kare che, ene phaLAdeza e che kahevAtA jainaAcAryo paNa dharmomAM rahelA zrAvakAne viparyAsa-viparIta karI nAkhaze ! jainazAsanamAM pravRtti nathI paraMtu padhdhati che. druDhIyAonA soMpradAyamAM zAstrothI nahi kahevAelA evA samakitAnA svIkAra thaele che. teo ceAthamalatu samakita, chegamalanuM samakita evu kahe che, e ja pramANe A patitapAvana jainazAsanamAM paNa evA AcAryAdika thaze ke jee bIjA danAmAM rahelA bhadrika bhavyajIvAne viparyAsa karI nAkhaze. zAstra A eka sAmAnya lakSaNa vadhyu che, paraMtu te tamAne jaNAvatAM, tenI sAthe ja bIjI eka mahattvanI vAta tamAne smaraNamAM rakhAvavAnI jarUra che. khadhA ja AcAryAdi ko evA thaze athavA evA che ema mAnI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra3ra parva mahimA darzana levAnuM nathI. keI kaI evA paNa thaze ke jeo dharmamAM ane dharmakAryomAM ja daDha udyamavALA haze. ane apramAdapaNe zAsanasevA e ja temanuM dhyeya haze; chatAM uparanuM je lakSaNa kahyuM che te sAmAnyapaNe samajavAnuM che. zAstrakAroe te "jinapannataM tatta" evuM spaSTa rIte kahyuM che. zAsakAroe cothamalanuM samakita ema kahyuM ja nathI chatAM sthAnakavAsI saMpradAya cemilanuM samakita svIkAre che ! zAstronA zabda zabdane vaphAdAra rahevAno jaina sAdhuno dharma che. jainazAsanane rakSaNahAra te jaina sAdhu che. ATaluM chatAM jaina sAdhu thaIne zAstra na kahelA zAstranA artho karavA, e te mahAbhayAnaka pApa che; eTaluM ja nahi paraMtu cAritra aMgIkAra karatI vakhate zAsanane vaphAdAra rahevAnI pratijJAne tethI lepa thAya che. paNa teo tenI darakAra rAkhatA nathI e mahAkhedajanaka che. A sthitimAM koI sudhAranArA athavA kaI zikhAmaNa devAvALA paNa sAMpaDaze nahIM. A saghaLe svapnamAM dekhAelI vAMdarAnI caMcaLatAne phaLAdeza che. vyavahAramAM kabUla paNa dharmamAM kabUla che? vaLI vAMdarAnI caMcaLatA uparAMta tenI aDapalAM karavAnI vRttine phaLAdeza e che, ke evI ja caMcaLatA mANaso paNa dhAraNa karaze. keTalAka che anAdinA saMskArane lIdhe-karmasaMgone lIdhe dharmakArya paratve pramAdavALA hoya che. AvA pramAdavALAne jemanAmAM dharmanA saMskAre jAgRta hoya che teo zikhAmaNa Ape che, ke "bhAI! atyAre game teTaluM sukha heya paNa jagata te asAra che. saMsAra Aje che paNa kAle nathI. dhana, putra, kalatra, yauvana, AbarU sAgaranI bharatI ne eTa jevA che. maLe che ne cAlyA jAya che! prApta thAya che ane naSTa paNa thAya che, mATe saghaLuM cheDIne dharma pravRttimAM daDha thAo te ThIka!" AvI zikhAmaNa kAMI ekalA dharmakAryamAM ja devAya che evuM nathI, paraMtu vyavahAramAM paNa ema ja thAya che. eka sthaLe mRtyu thayuM hiya te pADezanI bAI jaIne jyAM mRtyu thayuM hoya temane zikhAmaNa Apaze. AzvAsananA be zabdo kaheze ane dhIraja Apaze. vaLI e dhIraja ApanArIne tyAM maraNa thaze te vaLI pelI bAI AvIne ene Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAgya ane svapnane phaLAdeza 33 zikhAmaNa Apaze. baMne bhAIo sArI rIte jANe che ke AvI rIte AzvAsana ApavAmAM kazI ja navInatA nathI. mAtra eka sAmAnya vastu che chatAM paraspara baMne eka bIjAnI zikhAmaNane sAMbhaLI rahe che. tyAre dharmamAM parogamukha thaelAne kaI zikhAmaNa devA jAya ke "alyA! ATha dahADAmAM eka dahADe te sAmAyika upasAsa kara!" te pele pramAdI sAme gALo dete Avaze! "basa! besa! have tuM moTe bhagataDe thaI gaye che. je ! pArakA chokarAne jati banAvavA Ave che !" have khyAla karo ke dharmamAM daDha rahevAnI zikhAmaNa paNa na sAMbhaLI zakanAre pramAdI vadhAre buddhizIla che, ke pelI duHkha bAyaDIo ke je parasparanuM AzvAsana sAMbhaLI le che te strIo vadhAre buddhizALI che? zaherano manuSya zIkhele bhaNele jJAnavALa hoya, ane te gAmaDAmAM jaIne abhaNa gAmaDIAone zaheranI samRddhinI kiMvA vaijJAnika camatkAranI vAta karaze te te vAtanuM hArda jANavAnuM te bAju rahyuM, paraMtu ulaTA gAmaDIAo pilA zaherIne ja hasavA maMDI jAya che, e ja rIte apramAdI pramAdIne zikhAmaNa ApavA jaze te pramAdI apramAdInI ja mazkarI karavA nIkaLaze. ApaNuM eTaluM sonuM ane pArakuM eTaluM pittaLa zrImAna bhadraguptasUrijIne svapna AvyuM hatuM tyAranI saMghanI sthiti pravacana jevI hatI, te palaTAI javAnI, tethI phaLAdeza jaNAvavAmAM AvyA che. pahelAM zAsanamAM saghaLAnI sthiti parama pavitrapravacana jevI hatI. darekanA aMtaramAM bhAvanA e hatI ke "zAsana mAruM che ane huM zAsana chuM. zAsananI unnati karavI e mAre dharma che, mArI pharaja che." te sthiti havethI palaTAze. e sthiti gauNatAne dhAraNa karaze, e vyakti pote pitAne mahattA ApI pitAnI sthitine AgaLa karaze. atyAra sudhI mahattA zAsananI hatI, ane te tenA eka segaTA jevuM hatuM. have mahattA pitAnI AgaLa karaze ane zAsanane eka sogaTI mAphaka rAkhaze. "zAsana ? zAsana? zAsanasevA" evA - zabdoccAra meDhethI kADhaze kharA, paNa mahattva te pitAne ja Apaze Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra34 parva mahimA daza "mAre lIdhe Ama thayuM. mAre lIdhe phalANe jirNoddhAra thaye! mAre lIdhe zAsanasevAnA kSetramAM ATalA rUpIAne phAyado thaye!" vAta zAsananI kare che paNa badhuM thayuM te kene lIdhe? te kaheze ke "mAre lIdhe !" pite Ave, te samaye je hajAre gAmaDAMomAMthI mANase bhegA thaIne Ave, lAkha rUpiyAno kharca thAya, ane pitAnuM sAmaiyuM thAya te kaheze ke "aho ! zAsananI keTalI unnati thAya che. kharekhara zrAvakane dhanyavAda ghaTe che ke teo zAsanasevAnA kAryamAM AvA udyamavaMtA che." paraMtu paMdara divasa pachI e ja bIjo banAva bane te kaheze ke "are! A paisAne keTale dhumADe !" ema kalpI le ke eka gAmamAM nagarazeThane tyAM lagna che. gAmaDAmAMthI hajAro mANaso AvyA che. evAmAM muni kIrtisAgara ke muni hamasAgara e nAmanA jaina sAdhu AvI caDhe, ane pelA lagnanimitte bhegA thaelA mANase mahArAjanuM bhavya svAgata kare te kaheze ke aho! kevA mUrkha jene Ama sAmaiyAmAM ATale badhe kharaca karI naMkhAya? enA karatA ATalI rakama samAja sevAmAM athavA keLavaNImAM ApI hota te hajAre vidyArthIonuM kalyANa thaI jAtane." have A sthiti vicAre potAne aMge sAmaiyuM thayuM ane hajArene kharca thaye te chatAM e sthiti cAlatI nathI ! tyAre te ema kahevAmAM Ave che ke "ke A bhAvika jainene guru paratve apAra prema!" "ane bIjAne aMge animitta hovAthI bhavya sAmaiyuM thAya che, ane paisAne paNa kharca na tha hoya te paNa kaheze ke "jene te jANe teramA saikAmAM ja jIve che! che e lekene paisAnI kiMmata! mahAnubhAvo! A ApaNuM eTaluM sonuM ane pArakuM eTaluM pittaLa! A saDelI manodazAne jarA vicAra sarakho paNa karazo te tamArA haiyAM kaMpavA lAgaze, bIjAne aMge kharca na tha hoya te paNa kahevuM che ke hajAranuM pANI thaI gayuM che ane pitAne aMge kharekhara kharcAyA hoya te paNa evuM kahI devAne jIbha taiyAra ja che ke "kevI zAsanennati thaI! " asa! bIjAne aMge pAchuM ane dhumADo' zabda vaparAya che. ane pitAne aMge kharca thaye heya. te kahe "zAsanaunnati" thAya che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAmya ane svapnane phaLAdeza 235 zAsanane paDadA tarIke ja rAkhe che. AvI mane vRttivALAonuM mAnasa tame spaSTa rIte samajI zakaze. ke teo mAtra zAsanane paDadA tarIke ja vApare che, madArI jema prekSakone bhUlAvAmAM nAMkhavA mATe paDado vApare che, paraMtu aMdara-paDadAmAM jAtajAtanI navInatA, kRtrimatA ane vicitratAne racIne jyAre paDe khele che, tyAre samAjane cakita banAvI de che, te ja pramANe zAsanane paDadA tarIke vAparavuM che paraMtu mahattva pitAne ApI. zAsanane nAme potAnI kAMI kAMI vAte, virodha vagere raju karavuM che. pitAnI bhUla pite bhUlI jAya che ane bIjAnI bhUla zodhI zodhI AgaLa. karavAmAM Ave che. pitAnI bhUla parvata jeTalI hoya te paNa te dekhAtI nathI, paraMtu bIjAnI bhUla rAI jeTalI hoya to paNa te parvata jeTalI lAMbI pahoLI karIne dekhADavAmAM Ave che. madArInI mAphaka e badhI mAyA lIlAnI AgaLa paDado rAkhele hoya che zAsanane ! zAsananA paDadAnI nIce svArtha sadhAya che. A saghaLuM zA mATe thAya che tene have jarA vicAra karI leje. saghaLAnuM kAraNa e ja che. ke pahelAM zAsananI sevAnuM dhyeya hatuM, zAsananI unnatinuM ja dhyeya hatuM, pachI e kArya game tene hAthe thAo, paNa zAsanaunnati thavI. joIe e vAta hatI. have e dhyeya ja palaTAyuM che. zAsananI unnatinI. vAta nathI rahI, ane pitAnI ja prazaMsA-kIrtAinI vAtane AgaLa karavAmAM Ave che. A rIte zAsananI sevA thAya che e keIne. khyAla hoya te te khoTo che. A rIte te sApha sApha AtmAnI ane zAsananI avajJA ja thAya. che. vAMdare, tenI capaLatA ane tenuM aDapalApaNuM e badhAne phaLAdeza. e kahevAya che ke havethI meTe bhAge zAsananI avajJAnuM kArya thayA karaze.. kSIradrutulyA: sukSetra dAtAra: zAsanArcakAH / zrAvakAste tu rotsyante liGgibhivacanAparaiH // 39 / / teSAM ca pratibhAsyanti siMhasattvabhUto'pi hi / magharSaya: sAme viramaMtarAma | AdAsyante suvihitavihArakSetrapaddhati / liGgino babbUlasamA: kSIradruphalamIdRzam // 41 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana (3) sukSetrane mahimA. have trIjA svapnamAM je kSIravRkSa dekhAyuM che ane tenI AsapAsa cAre bAjue kAMTA dekhAyA che. tene phaLAdeza jue. kSIravRkSane phaLAdeza e che ke kSIravRkSa samAna sukSetra che. A sukSetrone viSe je dAna devAya che te dAna mokSane aMge che. tyAre have keIe prazna karaze ke e sAta kSetrone viSe devAyeluM dAna te ja je mokSane aMge hoya to zuM anukaMpA dayAthI devAya che te dAna devAyuM hoya te zuM te paNa mithyA mAnI levAnuM che? nahi ja! dayAthI dAna ApavAnI manAI te che ja nahi, dayAthI paNa dAna devAnuM kArya karaNaya che, paraMtu dayAthI dAna devuM, ane sAta kSetrone viSe dAna devuM; enA phaLamAM bhAre pharaka che. sAta kSetromAM je dAna devAya che te dAnamAM bhakti pradhAnapaNe che, ane dayAthI je dAna devAya che te dAnamAM dayA pradhAnapaNe che. sAta kSetromAM apAeluM dAna mekSane mArge laI jAya che, jyAre dayAthI devAeluM dAna lAgaNIone dabAvIne daI zake che. eTalA ja mATe kalikAlasarvajJa, gurjararatna ziromaNi bhagavAna hemacaMdrAcAryajI mahArAja pharamAve che ke - itthaM vratasthito bhaktyA, saptakSetryAM ghanaM vapan / dayayA cAtidIneSu mahAzrAvakamuSyate // arthAt sAta kSetramAM apAeluM dAna mokSamArga sAthe joDANa kare che. ane garIbo mATe je dAna devAya che te dAna lAgaNIone dabAve che, lAgaNIone vaza rAkhe che. Aja kAla A bAbatamAM paNa ulaTI ja mane dazA pravartelI hoya evuM jaNAyA sivAya rahetuM nathI. Aje bhaktine pAchaLa karavAmAM Ave che. ane dayAne AgaLa karavAmAM Ave che. utsa-mahensa ItyAdi thAya che tyAre virodhIo taraphathI vAraMvAra evA prahAro thatA ApaNe sAMbhaLIe chIe, ke zrAvakone je vakhate roTalAne aMge paNa sAMsA che, tevA vakhatamAM ecacha zobhatA nathI. AvA zabdo kema uccArAya che tene vicAra karaje ! AvA zabdo uccAravAnuM kAraNa eTaluM ja che, ke devapUjA -vagere bhaktikSetre ane tenA marmone ApaNe haju samajI zakyA nathI. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAgya ane svapnane phaLAdeza 237 je e marmone ApaNe samajI zakyA hota to ApaNA mukhamAMthI AvA zabdo uccAra sarakhe paNa nIkaLI zakata nahi. dayAthI dAna ApavAnuM keI asvIkAra karatuM nathI. dayAthI dAnanuM kArya paNa karaNIya che ema te badhA mAne che. paraMtu bhaktikSetranA bhege dayAthI dAna karaNIya che evuM zAstrakAroe kadI paNa mAnyuM nathI ane evuM teo mAnI zake ema paNa nathI. zAstrakAre te spaSTa rItie ema jaNAve che ke sukSetre eTale sAta kSetromAM je dAna devAya che te dAna paraMparAe mokSadevAvALuM che, tyAre have dayAne ze prabhAva che te vAta vicArI joIe. dayA niSphaLa nathI. dayAthI je dAna thAya che te dAna bhavAMtaramAM riddhi siddhi ApanAra che, eTale bhavAMtaramAM ja e dayAne cheDe AvI jAya, tyAre bhaktinI. sthiti evI che ke te mekSanI prApti thAya tyAM sudhI TakI zake che. dayAnA bhAvathI je dAna thAya tenA prabhAve bIjA bhavamAM riddhi siddhi maLe che, paraMtu te riddhi jogavAI jAya che eTale dayAne prabhAva khalAsa thAya che. tyAre bIjI bAjue mekSa bhaktikSetrathI che, have bhakti kevI hoI zake che tene jarA khyAla karaje. eka sAdhAraNa ramujI udAharaNa le. sAdharmika vAtsalya eTale samAnadhamabhAInI-jainadharmapALanAranI bhakti karavI. keIpaNa jainadharma pALanArane dAna ApavuM e sAdharmika bhakti che. have kaI zrAvaka evI dalIla kare ke, "mArI patnI paNa zrAvikA che, ane huM tene pALuM chuM eTale sAdharmika bhakti thaI gaI. have mAre bIjAnI bhaktinI zI AvazyakatA che?" mahAnubhAvo! have vicAra kare ke dalIla keTalI yegya che? sAdharmika bhakti eTale zuM ? jeo AvuM vacana bole che teo svAmivAtsalya eTale zuM? tenI kazI kiMmata samajatA nathI. jainadharmanI sevA bhakti karavI eTale. ja svAmivAtsalya heya, te pachI strI ane putrone piSavA e svAmivAtsalya zA mATe na gaNI zakAya evuM pUchanArAne paNa saMtoSakAraka khulAse te Apavo ja rahyo. sAdharmikavAtsalya te tene kahI zakAya ke pitAne svArtha na hoya e rIte niHsvArthapaNe ane mekSamArganI. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 A parva mahimA darzana buddhithI sAdharmikanI je kAMI sevA thAya che te ja sAdharmika vAtsalya che. anya rIte jene piSavA te sAdhamika vAtsalya nathI ja. zeTha jaina nakara rAkhI tene bAra rUpiyAno pagAra ApI, savAra sAMja dALa, bhAta, zAka Apate heya te zeTha svAmivAtsalya kare che ema nahi ja kahI zakAya. vratadhArIomAM tIvratA maMdatA bhale hoya, paraMtu bhakti karanArAoe te mAtra eTaluM ja jovAnuM che ke jenI te sevA kare che te potAne jaina kahevaDAvato hoya eTale basa che. jene gaNadharabhagavAnane vaMdanA karavI hoya te gaNadhara bhagavAnane paNa vaMdanA karI zake che. je AtmAne je bAjue dharmasevA karanArane ullAsa thAya tene te mArge dharmasevA karavAnI chUTa che. zAsana AvI chUTa Ape che, paraMtu jagatamAM devadravyane bhege jene pitAnI peTapUjA karavI che, teo to sAdharmika vAtsalya upara paNa pikeTiMga karavA taiyAra thAya che. paise kharacanArane pitAne che, tene e paisA pitAnI IcchA pramANe dharmamAge vALave che, paraMtu te chatAM trIjA mANasane emAM dakhalagIrI karavAno pitAne hakaka jaNAve che. AvA zaThAnaMdone eTaluM ja kahevuM ke mahAnubhA! tame jarA dharmamAM rahI te batAve ! dharma e zI cIja che te jarA samajo to kharA ! paNa e pekeTiMganI pAghaDI paherI pharanArA keNa che tene tame kadI khyAla karyo che? A bhAIo ApaNI bedarakArIne pariNAme saMskArahIna thayelA nAmadhArI jaine che ke jemane vidyA ApIne tame ja taiyAra karyA che. vidyAlaye pAchaLa chellAM cAlIsa varSa sudhI satata parizrama karanAra koNa hatA? e saMsthAne dhanathI piSanArA koNa hatA? tyAM bhaNanArAo mATe beDi ge baMdhAvI denAra keNa hatA? tame tamArA karAne mATe paisA kharcA na hatA. temane kapaDAM lattAnuM ThekANuM na hatuM, paraMtu te chatAM paNa tame tamArI pharaja vicArIne, tamAre dharma samajIne e saMsthAone hajAro rUpiyA ApyA hatA, paraMtu e saghaLI saMsthAonuM Aja cALIsa varSe saravaiyuM tapAsazo te jaNAI Avaze ke tamArA e vidyAlaya zAsananI sAmAM paDyAM che. cALIsa varSane satata parizrama ane paise saMghane vaparAya hate, saMghanA dAnane Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahA ane svapnone phaLAdeza 239 pravAha e rastA pAchaLa vahyo hate, chatAM Aje e dazA AvI che ke temAMthI keTalIka saMsthAo zAMti ane sevA ApavAne badale azAMti - Ape che. A dIkSAnI AkhI hilacAlane prazna A saMsthAo sAthe joDI do ane pachI phaLane vicAra kare. A vidyAlayanA paripAkarUpa jeo - nIvaDayA hatA, temaNe ja vaDodarA rAjyane ema spaSTa lakhI dIdhuM hatuM ke "dIkSA baMdha karavAnA saMbaMdhamAM ame kAMI karI zakatA nathI. ame azakta chIe, mATe tame vacce paDe ane dIkSA baMdha karo." zAsanasevakoe evA unmAdIone kahyuM ke "bhAIo! tame moDhe svarAja ane svataMtratAnI to vAta kare che, to pachI jainadharmanI je rahI sahI svataMtratA che tene paNa rAjyane vacce nAkhIne zA mATe luMTAvI do cho? tenA karatAM te ApaNA vacce dharmanA siddhAMtanI vicAraNapUrvakanI samAdhAna mATe vadhAre avakAza che !" te kahe, "nA ! amAre dharmanuM eka biMdu paNa na joIe, amAre te rAjyane vacce nAkhIne - ja kArya karavuM che." sAdhuone cha mahinAnI jela thAya e vAtane * paNa temaNe ja apanAvI lIdhI hatI. A che jenee ApelA bheganuM phaLa. devadrohIone paDachAye paNa nakAme che. have dayAthI dAna athavA sukSetre dAna ApavAnuM hoya temAM paNa AvI saMsthAone dAna ApI zakAya ke kema te vicArajo! AvI saMsthAne piSavI ene artha anubhave te e ja jaNAvI dIdhuM che ke zAsananA zatruo ja pedA karavA. ATaluM jANyA pachI kaye buddhimAna mANasa haze ke je AvI saMsthAone dAna ApavAne prerAze? yAda rAkhajo ke ochI kriyA karavAvALA hoya, kriyA na karanArA hoya, tevA A zAsanane pAlave che, paraMtu zAsananI viruddha bolanArA, - zAsananI jaDa khedanArA tevA A zAsanane pAlave ema nathI. manuSya pote pitAnA paisAne svAmI che. temAMthI keIne sAdhune vaherAvavAnA kAryamAM dravyavyaya karavAne ullAsa thAya che, te kaIne sAdharmika vAtsalyamAM dravyavyaya karavAthI AnaMda-ullAsa thAya che ! chatAM AvI rIte Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 patra mahimA darzAna dhama mAge paisA kharcanArane paNa herAna karanAza pelI saMsthAoe janmAvyA che, teA have vicAra kare. emaNe dharmane mATe kammara khAMdhIne laDanArI keTalI saMsthA UbhI karI che ? are ! ame jene zAsananI unnati kahIe chIe tevAM kAryo tame na karyAM te bhale na karyAM. tame paNa tamArI ja dRSTie jainasamAjanuM zuM bhaluM karyuM che te te matAvA! javAkha kAMI ja nathI. AvI sa sthAone paisA ApavA e nathI te dayAvALuM dAna athavA nathI te supAtre dIna. dAnanuM uttama kSetra dAnanuM uttama kSetra te paMcamahAvratadhArI sAdhue che ane madhyamapAtra te zAsanamAM zraddhA rAkhanArA zrAvake che. zrAvakonI apekSAe sAdhue anaMtagaNuA pAtra che, ane te ja rIte sAdhunI apekSAe jinezvarA anaMtagaNuA pAtra che. chatAM yAda rAkhavAnI jarUra che ke koikavAra sAdhamikanI bhakti karanArA hAya te tIrthaMkaranI bhakti karanAra karatAM paNa vadhAre meLavI javAmAM phatehama thAya che. taravAnI buddhithI je kSetranu pASaNa thAya che evA kSetramAM paisA Ape chete paisA paga laI ne Ave che. lakSmI to caMcaLa che. e keAi dvivasa sthira rahI nathI ane rahevAnI paNa nathI ja. je mANasane jevA zekha hAya che tevA kSetramAM te peAtAne maLelA paisA kharace che. jene dhama upara rUci haze te petAne maLelA pesA dhama mAge vAparaze. vyabhicArI haze te potAne maLelA paisA teve ja mAge vAparaze, anAryo paNa peAtAne ceAgya lAge tyAM paisA kharace che. paisA enu nAma ja samajI lyo ke kharacavAnI vastu. eTalA ja mATe zAstrakAra kahe che ke te dAtAra che ke je sArA kSetramAM dravya vAve che. jee pArakA khetaranu' anAja lAvIne vAve che, te vAvanArA AtmAnA guNathI zUnya che ema ja samajI levAnu che. guNavALAne ja huMmezAM sahAya karavAnI che ane teNe paNa guNane aMge ja sahAya levAnI che; meAkSAbhilASI evI ja icchAthI sArA kSetramAM dAna kare che. zAsananA pUjArIe hAya che temanI niHsvArthavRttie, mekSanI bhAvanAthI, sevA karavI e karaNIya che, paNa zAsananA virodhI hAya tene te bAraNAmAM paNa UbhuM rAkhavAnA nathI. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAbhya ane svanene phaLAdeza 24 jamAli rAjaputra hatA. pa00 rAjApu sahita bhagavAna pAse dIkSA lIdhI hatI, paraMtu jyAM temane zAsanavidha khUle thaye ke tarata ja temane zAsana tyAgI de che. A uparathI jainazAsanamAM vaphAdArInuM kevuM mahatva che te jANI zakAze. cAhe rAjaputra heya, cAhe te hoya paNa je samaye tyAMthI zAsanavirodhI sUra nIkaLe che ke badhA saMbadha. khalAsa thAya che ! A uparathI mAluma paDe che ke bhaktithI sukSetramAM je dAna ApavAnuM che te saghaLuM jainazAsananI pUrNa zraddhAvALAone ja ApavuM joIe, ke jeo zAsanamAM anurakta hAya! A prakAre vivekapUrvaka dAna devAvALA zAsananA vaphAdAra pUjArI ane dharmamAM anurakata evA zrAvake haze, te chatAM teo tuccha buddhivALA havAthI sihaMsamAna bairyazIla evA maharSie paNa temane kUtarA jevA bhAsamAna thaze. maharSie pote je ke apAra sattvavALA che, teo zAsananI zobhArUpa che ane satyanA zaNagAra jevA che, te chatAM paNa tuccha buddhivALA zrAvakane kUtarA mAphaka sattva vagaranA, siMhasarakhA parAkramavALA maharSie bhAsaze. jyAM sArA sAdhuo vihAra karI zake, paMca mahAvrate pALanArA sAdhu mahArAje jyAM vihAra karI zake evA sArA kSetrane nAmadhArI sAdhue rokI deze. sArA sArA kSetro sAdhu liMgadhArI chatAM vartane asAdhu jevA haze te laI leze. A saghaLuM svapnAmAM kSIravRkSa dekhAyuM hatuM tene phaLAdeza jaNALe. dhRSTasvabhAvA munayaH prAyo dharmArthinA'pi hi / canne nadi che hAma:vi kriyA: \ kara . tato'nyagacchikaiH sUripramukhairvacanAparaiH / mRgatRSNAnibhai sArdha caliSyanti jaDAzayAH // 43 // na yuktamebhigamana miti tatropadezakAn / bAdhiSyante nitAnta te kAkasvapnaphalaM hyadaH // 44 // (4) kAka svamanuM phaLa. cothA svapnamAM kAgaDAo dekhAya che. tene phaLAdeza e che ke kAgaDAo pANIthI bhareluM suMdara jaLavALuM taLAva hAya, aMdara manahara kamaLanAM phUle heya ane zItala samIrathI jaLa relI raheluM Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 pUrva mahimA na hAya chatAM tevA madhura jaLanA eDu' hAya temAM cAMca mAre che. a rUpa jANanArA munie paNa tyAga kare che, ane pANIthI bharelu te ja pramANe dharmanA athI dhaneja svabhAve haThilAI dhAraNa karaze, ane eka gacchamAMthI bIjA gacchamAM bhaTakavAmAM AnaMda pAmaze. paropakAranI TruSTi dUra karaze ane peTasevA ene ja paropakAra mAnatA thaze ! peAtAnA gacchamAM teo satASa na pAmatAM saghaLe bhaTakavAmAM ja peAtAnA jIvananA AnaMa mAnaze. have bIjA gacchanA AcAryAM pAse tee jaze. te AcAryAM kevA haze, te viSe kahevAmAM Ave che. e AcAryAnA dhadhe ThagavAneA haze ane temanI vRttie paNa evI kSudra haze ke koInu paDe ane mane te jaDe,' AvA AcAryAM pArakAnI vacanAmAM nira Mtara tatpara raheze ane teo jhAMjhavAnA jaLa jevA pAte vaheMcavAmAM tatpara haze. jhAMjhavAnu jaLa mAtra dekhavA pUratuM ja hAya che. te kazA kAmamAM Avatu ja ja nathI. te ja pramANe e AcAryAM paNa mAtra dekhavA jeTalA kAmanA haze, temanA dvArA bIjo koI artha saravA pAme evA tee haze nahi. te chatAM ja AzayavALA peAtAnA gacchathI kaMTALelA munie evA AcAryAnI pAchaLa pAchaLa bhamanA pharaze, ane AcAryAM paNa koInuM paDe ane amane jaDe ! " evI vRttivALA haze. tee tenA saMgraha,paNa karatA thaze. AvA kaThaNa ane viparIta kALamAM paNa keTalAka sAcA upadezaka haze. e evA upadeza ApavAvALA paNa haze, ke "mahAnubhAva ! eka nArIjAta ke je jJAna ItyAdimAM taddana nIce pagathIe che, te paNa peAtAnA svIkArelA dhaNIne jiMdagI sudhI cheDatI nathI, te pachI tame puruSa jAta ane te paNa tyAgI thaIne gaccha choDI do che! e vyAjakhI nathI. ' AvA upadeza ApavAvALA sajajane hAvA chatAM duSTA temanA tiraskAra karaze ane temane atyaMta pIDA Apaze. svapnamAM je kAgaDA dekhAyA hatA tenA A phaLAdeza che. arthAt niLajaLathI bharapura sugadhI kamaLAthI zeAbhAyamAna vADInA jaLane cheDIne kAgaDA gayAtA khAmeAciyAmAM cAMca mAravA jAya, tema Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAmya ane svanene phaLAdeza 247 pitAnA nirmaLa jJAna, darzana, cAritrasaMpanna samudAyane choDIne zithila AcAravALA svacchaMdI sAdhuonA samudAyamAM jaze. sihatulyaM jinamata jAtismRtyAdhanUjjJitaM vipatsyate'smin bharatavane dharmajJavajite // 45 // na kutIthi katiryaco'bhibhaviSyanti jAtu tat / svotpannAH kRmivat kiMtu liGgino'zuddhabuddhayaH // 46 / / liGgino'pi prAk prabhAvAt zvApadAbhaiH kutIthi kaiH| na jAtvabhibhaviSyante siMhasvapnaphalaM hyadaH // 47 // jenAmatanI mahattA. (5) pAMcamA svapnamAM siMha dekhAya che. tenuM svapnaphaLa kahevAmAM Ave che. svapnamAM siMha dekhAya tene phaLAdeza jainamata sAthe kevA prakAre che te juo. jainamata-zrIjinezvara bhagavAnane mata ene siMhanA sarakhe kahyo che, arthAt zrIjinezvaranA matane siMha kahyo che. eno artha e che, ke bIjA mato badhA ziyALa, vRSabha jevA che ane zrIjinezvara bhagavAnane mata e sarvasva hovAthI tene siMhanA je kahyuM che. paraMtu AgaLa cAlatAM zrIjinezvara bhagavAnanA matane siMhanA zaba sarakhe kahyuM che arthAt A rIte zrI jinezvaranA matane zaba kahyuM che, tenuM kAraNa have tapAsIe. jainazAsana prANavaMtu che, tenuM kAraNa jAtismaraNa, avadhi ane mana:paryavajJAna e vizaSTa jJAne naSTa thaelAM haze, tethI jainazAsanane siMhanuM zaba kahevAmAM AvyuM che. A rIte siMhanuM zaba jaMgalamAM paDeluM che. ene artha e che ke atizaya jJAnI vagaranuM A bharatakSetra jaMgala jevuM banI jaze. bharatakSetrane viSe dharmane jANanAro keI vIra puruSa raheze nahi. A dharmaniSTha puruSa keI raheze nahi. ethI A bharatakSetra araNyanA jevuM thaze. araNyamAM mANasa maLa jema durlabha che, te ja pramANe A bharatakSetramAM paNa dharma jANavAvALA puruSe maLavA muzkela thaze. Aje tame zAsananI sthiti juo te kharekhara koI paNa saMzaya vinA barAbara e ja pramANenI che, zrotAo kathAbhAgamAM rasabaLa thaI jAya che, paraMtu jyAM tattvavibhAga Ave che, ke te tarapha Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 pa' mahimA darzAna thADA ja kheMcAvA pAme che. kathA kahevAtI hoya tyAre ahIM mANasA TALe maLIne bhegA thaze, paraMtu jo nigeAdanuM svarUpa ahI' varNavavAmAM Avatu haze te jarUra ahIMthI nAsabhAga thaI raheze! sabhA khAlI dekhAze ! bharatakSetrane jaMgala kahyuM che. tenA artha e che ke jagalamAM manuSyane dharmaprApti jema azakaya che, te ja pramANe A bharatakSetramAM paNa dharmane jANavAvALA evA manuSya koi vIrala haze. A rIte bharatakSetra zUnya thai jaze, eTalA ja mATe bharatakSetrane jaMgala kahyu che, ane jema jaMgalamAM siMhanu maDadu paDelu' hAya che, te ja pramANe bharatakSetra rUpI jaMgalamAM vizeSajJAnI mahAtmAe vinAnu jainazAsana zakharUpe paDeluM haze. have AgaLa ema kahevAmAM Ave che ke AraNyamAM si Mhanu zakha paDelu che. paraMtu bIjA pazuo e zamane joi zakatA nathI, ene dekhI dUrathI bhAgI jAya che. paMratu e zakhamAM ja utpanna thaelA kIDAe e zakhane khAI jaze ane tenI kharAbI karaze. enA phaLAdeza e che ke jainazAsana e siMhu samAna che ane khIjA zAsanA anya pazu samAna che. khIjA pazuo jema sattvahIna hAvAthI siMhanA zamane nIhALI zakatA nathI, te ja pramANe anya matA paNa pazuo jevA maLahIna hAvAthI teo jainamata rUpa siMhanA zakhane joI paNa zakavAnA nathI, bIjA denA tarapha STipAta karazo te kharekhara temanI evI ja dazA dekhAya che. bIjA zAsaneAnA gurue joze te parigrahadhArI, bhegI ane AyaDI chekarAMvALA, temanA temanA devA joze teA te paNa paraNelA ane chaiyAM chokarAvALAM, eka dharmanA Izvarane cAra strIe hatI, to koInA izvara bhIlaDIne joine tene ja paraNavA taiyAra thaI gayA hatA, te keAIneA dhama cAra bAyaDI paraNavAnI rajA Ape che, ane svargamAM paNa dArU, tADI ane svarga mAM khairI ja Ape che! AvA badhA matA e nikhaLa khaLahIna pazue che, arthAt AvA pazue jainadha rUpI siMhanA zabane te potAnI sattvahInatAne lIdhe. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAmya ane svanino phaLAdeza 245 joI paNa zakavAnA nathI ja, paraMtu jainamatarUpI siMhanA zarIramAM aMdara pAkelA jIvaDAo eTale jainaliMgadhArIo ane bhekhadhArIe zAsananI khAnAkharAbI karI nAkhaze. bhekhadhArIo zuddha buddhivALA nahi haze, chatAM paNa pahelAne sAre prabhAva paDele hovAthI anya matavALAo temanI sAme paNa joI zakavAnA nathI. abjAkarelambujAni sugandhInIva dehinaH / dhAmikA na bhaviSyanti saJjAtAH sukuleSvapi // 48|| api dharmaparA bhUtvA bhaviSyanti kusaGgataH / grAmAvakarakotpannagardabhAbjavadanyathA // 49 // kudeze kukule jAtA dharmasthA api bhaavimH| hInA ityanupAdeyAH padmasvapnaphala yadaH // 50 // (6) have AgaLa cAlatAM chaThThA svapnamAM kamaLanuM vana dekhAya che, paraMtu temAM kamaLa dekhAtuM nathI. ene phaLAdeza joIe. ene phaLAdeza e che ke UMcA kuLamAM janmavA chatAM paNa jIve dharmathI zUnya thavAnA che. bApa dharmaniSTha haze te chokarAM dharmamAM zUnya jevA pAkaze. jema devatAnA bALake dhagadhagatA aMgArA che tema pitAnA pitAnA jevA dharmaniSTha bALako thaze nahi. peDhI utAra dharma prAye nahi rahe. lAlacoLa devatAnA chokarA kALA keyalA jevA dhamanA dIkarAo thaze. susaMgati cheDavAnuM duSpariNAma. keTalIka vakhata bhavya AtmAo sArA kuLamAM janmaze te chatAM paNa temane sArI sabata, sAro upadeza, zravaNa karavAnI utkaMThA ane sArA saMskAre paDelA na hovAthI teo paNa adharmane mArge prerAze. pahelAM sthiti e hatI ke bhavya AtmAo tIrthane mATe te che ema mAnatA hatA. tIrthanI sevAmAM jIva ApavuM hoya te te paNa kabula. pitAnA maraNathI je tIrthanI rakSA thatI hoya te sarvasvanA bhege paNa tIrtharakSAnI tamannA hatI. e sthiti have rahI nathI rahevAnI nathI. lAlabhAI zeTha zikharajI parathI sarI paDayA ne paga bhAMgyuM, paNa pAchaLa saMsarga nathI te kahe ", A zikharajI Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 parva mahimA darza upara javAnuM phaLa, TAMTIye bhAMgI beThA !" AvI sthiti samAjanI. thaI che. A sthiti zA kAraNathI thaI che ? te vicArIe chIe tyAre spaSaTa mAlama paDI Ave che ke ApaNuM ja pApe A dazA AvavA pAmI che. Aje to sArA dhamI kuLanAne paNa jyAM jinamaMdire paNa na hoya ke upAzraya ke sAdharmika na hoya evA jaMgale ke parvata para baMgalA bAMdhIne tyAM rahevAnI Teva paDI che. gAmamAM ghara hoya to chevaTe kAMI nahi te paNa zaramane khAtara vyAkhyAna zravaNa karavA AvavuM ja paDe, ane vyAkhyAnamAM avAya ane tyAM pacAsa vAta sAMbhaLavAnI maLI, te temAMthI eka vAta to avazya yAda rahI jAya che, paNa Aje te e sthitinA darzana thavA paNa durlabha che. baMgalAo araNyamAM kivA parvatanA zikhara upara hoya che. have te ja baMgalAomAMthI eka baMgalAmAM jaina rahetuM hoya te enI pAse ja musalamAnane baMgale heya, ane bIjI bAjue khristine baMgale heya. AvI sthitimAM sArA kuLamAM janmyA chatAM, zrAvakuLa maLavA chatAM, dharmanA sArA saMskAra nahi ja paDavAnA ane pachI pariNAma viparita avazya AvavAnuM. dhArmika jagatane je saMskAra hoya, gAmanuM dhamI vAtAvaraNa je hoya tenI chApa bahAra baMgalAvAsIo upara paDavAnI nathI. teo te dahere javAnI vRttivALA thavA karatAM kalabamAM javAnI ja prabaLa vRttivALA thaze, ane pariNAme zAsanane apAra hAni thavA pAmaze. have jeo dharmiSTha haze teo gAma choDIne cAlyA jaze eTale pachI pAchaLa rahelAnI dazA ukaraDAmAM ugelA kamalaphUla jevI thaze. gAmamAM rahelAo dharmamAM tatpara haze, chatAM saMgatiSathI teo ukaraDAnA kamaLa karatAM vadhAre mahattva meLavI zakavAnA nathI. ukaraDAmAM ugelAM paghakamaLa. (7) sAtamA svapnamAM kharAba sthAne ugeluM kamaLa dekhAya che. tene phaLAdeza e che, ke dezamAM-kSetrane viSe keTalAka adhamI AtmAo paNa avazya thavAnA ja, paraMtu deza sAre na hovAthI. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAbhya ane svapnane phaLAdeza temanI kiMmata thavAnI nathI. jema ukaraDAmAM ugelA kamaLanI kazI kiMmata thavAnI nathI, te ja pramANe dhamIe hovA chatAM teo halakA kuLamAM janmelA hovAthI temanI paNa kazI kiMmata thavAnI nathI. svapnamAM ukaraDe dekhAya che tenuM phaLa te kharAba kuLa, ane svapnamAM ukaraDAmAM kamaLa ugelAM dekhAya che, tenuM phaLa te ukaraDarUpI kharAba kuLamAM janmelA kamaLarUpa dharma ema samajavAnuM che. have jema ukaraDAnA kamaLa mUlyavihIna che, te ja pramANe kharAba kuLamAM janmelA padmakamalarUpa mANasonI paNa teo ukaraDAnA kamaLarUpa kharAba kuLamAM janmelA hovAthI kazI paNa kiMmata nathI, evuM ja ahIM kahevAno Azaya che. kamaLanuM phUla sAruM che, te levA gya che. emAM saMzaya nathI, paraMtu je te kharAba kSetramAM ugeluM hoya, te tenuM kazuM mUlya thavA pAmatuM nathI. te ja rIte kharAba kuLamAM janmelAnI paNa kiMmata thavAnI nathI. yathA phalAyAbIjAni vIjabuddhayokhare vapet / tathA vasyantyakalpAni kupAtre kalpavuddhita: // 51 // yadvA ghuNAkSaranyAyAdhathA kopi kRSI valaH / avinAntargata vana peta kSetre nirara: virA akalpAntargata kalpamajJAnAH shriivkaastthaa|| pAne dAna kariSyanti bIjasvapnakala hyadaH // 53 // have sAtamA svapnane phaLAdeza vistArapUrvaka kahe che. svapnamAM kahe evuM dekhAya che ke eka kheDUta buddhizUnya heIte saDI gaelA dhAnyane subIja samajIne ukhara eTale apAtrabhUmimAM vAvate jAya che. jema ukhara bhUmimAM saDI gaeluM dhAnya vAvavAthI temAMthI kAMI ja nipajavAne saMbhava nathI, te ja pramANe ahIM paNa evI dazA thaze ke jaine keIpaNa jAtanI phaLanI kalpanA karyA vinA, pAtrApAtra joyA vinA dAna karatA jaze. asala e dazA hatI ke bhakti e ja dAna ApavAmAM pradhAnapade sthApita thaI rahetI hatI. navakAravALImAM metInI mALA pheravanAre pote evuM vicAranAre thatuM hatuM ke je mane navakAravALI khetInI joIe che te zA mATe gurune paNa mAre tevI ja navakAravALI na vaherAvavI joIe ? A madhyakALanI bhAvanA . Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 parva mahimA darzana hatI. A kALa have palaTA che. Aje evI dazA che ke supA dAna karavAnuM te bAjue rahe, paNa game tyAM game tevA kSetromAM dAnane nAme lakSamIne vyaya thAya che. kheDUta jema saDI gaeluM bIja ukhara bhUmimAM vAve che, te pramANe zrAvake pApakRtyathI meLavele paise ukhara bhUmirUpa apAtra kSetramAM dAna gaNIne vAparatA jaze. buddhihIna kheDUta jema ukhara bhUmimAM saDI gaeluM dhAnya bIja samajIne vAve che, ane te vAveluM niSphaLa jAya che, te rIte zrAvakoe paNa apAtra sthAne ApeluM dAna niSphaLa jAya che. have ukharamAM vAvatAM dhAnyane ekAda sAro dANa sArA kSetrane viSe paDI jAya che ane temAMthI repa phUTe che. te ja pramANe dhAnyanA dANArUpa keIsudravya sArA kSetrane viSe paDI jaze, arthAt apAze dAna ApavAvALA zrAvake kaI vakhata supAtro paNa dAna Apaze e ene phaLAdeza che. zithilAcArIo satkAra pAmaze. (8) AThamA svapnamAM AgaLa evuM jovAmAM Ave che ke sArA ane suzobhita dekhAtA kuMbha-ghaDAo khUNAmAM mUkI rAkhavAmAM AvyA che. A ghaDAomAM suMdara svaccha ane zItaLa pANI bhareluM che. tene kaze vaparAza thatuM nathI, jyAre pelA bhAMgyA tUTyA ghaDAo vyavahAramAM vaparAya che. A svapnane phaLAdeza e varNavavAmAM AvyuM che ke manahara cAritra ane akhUTa pavitratAthI yukta evA paramarSio haze ja; teo sArA ghaDAnuM pariNAma pAmaze. arthAta sArA ane svaccha jaLavALA ghaDAo jema khUNAmAM mUkI rAkhavAmAM AvyA che ane jema tene keI bhAva nathI pUchatuM, te ja rIte sucAritravALA sAdhuone koI bhAva pUchaze nahi. matalaba ke janatAne tevA saubhAgI AtmAonI kazI ja pIchANa thavAnI nathI. tyAre bIjI bAjue jema bhAMgelA ghaDAo vyavahAramAM vaparAya che, te rIte jemanuM cAritra kalaMkarahita nathI evA arthAt zithilAcArI sAdhuo jyAM tyAM mAna meLavatA thaze. zithilAcArI sAdhuo e bhAMgelA ghaDAne phaLAdeza che, ema ahIM Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAgya ane svapnane phaLAdeza 49 grahaNa karavAnuM che. jema bhAMgelA ghaDAo sthaLe sthaLe vyavahAramAM vaparAtA dekhAya che tevI ja rIte zithilAcArI sAdhuo paNa sthaLe sthaLe pharatA dekhAvA pAmaze. loke paNa temane mATe ADaMbara karaze. kSamAdiguNavAna maharSiene kaI bhAva nahIM pUche. jhaghaDAbera keNu gaNI zakAya ? have zithilAcArI-sAdhuliMgadhArIo kevA kAryomAM pravRtti karaze tene phaLAdeza jaNAvavAmAM AvyuM che. zithilAcArIe svArthavRtti, ajJAnatA, pramAdipaNuM e saghaLAne poSanArA thaze ane teo vAraMvAra maharSio sAthe kalaha karaze. A sthitimAM loke pramAdIsAdhu ane maharSie ubhayane jhaghaDAkhora kahI deze, ane temanI niMdA Adaraze. tame jagatanA vyavahAramAM juo te paNa saghaLe AvI ja dazA tamArI najare AvavA pAme che. rastAmAM eka senInI dukAna che. tenI pAse bIjo mANasa ugharANIe jAya che. tenI paisA ApavAnA vAraMvAra beTA vAyadAo kare che. tyAre kaMTALIne pele ugharANIvALe game tevA apazabda balavA lAge che, ane pariNAma e Ave che ke baMne mANasa laDI paDe che. A be laDe che temAM deSa kone che? laDAInuM mULa zuM che? te kaI jotuM ja nathI. temanA kalahamAM hetu zuM che tenI paNa keI tapAsa karatuM nathI, paraMtu raste janArA leke te ema kahI de che ke "juo laDI paDyA. baMne TaMTAkhe che ane vAraMvAra laDe che." e ja sthiti ahIM paNa utpanna thavA pAmI che. maharSie sAthe zithilAcArI khaTAkhoTA kajIyA karaze, temanA dUSaNo dhaze, ane temane vavaze. dUrathI tamAso jonArAo A jhaghaDAnuM mULa zuM che, temAM deSa zuM che? keNu gunegAra che? zAne aMge vAyuddha thAya che? te kAMI joze nahi, paraMtu e abhiprAya tarata ja uccArI deze ke, A te baMne laDAIkhera ane jhaghaDe karanArA che." gItArtho kevI rIte vartaze?-- have jyAre zAsanakSetramAM AvI cheTI laDAlaDI vyApelI haze te Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 parva mahimA darzana vakhate gItArtha sAdhue zuM karaze te jaNAvavAmAM AvyuM che. gItArtha sAdhue AvI dazA joIne vicAramAM paDI jaze ke have zuM karavuM joIe. gItArtho AvA saMgamAM evuM vartana rAkhaze ke teo paNa bIjA avakanArAne bhekhadhArI jevA lAgaze ane hRdayamAM jainazAsana paratve apUrva prema ane jainAcAra paratve akhaMDa prIti hovA chatAM teo para paNa samAnatAe vartana karatA thaze. gItArthe AvI rIte vartanArA thaze e vAta kharI, paraMtu te chatAM teo hRdayane ThekANe rAkhaze, arthAt satyamArgane teo visArI deze nahi. A vastu nIcenA udAharaNa parathI vadhAre sArI rIte samajavAmAM Avaze. eka nagaramAM eka DAhya rAjA hatuM, paraMtu tenI prajA saghaLI gAMDItura banelI hatI. saghaLA leka gAMDAnA jevA vividha cALA karatA hatA. rAjAne badhuM joIne manamAMne manamAM bha thavA lAge ! chevaTe badhA ja loke gAMDAtura jevA banelA hatA ane badhA ja game tevA cALA karatA hatA. eTale rAjA DAhyo hato te paNa gAMDAnA jevA ja cALA karanAro banI gaye ! jema rAjA DAhyo chatAM gAMDAnA jevA cALA karavA lAge, te ja rIte paramagItArtho paNa hadayane ThekANe rAkhIne bIjAonI mAphaka ja vartana karavAvALA thaze paraMtu temanAmAM ane bIjAomAM pheraphAra eTale haze ke teo satyane jANavAvALA ane jainamArgane pIchANavAvALA ja haze. jema kuvRSTithI nagaralakane ghelA dekhI rAjA re, maMtrI sahita ghelA thaI beThA, paNa manamAMhe tArA re pRthvIpurI nAmaka keI eka zaheramAM pUrNa nAmane rAjA hato ane subuddhi nAmane tene pradhAna hatuM. pradhAna buddhinidhAna hoya che. paraMtu te chatAM te rAjAne AdhIna che ane jAte parAdhIna che. Aje tame joze te ApaNuM A parama pavitra bharatakSetranI AryonI A suMdara bhUminI-hindustAnanI paNa evI ja durdazA che, hindustAnamAM samRddhi apAra che, paraMtu te parAdhIna che jyAre jagatanA anya rAjya -anya deze riddhivALA tema ja buddhizALI hovAthI teo svataMtra che. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAmya ane svapnane phaLAdeza 251 eka samaye evuM bane che ke pUrNa nAmanA rAjA darabAra bharIne beThA che. darabAra pUra bahAramAM khIlI rahyo che. rAjakAjanI vAta thAya che ane aneka prakAranA uhApoha thaI rahyA che, evA saMgamAM tyAM lekadeva nAmane tiSI Ave che. rAjA tiSIne pUche che ke, "bhAI ! bhaviSyamAM zuM thaze te kahI Ape." jyotiSanI satyatA jyotiSI jaNAve che ke "eka mAsa pachI varasAda AvavAne che. e varasAda bahu pracaMDa che. ane enuM jaLa je kaI pI jaze te loko gAMDA umAdavALA banI javAnA che." jyotiSavidyAnuM jJAna keTaluM cokkasa che te juo ! prAcIna kALamAM ApaNA dezamAM tiSazAstra saMpUrNa rIte khIlyuM hatuM. bhaviSya eTalA badhA cekakasapaNe darzAvAtA hatA ke jemAM eka sekaMDane paNa phera paDatuM na hatuM. zrIpALa mahArAjAnA caritramAM je te tyAM paNa jyotiSa zAstranI evI ja mahattA tamArI daSTie paDaze. zrIpALamahArAjAne jhADa nIce phalANe sthaLe amuka mANasa maLaze, evuM bhaviSya jaNAvavAmAM AvyuM che. 14 pUrvadhara bhadrabAhusvAmInA saMbaMdhamAM eka sthaLe bhaviSya darzAvatA para paLe nahi, paraMtu 511/ra paLavALe matsya jaNAvavAmAM Ave che. jyAM aDadhI paLane paNa hisAba rAkhavAmAM AvyuM che. tyAM tiSa vidyAne ke camatkAra haze, ane te kevI rIte khIlelI haze tenI sahaja kalpanA thavA pAme che. have Aje ApaNI sthiti e che ke ApaNI pAse sAcuM tiSa rahyuM nathI. je saMpUrNa jyotiSadvArA bhaviSya jANIne ja kAryo karavA pravRtti laIe te pachI dharmanuM kArya rahevA pAmatuM nathI. eTalA mATe javuM jotiSa jANIne te ApaNe vyavahAramAM levAnuM rAkhyuM che. prAcIna kALamAM evuM hatuM ke adhika mAsa tarIke piSa ane aSADha be ja mahInAo vadhatA hatA. pAMca vaDe bhAgavAthI je traNa vadhatA hoya te piSa mAsa vadhele che ema mAnavAmAM AvatuM hatuM. prAcIna samayane ItihAsa sAkSI pure che ke te kALe rAjyane Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 parva mahimA darzana niyama paNa tevA prakArano hato ane jainazAsananI mAnyatA paNa e ja prakAranI hatI. jainazAsananI daSTie joIe te piSa ane ane ASADha e be ja mahInAone vadhArAnA adhika mahinA tarIke mAnavA paDe che, ane tema na mAnIe te jatiSa Thare che ! have vyavahAramAM juo vyavahAramAM ApaNe joIe chIe ke dareka trIje trIje varase kaI bIjA ja mahInAo vadhelA jovAmAM Ave che. jaina TIpaNuM Aje astitvamAM nathI tethI ja anya danIonA paMcAMge ApaNe Aje vyavahAramAM laIe chIe, ane te dvArA vyavahAra cAle che. ahIM laukika TIpaNAne jarAka ItihAsa Ile. Azare che sAta varSa pahelAM jainazAsanamAM kharataragacchano bheda na hate. kharatara gacchane bheda Azare cha -sAtaso varSathI paDe che, ane tyArathI ja A laukika TIpaNuo jenee vyavahAramAM vAparavA mAMDyAM che. vyavahAra mATe jaina TIpaNuM pramANe be zrAvaNa ke be bhAdaravA na hatA te takarakAra na thAta. kharataragacchane bheda paDe tyArathI laukika TIpaNuM che. kalikAlasarvajJa bhagavAna hemacaMdrAcAryajI mahArAja jyotiSa zAstrane pUrNa paNe jANatA hatA. ItihAsa zikhanArAone yAda haze ke paramahaMta kumArapALa je gujarAtane mahAna jaina rAjA hato tenI gAdI maLavAnA ane bIjAM bhaviSya AcArya zrI hemacaMdrasUrie jANyA hatA. ane te saghaLA pUrNa rUpe sAcA paDayA hatA, chatAM bhagavAna hemacaMdrasUrijI mahArAje jagatanI durUpayoga karanArI sthitine pArakhI laIne jyotiSa vidyAne pracAra karyo na hate. pradhAne sUcavele sumAga. - have jarA pelI AgalI vAtanuM tamane smaraNa karAvavAnuM che. pUrNa rAjAnA darabAramAM jyotiSIe kahyuM hatuM, ke eka mAsa pachI bhayaMkara varasAda thaze ane tenuM pANI jemanA pIvAmAM Avaze, teo gAMDA banI jaze. e je jotiSIe AgaLa cAlatAM jaNAvyuM hatuM ke keTalAka kALa pachI vaLI parjanyanI sArI vRSTi thaze ane te jaLa loke Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAbhya ane svapnane phaLAdeza 253 paze eTale tarataja gAMDA banelA leke pAchA pUrvavat DAhyA banI banI jaze. jyotiSInuM AvuM bhaviSya pelA rAjA ane tenA pradhAna baMnee sAMbhaLI lIdhuM. pradhAna mahA buddhizALI hate. rAjA karatAM pradhAna vadhAre buddhizIla hoya che e te sAmAnya vAta che. vAraMvAra ApaNe rAjyavyavahAramAM e ja ghaTanA joI che, ke rAjAnI aneka bhUle thatI hoya te paNa te bhUle suddhAM vajIre sudhArI le che. e ja pramANe A DAhyA pradhAne rAjAne kahyuM ke "tame lekane evI AjJA karI do ke eka mahinA pachI je parjanya kuvRSTi thaze, tenuM jaLa keIe pIvAnuM nathI. e jaLa pIvAthI unmAda thaze mATe pramANamAM saMgraha karI levAnuM che." rAjAnI AjJA leke e tarata ja mAnI lIdhI, ane temaNe yathAkALe je varasAda varase te varasAdanuM jaLa pIvuM na paDe te mATe te mATe sAruM jaLa pAtromAM bharI lIdhuM, ane kuvRSTine chAMTo paNa pIvAnA kAryamAM lIdhe nahi. rAjanItinI mahattA. je jaLathI gAMDA thavAvAnuM evuM bhaviSya jaNAvavAmAM AvyuM hatuM te jaLa pIvuM na paDe eTalA mATe lekee jaLa saMgrahI lIdhuM hatuM, paraMtu AgaLa jatAM evuM thayuM ke saMgraheluM pANI khUTI gayuM. rAjA ane pradhAne sArA pANIne saMgraha puSkaLa karI rAkheluM hatuM, eTale temane pANInI tANa bhAse ema na hatuM, paraMtu bIjA sAmate, saradAra emaNe vIsa, paccIsa dahADA jeTaluM pANI saMgraha karI rAkhyo hate. ane sAmAnya prajAe te daza bAra divasa cAle teTaluM jaLa saMgharI rAkheluM hatuM, eTale jema jema temanuM saMgharI rAkheluM pANI khUTatuM gayuM tema navuM pANI pItA gayA. pariNAma e AvyuM ke pahelAM prajA gAMDI thaI. pachI sAmate gAMDA thayA, ane chevaTe teo badhA gAMDA ghelAnA cALA karavA lAgyA. ane tophAna macAvavA lAgI gayA. AkhA rAjanI dazA juo te atyaMta karuNa banelI che. prajA gAMDI che, saradAre senApatie gAMDAtura banelA che. badhA nAcakUda kare che, game tevA cALA casakA kare che ane nagaranI dazA zekapAtra banI rahI che. have dazA evI AvI pahoMce che ke sukA sAthe lIluM baLI Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 parva mahimA darzana javAne prasaMga AvI lAge che. badhA leke gAMDA thayA che. purepuruM mukharAja pravarte che, mAtra rAjA ane pradhAna be ja DAhyA che ! darabArIo nAce che, kUde che, gAyane gAya che ane unmAdavALAonA jevAM tophAne paNa kare che ane te chatAM potAne teo DAhyA mAne che. ane rAjA tathA pradhAna er unmAda nathI darzAvatA, ulaTA teo temane gAMDA mAne che. have A gAMDapaNane unmAda jene varelo che evuM mUrkhAmaMDaLa potAne DAhyAone saMgha mAnI le che, ane ThAvakA thaIne vicAra kare che ke, "ApaNe DAhyA, ApaNuM rAjataMtra DAhyuM ane pradhAna ane rAjA gAMDA te zA kAmanA che? eTalA mATe A gAMDA rAjA tathA pradhAnane dUra karI ApaNe rAjA ane pradhAna ApaNA jevA ja DAhyA hoya evA rAjA ane vajIrane temane sthAne sthApavAnI jarura che." mUrkhamaMDaLanA AvA vicAranI rAjAnA pradhAnane khabara paDI. pradhAna utAvaLe utAvaLe rAjA pAse gaye, ane rAjAne kahe che keH "mahArAja! A te gajaba thaye che, cera keTavALAne daMDato hoya tema lAge che. badhAo pitAne DAha samaje che ane mane tathA tamane mUrkha mAnI ApaNane gAdIethI uThADI mUkavAnI yojanA ghaDe che, pradhAnanA A vacane sAMbhaLIne rAjA gabharAye. rAjanItizAstramAM kahyuM che ke, gune bhale game te bhayaMkara hoya paraMtu hAya paraMtu eka ja jAtane guno karanAra so manuSya ekI sAthe nIkaLI Ave to temane daMDa na kare. ane hajAra gunegAre hoya te temane dehAMtanI zikSA na karavI, paraMtu ATalI moTI saMkhyAmAM mANasoe je gunAo karyA che te gune gune zA mATe thaye che, tenuM kAraNa zodhI kADhIne te kAraNanuM ja nivAraNa karI nAkhavuM e rAjanIti che. jyAM se ke hajAra mANasanA gunA sAthe saMbaMdha hoya tyAM zikSA na karavAne Adeza che. tyAre ahIM te AkhuM te AkhuM gAma gAMDotura banI gaeluM che ane rAjadrohane vicAra kare che te tene zikSA zI rIte karI zakAya, evA vicAre rAjA atyaMta zekamAM paDe che. rAjAne e vicAra thAya che ke je pote AkhA zaherane zikSA karavA jAya che te saMbhava che ke kadAca pitAne paNa vadha thaI jAya, Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI mahAmya ane svapnone phaLAdeza papa ane jo tema nathI karate te e vAta paNa teTalI ja saMbhavita che ke janatA pitAne rAjagAdI uparathI hAMkI kADhavA paNa taiyAra thAya. have upAya za karavo? bahAnuM kyAM cAlI zake? rAjA prajAjanene daMDa athavA sajA ApavA jAya che te te saMbhavita che, ahIM te rAjAne potAne ja vadha thavAne prasaMga Avyo che. rAjAnI AtmarakSAne prasaMga have rahevA pAmyuM nathI. "jema cAle che tema cAlavA de," evuM kahIne sthira rahevAne paNa A prasaMga nathI. rAjAnuM rAjatva A prasaMge nirbhaya nathI. AtmarakSAnI kharekharI muzkelIne A prasaMga che. je sthaLe samudAya rAjA heya eTale ToLAmAMthI pasaMda karAele rAjA hoya; tyAM AgaLa lokenI pasaMdagIne je rAjA hoya te ja rAjA gaNAya che. joke jene rAjA nathI mAnatA tene teo dhakko mArIne uThADI mUkI zake che. jyAM AvI sthiti hoya, prANu jokhamamAM haya, jIvatA rahI zakavAno saMbhava ja na hoya tyAM kuvRSTinuM daSTAMta devuM e ucita che. vyavahAranI sthitimAM AvA saMgamAM joIe te rAjA e rAjA nathI, paraMtu janasamudAyanuM ToLuM e ja rAjA che. jIvana para AvI paDelI ApattinA A prasaMganuM bahAnuM karIne rAjA ane maMtrI kRtrima unmAda dhAraNa kare che. paristhitine hAnA tarIke kayAM AgaLa dharavAmAM AvI che, tene zAMta citte vicAra karaje. jyAM potAnI nabaLAI hoya tyAM paristhitinuM hAnuM AgaLa kare dahADe vaLatuM nathI. e prasaMge paristhitinuM bahAnuM AgaLa karIe te te jarAya ucita nathI. jyAM pitAnI nabaLAI na haya, sAmAne ja pUrNa rIte doSa hoya ane jyAM AtmanAza thavAne ja prasaMga heya, te ja prasaMge paristhitinuM nhAnuM AgaLa karI zakAya che. A prasaMge maMtrI rAjAne upAya batAve che - hetu mAtra AtmakalyANa ane zAsanAdvArane ja che. prasaMga vikaTa che, mATe je A paristhitimAM bacI javuM hoya Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 parva mahimA darzana te tene eka ja mArga che ke ApaNe paNa gAMDAnI mAphaka kRtrima unmAdavaza banI javuM ane gAMDAnA khoTekhoTA cALA karI gAMDAmAM ja khapI javuM. e ja vastu hAla samayecita che. rAjA ne maMtrI kRtrima unmAdadhArI-gAMDA banI gayA. teo paNa gAMDA gAmaleke sAthe nAcavA kUdavA ane dhamAdhamI karavA maMDI paDayA! A rItie kRmi gAMDapaNa dhAraNa karIne paNa rAjAe potAnI saMpattinI saMrakSA karI lIdhI hatI. pachI bhAre varasAda thaye ane janatAe jyAre e varasAdanuM jaLa pIvAnA kAmamAM lIdhuM, tyAre prajAne unmAda zAMta thaye, ane dezane vyavahAra pAchA pUrvavatu cAlavA lAge. A daSTAMta parathI ApaNe vicAravAnuM zuM che te joIe. ApaNe kuvRSTinuM vhAnuM kADhIe chIe paraMtu rAjAe jema unmAda dhAraNa karI pitAnI saMpattinI rakSA karI hatI, tevI zAsananI rakSA ApaNe karatAM nathI. gAMDAnA jUthane joI paristhiti vicArI rAjAne vajIra jema gAMDAM banI gayA hatA, te ja rIte gItArtha AcAryo paNa veSadhArIo jevA ja thaI raheze paNa jema susthiti AvatAM rAjA ne vajIra DAhyA banI gayA hatA, te rItie gItArtho paNa zAsanannatine samaya kyAre Ave che evI IcchAthI ja tevA banI raheze ane ema banI rahevAmAM temane hetu AtmakalyANa ane zAsane ddhArane ja haze. rAjA ne vajIra kRtrima gAMDa5Na dhAraNuM kare che ane kRtrima gAMDapaNane TaeNga kare che, paraMtu te saghaLuM karavAmAM temane hetu te pitAnA rAjatvanA ane pitAnI saMpattinI rakSA karavAnuM ja che, te ja rItie AcAryo veSadhArIo samAna thaI raheze temAM paNa temane hetu te AtmarakSA-saMyamarakSA karavAne che. AvI rIte bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe ApelI dezanAmAM pUryapALa rAjAne AvelA ATha svapronuM phaLa A rIte zAsananA bhaviSya tarIke jaNAveluM che. dipAlikA ane prabhu mahAvIra Arya prajAne keIpaNa manuSya e nahi hoya ke je divALIne parvathI ajANyuM hoya, chatAM divALI zabda lekabhASAne hAI enuM saMskRta svarUpa ghaNu ochA ja jANatA hoya che. divALInuM saMskRta Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divALI parva vyAkhyAna evA thAya svarUpa TIpAyalI che. ane tenA a divAenI zreNI che, jo ke sAmAnya rIte pratidina saddagRhasthAnA gharamAM aneka divA thAya che, paNa tene divAnIzreNI tA kahevAya ja nahi. divAnI zreNI to divALIne divase lAinabaMdha je divAe thAya che tene ja kahI zakAya. paraMtu A divAe lAInabadha je karavAmAM Ave che.te eka bAhya cinha che, jo ApaNe ekalA bAhya cinhane vaLagIe te kharekhara ApaNe sApa ane lIseATAnA bheda nathI samajayA ema gaNAya. 257: vicAra karavAnI jarUra che ke huMmezAM dIpaka aMdhakArane nAza karavA mATe vaparAya che, te pachI A davAonI zreNIthI kayA aMdhArAnA nAzane lakSyamAM karyuM haze ? vicakSaNa puruSa samajI zakaze ke kaI evA akha'Da udyotanA abhAvane lIdhe agara tenA astane lIdhe A dIpAvalikA zarU thayelI hAvI joIe, A dIpAvalikA mATe jainasUtromAM ziromaNi tarIke gaNAtuM zrI payuM`SaNAkalpasUtra che jenI racanA bhagavAna mahAvIra mahArAja pachI ekasAsittera varSe zrutakevali zrI bhadrabAhusvAmijIe karelI che. temAM dIpAvalikAno spaSTa ullekha che. ane tenAthI prAcIna kAIpaNa ullekha dIpAvalikA mATe jainazAstra ke anya dazanazAstromAM nathI. zrI kalpasUtranA pharamAna pramANe bhagavAna mahAvIra mahArAja rUpI akhaMDa udyotakAraka kevalajJAnI jinezvara bhagavAnanA astasamayathI ja thayelA bhAva aMdhakArane TALavAnA upalakSaNamAM ja A dIpAvalikA pravolI che. dhyAna rAkhavu' jarUrI che ke aDhAre dezanA mahArAjAoe ekatrita thaI ne A dIpAvalikA pravartAvelI che. ane tethI ja A dIpAvalikA samagra bharatakSetramAM vyApaka thaI gaI che. emAM kAIpaNa jAtanuM Azcaya nathI. A dIpAvalikAnA bAhyasvarUpa dIpanI zreNIne jeTalu vaLagavuM joI e tenA karatAM zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAje peAtAnI haiyAtimAM anya avasthAe je seALa paheAra sudhI akhaMDa dhArAe dezanA ApI hatI ane temAM paMcAvana adhyayane pApaLane jaNAvanArAM, paMcAvana 17 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 parva mahimA darzana adhyayane-puNyaphalane jaNAvanArAM ane prazna pUchayA vagaranAM chatrIza vyAkhyAne je bAraparSadAne saMbhaLAvyAM hatAM ane bArapaSadAe paNa te chelle lhAve akhaMDapaNe sAMbhaLIne lIdhe hatuM, tenuM anukaraNa dareka bhavyAtmAoe karavAnI jarUra che. eTale divALIne divase bhagavAnanA nirvANa pachI karAyelI divAnI pravRttimAM javA karatAM haiyAtinI vakhate thayele akhaMDapaNe seLa pahera dezanA zravaNane lAbhavizeSa anukaraNIya heya. chanI tapasyA karavApUrvaka seLapaherane pauSadha dareka bhavyAtmAe kare joIe, ane divALIne divase pahelI rAte "zrI mahAvarAma zAya namaH" e be hajArane jApa eTale vIsa navakAravALI ane pAchalI rAte "zrI mahAvIrasvAmi paramatAya nama:'nI vIsa navakAravALI tathA te banne vakhate devavaMdana Adi ArAdhanAne mATe karavuM ja joIe. "zrI gautamasvAmi sarvajJAya nama:' e padane jApa ane devavaMdana sUrya udaya pahelAM zrIgautamasvAmijI bhagavAnanA kevalajJAnane aMge karavuM e bhavyAtmAonI dhyAna bahAra te na ja hoya. dayAna rAkhavuM ke A dIpAvalikA parva eTaluM badhuM rAjA mahArAjA ane sAmAnyavargamAM pracalita thayeluM hatuM ane che ke jene aMge bhagavAna umAsvAtivAcakajIne ema jaNAvavuM paDayuM ke divALInA tahevAramAM ItaralokathI jene judA paDavuM nahi. ane tene mATe "zrImad varadAna, sArtha jAnuri evA praSane agrasthAna maLyuM. arthAt loke je divase divALI kare te divase chaThanA bIjA upavAsane hoya tevI rIte jaine e paNa divALI karavI e zAstrAjJAthI siddha che. pAMcamA ArAnI uttamattA bhagavAna jinezvarenI maherabAnIthI trIjA cethA ArArUpI suSamAkAlamAM je phaLa thayuM hatuM tenA karatAM A duSamA nAmanA pAMcamA ArAmAM bhagavAnanA zAsananuM phaLa ghaNuM ja vakhANavA lAyaka che. jo ke mekSamArganI ArAdhanA bane te ArAmAM ane A pAMcamA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAvalikA parvane divya mahimA paNa sarakhI ja che, chatAM trIje ane cothe Are anya kevalajJAnIo ane mana:paryAya Adi jJAnavALAnA samAgamane lIdhe meru samAna hatuM, paNa A pAMcame Are te anya kevalajJAnI AdinA abhAvavALe hovAthI marUbhUmi je che, mATe te pAMcamA ArArUpa marUbhUmimAM ApanI (bhagavAna jinezvarenI) maherabAnIrUpa zAsanapraNAlikArUpa je kalpavRkSa te atyaMta vakhANavAlAyaka che, eTale zAsananI ArAdhanA karI melapaMthe prayANa karanArA mATe to A pAMcame Are kaMI paNa prakAre upekSA karavA lAyaka nathI, paNa atyaMta anudavA lAyaka che. merUmAM rahelAM ka9pavRkSo karatAM mAravADamAM rahela kalpavRkSa atyaMta prazaMsAne pAme che. kalikAla sarvajJazrI hemacaMdrasUrijI dIpAvalikA parvane divya mahimA vartamAna zAsanamAM vartatA vicAravaMta vicakSaNone thaelI mArga prAptinI khAtara zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjanA mekSakalyANakane dIpAvalikA parvano divasa ArAdhavA lAyaka che, ane vaLI te mahApuruSanA guNagaNanI jhaLakatI kArakirdI vicAranAra koIpaNa manuSyane dIpAvalikA pavane divasa sajajanatAnI khAtara paNa ArAdhavA lAyaka ja che. temanA guNagaNanI anaMtatAne eka bAjue rAkhI sAmAnya daSTie temanA cAritra tarapha najara karIe te paNa te mahApakArI mahAvIra bhagavAnanI ArAdhanA karavA mATe dIpAvalikA parvanI ArAdhanAnI jarUrIAta jhaLakaze. 1. jagatamAM putranA lakSaNa pAraNAmAMthI jaNAya ema kahI putranA bhAvi jIvananuM bhaviSya pAraNAmAM jaNAvavAnuM gaNAya che tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnuM bhAvijIvana teozrI mAtAnI kUkhe padhAryA Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pa` mahimA daIna te ja vakhate spaSTa thaI gayuM hatuM, kemake je rAtrie zramaNa bhagavAn mahAvIra mahArAjA mAtAnI kUkhe AvyA te ja rAtrie eka ja vakhate cauda mahA svapnA teozrInI bhAgyavattAne sUcavanArAM teezrInI mAtAe dekhyAM. 2. koIpaNa bhAgyazALI puruSa mAtAnI kUkhe Ave tyAre te bhAgyavAnanI mAtA ekAdu gajAdikanu svapna dekhe che; jyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjanI mAtAe te ja rAtrie ekI vakhate siMha, gaja vagere cauda meTAM svapna TrUkhelAM che. 3. jagatanI vicitratAe aneka prakAranI ApaNe sAMbhaLIe ane dekhIe chIe, chatAM garbhavatI mAtAnA udaramAM garbhane aMge leAhI vagerenA khIjo jamAva na thAya tevuM sAMbhaLavAmAM ke dekhavAmAM Avyu nathI, chatAM trileAkanAtha bhagavAna mahAvIra mahArAjAnI mAtAnA garbhAzayamAM trile|kanAtha Ave tyAre samagra garbhakALa sudhI khIjo kAI rUdhiranA jamAva vagere banAva hAtA nathI. 4. jagatanA keAI paNa manuSyanAM zarIra lAla rUdhira ane mAMsa sivAyanAM hatAM nathI, chatAM zramaNu bhagavAna mahAvIra mahArAjAnu zarIra nirmALa ane nIrogI chatAM sapheda leAhI ane mAMsavALuM hatuM (je ke zraddhAhInone lAhI ane mAMsAnI saphedAI mAnavI asabhavita lAge paNa teo ke khIjAe ci'tavI paNa na zake tevA banAva hAvAthI ja tIrthaMkaranA atizaya tarIke gaNAya che. jo tevA saphedAI nA anAva sAhajika hota to te atizaya tarIke gaNAta ja nahi.) 5. garbha calanathI mAtAne thatA duHkhane vicAravuM ane tethI garbhamAM ja peAtAnA aMgopAMgone samAdhistha mahAtmAonA agApAMgAnI jema sthira karI rAkhavA e kArya karanAra zramaNa bhagavAn mahAvIra. 6. peAte garbhamAM rahelA te vakhate garbhane jALavavA mATe mAtApitAe karelA hada bahAranA prayatnAthI mAtApitAnA snehane jANIne pAtAnI dIkSA thAya te te jIvI zakaze nahi evuM dhAro Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krIpAvalikA parvanA divya mahimA 261 mAtApitAnA * jIvana sudhI dIkSA nahi aMgIkAra karavAnuM niyamita karanAra zramaNa bhagavAna maGAvIra. 7. bAlyAvasthAmAM paNa bhayaMkara kALA nAganA prasaMge tathA tADa jevA UMcA vetAle uThAvI levAnA prasaMge vaiya rAkhanAra hAya te te zramaNa bhagavAn mahAvIra. 8. pU` bhavathI apratipAtI nirmaLa, zuddha evA mati, zruta ane avadhijJAnane sAthe lAvelA hAI sarva sAmAnya padArthone jANuvAvALA chatAM pAThazALAmAM paMDita pAse bhaNavA melavAA prasa'ga sudhI gAMbhIrya dharAvanAra zramaNa bhagavAn mahAvIra. 9. dIkSita thayA chatAM pitAnA mitra vipranI dayA lAvI devaduSya ke jenI kiM'mata lAkha sAnaiyAnI thAya che temAMthI ardhuM ApanAra zramaNa bhagavAn mahAvIra. 10. kAMTAmAM paDI gayelA zeSa adha devaduSyanI darakAra nahi karanAra zramaNa bhagavAn mahAvIra. 11. gAvALIyA, joSI, cAra, byaMtaranA upasageryAM, zUlapANi yakSa ane saMgamadevanA upasargA, krodha vagara kSamAthI nizcalapaNe sahana karanArA zreNu bhagavAn mahAvIra. 12. siddhA ane trizalA rANInA kalpAMtathI, devAMganAenA nATayAra`bhathI ane saMgama devatAnA vibhrama upajAvanArA vAkayothI calAyamAna nahi thanAra zramaNa bhagavAn mahAvIra. 13. drazya, kSetra, kAla ane bhAva e cAre prakAranA pratima dhAthI dUra rahI Iyyasamiti Adi sAdhu AcAramAM sAvadhAna thaI cha mahinAnA upavAse dAsI thaelI rAjaputrInA hAthe aDadanA khAkaLAthI pAraNu thavAvALA abhigrahene karanArA zramaNa bhagavAna mahAvIra. 14. vAsudevanA bhavamAM ane pachInA bIjA devalAkAdika bhavAmAM gautamasvAmIjInA jIvanI sAthe sneha saMbadhe joDAele zramaNu bhagavAna mahAvIra. jIva te Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 parva mahimA darzana 15. ahaMkAravALAne gaNadhara pada ApanAra, rAge raMgAelAne gurubhaktanI padavIe pahoMcADanAra ane vikhavAdanA vamaLamAM vahetA gautamane vimaLa kevalaleka arpaNa karanAra zramaNa bhagavAna mahAvIra. 16. jemanA nirvANane divase ceDA mahArAjAnA sAmaMta evA aDhAra gaNarAjAoe pauSadhopavAsa karyo hato te zramaNa bhagavAna mahAvIra. 17. jemanA nirmANanA divasane samasta jagate dIpAvalikA parva tarIke ArAdhyuM, ArAdhe che ane ArAdhaze te zramaNa bhagavAna mahAvIra. A vagere aneka navanavA vRttAMtathI jemanuM jIvana bharapUra hatuM evA anaMta jJAnAdi guNee yukta zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjanA nirvANa divasarUpI dIpAvalikA parvanuM ArAdhana karatAM dareka bhavya AtmAoe potAnA jIvanane kRtArtha gaNuM janmane saphaLa gaNa joIe. tA.ka.: mahAvIra mahArAjanA jIvananI garbhApahAra, merucalana vagere hakIkatane karmavIra kRSNanA lekhake je anukaraNa tarIke jaNAvI che, te te bhagavaMtanuM ghaNuM ja pAchalA samayamAM banavuM ane mahAbhAratamAM samaya samaya para judA judA vadhArA thavA e vagere hakIkata khyAlamAM lIdhA sivAya jaina Agama ane jaina zAstrone anyAya. karanAruM lakhANa thayuM che, te keIpaNa bhaLe khamI zake nahi tevuM che. bhagavAna gautamasvAmIjInuM kevalajJAna jaina janatAmAM bhagavAna trilekanAtha tIrthakarenAM kevalajJAnane divasa kevalajJAnakalyANaka tarIke ArAdhAya che tethI te te tIrthaMkaranAM te te kevalajJAnanAM divase zAstradvArA nirmita karelA che, ane te ja pramANe ArAdhavAmAM paNa Ave che, paraMtu bhagavAna tIrthakaronI mAphaka Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna gautamasvAmIjInuM kevalajJAna ka pahelAnAM bhavamAM gaNadharanAmamA~nA baMdha karIne gaNadhara tarIke thayelA mahApuruSAnAM kevalajJAnanA divaseAne kalyANaka tarIke nahi, paraMtu mahAtsava tarIke paNa ArAdhavAnuM jaina janatAmAM ghaNuM ejI ja mane che. zramaNa bhagavAn mahAvIra mahArAjanA agiyAra gaNadharA thayA che, ane teo sarve kevalajJAna meLavIne meAkSane ja pAmyA che, chatAM bhagavAn gautamasvAmIjI sivAya khIjA kAI paNu gaNadharanA kevalajJAnanA divasa upalabdha thatA nathI, ane te zAstrane karanArAoe jaNAvye paNa nathI, tema jaina janatAmAM te te kevalajJAnanAM divase pava tarIke ArAdhavAmAM rUDha thayelA paNa nathI, jo ke zramaNubhagavAn mahAvIra mahArAje gaNadharapadanI sthApanA karatI vakhate ja gaNunI anujJA eTale zAsana dhAravAnI AjJA bhagavAn sudharmAsvAmIne ja ApI hatI, ane tethI ja bhagavAna mahAvIra mahArAjanA nirvANa pachI zrI sudharmAsvAmI ja zAsanadhAraka thayA, ane e ja kAraNathI kalpasUtranI sthavirAvalImAM paTTapara parAnA mULa tarIke zrI sudharmAMsvAmIne ja levAmAM AvyA che. tevA zAsananA mULa puruSa sudharmAsvAmIjInA paNa kevalajJAnanA divasa upalabdha thAya tema zAstrakArAe tenA ullekha karyAM nathI, ane jaina janatAmAM pa tarIke ArAdhAtA nathI, paraMtu sava` labdhinidhAna evA bhagavAna zrI gautamasvAmIjInA kevalajJAnanA divasa je kArtika sudi ekamaneA che enA zAstrakAroe ullekha karyo che, ane samagra jaina janatA te divasane patarIke ArAdhe paNa che. vAMcake eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke 1989nI sAla pahelAM samasta jainajanatA zrI gautamasvAmIjInA kevalajJAnane aMge kArtika sudi ekamanA divase ja mahimA karatI hatI. paraMtu A thADA varSomAM zAsanane khedAnamedAna karI nAkhavA taiyAra thayela krUra sRSTinAM kuTila pravarttanathI te ArAdhanAmAM bhedane prayatna tenI ToLI taraphathI thavA lAgyA che, jo ke teja TALInAM vAjIMtromAM 1989 pahelAM te zu? paraMtu e traNa varSa pahelAM paNa caudazanI divALI lakhAtI hatI te paNa bhagavAna gautama svAmIjInAM kevalajJAnanA Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 parva mahimA darzana mahimA kArtika sudI ekamanA divase ja lakhavAmAM AvatuM hatuM, paraMtu zAsanabhedanA ja mATe avatarelAnI avaLI pravRttithI hamaNAM bhagavAna gautamasvAmIjInAM kevalajJAnanA mahimAne paNa kArtika sudi ekame na rAkhatAM A vadi amAvAsyAe lAvavAmAM Ave che. jaina janatA sArI rIte samaje che ke nava malakI ane nava lecchakI rAjAo vageree bhagavAna zrI mahAvIra mahArAjanA nirvANanA kalyANakane apanAvela havA vagere kAraNathI zAstrakAroe zrI vira bhagavAnanA nirvANanuM kalyANaka je divALIrUpI parva tene lekane anusarIne karavAnuM jaNAvyuM che, eTale divALInuM parva lekane anusaratuM karavAthI koIka vakhate Aso vadi caudaza tathA amAvAsyAe paNa te Ave, paraMtu sarva-lablinidhAna zrI gautamasvAmIjInA kalyANakane tahevAra paNa lekane anusAre kare ema koI paNa zAstrakAroe kaheluM nathI, tema A zAsana virodhI evI TeLI sivAya koIe tema kahyuM ke kayuM paNa nathI, mATe zAstra ane paraMparAne mAnanArA mahAnubhAve te divALI Aso vadi caudazanI hoya, athavA te A vadi amAvAsyAnI hoya, paraMtu bhagavAna gautamasvAmIjInA kevalajJAnane mahimA gaNaNuM gaNavAthI, devavAMdavAthI ane yAvanuM smaraNa zravaNathI kArtika sudi ekamanA divase ja karIne tene ArAdhavA gya gaNe che ane ArAdhe che. cAlu varSamAM je ke divALI Aso vadi caudaza ane zukravAranI che, ane tethI teraza ane caudaza e be divasa bhAgyazALIone divALInA chaThanI tapasyA karavAnuM thaze ane bhagavAna gautama svAmIjInAM kevalajJAnane mahimA 196nA kArtika sudi ekamane ravivAre thaze. soLa paheranA pauSadha ane seLa paheranI dezanA, e bane bhagavAna mahAvIra mahArAjanA nirvANa kalyANakane uddezIne athavA enA aMtyabhAgane anulakSIne karavAmAM Ave che, tethI te chaTTha ane seLa paheranAM pasaha Aso vadi teraza ane gurUvAra tathA Aso vada caudasa ane zukravAranAM thAya temAM zAsanAnusArIone ane zAsanapremIone te besavAnuM rahe ja nahi. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana vibhAga-2 pravacanakAra XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX Agama dvAraka AcArya deveza zrI AnandasAgara sUrIzvarajI mahArAja prakAzaka zrI ArAmoddhAraka pravacana prakAzana samiti-muMbaI T Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADD D elp take XEXDEX: DEN BENDENDEN DENEN PENDE CD O HEAP D janma kalyANaka dazamI pASI 10891FE Ple egan_FLJ1; jJAna paMcamI lalihbh E & & & & & & T IX X XI I II I DG DENG BENDEN DEN DER ANDEN DENIM NA NAG Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana vibhAga-2 jJAnapaMcamI vyAkhyAna. 1. saM. 192 jJAnapaMcamI pAlItANA. mAhityanirataH tRtIyaM locanaM jJAnamacAryaharaNaM dhanam // AcArapradIpa0 // varyAcAra vagara jJAnAdi AcAra banI zake nahi. zAstrakAra mahArAjA zrImAna razekharasUrIzvajI bhavyajInA upakAra mATe AcArapradIpa nAmanA graMthamAM pAMca AcArenI vyAkhyA karatAM, prathama jJAnAcAranI vyAkhyA jarUrI dhArI jaNAve che ke pAMce AcAramAM prathama jJAnAcAra kema lIdhe ? te kahe che ke darzanAcAra eTale samyaktva AcAra, mokSanI jaDa, cAritrAcAra e nisaraNa; khuda mokSanI musApharI tapAcAra. mekSa mArgamAM ADA AvatAM vidanene heThAvanArUM parAkrama te vIryAcAra. je zakti kahIe chIe te AtmAnuM vIrya. sAmAnya rIte duniyAmAM je zakti padArtha gaNAya che, te zakti sAmAnya zarIra sAthe saMbaMdha rAkhe che, paNa AtmAnI je tAkAta tenuM vizeSanAma hoya te tenuM virya che. have varyAcAra badhAmAM lAgu thaele che. jJAna-darzanacAritra ane tapa vagere AcAramAM vIryAcAra joIe. AtmAnI zaktine pheravyA sivAya ATha prakAranA jJAna, ATha prakAranA darzana, ATha prakAranuM cAritrapAlana, bAra prakAranI tapasyA e chatrIsamAMthI vIryAcAra vagara kaMI vaLe nahi. vIryAcAranA chatrIsa bhedo na hoya te jJAnAcArAdinA bhedomAM chabaraDo vaLI jAya. bhASyakAe vIryAcAranA chatrIsa bhedo mAnyA che. jJAnA. 8, darzanA 8, cAritrA, 8, tA. 12 te badhA vIryAcArane ja AbhArI che. AtmAnuM vIrya na pravarte te jJAna-darzana-cAritra ane tapanA maLI 36 mAMthI eke pravati na zake. ekalA AcAra mATe vIryanI Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana jarUra paDe che tema nahi, paNa jJAnane pitA mATe varyanI jarUra paDe che. zrIdevasUrijI, umAsvAtijI mahArAja vagere kahe che ke jJAnane rekanAra koNa? jJAnAvaraNIya ane varyA rAya, beya jJAnane rokanA che. kAraNa? jJAnAvaraNIne svabhAva jJAnane rokavAne ane vitarAyane savabhAva vIryane rokavAne che; vIryAtarAyane kSaye pazama ke kSaya thayA. vagara jJAnanI pravRtti thAya ja nahi. jJAnanI pravRtti viyaMtarAyane kSaya ke kSapazama thavAthI thAya. 12mAnA cheDe jJAnAvaraNIya sarvathA kSaya thAya tenI sAthe vIryAntarAyane kSaya jarUrI mA. je samaye kevaLa jJAnAvaraNIne kSaya te ja samaye vIryAntarAyane kSaya thAya che. tethI ja siddha mahArAjane kazuM karavuM kAravavuM nathI, eka paNa pradeza AtmAne. halAvavuM paDatuM nathI. anaMtakALa thaye ane thaze te paNa siddha, AtmAne eka pradeza hAlavAnuM nathI. Akhe AtmA te na khase paNa. tene eka pradeza paNa na khase. siddhone paNa viyenI jarUra dIpaka vacamAM dharyo, teNe cAre bAju udyota karyo. divAne phere.. divAnI avagAhanA pharI nathI, enI e ja rahI, paNa udyata pharyo. dive tyAM ne tyAM goLa pheravyuM te avagAhanA enI e ja rahI, paNa udyota pharyo. divAnI avagAhanA na phare te paNa udyotanuM pharavuM thAya, tema siddhonI avagAhanA na phare. divAnA udyotanA pradeza phare,. ema mAnIe to paNa AtmAnA pradeza na phare. je AkAzapradeza para siddhanA AtmAnA pradeza che, te anaMtakALa gayA ne jaze te paNa khasavAnA ja nathI. eka AkAzapradezathI khaseDa eTaluM paNa temane kAma nathI, te pachI temane varyAntarAyanA kSayanI jarUra zI? lekAloka prakAzaka-darzaka-kevala-jJAna tene upayoga anaMtavIrya vagara thaI zake nahi.. vIryanA savabhede traNa bheda, viSayabhede chatrIza bhede. chAghathika upagamAM jora Ave che, tema siddhane AkhA leTAlekanA jJAnadarzananA satata upaga jArI rahe. temAM jeranI vIryanI jarUra paDe, mATe temane vItarAyano kSaya mA paDeA uparathI . Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna jJAnanI aMdara virya madada karanArI cIja che. jJAna thavA pahelAM vIrya jarUrI che, ane vIryane abhAva jJAnane rokanArI cIja che. tevI ja rIte darzana-cAritra-tapane aMge vIryanI jarUra, mATe chatrIsadomAM vIryAcAranI jarUra che. te hovAthI bhASyakAre varyAcAranA 36 bheda mAnyA. jJAnA08, darzanA08, cAri08, tapA012 bheda ane vicAranA zArIrika vIryanI apekSAe manavacana-kAyAnA traNa bheda laIe, paNa viSayanI apekSAe 36 bhedo levA paDe. pAMce AcAranA bheda jaNAvyA, temAM prathama jJAnAcAra kema jaNAvyuM ? darzanAcAra mekSanI jaDa, cAritrAcAra mekSanI musApharI ane tapAcAra mekSanI prApti karAvavA mukhya che, temAM prathama jJAnAcArane avakAza kema Ape ? nagarajJAnacaritrALa mokSamArga . emAM keTalIka jagyAe samyakatva prathama ane keTalIka jagyAe jJAna prathama levAmAM AvyuM che, Ama mokSamArga jaNAvatAM keTalAke prathama darzana ane keTalAke prathama jJAna lIdhuM che. paNa pAMca prakAranA AcAramAM darzanAcAra prathama kaI paNa jagyAe mUkAye nathI. prathama jJAnAcAra ja mUkavAmAM AvyuM che. kAraNa? zAstrakAra e vastu uparathI vanita kare che ke dareke darzanA ATha bheda, cAritranA ATha bheda ane tapasyAnA bAra bheda AcaravA heya yAvat vIryAcAranA svabheda traNa, viSaya bheda chatrIza AcaravA hoya te prathama jJAna tarapha prayatna kare joIe. dareka AcAra jJAna vagara jANI zakAya nahi, | darzanAcAranA ATha bheda. prathama bhedamAM zaMkArahitapaNuM thavAnuM te kenA pratApe thavAnuM ? jJAnanA ja pratApe. je jJAna na hoya te duniyAmAMthI Avate zaMkAne jhapATo ThelI zakAya ja nahi. e jhapATAne haDaselI devo hoya te jJAnanuM hathiyAra joIze. tema kAMkSAnuM karAvatana keNa rekaze ? jJAna. ema dazanAcAranA ATha aticAre tapAsIzuM te jJAna dvArA pravartAnArA che. jJAna sivAya bIjA AcAranI pravRtti thaI zakavAnI nathI. pAMca samiti, traNa gupti emAM paNa jJAna vagara pravRtti karI zakAya nahi. jIva jANe nahi, jIvanI Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana hiMsAmAM karma che te jANe nahi, karma bhegavavA paDe che te jANe nahi, te IryAsamiti vagerenA adhikArane avakAza kayAM rahyo ? jJAnanI nizrAe karele tapa samyagutapa che. dazanAcAra-cAritrAcAra jJAna vagara pAMgaLA, paNa tapasyA karavI, na khAvuM, udarI karavI, viSayatyAga kare tyAM vadhe zo Ave che? tapasyA karavAmAM jJAna nahi hoya te aDacaNa nahi Ave, paNa ajJAnatapa ane samyagutapa paNa tapAcAra e ajJAnatapane bheda ke samyagUtapane bheda che? je sUtrakAro, TIkAkAre savajani kudata gupti e ahIM lagADe che, tethI jenadarzananA 12 prakAranA tapane aMge jJAnajaDa hovI joIe. jJAna vagaranI tapasyA samyagRtapa kahI. zakAya nahi. gItArthaAdhina tapasyA, eTale gItArthanuM jJAna temAM AvI gayuM. jJAna vagaranuM tapa te ajJAnatapa, tethI tapasyA karanAre jJAnanI nizrA levI paDe che. bAkI nizrA vagara cha mAsa tapasyA kare te ajJAna tapasyA che, paccakhANa le eTale jJAnInI AdhinatA che. AdhinatA vagara ajJAna tapasyA che. tamAcAra bAra prakAra che, paNa bAre prakArane tapAcAra gurunI parataMtravALo che. A kAraNathI paccakakhANa levAnI jarUriyAta gaNuM. paccakakhANa guru sAkSIe levuM. anuvAda karoH A paMcAta zA mATe ? te ke samyagratapanI rIti ja e che, mATe samRtapAcAra kara hoya te jJAnanI jarUra. vIryAcAra e jJAna-darzanacAritra-tapa sivAya cIja ja nathI. eTale darzanAcAra-cAritrAcAra ane tapAcAranI jaDa vIryAcAra, ane enI jaDa paNa jJAnAcAra. A mATe zAstrakAroe AcAramAM prathama pagathiyuM jJAnAcAranuM jaNAvyuM. samyaggadarzana tatvArthanI zraddhA, jANyA vagara na thAya. pratItie jeTaluM jANe teTaluM pratIti vinA na jANe. te zraddhA na thAya. saMtapacAravAyAAdi pada-dvArethI dareka tatvane jANe teTalI zraddhA temaja navA nava vara- AdithI darzana karAvanAra mokSamArganI pravRtti darzanathI che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna darzana ane jJAnamAM prathama keNa ? ahIM keTalAka AcArya prathama darzana, keTalAka prathama jJAna mAne che. apekSA bheda che paNa virUddha koI nathI. atyaMtarata badhAe guru pAse ja karavAnA che, temaja bAhyanA pazcakkhANa paNa gurune AdhIna thaI karavAnA che. tame vRttikSepa niyama karI 20 cIja khAva cho, bIjo abhigraha karyA vagara eka roTale ne maracuM be ja cIja khAya te vRttikSepa kahevAze ? nA. mULa vastu para Ave. amjJAnavArasAIja kSamA I temaja jJAnarajAritrAmAM mokSamArga kaI apekSAe kahyuM che ? baMne sAcA che, paNa apekSA samajavI joIe. bannenI vyavasthA thaI jaze. samyakatva be prakAranAM che. nisarga ane adhigama. nisarga samyaktvadarzanamAM mAtra potAnA AtmAthI padArtho anubhave ane te jANe te nisargasamyakatva, ane guru jIvAdika padArtho samajAve, te jANyA pachI zraddhA thAya te adhigama samyakatva. nisarga samyaktva thayA chatAM adhigama samyakatva thayAnI jarUra guruo jaNAve che. kahevuM ja paDaze ke nisarganI apekSAe prathama darzana sAina te ja adhigamanI apekSA tathA jJAnazA vAritrALa mokSamA ! guru dvArA, jJAna dvArAe adhigama samyagudarzananI jarUra zI ? jema kSApazamika thayA pachI phAyikanI jarUra, tema nisarga pachI adhigamanI jarUra che. nisargamAM joIe tevI zuddhi nathI, adhigamamAM tethI vadhAre zuddhi che. mATe adhigama samyakdarzananI apekSAe sabhya jJAna mA ! kahI zakAya. AvI rIte mokSamArganA adhikArane aMge keTalAke prathama darzana, ane keTalAke prathama jJAna mAnyuM, paNa pAMca AcAranI vaktavyatAmAM kaI jagyAe pATha bheda nathI. eka sarakhe ja pATha che, jyAM jyAM AcAra dekhIe tyAM tyAM jJAna-darzana-cAritra-tapa ane varyAcAra ema ja anukrama che. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana sabhyatva pahelAM jJAnanI jarUra.- mokSamArga mATe Ama bheda che te AcAramAM kema bheda nathI? A pravRttibheda che paNa utpattikama nathI. samyagadarzanAdi e utpattikama che ane A pravRttima che. prathama jJAnInI ja pravRtti hevI joIe. jJAnanI pravRtti nathI, tene darzananI pravRtti thaI zakatI nathI, kare te AgamAnusArI nathI. gaNavA jAya te mArgamAM sthiti nathI, zAsane prathama jJAna meLavyuM ke prathama darzana meLavyuM ? zAsane tIrthakara mahArAja pAsethI prathama dezanA, pachI zraddhA meLavI che. evI rIte jagatamAM prathama kru meLavAya ? prathama jJAna meLavAya, pachI ja zraddhAne vakhata Ave. pravRttikramanI apekSAe jJAnane prathama sthAna ApavuM ja joIe. jema utpatti ane AcArane aMge bheda kahyo, tevI rIte bIjI bAju mokSamArga je naizcayika kalyANane hetu, bIje vyavahAra mArga. naizcayika hetumAM samyagudarzane agrapada heya, jyAre vyAvahArika bhedamAM jJAnane agrapada heya. AthI jJAna ApavA levA pahelAM darzanane Agraha na hoya, paNa darzana levA pahelAM jJAnane Agraha jarUra hoya. mane darzana nathI thayuM mATe mAre jJAna na vAMcavuM. AvuM kare te darzana utpattine vakhata kayAre Ave ? zraddhA thayA pachI sAMbhaLavuM, te zraddhAne vakhata kayAre Ave ? mATe vyavahAra pravRtti mATe prathama jJAnanI jarUra che. vAta samajavI joIe, pachI zraddhA thAya. "vAta mAne te samajAvIe, ema kaI kaIne kahetA nathI, "samajAvIe to mAnaze, ema kahIe chIe. ajANapaNAmAM paNa samyapha navatatvakAre kema jaNAvyuM che ? zrI mahAvIra bhagavaMte prathama gautamasvAmIjIne samajAvyuM ke manAvyuM ? prathama samajAvyuM pachI mAnyuM. naisargika samyagadarzana thayA pachI ajJAna na hoya. jinezvare je tatva kahyuM te mATe mAnya che. zuM kahyuM che te mAre sAMbhaLavuM che. tevA keTalAka hoya che. zAstrakAra kahe te "tahati." mathALamAja ramata ajANa paNe tatvanI zraddhA na Ave paNa Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna tatvanA bhedanI zraddhA Ave. makSitatvanA prakAraNamAM kenA upasaMhAramAM e gAthA che? "vArA matavijekahI bhAgadvAra pUre kare, pachI a5bahatyadvAra lAve che, e jagyAe vacamAM zuM saMbaMdha Avyo ? pajhA navaghADuM nAtaraNa hAra tawtta' ema gAthA che, navA pada che ja nahi. navapada prakaraNa jANavA mATe karyuM te sAmAyi samAraM, tema kahyuM te kaheluM prakaraNa nakAmuM gayuM. jIvAdika navatatva viSayaka navapadAthe saMtapadAdika dvArA sAthe joDe, tene samyakatva heya, ane buddhi na heya ne na jaDe, te paNa bhAvathI samyakatva che. navatatvanA bhedAnabhedamAM na utare, ahIM te navapadanA heyAdika vibhAga kare te ja samakita che. amavi, mithyAdaSTi AjanA paMDite e navapadArtho jANe che ke nahi? badhA samaktivALA gaNavA? jIvAdi tatva saMbaMdhI navapadArtho saprarUpaNAdika dvArA jANe, tene samyapha heya, tethI tatvArthakArane-nizAzvAmita jAdhirAsthiti vidhAnasaH 'tarasagharAvanArAntaramavAparazuvai' ema adhigama tyAM jaNAvyuM te mUkI adhigama samyakatva lIdhuM. jJAnAcArane sarva AcAryoe prathama AcAra tarIke gaNAvyuM che, zAsane prathama meLavyuM hoya te jJAna meLaveluM che, e jJAna AdhAre zAsana zraddhA karatAM zIkhyuM che. jIvAdika tanI zraddhA jJAna meLavIne ja karelI che, mATe jJAnAcArane zAsananI apekSAe prathama rAkhavuM paDe che. zAsanapravRttinI apekSAe darzana karatAM paNa jJAnAcAranI pravRtti prathama karavAnI hoya che. jyAM jyAM juo tyAM tyAM zAsanamAM pratibodha pAmanArA, zAsanamAM dAkhala thanArA te jJAnanI derIe ja zAsanamAM AvelA che. jJAnanI dorI vagara zraddhAnA mArgamAM keI AveluM nathI. vyavahAranI apekSAe prathama jJAna levAnI jarUra paDe che. darzanacAritra ArAdhanA mATe nahi ane jJAna mATe svataMtra tithi kema? jagatamAM hIre bhareluM, ane suMdara racanAvALuM makAna hoya to paNa temAM pesatAM pahelAM dI kare paDe che. jAgate manuSya kaMI paNa padArtha dekhavAnI icachA kare che, paNa AMkhane jora ApatuM nathI. kayAM Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - parva mahimA darzana sudhI ? udyota tha na hoya tyAM sudhI. udyota thayA pachI AMkhane jora Ape che. jAgate che, hIrAthI bhareluM manahara makAna che, paNa hare che ke patharo che te tapAsavAnuM dIpaka thayA pachI. AMkhane ughADI jera devuM te dIpaka thayA pachI. tyArabAda kharAba ane sArI vastu jovAya che. AMkhane jora apAya che, tema zAsanamAM pApa teDavAnAM, pApa baMdha karavAnA rastA levA te badhuM jJAnadIpakane udyota karavAmAM Ave pachI ja bane che. tethI ApaNe ApaNA vyavahAramAM Ave. bAra mahinAne hisAba karIe. kalyANakanI, paryuSaNanI ke oLInI tithio che, paNa A cekhA nAma dharAvanArI eke tithi nathI. jJAnapaMcamI mAphaka darzanacetha, ke cAritranI caudaza evI tithi kADhe. bAra mahinAmAM badhI tithio ApaNe ArAdhIe chIe, paNa e ke mokSamArganI mukhya nAma sAthenI tithi nathI. keIpaNa parva le te jJAna-darzana-cAritranI ArAdhanA vagaranuM eke parva nathI, paNa rUDhimAM zabdane je praveza te kahuM chuM. mokSamArgane darzAvanArA zabdone sIdhe praveza mAtra jJAnapaMcamImAM che. darzana-cAritranA sIdhA pravezavALI eke tithi nathI. jyAre jJAna mATe jJAnapaMcamI khAsa kahI che. kArataka mahinAnI paMcamI ja kema jJAnapaMcamI ? jJAnapaMcamI e mokSamArganA aMzanA nAme ArAdhavA mATe rUDha thayelI kArataka suda pAMcama che. e ja jJAnapaMcamI kema? mAgasara piSa vagere bIjA mahinAonI suda pAMcamane na rAkhI, ane kArataka mahinAnI suda pAMcamane jJAnapaMcamI kema kahI? A vAta samajatAM pahelAM eka lakSamAM laI le. jJAnAcAra eTale mati-avidhi-mana:paryava ke kevaLajJAnane AcAra nahi, e cAra jJAnamAMthI ekene AcAra jaNAvanAra nathI. tyAre kenA AcArone jaNAve che? zrutajJAnanA AcArane jaNAve "je vijapa dukAne.....e AThe AcAra zrutajJAnanAM che. vyaMjana-artha ane tadubhAya tene bIjAM cAra jJAna sAthe saMbaMdha sarakhAya nathI. AThe. prakArane je jJAnAcAra, te jJAnAcAra nahi, paNa kRtAcAra. jJAnapaMcamI Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna 11 kahevA karatAM zrutapaMcamI kahevI joie. tyAM jJAnAcArane male zrutAcAra kahevA joie. A jJAnapaMcamIne zrutapa McamI te kaheA, paNa matijJAna e paNa kayAre? zrutane anusaratuM matijJAna hoya tyAre. aviSe, manaHpa`va ane kevaLa zrutajJAna thAya pachI zrutAnusArI hoya tyAre A jJAna thAya, zrutavagara bIjA jJAnamAM samyapaNuM nathI. cAre jJAnamAM zrutanI vyApakatA mati, avadhi, mana:paryaMtra ane kevaLanu svarUpa dekhADanAra kANu ? zrutajJAna. pAMce jJAnanA svarUpane eLakhAvanAra zrutajJAna, eTaluM ja nahuM, paNa bAkInA cAra jJAnemAM sabhyapaNuM ane utpatti pazu zrutanA AdhAre che. jo zrutatA AdhAre utpatti te zruta matipUrvakana khele paNa zruta pUtiH beleTa. kaI apekSAe matipUrva zruta kahyu che te dhyAnamAM lIdhuM che? leAkeAttara Agamane bedha, ane jinezvaranA upadezathI thatA edha, mati heAya te ja thAya, e apekSAe tyAM kahevA yu. paNu strAbhAvika jJAnamAM jAva te prathama zrutane agrapada Apavu ja paDaze. leAkeAttara jJAna meLavavu hAya, meAkSamA mATe zrutApadeza meLavavA hoya te matinI prathama jarUra, paNa svAbhAvika jJAna meLavavuM hAya, jene sa kete dhyAnamAM hAya, pAMca viSayane sukhadu:kha tarIke keNu jANe ? jene zabdone khyAla Avye hoya te jANe. zabde jANavA, a jANavA te zrutajJAna: zruta sivAya matijJAna hetu ja nathI, A ja vAta lakSamAM rAkhIzu, tyAre nadisUtrakAre matinA 28 bhede kahyA. 28 bhedo zruta nizrAvALA gaNyA. vyAhAyarika spaSTapaNe ullekhapUrNAMkanuM mati zruta sivAya thatuM nathI. roDiya seya' A sparza, A rasa, A Utu, A khATuM, AvA ullekha rUpa matijJAna zrutatragara thatuM nathI, mATe zAbakArAne zrutanizcita kahevu paDe che. azrutanizrita matijJAna te zrutavagaranuM ja. zruta vinA buddhi Adi cAra thatA nathI, paNa avagraha-iThThA-apAya-dhAraNA te cAlyA ja kare. zrutanizcita matajJAna kahevAthI, sAmAnya zabdollekha thavAthI matine zrutajJAnane AdhAra che. zrutajJAna peAtAnA AdhArabhUta, temaja bAkInA cAra jJAnamAM pazu Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---12 parva mahimA darzana : zrutajJAnanI jarUra che. pAMca jJAnemAM je kharekhara jJAnanI jaDa tapAsIe te zrutajJAna. A apekSAe vicArIe te jJAnathI vyApakatA zrutamAM AvI jAya, tethI ja zrutapaMcamI na kahetAM jJAnapaMcamI kahI. ahIM AcAra viSaya tarIke jJAna kahevuM che, jJAnAcAra eTale - jene AcAra thaI zake tevuM satta. zratanA pratipAdya tarIke pAMca jJAna . AvI jaze. AcAra zabdathI zrutajJAna levAnuM che. A cAra zabdanI - sahacaritatA levAthI, jJAna zabdathI zrutajJAna levAya. pharasurAma, bhUgarAma, - dazarathI rAma kahyA, tene rAma zabdathI bolAvAya paNa sItArAmathI te dazarathI rAma Ave. jJAnazabdathI pAMce jJAna AvI zake, chatAM - ahIM zrutajJAna levuM. tethI jJAnAcArane aMge paNa zrutajJAna levuM. kahevAya jJAnapaMcamI, paNa che zrutapaMcamI. tethI matijJAnane bahAra kADhavAnuM, ke padharAvavAnuM banavAnuM nathI, tyAre kenuM banavAnuM ? zruta jJAnanuM padharAvavuM, bhakti karavI, darzana namaskAra vagere kenA aMge . banAvavAnuM ? matijJAnane aMge? nA, A cAranuM ArAdhana bhakti banavAnuM nahi, paNa zrutajJAnanuM ja banavAnuM. ArAdhanA mRtanI che e hisAbe jJAnapaMcamI zabdathI saMbodhI. devaddhigaNi pachI pustako nyAyAdhIza tarIke pustakArUDha thayA. have kArataka suda pAMcamane jJAnapaMcamI kema gaNa? tyArathI zratanI utpatti thaI, devaddhigaNi khamAsamaNa vakhate jaja-nyAyAdhIza - tarIke pustaka thayA, tethI pahelAM pustaka na hatAM tema nahi. tema ahIM pustaka devaddhigaNi pachI nyAyAdhIzanI padavIe AvyuM che. jaja cukAdo . Ape. leNadAra se heya, deNadAra eka che, e nyAyAdhIzane javAnuM na hoya. saune duHkha lAge, ekane harSa thAya te na javAnuM hoya. nyAya javAnuM hoya. pachI bhalene ekane ke sene lAbha-nukazAna thAya, tene te nyAya ja jevAne heya. A zAstra lakhelAM purato jajanI - padavImAM che. bhAkhelAnI vAta atyAre nathI karate. 180mANasa ema : kahe ke 25 tIrthakara ane eka kahe ke 24 tIrthakara, paNa lakhelAM pustaka 24 kahe te 25 kahevAnI vAta khoTI. ekanI vAta sAcI. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna 13 pustakamAM tema hovAthI. devaddhigaNi pachI lakhAyAM, ethI nyAyAdhIzanI jagyAe pustaka vivAda paDe te trIje kahe te kabula kare, chatAM vivAdana bhAMge, tyAre keraTanuM zaraNuM levuM paDe che. devaddhigaNi khamAsamaNa vakhate jJAnInAM vacane nyAyAdhIza tarIke hatAM, paNa pachI maraNanI khAmI, kaSAyanI bahalatA, ajJAnanI pracuratA, temaja hisAba vinAne kadAgraha-tethI karIne nyAyAdhIzanI khurazI nakkI karI, A kAyadAthI je cukAdo Ave te kabUla. tethI karIne siddhAMta-pustakanI pratinuM lakhANa kahe te kabUla. pustaka lakhatAM bAIoe zIkhavuM ja joIe. lipibadadha pustaka te te pahelAM paNa hatAM, AthI jJAnapaMcamI parva devarliMga pachI pravaryuM che, ema kahevA keI taiyAra thAya nahi bhagavAna rASabhadevajIe brAhmI suMdarIne lipinuM jJAna ApyuM che, lakhavAnuM kAma bAIone sepyuM che. pustaka lakhatAM bAIe zIkhavuM ja joIe, tethI zrI bhagavatIsUtramAM zarUAtamAM brAhmInA upalakSaNathI lipine namaskAra karyo che. traNa lAkha ka bAI e meDatAmAM lakhyA che, arthAt lipi lakhANanI paddhati devaddhigaNi khamAsamaNa vakhate utpanna thaelI nathI, paNa zrISabhadevajI bhagavAna vakhate upana. thaelI che. eTale pustaka nirNaya Ape te badhAe kabula karave, tethI pustakAruDha siddhAMta thaye. have kArataka suda pAMcame jJAnapaMcamI kema ? ArAdhanA, AcAra jo ke mukhapAThanA jJAnane heya, ArAdhanA e likhita jJAna sivAya bane ja nahi. paMcamI AcaraNane aMge nathI, paNa ArAdhanAne aMge che. tethI paMcamI zabda joDe mUkIe chIe. ArAdhyatithi joDe paMcamI lIdhI, tethI ArAdhanAne divasa nakkI thAya, te jJAna kayuM levuM paDe ? ArAdhyajJAna e ja jJAna. paMcamI zabda joDe ArAdhya evuM jJAna levuM paDe. te kayAM bane ? pustaka sthitajJAna sivAya ArAdhyajJAna banI zake nahi, tethI jJAnanA AdhArabhUta pustaka ja levAya. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 14 parva mahimA darzana jJAnapaMcamI eTale jJAnanazrutanA AdhArabhUta eTale zrutapaMcamI. zrutajJAnanA AdhArabhUta pustakane comAsAnI zaradI vakhate bahAra kADhavAne pracAra heya nahi, jarUra pUratAM ekAda be pustaka bahAra kADhe te ThIka, paNa bAkInAM pustakane cAra mahinA kADhavAmAM na hoya, jema zrI siddhAcalanI jAtrA cAra mahinA baMdha rahelI hoya ane kArtikI puname khule, te vakhate keTale AnaMda heya? tema cAra mahinA baMdha thaelI jJAna ArAdhanA, te kArataka suda pAMcame khelAya, te vakhate keTale AnaMda hoya? pustaka ke bhaMDArane bahAra lAvavAnI sthiti te upayoganI zarUAta karavAnI sthiti. AthI kA. su. 5 pahelAM pustaka khelavAne vakhata ja nahIM Ave. comAsuM hovAthI sAdhuone paNa ga heya. pahela vahelo mahimA ora ja hoya. zrutajJAnanA AdhArabhUta kArataka suda paMcamI e pUrNAtithi pAMcajJAna hovAthI e jJAna tithi paMcamI lIdhI. pAMca AcAramAM, mekSanA rastAmAM, jJAnacAramAM jJAnane AgaLa kheMcI lAvyA, jJAnane nAme pustake pUjya banAvyAM, A tithine ArAdhya banAvI te eTaluM badhuM zuM mahatva che? jagatamAM kuladIpaka kahe te harakhAya ane kulaaMgAro kahe te khIjAya. dIpaka ane aMgAre bane teja ane jota svarUpa che, chatAM dIpaka kahevAthI prazaMsA kema gayuM? dIpaka udyotanuM kAma kare che, aMgAre udyotanuM kAma nathI karatA. tema jagatamAM dI sArAmAM sArI cIja gaNAya che, di sarvemAM jarUrI gaNAye. sUrya asta thaye, te pahelAM dIpakanuM kAma karavA mAMDe, AthamavA pahelAM diveTa vaNavA mAMDe, kAraNa ke e prathama joIze. jagatamAM A dI sAro jarUrI gaNAya, chatAM te bAhya prayatnathI banAvele. banAvaTa vagara banAvele dI ke ? AtmAnuM jJAna e dIve che. AtmAnuM jJAna thAya eTale jaDanuM Azrava-saMvara-nirjarA ane mekSanuM tathA heyAdikanuM jJAna thAya, paNa jJAna dIpaka pragaTe tyAre. jene jJAna na hoya tene pApa, punya, Azrava, saMvara, baMdha nirjara, saMsAra ane mokSanI badhI pravRtti sarakhI lAge. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapacamI vyAkhyAna hIrAkAMkarAmAM pharaka kharA paNu dIvA vagara phera na lAge. hAthamAM lIdhelA hIrAkAMkarAnA pharaka dIve! hAya tyAre ja mAlUma paDe. ahI haMmezAM AtmA sarcagI che, ayeAgI nathI. sa MceAgIpaNAmAM meAkSamAga nu jJAna, te dIvArUpa jJAna vagara na thAya. dIvA pAte dIvAne paNa jaNAve dIve na hoya teA dIvAne kANu jaNAve? peAtAnA AtmAne paNa jJAna vinA AtmA na jaNAya. dIpaka upayegI tema jJAna upayegI, A anAvaTI nahi, kudaratI, mATe padmA samajAvanAra zrutajJAna dIveA che. dIvAne DhaDhase DaphaNAM 15 dIvAne 150 DaphaNAM che, jo tela khUTyuM teA paMcAta, vAya Avyo te| paMcAta, dIvI halAvI teA paMcAta, mATe jJAnane dIpakanI upamA, svaparanA prakAzaka, mAMgalika Adyakatavya tarIke upamA ApI che. jagatamAM sUrya AthamyA eTale dIveA kare, paNa dIvA elavAye eTale sUrya lAveA ema kaheteA nathI. dIveA apavAdanuM teja, sU utsiMge ka teja. A jJAna sUrya' tarIke utsagika teja. sUrya jagatane prakAzita kare, tema jJAna leAkAleAkane prakAza kare. bilADI dUdha dekhe, DAMga na dekhe; tema sUrya cAra paheAra paNa cAMTI na rahe, rakhaDayA kare evuM A jJAna ke ? ca Mcala sUya cAvIza kalAka caMcalatA dhAraNa kare. paNa jJAna huMmezAM udayAcala para rahevAvALu che. ene na vaLage vAdaLAM, na vaLage rAhu, calAyamAna nahi, vAdaLAM ADAM nahi. rAhu naDe nahIM, hu MmezAM udayAcala para rahevAvALuM. sUryarUpI zrutajJAna dIvA hAya ke sUya hAya, paNa cakSu na hoya te e kare zu? cakSu kSaNe kSaNe palakArA mAryA kare, paNa mahAdevane lalATamAM netra che, tyAM pAMpaNeA nathI, palakArA nahi 'tRtIya jIvana jJAna" mATe jJAna dIpaka samAna nahi, sUrya samAna tema nahi, paNa trIjA netra samAna che. daridrane ghera dIvA thAya te dekhavAnAM hAMllAM. ke trIjuM netra maLe te paNu dekhavAnAM hAMllAM. e (dhanikAmAM) hAya tyAM trIjuM netra zArle, ahI A daridrane ghera sUca teA dhanA zamA jJAna tA i Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 parva mahimA darzana sthitinuM che? jJAna e ja apUrva dhanA dhokA khAvAnA dhanane lIdhe ja hoya. dhana na hoya tene dhekA keI mAravA na Ave. tene cAralUMTa-dhADane bhaya nathI. dhana jJAna gayuM ke che ke pesavAne kaI corI karI zake nahi, harI zake nahi tevuM dhana jJAna che. vagarayatnane dI, haMmezAM ugate sUrya, trIjuM netra, cerIthI na jAya ne haryuM paNa na jAya, tevA jJAnane ArAdhana karanAra ArAdhaka bane. jJAnanI virAdhanA karavAthI mUMgA-baherA-babaDA-lUlA-laMgaDAregI-daridrI mUrkha-alpAyuSI-durbhAgI Adi aneka duSkarmo udayamAM Ave che. tevA duSkarmane kSaya karavA mATe temaja adhika jJAna meLavavA mATe jJAna-jJAnIne vinaya kare, sevAbhakti karavI, temaja A kRta paMcamI pAMca varasa ane pAMca mahinA. dareka zukalapaMcamIe vidhi sahita upavAsa karI ArAdhanA karavI. yathAzakti dararoja navIna dhArmika abhyAsa kare. na caDe te paNa jeTalo samaya bhaNavAmAM udyama karyo haze teTale samaya jJAnAvaraNakamane jarUra nAza thaze mAtuSamuni sarakhA paNa jJAnI gurunA vacana pramANe darareja bhaNavAne udyama karatA hatA, chatAM eka pada na AvaDatuM hatuM. pUrvabhavanI tevI jJAna virAdhanA hatA, paraMtu jJAna ArAdhanAnA vege te ja kSopazama chatAM kevalajJAna meLavyuM. jeTalI jinamaMdiranA jirNoddhAranI jarUra che, tevI ja rIte jUnA samayanA pUrvAcAryoe Agama sUtro, tenI TIkAo-cUrNa e bIjA paNa dharmagraMtha suvihita gItArtha AcAryoe racelA hoya ane prasiddha na thayA hoya tevA paNa jirNa pustakone uddhAra kara, karAve, lakhAvavA pracAra karo, bhaNanArAone sahelAIthI maLI zake te prabaMdha kare. A paNa jJAnabhakti che. ajJAnI AtmA krADo pUrva sudhI tapa japa Adi kaSTamaya kiyA karI je karma na khapAvI zake te jJAnI zvAsozvAsa jeTalA apa kALamAM teTalAM karma khapAvI zake. A prabhAva hoya te te jJAnane che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapacamI vyAkhyAna na. 2. (sa. 1999 kArataka suda pAMcama pAlItANA.) zrutamaya mAtrA pohAzcintAmayabhAvanAmaye bhavataH / jJAne pare yathA hai gurubhaktividhAnasaliGge || zlo0 12 SoDazake // sarva danAmAM jJAnanI hayAti. zAstrakAra mahArAja zrI haribhadrasUrIzvarajI bhavyajIveAnA upakArane mATe jJAnAdhikArane jaNAvatAM pharamAve che ke, sa'sArabharamAM bauddhAdikathI laIne TheTha nAstikadana sudhImAM koI paNa evuM dana nathI ke je jJAnanA svIkAra karatu na heAya. nAstikadazana kadAca jIvane pUnya ke pApane, sadUgati ke durgatine, meAkSa ke paraleAkane nahi mAne, paNa jJAnane te svIkAre ja che. koi paNuM darzIna jJAnanI jaDa vagara sthApI zakAtuM nathI, vadhI zakatu nathI, TakI zakatu' nathI. TUMkamAM eTalu ke sa danAmAM jJAna e mukhya vastu che. anya darzanakAronA mate jJAna. A pramANe sa daOnA jJAnanI haiyAti svIkAre che, parantu jJAna e AtmAnA guNa-dha-svabhAva che, ane jJAnamaya ja AtmA che' evI mAnyatAvALuM jo keAI paNa dRna heAya te kevaLa eka jainadarzana ja che. bIjA danavALA jJAnanA pratyakSa, anumAna, zabda, arthAtta Adi bhedo mAne che, paNa te jJAna thavAnI rItane AbhArI che. cakSudvArA pratyakSa jovAthI je jJAna thAya, ane zabda sAMbhaLavAthI je jJAna thAya, te pratyakSajJAna kahevAya che. mULa vastunuM tenI koI paNa nizAnI dvArA jJAna thAya te anumAnajJAna kahevAya. dhumADA parathI agninuM jJAna te anumAnajJAna. 'agni' evA zabda sAMbhaLavAthI je jJAna thAya te zAbdika jJAna kahevAya. te jJAna utpanna thavAnI rItie judI judI hAvAthI lAkoe tenAM judAM judAM nAma rAkhelAM che. Ama anya danakArAe jJAna thavAnI rItine anusAre jJAnanA bheda mAnyA che. parantu jJAna e AtmAnuM svarUpa che.' e apekSAe teone jJAnanA bhedu sUjhayA nathI, samajAyA nathI, mATe teoe jaina da pramANe jJAnanA bheda mAnyA nathI. 2-2 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 52 mahimA darzana jaina darzananA mate jJAna matijJAna : jainadarzana pAMca Indriye ane chaThuM mana, te dvArA je jJAna thAya tene matijJAna mAne che. sparza, rasa, gaMdha, rupa ane zabda e pAMca viSayanuM pAMca Indri dvArA jJAna thAya che. mane e jJAna thavAmAM pAMca indri sAthe saMlagna che. mana e sarvedriyamAM sAdhAraNa che. mananI jJAna thavAmAM pRthaktA nathI, ema kaI mAne te tene sudhAravAnI jarUra che. kemake, zAstramAM jaNAve che ke sparza, rasa, gandha, rUpa ane zabda jANe, anubhave, paNa mana na hoya evA chanA bhedo hoya che jema ke ekendriya, beIndriya, teIndriya ane caurindriya tathA asaMjJI paMcendriya. A ivene anukrame pAMca Indriye hoya che tenAthI temane jJAna thAya paNa teo mana vagaranA hoya che, tethI te jIvane manathI jJAna thatuM ja nathI. manathI ja jJAna thAya ema ApaNe mAnIe te asaMjJIjIne jJAna vagaranA mAnavA paDe. mATe indriye hoya ane mana na hoya evA jInA bheda che. paNa mana hoya ane indriya na hoya evA jIvanA bheda nathI. kadAca koI ema mAne ke, indriya hoya che tene ja mana hiya che. pAMca IndriyanA viSayanuM jJAna mana dvArA thAya che, mATe mananuM pRthaku jJAna nathI. te teNe vicAravuM joIe ke svapnamAM je sparza rupAdinuM jJAna thayuM te kaI IndriyenuM jJAna ? te vakhate te IdrinI pravRtti baMdha che. te te vakhate je jJAna thayuM te mananuM jJAna, ane beThA beThA saMkalpa vikalpa karyA ane tenAthI je jJAna thayuM te paNa mananuM jJAna che. mATe jema indriye jJAna karanArI cIja che, tema mana paNa jJAna karanArI cIja che. ekalI IndrithI paNa jJAna thAya che. indriya ane manathI paNa jJAna thAya che. ane mAtra mana vaDe paNa jJAna thAya che. A badhA jJAnane matijJAna kahevAya che. AtmAne karmanA halakApaNuthI ochAmAM ochI hadanuM jJAna te matijJAna" kahevAya che. zrutajJAna A pramANe matijJAnane oLakhAvyA pachI zrutajJAnane oLakhAvAya che. zabdonA arthane khyAla Ave, matijJAna vakhate je pazama Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna paMcamI vyAkhyAna 1 hatA tenA karatAM kSayApazama vadhe ane indriyAthI jJAna thatAM je karmAM tUTatAM hatAM tenAthI vadhAre kame tUTe tyAre zrutajJAna thAya. matijJAna thayA pachI zabdonA arthanA vicAra karAya che. tenAthI kSayApazama vadhavApUrNAMka karyAM tUTI AtmA halakA thAya ane kevalIprarUpita zAsra dvArA atIndriya padArthA samajavAmAM Ave tenuM nAma "zrutajJAna" kahevAya. avidhajJAna je viSaye pratyakSa hAya, je viSayane anubhava karyAM hoya ane je viSayanI kalpanA karI zakatA hoya tenuM jJAna thAya, paNa je padArthA pratyakSa na hoya; anubhavamAM na heAya ane jenI ApaNe kalpanA pazu karI zakatA na heAie, tevA rUpI padArthAMnuM indriya ane mananI sahAya vagara maryAdita pramANamAM AtmAne je pratyakSa jJAna thAya te "avadhijJAna" kahevAya. sana: vajJAna jagatamAM rahelA padArthAnu vagIkaraNa karIe tyAre zarIra, bhASA ane zvAsecchavAsa Adi AThavAmAM sauthI khArIkamAM khArIka pudgalA manAva NuAnA hoya che, mAtra kANu vA sivAya. eka AMgaLa jADo, paheALA, lAMkhe evA lAkaDAnA, iMTane, leAnA, cAMdIneA, sIsAne ane sAnAnA kaTakA laIe. badhA mApamAM eka sarakhA che. tenuM tAla sarakhuM thaze ? nA. kema nahiM ? ekemAM peAlANa nathI. nakkara badhA che. paraMtu tenA pudgaleAnu gADhapaNu. uttarAuttara vadhatu jAya che. jeTaluM gADhapaNuM sAnAnA pudgaleAmAM hoya che, teTaluM gADhapaNuM tenAthI utaratA cAMdI, leAddha, patthara, iMTa ke lAkaDAnA TUkaDAmAM hetuM nathI, eTale ke lAkaDAnA TUkaDA karatAM pattharanA ema uttara*uttara senAnA kaDAmAM puddagalA vadhAre che. tevI rIte audyArikAdi ATha vaCNAmAM paNa maneAvagaNuAnA pagale ghaNA khArIka che. keTalAka padArthAMmAM mATInI jAta pAte pAradarzaka nathI, parantu temAMthI kAca banAvIe tyAre te jAta pAradarzaka bane che. te pArada kaguNu sAga pharI javAthI thAya che. tema karmInI audArikAdivAmAM paNa uttarAuttara pudgaleA vadhavA sAthe sUkSmatA AvatI Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 parva mahimA darzane jAya che. ema mane vargaNAnA pudgale atisUma che. AvA chellAmAM chellI koTInA bArIka pudgale jANavAnI AtmAnI tAkAta te manaparyAvajJAna- saMjJIpaMcendriya kAyAgadvArA grahaNa karelA ane manapaNe. pariNAvelA evA pudgalene jANavAnI zakti te "mana:paryavajJAna". avadhijJAnI caudarAja jevA asaMkhyAtA khaDaka alekamAM joI zake che, AnA karatAM paNa kSaye pazama AgaLa vadhatAM mana:paryavajJAnI aDhI dvIpamAM rahela saMjJIprANIonA mane gata bhAve jANe zake che. AtmA sAthe lehAgninyAye saMlagna thaI karmarUpe pariNamatI atisUma kArpaNa vargaNAnI vAta atre aprAsaMgika hovAthI choDI daIe. kevaLajJAna AnAthI paNa kSaye pazaya AgaLa vadhe che tyAre samagra rUpI-- arUpI padArthonuM sarva paryAye yukta traNe kALanuM jJAna eka samayamAM. thAya tene kevaLajJAna kahevAya che. jJAnanA kSaya kSapazamanI taratamatAne lIdhe tenA judA judA bhedo mAnelA che. te bhedane AvaranAra karmone te bhedanA AvaraNIya karma tarIke oLakhAya che. jemake matijJAnane AvaranAra-rokanAra matijJAnAvaraNIya, zrutajJAnane AvaranAra-rokanAra zrutajJAnAvaraNIya, mana:paryavajJAnane AvaranAra, mana:paryavajJAnAvaraNIya avadhijJAnane AvaranAra, avadhijJAnAvaraNIya, kevaLajJAnane AvanAra kevalajJAnAvaraNIya. A badhA jJAnane rokanAra AvaraNe dUra thaI jAya te ja kevaLajJAna. sUryanI ADe AvatAM vAdaLAM jema vikharAI jAya ane sUryanuM spaSTa dekhAvuM thAya tevI rIte kevaLajJAnAvaraNIya khasI jAya, kSaya pAme tyAre kAyama mATenuM kevaLajJAna thAya. je pAMca prakAranA jJAnane AtmAmAM karmanAkSaya pazamane AzrayI thatAM hovAthI tenAM pAMcenA AvaraNo hoya che. pAMcajJAnamAM zrutajJAnanI mahuddhikatA. A pramANe AtmAnA guNonuM dhyAna rAkhI jJAnanA bheda pADelA. ' che. hIre, sonuM, cAMdI vagere aMdhArAmAM hoya te tene maNasa sparza kare paNa te tenuM kimatIpaNuM jANI zakatA nathI tathA hare, sonuM, cAMdI pote kiMmatI hovA chatAM te pite pitAnuM kiMmatIpaNuM jANI Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna paMcamI vyAkhyAna zakatAM nathI. parantu prakAza-ajavALuM ApaNane hIrA vagerenu kiMmatIpaNuM jaNAve che; tevI rIte mati, avadha, mana:paryAMva ane kevaLajJAna kiMmatI che, parantu teo pAte potAnu kiMmatIpaNu jaNAvI zakatA nathI, parantu zrutajJAna e uparokta bhedonu kiMmatIpaNu jaNAve che ane peAtAne paNa eLakhAve che mATe zrutajJAna sva-para prakAzaka che. 21 AthI bhASyakAre kahyuM che ke huM kevaLajJAnanuM apamAna karavA nathI mAMgatA, pazu eka apekSAe pAMce jJAnamAM kharekharI tAkAtavALuM hoya teA te zrutajJAna che. 'sucanAne majUra' moTAmAM moTu mahuddhi ka hAya teA zrutajJAna che. jyAre gaNadhara bhagavatA kevaLajJAnI ane che, tyAre indro temanA mahAtsava karatA nathI. jeTalA kevaLI thAya teTalAne maheAtsava karavA ja evA niyama nathI, maheAtsava thAya paNa kharo ane na paNa thAya. jyAre tIrthakara bhagavAna tInI sthApanA kare tyAre dvAdazAMgIrUpa zrutajJAnanI racanA thAya, te vakhate IndrArdika niyamA maheAtsava kare, bhagavAna pAte dvAdazAMgI racanAra gaNudharamahArAja para vAsakSepa nAMkhe, tyAre indro pazu vAsakSepa nAMkhe ne tenAthI pUjA kare. paNa kevaLajJAna vakhate bhagavAna vAsakSepa nAkhe tevA niyama nathI. samavasaraNamAM kevaLI bhagavaMtA gaNadhara mahArAja chadmastha heAya, kevaLajJAnavALA na hoya, chatAM temanI pAchaLa bese, AgaLa na bese. zrutajJAna jo ke kevaLajJAnanA ana MtAmA bhAge che, chatAM e jagatane dIveA che. paraMtu satyAdi cAremAMthI eke nahi. matijJAnathI zrutajJAna e meTuM che, e kabula, parantu bhASyakAra bhagavAna khUlluM kahe che ke, zrutajJAnathI amuka apekSAe kevaLajJAna paNu nAnu che ane zrutajJAna meTTu che. hIrA motI kiMmatI kharAM, paraMtu teo pote potAnuM kimatIpaNuM nahi mele, paNa teneA vepArI dalAla grAhaka khelaze, tevI rIte mati, avidha ane mana:paryaM va tathA kevaLajJAna e ki`matI heAvA chatAM tee peAte peAtAnuM kiMmatIpaNuM jaNAvatA nathI, parantu zrutajJAna temanI kiMmata khelaze. zrutajJAna e cAre jJAnanA vepArI dalAla grAhaka che. AthI pAMce jJAnamAM zratajJAna e mahaddhika jJAna che. zAsana aMge zrutajJAnanI saddhikatA che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa mAM parva mahimA darzana zrata mATe ArAdhanA tithi niyata kema karI ? jainae bAre mAsanA parvomAM tahevAromAM cAritranI tithi, darzananI tithi, kevaLajJAnanI tithi ke matijJAnanI tithi na rAkhatAM zrutapaMcamI kema rAkhI? A paMcamI-jJAnapaMcamI kema kahevAya che? jJAna vahevArathI kahIe chIe. jJAnanA ATha AcAre kahIe chIe e zuM ? matijJAnanA AcAre che ? nA. e AcAra zratajJAnanA che, chatAM tene zratAcAra na kahyA, paNa jJAnAcAra kahyA, tenuM kAraNa ? zrutajJAnane aMge e AThe AcAre che. chatAM jJAnAcAra kahyA che. tevI rIte pAMcamanuM parva zratajJAnane aMge che. chatAM tene "jJAna paMcamI" kahevAya che. vyavahAramAM AcAramAM levA devA tarIkenA te padArtha hoya te pAMca jJAnamAM eka kRtajJAna ja che. te ArAdhavA mATe jJAnapaMcamI parva zAsane niyamita karyuM. bAre mAsamAM A eka divasa mukarara karavAnuM kAraNa zrutajJAna ane tenI ArAdhanA che. jJAna zabdathI zrutajJAna levuM. zAsana zrutajJAna sAthe utpanna thanArUM vadhanArUM ane TakanAruM che. zrutajJAnane viccheda thaye zAsana viccheda thanAruM che. jyArathI gaNadhara mahArAje zrutajJAnanI racanA karI tyArathI zAsana zarU thayuM. A zAsananI mULa jaDa sAdhu che. zrAvaka zrAvikA zAsananI jaDa nahi, paraMtu tenA umedavAra che. A jJAnapaMcamIne mahimA sarva tIrthamAM pravartavAne lAyakane he I vIse tIrthakaramAMthI keIna paNa jJAnautpattine divasa lIdhe nahi, koI paNa gaNadharamahArAjAnI dvAdazAMgI racanAne divasa lIdhe nahi, kaI paNa zrutakevalI mahArAjAoe karelA zAstroddhArane divasa lIdhe nahi, keI paNa aMtya dazapUvIe karelA AgamasaMkSepane divasa lIdhe nahi. devaddhigaNikSamAzramaNajI vageree siddhAMta pustakArUDha karyA tenI Adine ke aMtane divasa lIdhe nahi, tenuM kAraNa spaSTa samajaze ke A jJAnapaMcamIne divase vartamAnamAM zrutajJAnanI mukhyatApUrvaka pAMca jJAnanI ArAdhanA ane tira kALamAM samagra rItie pAMca prakAranA jJAnanI ArAdhanA thaI zake. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna paMcamI vyAkhyAna jo ke keTalAka amuka AcAryo, amuka divase, amuka graMthane uddhAra karyo tethI te divasa thatapaMcamI tarIke mAne ema kahe che, paNa teo jainasaMghanA vAratavika parvonuM anukaraNa karatAM jJAnapaMcamInuM anukaraNa karavA gayA, paNa temAM mayUranRtya jevuM ja anukaraNa thayuM, kemake eTaluM te cekasa thAya ke teonI jJAnanI ArAdhanAmaya parva tarIke jJAnapaMcamI ArAdhavAnI nathI. gaNadhara mahArAjA sarakhAnI karelI dvAdazAMgIne aMge kaI tithi ArAdhavI nathI, eTale ema nakakI thAya ke teo mULa zAsanathI judA paDayA ane temanA matanI jaDa tarIke je graMtha je AcAye je divase pUrNa karyo te graMthanI pUrNAhutinA divasa aMge parva tarIke ArAdhavAnI pharaja paDI, arthAt evI kRtrima parva ArAdhanA ja teonuM kRtrima pANuM jaNAvavA mATe basa che. vaLI kArtika zukala paMcamIne divasa vartamAna lakhelA zAstranA jamAnAne vadhAre vadhAre anukULa thaI zake che, kemake dIvALI pachIne vakhata varasAda vagarane ane zuddha tApayukta hoI pustaka parivartana mATe ghaNe ja upayogI che. - jJAnavatAnI ArAdhanAnuM sthAna, A jJAnapaMcamInuM ArAdhana karanAre zrutajJAnanI mukhyatApUrvaka sarva jJAnanI bhakti-sevA dvArAe ArAdhanA karavAnI jevI jarUra che, tevI ja jarUra jJAnavaMtanI ArAdhanA mATe che, kemake jJAnI, jJAna, ke jJAnanAM sAdhana traNenA pradveSa, nidbhava, mAtsarya, aMtaaMtarAya ane ane atiAzAtAne je vaya nahi, te AtmA jJAnAvaraNIya karmane bAMdhe ne nikAcita paNa kare, mATe A parvanI tapa, japa, pUjA bhaktithI ArAdhanA karanAre jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhana tarapha ghaNuM ja lakSa ApavAnI jarUra che. jema ke I manuSyaname arihaMtANa padane jApa bAremAsa, trIsa divasa ane rovIse kalAka kare ane mahAbhAgyanA ge khuda arihaMtapaNAvALA trilekanAtha tIrthakarane vega maLe, chatAM te trilekanAtha tIrthakaranI avajJA kare che te jApanA zubha phaLa karatAM avajJAnuM azubha phaLa ghaNuM ja tIvra maLe che ane tethI kaTuka phaLa bhegavavAM paDe che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 parva mahimA darzana tevI rIte vartamAnamAM paNa kaI manuSya mAtra jJAna ke jJAnanA sAdhananI bhakti, sevAthI pitAnA AtmAne vAsita kare chatAM paNa je te jJAnIne bhakti, satkArathI vaMcita rahI temanI AzAtanA karanAra thAya te temAM paNa azubha phaLanI tIvratAne sthAna maLe, mATe hareka dharmAthI e jJAnanI ArAdhanA dvArA e jJAna meLavavA mATe jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhanonI bhakti mATe tatpara thavuM. te tatvArtha AdinA. jaNAvelA AzravakAraNone samajanAra mATe navuM nathI. jJAnI ane jJAnanuM jema bhakti, satkAra Adi dvArAe ArAdhana karavuM jarUrI che tevI ja rIte jJAnanA sAdhanarUpa pustakonuM lakhAvavuM, rakSaNa karavuM, prasAra kare, te paNa jJAna ArAdhanAnI dhagazavALAne mATe jarUrI che. avAdhyAya ane sUtaka na mAnanArane utthApake-DheDavADAnA mANasone AbhaDacheTa jevuM lAgatuM nathI, tevI rIte janmamaraNanA sUtakone nahi mAnanArA paNa DheDavADAnA mANasanI mAphaka AbhaDacheTa mAnatA nathI. teo sUtakane zAstramaryAdA mujaba pALatA nathI. DheDavADathI mAMDIne dareka hindu janma-maraNanA sUtakane mAne che, paNa uthApake sUtaka pALatA nathI, teo derAsara vagere pavitra sthAnone abhaDAve che. temane koI pratibaMdha karatuM nathI. sUtakone aMge teoe janasamAjamAM goTALe vALe che. jyAM AgaLa suvAvaDane prasaMga hoya tenI AjubAjumAM 100 DagalAM sudhI zrata vAMcavA bhaNavAno niSedha che. emAM eTalI apavitratA mAnI che. jo DagalAmAM kALa grahaNa vagerenI kriyAo-anuSThAno thAya nahi. zrI dazavaikAlikasUtramAM sUtakane aMge AkhuM kuLa varjavAnuM jaNAvela che. jyAM evA prakArane sUtakAdine prasaMga hoya tyAMnA 100 DagalAM sudhImAM svAdhyAya tathA kAlagrahaNa sarakhI kriyA thAya nahi. ka9pasUtramAM azucikarmanA 11 divasa mahAvIra prabhunA janma aMge kahelA che. te divase gayA pachI ja pavitratA thaI. sUtrakAra kahe te mAnavuM nahi. suvAvaDavALAne derAsaramAM javAnI kTa, maDadAM bALIne Ave te paNa pUjA karAyuM. AvI chUTo prarUpe che, pracAre che. jyAre zAstramAM te suvAvaDanI apavitratAne aMge AkhuM kuLa AhAra-pANI grahaNane aMge apavitra-varya kahyuM che. tenI AjubAjunA 100 DagalAne bhAga paNa apavitra gaNe che. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna paMcamI vyAkhyAna 'hida kapUruM na gf' e AgamanA zabda che. paNa A badhuM na samaje tene zuM kahevuM ? kadAca dezarivAja thaI jAya temAM ApaNe upAya nahi. deza kadAca DheDIyAne brAhmaNa karI dete thAya te judI vAta che. zrAvaka zrAvikA, dharmatatvane mAnavAvALA che. paNa AcaratI vakhate duniyA tarapha jevAvALA che. dharma AcaratAM ArthikabAdha, kauTumbika bAdha jevAvALA che. te bAdha na hoya te dharma karavA taiyAra che. duniyA paNa sAcavavI che ane dharma paNa kare che e baMne bane nahi. Araba cekI kare che tyAM emanuM dhyeya zuM? mArga eka ja. jIvanA bhege paNa cokI karavI. bAyaDI, chokarAM TaLavaLaze, marI jaze, e dhyeya cekI vakhate nahIM, tevI rIte jene mAtra zAsana e ja dayeya che; nathI dhyeya jene zarIranuM, dhananuM, kuTuMbanuM ke samAjanuM, tevA ja sAdhu kahevAya. A sAdhuvezarUpI paTTo kene apAya ? zAsananI AvI cekImAM dAkhala thAya tene ja A sAdhuvezarUpI paTTo apAya. te paTTo dhAraNuM karanArane mAtra zAsana ja jevAnuM. jIvananA bhege paNa zAsananI cokI karavAnI, temAM zarIra, ArthikatA ke kauTuMbitA jevAnI nahi. zAsananA calAvanAra sAdhu hoya to ja tIrtha. sAdhu na hoya te tIrtha nahi carama tIrthaMkara zrI mahAvIra bhagavaMtanI prathama dezanAmAM samyakRtva tathA jJAna ghaNAne thayA, paNa koI sAdhu na thayA, tethI dezanA niSphaLa gaI. sAdhupaNuM svIkAre te ja dezanA saphaLa. zAsananI eka sarakhI dorI rAkhanArA, zAsananA AdhAre ja jenuM jIvana che evA zramaNa nirca che te kone gaNavA ? te gItArthane, kAM to tene tAbe hoya tene sAdhu gaNavA. gItArtha hoya kAM te gItArthanI nizrAmAMtAbedArImAM heya temanAmAM ja sAdhupaNuM mAnyuM che. te sivAyanAmAM sAdhupaNuM mAnyuM nathI. AthI jJAnane keTalI UMca keTInuM mAnyuM che te mAlUma paDaze. tathA zrutajJAnano mahimA mATe varasamAM eka divasa kema rAkhyo te samajAze. ciMtA, kAkSadu ane bhAvanA jJAna -- A pramANe jJAnanI mahattA jaNAvyA chatAM te jJAna je kAduM Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 parva mahimA darzana heya te te nakAmuM che. hIre e kiMmatI vastu che, paraMtu temAM je kAgaDAnA paga jevA DAghA paDyA hoya te te hIro kAkapado kahevAya che. tene dharmAdAmAM Ape ke maphata Ape te paNa tene kei leze nahi. kemake te dhana-kuTuMba-zarIra-AbarU sarvasvano satyAnAza karanAre che. tevI rIte zrutajJAna paNa e hIrAnI mAphaka kiMmatI che, paraMtu te je kAWdA hIrAnI peThe apalakSaNayuM hoya to te kAkapaTuM zrutajJAna kahevAya che. jJAna e evI cIja che ke te samudra vagaranA amRta tya, darakAra vagaranA ezvaryatulya ane rasAyaNa samAna che. jJAna sAruM, UMcuM chatAM (1) kAkapardu-apalakSaNIyuM (2) ciMtA-sakvalakSaNayuM, (3) bhAvanamahAlakSaNayuM. e traNa jJAnanA bheda sAMbhaLyA paNa kAkapaTuM jJAna kevuM heya ? tema bIjAM jJAna kevAM hoya te samajAvatAM zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja jaNAve che ke je AgaLa pAchaLanA vAkane saMbaMdha samaje nahi. AgaLa pAchaLane vicAra na kare te kAkapaTuM zrutajJAna kahevAya che. te upara daSTAMta che. kAkapadA zrutajJAna mATe duSTAte. eka mahAtmA vyAkhyAna vAMcatAM hatA. temAM teoe jaNAvyuM ke, jInA be bheda cheH (1) mukta eTale karmathI rahita ane (2) sa sArI eTale karma sahita. AmAM saMsArI jInA be bheda che : (1) bhavya. (2) abhavya. mokSe javA lAyaka te bhavya, kSe javA nAlAyaka te abhavya. A pramANe mahAtmAe jInA bhedo jaNAvyA. paratu zrotAmAMthI eka jaNe "mekSe javA lAyaka e pada na sAMbhaLyuM. pachI te bIjA zrotAo samakSa kahevA lAgyuM ke "mahArAja bhavya mokSe javA nAlAyaka che ane abhavya mokSe javA lAyaka. A be vAkya bolyA che mATe mekSe javA lAyaka abhavya che." A zrotA je bele che e sAMbhaLeluM bole che. navuM kapIne bela nathI. paraMtu zabdo ADA avaLA karI nAMkhe che. pUrvAparane saMbaMdha samajatuM nathI tethI e jJAna kApa mutajJAna kahevAya che. A ja kAkapadA zrutajJAna upara eka bIjuM daSTAMta che. eka paMDitajI hatA. te pitAnA putrane zikhavavA mAMDayA ke "mAtRvata Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna paMcamI vyAkhyAna pArakI strIonI sAthe mAtAnI mAphaka vavuM. putre paNa A pramANe zIkhI lIdhuM. tyAra pachI te paMDitanA chekarA paDozamAM gayA. tyAM eka strI beThelI hatI. tene joi karI tenA kheALAmAM besI gayA ane tene jema kare. peAtAnI mAne dhAve tema dhAvavA mAMDayA. AthI te strIe tene mAryAM ane tenA mApane khelAvI A ceSTA karavA badala. Dhapake ApyuM. A sAMbhaLI tenA pitAe kahyuMH mUrkha ! A zuM karyu? tyAre chekarAe javAba Apyo ke jevI rIte tame kahyuM tevI rIte me karyuM. tame kahyu` hatu` ke 'parastrIne mAtA samAna gaNavI.' A strIne paNa huM mAtA samAna gaNI putranI mAphaka dhAvavA maMDayA.' pitAe A kaI dRSTie kahelu' ? nivi kAraSTi mATe. paNa putre mAtra zabdArtha samajI tenA amala karyo, paNa tenA rahasyArthI-gUDhA ne na samajyuM . . bIjA divase paoNMDitajI putrane bhaNAve che, ke vacceSu jovat pArakA dravyamAM, milkatamAM paththara jevI dRSTi rAkhavI. bIjA divase putra bajAramAM gayA. tyAM ceAkasI khajAramAM dukAnamAM rahelI seAnA cAMdInI vastuo rastAmAM phekI devA mAMDaye. AthI bajAranA lekee. bhegA thai tene mAra mAryAM. ane tenA pitAne khelAvI putranuM karelu nukazAna khatAvyuM. A joi pitAe putrane Thapako ApyA ane jaNAvyu ke 'mUrkhA, 'A zuM karyuM ?' tyAre putre jaNAvyu ke me ApanA kahyA pramANe karyuM che, kAraNa ke pArakAnuM dravya-milakata paththara samajavAnu' Ape kaheluM che. tethI A badhI mitrakata huM paththara samAna gaNI pheMkI dauM chuM." pitAe A kaI dRSTie kaheluM ? nibhitAnI draSTie. jema paththara upara meAha hAtA nathI, tema tene ceAravA prayatna karaveA nahi. putra A padanA rahasyane na samajyA, tema - jee zAstramAM kahelA padonA rahasyane na samaje, AjubAjunA sabaMdhane na samaje, ane mAtra zabdAne samaje te kAkapaTTu jJAna kahevAya. trIjuM dRSTAMta. A para eka sAdhunuM dRSTAMta che. eka sAdhue AyaMbilanu paccak khANu karyu. tyAra pachI te badhI vii vAparavA lAgyA. AthI keAIe - pUchyuM ke 'tame AMya mila karyuM che ne A badhI vigaI kema vApare che ?' sAdhue kahyu, mAre AyaMbilanA paccakkhANa che. paccakkhANanA 27* Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 28 parva mahimA darzana artha "tyAga karavo thAya che. AyaMbilanA paccakkhANuM eTale AyaMbilane - tyAga. AvuM samajaNa vagaranuM jJAna te kAkapaTuM jJAna. paccakhANu eTale tyAga barAbara, paNa zAne ? AyaMbilane nahi, paNa AyaMbilamAM nahi kalpatI-khapatI vastuono tyAga, ane tenA paccakkhANa te AyaMbilanA paccakakhANa. dhe ghaNA ja dUta' kaI paNa jIvane mAra nahi. kilAmaNA - na karavI, e zAstravacana pakaDI ke I ema kahe ke huM upavAsanuM paccakhANa ApIza te bicArI duHkhI thaze. tenuM nimitta huM banne ? mATe koIne paccakkhANa na ApavuM. jo huM tene leca karIza te bicAre duHkhI thaze, AvA prakAranuM je jJAna te apalakSaNIyuM kAkapaDuM zrutajJAna kahevAya. jinezvara bhagavAnanI pUjA vakhate "ahiMsA sanama tava' e pada AgaLa lAvI jinapUjAne virodha kare ke pANImAM jIva che, mATe tene jinapUjA daramiyAna haNAya che. dIpaka pUjAthI agnikAyanI virAdhanA - thAya che, mATe jinapUjA e dharma nathI. A pramANenuM padamAtranA zabdArthanuM pUrvAparanA saMbaMdha ke adhikAra vagaranuM jJAna te kAkapaTuM -zrutajJAna, - guru mahArAja gAmamAM padhAratA hoya ane sAmAyika laIne besI . jAya, ane mAne ke sAme javAthI virAdhanA thAya ane te virAdhanAthI huM bacce; ane ArAdhaka banyA. te e ArAdhaka nathI, paNa virAdhaka che. ane guru mahArAjanI sAme javAmAM taiyAra thanAra janAre ArAdhaka che, ane gurubhakti karanAra che. A pramANe badhA kAkAdA jJAnanAM draSTAMte che. ciMtAjJAna ciMtAjJAna heya te suMdara vicAra Ave ke "karmane baMdha nA thAya mATe kaI paNa jIvane mAravA nahi, tapasyA tathA leca e karmanA nAza mATe che ane AvatAM karmo rekavA mATe che. mArA gharanA kAmakAja aMge paTakAya jInI virAdhanA thAya che ane AtmA pApathI bhAre thAya che. paraMtu jinapUjA karatI vakhate hiMsA thAya, chatAM hiMsAnI Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna paMcamI vyAkhyAna 29 buddhi nathI, paNa jinapUjananI bhAvanA che, tethI pApa kadAca thoDuM lAge, parantu puNya ane nirjarA tenAthI aneka guNAM vadhAre thAya che. huM gAmegAma dhaMdhA mATe paradezamAM rakhaDuM chuM, pApathI lepAu' chuM, te! gurumahArAja sanmukha javAmAM virAdhanA zAnI ? thAka zAneA ? guru mahArAja gAunA gAu vihAra kare che ane emane virAdhanAna - thatAM nirA thAya che, teA mane paNa zAnI virAdhanA thAya ? dhanya che Ave avasara. A pramANenA yuktipUrvaka tarkathI zAstranA padone atha karI samaje tathA samajAve te salakSaNavALu jJAna kahevAya che. te jJAna samakitaSTi AtmAne hoya che. A samakitanA paDIkAM hAtA nathI. jenAmAM salakSaNavALuM jJAna nathI tevA te anatA hU~khyA che. zAstrane eka akSara paNaADA bAlanArA samitanA nAme DUbe che. A ciMtAjJAna ceAthe pAMcame guNuThANe hAya che. bhAvanA jJAna AkhA jagatanA hitavALuvata na kare, mAne te pramANe Acare jene ApaNe kArakasasamyaktva kahIe chIe, te mahAlakSaguvAjI bhAvanAjJAna kahevAya che. ApaNA AtmAmAM ciMtAjJAna, bhAvadnajJAna nahI tenI nizAnI zI ? manuSyane peAtAnuM mukha jovu hoya te arIsAnI madadathI joi zakAya che. arIsA vinA mukha sArUM' ke narasuM joI zakAtu nathI. tevI rIte AtmAmAM bhAvanA tathA ciMtAjJAna jovA - mATe saMsAratAraka guruenI bhakti e arIsA che, nizAnI che. AtmAmAM je saMsAratAraka guruonI bhakti mAluma paDe te samajavuM ke AtmAmAM bhAvanAjJAna ane ciMtAjJAna tathA samyaktva che. gurubhaktie ciMtAjJAna-bhAvanAjJAnanI nizAnI che. lIga che, cinha che, tenA vaDe ciMtAjJAna-bhAvanAjJAnavALA oLakhI zakAya. jyAre ciMtAjJAnamAMthI AgaLa vadhI ApaNe bhAvanAjJAnamAM jaizuM tyAre meAkSamAge AgaLavadhIzuM evuM samaje, A jJAnapaMcamI parvanuM ArAdhana karanAra jJAnA varaNIya kA sa thA kSaya karI kevaLajJAnanA adhikArI banaze. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna 3. saM 1995 kArataka suda 5. pAlItANu. nANa paMcavihaM pannata, taM jahA, AbhiNibohiya nANaM / suyanANaM ohinANa maNapajjavanANaM kevalanANa // nandIsUtra 1 // -traNa prakAranI parSadA sUtrakAra mahArAjA bhagavAna devAcakajI zrInaMdIsUtranI racanA karatAM - thakAM prathama tIrthaMkaraprabhunI, pachInA gaNadhara pachI sthavirenI AvalikA eTale paraMparA jaNAvI. pachI zrI naMdIsUtranI vyAkhyA dareka sUtranI vyAkhyAnI AdimAM karavI paDe che mATe dareka sUtra bhaNavAnI gyAyegyanI tapAsa karavAnI che, te zrInaMdIsUtranI zarUAtamAM karI levI. hajAma paNa palALyA pachI jAta nathI pUchate. ApaNe naMdInI vyAkhyA karI, pachI gyAyegyanI tapAsa karavA jevuM thAya, mATe parIkSA prathama guruo ane pachI ziSya banenI vyaktigata parIkSA jaNAvI. pachI sAmAnya samudAyarUpe naMdInI vyAkhyA hoya. zrI naMdIsUtra ekalAe ja vAMcavuM ne vaMcAvavuM, samudAyane paNa samajAvavuM mATe temAM vyaktigata parIkSA ane samudAyagata parIkSA jaNAvavA mATe traNa prakAranI parSadA jaNAve cheH jANakAra, ajANyA ane dAdhAraMgI-ardhadagdha. zrI naMdIsUtra sAMbhaLanAra jANakAra ke ajANa kAranI parSadA heya. sUtra sAMbhaLI jJAnArAdhanamAM tatpara thavuM joIe. jJAnanA bahumAnavALA thavuM joIe. jJAnamAM dinapratidina vadhavAvALA thavuM joIe. te phaLa dAdhAraMgIne na maLe. lAyaka parvadA kaI ? evI rIte zrI naMdIsUtranA kartA devavAcakagaNi eka pUrvadhara che. devavAcaka sUtrakAra nathI. zaMkA thaze ke sUtre gaNadharo race, A te eka pUrvadhara hatA. emaNe zrInaMdIsUtra kema rahyuM ? gaNadhara, pratyekabuddha ke 14 pUrvIe sUtre racelA heya. delavAcakajI traNemAMthI ekamAM nathI, chatAM emanA racelAne sUtra kema kahevuM ? devavAcaka navI racanA karatA nathI, pUrvanI aMdara je phakarA jJAnanA che, te phakarA laIne navI saMkalanA-goThavaNI kare che. gaNadharanI navI racanA pramANabhUta, pratyeka buddha ane 10thI 14 pUrvenI navI racanA pramANabhUta, tema navI racanA kare te sUtra Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna na manAya, paNa devavAcakajIe zrInaMdIsUtra kayuM che te svata Mtra racanAnu nathI, pUrNAMmAMthI uddharelA phakarA che. A ja kAraNathI manaHpa vanA praznottaramAM pUchavAmAM AvyuM che, temAM manuSyane ke amanuSyane thAya ? he gAyamA! manuSyane thAya, amanuSyane na thAya. he gautama' ! e pada vacamAM kayAMthI AvyuM ? e ja kahI Ape che ke pUrvamAM jevA phakarA hatA tevA ja kA mUkayeA che. je je phakarA mUkayA che te pUrNAMmAMthI udvarI mUkayA che. devavAcakajI saMkalanA karanAra che, paNa racanA karanAra nathI. devavAcaka gaNijIe svataMtra A sUtra racela nathI, paNa pUrvanA phakarA laI A uddhareluM che ane sUtra tarIke racyuM che. gaNadhara jeTalu race te badhuM sUtra hAya te niyama nahi, 14-10 pUrvI racanA kare te adhuM sUtra tarIke hAya te niyama nahIM, tevA niyama karavA jaIe teA niyuOkti kahevAnA vakhata na rahe. sUtra tarIke race te ja sUtra, niyukti tarIke niyukti race. ra devavAcaka gaNie uddhAra karyAM te nadIsUtra tarIke uddhAra karyAM, mATe zrInadIsUtra kahIe chIe. devavAcakajI pachI jJAnanI vRddhi, prazaMsA, vyavasthA thai, te pahelAM tema na hatu ? nA. pahelethI A sUtreA che. AmaNe teA saMkalanA karI. gaNadhara mahArAjA 12 aMganI racanA kare che. prathama AcArAMga sUtra, tenuM prathama adhyayana, prathama uddeza, prathama sUtramAM A saMjJA keTalAne nathI hotI ? huM pahelA bhavathI AvyeA chuM; AgalA bhave javAnA chuM, jIva satra mAne che, paNa samyaktvavALA jIvane je mAne, mithyAtvavALA je jIvane mAne te mAnyatAmAM pharaka che. bhADUtI plATanI vicitra zarata mithyAtvavALA cetanAvALA jIva mAnI esI gayA, samakiti kayAM jAya ? ahIM jIvA bhADUtI gharamAM AvIne rahelA che, gharadhaNI nathI. A zarIra ghara pote khAMdhe che, pAte rahe che, bAMdhyuM bhADAthI, paTAthI jagA maLe temAM ApaNe ghara mAMdhIe. dareka varSe bhADuM bharavu paDe che. AvuM ghara, AvI jagA mata Ape tApaNu kAI na le. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana eka rAjAe rAjyamAMthI jagyA vecavA kADhI, jAherakhabara dIdhI ke nIcenI zarate jagA levI hoya te Avaje. ame kahIe tevA plAna pramANe makAna bAMdhavAM, jeTalA varSanA paTe levI hoya tenuM bhADuM prathamathI bharI devuM. gharanuM rIpera, vadhAre gharadhaNIe karavuM. dareka varSe vadhAro kare ja joIe. je khAmI Avaze tene rAja daMDa karaze, ne rakamamAMthI vasula karaze, AgaLathI khabara nahIM ApavAmAM Avaze. rakama. pUrI thaze tyAre badhuM melI nAgA thaI nIkaLI javuM paDaze. kuTuMba kabIlA vasAvyA haze, te badhuM choDI nAgA nIkaLavuM paDaze, A zarate. jagA bhADe Ape te keTalA levA taiyAra thAya? evI rIte karmarAjAe manuSyagatimAM mUkyA, A zarIra rUpI. jagyA bhADe ApI che, A zarIra rUpI ghara bAMdhe, kSaNe kSaNe enI. mAvajata kare, vadhAre karo, rega zeka thAya temAM AyuSyarUpa bhADuM pahelAM vasula karyuM che. temAMthI daMDa peTe puNya rUpI rakama vasula thAya tenI khabara nahIM devAya, tema karatAM AyuSya purUM thAya tyAre neTIsa, vagara bahAra kADhe. kuTuMba dhana vageremAM cAhe teTale vadhAro karyo, te badhuM mUkI kRSNajI baladevane dvArikAmAMthI nIkaLavuM paDyuM, tema sarva mUkI daI bahAra nIkaLI cheDI devAnuM. AvI bhADUtI jagyA keNa le? temAM DheDavADAnI jagyA karatAM kharAba jagyA. zarIra eTale azucikaraNa yaMtra, khAvA tyAre pakavAnna, karavI tyAre viSTA. mevA mIThAI kiMmatI cIja khAya te paNa viSTA thAya. naThArI vastune sArI karavAnA yaMtre heya. A zarIra sArI vastune naThArI karanAra yaMtra che. paNa amRta jevI cIja, tene pisAba, cokhkhI havAne jherI karI nAkhe, pavitra cIjonI viSTA kare, kasturI caMdanane kacaro kare. kevI zarate lIdhuM che? temAM myunisipAliTInI melAnI gADIo jAya che temAM upara patarUM cakacakatuM DhAMkaNuM khule te bhAgAbhAgI thAya, zarIra upara cAmaDInuM cakacakatuM pataruM che, A khulI jAya te mA ke bApa paNa joIne cakarI khAya. oparezana karatAM joDe nathI rAkhatA, kAraNa ? cakarI khAya che. aMdaranuM che ke bIjuM kaMI che ? Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna zarIra eTale azucIkaraNayaMtra, dekhatAM cItarI Ave tevu ghara ApaNe bhADe lIdhuM che, AvI zarate lIdhu che. emAM meLavavAnuM zuM? meLavavAnu evuM bane che ke bIjI kaI gatimAM je na banI zake. meAkSa meLavavA hoya te A ja zarIre, DheDavADAnuM azucIkaraNayatra gaNyu, te ja zarIra mekSapadma paNa ApI zake. mahela ane jela kara sabhyadRSTi vicAravALA ema gaNuM ke huM zarIramAM bhADUta tarIke rahela che, jeTale vepAra thAya teTalA karI lauM. huM kenrI nathI. mahelamAM ne kedamAM phka eTaleA ja. mahelamAM cAre bAju khArIe hAya, kedamAM jALIyeA. samyagdaSTi e mahelamAM che, mithyASTi e kedamAM che. bhUtakALanA janma, gati dekhAtI aMdha thaI, bhaviSyanA janma, gati dekhAtI madha thaI te keda che. jene janma maraNa vacce keda thavAnu che; gayela ke AvatA bhavanA vicAra nathI tene kedakhAtu che. jIva mAnele che chatAM tene mithyAtva che. AcArAMga sUtramAM prathama sUtra gaNadharAe kahyu ke 'samyagdRSTine A, AvatA ke gayA bhavaneA vicAra thAya,' STimAM pravRtti aniSTamAM nivRtti karavA mATe jJAna che, samajo pachI jJAnane mATe jJAna nathI. jagatamAM dekhavuM dekhavA mATe nathI, kAMTe dekhA pachI te upara paga do che ? sarpa, vIMchI dekhI le, pachI khaseA che kema ? jagatamAM jJAna ISTanI pravRtti mATe ane aniSTanI nivRtti mATe che. tevI pravRtti nivRtti na kare te tene AMdhaLA kahIe chIe. jagatamAM cheDavA lAyaka na cheDe te dekhyu. te nakAmuM gaNAya. jatazAstranA hisAbe Azrava saMvaranA vivekavALA na thAya, teonA jJAnane ahIM kiMmatI gaNavAneA vakhata nathI. karyAM jANNA ne karmAM tADo. 'vaDhamaM nALuM to thA.' paramAtha nahi samajanArA prathama jJAna AgaLa kare che. cUlA saLagAvavA pahelA, paNa zA mATe ? pachI rasoi karavA mATe. jhADa vAvavuM' prathama, phaLa pachI che. rasAI karavAnA muddAe prathama cUle saLagALyA, ADa vALyuM, AMkhe vAgye, ucheryAM, veDavA-kerI taiyAra thaI tevakhate ghera gayA ke dezAMtara gaye te ? ahI' paNa jJAna prathama kahe 2-3 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana che paNa kenAthI? zA mATe? "to hA jJAna pachI. dayA eTale saMyama. jJAnanI saphaLatA saMyamamAM utare che e jANI, saMyamamAM na utare te jJAnanI saphaLatA nathI. jJAnanuM phaLa virati. virati na thaI te e jJAna niSphaLa. mithyAdaSTinA jJAnane ajJAna kahyuM. micchAdaSTi ghaDAne ghaDe kahe che, jANe che, mAne che, chatAM tenA jJAnane ajJAna kahe che, kAraNa ke e jJAnane upaga viratimAM phaLa nathI. te jJAnanuM phaLa tene nathI, tethI tenuM jJAna ajJAna che. mithyASTine jJAnane viveka nA hevAthI ajJAna kahevAya che. saMyama mATe kaTibaddha thAya te mATe prathama jJAna meLave. prathama jJAna pachI dayA-saMyama meLavI zakaze. saMyamanA aghIpaNe je jJAna te ja jJAna. - virati-saMyamanA athANA vagaranuM jJAna te jJAna nathI. vrata, saMyamane phaLa na mAnanAre ajJAnI che. viratisanmukha karanAra je jJAna te ja jJAna che. "pUrva vida tAraMga, ene badale pUrva vidra nAI kahevuM hatuM ne? jJAnanI pradhAnatA hoya te upasaMhAramAM zuM kahevuM joIe? ajJAna cheTuM zAthI? "gAnAni ? ajJAnI karaze zuM ? kalyANanI zraddhA saMvara nijAne AdaravAnA kAraNabhUta jJAna lAyabalakesa AkhA prakaraNa uparathI thAya che, eka zabdathI na thAya. tema ahIM AkhuM prakaraNa le. sarvasaMyamamAM evI rIte rahelA che. avirati nathI lakhyA. jJAna laI, ajJAnI karaze zuM? e lakhyuM. jainazAsanamAM jJAna saMyama-viratinA sAdhana tarIke upayogI che. jJAna jarUrI che, upagI che temAM be mata nathI. jJAne visAmo levA mAMge te e ahIM nathI, e vAta upadhAna karyA tene basa che. nA pa sAduLa" rAkhyuM. virati vagaranA jJAnavALA na lIdhA, mokSamArganI pravRtti karavI che, teone jJAnamAtra sAdhana che, sAdhya virati che. sAdhyane pAmelAne paMcaparameSThimAM dAkhala karyA. bharata mahArAjane kevaLajJAna thayuM che. IndramahArAja kevaLajJAna jANuM AvyA chatAM vaMdana karatA nathI. kahe jJAna ne vItarAgapaNuM chatAM gRhasthaveza che. dikSA le eTale vaMdana karuM. vItarAgatA ane kevaLajJAna pAmelA che, chatAM sAdhupaNAne veSa sivAya vaMdana nahi. sAdhupaNuM vaMdana lAyaka, tethI tame Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna rApa ghaNAhU" rAkhyuM jJAna sAdhana tarIke jarurI, tethI zrInaMdIsUtramAM zarUAtamAM jJAnanA vibhAge jaNAve che. jJAnanA pAMca prakAre, jJAna pAMca prakAranuM kahevuM che "minirfdhAra' AbhinibodhikajJAna padArthanI sanmukhatAe saMzaya viparyaya vagaranuM jJAna. bIju kutajJAna-zabda, artha, vAcya, vAcakanA saMbaMdhavALuM jJAna avadhijJAna maryAdAe eTale rUpI ja padArtho jaNAya. rUpInA cheDA sudhI je jJAna jaI zake te maryAdAjJAna kahene ? avadhine svabhAva e che ke nIce nIce vadhAre dekhAya. cakSumAM sarakhuM dekhAya. badhI Indriye sarakhI rIte viSaye grahaNa karI zake. avadhimAM vicitra maryAdA che. UMce dekhe ochuM, nIce dekhe vadhAre. saudharmanA devatA doDha rAja nIce dekhe, upara pitAnA vimAnanI ekalI dhajA yAvat nIce zarkarAprabhA, ke I tamaprabhA keI tamatamAprabhA naraka sudhI dekhe, paNa upara pitAnA vimAnanI dhajA sudhI ja dekhe, mATe enuM nAma avadhijJAna. sadhI sadho fvastRta evuM je jJAna te avadhijJAna. A vAta khyAlamAM leze te gautama ane ANaMda zrAvakanA vivAdane khulAse thaze. gautamane thayeluM avadhi nIce hajAra jajana. upara doDha rAja; ANaMda zrAvakane thayeluM avadhi nIce hajAra jajana. upara saudharma devaloka-doDha rAja sudhInuM avadhijJAna thayuM hatuM. avadhijJAna rUpI dravya mAtranI maryAdA hovA sAthe nIce nIce vistAravALuM jJAna. mananI je avasthA te mane paryAva, te mananA pudgale jANe. saMpUrNa jJAna jemAM kazI nyUnatA nathI te kevaLa. Ama sAmAnya sUtranI - vyAkhyA karI; jJAna pAMca prakAranuM te kema ? navatatva daMDaka jANanArA mArgaNa le te ATha bheda che. ATha prakAranuM kahevuM joIe. jJAna samyagRjJAnarUpe laIe chIe. mithyAjJAnane ahIM saMbaMdha nathI. zratajJAnamAM samyagruta ne mithyAzruta e be bheda na hovA joIe. pAMca jJAnanA (51) ekAvana bhedamAM traNa ajJAna grahaNa karelA nathI. avadhimAM virbhAgajJAna na lIdhuM. zrutamAM mithyAzrata lIdhuM nathI. mArgaNAmAM Ara bheda pADayA. ahIM mithyAzrata lIdhuM nathI. samAdhAnamAM pAMca prakAranuM kahevuM che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana have avadhijJAnanA bAra bheda kahevAne vakhata na rahyo. vilaMgaNAna. avadhijJAnanA cha bheda sAthe laIe te (12) bArabheda thAya te samyagasAna na rahe, mATe samyajJAna levAnuM hovAthI avadhijJAnanA cha bheda lIdhA. te mithyAzrata kema gaNuvyuM ? 14 bheda samyajJAnanA hatA. pakanA karavA te samyagajJAnanA (14) cauda bheda na lIdhA bajaarsanao e sAta pratipakSI lIdhA. mithyAzrata e bheguM AvI gayuM. mATe samyajJAnanA bheda na rahyA. ekAvana bheda zI rIte ? ane pAMca zI rIte ? mithyAjJAna jeDe levuM hoya te sattAvana bheda levA joIe samyajJAna levuM hoya te ekAvana bheda levA joIe. bhArata rAmAyaNAdi samakti dRSTie grahaNa kareluM te samyagajJAna che... - ahIM mithyAzrata eTalA ja mATe ke samyagRbhutapaNe pariName. e ja miththAmRta samyagRSTie grahaNa karyuM hoya te samyaphyutakahevAya. samyaphathunanI jagyAe viparyAsa na jaNAvyuM. miththAmRtamAM grAhakanI apekSAe suMdarapaNuM jaNAvyuM. samyapaNe pariName te apekSAe mithyAta grahaNa karyuM che. "pAMca jUThamAM pApa nathI." A vAkaya smRtinuM lIdhuM. A vAkya ApaNe sAMbhaLyuM. brAhmaNe paNa sAMbhaLyuM ApaNe have belatA acakAvAnuM nathI. samaktivALAne A pAMce jUTha pApa lakSaNa che, tema samajAya e ja vAkya mithyAtvane avaLuM pravartAve. samyaggadaSTine samyagRpaNe pariNamavAnuM che. avadhi mana:paryavamAM dravyathI vilaMga, bhAvathI avadhi thAya tema nahi bane. samyajJAna ja ahIM lIdhA, pAMca jJAnamAM vibhaMganA cha bheda nAkhavAnI jarUra nathI. ahIM maMgaLa mATe hovAthI ajJAna grahaNa na karAya. jJAnane sujJAna ke samyagRSTinuM matijJAna kahevAya. jJAna zabda sAmAnya hoya tyAM samyagRjJAna levuM. sAmAnya niyama pramANe jJAna ja samyagUjJAna che e asabhya hAya ja nahIM. AthI matijJAna zabda rAkhe, zruta savajJAna na belyA. jJAnane mATe vizeSaNanI jarUra nathI. "wttALa pAvAda punIta' ema kahevAnI jarUra nathI. . jayAre jJAnane vizeSaNanI jarUra nathI te bhASyakAra kema lyA? tatvArthakAra trividyA mAsamA" ema kema bolavA ? eka cheDakare. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna 37 ekaDIyAmAM hatuM tyAre palAkhA pUchAya, AMkanA pADA pUchAya. mati zrata avadhimAM bhANakArane samyagazabda joDavAnI jarUra na hatI, te bhUlyA? nA, bhUlyA nathI. e jJAna darzanathI juduM jaNAvavA mATe, juduM jJAna samyagU hovuM joIe. sUtrakAra darzana-jJAna pUrvakanuM cAritra jaNAve che. pUrvAsudUtha gharanAthe samyagadarzana vagara samyajJAna nahi, te be vagara cAritra nahi. paNa kevaLa ekalA jJAna zabdathI samyajJAna, temAM pAMca jAtanuM jJAna. iMdriya mana dvArA je jJAna te matijJAna. zabda ane artha, e benA vAya vAcaka dvArA thatAM je jJAna te zrata. dUra rahelAM kALAMtaranA rUpI padArthone jaNAvanAra jJAna te avadhijJAna. A zabdane A artha che tenuM jJAna thAya te zrutajJAna. sAMbhaLyAthI thAya te mRta, te matinA bhedo pANImAM jAya? dUra rahelA padArtho IdrinA viSaye hoya chatAM indriyanA saMbaMdha vinA jJAna thAya te avadhijJAna. pArakA vicAre jANavAnuM jJAna mana:paryava, sarvajJAna te kevaLa. ghaudhare 44 iMca prakAra che jenA, chaTho prakAra nathI jene. bAkInA jJAna kevaLa jJAnanA bheda nathI. je keTalAka kahetA hatA ke jJAna eka ja prakAranuM. saMge judA bheda paDe che. sUryamAMthI nIkaLate taDake eka sarakha, cAMdanImAM jevA AkAra tevA AkAra taDakAnA paDe. sUryane taDake goLa nathI. chAparAnAM kANa jevA jevaDAM kANuM tema jJAna eka prakAranuM. iMdriye manathI thAya te mati, zabdathI thAya te zrutajJAna rUpe. iMdriye mana vagara avadhi rUpe, bIjAnA mana jANavA rUpe thAya te mana:paryava, dI pILA raMga, lAla kAca mUkyo te AkhA makAnamAM lAla raMga, kAcamAM pharaka paDe tene pharaka che. jJAnamAM pharaka nathI. ahIM raMgamAM jetamAM pAMca prakAra thayA chatAM dIvAmAM pharaka nathI. mati Adi pAMcamAM pharaka bhale paDe, paNa jJAnamAM pharaka nathI. mahAnubhAva! svataMtra pote ja jJAna pAMca prakAranuM che. eka ja prakAranuM jJAna, pAMca prakAra zA? pAMca prakAra hoya te siddhanA pAMca prakAra mAnavA joIe. eka prakAranuM kevaLa kahIne cAra prakAranuM kahevuM joIe. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana. cAra zAne vAsudeva prativAsudeva jevA che. aMzamAM kevaLajJAnane upaga joIe ke ? A matijJAnane kSapazamI upaga che, te pachI kSAyika bhAve matiAdi jJAnanA mAnavA paDaze. kevaLajJAnanA cAra bheda laIe te darekamAM kevaLajJAnapaNuM te joIene? A cAramAM paraspara abhAva che. A cAra jJAne vAsudeva prativAsudeva che. vAsudevanuM rAjya hoya tyAre prativAsudevanuM na hoya.. matijJAnane upaga hoya tyAre zratane upaga nahi, avadhine hoya tyAre matiyutane na hoya, avadhi vakhate mana:paryavane upayoga na hoya. svataMtra cAre judA che. kevaLajJAna sarvavyApaka juduM che. pAMca prakAranA jJAne che. svabhAve jJAne che te tene rokanArA karmo pAMca prakAranA che. matijJAnAvaraNI Adi pAMca prakAranA che. pAMca prakAranA jJAna judA che, te AvaraNa paNa pAMca che. nahitara pAMca prakAranA AvaraNa heya ja nahi. jJAnane aMge AvaraNa che, AvaraNane lIdhe pAMca jJAna nathI thayA. svataMtra jJAna pAMca prakAranuM che. tIrthakara mahArAjA, jaMbusvAmI paNa pAMca prakAranuM jJAna kahe che. tIrthaMkara mahArAjA ema bele, anaMtA tIrthakaroe jJAna pAMca prakAranuM kahevuM che. jema anaMtA tIrthakare kahyuM tema huM kahuM chuM. koI paNa covIzI ke vizImAM jJAnamAM pharaka nathI paDe. bIjA tIrthakaree pAMca bheda kahyA. tamAma tIrthakaronI eka sarakhI prarUpaNA jaNAvavA mATe "niraM' kahevuM paDe. "mA prApta kahetA huM kevaLajJAnathI kAlakane dekhuM chuM, tethI pAMca prakAranuM kahuM chuM, jJAnane chaTho prakAra ja nathI. kevaLajJAnathI meM padArtho jANyA che. tethI pAMca prakAre kaheluM che. meM jJAnanA pAMca prakAra kaI pAse sAMbhaLyA nathI, mane keIe saMbhaLAvyA nathI, kevala jJAnInI prajJAthI meM jagatamAM dekhyA che. sarva tIrthakaranI prarupaNa prajJaptithI jaNAvI. jyAre sUtranI racanA pite kare, te vakhate garama svataMtra siddhAMta racavAnA mAlika gaNadhara, je manu te pada na samaje tene te pada nakAmA lAge, te pado ghaNu ja jarUrI che. anaMta rAgamapaNuM, paraMparAgamapaNuM jaNAvavA mATe che. Ane havAle nAkhI dIdhe, phalANa khAte udhAra, rekaDA ApavAnA nahi. havAle nAkhI dIdhe Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI vyAkhyAna "maLe mAvA marIvamAtA' zramaNa bhagavAna mahAvIre AvI rIte kahyuM che, tema huM kahuM chuM. anuvAdakapaNuM pitAnuM mAtra jaNAve che. have anaMtarAgama ke paraMparAgamapaNuM hatuM te nakkI jaNAvavuM che, mATe gi fma ema huM kahuM chuM. bhagavAne Ama kahyuM che mATe huM kahuM chuM. tIrthakara traNa ja pada le che. nALa pravidaMghanata nathI bolatA. prajJata, koSTa buddhinA prabhAve tIrthakaranuM vaktavya sAMbhaLI huM dhArI zakyo. bIja buddhithI kaSTa buddhithI meM meLavyuM che. buddhithI prApta thayeluM levuM. jaMbu svAmIjInI apekSAe, tarkanusArI apekSAe buddhithI pAMca prakAranuM ja maLe. prajJA - vataMtrasuda putravidAya | chaThA prakAranuM jJAna maLavAnuM nahi. jJAnamAM matijJAna sAMbhaLIe chIe. Abhinibodhika jJAna na ja zabda sAMbhaLIe chIe. navuM kema karyuM? mati, zruta avadhi, mana:paryava e cAremAM prathama thavAvALuM samyagumati levuM che, tethI Aminidhita mAne. padArthanI jevI dazA hoya tene ceka sAce yathArtha badhA thAya te Aminibedhika jJAna. A pramANe naMdIsUtramAM zarUAtanA sUtramAM maMgaLarUpe pAMca jJAna vize udyama karaze, teo A bhava parabhava kalyANa pAmI pitAnA zuddha svarUpamAM ramaNutA karaze. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna paMcamI dezanA saubhAgya paMcamI guna , mokSamALAkAra | mAruSNutAra vatA, nitina / 1 // jIvane guNa mukhya jJAna zAsakAra mahArAjA bhavya jInA upakAra mATe jIvanA guNanI mahattA varNavatAM jaNAve che ke jIvane mukhyaguNa jJAna guNa che navo strakALo, uttao a0 28o 0). jIvane mAtra ekaluM jJAna heya che ema samajavAnuM nathI. darzana, cAritra, sukha, duHkha, AyuSya dhAraNa, nAmakarma, gotrakarma ane aMtarAyavedana ItyAdi saghaLA guNe ha sannati thA, -TUTarfMi risAyakliM nija mALi mArU nAmaM jora atAtatao 2 x 0 1aro g0 46) sukha, duHkha vedanA e saghaLAM lakSaNe jIvanAM che. (je puLe, je , kAru chuo 26, ya, sattao 1. 28 0 20). samyakatva, mithyAtva e lakSaNe paNa jIvenAM ja che. (viriyA dufthag gmttA, taMtra sattAiAi jeva, mittAiriyA jeva, rA0 vR0 rU8). A saghaLAM lakSaNe ajIvane Azraya karIne rahelAM che ema keImAnatuM nathI, chatAM "upage lakSaNa" (30 ma. 2 sU0 8) e daSTie zAstrakAramahArAjAoe jJAnaguNane ja AtmAnuM mukhya lakSaNa gaNeluM che. jIvanA guNa aMge zaMkAo. have e prazna thAya che ke AtmAnA ATha guNa chatAM zAstrakAra jJAnaguNane ja AtmAnuM lakSaNa zA mATe jaNAve che ? bIjI zaMkA evI paNa thavA saMbhava che ke je ApaNe AtmAnA bIjA badhA guNe chatAM ekale jJAnaguNa ja mAnIe chIe, te pachI bIjI bAjue bIjA karmone paNa bAjue rAkhIne ApaNe ekalA jJAnAvaraNakarmane ja mAnIe ane bIjA karmone na mAnIe te zuM vAMdhe che ? jIvanamAM je ATha karmo mAnIe chIe te jIva paNa ATha svabhAvathI yukta che evuM mAnavuM paDe; kAraNa ke jIvanAM karma ane jIvanAM lakSaNa e benI vacce AvArya Avaraka bhAva rahe che. vaLI jIvanAM ja ATha lakSaNa heya, arthAt je jIva pote ja ATha svabhAvathI yukta Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 jJAnapaMcamI dezanA hoya, te te jIva jyAre kaivalyapadane pAmIne mokSane adhikArI thaI siddhapade jAya che, tyAM paNa enI sAthe jIvanA svabhAvasiddha ATha lakSaNe rahevAnAM che. (janate verAna, jJAnAvaraNa saMkSayAtA mAnataM darzanaM caiva darzanAvaraNakSayAt // 129 // zuddhasamyaktvacAritre, kSAyike mohanigrahAt anante sukhavIrya ca vedya vighna kSayA kramAt // 130 // AyuSaH kSINabhAvatvAt, siddhAnAmakSayA sthitiH| naamgotrkssyaadevaamUltanatAtrAnA rUITwo o go 67). ane jIvanAM ATha lakSaNa che te pachI "aSTaguNalakSaNa chava" kahevA joIe, paraMtu Ama na thatAM jIvanuM lakSaNa mAtra jJAna ja mAnavAmAM AvyuM che, te mekSamAM mAtra jJAna ja sAthe rahe che ? ane bIjA saghaLAne nAza thaI jAya che zuM ? ATha karmo kema kahyAM che ? vaLI karmane ja jyAre vicAra karIe chIe, tyAre e paNa prazna upasthita thAya ke zAstrakAra mahArAjAoe je ATha karmo kahyAM che te pachI pratikSaNe upayogI lAgatuM evuM aMtarAya karma paheluM zA mATe kahyuM nathI ? dAna, lAbha, bhega, upabhega, vIrya ItyAdi cIjo dareka kSaNe pravartanArI che. vaLI nAmakarma paNa janma pahelAMthI ja che. AtmA AyuSya laIne Ave che te paNa AgalA bhAvathI laIne ja Ave che. jyAM eka bhava pUre thAya che ke tyAM ja bIjA bhavanA AyuSyane AraMbha thAya che, ane te ja daSTie jagatane saghaLe vyavahAra cAle che, chatAM AvA keI paNa guNane zAstrakAroe AtmAnuM lakSaNa kahI dIdhuM nathI. AyuSya ke jenA upara dekhItI rIte jIvane mukhya AdhAra che, tene AtmAnuM lakSaNa kahevAmAM AvyuM nathI. AyuSyane jIvana lakSaNanI koTImAM nAMkhyuM nathI, ane mAtra "upage lakSaNe" ene anusarIne jJAnaguNane ja AtmAnuM lakSaNa mAnI lIdhuM che enuM kAraNa zuM hovuM joIe ? jJAnAvaraNIya karma paheluM kema? ' uparanI saghaLI zaMkAo zAMtapaNe vicArI joIe chIe tyAre tenA sthAnamAM zAstrakArone rahele Azaya ane temanI sarvotkRSTa titvadaSTinI samaja paDe che. zAstrakAroe jJAnavaraNa karmane sauthI Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I parvamahimA darzana pahelAM kahyuM che. tene artha e che ke jJAna AtmAnuM pradhAna lakSaNa che, ane jJAnAvaraNI karma e pradhAna guNanuM ja AvaraNa karatuM hovAthI jJAnavaraNI karmanI gaNanA sauthI pahelI karavAmAM AvI che. je nAma gotrAdi AtmAne mukhya guNa hota to te nAmagotrAdi karmone ja pahelAM kahevAM paDayAM hatA, paraMtu nAma gotrAdi AtmAnuM mukhya lakSaNa nathI mATe nAmazetrAdi karmo paNa jJAnAvaraNa karmane sthAne prathama sthAnane pAmatAM nathI. jJAnAvaraNIya pAMgaLuM jJAnAvaraNa karma svayaM te jo ke pAMgaLuM che, tene saghaLe AdhAra meha upara raheluM che. mehanuM astitva heya che, tyAM sudhI jJAnAvaraNa karmanuM paNa astitva hoya che, ane jyAM meha nAza pAme che, tyAM jJAnAvaraNa karmane paNa tarata ja vidAyagIrI levI paDe che. mehanA nAza sAthe jJAnAvaraNa karmane paNa nAza thaI javA pAme che. dazamA guNasthAnakane cheDe meha baMdha thavA pAme che. (mArohati putiH sUkama saMvara gukharu ll7rA guo) ane jyAM dazamAM guNasthAnakane cheDe meha baMdha thAya (jiMtu sUmastramAAna sayana jhA tratva / T0) ke bAramA guNasthAnake jJAnAvaraNIya karmane baMdha thavuM ja paDe che ane ritu dauM, kazAna vize pavitA muni kSanamaH jAherAma I8zA guoo) te pachI jJAnavANuM karma baMdhAvA pAmatuM ja nathI. jJAnAvaraNa karma jJAnanuM AvaraNa karanArUM che, ane meha e tenA paga che. meha jyAM heta nathI tyAM jJAnAvaraNInuM astitva paNa hatuM nathI, ATaluM chatAM zAstrakAroe mehanI kamane jJAnAvaraNIya karmanI pahelAM mUkI dIdhuM nathI. (so ra go kara 7 thI ra0). jJAna AgaLa meha raMka ApaNe AgaLa kahI AvyA chIe ke jJAnAvaraNa karma ekavuM te pAMgaLuM ja che, tene mukhya AdhAra mehanI karma upara ja che. jJAnAvaraNa karmane zarIranA madhyabhAgane sthAne rAkhIe arthAta zarIranA madhyabhAga sAthe tene sarakhAvIe te mehanI karma paga samAna che. meha Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA tyAM sudhI ja TakI zake che ke jyAM sudhI jJAnane udaya thavA pAmele hetuM nathI. jyAM jJAnano udaya thavA pAme che, jJAnanI ti nIkaLe. che, tyAM meha aMdhakArane vinAza thAya che. jyAM jJAnanI jhAMkhI sarakhI. paNa thavA pAme che ke tyAMthI meha nAzavA mAMDe che, ane jyAM mehane nAza thaye ke te pachI jJAnAvaraNane paNa aMta Ave che. terame guNasthAnake kevalajJAna thAya che, tyAre mehane aMta dazame guNasthAnake ja AvI jAya che. jJAnAvaraNIkarmanA AdhArabhUta, tene TakAvIrAkhanAra, tene thaMbhAvI rAkhanAra mehanI che; paraMtu meha eTale. badho bAyala ane DarakaNa che arthAt zaktihIna che ke jyAM jJAnanI chAyA paDe che ke tyAMthI meha nAzavA mAMDe che. jJAnanI razmio joyA. pachI UbhA rahevAnI mehamAM tAkAta rahevA pAmatI nathI. jJAnAvaraNIyakarmane lAvanAra, tene thaMbhAvanAra, tenuM poSaNa karanAra meha che, paraMtu jJAnaguNa AgaLa meha raMka che. jyAM jJAnaguNathI zarUAta thaI ke tyAM ja meha nAzavA mAMDe che, eTale ja AtmAne mukhya guNa "jJAna" gaNele che. AtmAnA guNemAM anya darzana aNujANa have AtmAnA mukhya guNa tarIke je ApaNe jJAnane sAbitakaryuM che, te A sthaLe jJAnAvaraNIne paNa prathama sthAne besADavuM ja paDe che, kAraNa ke AtmAnA guNa tarIke ApaNe jJAnaguNa mAnIechIe, te jJAnaguNane jJAnAvaraNa karma roke che. eTalA ja mATe jJAnAvaraNIya karma paheluM mAnavAmAM AvyuM che. jainadarzana ane anya darzanamAM karma saMbaMdhI eTale taphAvata che ke anya darzanakAre karma ane karmanA bhedo sudhI gayA ja nathI. jainadarzane tatvavettAnI daSTie kamenuM pRthakkaraNa karIne tenA AThabhedo-ATha svarUpa che tethI karmane ATha bheda kahyA che. anyadarzanIo karmanA bhedo sudhI nathI gayA tenuM kAraNa e che ke teoe AtmAnA ATha guNe paNa zodhI kADhayA nathI. AtmA ATha guNathI yukta che evuM UMDuM tatvajJAna temanI buddhimAM vasI zakayuM nathI. ane AtmAnA AThaguNe temanA samajavAmAM na AvyA hovAthI teo ATha kama sudhI na pahoMcI zake e te taddana svAbhAvika vastu che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana jJAnAvaraNI paheluM. jainazAstranI daSTie jJAnAvaraNIya kamane mukhya kahyuM che, te - jJAnAvaraNIya karmanI mukhyatAe tene prathama kahyuM nathI. keTaleka sthaLe janma pramANe anukrama rakhAya che, te keTaleka sthaLe vastune kSaya kevI rIte thAya che te pramANe paNa anukrama rAkhavAmAM Ave che. jJAnAvaraNIya karmanuM prathama sthAna emAMnI eke ya daSTie rAkhavAmAM AveluM nathI. anaMtAnubaMdhI kaSAyanI ( sattaradazya, rAmA kSayAyaar I To - ao Fro rU4 ) mAphaka pahelAM jJAnAvaraNa karma jAya, ane te pachI - darzanAvaraNIya karma jAya tema paNa thavA pAmatuM nathI te ja pramANe jJAnAvaraNIya karma sauthI pahelAM baMdhAtuM paNa nathI, te ja pramANe te sauthI pahelAM kSaya paNa pAmatuM ja nathI, te chatAM tenI gaNanA pahelI karavAmAM AvI che. temAM e ja vastu hetu rUpe che ke jJAna e AtmAnuM - lakSaNa che, ane te lakSaNane aMtarAya karanAruM jJAnAvaraNI karma che, e ja dRSTie jJAnAvaraNa karmane sauthI paheluM sthAna maLyuM che. (3o io go da2) dazanAdi cetanane aMge ja che. jema jJAna e AtmAne guNa che, te ja pramANe darzana e paNa AtmAne guNa che, paNa darzana e AtmAnA cetanA guNane aMge ja rahele guNa che. je zarIramAM cetanya nathI, je zarIra cetanAthI rahita baneluM che tevA zarIranI AMkhe kAMI paNa joI zakavAnI nathI. vaLI sukhane AnaMda, duHkhane zeka e saghaLuM jene cetanA che tene - ja hoya che. cetanA rahita zabane tame miThAI Apaze te paNa tethI tene AnaMdanI prApti thatI nathI, kiMvA tame zabane mAra mAraze te paNa tethI tene duHkha thavAnuM nathI. sAcI kiMvA beTI zraddhA hevI, AyuSyano udaya, nAmakarmanA udayathI zarIra bAMdhavuM, gotramAM UMcA nIcAne vyapadeza ane dAnadine aMtarAya e saghaLuM cetanAne anusarIne ja che. je AtmAmAM arthAt ke je zarIramAM cetanA nathI, te zarIrane A saghaLA sAthe kaI paNa prakArane saMbaMdha hoI zakatuM ja nathI. arthAt AtmAnA -darzana, cetanAdi bIjA aneka guNe che, paraMtu te jJAnaguNanI apekSAe Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA gauNa che. jJAnaguNanI AvI mahattA hevAthI ja zAsakAroe jJAna ene ja AtmAnuM lakSaNa kahyuM che. A vastu vadhAre samajavAne mATe udAharaNa laI, te dvArA vistArapUrvaka samajavA prayatna karIe. rasenAno mukhya guNa--kasa, udAharaNa tarIke senAnuM daSTAMta le ! senAmAM jaDatva che,. agnimAM nAMkhIe te te baLI jatuM nathI. temAM pILAza rahelI che.. ATaluM chatAM A saghaLA guNe te senAnA lakSaNa kahevAtA nathI, paraMtu kasa e ja eka senAne guNa athavA lakSaNu kahevAya che. senAmAM jevA guNo rahelA che, tevA ja guNe bIjI dhAtuomAM paNa. rahelA che. jaDatva, na baLavApaNuM, pIttavarNa, ItyAdi guNe jema senAmAM. che te ja pramANe te guNe bIjI dhAtuomAM paNa che. paraMtu bIjI dhAtuomAM na hoya evo eka guNa senAmAM raheluM che. paraMtu senAnA guNa tarIke eka mAtra kasa ja guNa gaNAvavAmAM Ave che. kasamAMAve che te ja senuM kahevAya che bIjA saghaLA guNo paNa sonAnA lakSaNa gaNAya che, paraMtu mukhya lakSaNa te mAtra sonAnuM kasa ja che. sonAnI jyAre kiMmata AMkavAnI hoya tyAre te kiMmata vajanane AdhAre AMkavAmAM AvatI nathI, paraMtu tenI kiMmata kasa upara ja thAya che, e mATe ja kasa e ja sonAnuM mukhya lakSaNa gaNAya che. jIvane mukhya guNa : cetanA. jema sonAno mukhya guNa kara che, te ja pramANe AtmAne mukhya guNa cetanA che. kasanI sAthe senAnA je bIjA guNe che te. saghaLAM upalakSaNo che, te ja pramANe AtmAnA cetanA sivAyanA je guNeche te cetanAnI sAthe rahelA hoI te saghaLAM upalakSaNa samAna che. audgalika umada dekhADanAra-prabhu zAsana - A uparathI spaSTa thAya che ke jIvanuM mukhya lakSaNa cetanA che.. jema kasa vinAnuM sonuM heI zakatuM nathI, te ja pramANe cetanA vinAne keIpaNa jIva hoI zakatuM nathI. paraMtu jIva potAnA e mahAna guNane oLakhI zakatuM nathI. pitAne cetanA guNa choDIne te jaDatA tarapha dhasI jAya che. mATe ja te jIvane pitAnA cetanA guNanuM saMsmaraNa. karAvavAne mATe ja niraMtara dharmopadezanI jarUra che, ane e dharmopadeza mAtra zrIjinazvaradevanuM zAsana ja pUruM pADe che. cakravatinI riddhi Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 946 parva mahimA darzana pAmele, riddhi kabaje karavAnI jagyAe bebhAna banelA cakravattinA chokarAne mULAnuM ane pitAnI riddhinuM bhAna hetuM nathI, ane mULAnA kAMdAmAM mahAlI rahyo che, tema AtmA pitAnA cetanA guNane oLakhI zakAtuM nathI, kAraNa ke mithyAtvAdi gAMDapaNanA thare tenI upara bAjhelAM che. anAdyavyakta mithyAtva, jIve'styeva sadA param / vyakta mithyAtvadhIprApti TwthAnatAthate /7 IT0) A mithyAtva, A mahAbhayAnaka unmAda, A gAMDapaNa jIvAtmA pote khaseDI zakatA nathI. mAdAithar , na jAnAti hitAhitam / dharmAdharmA na jAnAti, tathA mithyAtva mAhitaH ITAguo) te A unmAdane khaseDavAnI sthitimAM tyAre ja Ave che ke jyAre te zrIjinezvara bhagavAnanA darzanarUpI pratApI auSadhAlayamAM dAkhala thAya che. A AkhA jagatamAM zrIjinezvara bhagavAnanuM eka ja evuM auSadhAlaya che ke jemAM dAkhala thayA pachI dAkhala thanArane pitAnAmAM unmAda rahe che enI khabara paDe che, ane tatpazcAta te pitAnA gAMDapaNane cheDavAne raste ja vaLe che. (kuvaicAvanA, II 30 hA Ro 7 ||) upadezanI jarUra cakravatti mahArAjA heya, pitAnI pAse akhaMDa riddhi siddhi bharelI hiya, ane IMdranA jevo vaibhava hoya, te paNa unmAdathI je e cakavatti mahArAjA paNa bebhAna baneluM hoya te tene tenI saMpattine khyAla AvI zakatuM ja nathI, te ja pramANe AtmA paNa mithyAtvAdi unmAdane vaza banela havAthI cetanA rUpa pitAnI apAra samRddhine te oLakhI zakatA nathI. AtmAne je avyAbAdha kaivalya guNa che, te guNa meharUpI taMdrAthI gherAele AtmA oLakhI zakatA nathI, mATe ja e AtmAnI taMdrA TALavA ane tenA cetanA guNanuM bhAna karAvavA ja tene satata upadeza ApavAnI jarUra rahe che. deva, guru ane dharmanI mahattA, samyakatvanI prAptimAM deva, guru ane dharmanI prApti thAya che (yA deve devatAbuddhirgarau ca gurutaamtiH| dhamme ca dharmadhIH zuddhA nathamikabutha ! 2 / zeo to go 2). te eka mahattA che, paraMtu deva guru ane dharmamAM mahattA che te zAne aMge rahelI che te Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA vicAravAnuM che. devanI mahattA te deva che eTalA ja mATe mAnI lIdhI nathI, te ja pramANe guru ane dharmanI mahattA paNa te guru ane dharma che tene aMge ja rahelI nathI, paraMtu te saghaLAnI mahattA mAtra eTalAne ja aMge che ke teo AtmAne tenA bhUlI javAelA kevalyaguNanI yAda Ape che, ane te guNanA saMskAre tenAmAM jAgRta karavAnuM kArya kare che, Ane ja aMge guru ane dharmanI mahattA kahelI che. tIrthakara devenI mahattA zAthI? kaivalyarUpI je mahAna riddhi AtmAe visArI dIdhI che, jene AtmA bhUlI gayo che te siddhine tIrthakara bhagavAne e zodhI kADhI che, ane temaNe darzAvI ApyuM che ke A ja AtmAnI sAcI samRddhi che. tIrthaMkaradevanI A ja mahAna zodhane aMge temanuM mahatva raheluM che. e mahApuruSoe e AtmAnI akhaMDa riddhi darzAvI che, ane e akhaMDa riddhi temanA AlaMbana dvArA ja meLavI zakAya che, e ja daSTie zrI tIrthakaTTenI mahattA che. (sarvajJa nitairlfSo dUSita atharathatAIvArI 4, reyona paramezvaraH i . . re go 2) AbhAne sAcA rUpe deravAnAM sAdhana | tIrthaMkaradevee te AtmAnI akhaMDa riddhi batAvI che. paraMtu tene prApta karavA mATe je dharI raste che, te dharma che. dharmanuM paNa mUlya e ja daSTie che ke te AtmAnuM kaivalyapaNuM meLavI Ape che. AtmAnuM kaivalyapaNuM, jene prakAza zrI tIrthaMkaradevethI thAya che, te kevaLapaNanI prApti dharma dvArA thAya che, mATe ja ahI dharmanI mahattA gaNavAmAM AvI che ( tuti pataorLavAranAddha karavA mAM riphAviSaH sarvajJoza vimu III - Bro go 2). zuddha deva, guru ane dharmane mukAbale mahattA rahelI che. e saghaLI mahattA kevalyapaNAne aMge che. je kaivalyapaNAnuM dayeya ja na hoya te pachI zuddha deva, guru, dharma hoya te-zuM ane azuddha deva, guru ane dharma hoya toye zuM? ane deva, guru ane dharmanI samULa hati ja na mAnavAmAM a:" hoya che. paNa zuM ? kaivalya prAptine mahAna uddeza ja je kADhI Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava mahimA duna nAMkhIe, te te zuddha daivAhika karatAM azuddha devAdika ja vadhAre sArA kare che ke jee AtmAne maLatA laukika sukhA tene bhAgavavA te che ! tIrthaMkaradevA ane sugurue AtmAne tenA laukika sukhamAMthI khaseDI nAMkhe che, ane gurue te-prakAranA edha Ape che, (mahAvrata dharA dhIrA bhaikSamAtropajIvinaH / sAmAyikasthA dharmopadezakA guravo matAH // 8 // jo0 60 2) ane tItha kara bhagavAnA te prakAranuM Alekhana pUrU pADe che; chatAM e laukika sukhamAMthI khaseDI nAkhanArA tattvonI paNa ApaNe mahattA mAnIe chIe tenuM eka ja kAraNa che ke te saghaLAM AtmAne tenA sAcA svarUpa paratve dorI javAmAM kAraNabhUta che. hitabuddhithI tItha 'karatu' kzana re kaivalyapaNArUpI AtmAnA e mahApavitra ane sAcA gurune ja jo cheADI daIe teA teA pachI AtmAnA laukika sukheA cheDAvI devA tenA kazo atha ja rahetA nathI. tIrthaMkara bhagavAnA, suguru ane ane sudhama AtmAnA laukika sukhA cheDAvI de che, chatAM ApaNe temanA paratve prIti rAkhIe chIe. tenu kAraNa e che ke temaNe je kAMI kahevu che te saghaLuM ApaNA AtmAnI hitabuddhie ja kahelu che, ( kevalamadhigamya vibhuH svayameva jJAnadarzanamanantam / lokahitAya chatAtheDileizayAmAsa tIrthamiyam // 8 // tattvA0 440) | ema ApaNe mAnIe chIe. cadragupta ane cANakayanuM dRSTAMta, cANakya ane caMdragupta e hiMdustAnanA itihAsanA jANItA vajIra ane rAjA hatA. caMdragupta eka dAsInA putra hatA, ane cANukaya tenA pradhAna hatA. cANaye caMdraguptane rAjagAdI apAvavA apAra mahenata karI hatI, ane chevaTe temAM saphaLatA meLavIne cANakaye caMdraguptane gAdI apAvI hatI. eka vAra cANakya ane caMdragupta eka sarAvarane tIre pATalIputrane pAdare UbhA hatA, tevAmAM mahArAjA naMdanA eka saradAra gheADA upara besIne caMdraguptane pakaDI lai javAne IrAde tyAM AvI paheAMcyA. cANakaye caMdraguptane taLAvamAM khAsI dIdhe, chatAM pazu caMdragupta cANakayane peAtAnA sattama saMrakSaka samajatA hatA. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA 49 kAraNa ke tene cANakyamAM ja daDha bharese hate. ane te ja pitAne tAraNahAra che evuM te samajate hate. daDha zraddhA rAkhavI ja joIe. jIva AtmAe paNa AvI ja daDha zraddhA rAkhavI jarUrI che. teNe paNa custapaNe evI zraddhA rAkhavAnI jarUra che ke tIrthakarade potAnAM vartamAna sukha cheDAve che, ane dekhItI rIte pitAne duHkhamAM nAMkhe che, paraMtu ekAMte AtmAnuM hita karanArA je kaI paNa hoya te te deva, guru ane dharma e ja traNa tattva che. AtmAmAM jyAre AvI daDha zraddhA thAya che, tyAre ja zuddha devane deva tarIke svIkAryA pramANa che, te sivAya zuddha devane mAne kivA azuddha devane mAne tene kaze artha ja nathI ! deva, guru ane dharma AtmAne amara khajAne, ke je vAele che arthAta ke jene ApaNe bhUlI gayA chIe tene teo kaivalyaratnane pAcho meLavI Ape che e temanI mahattA che. jeNe jainadarzana svIkAryuM che te AtmA je A kaivalyaratnane svIkAre che, te ja tenuM e darzana svIkAreluM pramANa che. jeNe kaivalya ja kabUlyuM nathI, jeNe AtmAnA e amegha khajAnAne ja oLakhe nathI, tevA AtmAoe darzanane. svIkAra karyo hoya-darzana mAnyuM heya-arthAta ke jaina dharma pALatA hoya te tene kAMI artha ja nathI, ane temaNe jIvane svabhAva athavA jIvanuM lakSaNa paNa jANyuM ja nathI. janadharmanI bIjA darzanene mukAbale zAstromAM sthaLe sthaLe mahattA gAvAmAM AvI che. jenazAstranI sthaLe sthaLe prazaMsA karavAmAM AvI che, ane mukta kaMThe jainatvanAM kItigAna gAvAmAM AvyA che. (iNameva niggaMthaM pAvayaNaM sacca aNuttaraM kevaliyaM paDipuNNaM neAuyaM saMju satta siddhimai, a0 sU0 rara). te saghaLuM e ja vastune aMge che ke jaina zAsana AtmAnuM khovAeluM kaivalyarUpI dhana tene darzAve che, te tene meLavI levAnI preraNuM kare che, ane e kAryamAM A zAsana AtmAne apUrva avalaMbana pUruM pADe che. * 2-4 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana dhAraNA vinA dhamanI pravRtti nakAmI che. dharmane nAme ApaNe je kAMI pravRtti karIe chIe temAM kAMIka cakkasapaNe dhAraNuM hevI joIe, je evI kaMI dhAraNa na hoya te ApaNI pravRtti kanyA zodhI rAkhyA vinA varaghoDo kADhavA jevI ja lekhAvA pAme ! jIva samyava pAme che te pachI navakAramaMtra bhaNIe te te kAryamAM paNa muktinI dhAraNuM hevI joIe. (utha ca go. samiLa jamavA Ava ni 2022) ane evI dhAraNA hoya te ja kiyAe karelI pramANa che. jainadarzanane pAmIe paNa te pAmyA pachI AtmAne guNa kaivalya na joIe te ApaNe dhAraNuM kaI rAkhI zakavAnA hatA vArU? kevalyajJAnane na joIe te dhAraNa kayI thAya? dhAraNa thAya ja nahi. AtmAnA kaivalyaguNanA utpAdaka tarIke tIrthakara bhagavAnane na mAnIe te paurANike e vinAyaka banAvatAM vAMdaro banAvI dIdhuM che. vinAyaka pravuaro racAmAna vAnara:" tevI ja dazA ApaNI paNa thAya ! parANikoe pitAnA adhiSThAtA devane taiyAra karyo, mANasamAMthI upajAvI kADhaze, paraMtu temane suMDha banAvI. te sUMDha AgaLa na lagADatAM pAchaLa lagAvI dIdhI. AthI devane rathAne pazu banAvI dIdhuM. AvI rIte je koI paNa jAtanI dhAraNA vinA kAMI paNa kArya karavA nIkaLIe to tenuM pariNAma evuM viparIta ja Ave. dharma je IcchIe te Ape che, paraMtu dharma pALatI vakhate tenA pariNAme zuM meLavavAnuM che tenI kAMIka paNa kalpanA hoya te avazya hovI ja joIe, ane evI kAMI paNa kapanA hoya te ja te ka9panAnI AzAe karelI kriyA saphaLa che. kalpavRkSa paNa mAgavAthI ja Ape, dhAro ke tamArI sAme keIe camatkAra ghaDe ane eka suMdara kalpavRkSanI tamArI AgaLa utpatti thaI cUkI. A kalpavRkSamAM tame je kAMI mAMgo te ApavAnI zakti rahelI che. ('ga'tti 3yataLatiri mAmAnyakalpitaphaladAyikatvena kalpanA kalpastatpradhAnA vRkSAH kalpavRkSA ruti | Tao go rU52) paraMtu e zaktine upayoga tamane te tyAre ja thavA pAmaze ke tame jyAre tenI pAse kaI paNa vastunI yAcanA Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnapaMcamI dezanA kare agara tame koIpaNa vastunI yAcanA ja na kare te tamArI sanmukha e kalpavRkSanI je utpatti thaI che, te paNa tamAre hisAbe te vRthA ja che ! kapavRkSanI pAse ratna na mAMgatA tame kolasA mAgazo te te tamane kolasA ja Apaze, arthAta tame zuM mAMge che te tamArI kriyAnA AraMbhanI sAthe ja tamArA khyAlamAM hovAnI atizaya jarUriyAta che. tamAruM dhyeya. dhArmika kriyAo uttama che ane te akhaMDa sukhane ApanArI che (durgatiprasRtAn jantUna, yasmAddhArayate ttH| dhatte caitAn zubhe sthAne tamAma dura rakRtaH || 1 | zao To go da2) paraMtu tamArI je kAMI paNa mAgaNuM ja na hoya te kriyAo dvArA paNa tame kazuM ja meLavI zakavAnA nathI enI khAtarI rAkhaje. tame jyAM sudhI "AtmA kevalya svarUpa che," ( ta vAda-anantAnonastAna sainattavAta, sU0 pR0 ra4) evI dhAraNuM ja na karo tyAM sudhI tamArI badhI mahenata vRthA che. tamArA AtmAmAM pahelI cekakasa dhAraNA hevI ja joIe. AtmA kaivalya svarUpa che e tamArA dhyAnamAM hovuM ja joIe. -jyAre e vAta tamArA dhyAnamAM Avaze tyAre ja tame kaivalya prAptinI dhAraNA rAkhatA thazo tyAre ja kaivalya svarUpane pAmI zakaze; anyathA kevalya svarUpane tame meLavI zakavAnA nathI. uddeza vagaranI kriyA lUMTArA jevI. koIpaNa prakAranI dhAraNA rAkhyA vinA ja je tame kAMI paNa meLavavAnI IcchA rAkhatA ho te tamArI e IcchA kevaLa tUTavAnI -vAta jevI che. lUMTArAone vepAranI kaI dhAraNuM ke bhejanA karavI paDatI nathI. potAne zuM upayogI che. ane pote zuM meLavavAnuM che te kazuM te vicAratuM nathI, paraMtu bahAra nIkaLe ane je kAMI hAthamAM Ave che te te jhaDapI le che. koIpaNa prakAranI kalpanA athavA dhAraNA rAkhyA vinA dharma kiyAe karIne lAbha meLavavAnI manovRtti sevanAre paNa lUMTArA je ja che, tethI te tene lAbha meLavI zako nathI. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 parva mahimA darzana jaina zAsananI mahattA cI? jyAM sudhI tame AtmAnA kevalya svarUpane aMtaramAM dhAraNa karatA nathI tyAM sudhI tamArI sthiti kayAMkathI upADI levAnI IcchA sevanArA lUMTArA jevI ja che. tamane jyAre evI dhAraNuM thAya ke mAre AtmA e te kaivalya svarUpa che, tyAre ja tame lUMTArAnI kakSAmAMthI bahAra AvelA gaNavA pAme che. AtmAne tenA kaivalya svarUpanI dhAraNuM keNa karAve che tene vicAra kare. jagatamAM evuM eka paNa zAsana nathI, e eka paNa saMpradAya nathI ke je AtmAne tene kaivalya svarUpanI dhAraNA karAvI zake. trilekamAM mAtra jaina zAsana e eka ja evuM zAsana che ke je AtmAne tenA kaivalyapaNAnI dhAraNA karAvI zake che. ane jaina zAsanamAM AvI divya zakti rahelI che tethI ja jaina zAsana prazaMsAne gya che; anyathA nahi. paraMtu jene jinazAsanane ja zA mATe vakhANe che tenA ApaNe anya darzanIone saMtoSakAraka khulAso Ape ja chUTaka che. je te khulAse ApaNe na ApI zakIe te jaina zAsananI mahattA temanA khyAlamAM AvI zakavAnI nathI. khUda jane e paNa e mahattA jANavI ja rahI. je jaine paNa e mahattA na jANe te ene. artha eTale ja ke meTI maTI vAta karavA chatAM ApaNe ApaNA gharane ja jANatA-pIchANatA nathI. jaina zAsana e dekhatAno mAge che, pIrane khejA vakhANe che. khojA sivAya pIrane bIjuM kaI vakhANatuM nathI, mAtA DAkaNa hoya te paNa chokarAo te mAtAne annapUrNA jevI ja mAne che. zivane sai mAne che. viSNune vaiSNa. bhaje che, buddhane bauddha bhaje che, e ja rIte parama pratApI zrIjinezvara bhagavAnane je ApaNe bhajatA rahIe te pachI bIjAnI ane ApaNI mAnyatAmAM phera paNa ze ? tyAre have vicAra kare ke anya darzanIo pita pitAnA ISTadevane vakhANe che temAM ane jaine potAnA tIrthaMkaradevane vakhANe che temAM kaze taphAvata rahela che ke nahi?. upadezakane te upakrezaka che eTalA ja mATe jeo mahattA Ape che teo sAcA tatva parIkSaka Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA nathI. upadezakanI mahattAne vicAra karatAM pahelAM e vAta jANavI jarUrI che ke upadezaka pite je kAMI kahevA mAge che, te teNe pote barAbara pIchANeluM ane anubhaveluM che ke nahi? je upadezaka koIpaNa tatvane pite pahelAM jANe che, pachI tene vartanamAM mUke che ane tatpazcAt tene upadeza kare che, te ja upadezaka mahattAnI prAptine mATe gya che, ane tevA upadezakanA mukhamAMthI je kAMI zabdo nIkaLe che-te je kaI mArga dazAve che te mArga ane tene te upadeza AdhArabhUta tathA vizvAsapAtra gaNAya che. tyAre have vicAra kare ke kevalajJAnano upadeza kene AdhArabhUta gaNI zakAya? zuM koI paNa mANasa game tyAMthI AvIne tamane game te upadeza ApavA maMDI jaze te te upadeza pramANe vartana karavAne tame kadI paNa taiyAra thaze kharA? nahi. tyAre e ja sthiti ahI paNa samajavAnI che. aMdhAnI lAkaDIno mArga. jeNe pote kevaLajJAna meLavyuM che, je pite yathAsthita rIte kevaLajJAnane jANe che, te ja vyakti kevaLajJAnane upadeza ApI zake che, jeNe kevaLajJAnane jANyuM nathI, kevaLajJAnano jeNe svAtmAnubhava lIdhe nathI, tene kevaLajJAnano upadeza kAMI paNa artha sAdhI zakatuM nathI. kevaLajJAnanA anubhavapUrvakanA jJAnanI ahIM jarUra che. ( kevalaNANitti ahaM arahA sAmAiyaM parikaheI / tesipi paccao khalu saur to nirAMti | 2 | sAva nio To 710). je kevaLajJAnanuM anubhavapUrvakanuM jJAna na hoya te tevAne meDhe kevaLajJAnane upadeza sAMbhaLavo nakAme che. ahIM anubhavapUrvakanA jJAnanI mahattAne svIkAra kema karavAmAM Ave tene vicAra karaje. anubhavapUrvakanuM jJAna e dekhatAne mArga che, jyAre anubhava vinAnuM jJAna te AMdhaLAne mArga che. pote je mArgane dekhe che e mArgane pite anubhave che, pachI e mArga jagatane darzAve che, ane pote e mArge cAle che. tene ApaNe dekhatAne mArga kahI zakIe. tIrthonI jemanAthI zobhA che evA gaNadhara bhagavAne ane dazapUrvI Adi saghaLAo A daSTie Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. parva mahimA darzana aMdhAnA mArgavALA ja gaNI zakAya che. gaNadhara bhagavAnane mATe AvA zabdo vAparavA ethI temanI AzAtanA thAya che, athavA temanI mahattA ghaTADavAmAM Ave che, evuM samajavAnuM nathI. paraMtu A kathana mAtra kevaLajJAnanI apekSAe ja che. gaNadhara bhagavAne, dazapUrvIe. vagere saghaLA kevaLajJAnanI apekSAe aMdhAnI lAkaDIe cAlanArA ja che. jJAna eka avyakta cIja che. . kevaLI bhagavAne AMdhaLAnI lAkaDIe cAlanArA nathI. teo svayaM mArgane dekhIne cAlanArA che. teo prathama pote kevaLajJAna pAme che, AtmAnA kevaLajJAnanuM svarUpa eLakhe che, ane saghaLA AtmAmAM pite kevaLajJAnane svabhAva dekhe che. A rIte kevaLI bhagavAne pote svayaM kevaLajJAnane anubhavatA hovAthI temane mArgae aMdhAnI lAkaDIne mArga kahevAtuM nathI, paraMtu temane mArga e svayaM dekhIne pachI te raste javAne mArga che. pArakAne thaeluM jJAna jANavuM e sAdhAraNa vAta che ema samajavAnuM nathI. jagatanA sAmAnya jJAnane paNa amuka vyaktimAM keTale saMcaya che te bIjA mANaso jANI zaktA nathI. amuka mANasamAM sAdhAraNa laukika jJAna keTaluM che te bIje mANasa potAnA svabhAvathI jANI zakato nathI. sAmAnI vANI, vartana ane vicAra e traNa dvArA tenuM jJAna jANI zakAya che ane e ja rIte ApaNe sAmAnA jJAnane pArakhI zakIe chIe. sAmAnA jJAnane svabhAvathI ja pArakhI levAnI A jagatanA AjanA game tevA bhaNelA gaNelA manuSyamAM paNa zakti nathI. ahIM prabhunA daza zrAvakemAMnA eka zrAvaka AnaMdane yAda karo. AnaMdane jyAre avadhijJAna thayuM hatuM, tyAre teNe bhagavAna zrIgautamasvAmIne kahyuM, "he bhagavan! huM prathama devaloka dekhI rahyo chuM !" AnaMda pahele devaka dekhI rahyo che e vAtane bhagavAna zrIgautamasvAmIe mAnya rAkhI na hatI, kAraNa avadhijJAna arUpI hovAthI tene svayaM nirNaya karI zaktA nathI. teoe e vastu paratve hA nA karI hatI, ane teo tIrthakara bhagavAnane e bAbata pUchavA gayA hatA. bhagavAna zrI mahAvIra deve gautamasvAmIne marachA mi duka' devAnuM kahIne (jo tu cA ja tarata TALaeNa gopadi nAra divasa, Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA 55 mahuM moTA prathamaENadiA (3uro go 28) AnaMdane avadhijJAna thayuM hovAnI satyatAne pitAnI anumatithI jAhera karI hatI, tyAre ja gautamasvAmI paNa AnaMdane avadhijJAna ATaluM thayuM che e satya jANI zakyA hatA. sarvA ke, he I zake ? bhagavAna zrIautamasvAmI janazAsananA eka jhaLakatA javAhira samA che, ratna che, saMpUrNa zrutakevaLI che, chatAM AnaMdane thaelA avadhijJAnane A mahAtmA paNa pArakhI zakyA na hatA. jJAna e kaI dazya thAya evI vastu nathI, te arUNa cIja che. (sata yAnamaH cidrAM sadaivendiyagocarAtItatvAdidhammapitam, anu0 pR0 75) AvI cIjane nihALavAmAM gautamasvAmI jevA paNa adhikArI che, arUpI jJAnane svabhAvathI dekhavAnI zakti te mAtra traNa jagatanA nAtha evA ekalA kevaLI, tIrthakara bhagavAnamAM ja rahelI che. e mahAna zakti kevaLI sivAya anyatra keIpaNa sthaLe rahelI nathI. bhagavAna zrIgautamasvAmIjI jyAre dIkSita thayA na hatA, tyAre teo jainadharmanA mahAna TheSI hatA. (AkaLa zaramALa madi seveti jiNavariMdassa / aha ei ahammANI amarisio iMdabhUitti // 598 / / sAva ni) jaina tatvajJAnane ukheDI nAMkhavAne dveSa temaNe dhAraNa karela hatuM, ane e ja kAryamAM mathyA rahIne teo potAne vyavasAya calAve jatA hatA, chatAM e samaye A parama mithyAtvInA aMtaramAM paNa eTalI vAta te mAnya thaelI ja hatI ke AtmAnA jJAnane. ane ajJAnane je svabhAvathI ja koI jANI zakatuM hoya te te mAtra eka sarvajJa ja jANI zake che. | sarvajJa sivAya anya koIpaNa manuSya jJAnane dekhI zakatuM nathI e vAta indrabhUti gautamasvAmIne paNa mAnya hatI ke je samaye bIjA mithyAtvIonI mAphaka ja bhagavAna zrIgautamasvAmI paNa eka mithyAtvI ja hatA. bIjAnA AtmAmAM raheluM jJAna kiMvA ajJAna sarvajJa sivAya bIjA keI jANI zaktA nathI, ema ApaNe mAnIe chIe te ja pramANe mithyAtvIonI paNa evI ja mAnyatA che ke bIjAnA jJAna Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 parva mahimA darzana "kiMvA ajJAnane jANavuM e mAtra sarvajJanuM ja kAma che. bIjAnuM te kAma nathI. (nADasAvita thatA tafja mA tArA vijJAna zUnyairjJAtuM na zakyate // 2 // aSTa 0 hAri0 TI0 pR0 5) saMzayajJAna jANe te sarvajJa kharA ! iMdrabhUtie mAnyuM hatuM ke mArA manamAM je saMzaya che te jANI laIne je te kahI Ape te ja huM temane sarvajJa tarIke mAnavAne taiyAra chuM. to no vitejIta kari ma pata saMta nAkA chikA 'vA to vigate hakanA, mAva0 20 pR0 rU36) saMzayanuM jJAna te paNa bIjA jJAnanI peThe ja arUpI jJAna che, ane tethI te jJAna jANavuM e paNa sAmAnya mANasonA hAthanI vAta nathI. e jJAna paNa zrIsarvajJa bhagavAne pite ja jANI zake che. mananA je pudagalo che te pudgalone jANavAnI zakti mana:paryavajJAnanI jene prApti thaI hoya te vyakti mananA pudgalene jANI zake che (pittavanA nAmavruffjarita thai, sAva nio to 76), paraMtu tenAthI AtmAne, AtmAnA svabhAvane athavA AtmAnA jJAnane jANI zakAtuM nathI, kAraNa ke mana:paryavajJAnamAM AtmAne svabhAva jANavAnI zakti rahelI nathI. mithyAdarzanamAM mAnyatA rAkhatI vakhate paNa zrImAna gautamasvAmIe ema kahyuM hatuM ke je mahAvIra bhagavAna mAre saMzaya jANI zake, te huM temane sarvajJa mAnavA taiyAra chuM. A kathanathI spaSTa thAya che ke anyadarzanIe paNa e vAta svIkAre che ke bIjAnA AtmAnuM jJAna jANavAnI tAkAta sarvajJa sivAya bIjA koInAmAM rahevA pAmI nathI. A kathana uparathI eka vAta sAbita thAya che ke AtmAne zreSThamAM zreSTha e je kaMI paNa guNa hoya te te jJAna che, ane e jJAna guNa AtmAmAM anAdi kALathI rahelo che. A guNa AtmAnI A divya riddhi ApaNe hajI jANa zakayA nathI. tIrthakara bhagavAne AtmAnI A anaMta riddhine dekhI che, ane temaNe e riddhine prApta karIne tatpazcAt jagatane e vAta jAhera karI che ke kaivalya e ja AtmAnI sAcI riddhi che. A riddhinI apekSAe ApaNe badhA hajI mULAnA kAMdAmAM maMDAlI rahyA chIe. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 jJAnapaMcamI dezanA jenenI devapUjAne mahatva kema ? bhagavAna zrI tIrthaMkaradeve ja AtmAnA A jJAnaguNane jANI zake che, pArakhI zake che, anubhavI zake che, ane e vAta sarvasa hoya te ja A jagatane jaNAvI zake che. tIrthakara bhagavAnanuM e kahyuM, je mAnya rAkhavuM tenuM nAma samakti che. (tame nara nAradda nuM ni , mAvAsUo radarU) jaine sarvajJa bhagavAnene ja bhaje che, tenI mahattA zuM ene khyAla paNa have tamane AvavA pAmaze. je pIrane pUje che tema bIjA zAsanavALA potapotAnA devadevIonI pUjA kare te ja pramANe jene paNa je tIrthakara bhagavAnane pUjatA rahe, te pachI bIjAnI devapUjA ane jenenI devapUjAmAM kAMI pharaka rahevA pAmate nathI ! tIrthakare janmathI jJAnavAna che. | tIrthakara pite janmathI traNa jJAnanA ane dIkSAthI cAra jJAnanA dhaNI che. (tirdi nA nA tisthA nA TUMti nidiyAre paDivanna mi caritte ca unANI jAva chaumatthA // vi0 pra0 gA0 162). temaNe e jJAna meLavyuM che ane tene pUrNa rItie anubhavyuM che, chatAM kevaLajJAna thayA pahelAM upadeza ApatA nathI. (ta para ninA dIkSA kAlAdAkevalodbhavam / avadyAdibhiyA brUyurjJAnatrayabhRto'pi na 1.9 // 3uro To - ra47) kevaLa jJAnathI pratyakSa anubhavanArAonuM kahyuM mAnya rAkhIne jaine cekasa e ja prakAranI dhAraNApUrvaka tIrthakarane bhaje che, mATe ja bIjAnI devapUjA karatAM jainenI deva pUjAne vizeSa mahatva che. AtmAnI apUrva riddhi. bhagavAn zrI tIrthakara devee pite saMpUrNa jJAna meLavIne ( samvadazvapariNAmabhAva viNNattikAraNamaNetaM / sAsayamappa DivAi egaviha vaDhanA 1 ra0 vi0 nA 77) tene pratyakSa anubhavIne jagatane mATe e vAta jAhera karI che ke A AtmAne pradhAna guNa kaivalyajJAna che. AtmA kevalyane mAlika che, ane kevayajJAna e AtmAnI apUrva riddhi che. have A vAta jyArathI tamArA dhyAnamAM AvI che, tyArathI e jJAna prApta karavA tarapha tamArI saMtata jAgRti rahevI ja joIe. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana covIse kalAka eka ja vicAra. . yuddhane senApati jyArathI samarAMgaNanA samAcAra sAMbhaLe che, tyArathI tenI sthiti yuddhamaya banI jAya che. cAlu yuddha paNa senApati kAMI upavAsa karavA mAMDatA nathI. te khAya che, pIe che, sUe che, oDhe che, pahere che, zarIra saMcAlananI saghaLI kriyAo kare che, paraMtu te chatAM tenuM dhyAna te haMmezAM yuddhamAM ne yuddhamAM ja rahe che. anyatra tenuM citta jatuM nathI. samarAMgaNa senApatithI; cAhe te pAMca gAu dUra che, taddana najIkamAM che, athavA pAMca hajAra gAu dUra che, paraMtu dareka samaye senApatinuM lakSamAtra te yuddha tarapha ja rahe che, te ja pramANe AtmAnI sthiti paNa hevI joIe. AtmAnuM lakSya, zrIjinezvara bhagavAna dvArA AtmAnI riddhi kevaLajJAna che e vAta jIva jANe tyArathI tenI vRtti satata e riddhi meLavavA tarapha ja rahevI joIe. bhale e mANasa khAya, pIe, sUe, phare, UThe, bese, dhaMdhArojagAra kare ke cAhe te kArya kare, paraMtu tenI vRtti AtmAnI e apUrva riddhi tarapha te hevI ja joIe, ane tenA manamAM evI bhAvanA te rahevI ja joIe ke huM kevalajJAnane mAlika chuM, ane te jJAna meLavavAne ja mAro prayAsa he ja joIe. e jJAna meLavavuM e mArI pahelI pharaja che. AtmAnI riddhi zravaNa karI cUkelI vyaktine hAthe je kAMI dharmakiyA thAya te saghaLAmAM AtmAno e hetu to huM ja joIe ke huM kaivalyajJAna meLavavAno adhikArI chuM. AvI dhAraNuM tenI dareka kriyAomAM avazya hevI ja joIe, are, tevI dhAraNA hoya to ja teNe tIrthakara bhagavAnanuM kathana AcArya mahArAjAo dvArA sAMbhaLeluM pramANa che. yuddhane senApati jyAM sudhI jIta nathI maLatI tyAM sudhI potAnuM lakSa jema raNasaMgrAmamAM ja rekI rAkhe che te ja pramANe AtmAe paNa kevalyajJAna e AtmAnuM lakSya che e jANyA pachI, tenI jyAM sudhI prApti nathI thaI, tyAM sudhI dareka kriyA vakhate kaivalyajJAnanI prAptinuM lakSya te rAkhe ja chUTake che. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA samyakatva kenuM nAma, | sarvajJa bhagavAne pote AtmAnI riddhi meLavIne anubhava siddha vAta tarIke jagatane ema jAhera kare che ke AtmAne apUrva guNa AtmAnI apUrva riddhi te kaivalyajJAna che. e vAta jANI lIdhA pachI dareka jANI lenArAe potAnI kriyAomAM pote kaivalyajJAnanI dhAraNA rAkhavI ja kahI che. AtmAne kevalyajJAnanI prApti na thAya tyAM sudhI tenI ekeya kriyAmAMthI kevalyanI prAptino uddeza na khase tenuM nAma samaktinI karaNI che. asthi visara tada nirava yAttA muttA ggpAvANaM / asthi dhuva nivvANaM tassovAo ya chaTANA || samya0 sa0. To 92) tenuM ja nAma samyakatva. athaoNt samyakatva kahe ke samaktinI karaNa kaho. A saghaLA kathana uparathI spaSTa thAya che ke jJAnane ekamAtra jinezvara bhagavAne ja jANI zake che bIjA koI paNa jANI zakatA ja nathI, ane teo ja e jJAnane jANIne tene-traNa jagatane darzAve che. AMdhaLe na ja joI zake. teo A rIte ApaNA darzaka hovA chatAM paNa temanuM darzAveluM keNa joI zake che tene vicAra karo. TaMkazALane adhikArI navA pADelA, ghaselA, mudrAMti, senAnA sikkAo laI Ave ane te saghaLAne batAve, te paNa jene Ape che te ja mANasa e sikkAone joI zakaze. AMdhaLo sikkAone joI zakatA nathI, te ja pramANe jene samyaktva rUpI AMkhe che, te ja manuSya suvarNanA sikkAo rUpI kaivalyajJAnane joI zake che. AMkha vinAne AMdhaLe arthAta ke samyaktva vinAne suvarNanA sikkAo rUpI kaivalyajJAnane joI zakatA nathI. samyagadarzana e Akhe che. jene samyagadarzananI prApti ja nathI thaI tevAne mATe te saghaLuM ja nakAmuM che. samagradarzana e AMkhe che, te ja AtmA kevalyajJAnane joI zake che. netra vinAnAne sUrya paNa nakAme che! are ! sAkSAt . jinezvara bhagavAn AvIne tenI sAme hAjara thAya che te paNa samyagu. darzana vinAnAne mATe nakAmA che. sarvajJa bhagavAna e kaivalyarUpI suvarNanA mAlika che. kaivalyajJAna e suvarNana vizuddha sikkAe che, Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana paraMtu e saghaLuM sAme paDeluM heya; trilekanA nAtha sAme AvIne UbhA rahelA hoya, te paNa jene samyagadarzana rUpI AMkhe ja nathI, tene e saghaLI samRddhi nakAmI ja che. jene AMkho che tene te pratyakSa sUryanI paNa jarUra ja nathI. pANImAM, kAcamAM, ghaDAmAM keIpaNa cIjamAM sUryanuM mAtra pratibiMba paDe che, te pratibiMba paNa netravALAne mATe te basa che. ekalA pratibiMba uparathI paNa te sUryane pArakhI le che, te ja pramANe jene samyagadarzananI prApti thayelI che, te AtmAone mATe te bhagavAna zrIjinezvaradevenuM jemAM pratibiMba che evA Agame ja basa che. pratibiMba uparathI mULa vastune khyAla AvI zake che, paraMtu te - khyAla paNa netravALAne mATe ja che. AMdhaLe te e khyAla paNa karI zakavAno nathI; keI vyaktine AMkha hoya, patarAmAM, kAcamAM ke pANImAM paDeluM sUryanuM pratibiMba te dekhI zake, ane te chatAM paNa evI zaMkA kare ke, "sUrya ugyuM haze ke nahi uge ?" te tevAone "dekhatA AMdhaLA ja" kahevA paDe che. te ja pramANe zrI jinezvara mahArAjanuM jeo zAsana pAmyA che, teo paNa je e viSayamAM A zaMkA karavA jAya te teo dekhatA AMdhaLA ja che. dekhatA AMdhaLA, samyagadarzananI apekSAe anya darzanIo AMdhaLA che, netra vinAnA che, ane teo AtmAnA kaivalaya guNa vageremAM zaMkA kare te te svAbhAvika che, paraMtu jeo jaina darzanane pAmyA che; janadarzanarUpa AMkhane pAmyA che, teo Agama rUpI svaccha pANImAM jinezvara rUpI sUryanuM svaccha pratibiMba joyA pachI paNa temAM zaMkA kare, te teo paNa dekhatA AMdhaLA ja che. jaina zAsana eTale vaijJAnika dhama. jaina zAsanamAM AtmAnuM svarUpa, karmanuM svarUpa, jJAnanuM svarUpa e saghaLAnuM spaSTa ane zuddha nirUpaNa kareluM che. e nirUpaNa mithyA darzanIo na samajI zake emAM kAMI Azcarya nathI, paraMtu je jaina darzananA anuyAyIo paNa e vivecanamAM zaMkA kare te teo bezaka dekhatA AMdhaLA ja che. jeo AtmAnA kaivalya svarUpane mAnatA ja Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapa camI dezanA nathI, temAM ja jee zaMkA kare che teo koI paNa prakAre AtmAnA kaivalya svarUpane meLavI zakavAnA nathI. ni jee kaivalya svarUpane mAne che, te ja yathA samaye te jJAna utpanna karavAnA yA prApta karavAnA mArge caDhI zake che; ApaNe hiMsAAdi saghaLA durguNAne parityAga karIe chIe, krodhAdikane dUra rAkhIe chIe (vattiyanALarumo namnastha vapa sAyALuM // Azo" * T0 20o }, te saghaLuM AtmAnA kevaLajJAnane age karIe chIe. jo ApaNu evu dhyeya ja na hAya te ApaNe je kAMI udyama karIe chIe te saghaLe mithyA-adha vinAnA ja gaNI zakAya ! je AtmAne AtmAnA kaivalyasvarUpanI zraddhA nathI, e svarUpanI prAptine jene uddeza kivA ullAsa nathI, te AtmA kriyA vagere je kAMI karatA rahe che te saghaLuM ghAMcInA khaLadanA parizrama jevu che. ghAMcInI ghANIne maLada - ghAMcInA khaLada khUba kre che, AMTA para AMTA mAre che, paraMtu pAche tyAMne tyAM ja ! te ja pramANe uparanA uddeza vinAne jIva game eTalA prakhaLa prayatnA kare, game evAM dAna vagere kare, paraMtu te sa'sAramAM ne sasAramAM ja ! teveA AtmA mekSe jAya evA kadI paNa saMbhava ja nathI. jaina zAsanamAM kAna ane sAna. meAkSanI prApti teA tene ja mATe zakaya che ke jeNe saghaLI kriyAomAM kaivalya prAptinA ja eka uddeza rAkhyA che ! AvI kaivalya jyAti AtmAne kayAre maLe che tene have vicAra kare ! jIva anAdri kALathI hetu vinAnI rakhaDapaTTI para caDhele che ! te anAdi kALathI saMsAra cakramAM pharyAM ja kare che. ( sa ya jJamattAmaraLannadhAraNAnasRSi tasminnanAdinidhanatayA apAre " paryanta vikale bambhramyamANAnAmiti saiphaH | dharma0 60 0 2 to) 66 jIva ekendriyAdimAM pharyAM. AMkheA maLI, kAna maLyA, para Mtu te chatAM tenA kAMi dahADA vaLyA nathI. teNe aneka bhavAmAM janma jeTalA meLavyA haze, tenAthI vadhAre kAna meLavyA haze: (TumavattayaM sAcAM ), paraMtu teNe eka janmamAM sAna meLavI nathI. sAna teA tyAre ja maLe che Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara - parva mahimA darzana ke AtmA jyAre parama pratApI jaina zAsanane pAme che. jaina zAsanamAM jeNe sthAna meLavyuM che evAone ekalA kAna hatA nathI, paraMtu kAnanI sAthe sAna paNa hoya che. jaina zAsana pAmIne tame kAna ane sAna bane meLave che. ane te baMne maLyA chatAM jyAre tame have AtmakalyANane mAge nahi cAlaze te pachI AtmakalyANane mArge cAlaze kayAre tene vicAra kare ? jJAnapaMcamI. bhavya che pitAnI pharaja vicArI zake, AtmakalyANane paMthe cAlI zake, teTalA ja mATe A jJAnapaMcamInuM parva rAkhyuM che. varSanA bAra mahinA che. A bAra mahinAmAM darzana paMcamI ke darzana aSTamIne tahevAra AvatuM nathI. cAritra caturdazI kiMvA cAritra caturthInuM parva AvatuM nathI, paraMtu eka mAtra "jJAnapaMcamI" (mArAmAmaMDUSa AirA 291 phA0 2, sate balavI riyapurisayAparakkame ahamIca uddasInANapaMcamI. pajjosavaNAcAunAsIe ca utthamachala na karei pacchitta, mahAni0 a0 7 sU) 8) nAmaka parva Ave che ene uddeza barAbara samaje. jJAnapaMcamInuM parva Ave che ane cAritra ke darzananAM pa AvatAM nathI. ethI ema na samajaze ke cAritra athavA darzana e sAmAnya vastu che. te paNa koI sAmAnya vastuo nathI, paraMtu jJAnapaMcamInuM parva rAkhyuM che, e uparathI keTaluM mahatva che te ja mAtra samajavAnuM che. vitarAgapaNathI sarvatva nathI. bhagavAna zrImahAvIradevanuM sarvajJapaNuM te temanA vItarAgapaNane lIdhe nathI, kAraNa ke vItarAgapaNuM 12me guru ne vImA nAmA niravasesa miha kamaNAyaka mohaNijja khavitaM. Ava0 cU0 bhA0 2 pR0 rUla, ane sarvajJapaNuM 13me gune che, (ko dasa thi kevasTiksa sofjavI , Ava0 rUo ito go zarU0), tethI vItarAgapaNAne lIdhe bhagavAna zrIgautamasvAmIe temanuM sarvapaNuM kabUla rAkhyuM na hatuM paraMtu mahAtmA gautamasvAmIjIe spaSTa karyuM hatuM ke AtmAnuM saMzayajJAna je tene dUra karI zake, te ja teo sarvajJa che, te sivAya huM temane sarvajJa mAnavAne nathI. te ja pramANe ahIM jJAnapaMcamInuM parva che e paNa bIjA tanI mahattA ochI Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA karavAne mATe nathI, paraMtu AtmAnA jJAnaguNane ArAdhavAne aMge ja che. tyAre jJAnapaMcamInuM parva zA mATe che e vAta dhyAnamAM leje. AtmAnA jJAnaguNane ArAdhavA mATe jJAnapaMcamInuM parva che. have e jJAnapaMcamInI kharekharI ArAdhanA kevI rIte thAya che tene vicAra kare. tame jJAnapaMcamIno utsava kare eTale ke jJAnapaMcamIne upavAsa vagere kare. khamAsamaNa de, kAussaga kare, te saghaLAne ane jJAnaguNano zo saMbaMdha rahe che te vicAro. AtmAne dharmakriyAmAM kema pare ? kaI evI zaMkA karaze ke AtmAno guNa kevalyajJAna che e vAta kabUla che, paraMtu e kaivalyajJAnane rokanAra te jJAnAvaraNIya karma che. te pachI jJAnapaMcamInuM parva karavAnA nimitte sAmAyikAdi karatAM, vAMcatAM ke gAthAo bhaNatAM hAtha ke mAthuM jhukAvavuM, upavAsa kare e saghaLAne zuM saMbaMdha hoI zake? e zaMkAne javAba taddana sIdhe che. gAya bAMdhavAnA dabaMtathI kriyA gAya dUdha ochuM ApatI hoya te tame jarUra ema kaho ke "chokarA ! gAyane vadhAre jADA khIlA sAthe bAMdhI de eTale te dUdha vadhAre Apaze !" zuM A kahevAne kAMI artha che? dekhItI rIte ema lAge che ke je vaDIla chokarAne A vicitra hukama kare che te vaDIla mUkha have joIe, paraMtu tame jyAre vaDIle ApelA hukamanI paristhiti vicAraze, tyAre tamane khAtrI thaze ke vaDIle je AjJA ApI che te AjJA kevaLa vAstavika che. khIle pAtaLo hovAthI gAya, te khIle kADhI nAMkhatI hoya, ane anyatra bhaTakavA alI jatI hoya, tyAM loko gAyane dohI letA hoya ane tethI ochuM dUdha ApatI hoya; te gAyane jADe khIle bAMdhavAno" artha e che ke tethI te chUTIne nAsI jaI zake nahi, ane tene bIjA mANase dehI laI dUdhanI corI karI zake nahi, AvI rIte AtmAne dharma kriyAomAM parova e gAyane jADA khIlA sAthe bAMdhavA barAbara ja che. AtmAne guNa kevalyapaNuM che e AtmA jANe che. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana AtmAne A guNa meLavavAnI deDha tamannA che, chatAM AtmAne tenI potAnI mAlikInI e vastu nathI maLI zakatI tenuM kAraNa vicAraje. keI mANasa pAse tame pAMca hajAra rUpiyA mAMge che, tamArA ane tene baMnenA copaDAmAMthI A vAta sAbita thAya che. tame korTamAM dA kare che nyAyAdhIza tamAruM leNuM sAcuM che e TharAvI Ape che, ane hukamanAmuM karI Ape che, chatAM e paisA tame sIdhI rIte meLavI zakatA nathI. dha kriyA AtmAne paDate bacAve che. - tamAruM leNuM che, tame pisA mAMge che, tamAruM mAMgaNuM vyAjabI che, e saghaLI vAta kabUla che, paraMtu te chatAM tamAruM evuM kAMI baLa nathI ke jethI tame gharamAM pesI jaIne tenI pAsethI tamArA paisA vasula karI zake. tamArA paisA le che, tame mAgo cho e vAta sAcI che. sarakAre te vAta kabUla rAkhI che, paraMtu te chatAM tamAruM leNuM vasula karavA ahIM tamane belIphanI jarUra paDe che, ane tamAruM je leNuM heya te mAtra belInI mAraphata ja vasula karI zakAya che. belIphathI leNuM vasUla karAya. e ja pramANe AtmAne karavI paDatI kriyAonuM paNa samajavAnuM che. AtmAne je kevaLa jJAna thavAnuM che te jJAna bahArathI lAvavAnuM nathI, athavA te jJAna keInI pAsethI uchInuM paNa levA javAnuM nathI. paraMtu e jJAna tame kriyAo dvArA ja prApta karI zake che. gAyanuM udAharaNa ApaNe AgaLa joyuM che. gAyane jADe khIle bAMdhIe te tenAthI te chUTI thaIne game tema rakhaDI zakatI nathI, ane te game tyAM rakhaDavA jatI na hovAthI tenuM dUdha paNa carAvA pAmatuM nathI, pariNAme gAya vadhAre dUdha Ape che. gAyane khIle bAMdhavAmAM jema tene rakhaDatI baMdha karavAne uddeza rahe che, te ja pramANe AtmAne kriyAmAM joDavAmAM paNa tene vividha viSaye tarapha bhamate aTakAvavAne, ja hetu che. AtmAne kriyAo vaDe viSayamAM vahI ja rokI rAkhavAne ja udeza che ane e ja udezapUrvaka jaina zAsananI saghaLI dharma kiyAone avakAza che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAnapaMcamI dezanA p gAyane jADe khIle na khAMdhI rAkheA te pariNAma e Ave che. ke te chUTI jAya che, ane game tyAM rakhaDavA maMDI paDe che, te ja pramANe AtmA paNa jo kriyAomAM parovAyelA na rahe, teA AtmAnuM adhyavasAyarUpI dUdha, strI, putro, paisA ane bIjI paugalika upAdhimAM vaheMcAI jAya che, AtmA viSArUpI kAdava tarapha vahI jAya che, ane saMsAranA vicAramAM ja te sadA, sadA pAvAyeleA rahe che. A saghaLAmAMthI tene bacAvI laIne AtmakalyANane mArge vALavA arthe khIlArUpI dhama kriyAemAM tene rokI rAkhavAmAM Ave che. A rIte dha kriyAthI AtmA sa'sAranA vicArAmAM vahI jatA rokI zakAya che arthAt kaivalyajJAnathI vimukha thavAnA teneA te mA baMdha thAya che, paraMtu have tene kaivalyapaNuM meLavavAnu teA bAkI ja rahe che. kaivalya kayAre maLI zake ? e kaivalyapaNuM zI rIte meLavavuM te samajavAne mATe AtmAe eliphanuM udAharaNa levAnI jarUra che. tamArI milakata prativAdI pAse che, sarakAre tamArI vAta mAnya rAkhI che, tamArI milakata upara tamAre adhikAra svIkArAyA che, paraMtu te chatAM jo tame jAte ja hukamanAmuM khajAvavA jAe; te prativAdI evA jakhare che ke tamArAM pAghaDI lUgaDAM paNa te AMcakI le che. tamArI pAghaDI lUgaDAM na jAya ane tamene tamArI cIja pAchI maLe te jovAnuM kAma eliphanu che. te ja pramANe tamArA AtmAne je kaivayaguNu che e tamArI mAlikInA che evuM zrIjinezvara bhagavAne hukamanAmuM karI ApyA chatAM, te hukamanAmAnI khajavaNI mATe tamAre "meAhakSaya" rUpI eliphanI jarUra paDe che. mehakSayarUpI belipha jo tamArI sAthe AvatA nathI, ane tame tamArI DIgrInA paisA vasula karavA jAe arthAt ke AtmAne kaivalyaguNa levA jAo teA pariNAma e ja Avaze ke tamAre lIdhe teAraNe ja mAMDavA AgaLathI pAchA pharavuM paDaze ! mehakSayarUpa eki kaivalyaguNu e tamArA AtmAnA pradhAna guNu che, paraMtu e tamArI kheAvAelI milakata che. te tamArI kheAvAelI milakatanA Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 pava mahimA darzAna kabajo meLavavA tamAre mehakSayarUpI belikane sAthe rAkhyA vinA chUTako ja nathI. jo tame mAha upara kabajo meLavI na zake te khAtarIthI mAnI lejo ke tamArI Atmasiddhi tame kaDhI pazu meLavI zakavAnA ja nathI, ane tamArA kaivalyAbhilASI AtmAne ThekarA ja khAvI paDavAnI che. vrata, upavAsa, pauSadha e saghaLAM mehanI maMdatA karanArA heAvAthI tee saghaLA eliphane sthAne che. hukamanAmu" cAka' joI e. have tame evA prazna karI zakeA che ke, pauSadhAdi karavAthI meDama datAnI prApti thAya che eTale pauSadhAdinI AvazyaktA te spaSTa che, paraMtu khamAsamaNu devAthI zaiA lAbha thAya che ? 'nameA nALaER' e gayaNAnI kaivalyanI prAptimAM zI AvazyaktA rahelI che ? ThIka, tamArI milakata pArakAnI pAse che emAM kAMI saMzaya nathI. nyAyanI koI tamArI vAta mAnya rAkhI che, ane tameAne hukamanAmuM karI Apyu che. hukamanAmu` majAvavA mATe tame eliphane paNa tamArI sAthe rAkhyA che. kaI rIte tame apUrNatA rAkhI nathI, paraMtu tamArA hukamanAmAmAM keTanI sahI che te upara ja tame zAhI DhALI do athavA ekA pADI de te ? jo ema thAya te tame tamArU leNu e hukamanAmAnI rue vasula karI zakavAnA nathI. tamArU hukamanAmu spaSTa, zaMkA vagaranuM ane cekabu ja hovuM joIe. tame vicAra karo ke tamArI jJAnarUpI milakata tame pAchI meLavavAne mATe je hukamanAmuM meLavyu che, te hukamanAmu zuddha, apavAda rahita ane cAkakhuM che kharu ke ? gIro hukamanAmuM na khAvAya. tamArA lAbhanuM hukamanAmuM tame meLavI dIdhuM che e vAta sathA sAcI che, paraMtu e hukamanAmuM tame gIre mUkI dIdhu che. devu karIne tame dATa vALyeA che, devuM karatAM karatAM nathI dharAyA ! devuM karI karIne evI dazA ANI mUkI che ke tamArI AMTa para tamAne koI paisA paNa dhIravA taiyAra nathI. A sthitimAM tame hukamanAmuM ja gIrave mUkIne paisA lAvI khAI gayA che. tamArU A rIte gIre mUkAelu hukamanAmuM tamArA belipha bajAvI zakavAnA nathI, tyAre tamAre je tamArU lekSu' pakavavuM' hAya tA sauthI paDelAM tamArI e pharaja che ke Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA tamAre tamArA hukamanAmA parane gIrAne beje cUkavI devuM joIe. jJAnarUpI amarapaTTo gIre mUkAya che, - have tamArUM jJAnanuM hukamanAmuM kayAM ane kevI rIte gIrave mUkAyuM che tene vicAra kare. kaivalyajJAna tamArI milakata che, ene amarapaTo tame jJAnAvaraNIya karmane tyAM gIrave mUkela che, tyAMthI tamAre gIre mUkelI milakata pAchI choDAvavAnI jarUra che. jJAnAvaraNIya karmanuM je AvaraNuM baMdhAyeluM che te zI rIte tUTe che tene vicAra kare. je prakAre karmo baMdhAya che tenAthI ulaTA prakAre baMdhAelA AvaraNane aMta paNa Ave che. gIre mUkelI milakata choDAvavI hoya te tene sauthI sahele raste e che ke jeTalA paisA ApaNe lIdhA hiya, teTalA paisA pAchA bharI devA joIe. tamAre jJAna upara tamArI mAlikIne amarapaTa zI rIte gIre mUkAele che, te tamAre -tapAsavAnuM che. jJAna pratyenI aruci, jJAnI paratvenI aruci ane jJAnanAM sAdhane pratyenI aruci, e traNe vastuonI aruci dvArA jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che, tyAre je e karmane teDavuM ja hoya te pahelA karatAM ulaTo mArga tamAre hAthe grahaNa thavo ja joIe, te sivAya jJAnAvaraNIya karma khasavA pAmatuM nathI. jJAnAvaraNIya karma zI rIte jAya ? jJAna paratvenI aruci, jJAnI paratvenI aruci ane jJAnanAM sAdhana paratvenI aruci ethI jema jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. (tatpradoSanihnavamAtsaryAntarAyAsAdanopadhAtA jJAnadarzanAvaraNayoH / taravA gao da sUo 22), te ja pramANe jJAnanAM sAdhana paratvenI bhakti, jJAna tarapha bahumAna ane jJAnI tarapha bahumAna; e traNathI jJAnAvaraNIya karmano kSaya paNa thavA pAme che. jJAnadAna tamArA kaivalyajJAna uparanI tamArI mAlikIno amarapaTo je gIra mUkAelo che tene choDAvavAne mArga e che ke tamAre jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhane e traNenI ArAdhanA saMpUrNapaNe karavI joIe. e traNenI ArAdhanA na karatAM je game te ekanI virAdhanA thAya ane AkInA benI ArAdhanA thAya, te paNa tethI jJAnAvaraNIya karmane kSaya thavAne nathI ja, ulaTuM jJAnAvaraNIya karma baMdhAvA ja pAmaze. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 parva mahimA darzana jJAna upara athavA jJAnI upara athavA tenAM sAdhano upara je tame jarA paNa reSa darzAvaze, traNamAMthI game te eka paratve paNa je. tamArA hRdayamAMthI dveSa bahAra paDaze, te tethI tamArA jJAnAvaraNIya karmomAM ghaTADo thavAnuM nathI, paraMtu vadhAro ja thavA pAmaze. tamAre je tamArA jJAnAvaraNIya karmone khapAvavAM ja hoya, tene nAza kare. ja hoya, tene aMta lAve ja hoya, te tene gherI mArga eka ja che ke upara kahelAM traNe tanI ArAdhanA karo ! jema aDapaluM karavAthI sAmAne je gune thaele che, te gune tyAre ja mithyA thAya che ke jyAre ApaNe tenI mAphI mAMgIe chIe, te ja pramANe jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhane, ene dveSa karIne je jJAnAvaraNIya. karma bAMdhyuM che, te tyAre ja chUTe che ke e traNene jyAre Adara karavAmAM Ave che. varadatta ane guNamaMjarIne saMbadha. ahI varadatta (14ttAvizvayA nita, avi. ao ? stra 8) ane guNamaMjarInI kathAnI yAda tAjI karavAnI jarUra che (3dpheza prAsAda cAo ra4). varadatta ane guNamaMjarI paikI guNamaMjarI pUrvabhavamAM eka vyavahArI jinadevanI strI hatI. guNamaMjarInA putrone paMDite jJAna na AvaDavAne mATe zikSA karI hatI. guNamaMjarI pitAnA putrone upAdhyAyathI thaelI zikSAthI uzkerAI gaI hatI ane teNIe pitAnA putranA paMDitane gALo dIdhI hatI. chevaTe pitAnA putrane evI zikhAmaNa ApI hatI ke, paMDita tamane zikSA kare te pithI pATI tame temane sAmI mArajo, ane pATI Adi bALI nAMkhIne ghera cAlyA Avaje , A rIte jJAnI ane jJAnanA sAdhananI virAdhanA thAya che. paMDitane guNamaMjarIe je bibhatsa. zabda kahyA hatA, te jJAnInI virAdhanA che. ane pATIthI ItyAdi bALI nAMkhavAnuM je kathana karyuM hatuM, tenA dvArA jJAnanAM sAdhananI. virAdhanA karI. purumaMjarInA A kAryane tiraskArIne patie teNIne kahyuM hatuM ke Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA patine strIne javAba AcArya bALakane zikSA kare che, tethI roSa pAmavAnuM ke kalaha karavAnuM kAraNa nathI, paraMtu AcAryuM kareluM kAma zA hetuthI kareluM che te vicAravAnuM che. A kArya bALakanA AtmAnI hitabuddhi rAkhIne karavAmAM AvyuM che ane tethI temane mATe ApaNe roSa kare e kartavya nathI !" guNamaMjarIe javAba Apyo hate ke "bhale chokaro bhaNyA vinAne mUrkha rahe, tethI kAMI che karIne zikSA thaze, te huM sahana karIza nahi." jJAnAvaraNIya karmane saMcaya kevI rIte thAya? guNamaMjarInA A vartanathI jJAnanI virAdhanA thaI hatI. A rIte jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhanonI virAdhanA thAya che, AvI rIte viNenI yA traNemAMthI game te ekanI paNa virAdhanA thavAthI jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. vaLI jema jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhane e traNanI virAdhanA dvArA jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che, te ja pramANe bIjA paNa keTalAka kAraNathI jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. jJAnanI rUci hoya chatAM jJAnanAM sAdhane koIne tyAM hoya ane te upADI lAvavAM, graMtha vAMcavA mAgI lAvyA hoya te oLavI javAM, jJAnano graMtha hoya. ane te kaI mAMge te " nathI" e javAba Ape, pitAne jJAna hoya ane koI pUchavA Ave te kahevAnI aruci khAtara kivA bIjA koI vicArathI te vastu "mane AvaDatI nathI ema kahI devuM A saghaLA jJAnane nihrava che. jema tritanI (jJAna, jJAnI, ane jJAnanAM sAdhana) virAdhanA dvArA jJAnavaraNIya karma baMdhAya che, te ja pramANe jJAnane matsara karavAthI paNa jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. keI samartha vidvAna ane mahAna jJAnInI IrSA karavI, tenA vyAkhyAne, bhASaNe, upadezo ItyAdi dvArA je kIrti tene maLatI hoya tene tiraskAra kare, keI graMtha . prakAzake jJAnane sAre, zAbhita ane AkarSaka graMtha bahAra pADayo heya, te paNa DAhyA DamarA thaIne te graMtha sAre ane zebhite thavA Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 pava mahimA darzana mATe tenI IrSA karavI; e saghaLAthI jJAnAvaraNIya karma bAMdhavA pAme che. (gAyo naya jJAnavatAM jJAna sAdhanAnAM ja kA unALo mAtsaryamantarAya AsAdanaM upaghAta iti jJAnAvaraNAzravA bhavanti / etairhi jJAnAvaraNa karma badhyate, evameva darzanAvaraNasyeti, tattvA0 bhA0 a0 daoo 22). tritAnI virAdhanAthI tathA upara jaNAvyuM te dvArA jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. A saghaLAM karmo teDavAM kevI rIte tene vicAra karaje. lAkhanI jagyAe keDI kazI ja vizAtamAM nathI, te ja pramANe A saghaLAM karmonA pracaMDa bhAra nIce dabAelA AtmA mATe devavaMdana, khamAsamaNa ane viza navakAravALI enI te kazI kiMmata ja nathI ? upavAsAdi ekalAthI kAryasiddhi na thAya. devavaMdana, khamAsamaNa, navakAravALI enI kazI kiMmata ja nathI, ethI ema na samajaze ke te saghaLAM karavAnI ja jarUra nathI. te saghaLuM Avazyaka che, paraMtu mahine vyAjane ja hapta hajAra rUpiyAne thatuM hoya, te mANasa vyAjamuddala peTe pAMca rUpiyA bharavA jAya tene jema kaze artha nathI, te ja pramANe ahIM uparokta kathanane paNa hetu che. have je pracaMDa karmabaMdhane UbhAM che tenI apekSAe mAtra jJAnapaMcamIne divase ja DAhyA banI jaIe, te divasa mATe ja vrata, upavAsa karIe ane bAkInuM kAMI na karIe te tethI ApaNe dahADe vaLavAnuM nathI, te yAda rAkhaje. kaI tithi jJAnapaMcamI? ApaNe kArtika mAsanI zukala paMcamIne jJAnapaMcamI mAnIne (ghutAgnIvADAnnAiDarAntotaSaH | maNio o kao ge) tene Adara karIe chIe, te divase jJAnanAM pustako bahAra kADhIe chIe ane jJAna mAMDIe chIe. caMdaravApuMThIyAnA zaNagArathI kArya nahi thAya. caMdaravApuThIyA vagere bahAra janatAnA darzanArthe mUkIe chIe, paraMtu A saghaLAnI sAthe eka vastu tamAre khAsa tapAsavAnI che. jJAna mAMDanAra ane jJAnanuM darzana karanAra, e saghaLAe pitAnI kAryavAhI lakSamAM rAkhavAnI che. eka te ekalA caMdaravAkuMThIyA kADhIne Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA 71. te graMthe saha bahAra mUkyAM ane tenA darzana karyA eTale ja tame kAryanI pUrNa kakSAe pahoMcI gayA che ema mAnI leze nahi. jJAnanI pUrNa ArAdhane to hajI bAkI ja che. caMdaravApuMThIyAnI suzobhitatA ane upagItA sAthe tamAre aMdaranA pustakonI paNa saMbhALa rAkhavAnI che, tevI darakAra keTalA rAkhe che ane kevI rIte rAkhe che tene vicAra kare ! pustakanI khAvI joItI kALajI caMdaravApuMThIyAnI darakAra sAthe aMdaranA pustakanI paNa kALajI rAkhI te sudharyA che ke bagaDayAM che, te paNa tamAre jovAnI jarUra che. je jJAnane pratApe jaina zAsana ujajavala che, te jJAnanA pratibiMba samA graMthanI pUrepUrI kALajI tamAre rAkhavAnI che. varane (jJAnane) visarI jAe che ane jAnaiyA (caMdaravAdi) jamADe che ! graMthe ane caMdaravApuMThIyAnI kALajI sAthe eka DagaluM AgaLa. vadhe. lagnane dahADe tamArI Teva che ke tame vararAjAne bhUkhe mAre che ane sAthe AvelA jAnaiyAe mAlamalidA jhApaTI jAya che. ahIM paNa tame te ja sthitinuM darzana karAve che. ahIM jJAna e vara che ane caMdaravApuMThIyA e tenA jAnaiyA che. tame jAnaiyAne jamADe che ane varane visarI jAo che ! caMdaravApuMThIyAnI saMbhALa lIdhI, paraMtu jJAnanA phelAvA mATe tame zuM karyuM? ethI ema na samajaze ke caMdaravAkuMThIyA jevAnI jarUra ja nathI alabatta enI pUratI saMbhALa rAkhavI, jUnI ane naSTa thatI pratAnI navI prate taiyAra karAvavI, jJAnanA pustakane pracAra kare, purataka pracAranI zAsanAnukULa saghaLI pravRtti karavI e ISTa che ane te tamArI pharaja paNa che, paraMtu e saghaLe jAnaiyAne jamADavAne vyApAra che. vararUpI jJAnanI saMbhALa paNa tamAre rAkhavAnI che, te tame zI rIte rAkhe che te vicArI juo. jJAnane phelAve, uddhAra ane vadhArAnA prazno. tame jJAnanA phelAvA mATe zuM karyuM che. jJAnane uddhAra keTale karyo? jJAnamAM vadhAre keTale karyo ? A traNa prazna vicAre. pahelAM te Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 patra mahimA dana ? tamAre pAte tamArA hisAba jovAnA che ke gayA varSamAM tame navuM jJAna meLavIne tamArA peAtAnA AtmAne keTaleA sudhAryAM, tene keTaleA saMskArI banAvye ane tene meAkSanI samIpamAM keTale a Mze laI gayA athavA te tame tamArA AtmAne keTale a Mze ajJAnI khanIne bagaDavA dIdhA athavA tame keTalA agaDaDyA ? pachI tamAre A vAta paNa vicAravAnI che ke tame jJAnanA uddhAra keTale karyAM ? jJAnanA samAjamAM pracAra karavA mATe tame zuM zu* prayatno karyAM ? tamArA zarIranI zaktinA keTalAmA bhAga tame nAnAdvAramAM vAparyAM ane tamArI vArSika AvakanA keTalAmA bhAga tame jJAna pracAramAM ApI dIdhe ? vratApavAsAdi sAthe tame jyAre A saghaLA prazno vicArI joze ane tene zAstradRSTie amalamAM mUkaze, tyAre ja tame sAcI jJAnapaMcamI ujavI ema gaNAze, te sivAya tame jJAnapa McamI pUrepUrI rIte ujavI che evuM tame na kahI zake ! have saravaiyu' te khecA have AgaLa vadheA ! dIvALImAM amuka divase tame zAradApUjana karI che. bIjA badhA AryAM karatAM jaina Ane zAradApUjana sAthe vadhAre saMbaMdha che, kAraNa ke jainetara AryAnA vyavasAya badhAne ja vyApAra rAjagAra na heAvAthI temane tyAM niyamita zAradApUjana karavAmAM Avatu nathI, tyAre jainonA saMbaMdha mAtra vyApAra sAthe ja hAvAthI temane tyAM zAradApUjana vadhAre niyamita rIte thAya che. e zAradA pUjanane -divase pUjanamAM tame je dravya mUke che, te dravyapUjananI samApti thayA pachI tame kayAM mUke che, tenA vicAra karo. e drazya pAchuM kAthaLImAM mUke che ke zAradAnI sevAmAM samaNu karI deo che te tapAse. zAradApUjA ke lakSmIpUjA zAradApUjanamAM mUkelu' drazya tame dhIme rahIne kethaLImAM seravI de che ! kharI rIte zAradA pUjanamAM mUkelA dravyane kothaLImAM seravI devAne tameAne jarA ya adhikAra nathI ja ! zAradApUjananu dravya e tamAre zAradAnI pUjAmAM ja vAparavAnI jarUra che. zAradApUjana veLAe tame je kAMi dravya pUjanamAM vAparA che, te dravya tame jJAnakhAtAmAM laI jaI zake che! ! tamArAthI jJAnapUjAmAM mUka evuM e dravya kothaLImAM Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA 73 te na ja mUkI zakAya ! e tamAru' drazya tamAre jJAnakhAtAmAM ja ja ApI devAnI jarur che. jyAM sudhI tame e dravya jJAnakhAtAmAM na vApare, tyAM sudhI tamArI e zAradApUjA mAnI lejo ke adhurI che ! anyadarzananA dharAvavA jevI tamArI sthiti. vaiSNava jevI ja tamArI sthiti na thavI joIe, devAne naivedya thALa, dravya ityAdi dharAvIne pachI geAsvAmIe te laI le che. tee ema kahI zake ke, "he bhagavan ! AratI utAruM, ghaTa khajAuM, tamane dharAvu, te huM zuM khAuM! ' paraMtu evI dazA tamArI na ja hoi zake aneA khyAla rAkhajo. zAradApUjana vakhate tame je kAMI mUke che te tamArAthI kAthaLImAM na ja mUkI zakAya ene khyAla rAkhajo ! zAradA eTale sarasvatI arthAt jJAna che, teA pachI jJAnapUjAne nAme bahAra nIkaLelu dravya te jJAnakhAtAmAM ja javu joie, te pAchu kothaLIkhAtAmAM jai ja na zake, A vAta tameA dhyAnapUrvaka vicArazeA tA tamene jaNAi Avaze ke tame je karA che te vyAjabI nathI. lakSya lakSmIpUjanamAM ja che. kharI vAta e che ke zAradApUjanane divase nAma che "zAradApUjana" paNu lakSya che lakSmIpUjananu ! tame dhyeya lakSmIpUjananu rAkheA che. ane zAradApUjana kare che mATe ja tamArI zAradApUjA saphaLa thavA pAmatI nathI- sarasvatI e teA ArcInI sAmAnya devI che. sarasvatI te vaizvika AryAM paNa mAne che ane ApaNe jaina AryAM paNu sarasvatIne mAnIe chIe. digambarA paNa mAne che. (jJacattu mukhya phecavA zruta,vasArI naya deza, mahAra5 prastAvanA pR. rarU). jainAne zAradApUjana samyagdnAna mATe. jaina AryAMnu zAradApUjana e samyajJAna zA mATe kahI zakAya che ke te vakhate tame enA Adara satkAra kare che. muhUta vagere jovaDAvA che ane dharmAnukULa thai ne e kAya kare che tyAre vicAra kareA ke samyagrajJAnanI pUjA tenIsaMbhALa, tenA pracAra vagere zA mATe karatA nathI ? vAru ! tame ema samajatA haze| ke ame teA devavaMdana karIe chIe, navakAravALI gaNIe chIe eTale have amAre bIjuM kAMi paNa karavApaNu bAkI nathI", te tevI mAnyatA dharAvanArAee yAda rAkhavAnI jarUra che ke e rIte tamArI jJAnapUjA adhurI che. tamArI kaivalyarupI milakatanu' thaelu Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava` mahimA dazana hukamanAmu` majAvavA mATe belipha tarIke ja tamArA paccakkhANu ane bIjI kriyAone sthAna che, para`tu tame tritattvanI virAdhanA, nidvava ItyAdi dvArA tamAruM hukamanAmu gIre mUkayu che; te choDAvavA mATe jJAnanI saMpUrNa ArAdhanA tamAre karavAnI khAkI ja che, ane te ArAdhanA rUpe ja tritattvAnI ArAdhanA sAthe tame pote keTalu' jJAna pAmyA, jJAneAttejaka kAryAMmAM tame tamAru dhana ane zarIra keTalu vAparyuM... e saghaLuM tamAre jovAnu che. jJAnanI ArAdhanAmAM A badhA ja kAryAnA samAveza thAya che, e satya samajavAnuM che. "jJAna dazA je AkarI.. ,, have eka vAta upara tamAre khAsa lakSa ApavAnI jarUra che, ta vastu e che ke jaina zAsana e jJAnakriyAtmaka zAsana hAvA chatAM teNe jJAnanI ArAdhanA upara ja ATaluM madhu jora kema ApyuM che ? zAsananA tha e kAMI ekalA jJAnanA cakkara upara ja cAlanArA ratha nathI, paraMtu te jJAna ane cAritra e mane cA upara cAlanArA che, te pachI cAritrane vadhAre mahattA na ApatAM jainazAsane jJAnane ja zA mATe ATalI badhI mahattA ApI che vArU ? jJAnane ATaluM badhuM mahattva ApIne jJAnapaMcamIne parUpe sthApana karavAnu kAraNa e che ke jJAna e meAkSanA atyaMta samIpavatI` pradezamAM heAvA sAthe jJAnanA azamAMthI cAritranA cakranI utpatti thAya che. cAritranA cakramAMthI jJAnanA cakranI utpatti thavA pAmatI nathI. 74 jJAna pahelu kema ? jJAnanA cakramAMthI ja cAritranA cakranI utpatti thAya che. (saLe NANe ya viSNANe paccakkhANe ya saMjame / aNaNhapa tave vetravAdANe adiriyA siTTI || maLa0 rR. 9, savane nAneca vinsane paccakkhANe ya saMjame / aNaNhate tave ceva bodANe akiriya nivvANe // kALAM chu 6, jJAnastha chuM viti, prAmo 7ra), tethI ja jJAnane vizeSa mahattA ApelI jovAmAM Ave che. zAstrakAroe te spaSTa rIte kahI ja dIdhuM che ke " jJAna dazA je AkarI, teha caraNa vicArA" (chIma. vinao K. DhA. rU nA ka) eTale ke jJAnanI je vizuddha dazA che te ja cAritra dazA che. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapa camI dezanA AthI ema samajavAnuM nathI ke cAritranI nathI, ane saghaLI maDuttA jJAnanI ja che. jJAna game paNa jo cAritra nathI hetu, tA tyAM mekSanI prApti nathI, e spaSTa che ( jahA kharo caMdaNabhAravAhI, bhArasta bhAgI na hu caMdaNassa / evaM khu nANI caraNeNa hINo, nANassa bhAgI na hu se gaINa ||1|| Ava0 nA nA 200) chatAM jJAna aMzamAMthI cAritra janma pAmatu hAvAthI cAritra pa'camInuM pa na rAkhatAM jJAnapaMcamInuM ja patra rAkhavAmAM AvyuM che. jJAnathI cAritranI utpatti 7pa kAMI mahattA ja eTalu hAya tA zAstrakAra mahArAjA spaSTa rIte kahe che ke paDhamaM nALa to cA (60 30 7), arthAt pahela' jJAna thAya che ane Ana thayA pachI yA (saMjama) eTale cAritranI prApti che. paDhamaM nALuM tamo thA" emAM to kaDI vAkayane be pADayA che. e bheka zAstrakArAe zA mATe pADaco che, te tamAre khUba dhyAna rAkhIne vicAravAnu che. A vAkyabheda kAMi amathe pADI devAmAM Avye ja nathI. zAstrakArAe ahI' vAkayabheda na pADavo hAta te teo ema paNa kahI zakata ke, 'jJAna lAbha thAya eTale yAneA lAbha thAya nAmo sUca' evuM eka vAkaya ahI' kahI zakata, paratu tevu N na kahetAM zAstrakAro ahI' vAkaya. bheH pADe che, ane e vAkayeA kahe che emAM jarUra kAMi bheda rahele hAvA ja joie. paDhamaM nAkhaMtu gUDha tattva ahIM kAMipaNa gUDha tattva hovu ja joie. e gUDha tattva e che ke jJAna ane cAritra e khatemAM jJAnanu cakra paheluM gaNAvyuM che, ane tenI jarUriyAta pahelI mAnI che. e cakramAMthI ja cAritranA cakranI utpatti thatI hAvAthI ahI' cAritra karatAM jJAnane pahelu levAmAM Avyu che, ane tene lagatu vAkaya AgaLa mUkavAmAM Avyu che. A rIte ahIM cAritra cakranI pahelAM jJAnacakranI AvazyakatA ja darzAvI che. have traM vidura savamaMgo (6040 4)" e khIju` vAkaya zA mATe kahevAmAM AvyuM che tenA vicAra karo. jo cAritracakranI mukhyatA na hAta teA atre ekalu pahelu vAkaya ja khasa hetu "NuM vir Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 76 parva mahimA darzana sAhaka e vAkyanI ahIM koI jarUra ja na hatI, e vAkya asaMgata ane aprakaraNe ja lekhAta; paraMtu AgaluM vAkya juduM karI dayAnI (cAritranI) mukhyatA karI che, tethI ja trIjuM vAkaya vyAjabI Thare che. have ene vicAra karo ke "manA kri jANI" - (60 0 2) ajJAnane zAstrakAroe kharAba zA mATe kahyuM che, ane jJAna sArUM zA mATe jaNAvyuM che? jJAna sAruM kema ? jJAnane sArUM kahIe chIe ane ajJAnane kharAba kahIe chIe, paraMtu ajJAna kharAba zA mATe che ane jJAna sArUM zA mATe che, tene vicAra karo. ajJAna e ajJAna tarIke kharAba nathI. te ja pramANe jJAna e jJAna tarIke paNa sAruM nathI, paraMtu jJAna AtmAnuM kalyANa karI zake che (60 0 kaka, varU, 8), mATe te sAruM che ane ajJAna AtmAnuM kalyANa karI zakatuM nathI, te mATe ja te naThArUM athavA kharAba che. kharI rIte kahIe te je AtmAnuM hita karI zake che te ja jJAna che ane je AtmAnuM ahita kare che te ja ajJAna che. A ja hetuthI AcAryadeva zrIzayaMbhavasUrIzvarajI mahArAja ajJAnane kharAba manAve che ane temaNe "nA vi zAhI' e vAkya lakhyuM che. arthAt ajJAna AtmAnA hitanuM kArya karavA detuM nathI, mATe te kharAba che. jyAre jJAna AtmAnA hitanuM kArya karavA de che mATe te sAruM che. caudapUrvanA prazna caudapUrvI zrutakevaLIone te kAMI prazna karavApaNuM hatuM ja nathI. teo traNe kALane ane saghaLA padArthone tenA paryAye sahita jANe che, paraMtu te chatAM teo prazna kare che tenuM kAraNa zuM te vicAre. e ja kAraNathI teo prazna kare che ke jethI jJAnanI mahattA jaNAya che. ane bIjAo paNa jJAna pAmI zake che. ajJAna kharAba kema ? , jJAnane sAruM gaNyuM che ane ajJAnane kharAba gayuM che. ajJAnI DhayA (caraNa) karatA nathI, mATe ajJAna kharAba gaNavAmAM AvyuM che. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA 77" ajJAnInI kiyA phaLamAM zUnyarUpe che. ajJAnI kriyA kare che paraMtu tenI kiyA ahetuka che. jJAnInI kriyAmAM mekSane hetu raheluM che, tyAre. ajJAnInI kiyAmAM hetu ja nathI. athavA hetu hoya te paNa te padgalikatAne che, tethI ja ajJAnI dayA karI zakatuM nathI. A ja kAraNathI. ajJAnane kharAba gaNavAmAM AvyuM che, arthAt ke ajJAnI, tenA ajJAnane lIdhe dayA nathI karI zakate, mATe ja ajJAna kharAba che : ajJAnathI prerAyele AtmakalayANanAM kAryo paNa na ja karI zake. saMvara, nijerA, Ava, baMdha emAMnuM kAMI paNa ajJAnI samaja nathI, te bicAre A vastuone samajI na zake, te pachI te tene AcaraNamAM te utArI ja kayAMthI zakavAne hate vArU? cAritra vagarane. hoya ane jJAnane mArge na Avela hoya te dayA paNa na ja karI zake, ajJAnI sarva sayata eTale sarvaviratine samajI zakatA nathI, ane te na samajI zakavAmAM tene kAraNabhUta ajJAna che, mATe ja ajJAnane kharAba mAnavAmAM AvyuM che. jJAna mATe jJAnapaMcamI jJAnanI keTalI mahattA che te AthI siddha thAya che. jJAna e AtmakalyANane sAdhanArUM che, te sarvasaMtane samajI zake che, ane dayA karI zake che, ene ja aMge jJAnanI mahattA che ane tethI ja zAstramAM. cAritrotha ke darzanadazama jevAM pa na rAkhatAM jJAnapaMcamInuM ja parva rAkhyuM che. zrImahAnizItha sUtramAM jJAnapaMcamI. have koI e prazna karaze ke kamane baMdha te pAMca jJAnathI maTI janAre che, te pachI pAMca jJAnanI ArAdhanA mATe jJAnapaMcamI na rAkhatAM zrutajJAnanI ArAdhanA mATe ja paMmamInuM mahAparva kema karAvavAmAM AvyuM che? AvI zaMkA karavI e sarvathA artha vinAnuM kArya che. "jJAnapaMcamIne ApaNe mukhyatAe "jJAnapaMcamI" ja kahIe. - chIe. "mahAnizItha sUtra" mAM (507 rU0) paNa jJAnapaMcamIne "jJAnapaMcamI" ja kahevAmAM AvI che. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78 parva mahimA darzana ata jJAnanI mahattA. jJAnapaMcamIne mRtapaMcamI (kRtavacanIyADaDaDaDarI to to naoN. maviza0 pR. duda - karu) kahevAmAM Ave che tenuM kAraNa eTaluM ja che ke eka daSTie zrutajJAna saghaLA jJAnanuM sarvoparI jJAna che. pAMce jJAnane prakAza zrutajJAnathI ja thAya che, mATe ja jJAnapaMcamIne zrutapaMcamI tarIke paNa ullekha karI zakAya che. bhASyakAra mahArAjA zrImAna jina bhadragaNakSamAzramaNajIe kahyuM che ke "arthAt zrutajJAna e eka ja evuM jJAna che ke je matijJAna,zrutajJAna,avadhijJAna,mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna e pAMca jJAnane jANa zakAya che ( magnALAmAM vAyarasa, tuvara, 4 na -sesAI hoti parAhINAi na ya parabohe samatthAI // 838|| pAeNa parAhINa dIvAvya parampabAhayaM ja ca / suyanANa teNa parappabohaNatyaM tadaNuogo / 83ra ki. 0), ane tene jagatamAM prakAza karI zake che. saghaLA jJAnanA svarUpane jANanArUM jJAna hovAthI ja jJAna pacamI e thatapaMcamI paNa kahevAya che. tame evI paNa zaka karI zakazo ke zrutajJAnanI ja ATalI badhI mahattA che, te pachI e paMcamIne ekalI jJAnapaMcamI kiMvA bhutapaMcamI na kahetAM "zrutajJAnapaMcamI" kahevAmAM kema nathI AvatI ? AvA praznonA uttare te spaSTa rIte vyavahAramAM paNa samAelA che. TUMkI puMjIvALAne ApaNe TUMka bhaMDaLIyA kahIe chIe, e zabdo bhale sAcA arthane prakAzaka hoya; te chatAM te eka rIte nahi icachavA jega zabda che, ane tethI sabhyatA tarIke tevA zabdo vAparavAthI dUra rahevuM emAM kAMI khoTuM nathI. te ja pramANe zrutapaMcamIne zrutajJAnapaMcamI kahevuM e paNa bahu IcchavA gya nathI ! atitAnaMfjJAnamaH gharaH | merA jJAna ure mAthA mniissisttmaiH||1|| jJAnaM sarvamataimata guNatayA grAhya tathaitanmataM, dAtA taddhara bhAdimo guNavatAM namyaH sadA sttmaiH| ArAdhyazca susevanIyacaraNo nAzAtanIyaH sadA, vaNyaH sadgaNavarNanena viduSAM vAryA ca nindAbudhaiH // 2 // gaNadharA guNagauravazAlino, dadhurakhaMDamatizrutasaMpadaM / pratipadaM yupatasthira Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA jJAna mATe paMcamI ja kema ? have jJAna mATe paMcamI ja kema? jJAnapaMcamI kayAre mAnavI gya che? kArtika mAsamAM ke jeTha mAsamAM? ane jJAnanI ArAdhanA mATe parva tarIke paMcamI ja kema mAnavI? sAtama, AThama ke punama ene mATe kema egya nathI mAnI tene vicAra kare. jJAna pAMca prakAranAM che, tethI ja jJAnanI ArAdhanA mATe paMcamIne divasa TharAvAele che. emAM ja mahattA ane buddhipUrvakatA rahelI che. digaMbaranI jJAnapaMcamI ApaNe kArtika mAsamAM paMcamInuM parva karIe chIe. tyAre digaMbara jeTha mahinAmAM jJAnapaMcamI kare che ? (kaSTasitAkSaTLyAM, caaturvrnnysNghsmvetH| tatpustakApakaraNairvyaghAt kriyApUrvaka pUjAma // 183 / / zratapaMcamIti tena prakhyAti tithiriya parAmApa / adyApi yena tasyAM pratapa te nA: kaTa II rudrAvitatAvatAra che. A loko A jJAnapaMcamI karavAnuM che kAraNa batAve che te kharekhara vicAravA jevuM che. teo kahe che ke temane saMpradAyamAM puSpadaMta ane bhUtabalI nAmanA be sAdhuo thaI gayA hatA. (vigi mAghari dharaseLa puta bhUdabalI // 16 // digaM0paTTavalo, bhUdabaliyAi diyAM suttamAha, dhavalATIkA diga0 paTTA valI, bhUdava liyA idiyo suttamAha dhavalATIkA vara0). temaNe koI graMtha banAvyuM te graMtha temaNe jeTha suda pAMcamane divase pUrNa karyo hate, mATe te divasane digaMbaroe jJAnapaMcamI tarIke parva gaNIne paLAvavA mAMDe che. A bhAIone ApaNe vyAjabI rIte ema pUchI zakIe chIe ke "mahAnubhAva ! uparokata nAmanA sAdhue graMtha race, tenI pUrNAhuti thaI te divasane tame IzvaraM, prakaTakevalamuttamamAnataH // 3 // viditavastu vivecanatatparA, jagati dRzyata vijJaparaMparA / paramatAni tato dvikamAnaga, praNigadanti tadakSasamAzrita // 4 // nikhilavedanavittajagattrayA, jinavarA jagurAtmajamakSaga / paranimittamihAsti na kiMcana, na hi vadedidamAtmAni niSThuraH // 5 // beodhI bhavinAmakSasamuttho no yAvadatIndriyAna , vettu vibudhAste'yaparajJAH kAyotthavidAzritAH / jIvo mukhataH sarzanayuktastanmAtradhidIpraro, jAtyAkRtito prgniveshe| no yAvatu bahirgataH // 6 // Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa` mahimA da na mATe tene jJAnapacamI kaheA che, te jJAnanuM patra tame zu rAkhyuM che ?" javAma nathI. jJAnapaMcamI kaheA che, ane te divase catuvidha sa Mghe maheAtsava karyAM, pachI bhagavAna zrIgautamasvAmInA A praznane! temanI pAse kaze ja digabarone prazno. 80 gaNadhara bhagavAn zrIgautamasvAmInA jJAnanuM pa tee ujavatA nathI ane koI e sAdhAraNu sAdhue, temanA jJAnanu pa pALe che ! khIjI vAta e che ke gautamasvAmInA jJAnanuM parva nathI rAkhyuM tenuM kAraNa zuM ? ane keAI e sAdhuoe graMtha pUrA karyAM tyArathI ja pUrvanA AraMbha karI dIdhA tenu kAraNa zuM ? A saghaLA praznonA kAMI javA temanI pAse nathI digaMbaronI vAta vizvAsanIya nathI, kArTImAM tamAre ceApaDA raju karavAnA hoya, teA cepaDA asala hAvA joie. te banAvaTI athavA be divasanA tAjA lakhelA hAya, te tenA upara kATa vizvAsa rAkhatI nathI, kAraNu ke te lakhANa navuM che. A ja prakAre digaMbarAnI vAteA paNa vizvAsanIya nathI ! zrIjinezvara mahArAjAe ane gaNadhara bhagavAnA, temanA jJAnanu emane tyAM kAMi lAgatuM vaLagatuM nathI ! temanA jJAnanA smArakanA sabhAraNAnuM temaNe eka pa paNu rAkhyuM nathI, paraMtu cAra divasa upara thai gaelA navA sAdhuenA jJAnanuM parva temaNe pakaDI rAkhyu che. keTanI STie gi'khAnA cepaDA navA lakhAelA che ane tethI te vizvAsapAtra TharatA nathI. diga kharone tyAM A rIte bhagavAna zrIjinezvaronu kAMI lAgatuM vaLagatuM nathI. gaNadhara mahArAjo sAthe kAMi saMbaMdha nathI, paraMtu puSpadaMta, bhUtamalI sAthe emanA saMbaMdha che ! krima arAne kAnu' zAsana ? kiMga kharAnuM zAsana e bhagavAna zrIjinezvarAnu zAsana che ke puSpadaMta bhUtamalInuM zAsana che? tenA vicAra karA ! vaLI puSpadaMta,. bhUtabalIe graMtha thai ane te pUrNa thaye, te ja divasathI temaNe pa ujavavA mAMDayu ke panA mahe|tsava pAchaLathI zarU karyAM te bIjo prazna che.. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapa camI dezanA digambara zAkhAmAM graMthA ja na hatA puSpadaMta bhUtamalIe gra Mtha racye. e spriMgarAnA jANuvAmAM kevI rIte AvyuM che ene paNa temanI pAse kAMI javAma nathI ! gaNudhara mahArAjAoe AgameAnI racanA karI e vAteA tA savane sAdhAraNa rIte jANavAmAM AvI hatI, kAraNa ke gaNadharamahArAjAe jyAre dIkSA le che, tyAre samavasaraNa hAya che, indro hAya che, vAsakSepa karAya che. pUrvA hAya che; (navA ya gaLavA sabve vanitA tAthe zira naniroC egArasa aMgANi codasahiM ceodasa pugvANi. evaM tA bhaghavatA atthA kahitA, tAhe bhagavaMto egapa se sunta kareti taM akkharehiM padehiM vaMjaNehiM samaM, pacchA sAmI jassa jattio gaNo tassa tattiyaM annujaagati, to tithaeN daiaititti | sAva jU. pR. rUrU7) A saghaLAthI bhagavAn zrI gaNadharahevAnI pratibhA ane kIti mAluma paDe che; paraMtu puSpada Mte graMtha taiyAra karI dIdhA enI diga Mbara samAjane khabara kevI rIte paDI haze te zakAnA uttara joie che! kharI vAta e che ke diga'khara zAkhAmAM graMthA ja na hatA. 1 graMtha vinA zAsananuM saMcAlana zakaya ja nathI, eTale teo akaLAI UThayA hatA ane koI paNa prakAre graMthAtpatti cAhatA hatA ! tyAM A be puSpadaMta, bhUtakhalI nIkaLI AvyA, ane temaNe cepaDAM lakhI ApyAM eTale saMdha utsava karyAM, saMtAna vagaratAne AAkarAnI jema diga arone e balIne graMtha. sAdhAraNa rIte vyavahAra dRSTie paNa satAna vinAnA mAbApAne ekAeka chekarA janme che, tyAre AnaMda AnaMda thaI rahe che ane saghaLe harSoMnAM mAMgaLa gItA gavAya che, te ja pramANe ahI' paNa baneluM" mAlUma paDe che. eka te zAstro ja nahi temAM A be sAdhue e zAstro banAvI ApyAM, eTale samAje tenA jJAnane vadhAvI lIdhuM che, ane tenA utsava paNa AdarI dIdhe ! paraMtu A bhagavAneA je kAMi kahI gaelA che, te bAjue zAstromAM navuM ja tuta dAkhala thai gayuM che, tene dhamAlamAM jinezvara rahI gayu' che ane vicAra sarakhe 2-6 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana karavAnI keIe tadI lIdhI ja nathI ! AgamonA astitva vinA samAjamAM kevI garabaDa ane khalanA thAya che, te samajavAne mATe A eka sArAmAM sAre aitihAsika prasaMga che ane te atihAsika prasaMga AjanA kahevAtA sudhArakoe paNa AganI AvazyakatA samajavA mATe khyAlamAM levuM jarUrI che. digaMbarene pahelAM zAstro hatAM ke nahi ? - digaMbara jaine jJAnapaMcamInA utsaveLAe te pustakane varaghoDo kADhe che. e vastune khAsa vicAra na karIe te paNa e prazna te svAbhAvika rIte ja janme che ke saghaLA jJAnamAtranI ArAdhanAno A utsava che, te pachI te saghaLuM mUkIne puSpadaMta, bhUtabalIe racelA mAtra eka ja pustakane svIkArI levuM ane e eka ja zAstranA racanArAnA mAnamAM utsava paNa yojI de e zuM vAratavika che ? keI paNa sajajana e vAta te svIkAravA taiyAra ja nathI thavAne ke saghaLA jJAnane utsava karavAnuM tajI daIne tema ja gaNadhara bhagavAna vagerenA cauda pUne mahotsava tajI daIne, ane bIjA AcAryonA granthane mahotsava tajI daIne athavA temanA utsava na karIne be sAdhuone ja kare ! vaLI saghaLA jJAnane uThAvIne eka ja zAstramAM besI javuM e paNa vicAravA jevuM che. bIjo prazna e che ke puSpadaMta bhUtabalI te lagabhaga vIrathI 10mA zaikAmAM thayA hatA, tyAre zuM te pahelAM digaMbarenA zAstro hatAM ke nahi? A saghaLA savAle evA che ke jene kaI javAba ja nathI !! vaizAkha suda 11 e paNa jJAnanI ArAdhanAne divasa che, kAraNa ke vaizAkha suda 10me bhagavAnane jJAna utpana thayuM ane agyArase tIrtha sthApanA thaI che. paraMtu pAMce jJAnanI bahumAnapUrvaka ArAdhanA karavAne mATe te zAe jela kArtika suda paMcamIne divasa e ja vadhAre yogya ane anukuLa che. jJAnapaMcamI mATe kArtika mAsa kema? have jJAnane mahesUva karavA mATe kArtika mAsanI ja paMcamIne divasa kema vyAjabI mAnya che tene vicAra karo. AgaLa vAraMvAra kahevAmAM AvyuM che ke jJAnanA pAMca prakAra che, te mATe ja paMcamIne Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA divasa parva tarIke rAkhe che. A vAta ThIka che. paraMtu kArtika zuda pAMcamane badale mAgazara, piSa kiMvAM mahA mAsamAM A parva rAkhavAmAM AvyuM hatuM te tethI zuM geralAbha thAta ? anukuLatAnI daSTie kArtika mAsa jevo jJAnanI ArAdhanAne mATe bIje kaI mahino nathI. - bIjo mahine na hevAnuM kAraNa dhyAnapUrvaka samajavA ane sAMbhaLavA jevuM che ! jJAnanI ArAdhanA mATe kArtika mAsa. jJAnanI ArAdhanA eTale jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhane, e traNenI bhakti tene jJAnanI ArAdhanA kahe che. have piSa ke vaizAkha mAsamAM tame jJAnIne kyAM zodhavA jaze tene vicAra kare. sAdhuonI sthiratA kArtika mAsa sudhI ja hoya che. ane jJAnIonI kAtika mAsamAM sthiratA hovAthI jJAnI sAdhuonI ArAdhanA mATe kArtika mAsa sauthI vadhAre anukULa che. cAturmAsa pUro thayA pachI sAdhu. mahArAjAonI sthiratA hotI nathI ane tenI ArAdhanA karavAnuM paNa darekane mATe anukULa thaI paDatuM nathI. kArtika mAsamAM sAdhuonI sthiratA hoya che. prakRtinAM tephAne samI gaelAM hoya che, eTale je gAmamAM jJAnIo hoya te gAmanA lokone te ArAdhanA mATe yogya taka maLe ja che. eTaluM ja nahi paNa jemane jJAnanI ArAdhanA karavI ja che, teo paNa anukULa paDe te sthaLe jaI jJAnanI ArAdhanA karI zake che. A rIte jJAna, jJAnI ane jJAnanuM sAdhana e traNenA ArAdhanA mATe kArtika mAsa; ane jJAna pAMca hovAthI paMcamI e ja divasa jJAnapaMcamI thavAne mATe pUrI rIte lAyaka che. jJAnanI mahattA jJAnanI mahattA sarvazreSTha, saMskRSTa ane sarvoparI hevAthI ja jJAnanI A mahattA jaina darzanamAM svIkAravAmAM AvI che. tatvadarzanamAM jJAna dIpaka samAna che. bIjA aneka tavemAM jJAna tatva suMdara che ane prakAza samAna baLavAna che. A bhayaMkara bhava saMsArane taravAne mATe jJAna e atyaMta upayogI naukA che ane tethI ja jJAnanI mahattA vadhAre che. nivRttirUpa cAritra, pravRttirUpa cAritra, dAna, kriyA badhI pravRttie phAyiktAne arpaNa karanArI che, chatAM te saghaLI Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana pravRttione chevaTe tyAga kare ja paDe che. ekale jJAnaguNa ja e. che ke aMta sudhI tene tyAga kare paDatuM ja nathI, paraMtu te sAthenuM sAthe ja rahe che. bhavane jyAM aMta che evA siddhapaNAmAM paNa jJAnane. prakAza kAyama rahe che. siddhapaNane prApta karelA AtmAo paNa. jJAnane tyAga karatA nathI, ethI samajAya che ke jJAna e mokSarUpI. mahAlayane kItivaMte zaNagAra che. vaizeSika, naiyAyika, bauddho e saghaLA mekSa ane jJAna baMnene mAne che. bIjA saMkhyAbaMdha Aryatatva ke jeo jaina darzanane mAnatA nathI, teo paNa jJAna ane mokSane svIkAre che, paraMtu temanA ane jainenA mokSamAM phera eTale ja che ke temanuM mekSa sthAna e pAMjarApiLa jevuM che. AtmA bhavatApathI gharaDo thaele, thAkele, kAMI na. jANI zake, na samajI zake, evI dazAmAM amuka sthAne paDI rahe hoya; te pachI e sthAnamAM ane kheDAM herenI pAMjarApoLamAM kAMI paNa taphAvata rahevA pAmate ja nathI, mokSamAM paNa cetanA rahe che, evuM teo mAnatA nathI. jena zAsana te spaSTa kahe che ke mokSamAM paNa cetanA akhaMDarIte rahe che. kheDAM re jyAre zaktihIna thAya che, tyAre temane temanA dhaNIe pAMjarApoLane havAle kare che, tevI rIte temane mAnele makSa jJAna rahita AtmAone saMgha che. ajaine kahe che tema mokSamAMjJAnarahita paNa rahetuM hoya to te AvA mokSane mokSa na kahetAM pAMjaLapoLa kahIe, te temAM jarA paNa atizayokti karavA jevuM nathI. jainenA mekSamAM ane jenetaranA mokSamAM je moTo taphAvata rahela che te ahIM ja rahe che. sarvajJa bhagavAne e jJAna pAmIne te jJAna vaDe siddha bhagavAnanAM darzana karyA che ane temaNe jagatane siddha bhagavAnanI mAhitI ApI che. sarvajJa bhagavAna jaNAve che ke e siddho sadA, sarvadA jJAnaguNadvArA prakAzatA hoya che ane jJAnaguNu vaDe ja teo je kAMI thayuM che, thAya che ane ze te saghaLane jANe che. A rIte mokSane sthAne paNa jyAre bIjA gure chUTI jAya che, tyAre jJAnagu. e. eka je Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvAnapaMcamI dezanA guNu evA che ke je ana takALa sudhI kAyama che. AtmA jema anAdi che, tema jJAna guNu pazu ache ane te jJAna atatakALa sudhI rahe che. * ( bhava0 bhA0 gA0502 thI 507 ) A dhArmika jJAnane ane AjanA paizAcika jJAnane kAIe saMbaMdha joDavAne nathI. je jJAna saMsAranA baMdhanAne vadhAre che, saMsAranA pApatApane vistAre che, dutine mAge AtmAne dhakelIne tene pudgalenA zrRMgA para paNa birAjatA kare tevA jJAnane jaina zAsana jJAna kahetuM ja nathI. e jJAna tA mahAbhayaMkara ajJAna che. je jJAna meAkSa apAve te jJAna che. A jJAnanI, AvA jJAnathI yukta evA jJAnInI ane e jJAnanAM sAdhanAnI je koI samajapUrvaka bhakti kare che, te bhavyAtmA A bhayaMkara sa`sArane tarI jaine uttama Anadane ApanArA evA meAkSa meLavI zake che. ( mAvaLati sama khALI navayaLamailve | jago pagalahio sanjAla daii kammaM // bha0 bhA0 :0 602) * 85 bhAdaravA zuda 5 nuM pa tithipaNu * e nahi parve pAMcamInA khulAsA. keTalAka bhadrika leke AcArya bhagavAna yugapradhAna zrI kAlikA-sUrijIe, bhAdaravA zuda 5 nI saMvatsarI thatI hatI, te palaTAvIne bhAdaravA zuda 4 ne divase saMvatsarI pravartAvI. e vAtane saMvatsarInA parivata"namAM nahi letAM bhAdaravA zukra-panu patithipatu keTalAka uDAvI je che, ane temAM e pave nahi paoNMcamI, sa`samANI ceAtha' e paMDita zrIvIravijyajIe caityavaMdanamAM kahevu vacana AgaLa kare che. pazu te dhAraNA zAstrane anusaranArI nathI. mAtra svaccha kalpanA che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA daza pUrNimAnA praznathI paMcamInI ghaTanA. jema punamanI cemAsI palaTAvIne caudazanI karI ane te punamane aDhAImAM na gaNI, chatAM te punamenuM parva paNuM te zAstrakAre mAneluM che-catumasANAdi catura thAyaovmAM jAvA gaNaniyeti ? praznotrAttaraM-caturmAsASTAhikA sAmprata catudevI yAvadvaNanIyA, pUrNiNamA tu pazcatithitvenArAdhyA eveti // 269 / / sena prazna u.3. A uparathI mAsInI badhI puname mAsI tarIke palaTIne codaze mAsI thaI, ane tethI graMthakAra hAla evo zabda vApare che. paraMtu. te sAthe punamane parvatithi tarIke mAnavAnuM te kAyama rAkhe che. tevI rIte bhAdaravA suda paMcamI paNa zAstrakAroe parvatithi tarIke kAyama rAkhI che. aThamanA praznathI paMcamInuM parva paNuM. hIraprazna prakAza 4mA nIce pramANe lakhe che- ena arajIgnaDushvritaa bhavati sa yadi paryuSaNAyAM dvitIyAto'STamaM karoti tadaikAntena paJcamyAmekAzanakaM karoti uta yathArucyA ? iti prazno'trottaram-yena zuklapaJcamyuzcaritA bhavati tena mukhyavRttyA tRtIyAto'STamaH kAryaH / atha kadAcitIdayAta: karoti tadA paJcamyAmekAzanakaraNapratibandha: nAsti, karoti tA maLafmati Iii eTale paMcamInI ArAdhanA karavAvALA e mukhyatve trIjathI adrakama kare joIe ema kahI pAMcamanuM ajavALI pAMcama tarIke parvatithipaNuM jaNAve che. harasUrinA chaThatapanA vacanathI paMcamInuM parva paNuM. tevI ja rIte hariprazna prazna mAM vadhuLoSaaraH tajhamIna gaNyate na vA ? iti prazno'trottaram paryuSaNopacAsaH sssstthkrnnsaamrthyaamA pazcamI daLe nai, nAcata IINA, ane ujharamarUlatyama paJcamyupavAsaH paJcamyAM vidhIyate'thavA paryuSaNAcaturthyAmiti prazno'trottaraM paryuSaNAyAmupavAse kRte'pi zudhyati, shriihiirvijysuuriprsaaditprshnmuDA tathaivaviti dazA prazna 30 ramAM chaTha karavAnI. zakti na hoya tene ja paMcamI (bhAdaravA suda 5)ne upavAsa saMvacharInA cothanA upavAsanI aMdara gaNI levAnuM jaNAve che. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 jJAnapaMcamI dezanA saMvacharInA palaTAthI paMcamInuM pavApaNuM na jAya. A badhA uparathI spaSTa thaze ke bhAdaravA suda pAMcamanI saMvacharI palaTayA chatAM paNa tenuM parvatithipaNuM palaTayuM nathI. ane bhAdaravA zuda pAMcamanuM parvatithipaNuM sAbita raheluM hevAthI ja zrItatvataraMgiNI pR. 5 kiMca-paryuSaNAcaturthyAH kSaye paJcamIsvIkAraprasaGgena tvaM vyAkulo mavizvanA gamme e vAkaya kahIne upAdhyAyajI zrIdharmasAgarajImahArAja paryuSaNAnI cothanA kSaya kharatane bhAdaravA suda pAMcamanuM parvatithipaNuM gaNIne saMvacharI karavAno prasaMga jaNAve che. upara jaNAvelA muddA pAmIne zAstra ane paraMparAne mAnanArA. manuSya te bhAdaravA suda paMcamInuM parvatithipaNuM te mAnyA sivAya raheze ja nahi. tethI teno kSaya ke vRddhi mAnavA taiyAra thaze nahIM. jJAnapaMcamI dezanA paMDita vIravijayajInuM vacana. paMDita zrIvIravijayajI mahArAjazrIe te zrI kapasUtravAcanazravaNa aMge ja pAMcamane samAveza catuthImAM jaNAvela che. tethI pahelAM lakhe che ke "paMcamI dine vAMce suNe, hAya virodhI niyamA" e paMDita vIra vijayajInAM banne vacane ethanI saMvacharInA pratipAdananAM ane paMcamIe ka5 nahi vAMcavAnAM che, tethI vIra vijyajInA nAme bhAdaravA suda paMcamInuM parva tithipaNuM uDAvyuM te ajJAnatA ane mahApuruSonA vacananI avajJA karanAruM che. jJAnapaMcamIparvanI parmA upayogItA zAsanane zaNagAra saubhAgya paMcamI jJAnane advitIya prabhAva. jagatamAtranA ja svAbhAvika rIte sukhanI IcchA kare che e hakIkata sarva janane anubhavasiddha che, paNa te sukhanI siddhine upAya bIjo keIja nahi paNa jJAna. ekeMdriyathI mAMDIne paMcaMdriya sudhInA ane cAre gatinA che. vAstavika rIte DaratA hoya te bIjA kazAthI nahi paNa mAtra duHkhanI Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta pava mahimA darzAna prAptithI ane te duHkhasamAgamathI sadAne mATe dUra rahevAnA rastA mAtra ekaja ke jJAna. A jIva anAdikAlathI bhavacakramAM bhamyA kare che evuM jo kAI khIjAMkura nyAyanI mAphaka janmamaraNanI paraMparAthI samajAvI zake te te mAtra jJAna. anAdikAlathI Atma jJAnanI jaghanyatama hadamAM sUkSma ekedriyapaNe paDI rahyo, ane bhavitavyatAnA cege ane kAika puNyasaceAge jJAnanAM sAdhanA caDhiyAtAM maLyAM ane vamAnamAM puNyadvArAe maLatAM sapUrNa jJAnasAdhanA prApta thayAM che te have AtmAnA svAbhAvika sukhAne prApta karavAnA arva avasara che evu o AtmAne koI samajAvI zake te te mAtra jJAna. anAdghikAlathI A AtmA mithyAtva, avirati ane kaSAyanA krama vikAranA thayelA rAgeAe gherAelA che, ane te rogAne dUra karI AtmAnA svAbhAvika samyagdarzana, samyajJAna ane samyakUcAritra rUpI guNAne pragaTa karI khIlavavAnI jarUra che evuM samajAvanAra e jJAna. Azrava ane sa Mvara, badha ane nirA, eenuM anukrame chAMDavAlAyaka ane AdaravAlAyakapaNu jaNAvanAra hoya te| te mAtra jJAna. anAdikAlathI kAyika, vAcika ne mAnasika kAIpaNu jAtanA pudgalanA baMdhanamAM ja A AtmA sapaDAeleA che te jJAna ja. ema jaNAvanAra janma, jarA, maraNa, rAga, zAka; Adhi, vyAdhi, upAdhi; sayega ane viyeAganA vamaLeAmAM anaMta vyathA A AtmA anubhavI rahyo che ema samajAvanAra jo koI paNa hoya te te jJAna ja. jaDa ane cetanane vibhAga samajAvI A AtmA jaDadvArAe sAhebI mAne che evuM samajAvI AtmAne svasvarUpamAM lAvI sthira karanAra jo koipaNa hAya te| te jJAna ja. AtmAnA ekaeka pradeze! upara ka rAjAe jJAnAvaraNIya AdikapaNe pariNamAvelA anaMta pudgaleAnI cekI rAkhI AtmAnA vikAsa aTakAvye che evuM samajAvanAra koipaNu hoya te| te jJAna. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA AtmAne jyAM sudhI kaivalya pragaTa na thAya tyAM sudhI maLeluM jJAna e cakravartInI RddhinI AgaLa eka badAmanA hisAba karatAM paNa ochuM che evuM samajAvanAra paNa jJAna ja che. zuddha ane azuddha deva, guru tathA dharmanuM svarUpa samajAvI rAgI dvaSI devene sAraMbha, saparigrahI gurune ane AtmAne durgatithI, AraMbha-parigrahamaya havAne lIdhe nahi bacAvanAra evA dharmane tyAga karAvI sarvajJa vItarAga evA deva, nirAraMbha, niSparigraha guru ane durgatithI bacAvI mekSa sudhInI sadgatine prApta karAvanAra je kaI hoya te te jJAna ja. trilekanAtha tIrthakara aneka bhamAM uttama vAsanAe vAsita thaelA chatAM tIrthakaranAmatra pAchalA trIjA bhave je bAMdhe che temAM prayajana bhavyone devAlAyaka hoya che te jJAna. zAsana sAmrAjyamAM zrutajJAnanuM advitIya sthAna sarvajJa kevalI mahArAja karatAM paNa chadmastha evA gaNadhara mahArAjAne je agrapada maLe che tenuM kAraNa zrutajJAnanI utpatti. pAMca jJAnemAM potAnuM svarUpa pragaTa karavAvALuM koI paNa je jJAna hoya te te mAtra kRtajJAna ja che. kevaLajJAna karatAM paNa kaI mahardhipadane pAmI zakavAne lAyaka heya te mAtra kRtajJAna ja che. bIjAnA upadezathI je kaIpaNa jJAnanI prApti thaI zakatI hoya te te mAtra zrutajJAna ja che. tIrthaMkara mahArAjA ane IMdrAdi deva paNa je keInI upara sugaMdhI cUrNanI muSTi nAkhatA hoya te te prabhAva mAtra zrutajJAnane ja che. likhita ArAmanI ArAdhanA je ke bhagavAna devagiNikSamAzramaNajIe purAvA tarIke lakhAelAM pustakane ja gaNavA mATe siddhAMta pustakArUDha karyA tyArathI thaelI hoya, paNa zabdadvArA thatA vaccapadArthonA rUAnarUpI zrutajJAna te sarvadA ArAdhya ja che. pratidina karAtA AvazyakamAM je koIpaNa jJAnanI vRddhi zrutastavadvArA karAtI hoya te te mAtra zrutajJAna ja che. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana trikanAtha tIrthakaranI namanIyatAmAM kAraNa hoya te te zrutajJAna jAti, jarA, maraNa, roga, zekane nAza karanAra keIpaNa jJAna hoya te te zrutajJAna mokSanI nIsaraNI tarIke prApta thaelA manuSyabhavane saphaLa karAvI avyAbAdha, anaMta, zAzvata sukhane ApanAra e zrutajJAna. . kevalajJAnarUpI AtmAnA svAbhAvika jJAnane prApta karAvI ApanAra hoya te te zrutajJAna - samyagdarzana, samyajJAna ane samAritranI prApti ane tenI zuddhine karAvanAra je koIpaNa jJAna hoya te te zrutajJAna. - zAsananI sarvadA pravRttirUpI saune keIpaNa staMbha heya te te zrutajJAna uddeza, samuddeza, anujJA ane anuganI vidhio jene mATe pravarte che te kRtajJAna , pramAdane parihAra karIne cAritrarUpI ciMtAmaNinI ArAdhanA mATe utsAhita karanAra e zrutajJAna. ' mekSanA avyAbAda sukhane prApta karAvanAra cAritranI keIpaNa jaDa hoya te te zrutajJAna. che. AvA zrutajJAnane ArAdhanA karavAne trilekanAyake niyamita karela divasa te ja mutapaMcamI, jJAnapaMcamI ke saubhAgya paMcamI. kArtika cAturmAsI vyAkhyAna. . saM. 1991 kArataka suda 14, maMgaLavAra, mesANA. dharmaghoSasUrinI kSamA ane paropakAritA, caturdhA tadayaM dharmo, niHsImaphalasAdhanaM / sAdhanIyaH sAvadhAnaimeSamAmIfmaH rizA tri. za. 4. 1 zAstrakAra mahArAjA kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdra sUrIzvarajI mahArAja bhavya prANIonA upakArane mATe triSaSThizalAkA puruSa caritra nAmano graMtha racatAM thakAM bhagavAna rASabhadevajIno prathama bhava batAvatAM jaNAve che ke, dhanAsArthavAha je vakhate comAsAmAM jaMgala viSe paDAva Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtika cAturmAsI vyAkhyAna karIne rahyA che, sAthe badhe tevI rIte jaMgalamAM paDAva karIne pahele che, kAraNa? cemAsuM AvI gayuM che. temanA sArthamAM AcArya zrI dharmaghoSasUrijI AvelA che. dhanAsArthavAha pite kaMI paNa musApharImAM AcAryanI saMbhALa laI zakyA nathI. pitAne anyaktithI mAluma paDayuM ke meM pharaja aMgIkAra karelI te bajAvI nathI, te pitAnI bhUlanI kSamA yAcavA mATe dhanAsArthavAha zrI dharmaghoSasUrijI pAse Ave che. A vakhate zrI dharmaghoSasUrijInI udAratA tarapha ane dhanAsArthavAhanI zuddhadaSTi ane nikhAlasatA tarapha vicAra karIe. jeNe jaMgalamAM paNa khabara levAnI pratijJA pUrI karI nahi, te manuSya upara paramArtha daSTi je na heya, eTale zrI dharmaghoSasUrijInI sthiti e hoya ke e bhakti kare te enA AtmA mATe, mAro AtmA te bhakti karI tare temAM AlaMbana mAtra hite, bhakti na karI te te hAryo. AcAryanI AvI daSTi na hoya te mArI bhakti na karI. kabUlAta chatAM bharose. ANI jaMgalamAM rajhaLatA mela. A vicAra zrI dharmaghoSasUrijIne AvyA hatA te zuM thAta ? pahelAM te dhanAsArthavAhane dhutakAravA sivAya bIju karata nahi, ema ja kahe ke "cAla ! cAla! zuM joIne meM batAve che ? te tethI SabhadevajI tIrthakara kayAMthI thAta? dhutakArata te dhanAsArthavAha dharma pAmI jAta? AcAryanI kSamAe ApaNane tIrthakara seMpyA. tAtvika dRSTinI kSamA ene aMge kaMI banyuM ja nathI, tema gaNu kSamA mAgavA Avela dhanAsArthavAhane bilakula Thapako na ApatAM kevaLa dharmopadeza ja Ape che, ne kahe che ke "durgatithI bacavuM hoya ne sadgatie javuM heya te te jIve dharma karavAnI jarUra che, AvA kaparA prasaMge A vAkayazI rIte nIkaLyuM haze ? ApaNA AtmAne e rIte banyuM hoya te zuM thAya? ApaNe bIjA gAmamAM zrAvakenAM ghara hoya te paNa ochuM AvI jAya, paNa A sAthe kaMdAdi khAI pitAne nirvAha kare che. evAmAM A gaccha jaMgalamAM kevI rithatie rahetuM haze ? bhikSAvRtti samaye sAdhuno Azaya. A uparathI zAstrakAro je kahe ke-sAdhu bhikSAvRtti kare, tyAM. "dizAvAi' dehaupakAra paNa pachI, gRhastha upakAra prathama. zrI. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra pava mahimA na dha ghASasUrijI sarakhAne gRhiupakAra e ja dhyeya hatuM, jyAM upakAranA vakhata ALye tyAM dehaupakAranI vAta ja na hatI. gRhasthane upakAra thAya tethI dharmopadeza thai zakayA, naDatara A vakhate taDAtaDI thAya. upAla'bhanA sthAnamAM dharmopadeza zI rIte ? AkhA AtmAnuM pratibiMba * utAranAra AMkha che, AtmAnu pratibiMba vartamAnakALa pUratu pratibiMba utAre, paNa vacana traNe kALanu pratiSikha utAre. e jagyAe dhanAsAthe vAhe AgaLa zrI dharma dhoSasUrijI dhamermopadeza sivAya khIjI koI vAta nathI karatA, AcAya mahArAja e sthitinA hatA, teA ja dhanAsAthe vAha pratibAdha pAmyA, ane tIrthaMkara tarIke ApaNane sAMpaDayA. dhanAsA vAhanA pazcAttApa have dhanAsA vAhane pazu AjakAlanI mAphaka duniyAnI khATI zarama na hatI. mAre paga bhAre thaI gayA. je jagyAe na javAyu temAM nukazAna thayuM, te paga bhAre temAM savAla ze ? gunA karI, pApa karI, dUra rahI pApa pe|SIe chIe. have e pApa cheDavu nahi ane e gunAne baMdha karavA nathI. tyAM zarama Ave che, paNa zAnI? thaelu khATuM mAnatA hoya teA thaelAne khADAmAM nAkhI leAva ! paNa dekhIe chIe ke te khanatuM nathI. te zarama rakhaDAvanArI che; tevI zarama dhanAjIe na rAkhI, nahIMtara 'zuM mAM lai jauM,' tema vicAra Avata. gunegAre dhyAna rAkhavu joIe ke gunAnA badalAmAM je thayuM "hAya te thAya, gunA laI hAjara thavu joIe. A dRSTi hovAthI dhanAsA vAhu AcAya pAse AvI zakayA ne tIthakara paDhavIne lAyaka thayA. gunA na thavA devA te prathama kata ya. chatAM gunA thavAthI murkhkhIthI dUra rahevuM te sajjananuM kAma nathI, tethI dhanAjIne smaraNa thayuM. kAlanivedake sUrya udaya thavA vakhate anyaktithI kahyuM ke sUrya peAtAnA AzritAne sabhALatA na hatA. sajIvana thaI pAche sabhALI le che.' A vAta sU`vakAsI kamalane je sUya vikastara kare che te sUryaMne aMge jaNAvyu. te vAta dhanAjIe peAtA upara laI lIdhI, mAre paNa AzritAne sa MbhALI levA joIe. AhA ! zrIdhama ghASasUrijIne Azraya ApI temane me saMbhALyA nathI. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAti ka cAturmAMsI vyAkhyAna bhavitavyatA pAdharI heAya tyAre anya mATe kahelu' vacana AtmAne lAbhadAyI thAya che. kAnivedaka A vAta lakSyamAM lai khelyA ja nathI. tema blekamAM gacchanA AcAyanA AzrayanI vAta nathI. Anu nAmabhavitavyatA. sUrya ne AzrIne kahele laika AtmAne sIdhA paDayo. kAlanivedaka svAbhAvika khelatA hatA, sAvAtu sAMbhaLatA hatA, paNu bhavitavyatA anukULa hovAthI sIdhA atha karyAM. A vicAra kANe upasthita karyAM ? bhavitavyatAe. jyAM vacana sAMbhaLyuM tyAM smaraNa thayuM. tyAM kheATI lajjAe lapaTAyA nahi. pake! deze ema dhAstI na rAkhI. bhUla karavA taiyAra rahevu' ne sAMbhaLavA taiyAra na rahevu te kema mane ?" uttamanuM vacana prANAnte na phare. 3 uttama puruSanuM vAkaya prANAnte paNa na phare. khabara kheAja levAmATe mArA prANa jAya tApaNu gacchanI khakhara levAnI hatI, temAM huM cUkayo. 'jIvana amUka vaSa~tuM paNa vacanajIvana yA vaccaMdra dIvAkarI.'" harizcaMdra kayAre thayA ? mahAvIraprabhu kayAre thayA ? kha ne zAthI jIvatAche ? vacana dvArAe, emAM palaTa thAya teA seAnI khacI ne hajArAnI gai. zarIra mATe jUhu' elIe te 100nI jiMdugI khacAvI, jenu vacanajIvana gayuM tenI zAzvatIjiMDhaMgI gaI. evacanI eTale khalAsa ! sajjana puruSoe ALasamAM-pramAdamAM sAvacetInI vAta dUra rahI, upayAga na hateA', khyAla na hateA', te sajjana khAtu nahi. sAMkha pradyumnakumAra vakhate jyAre sAgaracaMdre pAchaLathI AvI AMkha mIMcI, nAnI ummara che. kAraNa ? bIjAnI AMkha mIMcavAnI nAnI ummara hAya, sAgaracaMdra kamalA melAne a Mge (vacAra karI rahyo. che. vicAra dhUnamAM jANyuM: kamalAmelA che. thamathI khelAyuM ke 'kamalAmele !' kamalAmelA nu paNa kamalAmele kahyu, jo bAlyA hA tA kamalAmelAne meLavI ApeA. vAsudevanI viruddha thaI kamalAmelA enI sAthe paraNAvI devI paDI. zAMkha sAthe vAsudeva tenI jAnamAM gayA che.. e jAnamAMthI kamalA melAne upAThI mAgacaMdra sAthe paraNAvI devI. paDI che. vacana khAtara chekamatamAM kahevAyuM che. tenI aMdara vAsudevanI Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana sAmA paDI lazkarane haThAvavuM paDayuM. kRSNa sAme laDavA AvavuM paDyuM, tyAre bANanI sAthe lakhI mokalyuM ke pradyumna tamane namaskAra kare che. je akSara kahyA te pattharamAM TAMkaNAe karyA jANavA. te yUke pANIe, ghI ke tele ke mATIe paNa te akSara bhUsAtA nathI. sajana puruSa ALasa-pramAdamAM paNa bele te akSara na palaTe. te te jagyAe huM kabUlAta karI AvyuM ke amArI sAthe Apa padhAre, ApanI badhI khabara-saMbhALa laIza, paNa khabara na levAI, pitAnI khAmI dekhAI paNa tenuM phaLa tethI dUra rahevAmAM nahi, dUra rahe te bamaNuM gunAmAM gayA, e sthiti hatI. enuM osaDa paNa tyAM che. vacanathI cUkyo chuM, gune the, te roganuM osaDa te mahAtmA pAse ja che. gumaDuM thayuM pachI lepa lagADe te DAhyAnI pharaja che. ATalI uttamatA hatI, ATaluM dha hatuM, tyAre ja dhanAjI zrI dharmaghoSasUrijI pAse jaI zakayA. candana sarakhA sUri, have dhanAsArthavAha sUri pAse AvyA, caMdananuM vRkSa poSAthI sugaMdha, chedya, kAyA, bALyA, ghasyA paNa sugaMdha de, tenuM nAma caMdana. keI divasa temAMthI durgadha na nIkaLe, tema zrI dharmaghoSasUrijIne caMdana samAna svabhAvane aMge ApattimAM, saMpattimAM sUrya udayamAM ne sUrya AthamatAM banne vakhata lAla haya, mahApuruSe paNa tevI ja rIte udayamAM eTale caDhatImAM ne astamAM eTale ApattimAM-paDatImAM eka rUpe ja hoya che. tema zrIdharmaSasUrijI pAse phAyado karanAra Ave, ke nukasAna karanAra Ave, chatAM eka rUpapaNuM. sAdhu pAse dharma sivAya bIjuM na hoya, - sAdhunA khIssAmAM e sivAya bIjuM che ja nahi, pitAnI pAse je hoya te Apa. jhaverI pAse jaI kArelAM mAge te na maLe. ApavA dhAre te paNa na maLe. tema sAdhu pAse khAsaDAM mAgyAM paNa na maLe. heya ja nahi. emanI pAse dharma bharela che. pahelAMnA kALamAM vastu sATe varatu levAtI. jene ghera gAmaDAmAM 100 maNa bAjarI kAramAM nAkhI heya, tene barAM, zAka, goLa ke kaI vastu levI hoya te bAjarI peTe kharIda karatA Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtika cAturmAsI vyAkhyAna hatA, tema dhamaSa sUrijIe eka ja dharmane koThAra bhaye che. upakAra apakArI ke anubhaya Ave te paNa dharma ja ApavAna. tema ahIM dharma sivAya bIjuM bhareluM ja nathI. tethI vizvAsaghAta karanArA kahe, ke gacchane jaMgalamAM saMDovanAra kahe, evAnI ogaLa pitAne gaMThevAla cheDatAM dharma ja nIkaLe. - jhaverInA gaMThavAlAmAM phaTakIyuM matI na hoya. je tevuM nIkaLe te sajA pAtra thAya. kalacara metI rAkhe te paNa sajApAtra, te dharmanA dherI thaI bIje mAla rAkhe to zuM na thAya ? dharma dhArInA gaMThavAlAmAM kalacara ke phaTakayuM metI rAkhavuM pAlave nahi. zrutakevalInI sthitivALA zrutakevalI sarakhI dezanA Ape che. AvA mahApuruSanA gaMThavAlAmAM jIvana (metInI uttama jAti) ke golavA ja hoya, tema ahIM eka apekSAe gunegAra dhanAsArthavAha sarakhe Avyo che te paNa tyAM amRtavANane varasAda thaye. tIrthakaranI sabhAnuM AMtaruM tIrthakaranI sabhAnuM AMtarUM vadhAre. amArA tamArA vacce taNakhalAbhara AMtarUM. tIrthaMkara prabhunI sabhAmAM cothA guNaThANAvALA ne teramAM guNaThANuvAlA zrotA hoya, cethA guNaThANuvALAnA avaguNa para teramAvALe vicAra kare te cheDe kayAM Ave? te jagyAe upakAranI dazA. mahAzataka zrAvaka potAnI bAyaDI uaTha thaI che, maryAdA bahAra gaI che. dharmane lepa karavA taiyAra thaI te te vakhate mahAzataka zrAvaka khetI nahi, paNa vAstavika hakIkta kahe che ke "tuM aLasIyAnA rigathI marIne narake javAnI che. bAyaDI rAjaniSedha chatAM vAcharaDA ane ane gehatyA karI mAMsa khAnArI che, dArU paNa pInArI che. je pauSadha bhaMgAvavA Ave che. tene hakIkata sAcI kakIkata kahI, "nAhaka unmAda na kara! aLasaka vyAdhithI sAtame dahADe marI narake jaIza !' ANa de sAcI hakIkata kahI che. temAM mahAvIra bhagavAne zrI gautamasvAmIjIne mokalI AyaNa-nidana-gahaNa karAvyuM evI pApiNa pitAnI bAyaDI che temAM paNa marmanuM vacana nahi. bhaviSyamAM Ama Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana thavAnuM che, eTalA pUratuM vacana; chatAM gautamane mokalI bhagavAna AlecanAdika karAve che. A sthitine vicAra karIe te AcAryanI khalecImAM bIju bhareluM ja nathI. zrAvakanI dharmapauSadhanI AvI khalecI hoya te mahAvratadhArI, garachAdhIza temanI khalecImAM bIjuM heya ja kema? te na hovAthI dhanAjIne cAra prakArane dharma kahyo. elaMbhe devAnuM svapna paNa na hatuM. e bAjue dharmaghoSasUrijInuM citta ja nathI. eka ja lakSya ke kaI paNa jIvane upakAra kema thAya? gheDAgADI khADAmAM nAkhe te gADA vahevAra koNa kare? zrI dharmaghoSasUrijI sarakhA zrutakevalInA samovaDIyA jyAre upakAranuM gADuM khaseDe te upakAranuM gADuM vahe kayAM ? jagatanI kriyAnAM phaLe ne kaLamaryAdA, dareka jIve kaMI paNa kriyA kare te phaLa meLavavA kare che. khAya to bhUkha bhAMgavA mATe? pIe te tarasa samAvavA. jemAM keTalAMka phaLa vijaLInA camakArA jevAM, ghAsanA bhaDakA jevA, keTalAka dIvA jevA, keTalAka maNi jevAM hoya che, tema A jagatamAM phaLanI IcchA kare te phaLa paNa vijaLIne camakArA jevAM hoya che. jamyA te viSTA e. jamavAnuM phaLa thayuM. paNa gaLethI utaryA pachI maLa, roTalA roTalInA ja maLa thAya tema nahi, dUdhapAkane paNa maLa ja thAya che. je je vastu ApaNA zarIramAM nAkhIe chIe, tenA sAta bhAga paDI jAya che. mAMsa-meda-asthi-mAjA-zukra ne vIrya rUpe pariName che. sAtvika padArthonuM vIrya bane che. bIjA padArthomAMthI carabI, meda, zeNita lehI) Adi thAya che, ne nakAme bagADa heya te pacI jhADA-pezAba rUpe bahAra nIkaLI jAya che. - jarAgni e zarIranuM eMjina-beyalara che. jema eMjinamAM kelasA joIe ja, te vinA cAlI zake nahi. ke kAma Ape nahiM, tema A jaTharAgnine paNa khorAkapANI joIe ja; tenA vinA zarIra kI zake ja nahi. ne zarIra vinA dharma sAdhana thAya nahiM. mahApuruSe je zarIrane TakAvatA nathI. tenA upara nirbha sarva bhAna ja rAkhe che, Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapa`camI dezanA kAraNa ke teoe tenuM kharU svarUpa jANeluM che, ke vaheluM zarIra kSaya thavAnuM ja che, zarIra upara A jIva je mAha te nakAmA che. khasa zarIramAM thaI tenI caLa sArI lAge che, tethI khaNuvAthI sukha thayuM. paNa te sukha kayAM sudhI ? tA ke, khaNe eTale TAima, tema duniyArIe je phaLeA dhyAnamAM lIdhAM te hada-maryAdAvALAM phaLe che. evu phaLa kayu ke jenA cheDe nathI ? jiMdugInA cheDA sAthe tamArUM phaLa pUrU thavAnuM che ? 20 mADu' te rAkhe che, niHsImaphaLanuM kAraNa ? dhama kAya, anukaMpA, garIbone dAna karyuM te badhuM je A have karyuM" tenu phaLa A jIvane Avate bhave maLavAnu' che ne tene paNa cheDA Ave che. niHsIma eTale jenI kALamaryAdA ja nahi; sImADA ja nahi; cheDe nahi evu phaLa kayAM maLe ? eka ja jagyA para. kaI jagya para ? tA dhanI jagyA para. dAna, ziyaLa, tapa ane bhAva e cAra prakAranA dhama. e dhama kevI cIja ? te ke enu phaLa evu ke tenA sImADA nathI. khIjA je kAryAM tenA phaLanA sImADA-hada rahela che. jemake AAjarInA eka dANA vALye, teA hajArA dANA thAya eTale hAre dANAe paNa tene sImADA AvI rahe. hajAra dANA vAvyA hoya teA karADA dANA thAya. eTale kareADo dANAe paNa tenA sImADe AvI rahe; paNa dhama eka evI khIja samAna cIja che, ke eke eka vakhata vadhavAvALI ja cIja che. tenA sImADA nathI. jema jema dhama karA, jeTalu jeTaluM dhama kAya karA, tema tema teTaluM teTalu phaLa vadhatuM ja rahe, tenA phaLamAM ghaTADo thAya nahi. tema phaLa tadna cAlyu jAya nahiM pazu uttarottara tenu phaLa vadhatuM ja rahe, je vamatu phaLa vadhatuM na rahe teA meAkSanu kAraNu dhama banata ja nahi. hAthInA bhavanI anukaMpAnuM phaLa. jaMgalI hAthI AkhI jiMLgImAM pApa rAkhe kharA ? prathama jAnavarane viveka tA hAya 2-7 karavAmAM kAMi khAkI nahi. tenA pApanA Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana karAra zAstrakAre lIdhe. dareka mAse te hAthI jojana pramANa eTale cAra gAu jeTaluM mAMDaluM kare, teTalI bhUmimAM jhAMkharA jhADa, ghAsa dAdya padArtha vagere je hoya te ukheDIne dura pheMkI de che, ema te jagyA sApha kare che. jaMgalamAM jhADabaDa zo pAra ? arthAt gAmamAM te vastI hovAthI pramANasara ja jhADa hoya, paNa jaMgalamAM vastInI avarajavara nathI, tethI tyAM Thera Thera jhADabIDa jovAmAM Ave che. dareka comAse traNa vakhata bhUmi sApha kare che. temAM hAthInuM ukheDavuM thAya che, mANasa ukheDe te vivekathI ukheDe, temAM pApano pAra nahi. tamArA AMgaNe ghAsa ugyuM hoya te teDatAM trAsa chUTe te jaMgalamAM eka jana traNa traNa vakhata sApha kare temAM te pApano pAra nathI. temAM paNa pAMca sAta hAthIne mAlika, abrahma, hiMsA ne ne parigrahano pAra nathI. AvI sthitimAM rahele hAtho eka cIja pAmyuM. te vakhate ke kAraNe dAvAnaLa jaMgalamAM saLage. dAvAnaLathI bacavA saghaLA jAnavaro A jojana pramANa mAMDalAmAM AvelA che. ghaNA jAnavaro AvavAthI saMkaDAmaNa thaI gaI, tethI eka sasale saMkaDAmaNamAMthI nIkaLI hAthIna paganI nIce AvIne rahyo. tene bacAvavo joIe, evo vicAra hAthIne Avya, ke paga je UMce karelo che te mUkI dauM te sasalA dabAI marI jAya paNa A vAta sAMbhaLelI che, have vagara sAMbhaLelI vAta dhyAnamAM rAkho. te kaI? te ke te hAthIe AvI ja rIte aDhI divasa sudhI paga addhara ja rAkhe, kAraNa tyAM sudhI dAvAnaLa saLagate ja rahyo. jyAre dAvAnaLa baMdha thaye ne badhAM jAnavare cAlyAM gayAM, . tyAre hAthIe potAnA paga nIce mUkya. - vicAra kare ke eka hAthI tiryaMcanA bhavamAM eka sasalAnA jIvana bacAvanI khAtara aDhI divasa paga addhara rAkhe che, te kaI dayA mATe ? upara kevI dayA vaselI haze ? hAthIne paga addhara khe e kAMI nAnI sUnI vAta nathI, ApaNane paga addhara rAkhatAM pANI utare che. aDhI divasa sudhI hAthIe paga addhara rAkhe. jyAre badhAM prANI cAlyAM gayAM, tyAre sasale paNa cAlyo gaye. . Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA haru dhamIne ghera dhADa' e nAstikanA zabdo che. te pachI khAlI bhUmi para paga mUkavA jAya che te paga jhalAI javAthI ane thAkathI te hAthI DhaLI gaye, ane nIce paDI gaye, mUcha khAI gaye. A sthaLe ApaNe zuM belIe chIe, te vicAre ke "dhamIne ghera dhADa AvI. A AstikanA zabdo nathI, A zabdo nAstikatA che, eTale dharmanI zraddhA jene nathI tenA che. keTalAka nAstikanA AvA zabdo gekhI rAkhyA che. dharma karatAM herAna thaIe agara bIjA koIne herAna thaele joIe te kahIe, ke "bhAI, dhamIne ghera dhADa hoya, Aja dharmane vakhata kayAM che?' Ama bolI uThIe chIe. A keTaluM mUrkhAIbhareluM che te belanA pite ja vicAra karI le to basa che. kAraNa je nukasAna thayuM ke thavAnuM che, te te pUrva karmanA udaye, pApanA udaye che. dharmanA udaye nukasAna thatuM nathI. keI pUrvanAM pApa bhegavavAM bAkI rahI gayAM hoya te jIvane duHkha AvI paDe, paNa te dukha dharmathI AvyuM, dharma karanArane duHkha Ave che, evuM je mAnavuM ke bolavuM te kevaLa AtmAnI ajJAna dazA ja sUcave che. dharmane aMge kadAca jiMdagInuM nukasAna thAya te paNa je kharo dharma hoya, dharma upara zraddhA rAkhavAvALe hoya, tene te dharmanI anumodanA bilakula khase ja nahi. choka derAsare jatAM paDI gaye, ne kadAca vAgI gayuM che tene kahI nAkhe che ke beTA ! have derAsare nathI javuM. te A sthaLe vicAra kare ke jaMgalI hAthI sAre ke tame sArA ? pAsa thA ke usanA jevA guru maLyA nathI. phakta potAnA AtmAthI ja A pramANe kahI nAkhe che, koInA upadezathI Ama belatA nathI. Ane bacAve te mane dharma thaye evI bhAvanA jenA rUMvADAMmAM ramI rahelI che, e hAthI paga jakaDAvAthI paDI jAya, tenA pariNAmanI dazA kayAM? AvI rithatimAM paNa dharmanuM anudana kharyuM nahi, te kevA jIvadayAnA pariNAma haze te vicAra! sukRtanI anumodanAnuM pAraMpArika kI karelA sukRtanI anumodanA hovI joIe, koI paNa sAruM kAma Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 parva mahimA darzana -puNya ApaNe karIe agara bIje kaI paNa kare, tenI anumodanA te jarUra AvavI joIe. prasaMga Avye tethI A vAta ahIM jaNAvuM chuM. tame vicAra kare ke tamArI AkhI jiMdagImAM tame. jJAna keTaluM bhaNe che ? ke bhaNAve che ? vinaya keTale ne ke. kare che ? vaiyAvacca keTalI karI? pauSadha keTalA karyA ? jainazAsananI. prabhAvanA AkhI jiMdagImAM keTalIvAra karI? tathA pUjA AkhI jiMdagImAM keTalIvAra karI? mahocchava te paNa AkhI jiMdagImAM keTalA karyA ? tene vicAra karyo che? tenuM saravaiyuM kADhayuM che ? kahoke nahi, te te bhUla che. tenI anumodanA thavI joIe. dharmakArya te dANe che, jema eka dANAthI ThAra na bharAya tema jaina zAstrakAra e ja vAta kahe che, ke puNya kare te eka dANoche, ane tene anumodanA rUpI pANIthI siMce, te ja kaThAra bharAya. tethI sukRtanI anumodanA karavI joIe. anumodanA vagara e sukRtane dANuM kayAMya vaTAI jaze. e ja vAta ahIM dhyAnamAM le. hAthIe. sasalAne bacA, tyAM anumodana kayAM pahoMcyuM? hAthI sarakhA jAnavarane paga vaLagI jAya, tyAM sudhI sasalAne bacAvavAnA pariNAma rahe. je ApaNe jaina kuLamAM ucharyA chatAM, manuSya paMcendriya thayA chatAM, kAma paDe te evA goTALA calAvIe ke, hiMsAnA goTALAmAM : anamedanAne khalAsa karI nAkhIe. "sasale jIvato rahyo tethI aDhAra pApasthAnakamAM pravartaze, mATe ene bacAvavAnI jarUra na hatI, evI mAnyatAvALA terApaMthIoe A sthaLe vicAravAnI jarUra che, ke pariNAma kayAM che te jovAnuM che. pariNAma jIva bacAvavAnA che, vaLI sasale je kAMI karaze te tenA jIvane bhogavavAnuM che. tevI rIte jIva bacAvavAmAM kaI jIva puNya. karanAra nIkaLe te tenI paNa zI khabara paDe ? mATe tyAM te jIvadayAnA pariNAma hevAthI ekAMte bacAvanArane lAbha ja che, temAM zaMkA karavA jevuM nathI. pachI pitAnuM khoTuM paNa pakaDI rAkhavuM hoya tene kaI kahetuM nathI. tevAone samyakatva ratna haju maLyuM nathI tema samajavuM tyAM te sApha evA ja pariNAma che ke sasale kaI rItie ke Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaCcamI dezanA 11 kheMce ? tene bacAvavA khAtara ja hAthInA jIve aDhI dahADA sudhI paga addhara rAkhyA. dAvAnaLa zAMta thayA pachI sarva jIvA pAtapeAtAne rathAne cAlyA gayA. hAthI paga nIce mUkatA nathI, ane pAte paDI gayA, te paNa tene manamAM kAMi na AvyuM. ApaNe te hAthI pAsethI eka ja vastu samajavAnI che, ke maravAnuM te dareka bhavamAM jIvane raheluM che, paNa AvuM jIvayAnA puNya kAryAMnA hetue jo te na maryAM hota te tenI pAse amarapaTTo na hatA, A duniyAmAM koi amarapaTTo laIne AvyuM nathI, AvatA nathI ne Avaze paNa nahi. janmyA te aMte maravAnA ja che. te sukRta karatAM maraNa thAya tenA jevuM maraNu khIjuM kAI nahi, tevuM ArAdhanAvALuM maraNu te maraNu nathI, paNa petA mATe occhavarupa che. maravAnu che e tA ceAkkasa che. nAka kapAIne javAnuM che. paNa ghI cATIne nAka kapAya te sArUM. sukRta thaIne marAya te prathama nakhare maraNu jANavu. A hAthI A sthitimAM Ave che, peAtAnA prANanA bhAge paNa bIjAnA jIvane kema khacAvavA te ja lakSya hAthInA jIvane hatu, dareka uttama jIvAne evuM ja lakSya hAya che. tethI A hAthI maratAM maratAM paNa evuM vicAre che ke, 'mArA janmArA saphaLa thayA, ke sasalAne macAvatAM mAru mAta thayuM.' ema marate hAthI karela sukRtanI anumodanA kare che. evAmAM ekalI paganI A vedanA ja che tema nahi, paNa bIjA nhAthIe AvIne tene datUzaLathI mAre che. te vakhate paNa ema vicAratA nathI ke A sasalAne macAvavAnI bhUla karI, tethI A pariNAma AvyuM." te bhUla cheja nahi. tene bhUla gaNanAra ajJAnI che. ema samyaktva vAsita jIvA vicAre che, jene zatrunA upasaga vakhate, maraNu vakhate paga jakaDAI gaye te vakhate paNa sasalAnI dayA hAthIe pALI ane tenI pAte anumeAdanA kare che. eka sasalAne bacAvye temAM khIje save meghakumAra rUpe thaI, cAritra pAmI anuttara vimAnavAsI deva thayA; tevA sukha bhogavavAne lAyaka te jIva thaye. tiya "camAMthI manuSyarUpe thayA, vaLI zreNika tathA dhAriNInA putra thayA. A chatra macAvyAnu kuLa jANavuM. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pava mahimA data si McanathI jema phaLavRddhi thAya teNe anumodanathI puNyavRddhi thAya. ApaNe evA jIva ghaNA khacAvIe chIe, chatAM kema U Mce AvatA nathI ? koThAramAM nAkhelA pAMca dANA paDaghA paDyA jeTalA vadhe nahiM, teTale eka ja dANA siMcavAthI vadhe che. mATe sukRtanI anumedanA rUpa pANIthI puNyarUpI dANAne sacavA joIe. te ja DhaMgInI sAthe katA. ' janma kRtArtha mAnavA tarIke dayAne poSaNa maLatu nathI. hAthInA jIva eka ja dayA rUpI khIja si McI siMcI phaLa taiyAra kare che. te maraNa vakhate bhAvanA bhAvI AtmAne samajAve che. ApaNe te dharmAMnA DhIMgalA, zarIra jarA narama paDayuM te kakhATa davAthI bharAI. jAya. dhArmika cApaDI paNa te vakhate hAla bahAra kaDhAya. A zu dharmInu` siMcana ! vilAyatI davAdArUnA khATalAthI sicana kare. are ! tamane Alakhana chatAM anumedana kema thatu N nathI ? hAthI page vaLagI javAthI paDI gayA ne meAta nIpajyuM...teve TAime paNa sukRtanI anumAdanA kevI kare che, ke 'mArA janma kRtA ke me jIvanamAM eka sasalAnA jIvane khacAkhyA' te bhAvanA maraNadazA vakhate AvavI muzkela che. dravyayA eTale mAphI nahi paNa zikSAnI mela hAthIe sasalA ne pachI paNa .. cetavu joie ke vicAravAnu che ke eka jAnavaranI dravyayA te zikSAnI metala. zikSA tA nakkI ja. amuka divase zikSA thaze. bacAvyA paNa tethI sasaleA kAMi amara na rahyo, tethI samajavAnu` ke A metala che. tethI dareke eka divasa maravAnu teA che ja, je bacA te vakhate jIvadayA pALI tenuM phaLa tene jarUra sArAmAM sArU maLI rahe che. tA sasalAne bacAvavAmAM ATaluM ja ke dravyayAe regIne phaeNga maTADaDyo, paNa aMdaranA kam maTADayA nathI, bIjI vakhata hule kuraze. dravyayA eTale metala. mAphI nahi paNa muddata. eka mudata ApavAnuM kAma ATalu lAbhadAyI thAya che. muddata maLyAne lAbha. jagata mAtra blyu mudatamAM, amerikAnuM devu jama nIne bharavAnu hatu, iMglAMDa ne phrAMsanu devuM bharavAnu hatu. emAM mArAmArI phakta Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapaMcamI dezanA mudatanI. mudatane haso rAkhyo tethI TakI rahyA. haptA mApha-nathI thayA, mudata vadhArI, temAM dezanA deze jIvatA thayA. mudata na thaI hata te deze pAyamAla thAta. tethI haptAnI kiMmata ochI nathI, paNa che. te mApha nathI. mApha karAvanAra bhAvadayA. mApha karAvanAra bhAvadayA che. e bhAvadayA karmane halAne uDAvI denAra che, karmanA devAne nAza karanAra che. dareka jIva A jagatamAM karmanA devAdAra che. te devuM dIdhA sivAya keIna chUTake ja nathI.' A bhava nahi te parabhava, parabhava nahi te tenA Agale bhave; paNa e te devuM te vyAja sahita A jIvane dIdhA sivAya chUTako nathI. jagatane vyavahAranA devAthI nAdArI laI ke corI chUpIthI nAsabhAga karI, kapaTa karI atyAre chUTI jAya che, paNa karmanuM devuM te cUkavavuM ja paDaze. tenI AgaLa cakavatta paNa TakI zake nathI. ahIM te haju hAMthI sasalAnI dravyadayA haptAnI kare che. mAphInI dravyadayA nathI. jyAre bhAvadayAvALe karmothI bacAvI le che. samyagadarzanAdi ApavAmAM Ave che, te karmane kAThiyAne nAza kare che. A jIvane karmanA kAThiyA ja naDatararUpa che. paNa te naDatara je AtmAmAM samadarzana prApta thAya te cAlI jAya che. sasalAnI karelI dravyadayA rUpa kArya paNa anudanathI siMcAyuM te meghakumAra thaI cAritra pAmI anuttaravimAna devakamAM gayA, jyAM ekAvatArI puruSe ja jAya che, tyAMthI evI mokSamAM jaze, meghakumAre sasalAnI dayA pALI tenuM phaLa batAvyuM. tevI ja rIte haribaLa mAchIe paNa eka vakhata mAlInI dayA pALI te saMsAramAM te ja bhavamAM sukha pAmya. zAlibhadranA jIve eka vakhata paNa munine bhAvathI dAna dIdhuM te bIjA bhavamAM zAlibhadrajI devatAI riddhi pAmyA. AvI rIte dAna, jIvadayA ke koI paNa dharma te sukhane denAra thAya che, mATe dharma evI cIja che ke tene sImADe nathI. duniyAmAM bIjI badhI vastuonA sImADA che. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 " parva mahimA darzana : hada che, maryAdA che. jema hIrAnI kiMmata lAkhanI hoya te lAkha rUpiye tene sImADe AvI rahyo, vaLI te jhaverI AgaLa teTale sImADe A kahevAya. te ja hIra bhIla ke keLI pAse AvyA hoya te tenI najIvI kiMmata kare tyAM tene sImADe. tevI rIte ahIM dharma e anaMta phaLanuM sthAna che. kevalajJAna, kevaladarzana, vItarAgapaNuM te badhA sAdianaMtavALuM nisIma eTale maryAdArahita anaMtasukha ApanAra che. je dharmamAM sAvadhAna heya tene mATe nisIma sukha aMkAya che, paNa jeone AtmakalyANanI buddhi thaI nathI, tevAne mATe tevuM sukha haju ghaNuM dUra che ! A jIva dharmathI khase che zAthI ? zAlibhadrajIe sAdhu munirAjane khIranuM dAna dIdhuM. teve TAIme duniyAnA nAstike tene zuM kahe ? "bevakUpha! khAvA jeTaluM te rAkhavuM hatuM ? ghara bALIne tIrtha karavAnuM hoya ?" vijaya zeTha ane vijaya zANIne eka vakhata jamADayAnuM phaLa. tevI ja rIte vijayazeTha ne vijayA zeThANIne dAkhale le. zukalapakSa ne kRSNapakSanA brahmacaryanA niyamavALAne baMnene paraspara lagna saMbaMdha joDAya; ne pAchaLathI khabara paDI te pathArImAM talavAra rAkhI baMnee trikaraNazuddha brahmacarya pALyuM paNa niyama to nahi ane vicAra karyo ke "A niyama ApaNe mAbApane jaNAve nahi, jyAre teone khabara paDaze tyAre ApaNe baMne jaNa dIkSA aMgIkAra karIzuM te TAIme caMpAnagarImAM vimalakevalI AcArya mahArAja sAdhu munirAjanA parivAra sahita padhAryA che. eka jinadAsa nAmanA zrAvaka AcArya mahArAjane vinaMti kare che ke "mAre coryAsI hajAra, munirAjAne vaherAvavuM che. mAre ghera sAdhue gocarI levA padhAre tema Adeza Ape, tyAre AcArya mahArAje kahyuM ke "he zrAvaka! eka gherathI 84000 sAdhune AhAra levAnuM bane nahi. kayAM eTale sUjhate AhAra ane kayAM eTalAM ghara ? jyAre te bahuja vinaMti karavA lAge, tyAre tene kahyuM ke kaccha dezamAM, amuka nagaramAM Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 jJAnapaMcamI dezanA vijayazeTha ne vijyA zeThANI che, tene tuM jamADa, bhojana karAva, eTale tane 84000 sAdhuone AhAra vaherAvyAnuM phaLa maLaze, zrAvaka te Azcarya pAmI gayo. "sAheba ! evA te e baMne che kevA puNyazALI che ke Apa kahe che ke ceryAsI hajAra sAdhune AhAra paherAvyAnuM pUNya, gRhastha evA temane mAtra jamADavAthI thAya ?" jyAre teNe pUchyuM tyAre tene saghaLe vRttAMta guru mahArAje kahI dIdhe, te sAMbhaLI te bahu khuza thaye ane vijaya zeTha ne vijayA zeThANIne jamADIne coryAsI hajAra sAdhuone vahorAvyA jeTaluM puNya upArjana karyuM. dharmanA adhikArI koNa? A vAta jANIne AjanA nAstika zuM kaheze ke duniyA tarapha jevuM hatuM ne ? duniyA zuM kaheze? tene paNa vicAra na karyo, te para zuM kAma ? paraNIne eka bAIne lAvyA ne pachI tarachoDavI te kaI rIte ThIka nahi. Ama AjanA nAstika teve TAIme bolI nAkhe. paNa duniyA tarapha lakSya rAkhe te dharma karI zake nahi. dharmane samartha adhikArI koNa ? je mAtapitAthI paNa dharma karavAmAM Dare nahi, dharma viruddha bAbata sAMbhaLe nahi, te ja dharmanA adhikArI, ApaNe kAnanA kAcA pUrepUrA rahevuM che. tADanA jhADa uparanI soya nAza pAme te AkhuM jhADa nAza pAmI jAya, tADanA jhADanI TIsI nAza pAmI te AkhuM jhADa nAza pAme. abe ke jAMbuDe nathI, tenuM uparanuM kApe te kaMI nukazAna nahi, ApaNane seMya bheMkAI te maryA. ApaNe tADa jevA chIe, AMbAnI DALa jevA nathI. "loke Ama kahe che, tema kahe che, te khyAla karavAnI jarUra che, ema kahenArAe prasannacaMdrarAjarSinuM vacana daSTAMta tarIke vicAravuM. prasannacaMdra rAjarSi rAjya cheDIne prabhu pAse dIkSA aMgIkAra kare che. tene keTalAya varasa thaI gayA che, anukrame prabhu mahAvIranI chatrachAyAmAM kAussaga kare che. tyAM durmukha dUta kahe che ke "AnuM meM joIe te ApaNane pApa lAge, kAraNa ke ekanA eka nAnA putrane rAjagAdI seMpI pite tapa tapavA nIkaLI paDyA che. te sAMbhaLI Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana : dhyAnamAM rahela prasannacaMdra rAjarSi manamAM aneka prakAranA A dhyAnanA vicAra karavA lAgyA. A ArtadhyAnanA vicAramAM teo kema piThA? te ke lokenA vacana para dhyAna rAkhyuM tethI. pite dhyAnArUDha che te vakhate tyAMthI zreNika rAjAnI AkhI savArI nIkaLI che. zreNike temane vaMdana karyuM paNa zreNikanA khyAlamAM nathI ke AvA kharAba vicAramAM teo varte che, tevA TAIme lekavAyakAmAM peThA te sAtamI nArakImAM jaIne prasannacaMdra beThA. dharma karanAra levAyA para dhyAna na ApavuM lakavAyakA sAMbhaLIne temAM durjananA vacanothI gherAvAvALo pitAnA AtmAne dharmathI dUra ja kare che. dharma kara heya teNe te trilokanA nAthanuM vacana jovAnuM, phATelakha jevA lekanA kathana upara dhyAna rAkhavAnuM nahi pAlave. jeo lekanI gaveSaNa tarapha dhyAna na de, jema bharavADa bakarIne pALe, vADAmAM rAkhavI, carAvI lAvavI ne dUdha laI levuM, te tenuM kAma ! bharavADa bakarIne gharamAM nA rAkhe, vADAmAM rAkhe; tema gRhastho pAsethI gedharI pANI laI le. bAkI bIje kaze saMbaMdha na rAkhe ! bharavADa dehavAnI vakhate ja vADe jAya, tema sAdhuo AhA2 pANInI jarUra hoya te vakhate gRhasthane maLe. lokavAyakAmAM mahAvIra mahArAjA cha mahinAmAM marI javAnA che. AvI vAyakAthI e devAyA hatA to dharma ke dharmathI khasI jatA paNa saMghe eka ja va ta rAkhI ke loka te phATelI bega samAna che, temAM lAMbe vakhata pANI na Take, tattvadaSTi rahita lene anusAra AtmAne gheravavA jaze te prasannacaMdra rASinI mAphaka A amA sAtamI nArakIe cAle jaze. A uparathI e samaje ke lokavAyakA para dhyAna rAkhavA gayA, te marI gayA; leke badhA eka jAtanA hotA nathIkoI vivekI, kaI avivekI. kathaLImAM paDe te avivekI jANavA, tenI vAyakA para dhyAna rAkhavAnuM hoya nahi. je temAM dhyAna rAkhavA jAya te ulaTo Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapa`camI dezanA 107: peAtAnA AtmA pApathI bhAre thAya che. mATe A hukIkata dhyAnamAM. rAkhI dharmAMne cUkave huM avivekIonA vacana para dorAvAvALo-sAta puMchaDIyA uMdaranA bhAI ke khIjA kaI? - lAlIye lAbha vagara leArTa nahIM': dharma anaMta phaLanu sthAna che, te sAvadhAna hoya tene mATe, gaphalatamAM hAya tene mATe nahi. zarIrathI paNu sAvadhAna rahevAnu, zarIranI ke leAkeAnI cAle na cAleA. jo cAlyA te jutiyA khavaDAvaze.. hAthI jaMgalI hatA chatAM paNa jutA khavaDAvanAra joDiyA zarIranI darakAra na karI te UMcI sthiti pAmyA. pAMca IMdriyAne zaraNe na jaze! ! leke'nA lakhalakhATamAM zarIra iMdriyAnA AkaSaNamAM na jAva te sAvadhAna che. sAdhana dekhADanAra sAdhananA zaraNe jAe temAM sAvadhAnIne eka rastA rahevAnA nahi, mArA lAliyA khAtaramAM loTe tApaNu lAbha hAvA joie.' chekarA lAlIyAne gAMDo thayAnu kahe, ghI. DhALI dIdhuM kahe, tenI darakAra lAliyA na rAkhe, lAliyAe ukaraDAmAM aLeATavAnuM karyuM. te vakhate chekarA tarapha ke ukaraDA tarapha na joyuM, paNa lAbha tarapha ja joyu, tema dharmI AtmA kevaLa paramAtmAnA vacana para ja najara rAkhe, bhavabhramaNa caudamu` ratana : ana tajJAnInA vacaneAnI darakAra karavI ke bhaTakatA bhUtanI darakAra karavI ? sAvadhAna thAya te ja dhama karI zake. zeraDInuM khetara taiyAra karyuM, kaNabI mUrkha hate. zeraDI kApavAneA vakhata ALye, tyAre keIe kahyu ke tu baDA AmAM vavAya, te tuMbaDA vAvavA mATe taiyAra zeraDI khAdI nAkhI. kheADhI nAkhanAra jema mUkha che tema ApaNe ajJAnI bhaTakatAnA vacana khAtara sajJanAM vacanA karANe mUkIe te zI dazA thAya ? Dagale ne pagale vighna Avaze. ' sAvadhAnIe: 'leAkeA, kuTuMba, zarIra, iMdriyathI vighna Avaze, paNa tethI sAvadhAna raheze| te dha sAdhI zakaze. zarIra sa`skAra kArI na nAkhe te dhyAnamAM rAkhajo, duniyAmAM caudamuM ratana kahevAya che. te bhIla keLI sarakhA ne sIdhA Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -108 parva mahimA darzana dera karI de che. te pachI ahIM bhavAmaNa karIza! cAre gatimAM rakhaDI marIza ! te 14muM ratana dhyAnamAM lIdhuM ? bhavamaNa caudamuM ratana! lekenI cAle cAlIza te tAre khattA khAvA paDaze ! AgaLa AmAMthI kaI khattA khAvA AvavAnuM nathI; phAMsInA lAkaDe tAre -laTakavAnuM. ahIM anaMta jJAnInA vacanathI saMsArabhramaNane khyAla jene Aje haya, tene kayakA tarapha najara karyA vagara dharma - karavA sAvadhAna thavAnI jarUra che. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsa parivartana vyAkhyAna. mesANa saM. 1991 kArataka sudi 15.21-11-34 comAsuM badalyuM durgatiprasRtAna jaMtUna yasmAt dhArayate ttH| dhatte caitAn zume sthAne tasmAddharma iti smRtaH // 1 // zAsakAra mahArAjA bhavya prANIonA upakAra mATe dharmopadeza. karatAM AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM manuSyagati prApta thavI. muzkela hatI, je vastu jANavAmAM AvI hoya, tenAM kAraNa maLyAM heya te te vastunI sthiti karavI AkarI nathI, paNa jenAM kAraNe ApaNe ApaNI marajI thavAthI meLavI zakatA nathI, tevuM kArya siddha thavuM, jagatanA nyAyathI dUra raheluM che. kAraNa ke A jIva ekendriya, beIndriya, teIndriya, carendriya, asaMsIpacendriya ke DhoraDhAMkharapaNAmAM hatuM, te manuSyapaNuM kevI cIja che te jANavAnI tAkAta na hatI, samajavAnI. paNa te jIvamAM tAkAta na hatI. te pachI manuSyapaNAnI suMdaratAne svapna paNa khyAlamAM Ave kayAMthI ? suMdara ke asuMdara vastu jANyA pachI ja jANI zakAya, A vastu atyAre jagatane aMge ApaNe joI zakIe chIe. ApaNe ghera gAya, bheMsa, kUtarA, cakalAM, kabutara, hoya tene A keNa che ? manuSya che. te vicAra karavAno vakhata nathI, manuSyanA samAgamamAM. AvavAvALI jAta te saMjJIpaMcendriyanI jAta manuSyapaNunI suMdaratA jANI na zake te pachI tenI abhilASA kayAMthI thAya ? te na jANe te tene abhilASA na thAya, te tenA kAraNe kheLe ke? je gAma. javuM hoya te gAmane ja rasto pUchAya. kAraNe jANavAnI daskAra nahi, te kAraNe meLave kayAMthI? manuSyapaNAnA samAgamamAM AvavAvALI jAta manuSyapaNAne aMge taddana vicAra vagaranI che. tene te jhADanA che, daramAM pharatI kIDIo, mAkhIo tene tame keNa? kevA che? tamArI jAti kayA uttama kArya kare che, tene vicAra karavAne avakAza kayAMthI hoya ? Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 - parva mahimA darzana eka manuSyagati sivAya bIjI jAtimAM manuSyapaNAnuM jJAna, uttamatAnuM jJAna, tenAM kAraNe vicAravAnI dizA paNa nathI, jyAM dizA nathI tyAM vastu maLe ja zAnI ? na maLe. eka ja jagatamAM haju nahi jANelI, ISTa nahi lAgelI evI vastu kAraNe nahi meLavelAM chatAM paNa maLI jAya che. mAbApanI maherabAnI hoya te chokaro bhale -dAgInAne senAne rUpAne jANatA nathI, ISTa nathI jANate, chatAM mAbApa parANe lAvIne paNa Ape che. chokarAe sonuM rUpuM jANyuM nathI, tenI suMdaratAnAM kAraNe meLavyAM nathI; paNa mAbApa mamatAthI chokarAne meLavI de che. paNa A jIva para kaI maherabAnI karanAra nathI, ane A jIvane maherabAnInI rAhe koI manuSyabhava detuM paNa nathI. bhavitavyatA : zaMkA thaze ke te manuSyabhava mane zI rIte ? maLe che e cakkasa, te zI rIte maLe ? te bhavitavyatAe. koI kaheze paNa tenA mAthe zIMgaDuM che? bhavitavyatA badhAnI kema nahi ? ApaNI ja kema ? manuSya paNuM maLyuM te ApaNuM satkarmathI ja maLyuM che. satkarma vagara maLe te bhaktivyatA kahI zakAya. A kALamAM pa-10-100 varase chUTI janAra e manuSyabhava che. bhavitavyatAe zubha karma vagara manuSyabhava ApI dIdhuM hoya tema banatuM nathI. zubhakarma bAMdhyA vagara koI manuSya thatuM nathI. te bhavitavyatA kAmanI nahi ne ? paNa zubha karma je thayuM temAM ApaNe vicAra na hatA, paNa bhavitavyatAnA jege thayuM che tethI tyAM bhavitavyatA gaThavI. anya gatimAM manuSyapaNAnuM phaLa vagere jANyA na hatA. zubhakarma mATe Ama prayatna karAya tema jANyuM na hatuM, chatAM te thaI gaye tenuM nAma bhavitavyatA. sIdhA zabdamAM kahIe te dhULamAM ramanAra chokarA jamIna de te ramavA mATe, paNa ramatAM ramatAM nIcethI ratana nIkaLI paDayuM. chekarAe ratana jANyuM na hatuM. te mATe jamIna davA mAMDI na hatI, paNa bhAgyathI jamIna khedatAM ratana maLI gayuM. ApaNe ekendrimAM rakhaDatA hatA, bhavitatsatInA ge akAma nirjarA thaI gaI. tethI bhAgya khUchuM ane manuSya thaI gayA. eka chokarAne ratna maLI gayuM. te joyA Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka 111 - cAturmAsa parivartana vyAkhyAna - pachI badhA chokarA davA maMDayA, paNa darekane ratna na maLyAM, tema ApaNI peThe anaMtA jI bhavacakramAM rakhaDI rahyA che. anaMtA che Adhi, vyAdhi, upAdhinA duHkha bhogavI rahyA che, chatAM temAMthI ApaNe bhavitavyatAnA sege UMce AvI gayA chIe. badhA akAma nija rA karanAra manuSyapaNane lAyakanA karma bAMdhI de tema banatuM nathI. bere mATe rana veyatA ke gaNAya ? jema cheka rana laI berAMvALAnI dukAne jaI rana ApI cAra bora khAvA mATe le, tevAne bhavitavyatAe hIrA meLavI dIdhA emAM vaLyuM zuM ? cAra berAM peTe hIre ApI AvyuM, tema A jIva paNa manuSyapaNuM rUpI hIre je bhavitavyatAnA ge maLI gaye che e ciMtAmaNi 29ta samAna che, te jAnavarane khAvA bhegavavA lAyaka viSane peTa gumAvIe te manuSya bhavarUpI hIro sepI daIe chIe. A manuSyabhavamAM vicAra rAkhavo joIe. DilI strI maLelI milakatamAMthI ochuM thavA na de. rAMDelI bAI hoya te paNa maLelI milakata jaLavAya kema te dhyAna rAkhe. navI milakata na meLave paNa jUnI milakata barAbara sAcavI rAkhe che. te ApaNane ciMtAmaNi ratnAdhika manuSya bhavanI milakata maLI te khavAya te kema cAle ? tattva e che ke ApaNe maLelI milakatanuM rakSaNa karavA mATe kaTibaddha thavAnI jarUra che, navI meLavavI te maradanuM kAma che, AdamI-marada te navuM kamAvA jAya, paNa maLelI milakatanuM vyAja khAI, milakata sAcavavI te vidhavA bAIo paNa kare che. tema jagatanI apekSAe manuSyapaNuM, maLelI milakatane bhoga paNa te milakata ochI na thAya te mATe kaTibaddha rahevuM joIe. maLelI milakta gaI te bAI jAta haze te e chAtI phUTaze. bAI jAta jeTalI tame akkala dharAve che ke nahi ? ApaNI A manuSyabhavanI milakta jarUra TakI rahevI joIe ? devapaNuM ane mokSa ke rUTakA meLavavAnI vAta che. jInadaezA e che ke tene manuSyapaNanA kAraNene amalA huM dharAveluM chuM tene vicAra Ave nathI. jema bhUmI vivA Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 parva mahimA darzana ekalI milakta upara mamatA rAkhe, paNa bhaviSya upara ke vyAja upara dhyAna na rAkhe, tema ApaNe milakatanI mamatAmAM janmAre gumAvIe. chIe. cAhe sparza-rasana-prANa-tra ke cakSu pAMca IndriyenA viSayamAM jiMdagI gumAvIe chIe. saddhAra zarAphane tyAM milakata vyAje mUke. vidhavAbAI samaje, tenA kuTuMbIo sArA heya te tene samajAve, vyAje mUke te mULa rakama UbhI rahe ane nibhAva thAya; tema A jIva IndriyanA viSayakaSAyamAM AraMbhAdikamAM rAcI rahyo che, temAM hiteSI maLe te samajAve ne ? hA. samaje te dharmane raste. caDhe, temAM ja manuSyapaNAnI suMdaratA samaje, ne manuSyapaNAnI suMdaratA. samaje, ne manuSyapaNAnI milakta sAcavI rAkhe, sparzAdika IndriyanI. AsaktimAM rahe temAM manuSyapaNAnI milakata sAcavI rAkhe, spazadika IndriyenI AsakitamAM rahe temAM manuSyapaNuM na Take ane navuM maLe nahi. zarAphane tyAM vyAje ene na mUke te vidhavA ne milakata baMne nAza pAme. A pAMce Indriya ane traNa garUpa ATha milakata ApaNane maLelI che, paNa ApaNe pakaDI rAkhI te ApaNe maryA te milakata marelI che, mATe zarAphane tyAM mUke milakata ne ApaNo nibhAva thAya. zarApha karyo ane te ke joIe ? je dukAnamAM khoTa na hoya te zarApha zodhe. saddhara zarApha joIe te vyAja Ape, nibhAva thAya ne milakata UbhI rahe. saddhara zarIpha puNyakArya ahIM e zarApha ka? puNya e ja zarApha. puNyane raste Indrine tathA traNa vegane upayoga kare te puNya evuM saddhara che ke cakravartIne cUra na thAyapuNya karmanI DhIlAza thaI nathI. saddhara zarApha puNya karma, paNa e zarApha tAbedAra che. kene? dharmane tAbedAra che. dharmane hukama bahAra puNya zarAphathI casakAtuM nathI, zarApha ghera AvatAne dhakko nahi mAre, dUra nahi kare, paNa puNya zarApha ne dharma mahArAjA hisAbamAM-maryAdAmAM rAkhe che ane tamArA upa2 AvatA dhAne paNa haThAvI de che. zarIphe mAtra milakata rAkhI Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAturmAMsa parivartana vyAkhyAna YFF prAja ja Ape. jAva, puNya jame rAkhyuM, tA duCtie na jAva, tenA raste paNa na jAva, puNya rUpI zarAphamAM durgatimAM mele tevI tAkAta nathI. zarAphathI ema na elAya ke kalAlakhAnAmAM vezyAvADe jAya che, mATe vyAja nahi ApuM! mAre tyAM rakama mUkanArA vyAja laI zuM karaze, te zarAphane jovAnu nathI. zarAne mAtra rasa sAge tyAre ApI devI, pachI mAlika cADe te kare. mahArAjA huM tene tA peAtAnI prajAnI milakata rahe ne prajA gamaDI na paDe temane si jovAnu` hoya. ema AtmA dhama mahArAjAnI raiyata ane 3 By PICH tra mahArAjAnI vaphAdArInu' ane drohIpaNAnu' phaLa rAjA rakSaNa kayAM sudhI kare ? tenI raiyata maneA tyAM sudhI. raiyatamAMthI nIkaLI jAva te rAjAnA zIre jokhama nathI, tema meM nA zaraNamAM rahe tenA pApanA haTTo dUra karavAnI jokhamadArI dhama" mahArAjA rAkhe che. sadgati meLavI ApavAnI ne durgaMtithI dUra rAkhavAnI jokhamadArI dhama mahArAjAnI che. dhama mahArAjA kAne havA ? mahArANI vikaToriyA kahevAtI, ane gheADA parANe khece te maDInu nAma paNa vikaToriyA kahevAya che. vAhana vikaToriyA ke kavIna viTAriyA ? tema tenuM nAma dharAvyuM ne guNNA na AvyA te vikaToriyAM vAhana che tema ahI' jene ApaNe mahArAjA kahIe chIe te gAyakArDa-gvAliyara -sidhiyA-hAskara nathI, paNa caudarAjaleAkamAM jenuM rAjya pravata che, jenI ANu cauda rAjaleAkamAM cAle che, jemanI sattA nIce cauda rAjyAka che evA dhama mahArAjA che. > sp; rAjyamAM rahenArA e prakAranA hAya che : vaphAdAra ane krohI. rAjA jaMgatanuM bhaluM karavA pravatelA hAya, temAM tenu tathA krimanA bhaktanu bhalu thAya. dha rAjAnI sattA cauda rAkamAM,paNu bhaluM te| bhaktanuM thAya. tema drohI nIkaLe tenA mATe jelakhAnA hAya che. jelakhAnA tarIke ahIM tiyaMcagati ne narakagati che! dhama joDIne tyAM rAjye ja chUTako. chUTA pharatA ane samRddhivALA ane bAya ? vaphAdArane. tema manuSyapaNAmAM ane devapaNAmAM kAne rakhAya ? te ke 8 113 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 parva mahimA daza jeo dharmane aMge vaphAdAra hoya tene. rAjyanI vaphAdArI prajAne unnata dazAmAM rAkhe che. dharmanI vaphAdArI be kArya jarUra kare che naraka tiryaMca garimAM javuM paDe ane manuSya ne devagatinA rathanamAM methI phare. AthI jema jI janme ajJAna, chatAM paNa mahArAjA onI pharaja che ke temane sajJAna banAvavA. tema che janma durgati taraphanA moM vALA hoya, paNa jame ajJAna ane kevalIpaNA sudhInI UMcI sthitie lAvavA paDe che. tema durgati tarapha dhasI rahelAne kevalI mahArAjA rALati tarapha dore che. kevalI bhagavAna tevA jIvane durgati tarapha jatAM rokI rAkhe che, eTale dharmopadeza ApI dharmamAM jeDe, tethI tenI uttama gati thAya che, tema samajavuM, rikI rAkhyA te trizaMku jevI dazA thaI jAya paNa dharma tevI dazA nathI karate. gatithI roke eTaluM ja nahi paNa saphAtimAM sthApanadhAraNa kare che, jJAnanI dazAmAM paNa lAvI mUke che, manuSyagati ane devatAnI gati te rUpa saddagatiomAM jIvane sthApana kare che. jeoe durgatinAM khAtAM bAMdhyAM hatAM, temane jJAnadazAmAM vALI ene gurathAnake dhAraNa kare che. mATe enuM nAma dharma. dharma e pADelI saMjJA nathI. 3. va. ra jevuM A nAma nathI, paNa sArthaka nAma che. have ApaNe mULa vAtamAM AvIe. te ahIM dharma evI saMjJA tarIkene zabda nathI, mana phAve te saMjJA karI levAya, tevI saMjJA dharmanI nathI. durgatithI jIvene je bacAve ane sadagatimAM dhAraNa kare te dharma che. eTalA mATe dharma saMjJA che. jevA guNe tevuM nAma che. te mATe dharma evuM yathArtha nAma che. dharmiSTa AtmAone dharma kAryone pavitra divaso Ave tyAre apUrva ullAsa pragaTe che. Aje muni mahArAjAone cAturmAsa parivartana karavAne prathama divasa hovA sAthe kArtika pUrNimA ane zrIsiddhagiri ane zarUAtane divasa paNa che. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAMsa parivana vyAkhyAna zrI siddhagirinA mahimA ane kArtikI pUrNimA sAmAnya rIte varSoMnI traNa cAmAsI kahevAya che. temAM pazu atizaya pavitratAne dhAraNa karanArI jo koi pazu caiAmAsI tithi gaNAtI hoya to mAtra kArtikI pUrNimA che. A kArtikI pUrNimAne uddezIne jainasamudAyanI vasativALA dareka sthAno tridhAmarUpa evA zrIsiddhagirijIne yAda karyAM sivAya rahetA nathI, je je jainabhAvikA zakita ane sAdhanasapana heAvA sAthe siddhagirijInI yAtrA karavAnA ucchvAsavALA hAya che, teo te vepArarAjagAra, ArabhasamAraMbha vagere eDI tItha yAtrAthI AtmAne pavitra karavA mATe pu`Darikagiri tarapha prayANa kare che. deza paradezamAMthI AvanAra hajAronI saMkhyAmAM utarI paDe che, eTalu ja nahi paraMtu siddhagirijInI cAre dizAmAM rahetA jainetaro bIjA leAke pazu tyAM meLAmAM AvI ucchvAsamAM vRddhi kare che. A divasanI Adi koipaNa rAjasthAnanA itihAsamAMthI nIkaLI zake tema nathI. A bharatakSetramAM jyAM sudhI dhanu' sAmrAjya pravartAro tyAM sudhI dareka bhavyAtmA A siddhAcaLajInI yAtrAthI AtmAne pavitra karatA raheze. 115 girirAjanI yAtrAnuM anukaraNa paTadarzana jainasaMghanA keTaleka bhAga koipaNa kAraNusara jyAre sAkSAt zrI siddhagirijInI yAtrAne lAbha laI zakatA nathI, tyAre pAtapeAtAnA kSetramAM gAmamAM zrI siddhagirijIne juhAravA mATe zrI siddhAcajIne vizALa citrapaTa zrIsaddhagirijInI dizA tarapha badhAvI kArtikI pUrNimAnI yAtrAnA lAbha bhAvapUrvaka laI sukRtanuM siMcana kare A pavitra divase sthAnika ekkasa sthaLanI yAtrA karyo sivAya bhAgye ja koI AkI rahetu haze. che. A tIthane prabhAva A sidvAMgara e ja che ke je jagatamAM atizaya uttamatAne dhAraNa karanArUM tI che. A pApI ane abhI AtmAe dravya thakI paNa dekhI zakatA nathI. A girirAja sa kALa mATe prAyaH zAzvata gaNAya che. zrI 24 tIrthaMkara paikI zrI nemInAtha prabhu siAya zreyaza tI karatu ahI samavasaraNu sarva tItha karatAM girirAjate ghora Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 parva mahimA darzana thayeluM che. A tIrthakSetra eTaluM prabhAvazALI che ke tyAM upara caDhatAM caDhatAM paNa navIna apUrva vilAsa kSaNe kSaNe AtmAmAM utpanna kare che. bhagavaMtanI pratimA agara khuda bhAva arihaMta kevalI avasthAmAM rahelA arihaMta-tIrthakara bhagavAna heya te karatAM paNa A girirAja atyaMta prabhAvazALI che. A vAta taLeTIe karAtA cityavaMdana vakhate pratyakSa. anubhavAya che. taLeTIe karAtAM caityavaMdanamAM ne stavanamAM siddhAcaLagiri vimalAcalagiri-kaMcanagiri- zAzvatagiri-uvalagiri- puMDarikagiri vagere girirAjanAM nAme belatI vakhate ane AnaMda Ave che kamudi mahatsava jaina janatA temaja jainetara paNa dharmanI apekSAe kArtikI pUrNimAne jema pavitra mAne che, tevI ja rIte pUrvakALamAM samagra leke paNa te divasane ghaNA moTA tahevAra tarIke mAnatA hatA ane tethI kArtikI pUrNimAnA tahevArane kaumudi mahotsava kahetA hatA. jema sAmAnya leke raMka ke rAjA, daridra ke zrImAna, te kaumudinA divase eka mahatsavanA dina tarIke mAnatA hatA, tema te lokone mahotsava tarIke mAnavAnA mULabhUta bhagavAna AdIzvaranA vakhatathI jemAM kArtikI pUrNimAne divasa mahAparva tarIke manAte Avela che. suSamAnarataM , mAre mana ! kathA vihara dhve na varSAsu, yuyamanye'pi sAdhavaH // 201 // .. svAmI babhASe varSAsu, nAnAjIvA'kula mahI jIvA'bhayapradAstatra, saJcaranti na sAdhavaH // 202 // | (ki. 2) prathama yAtrAne divasa zAthI ? ' e kArtikI pUrNimA jema cAturmAsika pratikramaNane aMge paMcAcAranI pavitratA karAvanArI che. tevI ja rIte e ja kArtikI pUrNimAne divasa bhavyajInA bhAvibhadrane bheTAvanAra evA siddhAcala girijInI yAtrAne divasa hoI bharatakSetrane mATe tIrthayAtrAne Adi divasa ane parama pavitra divasa che, Adi divasa eTalA mATe kahevAmAM Ave che. sthAvakapaNAnA sAmAnya dharmane uddezIne aSADha zukala. * varSAbata camAraneudaLamAM yAmAM karavAnuM hoya nahi Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsa parivartana vyAkhyAna 117 ane sAmAnya lokone paNa varSARtumAM zrAvakanI mAphaka dayAne lIdhe nahi te paNa musApharInI agavaDanI khAtara paNa grAmAntara javAnuM hetuM nathI. ane tethI A kArtikI pUrNimAnA divase varSAcAturmAsine -aMta Avate heI, je yAtrA karavAmAM te varSanI apekSAe prathama tIrthayAtrA kahevAya. " vA dhAMtijamaffja, davA ane 2 varlDa kSetrarAva mAtA, mAthI rava kurivamaH phararA anuzAsyeti bhagavAna, puNDarIka mahAmuni yayau viharta manyatra, trailokyahitakAmyayA // 123 // (. ma. : 1) zrI siddhakSetranuM tIrthabaLa vadhAre kema ? A tIrthakSetrane mahimA zrI RSabhadevajI bhagavAne kevalIpaNAmAM paNa pitAnA karatAM adhika jaNAvyuM che ane tethI ja bhagavAna RSabhadevajI je vakhate siddhAcalajIthI vihAra karatA hatA, te vakhate emanI sAthe vihAra karavA taiyAra thayelA puMDarIka svAmijIne pitAnI sAthe AvatAM rokIne te siddhagirimAM ja rahevAnuM temaNe pharamAvyuM, te ema spaSTapaNe jaNAvIne ke A siddhagiri kSetranA pratApathI ja tamane ane tamArA parivArabhUta jhADe munione kevalajJAna thaze, ane mukti maLaze. AvA sAkSAt kevalI tIrthaMkara bhagavAnanA mukhethI pitAnA karatAM adhika mahimAvALA gaNAelA siddhAcalamahimA bhavya jIne magajamAM utaryA vinA rahe ja nahi. vaLI anya kSetramAM je tIrthakara mahArAja vagere kevalajJAna meLavI mekSa sAdhI zakyA che, te te siddha thanArA AtmabaLathI siddhi pAmyA che, jyAre A siddhakSetra upara mokSe janArA keDe mahA puruSa pitAnA AtmabaLa karatAM paNa A kSetranA moTA prabhAvathI siddhipadane pAmyA che. yAtrA tapatA sAnAnaviSAta - - - yAtrAghavaDhagvNAsaMsthA sthApi pU rajA 1 ' ', (aa. ma. sa. 7) Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 parva mahimA darzaja siddhakSetramAM dAnanuM mahAna phaLa A siddhakSetramAM bIjAkSetra viSe karelA dAna-zIla-tapa karatAM adhika phaLanI prApti thAya che. A siddhagirinuM viratArathI svarUpa jANavAnI jijJAsAvALA bhAvikoe zrI dhanezvarasUrijI racita zrI zatru ya mahAya avazya vAMcavuM. zrI siddhakSetramAM cAturmAsa rahI sAdhusAdhvI-zrAvaka ane zrAvikA varga apUrva apUrva ArAdhanA kare che. e kSetranA prabhAvathI mAsakhamaNa jevI mahA tapasyA dareka varSe jeTalI siddhagirimAM thatI saMbhaLAya che, teTalI anya rathaLe ochI saMbhaLAya che. puNyazALI zrAvakavarga ahIM AvI navANuM yAtrA vidhapUrvaka kare che ane sAthe munivaranI dAna dvArA bhakti karI akhUTa puNya upArjana kare che. siddhagirijI upara judA judA parvone vAraMvAra sAmudAyika saMghamahotsavAdi judA judA nimitte ujavAya che. tyAM jiMdagImAM yAtrA Adi karI je apUrva AnaMda anubhavAya che, te AnaMda bIje kayAM ya paNa bhAgye ja anubhavI zakAya che. A badhe prabhAva-mahimA hoya te A kSetrane che. A tIrthanA kSetrabaLathI drAviDa ane vArikhilla munio dasa koDa munionA parivAra sAthe mA khamaNanI tapasyA karI sarva karmane kSaya karI kArtikI pUrNimAnA divase zrI siddhAcalajI upara mese gayA. te drAviDavAlikhillamukhAstatra tapasvinaH tasthustIthe jinadhyAnapasa mAlApavAsina : // 16 // niHzeSakSINamAhAGgA :, kRtvA niryAmaNAM tataH kSAmayitvA'khilAn jantana, manovacanaye gataH / 17 // nirva jeruM prANa phurajAyAt | karatadatta purvArikaar: ziva l28 vaLI vitarja A girirAja parama pavitra tIrtha svarUpa che. girirAja upara je jeDA paherIne caDhe che, caDhAve che, girirAjane vaMdana karanAre manuSya taLeTInA caityavaMdanathI girirAjane vadana thayuM, tenA bhAvArthane samajyA nathI, je bhAvArtha samajyA hatA te jeDA paherI ke paherAvIne caDhI zake ja nahi. daherAsaramAM paNa joDA paherI lai jaI zakatA nathI, te pachI atyaMta pavitratama gaNAyelA evA Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsa parivartana vyAkhyAna 119 girirAja upara jeDA paherIne ke paherAvIne javuM te koI paNa jainane zobhAspada nathI, vaLI samavasaraNAdi vizALa pradeze dekhavAmAM Ave tyAMthI joDA Adine cheDavAnuM abhigamanA nAme zAstrakAro pharamAve che, te samavasaraNa bhUmi karatAM pavitratama zrI siddhAcalajI upara jeDA paherI javAnuM zAstra ke dharmanI zraddhAvALAthI te bane ja kema? AvA mahAna tAraka girirAja upara cA, dUdha dahIM, peMDA, gAMThIyA, cevaDe, mIThAI jeo khAya che, khavaDAve che, teoe bahu vicAravuM joIe. anya sthAne bhagavAnanA maMdiramAM dUdha, dahIM paMDA vi. je khAvAmAM AvyuM hoya to temAM pApa lAge che, te tenA karatAM adhika pApa A girirAja upara dUdha, dahIM, peMDA, vagere khAnArane lAge che. tema ja upara laghuniti-vaDIniti ke ghUMkavuM na joIe, kAraNa ke AthI mahAna AzAtanA thAya che, girirAjane bheTavA AvatA yAtrike keTalIka vakhata dayAnA nAme ajANapaNe bhayaMkara AzAtanAo UbhI kare che, agara uttejana Ape che. anukaMpA tarIke devAne koI niSedha karatuM nathI, paraMtu girirAja upara je anukaMpA dAnanI pravRtti karavAmAM Ave che tenuM pariNAma e Ave che ke girirAja upara vAgharIyAcaka vagere tamArI pAse dAna levA AvIne bese che, jhADo-pesAba vagere karI AzAtanA kare che. je AzAtanAnuM kAraNa hoya che te mAtra girirAja upara anukaMpAe pisA Ape che te che. DuMgare zabda kahenArAone ? yAtrikoe yAda rAkhavuM ke zrI siddhAcalajIne ane zAstrane mAnanAre tene girirAja kahe che, paNa girirAjane samajaNa vagara DuMgara zabda kahenAre te bhagavAnanI pratimAne paththara kahenArA DuMgAnA. bhAIo jevA kAM na gaNAya? mATe bhUlecUke paNa A girirAja mATe DuMgara zabda vApare te egya nathI. aMtamAM bhAvi yAtrikoe girirAjanI AzAtanAthI bacI tenI bhaktimAM lIna ane tIvrarasa utpanna karavAvALA banavuM. cAra hatyA karanArA, devadravyanI corI karanAra ane duniyAmAM gaNAtA meTA pApa karanAra A tIrthanA prabhAvathI pApamukta banI Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 parva mahimA darzana mukti pAmyA che ane pAmaze. Indra mahArAjAne zrI sImaMdharasvAmijI kahe che ke-paMdare kSetramAM, traNa bhuvanamAM AvuM mahAna tIrtha hoya te . A eka ja che. je bhavyAtmAe A tIrthanI eka vakhata sparzanA karI nathI, tene garbhavAsa haju chUTele gaNate nathI. evA girirAjanI yAtrAnA divase paTadarzana karIne paNa bhAratabharanA tamAma jainasaMghe pitAnA AtmAne kRtArtha samaje che. A giranArajI Adi tIrthonI yAtrA caturvidha zrIsaMgha sAthe bhAgyazALI cha'rI pALa yAtrAsaMgha kADhI tIrthakara nAmakarma sudhInuM puNyAnubaMdhI puNya upArjana karyuM che ane kare che. AvA asIma mahimAvALA ane prabhAvazALI girirAjanI yAtrAne pavitratama meTAmAM moTo divasa te A ja kArtikI pUrNimAne che, mATe sarva bhavya e pavitratama girirAjanI ArAdhanA mATe A divasanI pavitra yAtrA sAthe ArAdhanA karavA kaTibaddha thavuM joIe. ; cAturmAsa parivartana vyAkhyAna. sAdharmika bhakti. mesANA. saM. 1991 kArataka vadi 1 ne gurUvAra sAdhamivatsale puNyaM, yadbhavettadvaco'tigaM // dhanyAste gRhiNo'vazya, tatkRtvA'nanti pratyaham // | | 350 . dhyA. 27o | zrAvake kevA sthAnamAM vasavuM ? zAstrakAra mahArAjA zrImAna vijyalakSmI sUrIzvarajI mahArAjA bhAgya prANIonA upakAra mATe upadezaprAsAda nAmano graMtha banAvatAM bAravratane adhikAra jaNAvyA pachI jaNAve che ke bAravrata levAthI zrAvakapaNuM maLI gayuM chatAM, zrAvakane aMge vyAkhyA karI ke brApiyitfma ja yuvA kAvavA' / zraddhA, viveka ne kriyA vaDe je yukta hoya te zrAvaka, samyagadarzanAdika pAmyA hoya, te chatAM A jIva nimittavAsI che. pANIne svabhAva che ke je raMga maLe tevA rUpe pite jhaLake, jIva jevA saMgamAM rahe tevA rUpamAM pariNamI jAya che. sAdhuone aMge gavAsa niyamita karyo, ane zrAvakane Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsa parivata na vyAkhyAna 1ra1 aMge jinayamI e hAya, jinamadira hoya, sAdhunI Avaka jAvaka hoya, tevA kSetramAM rahevAnuM kahyuM che. kAraNa! jevAM nimitto maLe tevA pAte thAya. aNuvrata hoya chatAM sugurunA sAga ane dhanuM zravaNa na hoya te vyavahArathI dhama rahe, paNa nizcayathI mithyAtvamAM jAya. sAdhune saMcAga nathI te dezanI dazA vicArIe te Ape!Apa mAluma paDI jAya. gurunA samAgama tUTI gayA pachI dazA kevI thAya che, te tevA kSetranI sthiti jovAthI mAluma paDe che. sAdhusamAgamanA abhAvanuM pariNAma, zAstranA upadeza adha thaI jAya teA tame te zuM paNa tamArA pIra suddhAM zrAvakapaNAmAMthI maTI jAya. meTA tIrthAMnA uddhAra karanArA, graMthA lakhanArAnA vazeAnI atyAre mAravADamAM zI dazA che te vicAra ! zAne lIdhe ? sAdhusamAgamanA abhAvane lIdhe. pAMcamA ArAmAM mane che tema nahi, ceAthA ArAmAM pazu A dazA hatI. sAdhunA samAgama ane dharmAMnuM zravaNu na khane teA khAra vratadhArIe evA paNa vyavahArathI dharmomAM rahe ane nizcayathI mithyAtvamAM cAlyA jAya. bhagavAnanA vakhatamAM naMda maNiyAra samyaktvavALA khAra vratadhArI bhara unALAmAM paNa cevihAra aTTamanI tapasyA karI pauSadha karanArA hatA. je unALAmAM tapama Acare te dhathI pUrA ragAelA hoya te ja Acare, cAmAsAmAM te aneka prakAre dhama thAya, paNa unALAmAM dharmanuM AcaraNu temAM paNu aTjhamanI tapasyA ane te paNa cAvihAra, pANI paNa pIvAnu` nahi. te vicAro ! keTalA dharmAMnA dRDha sarakAra haze ? jene unALAmAM traNe divasanA ceAvihAra ama karI pauSadha karavAnA saMskAra che, tevA naMda maNiyAra paNa sAdhu samAgama vagaranA thayA, tethI mithyAtvamAM jai paDayuM. UMce caDelA paDe, tyAre dhamAkA meTo thAya. tema ahI unALAmAM ceAvihAra karI ama karI pauSadha karyAM te paDayA te paNa evI rIte ja paDayA. amamAM tarasa lAge temAM kahevuM zuM ? nada maNiyArane tarasa lAgI. sAdhunA samAgama gayA che chatAM apUrva nirA. karatA hatA, paNa A samaye tapasyAnA AlaMbananA vicAra karavAnA cAlyA gayA, ane tarasa AgaLa badhuM jJAna vAsI thai gayuM, tethI vicAra e ja Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 pava mahimA dana Avye ke dhanu' sthAna e ke khIndrane pANI pAvuM te.' Ave AttadhyAnanA vicAra AvavAthI khAra vratadhArI hatA chatAM pariNAme zraddhA-vicAranA palaTAmAM sarIte deDakA thayA. nahitara vratadhArI vratanA pariNAmamAM ja mare te te vaimAnika sivAya bIje jAya nahi, samyagdRSTi jIva vaimAnika sivAya bIjuM AyuSya na bAMdhe, te vakhate tiya paNu meLavI lIdhu. zAstrakAra sApha lakhe che ke sAdhunA samAgama, sAdhusevA ane dhAvaNa vagere na heAvAthI tenI A dazA thaI che. evAnI A dazA teA khIjA sAmAnya jIvanuM kahevuM zuM? prathama upadeza sAdhupaNA ta samyaktva ke teA pAmI gayA tethI bhavane! beDo pAra na samajave. je darda saheje huke evu' na lAge tyAre upekSA na karatAM TrITamenTa vadhAre karAvavI. e haThIlA dardIne maTADavA UMcA vaidya ke DokaTarane khALIe chIe, tema sa` pApanA tyAga karavAnI jarUra hatI. munirAja dezanA Ape te! prathama sa pApa cheDe!' ema kahe. prathama sAdhupaNuM kema upadezAya ? vastu samajo ! sAdhupaNuzI cIja ? sarva pApanuM cheDavApaNuM. koi paNa tIthaMkara-gaNudhara, AcArya ke sAdhu prathama zuM kaheze ? sa` pApa cheDavAnu' ja kaheze. zrotA jyAre ema kahe ke ATaluM pApa mArAthI chUTI zake tema nathI, tema kahe te pachI dezavirati samajAve. sUkSma jIve!tuM pApa mArAthI chUTatuM nathI, Ama jyAre zrotA kahe te| judI vAta. sthAvara ne trasa ba MnenI hiMsA choDo, meDhuM ne nAnu' badhu jUDa to ! badhI cerI nAnI ke meATI, chUpI ke jAhera cheDe ! pArakI strI tathA peAtAnI srI badhI strIone cheDe ! nave prakAranA parigaDu cheoDA! sAdhu pAtA pAse Avela dha gratuNu karavAnI icchAvALAne prathama teA Ave! ja upadeza Ape, 'eTalu te pApa rahevA de evu keNu kahevAnuM? kei nahi kahevAnu 'pApa na DIza' evuM teA kAI kahenAra nathI. cAhe te ariDuMta-AcAya -upAdhyAya ke sAdhu hAya paNa eka ja upadeza de ke dareka pApa sathA cheDA !' cakarInuM darda te rogavALA samajI zake? pahelAM te pApane papa tarIke samajavu' muzkela paDe che, cakarInu' darada cakarIvALe samaje, pazu je vakhate cakarI Ave te vakhate Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsa parivartana vyAkhyAna: sAdhamika bhakti 123: mithAre bhAnamAM rahetA nathI, pApanI vyAkhyA vakhate pApa badhA samaje paNa mehanIya karmAMnI cakarI Ave tyAre pApanI pApa tarIkenI zraddhA khasI jAya che, pApanI zraddhA heAta te, arthAt A pApa kahevAya, pApa che ema khyAla heta te ararara thayA vinA raheta ja nahi, pApa herAna karanAra cIja che, tema thayA vinA raheta nahui. meTAmAM meTA rAkSasa hoya te pApa rAkSasa che, prANImAtrane herAna karanAra pApa rAkSasa che. AvI pratIti thaI hAya te pAte pApamAMthI chUTavA kema talapApaDa na thAya ? kadI talapApaDa na thaI zakaye teA bIjo pApa cheDe te kema na de ? te jagyAe keTalAkane rakhene kAI ApaNAmAMthI jaya, ApaNI TALImAMthI na khase tevA ja teonA prayatna thAya che. tamArA zrAvakapaNAne aMge bhIkhAbhAinI anumedanA keTalAe karI ? enA AtmAe keTalu vIya pheAravyuM haze ke jethI brahmacaya vrata laI zakayA. have vicAre ! A jagyAe maithunane pApa tarIke mAnyuM. mahApApane mahApApa tarIke mAnyuM hAta teA tyAganI jagyAe dhanyavAda kaheta. khelavAnuMye jora ajamAvyuM kharUM? pApanI pApa tarIke zraddhA te khasI gai. cakarI Ave tyAM madhu DahApaNu khasI jAya che, pApane pApa tarIke mAnavu" prasaMga AvyA Takavu muzkela paDe che. tethI cothA vratanA ane dIkSAnA virodha zAthI? pApane pApa mAnya hoya te A dazA na Avata. tethI naMda maNiyAranI vAta kahI. pApane pApa mAnavAnI zraddhA TakAvavI muzkela paDe che. dararoja zrAvake gurumukhethI dharma zravaNa karavuM, huMmezAM guru vacanazravaNane mahimA keTaleA have joie ? pratyaE dharmavarSAM hamezAM dharma zravaNa, huM bhagavAna ! tamArA prabhAve zubhagurune joga maLajo, zubhagurunA joga ne temanA vacananI sevAmeLavavAnI bhagavAna pAse rAja prAthanA karrIe chIe. praNidhAnasUtrajaya vIyarAya--temAM A badhuM mAgIe chIe ke 'legavirUddhaccAe gurujaNupUA paratthakaraNa ca / suhu guru joge tavayaNasevaNA AbhavamakhaDA'| A pramANe jaya vIyarAya khelatAM e hAtha joDIne bhagavAna pAse prAthI e chIe, ke he bhagavAna ! mane-leAkaviruddhanA tyAga hAjo ! gurujananI pUjA tathA paropakArakaravApaNu, zubha gurunA caiAga ne temanA Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra mahimA dazana 124 vacananI sevA A bhavanA cheDA sudhI akhaMDapaNe hAjo !' A mAgaNIe mAgIne meLavelu zrAvakapaNuM te sAka kayAre ? zrAvakapaNAnI karaNImAM AvIe tyAre. zrAvaka" zabdanI zAsrIya vyAkhyA. 'jaina' zabda gauNu karI 'zrAvaka' zabda AgaLa kema kayeryAM? 'vahoya hiM samAMM suLa' 'zrAvaka' tenuM nAma ke je paraleAkane aMge hitakArI jinavacana sAMbhaLe te zrAvaka. tethI jaNAya che ke huMmezAM sAdhu pAsethI sAMbhaLe, mAstara pAsethI nahi, paNa sAdhu pAsethI sAMbhaLe. kAraNa ? kAraNa e ja ke DUbatA AgaLa taravAnI prArthanA karavI te kAma nathI * lAgatI. kahenArane te zaramAvanArI che, AMdhaLAne kahe ke mane dora. te te kahenAra zaramAvA joIe. tema jee Ara bhArdikathI viramelA nathI, tenI AgaLa dhama kaheA !' ema kahenAra zaramAvA joie. zahenazAhI DhaDharA jagatane aMge che,chatAM zaherane sabhaLAve zerIpha. zerIphane ja saMbhaLAvavAnA hakka che, tema dhama pragaTa karyAM jinezvavarAe, chatAM kahe che - bhavasaya sahassa mahaNo, jinapannatto dhammo muNi uvaisai dAbho bhavanA pApanuM nikaMdana karanAra bhavyajIvA rUpI kamalane vikasvara karanAra gItA evA sAdhue dhama kahevA. ekalA gItA ke ekalA sAdhu nahi paNa gItA sAdhu ja dhama` kahe. zrAvakane viparIta prarUpaNAnA prasaMga kevI rIte ? ApaNe divasamAM be vakhata paDikkamaNAmAM elIe chIe. temAM 'paDisiddhANaM karaNe kicANamakaraNe a paDikamaNaM asaddahaNe a tahA, vivarIyapavaLApa ' A gAthA khelIe chIe, temAM pratikramaNu zA mATe karavuM joI e tenA hetu khatAvela che, ke pratiSedha vastune karavAthI, karavA lAyakane nahi karavAthI zraddhArahitapaNuM rAkhave karI, ane viparIta prarUpaNA karavAe karI je kAMI pApa lAgyuM hAya, tene mATe A pratikramaNa huM karU chuM, eTale te te pApAthI pAcho huM chuM, te pApAne AleAvuM chuM, gurunI sAkSIe ga u chuM, ane AtmasAkSIe tene nidu chuM. A pratikamaNu karavAnA hetu kahyo. AmAM viparIta prarUpaNA thai hAya tenuM pratikramaNa karU chuM. AmAM upadeza ApyA hAya tA viparIta prarUpaNA thAya te mAnavA joga che, paNa zrAvakane tA Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsa parivata na vyAkhyAnaH sAdhamika bhakti 125: upadezanA adhikAra nathI, tyAM zu ? vaLI vadittu kevaLa zrAvakane mATe ja che, sAdhuone te te sthaLe khIjuM' sUtra khelavAnu hoya che, vAMjhaNIne ghera valApAta ze'? amAre dharmAMkathana karavAnA hakka nathI. te vaLI viparIta prarUpaNAkyAMthI lAvyA ? cheAkareA ja nathI pachI te kANeA savAla ja kayAM rahyo ? mATe amane dha prarUpaNA Avu' kahenAre zAMtithI atha jAvA joIe. te che ke zrAvake savAre guru pAse dhama sAMbhaLI rAtre Aje guru mahArAje vyAkhyAnamAM Ama kahyuM che, hoya temAM je kAMI ulaTI prarUpaNA thaI hoya, tenuM pratikramaNa che. A gUDhA temAM rahelA che. sAMbhaLavA na AvyA hoya tene sa MbhaLAvavu'. je guru mahArAja pAse sAMbhaLyu hoya te saMbhaLAvatAM ajJAnane lIdhe ke esamajane laI ne ulaTI prarUpaNA thaI hoya tenuM paDikkamaNuM che. dharma zravaNa dvArAe zrAvakapaNuM, A apekSAe sUtra hovAthI gItA sAdhue ja dharmAMkathana karavuM te mATe 'para vitta.' hu'mezAM zrAvake dhama konI pAse sAMbhaLe ? te te zrAvakA sAdhu pAse dhama sAMbhaLe. je vastu na jANelI hAya te sAMbhaLavI. tamArI pAse pAMca terI paMdara, kahIe te sAMbhaLe ? tema vamAnamAM nahIM jaNAelI vAta IcchAmiAki sAmAcArI sAdhupaNAnI rIti je sAMbhaLe tene ja zrAvaka kahevAya. AthI zrAvakapaNu dharma zravaNu dvArAe ` jaNAvyuM. dhananI traNa gati ke laMgaDA, tenA karavAnA hakka che.kahevAnI matalaba e kuMTuM ane ekaThA karI Ama anuvAda thatA paNa A mahAzrAvakapaNuM karyuM ? mahAzrAvaka tene ja kahevAya ke je samyaktva ane vratAmAM rahelA chatAM, sAta kSetramAM bhaktithI dhanavAve. zrAvaka thayA eTale samaje ke parigraha maLelA che te DUbADanAra che, chatAM tenu phaLa kaMi na meLavIe teA gaLe zilA mAMdhI, tema A saMsAramAM hiMsAdikanA pApamAM A atmA DUbI rahyo che. temAM parigrahanI zilA gaLe lAgI che te che|DAtI nathI, teA te dhanathI kaMI paNa lAbha meLavI lauM. asAra vastuthI sAra na le te mUrkha ! pApane khaseDI punyane na le tenA jevA nirvAMgI kANu ? Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava mahimA darzana mATe kahe che ke paiseA traNa gativALA che. tenA traNa paga che, dAna, bhega ane nAza, paisAnI A traNa gatiH kAMte dAna de, agara segavaTAmAM vAparA, nahiMtara chevaTe tene nAza te che ja. te koI ne tyAM kAyama Tako nathI, tema sAthe paNa AvatA nathI. 126 upakAra karatAM kema Avu jANIe chIe chatAM gaLethI chUTatA nathI, ke upara kahyA pramANe dAnamAM apAtA nathI. ApaNI kaI peDhI mamatA vagaranI thaI? ApaNI asaMkhyAta peDhIo thaI. temAM mamatA vagaranA ApaNe nathI thayA. paNa trIje nAzanA pAye joDe che. jenA cheDe paNa nakkI che, jene nAza nakkI che, te pachI bhADUtI gharamAM cUke che ? jeTalA kALanA kSayApazama che, teTaleA kALa dhana rahevAnu che. bhADu tA bharavAnu ja che, te upakAra karavAthI kema cUke che tema karI bhADu' teA vasUla kara. cakavI jevAonI sthiti pazu kAyama rahI nathI, teA ApaNI sthiti te kAyama TakavAnI ja nathI, te te samaja ! ne temAM paNa ApaNe pApakAra na karyAM te pachI ApaNe kayAM rakhaDIzuM tene te vicAra kara ! mahAzrAvaka kone kahevAya. AthI kahevAnI matalakha e che ke zrAvaka humezAM dilanA udAra rahe. koi bhaktithI dAna de tA koi anuka MpAthI dAna de, sAta kSetramAM jina, caitya, mUrti, Agama ne sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA sIdAtA sAta kSetramAM dhana vaparAya te bhaktithI guNanA bahumAnathI. ene mArga pAmelA che mATe temanuM bahumAna ane anuka MpAthI atyaMtadu:khI garImane aMge vaparAya te dayAthI je kaMi apAya te anukaMpAdAna, te e thayuM ke sAta kSetramAM bhaktithI dhana vApare ne dIna duHkhI garIbamAM dayAthI dhana vApare te te zrAvakane mahA zrAvaka kahevAya che. Ama mahAzrAvakanI vyAkhyA sAMbhaLI, jyAre sAta kSetramAM bhaktithI ane dInadu:khImAM dayAthI dhana vApare te mahAzrAvaka kahevAya. A jaNAvI sAdharmika vAtsalyane adhikAra jaNAvyeA. sAmika bhakti lakSmI nAzapAmavAvALI nakkI che, te tenA upayega jarUra karI lA. bhADUtI makAna khAlI karavA pahelAM kAma karI levuM joI e. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsa parivartana vyAkhyAnaH sAdharmika bhakti tema Isvazika eTale ceDA kAlane mATe prApta thaelI lakSmI teno nAza na thAya, te pahelAM tene upayoga karI levuM joIe. lakamI cAlI gayA pachI cAhe teTalA vicAra karIe te kaMI na vaLe, mATe rAMDyA pahelAM DahApaNano upayoga karI le. sAdharmika vAtsalya zA mATe sUcavyuM ? vIza kalAka dhana bacI zakAya tevuM sthAna jo koI hoya te te sAghamikanuM sthAna che. sAdharmika dvArAe ja ApaNAmAM dharma rahyo che, sAdharmika na hoya te ApaNAmAM dharmane rahevAnuM sthAna nathI. - gAmaDAmAM ekalA zrAvakane aMge maMdira ke upAzraya hetA nathI sAdhunuM rahevApaNuM ke comAsuM tyAM thatuM nathI. joDe bIjA sAdhamiko nathI, tethI derAsara, upAzraya ke sAdhune sajaga maLato nathI. je cenI jogavAI te sAdhamikanA ja bhAgye. mUrtinI jogavAI jJAnanI jogavAI, sAdhusAdhvInI jogavAI e badhI jogavAI maLI che te sAdhamikanA bhAgye ja maLI che. ApaNe sarva jIvonI sAthe sarva prakAranA sAMsArika saMbaMdha anaMtI vakhata meLavyA che, paNa sAdhamikano saMbaMdha haju mane nathI, e maLa durlabha che. dharma na pAme tyAM sudhI tamAro sAdharmika bane kyAMthI ? ene dharma pAma jeTaluM durlabha, teTale tamane sAdharmika samAgama maLa durlabha che, durlabha dharma maLe tyAre sAdharmika bane. AthI saMbaMdha maLe muzkela. te na maLe te ApaNe dharma Taka te paNa muzkela che. sAla meka bhakti-upavyuM haNa-sthirIkaraNadi na thAya to darzanAcArane aticAra. jema sAdhune gurukulavAsa e sAdhupaNuM TakAvanAra che, tema zrAvakane zrAvakapaNuM TakAvanAra,sthira rAkhanAra sAdharmika saMbaMdha che.ghaNu sAdhamike hovAthI sAdhunuM AvavuM thAya che. ATalA mATe mahA zrAvaka thAya teNe zakti pramANe, guNanA bahumAnathI, vAtsaya karavuM joIe. zAstrakAroe darzAnAcAranI aMdara e vAta kahelI che. vAtsalya e samyaka tvavALAnI karaNI, te karaNa na kare te doSa. bIjI karaNae che. gurunI sAmA javuM te badhI samyaktvanI karaNI che. paNa A karaNI evI che ke na kare te doSa teTalA mATe tenA aticAramAM doSa gaNe che. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padma mahimA daza na samyaktvanI kriyAmAM cAra vastu na karAya teA doSa, tema upamR haNA, sthirIkaraNa na kare te doSa, jema zakAdika kare teA prAyazcitta, tema upabRhaNAdika na kare teA prAyazcitta; tema vAtsalya na kare teA prAyazcitta vratanI AleAyaNu laie chIe. dazanAcArane aMge AleAyaNa kema nathI gaNAtI ? sAdhami kAtsalya na karIe te! temAM AleAyaNa. svAmIvAtsalya e daza nAcAranA AThe AcAra mAMhelA eka AcAra che. nissaMkiya nikkaMkhiya nivvittigicchA amUDhadiTThI a / ubavUhathirIkaraNe vacchallapabhAvaNe aTu || 128 < puNya niza'ktiAcAra niSThAMkSitaAcAra, nivittigicchA, amUhadRSTi, upar3a hA, sthirIkaraNu, vAtsalya ane prabhAvanA e dazanAcAranA ATha AcAra jANavA. te na karavAmAM prAyazcitta gaNAvyuM. karIe tA te ApaNI pharaja che. AthI sAdhamikanI kiMmata samajAvI. devanI mUrtinA joga, gurunA caiAga, ane gurunI sthiratAnA lAbha e bhAgyazALI sAdhamikAnA saMjoge che, tethI te jarUrI che. karavuM te pharaja, na thAya teTaluM daza nanuM duSaNa jANavuM. te vAta dhyAnamAM rAkhI sAdhami kavAtsalyamAM je lAbha che te vayotinuM ' vacanamaryAdAnI mahAra che, enA mahimA niyamita karIe te deva, sAdhu, dhama zravaNu vagerenA mahimA gauNu, peTA bhemAM cAlyA jAya teA karavu zuM ? badhI vAta sAdharmika bhakti caDhiyAtI. bhakti karanAra gRhastha hAya teA paNa dhanya che. 'paNuM' kema kahyu` ? ArabhAdikamAM khU`cI gaelA tevAne vakhANuvA zAne aMge ? gRhasthanI vaiyAvacca, praza MsA karavAnI manAI che, chatAM bhAgyazALI kahIe chIe, sAdharmika vAtsalya karyAM sivAya khAtAM nathI, te karIne ja khAya che, tethI bhAgyazALI che. bhAjana karavAne aMge sAmikane yAda kare, te khIjuM katavya. sAmikane agenu zuM nahi kare ? arthAt badhuM ja karaze tethI bhAgyazALI kahevAya che. jainazAsana pAmI tamArI zaktine anusAra jarUra sAdharmikabhAInuM vAtsalya kA ! puNiyA zrAvaka jevA ni nathI mAMDI rAjA-mahuArAjA ane cakravattI -- Ae sAdharmika bhakti karI che. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtikI pUrNimA dezanA 129 puNiye zrAvaka ja svAmIbhAIne jamADate hate. bharatacakravatIe paNa tene mATe rasaDAM khullAM mukI dIdhAM hatAM. kumArapALa rAjAe paNa potAnA rAjyamAM kaI paNa na sAdharmika Ave tene mATe gharadITha eka rUpIo ne eka IMTa ApavAnuM TharAveluM hatuM. AthI pATaNamAM te vakhate sarve sukhI rahetA, eka lAkha zrAvakanA ghara te vakhate pATaNamAM hatA. "sAhammInA sagapaNa samuM, avara na sagapaNa keya bhakita kare sAtamItaNuM, samakita nirmala heya." jeTalA akSara zrutanA bhaNAve, teTalA varSe hajAro varganA sukha anaMtA vilase, pAme bhava pArejI samAnadhamIne joIne khuzI thavuM. te dukhamAM hoya te mukta kare ke karAva. ahI pravAtane koi divasa no soiyA che udAyanarAjAe aparAdhI caMDapradyotanarAjAne sAdhamika jANI kedamAMthI cheDI dIdhuM. pajusaNa hevAthI udAyana rAjAne upavAsa hatuM, tyAre rasoIye caMDapradyotanane pUchavA gaye ke "Aje Apane mATe rasoI zuM karUM ? rAjAne zaMkA paDI ke kaI divasa pUchato nathI, ne Aje kema pUchayuM haze ? tethI tenuM kAraNa pUchatAM raseIyAe jaNAvyuM ke Aje pajusaNa hevAthI badhAne upavAsa che." tyAre caMDapradyatana kedamAM hato, te vakhate teNe paNa kahyuM ke mAre paNa Aje upavAsa che. A vAta raseIyAe udAyana rAjAne jaNAvI, tyAre rAjAne e ja vicAra thaye ke "oho ! have te mATe sAdharmika thaye. mATe te kedamAM hoya te mArA pajusaNa ujavyAM kahevAya nahi, tarata ja kedakhAnAmAMthI tene cheDI dIdhA che. evAM evAM ghaNuM daSTAMte che. zrIpAlarAjA ane mayaNAsuMdarIne paNa municaMdrasUrijI mahArAje upAzraya pAsenA zrAvakane tyA mUkelA hatA. te zrAvako paNa tenI bahu bhakita karatA hatA, ne puNyaupArjana karatA hatA. sAdharmika tarIkenI pitAnI pharaja adA karavI joIe. 2-9 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''130 pa` mahimA darzona jamADanArane jamanAra phaLa ApI jAya. jamADanAra karatAM jamanAra paNa adhika phaLa meLavI jAya che. agAu eka saMghavIe sagha kADhayA hatA, teNe gurumahArAjane pUchyuM ke A mArA kharcAelA paisA lekhe kayAre lAge ? tyA gurumahurAje tene e ja upadeza ApyA che ke tu sAdharmika vAtsalya kara ane jyAre koi uttama sAmikane jIva temAM jamI jaze, tyAre tArA paisA lekhe gaNAze. tenI nizAnI e ke je tAre tyAM lAla dhvA che, te uttama jIvanA pagalAMthI dhoLI thaI jaze. te pramANe gurunA jaNAvyA anusAra te saMghapatie te saMghane jamADavAnuM zarU karI dIdhuM, eka divasa thayA, e divasa thayA, chatAM vtu dheALI thaI nahi. vicAre che ke haju kAI gAmamAM bhAgyazALI jIva jamaveA khAkI rahI jAya che. te zakA anusAre gAmamAM saMghapati jAte pharI ghera ghera tapAsa kare che. tyAM eka zeTha ne zeThANI bahu ja supAtra dharmiSTha tenA jovAmAM AvyA, temane ghera jaIne vinaMtI karI : sAheba ! Apa saghamAM jamavA padhAre, tyAre teoe jaNAvyu ke amAre te aTThama che. jarUra saMghapati samajI gayA ke A ja supAtra sAdhamika hovA joie ke jenA pagalAMthI mArI bA dheALI thai jaze ! ema guru mahArAje kaheluM che. te pramANe mananI sAkSIe dRDha nizcaya karI phera uparA uparI jamADavAnuM cAlu ja rAkhyuM ne vaLate divase vinaMtI karI, saMghamAM jamavA teDI gaye, te sArmika saMdhamAM jamyA tyAre tenI lAla dhvajA te dhALI thaI gaI. AthI te jamADanAra saMghapatie paNa tI karageAtra mAMdhyu AvI rIte sAdharmika jamADavAmAM koi ekAdo paNa uttama jI AvI jAya teA e paisAnuM sAkapaNuM thai jAya, kAyAnuM kalyANa thaI jAya ne peAtAne anaMtA lAbha prApta thAya. AvuM jANI je koi sAdharmika bhAienI bhakita karaze, temanuM vAtsalya karaze, temanu khahumAna sAcavaze jee sAdhamikanA uddhAranA rastAe leze te kharekhara A bhava parabhava kalyANama galikamAlAne pAmI mekSa sukhane viSe virAjamAna thaze. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtikI pUrNimA dezanA 101 kArtikI pUrNimA dezanA. | ( siddhAcala mahimA ) sarvadarzana mAnya zrIAdideva kalyANaprada ho ! endrazraNimataH zrImAnnadatAnnAbhinaMdanaH / kAra guin cA, nAjJAnataMtaH / 2 / ( dayao Ho). avatAramAMthI Ivara ke IzvaramAMthI avatAra ? A jagatamAM sarva Astika darzanakAro bhinna bhinna manta dharAve che, chatAM deva, guru, ane dharma e traNa tane mAne che. devatattva guruta ke dharmatatvanA mantavyamAM matabheda nathI. matabheda vyakitagata che. vaiSNave viSNune deva mAne che, zrave zivane deva mAne che, jyAre ramAte brahmAne deva mAne che. eka deva evA che ke jene jemanA zuddha nAme sarva darzanakAre nAmAMtare paNa mAnelA che; mAnyA vinA temane chUTako thaye nathI, te deva kayA ? zrI AdinAtha bhagavAna temane dareka darzanakAra mAne che. ( vamavihevA puruSa: g: rAmajI vizvasya paraM nidhAnam / vettA'si vedha ca paraM ca dhAma, tvayA tataM vizvamAnatapa che ma0 na 30 22 40 rU8) kai dazanakAra aSabhadevajIne avatAra gaNe che, koI temane Adama kahe che, paNa tAtparya ke emane mAnyA che badhAe. e zrI Adidevane jene avatAra tarIke Izvara mAne che? nA! jainamAM ane ItaromAM je pharaka che te ahIM ja che. Itire paNa izvara ane avatAra mAne che, temaja jaine paNa mAne che. paraMtu Itaro IzvaramAMthI avatAra mAne che (rivAra nAdhUnAM, vinAzA sutA dharmasaMsthApanArthAya, sabhavAmi yuge yuge // bhAga0 gI0 a0 4 zlo0 8), ke jene avatAramAMthI Izvara mAne che. IzvaranuM svarUpa zuM ? nirajana, nirAkAra, jatisvarUpa (" sADA cAra. mUttamUtacaitra 2 | gharamAranA ja rAsnA, sAme tava 2 | maddAvara 26) jyAre avatAra to karma pagalathI kharaDAyela, sukhadukhavALe, ane zarIradhArI che. Itaro AvA niraMjana, nirAkAra, tisvarUpa Izvarane, malina avatAra Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132. parva mahimA darzana. dhAraNa karavAnuM mantavya dharAve che, jyAre jene malina avatAramAMthI aSTa karmarahita vizuddha AtmasvarUpa eTale ke Izvaratva prApta karavAnuM mantavya dhAraNa kare che. avatAra eTale aSTa karmasahita (jJAnAvaraNayAda) dazA ane IzvarapaNuM eTale karma rajahita niraMjana dazA (bhavabojAkurajananA, rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / brahmA vA vijuva, dare vinA vA namarata | mA Ro ) jaine je Izvarane mAne che te AdarzarUpa che. te Izvare avatAramAMthI IzvarapaNuM zI rIte meLavyuM ? A ne zI rIte tyAga karyo? saMvara zI rIte sAdhe? nirjarA zI rIte karI? upasarga parISaha samabhAve zI rIte sahyA? aDagapaNe zI rIte sva-sAmarthya saMpAdana karyuM? ghAtikarmo, aghAtikane zI rIte sadaMtara nAza karyo? kevaLajJAna darzanAdi AtmIya guNa catuSTaye zI rItie hastagata karyuM ane mukti-kamalAne zI rIte varyA? e jANavAne Adarza te Izvara. jaine AvA Adarzamaya izvarane mAne che. ItaramAM Adarza karyo? Izvare avatAra laIne karelI lIlAo! ('tanapAthe jApavachUTI sTAra taraeN kRSNAya namaH saMsAramahIruhasya bIjAya !! kAriM0 kA0 // 1 // ). sAdhya anusAra Adarza joIe. Itiro eka ja Izvarane mAne che, paraMtu tene ya vAraMvAra avatAra dhAraNa kare paDe evuM teo mAne che. Izvara eka paNa avatAra te aneka ema paNa mAne che. ('rA cA di dharma glAnirbhavati bhArata! / abhyutthAnamadharmasya, tadA''tmAnaM sRjAmyaham // mA jatA ao 8 to 9) jaina Izvara aneka anaMta mAne che. je Adarza hoya tevuM sAdhya sadhAya; jevuM sAdhya sAdhavAnuM hoya te Adarza have joIe. A samajAze eTale zrI jinAlayamAM praveza karatAM ja zrIjinezvaradevanuM mukhakamala nirakhatAM ja tame je kSekaele te kema bole che te yathArtha paNe pariNamaze. (samajAze). prazabharasa niHsagnaM dRSTiyugmaM prasanna; vadanakamalamakaH kAminIsaMgazUnyaH karayugamapi yatte zastrasaMbaMdhavandhyaH tadasi jagati devo vItarAgastvameva // 1 // Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtikI pUrNimA dezanA 133 prathama daSTi mukha tathA daSTi para jAya ane tethI te AdarzanuM prathama varNana che. he bhagavAna! Apa prazamarasamAM nimagna che, ApanuM daSTriyugala prasanna che vagere. have e vicArI le ke jagatanA jIvo mATe sAdhya zuM ? jevuM sAdhya iSTa hoya te Adarza joIe e spaSTa che. janma, jarA, maraNa, roga, zeka, Adhi, vyAdhi, upAdhi, vidhavidha lIlAo, kIDAo, tene aMge catutirUpa saMsAramAM paribhramaNarUpa kadarthanAo to anAda kAlathI cAlu ja che ("TdhaarrdhirAmRtyumarAta samaraH | gairs, saMkAraH sarvanApU | kio go fjhaverAnA stro ) temAMthI chUTavuM eTale ke Izvara thavuM e sAdhya che, mATe Adarza jeo avatAramAMthI Izvara thayA hoya teonuM daSTAMta, jIvanamaraNa, mUti nirIkSaNa-sevana-pUjanadi joIe. jene javuM hoya teo bheMyarAnI nisaraNI tarapha najara kare, paNa UMce javuM hoya teo te mALa (majalA)nI sIDIne zodhe ne ? Izvara thavuM hoya temane mATe avatAramAMthI thaelA Izvara ja AdarzarUpa che. zrIjinezvara mahArAja sAkSAt jevA AdarzarUpa che tevA ja AdarzarUpa temanuM biMba, temanI pratimA, temanI mUrti che. e mUrtinAM vidhipUrvaka darzana karavA joIe. trikAladarzana, trikAlapUjana e ja Adarza--sevana. ( g r favosa sAmo vighA tAra sAheba iaa 0 8 / 0 ). jeone A AdarzanA gauravane khyAla na hoya teo te praja5vAda karI de (bakI de) ke "ema vAraMvAra darzana karyA kare temAM vaLe zuM ? paNa emAM vAMka e bicArA bakarane che. gAya, bheMsa, zvAnAdi pAse motI, hIrA, mANeka vagerene Dhagale kare teone e DhagalAnuM mUlya nathI, tethI te jhaverAtanuM mUlya ghaTI gayuM ? vAMka kene ? AdarzanuM gaurava je dhyAnamAM na le tene vAraMvAra ADeniza darzana pUjana vagere karavAne, Adarza mAM lIna thavAne uddeza Adarzane jhaDapI levAno che. kArIgara, mistrI paNa makAnanA caNatara mATe plAna kAyama najara sAme rAkhe che ne ! niSNAta citrakAra ke Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 parva mahimA darzana vidyAthI citranI ke zikSaNanI suMdara samajAvaTa mATe keI AkAra ke nakaze najara sAme mUkI ja rAkhe che ne ? te ja rItee ahIM paNa AtmavarUpa pratyarthe A Adeza che. zrI jinezvaradeve mukti meLavI, muktino mArga batAvya, sthA mATe mukitanA jijJAsuo (mumukSuo) mATe e ja Adarza. avatAramAMthI Izvara thavA IcchanAre avatAramAMthI Izvara thanArano ja Adarza hoya. zrI jinezvaradevanI pratimA zrI jinezvaradeva samAna ja che (dhUnuM hADapa furi, Ta TUo ge. se zANano eka mata ! duniyAmAM paNa kahevata che ke "se zANAne eka mata", "bAra mUrNAnA tera mata" athavA "bAra bhayA ane tera cakA" anAdi anaMta kAlamAM anaMtA tIrthakara atIta kAle thayA, vartamAna kAle zrImahAvidehAdinAM je tIrthaMkaradeve viharamAna che ane anAgata kAle anaMtA tIrthakara thaze, te badhAno eka ja sarakhe mArga. avatAramAMthI Izvara kema thavuM e ja uddeza mATe eka ja prakArane mArga. navA upadezaka tIrthakara, mArga game te sacoTa upade heya, te game tevA vistAramAM pracAryo hoya, te paNa kAlAMtare vikRta thAya, agara maMda thAya ke baMdha paDe. te vakhate navA upadezakanI, navA pravartakanI, navA saMsthApakanI jarUra ane te navA sthApaka te zrI tIrthakara deva ! A rItie jana darzana anatA Izvara mAne che, tethI tene temAM bAdha nathI. Izvarane sRSTi banAvanAra mAnanArAo IzvaramAMthI avatAra mAne che ane tethI teonI sRSTi banI te banI. AthI teo Izvara eka mAne che, chatAM avatAra te aneka mAnavA ja paDe che. teomAM paNa kahevuM che -cA cA hi dharmasya urmavati mAta ! e Izvare A saMsAramAMthI ja thayA. hIrA paNa khANamAMthI ja nIkaLe che ne ? khANamAM kAMI badhA ja hIrA hotA nathI. temAM paththaro vagere paNa hoya che. kAlAMtare baMdha paDelA mArgane pharI calAve te zrI tIrthaMkaradeva! te ja zrI paramezvara ! viccheda thaI gayelA mukita Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtikI pUrNimA dezanA 135 meLavavAnA mArganI sthApanA kare te paramezvara, yurinarja tIrtha tIrtha gva varaghApati, janma ti, vs g0 pR22) zrI RSabhadeva bhagavAna pa vaya ApanArA thAo ! zrI bASabhadevajI bhagavAna, mArgane keTalA aMtare thayA? kaDAkoDI sAgaropamanA AMtare thayA che (aTArA TarinAjha TApu layA je yAmina, tamAma virovara / rAvuMmAtra 10 rU 40 rU8) emanA vakhatamAM yugalika hatA ( tathA vArA ja kudI 4 madha puja manuSya zuti | mAya ri0 go ra6). e duniyA kevala mejamAM paDI gaI hatI, idrine viSaye vinA bIjI vAta na hatI, dharmanuM nAma paNa na hatuM, te vakhate dharma sthApavo keTale muzkela ! zrI RSabhadevajI bhagavAna mATe te tamAma vaibhava abhUtapUrva hatA. emanI nagarI paNa iMdra nirmita hatI ("sAmaus Ha kathA tassa kuNai abhise| mauDAialaMkAraM nariMdajogga ca se kuNA // 100 / / sAhu viNiA purisA viNIa nayarI aha niviTThA / / 20 / / Hrso fo) devatAI ThakurAI hatI. bhojana mATe phaLa Adi devatAo devakupha uttarakurUmAMthI lAvIne hAjara paNa karatA hatA (marAvatu RSabhanAtho yAdavadyApi pravajyAM na pratyapadyata tAvadevopanItameva hAra muttarakurugatakalpadrumaphalarUpamupabhuktabAniti / Ava0 malaya. pR0 192.) aneka deve sevAmAM hatA A vakhate zrI RSabhadevajIe dharma Acaryo ane sthApe. dharma" zabda hAle te saune lAge che, paNa dharmanuM rahasya samajavuM Avazyaka che. dharmanuM rahasya e ja ke "tyAgamAM sukha ane bhegamAM duHkha" zrI kaSabhadevajI bhagavAne AvI divya sAhyabIne pari. tyAga karyo, tamAma sirAvIne prajyA aMgIkAra karI, saMpUrNa sAdhanA karI, kevalajJAna, kevaladarzana meLavyuM, mukti hastagata karI ane muktinA mArganI sthApanA karI. zrI RSabhadevajI bhagavAna te Adi deva hovAthI, Adya tIrthaMkara hevAthI, temaNe te jagatanA mAnavIone duniyAnI kalAo paNa batAvI ( mahArAyavAsamajjhe vasamANe lehAiAo gaNiappahANAo sauNaruapa Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 parva mahimA darzana jAvAno vArtA rahyA. navUo go sU0 rU0). te vakhate koI kalA na hatI, rasoI karavAnuM paNa koI jANatuM na hatuM. vAsaNa kema banAvavA, rasavaMtI kema karavI vagere kazuM kaI ja jANatuM na hotuM. (jANavAnI jarUra na hatI, kemake kalpavRkSathI tamAma manera pUrAtA hatA, paNa kALa palaTaye eTale tenI jarUriyAta UbhI thai) kaI anIti kare te kazI daMDa nIti na hatI. A tamAma prabaMdha karavAnI pharaja zrI RSabhadevajIne zire AvI, te temaNe bajAvI. A tamAma kArya gRhathapaNAmAM karyuM. e vastune zamaNuvarathA sAthe, tIrthaMkarapaNa sAthe, dharmanidarzana sAthe saMbaMdha nathI. gRharapaNumAM paNa gRhasthane gya pharaja bajAvavI joIe. mahemAna Ave te jarA bhUkhyA rahIne paNa mahemAnane jamADavA ja paDe, tema tevA prasaMge jarA doSa vaherIne paNa tathAvidha pharaje gRhastha adA karavI paDe. bhegajIvana jIvanArAone paNa bacAvavA e kartavya ja che, (phudaM ra sabajIvarakkhaNa dayaTAte pAvayaNaM bhagavayA sukahiyaM attahiya paccAbhAviyaM Agame si bhadaM suddhaM neyAuyaM akuDilaM aNutara savyadukakhapAvANa viu samai, gznana sU0 22), bhegajIvana ane tyAgajIvana e ubhayajIvananA zrI rASabhadevajI bhagavAna prathama pravartaka che. (taMga rame thar vmarAyA ivA, paDhamabhikkhAyare ivA, paThamajiNe ivA, paDhamatitthayare i vA / kalpa0 sU0210,arahA kosalie paDhamarAyA paDhamajiNe paDhamakevali paDhamatitthayare paDhamadhammavara cakkavaTTI samuppajitthe, jambU0 pra0 sa0 30 ) te zrI kaSabhadevajIbhagavAne zrI siddhagarirAjane mahimA prarvatA rerAnAro ghama: urg, gudurI maLezvaram | gujJAH ghoDAM, tIrtharAi livatteham / / 30 / prANibhirya samArUDhai kAgramatidurlabham / athANato ja taphA, zAzvatajiriraH || rU? !! nAritIrthasaddhi siddhAstIrthakRto'tra ca / anantA munayazcApi, kSiptvA svara masaJcayam ne rUra che rAtre mAtra ra0 6). kArtikI pUrNimA ane siddhakSetra, jaina janatA temaja jainetara paNa dharmanI apekSAe kArtikI pUrNimAne jema pavitra mAne che, tevI ja rIte pUrvakALamAM samagra leke paNa te divasane ghaNu moTA tahevAra tarIke mAnatA hatA ane Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtikI pUrNimA dezanA 17. tethI kArtikI pUrNimAnA tahevArane kaumudI mahotsava kahetA hatA. jema sAmAnya leke raMka ke rAjA, daridra ke zrImAna te kaumudInA divasane eka mahesavanA dina tarIke mAnatA hatA, tema te lokone mahotsava tarIke mAnavAnA mULabhUta bhagavAna AdIzvaranA vakhatathI jenomAM kArtikI pUrNimAno divasa mahAparva tarIke manAte Avelo che. ('te drAviDavAlikhillamakhAstatra tapasvinaH / tasthustIrtha jinadhyAnaparA bAno niraH mA ni:zaigrdarA, tyA nibaLAM tataH | kSAmayitvA'khi ThAn jannU na, sanovacanayogata: // 17 // nirmala kevala prApya, duSTa karmASTakasayAt / antarmuhurtAkSetrApurdazakoTimitAH zivam ra18, yu . A tIrthanA prabhAvathI ane ekAgra dhyAnathI drAviDa ane vArikhila munio 10 koDa muni sAthe mA khamaNanI tapasyA karIne tIrtha ane jinadhyAnamAM tallIna banI saMpUrNa kSINa thayo che meha jene evA nirdhAmaNA karIne mana, vacana ne kAyAthI sarva prANIne khamAvIne nirmala kevaLajJAnane pAmIne ATha karmane kSayathI drAviDa ane vArikhila vagere daza karoDa munio aMtarmuhUrtamAM mekSe gayA. kArtikeyapUrNimAsyAM kRttikAsthe nizAkare / munayaH kaivalenete, siddhiM zatrujaye yayuH / / 22 / / yathA caitrasya rAkAyAM, puNDa riiko'gmariyam | jAtazaya tathass, to pR ArA catumaasaaydhisturjpuurnnimaasyaaN bhavedapi / zivalabdhyutsavo'pyeSAM, tasyAmeva sureH 1: rarU 1NAM tapatAM rAjAnAra vidhAnataH | anyatrAnykaalpunnyaattsyaaN syAdadhikaM phalam // 24 // yugmam / kArtike mAsamapaMga, tatkarma apayatya ho / narake sAgarazatenApi yatkSipyate na hi 122 / ekenApyuyavAsena, kAtrtikyAM vimalAcale / brahmayo SidabhrUNahatyApAtakAnmucyate naraH / 26 / / yaH kuryAt kAtti korAkAmatrAddhayAnatatparaH / sa bhuktvA sarvasaukhyAni, nitiM labhate tataH // 27 / vaizAkhakArtikamadhupramukheSu mAtsu, makAlu ye samadhi. gamya samaM ca saGgaiH / zrIpuNDarIkagirimAdarato, vidadhyudarzanaM tapAsi fphAraNAmanA te yuH || 128 | za To o 7 kRttikA nakSatramAM caMdraga thaye chate kArtikI pUrNimAnA divase zrI zaMtrujaya girirAja upara aneka koDa munio kevaLa pAmI mukti varyA che. temaja caitrI punamanA divase puMDarIka svAmijI aneka munivaro sAthe mokSe gayA che. mATe caitrI ane kArtikI e be puname parvo Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 parva mahimA darzana tarIke prasiddhi pAmyAM che. anya sthAne ane anya kAle karelI yAtrA tapa, dAna ane devArzanathI je lAbha-phaLa thAya te karatAM siddhagarimAM kArtikI ane rAtrI puname karelI yAtrA, tapasyA, supAtradAna, prabhupratimAnuM pUjana adhikAdhika phaLa ApanAra thAya che. kArtika puname karela mAsakSapaNathI je karma khapAvI zakAya che te karmo nArakImAM seMkaDa sAgaropamanA kALe paNa khapAvI zakAtAM nathI, ahIM karelA eka upavAsamAtrathI brahmahatyA, strI hatyA ane bALahatyAnA pApathI manuSya mukta thAya che. je kArtikI puname arihaMta paramAtmAnA dhyAnamAM lIna bane che, te sarva prakAranA sukha anubhavIne chevaTe mukti prApta kare che. vaizAkha, kArtika, mahA Adi mahinAnI pUrNimAe jeo saMghanI sAthe AdarapUrvaka puMDarIkagirinI yAtrA kare che, tema ja dAna tapa vagere kare che te zivasukhane bhajanArA thAya che.) pahelI tIrthayAtrA e kArtikI pUrNima jema cAturmAsika pratikamaNane aMge paMcAcAnI pavitratA karAvanArI che, tevI ja rIte e ja kArtikI pUrNimAne divasa bhavya jInA bhAvibhadrane bheTAvanAra evA siddhAcala girijInI yAtrAne divasa heI bharatakSetrane mATe tIrthayAtrAne Adi divasa ane parama (zreSTha) divasa che. Adi divasa eTalA mATe kahevAmAM Ave che ke zrAvakapaNAne sAmAnya dharmane uddezIne ASADha zukala pUrNimA pachInA varSARtunA camAsAnA divasemAM grAmAMtara karavAnuM hoya nahi juthamAd , mAre sAvana ! jaya | viharadhve na varSAsu, yUyamanye'pi sAdhavaH // 201 / / svAmI vabhA ve varSAsu, nAnAjIvAkulA maho / jIvAmayapradAstatra sazcaranti na sAdhavaH // 202 / / fa0 40 8 0 20) ane sAmAnya lokone paNa vaDatumAM zrAvakanI mAphaka dayAne lIdhe nahi, te paNa musApharInI agavaDanI khAtara paNa grAmAMtara javAnuM hotuM nathI, ane tethI A kArtikI pUrNimAne divase varSa cAturmAsane aMta Avate hoI je yAtrA karavAmAM Ave te varSanI apekSAe Adi tIrthayAtrA ja kahevAya. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAtikI pUrNimA dezanA girirAja yAtrAnuM anukaraNa pAdana. A ja kAraNathI jainenI sArI vasativALA dareka sthAneAmAM zrI siddhagiri kSetrathI dUra hAvAne lIdhe sAkSAt te girirAjanI yAtrA na thaI zake, te pazu te Adi tI yAtrA ane sidrAcala girirAjanA danane! lAbha levAya te mATe te girirAjanA paTA girirAjanI dizAe gAma mahAra baMdhAvIne peAtAnA sukRtanu siMcana kare che. sa jainone a Mge AvA A eka ja apUrva divasa che ke je divase sarve bhAvika jeneAthI Adi tItha yAtrAne aMge ane temAM vaLI zrIsiddhagiri jevA arAvatAdi cauda kSetramAM na maLI zake tevA apUrva tIne aMge gAma bahAra jaI paTanAM dazana karI tI yAtrAne apUrva lAbha meLavAtA hoya che. 139 siddhakSetramAM anya karatAM anaMtA siddha, dharmiSTha manuSyanI jyAre upara jaNAvyA pramANe tI bhakti aMge pravRtti che, tyAre keTalAka svayaM naSTa ane para nAzaka peAtAnI akkalanI khAmIne aMge kutarka karavA taiyAra thAya che ke siddhAcalajInI adhikatA mAnavAnuM kAraNa zu' ? jo ke dharmiSTha taraphathI tene kahevAmAM Ave che ke A girirAja upara kAMkare kAMkare anatAana ta mAthe gayelA che siddhasaMsthAnamanantasukhadAyakam / anantabhavapAthodhimadhyadvIpamivAMginAm | T._mAM_F., pro o) ane tethI A girirAja parama pavitra hAI yAtrAnuM dhAma che, chatAM A samAdhAna aMge pazu ema kahe che ke aDhIdvIpamAM evA eka paNa kAMkarA nathI ke A anAdi kALacakrane aMge jyAM anaMtA mokSe na gayA hoya, ane tethI aDhIdvIpamAM sarakhu ja e girirAjanuM paNu kSetra hovAthI tene adhika maDimA tenA dhyAnamAM utaratA nathI, paNa te kutarka karArAe eTalu nathI samajI zakatA ke aDhIdvIpanA sasthAnA karatAM aDI me.kSe gayelAnI saMkhyA ana'taguNI che. hiMddhagirinA pratApa. A tInA kSetranA mahimA RSabhadevajI bhagavAne kelipaNAmAM pazu potAna! karatAM adhika jaNAvyeA che ane tethI ja bhagavAn Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -140 parva mahimA darzana - rASabhadevajI je vakhata siddhAcalajIthI vihAra karatA hatA, te vakhate temanI sAthe vihAra karavA taiyAra thaelA puMDarIka svAmIjIne potAnI sAthe AvatA rokIne te siddhagirijImAM ja rahevAnuM pharamAvyuM, ne ema spaSTapaNe jaNAvyuM ke A siddhagirijInA pratApathI ja tamane ane tamArA parivArabhUta koDe sAdhuone kevaLakSAna thaze ane mokSa maLaze ( dagdhvA dhAtINi karmANi, labdhvA jJAna ca kevalam / kSetrasyAsyava mAhAtmyAda , bhAtrI tvaM muktivallabhaH // 22 / / anuzAsyeti bhagavAna, puNDarIka mhaamunim| yayau viharImanyatra, trailokyahitakAmyayA / / 123 / / karA maro ) AtmabaLa karatAM tIrtha baLa. AvA sAkSAt kevaLI tIrthakara bhagavAne pote svamukhe pitAnA karatAM adhika mahimAvALA gaNAelA siddhAcaLa girirAjane parama pavitra mahimA bhavya jIvone magajamAM utaryA vinA rahe ja nahi. vaLI e paNa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke anya tIrthakSetramAM je tIrthakaramahArAja vagere kevaLajJAna meLavI mekSa sAdhI zakayA che, te te siddha : thanArAnA AtmabaLathI ja che, jyAre A girirAja upara mekSe janAra mahApuruSone A girirAjanA parama pavitra mahimAnI advitIya madada hovAthI ja teo mekSe jaI zakayA che. mATe A kArtikI pUrNimA ane girirAjane mahimA dayAnamAM rAkhI bhavya e AtmAne * ujjavaLa karavA kaTibaddha thavuM jarUrI che. AvI rIte zrI trASabhadeva bhagavAna ja siddhagirinA mahimAnA prathama pravartaka che te zrI rASabhadeva bhagavAnane zAstrakAro maMgaLAcaraNamAM jaNAve che. te IdronA samudAyathI namaskAra karAyelA bhagavAn bhavyatAone samRddhidAyaka, divyAtidAyaka ane kalyANakAra ho. evA zrI Adideve batAvele avatAramAMthI Izvara thavAnA mArgane je bhavyAtmAo anusaraze, teo A bhava parabhava kalyANamAMgalika mALAne dhAraNa karI uttarottara pragatizIla banI parIzvarya prApta karaze arthAt paramezvara pade birAjamAna thaze. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimaLAcaLa girirAjanI varSagAMThanI | viziSTatAo samagra jaina janatAnI dhyAnamAM e vAta te cokakasa che ke cauda. rAjalokamAM, traNa bhuvanamAM, paMdara kSetramAM A vimaLAcaLa girirAja' jevuM kaI paNa tIrtha nathI. jo ke aDhI dvIpane eka AMgaLI jeTale. bhAga paNa e nathI ke jemAM anaMtA ja sarva karmane kSaya karIne avyAbAdhapadane pAmelA na haya, kemake saMsAranI Adi nathI, tema paraMparAe siddhadazAnI paNa Adi nathI, ane tethI anaMta utsarpiNI. avasarpiNIe eka eka jIva paNa je eka eka jagyAe mekSe gaye hoya te paNa atyAra sudhImAM AkhA aDhI dvIpamAM dareka jagyA para paNa anaMtA jIve mokSe gaelA siddha thAya, arthAta eka AMgaLa jeTalI jA paNa aDhIDhI pamAM anaMtA jene mukti pAmavA sivAyanI maLe nahi ane A ja kAraNathI zrI aupapAtika ane prajJApanAjI vageremAM dareka siddhane AkhI avagAhanAe ane tA siddha jenI sparzanA jaNAvavA sAthe eka eka sikane deza ane pradeza pharaselA siddho te. AkhA pharanArA siddhonI anaMta saMkhyA karatAM asaMkhyAtaguNa anaMtA che. AvI rIte siddhonI paraspara sparzanAnI sthitine vicAranAro manuSya saheje samajI zakaze ke-aDhI dvIpamAMthI samaNIe janArA ja siddhadazAvALA thaI zakatA hovAthI aDhI dviIpane eka AMgaLa jeTale bhAga paNa anaMtA jIvenI siddhi sivAyane nathI. arthAt zrI vimaLAcaLagirirAjanI mahimAnI viziSTatA jaNAvatAM je kAMkare kAMkare anaMtAsiddha thayA ema kahevAmAM Ave che te kaIpaNa prakAre gya nathI, kAraNa ke aDhI dvIpa bahAra keIpaNa mokSe jatuM nathI, temaja aDhIdviIpane keIpaNa bhAga kAMkare kAMkare mekSa sivAyane che nahi, mATe saMbhava ke vyabhicAra eka paNa na hovAthI anaMta siddhanA sthAna tarIke vimaLAcaLanI viziSTatA jaNAvavI te kaIpaNa prakAre egya nathI, paNa Ave vicAra karanAre samajavuM joIe ke jema kAlanuM anAdipaNuM hovAthI anAryakSetramAM siddha thaelA paNa anaMtA che. hIdI kIpa athavA thI, Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 parva mahimA darzana trilokanAtha tIrthakara bhagavAnanA tIrthanuM AlaMbana lIdhA sivAya atIrtha siddhapaNe paNa siddha thayelA anaMtA che. svayaM buddha ke pratyekabuddha siddhapaNe paNa anaMta jIve siddha thayelA che, to pachI zuM vicAraka puruSe anAryakSetrane mekSanI bhUmi tarIke gaNavuM ? trilekanAtha tIrthakara bhagavAne sthApelA tIryane saMsArasamudrathI tAranAra tIrthane zuM tAranAra tIrtha tarIke na gaNavuM? ane dharmane yathArtha svarUpane dhyAnamAM rAkhIne dharmadezanAnI dhArAne akhaMDapaNe varasAvatA AcArya bhagavAnane zuM tAraka tarIke na gaNavA? arthAt jema anAryakSetrAdimAM thatI siddhinI alpatA te AyakSetrAdikanI siddhinI mahattAne bAdha karanAra nathI, ane tethI siddhimAnA sAdhana tarIke A kSetrAdinI mahattA ja AgaLa karavAmAM Ave che, ane tema karavuM egya ja che, te pachI parama pavitra girirAja zrI vimaLAcalanI viziSTatA jaNAvatAM anaMta jIvenI siddhinA kAraNa tarIke tenI viziSTatA jaNAvAya temAM koI prakAre paNa Azcarya nathI. sAmAnya rIte akAraNa ke apakAraNanuM kathaMcita kArya karanArapaNuM thaI paNa jAya to paNa te dvArAe kAraNakAryabhAvane vyavahAra jagatamAM pravartata nathI, paNa je kAraNathI ghaNI vakhata niyamitapaNe kArya bane che tevA kAraNane ja kArya karanAra tarIke gaNavAmAM Ave che, ane A ja kAraNathI lakSmI prAptine hetu vyApAra gaNavAmAM Ave che, paNa mATInI khANa davAthI keI vakhata nidhAna dvArAe lamI maLe che te paNa te khANanA davAne lahamIprAptinA upAya tarIke gaNavAmAM AvatuM nathI, tevI rIte Thesa lAgavAthI ukhaDelI IMTanA pratApe dekhavAmAM AvelI mahorevALI hakIkata satya chatAM paNa Thesa ke ITanA uchaLavAne mahoraprAptinA kAraNa tarIke koIpaNa samaju manuSya gaNavAne taiyAra thatA nathI, tevI rIte ahIM paNa pavitra girirAja zrI vimaLAcaLa sivAyanA sthAnaka siddhi prAptinA kAraNa tarIke gaNAya nahi, paNa A girirAja zrI vimaLAcaLajIne ja anaMta siddhinA kAraNa tarIke gaNe ArAdhavAyegya gaNI zakIe A bhAratakSetramAM A avasarpiNImAM pahelavaheluM koIpaNa sthAvara tIrtha sthapAyuM hoya te zrI puMDarika svAmI gaNadhara potAnA parivAra Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimaLAcaLa girirAjanI varSagAMThanI viziSTatAo 143 sAthe mukti pAmyA, tene aMge sthapAeluM A vimaLAcaLa tIrtha ja pahelA naMbare che.. bhAvatIrthakara karatAM paNa dravyatIrthanI prabaLatA gaNavAnuM je koIne paNa age banyuM hoya to A parama pavitra girirAja vimaLAcaLajIne aMge ja. cakavartI ane bIjA paNa aneka rAjA, mahArAjAoe uddhAra karyA evuM pavitra tIrtha te A vimaLAcaLajI ja. jenA Ie ane devatAoe paNa uddhAra karelA hoya evuM tIrtha phakata A vimaLAcaLajI ja. vimaLAcaLa girirAjanI varSagAMThanI viziSTatAo lAkho ane karaDe (keTalAka svachaMda kalpanAvALAo zAstrathI nirapekSa ane zAstra viruddhapaNe koDanI saMkhyA para keDI ke evI kaI saMkhyA goThavI devA mAge che. teonA vacana zAsAnusArIne to mAnavAnA hoya ja nahi)nI saMkhyAmAM munimahArAjAoe tathA sAdevIoe je mokSaprada meLavelAM hoya che tevuM rathAna A vimaLAcaLajI. (prataragaNitanI apekSAe zAstramAM jaNAvelI saMkhyAne samAveza karavAmAM koI jAtanI aDacaNa Ave tema nathI, paNa puruSaparaMparA upara vicAra karAya te paNa lAMbA kALane aMge zAstrokta saMkhyAmAM aDacaNa Ave tema nathI. AvA hetuthI keTalIka sUtrokta ane graMthakta saMkhyAmAM phera paDe te zraddhALuone zraddhA karavAmAM aDacaNa Ave tema nathI.) | sarvakALamAM potAnA AkAre niyamita rahevAvALuM tIrtha heya te te phakta A vimaLAcaLajI. pAMca pAMDe, zukarAjA, caMdrazekhara vigerene jabaradasta kArya siddhi ApanAra hoya te te A ja tIrtharAja. AvA pavitratama girirAja zrI vimaLAcaLanI je chellI pratiSThA 2.sI gacchanA AcAryone meLavI, sarvanI saMmatithI kamazAhe karAvI, ane je pratiSThAnI varSagAMTha zrI siddhAcalajI ane ane bIje rathAne ujavAya che, te ujavaNa mahimA bhavyajIe khyAlamAM rAkhave. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 ekAdazI pava dezanA. mauna ekAdazI pa mAhAtmya. pava mahimA dana: manyate yA jagattastraM sa muniH parikIrtitaH / samyaktvameva tatmauna, maunaM samyaktvameva ca // 1 // (jJAna0 60 ) pava tathA tahevAra. zAstrakAra mahArAjA maheApAdhyAya zrImadyazeAvijayajI mahArAjA bhanya jIveAnA upakArane mATe aSTakaSTa prakaraNanI racanA karatAM thayAM maunapaNAne aMge teramA aSTakamAM nirUpaNa karatAM jaNAve che ke pahelAM e vicAravAnu che ke dareka daza na, dareka dharma saMsthA tithi, tahevArane tathA pAMne mAnanArA hAya che. vadUttu - tiddImu ya pavaLIsu ca uttavesu ya nannettu ca chaLanu ca maga sU0 287). vaiSNavAmAM, brAhmaNAmAM temaja tamAma jJAtiemAM dhama mantavyAnusAra pAM tathA tahevAre cAjAyelAM che. ('tidinu ca'utta madana trayodazyAditithiSu 'pavvaNIsu ya'tti parvvaNISu ca kArttikyAdiSu 'jInnayenuM ca' priyasamAviavu, maga TIkAo go 976) rAjakIya saMsthAomAM rAjakIya uddeza pAra pADavA mATe tahevAre tathA pA~ zakhavAmAM AvelAM che. jaina zAsanamAM paNa jaina dananA dhyeyAnusAra te prakAranAM pA~ tathA tahevAre niyata che. pa te tahevAranu` lakSaNa. parva tathA tahevAramAM pharakaze ? mAsika ke vArSika niyamita samudAyanI apekSAe hAya te paM. eka vastunI mahattA mATe je utsava joDAya te tahevAra. jema ke zrImahAvIra bhagavAnanA nirvANadivasa te dIvALIne tahevAra. jJAnapaMcamI dareka zAsanamAM karavAnI mATe 5, AThama, punama, caudaza, niyamita ArAdhavAnAM mATe tithi, judA judA muddAthI utsavA niyamita karavAmAM Ave te tahevAra. mauna ekAdazI pa`tu. dhyeya. mauna ekAdazI pahelAM na hatI. dareka mahine agiyAraza tA Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazI parva dezanA Y ArAdhAya che ane A ekAdazI varSamAM ekavAra, tethI e ekAdazI parva paNa gaNAya. mauna ekAdazI mukhya kAraNathI UbhI thaI che. mauna ekAdazI parvanuM dhayeya mauna che. prazna thaze ke mana ke kAyAnA kegane rekavA parva na rAkhyuM ane vacana vegane rokavA parva kema rAkhyuM ? A prazna vicAraNuM mAge che. jainadarzananA ane ItaranA tahevAromAM pharaka. janadarzananAM tamAma anuSThAne mana, vacana, kAyAnA yogane gopavanArAM che. jaina darzananuM eka paNa parva ke tene eka paNa tahevAra mana, vacana, ke kAyAnA AzravanI chUTa ApatA nathI. laukika pa ke tahevAre te mana, vacana tathA kAyAnAM karmone pravartAvavAnAM sAdhanarUpa che. lakattara pa tathA tahevAra mana, vacana tathA kAyAnA gathI baMdhAtAM karmone rokavAnA, eka ja dhyeyathI pravartAyelAM che. mananA pApI vicArathI, vacananA sAvadya nikura upagathI, ke kAyAnI paNa tevI pravRttithI baMdhAtAM karmone rokavA e ja hetu A ananya darzanamAM niyata pa tathA tahevArane che. jenadarzananAM tahevAra ke parvo, mana, vacana tathA kAyAnA AzrAne rokavA mATe ja che. ane tethI ja te parva ke tahevAra le kettara gaNAya che. jainadarzananA eTale ke kettara bIjA badhA e ke tahevAramAM (AjanA parva-mauna ekAdazI sivAya) mana, vacana, kAyA-traNanAgane gopavavAnAM kharAM, paNa te nivRtti, pravRtti * ajenI tithio, parve ane utsa, AraMbhasamAraMbhanI pravRttivALA che, jyAre jainenAM tithi, pa ne tahevAre Atma kalyANanI apekSAe che. | itare jaino tithi-madanatrayodazI vagere, aSTamI vagere. pa-kArtikI vagere, jJAnapaMcamI, - - mauna ekAdazI vagere utsa-priyasaMgamAdi mahe . aSTAhika vagere. 2-10 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 parva mahimA darzana pUrvakanI, jema ke Arta ane raudradhyAna rekI manane dharma tathA zukaladhyAnamAM pravartAvavuM, sAvadya pApAraMbhanI pravRtti rokI kAyAne, vANane devavaMdana, sAmAyikAdi pravRttimAM joDavA ane tevI pravRtti vadhAravI. mauna ekAdazI parvanI maunamAM viziSTatA. AjanA tahevAranI viziSTatA bIjI che. sAvadya ke niravadya eka paNa vacana na belatAM mauna ja rahevuM. e "mauna ekAdazI parvanI viziSTatA che. pApane rakavuM te zAstrakArane ISTa che. nirjarA thAya tevI pravRtti zAstrakArane ITa nathI tema nahi. abhyAsa karanAranA prakAra. abhyAsa karanArA be prakAranA heyaH eka guNI tathA eka avaguNa. je manuSya abhyAsanA guNane dhyAnamAM rAkhI bIjA guNane bAdha na Ave tema abhyAsa kare te guNuM. asvAdhyAya kAla cheDI, sAdhuthI karAte abhyAsa guNarUpa che. asvAdhyAya vakhata na jovAya te abhyAsane avaguNa che. ziSyanI prAtaH pRchA ziSya savAranA paheramAM pUche ke, "mahArAja ! mAre Aja svAdhyAya kare ke vaiyAvacca ?" guru jema kahe temaja ziSya aglAnabhAve karavAnuM hoya. (vanitA ya to guruM 8ii pujhikA paMchIDako, ki kAyavvaM mae ihaM / icchaM nioDauM bhante, veyAvacce va sajjJAe III sattA ao ra6). Ama keNa karI zake ? guNa abhyAsaka hoya te ja Ama karI zake. - vacanane AdhAre e ja vicAra karavAne che. niravadya vacana zukla dhyAna karavAne AjJA kare che, paNa te badhA guNarUpa che. vacanane ghA na rUjhAya A mATe vacananI pravRtti upara aMkuza dharAva joIe. mana, -vacana, kAyA e traNa ganI pravRttimAM manuSya mATe vacananI pravRtti mATe kAbUnI AvazyaktA che, jagatamAM vacanathI je anartha thAya che, te anartha mana ke kAyAthI nathI thatuM. ghA mAryo te traNa divasamAM rUjhAI jAya che. vacanathI kahyuM hoya te jiMdagI sudhI na bhUlAya. mATe vacana upara kAbU rAkhatAM zIkhe !' ' Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazI parvadezanA 147 kiyAne kAbU sAhajika che. adhyAtmaka956mamAM eka sthaLe kahe che ke, vacananI pravRtti na karavA rUpa mauna keNa nathI karatuM? swvRttimArekha, mauna hai vaMza bibhrate / niravadya vaco yeSAM, vacoguptAMstu tAn stuve // adhyA. kA. ra4) ekendriye anAdithI mauna rahyA che. sAvadya ke niravadya vacana pravartAvavuM te pitAne AdhIna che. jenuM mana rokAyeluM hoya te jyAM sudhI vicAra karavA mAge tyAM sudhI vicAra karI zake. AyalenaDe so varSa sudhI svataMtra thavA prayatna karyo, kaeNDasTane paNa temAM brIpha ApI, pArlAmenTamAM paNa raju karI chatAM UDI gaI tene vicAra ke hAya ! paNa daza vAge uMghavAnI TevavALo daza vAge uMghI gaye. brIphamAM nAsIpAsa thayA chatAM daza vAge uMghI gaye. "A oraDo khUle tyAre ja te vicAra. AvA makkama vicAro manuSya vacana upara kAbU dharAvI zake. vacana upara kAbU hoya te mana upara kAbU AvI jAya. kAyAno kAbU sAhajika che. vacana yugathI rakhaDapaTTI zrI mahAvIra mahArAjAnA jIvane koDa koDa sAgaropama rakhaDavuM paDayuM te mAtra vacana yogathI ja ne ! vAta to sAcI hatI chatAM ya rakhaDavuM paDyuM ne ! (humati kara tuvarAyajI patta / mamitra kodAyArki sAgarasarinAmadhejjANaM / / 438 / / Ava0 ni0) (ahayaM ca dasArANa piA ya me cakaTTivaMsassa / ajjo titthayarANaM, aho kula uttama majjha / / 432 / / Ava0 ni0) Adyo'haM vAsudevAnAM, pitA me cakravartinAM / pitAmaho jinadrANAM, mamA'haH uttama kulaM // 1 // (jai vAsudevu paDhamo mUAi videhi cakkaraTTitaM / caramo titthayarANaM, hou ala iti majjha ||431 // Ava0 ni0) e vacana sAcuM hatuM, chatAM rakhaDaMpaTTI zAthI ? vAsudevamAM prathama, e khoTuM te na hotuM ja, emanA pitA cakravattI paNa hatA ja ane cakkIomAM prathama hatA ane tIrthaMkaramAM prathama temanA dAdA hatA. vaLI pitAne vAsudeva, cakavartI tathA tIrthaMkaranI ema traNa traNa padavIo paNa kharI ja ne ? rakhaDaM paTTI zAthI ? "tame badhA halakA ane huM moTo! mAruM kuLa keTaluM UMcuM !" A manovRtti ja saMsAramAM Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 parva mahimA darzana. rakhaDaM paTTInA kAraNarUpa banI. rakhaDaMpaTTI te thaI paNa chatAMya karmane cheDe chelle bhave ya na AvyuM ! tIrthakaranA bhAvamAM paNa halakA kuLamAM upajavAne vega banya. (nAmanuttara vA samara kahaLadara maraNa aNijjiNNassa udaeNa ja NaM arahaMtA vA cakavaTTI vA baladevA vA vAsudevA vA atakulesu vA paMtakulesu vA tucchandaridda0bhikkhAga0 kivaNa. AyAiMsu vA, kalpa0 sa0 18, samaNaM bhagavaM mahAvIra caramatitthayara puvatitthayaranihiTTha mAhaNakuDaggAmAo nayarAo usabhadattassa mAhaNasta koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kuchama AtiyA sArA sUo 20) e badhe zAne prabhAva ? vacanagane. vANInA dezamAM zeThanuM daSTAMta eka zeTha che. tene paragAma vivAha thayela. pelI chokarI vagara vicAranI ramatiyALa che, tethI sAsare javA IcchatI ja nathI. bIjAM teDAM AvyAM paNa teNI na gaI. chevaTe ghaNI jAte teDavA Ave. mAbApe kahyuM ke, "A vakhate te bAMdhIne paNa mokalAvavI paDaze" pelI dhaNI sAthe gaI, vacce jaMgala AvyuM. pelIne "piyara cheDavuM' te nathI. enAmAM apalakSaNa nathI. ene to eka ja muddo hato ke piyara na cheDavuM." ene manathI tyAM sudhI nakkI karyuM ke, "rAMDuM bhale, paNa piyara na che. dhaNIne kUvAmAM pita DhIMga Adaryo ane kahyuM ke, "mane tarasa lAgI che. dhaNI kUve pANI bharavA gaye, pAchaLathI pelIe dhaNIne dhakko mAryo. dhaNI paDe kUvAmAM, ane pelI retI retI ghera gaI! tyAM jaIne zuM kahyuM? kaMI kahevuM te joIe ne! teNIe goThavIne kahI dIdhuM: "dhADa paDI, ame nAThA, siMha AvIne mArA varane khAI gaye haze ema lAge. che." mAbApane bicArAne zI khabara ! badhAe mAnI lIdhuM, tapAsa na. karI, patI gayuM, pelI piyaramAM rahI. have kuvA AgaLathI eka sathavAre nIkaLe che, temAMthI keIke - pANI bharavA ghaDo nAMkhe, eTale kUvAmAMthI pelAe deraDuM pakaDayuM, halAvyuM ane kahyuM ke, huM aMdara chuM, mane bahAra kADhe !" pelAe Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazI parva dezanA 148 - bahAra kADhaye ane "zAthI kUvAmAM ?" ema pUchayuM. pelAe banelI vAta na kahetAM kahI dIdhuM ke "pANI bharatAM acAnaka paDa " e mANasa pitAne ghera gaye ane badhAne game te prakAre samajAvyA. pite te manamAM samaja ja hatuM ke strI ghera AvavA mAgatI nathI. - sIdhesIdhI ghera AvI te kanyAno bApa, daivayege te gAmamAM AvyuM. teNe mAnyuM ke karIne bhrama beTo che. teNe potAne ghera jaI pitAnI putrIne vAta karI ke, "jamAI jIve che. ahIM pelA mANasane badhA, te strIne teDavA javAnuM kahe che, paNa te ja nathI. e zuM jAya ! e te ene sArI rIte oLakhe che ! Akhare be cAra jaNa sAthe dhaNuM teDavA gaye. A daramyAna vacce samaya pasAra thavAthI strI paNa samajI gaI, sIdhI sIdhI ghera AvI. pelA puruSe pelI vAta yAda paNa karI nahi. eka vacane traNa nAza keTalAka samaya pasAra thaI gayo. chokarAo thayA. vepArane aMge bApa pitAnA putrane kaI vakhata zikhAmaNa Ape che ke "gaI gujarI yAda na karIe." eka vakhata tenAthI tyAM sudhI belAI javAyuM ke "gaI gujarI yAda karI hatI te Aje mArI kaI dazA heta !" A sAMbhaLI putre te jANavA mAMgyuM. keTalAka kAla te na kahyuM, paNa bahu haThathI chevaTe teNe putrane hatI te vAta kahI dIdhI ane kahyuM ke "tArI mAne pUchIza nahi." pelA putre pitAnI mAtAne jaIne pUchyuM: "mAtA ! pitAnI A vAta sAcI che ke, banAvaTa? mAtAe vakhata TALavA kahyuM: tuM jamI le, pachI kahIza'. pelI strIe te upara jaIne gaLe phAMse khAdho. chekaro theDIvAra pachI upara gaye tene A banAva potAnA vacananA kAraNe thayele lAgavAthI teNe paNa phAMso khAdho. zeTha ghera AvyA, jevuM vicAra karatAM potAnI bhUla samajAI ane pote paNa phase khAdhe! levA devA vinA, traNa traNa jaNanI hatyA, vacana uparanA kAbUnA abhAve ja thaIne ! tame vacananA mAlika ke vacana tamAruM mAlika? vacana upara kAbU rAkhavA upAya kare joIe, mauna ekAdazInuM parva A yeya mATe che. huM vacanane mAlika ke vacana mAruM mAlika Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 parva mahimA darzana te vicAre ! tamArA vacanane tame AdhIna che ke vacana tamane AdhIna che? anarthakara vANI-vacanaga tamArI pAse bolAve cheH "ThANeNuM maheNuM, jhANeNaM (tAva sAyaM TALe meLe jJALe gagiLa sirAmi mAyao a0 ra7) AthI ja che. amuka samaya-maryAdA sudhI kAryotsargamAM mauna rahevAnuM kahyuM che. chelyA vagara na cAle. eka divasa mATe paNa belyA vagara na cAle ema je kahevAya che te kahe ke vacana tamAruM mAlika che. tame vacananA mAlika nathI. vacana paratve tamAruM svAmi che ke nahi tenI parIkSA mATe mauna ekAdazI parva che. parva divasa pharajiyAta maunane abhyAsadina che. mauna eTale ? mauna eTale zuM? e paNa vicAraNIya che. duniyAmAM mauna zabda cUpa rahevAnA arthamAM vaparAya che ane mauna ekAdazInuM parva ke tahevAra, te ja apekSAe che. maunavratane dhAraNa karanArA sutratazeThane maunathI keTale agAdha lAbha thaye te vicArI lyo. (3o gi0 tharo).. zAstramAM mauna. zAstrIya pAribhASika mauna kene kahevuM? rAma lakSamaNa sAthe. pharanArA hovAthI rAmanuM nAma yAda karavAthI lakSmaNanuM paNa smaraNa thAyaH te ja rIte ahIM paNa "mana" zabdane pAribhASika zabda paNa. samajavuM joIe. keIka kahenArA nIkaLe ke "zAstromAM-mauna" zabda ja nathI te teo ajJAna che. zAstramAM mauna mATe mahAna sthAna che. tame (na saMmati GRET: taM mANaMti pAsahA ja meNiti pAsahA taM saMmati pAsahA, AcA0 sa0 266) evuM te sAmAnyathI sAMbhaLyuM haze. "zAstramAM monane sthAna nathI tema kahenArA zrI AcArAMga sUtranA "tahA' vacanane khyAlamAM laI bhUla sudhArI zakaze, dIpakaAdi samaktinA bhede. samaktine dekhe che! jaina samakitI gaNanAro heya. munipaNuM tathA samakti e be judI cIja nathI. munipaNuM te ja samakti . A be kema bane ? samakti ceAthe guNasthAnake zarU thAya, sattara. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazI patra dezanA pApasthAnaka chUTAM pazu hoya. zrI jinezvaradeve kahelAM tattvAne mAnanArA samakitI hoya. samakti ceAthe tathA munipaNu chaThThe sAtame che. samakti traNa prakAranuM che : 1 dIpaka samya 2 rocaka sabhyazrva 3 kAraka samyakRta (athAsya vaividhyaM dRzyate kAraka 1 rocaka 2 dIpaka 3 bhedatastrividhaH sabhya, apra. go 6) dIpaka samyaktva kone kahevu' ? gharamAM dIvA karIe chIe tenAthI AkhA cApaDA ukelAya, paNa dIveA keTalA akSara ukele ? ('samada macchI dhammaka hAIhi dIvai parassa | sammattamiNa dIvaga kaarnnphlmAvo taiya! zrAva. pra. mA~ 20 ) tevI rIte evA paNa keTalA chavA che ke je hRdayathI keArA dhAkAra hAya, mekSa, savara, nirAne na mAne, khAkI bIjA pAse vAte kharAkhara kare. eka vacanane na mAnanArane zrIsaMghamAM sthAna na haiAvAthI, asabhya paNa prarUpaNA te zAstramAM kahyA pramANe kare (svamiha miththAiTimo maLyo yA ddaSivArmdN kaSat / atha ca dharmakathAdibhirdharmakathayA mAtRsthAnAnuSThAnenAtizayena vA kenacidIpayatIti prakAzayati parasya zrotuH samyaktvamidaM vyaJjakam / zrAva. 60 TI. pR. rUrU) ane sara, nirjarA tathA mAkSanuM svarUpa. zAstrAnusAra jaNAve. 154 DhokaNA telavAnA kAMThe hIrA na teAlAya. jamAlinuM dRSTAMta vicArA. sthUladRSTie kANu satyavAdI lAge ? karavA mAMDelAmAM karoDa vighna Ave ane na paNa thAya, te mane. te kaheA ke kayu tene kayu kahenAra satyavAdI ke karavA mAMDayu tene kayu" kahenAra satyavAdI ?" sthUladRSTithI tA jamAlinuM ja kathana satya lAge, paNa ahIM viveka jarUrI che. 'rUunA DhAkaNAM tAlavAnA kAMTe hIrA meAtI na teAlAya.' sUkSmadraSTithI vicAravAnI vAtA skUla'STithI na vicArAya.. jaina zAsana samayavAdI jaM jaM samaye jIvA, Avisai jeNa jeNa bhAveNa / so tammi sanmi samaye, muddAsarlR dhara ma || 30 mA. 10 23 // jaina zAsananA siddhAMta rekaDIe che. je samaye Azraya, pariNAma te ja samaye Azravatu' AvavuM tathA saMvaranuM rokAvuM, baMdhanA savaranA Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 parva mahimA darzana apariNAmane samaya e ja baMdha thavAne samaya. Azravane je samaya te ja pariNAmane samaya. nirjarAne pariNAma je samaye te ja samaye :nirjarA. eka samayamAM karyuM" ane "karUM chuM": be vibhAga che kayAM? eka bArIka bhAga samayane tene "pahelo tathA pachIne bhAga' ema na kahevAya. samaya bArIka jeTalA samayamAM AraMbha tathA samAptine bhAga ja nathI. AraMbhakALa te ja niSThAkALaH niSThAkALa te ja AraMbhakALa. jemAM Adi tathA samApti bhAga judA na paDe temAM kriyAne aMge AraMbhakALa tathA niSThAkALa alaga na paDe. jamAli saMgha bahAra. jamAlie "mAne che (fthamA tamiti sAdhu samASita 0i 0 20 0 80 ha6) na kahyuM, "he re kahyuM jJAd fjavivA kriyamANa na hi kRtaM kRtameva kRtaM khalu // tri0 10 10 sa0 8 pralo 48) bhagavAnanuM vacana na mAnavAthI jamAlinI zI dazA ? saMgha bahAra ! eka vacana na mAnavAthI saMgha bahAra ! to kamAnTika saMdhe nivaravAhUtiH | tri. go 20 40 8 84). bhagavAna zrImahA'vIra deve dIkSA ekAkI lIdhI che. temanI sAthe dIkSA levA keI taiyAra thayuM nathI, jyAre jamAlie te kuTuMbanI sAthe, tathA pAMcaseM rAjakuMvaranI sAthe dIkSA lIdhI che. (gSA nava vadi purisaNauhaiM Dha, ma0 rU89). jamAlinI strIe eTale ke bhagavAn zrI mahAvIradevanI putrIe eka hajAra strI sAthe dIkSA lIdhI che. (mADhamAya manaveditA priyadarzanA / sahitA strIsahasreNa prANAjIta svAminA'ntike ||tri. g0 20 ra0 8 isra rUTa) e strI patinA pakSamAM che, pitAnA pakSamAM nathI. jamAli koNa ? zrI mahAvIrane bhANeja temaja jamAI ! (jamAli ma jAmeyo jAmAtA ca prabhostadA // tri0 50 10 sa0 8 thavA rU2) tevAne paNa saMgha bahAra ! zAsana bahAra! A zAsanane A che niyama ! abhavya paNa prarUpaNa zAstra mujaba ja kare che ! saMghanuM baMdhAraNa AvuM sudaDha hovAthI abhavyone paNa prarUpaNa te zAstra mujaba ja mujaba ja karavI paDe. abhavya pote mokSane Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazI parva dezanA 153 mAnatA nathI, paNa prarUpaNa mekSanI kare ane saMvara tathA nirjarAne mokSanAM kAraNarUpe jaNAve che. dIpaka samyakatva. sAMbhaLanArAne sanmArganuM bhAna thAya thAya tevuM, abhavya ke mithyAtvanuM vacanaH mATe tyAM dIpaka samyakatva. rocaka sabhyatva. pote paNa mAne che te recaka samyakatva. rocaka samyaktvamAM rUcimAtraH kriyAmAM kAMI nahi ! vAte vaDAM ! tAvaDI na mele ! vaDAMmAM keTaluM tela vare? ( rAma pukha sumittala kuLavarSA zAkaov0 In0 46). kAraka samyakatva. zraddhA mujaba kriyA karavA taiyAra thavAya, saMvara tathA nirjarAnAM kAraNe jANI AdaravAmAM Ave, Azrava tathA baMdhane chAMDavAne prayatna karAyaH tyAM kAraka samyaphava ( 6 maNize ta tada re kami taM tu | zrAva0 0 0 41). liMga tathA svarUpanA bhedane vicAra. munipaNuM te ja samyaktva, samyapha te ja munipaNuM" evA zAsavacananuM rahasya samajavuM joIe. | muni paNuM eTale ? mastaka muMDAvI e lIdhe e muni paNuM? hA! munibhAva ja samakita kahyuM samakita munibhAve" (yo ta* savAre 10 ra6) tamane ema kahenArA ghaNu maLaze ke "mana ThekANe vagara sArthaka zuM ? tevAne kahI zakAya: "mahAnubhAva ! tAruM mana te ThekANe che ne? kAMIka te kArya kara ! ke TaeNga ja che?" muni paNa vagara vyavahArathI samyakatva. - Aje manane vaza karavAnA nAme kiyA-lepake ghaNuM che. je samakita te ja mauna. munipaNamAM tathA samakitamAM bheda nathI. munipaNuM lIdhuM nathI tene vyavahArathI samakita che. nizcaya naya te karyAne ja gaNanAra che. (Atmaiva darzanajJAnacAritrANyathavA yatteH / yattadAtmaka evaiSa, shriirmavitarita zA zAha - 9 ka o 2) vyavahAra vagaranA nizcayavALA paDelA che. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 parva mahimA dezana e e svaliMga, te ja sva kahevAya che. muMDana Adi ciha kevalajJAnIone maMjura che. navatatvamAM "svalige siddha' e bheda che ne? (arg sarTina siddha navatta nA ka7 mahesANA) eghAne svaliMga gaNela che. ane jJAnIoe tyAgane svaliMga gaNAvela che. mokSanuM liMga mUkI devAya? agni ke tene kALo (sthAma) na kahevAya. dhUmADo kALe khare paNa te liMga che. agninuM svarUpa umaNa. e e liMga cheH svarUpa nathI. tyAga hovA chatAM ethe na hoya te munipaNuM nathI. gRhasthapaNamAM tyAgI na kahevAya. zrI mahAvIradeva be varSa gRhavAsamAM rahyA. te samayamAM sAna nathI karatA vagere sthiti chatAM te samayane zAstrakAre gRhasthamAM paryAyamAM gaNela che. tyAganuM cihna na levAya, tyAganI pratijJA na thAya, tyAM sudhI tyAgI na gaNAya. keLIne paNa veSanI jarUra bharata mahArAjAne ArIsA bhuvanamAM kevaLajJAna thayuM, paNa Indra hAtha joDIne vaMdanA karIne kahyuM ke "Apa veSa , paridhAna karo pachI vaMdanA karuM' (uttaraprajJA tritIrtha vAtatata sAdhutra janoniti vaMda0 10 Tao go 28) bhagavAnane kudarate paNa mana:paryavajJAna kayAre ApyuM ? trIsa varSe jyAre tyAga karyo tyAre ne ? muni tenuM nAma? jagatanA svarUpane jANe, janmAdinI pIDAthI vyAkula, jagatane nisAra tathA azaraNa jANe, mAne, pichANe ane pitAnA AtmAne uddhAra karavA taiyAra thAya tenuM nAma ja munipaNuM che. (mAsTare te loe palite Na ma0 lo0 50 bha0 lo0 jagamareNaNa ya, bha0 sU. 91) A rIte samajI jeo manapaNe ekAdazI parva ArAdhavA kaTibaddha thaze teo kalyANadi pAmI mekSe birAjamAna thaze. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazI mauta mauna ekAdazI padaM durlabha lAke, zrIkRSNenAtaM purA | kalyANaudhairdIptaM, yajjinAnAM zrIjinAditam // 1 // 155 trileAkanAtha tItha 'kara bhagavAnanA zAsanamAM meAkSane sAdhavAnI dRSTi mukhyatAe rahelI che, ane tethI te zAsanamAM ahArAtra, pAkSika cAturmAsika ke saMvatsarInI pratibaddha kriyAo je je jaNAvavAmAM AvI che te te kevaLa AtmAnI dRSTie ane meAkSanI prApti mATe ja che. zAstramAM jaNAvelA tahevAramAM mauna ekAdazI nAmanA tahevAra koI judI rIte vaNuvavAmAM AvelA che. jJAnapa`camI Adi tahevArAnI utpatti ane tenI pravRtti jyAre jJAnAdika virAdhanAthI thayelA du:khA ane atarAyeA dUra karavA mATe thayelI che; tyAre A mauna ekAdazInA AvirbhAva traNa khaMDanA mAlika, kSAyikasamyaktvane dhAraNa karanAra mahArAjA kRSNajIne aMge thayeleA che. hakIkata evI che ke kRSNa mahArAjA mathurA ane vRMdAvana jevA. asala nivAsa sthAneAne cheDI daIne lavaNusamudranA adhiSThAyaka devatAnI ArAdhanA karI devaleAkane paNa Takkara mAre evI dvArikA nagarI vasAvavA mATe zaktisa`panna thayA ane te dvArikA nagarInI dinapratidina jAheAjalAlI vadhatI ja cAlI, te dvArikA nagarInI vRddhi dekhAvA sAthe. te dvArikA nagarInA nAzanI kalpanA koIpaNa prakAre buddhimAM AvI zake tema naheAtI, ane te na AvavAthI ja bhagavAna neminAthajI mahArAja pAse te dvArikAnagarInA nAzanA prazna zrI kRSNamahArAja taraphathI thaye... jagatamAM jANavAmAM AveleA graha jema pIDA na karI zake tevI. rIte dvArikA nagarInA nAzanAM kAraNeA jANavAmAM Ave, tA huM tenA pratikAra karI zakuM. e dhAraNAthI karelA dvArikAnA nAzanA praznanA uttaramAM bhagavAna zrInemanAthajI mahArAje dArU-dvaipAyana RSi ane zAmbakumAra vagerenA itihAsa je bhaviSyamAM banavAvALA hatA te jANye. e itihAsa sAMbhaLIne kRSNamahArAje sa'sAranI anityatA jANIne peAtAnA samagra dezamAM paDahA majAvIne je kaI pAtAnA AtmAnA saMsArathI uddhAra karavA dIkSA le, tene samagra prakAre madada. ApavAnuM jAhera karyu ane e paDahAnA pratApe hajArA bhavya AtmAe- Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 pava mahimA darzana prANIo pitAnA AtmAne uddhAra karavA taiyAra thayA. tevA vakhatamAM kRSNa mahArAjane pitAnA AtmAnA uddhAranI paNa ciMtA jhaLahaLatI thaI kRNavAsudevane bhagavAna nemanAthajI mahArAje A mArgazIrSa zukalA ekAdazInI ArAdhanAne upadeza karyo, ane A mauna ekAdazInI ArAdhanA suvratanAmanA zeThe kevI advitIya rIte karI hatI te savistara * jaNAvyuM. dhyAna rAkhavuM ke jainazAsanamAM covIze tIrthakara mahArAjanA zAsane AtmadaSTie mokSanI prApti mATe ja jAyelAM che, ane tethI ja anya anya zAsanamAM prarvatelA tahevAre ane parvo paNa - anya zAsanamAM pravarte che. jevI rIte parama pavitra sakalatIrthamAM ziromaNirUpa siddhagirijIne mahimA bhagavAna rUSabhadevajI mahArAjanA zAsanathI pravarte che. chatAM pUrve ane vartamAna covIzImAMnA sarva tIrthakaronA zAsanamAM te mahimA cAle, vaLI hiNI tapane mahimA bhagavAna vAsupUjyanA zAsanamAM pragaTa thayele chatAM badhA zAsanamAM cAlu rahyo. tevI rIte bhagavAna nemanAthajI mahArAjanA zAsanamAM pragaTa thayelI mauna ekAdazI hatI. chatAM tene mahimA bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA zAsanamAM paNa pravarte che. zAmAM koI paNa tIrthaMkara mahArAjanA janmAdika kalyANa kemAMthI kalyANakavALA divase pavitra tarIke mAnavAmAM Ave che, te pachI A maniekAdazIne divasa je traNe kALanA daze kSetranA kalyANako - ekaThA karavAthI doDha kalyANaka thAya che te kema pavitra na gaNAya ? gaNAya ja. dhyAna rAkhavuM ke bAkInI tevIza agIyArasene divase jyAre mAtra doDha kalyANako sarvakSetranA Ave che. tyAre A mauna ekAdazI jevI ekalI eka pavitra tithimAM ja doDhase kalyANaka Ave che. A kAraNathI jainalekemAM vanita' cAle che ke mauna ekAdazInuM je dharma kArya te eka chatAM paNa deDha guNu karIne devAvALuM che. prabhu pAse A ekAdazInI hakIkata dhyAnamAM laIne dharmadezanA sAMbhaLI kRSNa mahArAje prabhune kahyuM ke "he bhagavAna ! huM aharniza rAjya kAryamAM vyagra rahevAthI niraMtara dharma karI zaktA nathI. mATe che Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazI mauna 157' jJAnI bhagavaMta! varSamAM eka eve uttama divasa batAve ke jethI mane. ghaNo lAbha thAya." bhagavaMte kahyuM ke "he kRSNa! mArgazIrSa mAsanI. zukala ekAdazInI ArAdhanA karavAthI te divase vartamAna vIzInA traNa tIrthakaranA badhAM maLI pAMca kalyANaka thAya che te viSe kahyuM che ke - asyAM cakripadaM hitvA'grahIdarajinA vrataM / janmadIkSAM ca sa sajjJAnaM, mallIjJAnaM; namIzvaraH // A ekAdazIne divase zrI aranAtha prabhue cakavarIpaNuM cheDIne. cAritra aMgIkAra karyuM hatuM. ane zrI mallInAtha prabhune janma, dIkSAane kevalajJAna traNa kalyANaka thayAM hatAM, ane zrI nemanAtha prabhunu. kevalajJAna kalyANaka hatuM. eka divase pAMca bharata-pAMca aravatamAM traNa traNa tIrthakaronA maLIne pAMca pAMca kalyANaka thavAthI 50 kalyANaka thayA. che. temaja atIta-anAgata ane vartamAna ema traNa mALanA maLI 150, ekaso ne pacAsa kalyANake. traNa covIsImAM maLI nevuM tIrthakaranA 150 kalyANaka thayAM che. tethI A divase tapa-japa-ArAdhanA karavAthI 150 gaNuM phaLa maLe, mATe sauthI zreSTha uttama divasa che. A pramANe, lokottara phaLa ApanAruM mauna ekAdazInuM varNana zrI neminAtha prabhunA mukhethI sAMbhaLIne kRSNa mahArAje pharIthI pUchyuM ke "he svAmin !. ekAdazInuM ArAdhana pUrve koNe karyuM hatuM ?" tyAre prabhue kahyuM ke suvrata zeThe ke jenuM (u. prA. vyA. 251) daSTAnta prasiddha che. vidhinA mArgazIrSasyaikAdazyAM dharmamAcaret / ya ekAdazabhivaracirAt sa zivaM bhajet // 1 // je puruSa mArgazIrSa zukala ekAdazIne divase vidhipUrvaka agiyAra varSa sudhI ekAdazI ArAdhanA kare che, te ArAdhanAthI TUMka samayamAM ghaNuM phaLa meLavI zake che. mauna ekAdazI parvanuM yeya. dareka mahine agiyAraza te ArAdhAya che ane A mAgazara sudi ekAdazI varSamAM eka vAra, tethI e ekAdazI parva paNa gaNAya. mauna ekAdazI mukhya kAraNuthI UbhI thaI che. mane ekAdazI parvanuM dhyeya mauna che. prazna thaze ke mana ke kAyAnA yegane rokavA parva na rAkhyuM, ane vacana bhegane rokavA parva kema rAkhyuM? Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 parva mahimA darzana A vacanapravRttithI te thaI, chatAM karmane cheDe eTale bhave na AvyuM. tIrthaMkaranA bhAvamAM paNa halakA kuLamAM upajavAne vega a. "mana" zabda cUpa rahevAnA arthamAM vaparAya che. ane mauna ekAdazInuM parva ke tahevAra, te ja apekSAe che. mana vratane dhAraNa karanArA suvrata zeThane mInathI keTale lAbha thaye te vicArI le. duniyAnA vyavahAramAM paNa vacana upara kAbu rAkhyA sivAya saMsAramAM nabhAvI zakAtuM nathI, temAM keTalIka vakhata strI jevI jAta ke jenA mATe evI kahevata che ke, "jIvatI mAkhI peTamAM Take te strInA peTamAM gupta vAta Take." arthAt strInA peTamAM koI paNa vAta TakavI muzkela che. te bIjAne na kahe tyAM sudhI tene zAMti na vaLe. chatAM keTalIka strIo kevA saMgamAM paNa gaMbhIratA ane vacana upara kAbu rAkhI zake che, te mATenuM eka udAharaNa jANavA jevuM che. rajapUtANInI gaMbhIratA ane kuMbhAraNanI ke maLatA. eka gAmamAM eka rajapUtANInI paDozamAM eka brAhmaNanuM kuTuMba hatuM. te brAhmaNI sAthe rajapUtANIne sAre banAva che; eka bIjA paraspara sukha duHkhanI vAta karI vizvAsu banI gayA che ane bahenapaNI tarIkeno vartAva rAkhe che. brAhmaNane kaI samaye garbha rahyo. tenA prabhAvathI brAhmaNane dArU pIvAne dehale thaye. dohile pUre nathI thatuM tethI brAhmaNInuM zarIra dina pratidina durbala paDavA lAgyuM. rajapUtANIe kAraNa pUchyuM. paNa dahalAnI vAta brAhmaNIthI zI rIte belAya? brAhmaNanI jAtane A dohele thAya te vAta bahAra pragaTa te karI zakAya nahi. chatAM rajapUtANa vAraMvAra nehathI AgrahathI-pUchayA kare che. brAhmaNIthI belI zakAtuM nathI, chevaTe khAtrI ApI ke "game tevI vAta haze. mArA para vizvAsa rAkha. kadApi koIne te vAta karIza nahIM." ema vizvAsa pAmavAthI dehalAnI hakIkata kahI. dohalo pUre na kare te garbha ane brAhmaNInA jIvanane saMdeha che, jethI guptapaNe rajapUtANIe pitAnA gharamAM dArU pAI dohile pUrNa karyo. tyArapachI zarIra sudharavA lAgyuM. brAhmaNane putra thaye. ema karatAM varaso vItI gayAM. ane rajapUtANae koIne Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazI mauna 159 , paNa Aja sudhI gaMbhIratA rAkhI vAta nathI karI. nehI, hitAvIe eka bIjA pratye vizvAsa hoya che, paraMtu saMdhyAnA rAga mAphaka sneha eka sarakho kAyama TakI rahetuM nathI. raMgamAM bhaMga kyAre paDe che ? tene nirNaya nathI. eka vakhata brAhmaNa ane rajapUtANane game te kAraNe aNu banAva thaye ane vAta tyAM sudhI vadhI gaI ke eka bIjA nI belI zakAya tevA zabdothI ghAMTA pADIne laDavA lAgyA. rajapUtANI vALa chUTA mukI AvezamAM brAhmaNanA gharanA oTalA pAse AvI khUba bUmabarADA pADI laDavA lAgI. rajapUtANIne bhayathI brAhmaNa gharamAM pasI gaI ane bhaya lAgyuM ke rakhene takarAramAM pilI dArU pIdhAnI vAta belI nAkhaze te? te te tene mATe jIvanamaraNane savAla che. A vakhate rajapUtANuM paNa samajI gaI ke have te gabharAI che, eTale tADUkIne kahyuM ke sAcI hoya te bahAra nIkaLa, brAhmaNI? gharamAM zuM bharAI gaI ! e te je kahevAtuM haze te kahevAze ja ! Ama chatAM rajapUtANe strI jAta chatAM je vAta gupta rAkhavA mATe AgaLa kaheluM te jAheramAM bolI nathI, paNa gaMbhIratA rAkhI. AvI strIo paNa vacana upara kAbu vyavahAramAM rAkhI zake che. te pachI ApaNe te mana-vacana-kAyA traNene pavanArA te kayANa mATe vacana upara kema svAbhAvika-saheja kAbu na meLavI zakIe? vacanamAM apazabda bolavAnI Teva na paDe. sArA ja zabdo bolavAnI Teva pADavI joIe. e mATe kuMbhAraNa jevI gAmaDIyaNa bAInuM eka nAnakaDuM daSTAMta ApaNane upayogI che. zaheramAM meLe bharAvAne hate. najIkanA gAmaDAmAMthI kuMbhAraNa gadheDI upara mATInAM vAsaNo bharIne zahera tarapha jAya che. lagIra samaya thaI gaye che. eTale gadheDIne lAkaDI mAratI jAya che, ane cAla bena, cAla cAla bena, cAla" Ama bolatI jAya che. joDe cAlanAra musApharane navAI lAgI ke gadheDIne mAratI jAya che ane bena kahIne bolAve che. eTale kuMbhAraNane paramArtha pUche ke Ama, virodhI vartana kema kare che ? kuMbhAraNuM kahyuM ke huM meLAmAM pahoMcIza Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana tyAM koI zeThIyAnA gharanI bAIe, ThAkaranA gharanI ke evI bAIe mAre mAla kharIda karavA Avaze. 5-10 TakorA mAraze, bhAvatAla nakakI karaze. emAM vAMdhe be paisAne paDe, ane kadAca te mAla lIdhA vagara cAlI jAya che te vakhate huM dUra dUrathI ahIM vecavA AvI; ane kharIda, na kare te mAre pitto garama thaI jAya ane Tevane aMge UMcA nIcA apazabdo bolAI javAya te mATe vepAra thAya nahi. je gadheDI sAthe paNa belavAnI AvI Teva paDI haze te gharAka sAthe paNa mIThAzathI vAta karIza te gharAka mAro mAla saMteSathI kharIdI jaze. A kAraNe sArA zabdo bolavAnI Teva pADavA mATe "cAla bena, cAla" ema gadheDIne paNa kahuM chuM. ApaNA bALakone ghaNI vakhata AvezamAM ne AvezamAM keTalIka vakhata mana na hoya chatAM rAMDa-muvA-AMdhaLAM, tArUM nAkhoda jAya vagere apazabdo bolI naMkhAya che. te Tevo bALakamAM paDavAnI. eka vakhata apazabda AvezamAMthI bolAya che, paraMtu aMtaHkaraNamAM tevAM pariNAma na hoya chatAM AkarA zabda belelA heya tenAM phaLa bIjA ja janmamAM sIdhA anubhavamAM paDe che, jUThuM bolavAthI, bIjAnI marma vAte pragaTa karavAthI, jUThuM abhyAkhyAna-kalaMka-ALa ApavAthI, sItA mAphaka TuM kalaMka caDe che, jIbhamAM kIDA paDe che, vAcA maLatI nathI. AvAM kaTaka phaLe anubhavavA paDe che. te bane teTaluM mauna rAkhavAnI Teva pADavI. balavAnI jarUra paDe tyAre hita-mita-priya vacana bolavuM. sAcuM vacana heya chatAM bIjAne apriya lAge tevuM vacana bolavA mATe bhagavAna nA kahe che. eTaluM ja nahi saumya-madhura vacanathI ja putrastrI-parivAra-kara vagere pAse kAma karAve. madhura vacanamAM evI tAkAta che ke sAmA manuSyane kAma karavAnI IcchA na hoya chatAM madhuravacana. kAma karAvI de. mahAzataka zrAvakanI strI revatI vAcharaDAnA mAMsa khAvAmAM atyaMta lupI, madirApAna karavAmAM Asakta viSayAsakta, eTalI badhI ke pitAnI sAta zakayone jhera ApI mArI nAkhI che, te revatI koI vakhata mahAzataka zrAvaka rAtrIe pauSadha aMgIkAra karI kAussagna sthAnamAM Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mauna ekAdazI 161 rahyA che, tyAM madirApAna karI AvI viSayAsakta banI pauSadha viSe kAusagamAM rahelA mahAzataka zrAvakane anukULa upasarga kare che. mahAzataka zrAvakane avadhijJAna che, tethI upaga mUkI vicAra karyo ke ATalI karatA kema kare che? durgatigAmI AtmAne aMtAvasthAe durgatinAM cihe jaNAya. "AjathI sAtame dahADe aLasIyAnA vyAdhithI marI narakamAM upajavAnI che AvAM satya-sAcAM vacana mahAzatake kahyA, sAcuM chatAM kaThera-bhaya utpanna karanAra hovAthI bhagavAne micchAmi dukakaDa apAvyuM che. mATe bane tyAM sudhI sarvathA mauna "mane nathaarSanuM ane bolavAnI jarUra paDe te zAstrAjJA mujaba pApavacana na bolAya tema upagapUrvaka vacana belavuM. keInI niMdA na karavI. bIjAnI niMdA karavAthI nIcagetra baMdhAya che. niMdA karyA vagara na rahI zakAtuM hoya te pitAnA duzenI niMdA karavI. duniyAmAM kahevAya che ke pANI eka garaNAthI gALI pIvuM. vacana sAta garaNIthI gALI bahAra kADhavuM. prasage A sarva kahevAyuM. AvuM samajI AvA 150 guNa phaLa ApanAra mauna ekAdazInI ArAdhanA karanAra A bhava parabhava kalyANa mAMgalika mALA paDerI mokSa sukhane adhikArI banaze. mauna ekAdazI ane bhagavAna nemanAthajI mahArAja pada durlabha leoke, zrIkRSNegAta parA / kalyANakaudhairdIpta, yajjinAnAM zrI jinoditam // 1 // trilokanAtha tIrthakara bhagavAnanA zAsanamAM mekSane sAdhavAnI daSTi mukhyatAo rahelI che ane tethI te zAsanamAM ahorAtra, pAkSika cAturmAsika ke saMvatsarInI pratibaddha kriyAo je je jaNAvavAmAM AvelI che te te kevala AtmAnI daSTie ane kevala mekSanI prApti 2-11 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padma mahimA dana 132 mATe ja kahevAmAM AvI che ane karavAmAM Ave che ane jevI rIte aheArAtra carcA vagere AtmAnI dRSTie ane kevala mekSanI prApti mATe kahevAmAM AvI che ane karavAmAM Ave che. tevIja rIte jJAnapaMcamI Adi parvonI ArAdhanA paNa jainazAsanamAM AtmAnI STie ane meAkSanI prApti mATe ja che. A rItinI sAthe jaina zAsanamAM tahevAro paNa AtmanI dRSTie ane mokSaprApti mATe jaNAvavAmAM AvelAM che. zAstromAM jaNAvelA tahevArAmAM mauna ekAdazI nAmane tahevAra kaIka judI rIte ja vavavAmAM Avele che. jJAnapaMcamI Adi tahevAronI utpatti ane tenI pravRtti jyAre jJAnAdikanI virAdhanAthI thayelAM duHkhe ane aMtarAyA dUra karavA mATe thayelI che, tyAre A mauna ekAdazInA AvirbhAva traNa khaMDanA mAlika kSAyikasamyaktvane dhAraNa karanAra mahArAjA kRSNajIne aMge thaelA che. hakIkata evI che ke- mahArAjA kRSNa jarAsaMghanA bhayathI mathurA ane vrundrAvana jevA asala nivAsasthAnAne choDI daine dakSiNa saurASTramAM AvyA ane lavaNusamudranA adhiSThAtA devatAnI ArAdhanA karI (vhAla koDInAra nAme gAma che.) tyAM devaleAkeAne Takkara mAre evI dvArikAnagarI vasAvavAne mATe zaktisa`panna thayA. pachIthI te dvArikAnagarInI dinapratidina jAheAjalAlI vadhatI ja cAlI, te dvArikAnagarInI e rIte vRddhi dekhAvA sAthe te dvArikAnagarInA nAzanI kalpanA koipaNa prakAre buddhimAM AvI zake tevI naheAtI, ane te na AvavAthI bhagavAna zrI nemanAthajI maDhuArAja pAse te dvArikAnagarInA nAzane prazna zrI kRSNamahArAja taraphathI thayeA. jagatamAM jANavAmAM Avele graDu jema pIDA na karI zake tevI rIte dvArikAnagarInA nAzanAM kAraNeA jANavAmAM Ave te tene huM virodha karI zakuM. e dhAraNAthI karelA dvArikAnA nAzanA praznanA uttaramAM bhagavAna nemanAthajI mahArAje dArU, dvaipAyanaRSi ane zAMkhakumA2 vagerenA itihAsane je bhaviSyamAM banavAvALA hatA te jaNAvyeA. e itihAsane sAMbhaLI kRSNamahArAje saMsAranI anityatA jANIne pAtAnA samagradezamAM Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mauna ekAdazI 163 paDa bajAvIne je koI pitAnA AtmAne saMsArathI uddhAra karavA dIkSA le tene samagra prakAre madada ApavAnuM jAhera karyuM. e paDaDAnA pratApe hajAre prANIo pitAnA AtmAne uddhAra karavA taiyAra thayA. te vakhate kRSNamahArAjane potAnA AtmAnA uddhAranI paNa citA jhaLahaLatI thaI gaI ane bhagavAna nemanAthajI mahArAjane pitAnA AtmAnA uddhArane mATe upAya batAvavAnI vinaMtI karI, tyAre trilekanAtha bhagavAna nemanAthajI mahArAje temane A mauna ekAdazInI ArAdhanAno upadeza karyo ane A mauna ekAdazInI ArAdhanA suvrata nAmane zeThe kevI advitIya rIte karI hatI te savistara jaNAvyuM. dhyAna rAkhavuM ke jaina zAsanamAM covIse tIrthakara mahArAjanAM zAsane AtmadraSTie mokSanI prApti mATe ja jAyelAM che ane tethI ja anya tIrthapationA zAsanamAM pravartelA tahevAre ane pa paNa anya anya tIrthapationA zAsanamAM pravarte che. jevI rIte parama pavitra sakalatIrthamAM ziromaNirUpa zrI siddhagirijIne mahimA bhagavAna viSabhadevajI mahArAjanA zAsanathI pravarte che, chatAM sarvatIrtha karenAM zAsanamAM cAle. vaLI rohiNI tapane mahimA vAsupUjyasvAmInA zAsanamAM pragaTa thayele, chatAM badhA prabhunAM zAsanamAM cAlu rahyo, tevI rIte A mana ekAdazI pava, bhagavAna nemanAthajI mahArAjanA zAsanamAM pragaTa thayeluM che, chatAM tene mahimA bhagavAna mahAvIra mahArAjanA zAsanamAM paNa pravarte che. zAstromAM kaI paNa tIrthakaronAM janmAdika kayANakamAMthI eka kalyANakavALe divasa paNa pavitra tarIke mAnavAmAM Ave che, te pachI A mana ekAdazIne divasa ke-je divase traNe kALanAM daze kSetranAM kalyANako ekaThA karavAthI 150 kalyANako thaI jAya che te divasa keTale pavitra gaNAya? dayAna rAkhavuM kebAra mAsanI bAkInI trevIza agIArasane divase jyAre traNe kAlanAM ane daze kSetranAM maLIne mAtra deDha ja kalyANaka Ave che ! tyAre A mauna ekAdazI jevI ekalI eka pavitra tithimAM ja doDhaso kalyANaka Ave che. AthI bhagavAna nemanAthajI prabhue kRSNamahArAjanI mAgaNI mujaba sarva divasamAM A eka divasa dIThe ane te ArAdhanA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 parva mahimA darzaja mATe temane jaNAvyuM. A kAraNathI jaina lokomAM kiMvadantI cAle che ke-mauna ekAdazInuM je dharmakArya te eka chatAM paNa doDhasaguNA karIne devAvALuM che. A sarva hakIkata dhyAnamAM laIne dharmiSTha puruSe e vrata, sAmAyika, pratikamaNa, pauSadha, upavAsa ane japamALAdika gaNavA. vagerethI A parvanuM avazya ArAdhana karavuM joIe. piSIdazamI dezanA (pArzvanAtha bhagavAna janmakalyANaka) jIyAt phaNiphaNaprAMtasaMkrAMtatanurekAda / uddhartumiva vizvAni, zrIpAzvo bahurUpabhAk // adhyA0 sA0 zlo0 // Amennati mATe jaina tahevAre mahAnubhAve ! anya sarva dazane karatAM jaina darzananI viziSTatA devatAnI niSkalaMkatAne lIdhe, gurunA mahAvratapaNAne lIdhe, dharmanI dayAmUlaka dharmane lIdhe, saheje anubhavI zakAya che. temAM tahevAro je jainamAM rAkhyA che, temAM khuda jinezvarenA vRttAMtene dhyAnamAM laI AtmAne unnatinI dazAe pahoMcADe tevA ja tahevAra rAkhyA che. anya matanA tahevAra jugAra, khAnapAna, zalo, ghareNugAMThane agra pada Ape che, athavA teonA upagane mATe eee tahevAra kapelA che, jyAre jaina darzanamAM tahevAra paNa tyAga mATe ja karyo che. ekaso vIse kalyANako ArAdhya che. bIjAomAM mAtra viSNu Adi eka devatAnA vyaktigata ja tahevAra che, potAnA ja tahevAra pravartAvavAmAM AvyA che. jyAre jaina darzanamAM ekalA mahAvIrane nAme tahevAra nathI. cetrI punama temaja akhAtrIja sAthe mahAvIrane kazo saMbaMdha nathI. vicArIzuM te aneka tIrthakarane lIdhe, nahIM ke ekalA mahAvIra mahArAjAnA ja jaina tIrthaMkaranAM kalyANaka ArAdhavAnAM rAkhyAM. ekalA mahAvIranuM kalyANaka ArAdhI, kRtArtha paNuM nathI mAnyuM. samagra tIrthakaronAM kalyANaka ArAdhavAnI zakti na hoya ne eka tIrthakaranuM kalyANaka ArAdhe te judI vAta. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pASIdazamI dezanA ArAdhanA ane ArAdhyA. ArAdhanA ane ArAdhyatA judI judI cIja che. ArAdhanA zakita upara AdhAra rAkhe che; ArAdhyatA zraddhA upara AdhAra rAkhe che. ArAdhyatA sarva ArAdhyane a'ge hAvI joI e sa tIrthaMkaranA kalyANaka: ArAdhya teA che. ApaNe ekalA mahAvIranI ArAdhanA karI zakIe te badho AdhAra zakita upara, paNa ArAdhana karavA lAyakapaNu khadhAmAM rahelu che. RSabhadevanAM temaja ajitanAthanAM pAMca kalyANaka ArAdhanIya che. ArAdhanA bhale ekanI ke pAMcanI karIe paNa ArAdhyatA e zakita upara AdhAra rAkhatI nathI, e zraddhA upara rAkhe che, tethI cAvIsa tIrthaM'karAnAM 120 kalyANaka ArAdhavA lAyaka gaNIe chIe. ekanI ArAdhanA, paNa ArAdhyatA--buddhi badhAnI hAya ArAdhanA na karIe tethI ArAdhyatA UDI jatI nathI. phalANA rAjA phalANuM pada ArAdhI mekSe gayA. ArAdhyatAmAM ekanI ArAdhyatA mAnA te mithyAtvamAM jAe. ArAdhanA bhale ekanI kare. khIjA ArAdhya nathI tema mAnA tA mithyAtvamAM jAe, ArAdhanAnA AdhAra zakita upara che, ArAdhyatAnA AdhAra zraddhA upara hAvAthI 120 kalyANaka ArAdhya gaNe, chatAM ArAdhanA mAtra meAkSa kalyANakanI kare jema dIkSA kalyANakanI ArAdhanAmAM tame tItha kare dIkSA lIdhI te te tapa temanI dIkSAne a Mge karA teA te tIrthaMkara dIkSA tapa kahevAya, tema nirvANadikanA tapa paNa samajavAM. kalyANakanI ArAdhanAmAM jaghanyathI ekAsaNuM te joIe ja. haribhadrasUri pacAzakamAM khullA zabdomAM jaNAve che ke garbhamAM 'cyavana' kalyANaka vakhate, janma kalyANaka' vakhate te| tapasyA hAtI nathI. tI kara mAtra je devaleAkAdithI cyavI Ave te vakhate janme te vakhate tapasyA hotI nathI. (tisthayanamArUM sabvaguNavattAdaLa tavA hoi | paMcA. gA. 902 tIrtha kara nirgamAdi yena tapasA tIrtha karA niSkAntA:, AdizabdAttIrtha kara jJAna nirvANAdigrahaH, paMcA0TI0gA0901, saptasaptamikAdicatuSTayakalyANakAditapasAmAgama prasiddhAnAM paMcA.TI.10228), chatAM zAstrakAroe tyAganuM' dhyeya rAkhelu' hAvAthI prazna:, 165 Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 parva mahimA darzana kalyANakanuM ArAdhana khAIne na rAkhyuM, paNa ekAsaNuM te ochAmAM ochuM karavuM ema rAkhyuM. yavana temaja janmane vakhate ekAsaNuM nathI, te paNa tIrthakaranuM ArAdhana tyAga mATe che, tethI jaghanyamAM jaghanya dareka tIrthaMkaranA kalyANake ekAsaNuM te rAkhyuM che. (yA jananaM dIkSA, jJAna nirvaannmityho| arhatAM kalyANakAni, sudhIrA pattathaT Hii parimAna, dainitig: I saar4 rasapUrvAddha', catuSita kRta + 64 | ggvjAnuM, g: gvahu teSviti / paMcabhirvatsaraiH kRryAttAni cepoSitaiH sudhIH // AcAropa0 va0 5 pralo0 15 // , uvavAlA AMbilaya niviya ikoya do ya terasa u / ekAsaNA ya culasIi kallANe hAi tavasaMkhA // 451 / / muNi terasa dasa ca udasa pannarasa teraleSa sattarasa / dasa cha nava cau do taha kattiyAi kallANaya jiNANa / / 452 / / vicA0 sA0) tIrthaMkara-24kalyANaka pa=120 kalyANaka. [ tapadina -1+ 2 + 13 + 84 = 100 ) kalyANaka 4+ 6 + 26 + 84 = 120 ] 7+3+1+14+15+13+1+10+1+9+4+2=120 kArtika Adi mAsanA kAme kalyANake. manuSyamAM ne DhoramAM vivethI ja bheda che. herane svabhAva che ke AgaLa dhare, te meM dhare, maLe tyAre khAvuMApaNe manuSya chatAM e dazA, te manuSyapaNumAM hera karatAM kayuM ochuM che? DhoramAM ne manuSyamAM vivekano pharaka kahevAya tene upayoga kayAM thaye? jema kelasAmAM ne hIrAmAM phera mAtra tejane che. jaghanyamAM jaghanya upavAsa, AyaMbila kaThaNa paDe tethI ekAsaNuM dareka kalyANakane aMge niyamita karyuM. paSI dazama, Aje tahevArane divasa zAthI che? AjanA divasane "paSI dazama kahIe chIe. zAthI ? ApaNe tyAM kRSNa pakSe mahinAnI samApti thAya tyAre bIjA dezamAM (mAravADa AdimAM) ane zAstromAM zukla pakSe samApti thAya. mAgasara suda 15me mAgasara mahine pUre. ApaNe tyAM aMdhArA pakhavADiyAnI samApti e mahinAnI samApti. ApaNI apekSAe Aje mAgazara vada dasama che. zAstranI, tiSanI ane bIjA Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piSadazamI dezanA 167 dezonI apekSAe mAgazara suda puname mahine pUre thaye tethI ApaNI mAgazara vada ekamane teo piSa vadI ekama kahe che. e hisAbe mAgazara vada dazama, zAstronI ane anya dezavALAnI piSa vadI 10 che. bhagavAna pArzvanAthajInuM janma kalyANaka hovAne lIdhe Ajane divasa kalyANa tarIke gaNIe chIe. ApaNe 24 tIrthakarane mAnanArA hevAthI temane janma divasane kalyANaka tarIke gaNIe chIe. AtmakayANa mATe pArzvanAtha bhagavAnanuM AlaMbana. jema meru terasa AdIzvara bhagavAna "nirvANa kalyANaka, catra sudI 13 zAsanapati "janma kalyANaka, tema piSa vadI 10ne pArzvanAtha bhagavAnanuM janma kalyANaka gaNI jyAre ArAdhanA karavA taiyAra thaIe tyAre pArzvanAthajInI uttamatA jarUra magajamAM AvavI joIe. bhagavAna pArzvanAthajI e paNa ApaNA jevA ja jIva; paNa e jIve je pitAnA AtmAnI zuddhi karI, te lAIna tapAsIe te mAluma paDaze ke e zuddhinI lAIne ApaNA AtmAne laI jaIe te ApaNA AtmAne nirmaLa karI zakIe. pArzvanAtha bhagavAnanA jIva marubhUtine pariNAma. temanI kSamaguNanI hada advitIya hatI. duniyAdArI sthitie kSamA sahana na thAya te bIjI daSTie sahana thAya kema ? pahelA bhavamAM upadrava karanAra kamaTha ane marubhUti bane bhAIo hatA. pArzvanAthajIne jIva marubhUti. kamaThane jIva tyAM paNa kamaTha nAme hate. ane sagA bhAIo hatA. kamaThanI kuTilatAe pArzvanAthajInA ghare kharAba pravRtti karI. marubhUtie rAjAne jaNAvyuM. te DarathI kamaTha tApasa thaye. gunegAra, kamaTha tApasa thaye. marubhUtine vicAra Ave ke tenA karmathI tene AtmA DUbe, ma. marelAne mAre te sajajanane zobhatuM nathI. mATe huM tene khamAvavA jAuM. duniyAdArInI daSTie tenAM hADakAM upara paNa dhrUke nahi, te jagyAe khamAvavA jAya che. pele zilA laI tapasyA kare che. marabhUtinuM kamaThane khamAvavuM. | marubhUti khamAvavA Ave che. sIdhI zilA tenA upara pheMke che. A vakhate marubhUtinA pariNAma kevA hovA joIe? gunegAra UlaTo Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 parva mahimA darzana zilA mAre che. vicAre, te vakhate zilA paDatAM pavitratA rAkhI zakyo, te kaI sthitine AtmA ! adhama te gUne karanAra. pavitra manuSya khamAvA jAya che. temAM apavitra zilA nAMkhI mArI nAkhe che. A vakhate samatAno aMza paNa TakI zake ? te paNa tyAM samatA TakAvI. to paNa kamaThanA manamAM raheluM vera bhabhava cAlyuM. A ekapakSI vera che. pote khamAvavA gaye che. vagara gUne khamAvavA gaye che. eka ja pakSI vera che. bIje badhe te rahyuM paNa yAvata tIrthakaranA bhavamAM paNa kamaTha vera cheDate nathI. e kSamAne dariye pArzvanAthane jIva te bhavamAM paNa kSamAvALe che. bhagavAna pArzvanAthanA bhAvamAM jyAre saMsArIpaNAmAM paNa te sthitinA hatA. gatAnugatiko lokaH manuSyane vicAra e pravRttinI jaDa che, paNa vicAranI jaDa parivAra che. cAre bAjune parivAra anukULa haze to vAtAvaraNa anukuLa thaze. temAM vicAre anukULa ja Avaze. vAtAvaraNa pratikULa hoya te cAre bAjunuM vAtAvaraNa pratikULa ja hoya. jene vicAranuM raNa kuTuMbavAtAvaraNa upara nathI te parivAra upara jene AdhAra hoya tene parivAra ke suMdara joIe? kamaTha tapa kare che. joke vaMdana karavA jAya che. loka e ajJAna varga che ke jene UMDI tapAsa hatI nathI. badhA lake bahAra jAya che. "tapasvI" ema kahetA ke pUjavA gayA che. "gatAnugatiko loko na lokaH pAramArthikaH tatva vicAraNA karanAra leka hetA nathI. pArzvanAthajI nokarane pUche che ke, "samagra loke kyAM jAya che?" te kahe che ke "paMcAgni tapa kamaTha kare che, tenA darzana mATe jAya che, bhagavAna tyAM Ave che. loke Ane zAthI vakhANe che? paMcAgni tapathI, paNa AmAM saMsI paMcendriya baLI jAya che tene kaI dekhatuM nathI. "phATela boMbamAM nAkhela pANI UtarI jAya, tema lekanA hAthamAM tatva Ave te paNa sarakI jAya. leka tatva jANe nahi. paMcAgni tapa kare, paNa A bicArA jIvanI zI vale thAya che? Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piSIdazamI dezanA 169 pArzvanAthano dharmiSTa parivAra, tApasa sAthe khulAso kare che. baLo nAga nIkaLe che. sevakane navakArane hukama kare che. vicAre, sevake navakAramAM lIna kevA hovA joIe? pArzvanAthajIne samagra parivAra-nokara navakAra na jANatA hota te ja navakAra nokara saMbhaLAvata kayAMthI? e dazA na hota to saMbhaLAvatA nahi. bIjI bAju jherI jAnavara bhale, te baLavAthI saheje narama thayuM che, paNa che te jherI. tene navakAra saMbhaLAvavAnI tAkAta-nekaranI tAkAta keTalI haze ? marI gayA pachI navakAra saMbhaLAvA nathI. jIvatuM jherI jAnavara hoya tene navakAra saMbhaLAve-jAnavarane ArAdhanA karAvavA mATe keTalI lAgaNI hovI joIe ? ApaNe manuSyane ArAdhanA karAvavAmAM moM macakAvIe chIe. lAkhe eka na pamAya paNa ArAdhanA karAvAya, A jherI jAnavarane ArAdhanA karAve che. jherI jAnavarane ArAdhanA karAvavAno vicAra zI rIte ? sApa kahevA AvyuM na hatuM ke "mane navakAra saMbhaLAvavA Avo." ArAdhanAne lAyakanI jAta nathI, chatAM pAmI gaye. je jherIlI jAtamAM lAkhamAM paNa eka na pAme tevI dazAmAM ema ArAdhanA karAvavI te kaI dazAe? ApaNe be vakhata, cAra vakhata kaI kAmamAM niSphaLa thaI e te "zira jAya to kabUla paNa e nahi." ahIM pArzvanAthajIe evI dazAmAM lAkaDuM cIrI kaDhAvyuM. jIva bacAva te kartavya. jIva bacAvavAmAM pApa mAnanArA emanA hisAbe pArzvanAthajIe moTuM pApa karyuM. jherIlAne bacAvavo eTale jIvIne zuM karavAne che te badhA samaje che ! paMcendriya hatyA sivAya bIjo dhaMdhe tene che? samagra pariNAme sarva divasee paMcendriya hatyA karanAre, 18 pApasthAnaka sevanAro ! evAne pArzvanAthajIe bacAvyuM. bhUla karI. emanA kuLamAM rivAja paDyo kyAMthI ke bhUla thaI ! bIjAnA kuLamAM sApa dekhe te haMgere laI nIkaLe. temane sApa hoya te paNa bacAva te kuLamAM saMskAra paDyo kyAMthI ? bhUla samajyA vagara bhUla kahevAya kema? samakitI che. upakAra jANe che. pramAdathI thaye nathI. dhArIne karyuM che. te samaktiInI bhUla kahenAra mithyAvI. mULa vicAro. AvA Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 parva mahimA darzane jherIlA paMcendriyanI hatyA karanArA evAne paNa ArAdhanA karAvavI te kartavya gaNyuM. tevI bIjAnI ArAdhanA mATe keTalA kaTibaddha thAya? dayAnA duzmanoe levuM joItuM dayAnuM daSTAMta. bhagavAna munisuvratavAmI 60 jejana rAterAta cAlI AvyA. ekanI ArAdhanA mATe manuSya keTaluM karI chUTavuM joIe? sApa sarakhA mATe ArAdhanAnI saMbhAvanA kare che, te vicAravAnuM che. agni karatAM pANIne upadrava bhayaMkara che. te dharaNendra bane che. kAusagga dhyAne pArzvanAthajI rahyA che. binagunegAra e jIva cheDI nIkaLe che, te vakhate paNa upadrava agni karatAM pANIno upadrava bhayaMkara che. agnine olavavAnuM ane tenAthI khasavAnuM sthAna che. pANIne upadrava eve ke khasavAne, nAzavAne upAya nahi; te mATe nItikAroe e upadrava bhayaMkara gayo che. kamane upasarga. te upadrava ahIM kare che. vicAre! pANI varasAve che. bhagavAna kAussagya dhyAnamAM che. pANInI sUMDha bhalabhalA sajarane bhAre paDe che. e suMDhano mAro kAyarane herAna karavA mATe karAya che, tema bhagavAnane herAna karavA mATe varasAda zarU karyo. lazkarane AgaLa vadhavuM-bejiyamane AgaLa vadhavuM muzkela paDyuM. aDaga samatA. pArzvanAthajIne nAka sudhI pANI Ave che te paNa samatAmAM rahyA che. AvA varasAdanAM chAMTaNuM AgaLa paNa samatAne bhaMga thatuM nathI, kAussagnane bhaMga thatuM nathI. pArzvanAtha bhagavAnanI pahelA bhavanI samatA ane chellA bhavanI samatA-te dhyAnamAM rAkhIe to te samatAne sAgara. e mahApuruSa je samatA rAkhe che te duniyAnI apekSAe gebI che. tema madada paNa gebI hAjara ja hoya che. madade. koNa Ave che? kaye? jherIle. 18 pApa sthAnakIo, kema ? e ja jIva ke je nAga, lAkaDAmAMthI bacAvyuM hatuM, je paMcendriyanI hatyA karanArA gaNatA hatA. ArAdhanA pAmela e ja jIva. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piSIdazamI dezanA 17. tIrthakare bIjAnI madadanI apekSA vagaranA che. pArzvanAthajI mahArAje eka rUMvADe e vicAryuM nathIH "keI A tIrthakara madadanI AkAMkSA karatA ja nathI. kevaLajJAna utpana kare che, te jJAna ApabaLe ja utpanna kare che. bIjA Ave te judI vAta paNa pite AkAMkSA na kare, ahIM AvA vakhate koInI madadanI AkAMkSA na kare. te kaI sthitinA puruSa? devatAI upadrava hoya to paNa bacavA mAgatA nathI. temaja bacAva mATe sAdhana paNa levA mAgatA nathI. bacavAnAM sAdhane na mAge, bacAva karo tevI AkAMkSA na kare, te AtmA kaI sthitine hoya? - bhaktanI bhakti. bhakta thatAM lagIra yeya lakSamAM rAkhavuM ke ApaNI sthiti kayI hevI joIe ? upara pANI na AvavA devuM te mATe upara phaNa rAkhI ane nIce kuMDaLI upara bhagavAnane laI lIdhA. phaNathI upara AcchAdana kare che. A badhI dazA khyAlamAM levaDAvavA upAdhyAyajI kahe che ke evA pArzvanAthajI tamAruM rakSaNa kare. phaNAmAM pratibiMba phaNI nAgendra tenI pheNa cakacakatI cATalA jevI hoya te cakacakatAmAM pratibiMba paDe. cakacaka thAya to pratibiMba paDe. te sAta phaNe cakacaka thaI rahelI che temAM pratibiMba paDayuM. upAdhyAyajI kahe che ke pArzvanAthane kabajAmAM levAnI nAganI zI tAkAta ke te kabajAmAM le ? paNa pArzvanAthanuM zarIra pheNamAM saMkramI gayuM, dekhAvA lAgyuM, eTale dekhanArane sAta pArzvanAtha lAge. mULa pArzvanAthajI DhaMkAI gayA. sAta svarUpa sAta jagatane uddhAra karavA? pArzvanAthajIe sAta rUpa karyA. temane sAta rUpa karI kAma kAma zuM hatuM ? e bahurUpI zuM karavA thayA ? tenuM kAraNa e che ke bIjAo sAta bhuvana mAne che (mUrmaraH 4rmadA , kAna tai gva | satyAnI saate, vAtu pariti tA: zA viSNupurANama), sAta vizva manAya. che, tethI " kamiva vizvA"i "eka rUpe ekane uddhAra thaze, mATe sAtene sAthe uddhAra kare che tethI sAta rUpa karUM" AkhA jagata Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 172 pava mahimA dana uddhAra karavA heAya te mATe pArzvanAthajI bhagavAna ghaNuA rUpavALA thayA, sAte vizvane-bhuvananA ekI sAthe uddhAra karavA sAta rUpa dhAraNa karanAra samatAnA sAgara, tamAruM rakSaNa kare. evA bhagavAnanu' Aje kalyANaka che. tethI te dvArA je ArAdhanA karaze te A bhava parabhava kahyANa karI meAkSasukhane viSe virAjamAna thaze, * carama zAsanapati mahAvIra deva janma kalyANaka dezanA saMvata 1974 caitra sudi 13, rAjakoTa kalyANapAdapArAma, zrutagaGgA himAcalam / vizvAbhoja ravi deva vande zrIjJAtanandanam // pari0pa0 mahAnubhAvA ! AjanA viSaya AsanaeNpakArI prabhu zrI mahAvIra janmakalyANakanA divasa che. jayaMtI" zabdathI thatuM nukazAna. khAsa dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke keTalAka AvA prasa MgAne "jaya tI" zabdathI sa`bedhe che; tene mATe mAre jaNAvavu paDe che keteonI maheArane paiseA dekhADavA' agara kahevA evI temanI akkalanI khUbI dekhAya che, nahitara je divasa nArakIne paNa sukha karanAra tarIke vakhaNAyelache, je divasa code rAjaleAkane zAMti karanAra tarIke che. (24 ThANehiM loujjote sitA, ta0 ariha Mtehi jAyamANehiM0, sthA0, 0 324 nArakA api mAdante, yasya kalyANaparvasu / vIta sto pra0 10 zlo0 7; taba kalyANa patra su garbhAvatArajanmaniSkramaNa jJAna nirvANotsaveSu tAvadAsatAM sAMbhAvya sukhasubhavAH suranarAdayaH kiMtu duradAruNavedAdayArditA nArakA api mAdante sukhalavAnubhavanena mudmudvadanti | rIta hto TIo go 40 ), je divasa sAmAnya kevalI, gaNadharA, zruta kevalI Adi aMge na hoya, phakata tIrthaMkarone ja aMge hAya, tevA kalyANaka dina zabda cheDI jayaMtI ke je dezanetA dAdA khApanI paNa ujavAya che, hiMdu yA musalamAnA pazu ujave che, te sava Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama zAsanapati mahAvIra deva 173 sAdhAraNa "jayaMtI' zabdane ahIM mUkave ne pele kalyANaka zabda bhUlI ja ke khaseDI nAkhavo e ucita lAgatuM nathI. ajJAnathI vaparAyele zabda nukazAnakAraka che. je ke IrAdApUrvaka tame tIrthaMkaranA apamAna tarIke karatA hoya ema te huM na kahI zakuM. paNa eTaluM te spaSTa karyuM ke-ajJAna ke aNasamajaNathI vaparAyela zabda nukazAnakAraka che, mATe A dhyAnamAM rAkhaje ke AvA pavitra divasane "kalyANaka zabdathI belavAmAM cUkaze nahi. kalyANakane mahimA je kalyANakano divasa eTale badhe pavitra che jene aMge IndronA siMhAsane paNa DolAyamAna thAya ghe, (TUtare tema ppAhivaista sakassa sIhAsaNa calai, mahA0 guNa0 pR0 117) ane jene aMge bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAja paNa pitAnA racela paMcAzaka nAmanA graMthamAM jaNAve che ke, "je manuSya Ava kalyANakanA divasamAM tapasyA, pUjA, sAdharmika bhakita Adi karatA nathI, te bIjA divasomAM eTale kalyANaka sivAyanA divasomAM tapasyAdika kare che te kapalakapita arthAt svamatikalpanA samajavI, "kAraNa e che ke jene tIrthakaranA kalyANakane aMge mAna nathI tevo manuSya bIjI tithio kayA hisAbe ArAdha che? vivAhanI vakhate cAle na karyo ne lagna patI gayA pachI cAMllo karavA Ave to kaI le kharo ? nA. kema? TANuM kayAM che? arthAt allAnA rUpiyA ApavAnuM paNa "TANuM nathI' ema kahI ADe. hAtha kare che, tevI rIte kalyANaka divasomAM tapasyA Adi na kare, ne bIjA divase kare te kevaLa kalakalpita che ema 1444 graMthanA praNetA evA AcArya bhagavAn haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe yAtrA paMcAzakamAM jaNAvyuM che. uparAgata jJamALas arr , mIpa nikaLavu paDyuM viciMtiyA guNadosa vihAraNa paramo jeDemi vijjhamANe ucie aNujeDyUyaNaprajuttaM / logoharaNaM ca tahA payaDe bhagavaMtavayaNammi / logo guruta rago khalu evaM sati bhagavato vi ilo tti / micchattamo ya eyaM psi sAcA gharamAM || gvA1 mA kadda-7-48) A uparathI mahAvIrane janmakalyANaka divasa tapasyA, pUjA, sAdharmikabhakti AdithI ja ArAdha joIe. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 parva mahimA darzana te divasanI ArAdhanAthI bAkInI ArAdhanA zAstrAnusArI gaNAya. zaMkAkAraH jagatanA uddhAranI buddhi sivAya tIrthakara na banAya. have saheje zaMkA thAya ke prabhu mahAvIranA janmakalayANakanI ArAdhanA vizeSa kema? rASabhadevajI bhagavAna, ajitanAthajI Adi sarva tIrthakare mekSe gayA, tIrtho pravartAvyAM, jagatane tAravAnA prayatna, saMkalpa karyA. badhA tIrthakaro A sarakhI rIte kare che. mahinAnA 30 divasamAM badhA divasee pahora phATe, arUNodaya thAya, sUryodaya thAya ke divasa gaNAya, te sivAya nahi, tevI rIte eka paNa tIrthakara mahArAja jagatane tAravAnI buddhi ke saMkalpa sivAya banI zakyA nathI. vicitraM cintytysau| mohAndhakAragahane sasAre duHkhitA bata / sattvAH paribhramantyuJcaH satyasmindhamatejasi // ahametAnataH kRcchAdyathAyogaM kathaMcana / anenottArayAmIti varabodhisamanvitaH / / yogabinduH pralo 284, 86, 286). tIrthakara nAmakarma trIje bhave nikAcita thAya.. ApaNe trIjA bhave tIrthakara nAmakarma nikAcita thayAnuM kahIe chIe. tIrthakara nAmakama kADAjhADa sAgaropama pahelAM bAMdheluM hoya che, (tasya yatkRSTo sAgaropamakoTIkoTibaMdhasthitiH. Ava0 hari, pR. 120). paraMtu vAveluM bIja varasAda vagaranI jamInamAM baLI paNa jAya che, tema A karma kadAca tUTI paNa jAya che, paraMtu nikAcita tArthakara nAmakarma ke je trIje bhave eTale tIrthakarane bhava pahelAM deva-nArakI, ne te pahelAM manuSyabhavamAM nikAcita kare che te tIrthakara thayA sivAya rahe ja nahi, tene hAthe tAravA viruddha ke DUbADavAnuM bane ja nahi, tyAre zAstrakAro kahe che ke nikAcita karyuM kahevAya. (vasa taM tu marat tAmasattA naM 28rA niyama judA 28eii jAva. ni.) jeno vyaktinA pUjArI ke guNanA ? dareka tIrthakaree tIrthaMkaranAmagotra bAMdheluM, trIjA bhave nikAcita kareluM, tIrtha sthapeluM, tene rAha sthApela che. te pachI tame guNanA pUjArI ke vyaktinA? guNanA pUjArI che te badhA tIrthakaronA kalyANaka sarakhI rIte Ave che. je ke merutravedazI vagere ArAdhe Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama zAsanapati mahAvIra deva 175 che chatAM A vira jinezvaranuM kalyANaka vadhAre kema ujave che tene aMge zaMkAkAra kahe che ke "tame guNanA pUjArI nathI." tamArI ne bIjAnI maheranI kiMmata tamArI maheranI rU. 35)nI kiMmata gaNo, ne bIjAnI mahAranI rU2) nI kiMmata gaNe, te tame kiMmata karavAvALA na kahevAo, paNa tamArI maheranI kiMmata karanAra kahevAo. game tenI mahora hoya, paNa sarakhI kiMmata karavI paDe tyAre ja cIjanI kiMmata karanAra kahevAo. tema je kalyANakanI kalyANaka tarIke kiMmata karatA ho te rASabhAdika sarva tIrthakaronA kalyANakenI ArAdhanA kare, paNa ekalA vIranI eTale mahAvIranI kiMmata vadhAre, ne bIjAnI na vadhAro, te kahevuM paDaze ke kaMIka garbhita bIje hetu hovo joIe. mahAvIra prabhune vadhAre ArAdhavAnuM kAraNa ? jevI rIte mArI, mArA kuTuMbanI, mArA mitranI ke mArA zatrunI mahAranI kiMmata kayAM karuM ke jyAM mahera dekhAya. mArI hoya chatAM peTImAM hoya ke zatru mitranI heya, chatAM thelImAM hoya, tenI kiMmata na karuM eTalA mAtrathI kiMmata karavAvALA koI nathI ema kahI zakAya nahi. je ke huM covIse jinezvaranAM kalyANako ArAdhavA lAyaka gaNuM chuM, chatAM atyAre mane saMsArarUpI samudrathI pAra pamADanAra, viSaya, kaSAya Adi pApothI bacAvanAra, mokSamArga tarapha doranAra je koI heya te vartamAna zAsanapati prabhu mahAvIra ja che, mATe huM vizeSa A divasa ujavuM chuM eTale bIjAnI upekSA karavA mAgatA nathI. sarva tIrthakaronA kalyANakanA divasa ArAdhya gaNuM chuM, chatAM zAsananA mAlika ke jenAthI mAruM zreya thaI rahyuM che, je zreyane lIdhe duSamAkALa chatAM duSamakALane dhanyavAda ApuM chuM. sApanA dRSTAMtathI ghaTanA. sUtA hoIe, ane sApa Avyo, ne oramAna mAtA saTI mArI ApaNane jagADe te te vairI ke upakArI ? jeke sagI mAtA te "bhAI!' kaI sAcavIne uThADe, paNa A sAvakI mA seTI mArIne uThADe che. vAta kharI paNa "jiMdagI bacAve tenuM kema kazuM bela nathI ? saTInuM nukazAna vadhAre ke jiMdagInuM rakSaNa vadhAre ? kahevuM ja paDaze Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 parva mahimA darzana ke jiMdagInA rakSaNanI kiMmata judI ja che, tema A duSamakALa e oramAna mAtA jevuM ja che. ApaNane vicitra saMgemAM pAMcamA ArAmAM mUkayA chatAM zAsananA prabhAve mithyAtvapathI bacI zakIe. kANAM pAlave kaMcana karatAM, sAjA pAlave trAMbaiyA sArA. A vAta vicAraze tyAre bhagavAna hemacaMdrasUrIzvara mahArAje kahela- "suSamatA 3:4mAM ST rAta tA', arthAt he bhagavan! suSamAkALamAM je ke apanI jagata upara mahera hatI. mane DUbADavAnuM dhAryuM na hatuM, mane taravAne prayatna karyo hatuM. paNa mAruM nasIba pAtaLuM ke tethI kANuM evA pAlave (esanA cheDe) kaMcana maLe te karatAM sAjA pAlave trAMbeyA paisA maLe te bhUkha bhAMgI jIvatA rAkhe. Ape te cethA ArAmAM kaMcana varasAvyuM. koI pUchavA Ave tene upakAra karI kaMcana varasAvyuM, chatAM huM kANAM pAlavavALe "mAruM zuM ?" jo ke dAtA, dAna, grAhaka, sAmagrI muzkela, chatAM kANuM lUgaDuM hoya tyAM zuM thAya ? te karatAM duSamakALamAM traba maLe che te sAro. atyAre nathI te tIrthakare, nathI to sAmAnya kevalI, nathI te gaNadhare, nathI te mana:paryavajJAnI, nathI avadhijJAnIyega ke jAti maraNa. je vega heya te mAtra sUkuMtUTayuM latAna ja. (' #Amartha ta i ii para : 7 Tv marse I zrIvAva g0 0) ta paNa saMpUrNa nathI. te badhA rUpe ja varte che, rUpiyA nathI te hIrA, motInI vAta kyAM karavI? sonaisAnA varasAdanA bharose trAgaiyA na chADAya. keTalAka evA hoya che ke "senAno varasAda varasaze, tyAre pAlava dharazuM." teoe yAda rAkhavuM ke maLelA trAyA na le ane hIrAnA bharose raheze te bhUkhe marI aTavAI jaze, kuTuMba paNa nAbuda thaze. hIrA vagere ra varasAda vakhate tamArI kaMI peDhIo thaI jaze. hIrAna varase, tyAre varasatA trAMbaiyA jhIlI leze te kuTuMba jIvatuM raheze, ne pachI te senayA AdinA varasAda vakhate tamAruM kuTuMba senaiyA meLavI zakaze. vartamAnamAM trAbiyA samAna prabhuzAsana atyAre senAnA varasAdarUpa nathI jinezvare, nathI kevaLIo, Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama zAsanapati mahAvIra deva 177 nathI gaNadhare, nathI mana:paryavajJAnIo, nathI avadhijJAnIo, evI sthitimAM jeoe jinezvara bhagavAnanuM atyAre maLatuM jJAna (mRta) ke je trAMbayAnA varasAda jevuM che, temAM AtmA saMskArita karyA haze tevAo tyAre hIrA, metInA varasAda vakhate jhIlavA taiyAra thaze, paNa jeo atyAre nahi jhIle teone te te bhavAMtaramAM tIrthaMkara prabhune saga chatAM dharmaprAptine saMbhava nathI. suSamakALa karatAM duHkhamAkALamAM prabhuzAsana maLyuM te lAbhadAyaka che. he bhagavan! suSamAkAla karatAM duHSamAkALamAM zAsana maLyuM te kharekhara phaLavALuM che, (jo ke apamAna mATe ke avajJA mATe nahi paNa) suSamAkALamAM Apa, Apa jevA kevalI, gaNadhare vagere lAIpha dariyAmAM hatI, tethI kAMI..... DUbavAne bhaya na hatuM, te vakhate tIrthakarone pratibaMdha lAge te kalyANanI vAta, nahi te kevalI Adine upadeza lAgI jAya. taLAvamAM sAMkaLe nAkhanAra tIrthakare. je taLAvamAM jagyAe jagyAe sAMkaLa nAMkhI che tyAM DUba vAne bhaya nathI. tyAM tarI javuM emAM adhikatA nathI. AthI tIrthakaronI jarUriyAta e chI nadI sAMkaLe te emaNe ja nAkhI hatI, temanAthI ja kevaLI Adi upana thAya che, tatvajJa sAMkaLa nAkhanArane ja dekhe, bacanAra sAMkaLane ja dekhe, tethI adhikatA che. eka sAMkaLa chatAM sAMkaLa maLe te bhAgyazALIpaNathI ja taLAvamAM eka ja sAMkaLa hoya, ne pAchuM taLAva ghera jAnavarathI bhareluM hoya, tyAM te vakhate sAMkaLa hAthamAM AvI ne bacavuM keTaluM muzkela che? tevI rIte duSamakALamAM (viSama kALamAM) koI tIrthakara, kevaLI, Adi nathI, ane tamArA zAstranI sAMkaLa maLI gaI. je vakhate cAre bAju jAnavare ghughavATA karI rahyA che. duSamakALamAM mithyAtvane pAra nathI, tIrthakaranA samayamAM zAlaka, jamAli, gaNyAgAMThyA hatA, paNa ahIM "varasanA mahinA bAra ne pAMkhaDI tera", tevA vakhatamAM 2-12 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 parva mahimA darzana sAcuM zAsana pAmavuM muzkela keTaluM? Apa jevA kevaLI heta te nirNaya karI leta, paNa ahIM evuM nathI. eka gAma javuM hoya, ajANyuM jaMgala heya, sIdhI keDI ke rasta hoya te ajANyA paNa gAma pahoMcI jaIe, paNa gAma eka ne rastA ekavIza hoya tyAM zuM thAya ? bhavitavyatA hoya te sIdhI vATa Ave; nahi te meLavavI muzkela tevI rIte A AtmA e ajANyuM ke beranuM DIMTuye jANa nathI, mekSamArga jANa nathI, pAkhaMDIothI vyApta evA duHSamAkALamAM ApanA zAsanane vega maLe te kRpAne pAra nathI, pUrepUre bhAgyazALI hoya te ja ghera prANuothI vyApta, ane phakta eka sAMkaLavALA taLAvamAM sAMkaLa meLavI tarI jAya tevI rIte sAcI zraddhA meLavavI, e paNa bhAgyazALIpaNAne lIdhe ja banI zake che. meru karatAM marabhUminuM kalpavRkSa prazaMsanIya che. ___ 'merUto marUbhUmau hi zlAdhyA kalpataroH sthitiH // (vAta, to g0 2 - 2) kaHpavRkSa uttama che, kaI divasa hIna che nahi, paNa kharekhara lekenA AzIrvAdane kayuM kalpavRkSa meLave? mAravADamAM hoya che ke naMdanavanamAM raheluM ? mAravADanuM AzIrvAda meLave; naMdanavananuM meLave nahi, kAraNa? tyAM DhagalAbaMdha kalpavRkSanAM jhADa che, jyAM jhADanI muzkelI tyAM kalpavRkSanI kimata era che, tevI rIte suSamakALamAM saMsArathI tarIe evAM sAdhane maLe te kalyANakAra ja che gharSa suvmAvI ghare sumenu viziSTajJAnabhAnuSu puruSeSu bhagavatkRpA dharmatIrthapravartanAdirUpA na tathopayoginI yathA sarvAtizayazUnye duSSamA samaya iti, vIta0 sto rIkR0 rUdda). paNa duSamakALamAM tAravAnuM sAdhana muzkela hevAthI kiMmatI che, jo ke mAravADanA ane naMdanavananA kalpavRkSamAM pharaka nathI, paNa vastunA DhagalA hoya tyAM vastunI kiMmata ochI hoya che. duSamakALamAM taravAne AdhAra zrutajJAna, duSamakALamAM saMsArasamudrathI taravAnAM sAdhana Apa taraphathI maLe che te kharekhara prazaMsanIya che. sAdhanamAM phera nathI, "sonAnI khANa pAse eka cIbhaDA peTe cAra telA suvarNa meLave te karatAM Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama zAsanapati mahAvIra deva 179 bIje "pAvalI' meLave te khuza khuza thaI jAya che, tevI rIte tIrtha karanA vakhatamAM pite hayAta, zrutakevalI Adi hAjara; tyAM vadhavA, ghaTavAnI kiMmata nahi, paNa duHSamAkALamAM taravAne AdhAra nahi, phakta zrutajJAna kattha amhArisA pANI, dUsamAdosadUsiyA / hA ! aNAhA huM TutA, na huMto jharUkhAnA / saMvatao m0 radda I) e ja taravAne AdhAra. zrutajJAnanA utpAdaka bhagavAna mahAvIra, zratajJAna sarvopari hevAthI, tenA utpAdaka mULa heturUpa bhagavAna mahAvIra hovAthI, (ratha mAra mA gurja nathati jarA nikaLI sAsagasta hiyaTThAe tao suttaM (tittha) pavattai / / Ava0 ni0 gA0 92) temano janma kalyANakane divasa ujavavA vadhAre taiyAra thaIe chIe. (cittasuddhe tassa NaM cittasuddhamsa terasIpakkheNaM hatthu0 joga0 samaNaM bhagavaM mahAvIra AroggA Aroga pasUyA / AcA0 sa0 399) zAsanapatinuM janmakalyANaka zAthI ujavAya che ? janmakalyANaka zAthI ujavIe chIe? garbhamAM nava mAsa rahyA tethI ? pAraNe hiMcoLAyA tethI ? nA! tyAre? "arIse cekha karIe te moDhuM cakkhuM dekhAya" tevI rIte bhagavAn tIrthakaramAM je je mekSanI jaDa rahI che, te jyAre ApaNe tapAsIe, ne daSTi karIe tyAre ApaNA AtmAmAM te jaDa ropI zakIe. mahAvIra prabhune mekSane aMge, mokSane uddezIne lApazamika ane kSAyikapadane aMge uddezIne ja ArAdhya che. duniyAdArIne aMge je ArAdhya hoya te prathama yugalike pUjAvA joIe, kAraNa ke teone roga nahi, jaMgalI jAnavarone bhaya nahi, zeka nahi. A ja kAraNathI teo pUjAvA joIe ane trAddhisamRddhi, kuTuMbakabilA Adine aMge je ArAdhya gaNIe te cakravattione pUjavA joIe. cakravattinI Rddhi cakravattio pAse aneka prakAranI riddhi hoya che. cha khaMDanA adhipati, nava nava nidhAnanA mAlika, 14 ranA svAmI, 1 lAkha 92 hajAra strIo vagere (kAvattaripuravadara tAnAjInAmanavayavade Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava mahimA data vattIsArAyavarasahassANuyAyamaggA, caudasavararayaNa - navamahAnihi-causadvisahastapavarajuvaiNa suMdarabai, culasI hayagaya rahasaya sahastasAmI channavaigAmaka DisAmI AsI jo bhArahaMmi0 ajitasAMti0 gA0 11 ) sa'pUrNa bhAganAM sAdhanAvALA hoya cheH paraMtu karyAMyathI thavAvALI cIjone aMge ApaNe teonu Adarza paNu nathI. tIrthaMkare duniyAdArIne lIdhe "Ada" nathI gaNAtA. ApaNe mahAvIranA AdanA svIkAra karatA hAI e te avajJA tarIke nahi paNa kahevuM paDe ke, kacarA heAya te khaseDavA mATe ja. arthAt kamedayathI thavAvALI cIjone aMge Adarza pazu nathI, paraMtu ka rAjAnI sAthe yuddha karyuM, tene jamInadosta karyAM ne peAtAnA zUravIra saradArone majabUta karyAM. kevA majabUta karyA" ? kama nI sAmA UbhA rahe ne tene jamInadosta kare tevA. tene ja aMge bhagavAnanuM Adaza paNuM che, ne ArAdhyapaNu che. mahArANA pratApasiMhanuM anukaraNa zA mATe ? mahArANA pratApasiMhanu ke zivAjInuM anukaraNa zAmAM ? aNunamapaNAmAM. paraMtu khINamAM nAsI javAnu ke kuzakAnA roTalA khAvAnuM ke bilADI laI Aya tyAre rokakaLa karavAnuM, temAM nahi. arthAt (1) dharmAMdhvaMsa karanArane namuM nahi ane (2) ba pelI vIdhIonI sattA UThADu, emAM enu anukaraNa. jaina zAsananA joddhA kahRdayanA banAvane cAhatA nathI. 180 A uparathI ajJAna dazAmAM karela nAkamAMthI meDhAmAM hAtha ghAlavAnI jema karmodayathI (ghAtIyI) je banAvA banyA hoya te jainazAsananA jayavaMta joddhAe jarAka paNa nahi cAhe. te joddhAe te kama rAjAne jItavAne age je kAMi vana te vanane cAhe che, keTalAka vakhata ApaNe bhUla khAie. chIe ke bagalAnA raMga letAM AkAra lai esI, AMdhaLA jevI sthiti karIe chIe. AMdhaLe! raga na letAM AkAra le. AMdhaLA khAvAnI ToLI hatI. dekhyu` ke nibhAva thatA nathI. tethI dekhatAnI ToLImAM maLyA, keAI e nimantraNa karyuM, AMdhaLAnI ToLImAM eka jAtiadha hate. tene anumAna na heAya, pAchaLathI thayelAne hAya. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama zAsanapati mahAvIra deva 181 tethI dhAryuM ke "Ane ahIM rahevA de," badhA jamavA gayA, khAIpIne AvyA, janmathI AMdhaLAne kutUhala thayuM? zuM khAdhuM ? "are! Aja khIrapurI khAyA" khIra kevI cIja che? te dekhatAe kahyuM ke "gokA dudha, bagalA jesA sapheda. gAyanI te anumAnathI khabara paDe paNa "vaha bagalA phakyA ?" AkAra batAve, are ! (cIDhAIne kahyuM: asA tumane khAyA merA te galA bhI phaTa jAve, vAta mata karo" pelAe kahyuM: "bhAI, e te dUdhane raMga ! are ! karmodayanI cIja levI e AMdhaLA bAvA jevuM che. AvI rIte prabhu mahAvIranA jIvanamAMthI tAranArI vastune badale karmodayanI cIja levA jaIe te tevI sthiti thAya. kalyANaka ujavavAnAM kAraNe. kalyANaka zAthI ujavIe chIe ? saMsArIpaNAne aMge nahi, ke tenuM anukaraNa karavA nahi, paraMtu ApaNe AtmAnA uddhAra mATe. emaNe tAraka tarIke je upadeza Apele te upadezanAM vacane dhyAnamAM rAkhavA, tAraka tarIke vartana karelAM tenuM anukaraNa karavAnuM. jemane rAipratikamaNanI Teva haze tene dhyAnamAM haze, temAM tapaciMtavaNinA kAusaggamAM-ciMtavavAnuM ke prabhu mahAvIre cha mahinAnI tapasyA karI, he cetana ! tuM kara ! (taka 34 gunA , catao f0 0 13; asminnutsarge zrIvardhamAnavihitaM pANmAsikatA yatireva cintayati tihi0 0 0 20) paraNavuM Adi na lIdhAM kema? tAraka daSTithI mAnIe chIe tethI te tarIkenuM anukaraNa karavuM te ja bhakti. "jJAnandana" e nAma hayAtIthI ja che. ATalA mATe bhagavAnU hemacaMdrasUrijI mahArAje " jJAtinAmu te mahAvIra prabhune huM namaskAra karuM chuM" "jJAtanaMdana" zabda zAthI vAparyo ? kAraNa ke, mAtApitAe karela nAma "vaddhamAna" che, khuda mahAvIra nAma paNa mAtApitAnuM nathI, paNa avirati devatAe sthApeluM che, (3mA saMti thALe 0, hiM te nAmaM rAjaM nama mAM mAre, mArA hR0 400) e AcArAMga AdinA pAThothI siddha che, te A nAmanI jarUra zI? Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 parva mahimA darzana prabhunuM vardhamAna ane mahAvIra nAma vicAro ! senAnI kiMmata vadhAre ke tene banAvelA ghATanI ? vardhamAna e garbhamAM AvyA pachI, Rddhi ane samRddhinA vadhavAne lIdhe pADayuM ane te nAma thApanAra trizalA rANI ne siddhArtha mahArAja, te te pAMcame guNasthAnake hevAne lIdhe, ne devatAo cethA guNasthAnakamAM hatA, chatAM mahAvIra e nAma kema manAyuM ? kahe ke e guNathI baneluM che, ane guNane lIdhe baneluM nAma jagyAe jagyAe AvyuM che, arthAt guNanI prazaMsA dvArAe avirati devatAoe karela nAma badhAoe kabUla rAkhyuM. jJAtanaMdana" nAmane khulAso. vade zrIjagadguruma nahi kahetAM "A kema kahyuM ? e prazna ahIM eTalA ja mATe kahuM chuM ke te svataMtra zabda che. jene mATe khu hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja paNa svaracita abhidhAnaciMtAmaNimAM jaNAve che ke - "maddAvara vAna hevA jJAtAddana" (ma. ci0 ko rU0) A nAma ekalA temaNe kahyuM ema nathI, paNa khuda teozrInI hayAtImAM ne janmathI ja prasiddha hatuM. mahAvIra nAma jaina sUtromAM prasiddha che. "vardhamAna" nAma mAtApitAne lIdhe che, ane jagatamAM prasiddhi pAmela hoya te jJAtinA e ja nAma hatuM. jJAtaputra" zAthI? - jJAta nAmanA kuLamAM ghaNuM putro hatA. temAM emanI putra tarIke prasiddhi hevAthI zuM ? nA. jarAka UMDA utare, kAraNa vicAre. brAhmaNa-kuLamAMthI deve upADI jJAtakuLamAM lAvI mUkyA. te kuLa vize tIrthaMkarapaNumAM varela puruSa kaI hoya te A eka ja che. nandivardhana Adi jJAtakuLamAM hatA, chatAM tIrthakaranI prasiddhi pAmela eka ja che. kadAca kaheze ke bhagavAnanA garbhanI vAta keIne khabara nahi hevAne lIdhe, kAraNa ke te palaTatI vakhate avasthApinI nidrA Ape che. vALavAra mALIy vrinA sarovaLa vastra, vALa sUo ra7) tenI keIne khabara paDatI nathI. khabara na paDe te AvI sthitimAM prasiddhi kayAMthI pAmyA? vicAre! tame dara varase kalpasUtra sAMbhaLe paNa jarA vicAra kare ke - Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carama zAsanapati mahAvIra deva 183 je vakhate prabhu mahAvIrane jIva devAnaMdAnI kukSimAM Ave che, tyAre devAnaMdAne cauda svapna Ave che. (ttA vALa maft of dhanne 0 caudasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibuddhA, kalpa 0 sU4) uThAvIne deva laI jAya che tyAre ema thAya che ke trizalA raNe caude svapna upADI gaI che, (ii fba ja dhA nA revALA mALA narf. jjasi suttajAgarA ohIramANI 2 imeyArUve urAle kallANe sive dhanne maMgalle sassirIe caudasa mahAsumiNe tisalAe khatiyANIe haDetti nittA guDhA hag 0 2 0 62) arthAt puNyaprabhAvaka je garbha hato te trizalAne gaye, savAre chAtI phUTe che. A vAta jAhera thAya ke nahi? bIjI bAju te divase mahAvIrane garbha trizalAnI kUkhe Ave, 14 svane dekhe che, tirasTA riyALI taMti 0 rUjhAve 3jA nA ghara mardInumim grnittA viThTha, vorA 0 phU0 rUra) ne siddhArtha rAjAne kahe che, siddhArtha rAjA svapna pAThaka bolAve che. svapna pAThake kahe che ke - kAle evA garbha AvyuM che ke te jIva cakravatti agara tIrthakara thAya. (tastha sevA[gyA ! sAtamA vA vavAire vAM arihaMtasi vA cakkaharaMsi gabbha bakkamamANasi eesi tIsAe mahAsumiNANaM ime ca uddasa mahAsumiNe pAsittANa paDibujjhati, kalpa0 sU0 72) bauddho paNa tIrthaMkara mahAvIrane "jJAtaputra tarIke saMbodhe che. A badhA uparathI eTale, devAnaMdAnuM kalpAMta, trizalAnuM svapnadarzana, kathana, svapna pAThakanuM AvavuM. AvuM kahevuM, A vAta jAhera hovAthI, ne cha mahine avatAra thayela hovAthI sarvane pAke nizcaya thaye. A jAhera thavAne lIdhe, ne devatAI mahimAne lIdhe "jJAnandana" nAma jAhera hatuM, nandivardhananuM te nAma jJAnandana sAmAnya hatuM tethI bauddha jevA jainonA kaTTara virodhIone paNa "nAtha nAyupu" (3-guM re suta. g4 samaruM manakA jAratA vidaf Traifkambavane, tena kho pana samayena nigaNThA? nATaputto nAlandAyaM paTivasati mahatiyA nigaNThaparisAya siddhi0 / mjjhimnikaaye|, upAlisutta 6) A tena khalu samaye rAjagRhanagare0 kakudaH kAtyAyano nithA jJAtaputraH Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 parva mahimA darzana divyAvadAna 12-1443-143; i puraNajJAtiputrAdyA; AvadAnakalpatA, ghava rU-22). e nAma balavuM paDyuM. bhagavAna hemacaMdrasUrijIe zA mATe kahyuM? anAja levA, gAma levA, deza levA nahi, paNa mArA AtmAne kalyANarUpI vRkSane navapalavita rAkhavA mATe je kaMI paNa hoya te mahAvIra jJAnandanarUpI bagIco ja che, bIje te sUkAI jAya, tathA thatajJAnarUpI gaMgAnA pravAhane calAvanAra himAlaya jevA bhagavAna che ane samasta jagatanA prANarUpI kamaLane vikavara karavA sUrya samAna che. AvA nirUpameya, himAlaya, ne ravinI upamAvALA bhagavAnane huM namaskAra karUM chuM. A mahAvIra-janmakalyANaka che pAntu vaH zrI mahAvIra svAmino dezanAgiraH / bhvyaanaamaantrml-prkssaalnjlaapmaaH|| mahAnubhAve, Ajano divasa mahAna pavitra che. Aje ApaNe AtmAne oLakhanAra mahApuruSane janma thayo che. jIva nitya che, zAzvat che, avinAzI che, e badhuM sAcuM paraMtu tenuM vAstavika bhAna karAvanAra mahApuruSa Aje pragaTayA che. hAya teve kiMmatI padArtha hoya, paNa te te vastutaH khyAla Ave nahi, tyAM sudhI kiMmatI tarIke mAlUma paDe nahi. A jIva nitya zAzvata vagere tarIke hatA. te cokkasa che; chatAM AMdhaLAnA hAthamAM Avela hIre, kAMkarAthI adhika na hoya tevI ja rIte A trilokanAtha jamyA nahotA ane Atma svarUpa batAvyuM hatuM, tyAM sudhI ApaNane AtmAne nitya-zAzvat vagere tarIke mAnavAmAM "jIva padArthanI vadhAre samaja lagIra paNa nahatI, jema khANamAMthI paththara nIkaLe, makAnamAM goThavAya ane pAka dhULamAM paDe tema A jIva paNa nigadamAMthI nIkaLe-bhaTake ane pAcho nigedamAM jato. jIvanI A rIte paththara jevI dazA hatI. nigoda ane nigadanI bahAra athaDAte-pIDAto hato. A sthitimAM ene potAnA vAstavika Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 mahAvIra-janmakalyANaka svarUpanuM bhAna kI thayuM na hatuM, bahAranA paththara jeTaluM khANumAM ke dariyAmAM raheluM seAnuM upayegI nathI, tema A AtmA cetana, jJAnavata, ane'tazaktinA mAlika, e badhu kharUM, paraMtu tenA upara tIrthaMkaranA prabhAva nhAtA paDayA, tyAM sudhI paththarathI ya halake hatA. banAvaTI seAnA jeTaluM khANumAM rahela' seAnu' upayegI na thAya. anaMta tItha karAe peAtAnA anaMtA zarIrezanAM pudgaleA audArika zarIrapaNe pariNumAvyA, te pUjaya thayA, jyAre A AtmAnI dazA rakhaDatI che. AvA phera kema ? vicAre. jAnavarane paNa pAMca indriyA ane chaTTha' mana che, chatAM tene hu kANu ? e vicAravAnu` hatu` nathI tema ApaNe atI vakhata manuSya thayA. zeTha-rAjA-devatA vagere thayA paNa koNa ? e na vicAyuM ! vhAya tevuM suMdara mukha hAya, chatAM daONu vinA tenI suMdaratA khyAlamAM AvatI nathI, tema AtmAnI sthiti AgamaarIsA vinA tevI che. vhAya devatA-tiya ca ke manuSya hAya, paraMtu te AgamaarIsA sAme jyAM sudhI na jue tyAM sudhI AtmAne khyAla pAmI zake nahiM. Ama te arIsAmAM navu kAMI nathI paNa te evI cIja che ke tamAruM svarUpa hAya, tevu dekhADe. ema ja Agama-arIsA navuM kAMI ja dekhADatA nathI. ApaNAmAM jJAna na heAya ane te dekhADe che tema nathI. arIsAmAM sAme hoya te ja vastu dekhAvAnI tema AgamaarIsAmAM paNa je vastu AtmAmAM hAya, te ja dekhAvAnI, devane mAnavAmAM te jaineA ane ItarA badhA ja sarakhA che. mALaka ramatamAM rAjI paNa bhaNavAneA rasa na jANe. paNa jyAre tene kuTuMbanI sthitinA khyAla Ave ne bhaNavAmAM rasa jAme tyAre DhI'galA DhIMgalIne vicAra thatA nathI. khIjAe paramezvara bhAga upabhoganAM sAdhane Ape che.' e hisAbe tene deva mAne che. pax5=25, na le ane chavvIza ele, tyAM AMkha pharI jAya che, paNa e izvara ! tuM eka che. sarajye te saMsAra' ema khele tyAM AMkha pharI kema niha ? tamArA hisAbe te 55=5 ne badale 26 belIne ekanA ja pharaka pADe te julama. paraMtu izvarane sa MsAra sarajanArA kahIne AkhA pharaka pADe te julama nahi ema ja ne ? chekarAone Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 parva mahimA darzana DhIMgalA DhIMgalInI ramatamAM AgaLa vadhavAne cAnsa nathI, temaja pRthvI pANI, parvate vagere phAnI duniyAne taiyAra karI ApanAra paramezvarane mAnavAmAM AgaLa vadhavAne cAnsa nathI. bIjAone A rIte saMsAranI mAyAmAM mUMjhavanAramAM paramezvaranI mAnyatA karI, jyAre jainamata, e chokarAonI ramatathI taddana alaga che. ane te AtmAnA svarUpanuM bhAna karAve, temAM pamezvaranI mAnyatA karI. jema arIse meDhAnuM bhAna karAve che, tema Agama-arIse AtmAnuM bhAna karAve che. arIsAmAM jema eka vakhata moTuM joIne baMdha nathI karatA. meTuM bagaDayuM nathI ne ! te tapAsavA haMmeza arIsa dekhe paDe. mAru AtmasvarUpa bagaDayuM che ke kema ? te tapAsavA jeTaluM jIve teTalA varSa Agama-arIso dekhe, mATe ja devatAe sAgaropamanuM AyuSyamAM tIrthakaronI sevAmAM asaMkhyAtI vakhata hAjara thAya. eka Indra asaMkhyAtI vakhata dezanA sAMbhaLe ane jinezvaranA janmAbhiSeka kare. ApaNe so varSanA AyuSyamAM ja janmIe tyArathI maraNa sudhI pUjA karIe, te 36,000 divasathI vadhAre nahi. chatAM temAM te ApaNe "pachI karazuM" "na thaI te kAle karazuM" A sthiti hoya che! jene ApaNe tAraka mAnyA tenI sevAmAM ApaNe A dazA kema! e Aja sudhI bhUlyA te have nakkI kare ane sevyanI sevAmAM tanmayapaNe lAgI jAva. anyathA "prabhu janmathI paNa traNa jJAnavALA hatA, rAjakumAra hatA. sevA. deve hatA. naMdana SinA bhavamAM lAkha lAkha. varSa sudhI ghera tapa tapyAM hatAM. chatAM garbhathI ja mAtapitA pratye bhaktivALA hatA. cAritra lIdhA pachI saMgama AdinA upasargo sahI, anArya dezamAM vicarI, janasamUha upara atula upakAra karyo ne caMDaziyAne uddha. sADA bAra varSa tapa karI kevaLa pAmyA. aMtima samaye paNa soLa prahara dezanA ApI, vagere vAMcI, sAMbhaLI ke belIne vikherAI javuM te zuSka AlApa sivAya vizeSa phaLavAna na nIvaDe. mAtra vANInA ja vilAse varasAvIne ujavAtuM kalyANaka te jayaMtI jevuM gaNAya. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra-janmakalyANaka 187" trilekanAthanA addabhuta jIvanacaritrane bIjA sAmAnya mANasanI yaMtIonI haroLamAM jinezvaranA sevako te na ja mUke. trilokanAthanI pUjA mATenA 36000 divasamAM paNa je ApaNe evI nabaLI sthiti rahI te devatvamAM asaMkhyAtI vakhata pUjAne vakhata Ave, te ApaNe mana veTha thavAnI. jhaverIne eka ratnanI kiMmata, paNa gadheDAne motInI guNa paNa bhArapa ja thavAnI. je chatrIsa hajAra divasanI pUjA bhArarUpa lAge te deva vakhate asaMkhyAta vakhatanI pUjA te gadheDAnA bhArarUpa ja thAya ke bIjuM kAMI ! prabhunuM kalyANaka ujavIe chIe paNa dharmamAM rasa nathI. jhaverI dAbaDIne ja jIvana gaNe che, zAthI ? nitya pUjA karanAra bahAragAma gaye hoya te pahelA bIjAne ane bIje trIjAne kahI de ke amukane kahejone, bIjAne kaheje ne ? A zuM pUjA karavA gayA ? haju te prakSAla thAya che? ema kahI bahAra adhe kalAka gappAM mAre, prakSAla thaye, sAMbhaLI Ave ene artha che ? rakhene pUjAne bhAre mAthe na AvI jAya ema ja ne ? A pariNati che, te pUjAne lAbha zI rIte maLe ? pUjAne aMge Ama thAya to samajavuM ke bhagavAnanI kiMmata karI nathI, AtmAnuM bhAna nathI ne zAstranuM jJAna nathI. kimiyAnI zodhamAM bhaTakatA lAkho hoya che, kimiyAgare bahu DA. paththaranI cAMdI banAvI de paNa te cAMdI prabhAvaka na hoya; jyAre A tIrthakara-kimiyAgara te paththarane pArasa banAvI de che! traNa jagatamAM paththarane pArasa banAvanAra jo koI hoya te trilokanAtha tIrthakara ja che. tenI pUkyatA haju magajamAM AvatI nathI. tene upakAra je lakSyamAM Ave te daheruM dUra na lAge, ane dUra hoya te tyAM jatAM paga tUTavA na mAMDe. Aje a phalAMga dUra derAsara hoya. te paga tUTavA mAMDe che te keTalAya rAjaleka cheTe devalokamAMthI pArasa karanAra A kimiyAgara pAse kaI rIte avAze ? pITha upara pArasanI kiMmata gadheDAne na hoya paraMtu, seMkaDe keza dUra paDela pArasa ke ratnanI kiMmata sujANane hoya. denA khyAlamAM che ke "jIvamAMthI jina, pAmaramAMthI prabhu, zaThamAMthI saMta, naramAMthI nArAyaNa, rAkhamAMthI rAma, Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava mahimA dana ane paththaramAMthI pArasa karanArA phakta trileAkanAtha eka ja che. tethI seMkaDo kezathI sevA karavA Ave che. 188 Aje trileAkanAtha bhagavaMta mahAvIra janma che, tethI ja AjanA divasa parama pavitra che. khetI kare, temAM anAja AvavAne te haju vAra che paNa aMkurA joine kheDUta prasanna thAya che, tema mahApuruSa pragaTa thAya tyAre jIvAnAM kALajA kalleAla kare; vibudha kahevAtA indro ne devA meTA kalazAe lAvI abhiSeka kare. jema kheDUta akurAmAM ja anAja jue tema A pArasanA janmamAM ja pUrNu prabhutA dekhIne devA kalleAla kare che. ghAsanA aMkure kAI vADa karatuM nathI. anAjanA aMkure ja vADa hoya che-tema janme che teA madhA, paNa prabhunA janma vakhate ja devatAone harSAtireka thAya che-ne abhiSeka kare che sATha varSoMnI ummare putrajanma sAMbhaLe tyAM kevA AnaMdAya che! putra vinA raheluM vAMjhIyApaNuM dUra thavAnA sayAga tyAM keTale Ana Mda? ema anatakALe A mahApuruSanA janma sAMbhaLavA pAmIe chIe. Atma guNa prAptirUpa putra vinA rahelu ApaNu vAMjhIyApaNuM dUra thavAnA saMcAga A mahApuruSanA pratApe maLye. mATe ja prabhunA janmadinane 'kalyANaka' kahevAya- 'jayaMtI' zabda rAgadveSamAM rahelAo mATe ja vaparAya. jema mAtA, hena, che|karI vagere jAtanI bairI ja che, tema chatAM khairI na ja kahevAya tema bhAnistA2ka trileAkanAthanA janmane jayaMtI na kahevAya. pAMca kalyANakALA prabhunuM jayaMtI tarIke guNu kIna karavA UbhA thanAranI ceAgyatAmAM doravAI jatAM pahelAM dhyAnamAM levAnuM che ke jaya'tI zabda laukika che, 'kalyANaka' zabda leAkeAttara che. kalyANakanA sthAne jaya'tI vAparavuM, te hIrAne sthAne imITezana gAThavavA jevuM che. AtmAthI janAe bhUlecUke AvI bhUla na karavI. game tene sAMbhaLavA e lata bhavabhIrUne hAnikartA che. kalyANakane aMge A. zrI haribhadrasUrizvarajI ma. jaNAve che ke tamArI jeTalI zakti hAya, te pramANe pUjA, bhakti, Adara, kalyANukane divase karavA. te divase na thAya ane te sivAyanA khIjA divase thAya tA te pUjA, bhakti vagerene jainadhama sAthe lAgatuM vaLagatu' nathI. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra-janmakalyANaka 189 bajAranA nAke rahelA pitAnA ghara pAsethI bAra mahinAmAM kalyANakanA bAra ja varagheDA nIkaLe te paNa temAM rUMvADuM pharakatuM nathI ane ghera lagna heya te temAM mAMDa kare, pIpuDIvALe lAve, varaghoDAmAM AnaMdabhera cAle A AnaMda kayAMthI? kaho ke lagnamAM prIti che. bhagavAna pratye bhakti hoya te kalyANakane divase hAjara thavuM ja joIe. te divase hAjara na thAya ane bIjA divase bhakti batAve che. bAramahinAmAM bArase jAya evuM che. kalyANakanA divase prabhune ArAdhavAmAM na Ave te bAkInA divasanI bhakti jinezvara aMge nathI. kalyANanI ArAdhanA kaI rIte karavI joIe te aMge A jaNAvAyuM kalyANakanI ArAdhanA zA mATe? prabhu mahAvIranI dezanAnI vANI jagatanA jInuM rakSaNa karanArI che. paththaramAMthI pArasa banAve che. prabhu dikSita nahetA thayA tyAM sudhInI vANI sarva sAmAnya hatI. jagatanA carAcara padArthonA bhAve jANa, jagatanA jIvanA kalyANanA badhA mAga dekhI, dezanA dvArA batAve che. tethI ja kalAkamAM "anAja' kahyuM, tyAre te bhagavAn ekalA kevaLapaNAne yoge ja ArAdhavA lAyaka bane che ne ? to ne. tIrthaMkara thI ArAdhavA lAyaka gaNAya. uccakoTInA ArAdhyanI uttamatA janmathI, tethI te "dhanya tenA mAtApitAne, ema kahevAya che. gautamasvAmI pratibodhita thayAne gaNadhara banyA, tethI mAtApitAne dhanya kema kaho cho ? janmanuM prazasta paNa na gaNe, te mAtApitAne dhanya kaho zI rIte ? tIrthakara sivAya koI janmathI tevA jJAnavALA detA nathI. bhAgyazALIpaNuM uttama kahyuM che, evuM bhAgyazALIpaNuM keI paNa dazAmAM AvI jAya te AgaLa pAchaLanuM jIvana pUjavA yogya che puSya puruSanA mAtApitAne paNa dhanyavAda kahIe te teonA janmane ArAdhya kahIe, temAM navAI zI? bIjAne aMge mahA puruSa thayA pachI ArAdhya, ane tIrthakare mahA puruSa thayA agAuthI ArAdhya, jeonA janma coda rAjalokamAM AnaMda ane narakamAM ajavALAM thayAM, mATe ja trilokanAtha jevA uttama puruSane janma vakhANAya, stavAya ne ArAdhAya. jeonA janama ja Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 A parva mahimA darzana kalyANaka rUpe thaye tevA AjanA divasane ApaNe kalyANaka tarIke ke ujavIe chIe. ArAdhIe chIe. te ujavIe zI rIte ? te rAjAne sanmAna, bhajana ane satkAra karIe chatAM darekamAM temanI AjJA upara dhyAna rakhAya che, tema puNya divasa ujavatAM prabhunI AjJA upara dhyAna devAnI jarUra che. AjJArAddhA virAddhA ca zivAya ca bhavAya ca. vIrabhagavAne je vANI AjJA hukama rUpe kahI, te vANI gaMgAnA jaLa jevI nirmaLa vANuM ja bhavya jIvenA AMtara melene dhoI nAkhavA samartha che. bhagavAnanI AjJA rahitapaNe svecchAe karAtI ujavaNIthI AtmakalyANa thatuM nathI ane AMtara mela vAta nathI. AthI mahAvIranI vANuM tamAruM kalyANa kare jeo prabhunAM janmakalyANanI mahattA samajIne ujavaze ane bhagavAnanI vANI mujaba vartana karaze, te mokSa sukha pAmaze. -saMgaThThana premI zrI nityadaya sAgarajI gaNivarya che akSaya tRtIyA pava mAhAtmya che. (zAsanamAM prathama supAtra dAna) rAdhazuklatRtIyAyAM, dAnamAsIt tadakSayam / pakSiyatRtIyeti, tato'dyApi pravartate // 1 // zreyAMsepijJamavanau, dAnadharma pravRttavAn / (kalikAlasarvajJa bhagavAn hemacaMdrasari. tri.) jaina, jainetara mAnya akSayatRtIyA. sAmAnya rIte akhila jaina janatA te zuM paNa samasta hiMdu kema akSayatRtIyAnA divasane uttama dina ane parva dina tarIke mAne che. te akSaya tRtIyAne divasa vaizAkha suda trIjane kahevAya che. te divasanI uttamatA jagatamAM pracalita thavAnuM kAraNa e ja ke bhagavAna zrI SaSabhadevajIne bAra mAsika tapasyAnuM pAraNuM, te ja divase zreyAMsakumAre zeraDInA rasathI karAvyuM hatuM. jo ke tIrthakarone pahele Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akSayatRtIyA parva mAhAtamya 191 pAraNe bhikSA denAra mahApuruSonA nAme zAstronAM pAne te caDhelAM che. ane tenI sAthe bhagavAna 2SabhadevajIne pahelA pAraNe eTale bAramAsInA pAraNe IzkarasanuM ('uttama pAra maNi sAva ni jA rUra0) dAna denAra mahApuruSa zreyAMsakumAranuM nAma paNa zAstrone pAnAmAM caDheluM che, chatAM kaI paNa tIrthakaranA pAraNane divasa je AkhI jaina kemamAM jAhera pAraNarUpe prakhyAti pAmyuM hoya ane jainetara kAmamAM prasiddha parva divasa tarIke prasiddha thaye hoya te te phakta A eka vaizAkha suda trIjane ja divasa ke jene sarvale akSaya tRtIyA (akhAtrIja) tarIke mAne che. akhAtrIjanI jAherAtanAM kAraNe. A pAraNAnA akhAtrIjanA divasane vadhAre jAherAta maLavAnAM kAraNe tapAsIe. 1. A AkhI avasarpiNImAM pAtradAna je pravaryuM che, tenI jaDa gaNa-te A akhAtrIjane ja divasa che! bhagavAnU kaSabhadevajIne pAraNane divase je pAtradAna devAmAM AvyuM tenI pahelAM koI manuSya pAtradAnane samajatuM ja na hatuM ( tAva naLa nAivAM fmavA? pitA minArA? mAya0 0 0 0 23) ane tethI bhagavAn rASabhadevajI mahArAje dIkSAne aMge te mAtra chaThanI tapasyA karyA chatAM je varSa divasa (majavuM kAma saMvarajImati vidaramALo Ava0 0 0 228) sudhI tapasyA karavI paDI te kevaLa pAtradAnanI pravRtti na hovAne aMge ja hatI. 2. A akhAtrIjane divase pAtradAnanI pravRtti pahelavahelI thaelI hovAthI lokone sAdhu mArganuM akSayapaNuM lAgyuM ane tethI A divasane akSayatRtIyA eTale akhAtrIja kahI. (bhagavAna gaSabha devajInA dIkSAkALa pachI A pAtradAnanI pravRttino kALa bAra mahinA adhika hovAthI ja bhagavAna RSabhadevajInI sAthe saMsAra choDIne dIkSita thaelA cAra hajAra sAdhuo (vivAdupIra rahi sAra se sAva ni0 0 rUTa) lajajAne lIdhe ghera paNa jaI zakyA Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 parva mahimA darzana nahi ane nirAhArapaNe rahI zakayA nahi, paraMtu te cAre hajArone tApasapaNAnI sthiti (te mimamama vAmaka tAvanA kAvA | mAgha pUcha mA jAva rU) aMgIkAra karI bhagavAnanuM dhyAna karatA phaLaphUlane AhAra karI vanavAsa sevA paDaze. evI sthiti bhaviSyanA sAdhuonI na thAya, kiMtu sAdhupaNAnI sthiti akSayapaNe bhaviSyanA sAdhue rAkhI zake evuM pAtradAna A divase ja pravarlDa 3. zreyAMsakumAre je ke sAdhupaNuM sAdhuonuM dAna ke tenI rIti te adhyAmAM ke bIjI kaI paNa jagyAe joyAM ke jANyAM na hatAM, paNa tene jAtismaraNathI pitAne ane bhagavAnane ghaNA bhavane saMbaMdha jA (kAtira jJAtaM, ja putra nAma nArada mAri, sAva 0 phU deg 9 rUda) ane te ja saMbaMdha A akSaya tRtIyAne divase dAna daI, tenA prabhAve bhaviSyamAM AtmAne unnata karI avyAbAdhapada meLavatAM bhagavAnanI sAthe saMbaMdha akSaya thavAno nakakI karI akSaya tRtIyApaNuM sthApyuM. 4. jagatamAM pahelA paramezvara bhagavAna kASabhadevajI, temanuM paheluM pAraNuM. jagatamAM prathama dAtAra zreyAMsakumArajI. temane danane divasa. uttama ya va tarIke gaNAyele raDIne rasa. tene dAnane divasa te akSaya tRtIyAne divasa. 5. A AkhI covIsImAM vasudhArAdika page divyane (zuM ahodANaM divyANi a AhayANi tUrANi / devA ya saniSaiA vasuhArA jaiva kuE 2 | sApha 0 ni 0 0 rU52) pahela vahelAM pragaTa thavAne divasa te akSaya tRtIyA. i. sauthI pahelA evA rAjA bhagavAna rASabhadevajI hevAthI prathama rAjarSinA prathama pAraNane divasa te akSaya tRtIyA. 7. vyavahAramAM AvelA te vakhatana sakala dezonA rAjAonA pitAne pahela vahelA pAraNane divasa te akSaya tRtIyA. ( 8. prabhunA anAhArapaNAne lIdhe saMtati thaelA sakala dezanA prajAjanene sAMtvana ApanAra divasa te akSaya tRtIyA. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akSayatRtIyA pava mAhAtmya 9. zuddha-deya-vastuneA tItha 'kara mahArAja jevA zuddhatama pAtramAM zreyAMsakumAra sarakhA zuddha bhAvavALAne hAthe dAna thavAne divasa te akSaya tRtIyA. 193 10. akSaya phaLane denAra evA supAtra-dAnane pravartAvanAra divasa te akSaya tRtIyA. 11. sura, asura, dAnava ane narendrone paNa pahelavahelA Anadita karanArA divasa te akSaya tRtIyA. 12. pahelA bhagavAna, paheluM dAna, paheleA dAtAra, pahelAvahelAM deyane supAtramAM upayega thavAnA je visa tenuM nAma akSaya tRtIyA. 13. sUryanAM chUTAM paDelAM kiraNeA pAchA joDAvAthI sUrya zaiALye, zyAma meru amRtanA siMcanathI ujjavaLa thaye ane ripu sAthe yuddha karatA mahApuruSa zreyAMsanI sahAyathI jItye. e svapna dekhavAthI pravatela dAna-dharma nA divasa te akSaya tRtIyA. 14. zreyAMsakumAra, subuddhi zeTha ane rAjAne svapna AvavApU ka prava tela dAna-dharma nA divasa akSaya tRtIyA. Adya dAnadina akSaya tRtIyA agenA prazno. A uparathI prazno thaze ke meru kaye ? tenekANe amRtathI sIMcyA ? sUya kaye ? tenAM chUTAM paDelAM karI tene koNe pAchAM joDayAM ? ane mahApuruSa kayA ? ane te kenI sahAyathI jItyA ? vaLI zreyAMsa kumAra; zeTha, ane rAjAne svapna AvyAM te zuM? te badhAnA khulAsA nIcenI hakIkata uparathI thaze. sUnAM khaselAM sahasra kiraNA pAchAM kheDayAM eTale zu? sAmayazA rAjAnuM svapna uparanA adhikArane tamA varSAva sAMbhaLe che, jANA che ane mAnA che, paNa rahasyane vicAravA tarapha ja lakSya ochu' doDAvyu haze, te pachI tenI tAttvika samIkSA karI hAya eve saMsava nathI 2013 Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 parva mahimA darzana ema kahevAmAM bhAgye ja bhUla thatI gaNAya. to zuM eTalI khAtarI dAnadharmane mATe rAkho cho ke kiraNa vinAnA sUryanI je dazA gaNI zakIe te dazA dAna vinAnA zAsana ke dharmarUpI sUryanI che ke gaNAya? je zAsana sUryane mATe te dAnadharma mUlarUpe sahastra kiraNane sthAne che ema gaNI zake te - tamArI te supAtra-dAnanI pravRtti, vRddhi ane atizayatA tarapha kevuM lakSya hovuM joIe te saheje samajAze ane jyAre supAtranI te sthiti samajAze, tyAre zIla, tapa ane bhAva e traNe bhedo jarUrI chatAM zikSAtrata tarIke ane temAM paNa chevaTe vratanA cheDA tarIke hAI kalaza tarIke supAtra-dAnane sthAna mahyuM che te samajavAnI sugamatA thaze. bhAvanA mAtrathI hajAra kiraNane joDAvuM e dAnadharmane ja vare che e bIna upara paNa khAsa dhyAna ApavA jevuM che ke anya sarva vratamAM te te vRttipAlanane ja upadeza ane te vRttipAlanane aMge ja phaLa Ave che. jyAre dAnane aMge te jAhera thayela ane AcarAtA vratane aMge te dAna devAnuM na maLe, paNa tenuM phaLa levA mATe vicAranI zreNI gaThavavA nirdeza karela che ane tevI goThavaNIthI vicAra mAtrathI paNa vratapAlana thaI gayuM ema vratadhArIe mAnI levuM yogya che, ema zAstrakAra jaNAve che, ane ApaNe mAnIe chIe, arthAt bhAvanA mAtrathI hajAra kiraNanuM joDAvuM mAnavuM e dAnadhamane ja vare che. anumodanAthI phaLa ApanAra dAna-dharma ja che. A hakIkta barAbara vicAravAthI samajAze ke bIjAM badhAM vrata karatAM A dAnanuM ja vrata evuM che ke jene na pAlanAre arthAt dAnane na denAre hoya, chatAM mAtra thatA vratanuM eTale karAtA dAnanuM anumadana karavAthI paNa aneka bhavyAtmAoe phaLa meLavyAM che ane te hakIkta sUtra, siddhAMta, paMcAMgI ane graMthathI seMkaDo rathAne siddha thayelI che. dAna-dharmanI jarura zarIra vinA mokSa nathI, AhAra vinA zarIra nathI ane dAnadharmanI pravRtti thayA vinA AhAranI prApti thatI nathI. e vAtane Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akSayatRtIyA patra mAhAtmya 195 samajanArA manuSya AhArAdi dAnane tIrUpa mAnavA dorAya temAM navAI zI ? zreyAMsane lAbhadAyI rohane AveluM svapna zAsana mATe che. mahAzaye ! zuM tame tamArA AtmAne evI avasthAmAM mUkI zakayA che ke tamArA svapnanA phaLanI saMkalanA paNa zAsananA saravALA sAthe hoya ? nagarazeTha jevA agragaNya puruSA zreyAMsane lAbhadAyI svapna dekhe ane zreyAMsakumArane svapnasRSTinI saphaLatA zAsana-saudhanI zreyaskaratAmAM ja meLave che, e sarve bhAgyacakanI ceSTA che. svapna sa'skAra dazAnI paripakavatA che. zreyAMsanI sahAyathI subhaTane jaya. A vAta tamArI dhyAna bahAra nahi ja haiya ke svapnadazA je ke sa thA jAgRtadazA nathI, tema sathA nidritadazA paNa nathI, kiMtu kAMI ka jAgRta dazA ane kaMika nidrita dazA hoya che, tyAre ja svapna dazA hoya che. AvI dazAmAM saMkalpa-vikalpAnI jALa TakI zakatI nathI ane temAM peAtAnI dhAraNA pramANe svapnasRSTi manAvI zakAtI nathI. arthAt kharI rIte svapnasRSTinI sarjanahAra saMkalpa-dazA nathI. paNa AtmAnI sa'kAra-dazAnI paripakavatA che. jene aMge svapna tene tenuM phaLa A vAta dhyAnamAM levAthI ja spaSTa rIte samajI zakAze ke saMskAranI paripakava dazA peAtAne aMge hAya te te svapnasRSTinA phaLane pAte ja meLave. A apekSAe bhagavAn tIrthaMkara AdinI mAtAe cauda vagere sakhyAnAM svapnAM jue ane parane aMge hAya tA parajata meLave ane ubhaya jana aMge haiAya te ubhaya jana meLave che. tenA phaLa tarIke thanArA jIve nu tI kara AdipaNuM hoya che. DhAhulAe! ganA prabhAve hAya che. e rIte garbha dhAraNa karavAvALI mAtAnA dehalA paNa svasa'kalpanA mAtra pariNAmarUpa nathI, paNa garbhamAM AvelA jIvenA saMsargathI paripakava thayela saMskArane aMge heAya che. ane tethI te svapna ane dohalAone garbhomAM AvanArAM jIvanI apekSAe udbhavatA gaNIne ja zAstrakArIe "jJa' raLi vadhArUM vRdhdhitti mahAyajJeza sarA (192 sU. 47) e vagere spaSTa vAkayeA jaNavyAM che. Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 parva mahimA darzana A badhI vAta samajatAM e paNa sAthe ja samajavAnuM che ke paranA saMbaMdhane aMge thayela saMskAranA paripaphavapaNane lIdhe paNa parAzraya phaLavALAM svapna vagere Ave che, chatAM anyane aMge dekhavAthI phaLa meLavanArane te maLe, paNa te phaLane sAdhanAra svapane ravanane. meLavanAranI dazA upara ghaNe AdhAra rAkhe che. samayazA rAjAne Avela svapna. A vAta dhyAnamAM levAthI eka ja supAtranA phaLane sUcavavAmAM mahArAjA somayazA subhaTanI chatamAM madadagAra thavA tarIke zreyAMsanI uttama phaLa sAmagrI prApta thavAnI jaNAve che. nagarazeThanuM svapna. zrImAna nagarazeTha sUryanAM kiraNe kharI paDelAM dekhI, te hajAre kiraNe sUryamAM joDavA dvArA zrI zreyAMsakumArane uttama phaLa prAptinI pravINatA jaNAve che. rAjavI ane zeThapaNAnAM ja temanAM sva. kahevuM joIe ke mahArAjAnA rAjya dharmanI lAyakAta pramANe subhaTanuM parAkrama, tenI hAra ane temAM zrI zreyAMsakumAranI madadathI jita meLavavAnuM dekhavuM thayuM. ane zrImAna nagarazeThane sAhajika lekepagI kAryanI ekaniSThA hoya ane tethI te paddhatie sUryanAM kiraNanuM kharI javuM thaI leke pakAranI pravRtti baMdha thaI ane tyAM zreiyAMsakumAre bhAgyazALIpaNAnI yArIthI te hajAra kiraNo pAchAM sUryamAM meLavyAM. ema zreyAMsane phaLavALuM paNa svapna mahArAjAe mahArAjApaNAnA hisAbe ane zrImAnuM nagarazeThe zrInagarazeThapaNAne hisAbe jayAM che. jyAre Ama rAjA ane zeThane aMge rAjya ane leke paganA saMskArathI te svapnAM ane te svapnanuM phaLa gaNavAmAM AvyuM. zreyAMsakumAye merune aMge joyelI svadazAne vicArIe ke jethI tenI dizA oLakhI zakAya. zreyAMsakumAranuM svapna. rAjA AMgaNe Ave, azana AdinI vinaMtI na thAya. A avasarpiNImAM prathama supAtradAnanA prasaMgamAM ApaNe jANIe Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akSayatRtIyA parva mAhAsya 197 chIe ke grAmAdhIza, dezAdhipa, khaMDAdhipa ke sArvabhauma sattAdhIze belAvyA ke aNabolAvyA koI paNa prajAjanane tyAM padhAre che, tyAre keIpaNa prajAjana grAmAdhipa Adhipa Adine atyaMtarapaNe ISTa hoya te paNa azana, pAnAdikane devAnuM ke tenI vijJapti karavAnuM gya gaNatuM nathI, te pachI akhaMDa ane Adya adhipatipaNAne karanAra ane jagatanI sarva vahevAranI utpatti jeenA buddhi prAbalya Adine ja AbhArI hatI, tevA mahApuruSa pitAnI ja pAse koTavAla tarIke, mAnyatama guruvarNa tarIke, samAna sthitimAM rAkhelA heI rAjanya tarIke ane chevaTe traNe vargamAM paNa jeone caDhAvI zakyA ke caDhI zakayA nahi tevA kSatriye prajAvarga tarIke lAkhe, pUrve ane karoDa varSo sudhI rahelA, rAkhelA evA manuSya pAse potAnI rAjya ddhinI mukurAdi sahitanI dazAne sarvathA sarAvavA sAthe rAjyanA kaTakA bukalA karI pitAnA pharajaMdone ApI daI pite ekalA nIkaLI paDelA, te ArakSaka Adine ghere pagalAM kare te vakhate te ArakSakadi zuM zuM ApavA nimaMtraNa kare e saheje kalpI zakAya tevI hakIkata che. bahaSabhadeva bhagavAnane azana AdinI vinaMtI svAbhAvika ja na kare. vaLI temAM paNa je bhagavAna kASabhadevajIe lAgalagATa eka varSa sudhI akhaMDapaNe ane devatAnI hAjarImAM kareDo senA ane hAthI ghoDA vagerenAM ja dAna dIdhAM che. paNa azana, pAnAdinuM dAna anya tIrthakaronA vakhatamAM temanA ke temanA kuTuMba taraphathI banyuM che, chatAM bhagavAna RSabhadevajInA sAMvatsarika dAna prasaMge tevA mahAnasAdi khelAvI azanAdinuM dAna nathI banyuM. tethI paNa azanAdinI mAtra darakAra rAkhavAvALA Adya bhikSAcAra evA bhagavAna zrI kRSabhadevajIne azanAdinI nimaMtraNa kaI paNa na kare te temane mATe asvAbhAvika na hatuM. temaja hAthI, ghoDA Adi ke jene pote prathama rAjayAdhikAramAM atyaMta AdarathI saMgreDa karyo hate (uvAdamar Umrda nimaMtikA vasthAmarALahi , mAva 0 ni nAM 0 rU28) tenuM nimaMtraNa thAya te svAbhAvika ja hatuM. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 bhagavAnanI anaucitya pravRtti na hoya. ma pava mahimA da AvI sthitimAM bhagavAna RSabhadevajI peAte azanAdghinA dAnanu pAtra che, ema jaNAvavu` kevu... asa Mbhavita thai paDe te kalpanA bahAra nathI ane AvI dazAmAM e kalpanAne paNa sthAna nahuM maLe ke bhagavAna zrI RSabhadevajIe sAthe pratrajyAmAM dAkhala thaelAnI ane bhagavAnanA bharose ja kuTu makakhIlA ane gharakhAra cheDanArAonI dIkSA TakAvavA jevA mahA-bhagIratha pApakArI kAryomAM kema pravRtti nahi karI hAya ? evA jagatanA vyavahArane sarjanArane AvI dazAmAM dAkhala thavu e asaMbhavita che, tema akalpanIya paNa che ja. sAmAnya manuSyanI aucitya pravRtti cahAya tevI hAya, paNa traleAkanAtha tIrthaMkara bhaga vAnanI aucitya pravRtti anekhuM sthAna le te ayeAgya nathI. AdIzvara bhagavAne cAra hajAra sutione TakAvavA dAnane upadeza kema na ApyA? A uparathI ema paNa samajI zakAze ke bhagavAne dIkSA grahaNa karyAM pachI cAra hajAra sahacArIonA zramaNamAtrane TakAvavA mATe paNa supAtradAnane upadeza kema nahi ApyA hoya ? arthAt keTalIka khAmatamAM trilekanAthanI aucitya pravRtti alaukika ja hAya che. A vAta kharekhara dhyAnamAM levA jevI eTalA mATe che ke bhagavAn dha ghAsUrijIe A ja bhagavAna zrIRSabhadevajInA jIva AgaLa sAdhuone kevI bhikSA ka2e vagere jaNAvyu che (sarvathA svapramATena, kinnato'ma prasIdata | sAdhUn preSayatA''hAraM prayacchAmIcchayA yathA // 134|| sUribabhASe yogena varttamAnena vetsi nu / akRtaa'kaaritaa'citmnnaadyupkArota naH || f6 0 xo 0 x l), chatAM te ja bhagavAn A vakhate cAra hajAra sahucarAnA sAdhupaNAnA rakSaNa mATe teTale rItinA paNu upadeza ke IzArA karatA nathI. A ghaTanAnA mULamAM ema vicAravu asthAne nahi ja gaNAya. kevaLajJAna pahelAM maunapaNa ja tIrthaMkara mATe zreyaskara che. Adya pravRtti jaNAvanArane pravRttinI kanyatA jaNAvatAM tenu anaMtara ane parapara phaLa jaNAvavuM te Avazyaka thAya, temaja dAnanA Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 akSayatRtIyA parva mAhAtamya pAtranuM paNa sarasa rIte vivecana karavuM paDe eTale kaho ke zAsananI sthApanA ja sarvajJApaNuM prakaTa thayA vinA karavAno prasaMga AvI paDe, mATe mauna rahevuM ane sahana karavuM e ja prabhue lIdhelo mArga gya hatA, ema buddhizALIone mAnavuM ja paDaze, meru siMcananuM zreyAMsanuM svapna. eka vAta cAlu adhikArane aMge vizeSe vicAravA jevI che, je te e che ke zrI zreyAMsakumArane phaLa denAra tarIke sAcuM svapna AvyuM e vana surunuM kema? zrI somayazA mahArAjAne subhaTa ane tenI hArajita saMbaMdhI tathA nagarazeThane sUryanAM kiraNonuM kharI javuM ane zreyAMsakumAra kAza e joDAvuM dekhAyuM, paNa khuda zreyAMsakumAre enuM zyAma thavuM ane abhiSekaLI ujajavala thavuM kema dekhyuM te vicAravAnI AvazyakatA che. abhiSeka Adi kAraNethI enuM mahatva. A sthAne A vAta jaNAvavAnI jarUrI che, ke koI paNa bALaka, pachI rAjAne kuMvara ho ke raMkane chokaro che, paNa pratyakSa dekhAtI suMdara rUpanI vAta karatAM adrazya ane AzcaryakArI vAte tarapha vadhAre lakSya dharAvanAro hoya che. vaLI te vakhatanI sthitinI apekSAe AbAlagopAlamAM merunI kIti ghaNI ja jAhera rIte gavAI hatI. bhagavAna jinezvara mahArAjAnA abhiSekane aMge jAhera thayela parvata e ja che ke je merunA nAme hato. bhagavAn rASabhadevajI mahArAja ane bIjA paNa mahArAjAonI mahattAnuM mApa e ja merunI upamAthI levAnuM saMsArI lekone dravyanI je abhilASA hoya che, temAM cirasthAyI kahevAya nahi, baLe nahi ane bahu mUlya, evuM je koI dravyano hisso gaNu hoya te bIjo koI nahi paNa mAtra suvarNane ja hise tevo gaNAya che. mera senAne hovAthI parama keTI merane vare che. jo ke nAdi vastuo padArtha tarIke sthAna sthAnapara vakhaNAya che. paNa kAntinA prAgabhArane mATe cAMdI ane senAne sthAna vizeSa Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 parva mahimA darzana maLe che ane kAtinA sthAnamAM senAne rAkhI tenuM ane sugaMdha evuM dRSTAMta ubhayanI yogyatA mATe vaparAya che. A badhI vAtanI sAthe jyAre ema jAhera rIte siddha thayuM ke me2 sonAne che, te pachI kAntimAn padArthonI parama keTI mene vare temAM kAMI Azcarya nathI. ane jyAre meru te sthitimAM jAhera heya te pachI te saMbaMdhanuM svapna sAmAnya rItie zreyAMsakumArane Ave ane temAM vartamAnanI adhamatA gaNAvavA sAthe bhaviSyanI uttamatA jaNAvavI hoya te tenI zyAmatA ane chevaTe tene abhiSekathI te suvarNamaya merunI adhika kAMtimattA dekhAya temAM Azcarya nathI. vananA prakAra sAmAnya rIte jeke anubhavelI, sAMbhaLelI ane dekhelI vagere vastuo svapnano viSaya bane che, paNa cintana e evI apUrva vastu che ke tene prabhAva svapnadazA upara jabarajasta paDe che. joke cintAnA prAbalyapaNane lIdhe AvatuM svapna phaLa denAra tarIke gaNAtuM nathI ane tethI cintAnI zreNithI AvatAM svapnane nirarthaka gaNavAmAM Ave che, paNa anubhava vagere bhedo judA pADela hevAthI cintAnA svarUpane yathArtha rIte samajavAnI jarUra che, kemake je vicAra mAtrane cintA svarUpe gaNavAne hetu hota, te anubhavAdi sarva je svapnanA hetuo gaNavelA che, te vicArathI bahAra te nathI, mATe mRti ane samanvahArane ciMtA varUpa gaNavA paNa mAtra beghane athavA sAmAnya adhyavasAyane ciMtA svarUpe gaNavAM vyAjabI nathI, ane tevI merunI rAjyavarNana, bhUpatituti, ritharatA, suvarNa mayatA, atizaya prabhA sahitanA Adi guNone aMge advitIya chAyA zreyAMsakumAranA magajamAM paDe e asvAbhAvika nathI, ane tethI te saMbaMdhI naThArI ane sArI dazA je saMbhave che te saMbaMdhI svapna Ave te ravAbhAvika ja che. zreyAMsakumArane AveluM meru siMcananuM svapna egya ja hatuM. jema sama mahArAjAne jItanuM, nagarazeTha sAhebane sUryanuM svapna jevuM egya hatuM tevI ja rIte zreyAMsakumArane aMge merunI zyAmatA Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 akSayatRtIyA parva mAhAsya ane amRtanA abhiSekathI thayelI ujajavalatA dekhAya te svAbhAvika amRtarasanA siMcanathI merunI zyAmatA jAya che, joke suvarNanI kyAmatA TALavA mATe vahi ke kSAra jevA padArthanI jarUra duniyAmAM gaNAI che, paNa sarva sAdhAraNa rIte jagatamAM amRtarasa sarva rasamaya ane sarva kArya karanAra gaNu hoI, te amRtanA abhiSekathI suvarNamaya merunI zyAmatA naSTa thAya ema dekhAya ane suvarNamaya meru ravAbhAvika suvarNanI je zebhA pAme tenA kastAM amRtanA abhiSekathI vizeSa bhA pAmate dekhAya temAM Azcarya nathI. supAtradAna dharmanuM asAdhAraNa kAraNa che. prathamanA be svapnamAMthI jema yuddhavIra ane dAnadharmanI jAjavalya mAnatA vinita karAI. tevI ja rIte ahIM dharmavIrapaNuM dhvanita karAyuM che, ema mAnavAmAM agya thAya che ema kahI zakAya ja nahi. suvarNanI svAbhAvika kAMti mAphaka AtmAnA sadarzanAdi dharma svAbhAvika gaNAya ane AvirbhAva dazAmAM vadhAre zobhe ane tene dekhAva ja zrI zreyAMsakumAranA svapnamAM Ave ane AtmAnA svAbhAvika ane avyA bAya svarUpane pragaTa karanAra dharmanA asAdhAraNa kAraNa tarIke supAtradAna ja che ema svapnadvArAe kudarata ja jaNAve che. akSaya tRtIyAnuM ArAdhana akSaya sukha mATe che. upara jaNAvyA pramANe meru, abhiSekAdi zreyAMsakumAradine AvelA svAdithI "Adidevane devAelA Adi dAnathI uttamottama gavAelA akSayatRtIyAnA divasano pAraNAne aMge lAbha levA vaSI tapa karanArA ane tenA saMbaMdhIo jyAM jyAM bhagavAna rASabhadevajInuM kasiddhAcalajI, zrIkesarI AjI, zrI adhyAjI vagere sthAne tIrtha che, tyAM tyAM jAya che catra vada caudasane divase upavAsa levAthI keTalAka tapasvIone cAra upavAsa cAlu vaSItapamAM paNa karavAnA thAya che ane te akSayatRtIyAne divase pAraNAmAM mAtra zeraDIno rasa agara tenI durlabhatA hoya te mAtra sAkaranA pANIthI pAraNuM karavAmAM Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 pa mahimA darzona Ave che. AvI tapasyAnI chellA upavAseAnI ane pAraNAnI sthiti dekhIne sarva bhAgyazALI jIvA te aMtaHkaraNathI te panI ane te tapasvI vagerenI anumeAdanA ja kare ane te anume!danA dvArAe, tapasvIonI bhakti, triyekanAtha tIrthaMkaranI pUjA, bhakti ane sAdhArmika-vAtsalya karavA sAthe akSayatRtIyAnA divase AtmAne akSaya phaLa meLavavA mATe lAyaka banAve. zrI siddhakSetranI mahattA . seraDha dezamAM pavitratama evA siddhakSetra tarIke prasiddha thayelA zatruMjya girirAja che. e vAta jainajanatAmAM sArI rIte prasiddha che. A girirAja te ja che ke jenI upara pAMca kroDa muninA piravAra sahita puMDarIkasvAmI mahArAja A kSetranA prabhAve ja kevaLajJAnane pAmI avyAbAdha padane varelA che. A puMDarIka svAmIjInuM A tI kSetramAM sthiratA karI rahevu' bhagavAna RSabhadevajI mahArAjanA hukamathI ja thayuM che, jo ke A girirAja upara pAMDave, zrIrAmacaMdrajI vagere aneka mahApuruSanuM kreDeDa munie sAthe mekSe javuM thaelu che. A sthAne kreDa zabdathI seA lAkhanI ja sa MkhyA levAnI che, kemake jo vIsanI saMkhyA je keDI tarIke kahevAya che, te je levAmAM Ave te emAM kaI tIthanI atizayatA che ja nahi, kemake jo bIjA kSetre ane khIjA tIrthAMmAM paNa seMkaDe ane hajArA munie mekSapadane pAmelAja che. vaLI kreDanI jagyAe keADI laI leze, paNu nAradajI ekANu lAkhanI sAthe meAse gayA temAM lAkhanI jayAe kaI bIjI saMkhyA levAnI ane jo ekANuM lAkha sarakhI sa MkhyA barAbara lAkhanA hisAbe ja jo maMjura hAya, teA pachI seA lAkhatI kroDa saMkhyA mAnavAmAM aDacaNa zI ? kadAca zAstravacane upara zraddhAnu sArIpaNu. kheDaela ha|Ine zraddhA na paNa heAya ane kevaLa zarIranA pramANu upara ja javAtuM hAya te paNa te te vakhatanuM pramANa zAstrakArAe meTu jaNAveluM ja che, ane Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhakSetranI mahattA 203. tethI kAussaganI apekSAe je te vakhatanA mApanuM kSetragaNita karavAmAM Ave te koI jAtano virodha Ave nahi, paNa jeone na te zraddhAnusArIpaNe zAstravAkya mAnavuM hoya, na to hisAba karavo hoya, paNa kevaLa paraMparAthI mokSa pAmavAvALAnI saMkhyA na letAM manasvIpaNe belivuM ane besADavuM hoya tevAonI AgaLa zAstra ane yuti vagere prakAza saphaLa na thAya te svAbhAvika che. Aja siddhakSetramAM bhagavAna ajitanAthajI mahArAjA ane zAMtinAthajI mahArAjAe cAturmAsa karelA che, ane tethI ja eTale zrIsiddhakSetra mahArAjanI pavitratA ane jinezvara bhagavAnanuM comAsuM rahevuM thaela hovAne lIdhe vartamAna samayamAM paNa seMkaDonI saMkhyAmAM sAdhu, sAdhavI ane zrAvaka, zrAvikAo A pavitra girirAjanI chAyAmAM girirAjanuM dhyAna dharatA comAsuM kare che. anya matamAM jevI rIte kAzImAM maraNa thavAthI mukti mAnelI che, ane tethI te matane mAnavAvALAo te kAzIkSetranI aMdara janmabhUmi cheDIne paNa keTalAya varaso sudhI vAsa kare che, tema A. zrI siddhagirinI pavitratAne samajanAra zrI siddhagirinI sevA ane ArAdhanAdhI trIje bhave mokSe javAya che ema samagra janajanatA mAne che, ane comAsAmAM sthiratAne samaya hovAne lIdhe sArI rIte girirAjanI sevA karavA mATe seMkaDonI saMkhyA dareka varSe comAsAmAM rahe che, je ke jainadharmano mukhya siddhAMta ane prathama kartavya jIvadayAnuM pAlana karavuM e hovAthI zraddhA saMpanna kaI paNa manuSya e girirAja upara comAsAne lIdhe rastAmAM sthAna sthAna upara lIlerI, lIlaphula ane trasajIvonA utpAda thavAthI girirAjanI jAtrA comAsAmAM karatA nathI. eka pagathiuM paNa girirAjanuM comAsAmAM caDhavAne mATe zraddhALuo tauyAra hotA nathI, kemake eka eka DagalAM karatAM ane eka eka TekarI karatAM samagra maryAdAne nAza dIrgha dRSTivALA zraddhALuo joI zake che. tIrthakara bhagavAnoe comAsA karyAnuM bahAnuM keTalAka viparItabhASIo taraphathI levAmAM Ave che, paNa teoe tIrthakara mahArAjanA atizayone, kuMthuAnI utpattinA abhAvane, temaja te vakhatanI sughaDatAne aMze paNa vicAra karelo jaNAto nathI. zraddhAsaMpannae te zrIkRSNa mahArAja ane kumArapALa mahArAja sarakhAnA coma sAna niyamitapaNAnA dAkhalA dhyAnamAM rAkhavAnA hoya che. e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke A zatrujya girirAja A tIrtharUpa che. zAstrakAra paNa "mariva tIrtha vagere vAthI AkhA girirAjane tIrtharUpe jaNAve che, ane tethI ja girirAjanI cAre bAjunI je je talATInI daherIe che, te maryAdAnI aMdara keI paNa zraddhAsaMpanna manuSya joDA paherato nathI, ghUMkate nathI, pezAba karatuM nathI ane jhADe jAte nathI. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava mahimA darzAna arthAt daherAmAM jevI rIte AzAtanA vajavAmAM Ave che, tevI ja rIte - bahulatAe A AkhA girirAjanI AzAtanA vavAmAM Ave che, ane A AkhA girirAja tIrtha rUpa manAelA hAvAthI, zraddhAsa pannAne upara eka paNa DagaluM caDhavAnuM nahi hAvA chatAM mAtra girirAjanI chAyAnA lAbha mATe ahIM comAsu rahevAnuM thAya che, ane tethI ja cAmAsu` rahelA bhAvika leAkeAtA dhA moTA bhAga sAMja savAra taLATIe jaI, caityavadana karIne girirAjanI spa`nAthI peAtAnA AtmAne kRtArtha kare che. 204 he nAtha ! rakSaNa vagaranA A jagatamAM tamArA kahevAthI tamArA vacanathI rakSagu karatAra dhama che ema meM mAnyuM che mATe mArA upara davA karIne mane sa sArathI udaravA vaDe te vAta sAcI kare. arthAt dhamA~ rakSaNa karanAra che te vAta sAcI kare, Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana zrI siddhacaka ane vyAkhyAne navapada vibhAga SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSASSSSSSSWO9890 pravacanakAra AgaddhAraka AcArya deveza zrI Ananda sAgara sUrIzvarajI mahArAja SiSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSB Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rou Jie arihaMta padma siddha pada AcAya padma upAdhyAya pada O sAdhu padma 8 4na pada 8 jJAna padma cAritra pada tapa padma prakAzaka 88 5 zrI AgamAddhAraka pravacana prakAzana samiti-su`baI 88888888881844033 Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [GDRSSSSSSSSSSSSSSSB SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS zuM siddhacane aMge kaMIka upayogI che zrI siddhacakramAM ja ArAdhyapadonI saMkhyAne aMge joDAele aMka cAhe jeTalA pUrNaka guNAkAre guNIe te paNa bhinnatAne dhAraNa karatuM nathI. navane eke guNatAM te nava Ave ja che, paNa tene bee guNIe te aDhAra Ave. temAM paNa ATha ne eka nava ja thAya. traNe guNatAM sattAvIsa Ave te sAta ne be nava ja thAya. yAvat nave guNIe te paNa eka ne ATha nava ja thAya. vIse guNIe te eka eMsI thAya, temAM paNa ATha ne eka nava ja thAya. evI rIte kaI paNa pUrNAMkathI gaNavAmAM A nava aMkanuM abhedyapaNuM che. A aMkanuM abhedyapaNuM daSTAMta tarIke samajI darTItika tarIke te e samajavAnuM che ke-anaMtI covIsIo ane vIsIe thaze, te paNa A navapadajIvALuM siddhacakra keI paNa kALe calAyamAna thavAnuM nathI arthAt kaI paNa bhUtakALa ke bhaviSyakALa pUrve hatuM nahi ke bhaviSyamAM Avaze nahi ke je kALe jagatamAM navapadajInuM calitapaNuM hoya ane siddhacakanuM sAmrAjya na cAlatuM hoya. dareka Astika zrotAone e vAta pUrepUrI khyAlamAM haze keparyuSaNa ane mAsInI aTaThAIo azAzvatI eTale aniyamita che arthAt te aTUThAIomAM ajitaAdi bAvIsa tIrthaMkaranI vakhatanA devatAo naMdIzvaradvIpamAM niyamitapaNe aTUDAI mahecchava na paNa kare, paraMtu zrI siddhacaka eTale navapadajInI ArAdhanAvALI Ase ane caitra mAsanI aTUThAIo te dareka tIrthaMkaranI vakhate devatAo naMdIzvarIpe niyamita aDAImahecchava kare ja che, ane tethI te be Aro ane caitranI navapadajInI aDAIo-zAzvatI che ema zAstrakAroe khullA zabdomAM jaNAvyuM che. te AvI zAzvatI ane devatAone paNa ArAdhavA lAyaka evI oLInI aTUThAIne ArAdhavAmAM karyo manuSya kacAza rAkhe? anya parve ArAdhavAmAM deva, guru ke dharma e traNamAMthI kaI Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana keI ekanI ja mukhyatA hoya che, tyAre A zrI siddhacakra eTale navapadajInI ArAdhanAmAM te deva, guru ane dharma traNe tattvanI ekasarakhI rIte mukhyatA che. A nave padamAM paNa e vicitra khUbI che ke paheluM devatattva lIdhuM che, ane tenA be pado che. jyAre bIjuM gurutatva laI temAM AcAdika traNa pado rAkhyAM che, ane trIjuM dharmatatva laI tenA samyagdarzanAdi cAra pado rAkhyAM che. eTale pahelAnAM be, bIjAnAM traNa ane trIjAnAM cAra ema maLI traNe tattvanA navapado sthAnathI eka eka vRddhivALAM karelAM che. bhagavAna arihaMta vagere nava ArAdhya padene cakanA AkAre goThavelA hovAthI te navapadanuM yaMtra (sthApanA) cakanA AkArane dhAraNa kare che, ane tethI tene siddhacaka kahevAya che. e navapadajInA yaMtra, maMDaLa ke gaTTAmAM arihaMta mahArAjane karNikA sthAne birAjelA jema gaNAya che tema sthApanAnA AkAranI apekSAe jyAre cakra tarIke kahevAmAM Ave tyAre trilekanAtha tIrthakaro te navapadarUpI cakanI nAbhine sthAne birAjamAna thaelA gaNAya. A cakra cAlatuM nahi paNa sthira rahevAthI te navapadanA cakramAM siddha mahArAjA ja ucca sthAne birAjamAna thaelA che, ane tethI A yaMtrane siddha mahArAjA bIje sthAne chatAM paNa sauthI ucca sthAne AvavAthI zrI siddhacakra yaMtra tarIke jANavuM, mAnavuM ke jAhera karavuM te yogya ja che. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhacakrAya namaH zrI siddhacakranAM vyAkhyAna vi. saM. 192 A sudi 6, jAmanagara-deva bAga zAstrakAra mahArAjA zrImAna ratnazekhara sUrIzvarajI mahArAja zrIpALa mahArAjanA caritrane racatAM jaNAvI gayA ke dharmanA cAra prakAra che: dAna, ziyaLa, tapa ne bhAva. e cAre prakAramAM dAna pitAnuM daI devuM, teTalA mAtrathI dAna nahi kahevAya. guNavAnane jANIne guNanI vRddhi-prAptinA AzayathI je devAmAM Ave tenuM nAma dAna. nahi te rAjAne daMDa-TekSa ApanAra de te che. pRthvIe pAtALamAMthI pANI ApyuM. pANI ApavAvALI pRthvI che, te dAnanuM phaLa tene maLavuM joIe. zA mATe dAnanuM phaLa nathI pAmatA? devA mAtrathI dAna nathI. guNa kayA che, te meLavavAnI keTalI jarUra, anyanA guNanA piSaNa dvArAe pitAne guNa meLavavAne raste che. bhAva vagaranuM dAna e dAna nathI. bhayaMkara pApasthAna kayuM? zIlane aMge koI ja evA che ke, jyAM strI jAti nathI, sUkama ekendriya jene napuMsaka veda che, jemAM strI veda, puruSa veda nathI, tene strIne samAgama paNa nathI, tene brahmacArI kaheze? kalpAtIta devatA le. e te sAgarepama sudhI brahmacArI gaNAvA joIe ne? strIsaMga na karavA mAtrathI brahmacArI gaNavA joIe ne? strIsaMyoga na karavAmAtrathI brahmacArI hoya te sUkSma ekendriyathI yAvat keTalAka devatAne brahmacArI gaNavA joIe. AvI rIte hiMsA vagere AzravanA hetuo-karma AvavAnAM A dvAra che. temAM mukhya dvAra A che. hiMsAthI mAre te ja parimita. AraMbha parigrahane je saheje mare te mAtra. sthAvara, trasanI te jayaNa heya, hiMsAne aMge sAmAnya AraMbha pravRttivALAne sthAvaranI dayA rahe. Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 - - parva mahimA darzana jUThuM che te moTuM pApa. paNa te prAsaMgika duHkha thavA dvArAe pApa thAya. cerImAM keInuM laIe to te duHkhI thAya, aMtarAyane tyAM udaya thAya tethI pApa. strIsamAgama e AkhA saMsAranI jaDa che. tyAM garbhajenI hatyA che. eka vakhatanA strI samAgamamAM nava lAkha jInI hiMsA thAya che. mATe A bhayaMkara AzrayasthAna. hiMsA vagere pApasthAnake karatAM A bhayaMkara pApa che, tethI te pApane baMdha kare tenuM nAma ziyaLa kahevAya. ekendriya vageremAM strIne samAgama bhale na hoya, paNa ekendriya vagerene zIlane lAbha thato nathI, kAraNa ke, tyAM ziyaLanA pariNAma nathI. Azrava-kavAnAM pariNAma te zIlanI jaDa. bhAva sahita tapa kayAre? tapane aMge vicArIe. eka dahADo upavAsa karIe te upavAsa karyo ema kahIe chIe. devatAne aMge vicAra karIe te teone hajAra varSa sudhI khAvAnuM nathI. jeTalA sAgarepamanuM AyuSya teTalA hajAra varSa sudhI AhAra vagaranA. ApaNane kavalAhAranA paccakakhANa hoya che, paNa rUMvADAnA AhAranA-lemAhAranA paccakakhANa nahi. tela cALIe temAM bahArathI pudgale lIdhA tene tyAga nathI. devatAne kavalAhAra nathI. e te 33 sAgaropamanA lAMbA kALa sudhI kavalAhAra na karatA hovAthI upavAsI kema na gaNAya? tyAga rUpe tyAga nathI, tema paccakkhANa nathI, AthI upavAsI na gaNAya. tapasyAmAM kavalAhArane aMge ApaNe paccakakhANa karIe. ApaNAmAM chaTTha-aTUThama karanAra tapasvI gaNAya, te devatAe hajAre varSo sudhI nahi khAnArA mahA tapasvI kahevAvA joIe ne ! zAstrakAra tapasyAnI kiMmata kayAM gaNe che? te jarA samaje ! jema taLAvane sukavavuM hoya te pAchuM AvavAnuM dvAra baMdha karyA vinA sukavavA jAya te tene kama akkalavALe kahIe. AvatA pravAha roka nathI, ne je pANI ulecavAnuM kare che, te aMdhArUM ulecavA jevuM kare che tema kahevAya. tema ahIM karma AvavAnAM dvAra baMdha karyA sivAya nirjarA karavA mAge te aMdhArA ulecavA jevuM thAya. tapa karatAM zIlane agrapada Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhacakranAM vyAkhyAnA ApyuM. Azrava rokavAmAM deDhIbhUta thAo, tyAre nirjAnA adhikArI thazeA: zrI RSabhadevajIe tapasyA karI paNa sAdhupaNuM lIdhA pachI. prathama AvatA kane rokavAnI jarUra. rokIe nahIM teA saMvara karavAmAM na Ave ane nirjarAne mATe udyama karIe te AMdhaLA vaNe ne vAcharaDo cAve" tenA jevuM thAya. AthI pahelAM zIla rAkheluM che. saMvara tattvanI pachI nija rAtattva jaNAvyuM che. saMvara nirjarA vagara maLate nathI. jyAM sudhI 69 kroDAkroDi ka`sthiti tUTI na jAya, tyAM sudhI saMvara AvatA nathI. nirjarA sivAya saMvara maLavAnA nathI, chatAM nirjarA tattvane pahelu na letAM saMvara tattvane paheluM lIdhuM, saMvara pachI nirjarA. 69nI nirjarA na levI paNa ahIM aNusaNuAdi tapasyAthI thatI je nirjarA te levI, 7 tapasyAnA mAra bhedamAM akAmanirjarA brahmacaya Adi jaNAvyA nahi. tapanA khamAra bhedo savar pachI sadhAtI nirA mATe che, bIjA AcAra bhale le paNa tapanA adhikArI saMvaravALe. tapasyA karatAM kaSAyanA kSaya karaze. eTaluM ja nahi paNu tapasyAthI zarIranI dhAtuo tapaze, te kamane vikherI nAkhaze, AvelAM kamane tADI nAkhaze, e dRSTie tapasyA te tapa che. 14 rAjaleAkamAM hRdakA mAranAra manamAMkaDuM. dAna, zIla, tapa e traNe bhAvanAthI bhaLelA hAya, A vicAra karIe. bhAva vagaranI kriyA te dravyakyiA che ane dravyakriyA te tuccha che. je dAnamAM guNapASaNanI buddhi nathI, je tapamAM kamADavAnI buddhi nathI, te dAna tapa vagere meAkSane mATe kAma karI zake nahi. bhAvapUrvakanA dAna, zIla,tapa saphaLa thAya. bhAva cIja zI ? mAMkaDAnuM pAMjaruM. khIjI te upamA daI zakAya nahi. nahi te mAMkaDuM paNa vanamAM ja krUre che. mAMkaDuM cAlyuM cAlyu. amadAvAda zaheramAM gayuM nahi. tene koIe rokayu... nathI. nahiM rAkayA chatAM maryAdA che. mAMkaDu' jhADe jhADe, taive teve kUdakA mAre, paNa A mana mAMkaDu' tA cauda rAjaleAkamAM kUdakA mAravAvALuM che. mAMkaDAM chUTAM rahelAM chatAM ATalAmAM ne eTalAmAM ja bhaTake che. pahADathI pahADe kAI vAMdaruM kUM nathI. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa mahimA dezana A mana te rAjaleAkanA rAjaleAka sudhI kUde che. ghaDImAM ahInAM vicArA, ghaDImAM caiveyaka sudhI vAMdaruM phde, vamAnamAM atIta anAgatamAM kRdaMtuM nathI. A jagata para ghara thavAnuM che, te dhArIne kUdatuM nathI. mana mAMkaDuM bhUta bhaviSyamAM kUdakA mAre. mAre Ama thaze. Ama thayuM hatuM,' A mana rUpa vAMdaruM, na heAya tenA upara nAcanArU' che : e vAMdaru' kabaje kema Ave ? caMcaLa manuSyane vAMdarA jevA kahIe chIe. A manane kaI upamA ApavI? vAMdaruM maryAdAmAM kUde. A manane maryAdA nahi. zI rIte Ane kabaje levuM ? eka zeThiyA lakSmIvALA hatA. kAIka moTA vepArInI dukAne adhiSThAyaka bhUta che. ApaNe bhUtanA anubhava karyAM nathI. bhUtavALI dukAne gayA, bhUta e duniyAmAM che ke nahi? te niya mATe. tAre tyAM traNe jagatanI vastu dukAnamAM rahe che? pelA kahe che ke hA. te lAva, bhUta Apa! pelAne bhUta rajU karavA paDayA. A dukAnadAranuM bhUta laI jAya che, e bhUta para cAlu dukAnanA AdhAra che. keTalIka vAta ADakatarI hAya che. DokaTara davA Ape. jhera hAya ne lekhala na lagADe teA DokaTara gunegAra gaNAya. tema huM paNa tane bhUta ApuM bhUtanA svarUpathI sAvaceta na karu' te tuM mane pAchaLathI ThapakA Ape. A bhUtane je kAma khatAvIza te palakArAmAM karaze' paNa ema kahIne paththara nAMkhe che. paNa je vakhate ene kAma na hoya te vakhate uthalapAthala karaze, have bhUta ApavuM ja nathI, e sIdheA atha thayA. tAnasenane hAthI ApavAmAM aDacaNa nathI, paNa e hAthI bhUkhyA thaze teA rahevAnu jhUMpaDuM' pADI nAkhaze. gAma maLyA vinA hAthI kAmanA nathI, tema A vyaMtarane hukama karIza te kAma palakArAmAM karaze, paNa navarA paDaze te nakhkhAdya kADhaze. vepArI kahe H kabUla. vANIe bhUtane laIne ghera gayA. kUvA khAda ! bhUte kUvA khodyo. aMdara vAMsa UbhA kara ! upara kANu hAMlluM khAMdha ! vADakA lAva, jayAre kAma na bhaLAvu. tyAre kANA vATakAthI kANI hAMllI bhara, paNa te bharAtI ja nathI. tyAre have bhUtane kabajAmAM AvavuM paDayuM. bhUta Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhacaka vyAkhyAna thAkIne vepArIne kahe che, "bhAI sAheba ! cheDe, navare heu te nakheda kADhe tethI A tame zeThavaNa karI che." lAkha rUpiyA kharacavAthI na thAya tevuM DuMgaramAM zeThanA nAmanuM bhUte taLAva karyuM, pachI zeThe bhUtane jAte karyo. chAzamAM mAkhaNa jAya ane rAMDa kuvaDa kahevAya tevuM na kare! A jIve karmarAjA pAsethI manarUpI bhUta lIdhuM che. have te bhUta evuM che ke kabaje rahe te be ghaDImAM te mekSa ApI zake. kabaje na rAkhe te tamane ArtadhyAna raudradhyAnamAM ragadoLIne nigadanAM khAtAM baMdhAvI de. saMjJIpaNAnuM puNya te sATe mana lIdhuM che. e puNya ApIne manarUpI bhUta lIdhuM che. te pelA bhUta jevuM che. kAma bhaLAvo te karI de, nahi te nakheda kADhe. je DAhyA che te tene kAma bhaLAvI do, navaruM paDyuM te nakheda kADhe tevuM che. eka bAju puNyanI prakRti jAya che, bIjI bAju pApano Dhagale thAya che. te karavuM zuM ? amRta svAdhIna hoya che ke mUrkha mutara pIe? A manathI be ghaDImAM mekSa sudhInuM kAma karI zakAya tevA manathI UMcI gatinAM kAma na karatAM adhamagatinAM kAma karavAnI mUrkhAI kaNa kare ? chAzamAM mAkhaNa jAya ne rAMDa kuvaDa kahevAya. puya prakRtine khuvAra kare ane pApanA DhagalA ekaThA kare te bevakUpha. mana markaTa mATe pAMjaruM karyu? A manabhUtane pAMjarAmAM pUrI do. pAMjarAmAM pUreluM mana cAhe tema kUde. pAMjarAnI aMdara paNa mana caMcaLa svabhAvI che. tene evA pAMjarAmAM rekI do. evuM pAMjaruM karyuM? A manamAMkaDAne puravA mATe kaI pAMjaruM hoya? hA. svAdhyAya, dhyAna vagere pAMjarAM che. paNa te badhAmAM navapadajI jevuM pAMjaruM ekeya nathI, kAraNa navapada pAMjarAmAM nava pada beThavI dIdhA, ke arihaMtathI mana calAyamAna thAya, te jA siddhamAM. ema AgaLa ne AgaLa jAya. jema vAMdarAne nave sthAnamAM pite beThuM te sthAna. AThe dizAnA ATha sthAna, tema e nave sthAnamAM vAMdaro kUdyA kare, tema ahIM manarUpI vAMdarAne navapada pAMjarAmAM pUrI daIe to te kyAMya jAya nahi. - Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana kaI vakhate arihaMtanuM dhyAna kare, kaI vakhate siddhanuM dhyAna vagere kare. pAMjarAmAM keda thaeluM vAMdaruM kUdAkUdIne pAMjarAmAM Ave, tema manane mATe navapada pAMjaruM che. A pAMjarAmAM je manane kabaje rAkhavAmAM Ave te zubha prakRti bAMdhaze ane azubha bAMdhavAno prasaMga Avaze nahIM. A pAMjarAmAM rahelAne cheDavA keI samartha nathI. pAMjarAnA pipaTane bilADI mArI zakatI nathI. navapadamAM sarva padenuM mukhyapaNuM. navapadanuM eTaluM badhuM zuM mahatva che? ane ATale mahimA kema? tIrthakara temaja AcAryane mahimA ke hate? jene mahimA kahevA mAge te badhA mahimA navapadamAM che. bIjI badhI bhakitao gauNa mukhya bhAvanI che. tIrthakaranI bhakti vakhate arihaMta guNIpaNuM mukhya sAdhupaNuM vagere gauNa. sarvane mukhya karIne cAlanAra sarva guNene eka sarakhI lAIne sthApanAra koI hoya te te navapada ja che. gauNa mukhya bhAva ja nahi A navapadanI ArAdhanAmAM sarvanuM eka sarakhuM mukhyapaNuM che. emAM keI gauNa ke mukhya nathI, tethI navapada. navenI mukhyatAvALuM je kaI ArAdhana hoya te te navapada che. sarvanuM mukhyapaNuM sarakhuM. jJAnapaMcamImAM jJAnanI mukhyatA. navapadanI eka sarakhI ArAdhanA thatI hoya to te siddhacakane aMge. bIjI ArAdhanAmAM kAM te deva, kAM te guru, kAM te dharmanI ArAdhanA. guru mahArAjanuM sAmaiyuM kare, tyAre vadhAmaNIne aMge lAkha kharace, emAM ArAdhanA gurunI. sphaTikanAM pAnAM pustake lakhAve te jJAnanI. traNenI eka sarakhI mukhyatA jemAM hoya evuM kaI paNa ArAdhana hoya te te navapadanuM che. manane keLavavAnuM sthAna devatAo paNa sarva tIrthamAM niyamita ArAdhavA lAyaka vastu gaNatA hoya te te navapadanI ArAdhanA ja che. jemAsI, saMvacharI pahelA chellA tIrthaMkaranA vakhatanA devene hoya, paNa navapadanI ArAdhanA A maitranI oLI te darekane ArAdhavA lAyaka. temane zAzvatI AhAI be ne cAra aThAIo azAzvatI. navapadanI aTUThAI te dareka Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI arihaMta pada vyAkhyAna kSetramAM niyamita cAlu hoya che. tethI zAzvatI aThAI kahI che. vicArajo! duniyAnI vicitra jaMjALe vaLagI che tethI gharanuM AMgaNuM chUTatuM nathI devatAne sAhebI chatAM naMdIzvara dvIpa para AvIne eLImAM aThaI mahotsava kare che. ApaNane caitra ke baizAkha AvyuM temAM pharaka nathI je navapada upara lakSya hovuM joIe te nathI navapadanI ArAdhanA karanArAnA bahumAnane aMge je karavuM joIe te nathI. bIjA padomAM eka ekanI gauNatA mukhyatA levI paDe che. navapadamAM sarakhI rIte cheH be, traNa, cAra bhede anukrame deva-guru-dharmanA che. AvI rIte traNa tattva sabheda ArAdhana che. navapada karatAM tripada rAkhane? e traNanuM ArAdhana laIe te sabheda deva, guru, dharmanuM ArAdhana thAya nahi. traNe tattva bhedasahita navapadamAM dAkhala karavAmAM AvelA che, evA pAMjarAmAM manane purI daIe te keLavAyele vAMdaro manuSya karatAM vadhAre kAma karanAro thAya. ekalA jIvathI na bane te mananI madadathI karI zake che. navapada e manane keLavavAnuM sthAna che. navapadanI anukrame ekeka dahADe kevI rIte vyAkhyA jaNAvavAmAM Avaze te adhikAra agre vattamAna. zrI arihaMtapada vyAkhyAna. 2. saM. 12 Asa zudi 7. jAmanagara, to bhaNai gaNI naravara ! patta arihaMtapayapasAraNa / devapAleNa rajjaM sakatta kattieNAvi // 1305 // zrotAnA be prakAra. zAstrakAra mahArAjA zrImAna ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjA zrI zrIpALamahArAjA caritramAM sUcavI gayA ke saMsAramAM zretA be prakAranA Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darza hoya che. eka te parama zuzraSAvALA ne bIjA aparama zuzraSAvALA. jIvane dharma AdaravAnI buddhithI, karmakSayanA muddAthI dharmavidhi ke kaI paNa dvArAe zravaNa karavAnuM mana thAya te parama zuzraSA. dharma karato hoya, tene sAre mAnate heya, paNa sAMbhaLavA mATe kevaLa rasa upara tatva hAya, hAsyarasa, zRMgArarasa ane vIrAdi rasamAM ja sAMbhaLavAnI IcchA hoya. moTA rAjA mahArAjAone rAjyaciMtAnI bahu ja paLejaNa hovAthI UMgha AvatI nathI, tevA rAjAo kathAkAra rAkhe che. teo pahelAMnI, janI, gAmanI, paragAmanI, ane rAjAonI vAta kare che te vAtamAM rAjAnuM citta jAya. rasika vAta sAMbhaLavI eTaluM ja temAM hoya paNa tattvadaSTi na hoya. kevaLa nidrA lAvavAne temAM upAya che, jema ahIM jaina zAsanamAM je kevaLa rasakathA tarapha dorAelA che, zrIpALa. mahArAjAne rAsa traNa khaMDa vaMcAya tyAM sudhI vyAkhyAnasabhAmAM talabhara paNa jagyA na hoya. cethA khaMDamAM cAra DosA ne ATha DesIo dekhAya, kAraNa? tattvanuM sthAna cothe khaMDa che. navapadanuM varNana-svarUpa-guNaArAdhana phaLanI rIti A badhuM cothA khaMDamAM che. have vicAre ! traNa khaMDa sAMbhaLavAvALAne pariNamyuM zuM? cethA khaMDa vakhate ghera caeNTI javAvALAne kahuM chuM. traNa khaMDa sAMbhaLyA tenI vAta badhI yAda rahI jAya, paNa navapadanA varNanane aMge pUche te kazuM yAda na rahe, te vAta navapadanI pUjAmAM dAkhala thaI te paNa ApaNAM hadayamAM na AvI. "vANInA kyA guNo?" "tIrtha kema pravarte?" temAMthI kazuM yAda nahIM, zrIpALa rAjAne ATalI rAjakuMvarIo varI, rAjya maLyuM, devatA sahAya thayA, te badhuM yAda kare che. kerI, kerI pikArya karavAthI kerI nahi maLe. be siMcAya te kerI maLe. vyAvahArika phaLa dekhIne paNa jhADa sIMcavuM nathI ane taraNuM bAMdhI kerI khAvI che. zrIpALa rAjAnI haddhi, devatAI camatkAra ane zUrAtana gAvA taiyAra chIe, paNa e badhuM ApanAra navapada-tene mahimA dhyAnamAM rAkhavA taiyAra nathI. ahIM be prakAranA zrotAH eka te rasakathA sAMbhaLanAra ne bIjA tattvakathA sAMbhaLanArA. cethA khaMDamA tattvakathA che. mATe navapadanA svarUpa upara dhyAna Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI arihaMta padma vyAkhyAna 13 rAkhavAnI mukhyatAe jarUra che, siMcanArAne tenI vagara icchAe, vagara tAlAvelIe paNa phaLa maLavAnu che. kerI meLavavA mATe ne teAraNA mATe tAlAvelI kare, paNa AMkho na sIMce te tene kerI zI rIte maLe ? phaLa mATe tAlAvelI kare ne navapadanuM svarUpa jANavA prayatna na kare to phaLa na maLe, mATe tenuM a thI iti sudhI vistArathI svarupa jANavu joie. A siddhacakanuM svarUpa bhagavAna gautamasvAmInA mukhamAM mUke che. rAjagRhamAM zreNikarAjA sAMbhaLavA Ave che, temane gautamasvAmIjI sabhaLAve che : A navapadA sivAya jagatamAM ArAdhanA karavA lAyaka koI padya nathI.' guNI paMcaparameSThi, guNa danAdi cAra. A cAra ne pAMca sivAya koI bIjI vastu ArAdhanA karavA lAyaka nathI. kSAyikadazana, kevalajJAna, yathAkhyAtacAritra-te madhA tenA aMtagata-peTAmAM AvI jAya che. tame vIzasthAnaka kahetA hatA ne ? ahIM navapada kahevA lAgyA. e vIzasthAnaka navanA ja peTA bheda che. vIzevIza padmamAM keAI arihaMta, koi siddhanA aMge, koi danAdine aMge, sthavira, AcArya ane jJAna vagere vistArathI ArAdhanA che. navapada sivAya vIza sthAnakamAM bIjI koi cIja nathI. vIza sthAnakamAM vagI karaNa karIe te navapadanI bahAranI koI cIja nathI, navapada sarva kALe ArAdhanA karavA lAyaka che. kalyANanA, pApanA, meAkSaprAptinA niyama ane sAdinuM svarUpa kALa pharavAthI kratu nathI, krU chu? te rItarivAja, keAI kALe hiMsAthI dharma nahi thAya, dayAthI pApa nahi thAya. pahelAM mAM besatA, lI'paNamAM esatA have TAilsamAM bese che. mULa vastumAM kai divasa pheraphAra na thAya. koi paNa kALe, guNu ke guNInI ArAdhanAthI kalyANa thAya. avaguNa ane avaguNInI ArAdhanAthI kalyANa thAya, tevA kALa koi divasa Avaze ja nahIM. AtmAnuM kalyANa guNa guNInI ArAdhana sivAya thatuM nathI ane thaze nahi, ke thayuM nathI. mATe navapadanI ArAdhanAnI jarUra. zreNika mahArAje pUchyuM ke 'ahIM navapadane mahimA te apU jaNAya che. te kevI rIte ?' pUche che kone ? jene gaNu AdhIna che tene. gaNadharapadanI anujJA tIrthaMkara bhagavaMte karI che. 'dravyaguNaparyAyathI tIrthanI Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pa mahimA drana AjJA karuM chuM, tema karIne karI che. jema guNanA samudAya, tema sAdhune samudAya che temane tevA gaNui-gaNadhara mahArAjA gautamasvAmIjI kahe che, ke 'huM naravara ! gaNadhara mahArAjAthI vyavahAra bhASA na eLa gAya. rAjApaNuM tene aMge rAjU kahevA paDe, nahIMtara svataMtra jIvanuM liMga nathI. puruSane puruSa hevA te paNa jUhuM Thare. kanA prabhAve maLelA khAdyapudgalathI puruSa nirdeza za karAya, te lAlAMtarAyanA kSaye pazamathI maLelA rAjyathI rAjA kahevAmAM aDacaNu nathI. arihaMtapadanI ArAdhanA, vastunI samajaNa ane phaLa meLavavAnu ArAdhakanA bhAva pramANe ja thAya che. kalpavRkSa sa cIja Ape, paNa ArAdhanAranA jevA sakalpa. kalpavRkSa pAse keADI mAge te koDI ja Ape. sava ApavAnI tAkAta chatAM ArAdhaka je mAge te Ape. arihaMta sarvaguNasaMpanna, sa ApI zake tevA, paNa mAganAranA jevA saMkalpa. tevuM phaLa maLe. leAkeAttara dRSTithI ArAdhanArA leAkeAttara phaLa meLave. laukika icchAthI laukika phaLa meLave. tIthaMkara pahelAMnI jidugI jAnavara jevI. 'dharma" zabda pahelAM duniyAmAM na hatA. te vakhate duniyA pAMca iMdriyAnA viSayA ane tenA sAdhanamAM janma pUro karI rahI hatI. ISTamAM iSTa viSayA ane tenAM sAdhanA ekaThA karavA tarapha janmathI. maraNa sudhInA kALa cAlyA jatA hatA, A vakhate dharma dhyAnamAM leva te keTaluM muzkela ? je vakhate dharma' zabda jagatamAM nathI. pahelAM tIrthaMkara janme te vakhate dharma" zabda koi jANatuM paNa nathI. khIjA tIrthaMkara vakhate khamaNI paMcAta che. sAdhana sAdhya jANavAmAM na hAya, tyAM eTalI baLatarA na hoya, paNa sAdhana jANavAmAM sAdhanamAM pravartAya ane sAdhyasiddhi na thAya te vakhate kai dazA ? pahelA tItha kara vakhate aMdhArUM, bAkInA vakhate agavaDIye mA. jema brekaro sleTa pena laI beTha, hiMsAma gaNyA ja kare, paNa tALA ja maLato nathI, tene tALe meLavI do. te vakhate apUrva harSa hoya. aDhAra kroDAkoDa sAgarApamanu adhArU' dUra karanAra prathama kANu tIkarAnA janma kayAre thAya ? e prakAre prathama te je vakhate Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI arihaMta pada vyAkhyAna "dharma jevuM nAma paNa na haya, svapna paNa dharma khyAlamAM na hoya. tevI dazA AkhA jagatanI hoya te vakhate kalyANane raste kayAMthI maLe? keI dharmane sAMbhaLatuM nathI, dekhatuM nathI. A vakhate trilekanAnAtha na janme te thAya zuM ? ATalA kAraNathI kaSabhadevajIne 18 keDArkaDa sAgaropamanuM aMdhAruM TALanAra gaNIe chIe. kAraNa? "dharma e zabda baMdha thaI gayuM hatuM, zabda paNa lepAI gaye, jyAM "dharma" zabda nathI tyAM "dharma" zabdanI kalpanA paNa kone Ave ? gAmamAM hajAro gAya, bheMsa, baLade, pADA che. jAnavaranI AkhI jiMdagIo pUrI thAya te paNa "dharmazabda svane paNa tene sAMbhaLavAmAM na Ave. tIrthakara jagyA na hatA, tyAM sudhI duniyAdArInI jiMdagI hatI. jAnavarane mAlikanI mahenatanuM phaLa ApavuM. jiMdagInI jarUrIAta pUratuM mAlika pAsethI levuM. jiMdagI pUrI thAya ke hAlatAM thavuM. ApaNe paNa gharanA eka jAnavara chIe. kuTuMba ane gharanA jAnavara chIe. jAnavara pitAnA nirvAha jeguMle. jAnavara savArathI sAMja sudhI vAhanamAM-majurImAM joDAya, tema karatAM jiMdagI purI thAya pachI hAlatAM thavAnuM, tema ApaNe savArathI sAMja sudhI kuTuMba mATe mahenata karI, e jiMdagI pUrI thAya pachI hAlatAM thavAnuM. tIrthakara bhagavAne dharma samajAvyuM na hatuM tyAM sudhI ApaNuM jiMdagI Dhera jevI ja hatI. jAnavara jevA ApaNe hatA. huM keNu chuM ? kyAMthI Avyo? kyAM jaIza ? puNya bhogavuM chuM.? pApa bhegavuM che? temAMne kAMI vicAra nathI. jAnavara game teTalA varasa jIve te dharma-Atma-bhava-puNya-pApa saMbaMdhI kaMI paNa vicAra tene karavAnuM rahetuM nathI. tevI ja ApaNI dazA hatI. jinezvare dharma jaNAvyuM na hatuM, tyAM sudhI ApaNane paNa AtmA vagere bAbatane vicAra na hate. dharmanI AkhI guphA baMdha, dharmanI guphAnAM bAraNuM baMdha hatAM. A dazA hatI. e karatAM paNa jagatamAM kahevAya che ke "phaLa na maLe te karatAM kAraNa maLavuM sArUM.' cheka parIkSA vakhate rAtadivasa ujAgarA karI zarIrane zeSavI nAkhe che. phInA paisA pUrA kharace che. mA garIba che, ne parIkSAmAM cokaDI maLe. tene je baLatarA thAya te baLatarA dhULamAM ramanArA chekarAne na hoya." Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana tIrthakaranA janma pahelAM mekSa baMdha heya. tema ajItanAtha prabhu vagerenA tIrthamAM mekSa baMdha thayA pachI paNa dharma cAlatuM hatuM, dharma karatA hatA ne phaLamAM cekaDI hatI. kema? makSabaMdha hovAthI. dareka tIrthakara mahArAjanA janma pahelAM mokSabaMdha hoya te khele pachI tIrthaMkara mahArAjA. dharmanI ArAdhanA cAle, paNa mokSe javAnuM baMdha, A vAta dareka varase kalpasUtramAM sAMbhaLe che. dareka tIrthakaranI be prakAranI mokSa sthitiH eka paryAya ne bIjI paraMparA. pitAnA kevaLajJAna thayA pachI keTale kALe mekSe javAnuM zarU thayuM te paryAyAntakRtabhUmi. pitAnA kevaLa jJAne tIrtha calAvyuM, te tIrthamAM keTalI pATa sudhI mekSa cAlyA te yugAMtakRtabhUmi. kevaLajJAnanA amuka paryAye mokSamArga cAle. mokSamArga vahete baMdha thaelo tene cAlu karanAra ane mukhyaphaLa sAthe joDI denAra trilekanA nAtha tIrthaMkara che. navapada, pAMca parameSThi vIzasthAnakamAM prathama tIrthakaMrane laIe chIe. kAusagga pAratAM "nA diMtAna' bolIe chIe. arihaMta mahArAjane agrapada kema? jyAM jyAM ullekha mukhyatAe karIe tyAM tyAM te sAdhanane AdimAM utpanna karanAra, sAdhya siddha karI ApanAra e arihaMta mahArAja che. A paMcAstikAyamaya jagatanA udyotaka-dIvAsUrya kahIe chIe. A jagatanA dIpaka kema? dharma zabda prathama emaNe UbhuM karyo. dharmazabda UbhuM kare kezu? U e ja karI zake ke je duniyAthI gADe bane te ja dharma zabda utpanna karI zake. paccakakhANa kenAM hoya? duniyA ISTa rasa, gaMdha, rUpa, zabda mATe mAthA pheDe. AvI jagatanI anAdinI sthiti, te bacapaNathI pAMce idrinAM viSayanI sthiti AtmAmAM otapreta thaI gaI che. jenA vicAre pravattI viSamAM etapreta thayA che, tenI viruddha kalpanA karIe te paNa na Ave. viruddhamAM sajjaDa viruddha "sArA viSayane sukharUpa na gaNavA" te jagatathI viruddha kApyuM te kApyuM, paNa kApIne hAthamAM dIdhuM. ISTa viSane Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI arihuta padma vyAkhyAna 17 iSTa tarIke na gaNatAM, anAdi kALathI ke janmathI ISTa rasAdikanA saMskAre temAM iSTatA nahIM, evI dhAraNA AvavI muzkela che. bilADI dUdhane cheDe eTalu ja nahi paNa dUdha na cheDaya te kharAba manAya, te kadApi na thAya. je viSayeAne anAdithI sukharUpa mAnyA hatA; tene have duHkharUpa mAnyA. uthalAvyuM, AnAdithI iSTa lAgelA rUpAdi khAtara tA jIvanA ApyAM, je pAMca viSaye tenA sAdhanane aMge jIvanA gumAvela, tene julmI gaNutA thayA. kai kalpanAmAM Ave ? indriyAnA iSTa viSayAne aniSTa gaNavA, tene rokavA enuM nAma dharma. jene anAdithI iSTa gaNyA, je khAtara anAdithI jiM dagIe phogaTa gumAvI che, tevI iSTa vastune julmI gaNavI. te kayAre vakhata Ave ? tIrthaMkara hAya nahi, dhama jaNAve nahi, ne cheDIe nahi, te vakhata Ave nahIM tethI paccakkhANa iSTanAM rAkhyAM, aniSTanAM paccakkhANu nathI. lUkhuM khAvu" evAM paccakkhANu apAya, 'ghI khAvAnAM' paccakkhANa na apAya, ' Acatta pANInA' tyAgarUpa paccakrRkhANa na heAya. je anukULa hoya tenA niSedha karavAnA, viSayanI anukuLatA hAya tenAM paccakkhANa na heAya. dharma e ke je viSayeA pAchaLa doDI rahyA hatA, tenA rokANamAM dharma, tevA dharma mahApuruSanI vANInA prabhAve ja mane. tIrthaMkara dIpaka sarakhA kema? tA dareka jiMdagImAM janmyA, tyArathI maratAM sudhI eka ja bhaya hatA, ke 'mane du:kha na thAya. dareka jAti ke jIvanamAM mane duHkha na thAya', sukha maLe e sthitie ana tAna tapuddagala parAvatto kADhayA, tevAmAM duHkhane dosta, sukhane zatru gaNAvavA te kema ane ? magajamAM kalpanA paNa na Ave. ATaluM sAMbhaLyuM, samajyA, vicAyuM, paNa e kalpanA muzkelIvALI che. te prathama dharma utpatti vakhate e kahevu ne sAMbhaLanArane rucavuM keTaluM muzkela che? A dhavRkSa temaNe na rAkhyuM hota te siddhone siddhi maLavAnI na hatI. tIrthaMkaranA pachI AcAya mahArAjA che. AcAryaM navuM nathI kahetA. upAdhyAya paNu tI karanA zabde saMbhaLAve, sAdhu tIrthaMkarane Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana kahele mArga batAve. madada karanAra, prathama mArga karanAra keIna hoya te AmAMnuM kaMI na hoya. mATe zreNika! navapadamAM haMmezanuM aMdhAruM TALanAra, phaLa vagaranI sAdhanAne phaLIbhUta banAvanAra, anAdanA ajJAna-avirati-kaSAyane TALanAra A arihaMta mahArAja che. "eka dIpaka cIja evI che ke pitA jevA bIjAne banAve. ciMtAmaNi ratna bIjAnA ISTa maratha pUre, bIjAne pitAnA jevuM karI zake." kalpavRkSa paNa samAna padavI keIne ApatuM nathI. arihaMtanI ArAdhanAthI arihaMta paNa banI zake. moTA thayA pachI moTAInA mAlika bane che. pachI meTAI kaI pAse na javI joIe, e sthiti ahIM nathI. arahiMta mahArAja bIjAne arihaMta karavAmAM madadagAra thAya che. arihaMta mahArAja pite bIjAne je arihaMta thaI zake tevA arihaMta karavAmAM madadagAra thAya che. arihaMta mahArAja pite bIjAne megya AtmAone arihaMta karanAra che. suthAra jabare kArIgara. paNa eraMDAnuM lAkaDuM lAve tene ghATa zuM kare? temAMthI thAMbhale, pATaDe, zAkha na banAve temAM suthAranI kacAza nathI. vastumAM lAyakAta na hoya tyAM kArIgaranI kacAza na gaNAya, tema jIve tevA lAyaka na hoya te upadezanuM phaLa na maLe. "akarmInA paDiyA kANuM" prathama denAra na maLe, denAra maLe te paDiyA kANAM nIkaLyAM. kANAM paDiyAvALAne dAtA ane vastu nakAmI che, tema jIva akamInA kANuM paDiyA je bane te temane ArAdhanA, zAsana te nakAmAM thAya. dAnezvarIne tyAMthI kaI khAlI hAthe na jAya. sadAvratamAMthI khAlI hAthe javAnuM na hoya. tIrthakaree mokSanuM sadAvrata mAMDeluM che. A arihaMta mahArAjanuM pada, devadatta, yajJadatta, mitradatta, citradatta vagere nAmo maLaze, paNa manuSya nAma keInuM nathI hotuM, tema RSabha ajItAdi nAme judAM kahyAM, paNa arihaMta pada tevI cIja judI nathI, paNa manuSyatva darekamAM hatuM. tema dareka rASabhAdikamAM arihaMtatva che, tethI arihaMtapaNuM juduM nathI, je badhA arihatemAM raheluM che. nAnuM bacyuM hoya te manuSya Ave na hoya tema mAnyuM. te vakhate manuSyanA lakSaNamAM jUThA paDayA, eka paNa arihaMtAdikane aMge Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddha pada vyAkhyAna arihaMtAdika nahi, te bAkInAne mAnIe te paNa jUThAM. mATe ari. haMtAdika tene mATe je vyApaka lakSaNa te svarUpa vyakti paratve paNa che, je darekamAM heya bALaka ke buDhDhAmAM manuSyatva raheluM che, tema ahIM eka paNa arihaMtane oLakhe tyAre badhAne eLavyA gaNAya.zALa, jamAlI bAkInA trevIsa tIrthakarane mAnanAra hatA. mAtra eka ja tIrthaMkaranA virodhI hatA. prathama padamAM arihaMtapada na rAkhe te 23mI mAnyatAno lAbha thAya. mATe navapadone pada gaNyA. temanA pasAyathI devapALa vagere sukha pAmyA ajJAnapaNamAM ArAdhe che. jaghanya ArAdhanA karanAre, dravya ArAdhanA karanAre hovA chatAM AvI sthitimAM AvI zake. A lekamAM devapALane rAjya maLyuM. paralekamAM kAtika zeTha munisuvrata mahArAjanI ArAdhanAthI Indra thayA. airika tApasane lIdhe baLe ja hatuM, paNa te sAdhupaNuM laI munisuvrata bhagavAnanI ArAdhanAthI Indrava pAmyA. barAbara ArAdhanA tIrthaMkarapada ApanArI che. zreNikane tIrthaMkarapada prApta thayuM. te temanI ata:karaNanI ArAdhanAthI. Ama arihaMtapadano mahimA jaNAvyA. have bIjA padanI ArAdhanA kevI rIte karavI joIe te adhikAra age vartamAna. zrI siddhapada vyAkhyAna. saMvata 12 A zudi 8. jAmanagara. siddhapayaM jhAyaMtA ke ke sighasaMpayaM na sNpttaa| siripuMDariya-paMDava-eumamuNi dAiNo. loe // 1306 / / zAstrakAra mahArAjA zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjA zrI zrIpALacaritrathI racanA karatAM bhagavAna gautama svAmIjI rAjagRhImAM samosaryA che te vakhate zreNika mahArAjane navapadane mahimA jaNAve che. zrIpALanI kathAnuM mAtra dhyAna rAkhe, temane prApta thaelI Rddhi, siddhinuM dhyAna rAkhe, ane navapadanuM dhyAna na rAkhe te mULa vagaranuM paDI gaeluM jhADa samajavuM. bannemAM thaDa, DALI, phUla, phaLa paNa che. UbhA Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana ane paDI gaelA jhADamAM bIja pharaka nathI. mAtra peluM jamInamAM mULa sAthe joDAeluM che, bIju mULathI chUTuM paDI gaeluM tevuM ja che. paNa trIje dahADe paDI gaelAnuM nAma nizAna rahevAnuM nathI, tema ApaNe zrIpALacaritramAM mULarUpa navapadanI ArAdhanAnuM dhyAna na rAkhIe te zrIpALanI devatAI riddhi siddhi vagere para ApeluM dhyAna ukhaDI gayelA jhADa jevuM che. navapadane samuccayamahimA kahI prathama padano mahimA jaNAvI gayA. have bIjA siddhapadane mahimA jaNAve che. arihaMta bhagavAnane mAnavA chatAM siddha bhagavAnane na mAne te bhavyatvanI chApa na maLe. siddhapaNane mAne te ja bhavyatvanI chApaabhavya keTalAM tava mAne? ATha tattva mAne tyAM sudhI te abhavya paNa hoya. abhavya mokSa sivAya ATha tatvanI mAnyatA kare. abhavyane siddhapadanI mAnyatA na hoya. jIvAdika ATha tattvanI mAnyatA na hoya te devaleka mATe tapasyA karI zake nahi. devalekanI mAnyatA karanAre ATha tattva mAnI lIdhA, nahitara tapasyA thAya nahi. navakArazI karavAvALAe jinezvara, tapasyA nirjarA badhuM mAnyuM, nahIMtara te mAnyA vagara navakArazI paccakakhANa karavAnuM bane nahi. jeNe devaleka mATe sAdhupaNuM svIkAryuM che, te ATha tatva mAne che. je jIva na mAne te devalekamAM upajavAnuM nathI. ajIva na mAne te devalekanA vimAnAdika mAnavAnA nathI. Azrava mAne te zubhamAM udyama kare, pApane rokavuM na mAne te narakAdike jAya, ane rokavuM mAne to devalokamAM jAya, te kayAMthI mAne ? pApathI narakAdika phaLa maLe ane puNyathI svargAdika phaLa maLe che. pahelAMnA pApakarma teDayA vagara devalokamAM nahIM javAya, mATe nirjara mAnavI paDe. ATha tatva abhavya mAnI le, jinezvara hoya tyAre temanI samRddhi, pUjA, devatAAgamana vagere joI abhavyane ATha tatya mAnyA vagara chUTake nathI, paNa mekSa sivAya puNyAdika mAnavAthI bhavyapaNAnI chApa na lAge. jyAre siddhapaNuM mAne, tyAre jarUra bhavya gaNAya. mekSanI zraddhA, siddhi, siddhinI zraddhA bhavya sivAya bIjAne na hoya. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddha pada vyAkhyAna arihaMtapadanI jaDa-siddhapaNuM. bIjA padamAM ArAdhanA kenI karIe chIe? dI upayogI zAmAM ? dekhavAnI vastu hoya temAM. dekhavAnI vastu na hoya te udyotanuM upayogIpaNuM gaNAya nahi. je siddho na haya, siddhapada na hoya te tIrthakaranuM upayogIpaNuM nathI, siddho thayA che, aSTakarma rahita thaI zuddha AtmAnI svarUpadazA prApta karI zakAya che. A hevAthI arihaMtane mAnI zakAya che, arihaMtapaNuM mULa vagaranuM kayAre ? siddhapaNuM na hoya ane siddhapaNuM na mAne te arihaMtapaNuM bane nahi. arihaMta na hoya te upadeza kaI de nahi, mokSa ke I meLa nahi. siddhatA prayatnathI thAya che. prayatna jaNAvanAra arihaMte che. tame te ulaTuM kahe che. siddhapaNuM hoya te ja arihaMtapaNuM, A zI rIte mAnavuM ? arihaMta thayA pachI siddha thAya che. siddha kaI arihaMta thatA nathI, kArya siddhapaNuM. kArya kAraNa sivAya na hoya te svAbhAvika. arihaMtapaNuM kAraNa che. siddhapaNuM kArya che, te tamArI vAta kevI rIte bese? vAta kharI. AgaLa ne pAchaLa najara rAkhe te AkhI vastu mAluma paDe. AkhA zarIranuM saMsthAna Akho phiTa le te mAluma paDe. arihaMtanA janmathI mAMDI mokSe gayA tyAM sudhInI sthiti levAnI. siddhapaNAmAM arihaMtapaNuM kAraNa kahe te vyAjabI, paNa arihaMtapaNAmAM siddhapaNAnuM kAraNa che. arihaMtapaNAnuM puNya bAMdhyuM kayAre ? AkhA jagatane uddhAra karavAnI uttama bhAvanA thaI tyAre. arihaMta karatAM adhika Adara sida upara hovuM joIe. jema nadI pitAnI pAse beThelAne ThaMDaka Ape, caMdana paNa pAse rahelAne sugaMdha Ape, tema pote je kuTuMbamAM AvyuM te kuTuMbane tAruM tevI bhAvanAvALe jIva gaNadhara thAya. pitAne tAravAnI buddhivALe aMtakRta kevalI thAya. badhA ja taravA joIe. eka paNa DUbe kema? tevI dhAraNAvALe tIrthakara thAya, te tIrthakarapaNAnI jaDa kaI siddhadazAne lIdhe ja tIrthaMkarapaNuM meLavyuM. taravAnuM na banatuM hoya te vicAra karata kayAMthI ? arihaMtapadanI jaDa siddhapaNuM. arihaMtane upakAra, Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pa mahimA dana ApaNane siddhanA upAya batAve tethI che. AMdhaLAne mazAla maLe tyAM vaLe zuM? tene dekhavAmAM upayoga na thAya, tema siddhapaNAnI icchAvALA prayatna karavAvALA kahIe to arihaMta mahArAjA rUpI mazAla dharavAvALA ApaNA upakArI gaNAya. arihaMta mahArAjA mULa milakata nahi, mULamAla nahi paNa te te dalAla che, mAlamAM kimaMta nahi te dalAlane ki Mmata kyAMthI ? raDuM tapaNAnI kiMmata e te siddhanI dalAlI che. mULa vastunI mAMghavArI na hAya to dalAlanI meAMghavArI na heAya. ariDu ta bhagavAnanA Adara karatAM se kaDA gaNA Adara siddha bhagava ta upara hAvA joIe. dezamAM AgevAna netA pAkayA, prajAne svataMtra thavA mATe bhASaNA ApyAM, paNa svataMtratA a'savita lAge teA AgevAnane upadeza-prayatna te agavaDanA DuMgarA UbhA karanArA thAya. arihaMta mahArAjAe kathI svataMtra thavA mATe upadeza ApyA, uzkeryAM chatAM te thaI zake tevu na heAya, thatuM na hAya te| arihaMta mahArAjA athaDAmaNamAM nAkhanArA gaNAya. aNIyAlIne badale payAlI gAma gayA jevuM na karo. siddhisthAna ane siddhA na heAya te arihaMta mahArAjA athaDAmaNamAM nAkhanAra gaNAya, paNa arihaMta upakArI gaNAya, kAraNa ke te siddhi labhya--zakaya vastu che. tapa, japa, samAdhi badhAnA IMDA meAkSamAM che, pariNAmanI suMdaratA na hAya teA prayatna nakAme gaNAya. mAkSa jevuM suMdara pariNAma-lakSya na dharAya to arihaMtanA upadezathI thatA prayatnanI koDInI paNa ki Mmata na gaNAya, siddhapadanI prApti lakSyapariNAmane AbhArI che. arihaMta mahArAjAe peAte e dhyeya-sAdhya rAkhyuM, ne khIjAne jaNAvyuM, ne tenI siddhi karavA mATe ApaNane prayatna karavA upadeza ApyA. jema aNIyAlI gAmane khale 'paNayAlI AvyuM ?" ema pUchavA lAgyA. AkhA dahADA pharIne pUchIne TAMTIyA ghasAI gayA. cAlavA pUchavAmAM khAmI na rAkhI, tema kAyAdi traNe vyApAra kharAkhara karyAM, paNa sAdhya pahoMcaDAvAnuM kharAbara yAda na hovAthI mahenata nakAmI gai. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddha padma vyAkhyAna jJAnAdika tamAmane udyama karIe paNa meAkSanuM sAdhya bhUlI jaie te aNIyAlIne badale paNayAlI thaI jAya. 323 23 eTalA mATe kahyu ke, AleAka mATe ke paraleAka mATe tapa na karavuM', phkata karmanI nirjarA mATe ja tapa karavAnuM pratyeAjana rAkhavu. asagapaNe tapa vagere karavA, ka kSaya mATe tapa-japa-jJAna-darzana-cAritra --vinaya---vaiyAvacca--kita. kakSayanA muddA rahe te ja badhu sAka che. dharmAMnI dareka kriyA siddhipadane uddezIne karavAnI, adhI miniTanA prayatna navakAra gaNavAne te paNa 'savva pAvaLALe' sarva pApanAM nAza karavA mATe, khIjA kAI paNa sAthe sabaMdha na joDAya. vIjaLInA tAra AraDe AraDe badhe hAya, paNa meIna lAIna sAthe kanekazana-joDaNu tUTeluM hoya te khadhA tAra nakAmA. tema siddhinuM kanekazana tUTI jAya teA aMdhAru che. ajavALu kanekazanathI rahe. siddhipadaprApti. kamamukita sAdhya rahe te tamArI dareka kriyA ajavALA rUpa che. koI paNu dhakriyA karaze e nirjarAnAdAra sAthe kanekazana karI karA, te lakSa chUTI jaze te udyota thavAnA nathI. arihaMtanI bhakita, siddhanI mAnyatAnA AdhAre phaLa de. manuSyane pArakI paMcAta sUjhe, peAtAnI sUjhatI nathI, paisA, zarIra, kuTu bArdikane vicAra karIe, paNa AtmAmAM keTalI nima`LatA ke malinatA thaI ? temAM vadhArA ke ghaTADA thayA ? tenA vicAra magajamAM nathI AvatA. je manuSya peAtAnA raMgane pote na pArakhe tenI dazA zI thAya ? " tArA rogane tuM jo DAkaTara kayA upAya kahe che te jo dhyAnamAM na rAkhe, cAhe jevA AkhI duniyAnI paMcAta karanAro hAya tA peAtAnA rogane TALavAnA udyama na kare te aMte maraNa zaraNa thAya. temAM pudgala-atha AbarU-ijajata-zAkha-paisA-zarIra-kuTuMbanI badhAnI ci'tA te citA ApanArI che. peAtAnuM tapAsatA nathI ane bahAranuM ja tapAse che. siddhapadanuM smaraNa, dhyAna karanArA jarUra siddha thAya. arihaMtamAM amuka dRSTAMta levAya. siddhapadane aMge jeTalA mAkSe gayA te badhA Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pa` mahimA dezana siddha pAmyAnA dRSTAMta che siddhapada dhyAyuM ne siddha na thayA hoya. tevuM eka paNa dRSTAMta nahIM maLe. siddhagiri nAma zAthI? arihaMtanu dhyAna karyu te ahiM ta thayA, teveA niyama nahi, badhA arihaMta thAya tevA niyama nathI. paNa siddhamAM e niyama che. siddhapadanu pAmavuM, siddhapadanA dhyAna vagara na thAya. zrI RSabhadevajI, marUdevAmAtA ane bharata cakravattI' na letAM, puMDarika svAmI kema lIdhA ? viziSTatA che. prathama tIrthaMkara zrI mukhe peAtA karatAM siddhagirine bhaLAvyA. banyu evuM ke siddhAcaLajI upara RSabhadevajI sameAsaryAM dezanA dIdhA pachI vihAra mATe taiyAra thayA. puDarikasvAmI paNa vihAra mATe sAthe taiyAra thayA, tyAre bhagavAne temane kahyu ke huM puMDarika ! tame mArI joDe na Ave, ahIM rokAI jAva', ema kahI rokI dIdhA khuda bhAvatI kara peAtAnA prathama gaNadharane na AvA' tema kahe, te kevu vajraghAta jevu lAge. A kSetranA baLa ane prabhAvathI tamane ane tamArA parivArane kevaLajJAna thaze, tame badhA ahIM meAkSa pAmaze. mATe tame ahI' rokAva, ' puDarika svAmIjIne zrI RSabhadevajIe potAnA AlaMbanamAMthI khaseDI siddhanA AlaMbanamAM cUyA, tethI siddhagiri nAma. aSTApadajIATha pathiyAM 'tethI aSTApada. A siddhigiri te siddha thavAnA pata tenuM Alakhana puDarikasvAmI gaNadharane soMpe che.' A kSetranA prabhAve tamane ne tamArA ghaNA parivArane kevaLajJAna tathA mukitapada maLaze, AvI sthiti hAvAthI puDarikasvAmIjInuM dRSTAMta Ape che. tema pAMDavA, temanAthajI bhagavAnane vaMdana nimitte nIkaLe che, tyAM rastAmAM bhagavAna nirvANa pAmyA sAMbhaLI Alekhana tUTI gayuM, paNa eka AlaMbana majabuta che.tyAMthI nIkaLI siddhAcaLajI AvyA. siddhipadane aMge A sthAna gaNI aNusaNu karI pAMDavA siddhipada meLavI zakayA. tIrthaMkaranuM Alabana chUTI gayuM. te paNa siddhipadanA AlaMbanathI tarI gayA. tema pama-rAmacaMdrajI rAma ane sItAnA snehanI ghaTanA karI zakAya. sItAjI mArame devalAka gayA. rAmacaMdrajI kAussaggamAM che te Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcArya pada vyAkhyAna vakhate sItA upadrava karavA AvI sItA bAramA devalokanA Indratane pAmelI che, chatAM rAmane upasarga kare che paNa rAmacandrajI AtmasvarUpamAM ramaNa kare che, tethI upadrava hovA chatAM siddhi varI zakyA. jinezvarane saMjoga hAjara nathI tyAM paNa upadravamAM siMhapaNuM rAkhI zakyA, te siddhapaNane ja pratApa. AlaMbane siddhipadanA prabhAve ja kArya sAdhI zakyA. kalpavRkSa pAsethI levuM hoya te upAya karavo joIe. nAma svarUpa na jANI zakIe te te pApta karavAne khyAla kevI rIte Ave, te khyAlamAM heya te te raste jaI zakAya. A be padanI ArAdhanA thavAthI saMpUrNapadanI ArAdhanA thaI. arihaMta siddhane kazuM sAdhavAnuM nathI, kRtakRtya-nimiThatArtha thaelA te ja deva che. tenA be bheda arihaMta sAkAradeva ane siddha nirAkAra deva. tenI ArAdhanA jaNAvI. have trIjuM AcArya pada, tenA adhikAra agra vartamAna. zrI AcAryapada vyAkhyAna. saMvata 1992 Asa zudi 9. zanivAra jAmanagara nAhiyavAyasamanjia pAvabharo'vi hu psinrnaaho| jaM pAvai suraridi AyariyappayappasAo so // 1307 // zAstrakAra mahArAjA zrImAna ratna zekharasUrIzvarajI AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM be prakAranA zretA che. tattvazuzraSAvALA ane aparamazuzraSAvALA eTale rasakathA sAMbhaLavAvALA ane tattva sAMbhaLavAvALA. zrIpALacaritramAM banane vAnAM che. navapadonuM yathAsthita svarUpa AmAM AlekhavAmAM AvyuM che. zrIpALa mahArAjAnI sthiti dekhADela hovAthI rasakathA paNa kahI zakAya, paNa sUtra, TIkA, caritramAM zAstrakAra je rasakathA kahe che te rasakathAnA muddAthI mAtra anuvAda tarIke rasane adhikAra ane vidhAnamAM kare te tattvane adhikAra. vidhAnamAM Ama lagna, laDAI, suvarNasiddhi karaje, ema nahIM kahe. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana rasathAmAM Ama banyuM, rAja ne kanyA badhuM maLyuM te anuvAda tarIke. vidhi tarIke dareka jagyAe tattvane aMza hoya. vidhi navapadaArAdhana karavuM joIe, paNa Rddhi, samRddhi, ThakurAInI vAtomAM Ama karyuM, ATaluM maLyuM te kahevAya che. paNa tame riddhi Ama meLave, lagna kare ema zAstramAM na kahevAya. rasanI vAta anuvAdathI, ane vidhAna tarIke tattvanI vAta kahI che, rasanI vAte cAlatI hoya tyAM "karavuM- karaNIya, ema na bese. zAstrakAra taravanI vAtemAMnI padugalika vAte lenArane janma hArI javAne chellAmAM chelle ela de che. je ArAdhana na karyuM to tAre janma nakAme. sajajanane AnAthI vadhAre zabda na kahI zakAya. te adhikAramAM te zabda kAmane. sukhasamRddhi na meLavI te janma nakAme ema na belAya rasanI vAtamAM anuvAda, tattvanI vAtamAM vidhAna. zrIpALa caritramAM tattvanI vAta kaI? navapadanI ArAdhanA karI te janma saphaLa, e vagere jaNAvavuM te traNa na kahetAM navapada kema kahyAM ? harakeI Astika matavALAne traNa cIja mAnyA vagara na cAle? deva, guru ane dharma. te pachI A navapadamAM bIjuM kazuM nathI. devAdi e traNa pada navapadamAM samAI jAya che, te pachI traNa ja pada kahevA hatA ne? nava zA mATe kahyAM? traNamAM badhA AvI jAta. tenA uttaramAM jaNAve che ke AvavAmAM te vAMdho na hato, paNa eka vAta dhyAnamAM rAkhavI ke na majutALa" kahevAthI rAjAne namaskAra AvI jatuM nathI. je rAjA tarIke ullAsa Ava joIe, pAlakatA bhAsavI joIe, te manuSya zabdamAM na AvI jAya; tema nA reyara belavAthI, upadezaka ne upadezya e be judA paDI zake nahi tevaFNa kahevAthI A beno nirNaya tha joIe, ke konA hukamathI, kayA nirNayathI cAlyuM ke cAlavuM joIe. A be pada judA pADIe te ja nakakI thAya. arihaMtanA vacana pramANe mAre cAlavAnuM. huM karmarAjAnI sAme samarAMgaNamAM utarele ddho chuM. mArA janarala arihaMta che. temanA hukama pramANe mAre vartavAnuM. muddo jita meLavavAne che, tema ahIM Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcAryapada vyAkhyAna jinezvara bhagavAna rUpI senAdhipatinA hukama pramANe vartavAnuM, paNa mudo siddhi pAmavAne. siddhine sAkSAtkAra karI upadeza denArA te ja arihaMta, siddhi pAmyA tethI teo murabbI saMpUrNa guNavALA che arihaMtane have nava guNa meLavavAne nathI. cAra ghAtakarmane kSaya thavAthI cAra guNe maLI gayA che. cAra karma te bAkI che ne? nANuM bharapAI karyA che, mAtra jame udhAra lakhavAnAM bAkI che. temAM zAhukArane devAne vAMdho nathI. vedanI, nAma, getra ne AyuSya Adi cAre karmanA havAlA nakhAI gayA che. adhurA guNavALAne kema ArAdhAya? saMpUrNa guNavALAne ArAdhIe te saMpUrNa guNa maLe te svAbhAvika che. mATe devatatva ArAdhavAthI kalyANa thAya, temAM be mata nathI; paNa AcArya-upAdhyAya-sAdhu e te adhurA che, saMpUrNa guNa pAmI zikayA nathI, te maNinI mALAmAM A kAcanA kaTakA kayAMthI ghAlyA ? kahe, arihaMta ne siddha-e be pada ArAdhavA joIe. AcAryAne vacamAM kayAM ghAlyAM? mahAnubhAva! jeNe vATa-rastAnuM vizva TALavA sathavAre na lIdhe, tene sAmA gAmanuM bolAvuM Ave temAM zuM vaLe? teDuM AveluM ekaluM kAma na lAge. AcAryAdi e te mekSanI vATanA vaLAvA che. tene joDe na laIe te vATanA vidanonuM zuM thAya? vATamAM maLelA luMTArU vakhate vaLAve joIe. te ja AgalA gAmanI dukAnanI mAlikI meLavI zakAya. jinezvara siddha mahArAja dhIgatI piDhI che, chatAM musApharIne mArga mokaLa keNa kare? saMpUrNa guNavALA hoya te ja ArAdhanIya, paNa guNa temanAmAMthI ApaNe levAnA che ke ApaNuM guNa ApaNe "utpanna karavAnA chIe. kAgaLa vAMcatAM mAstare zIkhavyuM, paNa ajavALuM nathI. zIkhelAne ajavALA vagara muMjhavaNa paDe, tema arihaMta mahArAje mArga batAvyuM, paNa vaheNa na cAle to badhuM nakAmuM thAya. "dI nAmuM bharyuM nathI. tema vicArI vAMcavAvALe dI na kare to zuM thAya? bhale nAmuM nathI bhaye, AMka nathI zIkhe, paNa ApaNe lAyaka ajavALuM karI de te nAmuM Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra8 - - parva mahimA darzana vAMcI zakAya. jinavacana jevuM hoya tevuM vacana AcAryo ApaNuM kAne nAkhe. AcArya mekSa pAmyA nathI,upAdhyAya ke sAdhu mokSa ke kevaLa pAmyA nathI, chatAM teo saMdeza lAvI de che, zahenazAha saMdezo kADhe paNa saMdeza saMbhaLAvanAra to zerIpha, te dezane mAlika nathI. zerIpha pitA taraphathI saMdeza nathI kADhate. AcAryAdi traNe svataMtra DhADhara kADhanArA nathI, mokSamArga svataMtra batAvanAra nathI. jinezvare batAvelo mArga jaNAve che, zerIpha DhaMDhare na vAMce te ApaNe ajANyA rahIe; tema AcAryAdi vANI na saMbhaLAve. te jinezvaranI vANIthI ajANyA rahIe, vastusthitie vicArIe te gurupadane gurupada tarIke ArAdhanAnI jarUra che. senAnANuM kiMmatI paNa tenI kiMmata rUpiyA dvArAe. senAne bhAva pUche che, paNa rUpiyAne bhAva pUcho? senAnA levAvALAne devAvALAne bhale senuM vadhAre kiMmatI, paNa tenI kiMmata te rUpiyA dvArA ja karavAnI. tema ahIM jinezvara mahArAja thayA hatA, temaNe mokSamArga kahyo che, e kayAMthI jANavuM? guruthI rUpiye enA karatAM halakI kiMmatane, chatAM sonAnI kiMmata rUpiyA dvArAe. gustattva ochI kiMmatavALuM. devatattvanI kiMmata UMcI, chatAM temanI kiMmata gurudvArAe bane. tenAthI vyavahAra karanArane rUpiyAthI nirapekSa rahevuM na pAlave. tema jene devatatva mAnavuM che, arihaMta siddho mAnavA che, temane guru mAnyA vagara cAlatuM nathI. mATe gurutatva mAnavAnI jarUra keTalIka vakhata deva karatAM gurutatva upakAraka bane. - keTalIka vakhata gustatva kAma karI de che, sudaDha devatA mahAvIra mahArAjane aMge roSe bharAye ! "nAvaDI DUbADI mArI nAkhyuM !" gaMgAnadI utaratAM upadrava karyo, hAlika thaI brAhmaNa thaye. e jIva tyAMthI marI brAhmaNa thaye. te zrI gautamasvAmIjI sivAya pratibaMdha thAya tema na hatuM. mahAvIra mahArAjane pAmI-dekhI pariNAmathI paDa. devazarmAne pratibadha karavA zrI gautamasvAmIjIne mekalavA paDyA. tamAre gharamAM karA haiya, chokarA rIsAya te joDenA goThIyA ke dhAvamAtA tamArA karatAM jaldI samajAvI zakaze. nekaraDI ke gaThIyA mAtA pitAthI vadhatA nathI, Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 zrI AcAryapada zAkhyAna paNa raste pADI de. mAbApathI ThekANe na Ave. tema arihaMta mahArAjathI je ThekANe na AvyA tevAne guru mahArAja ThekANe lAvyA. vyaktiSa hAlikane ho, mArga dveSa na hatuM. hAlikane mahAvIra bhagavAna para vyaktiSa hatuM. bIjI vyaktithI mArga pAmI jAya tenuM dRSTAMta na detAM mArga draSavALAnuM dRSTAMta de che. pradeza rAjA gurunA pratApe ThekANe AvI saddagati pAmyA. paraspara matadveSI nathI. sthAnakavAsI digaMbare paraspara matathI. ahIM mAga dveSa che, jinezvaranA AkhA mArganA virodhI che. pradeza rAjAnA mate AtmA nathI, pariNAmI Atma jevI cIja nathI, parabhava nathI, kama nathI, karmane yoga nathI, kamathI chUTA thavAnuM hotuM nathI. tenA mate AtmAka-devakAdika nathI, te mekSa hoya ja kayAMthI? ATalI viruddha mAnyatAvALAne mata anaMgIkAra karyo. paNa mataSa kema kahe che? ekendriyAdika mata aMgIkAra nathI karatA, tema sAdhu bole te paNa pradezIne gamatuM nathI. kezIkumAra dharmadezanA ApatA hatA, tyAM citrasArathIne pradeza rAjA kahe che ke "muMDI zAnA barADA pADe che. ? Astikane prathama dharma karanArA para arucI nathI hotI. pahelAM dharmaupadezako para dveSa hoya. cokIdAra jAge te corane na game, tema cokIdArothI dharmopadezako para coTa mAravI te dareka jamAnAmAM dharmavidhInuM kartavya che. ceTa kyAM? zrotAo upara che. bApubhAI ! caTTAonI coTa cakI ne cokIdAra para hoya. tema pradeza rAjA eTale mArgavimukha ke jethI kezIkumArane aMge kahe che ke muMDIye barADA pADe che. dezanA de che te vakhate ANe pApa pedA karavAmAM keTalI pAchI pAnI rAkhI? muddala nahIM. nAstika keTalAka bicArA vedIyA Dhera jevA hoya che. "tAre T" ke "pAtrAdhAre dhRta" e vicAratAM ghInuM bhAjana UMdhuM vALyuM, te ghI DhoLAI gayuM. bIjI kaI vakhata khIcaDI ane bhAjI rAMdhatA hatA, cUlA upara khadakhada zabda thatAM vicAre che, ke A dhAtu-kriyApadana kayAMthI nIkaLe? "apazabda bole tenA moMmAM dhULa." khIcaDImAM dhULa nAkhI zAstrasiddha zabda bele. vyAkaraNa viruddha kema bele che? pradezI rAjA AvA vedIyA paMDita jevA nathI. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hao parva mahimA darzana dareka vastu nathI rUpe jainee mAnelI che. ghaTa ke paTarUpe nathI. mATe je paraleka, mekSa, sadgati, durgati, pApAdine na mAne tevI buddhivALA te nAstika. ATalA mATe "nAstika zabdane vyAkaraNamAM nipAta kare paDe. nAstika kene kahevA? paraleka, puSya, pApa,jIva nathI evuM kahe tenuM nAma nAstika. cakakhI rIte nipAta karyo che. "nAstika' zabda zAstrasiddha che. nAstika chatAM pApane Dhagale bharAya nahi. nahitara UMcA AvavAne vakhata na Ave. ekendriyAdi asaMjJIpaNAmAM zuM mAnatA hatA? tethI ekendriya vagere bhale Astika na hoya te paNa nAstika te nathI. nAstika Ama dhAraNavALo thAya, jIvAdika nathI. evuM dhAravAvALo thAya. vAdamAM je ghUsyA hoya tethI jIva mAnanArAne kheTA TharAvuM! puNya pApa mAnanArAne khoTA TharAvuM ! A pradeza rAjA eka nAstika nathI, paNa nAstikapaNane jhaMDe repanAra che. vicAro ! svataMtra, vidyamAna padArtha mAne nahi, eTaluM ja nahi paNu jIvAdika mAnanArAne dhakkA mAre. e kaI dazAne? AstikapaNAnA. khaMDanane aMge pApanAM poTalAM bAMdhyAM che. lehIe kharaDAelA ja hAthe haMmezAM rahe che. rAtadivasa hiMsakapaNuM. tenA pApe pArjItamAM bAkI zuM? vAda, nAstika vartana haMmezAM, lehIthI kharaDAele hAtha tevAone pApa upArjana karavAmAM zuM bAkI rahe? e pradeza rAjA HI di madata madatta', sAtamI narake cakavatI adhikArI moTo che. moTAmAM moTI durgati, rAjezvarI ke narakezvarI. anya matamAM kahyuM che ke "rjA dinarAMta te sAmAnya sthitimAM hota te narake kadAca na jAta. nAstikavAdI, " hiMsaka, rAjezvarIpaNuM traNa ekaThA thAya tyAM pApa karavAmAM zuM bAkI rahe? AcArya mahArAjano prabhAva. jyAM anarthane saMbhava tyAM ISTasiddhi thAya, tyAre devatAIcamatkAraH gaNa paDe. sApa karaDI sApa pAcho AvI, jhera cusI le te Azcarya lAge tema A pApiSTa tene naraka bacI te bacI paNa te devatAI addhi pAme, ghara narakanAM karmo upArjana karela te pradeza rAjAne narake javAnI vAta te dUra rahI, paNa devatAI siddhi maLI. te badhe AcArya Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAdhyAyapada vyAkhyAna mahArAjanA caraNakamalane prabhAva che; rAjAne samyamArge AvavAnuM temAM kezI gaNadhara AcArya mahArAja mULa kAraNa che. devatAI samRddhi jene aMge AkhuM rAyapaNusUtra che, jemAM pradezI rAjAnuM vRttAMta che. sUryAbhadevatA te ja A pradeza rAjAne jIva. evI devatAI sthiti meLavI. AvA nAstika ziromaNi hiMsAmAM prathama naMbara chatAM paNa sUtramAM suprasiddha pAme, te jinapUjArasika, dharmiSTha devatA thAya che. e prabhAva guru mahArAjane che. nathI te pArzvanAtha tIrthakaranI vidyamAna avasthA, tema mahAvIrasvAmI kevalajJAna paNa pAmyA nathI. siddhane saMjoga hAya nahi. evuM chatAM AcArya kezIkumAranA pratApe sUryAbhadevatA saudharmavAsI devatA thaye, zAsananA sukAnI tarIke AcAryapadanI ArAdhanA karavI joIe. have e ArAdhanA karavA lAyaka jaNAvI temanA pachI upAdhyAya sAdhu pada paNa zAthI ArAdhanIya che. te adhikAra agre vartamAna. zrI. upAdhyAya pada vyAkhyAna. saMvata 192. Aso zudi dazama, ravivAra, jAmanagara lahuyaMei guruvaiThTha ArAhatehi vayaramujjhAya / patto susAhuvAo sIsehi sIhagirIguruNA // 1308 // zAstrakAra mahArAjA bhagavAna AcArya mahArAjazrI ratnazekhara sUrIzvarajI zrI zrIpALacaritramAM sUcavI gayA ke zrIpALacaritrane rasa kathAnA muddAthI sAMbhaLavAnI jarUriyAta nathI. tavakathAnA muddAthI zuzruSA- sAMbhaLavAnI IcchA hovI joIe. "AMbAnuM rakSaNa dhyAnamAM nathI, te kerIo meLavavA dhAre te paNa meLavI zake nahi. ArAdhanA kalyANa karanArI che, temAM kaTibadhdha kema thAuM?" te vicAre jyAM sudhI na Ave, tyAM sudhI sUne rAjA kathA sAMbhaLe tenA jevI zuzraSA gaNAya, te mATe kahe che ke tatva tarapha dhyAna do. tattva kayuM? navapado. zrIpALacaritranuM utthAna ane paryavasAna badhe navapada ArAdhana ja che. te mATe vidyAra bahu ochA karIe chIe. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana navapadanA daDha saMskAra dhavalazeTha kvaTathI dariyA viSe vahANamAM cAlatA sAta meMDhAne magara kahe che. zrIpALakumAra tene jovA Ave che. te mAtra kutUhalavRtti che. evI vRttimAM dora tUTe che. nIce dariye che. bacAvanuM sAdhana nathI, maravAnI aNI che. kutUhalamAMthI maravAnI aNI vakhate "nA sandrittA yAda AvavuM te kaI dizA haze? ApaNa mAbApa marI gayA che. te sAMbhaLatA nathI. bacAva karavA AvavAnA nathI, chatAM bhaya vakhate e bApa re! o mA re! zA upara? jANe che ke ATalA varasothI marI gayA che, madada karavA AvavAnA nathI te jANe che, chatAM bALapaNathI saMskAra paDyo. ATalI avasthA thaI chatAM te saMskAra nathI gayA. ATalI dazA pheraphAravALI thaI chatAM ApaNane haju e saMskAra chUTatA nathI. jyAre zrIpALane AvA saMskAra te vakhate Ave che. te kutUhalamAM jovA gaelA dariyAmAM paDe tyAre "no saritA" yAda Ave te keTalA daDha saMskAra jAmelA haze ? A saMskAravALe siddhapaNuM pAme temAM navAI zI? ApaNe e saMskAramAM AvyA? kAMTA kADhatAM lagIra vedanA thAya te e bApa re! o mA re ! thAya che. te maravAnI aNu vakhate paNa jene "namo saritA" yAda Ave che. AvuM otapretapaNuM jyAre navapadanuM karavA taiyAra thavAya te ja saMskAra dRDha thAya, te tattva tarapha vaLelA gaNAya. mATe tattva tarapha vaLe. rasakathA tattvanA peSaNa mATe che. tene aMge navapadanuM samudAye varNana karI eka padanuM varNana kare che. AcAryo taranAra ane tAranArA je ke AcArya mekSa pAmelA nathI, mokSanA musAphara nathI. khalAsI dariyAmAM hoya te ja vakhate te pAra laI jAya, pite pAra nathI pAme te pAra zI rIte laI jaze? te vicAra na thaI zake, kAraNa? tenI pAse pAra utaravAnuM ne utAravAnuM sAdhana che. AcArya pAse svataMtra zakti na hoya, paNa zAsana evuM che ke, pote tare ne bIjA ArAdhana karanArAne paNa pAra utArI zake. arihaMta ne siddha be devata paNa ArAdhavA lAyaka che, temAM be mata na rahe, paNa traNane aMge ema kahevAmAM Ave che ke pite nathI taryA te amane zI rIte tAraze ? Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAdhyAyapada vyAkhyAna 33 AcAryAdi haju pate tare che, tarelA nathI. nahi tarelA bIjAne zI rIte tAre? "vAk thrI skumafmazvarIvartu maLe' pite daridra hoya te bIjAne zI rIte mAladAra karavA samartha thAya? pite utkRSTa sthiti pAmyA nathI, te bIjAne zI rIte pamADe? Ama zaMkA hatI, paNa jema khalAsI kAMThAmAM nathI, dariyAmAM che chatAM nAvaDI rUpI sAdhanathI khalAsI bIjA besArUne pite pAra pamADe che, tema AcArya pAse jinezvaranuM zAsanarUpI majabuta vahANa hAtha AvyuM che, jethI pite tare ne bIjAne saMsAra samudrane pAra pADI zake. zahenazAhI DhaDherAne zarIpha sAMbhaLe te jagatane saMbhaLAve che. A DhaMDherAnI jAherAta potAne mATe ane prajAjana mATe che. jinezvarano DhaMDhero jAhera thayuM che. te bhavyajIne aMge te vakhate jAherAta che tIrthakara mahArAja asaMkhyAtamA bhAga jeTale vakhata tAranArA. AcAryo asaMkhyAta guNa vakhata sudhI tAranArA. jhASabhadevajIne kevalIkALa eka hajAra varSa jUna kroDAkoDa sAgaropama sudhI bhavyajIvane tAravAne vakhata AcAryane mATe asaMkhyAta pATa sudhI mokSamArga rahyo hate. | tIrthakara mekSa pAmyA chatAM AcAryanA prabhAve zAsana vahI rahe che. tIrthakaranI gerahAjarImAM tAranAra AcArya. tIrthakara karatAM asaMkhyAta gaNo kALa AcArya mahArAja mekSamArga calAve che. tIrthaMkara mahArAjane je moTA mAnIe te AcAryane meTA mAnyA vagara cAle nahi. gaNadhara padavInI anujJA vakhate tIrthakare AcAryane dravyaguNa paryAyathI zAsananI AjJA Ape che. temaNe ApelI AjJA tamane kabula hovI joIe. upadezamALA'mAM dharmadAsagaNi jaNAve che ke "mokSa vakhate jinezvara mahArAjA te mekSapada pAmyA, paNa pachInA mATe mArga soMpI dIdhe AcAryane mahArAjane, tethI AkhuM pravacana vartamAna kALe AcAryo dhAraNa karAya che. tIrthaMkara mahArAjanI gerahAjarImAM tIrthapravartAnAra AcArya che. have AcAryathI zuM phAyado thAya tene aMge kAle jaNAvI gayA ke nAstika ziromaNI hiMsAra adhama kRtya karanAra pradezIrAba hatuM, chatAM AcAryanA prabhAve tenI narakatiryaMca gati nIkaLI gaI ane devagati pAme, te AcAryanA pratApe. Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 parva mahimA darzana upAdhyAyajInI pharajo AcArya pravacana dhAraNa kare che; AcAryo tAranAra bane che zAsana cAle tyAM sudhI AcArya tAranAra paNa upAdhyAya padanuM kAma zuM ? upAdhyAyajI kare zuM? teo sUtra bhaNAve, gokhaNapaTTI karAve temAM upakAra zuM? pahelAM AcArya artha samajAve, temaja zAsana calAve te upakArI, upAdhyAya mAtra mULasUtra bhaNAve temAM vaLyuM zuM ? gAya vAgALe te carIne ke caravA pahelAM vAgeLe? tArA hisAbe gAyanuM caravuM nakAmuM che. rasakasa te vAgeLe tyAre, zarIrane piSe kyAre? vAgeLe tyAre ? care te vakhate emane ema peTamAM utaryA jAya. mATe vAgeLavAnI vAta dekhavI, caravAnI vAta na dekhavIne? caravuM baMdha thAya eTale vAMdho nahi ? vageLavAnuM caravA uparane? gAyane caravAnuM thAya tyAre ja vAgoLavAnuM thAya. vAgoLavAnI jaDa caravA upara rahelI che. A samajAya te pachI AcArya artha zIkhave zAnA? sUtra jevI cIja upAdhyAye na ApI hoya te AcArya zuM zIkhave ? ahIM je ke ullAsa bedhaarthamAM che, paNa arthagrahaNa karavuM kayAre bane? jyAre sUtragrahaNa kareluM hoya to. varSo sudhI vakhANa sAMbhaLyA paNa jema prakaraNa mukhapATha na karyo hoya, tenA artha vyAkhyAnamAM sAMbhaLavAthI TatA nathI, mukhe sUtra taiyAra hoya tenA artha lAMbAkALa sudhI TakI zake che. tema sUtra vagaranA artho sthira na thAya, prakaraNaartha sahacarya anya zabda saMnidhine adhikAra sUtra hoya te ja sthira rahe. sUtra bhaNAvanAra pahelAM hovA joIe. namo arihaMtANuM" e sUtra niyamita che. te te kaMThastha karanArane name arihaMtANano artha ke, upAdhyAya prathama sUtra Ape, tyArapachI AcArya artha Ape. tapelI vagara ghI levA javAvALe pitAnuM ne vepArInuM paNa che. eklA sUtra mAnanArA ane pacAMgI na mAnanArAne cImakI sUtrarUpI bhajana taiyAra nathI. te artharUpI mAla levAnI taiyArI kare te bannenuM bevAnuM thAya. ghIne bhAva TharAva, telAvavuM pachI ThAma levA na javAya. ghI kharIdanAre paNa bhAjana prathama taiyAra rAkhavuM Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAdhyAyapada vyAkhyAna 35 paDe. arthazravaNa pachI, prathama sUtranuM grahaNa hovuM joIe. ! ane upAdhyAyajI sUtra zIkhavanAra jarUra pUjya hovA joIe sUtramAM joIe! arthamAM kahyuM che te tAre nathI gaNavAnuM ne? niryukti, bhASya, cUrNi, TIkA te badhAM artho. mULasUtra te sUtra, mULasUtra mAnavuM ne TIkA paMcAMgI na mAnavA, eno artha e ke upAdhyAyajI gaLe vaLagyA ane AcArya ukaraDe nAkhyA, upAdhyAyajIne pakaDyA ne AcAryane na mAnyA. artha kabUla nathI, sUtra mAtra kabulavuM che. tIrthakaroe sUtra kahyA ke artha kahyA ? sUtra gaNadhare kahyA, te gaNadharane mAnyA ne tIrthakarane na mAnyA. sUtra maMjura rAkhyuM, artha maMjUra na rAkhe, tenI dazA zI thAya ? vyAkaraNanI dRSTie vicAre te ekaluM sUtra niyamita artha nahi kahe. nA saritA ne artha kare. zatrune haNanArAne tamAro namaskAra thAya che ne ? zatrune mAranAra pakSa che, te badhAne tamAre namaskAra pahoMce? ari eTale karma rUpI zatru; e artha kayAMthI lAvyA? TIkA ke niryuktikAra ema kahe ke ATha prakAranuM karma zatrubhUta che tene haNanAra tethI arihaMta kahIe chIe. te artha niyuktie kahele mAno te ja artha thaI zake. artha rUpa niyukti na mAne te sApa-cora-vAgha-mAranAra zatru paNa tamAre namavA lAyaka che. tIrthakara te zatrune mAra khAnArA che. govALI tathA saMgamane mAra khAnArA tIrthaMkara mahAvIra prabhunA upasargo kevA che te jANavA mATe niyukti, TIkA, bhALe mAne te ja "karma rUpI zatru e ja artha karI zake. mULa sUtra para jAva te karmazatru artha AvI zake nahi. ghInI corI chAnI na rahe. upAdhyAyajI sUtradAtA hovAthI ArAdhanIya che. artha ghI jevA, levA devAnI rakama sUtrabhAjana tarIke che. arihaMte ArAdhanIya mArU maridA fthati nA nika' nipuNa sUtra gaNadhare gUMthe, tIrtha kare, AcAryo artha Ape, te kabUla nahi. upAdhyAya sUtra Ape te kabUla, AvuM belanArane AcArya ane arihaMta A be pada uDI jAya che, vagara samajyA belavAvALAne keTalIka vakhate garAsiyAnA Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana ghI cAravA jevuM thAya. garAsiyAe mAthAnA pheMTAmAM thIjelA ghIne kaTake bAMdhI dIdhe. koIkanI najara paDI gaI. ardho kalAka taDakAmAM Ubhe rAkha paDa. cora kahevAnI ke tapAsavAnI jarUra na paDI. Apa Apa ghI Tapaka Tapaka thavA mAMDyuM. ghInI corI chAnI na rahI. Ama sUtra mAne paNa nikti nathI mAnavI, paNa niryukti vagara mULa sUtranI gAthA AvI tyAM zuM kare? "caitya" zabdano artha je hoya te atyAre bhASAntaranI cUMpaDI bahAra pADI che. AdrakumAranA adhikAramAM pratimA mokalyAnI cakakhI vAta che. bhASAntaranI vAte mAnavI che, niryukti mAnavI nathI, pratimAnI jagyAe teoe e muhapattI mekalyAnA jUThA kapita gaLA pheMkayA che, suvarNagulikAnI vAta paNa kheTI, 16 mI sadI pahelAnA pustakamAMthI AdrakumArane eoN muhapattI mokalyA tevI vAta teo kADhI Ape ! vajasvAmInI gaMbhIratA. upAdhyAyajI sUtra ApanAra hovAthI sUtradAtAra. uMmare ane dIkSAe kadI nAno hoya te paNa sarvane vaMdanIya che. zAstrakAroe upAdhyAya AgaLa dIkSAnA paryAyane paNa dhakko mAryo, moTI uMmaravALAne paNa namaskaraNIya gaNyA, kAraNa? sUtradAtA hovAthI vajasvAmIjI bALaka che. pATI upara dhULa nAkhI lITA karanArA jevaDA che, te mATe lakhe che ke je sthavire zIkhavavA mATe belAve che. teo kuTa kuTa karyA kare che; bhaNelA che paNa bhaNeluM ne jaNAvavA mATe kuTa kuTa bhAMgyuM tUTayuM lAve tema bolyA kare che; sthaviro ragaDAve te ragaDyA kare che. AvI sthiti chatAM agiyAra aMganA pADI. 11 aMga pAraNAmAM AvaDI gayA chatAM sAdhuo gokhAve tema gokhe che. bALaka chatAM evA gaMbhIra ke pANI peTanuM hAlatuM nathI. keI vakhata sAdhu gocarI gayA che, AcArya mahArAja spaMDila nIkaLI gayA che, ekAMta dekhI bALaka hovAthI kutUhala thavAthI umaLako jAge. badhA sAdhunA Asana lAvI bichAvyA. pite AcAryanI mAphaka Asana nAkhI sAdhuone vAcanA Ape che. AcArya vahelA AvyA. zuM sAdhu vahelA AvyA ke vAcanA zarU thaI? bALakane madhura svara Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAdhyAyapadma vyAkhyAna 37 te sAthe sUtranI chAyA sAMbhaLyA karyuM ? aMganA pADha kyAMthI khele che? A badhuM bhaNelA che paNa emane ema geApavIne beThA che. AvA jJAnI puruSanI avajJA rakhe thAya ! na jANatA hatA tyAM sudhI te vAta judI, jANyA pachI asahya. have zu karavuM? sAdhuone spaSTa na kahevAya ke A bALaka AvA jJAnI che. peAte khAnagI kahevA jAya teA pratIti kevI rIte karAvavI ? te mATe eka rastA vicAryo, mArI jagyAe ene mUkavA. mArI jagyAe kema mUkavA ? grAmAMtara jAu tA bane. 'thADA divasamAM AvIza tema ziSyAne kahyuM, pADavALAe, jogavALAe kahyuM ke amArUM zuM?' A khAla vAmuni tamane pATha Apaze. vicAra karA ke kevI chAyA jAmI jAya ? pATI para dhULa nAkhanAre pATha Apaze ? bharAsA cheH tatti.' ziSyAnI guruvacanamAM zraddhA. je gurumahArAje kahyuM te guNa dekhI kahyu haze tema tatti.' vAMcanAneA vakhata thayA ke Asana goThavI vAsvAmIne besADI ziSyA pATha levA esI gayA, vAyA mAgI. ahIM taiyArI hatI, vAcanA ApI. cAreka divasamAM guru pAchA pharyAM ne pUchyuM' ke vAsvAmIne paricaya thayA ke ? pATha ghaNI zAntithI cAle che, maherabAnI hAya te emane ja vAcanAkAya sAMpeA. ene murabbI TharAjye te kabUla. mAgaNI ulaTI karI; thoDA divasamAM sUtra taiyAra karAvyuM. AcArye kahyu ke, haju yAga karyo nathI. kAnanI ceArIthI jJAna lIdhuM che tethI vAcanA na ka2e paNa jJAnInI avajJA na kare mATe ATaluM karavuM paDayuM che. ahIM vasvAmImAM nathI paryAya mATe, nathI vaya mATI. gurumahArAje batAvyA ke Amane tame vAcanAcAya tarIke rAkheA. ziSyA paNa vinIta ke vasvAmIjI upAdhyAya-sUtradevAvALAne ArAdhana karatAM pUjyabuddhie sevakabuddhie ArAdhana karatAM AkhA zAsanamAM DaMkA vAgI gayeA. si'hagirinA ziSyAne zAkhAza ke khadhAe gurunA hukama mAthe caDAvyeA. sArA sAdhupaNAnA jaza je si`girinA ziSyAne malyA, te zAthI? upAdhyAyanI ArAdhanAne lIdhe? sUtra mAtra zIkhavanAra hoya Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 pa mahimA dazana tA te paryAye avasthAe laghu hAya tApaNuM te ArAdhavA lAyaka hAya, mATe ceAthe pade upAdhyAya padanI ArAdhanA rAkhI. atha rUpa zAsana AcAya Ape. sUtra upAdhyAya Ape te e namaskAra karavA lAyaka, paNa sAdhu zAthI ArAdhanA lAyaka ? te adhikAra agre vattamAna. zrI sAdhu pada vyAkhyAna. sa. 1992. AsA sudi 11 ne sAmavAra. jAmanagara. sAhupayavirAhaNayA ArAhaNayA dukkhasukkhAI / ruppiNirohiNijIvehiM kiM nahu pattAiM guruyAi || 1301 || zAstrakAra mahArAjA zrImAn ratnazekharasUrIzvarajI zrI zrIpALa caritra racatI vakhate AgaLa jaNAvI gayA ke e prakAranI kathA hAya. eka paramazuzruSA kathA ne khIjI aparamazuzraSA kathA. haiyAdikanA vibhAga karI ArAdhanA-virAdhanAnA mArgo jemAM jaNAvelA heAya te ArAdhavAnI icchAe zravaNu karAya te paramazuzruSA kathA, jemAM mAtra manane khuza karavAnu... hAya kaMI paNa ArAdhavAnuM AdarAya nahI. ane virAdhavAnuM DAya nahI. dAnAdika kaMI paNa na AdarAya te rasakathA. tevI kathA sAMbhaLavAnI icchA te aparamazuzruSA kathA. 'suptanupAna tulyA' nAnA accAne ughADavA mATe saMbhaLAve te kathA--te rahasya kathA. te tattva samajatA nathI, mAtra dhAraNA eka ja ke chekarA U'ghI kema jAya. te adhI aparamazuzruSA kathA kahI. zrIpALa caritramAM vicArIe te jyAM jyAM navapada saMbaMdhI mahimA che tyAM tyAM navapada para khyAla na rahe, ane zrIpALe AkhA lazkarane ekalAe jItyuM, suvaNa siddhi meLavI te joie, ane ArAdhavA lAyaka navapada te khyAlamAM na rahe te te rasakathA thaI jAya. tattvakathA tyAre ja bane ke jyAre haiyAdika padArthonA vibhAga karI kalyANa AdarAya ne pApa cheDAya tyAre, bhAjana karavuM che tene ThAmaDAM Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAdhu pada vyAkhyAnA 39 vadhAre khakhaDayAM ke dhUmADo vadhAre nIkaLe ke e cho nIkaLe te jovAnuM na hoya. dhumADAmAM raI che chatAM tattva temAM na hoya paNa tarava bhejanamAM heya. uddeza judA, chatAM sAdhya eka ja. bhagavAna RSabhadevajInuM eka vyaktinuM janmakalyANaka ArAdhIe. A vyaktinuM parva divALI karIe, meruterasa karIe, te badhA vyakitanA paryo che. jJAnapaMcamI te cauda pUrvanA jJAna mATe, bIja darzana mATe, A eka eka guNo ArAdhavA mATe tithi ane parvo che, chatAM paryavasAna tyAM nathI. vyakti che, sIdhe saMbaMdha tyAM nathI. emaNe mekSamArga batAve, A ArAdhavA dvArA mane mokSa maLe, tyAM uddeza vyakti banI paNa sAdhya mekSa. sAdhdhamAM mahAvIra mahArAjA ke aSabhadevajI mArA para prasanna thAya te nathI. sAdhya temanI ArAdhanA dvArAe mane mokSa thAya. mahAvIranA janma-nirvANane uddezIne jJAna darzana cAritra guNanA uddezathI tithi parvo che, sAdhya tarIke nahi. sAdhya badhe mekSa uddeza bhale judA judA rahyA, chatAM sAdhya eka ja. jaina zAsananA tahevAre e badhA mekSauddezathI hoya che, tethI kaI paNa tahevAramAM-parvamAM viSaya kaSAya IndriyanA ganI chUTI ApavAmAM AvatI nathI. badhA mArgamAM mekSanuM bIja rAkhavuM paDe che, viSaya-kaSAya-AraMbhanI nivRtti karI paNa temAM sAdhya mekSa che. mokSane anukULa kiyA thAya. dAdare meDA tarapha cheDAvALe heya, bIjI dizAe cheDe jAya te na pAlave. ahIM siddhacaka mahArAjane aMge AkhuM caritra kahe che, paNa sAdhya guNa guNInI ArAdhanA para che. guNa guNa sivAya jaina zAsanamAM bIjuM ArAdhavAnuM sthAna nathI. cAhe janmadIkSA-kalyANaka ArAdhIe, e guNe ke guNane uddezI pravartavAvALA che. vadhAmaNI ApanArane senAnI jIbha apAya. ArAdhya padArthonA vibhAgane aMge nava sivAya bIje dasa ArAdhya padArtha nathI. te navenI eka sarakhI sAmaTI ArAdhanA karavAnuM banatuM hoya to te eALInA divasomAM che. teTalA mATe navapadajInI oLIne sarva devatAe mAnya rAkhI, tethI tenuM nAma zAzvatI aTThAI Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 parva mahimA darzana temAM nave padenI ArAdhanA kahelI che. temAM upAdhyAyanuM pada vicArI gayA. arihaMta ajavALuM karanArA, jIvajIvana jIvavAnI rIti samajAvanAra trijagatanAtha che mATe te pUjya heya; temaja siddhadazA AtmAnuM khuda dhyeya, mATe dhyeyanu lakSya na bhUlAya te svAbhAvika che. jevI rIte hokAyaMtranI sUci sIdhI hovI joIe. e AdhAre ja sTImarane cAlavAnuM che, tevI rIte siddhadazA uparane khyAla uDI gaye, te cAhe jeTalI ArAdhanA hoya te paNa phaLIbhUta na thaI zake, tema arihaMta marArAjane saMdeza lAvanAra AcArya mahArAja; janma ApanAra bAyaDI. chatAM vadhAmaNuM kahevA AvanArane senAnI jIbha apAya. rAjA paNa mugaTa sivAyanA tamAma alaMkAre vadhAmaNImAM ApI de, jiMdagInuM dAsatva kADhe. eka vadhAmaNI kazuM navuM jUnuM karI detI nathI vadhAmaNI kahenAra upara ATalA tuSTa thavAya che, zabda ke dAsInI kiMmata nathI. kuMvara ja tenI kiMmata che. te jinezvara mahArAje dekhADeluM tatva-mekSamArga ApaNane AcArya mahArAja saMbhaLAve che. AcArya te mokSamArga batAve che, AcAra pALe, paLAve, vino dUra kare che te pUjya na hoya to keNa pUjya heya? sUtra e AkhA mokSamArganI jamIna che. AcArya artha Ape te ImArata che, bacAva ImArata kare che. jamIna ThaMDI garamI varasAdathI bacAva nathI karatI, paNa bacavAne AdhAra imArata che, tema yAdika samajIe, mArgamAM AgaLa vadhIe ItyAdika artha dvArA thAya. makAna dvArA ThaMDI-garamI-zaradI TALavAnuM bane, chatAM badhAne AdhAra jamIna che. bacAvanAra makAnane AdhAra jamIna che. makAnanI IcchAvALAe pahelAM jamIna kharIdavI paDe che. je artha Ape te AcArya mahArAja, ane mULasUtra Ape te upAdhyAya. ema cAra padanuM svarUpa samajAvI gayA. . sAdhune upakAra kevI rIte? paMcamapade sAdhu te zA kAmanA ? sAdhu nathI sUtra ApatA, nathI artha ApatA. sAdhu zA mATe pUjya? eka manuSya vepAra karavA mAMDe. dukAna jamAvI, ghara jamAvyuM, kariyANuM lAvyuM, paNa joDe rahevAvALA Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAdhu 5da vyAkhyAna leke bIje cAlyA gayA. ene keIe tiraskAra sarakhe karyo nathI, paNa e makAna dukAna uThAvye ja chUTake. vALa khasI jAya che ? vepAra ane raheThANa, sAthe samudAya hoya te ja vepAra ane raheThANa samUha vagara, nathI vyApAra, tema ja nathI raheThANa. jaMgalamAM maphata makAna maLe te paNa keI na le. samudAya hoya tyAM jiMdagIne bhaya Ave te bacAvavAnAM sAdhane heya. milakatane bhaya Ave tyAre bacAvavAnAM sAdhana have tyAM ja rahI zakIe, zAsanamAM upAdhyAyajI sUtra bhale de, AcArya artha de, chatAM sAdhusamudAya sahAyakAraka na hoya te mekSanI sAdhanA na thaI zake, kAraNa jainazAsana samajanAro na kahI zake ke ekale hoya te ya zuM ane ekale hoya to ya zuM ? e jJAnI che ke ajJAnI? je jJAnI che te riddhivALAnI mAphaka ekale rahevA na mAge. ekale rahe te cora lUMTArAthI riddhi luMTAI jAya. jJAnI che te jJAnanuM rakSaNa zI rIte thavAnuM? pitAnuM jJAna rakSita zI rIte thavAnuM ? pite je jJAna lIdhuM che te bIjAne ApIza kevI rIte? ajJAnIne saMyama TakAvavA mATe gItArthanizcita samudAya vagara na cAle. gItArthone paNa sAdhusahAyanI jarUra jJAnAvaraNIyane kSapazama ane mehanIya kSapazama judI cIja che. jJAnAvaraNIyana kSayopazama thayA chatAM mehanIyane udaya thAya tyAre bacAvanAra keNa? gItArthone paNa mehanIya udaya aTakAvavA mATe sAdhunI sahAyanI jarUra che. gharabAra saMsAra choDI nIkaLyA te kalyANa sAdhavA mATe jJAna, vinaya, vaiyAvacca dvArA sAdhavA mATe. madhapuDAmAM hajAro mAkho che. eka mAkha eka kANuM pakaDe che, mekSanA asaMkhyAta AlaMbano che, temAMthI eka paNa AlaMbana pakaDavuM paDaze. mokSanA asaMkhyAta ga che. A te mAre zira sATe che, kAcA tAMtaNAne be hAthe pakaDe temAM zuM vaLe? keDe bAMdhIe to paNa zuM vaLe? ArAdhanA ghaNuM pakaDI paNa te kAcA tAMtaNA jevI, paDatAne bacAve tevI ArAdhanA pakaDI nathI. ApaNe ArAdhanA seMkaDo jAtanI karIe paNa te ArAdhanA kAcA tAMtaNa jevI che, ekeya majabuta ArAdhanA nathI. A ArAdhanAnuM 20 Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra pa` mahimA dana kULa na maLe tyAM sudhI bhale maravuM paDe, te paNa ArAdhanAmAM TakI rahe. ApattimAM Ave te paNa nahi DazuM', maraNanA saMkalpa AgaLa te ArAdhanA tUTI jAya che. marI jaIe e saMpa AvyA ke ArAdhanA tUTI. ApaNe kaI sthitinI ArAdhanAmAM chIe? kAcA tAMtaNAnA sarakhI ArAdhanA karIe chIe. dhanya bhAgya ke ArAdhanA karatAM marU ! ArAdhanA kAcA tAMtaNA, rUpiyAbhAra jeTaluM paNa jora khamI zakatI nathI, tema ApaNI ArAdhanA eTalI dubaLa ke kalpanAmAM paNa tUTI jAya che. mAre khIjA sAdhunI zI jarUra? koI divasa paNa sahacArI sahAyaka sivAya tuM sayama tapa jJAnAki sAdhI zakIza nahi. ekalA sAdhune dhama na heAya. ekalA sAdhune dhama ja na hoya. ekAkI vihAranI niMdA para nathI utaryAM. ApaNe! AtmA ekalA hAya te ApaNe mokSane aze paNa sAdhI na zakIe. meAkSanI prApti thavI te sAdhu mahAnubhAvAne pratApa che. je je jagyAe gRhasthA rahe che, tyAM hArI jAtanI khAvA-pIvA-rahevAnI sagavaDa joI e che, tA ni yatA, khArAka, pANI, agni, jIvanajarUrI sAmagrI kharAkhara AvavAM joIe, cAra dhADapADunA upadrava na joIe, jamIna sukhAkArI joIe, emAM khAmI na hAya. keTalIka jagyAnA sArA phAyadA hAya, paNa jamIna, pANI, havA kharAba hoya teA tevA sthAnamAM gRhasthA rahevA jatA nathI. ahIM ApaNe zArIrika sthitie vicArIe te ApaNuM zarIra mINanuM pUtaLuM, je savAre jAmeluM hoya paNa taDake caDe tema mINu ogaLe-nabaLu paDe che. tema A zarIra eka dahADo jora mAre, ne eka dahADe nabaLuM paDe. A putaLAne keTalAM sAdhana joI e ? tene sAdhana pUrAM pADanAra kANu ? jJAnI gItA nA sAdhu samudAya. sAdhu niHsvArtha sahAyaka che. pahela vahelA dIkSita thayA, veSa kema paherAya ? dAMDA, tarapaNI, jhoLIpAtrAM kema levAya ? zuM levAya ne zuM na vaherAya ? kayAMthI zIkhyA ? mahAnubhAva ! sAdhu mahAtmAnA pratApe hajI ApaNane vaiyAvacca,mAvajata zIkhavanAra, ja ApaNe zIkhyA. zikhAmaNa ApanAra Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAdhu pada vyAkhyAna sAdhu mahAtmA che te samajyA nathI. tIrthadarzana temAM sAdhumahArAjanI sahAyatA prAcIna rAjA zaheranuM sthApana karI gayA, vartamAna rAjA tamArA jAnamAlanuM rakSaNa kare che, paNa nAta zerIvALA zuM kAma kare che? jagatamAM jIvana bacAvavAnuM, saMskAra nAkhavAnuM, TakAvavAnuM ane vadhAravAnuM te nAta ane paDozIothI thAya che. arihaMta mahArAjAe mekSa nagaranI sthApanA karI, vartamAnamAM AcArya mahArAjA tenuM rakSaNa kare che, paNa saMyamajIvana TakAvanAra sAdhana sAmagrI mAMhomAMhe sAdhuo pUrI pADe che, kSamArganI ArAdhanA sAdhu mahAtmAnA pratApe ja che. jema nAta, jAta, vepArIo, zaherIo na hoya tevA gAmamAMthI ucALA bharavA paDe tema arihaMtAdika chatAM sAdhu samudAya na hoya te zAsana DagaluM paNa na cAlI zake, ATalA mATe sAdhana sAmagrInI haiyAtI vagara sage paNa sAravAra karavA Ubhe na rahe, have ahIM zuM levuM te zuM devuM ? bIjA sAdhunI sAravAra, vinaya, vaiyAvacca zA mATe kare ? sAdhu na kare te ahIM bIjuM karanAra keNa ? jagatanI sthiti sarAvI che, A sthitimAM ekale sAdhu nirAdhAra che. sathavAre ane sAdhana vagaranA mokSanA musApharane madada karanAra keNa sAtha ane sAdhana vagarano musAphara che, ene madada karanAra koNa? tevA paropakArI sahAyaka sathavArA hoya che. sAtha ne sAdhana vagaranA hevAthI duniyAmAM nirAdhAra kahevAya te te kalpanA che. bIjA lekemAM te khAvAnI pIvAnI pharavAnI chUTI che, ahIM tema nathI. sAdhu mokSane musAphara bane. mekSanA mArge pravartavAvALA jaMgalanA mRganI peThe nirAdhAra. have enI nirAdhAra sthitimAM sahAya karanAra nIvaDe kANa? sAdhu. mekSamArgamAM madada Teke sahAya ApanAra hoya te kevaLa A sAdhuvarga che. sahAya karavAthI DekaTara phI mAge, kuTuMba AzA kare, sAdhu zuM dhAre ? mArA AtmAnuM kalyANa thayuM. mokSamArganA uddezathI vRddhine aMge nirAdhArane madada karanAra A sAdhu. svayaMsevakanA bIlA dharAvI phaDe ugharAvavA tema ahIM nathI. madada karavA UbhuM rahevuM te varga. A svayaM niHsvAthI svayaMsevaka varga che. paramArtha dave kayAM che te vicArajo ! AgaLa Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana pAchaLa paNa levAnI badalavAnI IcchA kare te niHsvArthapaNuM TakI na zake. parama phaLa mekSa maLe tyAM sudhI sahAya karanAra A sAdhu varga che. mATe "nA jIpa vasAhU" AkhA rAjyanI prajA, AkhA rAjyane rAjA dIvAna na kahevAya, paNa AkhA rAjyanI prajA kahevAya, tema arihaMtAdika mATe bahuvacana mUkI badhA arihaMte jaNAvyA, paNa sAdhune aMge bahuvacana ane sava zabda be mUkyA. have sarva sAdhu paNa mAruM lazkara mArA dezanuM rakSaNa kare. svayaMsevakane pitAnI TUkaDI te me Sa, kAraNa ke temAM mArUM tArUM na pAlave. svayaMsevake-sAdhuo mokSamArga mAtrane mATe madada kare. tene deza, kuLa, jAti, sagA, peTabheda na hoya, e svayaMsevaka varga. niHsvAthI sAdhuvargane AkhA jagatamAM jene deza, jAti, kuLa, gAma para pratibaMdha nahi. kaI gAmamAM eka sAdhu bimAra paDyA hoya, khabara paDI pachI te gAmanA pAdaramAMthI bIjA sAdhu vihAra karI bIje gAma tapAsa karyA vagara AgaLa jAya, te jeTalAM DagalAM cAle teTalAM DagalAM pramANe upavAsa AleyaNa Ave. A zikSA zAne aMge saDana thAya? mekSamArganuM sAdhya hevAthI. mokSa rAjadhAnI jItavA mATe. tAbe. karavAmAM Ave pachI rAjayAbhiSeka thAya tyAre thAya paNa lazkarane jhaDe laI rAjadhAnImAM praveza karavAno hukama. rAjA pAchaLa rahe, tema ahIM mekSa mArgane aMge kirlo sara kare, nividane musApharane AgaLa vadhArave, A badhuM kArya sAdhu kare. jagatabharanA sarva sAdhuonuM pAMcamuM pada tenI ArAdhanA jaNAvI. ArAdhanA kabula, ArAdhanAthI ISTa siddhi thAya, paNa virAdhanAthI aniSTatA thatI nathI. A kalpavRkSa ArAdhIe te ISTa Ape. paNa kuhADAthI kApIe te ISTa ApatuM baMdha thAya, paNa nukasAna na thAya. keTalAka padArtho ArAdhanAthI ISTa siddhi heya ne virAdhanAthI DUbADe, tema sAdhupada ArAdhanAthI ISTa phaLa maLe, ane virAdhanAthI aniSTa phaLa maLe. sAdhu-svayaMsevakatene dhela mArI tenI phariyAda na hoya. phojadAra mAmalatadArane dhola mAre te phariyAda karAya, paNa svayaMsevaka kSamA rAkhe, paNa nukazAna karavAno saMbhava na hoya. sAdhu te che ke Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI darzanapada vyAkhyAna 45 kema? svayaMsevakanI sAme kaI thAya te paNa svayaMsevaka sthira rahe, paNu prajAjana jarUra zikSA kare, tema sAdhuvarga upasarga apamAna vagere sahana kare, paNa prajAvarga e svayaMsevaka vatI rItasaranuM khAtuM UbhuM karyA vagara na rahe. dharma pakSa tenA AtmAnuM piSaNa kare. karma pakSathI paNa te virAdhanA sahana thatI nathI, tethI te paNa kedamAM nAkhe che, paNa sAdhumAM sAdhutA che, tethI te padanI virAdhanAthI bhayaMkara duHkhe che. rUpiNe sAdhvIe virAdhanAthI duHkha meLavyuM, tema ArAdhanAthI hiNane jIve moTA sukha meLavyAM. sAdhu padanI virAdhanAthI meTA duHkha maLe che, mATe virAdhanAthI sAvaceta rahevuM. have chaTUThuM darzanapada kevuM te adhikAra agre vartamAna. zrI dazanapada vyAkhyAna. saMvata 1992 Ase zudi 12. jAmanagara, dasaNapaya visuddha paripAlatIi nizcalamaNAe / nArI ivi sulasApa jiNarAo kuNai supasasa // 1310 // zAstrakAra mahArAjA zrImAna ratnazekhara sUrIzvarajI mahArAje zrI zrIpALa caritramAM rasamaya kathAne sthAne sthAna para sthAna ApyuM che, paNa te rasakathAthI AtmakalyANa thavuM muzkela che. je rasakathAmAM kalyANuM hoya te laukika kathA-itihAsa sAMbhaLavAthI paNa kalyANa thAya. tatvanuM otapretapaNuM karavA mATe A kathAonuM nirmANa che, caritrakAra bhATa cAraNa nathI, jethI A kathAo kare che. zrImAna ratnazekharasUrijI jagatane vasarAvI, saMsAratyAga karI nIkaLelA, evA mahApuruSa tamane je kathA saMbhaLAve te AtmakalyANa mATe ja saMbhaLAve che. kathA eka ja muddAthI kahe cheH tame tattvazrotA thAva! rUMvADe rUMvADe tattvazrotA bane! te dvArA kalyANa kare! tethI kalyANa buddhivALA vaktAne ekAMta lAbha kahe che. Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 thava mahimA darzAna na bhavati dharmaH zrotuH, sarvasyaikAntato hitazravaNAt / buSato'nugrahabuddhayA, vaktustvekAntato bhavati // 28 // tattvArthakArikA. tamAma zrotA hitarnI vAta sAMbhaLe teA darekane ekAMte dharma thAya tevA niyama nathI. paramazuzruSAvALA zrotA hoya to dhama thAya, upakAra buddhithI upadezaka upadeza Ape tethI ekAMte kalyANa pAme, e tAravAnI buddhithI. upadezakane ekAMte dhama thAya che. kahe che ke rasakathA paNa tattva e che, ke tame tenAthI paramazuzruSAvALA aneA, taogaveSaka thAva, tattva AtmAmAM Atapreta thai jAva! mATe temane ekAMte dharma che. zrotA vakatAne dhama kayAM ? annane tattvaprAptinI dizAmAM dhama che. cakaratna karatAM caDiyAtuM zrI sika zrIpALa caritramAM navapada-siddhacakrajInuM ArAdhana e tattva phaLa che; siddhacakra cakraratna karatAM paNa jabarajasta kAma karanAra che. cakravartI vAsudevanAM cakro sthULa pudgalAmAM kAma kare che. sUkSma pudgalane cakrathI aDakI zakAtuM nathI, bhASA, zvAsocchvAsa vaNAne te cakra asara karI nathI zakatuM, te pachI khArIkamAM khArIka kavA upara asara nIpajAve ja kyAMthI ? krama zatrune saMhAra karavA mATe samatha hAya to te siddhacakra che. siddhacakrane aMge sAmarthya mAnyu cakravattI' vAsudevanuM' cakra, IMdranu vajra je zakti dharAvatuM nathI, te zakti siddhacakra dharAve che. e nava ArAnuM cakra che. yAgIoe ene padmakamala kahyuM che. tethI ja siddhasena divAkare kaNikAmAM bhagavAnanuM sthAna che tema jaNAvyu che. 'kSamya saMmatripala navu AiyA: dhyAnanI apekSAe padmanI upamA pAme che, tyAre ka kSaya mATe cakranI upamA pAme che. pAnamAtrathI siddhi sAdhavA mATe khIjI' karavAnuM nahi. vidyAe patisiddha ane sAdhanathI paNa siddha hAya, tema A pAna mAtrathI siddha che. pahena mAtrathI siddha na hAya te! aMta avasthAe sa-vAMdarA-cAra smaraNamAtrathI devaleAkAdi zI rIte meLave ? pUcaraNu na hAya, uttara sAdhana na heAya. ahIM kazAnI jarUra nathI. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI darzanapada vyAkhyAna subhaga bharavADamAMthI sudarzana zeTha. - sudarzana zeThanI sthiti lAvanAra sudarzanane jIva pUrvabhavamAM subhaga nAmano Dhora carAvanAra hate. hera gayA vanamAM ne vacamAM nadI AvI. mAravADa mevADamAM DuMgarAnI pAse rahevAvALAne mAlUma paDe ke jotajotAmAM nadImAM pANI AvI jAya. pAchuM AvI gayuM. hera pelI bAju ane pite A bAju. nadImAM paDaye be vAgye khIle, navA varasAdamAM A badhuM taNAI Ave. Dhere mATe vahetA pANImAM jAya che. acAnaka prANaghAtaka tyAM khIle vAge che. te vakhate "nAme hitA? che. AthI bIjA bhavamAM sudarzana zeTha jeTalI UMcI dazAe AvI za. pUrvacaraNa ke uttaracaraNa kazuM nathI. pATha siddhamaMtra che. te vagara sAdhavAnuM-ApoApa siddha thaeluM. temAM evuM zuM che ke ATale badhe prabhAva che? jagatamAM pUjyamAM pUjya ane sarva guNenuM sthAna siddhacaka che. tamAma pUjya guNe temAM che. sarva pUjyane sarva guNane samudAya jemAM hoya te advitIya zakita dharAve temAM navAI zI ? paMcaparameSThi guNa ane sarvotkRSTa cAra guNa hovAthI siddhacakra utkRSTa sAmarthya dharAve che. guNI vagara guNa na rahI zake. pAMca parameSThinuM vivecana karI AvyA. jagatamAM hIrAne cheDI tenuM ekaluM teja kaI paNa laI zakatuM nathI. metIne cheDI tenuM pANI kaI laI zakatuM nathI. kasanI jarUravALAe senuM, tejanI jarUravALAe hIro levuM paDe, tema samyaggadarzanAdi guNa teja, pANI, kasa tarIke che. kasa-pANI-teja eka paNa Azaya vagaranA na hoya. tema darzanAdi cAra guNa AdhAra sivAya rahe nahi. "pAchA nA dravyathI judo rahele guNa keI paNa che ja nahIM, tethI guNAdhAra paMcaparameSThi lIdhA. ekalI guNa pUjA pokAranAra DhoMgI che, guNa na pUje te guNapUjA te heMga che. guNInI sevA karanAra na hoya, bhakti ArAdhanA na kare ne guNa mAtrane pUje, ArAdhe te Dhaga che. metI, hIrA, sonuM pheMkI, tenAM pANI, teja, kasane sArA gaNanArA bane te te banAvaTa che, guNIne cheDIne teNe guNa IcchayA, paNa AthI guNa cheDelAM che. jema kasanI, Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana pANInI, tejanI vAta karanAra sonuM, hIrA, metI pheMkI de te te labADa che, guNone pakaDanAra jema hirAnA, metInA, sonAnAM teja, pANI, kasa jANyA vagara te vastu pakaDanAra kaMI paNa lAbha na meLave, tema guNIne ArAdhanA guNa na jANe te paNa kaMI pAmanAre thaze? vyaktinI pUjA vagara guNapUjA tenI ArAdhanA zI rIte ? mATe A pAMca vyaktione siddhacakramAM agra pade mUkI. parameSThipadamAM bahuvacana kema rAkhyuM ? pAMca vyakti na gaNuM heta ane jAti gaNuM heta te bahuvacana mukAta nahi, bahuvacanamAM ghaDApaNuM-ghaTatva jAti na belAya. senApaNuM na bolAya, mANasapaNuM na bolAya paNa bahuvacanamAM ghaDA, manuSya bolAya. jAtimAM eka ja hoya tethI bahatvane avakAza nathI. "namo arihRtALamAM arihaMte vagere vyaktio ghaNI hovAthI bahuvacana mUkeluM che. aneka vyakti che. parameSThi mAtrane temAM sthAna che. vyaktipUjA vagara guNapUjAnI vAta AkAzapuSpa jevI che. haMmezAM paMcaparameSThine namaskAra rAkhe che. navapada navakAramAM dAkhala nathI karyA. "eso paMca namukkAre" kema na kahyuM ? vyakti che tyAM guNa che. e niyama guNa hoya tyAM vyaktine niyama nahi. parameSThi che tyAMya samyaktvAdika che. samyaktvAdika hoya tyAM parameSThipaNAne niyama nathI. parameSThimAM hoya te ja pUjya - zreNikarAjA kSAyikasamyaktvavALA kharA paNa parameSThi nathI. bharata cakavattI gRhasthapaNe kevaLajJAna pAmyA chatAM teo gRhastha veSamAM hatA, tyAM sudhI paMca parameSThimAM nathI; saMpUrNa guNa chatAM parameSThimAM dAkhala thaI zakatA nathI mejIsTreTa jhabhbhA sAthe orDara kare ne na mAne te kerTInuM apamAna gaNAya. jhabhbhA vagara hukama kare ne na mAne te kerTanuM apamAna nathI. jainazAsane svIkAranI sthiti rAkhI che, te sthitimAM na hoya ane guNavAna hoya te paNa mAnavA pUjavA, lAyaka nathI. paMca parameSThimAM dAkhala thayA hoya te ja pUjya. kevaLajJAna jANyA chatAM cothA guNaThANuvALe avirati jIva bAhya sAdhulIMga vagaranA kevalIbharatane Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 zrI darzanapada vyAkhyAna vaMdana nathI karatA. meM jIsTreTa jhabhe paherI khurazI para bese nahi, tyAM sudhI dhArAno himAyatI salAma kare nahi. cAhe jevA samyagudarzanAdine dhAraNa karanAra hoya paNa jyAM sudhI jainazAsananI rItimAM na Ave tyAM sudhI parameSThimAM AvI zake nahi. guNavAna vyakti te ja zAsanane zirodhArya. guNanI pUjAthI guNanuM pUjana ApoApa thAya. gurupUjAthI guNInuM pUjana thatuM nathI. cAra namaskAra rAkhavA hatA ne ? guNIne namaskAra phAyadAkAraka che. aMdhAre senA, hIrA, motIne na dekhIe, muddo bharIne peTImAM nAkhyA te savAre kiMmata maLe. aMdhAre kaMI dekhyuM na hatuM paNa guNane ajANe pakaDayA te phAyado-lAbha kare che, paNa mAre ekalA teja, pANI kasanuM kAma che. hIrA-motI-suvarNanuM kAma nathI, tema karI pheMkI de temanuM zuM thAya ? jainazAsanamAM prathama vyaktine pakaDe. vyakti guNavALI cokkasa joIe. aMdhAre hIrA pakaDAya te sArA, kAMkarAMmAM kaMI na vaLe. guNa pakaDavAvALAe prathama naMbare guNavALI vyakti pakaDavI joIe. rikhavadevajI upara marudevIne rAga kayA prakArane hite? guNa ArAdhanAnuM phaLa guNa dvArAe Ape. aSabhadevajI upara marUdevA mAtAne apUrva rAga hatuM. sAmAnya mAtAne putra para rAga rahe te svAbhAvika che. nAbhirAjA AMdhaLA nathI thayA. maru devA mAtA putra viyegathI aMdha thayA; ATale prema-sneha che. putrane aMge je DamAM Akho gaI te sneha khare ne? te vakhate kevaLajJAna kema na thayuM? hajAra varasanA viyegamAM AMkha khAI paNa karmo na khavaDAvyAM. hajAra varasane rAga, mAro chokare hato tIrthakaramAM, paNa karApaNAnI buddhie aMtamuhUrtane rAga chokarA buddhie nahi, paNa tIrthakara buddhie rAga hatuM. e ja vyaktinA rAgathI aMta muhUrtamAM kevaLajJAna rUpI AMkha meLavAvI dIdhI, karma khapAvyAM ne mokSa meLavyuM. vyakti enI e ja, prathama putra tarIke dhAraNA hatI. tIrthakara tarIke dhAraNa thaI tyAM mokSe gayA. vyaktinI ArAdhanA karatAM guNa tarapha daSTi hoya te yathArtha phaLa meLavI zakAya. guNa tarapha dRSTi Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana thayA vagara paMca parameSThinI ArAdhanA yathAsthitie pahoMcADI na zake. karmane kSayane AtmAnA pariNAmathI thavAvALA mAnavAvALA che, te sarvane ema mAnavuM paDaze ke AtmAnA pariNAmanI zuddhi e karmakSayanuM kAraNa che. ApaNe AtmAnA pariNAmane AdhAre karmabaMdhe karma kSaya mAnanArA hAIe te zuddha pariNAmane agrapada ApavuM paDe. vicAranI kAti cAre guNamAM prathama guNa AtmAnI zuddhi darzana che. zAMti phelAvavI heya, baLa jagADe hoya, dezane taiyAra kare heya tevA manuSyane vicAranI krAMti mATe sajjaDa prayatna kare paDe. vicAra parivartana nahi karAve te dhArelAM kAryo karI nahi zake. jainazAsana mAgyuM Ape evuM kalpavRkSa che. mAgavAmAM lAyakAta ochI hoya te lAMbA kALe maLe paNa Ape cakkasa. jainazAsana mAganArane khAlI nathI kADhatA. mokSanI IcchA karanArane eka pagalaparAvartane jarUra mekSa maLe. mAganAra mAge teTalI ja vAra. mAganAre mAgatAM cUke. IndrAsananA badale nidrAsana mAgI le! te ApanAra zuM Ape? kalyANa mAgavAnI jagyAe DekhALA iMTALA mAgIe temAM kalpavRkSa zuM Ape? mAganAre cUkI jAya temAM jainazAsanane upAya nathI. mAgavAmAM bIjuM na mAgIza! tema cetave che. mekSa te maLaze, tyAre maLaze, paNa bAyaDI chokarAM te meLavI levA de, AvuM mAganArA kalyANanI jagyAe kaleza, kahInura badale kAca mAMge che. sulasAnI parIkSA. samyakatva zI cIja? rUMvADe rUMvADe eka cIja bharI do, deva, guru, dharmane jIvAdikanA jJAnane pachI vaLagaje. paNa samakitine pahelAM vaLagaje, mekSa sivAya bIjI svamamAM paNa mAgaNI na hoya, deva, guru, dharma jIvAdika mAnavA jANavA te mokSa mATe che. baMduka bharI nizAna bIje rAkhe che mATe mokSanI nizAnInI dizA nakkI kare, mekSa "paNe joIe che. mokSa "ja" joIe che te nakkI kare. prAcInakALamAM devatA tuSTamAna thAya tyAM mAMga ! mAMga! tuM kahe te ApuM ! samakiti zuM kahe ? "mAre joIe che mekSa, te tArI pAse nathI. tuM zuM ApIza ?" e AtmAnI sthiti kevI haze ? ApaNe daherA upAzrayamAM mekSa, dukAne paisA, ghare kuTuMba joIe che. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI danapada vyAkhyAna mAgaNInA nizcayamAM Ave tenuM nAma samyaggadarzana. jainazAsanarUpI kalpavRkSa maLyuM temAM paththarAnI mAgaNI karavAnuM mana kema thAya che? mAgaNI karatAM te zIkhe? mAgaNe mAgaNI karatAM zIkhelA hoya che. arihaMta pAse mAgavuM te eka ja. siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu pAse mokSa ja eka mAge ! bhUkhe bhikhArI se zerImAM phare paNa mAge te badhe roTale ja, paththare na mAge. tema mekSanA mAgaNa te bane ! haju jIva ekavacanI thatuM nathI. A jIva anekavacanI che. mAgaNapaNuM karavuM temAM ekavacanI thavAya, to dharmane aMge kema nahIM ? vIsa kalAka eka ja mAgaNI kare te samyakatva. nirmaLa samyakatva guNane pAlana karatI sulasAnuM aMtaHkaraNa darzanamaya che. pati nAgasArathI samyakatvanA ThekANuM vagarano che. te devatAne putra mATe mAnavA jAya che, tyAre A sulasA nA kahe che. nirarthaka AtmAnuM na bagADe" tema kahe che, bIjI paraNe bhale, paNa A mAnatA na kare. kahe che ! ene putranI IcchA hoya te bIjI bhale paraNe paNa dhaNu dharma cuke te na pAlave. patine bIjI paraNavI nathI. A sthitine lIdhe devatAne parIkSA karavA AvavuM paDayuM. ApaNe kahIe chIe ke Aje devatA AvatA nathI, paNa devatA mATe siMhAsana rAkhyuM che? AMgaNAmAMthI durgadha kIcaDa khaseDato nathI, ne rAjA mahArAjA padhAratA nathI, paNa devatA mATe jamIna taiyAra karI ? devatA ukaraDAmAM AvIne bese ? hRdaya nirmaLasiddhAMtavALuM nathI. nizcayavALuM nathI te devatAnA bhaMga lAgyA hoya ke jANI joIne dugadhI kacarAnA ukaraDAmAM Ave ? traNa jJAnavALA devatAne ahIM bolAvavA heya te hRdayaukaraDo sApha kara. parIkSA karavA devatA Avya, devatA sAmAnya sAdhuveSa sulasAne tyAM Ave che. lakSapAka te tamAre tyAM che? je telanA eka zIzAne taiyAra karatAM lAkha senaiyA thAya tevuM kiMmatI te tela che. sulasA kahe cheH dhanyabhAgya ! mArA ja bhAgyamAM A lAbha! bIje na maLyuM tethI dauM chuM, tema nahi. sAdhunA rUpamAM devatA che. devatAe pahele zIze pheDI nAkhe, ararara! mArA dAna aMtarAyane udaya nukazAnabuddhine Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana aphasa na thaye. bIje zIze lAvI, devatA bIje paNa pheDI nAMkhe che. mAMdA sAdhune saMyama sAdhavAmAM, aDacaNa rega TALavAmAM mArI trAddhine upaga thatuM nathI. mArI Rddhi kevI?" trIje levA gaI. trIjI vakhata zIze jALavIne lAve che, enA pramAde nathI phUTate paNa devatAprabhAvathI trIje zIza paNa phUTI gaye. arara ! mArI Rddhi dharmaddhi nahi hoya, mekSamArgane aMtarAya tUTaze kayAre ? traNa lAkha naiyAnuM nukazAna te tarapha laya nathI. deva tuSTamAna thaye, IndranI prazaMsAthI parIkSA karavA Ave che, have tuSTamAna thaye chuM. mATe varadAna mAga! "mAre je mAMgavuM che tene aMza paNa tArI pAse nathI." devatAI camatkAra vakhate jenI mAgaNuM majabuta hatI. mokSa ja joIe. pachI devatAne mAluma paDayuM ke IndramahArAjAe karelI susAnI prazaMsA sAcI paDI. pachI putradenArI guTikAo ApI. jenuM mana nizcala che. nArI abaLA, paNa nizcala mane samyaktva ArAdhyuM. AgalA bhave sulasA tIrthaMkara thaze. paNa ahIM mahAvIra mahArAje atyaMta jenI prazaMsA karI te kenA pratApe? samyaktva padanA pratApe. mATe chaThThA padamAM samyaktvanI ArAdhanA karavAnI jarUra che. have jJAnapada te kevI rIte ArAdhAya te adhikAra agre vartamAna. zrI jJAnapada vyAkhyAna saMvata 1992 Ase zudi 13 budhavAra, jAmanagara. nANapayassa virAhaNaphala mi nAo haveI maastuse|| ArAhaNAphalaMmI jAharaNa hoi sIlamaI // 13191 // zAstrakAra mahArAjA zrImAna ratnazekhara sUrIzvarajI zrIpALa mahArAjAnuM caritra racatAM gautamasvAmIjIe zreNikane zrIpALanI kathA saMbhaLAvI. mULavatu uDI jAya, tijArImAMthI gharadhaNIe mAla kADhI lIdhe. mAla laI gayA pachI tijorInI kiMmata zI? mAla vagaranI khAlI Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapada vyAkhyAna pa3 tijorI upayoganI nahiM, je zrIpALanI kathA sAMbhaLavAmAM, kahevAmAM, vicAravAmAM Ave paNa navapadanuM lakSya cUkAI jAya te mAla vagaranI tijorI mAphaka nakAmuM che. mATe tattvakathAmAM rahenAra dareka zrotAe navapada upara pUratuM dhyAna ApavuM joIe. parameSThi kalyANa kare ke paramAdara ? parameSThi kalyANa kare ke paramAdara kalyANa kare? enuM kiMmatI ke kiMmatI senAnI samajaNa vagaranAne bhale sonuM kiMmatI che paNa tene te pittaLa ane sonuM kiMmatI che vastutaH e sonuM ane tenI sAthe samajaNa paNa joIe. kudevAdimAM devAdikanI buddhi hoya che eTale pittaLamAM sonAnI buddhi che. AthI pariNAme ekAMte baMdha nathI mAnatA. jema kudevane mAnavavALo devabuddhithI mAne che, tema kuguru, kudharmamAM paNa pariNAma cokakhAM che. ekalA pariNAma cokakhA hoya te te kAma na lAge. vastu paNa cokakhI joIe. sudevAdi hoya te ja kArya thAya. mukhya AdhAra buddhi upara. gurupaNuM mAnavAnAM sAdhana hoya, tyAM kathaMcit nyUnatA paNa hoya te ArAdhakane gurunI ArAdhanA thAya che. kathaMcit bhavitavyatAe gurutva, dharmatva na hoya to paNa dharma thAya che. tIrthaMkara mahArAjA nirvANa pAme pachI zarIramAM jIva paNuM nathI paNuM maDaduM che. tenI ArAdhanAmAM tIrthakaranI bhakti kema? tIrthakarapaNAnI buddhi hovAthI tIrthakaranI ArAdhanAnuM phaLa maLyuM. IndrAdika tIrthakarane garmathI ArAdhe che. cyavanathI kalyANaka mAne che tIrthaMkarapaNAne Aropa karyo. paNa kharUM phaLa te kevaLI thaze tyAre, te paNa kalyANa garbhathI mAnIe chIe. ApathI tIrthaMkarapaNuM manAya, ArAdhanA karAya tethI phaLa thAya. te badho prabhAva tIrthaMkarapaNAnI buddhine mATe parameSThi vaDA ke paramAdara vaDe? paramAdara. te parama puruSane Adara te ja maTe. arihaMtANaM namana kahetAM, "namo arihaMtANuM kema kahyuM? "arihaMtANaM namena kahetAM "namo arihaMtANuM" kahyuM bIjAo p nama: na kahetAM pahelAM puruSane le che. ApaNe pahele namaskAra lIdhe. kAraNa? arihaMta arihaMtarUpe jagatanuM kalyANa karanAra nathI. paNa ArAdhanA karanAranI kalyANa buddhi upara AdhAra rAkhe che. ArAdhanA Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 parva mahimA darzana karanAra kalyANa pAme che, jhADamAM phaLa che, paNa jhADa pAse jAya te phaLa meLave. nadImAM pANI che, teTalA mAtrathI tarasa na maTe te tarapha meM karavuM paDe. gAmane emane ema phaLa ke pANI maLatAM nathI. samIpe janArA tarasa vagaranA ne phaLavALA thAya che. arihaMtanA arihaMtapaNAthI jagata tarI jatuM nathI. sUrya dekhavAmAM kAraNa, paNa AMkha khole te tyAM jovAmAM kAraNa bane. sUryanI haiyAtI mAtrathI padArtha prakAzaka nathI. arihaMtamAM arihaMtatva che, paNa parama AdaravALAne upakAra kare kayAre? AkAza sAmuM meM rAkhe tevAne loTo khIrasamudramAM paNa na bharAya. dariye te leTe bharavA taiyAra che, paNa leTe te tarapha meM na kare te pANI na bharAya. tema ahIM arihaMtapaNAdika pAMce parameSThi tarapha ArAdhanAvALA parama Adara na kare te na karI zake. sAdhya ane enI uttamatA tarapha vaLaga! vidyamAna parameSThi chatAM AMdhaLA mATe madhyAhyane sUrya aMdhArI rAtri che. tema je manuSya sAdhyane na vaLage tevA mATe parameSThi he ke na ho, banne sarakhA che. parameSThinA dhyAnamAM tanmaya thavuM joIe. AMdhaLAnA hAthamAM kaMcana AvyuM, chatAM tene kaMI lAbha nathI. paMca parameSThi hAthamAM AvyA chatAM heya, ya, upAdeya na samajIe te zuM thAya? zraddhA jJAnathI thavAnI. mATe te pahelAM mUkavuM joIe. jJAna sivAyanI zraddhA zraddhA na kahI zakAya, mATe chaThuM jJAnapada rAkhyuM che. jhaverInA nAnA nAnA baccAone aMge page hIrA hoya, te jANIne nathI lIdhAM paNa pahelAM bhavanuM bhAgya che, tethI paththarA paheravA na maLatAM hIrA maLyA che. chokare ekAsaNu AyaMbilamAM zuM samaje, ke te karAvavuM? virati, tapasyA, saMvara, nirjarA karanAra je chekare samajAtuM nathI, tene karAvAthI zuM phAyade? tema kahevAvALAne kahevuM ke nA chokare hIrA metImAM na samaje, te paNa bIjA samajaNavALAthI rakSaNa karAya, paNa nathI samajatA tethI taphaDAvI na levAya, jagata ane korTa kahe che ke bALaka na samaje te mAbApane eNpavAnI pharaja, paNa dAgIne utArI na levAya, tema baccAo ekAsaNAdikamAM na samaje te paNa vratanuM rakSaNa karavuM paNa mUkAvavA nahiM. ahIM ajJAna ja dharmakArya karatA hoya tene samajaNa Ape Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapada vyAkhyAna 55 bhavitavyatAnI anukULatAe vagara samajaNe paNa vastu maLe che, dareka uttama cIja pahelI maLe che te vagara samajaNe maLe che. ekendriya mAMthI eIndriyapaNAmAM AvyA, te vagara samajaNe ke samajaNumAM ? tame ahI AvyA pachI manuSyatva, kuLa, jAti pichANI ke pichANIne AvyA ? samajaNu vagara ahIM AvyA te| maLelu nakAmu, mATe badhu chADI do! kahA sArI cIja ajANatAM maLI jAya te samajyA pachI akkalavAna AdamI cheDavA na kahe. prathama devagurUnI jogavAi bhavitavyatAthI maLe. prathama deva, guru, dharmonI jogavAI bhavitavyatAnA yAge ja maLe che. dhanA sAvADa vepAra mATe sAtha laIne jAya che. zrI dharma ghASasUrijI sAthamAM sAthe Avaze, ja galamAM cAmAsAmAM herAna thaze, kALanivedaka Ama anyAkti melaze, AcAya dhame paddeza karaze ne dhanAjI tI kara thaze, temAMnuM atyAre kazu nathI, bhavitavyatAe pahelA uttama samaiga meLavI dIdhA. eka AkarAne ramavA javAnuM mana thayuM, ne eka karAne upAzraye AvavAnuM mana thayuM. tenI bhavitavyatA pAkI eTale upAzraye AvavAnuM mana thayuM, devAdinI jogavAI maLavI te prathama bhavitavyatAthI che. vicAra ne prayatnapUrvaka maLanArI cIja heta te dazaSTAMta durlabha na kaheta. pahelIvaDelI su Mdara sAmagrI sAMpaDe te bhavitavyatAne ceAge. hAthIe zreNIkarAjAnA putra thauM e dhAraNA karI na hatI, prANInI dayAthI manuSyapaNu pAmyA. kAma nirjarA hatI, maratI vakhate kSudhAtRSA bhagavI akAma nirAthI devaleAkamAM javA joIe, chatAM manuSya thayuM. kudarata prathama janmatAMnI sAthe dUdha meLavI de che. pachI te ema dhAre ke have mAre raLavAnI jarUra nathI, e bharAse jiMdagI na rahevAya. prathama devaguru AdikanA ceAga bhavitavyatA karI de, paNa te ceAga maLyA pachI bhavitavyatA upara AdhAra rAkhI esI na rahevAya, meTA thayA pachI mAtAnA dUdha para AdhAra na rakhAya. prathama prApti bhavitavyatAthI pachI udyamanI AvazyakatA. bhavitavyatAthI pahelI prApti thAya. pachInI prApti udyamathI hAya. Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTTa pa mahimA darzAna ATaluM dhyAnamAM rAkhI chajjUThuM' dazanapada mUkayu. hIrA, metI, seAnAnA dAgInA bhAgyathI, bhAvatavyatAthI maLI gayA, pachI bhavitavyatA upara AdhAra rAkhe ke bhAvatantratA haze te rakSaNa thaze! tema na karAya. ghauM vALyA, aMkurA thayA che. bhavitavyatA haze te ghauM thaze. ema vicArI vADa na bAMdhe, pANI na pAya to ghauM na maLe. adhurA thayA che mATe ghauM thaze e bharose besI rahe te kaNabI paNa gAMDo gaNAya, svabhAvathI thaelI cIjanuM khIjAe pASaNa, rakSaNa, vRddhi karavAnI jarUra che, maLelI nirmaLa zraghdhA tathA ratnatrayI samajI have tenI sthiratA, vRddhi mATe udyama karavA joIe. sarakhI azrva chatAM cAkIdArane zIrapAva, cArane zikSA nasiba joge maLela cIjamAM maLyA pachI ki'mata hAya, tema danapada sthApyA pachI jJAnapada mUkayuM. jagatamAM dareka manuSya akkalane uttama gaNanAra che, akkalane adhama kAi na gaNe. paNa uttamanI sajajanI akkala uttama, paNa durjananI akkalane koi uttama nathI gaNatA. khATA dastAveja karanArA, banAvaTI neATA karanArA akkalabAja haiAya che. tene koTa pramANapratra ApatI nathI cAkIdAra karatAM cAranI akkala cAragaNI DAya che. cAkIdArane zirapAva-InAma maLe, ne cArane sajA maLe, kAraNa ke enI akkala AzIrvAda rUpa na thatAM zrApa samAna thAya che. gunA sAkhita na thAya te sArI cAla mATe macarakA lakhAvAya che. durjananI akkala zrApa samAna che. mATe te baMdha thavI joI e amAre AtmAnA kalyANa tarapha doravAvALI meAkSa meLavavA mATe akkala joie che, jema duniyAdArIne aMge sajjananI akkala AzIrvAdapAtra che. paudgalika indriyAnA sukha tarapha dore tevI akkala zrApa samAna che, mATe te baMdha thavI joIe. amAre AtmAnA kalyANa tarapha DhAravAvALI akkala-jJAna joIe che. pahelAM sajjanatA joie. durjanatA sAthenI vadhAre akkala vadhAre herAna kare, cAlAkIthI thaela gune vadhAre sajA karAve. meAkSa sAdhavA mATe akkalane jJAnane upayoga karyAM nathI, saMsAra vadhAravA mATe akkalanA upayoga kare tenI akkala upayeAgI nathI. hIrA maLI gayA, Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapada vyAkhyAna pa7 nazIba joge na rahe paNa mahenate rahe, jema bhAgyathI khetaramAM anAja ugI gayuM, paNa ghera lAvavA mahenata karavI paDe tema tattvatrayI maLI gaI paNuM TakAvavA-vadhAravA-sthira karavA mATe udyama karavuM paDe. bhavitavyatAnA ge samyagadarzana maLI gayuM. emane ema maLyuM ke gurupadezathI maLI gayuM paNa maLI gayA pachI sajajaDa pakaDI rAkhe, mATe darzana joDe jJAnapadanI jarUra che. jJAna vagaranI kriyA niSphaLa. AThamA padamAM cAritra-vartana karavAvALAe vijJAna meLavavuM joIe, jJAna na hoya to vartana zI rIte kare? paMjAba tarapha DhuMDhIyA vRddha sAdhu hatA, elapaTTo sIvI pahere che. darajI sIvI lAvyA. paheravA jatAM kema pahere te khabara na paDI. TAMkA mAryA paNa ulaTA sulaTI cheDAnA TAMkA mAryA, have kema paheravo ? sIvavAnI mahenata karI, dera-vakhata kharcA chatAM darajIne barAbara sIvavAnuM jJAna na hovAthI kriyA niSphaLa gaI, mokSanuM sAdhya cheDe na dekhatAM pagalika cIjamAM cheDe joDI daIe te zuM thAya? sIveluM phera kApavuM paDe tevuM thAya. AthI cAritra aMgIkAra karavAvALAe prathama jJAnane prayatna karavo joIe. ghelachAvALuM jJAna na joIe jJAna ghelachArUpe na joIe. mutara ane pANuMne vibhAga je na samaje, ane kAMkare ne khorAkano vibhAga na samaje, pANI pIvAne hakaka beriSara (jJAnI) thayA pachI, ema kahe te zuM thAya ? badhuM jANe pachI khavAya, pIvAya. Ama kahevAvALe jJAnanI ghelachAvALe che. jIvanI hiMsA cheDe te mane prathama jIva jANavA de. badhAM zAstro jANuM pachI sUkSmabAdara badhA jIvane sAkSAt jeuM pachI paccakkhANa lauM. jIvanuM ajJAna na rahe pachI paccakhANa lauM. AvAne jJAnanI ghelachAvALe kahevuM paDe. sAmAyika cAritra pahelAM ApavuM. mahAvate, cha javanikAyaadhyayana bhaNe tyAre ApavA, sakalazAstra bhaNe pachI mahAvrate ApavAM te niyama nathI. vartanane upayogI jJAna thavuM joIe. sarva jANyuM eTale supaccakkhANa nathI rAkhyuM. trasa bAdaranA bhede-sAmAnya jANe, hiMsAnA paracakhANa karanAre trasa bAdaranA sAmAnya supaccakkhANa jJAnapUrvaka karavAthI 21 Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 pa mahimA daIna che. eka viSayamAM badhA viSayanI pharaja pADavA jAya teA ghelachA jJAnavALA gaNAya, tevA na joIe. cAritrapada karatAM pahelAM jJAnapada mUkayuM. have sAtame pade jJAna rAkhyu. temAM zuM karavuM? jema AkAzane raMga rAja dekhA che tene nathI jANatA ema nathI kahetA. jANyA chatAM paNa raMga letA nathI kAraNa ke te grAhya nathI, kintu raMga jANavAnA che, tema ISTa padAtha jANI grahaNa karavAnA che, ane aniSTa jANI dUra karavAnA che, keTalAka padArtho jANavA AdaravA, chAMDavA lAyaka che, te jJAna jANavA lAyaka prathamathI che ja. chAMDavA ane AdaravAmAM a Mze che. jJAnanI virAdhanA chAMDavI, ArAdhanA ArAdhavI, ArAdhanA ne virAdhanAmAM prathama prayatna kene karavA je virAdhanA cheDe te ArAdhanA saphaLa karI zake. mATe prathama virAdhanA cheDavAnI jarUra ! virAdhanA na cheDanArA ArAdhanA kare te paNa mIDuM Ave. chokarAne 23 kalAka ramADe te koI na jANe, paNa miniTa rAvaDAvye te| AkhI zerI, gAma rAvaDAvye jANe. jJAnapadanI ArAdhanA tevA phAyado na kare paNa virAdhanA nukazAna jarUra kare. virAdhanA jhADa tarIke, AzAtanA AMbA tarIke. rAjAnI jiMdagI sudhI sevA kare ane eka divasa aDapalu kare te zuM pariNAma Ave ? virAdhanA vAdaLamAM vyApI jAya, sevA saMtAI jAya, sUryanA prakAza vAdaLamAM DhaMkAI jAya tema ArAdhanA cAhe teTalI hAya teA paNa DhaMkAI jAya. mAtuSa muninI virAdhanA tathA ArAdhanA mAsatuSa sAdhue dIkSA lIdhI che. prathama divase karemilate zIkhave che te AvaDatuM nathI. gurumahArAje dekhyu ke have zu karavu? bhAvA Apu.. mA rUpa mA tuSa koi upara rASamAna na thaIza, tema tuSTamAna na thaIza, arthAt rAgadveSa na karIza. e vAkaye zikhavyAM. pelA sAdhu tevA TUMkA be zabdo paNa sIdhA geAkhI zakatA nathI, bhUlI jAya che. chekarAo 'mAsatuSa' muni upanAma pADe che. karAe TIkhaLamAM mAsatuSa khele che, chatAM muni mauna rahe che. bhUlelA zabdo te chekarAe saMbhALI Ape che, temAM 'mArA cALA pADe che' tema nathI lAgatu, paraMtu upakAra mAne che ke bALake bhUlakaNAM mane saMbhALI de che. Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAna pada vyAkhyAna 58 AvuM TUMkuM sAmAnya vAkaya khyA chatAM na AvaDe te keTale jJAnAvaraNIyane udaya? pahelAM bhAvamAM bhaNyAnI paMcAta thaI. duniyAmAM DAhyo kare dezAvara bhegave che, gAMDAne oraDAmAM pUre che. DAhI thAya te dhUmADa khAte paDe che. te dekhIne DAhyA thayA te ja mahA rAmAyaNa thaI. je bhaNelA AcAryo, upAdhyAya, sAdhu hoya tevAne seMkaDe pUchavAvALA maLe che. abhaNane keIna pUche. AnA karatAM na bharyo hota to sAruM thAta. pahelA bhavamAM mAsatuSa Ama bolI gayA hatA ke "bhaNyA te A paMcAta thaIne ?" ATaluM ja bolAyuM. vicAra prayatna te badhA karatA ja hatA. e virAdhanA eka padamAM AvIne naDe che. e daSTAMta sAMbhaLI jJAnanI virAdhanAthI haMmezAM dUra rahevuM. sApa rIjhAya te kaMI na maLe paNa khIjAya te karaDe. tema jJAnapadanI virAdhanA thAya te bhUkkA, ArAdhanAmAM phaLa moTuM che. zIlavatInI jJAna ArAdhanA. jene ghera makANa moTI hoya tyAM vadhAmaNuM paNa moTAM hoya, tema ArAdhanAmAM paNa zIlavatI eTalI cakara hatI ke potAne paNa pradhAnapaNuM zIlavatInI akale kare che. pazupakSInI bhASA nIti samaje che, te pahelA bhavamAM pANI bharanAra cAkaraDI hatI. pitAnI zeThANI jJAnapadanuM ArAdhana kare che. te sAvIne pUche che ke huM zuM karuM ? svAdhIna nathI, paisA nathI paNa AlaMbane teNe durgatinA bhavamAM jJAna ArAdhanAnI tithie ArAdhanA karavAnI rAkhI te A bhavamAM zIlavatI thaI. Ama ArAdhanA virAdhanAnuM phaLa dhyAnamAM rAkhI, virAdhanA TALI jeo jJAnapadanuM ArAdhana karaze te paMraparAe kevalajJAna pAmI mekSa pAmaze. zrI cAritrapada vyAkhyAna, saM. 1992 Asa zudi 14 ne gurU. jAmanagara. cArittapaya taha bhAvaovi ArAhiya sivabhava mi / jeNa javukumAro jAo kayajaNacamukkAro // 1312 // Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uo . parva mahamA daza zAstrakAra mahArAjA zrI ratnazekhara sUrIzvarajI zrIpALacaritra racatAM jaNAvI gayA ke be prakAranA zrotA hoya che. eka parama zuzruSAvALA ne. bIjA aparama zuzraSAvALA. pahelA zrotAnuM dhyAna tatva tarapha hoya. paraNavA janAra badho ADaMbara kare paNa dRSTi lagna tarapha. jenI daSTi tatva tarapha hoya te parama zuzraSAvALA ane jovA AvelA lokonI daSTi ADaMbara tarapha hoya te te vAjAM ne varagheDo ke che te ja joyA kare, tatva tarapha daSTi na rAkhe, tevI rIte je kevaLa rasakathAmAM lIna thAya tene aparamazuzraSAvALA gaNyA, huM graMtha karuM chuM te tattvakathA.. aMdara rasakathA Ave che, temAM mAruM tattva nathI. paramazubhraSAthI sAMbhaLe. e mAruM dhyeya che. A dhyeya hovuM joIe. navapada zI cIja ? pAMcaparameSThi guNavALAne gaThavyA pachI jema jhaverIo hAthamAM hIre le, cekasI hAthamAM sonuM rUpuM le. lIdhA pachI teja, pANI, kasa. rUpe jovAya tema padArtha lIdhA pachI guNa jovAya. AthI paMca parameSThimAM guNane AgaLa karyA che. AgaLa zAthI. kyAM che? guNavAna hovAthI. jagatamAM je AtmIya utkRSTaguNanuM vidhAna. te paMca parameSThimAM che. te sivAya AtmIya guNanuM sthAna koI nathI. mATe pAMca parameSThine AgaLa karyA che. kalapavRkSa pAse tu mAgaNI na karAya. kalpavRkSa ArAdhanAre je buddhie-IcchAe ArAdhe te vastu, pAme. keraDA mAMge te keraDA maLe, kAraNa ke kalpavRkSane svabhAva che ke mAge te Ape, tema paMcaparameSThi evA che ke jevI buddhie ArAdhe tevuM phaLa Ape. bAhya paugalika daSTie ArAdhIe te tevuM phaLa Ape. Atmika draSTie ArAdho te Atmika guNa maLe. sahelAIthI na maLatI hoya tevI cIja mATe kalpavRkSanuM ArAdhana hoya. bera ke keraDA mATe kalpavRkSanuM ArAdhana na hoya. durlabha cIja mATe kalpavRkSanuM ArAdhana hoya. viSa AraMbhe vagere saMsAramAM durlabha nathI, anaMtI vakhata prApta karyA. mATe parameSThi pAse zarIrAdi Indriya sukha sAdhanonI IcchA na rAkhavI. parameSThinuM ArAdhana kare, chatAM phaLa na maLe te benazIba kahevo paDe. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI cAritra pada vyAkhyAna dhAraNathI pravarte te kharUM phaLa maLe (jJAna-darzana-cAritra ane tapa) A cAra guNanI dhAraNAthI sevA, pUjA, dhyAna. jApa ane bhakita karIe, te badhAmAM eka dhyeya hovuM joIe, anya phaLanI dhAraNa IcchA haze te phaLIbhUta thaze, paNa tattvathI ArAdhana thayuM gaNAze nahi. zarIrAdi viSaya kaSAya emaNe cheDelAnI dhAraNA rAkhavI ke temaNe AdarelI vastunI dhAraNAe sevAdi karavA ? jenI pAse je cIja hoya te cIja meLavavA mukhyatAe ArAdhanA heya. have paMca parameSThi pAse kaI cIja maMgAya ? cAra cIjo cheH darzana, jJAna, cAritra ane tapa. temanI ArAdhanA cAra guNa meLavavA mATe heya. parameSThipadenI ArAdhanAmAM dhyeya guNaprAptinuM rAkhavuM. parameSThinA padomAM pharaka chatAM ArAdhakanA dhyeyamAM pharaka nahIM, arihaMtane ArAdhIe te paNa samyaktvAdikane aMge, siddhAdikane ArAdhIe te paNa te ja mATe. je kSAyika samyaktvAdika thaI jAya te ArAdhanAne savAla rahetuM nathI. siddha thayA pachI sAdhananI jarUra na rahe. cUlo saLagAvavA mAthAkUTa karanArI strI rasoI thayA pachI cUle elAvavA taiyAra thAya che. sAdhyanI siddhi thayA pachI sAdhanane saMgharavAnuM hetuM nathI. samyadarzana-jJAna-cAritra-tapane mATe ja ArAdhanA. jagatamAM jema jema lAbha meLavate jAya tema tema vepAramAM vadhatuM jAya. ahIM jema jema guNe vadhatA jAya, tema tema ArAdhanA vadhe. jene vepAramAM lAbha maLe te lakSamIne atha hoya te mahenata karavAmAM khAmI na rAkhe. ahIM samyaga darzanAdi meLavato jAya tema ArAdhanAmAM vadhato jAya. parameSThinA guNa dvArA guNa meLavavA mATe temanI ArAdhanA. paMcaparameSThi sAthe cAra guNapada kahyA, temAM samyaggadarzana ane jJAnanI vAta jaNAvI gayA. cAritra-virati mATe jJAna sAdhana rUpa che. mAne, samaje chatAM kare nahi tenuM zuM thAya? samIrabAI rANIe rAjyanI vyavasthA pahelethI goThavelI hatI. tene cara puruSe khabara ApI ke phalANA rAjA hale karavAnI taiyArI kare che, te jANyuM. lazkara taiyAra thayuM che te jANyuM, zatrunuM lazkara nIkaLyuM te jAyuM. ardhI rAte ApaNI sarahada oLaMgI ane arthe deza lIdhe killA AgaLa AvyuM. Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana badhI vakhate jAyuM chatAM "sabUra kahe che. evI sabUrIne zuM karavI?" sabUrImAM ane jANavA chatAM 7ra killA khAyA. A saMsAranuM kaTuka svarUpa, karmanI kuTilatA, narakatiryaMca gatinAM duHkha keTalAya bhethI jANavA chatAM "thAtA hai!" pramAdathI dukha dUra karavA taiyAra thatA nathI.. jene mAnavAmAM AvyuM ane sAghane jANyAM, mAnyA chatAM te pramANe prayatna na kare te ArAdhanAnA rastAmAM AvI zakatuM nathI. mATe AThamuM pada cAritra che. zAstramAM "DhamaM nALa to rayAM' eno bhAvArtha e kADhaye ke jJAna pahelAM bhaNavuM, te pAchaLa macI rahevuM. paheluM jhADa ane te pachI phaLa. teno artha e na thAya ke phaLa tarapha bedarakArI karavAnI prathama cUle ne pachI rasaI te raInI vAta karANe na mUkavAnI. jema jhADa ropatAM daSTi phaLa tarapha haya, tema jJAna bhaNatAM daSTi cAritra tarapha hevI joIe, dayA eTale cAritra. te siddha na karavuM hoya tene jJAnanI jarUra nathI. phaLa na joItuM hoya tene jhADa siMcavAnuM na hoya; jene vrata paccakhANa kriyA na joIe. tene jJAnanI jarUra nathI. "paheluM jJAna pachI dayAbenI tulanA karavAne vakhata Ave tyAre kahevuM paDe. je nirUpaNanuM vAkya hoya te paDhama nANuM. bemAM paheluM ne pachI kahyuM te zAthI jaNAvavuM paDyuM che jene A sthAna yAda haze tene khulAse tarata thaze. cethuM adhyayana zaru karI che jIva nikAya mahAvate jaNAvyA teTalAmAM saMtoSa na thaye. pachI he bhagavAna ! "re.cAlavuM kema? ItyAdi jethI pApakarma na baMdhAya. "nAM care tyAra jayaNathI cAla! uTha ! khA ! ItyAdi, jethI pApakarma na baMdhAya. pApa rekavAnuM kAraNa te jya|. A kahyuM, tyAre ziSya kahyuM ke jJAnane adhdhara uDAvyuM. pApakarmanA kSaya mATe ke rokavA mATe jJAnane sthAna nathI ApyuM. jyapUrvaka bele, cAle tene pApakarma lAgatuM nathI. AmAM jJAnane sthAna nathI, tethI zaMkA karI, tyAre jJAna nakAmuM ne ? te kahe che ke, jyaNuM Avaze kayAMthI? jIvanA vadhathI pApa thAya che jayaNAthI pApa kAze. te nahi jANe te kyAMthI jayaNuM Avaze ? pahelAM jJAna AvI gayuM che. jJAnanA nirarthakavaNane aMge jeo Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI cAritra pada vyAkhyAna gaNatA hatA, te jaNAvavA mATe paNa jJAnathI banelI che. A adhikAranI vAta choDI pahelAnI AgaLanI vAta paDatI mUkIne vacaluM pada pakaDI rAkhyuM. jhA che jyAre jIva ajIva jANe, tyAre puNyAdi mekSAMta jANe, jIvenI bhramaNAnI sthiti jANe. jyAre saMsAranI sarva vicitra gati jANe, tyAre kAmagothI virakta thAya. jyAre devatAI manuSya kAmagothI virakata thaI dIkSA le, e AgaLane anukrama pAchaLano upakrama upasaMhAra joyA vagara vacalA padane pakaDI rAkhanArA kaI dazAnA gaNAya? mATe jayaNAmAM paheluM jJAna che. gharSa virlDa navaraMce. pahelAM jJAna che pachI dayAnA pariNAma thayA, tethI sarvasaMyate cAritramAM rahyA che. ajJAnI heta te sArA narasAne samajata zuM? A badhe adhikAra na samajatAM eka pada pakaDI rAkhyuM. ekanA paNa abhAvamAM ArAdhanA na gaNAya. - have bIjI bAju jJAnane aMge phaLa mAnanArA ApaNe nathI, nahIMtara devatA marIne cekasa devatA thAya. samyagadaSTi devatA traNa jJAnavALA hoya che, jJAnavALA hovAthI devatA marI devatA thAta, paNa thatA nathI. nArakI, devatA, tiryaMcamAM, manuSyamAM samyakatva che. cAritrane je gatimAM sadbhAva te gatimAM mekSanI chUTa. devatAdikanI gatimAM darzana, jJAna che. paNa mekSe javAnI chUTa nathI, kAraNa ke tyAM cAritra nathI. cAritra na meLavI zakIe tyAM sudhI mekSanA mArgamAM nathI. cAritra pAmIe tyAre mekSa che. parvatarADamAve. A traNamAMthI ekane paNa abhAva hoya te mokSanAM sAdhana nahi. bhagavatIsUtramAM ArAdhanAne adhikAra cAlyA che, temAM jaghanya jJAna ArAdhanA kare te ATha bhave mokSe jAya, jaghanya darzananI ArAdhanAthI ATha bhave mokSe jAya jaNAvyuM che. bIjI bAju papamane asaMkhyAtamA bhAganA samaya thAya teTalA bhave mokSa thAya. A kayAM rahyuM? asaMkhyAta bha (sudhI cAritra vagaranuM) samyaktvajJAna AvyuM, chatAM mekSa na thayo. jaghanya jJAna ArAdhanA cAritra Ave te ja; jaghanya darzana ArAdhanA cAritra ane te ja ArAdhanA mArga che. traNamAMthI ekanA paNa abhAvamAM ArAdhanA na gaNAya. jJAnanI joDe cAritra levuM ja joIe, te ATha bhavamAM mukti pAme. Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana bhAva cAritra kenuM nAma ? have cAritrane aMge keTalAka evA hoya ke amArA pariNAma bhAvacAritramAM che. manamAM cAritranI IcchA che. pahelAM bhAva cAritra kenuM nAma? Azravane tyAga karavA mATe talapApaDa thAya te bhAva cAretra, Azrava cheDavAnI buddhi nathI thaI Aza, kaSAye, viSaye choDavA mATe talapApaDa thAya, temAM vilaMba thAya te UMce na thAya." te mANasa cAritra na levA chatAM bhAva cAritranuM phaLa meLavI zake. zIvakumAranI cArivabhAvanA ane ArAdhanA. jaMbusvAmIne pUrvabhava-zIvakumAra. pahelA bhavanA bhAI sAgaracaMdra dIkSA laI ahIM AvyA che. avadhijJAnI pahelA bhavamAM bhAI hatA. tuM bhavadeva, huM bhavadatta hatuM, Ama dIkSA ApI, nAgilAe pratibodha karI pAchA guru pAse mokalyA. zIvakumAra mAtA pitAne kahe che ke "mAre dIkSA levI che. ahIM rAjArANI zIvakumArane cheDatA nathI bIjA manuSyanA kabajAmAMthI chUTavuM temAM kAyado kAma kare, sattAdhIzanA kabajAmAMthI nIkaLavuM temAM kAyade kAma na kare, rAjAnA kabajAmAMthI kuMvarane zI rIte nIkaLavuM ? jyAM sudhI rAjA rajA na Ape tyAM sudhI khAvuM pIvuM nathI. rAjakuMvara kahe ke khAvuM pIvuM nathI, te samaye rAjA rANInI zI dazA thAya? snehathI reke che, jene aMge saneha che, tene dIkSAnI rajA nathI apAtI ane bhUkhyA rahe te pAlavatuM nathI, prabaMdha karyo ke "kaMI nahi, amArI najara nIce rahe. sAdhupaNAnI sthitimAM rahe niravaghavRttithI chaTa tapasyAne pAraNe AyaMbila karI cAritra padanI tIvra ArAdhanA kare che. A zIvakumAra sapaDAye gaNAya. bIjA sapaDAvAnA bAnAM kADhe te Dhaga che, rAjakuMvara tarIke javuM AvavuM, zaNagAra kazuM nathI. eka daDhadharma nAmane mitra zrAvaka phAsuka AhAra pANI laI AvI vaparAve che. A manuSya cAritranI keTalI ceTavAle! rAjakuMvarapaNAmAM AvI rIte rahevuM ! A sthitimAM tapasvI hatuM, tenI tapasyAnA prabhAve devalekamAMthI AvavAnuM aThavADIyuM bAkI che, chatAM bhagavAnanA samavasaraNamAM badhAnI chAyA pitAnA anupama tejathI AMjI nAkhI eTale tejavALa! zreNike Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6pa zrI cAritra pada vyAkhyAna bhagavAnane pUchayuM ke A tejasvI keNa che? zIvakumAra. ane te have jaMbusvAmI thaze. ATha kanyAthI na mUMjhAyA, cerane camatkAra pamADyo te jovAya che? pahelA bhavanI karaNu tapAsI? jAnamAM jamavA besatI vakhate senAne thALa joIe, ne dAyajAmAM kazuM karatA nathI; kAraNe tarapha dhyAna ApavuM nathI, te kArya tarapha dhyAna Ape temAM vaLe zuM ? te zIvakumAranA janmanI aMdara cAritrapada apUrvapaNe ArAdhyuM, bIja kayuM vAgyuM te khabara na paDe, paNa dekhavAthI bIja mAluma paDe che, goTale vAvyuM hatuM tyAre kerI maLI, ahIM jaMbukumAra thayA, have to phaLa dekhyuMne ? je utkRSTa sthiti meLavI che te badhAnuM kAraNa keNu? zIvakumAranA janmanI aMdara cAritrapada evuM ArAdhyuM. AvI rIte cAritranI bhAvathI karelI ArAdhane hatI tene lIdhe jaMbusvAmI thayA. virAdhanA ane ArAdhanA e ja zIvakumAranA bhavamAM pUrve karelI virAdhanA virAdhanA rUpamAM phaLI, phakta bhAInI zarame. bhavadevanA bhavamAM dIkSA lIdhI tyAM kayAre bhAInI zarama tUTe? bhAI jIvyA tyAM sudhI bhAInI zaramathI sAdhupaNAmAM rahyo, bhavadatta bhAI kALa karI gayA pachI sAdhupaNuM choDayA vagara ghara tarapha jAya che, virAdhanA mAtra pariNAmathI palaTAI ane nAgalA pAse gaye. mAtra mananI virAdhanA. sAdhupaNuM nathI cUke. bhavadevanA bhavamAM mananI virAdhanAe teNe zIvakumAranA bhavamAM cAritra maLavA na dIdhuM. sAgaracaMdrabhAI maLyA. upadeza de che. cAritrane vicAra karyo chatAM mananI virAdhanAthI cAritra na maLyuM, cAritre caDhayA te paNa temAM ja. bhavadattanA bhAvamAM virAdhyuM. zivakumAranA bhavamAM ArAdhyuM. A cAritrapada jenI ArAdhanA cAritrane meLavI zakAya. AdrakumArane manathI thaelI virAdhanAnA vege cAritrya na pAme tevA dUra kSetramAM rahe che. anArya dezamAM utpanna thayA. ahIM paNa dharmathI dUra rahevuM paDayuM. baMne phaLa dekhI ArAdhanAmAM tatpara thayA vagara keNa rahe? kaI paNa tIrthakara cAritra vagara tIrthakara na thAya. dIkSA lIdhA vagaranA keI tIrthaMkara na hoya. aMtagaDa siddha dravyaliMga na paNa le. tIrthakara jevA eka paNa na nIkaLe. dravya ne bhAva baMne Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana cAritra levAvALA hoya. vaidya rasAyaNa Ape te pahelAM keThe sApha kare. mokSamArga ArAdhavAvALAe AtmAnA keThAne sApha karavAnI jarUra che. karmane koThe sApha karanAra cAritra che. mATe cAritrapadanI ArAdhanAnI, jarUra che. tethI AThamA pade kAmo vAri " pada jaNAvyuM. cAritra kaI cIja? ATha karmane teDavAvALI je kiyA te cAritra. darzanathI mAnyuM, jJAnathI jANyuM, pachI Adara amala karAya temAM navAI zI? dazananA nAme cAritra na uDAve ! cAritrapadanA vivecanamAM keTalAka evI dhAraNAvALA che ke samyaktva barAbara pakaDI rAkhavuM. cAritra heya te DIka, na hoya te paNa ThIka. dasaNa bhaThTho bhaTTho, dasaNabhaTThassa natthiNa nivvANaM / sijjJAMti caraNa rahiyA dasaNarahiyA na sijjhati // je samyaphatva zrI bhraSTa thayo te mekSamArgathI bhraSTa thaye. cAritrarahita mekSe jAya che, samyakatvarahita kSe jatA nathI. teo A gAthAne AgaLa kare che, paraMtu e gAthA raju karanArAe dhyAna rAkhavuM ke A zAstrakArane pakSa che ke vAdIne pakSa che? A gAthA zAstrakAranI nathI. zAstramAM che ne zAstrakAranI nathI eTale zuM ? rAyapAseNImAM jIva nathI" ema sAbita karavA kahyuM. te vacana zAstrakAranuM ke pradeza rAjAnA moDhAnuM? zAstrakAranA maMtavyanuM nathI. pradezarAjAe svarga, puNya, parabhava, jIva, mekSa nathI, A kahyuM. zAstrakAra paNa pradezI rAjAnuM maMtavya bAlyA. vAdInA moDhAnI gAthA zAstrakAra bolyA che. zAstrakAre traNe saMyukta maLI mekSamArga che ema jaNAvyuM, tyAre vAdIe samyakatva mekSa mArga jaNa. kemake samyakatvathI khasyo te mekSathI khasya. cAritra rahita mekSe jAya che, samyaktva rahita kSe jatA nathI. Ama kahI cAritrane mokSamArga jaNAvyuM hata, te vAdIe A gAthAthI uDAvI dIdhA. Ama darzananA nAme cAritra uDAvavAnI vAta kare te mArgabhraSTa ne saMsAramAM rakhaDavAvALA samajavA. mAga uDAvanArane najare paNa na jevA. AvA keIka vakhata banavAvALA banAvane AgaLa karI jinezvaranA cAritranA mArgane nAza karanArA najare paNa na jevA, kAraNa ke darzanabhraSTane mekSa nathI thatA, cAritra rahita mekSe jAya che, mATe darzana mokSamArga che. cAritranI jarUra nathI, ema kahenArane javAba Ape che, Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI cAritra pada vyAkhyAna mArgamAM cAlatAM eka chokarAne Thesa vAgI. ITa ukhaDI gaIne ITa nIcethI sonAmahora nIkaLI AvI, pitAne kahyuM ke meM mahora na lIdhI." kema na lAge? jyAre joIe tyAre Thesa mArI ITa ukheDavI. keIka vakhate bhAgyayege Thesa vAgavAthI mahera nIkaLI, tethI dareka vakhate mahora na nIkaLe. marudevA sarakhA dravyacAritra vagara mokSe gayA tethI dravyacAritra rahita mokSa manAya nahIM cAritrathI mokSa Ama bharata-marUdevAnA dAkhalA ApanArAo bodhi dulabha bane che. caritaeNI bahelekamAM bharatAdikanA ha! cheDe zubha vyavahAranejI, bedhi haNe nija neha. 3. yazovi. "gRhasthapaNe kalyANa kyAM nathI thatuM?" tema belanArA jainamArgathI bahAra che. ghera beThA kalyANa thatuM hoya te jinezvare rAjya choDI kema nIkaLyA? tamArA karatAM te mahApuruSa AtmAne vadhu vaza karI zake tevA hatA ? ghera beThA AtmA vaza karI zakAta? tIrthakara jevA sabaLa AtmAne mokSamArga javA mATe ghara choDavuM paDe, te ApaNA manamAM ThekANAM nathI, tevA ghera besI zuM karavAnA aNasamajamAM eka zabdathI keTale anartha thAya che dhyAnamAM rAkhavuM. bIjI bAju tIrthaMkara mahArAjAe e mokSamArga jANyA tyAre ja Adaryo. tiyAne samyaktva-vate chatAM mekSa kema nahi? tiyone samyaktva ane vrate heI zake che. keTalAka asaMkhyAtA tiya samyakatvapUrvaka bAravrate dhAraNa karanAra chatAM tiryaMcagatimAM mokSa kema na gamyo? jAnavara samyaktvapUrvaka vrata dhAraNa karanArA che. ghera beThA kalyANa hoya to tiryaMcagatimAM paNa kalyANa thAya. tiryaMcagatimAM keI kSe jatuM nathI. tyAM cAritra nathI tethI mokSe nathI jatA, mATe ghera beThA kalyANa nathI. A samaje tyAre cAritrapadanI mahattA samajAya. sarva kALe asaMkhyAtA tiya dezavirativALA hoya. heya, asaMkhyAta dvIpa samudromAM badhe tiryaMce che. keIpaNa kALe te tiryaMcamAM mokSa hovuM joIe. kahe ke ghare kalyANa kene? sarvaviratinI tIvra abhilASAvALAne. gRhasthalige siddha e zabda AgaLa lAvatA ho te AgaLa samaje ke "gRhibhAve siddha nathI rAkhyuM. gRhaliMga eTale dhyAna sAdhubhAvanuM hoya. mULa vAtamAM Ave. Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - parva mahimA darzana cAritra e mekSane raste AvavAnA be mArga be dAdarA. zuM jALI toDI bArIthI na avAya? to te mArga nahi. tethI cAritra AThamuM pada rAkhyuM. nahIMtara navapadamAM cAritrane pada tarIke rAkhavAnI jarUra na hatI. cAritra hoya te mekSa thAya, na hoya to paNa mokSa thAya. tema hota te cAritra pada juduM na kahevAta, paNa te pada juduM rAkhavAthI cAritra sivAya mokSa nathI ja. hAthI pATa uThAvI zake paNa samaya na uThAvI zake. traNe pUrepUrA maLI jAya te paNa mokSathI cheTA kema rahe che? 13mAM guNaThANanI zarUAtamAM samyaphavamAM kSAyika tema jJAna cAritra traNe kSAyika che. have mokSa kema nathI? vAta kharI, pahelAMnA jUnA bAMdhelA karmanuM zuM? cAritra AvatAM karmane rekI de. AvelAne teDI paNa de. jema hAthI sUMDhathI pATaDo thAMbhale upADe, paNa seya na upADI zake, tema samyakRtvAdi e ghAtikarmane kSaya kare, paNa aghAtine kSaya karavAnI tAkAta te traNamAM nathI. bhapagAhI karma kADhavAnI tAkAta tapanI che. tapasyA aghAtine kSaya kare. jJAna darzana cAritra ghAtikarmane kSaya kare, te paNa DhIlAghAti, kaThaNaghAti nikAcita ghAtikarma hoya te jJAnadikanuM jora na cAle. | nikAcita karma teDavAnI zakti hoya te kevaLa tapamAM ja che. tapa sivAya jJAna, darzana, cAritramAM paNa te tAkAta nathI. have navamAM padamAM tapane adhikAra kevI rIte samajAze te agre vartamAna. zrI tapapada vyAkhyAna saM. 192 zaradapUrNimA. lakSmIAzrama, jAmanagara vIramaIe tai kahavi tavapayamArAhiya surataruvvA / jaha damayaMtIi bhave phaliyaM taM tArisaphalehi // 1313 / / zAstrakAra mahArAja ratnazekharasUrIzvarajI navapadanI ArAdhanAmAM upadeza karatAM jaNAvI gayA ke jeo prabhusaMmita mitrasaMmita Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tapapada vyAkhyAna 69 vacanathI na samajI zake tevAone kAntAsaMmita vacanathI samajAvavA joIe. e nIti anusarIne vidhi, hetu, yukti mAtrathI na samaje tevAne caritAnuvAde karI paNa samajAvavA joIe. AthI caritAnuvAda kevaLa vidhi ane hetuvAdane nahi samajanArA mATe che. jeo vidhivAdane hetuvAdane barAbara na samaje, tevAne caritAnuvAdathI paNa samajAvavA. abodha samajAvavA mATe caritAnuvAda kahevAya te "gha nA ' AdidhArmikane mATe dharmakathAnuga rahe. zAstrakAre AgaLa vadhIne jaNAve che ke zraddhAnusArI je hoya, vidhivAdathI samajanAro hoya, tarkanusArI-hetuthI samajanAro hoya, teone paNa pratIti karAvavA mATe caritAnuga jarurI che, caraNakaraNanuM gamAM prayatnavALe dravyAnuyogamAM saMpUrNa jJAna meLavyuM hoya, tene paNa daDhatA mATe caritAnuganI jarUra che. A hisAbe dharmakathAnuyoganI jarura. paNa zAstrakAre kahe che ke cAhe te anuga heya paNa phaLa kaI jagyAe mAne ? paramazuzraSA hoya tyAM. samakitane jANavA mATe traNa lige. samyagU daSTinuM lakSaNa batAvatAM prathama lakSaNa zuzruSA jaNAve che. dharmarAga ane guru upara bhakti, guru ane devanI vaiyAvacca, A traNa samyaggadazanInAM cihna, zAdika sabhyadarzananAM cihno che. adhamImAM samakti mAnI bhakti karI te samyakatva jAya. eTalA mATe samyagadarzananA lakSaNa chatAM samyagRSTinAM lakSaNa kahyAM. A traNa cIja dekhe temAM azraddhA na lAge te te aMtarathI mithyAtvI he te paNa tame nirdoSa cho. A cinha dekho ne viruddha cinDa na dekho te te mithyAdaSTi hoya te paNa tamArA samyakRtvane keI jAtanI aDacaNa nathI. eka manuSya azraddhAvALo hoya tene zraddhAvALAnAM cinha dekhIne bhakti kare te aDacaNa nathI. zuzraSA jinezvara mahArAjanAM vacane devatAI gIta mAphaka parama AlhAdathI sAMbhaLe. te sAMbhaLI AnaMda thAya. dharmanA keIpaNa kAryamAM rAga kare ane guru tathA devanA kAmanI aMdara vidyAsAdhaka mAphaka niyamitapaNuM. traNa A vastu je AtmAmAM hoya tene samyagadaSTi mAne. sAdhamika gaNI tenI bhakita kare te tamArA AtmAne nukazAna nathI. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hao parva mahimA darzana rasakathAo tatvanA poSaNa mATe kahI che. zrIpALarAjAnA rAsamAM traNa khaMDa vakhate sabhA cikkAra ane the khaMDa zarU thayo eTale sabhA khAlI dekhAya. traNa khaMDamAM bharatI ane cothA khaMDamAM eTa! enuM kAraNa? tavazuzraSAmAM khAmI che. rasamAM zuzruSA thaI che. traNa khaMDamAM vIrarasa, zRMgArarasa vagere rasanAM varNana Ave che. temAM rasa-AnaMda Ave che, ane cethA khaMDamAM tattvarasa che, tenI zuzruSA-saMbhALavAnI IcchA thaI nathI. tene dAkhala A pratyakSa che. te upa. vinayavijayajI mahArAje rAsa race zuM karavA? kAMTe pagamAM bhAMge te jagatanA kAMTA bALI nAkhavA? nA. samajavuM ke e ja kAMTo vADa karavAmAM upayogI che, tema ahIM rasakathA kahI te tattvakathAnA piSaNa mATe kahI che. chokarAne davA ApavI hatI tethI pIparamIMTanI lAlaca ApI. davA pInAra pIparamIMTa khAI gaye ne davA DhaLI nAkhI, pIparamIMTa zA mATe ApI hatI? davA tuM emane ema na pIe mATe, davA pAvA mATe tema u.vinayavijayajI mahArAjAe traNa khaMDanuM varNana karyuM. tattvazuzraSAmAM dAkhala thavA mATe, te jagyAe rasazuzruSA joDe rAkhIne tavazuzraSA goThavI mATe be zuzruSA rAkhI. rAjAe Abe divasa rAjyanA dareka kAryamAM mAthuM mArI kaMTALI gayA hoya, sUI jAya te paNa ciMtA thAya. ujAgara karyo na pAlave, tethI pAse kaththako-catura kathA kahenArA rAkhe. te hAsya kutUhala rAjyanItinI vAta kare. temAM citta lAge ne UMghI jAya. | nAnA chokarAne UMghADe hoya tyAre vAta kahevA mAMDe. evI rIte jainazAsanamAM dharmakathAnuyogamAM bhaLanArA paramazuzraSAvALa nahi heya te kevaLa rasazuzruSA dhAraNa karIne besaze. mATe je caritAnuvAda caritrakathAnake te tatva jANavA mATe, tatvamAM utAravA mATe. je tatvamAM utAravAmAM na Ave te caritAnuyegane bhAvArtha maLela gaNAya nahi. ahIM navapadanI ArAdhanAmAM vidhivAde svarUpa, hetuvAde yukti jaNAvI, temAM cAritra pada upara gaI kAle samajAvI gayA. avirati gUmaDAnA rUjhaNuM e cAritra. cAritra eTale aviratinA gUmaDA maTADavA. ApaNane vrata Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tapapada vyAkhyAna 71 paccakkhANa gUmaDAM lAge che. keTalAkane haju cAritranuM svarUpa khyAlamAM AvyuM nathI, nahIMtara aviratinA jeTalAM gumaDAM teTalA cAritranAM rUjhaNAM. ApaNe haju zraddhAvaLA na kahevAIe. jeTalA vrata niyama e badhA mArA gUmaDAMnA rUjhaNAM che. camatkAra bhaya-dukha gUmaDAne aMge thAya che, rUjhAya tyAre AnaMda thAya ke bhaya thAya che? vrata niyama ApaNane AnaMda utpanna kare che? avirati choDavI paDe che te kevI AkarI paDe che? pratyAkhyAnAvaraNIne udaya hAya Apa apratyAkhyAna kaSAyane udaya hoya, tethI trata levAM AkarAM paDe che, paNa lIdhA pachI AnaMda kema nathI Avate? vata paccakkhANa sArAM mAne, chatAM Asakita kheMcI jAya, paNa niyama lIdhA pachI kema AnaMda nathI thatuM? gUmaDuM rUjhAyuM ne je AnaMda thAya che te AnaMda vratamAM kema nathI thatuM? haju avirati tevA gUmaDAMrUpe AtmAmAM utarI nathI. nahIMtara virati prApti vakhate te AnaMda kema na thAya? nA choka gUmaDuM maTayAnA AnaMdane samajAtuM nathI. baLAtkArathI dIkSA purahitaputra ane rAjaputra tephAnI che. sAdhuone herAna parezAna kare che. te vAtanI eka vakhatanA tyAMnA rAjA hatA, teo muni thayelA hatA, temane khabara paDI. vihAra karI te gAma jaI rAjAnA mahele pahoMcI moTA zabdathI dharmalAbha Ape. eTale rAjaputra kahe che ke ThIka thayuM. "nAcatAM AvaDe che ?" hA. hela barAbara bajAve te. pachI Dhola barAbara na vagADatAM hovAthI munie baMne kuMvaranA aMge utAryA. aMga utAryA pachI muni zahera bahAra jaIne beThA. rAjAne mAluma paDayuM ke kuMvaranA hADakAM khaseDI nAkhyAM che. upAzraye ane sarvatra munInI tapAsa karAvI. sAdhupaNuM parANe pahelAM dIdhuM, pachI aMga ThekANe ANyA. AnA karatAM bIje baLAtkAra ke hoya ? pAtrane dekhIne baLAtkAre paNa dIkSA apAya che. regIne rega maTADavA parANe paNa DekaTare hitabuddhithI oparezana karI rUjha lAve che. prathama upadezathI pariNAma karAvIne pratijJA devI, avirati TALI virati aMgIkAra kare Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana che, chatAM viratine AnaMda Ava joIe te AnaMda Avato nathI. ApaNe vrata-niyama nAmanA karIe chIe. vrata-niyamamAM parIkSA samaye daDhatA ane AdhyAnane abhAva. ApaNA vrata-niyame karmabaMdhananA hallA AgaLa bacAva karI zake tevA nathI, kAraNa paDe niyamamAM chUTa rAkhIe. kAraNe chUTa, A niyame kevA karmane hallo kAraNe hoya, te vakhate badhuM chUTuM te vakhate ema kema nathI AvatuM ke vatanI kharI kasoTI ahIM che. senuM kaseTIe na lagADavuM, kApavuM nahi, ane agneie lagADavAnI paNa nA kahe te zI rIte sonAnI parIkSA karavI ? tema karmathI bacavA mATe vrata karIe, paNa karmanA hallA vakhate chUTa ! ArtadhyAnanI zaMkA thAya. vivAhAdika kArya vakhate, roga vakhate, chUTa. evahAra paccakakhANa lIdhA pachI pANI pIvAne vicAra thayo, vrata-paccakkhANa che ema thayuM te ArtadhyAna nathI. e ArtadhyAna gaNe te te karatAM dharmadhyAna vadheluM che. vratanI ruci ane vratakhaMDanabhaya vadhelA che, tarasa lAgI che, paNa te sAthe covihAra che. tarasa bhUkhanI vedanA karatAM vratane rAga vadhelo che. vratanA rAganuM kArya thaI raheluM che. tyAM ArtadhyAna zI rIte gaNavuM ? e paNa vicAra na Ave te sArI vAta, paNa ahIM dharmadhyAna vadheluM che. A dhyAnamAM vAta gaI eTale pharI upavAsa na kara paDe, Ama laI jAya che. pANI pIvAnI, khAvAnI IcchA rekI kare? vratanI rucio, mATe ahIM dharmadhyAna che. mULamAM khAvApIvAno rasiye jIvaDe, temAM tevA upadezaka maLyA. dharmanI aMdara DhIlAza na cAle. mAthuM mUkI mAla meLavavAne che. kAraNa? niyamanI parIkSAnuM sthAna che. niyama barAbara rAkhyA tenI parIkSAnuM sthAna tyAM kAraNa che. vahAlanA paisA nathI, paNa vaTanA paisA che. aMdaranA vikAra na maTe tyAM sudhI uparanA malamapaTTA nakAmA che. | mULa muddo e ke kAraNa paDayA je daDha rahevAtuM nathI, tenuM kAraNa e ke kAraNa ke aviratine gUmaDAM tarIke gaNI nathI. gUmaDAM upara malama lagADI cAmaDI ANI devAya paNa aMdarano vikAra na maTe Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tapapada vyAkhyAna te eka maTe ne bIjuM thAya. bIjuM maTe ne trIjuM thAya. tema A viratithI avitinA gUmaDAM bhale maTADe, paNa aviratinA kAraNa rUpa je AtmAne vikAra te vikAra nAza na kare to virati AvI paNa pAchI avirati UbhI rahe. virati malamapaTTo che. kaThAnI nirmaLatA nathI. lohI ane kaThe na sudhare tyAM sudhI eka maTe ne aneka thAya. tema ahIM virati karIe, niyama karIe, dharAdhara cAritra laIe chatAM aMdarane vikAra, AtmAno karma vikAra na maTe te pAchA pachaDAI paDe. 11me guNaThANe pahoMcelA evA mahApuruSo pachaDAIne pahele guNaThANe Ave che. 11me guNasthAne viratimAM kaMI ochAza che? jyAM yathAkhyAta cAritra che, te nIce pachaDAya te pahelA guNaThANA sudhI AvI jAya temAM kane gune? aMdaranA vikArano. je pANImAM kacaro nIce rakhAya te te pANI meluM thAya. kacare kADhI nAkhyo hoya te evuM na thAya. sattAmAM rahelA karma AtmAne mele kare. AthI paheluM sAdhyabindu karyuM hovuM joIe? kaTho sudhArI levAya pachI malamapaTTo phera na karavuM paDe. cAritramalamapaTTo che. aMdaranA vikAra na jAya tyAM sudhI mokSa thatuM nathI. bAhmacAritranA vartAvamAM 11-1213mAM guNaThANAnuM eka ja saMyamasthAna. je saMyamasthAna eka ja che, te eka sIdhA moze pahoMce ne eka kAma paDe te ardhapudgula rakhaDI jaya. agiyAramAM guNa sthAnakavALAe mAtra malamapaTTo karI uparanuM sAruM karyuM che, paNa aMdarane vikAra emane ema che. bAramAvALAe uparanuM ne aMdaranuM sApha karyuM che. agiyAramAvALAne sattAmAM haju karmane vikAra rahe che. baMdha, udaya ke sattAmAM have bAramAvALAne karmavikAra nathI. lehI mULamAMthI sudharyuM te have gUmaDuM nahi ja thAya. gUmaDuM rUjhAvA mAtrathI sarTiphikeTa nahIM. AtmAmAMthI kamekacare sarvathA nIkaLI jAya pachI tyAMthI paDavAnuM nahi. agiyArame jAya te aviratinA gUmaDAM na thavAnuM sarTiphikeTa maLatuM nathI. bArame jAya te aviratinA gUmaDAM nahi ja thAya. je aMdarane sudhAro thaye te sarTiphikeTa. ekalA vartananA sudhArAmAM sarTiphikeTa na maLe. lehI sudhAravAvALAe bahAranuM gUmaDuM sudhAravuM ja paDe, aMdara lehIvikAra na hoya ane bahAra gUmaDAM heya tema na bane. bahAranAM gUmaDAMne malamapaTTo rUjhAve, aMdaranA vikArane Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva mahimA darzana davA teDe, tema bAhya vartAvane rega caritra toDe. AthI samajavAnuM ke gaMdhaka gUmaDe lagADe te gUmaDuM na rUjhAya, gUmaDe te sindura, khAvAmAM gaMdhaka tema bAhyavartAva rokavA mATe tapa karavA javuM te na cAle, temAM bahAranA gUmaDAM rUjhavA mATe sindara tarIke cAritra batAvyuM, bahAra sindara lagADIe paNa anaMdane lehIvikAra na maTe te? e mATe tapadanI ArAdhanA kahI che. cAritranI ArAdhanA mAtra bAhya gumaDA maTADanArI thAya. pAMce parameSThi bhare bhANe AratI. - jJAnanI, darzananI ne cAritranI utpatti te kene AbhArI ? karmanA kSaya kSapazamane AbhArI che. karmane kSaya kSapazama na thaye heya te jJAnAdika traNe thatAM nathI. bhare bhANe AratI, bhANuM bharyuM eTale bhaI taiyAra! tema samyagudarzanAdi bhare bhANe AratIvALA che, karmane kSaya thAya eTale jJAna-darzana-cAritra AvIne bese.samyagadarzana,jJAna ke cAritra karmakSaya karavA na bese. karmane kSaya heya te AvIne besavA taiyAra che. jJAna mAtra prakAzaka, darzana zraddhArUpa, cAritra navAM kama na AvavA de. nirjarA rUpa nathI. nirjarAmAM samyagadarzana, jJAna, cAritra nathI, vAcanA pRcchanA karavAthI thayuM tyAre jJAna kahezene? te bhare bhANe AratI, pAMce parame cheSTha bhare bhANe AratI, karmakSaya kSapazama thAya tyAre jJAnAdika thAya; e thAya eTale parameSThipaNuM AvyuM. pahelA kSaya ane kSayopazama thAya, pachI thAya guNa, pachI thAya guNI. kAraNa vagaranuM kAya te kahevA mAtra gaNAya. bAkI kAraNa vagaranuM kArya heya nahi te ATha pade kArya, kAraNa navamuM tapa pada. keIka anaMtara kArya, ke I paraMparA kArya. kAraNa kayuM? samyagudarzanAdi svayaM kAraNa nathI, AThe padenI ArAdhanA kAryarUpe thaI. kAryarUpe thaI tenuM kAraNa! tapa cAritranA bheda laIe temAM eke bheda karmakSaya karanAra nathI. pAMca cAritramAMthI kaI paNa caritra laIe te eka paNa cAritra nirjarAnuM kAraNa nahi rahe. jJAna chatAM dharma zukaladhyAnamAM na Ave te nirjarA na thAya. karmanA udayathI Azrava,te navA baMdhane AbhArI che. - jema jema Azrava tema tema tRNadha, tema tema pratyAkhyAna vRddhi. cAritra je karmakSayanuM kAraNa bane te bIjA dvArA pratyAkhyAnane cAritrarUpa gayuM che tethI bIjo kapAya te pratyAkhyAnAvaraNI, apratyA Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tapapada vyAkhyAna 75, khyAnArane kSaya te cAritra na hota to pratyAkhyAnavarazuM na kahI zakata. tapasyA karmo kSaya karavA mATe jabarajasta sAdhana che. cAritra ane tapasyA judI che. cAritra karma baMdhane reke. tapa jema zarIranI aMdarano vikAsa sudhAre te aMdhakanuM kAma, tema AtmAnA karmavikAre sudhAravA te tapasyAnuM kAma. ahIM jJAna-darzana-cAritra e traNane utpanna karAvanAra- TakAvanAra, vadhAranAra, prakarSa karAvanAra tapa che. A ja vAta lakSyamAM rAkhaze te, ApaNe kaMIka vidvAna banyA. pothAM ukelatAM zIkhyA te saMteSa mAnI laIe chIe, ke svAdhyAya paNa atyaMtara tapa che, te bhagavAna mahAvIra sarakhA tIrthakara je samyaktvanA dhaNuM niraticAra cAritravALA, cAra jJAnanA mAlika chatAM te bAhya tapamAM kema pratya? ApaNe vinaya vaiyAvacca karIe te, be ghaDI sAmAyika pUjA karIe te saMta. A aviratinI huMDI pAkelI huMDI che. cAritranI milakata pahelI Ave pachI aMdaranA karmo mudatanI huMDI che. keTalAMka kamo bhegavavA na paNa paDe. tIrthakare cAra jJAnI, zuddha samyaktvavALA niraticAra cA ratravALA tapasyAnI jarUra gaNatA hatA. e samajatA hatA ke A badhe bahArane sudhAro che. aMdarano sudhAre na thAya te lAMbe kALa A sudhAro TakavAno nathI. paNa jene haMmezAM paDhI TakAvI rAkhavI hoya teNe mudatanI huMDInI savaDa rAkhavI paDe. te samyagudarzanAdi e pAkelI huMDInI savaDa karavAnI paNa mudatanI huMDI vaTAvavA mATe tapanI peDhI khelavI paDaze. ApaNane 1-2 upavAsa karatAM Ama thAya che, te che mahinA sudhI upavAsa karatAM sudhAvedanI ke taijas nAmakarma udayamAM na hatuM tema naSThi, upasargo temane duHkha detA na hatA ? leDhA ke lAkaDA upara ghA paDatA na hatA, temanA zarIre tarasa TADha-taDake, devatAI upasarga pariSaha kema sahana karyA haze ? jene dekhAva rAkhavo hoya tene cAle, paNa zAhukArI rAkhavI hoya tene mudatanI huMDI badhI dhyAnamAM laI nANAM cUkavavAnI savaDa karavI paDe. te tevI huMDI kevaLa tapa che. karyasaMgrAmamAM morace mAMDanAra hoya te tapa che. tapa sivAya nathI karmayuddhanI zarUAta ke samApti. mekhare paNa e ane pAchaLa paNa e. samyagudarzanAdi mokhare ke puMThamAM Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 pava mahimA dana nathI rahetA. e vacamAM mhAlaze. zukala dhyAnamAM 3-4 pAyArUpa tapa nathI Avye, kSaSakazreNInI zarUAtanA e dhyAnarUpa tapanA jore ane apUrNAMkaraNamAM evI tAkAta che ke je nikAcita karma hAya tene ALIne bhasma karavAnI tAkAta dharAve che, mahAvIra bhagavaMte sADAbAra varSa sudhI akhaMDa darzIna-jJAnacAritra pALyuM temAM teTalI tAkAta na hatI, jeTalI apUrvakaraNa viSe zukaladhyAnamAM e tAkAta che ke koI paNa nikAcita karma tapa teDI zake. zukaladhyAnanI zreNInA praveza apUrNAMkaraNamAM ceAthethI zreNI mAMDe che, paNa cAritramehanI sAthe yuddha thAya te apUrva karaNathI, mehamahIpati sAme moracA zukaladhyAna rUpI tape mAMDayA. samyagdanAdethI meAracA nahi maMDAya. me!racA mAMDanAra sAthe mahadamAM khIjA bhale hai!. sabhyajJAna na heAya te ajJAnI hAya, tethI te maracA mAMDavAnA nathI. mAracAnA mukhya mukhatyAra heya te| tapa. samyagdarzanAdi e dhyAnanA paTAdAro, mukhya jummedAra nahi. mAhanI sAme meracA mAMDanAra te tapa. meAracA mAMDavA paNa jItanA vAvaTA caDhAvatI vakhate samyagdarzanArdinI vAvaTo caDhAvavAnI tAkAta nathI, e teA joDe jAya. jo tema hAta tA terame guNaThANe pahele samaye meAkSa thAta. kevalajJAna, kSAvika darzana, cAritra AvyA chatAM killA para vAvaTA caDAvavAnI svataMtra tAkAta temanI nathI. zukaladhyAnA ceAthe pAye saradArI (sara karI) le te vAvaTo caDhAvI zake, karmAMnA samarAMgaNamAM maracA mAMDe vAvaTA caDAvI ke pazu tapa. zukaladhyAna ane tapanu` svataMtra sAmarthya, AdimAM ke aMtamAM samyaglRdanAdinI tAkAta nathI. dhyAna ke!nuM nAma ? samyagdana jJAna cAritra sahitane dhyAna. e pahelAmAM pahelA pAyA laIe tyAM heya, upAdeya, upekSaNIya saMbaMdhI je AjJA tenA nizcaya karavA te pahelA pAyAmAM che. ahIM tapanuM svataMtra sAmarthya keTaluM che te vicArIe chIe. AthI tapa keTaluM jarUrI, keTaluM asAdhAraNa kAma kare che te samajI gayA tethI ATha pada mAphaka tapane enDru sthAna nathI. have A svarUpa batAvyuM. paNa bheda vagara svarUpa zuM karavAnuM ? svarUpa pArakhavA mATe, svarUpane nirNaya karavA mATe vyakita jANavAnI jarUra paDe. A tapa khUbIdAra che. Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tapapada vyAkhyAna 77 samyagadarzanAdi kAraNa-kAyane, bAhya atyaMtarane badhAno samAveza karatA nathI. samyagadarzana potAnuM svarUpa kahI cAle. pitAnA kAraNone letA nathI, jyAre A tapa e saradAra che ke potAnA kAraNene pitAnI kUkhamAMthI nIkaLavA detuM nathI. bAhya-atyaMtara tapanI laukika-lokenara dRSTie vyAkhyA. tapanA bAhya ane atyaMtara A mukhya be bheda kAraNane kUkhamAM rAkhyuM tethI bAra bhede tapa. samyagadarzanamAM, jJAnamAM, cAritramAM kArya kAraNa kahI be bheda kahetA nathI. jyAre tapa bAhya-atyaMtara kAraNa kArya sAthe rAkhe che. bAhya ane atyaMtara eTale zuM ? bAhya eTale anyamati paNa jene kare te bAhyatA. e lakSaNa zAstrakAra bahu lakSamAM letA nathI. dekhAya te bAhya. vinaya vaiyAvacca adazya nathI, te bAhya atyaMtarane bheda karyo. karmanAzane aMge je ekAMtika hoya te atyaMtara ane kAMtika hoya te bAhya. AthI vinaya, vaiyAvacca, prAyazcitta te kharekhara karmane nAza kare. zAstramAM kahyA mujaba e vizeSaNa lagADo te bAhyamAM karmanAza niyamita che. ane zAstranA muddA na rAkhe te vinayAdika atyaMtara tapa 'bhale kare te paNa karmanAza nathI. zAstrane sahakAra na le te atyaMtaramAM atyaMtarapaNuM nahi rahe. te mATe bAhyaatyaMtara bheda zI rIte ? jene aMge AtmAnA jJAnane, AtmAnI samajaNane athavA samyagdarzana, jJAna, cAritrane jora ApavuM paDatuM nathI. AMtarika pariNatine jora ApavuM paDe te atyaMtara. anazana, upavAsa karavA te aMdaranI pariNatinA jeTa vagara paNa thaze, paNa pApakarmathI Daraze nahi tyAM sudhI prAyazcitta nahi thAya vinaya vaiyAvacca samyagdarzananI pharajiyAta karaNI che te nahi thAya tyAM sudhI samyaktvanahi Ave. AMtarika pariNatine jora daIe te atyaMtara. tapanA sarkalanI aMdaranA 12 bhede, be bhedavA je tapa te tapanA ja bhede che. zarIra bAhya, AtmA atyaMtara chatAM AtmAnA bhAI jevuM zarIra che. AMtarika pariNati thayA vagara paNa thanArI tapa te bAhya tapa. atyaMtara tapamAM AMtarika pariNati joIe ja. bAhya ane atyaMtara te tapamAM ATaluM jora kema devAya che? je manuSya jeTaluM tapa kare teTaluM prazaMsApAtra gaNAya. kukarma nikAcita karmomAM Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 parva mahimA darzana paNa durbheda azubha karma che, samyaktva jJAna cAritra e badhAM kama AgaLa rAMka terI gauA jevA che. jJAna te paNa "terI gauA cAritra paNa "terI gauA paNa Ubhe rahe te kahevAnI tAkAta tapamAM che. duSTamAM duSTa karmo ane te paNa durbhe, te paNa jaththAbaMdha hoya te badhAne kSaNamAM nAza karI nAkhe te tAkAta tapamAM che tapa juduM pADIe tyAre sarvaAzravarUpa cAritra na levAnuM, eTale pAMca Azrava dharUpa cAritra che. cAritramAM nikAcitakarmakSaya karavAnI tAkAta nathI samyagadarzana jJAna ke cAritramAM je tAkAta nathI, te tAkAta tapamAM che. tapane navapadamAM chelluM kema goThavyuM? - je ATaluM prabaLa tapa che te chelle khUNAmAM kema nAMkhyuM ? eka ja kAraNa che, tapanuM sAcuM zarIra, jJAna-darzanacAritra e traNanA zarIra baMdhAyA pachI ja tapanuM zarIra baMdhAya, eTalA mATe tene chelluM nAkhyuM che. saradAra kyAre taravAra paherI bahAra nIkaLe? lazkara bahAra taiyAra thaI nIkaLe tyAre. dhAnatapamAM e tAkAta che ke eka AtmAmAM AkhI duniyAnAM badhAM karma pAparUpa thaI jAya, badhI karma vagaNA nikAcita thaI jAya to paNa dhAnAgni bhamIbhUta karI nAkhe. tapanI taravAramAM evuM sAmarthya che ke AkhA jagatanAM tamAma karmo pAparUpa nikAcita thaI jAya, te paNa beghaDImAM samagrakarmane kApIne pheMkI de. A jora tapanuM che dAvAnaLa saLagAvyuM paNa rAyaNa ke sAga game te Ave tene bALI nAkhe che. taravAnuM sAmarthya aMta- muhUrtamAM sarva karma sApha karI nAkhe te tAkAta tapamAM che. dharyuM tenuM dhULamAM na uDI jAya mATe sAvacetI evuM tapa chatAM taravAramAM karAmata kAma kare, taravAra grahaNa kara. vAmAM muThThIe na pakaDatAM aNIe pakaDe te zuM thAya? ema A tapa nikAcita ghaNA bhavanA pApo kSaya kare, paNa taravAra muThThIthI pakaDavI joIe, cheka aNuethI taravAra pakaDe te nukazAna kare, duHkhakSaya mATe karmakSaya tapasyA karAya te muThThIe pakaDI, e ja tapasyA paugalika lAlaca mATe karAya te taravAra e ja, teja paNa e ja, chatAM kAMpe hAtha ne kapAve mAthuM. tema ahIM paugalika IcchAe karAtuM tapa teTaluM ja tejadAra, chatAM duHkhakSaya mATe kAma na Ave. have meMDhuM dhoIne cokakhuM karI mezanuM tilaka na thaI jAya. AvuM jabarajasta tapa chatAM paNa je pavitratA tapanI na rahe te Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tapapada vyAkhyAna samajajo ke IdaramAM pezvAe jIta meLavIne brahyabhajanamAM batrIsa divasa kADhayA, pariNAma dhekA khAvAmAM AvyuM. AvuM tapamAM sAmarthya chatAM tapamAM pavitratA na rahe te? je tapa Asakti cheDavA mATe karAya che, tapane dahADe Asakti cheDAya ne bIje dahADe Asakita vadhI te? kAle upavAsa karazuM te Aje kaMI khAIzuM ne? AvuM kahIne dhamyuM senuM dhULamAM na uDADI nAkhaze. tapasyAne pAraNe adho kalAka moDuM thAya to samatA cUkI jAya te tapa apavitra bane. 36 kalAka nirjarAmAM rAkhyA te ardho kalAka paNa nirjarAmAM che. A tapanI apavitratA na karo! AvuM duSkara kAryane karanArUM tapa karma kSaya mATe che, jene tame prayoga karyo che. tapa pavitra rAkho. AvA tapanuM te barAbara pAlana kare! tema je jApa, pUjana, ArAdhana te badhuM tapaguNa lAvavA mATe che. jema varaghoDa, mAMDave hastameLApa mATe che, tema ArAdhanA mATe tapane Acare! kI pata nahiM, zAstrakAroe nirUpaNa kareluM che. mATe niyANuM parabhavanI ke A bhavanA sukhanI AkAMkSA na hoya tevuM tapa kare. Agamika tapanAM karmakSaya sivAya koI IcchA AzaMsA na karavI. tapanI tAkAta samyaktva pAmavAnI pahelAM be ghaDImAM jeNe nikAcita pApa karma AMdhyAM hoya, e pariNAmamAM eTalI tAkAta mAnavAmAM Ave te kSepaka zreNamAM teDI nAkhavAno niyama rAkhavo paDe. eka aMtara muhUrta pahelAM ghera pApakamI eka muhUrta pachI mokSa pAme che. 70 kaDAkeDInI karmasthiti aMtaramuhUrtamAM je dhyAnanA pariNAma toDanAra gaNue tenuM ja nAma atyaMtara tapa. nikAcita kama teDanAra pariNAma dhyAnarUpa atyaMtara tapa aghAti teDavA mATe che. nikAcita dhAtikarma nAza karavA mATe tapasyAnI jarUra che. eka bAhya ane eka atyaMtara tapa. atyaMtara tapa karmakSayanuM jabarajasta sAdhana. bAhyata- sAmAnya sAdhana. sene kiMmatI calaNa. paise tevuM sAdhana nathI, paNa paisA paisAmAMthI sone maLavAya, tema bAhyatAnI pravRttithI atyaMtara tapamAM majabuta thavAya. A tapa sAdhana meLanAra. hathiyAra vagarane zUro saradAra hAtha taLe che. thayAra vagarane sarakAra kAryakartA na nivaDe. kama teDanAra AtmAnA pariNAma. bAhyapanI sAmagrI hoya che. nAnA chokarA rIsAya che tyAre Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 parva mahimA darzana mele vahete, be kalAka thAya, eTale khAvA Apa! pariNAma palaTayA, rIsa maTI gaI, je tapasyAthI zarIrane na keLave, bhUkha-tarasa, TADha, tApa veThavAthI keLave nahi tevAo je mananI vAto kare te rada bAtala che. keLavAeluM zarIra hoya te ja sahana kare ne mananI ADuM na Ave, zarIra na keLavyuM hoya tyAM zI rIte cAle ? TADha, taDake, bhUkha, kudaratI AvI. paDela duHkha che, temAM mana sthira rAkhatA nathI zIkhavu. kudaratImAM mana nahi keLave te keIe dIdhelA duHkhamAM mana zI rIte keLavaze ? gajasukumALe sasarAne duHkha devA bolAvyo na hato. dIdheluM duHkha che. hAthI pAchaLa chokarA gAMDA kahetA ekaThA thAya che, kUtarA bhase te jevA mATe paNa Doka pheravate nathI, tema AtmAnA pariNAma duHkha vakhate Deka ke cahere paNa na phare. mAthA para dhagadhagatA aMgArA vakhate. mana na camake tevI juThI kalapanA to karo ! jyAM juThI kalpanAmAM gabharAI javAya che, prajI javAya tyAM sAcA banAva vakhate zuM thaze? sAmAnya avAjathI gheDo bhaDake te tepa vakhate zuM kare? temanuM vAhana na banI zake, je gheDAne temanuM vAhana banAvavuM hoya tene seMkaDo vakhata jaThA topanA bhaDAkA karI raDha kara joIe. bAhya tapathI AtmA rIDha na karIe te AgaLa upasarga vakhate sthira nahiM rahI zakIe. pariNAmamAM UMcA caDhe te vakhate hAthIvat Deka paNa pheravAya nahi. bAhya tapa taiyArI karanAra, atyaMtara tapa kArya karanAra, jene kArya sAdhavuM hoya kamane nAza kare che, tevAne bAhya ne atyaMtara baMne prakAranA tapa joIze. vIramatI rANI hatI, chatAM tapapadanI apUrva ArAdhanA karI. jhADa ugavAthI phaLa jaNAya, tethI bIja gaNAya. kalpavRkSanuM bIja nAnuM hoya tethI ugeluM sarva ISTa siddha karI de. vIramatie tapapada evuM evuM ArAdhyuM ke damayantinA bhavamAM tapa phayuM. kapALamAM, tilaka sUrya jevuM jhaLahaLe, ghora aMdhArAmAM paNa tilaka jhaLahaLe. mahAkacchamAM satIpaNuM TakAvyuM ne prabhAvavALI thaI. camatkAranuM mULa hoya to tapadanuM ArAdhana. evI rIte tapanuM ArAdhana karyuM ke damayAntanA bhavamAM prabhAvavALI thaI. A samajI je kaI navapada ArAdhe te A bhava parabhavane viSe - kalyANa mAMgalikamAlAne pAmI mekSa sukhane viSe birAjamAna thaze. Iti navapada vyAkhyAna samApta. Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ArAmoddhAraka pravacana prakAzana samitinuM nivedana Aga moddhAraka pU0AcAryadevazrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ma.zrIe jIvanabhara satata parizrama karI Agama grathone bahAra pADIne ane AgamonI cAvI samAna taka ane dalilethI bharapura pravacano ApI jaina samAja upara mahAna upakAra karyo che ane tatvajijJAsuone saMkhyA che. evA pravacananAM aneka pustako prakAzita thayA hovA chatAM ghaNu kharAM aprApya che, tethI tattvajijJAsuonI nirAzA dUra karavA pa. pU. zAsanaprabhAvaka A.zrI dazanasAgarasUrIzvarajI ma. tathA teozrInA ziSya ' sagaDrana premI gaNizrI nityadayasAgarajI ma. nI preraNAthI pUjyazrInA pragaTa-apragaTa sarva pravacana sAhityane kramasara prakAzamAM lAvavA mATe " AgamAdrAraka pravacana prakAzana samiti"nI sthApanA karavAmAM AvI che ane sarva zreyaskarI Agamika sevAne lAbha levA nIcenI cejanA raju karI che. rUA. 5001) pAMca hajAra eka opanAra zrutasamuddhAraka kahevAze ne temanA phATa chApavAmAM Avaze ne saMsthAnAM sarva prakAzana bheTa maLaze. rUA. 10 01) eka hajAra eka ApanA2 AjIvana sabhya kahevAze ne saMsthA taraphathI bahAra paDela pustaka bheTa maLaze. rUA. 501) pAMcase eka ApanAra dAtAranuM nAma puratakamAM chApavAmAM Avaze ane saMsthA taraphathI bahAra paDela pustaka bheTa maLaze. A mahAna kArya zrI saMghe tathA dAnavIronI sahAyathI ja thaI zake, tethI ApanA tathA zrI saMghanA jJAnakhAtAmAMthI adhika rakama mokalI lAbha levA darekane vinaMtI che. 'zrI Agame ddhAraka pravacana prakAzana samiti" A nAmano DrAphaTa athavA ceka nIcenA nAme mekalI zakAze. (zIranAmAM aMdara 'vinaMtI' mAM che. ) amaracaMda ratanacaMda jhaverI muMbaI puSasena pAnAcaMda jhaverI muMbaI zAnticaMdra chaganabhAI jhaverI sUrata anubhAI cImanalAla amadAvAda - phulacaMda je. vakhArIyA surata dIpaka prinTarI, amadAvAda-380001