Book Title: Parshwanath Charitra
Author(s): Udayvirgani, Shreyansvijay
Publisher: Bhavanipur S M Jain Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023194/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 5 5 5 5 5 5555555555555555555 FFER FR tttttt pragaTaprabhAvI zrI zakhezvara pAdyanAthAya namaH OM zrI nemi-vijJAna-karatUra-yazAbhadrasUri sadgurUyeA namaH udayavIragaNi racita zrI pArzvanAtha caga bhASAMtara -: sa'pAdaka kaviratna samartha vyAkhyAnakAra pa. pU. A. zrI vijaya yazAbhadrasUri ma. sA. nA ziSya pa. pU. paM. zrI zreyAMsavijayajI gaNivarya -: 18 prakAzaka : zrI bhavAnIpura zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMdha 11 e, haizAmarADa kalakattA-700020 sane 1985 vikrama saMvata 2041] [vIra saMvata 2511 19595959595 95 95959595 1 5 5 5 5 5 5Wan Wan E 555555555555 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / ' ' ' I I pragaTaprabhAvI zrI rAkhezvara pArzvanAthAya namaH OM zrI nemi-vijJAna-kastUra-yazAbhadrasUri sadgurUlye namaH udayavIragaNi racita zrI pArzvanAtha gi bhASAMtara ka je kaviratna sama pa. pU. A. zrI vyAkhyAnakAra vijaya yazeAbhadrasUri ma. sA. nA ziSya pa. pU. 5. zrI zreyAMsavijayajI gaNiva -: prakAzaka zrI bhavAnIpura zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMdha - 11 e, haeNzAmareADa kalakattA-700020 sana 1985 vikrama saMvata 2041] [vIra saMvata 2511 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAptisthAna : (1) jaina dharma prasAraka sabhA bhAvanagara (2) semacaMda DI. zAha jIvananivAsa sAme, pAlItANA, jI. bhAvanagara (3) pAzva prakAzana pragati beMkanA meDA para nizALa, jhaverIvADa rIlIphareDa amadAvAda-1 (4) sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA ratanapeLa, amadAvAda, rudrA : nayana prinTIMga presa gAMdhIreDa pula nIce, DhIkavAvADI, amadAvAda-1 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 3 pArzvanAtha caritramAM Avatu varNana tenu* sakSipta kathana paheleA sa : bhava 1-2-3 pArzvanAthane tathA vAgdevIne namaskAra. aravida rAjA, dhAriNI rANI, vibhUti purohita, anudvarA ii, tenA marUbhUtine kamaTha nAmanA be putra, eka dharmI ne khInne adharmI. kramaThanI strI arUNA marUbhUtinI vasuMdharA, vizvabhuti prathama svarga, anuddharA tenI devAMganA. marUbhUti purAhita harizcaMdra muninu` Agamana. tenI dezanA, lalitAMganI kathA, marUbhUtine vairAgya, tenI strInA kramaDha sAthe sa`kha'dha, kamaThanI thI marUbhUtie jAvu. marUbhUtie najare joyA bAda prasaMge rAjAne kahevuM, rAjAe apamAnapUrvaka kADhI mUkavA. tenA bhAI para kepa, zivatApasa pAse teNe lIdhelI tApasI dIkSA, marUbhUtinA khamAvavA javAnA vicAra, rAjAe nA kahyA chatAM tenu* javu', khamAvavAthI ulaTu krodhanu' vadhavu, marUbhUti upara kamaThe zilA mUkavI, tethI maraNa pAmIne marUbhUtinuM hAthI thavu, arUNAnu hAthINI thavuM. arivaMdarAjAne vAdaLAnu thavu ne vIkharAI javuM dekhAvathI thayelA vairAgya, teNe lIdhelI dIkSA, aSTApada yAtrAe jatAM sAgaradatta sAthaeNvAhanuM maLavuM, sAthe rahevu, hAthIvALA vanamAM Avavu, hAthIe mAravA DhADavuM. araviMda munie Apela upadeza, tenuM dharma pAmavu', arUNA hAthINInu paNa dharma' pAmavu'. arivaMda muninu aSTApada gamana. tyAM kevaLajJAna ne mAkSagamana Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra kamaThane tApasIe karela tiraskAra karIne kuTa sarpa thavuM. hAthIvALA sthAne AvavuM. teNe hAthIne karela daMza, hAthInuM samAdhi maraNa, AThame devaloke deva thavuM, arUNanuM bIje devaloke devI thavuM, deva sAthe saMbaMdha, kuTasapanuM pAMcamI narake 17 sAgaropamane AyuSya nArakI thavuM. puSTa 1 thI 71 - bIje saga: bhava 4-5 jaMbudvipanAM pUrva mahAvidehanI surachA vijyamAM vaitADhaya upara tilakapurI nagarImAM vighaddagati vidyAdhara, tilakAvatI rANI, hAthInA jIvanuM svargathI racavI tenA udaramAM upavuM, kiraNabega nAma sthApana, paDhAvatI sAthe pANigrahaNa, pitAe dIkSA levI, mokSagamana, ghaNuvega putra, vijayabhadrAcAryanuM padhAravuM, dezanA pAMca aNuvratAdi upara kathAo, kiraNavegane vairAgya, dIkSA grahaNa, hemAdvigamana, kurkaTa sapanuM narkamAMthI nIkaLI hemAdrImAM kALadArUNa sarSa thavuM, tene daMza, muninuM bArame devaloke gamana. 22 sAgara Ayu, sarpanuM davamAM baLIne chaThThI narake javuM. 22 sAgarAyu. pRSTa 7ra thI 169 trIje sagabhaga 6-7 jabudvIpanA pazcima mahAvidehanI sugaMdhI vijayamAM zubhaMkarA nagarI, vajavIrya rAjA, lakSamIvatI rANI, kiraNavegane jIva tene putra vanAbha. vijayA sAthe pANigrahaNa, tenA mAmAne dIkare kubera, tenuM rasAIne tyAM AvavuM. teNe prakaTa karela nAstikavAda. anyadA lekacaMdrasUrinuM padhAravuM. rAjAnuM kubera, Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAya caritra ' sahita vAMdavA javuM, dezanA, karma svarUpa, karmabaMdhanA kAraNe. kamanI sthiti. kubere kahelo nAstikavAda. gurUe Apela tene savistara uttara. traNa vaNika putranI kathA. upanaya. paMdara karmAdAnanuM svarUpa bAvIza amayanuM svarUpa rAtribhojana para kathA, batrIza anaMtakAryanuM svarUpa. anarthadaMDa svarUpa, dharmanuM mULa vinaya ne viveka upara sumatinI kathA. satsaMganI jarUra tenI upara prabhAkaranI kathA. tetrAkSaramAM dharmanuM svarUpa deva gurU dharmanuM svarUpa. kuberane thayela pratibaMdha. rAjAe ne kubare lIdhelI dIkSA. vajanAbhanuM rAjA thavuM tene cakrAyudha putra. kSemaMkara jina pAse vajanAbhe lIdhela cAritra, AkAzamAge sukaccha vijaye javuM, sapanA jIvanuM narkamAMthI nIkaLI tyAM bhInna thavuM. teNe muni para mArela bANa. muninuM ArAdhanA karI madhya greveyakamAM utpanna thavuM. ra7 sAgarAyu. bhilanuM marIne 7 mI narake javuM. pRSTa 170 thI 246 ceAthe sargaH bhava 8-9 - jaMbudvIpanA pUrva mahAvidehamAM surapura nAme nagara, vajubAhu rAjA, sudarzanA rANu, madhya praveyakathI thavI coda vapna sUcita suvarNabAhu nAme putra thavuM. putrane rAjya ApI vajubAhue lIdhela dakSA. temane kevaLajJAna ane mokSagamana rAjya pALatAM ekadA vanamAM javuM, eka hastI dekha. tenI pAchaLa gamana. uchALA mArI upara caDI besavuM, hAthInuM uMce caDhavuM. vaitADhaya para laI jaI eka nagara samIpe mUkavuM. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra uttara zreNInA adhipati maNicUDane kahevuM, maNirDanuM satkAra karIne nagaramAM lAvavuM. pitAnI putrI padmAvatIne paraNavA kahevuM. dakSiNa eNanA adhipati raDe paNa pitAnI putrI ApavI. 5000 kanyA sAthe pANigrahaNa. tene laIne pitAne nagare AvavuM. cauda ratnanuM pragaTa thavuM. cakanuM Ayudha zALAmAMthI bahAra nIkaLavuM. tenI pAchaLa cAlI cha khaMDa sAdhavA. nava nidhAnanI prApti. pitAne nagare AvavuM. bAravarSa sudhI rAjyAbhiSeka mahatsava. cakInI RddhinuM varNana. anyadA jaganAtha tIrthaMkaranuM padhAravuM. rAjAnuM vAMcavA javuM. prabhunI dezanA samakti prApta thavA mATe mithyAtva tajavuM. mithyAtvanA 80 vigere bheda. devAnAMte uhApoha karatAM cIne thayela jAtismaraNa pUrvacAritranuM smaraNa, vairAgya, paMcamuSTI leca, dIkSAgrahaNa, gItArtha thavuM, ekalavihArI thavuM, vIzasthAnakanuM ArAdhana. vihAra karatAM kSIragirigamana, kamaThanA jIvanuM narakamAMthI nIkaLI tyAM siMha thavuM. munine joIne tene upajela draSa. teNe karela capeTA prahAra munie karela ArAdhanA. dazame devaloke devapaNe upajavuM. 20 sAgara Ayu. siMhanuM marIne cothe narake javuM. tyAMthI nIkaLIne tenuM tiryaya gatimAM parigrahaNuM. . . kRSTa ra47 thI ra60 saga pAMcame. bhava 10mo chelle - siMhanA jIvanuM naraka ane tiryaMca gatimAM bhamI eka daridrI brAhmaNanA putra thavuM. janmatAM ja mAtApitAnuM maraNa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra pAmavuM. lokee kamaTha nAma pADavuM. mahA duHkhI sthitine anubhava. dravyavAnene joIne tene thatI IrSyA. atyaMta kheda thavAthI teNe lIdhelI tApasI kakSA. jabudvIpanA bharatakSetramAM gaMgA kInAre vArANasI nagarI. azvasena rAjA. vAmAdevI rANa. dazamA devakathI cyavI cItra vahI (phAgaNa vada) 4 the vizAkhA nakSatre temanI kukSImAM avataravuM. coda svapna dekhavAM. vakhapAThakanuM AvavuM. anukrame pisa vadhe 10 me (mAgasara vada 10) vizAkhA nakSatramAM sarSa lAMchanavALA nilavaNuM putrane janma. digakamArInuM Agamana. gikumArI kRta sUtikAnI karaNa jajotsava. iMdranA AsananuM kaMpavuM. tenuM AvavuM. devakRta merUpara janmatsava. i karela stuti, ghare mUkI javuM, naMdIzvara mahotsava, prabhAte rAjAe karele janmotsava, pArtha nAma sthApana. rUpavarNana. anyadA koI mANase AvIne kahela eka vAta. kuzasthaLanA rAjA prasenajitane prabhAvatI nAme patrI. tenuM pArzvakamAranAM guNagAna sAMbhaLIne tenA para rAgI thavuM. tenA pitAe pArzvanAthane ApavAno nirNaya karI ravayaMvare mokalavAnuM nakakI karavuM. te vAtanuM kasiMga dezanA yavana rAjAe sAMbhaLavuM. tenuM prabhAvatInA Icchakka thaI jaDI AvavuM. prasenachatanuM ciMtAtura thavuM. maMtrIo sAthe vicAra karIne maMtrIputra purUSottamane azvasena pAse mokalo. azvasena rAjAe tene madada ApavA mATe taiyAra thavuM. pArzvakumAre te vAta jANavAthI pitAne rekI pate javA mATe taiyAra thavuM, pitAnI AjJA, pAkamAranuM prayANa, i mAtalI sAthIne ratha laIne Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrI pArzvanAtha caritra mAkalavA. prabhunu kuLasthaLe AvavuM. cavananuM namI javu. prasenajit rAjAe prabhAvatInI sAthe lagna karavA prArthanA karavI, pArzvaprabhue pitAne kahevA kahevu. prabhAvatIne laIne tenA pitAnu" vArANasI AvavuM. pitAnA AgrahathI prabhue lagna karavuM. pRSTa 261 thI 280 saga ThThI ekadA pArzva kumAranuM geAkhamAM esavu. leAkAne pUjanAdi sAmagrI laIne nagara bahAra jatA joI ne kAraNa pUchyu. leAkAe kamaTha tApasa AvyAnI karelI vAta. prabhunu* gheADA 52 besIne tyAM padhAravuM, kamaTha sAthe vivAda, agnimAM sane baLatA jovA. kramAne kahevu. lAkaDuM phaDAvI sapa kaDhAvavA. sarpane navakAra sabhaLAvavA. sapanu. marIne dharaNendra thavuM. prabhunuM svasthAne Avavu. maThanI apabhrAjanA (niMdA) thavI. tenuM dveSathI maraNa pAmI meghakumAramAM meghamALI nAme devatA thavuM, ekadA leAkAgrahathI prabhunu* udyAnamAM javuM tyAM rAjamatinuM meM tenA tyAga karyAnu citrAmaNa joI vairAgya thavA. zubha bhAvanAnuM zAvavuM. lAkAMtika devAe AvI dIkSA avasaranu" jaNAvavuM. savAre pitAnI AjJA laI varasIdAna devA mAMDavuM'. varSa Akhare iMdrAdikanu Avavu.. temaNe karelA mahotsavapUrvaka prabhue pAsa 14 11 ne (mAgasara vada 11) cAritra gaNu karavu. mahela aThThamanu' pAraNu' prabhue dhanya sA vAhane tyAM karavuM, pAMca divyanuM pagaTa thavuM. prabhunuM vihAra karI kuMDa-sarovarane tIre rahevu. * Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra mahidhara nAme hAthInuM tyAM AvavuM. prabhune joIne tene jAti smaraNa thavuM. teNe prabhunI kamaLA vaDe karelI pUjA, te vAtanI najIkamAM rahelA caMpAnA rAjA karakaMDune khabara paDatAM tenuM tyAM AvavuM. prabhunuM vihAra karI javuM. tene tyAM prabhunI pratimAnuM sthApana karavuM. derAsara banAvavuM. tenuM kaLikuMDa nAme prabhAvika tIrtha thavuM. hAthInuM mRtyu pAmI vyaMtara deva thavuM ne te tIrthanA adhiSTAtA banavuM. prabhunuM zivapurIe AvavuM. tyAM kozAba nAmanA vanamAM kAusage rahevuM. dharaNene upakAra saMbhArIne tyAM AvavuM. prabhunI upara chatra dharIne rahevuM, prabhue vihAra kara, iMdranuM svAsthAne javuM, lekee ahichatrA nagarI vasAvI. - prabhunuM rAjapura nagare javuM. Izvara nAme rAjA ravADI jatAM prabhune dekhI namavuM, uhApoha karatAM jAtismaraNa jJAna thavuM. maMtrInA pUchavAthI pUrvabhava kahI batAva. prabhue vihAra karavo, rAjAe tyAM derAsara karAvavuM, tenuM kurkaTezvara nAmathI prasiddha thavuM. prabhue kaI tApasanA Azrama pAse kAusagga rahevuM, meghamALIe avadhijJAnathI pUrvabhavanA vairI tarIke oLakhavuM, teno upasarga karavA AvavuM, aneka upasargo karavA, hAthI, vAgha, citto, sApa, vIMchI, devAMganA, dhuLane varasAda ane vetALanA upasargo karI varasAda varasAva. bhagavaMtanA nAkanA agra bhAga sudhI pAchuM AvatAM AsanakaMpathI dharUdranuM tyAM AvavuM, teNe Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ n zrI pArzvanAtha caritra } nIce kamaLa ane upara chatra karavuM, upasatuM nivAraNa, meghamALIne hAMkI kADhavA, tenuM varasAda (pANI) sa'harI namaskAra karIne svasthAne javuM, dharaNe dranu paNa svasthAne javu. dvIkSA lIdhA pachI 84 me divase vizAkhA nakSatrane cAge caitra (phAgaNa vada 4) vada 4 ceAthe ghAtI karmo kSaya thavAthI prabhune kevaLajJAna utpanna thavuM. samavaraNanI racanA, tenu' vadhu na, azvasena rAjAne vadhAmaNI. tenu saune laIne vAMDhavA Avavu, temaNe karelI stuti, bhagavate ApelI dezanA, dAna dharmanI vyAkhyA, jJAnadAnanI zreSThatA, te upara dhanamitranI kathA, abhayadAna upara vasa takanI kathA, supAtradAna upara cAra Ni putranI kathA. zIladharma, te u52 madanarekhAnI kathA. tapadharma, te upara sanatakumAra cakrInI kathA. bhAvadharma, puMDarIka kaMDarIkanI kathA, azvasena rAjA vigerenu' pratimASa pAmavuM, temaNe vAmAdevI ne prabhAvatI sahita dIkSA levI, bhagavate karelI gaNadhara sthApanA, 10 gaNudhara, prabhunu devachaMdAmAM khIrAjavuM. pRSTa 281 thI 371 saga 7 mA prathama gaNadhara Aya datte ApelI dezanA. pradhAne gRhastha thama pRSTavA. gaNadhare samaktimULa khAra vratanuM svarUpa kahevuM, tenA aticArA samajAvavA. zrAvakanA vrata pALavAne azakta gRhasthe jinapUjA tA avazya karavI. rAvaNe jinapUjAthI tItha kara nAmakamAM upArjana karyuM" tenI kathA, pUjAnA traNa prakAra, puSpa pUjA upara vacarasena kathA. akSata pUjana para' zukarAja kathA. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra bhAvapUjA upara vanarAja kathA gaNadharanI dezanA samApta thaye sarva sabhAnuM prabhune namIne svasthAne javuM. pArva yakSa padmAvatI devI. bhagavate karela vihAra. pRSTa 37ra thI 457 saga 8 mAM pAzva prabhunuM paMDradeze sAketapuranA udAnamAM samavasaravuM, sAgaradatta sArthavAhanuM vRttAMta, prabhunI dezanA. tene vairAgya, zubha bhAvathI tyAMja kevaLajJAna. bhagavAnanA cAra ziSya. te bhava mokSanI vAta sAbhaLI ghare javuM, pharIne prabhu pAse AvavAne vicAra karatAM zubha bhAvanA bhAvanAbhAvavAthI kevaLI thavuM. badhudattanI kathA. aMtargatamAM zrIguptanI kathA. baMdhudattane ne pahilapatine bhava vistAra. prabhune parivAra. prabhunuM sametazikhara padhAravuM, zrAvaNa suda 8 me nirvANa (mokSagamana) iMdrAdikanuM AvavuM nirvANa mahatsava. " . pRSTha 458 thI 489 - caMdragacchamAM tapagacchAya zrI jagacaMdrasUrinA paTTa paraMparAmAM saMghavIragaNinA ziSya udayavIragaNie saM. 1654 mAM jeTha sudi 7me galabaMdha caritranI leka 5500 pramANa karelI racanA. 490, maMgalamaya ArAdhanA- 93. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra prastAvanA (prathama AvRttinI) koDe vaMdana he zrI pArzvanAtha bhagavAnane saMsAranA pratyeka (dareka) chanAM caritramAM sArU-narasuM, rika-ghAtaka, sadAcAra-durAcAra, dharma-adharma Adi tatve e che vatte aMze bharyA paDayAM hoya che. paraMtu tIrthanI sthApanA karanAra mahAna tIrthakaronAM jIvanamAM lagabhaga badhuM zubha, suMdara, satya ane nirmaLa ja hoya che. badhA tIrthakara bhagavatenAM caritramAM AvI vizeSatA ubharAtI hoya che. temAMya 23 mA tIrthapati zrI pArzvanAtha prabhunuM caritra te AtmAnI anaMta zaktinuM bhAna karAvanAruM eka bhavya Adarza ane preraka jIvana che. tIrthapati zrI pArzvanAtha prabhunuM caritra te jaina sAhityamAM ghaNu sthaLe aMkti thayeluM che. paNa sarva jIvone hitakAraka evuM lagabhaga paMcAvana glaeNka pramANa vaDe zaNagAreluM caritra zrI udayavI gaNivare vi. saM. 1654 mAM aMkita karyuM hatuM. A graMtha parathI gujarAtImAM bhASAnuvAda karIne vi saM. 1975 mAM jainadharma prasAraka sabhAe prathamavAra pragaTa karyuM te hAla aprApya banatAM pa. pU. A vi. yazobhadrasUri ma. sA. nI zubha preraNAthI prastuta caritra pratAkAre pragaTa thAya che. prastuta zrI pArzvanAtha caritramAM bhagavaMtanA daza bhavanuM Alekhana che ane pratyeka bhavamAM AtmAnuM preraka baLa bharyuM paDayuM che janma, jarA, rega ane mRtyu para vijaya prApta karI zAzvata sukha meLavavA pAchaLa AtmAne keTale bhavya purUSArtha karavo paDe che te hakikata bhagavaMtanA cAritramAMthI jANavA maLe che. jenenA sAhaka jIvanamAM koI paNa prakAranuM duSaNa na praveze Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 13. te lakSyamAM rAkhIne A caritramAM rAkhIne A caritramAM aneka aitihAsika tathA prAcIna kathAnake pazu ApavAmAM AvyA che. Ama AkhuM caritra sadAcAra, dhama' ane saMskAra vaDe samRddha thayuM che. kharI rIte ApaNAM jIvana mATe AvA citre ja mAdarzI rahetAM AvyAM che. paNa vartamAna yuganI bhautika lAlasA Aja eTalI ekAma khanI che ke dharma, AdhyAtmika tattvanuM ciMtana, sadAcAra, saMskAra, vigere sava mATenAM (hita) rUpa tattvA eka tarapha haDaselAvA mAMDayA che. bheAgalipsAnA yuga kayAre Athamaze ane cira sukha prApta karAvanAra adhyAtmayuga kayAre praphulla banaze te tA jJAnI jANe. paraMtu AvAM caratra pratyenA ApaNA sabhAva, vAMcana vigere jaLavAI raheze teA mane zraddhA che ke adhyAtma rUpI sUrya sAme ADA AvelAM vAdaLadaLa avazya vikharAI jaze. prastuta caritra saMskRtamAM gadyamaMdha sarala ane suvAcya te che paraMtu tenu A gujarAtI svarUpa paNa eTalu' ja sarala, suvAcya ane sumadhura che. sa`pAka 5. pU. munirAja zrI zreyAMsavijayajI ma. je A caritranuM saMpAdana kArya karIne ApaNA bhavya vArasAne jALavI rAkhyA che. emAM kAI zaka nathI. huM eka sAmAnya saMsArI chuM. AvA mahAna graMthanI prastAvanA huM kema lakhI zakuM? huM kevaLa bhagavAna pArzvanAya prabhunA jIvana maMgaLa rUpa A caritrane mastaka ja namAvI za dhAmI nivAsa, karaNapurA, rAjakoTa. meAhanalAla cunilAla dhAmI vai. zu. 13 vi. saM. 2030 vIra saMvata 2500 (bIjI AvRtti-2041 prathama zrA. su.-5 tA. 22-7-85) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI pArzvanAtha caritra, zrI pArzvanAtha caritra aMge - prakAzakIya vaktavya : paramapUjya ArAdhyApA AcAryadeva Adi upakArI munibhagavatee sva-paranA kalyANa mATe aneka granthanI racanA karela che. te te granthanA vAMcana-manana-zravaNa karavAthI AtmAne samyaga baMdha thAya che. te bedha samyaka kriyAmAM pariName che. "jJAnakriyAbhyAM moNA" ane e rIte samyapha prakAre jJAnakriyAnI ArAdhanA dvArA AtmA paramAtmapadane pAme che. 16 mI zatAbdimAM paramapUjya zrI udayavIragaNue purUSAdAnIya zrI pArzvanAtha prabhunA jIvanacaritranI saMskRtamAM racanA karI viddhasamAjane eka caritragranthanI bheTa ApI che. ane kathAnuyogamAM eka mahAna granthane umero karela che. vikrama saMvata 1975 mAM zrI jainadharmaprasAraka sabhAe te pAzvanAtha caritrane gujarAtImAM anuvAda karAvI pustakarUpe prakAzana karI bALajI upara mahAna upakAra karela che. je hAla aprApya banatAM vikrama saMvata 2040 mAM amArI AgrahabharI vinaMtino svIkAra karI cAturmA sAthe padhArela paramapUjya pacAsajI zrI zreyAMsacaMdravijayajI gaNivaryazrInI preraNAthI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 15 zrI saMghanA jJAnadravyamAMthI zrI pArzvanAtha caritra pustakAkAre chapAvavAmAM Avela che. A pustaka chapAvavAnI paravAnagI ApavA badala zrI jaina dharma prasAraka sabhAnA tathA je je saddhahasthAe phoTAo agAuthI nAMdhAvIne Arthika sahayeAga ApavA badala tathA pustaka chapAvavAmAM prakrIDIMga vi. Adi kAryomAM sahakAra ApavA badala nayana prinTIMga presanA saMcAlaka zrI kIrtibhAi mamrutalAla gAMdhInA tathA A kAryamAM khaMtathI sahakAra ApavA badala zrI kauzIkabhAI Ara. zAha AdinA AbhAra vyakata karIe chIe. lI. zrI bhavAnIpura vetAMbara mUrtipUjaka jaina sadha 11 e, haeNzAmarADa kalakattA-700020 (tA 3. -- A pustaka jJAnadravyamAMthI chapAvela hAvAthI sTIkamAM haze tyAM sudhI 5. pUjya sAdhusAdhvIjI mahArAja sAhemAne tathA zrI saghanA jJAnabhaDArAne bheTa ApavAmAM Avaze. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma zrI pArzvanAtha caritra zrI pArzvanAtha caritrAMtargata prAsaMgika kathAo viSaya | pRSTha | sarca pahelo pRSTha 1-71 1 lalitAMga ne sajajana dharmathI jaya 5-51 (aneka aMtaraMgakathAyukta) 2 naMdaka ne bhadraka kuvikalpathI devArcana 62-63 8 dhanya vaNika kuvikalapathI munidAna 364 saga bIjo pRSTa 72-169 4 be bhAI eka kAkiNuM mATe 75-80 hajAra ratnanuM devuM. 5 bhImakumAra jIvadayA upara 81-108 6 caMdra ne sarga kaThera bhASA upara 109-114 7 vasurAjA satya upara 116-24 8 mahAbaLa adattAdAna niSedha 126-106 9 suMdararAjA parastrI tyAga 137-153 10 dhanasAra parigraha pramANa 154-166 sage trIjo pRSTa 17-346 11 traNa vaNika manuSyabhavanI " 181-191 saphaLatA 12 traNa mitra rAtribhejana tyAga 204-208 13 sumati viveka 219-227 14 prabhAkara satsaMga 228-040 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zIla ta5 zrI pArzvanAtha caritra saga ceAthe pRSTa 247-260, saga pAMcama 261-280 sarga chaThTho 281-71 15 dhanamitra jJAnadAna 304-308 16 rohiNI (aMtaraMga kathA) zALinA pAMca dANuM 311-315 17 vasaMtaka abhayadAna 318-324 18 sArthavAhanA cAra putra supAtradAna 326-332 19 maNiratha ne madanarekhA 336-355 20 pratyekabuddha nami rAjarSi ekatvabhAvanA 305-310 (aMtaraMga kathA) 21 sanaskumAra cakI 356-362 22 puMDarika ne kaMDarika bhAvanA 363-370 sAtame aga 372-47 23 rAvaNa (prAsaMgika anya jinapUjA 378-394 vistRta yuktakathA) 24 amarasena vayarasena * pupapUjA 395-419 25 zukarAja (zuka-zukI) akSatapUjA 41-437 26 vanarAja bhAvapUjA 437-454 27 bhillu gurUbhakti-bhAvapUjA 454-456 AThame saga 458-489 28 sAgaradatta satya dharma nizcaya 458-463 29 cAra muni kathA 463-464 30 baMdhudatta dharmanI puSTi 464-485 31 zrIgupta (aMtaraMga kathA) sukRtathI pApanAza 476-484 3ra azekamALI 489-488 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ name arihaMtANu namo siddhANuM namo AyariyANuM name uvajajhAyANuM namo loe savvasAhUNuM ese paMca namukkAre savya pAva paNAsaNe maMgalANaM ca savvasi paDhamaM havaI maMgalam | Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malA pAgyamAyA zakhamvara sametazIsvara) pArvanAtha AjArAvalA |zrI aMtarIkSa / zrI ayaMtI pAvelAyA pAzyanAtha pAcanAtha AMAT . ooo 6.COM "zrI pArzvanAtha prabhukI nirvANa bhUmi zrI sametazIvara tIrtha yA ka a. sau. muktAbena maganalAla zAha bhavAnIpUra, kalakattA taraphathI darzanArthe bheTa DESIGN & PRINTED BY: AMIVARSHA, CALCUTTA-47.3549 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che padmAvatI padyanege pAsane lakSmIdAyini vAMchA pUNi raddhi siddhi jayaM jayaM kurukuru svAhA - dilI a, sau. sarojabena kamaLakumArajI bAtharA kalakattA, bhavAnIpUra, taraphathI darzanArthe bheTa DESIGN & PRINTED BY : AMIVARSHA, CALCUTTA-47-3549 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ertA2kSa pArzvanA5 zrI aMtarIkSa pArzvanAtha bhagavAna Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI de 8 dhI eka jAheramAM jApAnI | ? ? ? ? naka che. haradama zojha che , " e re hIra, zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAna Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nAkoDAjI pArzvanAtha bhagavAna Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ja ra ii zrI zAmaLA pArzvanAtha bhagavAna (sametazikharajI jalamaMdira) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jI zrI manamohana pArzvanAtha bhagavAna Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ g , D 3 | zrI jazavalA pArzvanAtha bhagavAna Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrIM aham namaH pragaTaprabhAvI zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH / zrI nemi vijJAna-kastUra-yazobhadrasUri sadgurubhyo namaH / // zrI pArzvanAthacaritra // bhASAMtara prodyatsUrya sama surAsuranaraiH saMsevita nirmala', zrImatpArdhajinaM jinaM jinapati kalyANavallIthanam / tIrthezaM surarAjavaMditapadaM lokatrayIpAvanaM, vaMde'haM guNasAgaraM sukhakara vizvaikakitAmaNi // 1 // dedIpyamAna sUryasamAna, surAsura ane manuSyothI saMsevita, nirmaLa, jinapati, kalyANarUpI latAne megharUpa, tIrthanA nAyaka, devoe jemanA caraNene vaMdana karyuM che evA, lekatrayane pavitra karanAra, jJAnAdi guNanA sAgara, sukhanA karanAra, ane jagatane eka ciMtAmaNirUpa-evA zrI pArzvanAtha jinane huM vaMdana karUM chu. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra prabhAvathI prakAzita davAe nirmANa karela zreSDatara sihA sana para birAjamAna, caLakatA cAmarathI vIjAyamAna, chatratrayathI virAjita, rUpA (Adi) svaNa ane maNithI prabhAsita, traNa killAthI vibhUSita ane sUryanI jema udayamAna evA zrI pArzvanAtha devane huM vadana karUM chuM. vINA ane pustakane dhAraNa karanArI, daivedrathI sa sevita, surAsura ane manuSyAthI pUjita, sa'sArasAgarathI tAranArI, vijaya prApta karAvanArI, dAridracanA nAza karanArI, vighnarUpa vAMta (aMdhakAra)ne haranArI, sukhane karanArI ane sa arthAne sAdhanArI-evI bhagavatI vAndevI zrutadevI jayavaMtI va. sarasvatIne praNAma karIne ane gurUmahArAjanA caraNakamaLane namaskAra karIne zrI pArzvanAtha bhagavatanA caritranI racanA karU chuM.. lAkha ceAjana vistAravALA ja'mudvIpa nAmanA dvIpamAM dakSiAdha bharatakSetramAM bAra ceAjana lAMbu, nava ceAjana vistRta, divya prAsAdAthI manAhara, dukAnAnI zreNIthI virAjita ane nararatnAthI alaMkRta pAtanapura nAme nagara che. te nagaramAM aravidyasamAna zrImAna araviMda nAme rAjA rAjaya karatA hatA. te rAjA nyAyavAna, prajApAlaka, zatruone jItavAmAM vicakSaNa, dharmaniSTha, zraddhALu, pApakArI ane pratApI hatA, tene pApakAriNI, nyAyavatI, zIlavatI, guNavatI, dharmAvatI ane putravatI ItyAdi guNane dhAraNa karanArI dhAriNI nAme paTarANI (prANapriyA) hatI. te rAjA rAjaya karate chate samasta prajA atizaya sukhI hatI. te rAjAne vizvabhUti nAme purAhita hatA. te Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra vidvAna, paDita, nyAyazAstra tathA dharmazAstramAM kuzaLa, zrAvakadharmamAM pravINa, rAjamAnya ane mahaddhika hatA. te, dhaniSTha hAvAthI rAjAnuM purAhitapaNuM karatA hatA tathA pratikramaNAdi dharmakriyA paNa pratidina karatA hatA tene pativratA, saddhamacAriNI ane zIlarUpa alaMkArane dhAraNa karanArI anuddA nAme prANapatnI hatI. te patIne marUbhUti ane kaeNmaDha nAmanA e putrA thayA hatA, te nipuNu ane paDita hatA. temAM marUbhUti prakRtie sarala svabhAvI, satyavAdI, dharmiSTha, sajjana ane guNavAna hatA ane kamaTha dRSTa, laMpaTa, durAcArI ane kapaTI hatA. eka nakSAmAM ane eka udaramAM utpanna thayA hAya chatAM eraDInA kAMTAnI jema mANase paNa samAna zIlavALA thatA nathI ' kamaThane arUNA nAmanI ane marUbhUtine vasudharAnAmanI patnI hatI te ane enI sAthe zabda, rUpa, rasa, spa ane gadha-e pAMca viSayA sa*badhI sukhabhAga bhAgavatAM te ane bhrAtA samaya pasAra karatA hatA. anyadA vizvabhUti purAhita peAtAnA gharanA bhAra bane putrAne sAMpIne pete kevaLa jinadharmarUpa sudhArasanAja AsvAda levA lAgyA. tRSNAnA tyAga karIne vairAgyathI manane ekAgra rAkhI sAmAyika ane pauSadhAdika karavA lAgyA ane keTalAka vakhata pachI viviktAcAya nAmanA guru pAse anazana a'gIkAra karIne ekacitte patha parameSThi maMtranuM smaraNa karatAM svadehanA tyAga karI saudharma devalAkamAM devatA thayA. eTale pativiyAgathI vyAkuLa thayelI anuSTherA paNa ugra tapa tapI maraNa pAmIne vizvabhUti devanI devI thai. kamaTha ane marUbhUti Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra mAtapitAnuM pretakAya (mRta pAchaLanI kriyA) karIne svakuTuMbanI ciMtAmAM paDayA. keTalAka vakhata pachI tee zAkarahita thayA ane marUbhUti rAjAnuM purAhitapaNu karavA lAgyA. ekadA zreSTha prazamAmRtathI si'cAyelA ane cAra jJAnane dhAraNa karanArA harizcaMdra nAmanA AcAya bhavyakamaLAne pratimAdha pamADatA chatAM pAtanapuranA najIkanA upavanamAM padhAryA,, eTale te munIzvaranA Agamanane jANIne nagarajanA peAtAnA AtmAne dhanya mAnatA temane vaMdana karavA gayA. te vakhate rAjA, kamaTha ane marUbhUti vigere samasta rAjava pazu temane vaMdana karavA AvyA ane sUrijIne bhAvathI vaMdana karIne rAjAdika sarve yathAsthAne beThA. eTale sUrIzvare peAtAnA jJAnathI marUbhUtine bhAvi pArzvajinanA jIva jANIne vizeSa rIte tene uddezIne dha dezanA devAnA prAraMbha karyAM. "huM bhavya janA ! karADA bhavAmAM paNa prApta thavI durlabha evI narabhavAdi sakaLa sAmagrI prApta karIne bhavajaladhimAM nAvasamAna evA jainadharma nA ArAdhanamAM sadA prayatna kareA. jema akSara vinAnA lekha, daiva vinAnuM maMdira ane jaLa. vinAnuM. sarAvara na zAle tema dharma vinA manuSya bhava paNa zAbhatA nathI, vaLI huM bhavyAtmAe ! vizeSa rIte zravaNapura (mana)ne ekAgra karIne sAMbhaLeA-A durlabha mAnavabhavane pAmIne dhana, azva, pramAda ane mathI mAhita thai tene vRthA na gumAvA. mULathI chedAyela vRkSa, mastaka rahita subhaTa ane dharmaTvIna dhanavAna keTaleA vakhata lIlA karI zake. jema vRkSanI uMcAI uparathI pRthvImAM rahela tenu mULa keTalu uMDu che te Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra samajI zakAya che, tema pUrve karela dharma adaSTa chatAM prAptasaMpattithI tenuM anumAna thaI zake che. eTalA mATe sujane te dharmane mULabhUta gaNuM tene siMcIne bhegaphaLane vAraMvAra grahaNa kare che ane mUDhajane tene ucherIne ekavAra bhegaphaLa meLavI le che. nirmaLa kuLa, kAmadeva jevuM rUpa, vizva (sarva)ne bhegavavA lAyaka ane avyaya evuM saubhAgya, vikasvara lakSamIvilAsa, nirdoSa vidyA, kurAyamAna kIrti vigere manahara guNa dhamathI meLavI zakAya che. dharmane pakSapAta karela hoya to te lalitAMgakumAranI jema jayanimitte thAya che, ane dharmanI virUddhatA tenA nekara sajajananI jema anAthane mATe thAya che. lalitAMgakumAranI kathA : Aja jaMbudviIpamAM bharata nAmanA kSetramAM zrIvAsa nAmanuM nagara che tyAM azeSa rAjAne potAnA dAsa banAve e naravAhanA nAme rAjA rAjya karate hato. tene kamaLa jevA mukhavALI kamaLA nAmanI rANI hatI. te daMpatIne DAhyo dhImAna bahetara kaLAmAM kuzaLa ane zAstra tathA zastravidyAmAM cAlAka lalitAMga nAme putra hatA. te dIpakanI jema pitAnA kuLane ajavALa hate. vaLI dIpakamAM to kALAza hoya che, paNa te kumAramAM te leza paNa doSa nahote. te avasthAe nAne hatuM, chatAM tenAmAM guNe moTA hatA; kAraNa ke mAthe 'LA vALa thAya tethI manuSya vRddha-meTa gaNAya evI mAnyatA bhUlabharelI che, paNa yuvAna chatAM je te guNavAna hoya to teja sthavira-vRddha che ema samajavuM. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ' ' te lalitAMgakumAramAM bIjA ghaNuM guNe hatA, chatAM dAnaguNamAM tene vadhAre prIti hatI. yAcakane jotAM tene je AnaMda upajate, te AnaMda tene kathA, kAvya, strI, gheDA ane hAthInI lIlA karavAmAM AvatuM na hatuM. je divase tene yAcakanI prApti na thatI, te divasane te kSaya tithinI jema gaNato hato vaLI athInA Agamanane te putra janmane lAbha karatAM paNa adhika mAnate hate. vaLI dAnanA vyasanI evA tene adeya (na devA lAyaka) kaMI paNa na hatuM. te kumArane nAmathI sajajana paNa svabhAve durjana e eka adhama sevaka hate. kumArane hAthe te vRddhi pAmela hovA chatAM te kumAranuM ja pratikULa karanAre hatuM. jemAM samudranA jaLathI pRSTa thayela vaDavAnala tenuM ja zeSaNa kare che. tema te sajajana kumArane durjanarUpa ja hatuM te paNa kumAra te adhama sevakane tyAga karatuM na hatuM, kAraNa ke caMdramA zuM kalaMkane kadApi tyAga ekadA kumAra para prasanna thaI tenA guNathI AkarSAIne rAjAe tene pitAnA hAra vigere kiMmatI alaMkAro ApyA. te kiMmatI alaMkAro paNa te rAjakumAre yAcakane ApI dIdhA eTale sajajane te badhuM rAjA pAse jaIne guptapaNe nivedana karyuM. te sAMbhaLIne rAjA agninI jema aMtaramAM baLavA lAgyo. pachI rAjAe kumArane ekAMtamAM belAvIne kemaLa vANIthI zikhAmaNa ApavA mAMDI ke - "he vatsa ! jarA vinA paNa guNagaNathI tane vRddhatva prApta thayuM che, te paNa tene upayogI thAya evI kaMIka huM zikhAmaNa ApuM chuM te sAMbhaLa - he Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra vatsa ! rAjya bahu kAryothI vyApta che ane tuM hajI bALaka che. A saptAMga rAjaya madhu tArU' ja che; paraMtu te karaDIAmAM rahela sApanI jema sAvadhAnapaNe ciMtanIya che, phaLelA khetaranI jema nitya prayatnathI te rakSaNIya che ane navA bagIcAnI jema te vAravAra sevanIya che. rAjAe kAI nA paNu vizvAsa na karavA. rAjA peAtAnA kAza (khajAnA)thI ja peAtAnA ska Mdhane daDha kare che. tethI svArtha sAdhavAmAM tatpara rahevuM ane hAthI gheADAdi senAnI vRddhi karavI. tu peAte nipuNa ane vicakSaNa che. vaLI dAnaguNa jo ke tArAmAM sarvottama che, tathApi dAna gheADu' thADu' ApavuM, temAM atyaMta Asakti rAkhavI te ThIka nahi, kahyuM che ke :-' bahu hima paDavAthI vRkSeA baLI jAya, bahu varasAda varasavAthI dukALa paDe ane ati AhAra karavAthI ajINu thAya-mATe satra atinA tyAga karavA. vaLI ati dAnathI alIrAjA baMdhanamAM paDayeA, ati gava thI rAvaNa haNAye ane ati rUpathI sItAnuM haraNa thayuM-mATe ati satra vavuM? bahu kapUranA bhakSaNathI dAMta paDavAnA saMbhava rahe che, mATe dravya ekaThu` karavAmAM prayatna karavA. jayAM sudhI dravyanA samAgama che, tyAM sudhI ja strI ane putrAdi parivAra ApaNeA che. vizuddha guNagaNu paNa dravya vinA niSphaLa che. mATe tAre jema tema dravyane uDADI na devuM," A pramANenA rAjAnA upadezAmRtanu hapUrvaka pAna karIne kumAra hRdayamAM ci'tavavA lAgyA ke - ahA ! huM dhanya chuM ke mArA pitA pote ja Ama pratyakSa mane vakhANe che. e teA suvarNa ane sugadhanA meLApa jevuM che. mAbApa ane gurUnA zikSaNa karatAM leAkamAM khIjuM amRta 6 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra nathI' e pramANe vicArIne te maLye ke :- hai pitAjI ! ApanI AjJA mane pramANu che.' e rIte kahI bhaktipUrvaka namaskAra karIne kumAra svasthAne gayA. tyArapachI pitAnI AjJAthI bahu ja thADu dAna ApatAM cAcakAnA mukhathI tenA apavAda vadhI paDaceA, eTale keTalAka cAcakAe maLIne kumArane kahyuM ke H" he dAnezvarI mugaDha kumAra ! akasmAt A zuM Ara'blyu' ? dAnamAM pRthvI para ci'tAmaNi samAna thaIne atyAre Apa aTAlapASANa jevA kema thai gayA ? jagatamAM eka dAna ja zreSTha che. mahaddhika manuSya paNa dUdha vinAnI sthULa gAyanI jema zeAbhatA nathI. kahyu che ke:-kIDIoe bheguM karela dhAnya, makSikAe bhegu' kareluM madha ane kRpaNeAe legI karela lakSmI e traNenA anya ja keAi upabheAga kare che. saMgraha karavAmAM ja eka tatpara evA samudra rasAtale paheAMgye ane megha dAtA heAvAthI jue pRthvI upara rahIne garjanA kare che. dhana, deha ane parivAra vigere badhAnA vinAza thAya che paNa dAnathI utpana thayela kIrti te jagatamAM akhaMDa ja rahe che? he kuLadIpakakumAra ! tamArA mativiparyAsa kema thai gayA ? saMtajanA agIkAra karela vratane kadIpaNa mUkatA nathI, kahyuM che keH'sUrya kAnA AdezathI aMdhakAranA nAza kare che ? rastA para prajAne chAyA karavA mATe vRkSeAne kANu vinati karavA gayu che ? varasAda varasAvavAne meghane kANu prAnA kare che? paNa svabhAve ja sajjane parahita karavAne tatpara hAya che. uttama purUSA Akarela kAryane dApi cheADatA nathI. kAraNa ke dhaturAnuM puSpa gadha rahita che chatAM mahAdeva tenA tyAga karatA nathI. temaja Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI pArzvanAtha caritra mahAdeva viSane, caMdramAM haraNane, samudra vaDavAnalane e aramya chatAM Adatane mUkatA tathI, te priya vastunI te zI vAta karavI ? vaLI caMdramAM kalaMka, panALamAM kAMTA, samudramAM khArU jaLa, paMDitamAM nirdhanatva, priyajanamAM viyega, surUpamAM durbhagava ane dhanapatimAM kaMjusAI ema uttama vastuone dUSita karavAthI yama kharekhara ratnadeSI che. mATe he kumAra ! aMgIkAra karela dAnavratane tamAre tyAga na kare. kAraNa ke samudra kadAca petAnI maryAdAne tyAga kare ane kuLaparvate kadAca calAyamAna thAya, chatAM mahApurUSa prANute paNa svIkRta vritane tyAga karatA nathI." A pramANenI te yAcakonI vANI sAMbhaLIne lalitAMgakumAra vicAravA lAgyuM ke - "have mAre zuM karavuM? A te kharekhara vAgha ane hustarI (kharAba nadI)no nyAya upasthita thayo. eka bAju mArAthI pitAnI AjJA oLaMgI zakAya tema nathI ane bIjI bAju avarNavAda thAya che te paNa stara che, mATe jema thavAnuM hoya tema thAo." e rIte vicAra karIne pharI tevI ja rIte dAna devAmAM pravRtta thayo. te hakIkata jANune rAjA kumAra upara atyaMta ke pAyamAna thayA ane tenA sevakenI sAthe tene rAjasabhAmAM AvavAno niSedha karyo. eTale te apamAnathI aMtaramAM atyaMta krodhathI yukta thaIne kumAra vicAravA lAge ke - "aho mAre jevuM dAnanuM vyasana che, tevI rAjyanI IcchA nathI ane vaLI jaMtuone priyakara dAna detAM pitAe mAruM apamAna karyuM che, mATe have ahIM rahevuM ucita nathI; have te dezAMtara gamana karavuM te ja yukta che. kahyuM che ke - Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra dazATana, paMDitanI mitratA, vezyAnI sAthe saMsarga, rAjasabhAmAM praveza ane aneka zAstronuM avalekana-e pAMca cAturyanAM mULa che, mATe vividha prakAranA caritra joI zakAya, sajajana ane durjananI vizeSatA jANI zakAya ane pitAnI khyAti thAya mATe pRthvI para vicaravuM-pharavuM e ja che." A pramANe nizcaya karIne rAtrie ekAMta sAdhI gupta. rIte gharathI bahAra nIkaLIne eka zreSTha gheDA para besI kumAra eka dizA tarapha cAlate thayo. te vakhate igitane jANanAra pele adhama sevaka sajjana pitAnA daurjanya doSathI tenI pAchaLa cAlyo. anukrame te baMnee sAthe dezAMtara javA prayANa karyuM ekadA rastAmAM kumAre tene kahyuM ke-"he sevaka! vinoda thAya tevuM kaMIka bela. eTale te be ke- he deva ! puNya ane pApamAM zuM zreSTha? te kahe " A pramANeno prazna sAMbhaLIne kumAra be ke-"he mUkha ! A tuM zuM ? tAruM nAma sajajana che, paNa guNathI te tuM durjana lAge che, kAraNa ke-bhaumanuM maMgaLa nAma, viSTi viSayamAM bhadrAnAma, kaNane kSaya karanAra chatAM ativRSTi nAma, atyaMta tIvra pheTakAnuM zItaLA nAma, rajaparva (hoLI)mAM kahevAte rAjA, lavaNamAM miSTa (mIThuM) zabda, viSamAM madhura zabda, kaTakayukta chatAM lakSamI ane vezyAmAM pAtratva A badhAM mAtra nAmathI ja sArA che, paNa arthathI nathI." re mUDha! dharmathI jaya ane adharmathI ja kSaya ema abaLA, nAnA gepALa ane hAlika (kheDuta) jane paNa spaSTa kahe che." te sAMbhaLIne sajjana belyo ke- he deva satya che, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra huM mUrkha chuM, paNa dharma kevo hoya te te kaho." kumAre kahyuM-- he durAtmana ! sAMbhaLa"vcH satyaM gugai bhaktiH, zaktyA dAnaM dayA dama: / gadha puratamA-dipItAmuvAva" | satya vacana, gurU upara bhakti, yathAzakti dAna, dayA ane Idriyadamana-e dharma ane enAthI je viparIta ane dukhakara te adharma" punaH sajajana belyo ke-"samayanA baLe koIvAra adharma paNa sukhakAraka thAya che ane dharma duHkhakAraka thAya che; je ema na hoya te atyAre tame dharmiSTha chatAM paNa tamArI AvI avasthA kema hoya? mATe A samaya adharmane che tethI corI vigere karIne paNa dhana upArjana karavuM ThIka che." A pramANe sAMbhaLIne kumAra belyo ke-"are ! pApiSTa ! kAnane na sAMbhaLavA lAyaka evuM vacana tuM na bela; dharmathI ja jaya thAya che ane dharma karatAM chatAM je kaMI ajaya thAya te pUrve bAMdhelA aMtarAya karmane vipAka (phaLa) samaja. vaLI anyAyathI je lakSamI meLavavI te ghara bALIne prakAza karavA jevuM che. eTale pharI te adhama sevaka be ke"svAmin! A jaMgalamAM rUdana jevI vAta karavAthI zuM ? AgaLanA gAmamAM gAmajanone pUchIzuM, paNa teo je adharmathI jaya kaheze te tame zuM karaze ?" kumAre kahyuM ke-"te huM A. mArI azvAdika badhI sAmagrI tane ApIne chaagI sudhI huM tAro dAsa thaIne rahIza. A pramANe nizcaya karIne te baMne utAvaLA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra najIkanA gAmamAM gayA ane vRddhone pUchyuM ke-' he sajjanA ! amane ghaNA vakhatathI sazaya che ke-dharmathI jaya ke adharmathI jaya ? teneA niNaeNya karIne sAcu kahe| ? eTale asabhavita navIna prazna thatAM teo daivayeAge ekadama ema elI gayA ke- 'atyAre tA adharmathI ja jaya lAge che" te sAMbhaLIne te kha'ne AgaLa raste paDayA. rastAmAM upahAsya karIne te sevaka AlyA ke- huM satya e ja dhana! he dhArmika ! have e azvane mUkI do ane jaldI mArA dAsa banI jAo' eTale kumAra vicAravA lAgyA ke-rAjya, lakSmI ane vinazvara prANI paNa cAlyA jAo, paNa je vacana huM pAte ANye chuM tenA bhaMga na thAo.' vaLI-sukha ane duHkha kAi ApanAra nathI. anya kAI Ape che ema mAnavuM te buddhi che. huM niSThura zarIra ! je te pUrve karmo karelAM che te ja tAre bhAgavavAnAM che; kAraNu ke lAkA peAtAnA karmAMrUpa dorIthI guthAyela che.' A pramANe vicAra karIne kumAra meLyeA ke : A gheADA lai le, have huM tArA sevaka chuM.' pachI te adhama sevaka dhADA laI tarata tenI upara besIne jaldI cAlavA lAgyA. pachI pachavADe doDatAM thAkathI khedayukta thayelA kumArane joI ne te Sita thaI A pramANe khelyA ke :-"he kumAra ! dharmAMne pakSapAta karavAthI tane A phaLa maLyuM che, mATe hajI paNa dharmAMnA Agraha cheADI daIne adharmathI ja jaya' ema kahI A gheADA pAche laI le." A pramANe sAMbhaLIne kumAra meLye ke -' hai duSTa ! tArU' -sajjana nAma phAgaDha che; ane vaLI hai ti ! tuM krutine Ape che, tethI zikArI karatAM paNa vadhAre duSTa che.' - du 12. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra vyAdha (zikArI)nI kathA : che | kaI vanamAM eka vyAdha-zikArI kAna sudhI bANa kheMcIne eka haraNInA vadhane mATe deDa. te vakhate haraNa belI ke - he vyAdha ! kSaNavAra ubhe rahe ! kAraNa ke bhUkhathI pIDAtAM mArAM baccAM mArI rAha joIne AzAthI beThA che, mATe huM" temane stanapAna karAvIne tarata tArI pAse AvuM, je huM na AvuM to mane brAhmaNahatyAdika pAMca mahApAtaka lAge." zikArI be ke -"evA seganano mane vizvAsa nathI. eTale pharI haraNI belI ke - he zikArI ! je huM jaladI na AvuM te vizvAsathI pUchanArane durmati ApanAra jeTaluM mane pApa lAge.* AthI teNe haraNane mukta karI, eTale te paNa potAnA bALakone stanyapAna karAvIne tarata pAchI zikArInI pAse AvI, ane zikArIne pUchavA lAgI ke -"he zikArI ! tArA prahArathI huM zI rIte chuTI zakuM?" eTale zikArIe vicAra karyo ke - "aho ! pazuo paNa durbuddhi ApavAnA pApathI bhaya pAme che, te huM kema durmati ApuM ?" A pramANe vicAra karIne te bolyo ke "he bhadre ! je mArI jamaNI bAjuthI nIkaLI jAya. te huM tane mUkI dauM." eTale te haraNIe tema karyuM. tethI te. mukta thaI ane jIvatI paNa rahI. eTalA mATe sajajane. vipattimAM AvyA chatAM paNa pApakarma kadApi karatA nathI. hasa bhukhe thaye chatAM kukaDAnI jema kRmi ane kIDAnuM bhakSaNa. karatuM nathI. guNa rahita ane kSaNavinAzI zarIrane dharma ja zaraNa che. kadAca grAmajanoe ajANatAM dharmanuM bahumAna na. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 14 karyuM. tethI zuM dharmanuM mahAtmya cAlyuM gayuM ? kadAca drAkSa 'taraph UMTa vAMku mukha kare, tethI zuM drAkSanI mIThAza ochI thai -jAya? mATe dharma ja eka kharA mitra che.' A pramANe sAMbhaLIne *ii te adhama sajjana kahevA lAgyA ke -" huM kumAra ! tuM mahA kadAgrahI che, jema pUrve kAI eka gAmaDIA cheAkarAMne tenI mAtAe kahyuM hatuM ke :- he vatsa ! grahaNa karela vastu mUkavI nahi.' ekadA teNe eka mahA baLavAna baLadane pUMchaDAmAM jorathI pakaDayA. te baLadanI khUba lAtA khAtA chatAM paNu pUDAne teNe mUkayuM nahi, eTale mANasA mUkI de, mUkI de' ema kahevA lAgyA; tA paNa pUchaDuM teNe na ja mUkayuM. tenI jema tuM paNa kadAgrahI che. ane jo eka gAmavALe kahyuM te pramANe na hAya tA hajI bIjIvAra ApaNe anya grAmajanAne pUchI joIe paNa kadAca te paNa tevI ja rIte kahe, tA tAre zI zarata? have te AMkha kADhI ApavI te vinA khIjI kAMi zarata karavAnI nathI." kumAre te vacana paNu amathI svIkArI lIdhuM. pachI temaNe AgaLanA gAmajanAne pUchyuM, eTale teoe paNa bhavitavyatAnA niyeAgathI pUrva pramANe ja kahyu. pachI te raste paDayA eTale sajjana phrI melyA ke - "ahA kumAra ! ahA dharmanA eka nidhAna ! ahA vacananuM pAlana karavAmAM tatpara ! meTala, have zuM karIza ?" A pramANenAM tenAM jevA tevA vacanAthI dhanuSya para caDAvela bANunI jema manamAM vadhAre uttejita thaIne tatkALa jaMgalamAM eka vaTavRkSanI nIce jaIne kumAre kahyuM keH-'ahA ! vanadevatAe ! sAMbhaLeA, ahA! leAkapALA ! tame sAkSIbhUta thAo ane dharma ja eka Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra kevaLa mArUM zaraNu thAe.' ema kahIne peAtAnA ane netrAne churIthI kahADIne sajjanane ApyA. te vakhate peleA adhama nAkara kahevA lAgyA ke :-ahA ? satyaparAyaNu kumAra ! dharmavRkSanu mA suMdara phaLa have bhAgava !' ema kahI gheADA para ArUDha thaIne te cAlyeA gayA. have kumAra dustara ApattirUpa nadInA taragamAM paDayA chatAM vicAravA lAgyA ke :-ahA ! A asabhavita zu thayuM ? dharmanA pakSapAta karatAM A zuM utpanna thayu? astu, A teA mArA duSkarmanuM ja phaLa che. paNa traNa jagatamAM nizcaya jayanu kAraNa teA dharma ja che.' e pramANe te vicAra kare che, evAmAM tenA mahA duHkhathI sUrya paNa asta pAmyA. te vakhate pakSIe paNa jANe tenA duHkhathI zabda karatA peAtAnA mALAmAM chupAI jatA hAya ema chupAI gayA ane dizAonA sukha aMdhakArathI kALA thaI gayA. evA avasare tyAM vaTavRkSa para bhAraDa pakSIo ekatra thaIne A pramANe yatheSTha vArtAlApa karavA lAgyA :- bhAi ! jeNe yAM paNa kaI kautuka joyu ke sAMbhaLyu hoya te nivedana karA.' eTale eka bhAra'Da elcA ke- 'huM eka kautukanI vAta kahu' chuM te sAMbhaLeA : .6 15 ahI'thI pUrva dizAmAM caMpA nAme mahAnagarI che. tyAM bhuvanamAM vikhyAta evA jitarAtru nAme rAjA rAjaya kare che. tene peAtAnA jIva karatAM paNa priya svarUpavatI ane cAsaTha kaLAmAM pravINa evI puSpAvatI nAme putrI che, paraMtu netrane abhAva hAvAthI te badhuM pheAgaTa thaI gayuM che. ekadA rAjA tenI tevI sthiti joIne ciMtAtura thayeAne vicAravA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha castri lAge - "! bhAgya zuM kare che? paraMtu atyAre bhAgyane Thapako devAnI jarUra nathI, kaMI paNa IlAja karavAnI jarUra che." pramANe nizcaya karIne rAjAe nagaramAM ghoSaNA karAvI ke - "aho prajAjane! jitazatru rAjAnI putrInI AMkhane je sArI karaze, tene rAjA te kanyA tathA pitAnuM adhuM rAjya Apaze" te sAMbhaLIne dezAMtarathI vividha upAyo karanArA AMkhanA vaidya AvyA ane vidhavidha upAyo karyA, paNa tenA netrane kAMI ArAma thayo nahIM; eTale rAjA ciMtAthI atyaMta vyAkuLa thaI gayo. kahyuM che ke - "biMdanApyadhi kA vitA citAciMtA samA na hi / ciMtA dahati nirjIva, ciMtA jIvaMtamapyaho" // ciMtA citA karatAM eka biMdu (anusvAra) vaDe adhika che, eTale te citA samAna nathI, arthAt tema karatAM vadhe tema che, kAraNa ke citA te muelAne bALe che, ane ciMtA te aho! jIvatAne paNa bALI mUke che rAjA e pramANe nagaramAM paTahazeSaNa dararoja karAve che, paraMtu tene pratikAra karanAra keI na maLavAthI AvatI kAle savAre te duHkhathI duHkhita thaIne rAjA ane rANI baMne ciMtAmAM praveza karanAra che, pachI keNa jANe zuM thaze ? mATe savAre ApaNe tyAM jevA jaIzuM." A pramANe sAMbhaLI eka nAnA bALake vismayathI pUchayuM ke - he tAta! tenAM netra sArAM thAya tene mATe kaMI mRtakane bALavA mATe khaDola kASTa samUha. R Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAzvanAthaM caritra 17 : upAya che? eTale vRddha eve ke - he vatsa! janmathI adha evI te rAjaputrIne netra kayAMthI Ave? tathApi maNi, maMtra ane mahauSadhimAM acintya prabhAva raheleA che.' tyAre te bALaka AlyA ke - ema che tA te kaheA." vRddha khelyA ke - 'rAtrie na kahevAya.' kahyuM che ke - divase joine khelavuM paNa rAtre te khelavuM ja nahi, kAraNa ke sthaLe sthaLe mahA dhUttejanA rAtrie vizeSe karatA hAya che" AvA uttarathI teA te bALake phrI vadhAre AgrahathI te vRddhane pUchyuM; eTale vRdhdhe kahyuM ke :- A vRkSanA skaMdha pradezamAM je velaDI cAre khAjI vITIne rahI che, tenA rasamAM bhAra`Da pakSInI caka mizrita karIne jo AMkhamAM AMjavAmAM Ave te tarata navAM netra thaI jAya.' A pramANe khelatAM khelatAM temane nidrA AvI gaI. vaTavRkSanI nIce rahelA lalitAMgakumAre sAMbhaLIne vicAryu* ke zuM A satya haze ke asatya ? paraMtu ahIM bhrama ze kAraNa ke saMta janAnI ApattinA uccheda karavAne dharma sadA jAgRta ja hAya che.' A pramANe nizcaya karI hAthanA sparzathI te latAne churIvatI kApIne ane tyAM paDela bhAraDa pakSInI caraka laIne hAya vatI te baMnenu saoNMmizraNa karI tenA vaDe peAtAnI AMkhA pUrI dIdhI. te kriyAne eka be ghaDI thaI, tevAmAM te tenAM netra navIna divya jaceAtivALA thaI gayAM tenA vaDe te satra joIne manamAM atizaya satASa pAmyA. kahyu che ke - je manuSyanAM pUrvIkRta sukRta jAgrata che tene bhayaMkara vana zreSTha nagara samAna thAya che, satha leAkeA tenA A badhuM : - Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra svajana thAya che ane samasta pRthvI tene nidhAna ane ratnathI pUrNa thAya che. vaLI vanamAM, raNamAM, zatru, jaLa ke agnimAM, mahAsamudramAM athavA parvatanA zikharapara, sutA, pramAdAvasthAmAM ke viSamAvasthAmAM sarvadA pUrvakRta puNya manuSyanI rakSA kare che. kumAra vicAre che ke "A badhe dharmane ja prabhAva che, paraMtu have caMpApurI jaIne te kanyAne svastha karUM ane A bhAraMDa pakSI sAthe ja huM tyAM jAuM, A pramANe vicAra karIne te vaTavRkSa para ArUDha thaI te pakSIonI pAMkhamAM (paga pakaDIne) chupAI rahyo. pachI savAra thatAM te pakSI uDIne caMpAnagarInA udyAnamAM gayuM, eTale kumAra tenI pAMkhamAMthI bahAra nIkaLI sarovaramAM nAna karIne ane svAdiSTa phaLane AhAra karIne te nagarI tarapha cAlyA. mArgamAM pahedrASaNa sAMbhaLate te nagarInA mukhya dvAra AgaLa Avyo. eTale tyAM lakhela eka zloka tenA vAMcavAmAM AvyuM. "jitazatroriyaM vAcA, matputrInetradAyine / rAjyasyAgha svakanyAM ca, pradAsyAmIti nAnyathA" // jitazatru rAjA ema kahe che ke-"mArI putrIne je netra Apaze tene huM ardha rAjya ane svakanyA ApIza, anyathA nahi." A pramANene zloka vAMcIne aMtaramAM pramudita thaI teNe najIkamAM rahelA mANasane A pramANe kahyuM- "he loke ! tame jaIne rAjAne kahe ke-eka vidyAvAn siddha purUSa Avela che, ane te kahe che ke huM tamArI putrIne divya netravALI karIza" Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 19 * eTale teoe utAvaLA jaIne te pramANe rAjAne nivedana karyuM". tethI rAjAe temane bahu dravya ApyuM, ane atyaMta utkaMThita thaIne kumArane tarata tyAM khelAvyuM. pachI tene gADha AliMgana dai bahumAnapUrvaka Asana ApIne pUchyuM ke - he vatsa ! tuM kayAMthI Ave che ? tArU kuLa ane jAti zu che? ane tArU nAma zuM che?" te sAMbhaLIne kumAra khelyA ke - he svAmin ! ahu pUchavAthI zuM ? Apane je kAma hoya te pharamAvA, ApanA praznone| te ja uttara samajI levA.' eTale rAjAe citavyu ke:-'A kAI sattvavAn ane paramA karavAmAM rasika purUSa lAge che ane anumAnathI enA kuLAdi paNa uttama jaNAya che.' A pramANe vicAra karIne rAjA tene laine kanyAnI pAse AvyA, ane 'huM nareAttama ! A mArI putrIne dekhatI kareA;" ema kahyuM; eTale kumAre sugaMdhI dravye| maMgAvI vidhipUrvaka tenu maMDaLa karIne jApa ane homAdika karavA lAgyA. kahyu che keH "ADaMbarANi pUjyate, zatrumadhye tathaiva ca / sabhAyAM vyavahAre ca strISu rAjakuleSu ca " // / A zatruomAM, sabhAmAM, vyavahAramAM, strIe mAM ane rAjadarabAramAM ADaMkharane vadhAre mAna maLe che." A pramANe nItimAM kahela hAvAthI teNe keTalAka ADaMbara karIne pachI keDamAM rAkhela vela ane bhAraDa pakSInI carakanA pratyeAgathI te kanyAne divya netravALI karI. rAjaputrI nirmaLa AMkhavALI thaI gaI, eTale saubhAgyanA nidhAna jevA, rUpamAM kAmadevane paNa Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra jIte evA tathA lAvaNya, audArya, gAMbhIrya ane suMdara cAturyAdi guNanA eka pAtrarUpa te kumArane joIne para maharSa pAmI, temaja snehavaza thaI gaI eTale rAjAe tene vikAravaza thayelI joIne kahyuM ke - "sapurUSe pitAnA svArthane tyAga karIne parArthane sAdhe che, sAmAnya jane pitAnA svArthane bAdhA karyA vinA paranA arthane sAdhe che ane jeo potAnA svArthanI khAtara parahitane nAza kare che, te te rAkSasa jevA che, paraMtu jeo bAjana vinA bIjAnA hitane haNe che temane te zI upamA ApavI te sUjatuM ja nathI, he uttama bAlikA ! A purUSottame tene potAnA guNethI ja vaza karI lIdhI che ane te paNa ene pragaTa rIte svayameva pitAne AtmA sarmapaNa karyo che. huM te nimitta mAtra chuM. tuM pati sahita ghaNA kALa sudhI jIvatI rahe, ane suMdara bhega bhegava eja huM IcchuM chuM.' pachI rAjAe zubha lagna citta vittane anusAra samagra sAmagrI pUrvaka temane vivAhamahatsava karyo, ane kumArane rahevA mATe eka mahara prAsAda ApyA. tathA deza, bhaMDAra vigere saptAMga rAjayanA be vibhAga karIne rAjAe kumArane ardha rAjaya samarpaNa karyuM. eTale kumAra paNa potAnA puNyanA prabhAvathI tyAM pupAvatInI sAthe kAvya ane kathArasathI tathA dharmazAstranA vinedathI dezRMdakadevanI jema sukhabhega bhogavavA lAgyo. puNyathI badhuM Icchita prApta thAya che kahyuM che ke - bahe citta ! tuM kheda zA mATe kare che ? ane emAM Azcarya zuM che? jo manahara ane suMdara vastunI tAre IcchA hoya te puNya kara, kAraNa ke puNya vinA ISTanI siddhi thatI nathI. traNe Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 21 bhuvanamAM vijyavaMta kharekhara eka puNyane ja prabhAva che ke jenA pratApathI durvAra airAvaNa (zreSTha hAthIo), pavana karatAM adhika vegavALA ghaDAo, suMdara ratho, lIlAvatI strIo, vIM jAtA cAmarathI vibhUSita rAjyalakSamI, UMcA prakAranuM veta chatra ane cAra samudra parvatanI A pRthvI paranI sattA prApta thAya che." have ahIM lalitAMgakumAra puNyanA prabhAvathI prApta thayela bhege bhegavI ghaNA sukhamAM divase pasAra karavA lAgyA. ekadA potAnA mahelanA jharUkhAmAM besIne nagaranuM nirIkSaNa karatAM akasmAt te adhama sevaka sajajana kumAranA jevAmAM Avyo. kaMTha, AMkha ane mukhathI bIbhatsa, durnivAra bhukhathI mukha ane peTa jenA besI gayAM che e, malIna zarIravALe, ghA para bAMdhelA pATAthI dUSita gAtravALe ane jaMgama pAparAzinI jevA duceSTita te sevakAdhamane joIne ane barAbara oLakhIne kumAra dayAthI bhIMjAyelA manathI ciMtavavA lAgyo ke "aho ! A bicArAnI AvI dazA kema thaI haze? paraMtu zAstramAM kahyuM che ke - "purUSane phaLa maLavuM te karmAdhIna che." ane buddhi paNa karmAnusAriNI ja che; tathApi sujJajane sArI rIte vicAra karIne ja kArya karavuM, ahA ! devane dhikakAra thAo." A pramANe vicArI potAnA sevake pAse tene bolAvIne kumAre kahyuM ke "are mane oLakhatA hoya te kahe huM ke chuM? eTale bhayathI kaMpatA zarIre ane gaLatI AMkhe te sajana A pramANe belyo ke - "he svAminuM! pUrvAcaLanA uMcA zikhara para rahelA sUryane koNa na oLakhe?" kumAra belyo ke:-"AvA zaMkAyukta vAkayanI jarUra nathI, satya jANato Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI pArzvanAtha caritra hoya te kahe." eTale te pharI be ke -"he deva! huM satya jANatuM nathI. eTale lalitAMgakumAra bAlyA ke - he sajajana ! jenI AMkha kADhI levAne te prayatna karyo hate tene kema oLakhate nathI ? A pramANe sAMbhaLIne te tarata ja lajajA, bhaya ane zaMkAnA bhArathI dabAI jaI nIcuM mukha karIne besI gayo. pachI tene kharAba veSa dUra karAvI, snAna tathA bhajana karAvI ane sArAM vastra paherAvI kumAra tene A pramANe kahevA lAge -"he sajajana ! je dravya pitAnA svajananA kAmamAM na Ave tevA dravyathI zuM? eTale te sevakAdhama aMtaramAM vismaya pAmIne vicAravA lAgyuM ke :-ahe! A kumAranI niSkAraNa dayA kevI che ? kahyuM che ke -saMpattimAM jene harSa na hoya, vipattimAM viSAda na hoya ane samarAMgaNamAM jene darya hoya evA tribhuvananA tilaka samAna keI viralA putrane ja jananI janma Ape che." pachI te tyAM ja svastha thaIne rahyo ekadA kumAre vArtA karatAM tene pUchyuM ke -"he sajajana ! tArI AvI durdazA kema thaI eTale sajajana belyo ke:-"he svAmin ! sAMbhaLe, tamane huM tevI sthitimAM vaTavRkSanI nIce mUkIne AgaLa cAlyo, eTale rastAmAM cArAe mane lAkaDI vigerenA prahAra karIne mArUM badhuM luMTI lIdhuM. mAtra pApanuM phaLa bhegavavAne temaNe mane jIvate mUko. he nAtha! meM sAkSAt pitAnAM ja pApanuM phaLa joyuM, ane tame paNa sAkSAt tamArA puNyanuM phaLa joyuM. mATe kharekhara ! dharmathI ja avazaya jaya che. te svAmin ! adazya mukhavALA mane have dUrathI ja visarjana karo. A Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra pramANe sAMbhaLIne kumAra melyeA :-je mitra! tuM tArA manamAM kAI jAtanA vikalpa karIza nahi. tArI sahAyathI ja A madhu mane prApta thayu che. je ema thayuM na hota te| mArU ahI Agamana kayAMthI thAta? ane kanyA tathA rAjya vigerenI prApti kema thAta ? mATe A tArA ja upakAra che, tA have A mArA rAjyamAM tu sa` rIte kRtakRtya thA ane pradhAna padavI laI ne mane nizcita kara." pachI sajana tyAM svastha thaIne sukhe rahevA lAgyA. 234 ekadA svabhAve catura rAjaputrIe tenI duSTatA ANIne rAjaputrane kahyuM ke:- hai svAmin! kulIna strIoe patine zikhAmaNa ApavI e jo ke ceAgya nathI teA paNa Apa bheALA che, tethI kaMIka kahevAnI jarUra paDe che. he nAtha ! A sajjananI sa...gata karavI Apane ucita nathI, je enI upara tamane snehurAga hoya te tene dhana yA deza Ape| paNa he prANeza! enI seAkhata teA na ja kareA. sarpane dUdha pAvAthI tenA viSanA ja vadhAro thAya che. agni tejomaya chatAM leADhAnA saMgathI te ghaNunA mAra sahana kare che. kahyuM che ke- tapelA leADhA para paDela pANInu nAma paNu jaNAtuM nathI, teja pANI kamaLanA patra para rahela hAya tA mAtI jevu' zAle che, ane svAti nakSatramAM jo te samudramAMnI zukti (chIpanA) sa puTamAM gayela hAya tenA mAtI pAke che; mATe prAyaH ama madhyama ane uttama guNu sahavAsathI ja prApta thAya che. tethI sajanAne nIcanI sAkhata sukhakara thatI nathI. vaLI nItizAstramAM paNa eka dRSTAMta kahyuM che ke, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra haMsa nIca kAgaDAnI sobatanA doSathI maraNa pAmyA. te daSTAMta A pramANe che eka vanamAM pANImAM tarI nahIM jANato keI kAgaDo bagalAnI spardhAthI mAchalA pakaDavAnI IcchAe AkAzamAMthI nIce utarIne sarovaramAM peThe, paraMtu te taravAne azakata hovAthI zevAlathI vIMTAI jaI maraNanA bhayathI atyaMta AkuLa vyAkuLa thaIne duHkha pAmavA lAgyo. tene tevI avasthAmAM jaIne pAse rahelI haMsI dayAnI lAgaNIthI pitAnA pati rAjahaMsane kahevA lAgI ke - he priya! juo, A kAgaDo marI jAya che; tame pakSIomAM urAma tarIke lokemAM vakhaNAe che, mATe ene kAMThe lAvI jIvitadAna Ape." eTale "bahu sArUM" ema kahIne haMsa ane haMsIe pitAnI cAMcamAM tRNa laIne tenA vaDe zevAlanAM tatu dUra karI temAM baMdhAI gayelA kAgaDAne bahAra kADho. pachI eka kSaNabhara vizrAMti laIne kAgaDAe atyaMta namratAthI page lAgIne haMsane nimaMtraNa karyuM ke he haMsa ! tArA A upakArano badalo vALavAnI mArI IcchA che, mATe mArA vanamAM AvIne mane saMtuSTa kara." hase A pramANe sAMbhaLIne priyAnA mukha sAme joyuM, eTale teNe paNa tenA rahasyane samajIne ekAMtamAM A pramANe kahyuM, "he prANanAtha ! e vAta yukta nathI. vaLI vicAryA vinA kaMI paNa kArya na karavuM, temaja geDI paNa nIcanI saMgati na karavI. kahyuM che ke - "sahasA vidadhItana kriyA-maviveka paramApadAM padam / vRNute hi vimRzyakAriNaM, guNalubdhA svymevsNpdH||" Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra kAI paNa kAma utAvaLathI karI na nAkhavuM, kAraNa ke aviveka e parama ApattinuM sthAna che, guNalubdha evI sapattie vicAranArane svayameva AvIne vare che.' ItyAdi vacanathI teNe vAryo chatAM dAkSiNyathI ' kSaNabhara jaI AvuM ema hasIne samajAvIne te kAgaDAnI sAthe tenA vanamAM gayeA. tyAM te ane lIkhaDAnI zAkhA upara beThA. evAmAM tyAM pAsenA nagaranA rAjA akrIDA karIne thAkI javAthI te lImaDAnI DALa nIce AvyA, eTale kAgaDA svabhAva pramANe rAjAnA mastaka para viSTA karIne uDI gayA, ane hAsa tA tyAM ja esI rahyo. evAmAM eka rAjapurUSe khANuM mAryuM, eTale huMsa nIce paDayA. tene jamIna para paDelA joIne parivArasahita rAjA metyeA ke :-ahA Azcaya nI vAta che ke A haMsa jevA kAgaDA lAge che. A pramANe mANasane avAja sAMbhaLIne kaMThe prANa AvelA hatA chatAM peAtAnI jAtinuM dRSaNa nivAravA mATe huMse rAjAne kahyu ke : . " nArUM hAdA mahArAna, ha~meTuM vimaDhe naOM / nIca saMgaprasaMgena, mRtyumukhe na na rAMrAyaH '' " 25 'he rAjan ! huM kAgaDA nathI, paNa nirmALa jaLamAM rahenAra haMsa chuM, paraMtu nIcanI sAthe sAmata karavAthI avazya mRtyu prApta thAya ja che, arthAt meM kAgaDAnI seAkhata karI tenu A phaLa mane maLyuM che.? A pramANenAM tenAM vacana sAMbhaLIne te divasathI dayAyukta manavALA thayelA rArzvae nIcanI saMgata Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra cheDI dIdhI. eTalA mATe he priyatama! huM Apane punaH punaH vArUM chuM. sujJajane strIonuM paNa sAnukULa vacana te mAne ja che. musAphara jane DAbI bAjue rahela durgA (cakalI)nI paNa zuM prazaMsA karatA nathI ? A pramANenAM potAnI strInAM vacana sAMbhaLIne kumAra cittamAM camatkAra pAme; tathApi kolasAnI sAthe kapUranI prItinI jema teNe te adhamanI sebata mUkI nahi. have keTaleka kALa gayA pachI ekadA rAjAe ekAMtamAM belAvI sajajanane pUchayuM ke "are sajajana! kumAranI ane tArI AvI anya mitrAI zAthI thaI? kumArane deza karyo? jAti kaI? mAtApitA keNa? tuM keNa ane kayAMthI AvyA che? eTale sajajane vicAryuM ke -kumAra koI vakhata mArA pUrvanA akAryane saMbhArIne mane upadrava karaze, tethI atyAre tenuM auSadha karavAno vakhata che." ema vicArIne teNe rAjAne kahyuM ke -"he svAmin ! je pUchavA lAyaka na hoya, te na kahevuM ja sAruM che. eTale rAjAe punaH zaMkA sAthe pUchyuM ke -"eTale zuM ? ema sajajanane vAraMvAra pUchavAthI te kaMIka hasavA lAgyo. pachI rAjAe segana daIne pUchayuM, eTale sajajana kahevA lAge ke -"he svAmin ! Apane Agraha ja che te sAMbhaLo - zrIvAsapuramAM naravAhanA nAme rAjA che, tene huM putra chuM. A mAro sevaka che ane svabhAve svarUpavAna che. keIka siddhapurUSa pAsethI vidyA meLavI svajAtinI lajajAne lIdhe gharane tyAga karIne dezAMtaramAM bhamate bhamato te ahIM AvyA che. pUrvanA bhAgyame ahIM te saMpattine pAmyo che. huM mArA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ra7 pitAnA parAbhavathI bhamate bhamate ahIM Avyo chuM. eNe. mane joIne oLakhI lIdho, ane "A mArA marmane jANanAra ." ema dhArIne te mATe ati Adara kare che A pramANenA sajajananAM vacano sAMbhaLIne rAja vyAkuLa thaI vicAravA lAgyA ke -"aho ! A kevuM ayogya thavA pAmyuM ? eNe mArI pratijJAthI baMdhAyelI mArI putrI paraNIne mArUM kuLa malIna karyuM, mATe A pApI jamAIne huM ghAta karUM. A pramANe vicAra karI potAnA sumati pradhAnane badhI vAta kahIne kahyuM ke-"ene nAza karo." eTale pradhAne kahyuM ke he svAmin ! vicAra vinAnuM kAma na karavuM. kahyuM che ke -"saguNa ke apaguNa (sAruM ke kharAba) kArya karatAM prathama paMDitajane yatnapUrvaka tenA pariNAmano vicAra kara. kAraNa ke bahu ja utAvaLathI karI nAkhelAM kAryone vipAka maraNa paryata zalyatulya thaI hRdayane bALyA kare che. mATe te svAmin ! kaMIpaNa ati utAvaLathI na karavuM." eTale pradhAnanA nivAraNathI rAjA mauna. dharIne rahyo. ekadA rAtrie hukama pramANe tAtkAlika kAma karanArA sevakane belAvIne rAjAe Adeza karyo ke:-"Aja rAtrie mahelanA aMdaranA raste je kaI ekAMkI Ave, tene tamAre vicAra karyA vinA ThAra kara." teoe kahyuM ke -"Apane hukama pramANa che." ema kahIne te loke rAtrie tyAM ja gupta. sthAnamAM rahyA. pachI rAtre kumArane bolAvavAne rAjAe mANasa mekalyo. te sevake jaIne kumArane kahyuM ke -"he svAmin kAryanI utAvaLathI rAjA tamane mahelanI aMdarane mAge ekalA. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ; khAlAve che. mATe tarata AvA ' te sAMbhaLIne kumAra talavAra laI palaMga parathI utarIne tarata cAlavA taiyAra thaye, eTale hAthathI vajrane cheDA pakaDIne tenI priyAe kahyuM ke:- huM priyatama ! tamArA bilakula bheALA svabhAva che, tame rAjanIti jANatA nathI, ke jethI madhyarAtre vicAra karyo vinA Ama ekalA cAlatA thAo che. nipuNa purUSe kAine paNa vizvAsa na karavA. nItizAstramAM kahyu che ke:-rAnA mitra jaina draSTa zruta vA' "rAja kAI nA mitra joyA ke sAMbhaLyeA che ?" "he svAmin ! tamArA samasta kAryo karavAmAM sajjana sama che, mATe atyAre tene ja meAkaleA." A pramANe peAtAnI patnInA vacana sAMbhaLIne kumAra hi ta thaIne vicAravA lAgye ke :- ahvA ! kevI buddhinI prauDhatA ?' ema vicArIne te cittamAM camatkAra pAmyA. pachI teNe gharanA AMgaNe sutelA sajjanane jagADIne rAjA pAse meAkalcA. te paN ti thaIne rAjamahelanI aMdaranA mAge cAlyA. te tyAM pahoMcyA tA tarata ja gupta rahelA rAjapurUSoe talavAranA ghAthI tene atyaMta ghAyala karyAM, tethI te tyAM ja paDI gayA ane maraNa pAmyA. teNe kahevatane kharI pADI ke - peAtAnuM khaga peAtAnA prANanuM ghAtaka paNa thAya che." tenu' anyane mATe ciMtaveluM tene peAtAne zire ja AvI paDayuM. tenA akasmAta marajIthI thayelA avAja sAMbhaLIne tenuM kAraNa jANavAmAM AvatAM rAjaputrI sagAi kahevA lAgI ke - "he nAtha ! hai sarala svabhAvI ! je mArUM kathana na mAnyu hota, tA atyAre mArI zI dazA thAta? mATe huM Aryaputra ! prabhAte ALasa mUkIne -sajja thaI sainya sahita tamAre nagaranI bahAra jatuM rahevu." 18 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra pachI prabhAte rAjAnI kapaTakaLA jANIne kumAra saunya sajja thaI ne nagaranI bahAra nIkaLyeA. rAjA paNa kopAyamAna thaIne sainyanA Akhara sAthe yuddhanI sAmagrI sajja karIne nagaranI. bahAra kumAranI sanmukha gayA. tyAM ane rasainyanA sAmasAmA bheTA thayeA. e vakhate pradhAna purUSoe vicAryuM. ke-* ahA ! rAjAe A zu' anucita Ayu" che ?" pachI sarve pradhAne maLIne rAjA pAse AvyA, ane mukhya pradhAne kahyuM ke --che. svAmin ! tIkSNa zastrAthI tA zuM, pazu puSpAthI paNu yuddha na karavuM. kAraNa ke yuddha karatAM vijayanA tA sadeha che ane pradhAna (zreSTha) purUSAnA kSayanA te ni ya che.? vaLI he nAtha ! jema grahaneA nAyaka cadramA ane nadIene! nAyaka samudra che, tema tame prajAnA nAyaka che, ane vicAra karyA vinA kAMI paNa kArya karavAthI ana prApta thAya che, mATe vicAra kareA, he deva ! je na joyeluM,na jANelu' ane na oLakhelu' kAya kare che, te jayapuranA rAjAnI jema ciMtAne prApta thAya che. tenuM dRSTAMta A pramANe che - vidhyAcala parvatanI bhUmi para aneka vRkSeA che. tyAM ucca ane vistINu eka vaTavRkSa che. te vRkSa para eka pApaTanuM joDu rahe che, sasneha kALa nirgamana karatAM te pApaTane putranI prApti thai. mAtApitAnI pAMkhanA pavanathI tathA cUrNa' vigere mukhamAM ApavAthI te bALaka anukrame vRddhi pAmyA. tene pAMkhA AvI. ekadA khAlacApalyathI uDIne gamane suka evA te thADe dUra gaye; eTale tarata ja thAkI gayA, tethI mukha paheALuM karIne paDI gayA. te vakhate jaLane mATe te khAju AvatA koI 29. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrI pArzvanAtha caritra pasvIe tene pRthvI para paDelo joIne karUNAthI hAthamAM lIdhe, ane pitAnA valkala vastrathI pavana nAkhI tathA kamaMDaLamAMthI tene jaLa pIvarAvIne pitAnA AzramamAM laI gayo. tyAM svAdiSTa nIvAranA phaLa ane jaLathI putranI jema pALita peSita thayela te vRddhi pAmyo. eTale tApasee maLIne tenuM zuTarAja nAma pADayuM. tene lakSaNavaMta jANuMne kuLapatie bhaNAvyo. te popaTanA mAtApitA paNa tyAM ja AvIne tenI pAse rahyA. ekadA kuLapatie potAnA ziSyone kahyuM ke -"he ziSya! mAruM kathana sAMbhaLo-samudramAM haramela nAme kapa che. tyAM IzAna khuNAmAM eka moTuM AmravRkSa che. te sadA phaLavALuM che tene vidyAdharo, kiMnaro ane gAMdharvo seve che te vRkSa divya prabhAvI che. tenAM phaLanuM je bhakSaNa kare che te rAga, doSa ane ghaDapaNathI mukta thAya che ane pharI tene navajIvana prApta thAya che." pelo popaTa paNa A vacana sAMbhaLIne bahu ja khuza thaI vicAravA lAgyA ke -"gurUe ThIka kahyuM mArA mAtApitA - ghaDapaNathI jINuM ane daSTithI rahita thaI gayA che, to temane te AmraphaLa lAvI khavarAvIne huM RNamukta thAuM. kahyuM che ke- "je mAbApa ane gurUno vatsala thaI temanA duHkhane dUra kare te ja putra ane te ja ziSya che, zeSa to karamIyA yA kIDI samAna che. temaja vRkSa paNa zreSTha che ke jene siMcana karavAthI te vRddhi pAme eTale tenI nIce vizrAMti laI zakAya, paNa je putra vRddhi pamADe chate ulaTe pitAne phalezakAraka thAya te sacetana chatAM putra na kahevAya. vaLI mAbApa tathA gurU pratikAra kahyA che eTale ke tenA upakArano badalo vaLI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra zakatA nathI, tA paNu pAtAthI banI zake teTalI putre ane ziSye temanI sevA bajAvavI." A pramANe vicAra karI peAtAnA mAbApanI rajA laI uDIne te pApaTa pelA dvIpamAM gayA, tyAM te AmravRkSa tenA jovAmAM AvyuM. savAre te AMbAnu' svAdiSTa phaLa peAtAnI cAMcamAM lai pAchA vaLIne AkAzamArge jatAM rastAmAM te thAkI gayA. peAtAnA zarIrane paNa pakaDI rAkhavAne azakta thayelA te thukarAje sahasA samudramAM paDatAM paNa peAtAnA sukhathI te phaLa mUkayuM nahi. evAmAM peAtAnA nagarathI samudra mAge jatAM vahANamAM beThelA koI sAgara nAmanA sA patie vyAkuLa thaIne samudramAM bUDatA te zukarAjane joyA, eTale ta sAgara tAraka purUSane kahevA lAgyA ke - ahA ! jaLamAM khuDIne maratA. A bicArA pApaTane kAI upADI hA.' ema kahIne sAgara zeThe eka taravaiyAne samudramAM nAkhyA. teNe tyAM jaine peApaTane samudramAMthI upADI lAvIne zeThane soMpyA. sAgarazeTha te peApaTane hAthamAM laIne tene bahuvAra sudhI AzvAsana ApyuM, pachI zukarAja paNa sAvadhAna thayA, eTale sAgarazeThane kahevA lAgyA ke have upakArI jAmAM mugaTa samAna sA vAha ! tu cirakALa jaya pAma jagatamAM je paraupakAra karavAmAM rasika che, teo ja kharekhara dhanya che. kahayuM che ke :- sajjana purUSonI sa`patti parApakAramAM ja vaparAya che, nadIe parApakArane mATe ja vahe che, vRkSeA pApakAra mATe ja phaLe che ane megha parApakAra karavA mATe ja pRthvI para varase che." temaja vaLI du:khamAM dhaiya rAkhanAra, sukhanA udayamAM znamA dharanAra, sabhAmAM cAlAkIthI khAlanAra, yuddhamAM zauya dekhADanAra, kIrttinI kAmanA at Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra - karanAra ane zAzravaNamAM vyasana rAkhanAra-evA mahAtmAe jagatamAM svabhAvathI ja siddhaguNavALA che.' arthAt mahAtmAonA evA svabhAva ja heAya che. huM zeTha ! tame kevaLa mane ja prANu nathI ApyA, paNa huM sAnA mAlika ! jINu ane adha evA mArA mAbApane paNa tame prANa ApyA che. huM upakArI ! sAMbhaLeA :-ca cAmanuSyAkAra cADIyA khetaranuM rakSaNa kare che, hAlatI cAlatI dhajA mahelanuM rakSaNa kare che, rakSA (saba) kaNAnu` rakSaNa kare che, ane dAMtathI grahaNa karela tRNa prANAnuM rakSaNa kare che, evI sAmAnya vastu paNa rakSaNa kare che te je kAInuM rakSaNa karatA nathI evA upakAra vinAnA purUSathI zu ?" phrI pApaTa khelyA ke -"huM zeTha ! mArA gurUe kahyu ke samudramAM haramela nAmanA dvIpa che, tenI IzAna khuNAmAM divyaprabhAvI eka AmravRkSa che, tenA phaLanu' je kAI bhakSaNa kare tene roga ane jarA na Ave, ane zarIre navayauvana prApta thAya' te sAMbhaLIne me vicAra karyo ke :- mArA mAbApa atyaMta vRddha thayelA che, tethI te phaLa lAvIne temane ApuM ke jethI teo sukhI thAya.' ema dhArI temanI AjJA laIne te dvIpamAM jaI te phaLa meM grahaNa karyuM, paraMtu phaLa laI ne cAlatAM rastAmAM thAkayA ane samudramAM paceA, paraMtu tame mane marate bacAvyA. have huM kAIpaNa rIte tamArA RNuthI mukta thA ane pratyupakAra karU ema icchuM chuM." eTale sAthe za benceA keH- tuM zu' karI zakIza ?' popaTa khelyA ke -hai sAthe ! " : 32 A AmraphaLa tame ja grahaNa kare.' sAthe za melyuM ke :- huM peApaTa ! tu tArA mAtApitAne zuM ApIza ?' pepaTe kahyuM:- Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra " huM pharI tyAM jaI te AmravRkSanu phaLa laIne mAre sthAne jaIza.' ema kahI te phaLa zeThane daIne peApaTa uDI gayA. sAthe za te phaLa laIne yatnapUrvaka tenI sabhALa karI anukrame jayapuramAM AvyA. tyAM peAtAnA sAne nagaranI bahAra rAkhI pAte manamAM vicAravA lAgyA ke - A phaLanuM bhakSaNa karI mAre peTa bharavApaNAthI zuM? paNa huM tema karU ke jethI jagata para upakAra thAya, mATe e phaLa rAjAne ApuM.' e pramANe manamAM vicAra karIne muktAphaLathI bharelA thALa upara te AmraphaLa rAkhI te bheTaNuM laIne sAthe za rAjasabhAmAM gayA. dvArapALanA nivedanathI te rAjasabhAmAM beThelA rAjAnI AgaLa thALa mUkIne rAjane namyA. rAjAe te bheTachu joine vismaya ane Adara pUrNAMka tene pUchyuM ke - he sAthe za ! AmAM A AmraphaLa kema mUkayu che ? zu AmravRkSa te jeyela nathI ?" te sAMbhaLIne sAtheza tyA ke :-'he svAmin ! A phaLanA prabhAva sAMbhaLeA.' ema kahIne sAgare te phaLanA badhA prabhAva kahI batAvyA. pachI rAjAe prasanna thaIne tene sanmAna Apyu, ane Ana graMthI tenI jakAta mApha karI. pachI rAjAe vicAryu ke :-'hu ekalA ja A phaLanuM kema bhakSaNa karU? mATe mArI prajA nirAgI thAya tema karU. A pramANe vicArI mALIne melAvI tene zikhAmaNa ApIne rAjAe tene AmraphaLa rApavA mATe Apyu, ane tenI rakSAne mATe peAtAnA mANaseA nImyA. pachI te mALIe paNa sArA sthAne te rAkhyuM, anukume tene aMkura phUTayA te sAMbhaLIne rAjAe utsava karyAM, tathA putrajanmanI jema rAjAe 3 33 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra potAnA mAtmAne kRtArtha mAnyA. vaLI teNe mALI tathA cAkIdArAne bhAjana ane vastrAdika ApIne saMtuSTa karyo. eka eka pallava nIkaLatA rAjA dararAja tena jovA jatA hatA. e rIte te AmravRkSa vadhatA rAjAnA hRdayamAM manAratha paNa vadhavA lAgyA. e pramANe sarvAMge sudara te AmravRkSane ma'jarI (meAra) AvI; ane aMte cAre bAju kaLAthI te ze|bhI rahyuM, eTale rAjA peAtAnI prajAne manathI rAga ane jarAnI Apatti rahita mAnavA lAgyA. 34 evAmAM eka phaLanI upara AnapakSIe pakaDela sapanA mukhamAMthI viSa paDayuM. te viSanA tApathI te eka phaLa pAkI tuTIne jamIna para paDayu," te phaLa mALIe laine rAjAnI AgaLa mUkyuM; eTale rAjAe tene inAma ApIne te phaLa peAtAnA purAhitane ApyuM. pachI te pureAhite paNa peAtAnAM AvAsamAM jaI devapUjA karI haSi'ta thaIne te phaLanuM bhakSaNa karyuM, eTale * bhakSaNa karatAM ja te tarata maraNa pAmyA, tethI zAkanA kAlAhala thayeA. te jANIne A zuM ?' ema saMbhrAta thaIne rAjA ciMtAmAM paDayA. tenuM mukha kALu' thai gayuM. chevaTe teNe vicAra karyo keH- 'A viSaphaLa keAI varIe viNakanA hAthathI mane apAvyuM jaNAya che. ahA! have zuM karU? pachI rAjAe krAdhathI ekadama garama thaIne peAtAnA kaThiyArA sevakeAne Adeza karyo ke he sevakA! A AmravRkSane evI rIte chedI nAkheA ke jethI tenu nAma pazu na rahe." A pramANe AjJA thatAM te sevakAe tarata tyAM jaIne te AmravRkSa cheDhI nAMkhyuM. te sAMbhaLI ne peAtAnA jIvitathI udvega pAmelA kADhIyA, pAMgaLA, aMdha : Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra : vigeree tyAM jaIne sukhe peAtAnuM maraNu sAdhavA te AmravRkSanA mULa ane patrAdikanu bhakSaNa karyuM. eTale kSaNavAramAM tenA prabhAvathI tee manmatha jevA rUpavaMta ane nirogI thaI gayAM. AthI saMtuSTa thaIne te vRttAMta temaNe rAjAne nivedana karyAM. eTale rAjA vismaya pAmIne vicAravA lAgyA ke ahA! A zuM Azcaya ? kharekhara! te sAthe zanu' vacana satya hatu, kAI paNa kAraNathI prathama Avelu' phaLa viSamaya thayela. pachI mAMLIne khelAvIne zapathapUrvaka pUchyu ke 'are ! sAcesAcu kahI de ke te phaLa zI rIte ane kayAMthI tuM lAvyA hatA ?" te kheAlyA ke, khIjA badhAM phaLeA kAcAM hatAM, mAtra Aja phaLa jamInapara paDeluM ane pAku' joI ne meM ApanI pAse mUkayuM hatu, te sAMbhaLIne rAjA vicAravA lAgyA ke 'nizcaya viSanA ceAgathI A phaLa pAkIne jamIna para paDayuM haze.? pachI te AmravRkSanI rakSA karavAne rAkhelA purUSAne jeTaluM rahyuM hoya teTaluM rAkhavA mAkalyA. teoe tyAM jaI nirIkSaNa karI AvIne rAjAne nivedana karyuM ke * he svAmin ! lAkoe te vRkSanuM evI rIte cU karyuM che, ke jethI tenu sthAna paNa jANI zakAtu nathI. te sAMbhaLIne rAjAe atyaMta khinna thaI te AmravRkSane mATe bahu vilApa karyAM. 'hA! maMda bhAgyane vaza thaI me' A zuM karyuM?? .. " 35 ahIM jItazatru rAjAne tenA mukhya pradhAna kahe che ke * hai svAminlR ! tenI jema vicAryA vinA kaI paNa kAma na karavu.. he rAjendra! saguNasaMpanna lalitAMga mAranI parIkSA karyA vinA tame yuddhanuM sAhasa zA mATe kare che. mATe jo Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ApanI AjJA hoya te kumAranI pAse jaIne tenuM kuLadipaka sarva tene pUchuM." A pramANe sAMbhaLIne rAjAe kahyuM ke "he pradhAna! bahu sAruM, ema ja karo." A pramANe rAjAnuM kathana sAMbhaLI pradhAna kumAranI pAse AvI praNAma karIne bolyA ke "he kumAre! A zuM anucita AraMvyuM che? tame tamArA kuLa vigere kahe" kumAra be ke - "he pradhAna ! mArA bhujAdaMDanuM parAkrama tamane mArA jAti vigere kaheze. prathama mArA parAkramanuM avalokana kare, pachI badhuM jANavAmAM Avaze." te sAMbhaLIne punaH pradhAne kahyuM ke -"he svAmina! tame parAkramathI ja guNavAna che ema jaNAya che, paNa pelA pApI sajajane tamArA jAtyAdika badhuM viparIta kahyuM che mATe rAjAe tamane snehapUrvaka kahevarAvyuM che ke, "tame tamArA kuLAdika jaNAvo." eTalA mATe ApanA page paDIne huM pUchuM chuM ke Apane kuLAdika jaNAve." pachI kumAre potAnuM kuLa ane pitAdika badhuM yathArtha nivedana karyuM. te sAMbhaLIne pradhAne rAjAne kahyuM, eTale rAjA paNa harSa pAmyo. te paNa zrIvAsanagare naravAhana rAjAne pitAnA dUtanI sAthe teNe eka lekha (kAgaLa) mekalyo. te tyAM jaIne lekha arpaNa karyo ane mukhathI paNa badhuM svarUpa nivedana karyuM, eTale naravAhanarAjA tenA vacanathI jANe pharI sajIvana thayo hoya te dekhAvA lAgyo. pachI harSapUrvaka teNe A pramANe kahyuM ke "ahotyAre atyAre jitazatru rAjA je mAre kaI baMdhu nathI, jeNe ati dAnathI thayelA tiraskArane lIdhe apamAna samajI pitAnA rAjyane tyAga karIne bhramaNa karatA mArA putra lalitAMgane pitAnI pAse rAkhe ane Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 6 peASita karyo. have mArA vacanathI tene satkAra karI atimadarapUrNAMka tene ahI mAkalA.' ema kahIne viziSTa bheTaNA yukata peAtAnA pradhAna purUSone tyAM mAkalyA. te pradhAna purUSAe tyAM jaI ne yathA nivedana karyu.. te sAMbhaLIne jitazatru rAjA hRdayamAM vicAravA lAgyA ke :- ahA! ajJAnane vaza thaIne meM zuM karyu'' ?' pachI peAtAnI putrIne kheAlAvI peAtAnA kheALAmAM besADIne gaLatA AMsuthI bhInA thayelA netrayukata rAjA sagadgada A pramANe kahevA lAgyA :- * he vatse ! pati sahita tu' ghaNA kALa jIvatI rahe. me' pApIe je anucita karyuM te kSamA karaje. tArA manAratha badhA siddha thAo.' pachI kumArane melAvIne jitazatru rAjAe salajja vadane hyuM keH- he satyavIra kumAra! dujana evA sajjananA vacanathI me' A badhu... virUddha AdaryuM'; paraMtu tamArUM bhAgya atizaya mATu' che, ke te pApIe khATI malinatA je darzAvI, te tene ja phaLibhUta thai. mATe he vatsa! have pachI tamAre kusa`ga na karavA. vaLI sAMbhaLeA :-'mArUM a` rAjaya tA tame svaguNuAthI ja meLavI lIdhuM che, khAkI adhuM rAjaya paNa hu tamane Apu' chuM te tame grahaNa kara." A pramANe kahIne tenI IcchA nahI hAvA chatAM rAjAe peAte tene peAtAnA siMhAsana para mesADIne vidhipUva ka rAjyAbhiSeka karyo ane peAte tapasyA karavA tAvanamAM cAlyA gayA. lalitAMgakumAra te rAjaya pAmIne adhistara zAbhavA lAgyA. leAkAne sukhI karavAmAM te eka pitAnA jevA thayeA: prANInuM puNya sarvatra jAgrata ja heAya che. kahyuM che ke : ! 37 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra "puNyAdavApyate rAjya, puNyodApyate jayaH / puNyAdavApyate lakSmI-yato dharmastato jayaH" / puNyathI rAjya, jaya ane lakSamI prApta thAya che. kAraNa ke dharma-tyAM sadA jaya rahelo che" lalitAMgane sarvatra jaya thaye te puNyano ja prabhAva samaja. * have lalitAMgakumAra te rAjyamAM eka suparikSita maMtrIne nImIne pupAvatI sAthe pradhAnAdi parivAra sAthe nagarajanenI rajA laIne potAnA pitAe tarata bolAvela hovAthI niraMtara prayANa karI zrIvAsanagare Avyo. tyAM mahelamAM beThelA rAjA pAse jaI namaskAra karIne apAtathI jANe pitAnA tApane dUra karate hoya e te kumAra pitAnA caraNamAM paDI be hAtha joDIne vinaya ane bhaktipUrvaka A pramANe vijJapti karavA lAge:-"he tAta! zAstramAM caMdananI jevI mAtApitAne zItaLatA ApanAra putrone kuLadIpaka kahelA che; meM kuputre te tamane duHkha dIdhuM che. keTalAka putra pitAnA vaMzamAM ciMtAmaNi jevA heya che, ane huM te ApanA vaMzamAM eka kIDA jevo thaye chuM, aho! puNyahIna evA meM pratidina pitAnA caraNone vaMdana na karyuM. vadhAre zuM kahuM? bAlyAvasthAthI Aja paryata huM mAtApitAne kevaLa kaleza ApanAra ja thaye chuM; paraMtu have e badhe aparAdha kSamA karIne mArA pUjya sasarAe je caMpAnuM rAjya mane ApyuM che, tene Apa mArA para prasanna thaIne svIkAra karo ane te ca pAnuM rAjya Apane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra rogya lAge tene arpaNa kare. vaLI A kuLavadhu ApanA caraNanuM pUjana kare che, ane yathocita anujJAnI IcchA rAkhe che tene yAcita AjJA karo." pachI A pramANe belatA putrane pitAnA bAhupAzamAM laI vizALa vakSasthaLa sAthe daDha AliMgana karIne pUrNa caMdra samAna putranuM mukha joI harSita thaI tenA mastaka para cuMbana karI te rAjA sagaddagada A pramANe kahevA lAgyA - he kuLadIpaka vatsa! tuM ema na bela. suvarNamAM kALAza keI rIte paNa Ave nahIM. pUrva dizAne tyAga karIne sUrya pazcima dizAmAM kadApi udaya pAme nahi. kalpavRkSa samAna evA tArA para meM ja anucita AcaryuM hatuM. paraMtu kadAca vRddha bhAvathI mane mativiparyAsa thayA, paNa tAre Ama karavuM yukta nahotuM. tArA viyogathI mane je duHkha thayuM che te duHkha zatruone paNa na thAo. vaLI tAre te temAM kazI hAni thaI nathI. kAraNa ke haMsa te jyAM jAya tyAM pRthvInA bhUSaNarUpa ja thAya che. hAni te mAtra te sarovarane thAya che ke jene haMsAnI sAthe viyoga thayo. vaLI pitA putrane zikSA Ape tethI te ulaTa te gauravane pAme che. kahyuM che ke"tamattArita purA ziSya zikSita | ghanAhata suvarNa ca, jAyate janamaMDanam" // "pitAthI tADana pAmela putra, gurUthI zikSita thayela ziSya ane ghaNathI AghAta pAmeluM suvarNa manuSyane zobhArUpa thAya che. vaLI ThapakA vinA AvuM putranuM mAhAtamya kema Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra jANavAmAM Avata hai vatsa ! hajI paNa mArUM bhAgya jAgRta che, kAraNa ke tu' AvatAM mAre vAdaLAM vinA varasAda thavA jevuM thayuM che, have vadhAre zuM kahuM ? tu` roAgya che. mATe A rAjya, A ghara, ane A badhA parijananA tuM svIkAra kara. ane prajAnuM pAlana kara. huM have pU`joe Acarela vrata gurU samIpe jaIne grahaNa karIza." pitAnA virahane sucavanArAM A vacanA sAMbhaLIne lalitAMga sakheda elyeA ke :- he tAta ! ATalA divase te mArA niSphaLa gayA, ke jemAM me' Apa pUjyeAnI sevA na karI; mATe he prabhu! have ApanI sevA na karI zakuM evI AjJA na karavI. te rAjya ane te jIvitathI paNa zuM ke jethI prasanna evA pitAnA caraNakamaLayugalanA pratidina darzana na thAya. je parama zAbhA mane ApanI sAme esavAthI prApta thaze. tenA hajAramA bhAganI AAlA pazu si'hAsana para besatAM prApta nahi thAya. huM teA ApanI sevA mATe Avye chuM, mATe Apa sihAsana para besI sAmrAjya pALA ane mane ApanI sevAnA lAbha Ape, huM teA ApanI sevA karIza. have pharIne mane ApanA caraNakamalanA viraha na thAo." A pramANenAM putranAM vacana sAMbhaLIne rAjAne zuM karavuM te vicAravALA banI gayA; pachI pharI dhIratA pakaDIne eklyA keH- he vatsa ! mane tuM uttama kArya karavAmAM aMtarAya na kara. A anukrame AvelAM baMne rAjya have tArAM che ane mAre tA have vrata ja levu joI e' A pramANe kahI samajAvIne vilakSaNa mukhavALA rAjakumArane uchaLatA pA~ca zabdanA nirdoSapU ka tatkALa sihAsana para besADIne rAjAe tenA rAjyAbhiSeka Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra karAvyo. e rIte kumArane rAjya para sthApIne rAjAe tene TukAmAM A pramANe zikSA ApI ke -"he vatsa jema prajA mAruM smaraNa na kare tema tuM vaje." pachI maMtrI ane sAmaMta pramukhane Adeza karyo ke tamAre A rAjakumAranI AjJA pALavAmAM tatpara rahevuM, enI AjJA tamAre kadI oLaMgavI nahi ane mArAthI je kaMI anucit thayuM hoya tenI kSamA karavI," e rIte kahI lokenI anujJA meLavIne saddagurUnI pAse jaI teNe vrata grahaNa karyuM. rAjayalakSamI ane putra, strI vi. parigrahane tyAga karanAra te rAjarSi atyaMta zebhavA lAgyA. jaLane tajI dIdhela meghanI jema te munIzvara paMcamahAvratadhArI, zAMta, dAMta, jitendriya, pAMcasamiti sahita, traNa guptie gupta, vizuddha dharmanA AzayavALA, saddharmanI zraddhAvALA ane dhyAnamAM tatpara, bAvIza pariSahonA sainyane jItanAra thoDA kALa mAM Agamana abhyAsI ane guNethI moTA thayA. temane tevA guNagariSTha samajIne gurUmahArAje temane sUripadapara sthApIne AcArya banAvyA. pachI aneka muninA parivAra sahita te pRthvI para vihAra karavA lAgyA. lalitAMgakumAra paNa rAjyanI vizALa sAmrAjya saMpatti pAmIne samasta janane harSajanaka thaI paDaye, ane pitAnI prajAne putravat pALavA lAgyo. kahyuM che ke H- zaThanuM damana, azaThanuM pAlana ane AzritanuM bharaNapoSaNa karavuM e rAjAnuM mukhya kartavya che, bAkI (jaLa) abhiSeka, paTTAbaMdha ane vALavyajana (cAmara, anya pakSe vAlavyane te vALane dUra karavA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra te) teA traNa (gumaDAM)ne paNa hAya che' temaja vaLI- duSTane kreDa ApavA, svajananA satkAra karavA, nyAyathI bhaMDAranI vRddhi karavI, zatruethI dezanI rakSA karavI ane pakSapAta na karavAe rAjAonA pAMca dharma (kavya) kahyA che. lalittAMga rAjA dhavAn ane puNyavAn hAvAthI tenI prajA pazu dharma-puNya karavA lAgI bAjA dharmiSTha hAya tA prajA dhaSThi thAya, rAjA pApI hAya tA prajA rAjAnuM anukaraNa kare che. thA rAjA tathA prajA e nIti vAkaya yathArtha che.' lalitAMgakumAra mAtAnI jema prajAnI rakSA karatA, pitAnI jema prajAne dhana ApatA ane gurUnI jema prajAne dharmamAM preraNA karatA hatA. e rIte sukhapUrvaka samaya gALatA hatA. - ekadA udyAnapALake AvI aMjali joDI prasanna mukhathI sabhAmAM beThelA rAjAne kahyuM ke -he svAmin! jaya ane vijayathI Apane vadhAvuM chuM, naravAhana rAjaSibhavyAMmujane pratibodhatA bahAranA udyAnamAM padhAryAM che.' A pramANe sAMbhaLIne manamAM atyaMta harSollAsa pAmI rAjAe tene lakSa pramANa dhana ApyuM. pachI jaldI Adara ane AnaMdapUrvaka aMtaHpuranAM parivAra sahita gurU mahArAjanAM caraNakamaLane vaMdana karavA gayeA. tyAM jaI pAMca abhigama sAcavI traNa pradakSiNA dai pRthvI para mastaka sthApI netrane AnaMdakArI evA gurUne vidhipUrNAMka zuddha bhAvathI vadanA karI ane aMjila joDIne bhaktipUrvaka sanmukha beThA. nagarajanA paNa jJAnAtizayathI IMddIpyamAna ane aneka muniethI jemanAM caraNakamaLa sa Msevita che evA te munIzvarane praNAma karIne yathAsthAne beThA. eTale naravAhana rA`ie paNa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra kalyANakArI dharmalAbharU5 AziSa ApIne A pramANe dharmadezanA devAne prAraMbha karyo - "je mUDha pANI duHprApya manuSyatvane pAmIne pramAdane vaza thaI yatnapUrvaka dharma karatuM nathI. te prANI ghaNA phalezathI meLavela ciMtAmaNine mUrkhAIthI samudramAM pheMkI de che. keTalAka prANuo pravALanI mAphaka svayameva dharmanA rAgI hoya che, keTalAka curNa kaNanI jema raMga pAmavA gya hoya che ane keTalAka kAzmIramAM utpanna thayela kesaranI jema saurabhanA pUrathI vyApta ane samyapha prakAre svIpara raMgIpaNAne bhajanArA hoya che.* tethI te to dhanyavAdane pAtra che. manuSyatva, Aryadeza, uttamajAti. IMdriyapaTutA ane pUrNa Ayu e badhuM karmalAghavathI mahAkaSTa pAmI zakAya che. e badhAnI prApti thatAM akSaya sukhanI IcchA rAkhanArA bhavya jIvee sArI rIte samajIne samyakatvane akhalita rIte aMtaramAM dhAraNa karavuM. sudevamAM devabuddhi, sugurUmAM gurUbuddhi ane sudharmamAM dharmabuddhi rAkhavI te samyakRtva kahevAya che. trilokane pUjya, rAgAdidoSarahita, saMsArathI tAranAra ane vItarAga tathA sarvajJa heya te deva kahevAya; saMsAra sAgarathI svaparane pAra utAravAmAM kASThanA nAva samAna, saMvijJa, dhIra ane sadA sadupadeza ApanAra hoya te gurU kahevAya; vaLI paMcamahAvratane dhAraNa karanAra, dhIra, bhikSA mAtrathI jIvana dhAraNa karanAra, sAmAyikamAM sthita ane gharmopadezaka te paNa gurU kahevAya; ane durgatimAM paDatA 1 pravALa pote raMgavALu svabhAve hoya che ane kesara to pite raMgavALuM heya che ane bIjAne raMgavALuM karI zake che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra prANIone bacAvanAra te dharma kahevAya. te dharma sajJakathita ane sayAti (kSatima) daza prakAranA che, te ja muktine hetubhUta che. vaLI traNe bhuvanane samata evI trasa ane sthAvara sarva prANIo para dayA jemAM mukhya che tene ja dharma samajavA. e tattvatrayIrUpa, zamapramukha lakSaNAthI lakSita ane dhIryAdi pAMca bhUSaNeAthI bhUSita samyaktva hAya che auya, prabhAvanA, bhakti, jinazAsanamAM kuzaLatA ane tIsevA e samyaktvanAM pAMca bhUSaNa kahelA che. 44 A pramANenI dharmadezanA sAMbhaLIne lalitAMga rAjA bAlyA keH-'he bhagavan! huM pratrajyA grahaNa karavAne azakta chuM, mATe mane dezavirati ApeA.' eTale gurU mahArAja mAlyA ke - prathama samyakRtvane aMgIkAra kara.' pachI lalitAMgarAjAe samyaktva aMgIkAra karyuM, eTale gurU melyA ke :-' hai mahAnubhAva ! mithyAtva sarvathA tyAga karavA yAgya che. " kudevamAM devabuddhi, gurUmAM gurUbhuddhi ane adharmamAM dhabuddhi te mithyAtva kahevAya che, tenA ane te samyaktvanAM A pramANenA pAMca aticAra che tenA tyAga karavAH " -: "saMkA kaMkha vigicchA, pasaMsa taha saMthavA kuliMgIsu / sammattassaiyAre, paDikkame desiya savvaM " " e ja nIcenAM leAkamAM kahe cheH-- " zaMkA kAMkSA vicikitsA, mithyAdRSTi prazaMsanam / tasya saMstavazca paMca. samyaktvaM dUSayatyamI" // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, miththAiSTinI prazaMsA ane tenA paricaya e pAMca aticAra samyaktvane dUSita kare che." mATe e zakAdika cArathI tenI rakSA karavI. anya matro paNa zakA karavAthI siddha thatA nathI, tenAM sabadhamAM eka dRSTAMta kahu* chuM te sAMbhaLa : "vasaMtapura nagaramAM gaMdhAra nAme zrAvaka rahetA hatA, te deva pUjA, dayA, dAna ane dAkSiNyAdi guNeAthI vibhUSita hatA. te pratidina pUjAnI sAmagrI laIne dUranA udyAnamAM jinacaityamAM jinapUjA karavA jatA hatA. tyAM jinapUjA karIne niraMtara ekamanathI te bhAvanA bhAvatA hatA. ekadA jinezvarane abhiSeka karI suga dhI kulAdithI pUjIne rezamAMcita thaI te uttama stavanAthI jinastuti karavA lAgyA, evAmAM kAI mahAna jaina parama zrAvaka eka vidyAdhara tyAM jinezvara bhagava tane namaskAra karavA AvyA, te gaMdhAra zrAvakane joine ane tenI stavanA sAMbhaLIne Anadita temaja harSita thaI tenI najIkamAM AvIne kahevA lAgyA ke :-"huM dhArmika ! huM tamane vaMdana karU chuM. Aja mArA netra ane kAnane pAraNuM thayu' che, mATe kahe je joie te ApuM. adazyakaraNu, kukhtarUpakaraNa, parakAya praveza vigere bahu vidyAe jagatamAM che, paNa pRthvI para AkAzagAminI vidyA te samAM du bha che mATe e vidyA tuM le, tuM ceAgya che, tethI te laIne tuM mArU priyakara ,, gadhAra zrAvaka kheOA ke - he bhadre ! mAre anya vidyAnuM zuM prayeAjana che ? mane eka dharmavidyA ja kAyama hA.' eTale vidyAdhara khelyA ke :-* hu* jANuM chuM ke-tu sa MtASI che, teA paNa svadhArmikapaNAthI huM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra tane e vidyA arpaNa karuM chuM ane kRtArtha thAuM chuM." zreSThIe tenuM vacana agIkAra karyuM eTale vidyAre paNa tene vidhi sahita maMtra Apyo ane pachI te baMne svasthAne gayA. paropakArI gaMdhAra zrAvaka sukhe samaya gALavA lAgyA. keTaleka kALa gayA pachI gaMdhArane vicAra thayo ke - araNyanA puSpanI jema mane Apela maMtra vRthA na thAo." ema vicArIne teNe pitAnA skaMdila mitrane vidhisahita te maMtra ApyuM. pachI te skaMdila vidyA sAdhavAne mATe badhI sAmagrI laI rAtre smazAnanI pAsenA udyAnamAM gaye. tyAM maLIdAna vigere ApIne eka vRkSanI nIce teNe baLatA kheranA aMgArAthI paripUrNa eka kuDa ra pachI teNe vRkSanI zAkhA para caDIne zIkuM bAMdhyuM ane nIcenAM agnikuDa uparanI te vRkSanI zAkhApara caDIne zIMkAmAM beTho. pachI eka AThavAra akSata mAtrajApa karIne jeTalAmAM churIthI zI kAnuM eka doraDuM kApe che, tevAmAM nIce aMgArA jeIne manamAM zaMkA thaI ke - zIkAnA cAre doraDA anukrame kApI nAkhatAM maMtrasiddhi nahIM thAya te nizcaya agnimAM paDIza mATe vRthA prANa zA mATe gumAvavA? "jIvAro mAtAnA pari' jIvato nara seMkaDe kalyANa pAme. A pramANe vicAra karI te zIkA parathI utarI gayo. ane kiMkartavyatA-mUDha thaI vicAravA lAgyo ke:-"AvI dulabha sAmagrI pharI kayAM maLavAnI che? mATe zuM karuM?" ema ciMtavIne pharI pAcho zIkA para beThe, paNa pAchI te ja pramANe manamAM zaMkA AvI. ema caDha utara karavA lAgyA. evAmAM keAI cAra rAjAnA mahelamAMthI alaMkArane karaDI laIne tyAM Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 47 Avyo. tenAM pagane anusAra pAchaLa lAgelA rAjapurUSe paNa te vanamAM cArane gayelo jANIne vanane gherIne ubhA rahyA pachI udyota (prakAza) jevAthI te care udyAnamAM skaMdila pAse jaIne sarva samAcAra pUchayA. tenA pUchavAthI teNe badhuM satya kahI dIdhuM. eTale cere vicAra karyo ke:-"gaMdhAra jinadharmamAM sthira dhArmika zrAvaka che mATe tenuM kathana yugAMte paNa asatya na hAya" ema vicArIne cAre kahyuM ke -"mane te maMtra kahe ane A ratnane karaMDIye grahaNa kara, ke jethI huM te maMtra sAdhIne tenI khAtrI karI ApuM eTale kaMdile paNa kautukathI ekAgratA pUrvaka te maMtra tene yathAtathya kahI batAvyo. pachI te care zakA para besIne ekamanathI te maMtrane 108 vAra pATha karyo. prAMte sAhasa pakaDIne teNe zIkAnA cAre doraDA ekI sAthe kApI nAMkhyA, eTale vidyAnI adhiSThAyaka devIe saMtuSTa thaIne tene vimAna racI ApyuM. cAra paNa te vimAna para besIne tarata AkAza-mArge cAlate thayo. prabhAta samaye Ayudha sahita rAjapurUSa vanamAM corane zodhavA lAgyA, eTale karaDIA sahita skaMdila temanA jevAmAM Avyo. tene jotAM ja teo bolyA ke -"are ! Ane pakaDa, bAMdhe, te ja A cora che." ema belatA te subhaTe skaMdilane bAMdhIne rAjA pAse laI gayA. te vakhate vidyAdhara thayela cere eka moTI zilA vikuvI rAjAnI upara AkAze rahIne bolyo ke "A skaMdila mAro gurU che tethI je enuM viparIta karaze tenI upara huM A zilA nAMkhIza." te sAMbhaLIne badhA leke bhaya ane trAsa pAmyA. rAjA bhayabhIta thaIne A pramANe che ke - becarAdhIza! Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 48 . e tamArA gurU zI rIte? te kaho." eTale cAre badhe vRttAMta kahI batAvyo. te sAMbhaLIne badhA vismaya pAmyA pachI rAjAe skaMdilane sanmAnapUrvaka tene ghera mekalya." jema zaMkAthI skaMdilane vidyA siddha na thaI. tema zaMkA karavAthI samyakatva paNa naSTa thAya che, ema samajIne samyakatvane nizaMka manathI dhAraNa karavuM. cAritrayAna bhagna thatAM bhavya jIva samyakatvarUpa phala (pATIyA)thI paNa tarI jAya che. nisargarUci pramukha daza rUci samyaphavadhArI purUSe aMtaramAM dhAraNa karavI, te A pramANe - (1) jinezvarae dravya, kSetrAdi je bhAva kahyA che, tene tevI ja rIte je svayameva zraddhe che tene nisargarUcI jANo. (2) je para evA chadamastha janathI upadeza pAmI te bhAvane bhAvathI mAne che tene upadezaruci samajavo. (3) jenA rAga, Sa meha ane ajJAna kSaya thayA che evA sarvajJanI AjJAmAM je rUci kare tene AjJArUci kahe. () aMgopAMga praviSTa jJAnathI je kRtanuM adhyayana karIne samyaphavane avagAhe che tene sUtrarUca jANa (5) eka padane prApta karIne pANImAM telabiMdunI jema je samyaktvane aneka rIte samaje che tene bIjarUci samajo. (6) jeNe zrI sarvajJanA samaste Agama spaSTArthathI joyA hoya tene AgamajJa jene abhigamarUci kahe che. (7) dravyonA samasta bhAva badhA pramANe ane nathI je samajI zake tene vistArarUci jANa. (8) jJAna, darzana, cAritra, tapa samiti ane gupti vigere kiyAmAM je sadA tatpara hoya tene kriyArUci jANa. (9) je bhadrika bhAvathI mAtra AjJA mAnavA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra vaDe ja jaina che ane kudRSTimAM jene kadAgraha nathI te saMkSeparUci samaje. (10) je jinezvara bhagavate kahela zrata, cAritra ane astikAya (SaDradravya) saMbaMdhI dharmanI pUrNa zraddhAvALe hoya tene dharmarUci kahe. A pramANe sarvabhedanuM mULa kAraNa mana che. mATe sujJajanee te manane ja ekatAnavALuM karavAnI jarUra che. A pramANe gurUnA mukhathI upadeza sAMbhaLIne lalitAMga rAjAnuM mana samakitamAM nizcaLa thayuM. gurUvacanarUpa amRtathI siMcAyela te (jinamaMdira, jinamUrti, jinAma, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka zrAvikArUpa) sAta kSetramAM dhana vAparavA lAgyo ane vizeSe saMghabhakti karavA lAgyA. saMghabhakti karavAthI bahu lAbha thAya che. kahyuM che ke "je kalyANarUci prANI, guNarAzinA krIDAghara samAna saMghanI sevA kare che tenI pAse lakSamI svayameva Ave che, kIrti tarata tenuM AliMgana kare che, prIti tene bhaje che, mati tene meLavavAnI utkaMThAthI prayatna kare che, svarga-lakSamI tene AliMgana karavA Icche che ane mukti tene vAraMvAra joyA kare che. lokemAM rAjA zreSTha, te karatAM cakravatI zreSTha, te karatAM iMdra zreSTha ane sarva karatAM lakatrayanA nAyaka evA jinezvara zreSTha gaNAya che. te jJAnanA mahAnidhi jinezvara paNa zrI saMghane pratidina namaskAra kare che. (mATe je vairasvAmInI jema zrI saMghanI unnati kare che te pRthvI para prazasya che.) lalitAMgarAjA sadA dharmakRtya karatAM kALa pasAra karavA lAgyo. ekadA saMsAranI asAratA bhAvatAM che. rAjAe zreSTha Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrI pArzvanAtha caritra rananA staMbhathI zobhita, suvarNanI bhIMtathI dedIpyamAna, skurAyamAna maNinA banAvelA uttAna ane suMdara pagathI AthI vibhUSita, sarvAga suMdara, pavitra, puNyanA maMdira jevA raMga. maMDapa, sanAtramaMDapa ane nRtyamaMDapa vigere cArAzI maMDapethI maMDita ane divya zikharothI akhaMDita evuM eka suMdara jidra bhavana karAvyuM ane tyAM zrI AdinAthanA biMbanI vidhipUrvaka pratiSThA karAvIne sthApanA karI. pachI tyAM vidhipUrvaka khAtra karI, sacaMdana ane kapUrathI mizra sugaMdhI dravyothI vilepana karI, bhaktipUrvaka AbhUSaNa paherAvI, zatapatra caMpaka jAI vigere pupothI te biMbanI pUjA karIne rAjAe kRSNagurUne dhUpa ukhe. pachI uttarAsaMga karI zuddha pradezamAM rahI jinendranI samakSa bhUmi upara jAnayugala sthApI traNavAra praNAma karI hAtha joDIne te rAjA A pramANe paramAtmAnI stuti karavA lAgyoH - "he yugAdi paramezvara ! he tribhuvanAdhIza! tame jayavaMtA varto. he rolekayatilaka! tame jaya pAme. he vItarAga ! Apane namaskAra thAo. he svAmina! he jagannAtha! he prabhutapALa ! tame prasanna thAo. he jaMgama kalpavRkSa! he vibhe ! mane ApanuM zaraNa thAo. he sadAnaMdamaya! he svAmina! he karUNAsAgara! A leka ane paralokamAM tame ja mane zaraNa thAo." A pramANe jinendranI stuti karI AMkhane AnaMdajaLathI pUrNa karI ubhe thaIne pharI A pramANe te vijJapti karavA lAge - "he svAmina! he gelekya nAyaka ! saMsArasAgaramAMthI mane tAro." ema roja bhakti karatAM bahu samaya pasAra karIne te vRddhAvasthA pAmyo, kahyuM che ke - jarA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 51 AvatAM gAtra saMkucita thAya che, gati nAza pAme che, daSTihIna mukhamAMthI lALa jhare che, skhalita thAya che, dAMta rUpanI hAni thAya che, patnI sevA karatI nathI. ane be thAya che, svajanA vacana mAnatA nathI ane ahA ! jarAthI parAbhava pAmelA purUSanI putra paNa avajJA kare che--e bahu khedanI vAta che." temaja vaLI kahyuM che ke :-'jarA AvatAM mukhamAMthI lALanI mALA are che, dAMta gaLI jAya che ane mukha para lAlI rahetI nathI. zarIra jarAthI jINu thAya che ane mAthe dheALA vALa pragaTa thAya che, cAlatA thAkI jAya che thAya che tathA sadA pANI vahyA kare che. rUpI zrI vRthA manuSyane satAvyA kare che, paNa tRSNA maMda thatI nathI.' A pramANe vRddhAvasthA pAmatAM peAtAnAM putrane rAjyabhAra seAMpI aMgIkAra karI. pachI chaThThuM ane khAvIza pariSahAnA jaya karatAM, aMte anazana karI lalitAMgAna tyAM devasukha AMkhAnu teja kSINu ahA ! te paNa tRSNA arthAt e sthitimAM tRNavat rAjyanA tyAga karIne rAjAe sadgurUnI pAse dIkSA arjumAdika tapasyA karatAM, vidhipUrvaka cAritra pALatAM audArika dehanA tyAga karI svargastha thayA. bhAgavIne mahAvidehamAM siddhipadane pAmaze, manuSyAe dharmathI ja jaya samajIne dharmamAM sadA udyama karavA.' mATe uttama . i.te lalitAMgakumAranI kathA : A pramANe munirAjanI dezanA sAMbhaLIne bahu leAkeA pratibeAdha pAmyA ane pAtapeAtAnAM bhAva pramANe niyama ane Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra abhigraha laI namaskAra karIne sarve svasthAne gayA. te vakhate prakRtie laghukama marUbhUti viSayathI virakata thaI dharmakarmamAM tatpara thaye. dakSatA, dAkSiNya, saujanya, satya, zauca ane dayA vigere guNethI te nAno chatAM mATe banI gayo, ane me kamaTha te mithyAtvanA kaThinapaNAthI magazeLIyA pASANa je rahyo. eka kuLamAM janma pAmyA chatAM putre badhA samAna thatA nathI. kahyuM che ke keTalAka tuM baDA bhegInA hAthamAM AvIne pAtrapaNane pAme che, keTalAka zuddha vaMza sAthe saMlagna thaIne sarasa ane madhura gAyana kare che, keTalAka sArA doraDAthI yukta thaI dusta jaLAzayane pAra pamADe che ane keTalAka tuM baDA hRdayamAM javalita thaI raktapAna karavAnA upAgamAM Ave che." temaja vaLI "guNathI ujavala evA pradIpa (dI) ane sarasava laghu chatAM kalAdhya che ane pradIpana (Aga) tathA bibhItaka (beDA) moTA chatAM te zreSTha nathI." bhAvayati evA marUbhUtine svapna paNa kAmavikAra thata na hato ane tenI patnI vasuMdharA kAmAkuLa rahyA karatI hatI. kamaThanuM tenA para atyaMta savikArI mana thayuM hatuM, tethI teNe savikArI vacane kahyA ane tene pitAne vaza karI lIdhI. pachI te baMne kAmAMdha thaI niraMkuzapaNe niraMtara anAcAramAM tatpara thayA ane svecchAe kAmakrIDA karavA lAgyA. kamaThanI strI varUNAe te badhuM anucita jANIne marUbhUtine nivedana karyuM. te vAta sAMbhaLIne marUbhUtie tene kahyuM ke -"e vAta saMbhavatI nathI." varUNA tene vAraMvAra e vAta kahevA lAgI, eTale tenI khAtrI karavA sArUM ekadI marUbhUti grAmAMtara (bahAra gAma) Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra javAnA bahAnAthI kamaThanI rajA laI gheADe dUra jaIne pAche| vaLyA ane sadhyA vakhate zrAMta kapaTI (thAkelA veSadhArI kApaDI) thaI ne kamaThanA ghera AvI tenI pAse ja rAtrIvAse rahevAnI cAcanA karI. eTale kamaThe vicAra karyAM ke:- jenA gharathI atithi nirAza thaIne pAchA phare che, te tene duSkRta ApI jAya che ane puNya laI jAya che.' ema vicArIne tene gharanA khuNAmAM rAtrIe suI rahevA mATe jagyA batAvI eTale te tyAM ja rahIne kapaTa niMdrAe sutA. rAtrIe marUbhUtie te ba MnenuM druzcaritra peAtAnI najare joyuM. pachI prabhAte te sthAnathI dUra jaIne marUbhUti pAche svagRhe AvyA, ane manamAM kupita thayA. kAraNa ke strInA parAbhava tiya "cAthI paNa sahana thaI zakatA nathI. 53 pachI bhavitavyatAnA ceAge marUbhUtie te baMnenuM dughdharitra araviMda rAjAne nivedana karyuM. te sAMbhaLIne tejanA nidhAnarUpa te rAjA kApAyamAna thayA ane dharmiSThajanAne saumya, anyAya mArge cAlanArAne yama ane yAcakIne kubera samAna evA te rAjAe kATavALane khelAvIne A pramANe Adeza karyAM ke, are ! A kamaThano tarata nigraha kareA.' eTale teNe yamadUtanI jema tene ghare jaIne kamaThane bAMdhI gadheDA para besADI zikSA pUrNAMka sUpaDAnuM chatra mAthe dharIne pApanA phaLarUpa sthULa bilvaphaLano hAra gaLAmAM nAMkhI tathA zarAvalAMnI varamALA paherAvI kApalikA vAdya pUrNAMka tene AkhA nagaramAM pheravIne tenI viDa`khanA karI pachI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra AvapyA. mAlama vA, zrI savammI cALavAnuM | vidheyA vyaMgitA teSA - maparAdhe mahatyapi // 54 brAhmaNa, mAlaka, strI. tapasvI ane rAgI emano mATeA aparAdha thAya tA paNa temane anya zArIrika zikSA karavI, paNa prANa rahita na karavAM. ema kaheluM hAvAthI tene avaSya jANIne nagarathI bahAra kADhI mUkayA, ane rAjapurUSA svasthAne gayA pachI ekAkI zaraNarahita te kamaTha dInanI jema jaMgalamAM Amatema bhaTakatA manamAM vicAravA lAgyA ke-mArA bhAIthI ja mane A pramANe parAbhava prApta thayA, tethI huM kAI rIte paNa tenA vadha karUM,' ema vicAratA bhUkha ane krodhathI pUrNa chatA te marUbhUtinuM kaMI paNa aniSTa karavAne zaktimAna thaye! nahI keTalAka divasa pachI te kAI tApasanA smAzramamAM gA ane tyAM ziva nAmanA mukhya tApasane praNAma karI peAtAnu duHkha jaNAvIne tenI pAse tApasI dIkSA laI parvata para jaIne tapa karavA lAgyA ane tApaseAnI sevA karavA lAgyA. have ahI peAtAnA mATAbhAI karmaThanA dArUNa vRttAMta sAMbhaLIne marUbhUtine koI sthAne cena paDatuM nahi. jema keTara (khAnA)mAM rahelA agnithI vRkSa aMtaramAM baLyo kare tema marUbhUti manamAM baLavA lAgyA. ekadA teNe leAkavAyakAthI sAMbhaLyuM ke kaThe ziva tApasanI pAse tApasa thayeA che.' eTale marUbhUtie vicAra karyo ke 'vipAkamAM krodhanu phaLa ati bhaya'kara che. kahyu che ke sa*tApane vistAranAra, vinayane Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 55 bhedanAra, mitrAIno nAza karanAra, udvegane utpanna karanAra, avadya (pApakArI) vacana ane kajIyAne nIpajAvanAra, kIrtine kApanAra, durmatine ApanAra, puNyadayane haNanAra tathA kugatine ApanAra evo sadeSa kaidha saMtajanene tyAjya ja che." vaLI dAvAnaLa jema vRkSane bALe tema dharmane je bhasmIbhUta kare che, hAthI jema latAne ukheDI nAMkhe tema nItinuM je ucchedana kare che, rAhu jema caMdramAMnI kaLAne malina kare tema manuSyanI kIrtine je malina kare che, vAyu jema vAdaLAne vikherI nAMkhe tema je svArthane vikherI nAkhe che tathA garamI jema tarasane vadhAre tema je Apattine vadhAre che e ane dayAne lepa karanAro e krodha karavo zI rIte ucita gaNAya?? karaDa ane ukaraDa muninI jema krodhanuM phaLa mahA hAnikAra jANIne saMvegavAna marUbhUti vaLI manamAM vicAravA lAgyo ke - "huM kaI rIte paNa kamaTha pAse jaIne tene khamAvuM ema manamAM vicArIne teNe rAjAne kahyuM ke, "he svAmin! vanamAM jaIne huM kamaThane khamAvuM! ema kahI rAjAe vAryA chatAM kamaThane khamAvavA marUbhUti vanamAM gaye. tyAM tene caraNe paDIne te rAgadagada belyo ke "he bhAI! tamAre kSamA karavI. uttamajano praNAma sudhI ja kedha kare che. mAre aparAdha kSetavya che. A pramANe tenA praNAma ane premathI ulaTe kamaThane tIvra krodha utpanna thaye, eTale tapAvelA telamAM pANI nAkhavA jevuM thayuM, tethI eka meTI paththaranI zilA upADIne teNe marUbhUtinA zira upara pheMkI ane pharI AMkha lAla karIne krodhanA ATepathI eka bIjI silA upADI tenI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra upara pheMkIne kamaThe tene cUrNa karI nAkhyo. eTale prahAranI pIDAthI thayela AdhyAnamAM maraNa pAmIne marUbhUti viMdhyAcalamAM bhadrajAtine cUthanAyaka hAthI thayo. sthalapaLa samAna kuMbha sthaLavALe, gaMbhIra mukhavALA, uce saMcAra karatI daMDAkAra suMDhavALa uddAma mada jharavAthI pRthvI mAgane paMkila karanAra, madanI gaMdhathI lubdha thaIne AvelA bhamarAonA avAjathI manahara, bahu nAnA hAthIothI vIMTaLAela, ane jaMgamaparvata je te hAthI cetarapha pharato robhavA lAgyo. kamaThanI strI varUNA dhAMdhapaNe maraNa pAmIne teja yuthanAyakanI strI hAthINI thaI te hAthI tenI sAthe parvata, nadI AdikamAM sarvatra bhamatAM akhaMDa bhegasukha anubhavate krIDA karavA lAgyo. ahIM patanapuramAM anupama rAjyasukha bhogavatAM araviMda rAjAne zaradaRtune samaya prApta thayo, te vakhate pANIthI pUrNa sarovara ane vikasvara kAzapuSpo zobhavA lAgyA, sarvatra sukALa thaze ane lake badhA sarvatra prasanna mukhavALA thayA. tevA avasare eka divasa araviMda rAja mahela upara caDhI gokhamAM besIne pitAnI priyAonI sAthe sneha rasathI nirbhara thaI AnaMda karate hate. evAmAM AkAzamAM ekadama garjanAthI jabarajasta, idradhanuSya ane vijaLI sahita nUtana udaya pAmelA vAdaLAne teNe je te vakhate AkAzamAM kayAMka sphaTika, zaMkha, caMdra, maMDaLa, rajata ane himanA piMDa jevA ujavaLa vAdaLAne samUha jovAmAM Avato ane kayAMka popaTanA piMchA ane iMdranIla samAna prabhAvALuM nIla vAdaLane samUha jovAmAM Ava. ane kayAMka kAjaLa, lAjavarga ane risTaratna jevI prabhAvALu Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra jevA kALA vAdaLanA samUha AvatA. e Ite banA siMhanI nADI, amadA AkSepana pUrNAMka jovA lAyaka pacavanI abhepaTala jaladhara ane gA 21 joI ne rAjA khelyA ke, * ahA ! A vicitra ramaNIyatA dekhAya che.' e rIte kahetA vAravAra tenI sAme jue che tevAmAM te te badhu ekAeka pavanathI vikharAi gayuM eTale pAchuM AkAzanu hatu. tevuM svarUpa thaI gayuM. te joIne vairAgya pAmelA rAjA malyeA ke, ' ahA ! bahu AzcaryanI vAta che ke tevA prakAranA vAdaLanA samUha vAyuthI uDela anA rUnI jema kSaNavAramAM dRSTa naSTa thaI gayA. ahA ! jema e vAdaLanA samUha tema sauMsAramAM bIju badhu kSaNavanazvara che.' kahyuM che ke-- vidyudyota vallakSmI, riSTAnAM saMgamA punaH mArgastha tarUvizrAMta, sArtha saMyoga saMnibhAH // lakSmI vijaLInA camakArA jevI che, ane mArgamAM rahela vRkSataLe vizrAma lenArA musAfAnA saoNMcAga jevA ISTa samAgama che. vaLI je savAre hAya che te khapeAre jovAmAM AvatuM nathI ane je apeAre jovAmAM Ave che te rAtre dekhAtuM nathI. e rIte A sa*sAramAM padArthInI anityatA dekhAya che. ramaNIya jaNAtu yauvana iMdra dhanuSyanI jevuM kSaNika che, priyajaneAnA nirvAhamAM snehanA raMga paNu pataMganA raMga jevA che, viSayA badhA ApAta madhura (zarUAtamAM madhura ) Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrI pArzvanAtha caritra paNa aMte dArUNa che. aha! A saMsAramAM sAcuM kaMIja jevAmAM AvatuM nathI. saMsAra sadA asAraja che. pratikSaNe kSINa thatuM A zarIra prANInA lakSyamAM AvatuM nathI, paraMtu te pANImAM rahelA kAcApaDAnI jema kSaNe kSaNe gaLI jAya che. pagepage AghAta pAmatA vadhyajananI jema divase divase mRtyu prANInI pAsene pAse Ave che ane ahe! mAtA, pitA, bhAI, priyA ane putranA dekhatAM A prANa zaraNarahita thaI pitAnA karmayoge yamane ghera cA jAya che, arthAt mRtyu pAme che. A pramANe A saMsAramAM badhuM anitya ja che. kahyuM che ke, (dazavaikAlika sUtramAM) 11 atva na . vAdI gAva rA. jAva iMdiyA nahAyaMni tAva dhamma samAyare // he pAmara prANa! jayAM sudhI tane jarA satAve nahIM, vyAdhio vadhe nahI ane indriye hAni pAme nahIM, tyAM sudhImAM dharma sAdhI le. kharekhara ! teja mahAnubhAva puNyavaMta. che, ke jemAM rAjyane tajIne saddagurUnI pAse vrata aMgIkAra kare che. huM anya rAjya laMpaTa chuM. have mArUM yauvana te pasAra thaI gayuM che, tethI vagara vilaMbe mAre dIkSA levI yogya che. patni, putra ane rAjyAdika kenA! (mArA nahIM) A pramANe vicAra karatA rAjA vairAgyavAridhi para caDha, ane svajane samakSa teNe paMcamuSTi leca karavAno AraMbha karyo. e rIte rAjAne virakta ane vatesuka joIne aMtapurajane Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 59 atyaMta dukhita thaIne kahyuM ke, "he prANapriya! tamArI rAjya parityAganI vA tulya vArtA sAMbhaLIne amAruM hRdaya zatakhaMDa thaI jAya che. he svAmin ! he jIvitezvara ! prasanna thAo, ane e Agraha mUkI de e karkazatapa kyAM ! ane A sukumALa evuM tamAruM zarIra kayAM! mATe A rAjya bhegA ane prajAnuM pAlana kare. tathA subhaTonI rakSA kare. e pramANe prabaLa snehane vaza thayelI pitAnI patnIone joIne tene pratibaMdhavA rAjA be ke he priyAe sAMbhaLajnmduHkhN jarAduHkha, mRtyuduHkha punaH punaH / saMsAra sAgare ghAre, tasmA jAgRta jAgRta // 1 // kAmakrodha lobha meAhA dehe tiSThati taskarAH / haraMti jJAna ratnAni tasmAjjAgRta jAgRta // 2 // A bhayaMkara saMsAramAM janma, jarA ane maraNanuM duHkha vAraMvAra prANu para tarApa mAre che, mATe jAgRta thAo jAgRta thAo. (1) A dehamAM rahelA kAma, krodha ane lebharU5 re tamArUM jJAnaratna cerI le che, mATe jAgRta thAo, jAgRta thAo. (2) mAtA, pitA, patnI, bhAI, dhana ane ghara emAMnuM tArUM kazuM nathI, mATe jAgRta thAo, jAgRta thAo, vyavahAranI bahu kALajI rAkhatAM ane AzAthI baMdhAtAM manuSya potAnuM kSaNe kSaNe kSINa thatuM AyuSya joI zakatA nathI, mATe jAgRta thAo, jAgRta thAo. he cetana ! jarA, vyAdhi ane mRtyu Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra e traNe tArI pachavADe lAgyA che, mATe pramAda na kara ane vicAra karyA vinA jAgRta thaIne palAyana kara. A bhAgI javA je sthAne visAme khAvA kema beThA che? iMdra ane upedrAdi paNa badhA maraNanA paMjAmAM phasAya che, te aho! te kALanI pAse A prANIone keNa zaraNabhUta che? duHkharUpa dAvAnaLanI saLagelI jvALAthI bhayaMkara bhAsatA A saMsArarUpa vanamAM bALaharaNanI jema prANIone keNa zaraNa che? keI nathI. A pramANenA saMveganA raMgathI jJAnAvaraNIya, darzanavaraNIya ane mehanIya kamane pazama thatAM tene avadhijJAna utpanna thayuM. eTale pitAnA putra mahene rAjya para besADI rAjAe pote bhadrAcArya gurUnI pAse jaI dIkSA aMgIkAra karI, anukrame te agyAra aMga ane cauda pUrva bhaNyA. pachI gurUnI AjJA laIne nirmama, nirahaMkArI, zAMtAtmA ane gAravarahita evA te rAjarSi ekalavihArI ane pratimAghara thaI gAmamAM eka rAtri ane nagaramAM pAMca rAtri rahevA lAgyA, tathA zatru mitramAM samAna vRttivALA ane tenuM paththaramAM tulya buddhivALA evA te mahAtmAne vasatimAM ke ujajaDamAM, gAmamAM ke nagaramAM kayAMya paNa pratibaMdha rahyo nahIM, teo eka mAsakhamaNe pAraNuM, be mAsakhamaNe pAraNuM, traNa mAsanamaNe pAraNuM ema anukrame bAra mAsanamaNe pAraNuM karatA hatA. evA ugra tapathI nAnA prakAranI labdhio utpanna thatAM te puNyAtmAne deha tuSa jevo halake (zuSka) thaI gayo. te vakhate temane ceAthuM manaH paryavajJAna utpanna thayuM. ekadA te araviMdaRSi aSTApadanI yAtrA karavA cAlyA. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 6 raste jatAM temane vyApArane mATe paradeza jate sAgaradatta nAmane sArthavAha maLe. eTale sAgarado te munIzane pUchyuM ke "tame kyAM jaze ? muni belyA ke aSTApada para bhagavaMtane vaMdana karavA jaIzuM. sAthe ze pharI pUchyuM ke, "he sAdho ! te parvata para kyA deva che ? te maMdira ne mUrti keNe karAvyA che ane temane vaMdana karavAthI phaLa zuM prApta thAya ?" eTale araviMda rAjarSie tene AsanabhavI (thoDA kALamAM meze. javAvALe) jANIne kahyuM ke, "he mahAnubhAva! tyAM devanA sarva guNathI yukta arahiMtadeva che, temanAmAM anaMtaguNe hoya che, ane teo aDhAra doSathI rahita hoya che. kahyuM che ke, ajJAna, krodha mada mAna, bha, mAyA, rati, arati, nidrA, zeka, asatyavacana, cerI matsara, bhaya, hiMsA, prema, kriyAprasaMga ane hAsya e aDhAra deSa jemanA nAza pAmyA che te devAdhidevane huM namaskAra karUM chuM ! tyAM aSTApada upara RSabhAdika covIze tIrthakaronI pratimAo che. ikSavAku kuLamAM utpanna thayelA zrI AdinAtha prathama tIrthaMkaranA putra bharata cakavatie aSTApada para eka meTuM divya daherAsara karAvyuM che temAM DaSabhAdika covIza jinezvarAnI svasva varNa ane pramANavALI 2tnanI pratimAo karAvIne teNe sthApanA karI che. temane vaMdana karatAM nareMdrapaNAne ane svarganA sAmrAjyapadane (IdripaNAne) lAbha to prAsaMgika maLe che, enuM mukhya phaLa. te mokSanI prApti thAya te che. jemanuM bhAgya vadhAre jAgRta hoya, teo ja temanuM pUjana ane darzana karI zake che. temanI pUjA karavAthI baMne durgati (naraka, tiryaMcagati)ne kSaya thAya. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 zrI pArzvanAtha caritra che vaLI huM sAtheza ! sAMbhaLa je bhavyA jinAjJAne mAthAnA sugaTa tulya mAne che, sadgurUnI sAme aMjalI joDavI tene lalATanu bhUSaNu samaje che, zAsra zravaNane kAnanu bhUSaNa samaje che, satyane jIbhanu bhUSaNa mAne che, praNAmanI nimaLatAne hRdayanu bhUSaNa gaNe che, tIrtha taraphanA gamanane e paganuM bhUSaNa mAne che tathA jinapUjanane ane nirvikalpa dAnane pAtAnA hAthanu bhUSaNa mAne che tee ja A bhavasAgarane jaldI tarI jAya che' je vipavALA cittavaDe devapUjA kare che. te peAtAnA puNyane hArI jAya che e saMba MdhamAM be putronu' dRSTAMta che te sAMbhaLa. 6 pratiSThAnapuramAM e vaNIka bhAI hatA, te eka vakhata judA thayA, eTale na'iMka ane bhadreka evA temaNe be dukAna mAMDI. te ane zrAvaka hatA. bhadraka savAre uThIne rAja dukAne jatA ane nadakadaherAsaramAM dararoja jinapUjA karavA jatA, te vakhate bhadraka vicAratA ke, ahe! A nadakane dhanya che, ke je khIjA sarva kArya nA tyAga karI savAre uThIne dUrarAja jinapUjA kare che, ane huM to pApI, thoDA dhanavALA ane dhana meLavavAmAM Asakata chuM, tethI savAre ahIM dukAne besIne -dararAja pAmarajanAnA mukha jou chuM, mATe mArA jIvatarane dhikAra che.? e rIte zubha dhyAnarUpa pANIthI te peAtAnA pApamaLane sApha karatA hatA. ane tenI anumenunArUpa pANIthI peAtAnA puNyabIjanuM siMcana karatA hatA, tethI teNe svayu "khAdhyu ane naMdaka jinapUjA karatAM A pramANe vicAratA hatA ke mArA devapUjAnA vakhatamAM bhadraka dukAne besI bahudhana Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 6 3 upArjana kare che, paNa huM zuM karuM? meM prathama abhigraha lIdho che tethI mAre devapUjA karavA AvavuM paDe che. A devapUjAnuM zubha phaLa maLavuM te te dUra che, bAkI vyApAranI hAnirUpa phaLa te tarata ja maLe che. AvA kuvika95thI devapUjA karavA chatAM te pitAnuM puNyadhana hArI gayo. teNe vyaMtarajAtinA devanuM Ayu bAMdhyuM, bhadraka jinapUjAnA anamedanathI saudharma devaka mAM devapaNuM pAmyA naMdaka kuvakalapathI vyaMtaradeva thayA. mATe kuvikalpathI jinapUjA na karavI, paNa zubhabhAvathI jinapUjA karavI. have kuvikalpathI Apela dAnanuM phaLa sAMbhaLo ujajayinImAM anya nAmane vaNIka putra vyApArane mATe potAnI dukAne beTho hate. evAmAM koI aNagAra mAsakhamaNane pAraNe bhikSA levA nIkaLyA. kAraNa ke "munine prathama porasIe sajajAya, bIjIe dhyAna, trIjIe gocarI ane cothIe pharI sajajAya karavAnuM kahela che? dhanya vaNIka bhikSA mATe pharatA munine joIne bhAvathI temane bolAvI temanA pAtramAM akhaMDadhArAe ghI vahorAvatAM teNe uccagati upArjana karI ane vadhatA jatAM tenA puNyano vighAta na thavA mATe munie tene aTakAvya nahIM, evAmAM te dAtAnA manamAM AvyuM ke aho! A ekAkI muni ATalA badhA ghIne zuM karaze? ke jethI teo ghI letAM aTakatA nathI. e vakhate teNe devakanuM Ayu bAMdhyuM hatuM. eTale jJAnI munie tene kahyuM ke, "he mugdha! tuM uccagati bAMdhate nIce na paDa." te bolyo ke, "AvuM asaMbaddha na bole," eTale muni bAlyA ke "he bhadra! mane ghInuM dAna ApatAM te devakanuM AyuSya bAMdhyuM che, paNa have Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrI pArzvanAtha caritra 6 kuvikalpa karavAthI tuM adhAgata khAMdhe che.' eTale te zrAvaka pharI matsyeA ke, 'ke mahAtman ! have pharIne dAna dauM" ke jethI uttamati badhAya. muni khelyA ke, lAbhathI (AzIrbhAvathI) tevuM phaLa na thAya. pachI anukrame maraNa pAmIne te dhanya AThamA devalAkamAM devatA thayA ane pharI pazu vipa rahita supAtradAna ApatA pariNAme te mukti pAmyA. A pramANe araviMdrarASinI sAthe rahevAthI sAgaradatta sAvAha dararAja dharmazikSA sAMbhaLavA lAgyA. pariNAme kalpavRkSanI prApti samAna gurU sayeAga pAmIne te sAvArha sarvathA mithyAtva tajIne samakti pAmyA. anukrame araviMda muninI sAthe cAlatAM je vanamAM marUbhUtinA jIva hAthI thayA che te vanamAM sAgaradA sA vAha sAtha' sahita AvyA. tyAM najIkamAM eka meTuM sarovara hatu, te kamaLavanAmAM bhamatAM bhamarezanAM gujAravanA bahAnAthI Atithya karavA mATe jANe musApharAne kheAlAvatu. hAya tevuM jaNAtuM hatuM. zabdAyamAna haMsa, sArasa ane cakravAka pakSIe jANe tenA guNeA gAtA hoya tema jaNAtuM hatuM ane munizvarAnA mananI jevA svaccha pANIthI te bhareluM hatuM te sareAvara para sAjanA pANI, maLataNa vigerethI raseAI karavI Adi kriyA karavA lAgyA. evAmAM marUbhUtinA jIva hAthI hAthaNIothI parivarelA thaIne te sarAvaramAM pANI pIvA AvyA. tyAM pANIthI pUchyuM sarovaramAM hAthaNIe sAthe ghaNA vakhata sudhI ramIne bahAra AvI te sarAvaranI pALa para caDhayA. tyAM dizAone avaleAkatA te sAne jovAthI yamarAjanI jema sukha ane AMkhane lAla karI be kAnane niSpraznapa karatA, zuDAIne kuMDaLAkAra karatA. ganAethI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra dizAone pUrate te hAthI sArtha janane trAsa pADavA lAge. tethI purUSa, strIo, vAhane ane karabhAdika badhA daze dizAmAM palAyana karavA lAgyA. e avasare jJAnavAna araviMdarAjarSi jJAnathI te hAthIno bodhakALa jANIne tyAM kAryotsarge rahyA. te hAthI potAnA jAtisvabhAvathI krodhAveza vaDe dUrathI te muninI sanmukha deDa. paNa temanI najIka AvatAM temanA tapanA prabhAvathI jANe aMjAI gayo hoya tema te muninI samakSa eka nUtana ziSyanI jema ubho rahyo. eTale tenA upakAra mATe kAryotsarga pArIne te muni zAMta ane gaMbhIra vANIthI hAthIne pratibaMdha ApavA lAgyA. "he gajendra! tuM potAnA marUbhUtinA bhavane kema saMbhArate nathI ? ane mane araviMda rAjAne kema oLakhate nathI? pUrve marUbhUtinA bhavamAM aMgIkAra karela Aharta dharmane kema bhUlI jAya che ? he gajarAja ! e badhuM saMbhAra ! zvApada jAtithI thayela Ahajanya ajJAnane tajI de." A pramANenAM te muninAM amRta samAna vacananuM be kAnathI pAna karatAM te gajarAja zubha adhyavasAyathI tatkALa jAtismaraNa pAco eTale harSAzruthI AMkhane bhInI karI, dUrathI zarIrane namAvI, potAnI suMDhathI munirAjanA caraNayugalane sparza karI saMvegane pAmela te gajarAje mastaka namAvIne te munirAjane namaskAra karyo. eTale pharI te muni hAthIne kahevA lAgyA ke, he gajarAja ! sAMbhaLa A nATaka samAna saMsAramAM jIva naTanI jema aneka prakAranAM rUpa dhAraNa kare che. tuM pUrvabhavamAM brAhmaNa ane tatvajJa zrAvaka hatuM ane atyAre svajAtinA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ajJAnathI mUDhAtmA hAthI thaye che. have te saMbaMdhI bahu kheda karavAthI saryuM. have te he gajarAja ! pUrvajanma pramANe te viSaya ane kaSAyane saMga tajI de ane samatArasane bhaja. atyAre tuM sarva virati pALavA samartha nathI, te paNa A bhavamAM dezavirati dhAraNa karI zakAya che, mATe pUrvabhave aMgIkAra karela bAravrata rUpa zrAvaka dharma tane prApta thAo. A pramANe araviMda rAjarSie kahela dharmanuM rahasya zraddhA sahita suMDhanA agrabhAgathI teNe svIkArI lIdhuM. varUNa hAthaNI paNa tenI jema jAtismaraNa pAmI, eTale tene sthira karavA munirAje pharI paNa ekavAra dharmopadeza Apyo pachI gajarAja zrAvaka thaI munine namaskAra karIne parivAra sahita svasthAne gaye. eTale pharI badhA loke tyAM ekatra thayA, ane te hAthInA bAdathI vismaya pAmI keTalAkajanee dIkSA lIdhI ane keTalAka zrAvaka thayA. te vakhate sAgaradatta sArthavAha paNa jinadharmamAM draDhAzayavALe thayo. pachI te araviMda rAjaSie aSTApada parvata para jaIne badhI jinapratimAone vaMdana karyuM, ane tyAM anazana karI kevaLajJAna pAmIne acala, arUja, anaMta, akSaya avyAbAdha ane apunarAvRttika (pharI na AvavuM paDe) evA siddha sthAnane prApta thayA. - have pelo hAthI zrAvaka thaIne samabhAvane bhAvatA, jIvadayA pALata; chaThTha Adi tapa karate, sUryanA kiraNethI garama thayela acitta pANI ane sukA pAMdaDAthI pAraNuM karate hAthaNIo sAthenI krIDAthI vimukha thaI manamAM virakta bhAva lAvIne A pramANe vicAravA lAgyuM ke, "aho! jeo Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra manuSyabhava pAmIne dIkSA dhAraNa kare che te purUSone dhanya che. gatabhavamAM manuSya janma pAmIne huM phegaTa hArI gayo. have zuM karuM? atyAre te huM pazu chuM" A pramANe bhAvanA bhAvatA ane jevA tevA vanya AhArathI peTa bharatAM, rAgadveSane choDatAM, ane sukhaduHkhamAM samabhAva dhAraNa karatAM te hAthI vakhata gALavA lAvyA have kamaTha krodhane lIdhe marUbhUtino vadha karavAthI gurUthI apamAna pAmato ane bIjA tApasethI nidAte vizeSa AnaMdhyAnane vaza thaI maraNa pAmIne kukaTa jAtine (uData) sapa thayo. te aTavI mAM potAnA darzana mAtrathI paNa sarva prANuMene bhayaMkara thaI paDaye. te dADha, pakSavikSepa, nakha ane pitAnA maDhAthI jaMtuone yamanI jema saMhAra karate hate. ekadA sarovaramAM sUryathI tapelA prAsuka pANuM pIvA AvelA te hAthIne tyAM AvI caDhelA pelA pApI kurkaTasApe je. evAmAM daivayoge pANI pItAM te hAthI kAdavamAM magna thai gayA, ane tapathI zarIra azakta thayeluM hovAthI temAMthI nIkaLavAne azakta thaI gaye tene pele sarSa kuMbhasthaLa para DachyuM, eTale AkhA zarIramAM tenuM jhera phelAyuM. A avasare pitAne avasAna (mRtyu) kALa najIka jANIne te hAthIe caturvidha AhAranuM "mava vari vA"i ema pUrvabhavanA abhyAsathI paccakhANa karyuM ane samyaktvanuM smaraNa karyuM. "arihaMta mArA deva, mArA cAvaja jIva susAdhu gurU ane jinapraNita mAre dharma e samyaktva huM aMgIkAra karuM chuM tathA aDhAra pApasthAnanuM te A pramANe smaraNa karavA lAge. "prANAtipAta, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrI pArzvanAtha caritra mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, kedha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, pazunya, ratiarati, parivAda, mAyAmRSAvAda ane mithyAvaza0 e aDhAra pApasthAne huM tyAga karuM chuM. ema ciMtavavA lAge tathA khAmemi saba jIve, sabve jIvA khamaMtu me / mitti me savva bhUasu. vairaM majjhaM na keNai // "huM sarva ne khamAvuM chuM, sarva jI mArA para kSama karo, prANIo para mAre maitrIbhAva che, koI prANI sAthe mAre vairabhAva nathI." temaja vaLI huM sarva prANIone khAvuM chuM ane teo mArA para kSamA kare sarva jIvo sAthe mane maitrI thAo ane zrI vItarAganuM zaraNa mane prApta thAo. ItyAdika bhAvanA bhAvatAM tehAthI ekamanathI paMcaparameSThi namaskAranuM smaraNa karavA lAgyA. te vicAravA lAgyo ke "vyAdhi athavA mRtyumAM para te nimitta mAtra che, prANane potAnA karmanusAra ja zubha zubha phaLa prApta thAya che. A pramANe vicAra samatArUpI amRtathI sita thaI dharma dhyAna dhyAvatAM maraNa pAmIne tehAthI AThamAM devalokamAM sattara sAgaropamanA AyuSyavALo deva thayo. tyAM eka aMtamuhUrtamAM te be devadUSya vastranA madhyamAMthI utpanna thaIne uTho. te avasare tyAM hAjara rahelA sevaka deva ane devAMganAo zayyAmAM beThelA, tarUNa purUSAkAra, sarvAga vibhUSita, rana, kuMDaLa, mugaTa ane ujavalahAra vigerethI alaMkRta zarIravALA : : : - Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra vAvane joIne A pramANe kahevA lAgyA. 6 + 3: ane taratamAM ja utpanna thayelA he nAtha ! cirakALa jaya pAmeA, AnaMda pAmeA, amane AjJAvaDe anugrahita kareA, ama anAthanA nAtha thAo, ame tamArA sevI chIe, A samasta lakSmI Apane svAdhIna che, je rIte Apane rUce te rIte tenA upabhAga kareA.' pachI te deva snAna ma'gaLa karI, peAtAnA 45 (AcAra) pustaka vAMcI, zAzvata caityamAM rahelI pratimAnI pUjA karI tavIne tenA sabhAsthAnamAM AvyA, tyAM deva ane devIoe maMgaLakrama zarU karatAM saMgItAmRtamAM lIna thaIne te Tvivya bhAga bhAgavavA lAgyA kahyuM che ke devalAkamAM devatAone je sukha che te sukha manuSyane semAM jIbha hAya ane seA varSa paryaMta kahyA kare tA paNa sa`pUrNa kahI na zake. devatAo vALa, hADakA, mAMsa, nakha rAma, leAhI, vasA, (cAmaDI) sutra ane purISa e tamAma azuci vinAnA, suMgadhI zvAseAzvAsavALA, parasevA rahita, nirmaLa dehavALA, animeSa AkhavALA, manaHsakalpa pramANe kAryane sAdhanArA, na karamAya evI phulanI mALAvALA ane cAra AMgaLa bhUmithI UMce rahenArA hAya che ema jinezvarAe kahelu che.' have varUNA hAthaNI dhrustapa tapa tapI aMte anazana karI maraNa pAmIne khIjA devaleAkamAM devI thaI. mahArUpa lAvaNya sa*pattithI adhika evI te devIne tyAMnA kAipaNa daiva para prema AvatA nahAtA. mAtra hAthInA jIva je deva thayelA tenA samAgamanA vicAramAM te lIna rahetI. ahIM hAthInA jIva devatA paNa tenA para rAgI hAvAthI tene avadhijJAnathI peAtAnA 69 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra para Asakta jANIne tenI pAse jaI tene sahastrAra devalokamAM laI AvyA. pUrvajanmanA saMbaMdhathI tene tenA para atyaMta sneha thaye. kahyuM che ke "prathamanA be devalokanA deve kAyAthI (manuSyanI jema) viSaya seve che, 3-4 devakanA deva sparza mAtrathI, 5-6 devalokanA de rUpa jevA mAtrathI, 7-8devalokanA devo zabda zravaNa mAtrathI ane bAkInA cAra devalokanA deve manathI ja viSaya seve che tenI uparanA nava praveyaka tathA pAMca anuttara vimAnanA deva apravicAra eTale viSaya vRtti vinAnA ane tenAthI anaMtagaNa sukhI hoya che." have te deva devI sAthe kehavAra naMdIzvara dvIpe jaIne zAzvata jinapratimAnA pUjana ane gIgAnathI, keIvAra mahAmunionI upAsanAthI, keIvAra naMdanavananI vAvaDIomAM jaLakrIDA karavAthI ane keIvAra gItavAIbranA nitya mahotsava rUpa marArasathI AnaMda meLavato hato ane tenI sAthe svecchAe kIDA karatuM hatuM tyAM viSaya sukha bhogavatAM temane asaMkhyA te kALa pasAra thayA. ahIM keTalAka samaya pasAra thayA pachI kurkaTasApa maraNa pAmIne dhUmraprabhA nAmanI pAMcamI naraka pRthvImAM 17 sAgara pamanAM AyuSyavALo nArakI thayA. tyAM pAMcamI narakanI vividha prakAranI vedanA te sahana karavA lAgyo siddhAMtamAM kahyuM che ke "narakamAM nAraka parama tIkSaNa ane mahAbhayaMkara evA je dukhe sahana kare che tenuM karoDa varSe paNa , varNana karI zake? agnidAha sAlamalinA jhADaparathI patana, asivanamAM bhramaNa ane vaitaraNamAM vahana temaja seMkaDe prahAronuM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAnAtha caritra 71 sahana vigere nAraka jIvo je vedanA sahana kare che te sarva pUrvabhavamAM karelA pApanuM adharmanuM phaLa che. kamaThane jIva nArakI thayele tyAM the samaya paNa zAMti pAmyA nahIM. "jema haMmezA samasta aMdhakArane hare che tema pUrva saMcita tamArA duritane sarva dizAomAM meghanI jema niraMtara atyaMta garava karatAM zrI pArzvanAtharUpa hAthI pitAnI sUTathI dUra kare." deva sukhamAM nimagna thayela, surendrone pUjya, roleyathI jemanA caraNa vaMdita che e, viSaya vAsanA naSTa thavAthI pradhAna bhuvanamAM prasiddha ane nAmathI mahedratilaka e te pAzvajinano vizada jIva jayavaMta varto. prathama marUbhUtino bhava, bIjA hAthInA bhavanuM ane trIjA devanA bhavanuM varNana pUruM thayuM. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIje sarga [sarasvatI, zAsanadevatA ane gurUnA caraNabujane bhAvathI praNAma karIne deva gurUnA prAsAdathI karNAmRtarUpa thayelA bIjA sargane huM sAmya bhAvathI kahuM chuM. pUrva mahAvidehamAM sukaccha nAmanA vijayamAM vaitADhaya parvata para dhanathI paripUrNa evI tilakapura nAme nagarI che. te ucA, manahara raMgita ane dhavala prasAdanI zreNIthI zebhAyamAna che, sarvadA aneka vidyAdharonI zreNIthI virAjIta che ane corAzI cauTA tathA dukAnanI paMktiothI te upazobhita che. tyAM sakaLa vidyAdharono svAmI, potAnA yazarU5 pANIthI azeSa dizAonA mukhane prakSAlita karanAra, pitAnA AcAramAM vartavAthI ane prajAnuM rakSaNa karavAthI ziSTa, praziSTa, hRSTa ane nyAyaniSTha evI khyAtine pAmela vidgati nAme rAjA hatA. tene rU5, lAvaNya ane saubhAgyAdika guNothI anya strIomAM tilaka samAna tilakAvatI nAme paTarANI hatI. - te rANInI sAthe rAjA manavAMchita viSayasukha bhegavate hate. " 1 anyadA AThamA devalokamAMthI hAthIne jIva deva cavIne tilakAvatI rANInA udaramAM avataryo. zubhadivase ane zubha Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra lagna samaye te rANIe batrIsa lakSaNavALA putrane janma Ape. pitAe te bALakanuM kiraNuvega nAma rAkhyuM. pAMca dhAvamAtAethI lAlana pAlana karato te kumAra anukrame vRddhi pAmavA lAgyo ane nizALamAM abhyAsa karavA lAge. zAstra ane zastra vigerenI bahoMtera kaLAmAM pravINa ane aDatAlIsa hajAra vidyAmAM pAraMgata thayela te kumAra anukrame yauvanAvasthA pAmyo. eTale rAjAe meTA vaMzamAM utpanna thayelA sAmaMtarAjanI kanyA padmAvatI sAthe mahaddhisUcaka mahatsavapUrvaka tene paraNAvyo ane yuvarAja padavI ApI. keTalAka vakhata pachI gurU saMyogathI rAjA saMvega pAmyo, eTale kiraNavegane rAjya para sthApana karI pradhAnane te A pramANe kahevA lAge, "he pradhAno ! AjathI tamAro A svAmI che, svapnamAM paNa tamAre enI AjJA oLaMgavI nahi. he sevako ! A kiraNavegane tamAre mArA jevo ja samajI levuM. pachI rAjAe kiraNaga kumArane paNa kahyuM ke, "he vatsa ! tAre paNa A rAjalakanuM sArI rIte pAlana karavuM. moTe aparAdha thatAM paNa mAtra bAhyavRttithI krodha batAvavo, aMtaramAM tenA para roSa rAkhavo nahIM, samudranI jema maryAdA oLaMgavI nahi, paMDitenI sAthe samAgama karavo, jugArAdi vyasane kadApi na sevavA tathA durgaNamAM anAdara kara, svAmI, pradhAna, rASTra killo, khajAno, baLa ane mitravargarUpa saptAMga rAjayalakSamInI saMbhALa rAkhavI. he vatsa ! rAjyane aMte naraka che, tethI rAjya karatAM paNa dharmakAryamAM Adara kara e pramANe zikSA ApI -samastajanone khamAvIne zratasAgara cAraNamuninI pAse te Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrI pArzvanAtha caritra. rAjAe dIkSA aMgIkAra karI, ane niraticAra cAritra pALI aMte anazana karI kevaLa jJAna pAmIne mokSe gayA. have kiraNavaga rAjA pitAnI rAjyasaMpatti pAmIne. nItizAstrAnusAre prajAne pALavA lAgyA "jJAna chatAM mauna, zakti chatAM kSamA ane dAna detAM chatAM prazaMsAnI anicchAe guNae guNAnubaMdhIpaNAthI bhAI hoya tema tenAmAM vAsa karyo: hato. temaja . niMdaMtu nItinipuNA yadivA stuvantu, lakSmIH samAvizatu gacchatuvA yatheSTam / adyaira maraNamastu yugAMtare vA, nyAyAt pathaH pravivalaMti padaM na dhIgaH // nItinipuNane bhale niMdA kare ke, prazasA kare, lakSmI vecchAe Ave ke bhale cAlI jAo ane maraNa Aje ja Ave ke yuganA aMte Ave tathApi dhIrapurUSe nyAya mArgathI. kadIpaNa calAyamAna thatA nathI. A nItivAkyane teNe hRdayamAM dhAraNa karI rAkhyuM hatuM. anAsakta manathI padmAvatInI sAthe viSayasukha bhegavatAM te rAjAne dharaNuvega nAme putra thaye. anukrame rAjya bhegavatA ghaNA varSo pasAra thaI gayA. ekadA nagara bahAra naMdanavana nAmanA udyAnamAM bhavyajana rUpa kamaLane praphulita karatA, pApa nAza karatAM ane. grAmAnugrAma vicaratA vijayabhadra nAme AcArya padhAryA. temanI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 75 sAthe svAdhyAya dhyAnamAM tatpara evA aneka munio hatA. vanapALake AvIne kiraNaga rAjAne vijJapti karI ke, "he rAjedraAja ApanA naMdanavana udyAnamAM bahumuniothI parivarelA vijayabhadra AcArya padhAryA che. te sAMbhaLIne rAjAe harSa pAmI tene vadhAmaNa ApI. pachI udyAnamAM jaIne teNe sarve munione bhaktipUrvaka vaMdana karyuM. nagarajane paNa gurUne vaMdana karavA AvyA. eTale rAjA ane lokenA anugraha nimitte gurUmahArAje dharmadezanA ApavAne prAraMbha karyo. AsAdyate bhavAM bhAdhau, bhramadbhiryatkathaMcana / mugdhaistatprApya mAnuSya hA ratnamiva hAryate // bhavasAgaramAM bhamatA mahAkaTe mAnavabhava pAmIne ahe ! mugdhajane rana hArI jAya tema tene hArI jAya che. temaja A asAra saMsAramAM kaI rIte manuSyabhava pAmIne je prANI viSayasukhanI lAlacamAM lapeTAIne dharma sAdhatuM nathI, te mUrkha ziromaNuM samudramAM bUDatAM zreSThanAvane mukIne pASANane bAtha bharavA jevuM kare che. vaLI uttarAdhyayana sUtramAM paNa kahyuM che ke jema keDIne mATe me bhAI hajAra ratna hArI gaye ane kAcI kerInuM bhakSaNa karavA jatAM rAjA rAjyane hArI gayo. tema viSayasukhane nimitte jIva narabhava hArI jAya che. A saMbaMdhamAM kahela kathAnaka nIce pramANe che. pAraka nagaramAM be bhAIo rahetA hatA. dhanadatta ane devadatta nAmanA te baMne bhAIo zrAvaka hatA ane paraspara Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrI pArzvanAtha caritra snehapUrvaka vyApAra karatA hatA. temAM nAnA bhAI jinadhama mAM atyaMta Asakata hatA, te be vakhata rAja pratikramaNa karatA, trikALa pUjA karatA ane sAmAyika Avazyaka tathA pauSadhAdika karatA ane vyApAra paNa karatA hatA. ekadA mATA bhAI nAnAbhAIne kahevA lAgyA ke huM bhAi! hAla tA lakSmI upArjana kara, pachI vRddhapaNAmAM dharmAnuSThAna karaje.' eTale nAnA bhAI kheLyeA ke, he bhAI! mArUM kathana sAMbhaLa. zAstramAM paNa kahyuM che ke-- yAvatsvasthamidaM zarIramarUja yAvajjarA dUratA, yAvaccedriyazakti raprahitA yAvatkSayA nAyuSaH / Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaH prayatnA mahAn, saMdIpte bhavane tu kUpakhananaM pratyudyamaH kIdRzaH // jayAM sudhI A zarIra nirAgI ane svastha che, jayAM sudhI ghaDapaNuM dUra che. IMdriyAnI zakti kAyama che. ane jayAM sudhI AyuSya kSINa thayuM nathI, tyAM sudhImAM ja sujJane AtmakalyANanA udyama karI leveA, Aga lAge tyAra pachI kuvA khAvA e udyama zA kAmanA ? ekadA meTA bhAie kahyuM ke huM dravya upArjana karavA dezAMtara jaIza A dhana ane ghara badhuM tAre sabhALavAnuM che, mATe kALajI rAkhaje. ema kahIne te dezAMtara cAlyA. anukrame rAhaNAcaLa para jaI ne vepAra karavA lAgyA. tyAM teNe paMdara Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra varSamAM eka hajAra ratna upArjana karyA, pachI teNe ciMtavyu` ke have hu. ghera jAu, vyApArathI saryuM.. ema nirNaya karIne te peAtAnA gAma tarapha cAlyA. badhA ratnA eka navalikA (vAMsaLI)mAM bharI tene keDa para bAMdhIne te taiyAra thai eka sArA sA sAthe cAlatAM peAtAnA nagaranI pAsenA gAmamAM AvyA. tyAM te bheAna karavA rAkANA, ane eka dukAnapara navalikA mUkIne bhejanane mATe annAdi sAmagrI laI te sarovarane kAMThe gayA. te vakhate tenA hAthamAM eka kANI kADI rahI hatI, tene jamIna para mUkI anna pakAvI jamIne dukAnaparathI navalikA laI te keDa para bAMdhIne te pAtAnA nagara tarapha cAlyA, paNa pelI kANI kaikADI sarevaranI pALe mUkI hatI te tyAM ja bhulI gayA raste jatAM have mAtra thADA divasa ja bAkI hatA, tethI te utAvaLe javA lAgyA evAmAM te phADI yAda AvI eTale are! mAre have zuM karavuM? keADItA tyAMja rahI gaI, mATe huM pAchaiA levA jAu ema nizcaya karIne tyAM pIpaLAnA jhADa nIce eka khADe kheADhI temAM navalikA mUkIne phADI laIne jeTalAmAM pAchA vaLye, tevAmAM rAta paDI eTale teja gAmamAM rAta rahyo. 19 upara beThA hatA. eTale tenA gayA have te vakhate kAI kaThIyArA te jhADa teNe te khADAmAM nalikA rAkhatAM tene joce pachI te khADAmAMthI bahAra kADhI pAtAnA ghera lai jaI ne dIvAnA prakAzamAM te badhu jovA lAgyA. te mUkha zekhara kai paNa jANatA na hatA, tethI teNe vicAyu" ke are! zuM A kAcanA kaTakA haze ? enuM mAre zuM prayeAjana che ? savAre Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra koIne paNa ApI daIza, eTale temane AnA badalAmAM kaMIka anAdika Apaze. ema vicArIne lAkaDAno bhAro mAthe laIne ane pelA dhanadattanA nAma vALI te navalikAne vacane cheDe bAMdhIne te nagara bAju gaye. - ahIM nAnabhAI devadatta potAne ghera beThe che, tyAM tene tenI mAtAe kahyuM ke he vatsa ! tAro meTA bhAI dharmadatta dizAtara gayA che, tene ghaNA divase thaI gayA, tenA samAcAra mAtra paNa nathI, mATe kayAMka tapAsa karI ane koIne pUcha A pramANe tenI mAtA tene vAraMvAra kahetI hatI, tethI Aje te devadatta pANIne ghaDe hAthamAM laIne nagaranI bahAra nIkaLe, ane teNe manamAM vicAryuM ke kaI paNa jAte Avate mANasa maLe te mAre tene mArA bhAInI khabara pUchavI. ema dhArIne te AgaLa cAlyo. evAmAM AgaLa cAlatAM . rastA mAthe bhAre lIdhela ane thAkele pelo kaThIyAro tene sAme maLyo. eTale te kaThIArAe kahyuM ke, "he purUSottama! he zeTha! huM thAkele ane tarasya chuM, mATe mane pANI Apa" te sAMbhaLIne devadatta be ke -A le, pANI pI ema kahIne teNe tene pANI pAyuM. pachI pANI pI karI thoDIvAra ArAma karI saMtuSTa thaIne te belyo ke-he zeTha! mArA vastramAM kaMIka bAMdheluM che, te tane batAvuM. ema kahIne teNe dhanadattanA nAmavALI navalikA batAvI, te navalikA para pitAnA bhAInuM nAma joIne pUchayuM ke, he bhadra! A navalikA - tane kyAMthI maLI ? eTale teNe satya kahyuM ke, huM tane oLakhate nathI, paNa kaMIka purUSa raste jatAM navalikAne khADAmAM dATIne Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra kAMIka vicArato tarata pAcho vaLe. meM te joyuM hatuM, tethI jhADa parathI nIce utarI A laIne ghera jaI dIpakanA prakAzamAM meM joI to temAM kAcanA kaTakA joyA. mATe mane kaMIka dhana ApIne A tuM laI le eTale tene thoDA paisA ApIne te navalikA laI bhAInuM Agamana jANIne AnaMda thayo. ane te - sanmukha gaye. evAmAM mATe bhAI rAte pelA gAmamAM rahIne sUryodaya vakhate cAlyo, ane te khADA pAse AvyA. tyAM dhana jue che, te tyAM dhana na hovAthI te vilApa karavA lAgyo. rUdana karate karate te vAraMvAra jamIna para ALeTIne bakavAda ane AkraMda karavA lAgyA. tathA aho ! badhuM gumAvyuM hoya ema te - vAraMvAra bAlavA lAgyo. evAmAM nAnAbhAI devadatta tyAM AvI pahoMcyA, paNa dhanadatta grahitapaNuthI (cittabhramathI) tene oLakhI zakaya nahi eTale nAnAbhAIe tene navalikA ApI. tene jotAM ja te sAvadhAna thaI gaye. ane te navalikAne cuMbana ane AliMgana devA lAgyo. pachI baMne bhAI ekabIjAne bheTI karIne ghare gayA. tyAM badhA svajana maLyA ane AnaMdita thayA. pachI snAna, bhejana karI moTAbhAIe pUchayuM ke, "he bhAI ! te zuM upArjana karyuM? eTale nAnabhAI be ke he bhAI! sAdharmika vAtsalyAdikamAM meM bahu dhanane kharca karyo, te meM upArjana karyuM ane e ja mArI mukhya navalikA jANavI." moTAbhAIe kahyuM ke -je meM te bahu ghana upArjana karyuM. nAnAbhAI belyo ke, "he bhAI! teM bahu dhana upArjana karyuM, paNa te badhuM gumAvyuM, ane pharI mArA puNyathI tane prApta Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra. thayuM." A pramANe kahevAthI dhanadatta samajyA. pachI puNyakArya karIne te baMne bhAI sukhI thayA ane parabhavamAM devagatine pAmyA. mATe he bhavyajano ! sAMbhaLe jema eka keDIne mATe te dhanadatta hajAra ratna hArI gaye, tema phulanI mALA. caMdana, strI ane dhanAdikanA sukha keDIrUpa che, tene mATe A jIva hajAra ratna samAna mokSa sukha hArI jAya che, mATe bhavyajanoe dharmane mATe yatna kare ane pramAdane sarvathA tyAga kare. kAraNa ke, "pramAda parama dveSI che, pramAda parama zatru che, pramAda muktine cAra che ane narakanA sthAnarUpa che." mATe dharma kare. te dharma muni dharma ane zrAvakadharma ema be prakAra che. temAM munidharma duSkara che ane zrAvakadharma bAravratarUpa sukhe paLAya eve che. temAM mukhya pAMca aNuvrata che te A pramANe che. ahiMsA eTale prANAtipAta viramaNa, mRSAvAda viramaNa. adattAdAna viramaNa, maithuna viramaNa ane parigrahanuM pramANa athavA viramama. temAM prathama prANAtipAta viramaNa vratanuM phaLa zAstramAM A pramANe kahela che. "kRpAvaDe Adracitta rAkhavAthI dIrgha AyuSya maLe che, sArUM zarIra ane uccagotra, ghaNuM dhana ane bahu baLa maLe che. uMcA prakAranuM svAmitva. akhaMDa Arogya ane traNe jagatamAM atizaya prazaMsA prApta thAya che, temaja saMsArarUpI sAgara sukhe tarI zakAya che. vaLI dhana gAya ane jamIna ApanArA pRthvI para sulabha che, paNa prANIone abhaya ApanAra purUSa leke mAM durlabha che. manuSya kRmi, kITa ane pataMga tathA ghAsa ane jhADAdimAM paNa sarvatra dayA karavI. ' ' . ' . ' Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra TI kAraNa ke peAtAnA AtmA pramANe khIjAne paNa samajavA.' te vratamAM A pramANe pAMca aticAra tajavAnA kahelA che. vadha, baMdhana, chaviccheda, atibhAra AApaNa yA prahAra ane annAdikanA nirAdha-e pAMca aticAra paNa hiMsArUpa kahyA che. tenI vyAkhyA A pramANe che. vadhu eTale cApagAdikane niya thaine mAravuM te. khaMdha eTale doraDAdikathI nirdaya rIte temane khAMdhavuM te. chaviccheda eTale kAna, nAka, gaLu, kabaLa ane puchaDAdikane chedavu' te. prahAra eTale nirdaya rIte daDArdikanA prahAra karavA te athavA atibhArArApaNa te tenI zaktinA vicAra na karatAM tenA para bahu bhAranuM AApaNu karavuM te. na ane AhAra pANI niSedha eTale yeAgya avasare tene AhAra pANInA niSedha karavA te. e pAMca aticArA tyAjya che, je prANI pAte jIva rakSA kare che. ane khIjA pAse paNa karAve che, te bhImakumAranI jema addabhuta samRddhine pAme che, tenI kathA A pramANe che. Aja bharatakSetramAM kamalapura nAme nagara che tyAM prajApAlaka ane nyAyaniSTha evA harivAhana nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene zIla-ala kArathI vibhUSita madanasurI nAmanI paTarANI hatI. te ekadA sukhe sutI hatI evAmAM peAtAnA kheALAmAM rahela si Mhane svapnamAM joI ne teNe te hakIkata rAjAne nivedana karI, eTale rAjA paNa te sAMbhaLIne AnaMda pAmyA. pachI savAranA kArya karI sabhAmAM AvIne rAjAe svapnazAstramAM vizArada eka brAhmaNane khelAvI Asana ApI 6 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra besADIne pUchayuM ke, "he nimittajJa! svanenAM phaLa kahe. eTale brAhmaNa che ke he nareMdra ! sAMbhaLe zAstramAM A pramANe kahyuM che ke je svapnamAM gAya para, baLada para, jhADa para, parvata para, mahela para ke hAthI para ArehaNa karavAnuM jovAmAM Ave athavA potAnuM rUdana ke agamya (ajANyA) sthAnamAM javAnuM jovAmAM Ave to te maraNane jaNAvanArUM che. vastra, anna, phaLa, pAna, phula, dI, dahI, dhvajA, ratna, cAmara ane chatra e je maMtrathI meLavelA svapnamAM jovAmAM Ave te dhana ApanAra thAya che. devanuM darzana thAya te te dhanya che ane pUjana te vizeSa dhanya che. rAjyalAbha, payapAna ane sUrya tathA caMdranA darzanathI lakSamIne lAbha thAya che. pitAne tela ane kuMkuma lepAele, gIta nAcamAM tatpara athavA hasate jue te te dukha ApanAra thAya che, (arthAt duHkhI thAya che.) A paMDitekti anyathA na samajavI. vizeSamAM prazasta sapheda badhuM zubha che. ane niMdya kALu badhuM azubha che he deva! ItyAdi svapnazAstramAM bahu vAta kahelI che. A pramANe sAMbhaLIne rAjAe pharI pUchayuM ke, "Aja rAtre svapnamAM potAnA kheALAmAM rANIe siMha je che, te he paMDita ! tenuM zuM phaLa prApta thaze? eTale te be ke he rAjana tamane putrane lAbha thaze." pachI rAjAe atyaMta saMtuSTa thaIne te brAhmaNane sanmAnapUrvaka bahu dhana ApIne visarjana karyo. anukrame rANIe sArA samaye ati tejasvI putrane janma Ape. eTale kuLa kramAnusAre utsavapUrvaka rAjAe te putranuM bhIma evuM nAma rAkhyuM. te bhImakumAra pAMca dhAvamAtAothI lAlanapAlana karAto Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra anukrame mAtApitAnA manorathanI sAthe vRddhi pAmavA lAgyo. tene buddhisAgara maMtrInA putra atisAgaranI sAthe mitrAcArI thaI. te tene parama ISTa ane parama priya thaI paDaze. eka kSaNavAra paNa te tenA viyegane sahana karI zakatA nahi. anukrame bhImakumAra zAstra ane zastrAdi kaLAmAM praviNa thaze. ekadA rAjA rAja sabhAmAM putranI sAthe ucitAsana para beThA hatA, evAmAM vanapAlake AvIne vijJapti karI ke, "he svAmin ! divya vANIvALA devaca dra nAmanA muniMdra caMpaka udyAnamAM padhAryA che " te sAMbhaLI harSathI romAMcita thaIne rAjAe eka mugaTa sivAya badhA alaMkAro potAnA aMga parathI utArIne tene InAmamAM ApI dIdhA. pachI kumAra, maMtrI ane sAmaMtAdi sahita rAjA muniMdrane vaMdana karavA gayA. tyAM uttarAsaMga karI aMjalipUrvaka gurUmahArAjane vaMdana karIne rAjA yathAsthAne beTho. gurUmahArAje pApano nAza karanArI dharmalAbharUpa AzISa ApI. pachI temaNe A pramANe dharmadezanA ApI : he bhavyajane ! jema keI kAcabe agAdha sarovaramAM raheto hato, tyAM vAyuthI zevAla dUra thaI jatAM te chidramAMthI teNe caMdramAne che; paraMtu pharI vAyuvaDe ja te chidra zevAlathI pUrAI jatAM te kAcabAne ca drinA darzana durlabhaM thaI paDayAM, tema prANune manuSyabhavanI prApti " durlabha samajavI. jene anuttarAvamAnavAsI devatAo paNa prayatnathI pAmI zake che, evA A mAnavabhavane pAmIne uttama e zivamArgamAM avazya yatna kara." Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra " ItyAdi bahudhA gurUkathita dhadezanA samyak prakAre sAMbhaLIne bhAlatalapura aMjali racIne rAjA gurUne bhaktipUrvaka namaskAra karI vijJapti karavA lAgyA ke :- hai prabhu ! huM yatiSa grahaNa karavA azakta chuM; mATe kRpA karIne mane gRhasthadha Ape, eTale gurUmahArAje rAjAne samyaktva mULa khAra vratarUpa gRhasthadhama ApyA. rAjAe te dharmanA samyakrIte svIkAra karyAM. bhImakumAra paNa te dezanA sAMbhaLIne zraddhAyukta thayA, eTale bhImakumArane ceAgya jANIne pharI muniMdra melyA keH "he bhIma! sAMbhaLa dharmasya tyAganI, namadaH kila kuzalakarmaviniyogaH ! zraddhAtivallabheyaM, sukhAni nikhilAnyapatyAni 11 ?? * dayA e dharmanI mAtA che, kuzaLa karmanA viniyeAga e tenA pitA che, zraddhA e tenI patni che, ane samasta sukhA e tenA satAna che.' mATe huM bhIma ! tAre sadA dayA pALavI. niparASI jIvAnI hiMsA na karavI, ane mRgayA-zikAra vigerenA aa sathA tAre abhyAsa ja na karavA." pachI bhIme niraparAdhI jIvAnA vadhanuM paccakkhANa karyuM. ane samyaktva paNa pAmyA, eTale phrI muni khelyA ke -he kumAra ! tuM dhanya che. tuM khALa chatAM tArI mati vRddha jevI che.' vaLI bhImane vratamAM Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 85 sthira karavA mATe pharI munie kahyuM ke - "he bhadra! niraparAdhI jIvonI hiMsA na karavAnA saMbaMdhamAM eka udAharaNa sAMbhaLa - kaIka cha purUSe eka gAmane nAza karavAne cAlyA, temAM eka belyo ke - "be paga ane cepagI vigere badhAne nAza karo, bIje che ke - "pazudhathI ApaNane zuM prayojana che? mAtra manuSyone vadha karo." trIje belyo ke:-"purUSono vadha kare, paNa strIone vadha na kare." cotho belyA ke - jemanA hAthamAM zastra hoya evA purUSone mAravA, bIjAne na mAravA." pAMcame be ke - "jeo ApaNe ghAta karavA sAmAM Ave temane mAravA, bIjA zastradhArIne na mAravA." chaTTho belyo keH- keIne paNa mAravAnI jarUra nathI, mAtra tenI sAra sAra vastu ja laI levI." emanA mananI bhinnatAne lIdhe kRSNa, nIla, kAta, tejasa, parva ane zukala e che lezyAo thaI. ema jANune zukala lezyA dhAraNa karavI. kahyuM che ke - laghukamI uttamajane thoDA upadezathI paNa bhImakumAranI jema pApAraMbhanI pravRttithI nivRtta thAya che." pachI bhImakumAre munizvarane pUchyuM ke - "he prabhe! Apane AvI tarUNAvasthAmAM vairAgya pAmavAnuM kAraNa zuM thayuM ? ema pUchatAM munizvara bedhyA ke -"he bhIma sAMbhaLa kuMkaNa dezamAM siddhapura nAmanuM nagara che. tyAM bhuvanasAra nAme rAjA rAjya karato hato. te ekadA sabhAmAM beTho hato, evAmAM dakSiNa dezanA nRtya karanArA AvyA. temaNe samatAlayukta mRdaMgAdika tathA tAla, chaMda ane rAjane anusaratuM 'tAtA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI pArzvanAtha caritra ga gati dhapamapa dhAM dhaMtA thaMgani thaMgani dhidhikaTi dhidhikaTi pUrvaka suMdara AlApa karIne prekSaNIya (nATaka) zarU karyuM, eTale sabhAmAM beThela rAjA te jevAne layalIna thaI gayo. evAmAM dvArapALe AvIne vijJapti karI ke -"prabho ! aSTAMga nimittane jANanAra keI naimittika Avyo che, te ApanuM darzana karavA Icche che." rAjAe kahyuM ke - A avasara karyo che? devatAone paNa durlabha evuM A nATaka thAya che te jotuM nathI ? eTale maMtrI che ke:-"he svAmin ema na kaho, nATaka sulabha che, paNa aSTAMga nimittajJa purUSa durlabha che." pachI rAjAnI AjJAthI dvArapALe te naimittikane sabhAmAM praveza karAvyuM, eTale jenA hAthamAM pithI che ane jenI AkRti suMdara che evo zvata vastradhArI te rAjAnI pAse AvyA, ane maMtroccArapUrvaka rAjAne AzIrvAda daIne yAcita sthAne beThe. eTale rAjAe tene pUchyuM ke -"he nimittajJa! tamane kuzaLa che eTale dIna vANIthI nimitta be ke - he svAmin ! kuzaLa te evuM che ke je kahI paNa na zakAya. AthI rAjA sAzaMka thaIne bolyo ke -"zuM vAdaLa tuTI paDaze ?" te belyo ke - " he rAjana! tame je belyA, te satya che. eTale pharI sAzaMka thaIne rAjAe AdarapUrvaka kahyuM ke - "he bhadra! jJAnathI je tamArA jANavAmAM AvatuM hoya, te niHzaMkapaNe kahe." naimittika bolyo ke - "he svAmin ! bahu kahevAthI zuM ? TuMkAmAM ja kahuM chuM ke be ghaDI pachI pRthvI para megha evI rIte. muzaLadhArothI varasaze ke jethI prasAda, maMdirAdi badhuM jaLamaya ane eka samudrAkAra thaI jaze." A pramANe sAMbhaLIne sarve Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra sabhAsado saMbhramita thaI gayA. evAmAM te ekadama utara dizAne pavana pragaTa thayA ane IzAna khuNAmAM eka kALAmAtra eTale vAdaLane samUha pragaTa thaye; eTale nimittA be ke -"he leke ! juo, juo, A vAdaLuM badhA AkAzane DhAMkI mUkaze." ema te bele che tevAmAM te te vAdaLuM AkAzamAM sarvatra vyApta thaI gayuM. eTale sabhAsada badhA svasthAne gayA, ane nATaka visarjana karavAmAM AvyuM. e vakhate AkAzamAM ekadama e gajasva thayo ke jethI pRthvI jANe bhaya pAmI hoya tema pratizabdathI muMbAra karavA lAgI, tathA udaMDa vIjaLInA jhabakArA jANe mahImaMDalane grasta karavAne IcchatA hoya tema prasaravA lAgyA ane rAjA vigerenA jatAM varasAda muzaLadhArAe varasavA lAgyo kSaNavAramAM badhuM jaLathI vyApta thaI gayuM. nagaramAM hAhArava thaI rahyo. loko AkaMda karavA lAgyA. nagaramAM meTe kSeAbha thA. pANI kayAMya paNa mAtuM na hatuM. te vakhate rAjA, pradhAna ane nimittajJa e traNe eka sAta bhUmivALA mahela para caDayA. nagarajanonuM AkaMdana sAMbhaLIne rAjA dukhita thavA lAgyA. pANI vadhatuM vadhatuM anukrame sAtamI bhUmikAe pahoMcyuM. te joIne rAjA vicAra karavA lAgyuM ke -"aho ! dharma na karavAthI mane A saMkaTa prApta thayuM, meM kaMI paNa sukRta na karyuM, mAruM AyuSya kSINa thaI gayuM. aho ! viSayamAM Asakta mana hovAthI jidrabhASita dharma na ArA. ahi ! A janma phogaTa gumAvyuM. kahyuM che ke - "manuSyanA se varSanA parimita AyuSyamAMthI ardha Ayu rAtrinuM jAya che, te ardhanuM ardha Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra bAlatva ane vRddhatvamAM jAya che, ane bAkInuM vyAdhi, viyoga ane dukhamAM samApta thAya che. aha! jaLa taraMganA jevA capaLa jIvitamAM prANIone sukha kayAM che ? ceranA vRkSane mATe huM kalpavRkSa hAryo, kAcanA kaTakAne mATe ciMtAmaNi hAryo, A asAra saMsAranA mehamAM lIna thaIne huM mUDha dharmane hArI gayo. have huM zuM karuM? ane kayAM jAuM? ema vicArIne rAjA be ke -"mane arihaMta, siddha, sAdhu ane kevaLIbhASita dharmanuM zaraNa thAo." A pramANe rAjA vikalpa kare che evAmAM pANI najIka AvyuM eTale rAjA aMtaramAM namaskAra ciMtavavA lAgyo. e vakhate eka vahANa tenI sanmukha AvyuM. te joIne pradhAna belyo ke - "he rAjan ! kaI devatAe tamane A vahANa mokalyuM jaNAya che, mATe enI upara ArUDha thAo." ema sAMbhaLIne rAjA jeTalAmAM te vahANamAM caDavAne paga upADe che, tevAmAM na maLe megha ke na maLe garava. prathama pramANe ja pitAne sabhAmAM svastha beThelo joye, ane gIta nRtyAdi mahesavathI AnaMdita thayelA sarva leke paNa jovAmAM AvyA. eTale rAjAe nimittajJane pUchayuM ke -"daivajJa! A te zuM Azcarya nemittika be ke -"he rAjendra ! meM vidyAnA baLathI tamane IMdrajALa batAvI." eTale rAjAe prasanna thaIne tene bahu dhana ApI visarjana karyo pachI te IMdrajALa joIne rAjyathI virakta thayela rAjA manamAM A pramANe ciMtavavA lAgyA ke "ahe! jevuM A idrajALanuM svarUpa kSaNika jovAmAM AvyuM. tevuM je yavana, sneha, Ayu ane bhavAdika badhuM saMsAranuM svarUpa kSaNika che, vaLI A deha, Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAmanAtha caritra > * apavitra che kAraNa ke -rasa, rakta, mAMsa, carabI, hADakA, meda, vIrya, AMtaraDA ane cAmaDI-ityAdi azuci padArthonAM sthAnarUpa A zarIramAM pavitratA kayAMthI hAya? ' vaLI jyAMthI janmavuM temAM ja rakta thavuM ane jenuM pAna karavuM tenuM ja mana karavuM-ahA Ama hAvA chatAM mUDha janAne vairAgya kema thatA nathI ?? huM kANu ane kayAMthI AvyuM| mArI mAtA kaiNu ane mArA pitA keNu ?" A pramANe vicAra karatAM A lAkanA badhA vyavahAra svapna jevA lAge che. vaLI kAMNAvALA ghaDAmAM rahela jaLanI jema Ayu nira'tara gaLatu' jAya che ane vAyuthI calita thayela dIvAnI jye!tanI jema lakSmI calAcala che e rIte jagata sarva anitya hAvAthI have mAre AtmA temAM rakta thatA nathI. hu. have pUrva purUSoe AcarelA tidharmanA ja svIkAra karavA Icchu chu" A pramANe manamAM nizcaya karI potAnA harivikrama nAmanA kumArane rAjya para besADIne rAjA pAte tilakAcAya gurU pAse dIkSA laI sAdhu thayA. huM bhadre ! te jIvanasAra rAjA huM pAte ja chuM ane e mArA bairAgyanu kAraNa che. " A pramANe kahIne pharI muni mAlyA ke huM bhIma ! aMgIkAra karela vratamAM tAre nizcaLa rahevu" eTale bhIma khelyA ke :-'he prabhu!! ApanA Adeza mane pramANu che.' pachI munine namaskAra karIne padA badhI svasthAne gai ane bhauma paNu devapUjA, dayA, dAnAdika agaNya puNya karatA yuvarAja padavI leAgavavA lAgyA. 22 6 ekadA bhImakumAra peAtAnA mahelamAM mitrA sAthe krIDA karatA hatA evAmAM tyAM eka krApAlika mAnyA. ane AzIrvAda 89 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI pArzvanAtha caritra. devApUrvaka bhImanI pAse besI tene ekAMte laI jaIne A pramANe kahyuM - he bhIma ! he parAkramathI paropakAraka! sAMbhaLa-. mArI pAse bhuvanakSobhaNa nAme eka zreSTha vidyA che. tenI bAra varSa thayA meM pUrva sAdhanA karI che, have tenI uttarasAdhanA pratavanamAM (smazAnamAM) jaI AvatI vada caturdazInA divase karavAnI che. mATe he mahAsatta! je tuM uttarasAdhaka thA, te mArI vidyA siddha thAya" A pramANe sAMbhaLIne rAjakumAra manamAM vicAravA lAgyuM ke A vinazvara ane asAra dehathI jo keIne paNa upakAra thatuM hoya te zA mATe na kare?" ema vicArIne kumAre tenuM vacana kabula rAkhyuM, eTale pharI te pAkhaMDI be ke - he kumAra ! daza divasa pachI vada caturdazI Avaze; te teTalA divasa mAre tArI pAse rahevuM che" kumAre tenI paNa paravAnagI ApI, eTale te tyAM rahyo, ane kumAranI sAthe bhajana ane goSThI (vAtacIta) karavA lAgyo. AthI maMtrI putre tene ekAMtamAM kahyuM ke;-"he svAmi !' A pAkhaDInI sAthe tamAre vAtacIta karavI yukta nathI, durjanano saMga viSanI jema manuSyane mAre che." kumAra be ke - he mitra ! tAruM kahevuM satya che, paraMtu dAkSiNyathI meM tenuM vacana aMgIkAra karyuM che. tethI tene nirvAha karavo eja zreyaskara che. A pramANene uttara sAMbhaLI maMtrI putre tene pharI. pharI vAryo, chatAM kumAre pitAno kadIgraha mUkaye nahi, evAmAM anukrame vada caudaza AvI, eTale rAtrinA eka pahera pachI vIraveSane dhAraNa karI nirbhaya thaIne kumAra te kApAlikanI sAthe smazAna tarapha cAlyo. tyAM maMDaLa ALekhI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha ci ed kAI devatAnuM smaraNa karIne kApAlika kumAranA zikhAkha tha karavA lAgyA, eTale bhIkumAra AlcA ke -mAre zikhAbaMdha kevA? mAre tA sattva eja zikhAma'dha che' ema kahI bhIma. khaDgane sajja karI ane sAhasamAM rasika thaI siMhanI jema tenI pAse ubheA rahyo. eTale pAkhaDIe ciMtavyuM keAnA zikhAkha dhanA chaLa tA vya thayA; have teA parAkramathI ja enu* zira levuM,' ema vicArI hAthamAM nAnI talavAra laIne AkAza jevuM mADhu peAtAnu rUpa karI phreAdhathI thaI bhayaMkara gArava karatA te bhImane kahevA lAgyA bALa ! parAkramathI ja tArU mastaka mAre levuM che, svayaM tuM tArU' mastaka ApIza tA AvatA bhavamAM sukhI thaIza,' A pramANe sAMbhaLIne bhIma bAhvA ke-re mAyika ! have teA hu tane mAravAne vyApta kaiH- hai je caMDALa ! * ja .' pAkha Dika eTale pAkha'DIe bhIma upara zasranA prahAra karyAM, bhIme te zastranA zvA cUkAvIne hAthamAM kRpALune kapAvatA tarata kudakA mArIne tenA skalpa para caDI eMThA te vakhate karavAlarUpa skurAyona jIbhavALA siMhanI jema tenA skadhapara ArUDha thayelA bhImakumAra adhika zAbhavA lAgyA. pachI bhIma vicAravA lAgye ke huM Ane mArI nAkhuM?" pharI vicAra karyAM ke:-' kapaTathI zA mATe mArUM...? jo jIvatA rahIne mArI sevA svIkAratA hAya tA vadhAre sArUM' ema kumAra vicAre che evAmAM teA krApAlike tene be pagavaDe pakaDIne AkAzamAM uchALyeA. AkAzamAMthI paDatAM tene kAI kSiNI hAthamAM addhara jhIlI laI peAtAnA maMdiramAM upADI gai. tyAM cA, maneAhara ane paNa Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara . zrI pArzvanAtha caritra vistIrNa evA divya ratnamaya siMhAsana para besADIne devI kumArane kahevA lAgI keH-"he subhaga! A viMdhyAcala parvata che, tenI upara A mArUM vikurveluM bhavana che ane huM kamalA nAme yakSiNa ahIM kriDAne mATe rahuM chuM. Aje huM mArA parivAra sahita aSTApada parvatapara gaI hatI, tyAMthI pAchI vaLatAM meM kApAlike AkAzamAM uchALelA evA tane je, tethI nIce paDatA tane hAthamAM yatnathI jhIlI laIne meM bacAvyA. atyAre huM durvAra kAmadevanA bANathI vyAkuLa thaI gaI chuM, mATe tenAthI mAruM rakSaNa kara. huM tAre zaraNe AvI chuM. vaLI A mAre badhe parivAra tArA sevakatulya che. mATe he subhaga! tuM mArI sAthe yatheccha divya bhega bhegava." A pramANe devInuM vacana sAMbhaLIne kumAra bolyA ke " he devI! sAMbhaLa -huM manuSya chuM ane tuM devAMganA che, te ApaNe saMga kema bane? vaLI viSaye aMte bhayaMkara dukha Ape che, viSayarUpa viSayathI parAbhava pAmelA jIvo naraka ane tiryaMcagatimAM paribhramaNa kare che. siddhAMtamAM paNa kahyuM che ke - 'viSayarUpa viSa te haLAhaLa che, e utkaTa viSayaviSane pIvAthI prANIo vAraMvAra maraNa pAme che. e viSayaviSathI anna paNa vizucikArUpa thaI jAya che, kAma e satya che, te eka prakAranuM viSa che, te AzIviSa samAna che, mATe tene tyAga kare, ene tyAga karavAthI tiryaMca paNa varge jAya che, mATe he mAtA ! tamAre evuM na bolavuM. tame te mArI mAtArUpa ja cho" ema kahI kumAra te devInA caraNamAM paDaze, eTale devI saMtuSTa thaIne belI ke -"he vatsa! tuM sAhasikomAM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra che. agresara che, mATe varadAna mAga" eTale bhIma be ke -"he, mAta! tamArA prasAdathI mAre badhuM che." devIe kahyuM ke he vatsa ! tuM ajeya thA." kumAra belyo ke:-"mAre jinezvaranuM ja zaraNa che tethI huM ajeya ja chuM. eTale devI bolI ke mAre paNa jinezvaranuM ja zaraNa che A pramANe te baMne paraspara vArtAlApa karatA hatA, evAmAM kayAMkathI madhura davani sAMbhaLavAmAM AvyA; eTale teNe devIne pUchayuM ke:-"he devI! A kono avAja saMbhaLAya che? te belI ke - "A viMdhyAcaLa para munie cAra mAsanA upavAsI thaIne cAturmAsa rahyA che, te dhanya munio atyAre svAdhyAya dhyAnamAM tatpara che (svAdhyAya kare che) temane e avAja che." bhIma bolyo ke:-"te huM tyAM jaI temane vaMdanA karIne mArA janmane saphaLa karUM." devIe te. vAta svIkArI, eTale bhIma tyAMthI nIkaLe ane devIe batAvelA. mAge jyAM vividha Asanone abhyAsa karatA te tapodhana, munio beThA hatA tyAM jaIne te sAdhuone vaMdana karyuM evAmAM te cakSiNuM paNa parivAra sahita munione vaMdana karavA AvI, pachI tyAM devI ane kumAra baMne dharmadhyAnamAM lIna evA sAdhuone vaMdana karIne svAdhyAya sAMbhaLI anumodanA karavA, lAgyA. evAmAM bhIme AkAzamAMthI utaratI eka mahAbhujA joI. te kALanA daMDanI jema akasmAta kumAranI pAse paDI. eTale bhIma ciMtavavA lAgyo ke -"A zuM karaze?" ema te vicAre che, tevAmAM tenI talavAra laIne te bhuja-cAlatI thaI "A lAMbI ane kALI bhujA kenI haze? ane te kayAM jaze? Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 zrI pArzvanAtha caritra ema vicArate bhImakumAra tarata kudake mArI tenI upara caDI beThe AgaLa cAlatAM te bhujA para beThela kumAra aneka nadI, parvata ane vana jete anukrame jyAM nAnA prakAranAM hADakAMnI bhIMte upara manuSyanA mastakarUpa kAMgarA karelA che. jyAM kaMkAlanAM dvArA banAvelAM che, jyAM hAthIonAM dAMtanA moTA tAraNa laTakAvelAM che, jyAM kezapAzarUpa davA laTakI rahI che, jyAM kRSNa cAmara laMbAyamAna che, jyAM vAghanA carmane caMdare karavAmAM Avelo che ane jyAM rUdhirathI jamIna lAla thaI gayelI che evA kAlikAbhavananI pAse te AvI pahoMcyo. te bhavanamAM muMDamALA ane adhAriNI, phrarAkSI ane pADA para beThelI evI kAlikAnI mUrti bhImakumAranA jovAmAM AvI tenI samakSa teja zaTha, pApiSTha, duSTa, nirlaja ane pAkhaMDI kApAlikane pitAnA DAbA hAthamAM eka suMdara narane dhAraNa karIne ubhe rahelo dIThe. je bhujA para ArUDha thaIne bhImakumAra Avyo, te pelA kApAlikanI jamaNI bhujA hatI. hAthamAM pakaDela mANasanuM e zuM karaze te gupta rahIne jouM, pachI jema cogya lAge tema karIza." ema nizcaya karIne bhujA parathI nIce utarI kumAra te ja bhavananI pachavADe chAnI rIte chupAI rahyo. pachI kApAlika te bhujA pAsethI talavAra laIne DAbA hAthamAM pakaDela pelA narane kahevA lAgyo ke:-"he dIna ! have ISTa devatAne saMbhArI le, A talavArathI tAruM mAthuM chedIne huM devInI pUjA karIza." te sAMbhaLIne te nara belyo ke -"trijagajajananA vatsala evA vitarAganuM mane zaraNa thAo tathA kuLakramathI AvelA paropakArI puNyavAna, mArA prANa karatAM adhika, dayAvAna ane jina dharma Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra "rasika-harivAhana rAjAnA putra ane mArA mitra bhImakumAranu mane zaraNu thAo, ke jene me vAryAM chatAM kApAlikanI sAthe kayAMka cAlyA gayA. have tAre je karavuM hoya te kara.' eTale pAkhaDI melye! ke :-2e mUrkha ! tene lakSaNavaMta jANIne tenA ziracchedathI me devInI pUjA karavAnA prAraMbha karyA hatA, evAmAM te mArA hAthamAMthI chaTakIne kayAMka cAlyeA gayeA. tuM paNa tevA ja lakSaNavALA che, mATe tene sthAne huM tane ahI' lAvyA chu'. have niHsattva evA tenuM smaraNa karavAthI zuM? vaLI devIe mane kahyuM ke -"tArA svAmI viMdhyAcaLanI guphA pAse eka zvetAMbara sAdhu pAse beThA che." sArA lakSaNavALu hovAthI tenI A talavAra me' ahI maMgAvI che. are mUrkha ! te ahIM AvIne tArI zI rIte rakSA karaze ?" A pramANenA tenA vacanA sAMbhaLIne krodhathI pUrita bhImakumAra vicAravA lAgyA ke :-'A pApI mArA mitrane ja viDa banA pamADe che.' pachI eka hAka mArI pragaTa thaine te benceA ke -'are duSTa ! sava jaM tuo para saumya ane tArA sauMhAra karavAmAM bhIma--evA te ja zIma huM ahIM AvyA chu.' eTale te kApAlika maMtrIputrane mUkIne bhImanI sanmukha AvyA. bhIme paNa sAhasa pakaDIne jarA nIce namI tene pagamAMthI pakaDIne tarata ja jamIna para pADI dIdheA; ane keza vaDe pakaDIne tenI chAtI para jevA paga mAre che ane bhayabhIta karI mUke che, tevAmAM devI AkuLa vyAkuLa thaIne bolI ke - he bhIma ! ene mAra nahi. e kApAlika 66 95 mArA mATe bhakta che e mastakarUpa kamaLAthI mArU ISTa kare che. ekaseA ATha mastakathI jayAre e mArI pUjA samApta karaze Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra tyAre huM siddha thaI pratyakSa rIte ene manavAMchita ApanAra chuM. he vatsa atyAre tuM acAnaka ahIM AvI caDe che, tArA, purUSArthathI huM saMtuSTa thaI chuM, mATe tArI IcchA pramANe mAMgI. le." eTale bhIma bolyo ke -"he mAta ! je tuM mArA para saMtuSTa thaI mane priya ApavA IcchatI hoya te mana vacana ane kAyAthI jIvahiMsAne tyAga kara, he mAta ! sAMbhaLadharmanuM bIja jIvadayA ja che, enAthI sarva ISTa siddha thAya che, tAre paNa kevaLa dayA ja dhAraNa karavI joIe. hiMsAthI A saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che, mATe he mAta ! hiMsA tajIne upazamane Azraya kara." A pramANenA tenA vAkayAmRtathI siMcAyelI devI lajijata thaIne manamAM vicAravA lAgI ke -"ahe enuM purUSArtha kevuM ? enuM satva kevuM? manuSyapaNumAM paNa enI mahAbaliSTha buddhi kevI? e pramANe vicAra karIne kAlikA devI bolI ke -"he vatsa ! sAMbhaLa-AjathI amAre sarva jIvonI potAnA jIvitanI jema rakSA karavI," ema bolIne kAlikA adRzya thaI gaI pachI matisAgara maMtrIe avasara meLavIne bhImane praNAma karyA, eTale AMkhamAM AMsu lAvIne ane mitrane AliMgana karIne bhIme pUchayuM keH "he mitra! A pApI kApAlike tene paNa AvI bhayaMkara avasthAe kema pahoMcADe ? maMtrI bolyo ke -"he prabhe ! sAMbhaLo-rAtre prathama pahere tamArA nivAsasthAne tamArI priyA AvI, teNe tyAM tamane na jevAthI saMbhrAMta thaIne rokIdArane pUchayuM, eTale te badhAe tamane zeNAM, paNa tamane na jevAthI temaNe jaIne rAjAne Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra nivedana karyuM. pachI rAjAe tamArI badhe ThekANe zodha karAvI, paNa koI ThekANethI patto na maLe, eTale temaNe dhAryuM ke jarUra mArA putranuM keI haraNa karI gayuM lAge che. Ama vicAratAM ne bAlatAM rAjA atyaMta zekAkrAMta thaI javAthI bezuddha thaIne siMhAsana parathI nIce paDayA ane mUccha AvI gaI mAtRvarga paNa mUccha pAmyo. pachI caMdanarasa vigere siMcatAM keIpaNa rIte paNa teo cetanA pAmyA nahI ane rAjA rANIo tathA maMtrIo save vilApa karavA lAgyA. evAmAM ekAeka tyAM eka strI AvI, teNe kahyuM ke -"he rAjana! ciMtA na karo, huM tamArI kuLadevI chuM, tamArA putrane eka pAkhaMDI uttarasAdhakanA bahAnAthI smazAnamAM laI gayo che, tyAM te tenuM mastaka levAne taiyAra thayo hato paNa te bacI gayo che." ItyAdi badhI hakIkata kahIne pharI te belI ke -"tamAro putra keTalAka divasa pachI mahaddhipUrvaka Avaze ema kahIne te adazya thaI gaI. tenA A pramANenA vacana sAMbhaLIne huM smazAnamAM tamane zodhavA mATe gharethI nIkaLyo, evAmAM A pApI kApAlika tyAMthI upADIne mane ahIM laI Avyo. eNe mArI ghaNuM viDaMbanA karI, evAmAM mArA puNyage he prabhe ! tame ahIM AvI pahoMcyA. pachI kApAlika belyo ke -"ahe! sAttvika ziromaNi! teM kAlikAne je dayAmaya dharma saMbhaLAvyo, tene huM paNa svIkAra karuM chuM. tuM mane dhamadAna ApavAthI mAre dharmagurU thayo che, huM tAre sevaka chuM, huM tane vadhAre zuM kahuM? tuM atizaya dayAvAna hovAthI huM tArI keTalI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra stuti karU? ema bole che evAmAM sUryodaya thaze. te vakhate saptAMga sajijata ane mATe parvata jevo eka hAthI tyAM Avyo, ane maMtrI sahita kumArane potAnI sUMDhavaDe upADI pitAnI pITha para besADI kAlikAnA maMdiramAMthI bahAra nIkaLI te AkAzamAM uDaye eTale kumAra vismaya pAmIne bolyo ke -"he maMtrIza! je, pRthvItalapara kevA kevA hastIratna jevAmAM Ave che? A ApaNane laIne kyAM jaze te samajAtuM nathI, te vakhate sarvajJa vacanane manamAM lAvIne maMtrI che ke -" he kumAreMdra! e hAthI jaNAtuM nathI, paNa tamArA puNyathI prerita kAI deva jaNAya che, tethI ApaNane laIne ene jayAM javuM hoya tyAM bhale jAya. sarvatra puNyanA prabhAvathI sArUM ja thaze." maMtrIputra ne kumAra A pramANe vAta kare che. evAmAM te hAthI eka kSaNavAramAM AkAzathI nIce utarI eka nirjana nagaranA mukhya dvAra AgaLa temane mUkane kayAMka cAlyA gaye, pachI maMtrIne bahAra mUkIne kautukathI nibhaya ane niHzaMka te kumAra ekAkI nagaramAM cAlyA. tyAM dvipUrNa ane mane hara evA zUnya bajAra ane ghara jete je nagaranA madhya bhAgamAM AvyA. evAmAM eka siMhanA mukhamAM sapaDAyela purUSane teNe joye. kumAre tene joIne vicAra karyo ke -"A kaMI paNa divya prabhAva che !" ema vicArI te vinayapUrvaka siMhane kahevA lAgyuM ke "he siMha! A purUSane mUkI de." eTale siMha paNa te purUSane meDhAmAMthI kADhI potAnA baMne paganI vacamAM rAkhIne sAzaMkapaNe bhImane kahevA lAgyA ke -"aho ! satyapurUSa! ghaNuM samayathI bhukhyA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 99 evA mane bhakSya maLyuM che tene huM zI rIte mUkI dauM ?" eTale kumAra AlyeA ke - tuM kAI deva lAge che, kAI paNa kAraNathI te. A siMhanu rUpa vIkavyuM jaNAya che. para`tu devA kavalAhAra karatA nathI ane devana hiMsA karavI pazu ucita nathI. athavA teA jo tane mAnuSamAMsa bhakSaNa karavAnI IcchA ja hAya tA huM tane mArA zarIramAMthI mAMsa ApuM, tenu tu bhakSaNu kara, paNa ene chADI de' te sAMbhaLIne siha melyA ke -' huM sajajana ! tuM kahe che te satya che, tathApi ANe pUrvabhave mane evuM du: kha dIdhuM che ke je kahI paNa na zakAya. e pApIne huM seA bhava paryaMta mAryA karUM te paNu mArA krodha zAMta na thAya.' kumAra khelyA ke - huM bhadre ! e ddIna dekhAya che, dInapara kApa kevA ? e dInane mUkI de; vaLI tuM kaSAyajanya pApane dUra karIza tA anya bhave mAkSe jaIza." ityAdi cuktithI samajAvatAM paNa sihe te purUSane mUkayeA nahi eTale rAjakumAra ciMtavavA lAgyA ke :-kApAviSTa evA A duSTane kevaLa mAravuM e ja ucita che." pachI hAthamAM talavAra laIne sajaja thai kumAra siMhanI sanmukha doDayA, eTale siMha paNa te narane peAtAnI pITha para nAkhIne mukha phADI kumAranI sAme doDayA. paNa bhIma tena peAtAnA hAthamAM pakaDI laIne mastaka para bhamAvavA lAgyA. eTale te siMha tenA hAthamAMthI sUkSmarUpa karIne adRzya thaI gayeA. siMhe pakaDela purUSa tyAM ja esI rahyo. pachI bhIme tene hAtha pakaDIne tenI sAthe rAjamaMdiramAM praveza karyAM tyAM zUnya jAtA jAtA tenA sAtamA rAjabhavana Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI pArzvanAtha caritra , mALe te caDayA. tyAM lAkaDAnI putaLIoe tene sagaurava suvarNamaya Asana ApyuM. bhImakumAra vismaya pAmIne tyAM beThA. kSaNavAra pachI snAnasAmagrI AvI eTale kASThaputaLIoe kahyuM ke :--hai vibhA ! snAna kare.' bhIma khelyuM keH-mArA mitra matisAgara bahAra beThA che, tene khAlAvA' eTale te tene paNa tyAM laI AvI. pachI bhImane mitra sahita snAna ane divya bhAjana temaNe karAvyu ane tene eka zreSTha palaMga para besADayo. tyAM te Azcaryacakita thaI ne cAtarapha jue che, tevAmAM caMcaLa kuMDaLa ane AbharaNa sahita tathA skurAyamAna krAMtiyukta eka deva pragaTa thaIne eNye ke : -he vIra ! tArA sAhasathI huM saMtuSTa thayA chu, tethI vara mAga.' bhIma bolyeA keH- jo satuSTa thayeA hAya tA prathama kahe ke tu kANu che! ane A nagarazUnya kema che! eTale deva mAlyA ke :sAMbhaLa. A hemapura nAmanuM nagara che. ahIM rAjya karatA hatA tene caMDa nAme purAhita hatA. jana para dveSI hatA ane rAjA paNa svabhAve krUra ane kAnanA kAcA hatA. tethI kAinA thADA gunA thayA hAya chatAM tene ghaNA daMDa karatA hatA. eka divasa keAI pApIe caDa purahitane khATA aparAdha rAjAne kahyo, eTale rAjAe rUSTamAna thaIne vicAra ke tapAsa karyA vinA caMDa purohitane tapelA telanA sicanathI kadanA pamADIne mArI nAkhyA. te akAma nirjarAnA bhAvathI maraNa pAmIne sarvAMgila nAme rAkSasa thayA te hu peAte chuM. pUrva bhavanA vairathI huM ahI AvyA ane nagaranA sa leAkeAne me* adRzya karI dIdhA. pachI si'hanu' rUpa viSuvI ne hemaratharAjA te sa Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 101 meM A hemaratha rAjAne pakaDe. evAmAM te mahAtmAe e rAjAne choDAvIne mane camatkAra upajAvyuM. tArA punyaprabhAvathI meM ene choDI mUkyo. pachI adazya rahIne meM snAna bhejanAdikathI tAre satkAra karyo, ane tArA anubhAvathI meM lekane paNa pragaTa karyA. te sAMbhaLIne kumAre nagara tarapha joyuM te badhA leka pitapotAnA kAryamAM mazagula levAmAM AvyA, ane rAjavarga paNa tamAma pragaTa jovAmAM AvyuM. e avasare surAsurathI stuti karatA ane AkAzathI utaratA kaI cAraNazramaNa (muni) kumAranA jovAmAM AvyA. te nagaranI bahAra utaryA, eTale bhIme kahyuM ke -"he rAkSaseMdra! e mArA gurU che, emanA caraNakamaLane vaMdana karIne tame pitAnuM bhavane saphaLa kare. kahyuM che ke - nidrAnidhAna, muhanAM vaMnena ra. na tiSThati ciraM pApa, chidrahaste yathAdakam // " jinaMdranA praNidhAnathI (dhyAnathI) ane gurUne vaMdana karavAthI chidravALA hAthamAM rahela jaLanI jema pApa vadhAre vakhata rahI zakatuM nathI." pachI kumAra, maMtrI, rAkSasa ane hemaratha rAjA-badhA te muninI pAse gayA temaNe pRthvI para zira sparzIne munine vaMdana karyuM. nagarajanee paNa AvIne vaMdana karyuM. pachI munie dezanA ApI ke - kaSAyA bhavakArAyAM catvArA yAmikA iva, yAvAjAprati pArzvasthAstAvanmAkSA nRNAM kutaH // 1 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra huM bhavyajanA ! kaSAyA-e sa'sArarUpa kedakhAnAnA cAra cAkIdAra che, jyAM sudhI e cAre jAgrata hAya tyAM sudhI manuSyA temAMthI chuTIne mekSa kayAMthI meLave ? (1) he bhavyAtyA2e ! te cAra kaSAyeAnI vyAkhyA A pramANe che --AAdha, mAna, mAyA ane lAbha-e cAra kaSAyA kahevAya che. te pratyeka savalanAdi bheddAthI cAra cAra prakAre che. sajvalana kaSAya 5dara divasa sudhI, pratyAkhyAna cAra mAsa sudhI, apratyAkhyAna eka varSa sudhI ane anaMtAnuba MdhI jIMdagI paryaMta rahe che, e krodhAdi cAre kaSAyeAnu svarUpa samajIne te tajavA lAyaka che. temAM krAdha bahu bhayaMkara che; kahyuM che ke :- kAdha vadhAre satApakAraka che, krAdha bairanu kAraNa che, durgaMtimAM rokI rAkhanAra krodha che ane krodha e zamasukhanI alArUpa che.' huM sAthe manahara miSTAnna jama, sudara jaLanu pAna kara, tevA tevA rasene paNa rAka nahi, kAyakleza tajI de, zarIrane pavitra rAkha.' AvA bhirSanA sukara (sArI rIte paLI zake tevA) *ku upadeza che, paNa te durgatie lai janAra che. mATe huM sune! kreAdhano jaya kara ane zivasukha karanAra samatAne seva e ja mAkSano upAya che. vaLI drAkSa, zeraDI, kSIra ane khAMDa vigere aliSTha rasA jema sanipAtamAM doSanI vRddhine kare che, e pramANe pUrvokta kaSAyA paNa sa sAranI vRddhi karanAra che. vaLI siddhAMtamAM kahyuM che ke :-'mArmika vacanathI eka divasanu tapa haNAya che, AkSepa karatAM eka mAsanu tapa haNAya chaeN, zrApa ApatAM eka varasanuM tapa naSTa thAya che ane haNavA jatAM samasta tapa bhasmIbhUta thaI jAya che. jeNe peAtAnA kSamArUpa 102 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 107 talavArathI krodharUpa zatruno jadI nAza karyo che te ja sAtvika vidvAna, tapasvI ane jiteMdriya che." ItyAdi dharmadezanA sAMbhaLIne sarva gila rAkSasa pratibaMdha pAmI baulyo ke - he bhagavan! kumAranA prabhAvathI A gAmanA loke para tathA rAjA uparane kepa huM sarvathA tajI dauM chuM" ema kahe che tevAmAM eka hAthI garjArava karate Avyo, eTale parSadA badhI bha pAmI. hAthIe te zAMta manathI munine vaMdana karyuM. pachI hAthInuM rUpa saMharIne pratyakSa calAyamAna kuMDaLa vigere bhUSaNayukta yakSa thaI gayo. eTale muni bolyA ke -"aho ! yakSarAja ! tuM gajanuM rUpa karIne potAnA putra hemarathanI rakSA karavA mATe bhImakumArane ahIM lAvyo hato " yakSa bolyA ke -"he bhagavana! satya che. pUrvajanmamAM hemaratha mAro putra hato, tethI pUrvabhavanA snehane lIdhe hemarathanI rakSA karavA mATe bhImakumArane huM ahIM lAvyo hato. pUrvajanmamAM samakita aMgIkAra karIne kusaMsargathI meM tene dUSita karyuM hatuM, tethI huM vyaMtara tha chuM; mATe have pharIne mane sama. phatva Ape" eTale munirAje te yakSa, rAkSasa ane rAja vigerene vidhipUrvaka samyakatva ApyuM. bhIme pAkhaDInA saMsargathI malina thayelA samyakatvanI zuddhi mAgI, eTale munie tene AlocanA ApI. pachI kumAra vigere sarve munI zvarane namaskAra karIne hemaratharAjAnA mahelamAM AvyA. tyAM hemaratharAjAe kumArane praNAma karIne vilita karI ke -"he kumAra ! have huM je jIvuM chuM ane je rAja vasaMpatti bhogavuM chuM, te tamArA ja prabhAva che. huM Apane AdezakArI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrI pArzvanAtha caritra chuM, chatAM huM eka vijJapti karuM chuM ke A mArI madAlasA nAme putrI che. tenuM tame pANigrahaNa kare." eTale kumAre tenA AgrahathI tenuM pANigrahaNa karyuM. evAmAM kApAlika sahita vIzabhujAvALI kAlikA vimAnamAM besIne tyAM AvI, ane kumArane namana karIne beThI. pachI te bolI ke -"he kumAra ! A mAre hAra tuM grahaNa kara. e hAramAM nava rane che, tenA prabhAvathI tane traNa khaMDanuM rAjya ane AkAzagamananI zakti prApta thaze, temaja badhA rAjAo tArI AjJAne vaza thaze. bIjI eka vAta sAMbhaLa-tArA mAbApa ane tArA nagarajane tArA virahathI ati dukhita che, teo tArA darzanane irache che. huM vimAnamAM besIne tArA nagara uparathI cAlI AvatI hatI, te vakhate tArA mAtApitA ane nagarajana tArA guNane saMbhArI saMbhArIne vAraMvAra vilApa karatA mArA jevAmAM AvyA. eTale temane meM kahyuM ke -"tame ciMtA na kare, huM be divasamAM bhImakumArane ahIM laI AvIza." mATe have tamAre tyAM tarata javuM joIe" A pramANe sAMbhaLIne bhImakumAra tyAM javAne utsuka thaye eTale yakSa vimAna vikuvIne bolyo ke "he kumAra ! A vimAnamAM besIne tamArA pitAnA nagare javA cAlo. pachI hemaratharAjAe hAthI, gheDA Adi bahu vastro tathA dravya, AbharaNa ane ratnAdi ApyA, ane potAnI putrIne vaLAvI. pachI bhImakumAra hemaratharAjAnI AjJA laIne vimAnamAM besI kanyA ane maMtrI sahita pitAnA nagara tarapha cAlyo. hAthI, azvo ane padAtIe sarve bhUmimArge cAlavA lAgyA. devatAo tenI AgaLa Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAnAtha caritra 105 gIta ane nRtya karavA lAgyA, hAthIo garjArava karavA lAgyA ane azvo heSArava ane haNahaNATa karatA cAlavA lAgyA. anukrame moTA vAjIMtranAda ane utsavapUrvaka kumAra kamalapuranI najIkanA udyAnamAM AvyA. tyAM vimAnamAMthI utarI rAkSasa ane yakSAdi sahita jinacaityamAM praveza karI vidhipUrvaka vaMdanA namaskAra karIne A pramANe stuti karavA lAgyuM - muna dronA AnaMdarUpa kadane vRddhi pamADavAmAM megha samAna tathA vikala5nI kala5nA rahita evA he vItarAga! tamane namaskAra thAo. vikasita mukha kamaLavALA he jineza ! tamArUM je dhyAna dhare che te vizvamAM uttama ane anaMta saukhyAlakSamI ne pAtra thAya che. Akasmika megha samAna evA he paramezvara ! tamane jotAM ja saMsAlanA mArgamAM rahela marusthala (mAravADa) phiTI jAya che. he bhagavAna ! jyotirUpa evA tameja gIone dhyeya che. vaLI aSTakamano nAza karavA mATe ja tame aSTAMgayoga batAvelA che jaLamAM, agnimAM, jaMgalamAM, zatru sa baMdhI saMkaTamAM, siMhAdi dhApa mAM ane roganI vipattimAM tame ja mane zaraNabhUta che." e rIte jagannAthanI stuti karIne tyAMthI page pitAnA caraNane namaskAra karavA cAlyA. e vakhate tyAMthI gamana karatAM bherI, Dhakka, mRdaMga, paTa vigere vAchatrono atyaMja avAja thayo. te sAMbhaLIne harivahana rAjAe maMtrIne pUchayuM ke : A mATe avAja zene saMbhaLAya che ?' maMtrI tene uttara Ape che, evAmAM te vanapALe AvIne rAjAne vadhAmaNI ApI ke -"he svAmina ! cirakALa jayavaMta rahe. ApanA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrI pArzvanAtha caritra putra bhImakumAra udyAnamAM padhAryA che. eTale rAjAe pitAnA aMgapara paherelA tamAma AbharaNe tene dAnamAM ApI daIne pratihArane Adeza karI AkhA nagaramAM zabhA karAvI rAjAnI AjJAthI pradhAnAdika sarve kumAranI sanmukha AvyA. bhImakumAre parivAra sahita AvIne mAtA-pitAnA caraNane praNAma karyA, paraspara ati AnaMda thaye pachI rAjAe sabhA visaMjana karI eTale sarve potapotAne sthAne gayA. bhajanAnaMtara pachI rAjAe bhImakumAranA ISTa mitra matisAgarane tamAma vRttAMta pUche, eTale teNe rAjAnI AgaLa je pramANe banyuM hatuM e pramANe badhe vRttAMta kahI batAvyo. pachI rAjAe saMtuSTa thaIne tene ghaNI rAjakanyAo paraNAvI ane anukrame rAjya para sthApana karI pite gurUmahArAjanI pAse dIkSA aMgIkAra karI. bhImarAjA jenadharmane prabhAvaka thayo ane anukrame traNa baMDane bhaktA thaye dozuM daka devanI jema sAMsArika sukha bhAgavatAM tene pAMtrIsa hajAra varSa pasAra thayA. ekadA cAra jJAnadhArI ane bahu parivArathI parivarelA kSamAsAgara nAmanA AcArya sahassAmravanamAM padhAryA, eTale vanapALe rAjAne vadhAmaNI ApI. tethI saMtuSTa thaI pitAnA zarIranA AbhArago tene ApI daIne rAjA saparivAra gurUne vaMdana karavA AvyA, tyAM gurU ane anya sAdhuone vaMdana karI te yathAsthAne beThe, eTale gurU mahArAje saMsArathI tAravAvALI, bhavya jIvone manahara ane karNane sukhakArI evI gharmadezanA devAne prAraMbha karyo - "aha bhavya jIvo ! dharmane avasara pAmIne vivekI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 17 purUSe ADaMbarane mATe vilaMba na kare; kAraNa ke bahubaLiye. je rAtrI pasAra thavA dIdhI che te prabhAte takSazilAmAM AdinAthane vaMdana karI na zakayA. vaLI A apAra saMsAramAM mahAkASTa manuSyabhava meLavyA chatAM je prANa viSayasukhanI lAlacamAM lapaTAIne dharma karatuM nathI te mUrkhaziromaNi samudramAM bUDatAM majabuta nAvane mUkIne pASANane Azraya levA jevuM kare che." (siMdura prakaraNa) | ityAdi dharmadezanA sAMbhaLIne vairAgyathI raMgita thayelA rAjAe kahyuM ke - he bhagavan! meM pUrvabhavamAM zuM puNya karyuM hatuM ke jethI huM ISTa sukha pAmyo." eTale gurU bolyA ke :"he rAjana ! sAMbhaLa - pratiSThAnapuramAM devadatta ane semadatta nAmanA be bhAI rahetA hatA te baMne paraspara ISya dharAvatA hatA ane pUrvabhavanA abhyAsathI te ekabIjAnI IrSyA karatA hatA. putranA abhAvathI moTAbhAIe bahu onuM pANigrahaNa karyuM, te paNa tene putranI prApti thaI nahIM. ekadA te eka gAmamAM - ugharANI karavA gaye hato, tyAM rastAmAM dAvAnaLamAM baLato. eka sarpa tene jovAmAM Avyo, eTale kRpAdra manathI devo. tene bahAra kADhayA, ane maraNAMta kaSTathI bacAvyA. ekadA bhajana karavA beTho hato, evAmAM mApavAsI eka sAdhu tyAM padhAryA. te munIzvarane teNe zubha bhAvathI vaherAvyuM. te devadatta Ayu pUrNa thatAM maraNa pAmIne he rAjana! tuM bhIma 1. A hakIkta RSabhadevanI chavAvasthAnI che. juo zrI triSaSTizalAkA puraSa caritra. parva paheluM. tA te baMne nI IrSyA zahaNa karyuM, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 zrI pApInAtha caritra kumAra thayA che. pUrvabhave te munine vaheAzavyuM, tethI A bhavamAM sabhya prAcceA che, tathA pUrve te sarpane kaSTathI bacAvyA hatA tethI tArU kaSTa paNa naSTa thayu che. tArA pUrvabhavane bhAI sAmadatta maraNa pAmIne kApAlika thayeA. pUrva bhavanA abhyAsathI te tArI upara dveSI thayA, eTale teNe tane kaSTa ApavAnA upAyeA karyAM, paNa sarpanuM rakSaNa karavAthI tArUM saMkaTa nAza pAmyuM. A pramANenA tArA pUrvabhava jANIne huM bhImarAja ! tAre sava thA hiMsAne tyAga karIne sarva jIvAnI niratara yA pALavI." A pramANe potAnA pUrvabhava sAMbhaLIne rAjAne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM ane te vairAgya pAmyA. pachI teNe gurU mahArAjane vijJapti karI ke :-'he bhagavan ! Apa ahIM cAturmAsa raheA ke jethI mane mATe lAbha thAya ? gurU tenA AgrahathI zuddha upAzrayamAM cAturmAsa rahyA. rAjAe samasta dezAmAM amAripaTahanI gheASaNA karAvI, jinamaMdirA karAvyA, ane pratidina vyAkhyAna sAMbhaLavA lAgyA. cAmAsuM utaratAM teNe gurU mahArAja pAse cAritra aMgIkAra karyu. pachI gurU sAthe vihAra karatAM niraticAra cAritra pALI antu kevaLajJAna prApta karIne te paramapada pAmyA. ati bhImakumAranI kathA : A dRSTAMta sAMbhaLIne dharmAthI purUSe nira Mtara dayA pALavI. vaLI nipuNa purUSe kaThora vAkaya paNa na khelavu'. e sabadhamAM caMdrA ane sa-mAtA putranu dRSTAMta che te sAMbhaLeA -- Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAya caritra Aja bharatakSetramAM vadhu mAnapura nAmanuM eka suMdara nagara che, tyAM siphrUDa nAme kulaputra rahetA hatA, tene caMdnA. nAmanI strI hatI. ane te daMpatIne saga nAme putra hatA, paNa kavazAt e traNe atyaMta duHkhita hatAM. kahyuM che keH'khallATa (mAthe TAlavALA) purUSa mastaka para paDatA sUnA kiraNAthI trAsita thaI taDakA rahita sthaLa zeAdhatA daiyeAge vivRkSanI nIce gayA; eTale tyAM paNa e vRkSa parathI paDatA eka meATA phaLa sAthe enuM mastaka athaDAyuM ane bhAMgI gayu. ahA ! bhAgyahIna purUSa jyAM jAya che, tyAM tenI pAchaLa prAyaH Apattie Ave ja che." te traNe kaSTathI peAtAnu gujarAna calAvatA hatA. kahyuM che ke - eka dupUra evA A peTane pUravA mATe purUSa mAnane mUke che, halakA jananI sevA svIkAre che, TvIna vacana mele che, kRtyAkRtyanA vivekane dUra kare che, satkRtine vAMchate| nathI, bhAMDapaNu kare che, ane nRtyakalAne abhyAsa paNa kare che; ahA ! ene mATe mANasa zuM zuM karatA nathI ?" temaja vaLI 'jyAM uMcA prakAranI svajana-sa`gati nathI, jyAM nAnA nAnA mALake nathI, jyAM guNu-gauravanI kALajI nathI, ahA ! te ghara chatAM jagala ja che.' 109 te traNe du:khathI kALa vyatIta karatA hatA, evAmAM siddhaDa maraNa pAmyA, eTale caMdrA udara pASaNane mATe anya gharanAM pANI bharavA vigere kAma karavA lAgI, ane saga jagalamAMthI lAkaDA lAvIne vecavA lAgyA. ekadA pUrNa zreSThInA jamAI AvyA, eTale caMdrAne jaLa bharavA kheAlAvI; te vakhate sa vanamAM gayA hatA, tethI caMdrA tene mATe rATalA ane chAza Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrI pArzvanAtha caritra vigere TAThuM ana zakA para mUkIne dvAra para sAMkaLa daI zreSThIne ghare gaI. bapora thatAM sarga lAkaDAAdi laIne ghare AvyA, tyAM mAtAne na jevAthI bhukha ane tarasathI te bahu piDAyo hovAthI akaLAyA, ane caMdrA paNa pANI bharIne thAkI gaI, chatAM kAmamAM lAgelI hovAthI zeThanA mANasee tene kaMI paNa khAvAnuM ApyuM nahi, eTale te paNa khAlI hAthe potAne ghare AvI. kahyuM che ke - "sujJa janane anyanI sevAnI je paravazatA che, te zvAsozvAsa sahitanuM maraNa. agni vinA dahana, sAMkaLa vinA baMdhana, kAdava vinA malinatA ane naraka vinAnI tIvra vedanA che. e pAMca karatAM paNa paravazatAe chaThTha mahApAtakarUpa che." pachI mAtAne AvatI jeIne sage ke dhavaDe kahyuM ke :"he pApiNuM ! zuM tyAM zeThanA ghare tane zuLI upara caDAvI hatI ke jethI ATale badhe vakhata tyAM rokAI rahI?" A pramANenA kaThera vacana sAMbhaLIne thAka, bhukha ane tarasathI pIDita evI te paNa bolI ke -"zuM tArA hAtha kapAI gayA hatA ke zIkAparathI zItaLa anna laIne khavAyuM nahi? - ema te baMnee niSphara vAkaya bolavAthI bhayaMkara karma bAMdhyuM. pachI vakhata jatAM te baMne sugurUnA yegathI zrAvakatva pAmyA. ane ane baMne vidhipUrvaka anazana karI samAdhimaraNa sAdhIne svarga gayA. tyAMthI evI sargane jIva tAmralipti nagarImAM kumAra deva nAmanA zreSThIne arUNadeva nAme putra thaye. ane caMdrAne jIva pATalIpuramAM jasAhitya vyavahArInI deyiNa nAme putrI thaI. devage tene arUNadevanI sAthe vivAha (vevizALa) meLavyA. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 111 hajI lagna thayA na hatA, evAmAM arUNudeva kaTAhadvIpa tarapha jaLamArge vyApAra karavA nIkaLyA anukrame AgaLa cAlatAM devavazAt pracaMDa pavanayeAge tenuM vahANa bhAMgyu., eTale acchudeva samudramAM paDayA, 52tu mahezvara nAmanA peAtAnA mitranI sApa phalakanA yAge bahAra nIkaLyA; pachI anukrame te baMne pATalIpuramAM AvyA. tyAM mitre kahyuM ke :- ahIM tArA sasarAnu ghara che, tethI ApaNe tyAM jaIe' arUNadeva bolyeA ke :- AvI sthitimAM tyAM javu. ceAgya nathI.' eTale mitre kahyuM keH-- jo ema hAya tA tu ahIM nagara mahAra esa ane huM khAvAnuM levAne nagaramAM jAu..' ema kahIne te nagaramAM gayA, ane arUNudeva nagaranI bahAra eka vADImAM AvelA jiNuM caityamAM sUtA, tyAM thAkelA heAvAthI tene nidrA AvI " ga evAmAM tenI pUrvabhavanI mAtA yiNI tyAM krIDA karavA AvI. A vakhate pUrvopArjita karyAM temane pragaTa rIte ucamAM AvyuM. kriDAudyAnamAM AvelI dAcaNInA koI cAre hAthamAM paherelAM kaDAM levA mATe hAtha kApI nAkhyA ane suvarNanA e kaDAM laI ne bhAgyA. eTale mALIe bUmAbUma karI. te sAMbhaLI rAjapurUSanA zastra laI ne cAranI pAchaLa doDayA. cAra bhAgye. paNa te vadhAre doDavAne azakta haiAvAthI jyAM arUNadeva sUtA hatA te jINucaityamAM peTha, ane arUNudevanI pAse e kaDAM ane charI mUkIne caityanA zikharamAM chupAI gayA. evAmAM rUdeva jAgyA. ane kaDAM ane charI joIne A zu ? ema jeTalAmAM ciMtave che, teTalAmAM sipAI tyAM Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI pArzvanAtha caritra AvI pahoMcyA. eTale arUNadeva zrema pAmyA, teoe hAka mArIne kahyuM ke -"are! have tuM kayAM javAnuM che?" pachI charI ane baMne kaDAM sahita arUNadevane bAMdhIne rAjAne se ane badho vRttAMta nivedana karyo. eTale rAjAe kahyuM ke -e. mahApApIne zULI para caDAvo. pachI te purUe rAjAnI AjJAthI tene zULI para caDAvyo. ahIM nagaramAMthI anna laIne arUNadevane mitra tyAM AvyuM, ane arUNadeva tyAM na jevAthI teNe mALIone pUchayuM ke -"aho! tame A bAgamAM kaI purUSane joyo ?" temaNe kahyuM ke:-"ame kAMI jANatA nathI, paraMtu ahIMthI koI cerane rAjapurUSae pakaDI bAMdhIne rAjAne seM; ane rAjAe tene atyAre ja zULI para caDAvyuM che. A pramANe sAMbhaLI vyAkuLa thaIne te zULI pAse gayA. tyAM zULI para bhayaMkara avasthAe pahoMcela arUNadevane joIne te vilApa karavA lAgyuM ke -"hA ! mitra ! hA zreSThiputra! hA ! prANa karatAM paNa adhika vallabha! AvuM viparIta tane kema thayuM?' e pramANe bhISaNa pikAra karIne mUcchita thaI te jamIna para paDI gayo kSaNavAra pachI zItaLa vAyuthI sAvadhAna thayo, eTale raDavAnuM tene lokoe kAraNa pUchayuM. AthI te bolyA ke -"e kumAra tApralipta nagarInA kumAradeva vyavahArIneM putra hatA, ane A nagaramAM vasanAra jasAditya zreSThInI putrIne pati hate. nAvanA bhaMgathI te Ajeja mArI sAthe ahIM AvyA hata" ItyAdi bAkIne vRttAMta kahetAM rAjapurUSe potAnI bhUla jAheramAM Avaze ema jANe tene patharavaDe mAravA lAgyA. evAmAM jarAditya Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zrI pArzvanAtha caritra te hakIkta sAMbhaLIne potAnI putrI deyiNane laI tyAM AvyuM, ane rAjAnI AjJAthI arUNadevane saLI parathI nIce utAryo, eTale deyiNae tenI sAthe baLI maravAnI mAgaNI karI, paNa rAjAe aTakAvI, eTale te vilApa karavA lAgI. tethI rAjAe kahyuM ke "karmanI gati ati vicitra che, nahIM te zreSThIputra AvuM viparIta kema kare? (rAjA haju teNeja kAMDA kApIne kaDAM lIdhAnuM mAne che.) paNa te jJAnI vinA samyapha keNa jANI zake ?" evAmAM caturdAnadhara caMdradhavala nAmanA cAraNa zramaNa munIzvara AkAzamAge tyAM AvyA. temanuM Agamana sAMbhaLIne rAjA temanI pAse gaye. dee tyAM kamaLanI racanA karI. 1 eTale munIzvara te para besIne dharmadezanA devA lAgyA - "dho'yaM jagataH sAra,sarva sukhAnAM pradhAnahetutvAt / tArirjhanunA, sAra tenaiva manuSya " sarva sukhone pradhAna hetu hovAthI dharma--eja jagatamAM sAra vastu che; vaLI tenuM utpattisthAna manuSyo che tethIja manuSyatva e sArI vastu che." he bhavya jane ! mohanidrAne tyAga karo, jJAnajAgRtithI jAgRta thAo, prANaghAtAdine tyAga kare, kaThera vacana na bele, kaThera vacana bAlavAthI AgAmI 1. cAra jJAnI athavA avadhijJAnI mATe paNa najIka rahelA kSetradevatA bhakita vaDe kamaLaracanA kare che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrI pArzvanAtha caritra bhave deyiNI ane arUNadevanI jema dukha prApta thAya che." eTale rAjA vigeree pUchyuM ke - dacihyuM ane arUNadeva pUrvabhave zuM kaThera vAkaya belyA hatA eTale munie temanuM pUrvabhavanuM caritra kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLIne sarve saMvegane pAmyA, ane deyaNa tathA arUNa devane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, eTale temaNe paraspara khamAvyuM. pachI mithyAdukRta thaI anazana karI dharmadhyAnamAM ekAgra manavALA evA te baMne maraNa pAmIne svarge gayA. pachI rAjAe kahyuM ke -alpa mAtra kaThora vacana bolavAthI paNa AvI avasthA thaI te mArA jevAnI zI gati thaze? aho! A saMsArane dhikakAra thAo." A pramANe kahIne rAjA ane jasAdiye cAritra aMgIkAra karyuM, ane cAre paNa tyAM AvI potAnuM pApa prakaTa karIne cAritra lIdhuM. ugra tapa tapIne te traNe svarge gayA. Iti caMdrA saga kathA : kaThora vacananuM AvuM kharAba phaLa jANune krodha karavA vigerenA prayatnathI tyAga kare kAraNa ke vacana ane kAyAthI karela hiMsA te dUra raho, paraMtu manathI ciMtavela hiMsA paNa pitAnA jIvane vinAza karanArI ane narakanAM dukha ApanArI thAya che. te A pramANe - pUrve keAI raMka bhikSuka vaibhAragirinA udyAnamAM ujANI AvelA loko pAse bhikSA mAgavA gaye, paNa tenA karmadoSathI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 115 : tene bhikSA na maLI, tethI te aMtaramAM vicAravA lAgyA ke - "ahA ! bhakSyabhASa puSkaLa chatAM paNa A lAke mane bhikSA ApatA nathI, mATe huM A sarvAMnA ghAta karU. (sane mArI nAkhuM) e pramANe rodradhyAna vaDe ci MtavIne pata para caDI nirdayapaNAthI eka mATI zilA mULamAMthI upADIne gabaDAvI. te mATI zilA nIce AvatAM ghaNA leAkeA tenI nIce kacarAI gayA ane te bhikSuka paNa cUNuM thai gayA. bhikSuka maraNa pAmIne -narake gayA. (anyatra te zilA nIce bhikSuka ja dabAI gayA ema kahyu che.) e kAraNa mATe mana, vacana ane kAyAthI jIva hiMsAnA tyAga karave. (jue ! manathI citavela pApa paNa te bhikSukane narakagamana mATe thayuM.) e pramANe jIvahiMsAnA tyAgarUpa pahelA aNuvratanA sabaMdhamAM vyAkhyAna ApIne gurU AgaLa bIjA vrata sa`badhI kahevA lAgyA. bIjI aNuvrata mRSAvAdaviramaNa nAmanu` che. tenA pAMca aticAre vavA yAgya che:- mithyA upadeza, sahasAtkAre La devuM, gupta kathana, vizvasta jananA chupA bheda pragaTa karavA ane khATA lekha lakhavA--e satyavratanA pAMca aticAra che. satya vacanathI devatAe paNa sahAyatA kare che kahyu` che ke :-'satyanA prabhAvathI nadI nIrapUrNa thaIne vahe che, agni zAMta thAya che, siMha, hAthI ane mahAsarja--e satyavratIe karelI rekhA (lITI) ne eLa"gavA samartha thatA nathI, jera, bhUta ke moTA zasro paNa tenA para cAlI zakatA nathI; vadhAre zuM kahevu...? paNa satyAsakta janathI daiva paNa dUra thai jAya che. je satya Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrI pArzvanAtha caritra vacana bole che, tenI pAse agni jaLa samAna, samudra sthaLa samAna, zatru mitra samAna, devatAo sevaka samAna, jaMgala nagara samAna, parvata gRha samAna, sarSa puSpamALA samAna, siMha haraNa samAna, pAtALa chidra samAna, asa kamaLanA daLa samAna, vikarALa hAthI ziyALa samAna, viSa amRta samAna ane bhayaMkara paNa anukULa thaI jAya che. vaLI bebaDApaNuM, kAhalatva, muMgApaNuM mukharogatA, e asatyanuM phaLa jeIne kanyAasatya vigere asatyane tyAga kara." kanyA, gAya ane bhUmi saMbaMdhI asatya, thApaNa eLavavI ane beTI sAkSI pUravI-e pAMca moTA asatya kahelA che." juo ! nArada ane parvata nAmanA be mitranA saMvAdamAM gurUpatnI prArthanAthI thoDuM paNa asatya bolatAM paNa vasurAjA ghera durgati pAmyo. vaLI beTI sAkSI pUravAthI brahmA pUjArahita thayA ane keTalAka devatAo nAza pAmyA. satyanI parIkSAmAM pAra utaratAM zuM manuSya sAkSAta harinI jema pUjita thatuM nathI ? thAya che. A vatanA saMbaMdhamAM vasurAjAnuM daSTAMta A pramANe che te sAMbhaLe : vasurAjAnI kathA A bharatakSetramAM zaktimatI nAme nagarI che, je sarva nagarIomAM pitAnI zebhAthI vadhAre zebhI rahI che. tyAM sarva rAjAomAM mugaTa samAna ane pitAnA tejathI zatrurUpa aMdhakArane nAza karanAra zrImAna abhicaMdra nAme rAjA rAjya Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 110 kare che tene kamalAvatI nAmanI paTarANI che. viSaya sukha bhAgavatAM te daMpatIne vasu nAme putra thayeA. te mahAmati bAlyAvasthAthIja satyavratamAM Asakta che. ramata karatAM paNa te sAcu' ja khole che. jo ke te vinayI, nyAyavAna, guNunA sAgara tathA sakaLa kaLAmAM kuzaLa hatA, chatAM paNa satya vrata tene vadhAre iSTa hatu; svapnamAM paNa te asatyane icchatA nahi. te nagarImAM brahmavidyAmAM nipuNa ane sakaLa zAsravizArada-evA kSIrakakhaka nAmanA upAdhyAya rahetA hatA tene paMta nAme putra hatA. paryaMta ane dezAMtarathI AvelA nAradae traNe kSIrakannu baka upAdhyAyanI pAse niraMtara zAstrAbhyAsa karatA hatA. te traNe gurUbhaktimAM mazagula hatA kahyuM che ke - eka akSara ApanArane paNa je gurU tarIke na mAne, te zvAnanI cenimAM se| vAra utpanna thaIne cAMDALakuLamAM janma pAme che. je gurU eka akSara paNa bhaNAve, temane jagatamAM evI eke vastu nathI ke je ApIne RNamukta thavAya.' te traNe nAnA prakAranA pAMDityazAstra zIkhatA hatA. zAstrAbhyAsa karavAthI purUSo sarvAMISTane prApta kare che kAraNa ke:-(vidyAnAma narasvarUpa madhika' pracchanna' gupta dhana) vidyA e purUSanu adhika rUpa che, te pracchanna ane gupta dhana che; vidyA, bhAga, yaza ane sukhane Ape che, te gurUnI paNu gurU che, videzagamanamAM te badhu samAna che; te parama daivatA che, rAjAemAM te pUjAyelI che, paNa dhana pUjAyeluM nathI, mATe vidyAhIna purUSa te pazu samAna che.' ahI upAdhyAya temane AdarapUrvaka bhaNAvatA hatA. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI pArzvanAtha caritra ekadA rAtre agAzI para beThelA gurU jAgatA hatA ane thAkanA vazathI traNe ziSyone bhaNatAM bhaNatAM kSaNabhara niMdrA AvI gaI hatI. evAmAM AkAzamAM jatAM be cAraNa zramaNa muni temane joIne paraspara kahevA lAgyA ke "A traNa vidyArthIomAM eka mekSagAmI che ane bIjA be narakagAmI ." A pramANe sAMbhaLIne kSIrakadaMbaka upAdhyAya tarata plAna (udAsa) mukhavALA thaIne vicAravA lAgyA ke "A vacana kharekhara dukhe sAMbhaLI zakAya evuM che, mane dhikakAra che ke huM adhyApaka chatAM mArA ziSyo narake jAya; paraMtu A keI paNa jJAnInuM vacana hevAthI te asatya thAya ema lAgatuM nathI. to paNa narake keNu jaze ane meze keNa jaze tenI parIkSA te karavI joIe." pachI te jANavAne mATe savAre gurUe traNene potAnI pAse lAvyA ane temane eka eka leTano kukaDe ApIne kahyuM ke jyAM keI na jue tyAM ene mArI nAkha" A pramANenuM gurUnuM vacana sAMbhaLIne vasu ane parvata te pitapitAne Apela kukaDe laIne zUnya (nirjana) pradezamAM gayA, ane tyAM temaNe tene mArI nAkhyA. nArada te kukaDo laIne nagaranI bahAra nijana pradezamAM jaI sthira citte manamAM ciMtavavA lAgyo ke:-"gurUrAje evI AjJA karI che ke-jyAM keI na jue tyAM ene mAravo. paraMtu ahIM te pakSIo ane vRkSe jue che." pachI te parvatanI guphAmAM gayo ane ciMtavavA lAgyuM ke ahIM paNa lekapALa ane siddha jue che, mATe zI rIte ene ghAta karUM? paraMtu gurUrAja dayAvaMta ane hiMsAthI sarvathA vimukha che, tethI te hiMsA kema karAve? Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 119 mATe kharekhara ! amArI buddhinI parIkSA karavAne mATe ja A pramANe Adeza karyo haze" ema vicArI kukaDe laIne te pAcho Avyo ane kukaDAne na mAravAne hetu gurUne nivedana karyo, eTale gurUe vicAryuM ke -"A nizcaya mokSe jaze." ema ciMtavI nehathI bahu sArUM" ema kahyuM. pachI "tuM mane ISTa che, tuM sukRti ane dhanya che. ema prazaMsA karI upAdhyAya tenuM gaurava karavA lAgyA. evAmAM vasu ane parvata pAchA AvIne A pramANe bAlyA ke jyAM kaI paNa na joI zake tyAM jaIne ame kukaDAne mArI AvyA gurUe kahyuM ke -'tame ane vidyAdharo vigere jevA hatA, chatAM keI jetuM nathI ema dhArIne are ! pApicche ! tame, kukaDAne kema mAryo? tamane dhikakAra thAo" pachI gurUne vicAra thayo ke "muniee je kahyuM che te satya che, jarUra A baMne narakagAmI ; te have emane bhaNAvavAthI zuM? ene bhaNAvavA te aMdhane ariso dekhADavo, baherA AgaLa zaMkha vagADa, vanamAM vilApa karavA. paththara para kamaLa ropavA ane kSAra bhUmimAM varasavuM tenA jevuM che. kahyuM che ke je guNa vidyamAna chatAM paNa adhogati thAya evA guNone Aga lAge, tevuM kRta pAtALamAM cAlyuM jAo ane tevuM cAturya (caturAI) vilaya pAme kemake te te ulaTuM hAnikAraka che. teja jaLa ke je tarasane chede, teja ana ke je bhUkhane dUra kare, teja badhu ke je A paNa pIDAne dhAraNa kare-ApaNane sahAya kare ane teja putra ke jenAthI pitAne nivRtti maLe. te ja zrata zIkhyuM ane sAMbhaLyuM pramANa che ke jethI tamA narakamAM na paDe. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrI pArzvanAtha caritra zeSa badhu kaleza nimite ja che ane badhI viDaMbanA che jyAre mAro putra parvata ane rAjaputra vasu ke je baMnene meM bhaNAvyA che chatAM e baMne narake javAnA che te have mAre gRhavAsathI zuM ?" e pramANe nirveda pAmIne upAdhyAye dIkSA lIdhI eTale tenI padavI parvatane maLI. te zAstronI vyAkhyA karavAmAM vicakSaNa thaze. vizuddhamati nArada gurUprAsAdathI sarva zAstramAM vizArada thaI svasthAne gA, ane gurUnI yega maLavAthI abhicaMdra rAjAe dIkSA lIdhI; eTale vasu vasudeva samAna rAjA thayA. te vasu pRthvItaLa para satyavAdInA nAmathI prasiddhi pAmyA ane te satya vacana ja bolavA lAgyo. ekadA kaI zikArIe vanamAM zikAra karavA jatAM haraNa sAme bANa choDayAM. te bANe vacamAM aTakI gayA, eTale te bANa aTakavAnuM kAraNa jANavAne najIka gayo. tyAM hAthavaDe sparza karatAM ADI sphaTikanI zilA che ema tene jANavAmAM AvyuM. te manamAM ciMtavavA lAge ke "AnI pelI bAju carate haraNa bhUmichAyAnI jema mArA jevAmAM Avyo hate. kharekhara hAthathI sparza karyA vinA A zilA che ema sarvathA jANI zakAya tema nathI, mATe A zilA pRthvI pati vasurAjAne gya che." ema vicArI te zilA te teNe gupta rIte vasurAnA ne bheTa karI. eTale rAjAe saMtuSTa thaIne tene svIkAra karyo, ane tene sArI rIte inAma ApyuM. pachI rAjAe te zilAne gupta rIte pitAnA AsananI vedikA ghaDAvI, ane te ghaDanArA zilpIne mArI naMkhAvyo. "rAjAe kadApi pitAnA thatA nathI. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 121 pachI te vedikApara sihAsana sthApIne vasurAjA besavA lAgyA eTale badhA leAkeA ema kahevA lAgyA ke H-'satyanA prabhAvathI vasurAjA nirAdhAra adhdhara siMhAsana para bese che.' satyanA prabhAvathI devatAo paNa vasurAjAne sahAya karavA lAgyA, tethI tenI yazasvatI prasiddhi daze dizAomAM sarvatra vyApI gaI, ane tene lIdhe anya rAjAe sarva bhaya pAmIne tene svAdhIna thai gayA. vasurAjAnA satra jaya thavA lAgyA. 6 " ekadA nArada ISTa evA gurUbhAI parvatane maLavAne mATe tyAM AvyA. te vakhate parvata vidyAthI one ayantavaca' ' e padanA atha zikhavatA hatA. tyAM aja eTale makarAthI yajana karavuM" evA tenA karelA artha sAMbhaLIne nArade kahyuM ke "he bhrAtA ! bhrAMtithI pheAgaTa asatya zA mATe khole che ? gurUjIe teA ' aja eTale na uge evA traNa varSanA trIhithI yajana karavuM' ema kahyuM hatuM na nAcatte tyanA ''utpanna na thAya te aja' ema aja zabdanI vyAkhyA karI hatI, te zA kAraNathI tuM bhUlI gayA ?" eTale parvata kholyA ke :* pitAjIe ema nahAtu kahyu' paNa ajanA artha meSa (karA) ja karyAM hatA.' pharI nArada bolye| ke : - zabdonA a` aneka thAya che, paraMtu gurUjI dayAvaMta hAvAthI temaNe ajanA a bakarA kahela nathI, mATe he mitra ! tuM evA artha karIne phAgaDha pApa na bAMdha' eTale paryaMta pharI AkSepathI melyA ke :-'tuM khATuM bole che.' A pramANe vAda karatAM potapAtAnA pakSane sthApana karavA temaNe jIbhachedanA paNa nirNaya Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrI pArzvanAtha caritra 6 karyAM. ane temaNe pratijJA karI ke :-' ApaNA sahAdhyAyI vasurAjA satyavAdI che mATe te je artha kahe te satya mAnavA.' nArada gayA pachI parvatanI mAtAe pa tane ekAMtamAM khAlAvIne kahyuM ke '* he vatsa ! tArA pitAe aja eTale traNa varasanA trIhi kahyA che, nA te jIbhaodanu' paNa zA mATe karyuM"? huM putra! vicAra karyo vinA kAma karanArA purUSa Apattine pAme che. ahA ! tuM pheAgaDha hArI gayeA.' parvata melyA ke :- hai mAtA have zuM karU? have tA je thavAnu hAya te thAo. abhimAnane kAMThe caDelA jIva kRtyAkRtyane jANatA nathI? pachI paryaMtanI mAtA duHkhathI pIDita thaI ne chAnI rIte vasurAjA pAse gai, eTale vasurAjA temane joI ne ubhA thaye| ane sanmukha AvIne page paDI khelyA ke huM mAtA! zA hukama che? tamAre mATe huM zuM karUM ? zuM ApuM ?' te khelI keH-'he rAjan mAM mane putrabhikSA Ape. putra vinA dhana, dhAnyanuM zuM prayeAjana che ?" vasurAjA meklyA ke :- huM mAtA ! mArA bhrAtA paryaMta tamArA putra che, mArA bhAInA ghAta karavA kANu taiyAra thayeA che? kANu tenA parAbhava kare che ?" eTale teNe badhA vRttAMta kahI batAvyA; ane jImachedanA paNa niNu ya karyA saMbaMdhI badhu kahI sa bhaLAvyu. aMte te khelI ke H e sabaMdhamAM tamane pramANabhUta karela che, mATe bhAinI rakSAne mATe tamAre aja zabdanA bakarA artha karavA. satajanA tA peAtAnA prANa ApIne paNa paranA upakAra kare che, teA vacanathI kare temAM te zuM kahevu ? rAjA kholyA ke - he mAtA ! hu sathA khATu bolatA nathI. satyavAdI purUSo prANAMte paNa Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra asatya bolatA nathI. vaLI bIjuM paNa sAMbhaLa-pApabhIru purUSa gurUvANune paNa anyathA kema karI zake ? vaLI TI sAkSI pUranAra narake jAya che-ema smRtimAM paNa kahyuM che. A pramANe sAMbhaLIne te roSa lAvIne bolI ke:-"he rAjA ! tArI pAse kadApi meM kaMI mAgyuM nathI, Aje ja huM mAgavA AvI chuM, mATe game tema karIne paNa mArI mAgaNe kabula rAkha." eTale te pramANe besavAnuM vasurAjAe mAnya rAkhyuM, pachI kSIrakadaMbakanI patnI khuza thaIne pitAne ghera gaI. pachI nArada ane parvata baMne rAjasabhAmAM AvyA. vasurAjAe temane sanmAna ApyuM. teo baMne Asana para beThA ane potapotAnA padanuM vyAkhyAna karIne bolyA ke -"he rAjan ! tuM amAro sahAdhyAyI sAthe bhaNela che ane satyavAdI che, mATe satya bola. gurUjIe aja zabdanI vyAkhyA zuM karI che? tuM amAre sAkSI che, vaLI satyathI badhuM ISTa siddha thAya che, rAjyAdhiSThAyika devo, lokapALe ane dipha pAla badhA sAMbhaLe che, tethI he rAjan ! satya ja belaje. sUrya kadAca pUrva dizA tajIne bIjI dizAmAM uge ane kadAca merU parvata paNa caLAyamAna thAya, tathApi satyadhana purUSe kaI rIte asatya belatA nathI." A pramANenAM satyatApreraka temanAM vacana sAMbhaLyA chatAM durgatie javAnuM hovAthI potAnI satyaprasiddhinI paNa avagaNanA karIne vasurAjA be ke -gurUjIe aja zabdane artha bakaro kahyo che." A pramANe rAjAe kheATI sAkSI pUrI eTale tenA asatya vacanathI tenA para devatAo rUSTamAna thayA ane tene siMhAsana uparathI nIce pADI daI pelI zuddha Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI pArzvanAtha caritra sphaTikanI zilA laI gayA. vasurAjA rUdhira vamate siMhAsanathI nIce paDa; eTale "cAMDALanI jema beTI sAkSI ApanAranuM mukha keNa jue?" ema vasurAjAnI niMdA karate nArada tarata ja svasthAne gayo ane vasurAjA maraNa pAmIne narake gaye. te aparAdhInA anukrame rAjya para besatA ATha putrone krAdhAcamAna thayelA devatAoe nIce pADIne mArI nAkhyA. e pramANe asatya vacananuM phaLa jANune sujJa purUSa svapnamAM paNa asatya na bolavuM. "jema gaLaNAthI jaLa, vivekathI guNe ane dAnathI gRhastha zuddha thAya che, tema vacana satyathI zuddha thAya che. satyanA prabhAvathI devo paNa prasanna thAya che. pAMca prakAranA satyathI draupadIne AmravRkSe jaldI phaLa ApyAM hatAM. jema suvarNa ane ratnanA banAvelAM bAhya bhUSaNe heya che, tema satyavacana e aMtaranuM bhUSaNa che kahyuM che ke - kheTI sAkSI pUranAra, para ghAta karanAra, paranA apavAda belanArA, mRSAvAdI ane niHsAra belanAra-e sarvathA narake jAya che, je vacanathI parano apakAra thAya te satya chatAM asatya che ane je vacanathI para upakAra thAya, te asatya vacana chatAM paNa satya che. hAsyathI paNa je asatya belAya to te dakhadAyaka che. juo! harSathI viSanuM bhakSaNa karatAM zuM te mAratuM nathI? hasatAM sahajamAM je karma baMdhAI jAya, te rotAM paNa chuTatuM nathI" evuM siddhAMtanuM kathana jANune catura purUSa mRSAvAdanA kAdavathI lepAta nathI. A pramANe vasurAjAnuM draSTAMta sAMbhaLIne vizeSajJa janee vizeSe asatyane varjavuM. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 125 mRSAvAdanA saMbaMdhamAM vizeSa puSTi mATe bIjuM daSTAMta Ape che-keI saMnyAsI vidyAbaLe AkAzamAM adhara vastra rAkhatA. bahu mAna pAmyo, paNa mRSAvAda belI vidyAgurUne oLavatAM te patita thayo ane laghutA pAmyo. tenuM daSTAMta A pramANe che sudarzanapuramAM keI hajAma rahete hato. teNe kaI yegInI sevA karIne tenI pAsethI eka vidyA meLavI, tethI te vastro joIne AkAzamAM nirAdhAra rAkhI zakato hate ekadA kaI saMnyAsIe tenI pAse yAcanA karI ke -"he bhadra! e sadvidyA tuM mane Apa, pelA hajAme tene satpAtra jANIne te vidyA ApI. pachI te saMnyAsI vidyA laIne dezAMtaramAM jamavA lAgyo. te sarvatra potAnA vastra dhAIne uMce AkAzamAM nirAdhAra rAkhato hato tethI lokoe Azcarya pAmIne ekadA. tene pUchayuM ke:-"he svAmin ! AvI mahAvidyA tame kayAMthI meLavI? eTale te belyo ke:-"he loko ! juo, A sarva mArA tapane prabhAva che ! emAM gurUne ke vidyAno prabhAva nathI. ema bolatAM ja tenAM vastro nIce paDayAM ane tenI vidyA naSTa thaI gaI. e kAraNa he bhavyajane ! mRSAvAdanA prabhAvathI vidyA paNa avidyA thaI jAya che, mATe mRSAvAda sarvathA. varjanIya che. have trIjuM ANuvrata adattAdAnaviramaNa che. tenA paNa pAMca aticAra varjavA gya che te A pramANe -"cArane anujJA ApavI, tene cerIne mAla le, rAjAnI AjJAnuM ullaMghana karavuM, vastumAM bheLaseLa karIne vecavI ane tela 1. anyatra pitAnA astrA addhara rAkhatuM hatuM ema kaheluM che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra mApamAM dagalabAjI karavI? paDI gayela, vIsarI gayela, khAvAI gayela, rahI gayela, sthApana karela yA rAkhela-pArakuM dhana je adatta gaNAya che te sunna janAe kadApi na levu'. je adattane grahaNa karatA nathI tenI siddhi abhilASA kare che, samRddhi tene vare che, kIrti tenI sanmukha Ave che, bhavanI pIDA tene tajI de che, sugati tenI IcchA kare che, durgati tene jotI paNa nathI ane vipatti tA tenA tyAga ja kare che. dekhItI rIte panA hitAhitA jANavAnu... jeNe dUra kare che evA cAra paNa vairAgyarUpI zastrathI mAharUpa adhakAra ane ka rUpa maLa naSTa thaI javAne lIdhe aMtardraSTi pragaTavAthI dRDhaprahArInI jema samabhAvavaDe zuddha thAya che. juo ! meTA dAvAnaLa paNa zuM meghathI dUra thatA nathI ? thAya che. sunna jana paranuM eka tRNu mAtra paNa vagara DhIlu (anutta) leteA nathI kAraNa ke cAMDALane AMgaLAthI sparza karatAM zuM mANusa abhaDAya nahi ? AkhA zarIre aDe tA ja abhaDAya ? vaira, vaizvAnara te kredha athavA agni, vyAdhi, vyasana ane vAda-e pAMca vakAra vadhavAthI mahA anatha kare che. cArInu pApa tapa karatAM chatAM paNa prAyaH bhAgavyA vinA kSINa thatuM nathI. e saMbadhamAM mahAbalanu dRSTAMta samajavo loyaka che te A pramANeHA bharatakSetramAM zrIpura nAmanA nagaramAM yathArtha nAmavALA mAnamana nAme rAjA rAjya karatA hatA. te nagaramAM eka khaLISTa mahAkhaLa nAme kuLaputra rahetA hatA. tenA mAbApa bAlyavayamAM ja maraNa pAmyA hatA. tethI akuza vinA satra bhramatAM pUrva duSkarmanA dAkhathI tene jugAranuM vyasana lAgu - 1ra6 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra - 127 paDyuM. anukrame te sAte vyasanamAM Asakta tha, kahyuM che ke dhanaM ca mAMsaM ca suga ca vezyA, pApaddhicaurya paradArasevA / etAni sapta vyasanAni loke, ghogatighAra narakaM nayaMti" // jugAra, mAMsa, dArU, vezyA, zikAra, cerI ane paradArasevA-e sAta vyasane prANIne bhayaMkara narakamAM laI jAya che. te mahAbala ekadA rAtre corI karavA mATe datta nAmanA zeThanA gharamAM peThe, ane jALImAMthI teNe gharanI aMdara joyuM te meLamAM eka dekaDAnI bhUla AvavAthI pitAnA putranI sAthe te kaI karato ha. eTale cAre vicAra karyo ke "eka najIvI bAbatane mATe ATalI madhyarAtre niMdrAthI vimukha thaI je putranI sAthe A kajIye kare che, tenuM dhana je haraNa karavAmAM Ave, te tenuM hRdaya tarata phATI jAya ane te maraNa pAme, mATe AnuM kAMIpaNa na letAM anyatra jAuM? ema vicArIne te kAmasenA vezyAnA bhavanamAM gayA. paNa te core joyuM ke - kAmasenA vezyA rati karatAM adhika rUpavaMta chatAM dravyane mATe eka koDhInI sAthe vividha prakAranA upacAra ane hAvabhAva vigere karatI hatI. te joIne cora ciMtavavA lAgyo ke "dhananI vAMchAthI AvA keDhInI sAthe paNa je vilAsa kare che, enA dhananI mAre jarUra nathI. A pramANe Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrI pArzvanAtha caritra vicAra karatAM tene evI mati AvI ke anya pAmara janAnI cArI karavAthI zuM? sakaLa arthane sAdhanAra evA rAjamadiramAM ja jAu.' ema vicArI ekAgra manathI te rAjamadiramAM khAtara pADavA peThA. tyAM rANInI sAthe sukhanidrAmAM sutelA rAjAne joine te atyaMta khuza thaI A pramANe ci'tavavA lAgyA ke :-'ahA ! mArU bhAgya jAgatuM che ke jethI ci'tAmaNi samAna saIcchA pUranAra rAjA ja hAtha paDayA che.' pachI ratnadvIpanA prakAzathI maneAhara hArAvaLI vigere alakArA tathA bahu dravyanI peTI levAne taiyAra thaI jeTalAmAM AjubAju jue che, eTalAmAM bAraNAnA chidramAMthI praveza karatAM eka sarpane teNe joyeA. 'are! ahIM A sarpa zuM karaze ?" ema vismaya pAmI te sAhasika zirAmaNi tyAM ja chupAi rahyo. sarpa paNa vAsagRhamAM praveza karIne rANInA mastakanA chuTA akhADA vaDe upara caDI sutelI rANInA bhALa ane hAthane "sI pAchA vaLI cAhyA gayA. te joi kautuka ane AzcaryathI te cAra niHzabda dvAra ughADI tarata ja tenI pAchaLa cAlyA. evAmAM mahela parathI nIce utarIne te sape mahApuSTa evA baLadanuM rUpa dhAraNa karyu. te baLade daMDa upADIne tenI pachavADe doDatAM mukhya daravAjAnA dvArapALane jamInadosta karIne sIMganA agra bhAgathI mArI nAkhyA. te banAva joIne cAra paNa sAhasa pakaDI e hAthathI majabuta rIte tenA pUchane pakaDIne pUchavA lAgyA ke - are ! tu kANu che ? ane zA kAraNe te emane mArI nAkhyA ? temaja have zu karavAnA che te kahe ?" eTale te baLada manuSyavANIthI khelyA ke :-he bhadra ! mArU' kathana sAMbhaLa-hu Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 129 nAgakumAra deva chuM. e baMne mArA pUrvabhavanA vairI hatA, tethI e rANI ane rokIdArane mAravAne mATe ja huM ahIM AvyA hate." cAra be ke - je ema hoya te he suMdara ! kahe, mArUM maraNa zI rIte ane tenAthI thaze ?" deva be ke - "he bhadra! e pazcAttApa utpanna karanAra prazna na pUcha." eTale care pharI vadhAre AgrahathI pUchyuMtethI baLada be ke :"he bhadra ! sAMbhaLa-Aja nagaranA rAjamArgamAM eka mahAna vaTavRkSa che, tenI zAkhA para laTakIne tArUM maraNa thaze." pharI cAra belyA ke tArUM vacana satya haze, te paNa kaMIka nizAnI batAva." eTale baLada belyo ke AvatI kAle bapore rAjamahelanA zikhara parathI suthAra nIce paDIne maraNa pAmaze. te nizAnIthI tuM paNa vaTazAkhAmAM baMdhAIne maraNa pAmIza ema mAnaje. te sAMbhaLIne atyaMta bhayabhIta thaI tene cAre choDI mUkyo, eTale te adazya thaI gayA. bIjA divase pilA deve kahyuM hatuM tevI ja rIte bapore sUtradhAranuM maraNa jeIne potAnA bhAvi maraNanA bhayathI vyAkuLa thaI te atyaMta gabharAI gaye. tene jana paNa bhAvatuM na hatuM. kharekhara ! jaMtuone maraNane bhaya mahAduHkhanuM kAraNa che kahyuM che ke - Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI pArzvanAtha caritra "paMthasamA natyi jarA. daagdisme| parAbhavA nasthi / maraNasamaM nathi bhayaM, luhAsamA veba na"i zA mRtyArbibhyati te bAlA ye syuH sukRtavarjitAH / puNyavaMtA narAH sarve mRtyu priyatamAtithi // 2 // "paMtha samAna jarA nathI, dAridra samAna parAbhava nathI, maraNa samAna bhaya nathI ane bhukhasamAna vedanA nathI." (1) vaLI je bALa cha sukRtathI rahita hoya che teo ja maraNathI bhaya pAme che; puNyavata purUSa to mRtyune eka priyatama atithi mAne che." (2) have mRtyuthI bhayabhIta thayelA cAre vicAra karyo ke - ahIM phegaTa mAre zA mATe rahevuM? ahIMthI dUra ja cAlyA jAuM ke jethI e vRkSanI zAkhA mArI najare ja na paDe. vaLI saMnyAsa laIne kaI nadIne kAMThe besI sarva anarthane dUra karavA mATe tapa karUM. A pramANe vicAra karIne te nagaranI najIkanA keI gAmanI pAse vanamAM eka nadIne kAMThe kaI tApasa pAse tApasI dIkSA laIne tapa tapavA lAgyo. tene gurU maraNa pAmatAM teja maThamAM rahIne te tIvra ajJAnatapa karavA lAgyo. tema karatAM teNe ghaNA varSo pasAra karyA. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 131 ayadA keIka cAra rAtre rAjabhavanamAMthI rAjAnI rananI peTIo laIne bhAgyo. tenI pAchaLa rAjapurUSa paDyA; eTale tenA bhayathI prerAIne bhayAkuLapaNe bhAgatAM 1 cera jyAM pele tApasa thayela cora rahe che te upavanamAM peThe, ane te tApasa thayelA ceranI pAse pelI peTI mUkIne dUra bhAgI gaye. pelo tApasa AbhUSaNanI peTI joI khuza thaIne manamAM kahevA lAgyo ke "aho! mArA tapanA prabhAvathI deve mane ratnAbharaNanI peTI, ApI. tapanA prabhAvathI manuSyone zuM zuM nathI maLatuM ema belate jeTalAmAM viSakanyAnI jema hAthathI te peTIne sparza kare che teTalAmAM pracaMDa rAjapurUSoe te tApasane gherI lIdhuM. "are! pApiSTha! duSTa ! tApasanA veSathI AkhA zrIpurane luMTayuM ane are mukha! atyAre rAjavastunI paNa cirI karI." ema kahI lAkaDI ane muSTi vigerethI sakhata mAra mArI gADha baMdhane bAMdhIne teo tene zrApura nagara tarapha laI cAlyA. eTale cAra tApasa aMtaramAM vicAravA lAgyuM ke pelA devatAe pUrve je mArUM maraNa kahyuM hatuM te atyAre upasthita thayuM. ema manamAM ciMtavIne te pragaTa rIte A kaleka belyo - "rakSyate naiva bhUpAlaina devairna ca dAnavaiH / nIyate vaTazAkhAyAM. karmaNA'mau mahAbalaH" // pitAnA karma A mahAbalane vaTazAkhApara laI jAya che, tenuM rakSaNa karavAne rAjA, deva ke dAnava keI samartha nathI." A zleka sAMbhaLIne pelA krUra rAjapurUSe belyA ke:- gaLethI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI pArzvanAtha caritra pakaDelA bakarAnI jema tuM vAraMvAra zuM baDabaDa kare che ? tene javAba ApyA vinA te tApasa te vAraMvAra teja loka belate hato pachI rAjapurUSoe tene rAjAne suprata karyo ane peTI paNa raju karI, eTale tenI sAmuM jotAM manamAM saMzaya lAvIne rAjAe tene kahyuM ke -"aho ! tAruM zarIra ane veSa te saumya che, tethI AvuM cauryakarma tane ghaTatuM nathI. AthI mahAbaLa che ke - he rAjana ! badhuM ghaTe tema che, kAraNa ke vicitra devane kaMI paNa durghaTa nathI. "rakSyate tapasA naiva, na devainaM ca dAnavaiH / nIyate vaTazAkhAyAM, karmaNA'sau mahAbalaH // A zloka sAMbhaLI "aho ! e vaTa zuM ? zAkhA kaI? ane mahAbala keNa?" ema rAjAe vAraMvAra pUchayuM, chatAM te cora tApasa te e ka ja balavA lAgyo. eTale Azcarya ane marmagarbhita te vacana jANIne te rAjAe tene baMdhanamukta karAvI abhaya ApIne AgrahathI pUchayuM. eTale teNe rAjAne cerI sarpadaMzAdi sarva jevo banAva banelo te kahI saMbhaLAvyo re kahela vRttAMta sAMbhaLIne sarSe Dazela pitAnI strInA smaraNathI utpanna thayela roSathI AMkhane lAla karIne rAjA bolyo ke -"arere phara daiva! are bALa strI ne vRddhanA ghAtaka ! are ! carapurUSanI jema chidrane janAra ! te vakhate mArI prANapriyAnu mArI ajANamAM te haraNa karyuM che, paNa evI phatarAnI vRttithI tuM garva karIza nahi, have huM Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 133 rakSaka chatAM je A mahAbaLane tuM pakaDe, te huM tene bahAdura sainika samajuM.' ema kahIne rAjAe pitAnI saMpattithI tene satkAra karI potAnA putranI jema te mahAbalane pitAnI pAse rAkhe, puSTa banAve, ane daivane tiraskAra karIne be ke -"he mahAbala! yamanA zirapara lAta mArIne tuM ramata kara" mahAbala tyAM rahIne sukha bhegavavA lAgyA, paraMtu te vRkSanI zAkhA jevAthI aMtaramAM tene eka zalyarUpa lAgatuM hatuM. ekadA teNe rAjAne vijJapti karI ke he rAjana ! je mArA para prasanna che, te mane ahIMthI dUra dezAMtaramAM mokalI gho, ke jethI dRSTiviSa nAgaNa jevI e zAkhAne huM jevA na pAmuM." rAjAe kahyuM ke he vatsa ! tuM bhaya na pAma, mArI bhujApaMjaramAM rahelA tane daivanA sevaka paNa zuM karavAnA che? tuM ni zaMka manathI bhega bhegava. rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLIne te daivane nirmAlya gaNavA lAge ema karatAM keTaleka kALa pasAra thA. ekadA zuMgAra sajI kaMThemAM suvarNanI sAMkaLI tathA hArAdika paherI ghoDA para besIne rAjAnI sAthe ravADIe jatAM kaMIka kAraNasara tenI strIe tene pAcho vALIne ghera bolAvyo, eTale te kSaNavAra ghare rahIne pharI vegathI rAjAnI pAchaLa javA cAlyo. rastAmAM te vaTavRkSanI nIce AvatAM maraNanI zaMkAthI teNe azvane cAbukathI sakhta rIte mAryo, eTale azva ekadama uchaLyo ane mahAbalanA gaLAmAM rahelI suvarNanI sAMkaLI pachavADenA bhAgathI uchaLIne teja vaTanI zAkhAnA keI tIkSaNa bhAgamAM bharAI gaI. nIce rahelo azva ekadama AgaLa cAlyo gayo. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrI pArzvanAtha caritra eTale mahAbala vaDanI zAkhA sAthe laTakI javAthI nirbaLa thaIne pele laeNka saMbhArI belavA jato hato, tevAmAM to kaMThe phase AvI jatAM pIDita thaIne te maraNa pAmyo. lokoe tene nIce utAryo ane tene aneka prakAre upAya karavAmAM AvyA, paNa te sarva nakAme gaye. rAjAne te khabara pahoMcyA. eTale kAnane zULarUpa te vacana sAMbhaLIne atyaMta vilApa karavA lAgyo-"hA! vatsa! tene A zuM thayuM ? are e vaTavRkSanuM meM mULathI kema umUlana. na karyuM ? are ! meM pApIe e zAkhA (DALa) paNa kema kapAvI nAkhI nahi? are ! meM tane bIjA nagaramAM paNa kema na mekalya? deve mAro sarva rIte matabhraMza karyo. aho ! satya ane vAhanayukta huM rakSaka nAtha chatAM anAthanI jema tArI kevI durdazA thaI? zuM A mArUM nAthatva? athavA te mArAthI zuM rakSA thaI zake? are ! A zuM meM mithyAbhimAna karyuM? keIe hajI jarAne jarjarIbhUta karI nathI, ane mRtyune keIe ja nathI. mATe re jIva! beTe garva karatAM tene lajajA kema thatI nathI? huM kartA, huM kartA, huM dhaNI, huM guNI-e badhu phegaTa ja che, he deva! kevaLa mArI strInuM haraNa karIne tuM besI na rahyo, A putranuM paNa te haraNa karyuM, ane mArA mAnanuM paNa te ja haraNa karyuM. athavA te vidhAtA keNa? daiva koNa? yama keNa? jIva potAnA karelA zubhAzubha karmanAM phaLa ja bhogave che. mATe he cetana ! zubha karma kara." A pramANe rAjAne saMbodhanI sanmukha thayela joIne maMtrIoe caMdanAdi, kASTathI mahAbaLanA dehane agni saMskAra karAvyo. te divasathI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAnAya caritra 135 rAjA ciMtAtura, lajijata ane thrIDArahita thaIne mahelamAM ja mesI rahevA lAgyA. ekadA naMdanavanamAM be cAraNazramaNamunIzvara padhAryAM. temanuM Agamana jANIne maMtrIzvarA rAjAne temanI pAse laI gayA. eTale munIMdra paNa rAjAnA bhAvane jANIne melyA ke H"A saMsAramAM jIva kane laIne sukha duHkha bhAgave che, mATe sukhAthI jIvAe zubha karmanA sa Mcaya karavA, ane cetanasvarUpa AtmAne sujJAna sAthe joDI devA, tathA ajJAnathI tenA bacAva karavA. mANaseA buddhi, guNa, vidyA, lakSmI, baLa, parAkrama, bhakti ane yuktithI athavA khIjA phAI paNa prakArathI peAtAnA AtmAne maraNathI bacAvavA samartha nathI. kahyuM che ke HzarIranA rakSaNa karanAra para mRtyu ane dhananA rakSaNa karanAra para pRthvI-putravatsala svapati para dRzcAriNI srInI jema hase che' 'je ghaTita na thaI zake-daiva tene ghaTita kare che, ane je sughaTita thaI zake tene te vikherI nAkhe che, je purUSanA khyAlamAM paNa na AvI zake-daiva tene ghaTita kare che. evA kAI paNa prakAra nathI ke jethI ja Mtuo peAtAnA dehanI chAyAnI jema bhavitavyatAne oLaMgI zake. A jIva azaraNu che. prANIo para vAra vAra paDatI janma maraNanI Aphatane koI nivArI zake tema nathI. A prANA pAMca dinanA atithi che, ema jANIne koInI upara rAga dveSa zu karave ? ane svapara kANu ? araNyanA rUdana tulya daivane ThapakA devAthI zuM? ane samudranA avagAhana tulya vikalpanI kalpanAthI paNa zu ? svaparanuM kharU svarUpa jANavu... joie." A pramANe gurUe Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrI pArzvanAtha caritra ApelA mAthathI pratimASa pAmela rAjA vairAgyathI vrata aMgIkAra karIne mekSapadane pAmyA. mATe paradravyanA parihAramAM parAyaNa thaI purUSAe tRtIya vratanuM pAlana karavuM. iti acauryAM vrateAparI mahAbala kathA : have ceAthuM aNuvrata-brahmavratanu pAlana karavuM, tenA paNa A pramANenA pAMca aticAra cheADavA ceAgya che -- izvara parigRhita aMganA (keAI e amuka mudata mATe rAkhelI parastrI) sAthe gamana karavuM, aparigRhita strI (vezyA) sAthe gamana karavuM, anyanA vivAha karavA, kAmabhAganA tIvra abhilASa karavA ane anaMga IDA karavI.' je purUSo zIlavratane dhAraNa kare che temanI--vAda, sarpa, jaLa, vAyu vigerenI Apatti nAza pAme che, kalyANa pragaTa thAya che, devatAe tene sahAya kare che, kIrti vadhe che, dharma vRddhi pAme che, pApa naSTa thAya che ane svarga tathA mAkSanAM sukha pAme che. pavitra zIlakuLanA kalaMkane hare che, pAparUpa pakane kSINa kare che, sukRtane vadhAre che, zlAghyatAne vistAre che, devatAone namAve che, durghaTa upasane haNe che ane svaga tathA meAkSane lIlAmAtramAM Ape che.' temaja vaLI-je brahmavratamAM rakta thaI parIthI virakta thAya che, te mahA tejasvI tathA devatAone vaMdanIya thAya che.' parastrInA tyAga karanArA purUSo tathA parapurUSonA tyAga karanArI strIone daiva paNa anukULa thAya che. A saMbaMdhamAM nIce jaNAveluM dRSTAMta dhyAna ApavA lAyaka che :-- Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 137 suMdararAjAnI kathA aMgadezamAM sarvatra prasiddha evuM dhArApura nAme nagara che. tyAM svabhAve suMdara e suMdara nAme rAjA rAjya karato hato, te rAjAne bhAgya ane saubhAgyanA sthAnarUpa, satIjananA mugaTa samAna ane atyaMta valabha-evI madanavalabhA nAme eka ja rANuM hatI. temane kIrtipAla ane mahIpAla nAmanA be putra hatA. nyAyadhamamAM ekaniSTha evA te rAjAnA hRdayamAM vizeSa karIne paranArInA sahadaravarUpa daDha vrata raheluM hatuM. A vrata pALavAthI savanA eka nidhAna evA te rAjAnI kIrti sarvatra vistAra pAmI. anukrame tene bahu samaya pasAra thaI gaye. ekadA madhyarAtre tenI kuLadevI AvIne khinna vadane te rAjAne A pramANe kahevA lAgI ke -"aho rAjan ! jene sAmane na thaI zake evI mAThI avasthA tArApara AvavAnI che. atyAre tArUM yauvanavaya che, AgaLapara vRddhavaya thaze. tArA vacananI khAtara huM svaprabhAvathI kALavilaMba karI zakuM tema chuM. je kahe te navayauvanamAM tevI avasthA pragaTa thAya ane je kahe te vRddhavayamAM tevI avasthA pragaTa thAya ? mArAthI kALavilaMba thaI zake tema che, paNa mULathI tene ucheda thaI zake tema nathI" A pramANenAM kuLadevInAM vacana sAMbhaLIne rAjA hRdayamAM bahu ja kheda pAmyA. chevaTe dhairya pakaDI tene namaskAra karIne A pramANe belyo ke -"he mAtA ! jIve je zuSAzubha karma karyA che, te tene ja bhegavavAnAM hoya che, kahyuM che ke -jema hajAra gAyomAM vastra potAnI mAtAne zodhI le che, Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrI pArzvanAtha caritra tema pUrvakRta karma kartAne anusare che. keTIkalpa-lA varase jatAM paNa kutakarmane kSaya thatuM nathI; jIve karela zubhAzubha karma avazaya tene bhegavavAM ja paDe che mATe je thavAnuM hoya te thAe he devI! vRddhavayamAM huM durdazA bhegavavAne asamartha chuM, mATe te avasthA atyAre ja prApta thAo." pachI te kuLadevI khinna thaIne svasthAne gaI, ane rAjAe zairya dharIne vikaTa avasthA svIkArI lIdhI. kAraNa ke - viri tainAkhyuze kSamA, sadami vAk gTutA yudhi vikramaH / ravi cAmirthana kRta. pakRti middhamidaM hi mahAtmanAm" // vipattimAM daurya, abhyayamAM kSamA, sabhAmAM vAkapaTutA, yuddhamAM parAkrama, yazamAM abhirUci ane zAstramAM vyasana-e mahAtmAone svabhAvathI siddha hoya che." rAjAe vicAra karyo ke sainikoe te Apatti, mRtyu ane zatruonI sAme javuM joIe, eTalA mATe premavatI ane satI strI ane mugdha be. bALaka-eTaluM ja mAre kuTuMba che, mATe rAjya tajIne e. kuTuMbanI sAthe huM anyatra cA jAuM? ema nizcaya karI. rAtre banela vRttAMta teNe pradhAnane kahI saMbhaLAvyuM. pachI "A rAjyanuM yathAvidhi pAlana karavuM ane mane keI jAtane pratibaMdha na karo. huM ahIMthI dezAMtara cAlyo jaIza." ema kahIne Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 139 bhAvi avasthAne ucita veSa dhAraNa karI rAjyAdikane ghAsanI jema tyAga karI rAjA potAnA kuTuMbanI sAthe ekacitte eka dizA tarapha cAlI nIkaLyo. bhAtAna mATe eka vIMTI sAthe. lIdhI hatI, te paNa rastAmAM kaMI cAra cArI lIdhI have AgaLa cAlatAM rastAmAM abaLA rANInuM pratipAlana karate, bhukha, tarasa ane zramathI thAkelA ane pagale pagale rUdana karatA baMne putrane vArate ane bhajana, pANI tathA vanaphaLAdika ApIne temanuM pratipAlana karate te rAjA ghaNI pRthvIne eLe.. gIne anukrame keTaleka divase pRthvI nAmanA nagaramAM AvyA. tyAM killAnA bAhya bhAgamAM zrIsAra zeThanA pADAmAM zeThe dayA. lAvIne ApelA eka gharamAM te rAjAe nivAsa karyo. te pote keInuM paNa kAma karavAne azakta hato, ane putra ba ne nAnA hatA, eTale strI svabhAvathI gRhakarmamAM kuzaLa evI rANuM pADezIone gharamAM tuccha kAma karIne badhAne nirvAha calAvatI hatI. DuM kArya karatAM chatAM paNa temanA suzIlatva, susAdhutva. ane suvacanathI ke temane bahu mAna ApatA hatA. kAraNa ke - "sthAnabhraMzAnnIcasaMgA-khaMDanAd gharSaNAdapi / parivAramauryuM, vaMdane caMdra kanai" | sthAna bhraSTa thatAM, nIca saMga karatAM, kheDAtAM ane ghasAtAM paNa sugaMdhane na mUkavAthI caMdana jagatamAM mAna pAme. che." jIrNa ane utarelAM vastra tathA leka pAsethI maLela TADha Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9140 zrI pArzvanAtha caritra - bhukhuM bhajana paNa temane priya thaI paDayuM. ema karatAM temane keTalAka samaya pasAra thayo. ekadA kaI sArthavAha dUra dezAMtarathI bahu sAthe sAthe vyApArane mATe tyAM AvIne zrIsAra zeThanA pADAnI najIkanA - vanamAM utaryo. zrIsAra zeThanI dukAnethI dhAnya, ghI ane mIThuM Adi letAM sArthavAhe pUchayuM ke "ahI keI kAma karanArI che? eTale zeThe te rANIne batAvI ane sArthavAhane tyAM kAma karavA javAnI tene preraNA karI pachI te sArthavAhanuM gRhakAma karavA lAgI. tenA rUpa ane lAvaNyathI sAthe atyaMta mohita thaIne vikAravaza thaze. eTale te sArthavAhe pitAnA mANasa pAse rANane kahevarAvyuM ke - tuM mArA gharanI svAminI thA." ema sAMbhaLIne te bahu kupita thaI te rANI sarAgapara atyaMta virAgI thaI gaI. pachI sArthavAha teno svabhAva jANIne aMtaramAM duSTa chatAM bAhya vRttithI tene khamAvavA lAge eTale sAthezanA kathanathI rANI vizvAsa pAmI ane tenuM kArya karavAne niraMtara tyAM javA lAgI. ekadA prayANanA divase vizeSa kArya batAvI tene bheLApaNAthI chetarI sArthavAhe aTakAvI rAkhI ane bAkIne divasa pasAra thatAM sAtheze potAnA nagara tarapha prayANa karyuM; eTale te rANI sArthamAM sapaDAI gaI tene laIne mAge sArthavAha vividha upAyathI tene kSobha pamADavAno prayatna karyo, paNa rANI kSebha na pAmI te te potAnA patinuM dhyAna dharI mauna ja dharI rahI, eTale te pApI tenA zIlane bhaMga karI na zaka; paraMtu rANe mahA dukhathI divase gALavA lAgI. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 14. ahI tenA pati rAjAne patni vinA atyaMta duHkha thaI paDayuM. aMtaramAM baLato evA duHkhane anubhava karatAM te aMtaramAM vicAravA lAgyo ke : "ahe ! huM kharekhara kaThera hadayane chuM, kemake rANInA duHkhane te vicAra ja karatuM nathI. mArA viyogathI pIDita thayelI te zuM karaze ? ThIka che, he deva ! tArA manoratha bhale pUrA thAya." e pramANe vicAratAM have zuM karavuM joIe e paristhitimAM mUDha banIne jeTalAmAM beThA che teTalAmAM zrIsAra zeTha tyAM Avyo. pitAnA. pADAnA mANasanI saMbhALa karatAM te (rAjA) javAmAM AvyuM, eTale zeTha bolyA ke he bhadra! tuM ciMtAtura kema dekhAya che? rAjA lajAvaza thaIne uttara ApI na zakaze, eTale pAse rahelA mANAe zeThanI AgaLa badhuM ja banyuM hatuM te kahI saMbhaLAvyuM; eTale zeTha bolyA ke "he mahAbhAga! have zuM thAya ! kamanI gati viSama che. kahyuM che ke vardhamAna jinane nIca gotramAM avatAra, mallinAthane strI paNuM, brahmadattane aMdhatva, bharatarAjAne parAjya, kRSNane sarvanAza, nAradane nirvANa ane cilAtI putrane prazamanA pariNAma prApta thayA te vicAratAM spardhAmAM tulyarUpa evAM karma ane AtmavIryamAM karma pragaTa rIte jayavaMta vate ema jaNAya che, paraMtu tamAre gabharAvuM nahi. have pachI tamArA bhajana, zayana vigerenI huM vyavasthA karIza. bIjuM paNa sAMbhaLe ahIM meM karAvela caityamAM tamAre trikALa devapUjA karavI ane tamArA putroe dararoja ApaNI vADImAMthI puSpa laI AvavAM." rAjAe putra sahita te vAta kabula rAkhIne te pramANe karavA mAMDayuM. A jagatamAM je rIte daiva paTaha vagADe te pramANe Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI pArzvanAtha caritra chava nRtya kare che. rAjAe zeThanA manane atizaya raMjita karyuM. ema karatAM keTalAka samaya pasAra thayo. ekadA zeTha pitAnI vADI jevAne gayo. tyAM te baMne kumAro pakSIomAM lakSya bAMdhI hAthamAM dhanuSya ane bANa rAkhI zikArInA jevI capaLatA karatAM tenA jevAmAM AvyA, eTale te pApakarmane jevAthI utpanna thayelA ke pApane lIdhe - lAla AMkha karI zeThe temane mArI ane tiraskAra karI ane temanA dhanuSya bANa bhAMgI nAkhyA. pachI temane bagIcAnI bahAra kahADI temanA pitAnI pAse jaIne zeTha bolyA ke - he bhadra! sAMbhaLatArA putra pApI che, mATe have eka kSaNabhara paNa tAre ahIM rahevuM nahi." e pramANe AkSepa pUrvaka kahIne te svasthAne cAlyA gayA. evAmAM rUdana karatAM putrone AvatA joIne rAjAe temane nivAryA ke he vatsa! tame rUdana na kare. emAM mArAthI zuM thaI zake? ahIM bIjA koIne doSa nathI, mAtra A paNa karmane ja deSa che tene konI pAse jaIne pikAra kara. zeThe paNa AvA eka ja aparAdhamAM mArA putrone kADhI mUkayA; paraMtu deva pratikuLa hoya tyAre zuM na thAya? kAraNa ke - "pratikUle vidhau kiMvA. sudhApi hi viSAyate / rajjuH sapIbhavedAzu, bilaM pAtAlatAM bhajet // tamAyate prakAzApi, goSpada sAgarAyate / satyaM kUTAyate mitraM, zatrutvena pravarcate" // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAya caritra daiva pratikULa hAya tyAre amRta viSa samAna, doraDuM sarpa samAna, khIla pAtALa samAna, prakAza AdhakAra samAna, gAyanI kharI jeTalI jamIna sAgara samAna, satya asahya samAna ane mitra zatru samAna lAge che. (thaI jAya che,) 143 pachI rAjA je thavAnu hAya te thAe' ema vicArIne baMne putrane AgaLa karI zUnya mukhavALA thaIne anya nagara bhaNI cAlyA. mAgamAM kayAMka kada ane phaLAhAra karI, kayAMka bhikSAbhAjana karI, kayAMka bhikSA paNa na pAmatAM ane kayAka leAkothI nidA pAmatAM bhukhane sahana karI, bahu bhUmine ALa'gIne eka mahA bhaya kara aTavImAM AvI paheAMcyA te aTavInu ulla'ghana karIne jeTalAmAM AgaLa cAle che, teTalAmAM eka muzkelIthI tarI zakAya evI nadI AvI. eTale rAjA ci'tavavA lAgyA ke have zu karavu? A nadI e putrane Ine zI rIte utaravI ?' ema pAte vicAra karatA hatAevAmAM tene upAya sUjyeA. eTale eka putrane tyAM mUkI ane ekane skadha para laI te pele pAra gayA. tyAM tIra (kInArA) para putrane mUkI pharI khIjA putrane lAvavA mATe nadImAM peThA, ane jevAmAM madhya bhAgamAM AvyA, tevAmAM nadInA purathI te taNAyA, eTale Amatema hAtha pasAratAM eka kASTanA kaTako meLavIne pAMca rAta pachI kAMThe AvyA. tyAM kinAre uttarI kheda pAmIne te vicAravA lAgyA ke :-ahA ! hatAza evA dhruva mane kevu phaLa dekhADayuM? kayAM te mArU AnaMdI rAjya ane kAM A anaparaparA ? rAjyathI bhraSTa karatAM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14% zrI pArzvanAtha caritra paNa duSka vaDe strI ane baMne priya putrane viga thaze. have mAre jIvIne zuM karavuM? paraMtu AtmahatyA karatAM te durgati thAya, ane paralokamAM paNa pharI tevuM ja phaLa bhegavavuM paDe, mATe te te ahIM ja bhogavI levuM. kAraNa ke - "kasya vaktavyatA nAsti, sApAya kA na jIvati / vyasanaM kena na prApta kasya saukhya niraMtaram" // kenAmAM kahevApaNuM nathI, apAya (kaSTa) sahita koNa jIvatuM nathI ? kone duHkha prApta thayuM nathI? ane kone niraMtara sukha che?" temaja vaLI-jema prANIone aNadhAryA che prApta thAya che, tema sukhe paNa aNadhAryA prApta thAya che, ema mane lAge che, mATe dInatA karavA cogya nathI. dInajana saMpatti meLavIne paNa potAnI dInatAne mUkate nathI, ane ziraccheda thatAM paNa dhIra purUSa pitAnuM daurya mUkato nathI. A pramANe vicArIne pAsenA gAmamAM kaI kauTuMbikanA ghare pANI pIvA gayo. eTale teNe kahyuM ke tuM koNa che? te be ke - huM kSatriya chuM." kauTuMbika be ke - mAre ghare rahe ane gharanuM kAma kare eTale te hA kahIne tyAM ja rahyo ane tenuM gharakAma karavA lAgyA. tyAM tene bhejana ane vastrAdika maLatAM hatAM ane vinItapaNAthI ghIAdi bhejanane Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAzvanAtha caritra 145 lAbha paNa maLatuM hatuM, tethI tenA dehamAM rUpa, kAMti ane teja dhIme dhIme vadhavA lAgyA. ekatA kauTuMbikanI strI tene joIne kAmAtura thaI, ane asatIjanane vegya evA vacane te bahudhA bAlavA lAgI. te sAMbhaLIne rAjA cakita thaIne cittamAM ciMtavavA lAgyo ke - "are deva ! tAre Adhina evuM rAjya ane dhanAdika bhale jAo, paraMtu zIla mAre AdhIna che te na jAo. paNa have ahIM rahevAthI mArA zIlane bhaMga thaze, mATe ahIMthI anyatra jate rahuM virUddha bhUmine tyAga karavo te ja yogya che" ema ciMtavI tene Agraha chatAM jematema javAba daIne te gharamAMthI cAlyo gayo. dezAMtaramAM bhamatAM eka sthaLe zrI AdinAthanuM derAsara tenA jovAmAM AvyuM. te derAsaramAM praveza karI zrI RSabhadevane stavIne te gavAkSamAM beThe. evAmAM keI yakSiNI tyAM AvI, ane jinezvarane praNAma karIne pAchA vaLatAM teNe te rAjane je. eTale ratipati samAna tenA rUpane joIe mehavaza thaI kAmAtura thayelI teNe rAjAne kahI ke - he suMdara purUSa! mArI sAthe tuM paMcavidha viSayasukha bhegava, huM tane manavAMchita ApIza. tuM jaldI mArA vimAnamAM AvIne besa, nahiM te huM tane atyaMta dukha daIza ane tAre maraNanA saMkaTamAM paDavuM paDaze te sAMbhaLIne rAjAe vicAra karyo ke -"aho ! jenAthI huM DarIne dUra bhAgyo, teja AgaLa AvIne ubhuM rahyuM." ema ciMtavIne te bolyo ke - aho ! devI! mAre paranArIne niyama che, tethI mArAthI Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrI pArzvanAtha caritra tArI IcchA pUrNa thaI zake tema nathI. paraMtu abrahmanA sevanathI thatuM aniSTa phaLa sAMbhaLa - "SaDhatvamiMdriyaccheda, vIkSyAbrahmaphalaM sudhIH / bhavetsvadArasaMtuSTo'nyadArAn vA vivarjayet" // napuMsakapaNuM ane iMdriyaracheda-e abrahmanA phaLane joIne sujJajane padArAthI virakta thaI svadArasaMtuSTa thavu." "he devI! mAre parastrIne tyAga che tethI tAre anucita vacana na bolavuM. vaLI tuM deva ane huM manuSya-e saMga paNa kema ghaTe?" A pramANenAM vacane sAMbhaLI tene nizcaya jANIne devI tene para krodhita thaI, tethI nAgaNanA rUpe te rAjAne DazI ane samudranA madhyamAM AvelA koI dvIpamAM eka kuvAnI aMdara tene mUkI dIdho pachI te adRzya thaI gaI kuvAmAM paDatAM te zIlanA prabhAvathI ane kuvAnA vAyuthI nirviSa thaye. kSaNavAramAM sAvadhAna thatAM teNe pitAne kuvAmAM paDelo joyo. teNe manamAM vicAra karyo ke -je mArUM zIla akhaMDita che, te mArUM kaMI paNa gayuM nathI. A badhe mArA pUrvakRta kamaja prabhAva che evAmAM tyAM kuvAmAM eka dvAra tenA jevAmAM AvyuM, eTale tene ughADIne te aMdara peThe, AgaLa cAlatAM eka ghara tenA jevAmAM AvyuM. temAM nATaka thatuM joyuM ane tyAM caMcaLa kuMDaLa tathA anya AbharaNethI vibhUSita ane sihAsana para beThela eka deva tenA jevAmAM AvyuM. eTale rAjA tenI pAse jaI tene page paDaye. deve pUchayuM ke tuM Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra '14 ahIM zI rIte AvyA ? eTale rAjAe badhA pitAne vRttAMta nivedana karyo. te sAMbhaLIne deva saMtuSTa thaIne bolyA ke - "aho ! tuM dhanya che, ke jene AvA prakArane deDha niyama che. saMkaTamAM paNa jenI AvI pratijJA che. huM tArA satvathI saMtuSTa thayo chuM. he vatsa ! vara mAga.. rAja bolyo ke -bahe svAmin ! mArA strI putro kayAM che? ane te mane kyAre maLaze ?" deve kahyuM ke -"tane tAruM kuTuMba maLaze ane zILanA prabhAvathI tane rAjyanI paNa prApti thaze. A ciMtAmaNi ratnA tuM grahaNa kara. enA prabhAvathI tArA ISTanI siddhi thaze. e pramANe kahI ciMtAmaNi ratna ApIne devatAe tene pelA AdinAthanA derAsaramAM mUko. pachI suMdararAjA AnaMdita thaI Amatema bhamato zrIpuranagaranI najIkanA bagIcAmAM AvyA ane eka AMbAnA jhADa nIce visAme khAvA beThA. pachI te AMbAnAM jhADanAM phaLathI teNe potAnI bhukhane dUra karI. tyAM tene mArganA thAkathI nidrA AvatAM te uMghI gaye. evAmAM te nagarane aputrI rAja maraNa pAmya, eTale rAjalokee hAthI, ghaDe, cAmara, chatra ane kuMbha-e pAMca divya - paMca zabdanA avAjathI bhegA karI AgaLa karyA. bhamatAM bhamatAM te jyAM AMbAnA jhADa nIce suMdararAjA suto che tyAM AvyA, eTale ave hekArava karyo, hAthIe garjanA karI, rAjAnA mastaka para kuMbhanuM jaLa paDayuM, chatra tenA mastaka para sthira rahyuM ane baMne cAmara vIMjAvA lAgyA. pachI hAthIe temane suMDhavaDe upADI pitAnI pITha upara besADayA, hAthI para besIne divya veSa dhAraNa karI mahesavapUrvaka teNe nagaramAM Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI pArzvanAtha caritra praveza karyo. maMtrI vigere sarva namyA. tyAM bhAgyane udaya thavAthI te rAjya karavA lAgyA. akhaMDa zILanA prabhAvathI abhimAnI sAme te paNa tenI pAse nagna thaI gayA. ekadA pradhAnee maLIne temane eka strI sAthe lagna karavA mATe bahu kahyuM. chatAM potAnI strInA viyogajanya duHkhathI rAjAe te vAta kabula na karI have anya judA thayelA rAjAnA te baMne kumAre bhamatAM bhamatAM tyAM zrIpura nagaramAM ja AvIne keTavALanI pAse nekarIe rahyA. ekadA bhavitavyatAnA ge pele semadeva sArthavAha paNa vepArane mATe te ja nagaramAM Avyo ane nagaranI bahAra teNe nivAsa karyo. pachI kaMIka zreSTha bheTa laIne sArthavAha rAjA pAse AvI rAtre potAnI rakSAne mATe sipAonI mAMgaNI karI; eTale rAjAe keTavALane hukama karyo. keTavALe pelA baMne kumArane ja tyAM cakI karavA mokalyA, rAtre beThA beThA teo paraspara vArtAlApa karatA hatA. te prasaMge vinedane mATe nAnAbhAIe moTAbhAIne pUchayuM ke - "ApaNA pitA kayAM gayA haze? ane mAtA paNa kayAM gaI haze? eTale moTebhAI bolyA ke "ApaNe kAMI samajI zakatA nathI ke teo kayAM gayA ane temane samAgama ApaNane kyAre thaze ? ema paraspara vAta karatAM potAnA rAjyAdikane vRttAMta teo kahevA lAgyA. te vakhate tyAM najIkamAM rahelI ane sArthavAhanI sAthe AvelI madanavalabhA rANIe te sarva sAMbhaLyuM. duHkhane lIdhe te prAyaH jAgatI hatI, eTale mULathI aMta paryata te vRttAMta sAMbhaLIne sneha ane zekathI vihvaLa thaI te tyAM Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 149 AvI ane baMne putrone gaLe vaLagIne atyaMta rUdana karavA lAgI. te bolI ke -"he vatsa ! maMda bhAgyavALI evI mane tame ghaNA samaye maLyA. A hakIkata sAMbhaLIne sArthapatie kupita thaI baLAtkArathI rANIne dUra karI ane te baMne kumArane pakaDIne savAre rAjAnI pAse raju karI ThapakApUrvaka kahyuM ke : he svAmin ! koTavALe amArA mANasane chetaranAra A cAkIdAra to bahu sArA mokalyA !" eTale rAjAe koTavALane pUchayuM ke - "A cAkIdAra koNa che?' teNe kahyuM ke he svAmin ! huM oLakhate nathI, keTalAka vakhatathI e AvyA che ane mAre ghera rahIne nekarI kare che. rAjA temane sArI rIte oLakhIne romAMcita thaye, tathApi bahu ja gaMbhIratAthI AkAragopana karIne AkSepapUrvaka rAjAe temane kahyuM ke - are! tame zuM karyuM? teo mauna rahyA, eTale rAjAe uThIne temane Aligana karyuM. teo paNa pitAnA pitAnA caraNamAM paDayA. pachI mATe putra belyo ke:-"he deva! Aja rAtre huM bhAInI AgaLa mAruM caritra kahete hate, evAmAM keI strI sArthamAMthI jaldI amArI pAse AvIne belI ke :tame mArA putra che." ema kahI te amAre gaLe vaLagIne bahu ja rovA lAgI. te sivAya huM vadhAre jANatA nathI." pachI rAjAe sAthe zane kahyuM ke -"he sAtheza ! sAcuM bola, te strI keNa che eTale sArtheza bolyo ke huM tene pRthvIpurathI lAvyo chuM, te mAruM gharanuM kAma kare che, paraMtu te satI che, satItvapaNAthI tenuM kuLa nirmaLa che ema samajI zakAya che pachI rAjAe pradhAnane mokalyo ane "baLAtkAra na Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrI pArzvanAtha cora karatAM te strIne samajAvIne lAvavI' ema bhalAmaNa karI. teNe jaIne tene melAvI, paNa teNe sanmukha paNa na joyuM. eTale pradhAne pAchA AvIne rAjAne kahyuM ke H* te teA AvatI nathI ane kheAlatI paNa nathI.' pachI rAjA tarata racavADInA bahAnAthI bahAra jaI pAchA vaLI sAmAM sAthe zanA AvAsamAM AvyA. tyAM bhadrAsana para besatAM ja te rANI rAjAnA jovAmAM AvI. taMbunA eka bhAgamAM beThelI, malIna, dIna, atyaMta duOLa, malina vastravALI, AbhUSaNa ke zaiAbhA vinAnI ane te divase te putraviyeAganA duHkhathI vadhAre du:khita thayelIevI sthitimAM madanavallabhAne joIne lajjAthI nIcu' mukha karIne beThelI tene rAjAe A pramANe kahyuM ke : "he madane ! he devI ! zuM tuM mane eLakhatI nathI ?" eTale te patinA caraNamAM AMkha sthira karI harSita thaIne ubhI thaI tethI sAtheza bhayabhIta thaIne tenA caraNamAM paDI tene khamAvI. eTale tenA para krAti thayelA rAjA pAse rANIe tene abhayadAna apAvyuM. pachI rAjA tene suMdara vajrathI vibhUSita karI, vAjIMtro avAjapUka hAthInA ska Mdha para besADI, rAjacinhathI aMcita (yukta) karIne navapariNIta strInI jema nagaranI strIethI nirIkSaNa karAtA peAtAnA mahela tarapha cAlyA. kIrttipAla ane mahIpAla-'ne putro, rAjA tathA rANI e badhu kuTuMba ekaThuM maLyuM. sAthe maLatAM ane pAtapeAtAnA duHkhanA vRttAMta ane praznottara karatAM ghaNuM duHkha anubhaveluM hAvAthI temane je sukha thayuM te sarvAMGga ' jANI zake. zIla ane sattvanA prabhAvathI rAjya prApta thayuM ane samagra kuTuMba maLyuM, temaja bIjA dezanA rAjAe paNa zIlanA prabhAvathI tenA vazavatI thayA. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 151 have dhArApuramAM maMtrI rAjAnI pAdukA sihAsana para sthApIne prathama pramANe rAjya calAvatA hatA. evAmAM peAtAnA svAmInA vRttAMta jANIne pradhAne eka vijJaptipatrikA lakhI pAtAnA mANasane zrApura mAkalyA. teNe jaldI jaine dvArapALanI anujJA meLavI rAjAne namaskAra karI tenA caraNanI pAse vijJaptipatrikA rajI karI. pachI rAjAnA AdezathI te patrikA ughADIne matrI vAMcavA lAgyuM. temAM nIce pramANe lakhyuM hatu' :-- svastizrI zrIpura nagare peAtAnA pratApathI aliSTha zatru rAjAone dabAvanAra mahArAjAdhirAja zrI suMdara mahAprabhunA caraNakamaLane dhArApurathI AdezakAraka subuddhi maMtro' utkaMThApUrNAMka namana karIne vijJapti kare che ke ApanA caraNuyugalanA rajakaNanA prabhAvathI ahIM zAMti che. ane he svAmin ! samasta dezajanA ApanA caraNanA darzanane Icche che; mATe kRpA karIne Apa jaldI ahI' padhArA, have vilaMba karaze. nahi." A pramANe sAMbhaLI leAkeAnI prIti ane maMtrInI bhakti jANIne ane peAtAnA pUrva bhakta rAyanuM smaraNa karIne prasanna thaI rAjA mAlyA ke :-ahA ! je uttama hoya che, te kadI paNa peAtAnI prakRtine tajatA nathI. kahyuM che ke H" taptaM taptaM punarapi punaH kAMcana kAMtavarNa, ghRSTaM ghRSTaM punarapi punavadanaM cArugaMdham / chinnazchinaH punarapi punaH svAdavA nikSudaMDa', prANAMte'pi prakRtivikRtirjAyate neAttamAnAm " // D Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra jema seAnAne vAravAra ghasatAM chatAM tenA vaNuM vadhAre manAhara thAya che, ca'danane vAravAra ghasatAM chatAM tenI sugaMdhamAM vadhArA thAya che ane zeraDInA sAMThAne phrI phrI chedatAM tenA svAdamAM ulaTI madhuratA vadhe che; tema uttama janAnA svabhAva kharekhara ! prANAMta paNa vikRta thatA nathI.' 152 samasta pachI meATA putrane tyAM rAjya para sthApIne rAjavagane tenI bhalAmaNa karI nagarajanA pAse vidAyagirI mAgI nAnA putra ane patnI sahita tathA ghaNA parivAra yukta avicchinna prayANavaDe suMdara rAjA dhArApura samIpe AvyA; eTale matrI, sAmata ane nagajanAe pravezamaheAtsava karyAM. suMdararAjA mUkI dIdhela rAjya pAchu' svIkArIne rAjya karavA lAgyA ane sa janA khuza thaIne te rAjAne sevavA lAgyA. ekAda bAhya udyAnamAM jJAnI munine AvelA jANIne sudara rAjAe tyAM AvI temane namaskAra karIne dharmAMdezanA sAMbhaLI. pachI rAjAe potAnA pUrvabhava pUchyA, eTale munie jJAnathI jANIne kahyu ke H-'he rAjan ! pUrvabhavamAM ca'pAnagarImAM tuM zaMkha nAme vyavahArI hatA. tArI zrImatI nAmanI strI hatI. saddagurUnA yAgathI yauvanaavasthAmAM tuM derAsarAmAM jinapUjA ane dinAdikane dAna ApatAM agaNya puNya upArjana karatA hatA, paraMtu vRddhapaNAmAM te sarve puNyakArya tajI dIdhuM. tyAMthI maraNa pAmIne tame rAjA rANI thayA che. pUrvabhave karelA puNyathI prathama tame rAjyazrI pAmyA ane pachI puNyakrAya cheADI dIdhela hAvAthI du:khI thayA. paraMtu tame duHkhI avasthAmAM pazu Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 153 akhaMDa zIla pALyuM, tenA prabhAvathI Aja janmamAM pharI rAjyasukha pAmyA" A pramANe sAMbhaLIne saMvegaraMgathI vicAranI paraMparA thaI. temaNe pitAne karavA egya dharmakRtya sAMbhaLIne aNuvrate grahaNa karyA. muni vihAra karI gayA. pachI rAjA aneka jinabhuvane karAvI, temAM jinapratimAo sthApIne vidhipUrvaka temanI pUjA karavA lAgyo. dayAthI AdracittavALe, satyamAM Asakta, paradravyathI vimukha, suzIla, satiSI ane paropakAramAM ta5ra - e te rAjA rANInI sAthe akhaMDita gRhastha dharma pALI ane zubha dhyAnathI mRtyu pAmIne svarge gayo. A suMdara rAjAnuM caritra sAMbhaLIne bhavyajanoe akhaMDa brahmavrata pALavuM. (Ane ja maLatI caMdana malayAgirinI kathA che). Iti suMdararAjAnI kathA : have pAMcamuM ANuvrata-parigraha parimANa jANavuM. tenA paNa pAMca aticAra cheDavA cogya che. te A pramANe- dhana dhAnyanA, dvipadane catuSpadanA, khetara, jamIna, makAna ane vastu (gharavakharI) nA, sAmAnya dhAtuonA ane hiraNya (rU5) - tathA suvarNanA parimANane atikrama (ulaMghana) karavAthI pAMca aticAra lAge che" parigrahanA parimANane gurU pAse niyama kare, ane lebhane tyAga karavo. kahyuM che ke -dhanahIna purUSa se rUpIA Irache che, sevALA hajArane cAhe che, hajAravALe lAkha cAhe che, lAkhavA karoDane Irache che, koTIzvara gRhastha Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrI pArzvanAtha caritra rAjyane Icche che, rAjA cakravartIpaNAne Icche che, cakravartI devapaNAne Icche che ane deva iMdrapaNAne Icche che. mATe kAI paNa rIte lAbhane nivAravA joie.' leAbhIjanA kAI rIte sukha ke saMtASa pAmI zakatA nathI. kahyuM che ke :-jema iMdhanathI agni ane pANIthI samudra tRpta thatA nathI tema leAbhI purUSa bahu dhanathI paNa satuSTa thatA nathI. te ema paNa nathI mAnatA ke-samagra vaibhavane mUkIne AtmA ekalA parabhavamAM cAlyA jAya che, te hu* phrAgaTa bahu pApa zA mATe karU? kaluSatAne utpanna karatuM, jaDa (jaLa) paNAne vadhAratu, dharma vRkSanuM unmUlana karatuM nIti kRpA ane kSamArUpa kamalinIne mlAna banAvatuM, lAbha samudrane vadhAratuM, maryAdArUpa taTane pADI nAMkhatu' ane zubhabhAvarUpa haMsane hAMkI kADhatuM evuM parigraharUpa nadInuM pUra vRddhi pAmyuM. chatuM zuM zu' kaleza utpanna karatuM nathI ?' A vrata para dhanasAranuM dRSTAMta che te nIce pramANe :-- dhanasAra praSTinuM dRSTAMta Aja bharatakSetramAM vizvavikhyAta ane mahAmanohara evI mathurA nAme nagarI che tyAM dhanasAra nAme vyavahArI rahetA hatA, tenI pAse chAsaTha karADa dravya hatuM. temAM khAvIza karoDa jamInamAM, khAvIza karoDa vyavahAramAM ane bAvIza karoDa dezAMtaranA vyApAramAM gAThavI dhanAdhipatyane pALatA te vyApAra karatA hatA. ATalu dravya chatAM paNa te atRpta hovAthI kayAMya paNa zAMti pAmatA nahAtA. te kAI nA paNa vizvAsa karatA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAtha caritra nahi, DuM dhana paNa bhagavate nahi, dInAdikane alpa dAna karato nahIM lavaNasamudranA jaLanI jema tenuM dhana agya hatuM. yAcaka ghare AvatAM tenuM mastaka duHkhavA AvatuM ane tenI yAcanA sAMbhaLatAM tenuM hRdaya baLI jatuM hatuM. bhikSukAdine bhikSA ApatA gharanA mANasane joIne tene mUccha AvI jatI ane tarata te tema karatA aTakAvate ha. dAnanI vAta te dUra raho, paNa sarasa anna ane ghI Adika paNa te khAte. nahi, dAna ApatA paDozIne paNa te joI zakate nahi. devAdi dharmakAryamAM keI tene preraNA kare, te te dAMta meLavI niceSTa thaIne besI rahe. vadhAre zuM kahevuM ? gharanA mANaso paNa te bahAra jAya tyAre ja bhajana karatA hatA, kahyuM che ke -dAna zabdamAMthI udAra purUSoe prathamAkSara (dA) laI letAM jANe enI spardhAthI ja heya tema kRpaNujanee (na) akSara pakaDI rAkhyo che." kRpazupaNAthI lokee tenuM mahApaNa evuM nAma pADayuM. kaIvAra te tuccha (halakuM) tela, tuvera ane vAlathI bhejana karatA ane kaIvAra garama te koIvAra kahI gayeluM jamate hate. ema karatAM teno keTaleka vakhata pasAra thayA. eka divase jamIna bedIne ekAMtamAM besI te pitAnuM dhana jue che, tevAmAM tyAM aMgArA (kelasA) jovAmAM AvyA, eTale te zakita thaIne bIjA paNa badhA dATelAM dhana jevA lAgyo. to tyAM paNa maMkoDA, sarpa ane vIMchI vigere jaIne hRdaya kUTIne te jamIna para paDe, ane atyaMta duHkhita thaIne vilApa karavA lAgyo. tevAmAM tenA samudramAM gayelA vahANe bhAMgavAnAM samAcAra keIe AvIne tene kahA, te sAthe paNa Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrI pArzvanAtha caritra raste gayelA gADAo luMTAvAnA samAcAra maLyA. eTale jaLa ane sthaLamAM raheluM tenuM badhuM dhana naSTa thayuM, ane bAkI rahelamAMthI keTaluMka vaNikaputro (vaNetaro) hajama karI gayA. eTale vAraMvAra dhanane bhArate te sarvatra zunya ciro bhamavA lAgyo. kahyuM che ke - "nAnAM mAne nArA-rito gatayo bhavaMti vittasya / yo na dadAti na bhukte, tasya tRtIyA gatirbhavati // dAna, bhega ane nAza-dhananI e traNa gati che. temAM je dAna detuM nathI ane bhoga bhagavate nathI tene dhananI trIjI gati (nAza) thAya che temaja vaLI - "kITikAsaMcitaM dhAnyaM, makSikAsaMcitaM madhu / kRpaNaiH saMcitA lakSmI-ranyairevopabhujyate" // kIDIoe bheguM kareluM dhAnya, makSikAoe bheguM kareluM madha ane kRpaNee bhegI karelI lakSamIne bIjA jane ja upabhega kare che, te pite upabhega laI zakatA nathI." dhanasAre vicAra karyo ke - "have mAre zuM karavuM? nagaramAM mahAkRpaNa evuM mAruM nAma paDI gayuM che. ane have Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 157 nirdhanapaNamAM te nagaramAM hAsyAspada thAuM tema che, mATe hajI paNa je huM samudramArge vyApArAthe jAuM, te mane sAro lAbha thavA saMbhava che. Ama vicArI meya, pari7, gaNya ane telanIya--e cAre jAtanA dazalAkha rUpIAnA kariyANA kharIda karIne sAthe laI nAvamAM besI, anAja, ghI, bhejya, pANI ane iMdhanayukta nAvika lokonI sAthe samudramArge teNe prayANa karyuM. tyAM paNa durbhAgyavazAt thoDe dUra jatAM akasmAt AkAzamAM varasAda caDI Avyo, pracaMDa mahAvAyu pragaTa thayo ane bhayaMkara vIjaLI thavA lAgI; eTale samudra te pita (nAva). ne uchALavA lAgyA, ane nAvikoe dArtha mUkI dIdhuM, zaraNyarahita loke zuM karavuM ane zuM na karavAmAM-mUDha thaI gayA, keIka jaLamAM jhaMpApAta devA lAgyA ane keIka devatAne. saMbhAravA lAgyA, kaI gharanA mANasane saMbhAravA lAgyA, keI nIce besI rahyA, keI "mane bacAve, bacAva" ema bolavA lAgyA, keI mukha phADIne besI rahyA. evAmAM vahANanA. so TukaDA thaI gayA. vahANa bhaMgAtAM dhanasArane eka pATIyuM maLavAthI te samudranAM taLothI ghasaDAIne bahAra nIkaLe. pachI dinapaNe aTavImAM bhramaNa karatAM te vicAravA lAgyo ke -- "aho ! mArUM te dhana kayAM ? parivAra kyAM ? AkaDAnA rUne. pavana laI jAya tema daiva mane kayAM laI AvyuM? ahe! mane dhikkAra thAo ke meM bahu dhanane mAtra bheguM karyuM, bhegavyuM 1. mApIne vecAya, 2. kApIne vecAya, 3. gaNone vecAya, 4 taLIne vecAya. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrI pArzvanAtha caritra nahi ane dharmAMmAM paNa vAparyuM" nahi, tema pApakAra paNa karyo nahi.' A pramANe bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM ane Amatema bhamatAM tatkALa utpanna thayela kevaLajJAnathI deIpyamAna evA eka munIzvarane teNe joyA. temanA mahimAthI Avela devAe racela suvarNa kamaLa para birAjamAna evA te munIzvarane namaskAra karIne dhanasAra temanI pAse beThA. pachI temaNe kahela dharma sAMbhaLI avasara meLavIne teNe kevaLI bhagava tane pUchyuM. ke :huM bhagavan ! huM kRpaNu ane nina kema thayA ? kevaLI khelyA ke hai bhavya ! sAMbhaLa H-- dhAtakIkha'DanA bharatakSetramAM kAi dhanADhaya zeThane be putra hatA. tenA pitA maraNa pAmyA, eTale mATeAbhAI gRhanA netA thayA. te gabhIra, sarala, sArA AzayavALA, dAtA ane sArA bhAvika hatA, ane nAnAbhAi kRpaNa ane leAbhI hatA. mATe jyAre dInAdikane dAna ApatA, tyAre nAnA tenI upara dveSa karatA hatA, ane dAna karatAM tene baLAtkArathI aTakAvatA hatA, paNa mATAbhAI aTakatA nahi eTale nAneA tenAthI bhAga vahecIne judA thayA. moTAbhAinI lakSmI dAna detAM puNyane pASa meLavAthI vRddhi pAmI ane dAna na ApavAthI nAnA ulaTA daridrI thayeA. kahyuM che ke -kUvA, bagIcA ane gAya AdinI sapatti jema ApavAthI vadhe che, tema dAna ApatAM lakSmI kSINa thatI nathI paNa ulaTI adhika vadhe che. sArA sthAnamAM rAkhela thApaNanI jema lakSmI dAtAranA pharI pharI Azraya le che; paraMtu khaMdhanathI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra - 159 jANe bhaya pAmIne nIkaLI hoya tema te kRpaNanI pAse pharI AvatI nathI, pachI nAnAbhAIe IrSyAthI rAjAnI AgaLa moTAbhAInuM kaMIka alIka (Tu) prakAzIne tenuM badhuM luMTAvI lIdhuM. AthI vairAgya pAmI maTAbhAIe susAdhu pAse pravajyA laI ane te niraticAravrata pALIne saudharmadevalokamAM zreSTha devatA tho.nAne brAtA lakamAM niMdA pAmavAthI ajJAna tapa karI maraNa pAmIne asura thaye. tuM asuranimAMthI nIkaLIne ahIM janma pAmyo ane moTebhAI saudharmadevalathI cyavane tAmralipti nagarImAM mahAzreSThIne putra thayo. egya avasare te yativrata svIkArI kevaLajJAna pAmIne vicAre che te huM pote ja chuM. je dAnane dveSathI te aMtarAya karyo, te karmanA vipAthI tene kRpaNa prApta thayuM ane beTI cADI karIne moTAbhAInI samRddhi te luMTAvI dIdhI, tenA vipAkathI tArUM sarva dhana naSTa thayuM. have te duSkRtyanI gahaNa karIne je ghana prApta thAya, tenI mUcha tacha supAtre ApavA mAM kahyuM che ke "je Ape che ane bhagave cheteja dhanikanuM dhana che; bAkInuM keNa jANe che ke kayAM ane kene kAma Avaze? zarIrane gopavI (sAcavI rAkhanAra para mRtyu ane dhanane gepavI rAkhanAra para pRthvI jarathI thayelA putranA vatsala svapatine joI duzcAriNe sI hase tema hase che. dhanane bhogavatAM A bhavamAM tenI saphaLatA thAya ane dAna ApatAM parabhava sudhare, paNa he baMdhu! bhagavyA vinA ane dAna ApyA vinA manuSyone dhana prApta thayAne guNa che? te kahe, anitya, asthira ane asAra lamI-je dAnamAM apAya Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI pArzvanAtha caritra ane bhagavAya-teja saphaLa che, kAraNa ke capaLa strInI jema lama keInA ghare paNa sthiratA karatI nathI. dAna pAMca prakAre che. kahyuM che ke - mamAM kuttivALuM, aNukaMpA uciya kittidANaM ca / , dAvi mukkhA bhaNio. tinnivi bhogAiyA ditti" // 1 // lakSmIH kAmayate matimaMgayate kIrtistamAlokate prIti cumbati sevate subhagatA nIrogatAliMgati / zreyaH saMhatirabhyupaiti ghRNute svapibhogasthiti muktivAMchati yaHprayacchati janA puNyArthamartha nijaM // 2 // "abhaya, supAtra, anukaMpA, ucita ane kIrti e pAMca prakAre dAna kahela che. temAM prathamanA be dAna mokSanAM nimitta che ane pAchalA traNa dAna aihika bhegAdina nimitta che. (1) purUSa potAnI lakSmIne puNyamAM vApare che tene te vAraMvAra cAhe che, buddhi tene zodhe che, kIrti tene joyA kare che, prIti tenuM cuMbana kare che, saubhAgya tenI sevA kare che, Arogya tene AliMgana kare che, kalyANa tenI sanmukha Ave che, svargane upaga tene vare che, ane mukti tene Irache che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 161 (2) je ke dAna te game tene ApavuM ja, paNa je supAtre dAna ApavAmAM Ave te dAtA zAlibhadranI jema sadA ISTa vastu pAme che. pAtrAbhAve jayAM tyAM ApatAM paNa kuberanI jema gaI lakSamI pAchI Ave che. te sAMbhaLIne dhanasAre pUchayuM ke -"he bhagavad ! e kubera keNa che? ane te lakSamI kema pAmya ? ema pUchatAM muni belyA ke -"he bhadra ! sAMbhaLa: lakSamIthI vizALa evA vizAlapuramAM guNAya rAjA rAjya karatuM hatuM. tyAM kuberanA jevo dhanavAna kubera nAme vyavahArI raheto hato. samRddhimAna e te puSpamALA, caMdana, mInA vilAsa, gIta, gAnAdika tathA vastrAbharaNAdikathI sukha bhagavate hate. ekadA divya rUpavALI ane zreSTha veSathI vibhUSita evI lakSmIdevI rAtre tenA ghare AvIne sUtelA evA tene kahevA lAgI ke :-ahA! tuM jAge che ke nidrAmAM che?' ema sAMbhaLI tarata sasaMbhramathI uThIne te bolyo ke -"he mAtA ! huM jAgrata chuM, tame keNa che ?" te bolI ke huM lakSamI chuM. bhAgyathI ja mArUM Acamana ane sthiratA thAya che. have tArU bhAgya kSINa thayuM che, mATe tAre gharethI huM cAlI jaIza. A pramANe sAMbhaLI tAtkAlika buddhivALo te bolyo ke je ema haiya, te sAta divasa rahe, pachI jaje. eTale te vAta kabula karIne lakSmIdevI adazya thaI gaI tyAra pachI te kubere 11 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI pArzvanAtha caritra savAre jamInamAM dATeluM dhana badhuM bahAra kaDhAvyuM. gharanA mANasonAM badhA AbharaNA, vAsaNa ane vastro bhegA karIne eka meTo Dhagale karAvyo, ane pachI nagaramAM uddaSaNuM (jAherAta) karAvI ke anAtha, duHsthita, ane dukhita mANase badhA Ave, temane huM Icchita dAna ApavA dhAruM chuM A pramANenI jAherAta sAMbhaLIne je je duHkhI jane AvyA tene teNe puSkaLa dAna ApyuM. sarvajJa derAsaramAM pUjA snAtra-mahotsavAdika karAvyA susAdhuone vastra ane annadAna ApyuM, aneka jJAnepakaraNAdi karAvyA tathA sAdharmika vAtsalyAdika aneka dharmakRtya karyA. A pramANe sAta divasamAM teNe puSkaLa dhanane vyaya karyo, mAtra jana jeTaluM ja dravya bAkI rAkhyuM. sAtame divase rAtre te eka jIrNa khATalA para nizcita thaIne sUI gayo evAmAM lakSamIdevI tyAM AvI vilakhI thaIne bolI ke -"aho kubera! jAge che ke nahi?" kubera bolyo nahi, eTale lakSamI bolI ke -"kema mane uttara Apate nathI?' ema kahI hAthavaDe tene halAvya; eTale saMbhrAMtanI jema te uTharyo ane bolyo ke -"he mAtA ! Apa padhAryA che enI mane khabara nahotI, kSamA karaje, dhanane abhAva hovAthI nizcita thavAne lIdhe Aje mane sukhe nidrA AvI gaI hatI lakSmI bolI ke -"have huM tAre gharethI javAne samartha nathI, kemake te dAnarUpI jALathI mane sakhta rIte bAMdhI lIdhI che." kubera bolyA- "keNa keIne baMdhana karI zake tema che? tamAre javuM hoya te khuzIthI jAo." devI bolI ke -"he bhadra! mArAthI svecchAe gamana kayAM thaI zake che? sAMbhaLa - Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 163 "bhA lokA mama dUSaNaM kathamidaM saMcAritaM bhUtale, sAtsekA kSaNikA ca nighaNatarA lakSmoriti svairiNI naivAhaM capalA na cApi kulaTA nA vA guNadvaSiNI. puNyenaiva bhavAmyahaM sthiratA yuktaM ca tasyArjanam" / he ko! lakSamI abhimAnI, kSaNika, atyaMta niya ane airiNuM (kulaTA) che evuM mAruM duSaNa tame pRthvIpara kema phelAvyuM che ! huM capalA kulaTA ke guNaSiNI nathI, huM te puNyathI ja atyaMta sthira thaI zakuM tema chuM; mATe tamAre mArI sthiratA karavI hoya te puNya upArjana karavuM ucita che." he kubera! te puNyane vaza chuM, te puNyakRtya karyA, tethI huM tAre tyAM sthira thaI chuM." zeTha saMtuSTa thaIne belyo ke - he mAta! tyAre tame mAre ghare pAchA zI rIte Avazo ?" * rIte Avazo lakSamI bolI ke -"he bhadra! sAMbhaLa-nagaranI bahAra pUrva bAjunA daravAjA AgaLa sarovara. upara zrIdevInA bhavanamAM je avadhUtaveSe rahela mANasa hoya tene nimaMtrI, bhejana karAvIne madhya oraDAmAM laI jaI tene mAraje eTale te suvarNa purUSa thaI jaze" pachI savAre devInA AdezathI te pramANe karatAM te suvarNapurUSa thaI gaye. tene khaMDita karatAM paNa te pAcho akSaya ja thaI jato. puNyaprabhAvathI kubera e rIte atyaMta sukhI thaye. ekadA tenI paDozamAM rahenArA keI hajAmane te hakIkatanI khabara paDI, eTale teNe vicAra karyo ke -"aho ! A vyavahArIonA gharamAM lakSamI AvI ja rIte vadhatI haze, mATe Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164. zrI pArzvanAtha caritra huM paNa tema karUM" ema vicArI ekadA teNe devamaMdiramAM rahelA koI tevA narane joI nimaMtrI, ghera lAvI, bhojana karAvIne lAkaDI vaDe mastakamAM mAryuM te prahArathI pele purUSa pokAra karavA lAge eTale pikAra sAMbhaLIne zastra sahita koTavALa tyAM AvyA ane hajAmane bAMdhI rAjAnI pAse khaDe karyo. rAjAe vRttAMta pUcho ke -"are! satya bola. eTale teNe badhe vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM ke -he svAmina! kubera vyavahArInA ghare suvarNapurUSa thaye, te jANIne meM paNa tema karyuM, paraMtu mane tevuM phaLa na thayuM." eTale rAjAe kautukathI kuberavyavahArIne belAvIne pUchayuM, teNe mULathI mAMDIne badhe vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. eTale rAjA saMtuSTa thaIne bolyo ke -"ahe! huM dhanya chuM, ke jenA nagaramAM AvA dAtAra, puNyavaMta ane satyavAdI purUSa vase che." ema kahIne rAjAe kuberane satkAra karyo ane hajAmane paNa mukta karyo, eTale te baMne svasthAne gayA. tyAra pachI kubera vizeSa dharmakRtyamAM tatpara che, ane anta te puNya karavAthI svarge gayo." A pramANe kevaLI bhagavaMte kaheluM daSTAMta sAMbhaLI dhanasAra saMvega pAmIne belyo -"he prabho ! je ema hoya te mAre atyArathI parigrahane niyama thAo. have pachI huM je upArjana karIza temAMthI ardha dharmakAryamAM vAparIza ane koIne paNa doSa grahaNa karIza nahIM." A pramANe dhanasAre jinapraNIta gRhastha dharmanA bIjA paNa keTalAka niyama lIdhA ane pUrva bhavamAM jene aparAdha karela evA te kevaLIne vAraMvAra khamAvyA. pachI bhavyajanone pratibaMdha ApatA kevaLI bhagavaMta Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 165 : anyatra vihAra karI gayA, ane te zeTha paNa paribhramaNa karatA tAmralipti nagarIe gayA. tyAM vyataranA prAsAdamAM kAryotsage rahyA, eTale vyaMtare krAdhita thaIne tene ati bhayakara upasargo karyAM. sUryodayapaMta teNe upasarga karavA cAlu rAkhyA, paNa merU samAna dhIra ane sthira evA te thADA paNu caLAyamAna na thayA. tene daDha joI deva saMtuSTa thaIne te olyA ke - hai mahAbhAga ! tane dhanya che, tArA mAtApitA paNa dhanya che, ke gRhastha chatAM tArI AvI dRDha mati che, huM tArA sAhasathI saMtuSTa thayeA chuM, mATe kaMIka vara mAga'A pramANe sAMbhaLIne dhyAnastha evA teNe uttara na ApyA. eTale deva Avye keH-- he bhadru ! jo ke tu IcchArahita haiM, tathApi tuM mArA kahevAthI mathurAmAM tAre ghare jA, pUvat tu maharSika thaIza." ema kahI tene khamAvIne deva adRzya thayeA. pachI kAyA,saga pArIne zeThe manamAM vicAra karyA ke :- mAre dhananuM zuM prayeAjana che ? tApaNu pUrvanA kaMjusApaNAnA maLa (chApa) ne dUra karU" ema vicArI te mathurAmAM petAne ghera gayeA. ekadA te nidhAnanA sthAna jue che, tA satra pahelAnI jema dravya tenA jovAmAM AvyuM, ane dezAMtaramAM mAkalAvela kariyANA vagerenuM dravya paNa divase divase AvavA lAgyuM. temaja leAkAe je dabAvI dvIdhuM hatuM te paNa pAchuM prApta thayuM. e pramANe tene pharIne paNa chAMsaTha karoDa dravya maLyu. zubha bhAvathI karelAM puNyeA tarata phaLe che.' pachI dhanasAra zeThe tyAM eka moTA jinaprAsAda karAvyA. tenA para suvarNa kaLaza ane dhvajAe zeAbhavA lAgI. teNe aneka jIrNoddhAra karAvyA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrI pArzvanAtha caritra * ane sAmi vAtsalya tathA svajanAnA satkAra karyo, sAdhuone vajra ane annadAna ApyuM tathA sAta (jinamUti, jinacaitya, jinAgama, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA rUpa) kSetromAM peAtAnu puSkaLa dravya vAparyuM. A pramANe dhananA vyayathI teNe kIrtti ane dharma upArjana karyA ane ante anazana karI Ayu pUrNa thatAM maraNa pAmIne saudharma devalAkamAM arUNaprabha vimAnamAM cAra patyeApamanA AyuSyavALA deva thayA. nAmanA A kathA uparathI sAra e levAnA che ke ati lAlupatAthI prANI duHkha ane anarthanI paraMparAne pAme che, mATe manamAM atilAluptapaNAnA saMkalpa paNa karavA nahi. e sabadhamAM eka dRSTAMta che te A pramANe -: koI kArpATika bhikSAthI prApta thayela sAthavA ghaDAmAM bharI potAnA paga pAse ghaDA mUkIne eka zUnya devakuLamAM suI gayA. tyAM rAtre jAgatAM A pramANe ciMtavavA lAgyA :-A sAthavAne vecI karI tenA mUlyamAMthI eka bakarI laIza, tene baccAM thaze eTale tene vecIne gAya laIza, gAyane vAchaDI vADA sahita vecIne bheza laIza, ane bheMzane pADA pADI sahita vecIne eka sArI gheADI laIza. tenA divya vacherAnu bahu dhana maLaze. te dhanathI ucca, suMdara tathA geAkha ane jAlikAthI manahara evA eka prAsAda (mahela) karAvIza, temAM huM nivAsa karIza, ane aneka prakAranI gharavakarI meLavIza. pachI parivAra tathA svajanone nimaMtrIne uttama brAhmaNanI eka kanyA paraNIza. tene sarvAM lakSaNasa pUrNa putra thaze. bahu dhanano vyaya karIne te bALanA varSopana mahAtsava karIza. pachI mArA seMkaDA manAratha sAthe te Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra uDI gayo, zAca karavA lAge uparathI vivekI ja vRddhi pAmaze. keI vAra huM bahArathI AvatAM gharanA AMgaNe raDatA bALakane joIne kedhita thaI huM strIne paga vaDe mArIza. ema vicAratAM teNe sAcesAca pagano prahAra karyo, tethI paga pAse mUkele ghaDe bhAMgI gaye, ane sAthe badhe uDI gaye; eTale kApeTika atyaMta zoca karavA lAgyA. A daSTAMta uparathI vivekI janee beTA saMkalpa vikalpo paNa karavA nahi. upara je pAMca aNuvate kahyAM che e tratone sthaLapaNe pALavAthI gRhastha dhIre dhIre mekSa tarapha gamana kare che. e ja vate sUkama vibhedathI pALatAM pAMca mahAvratarUpa thAya che. mikSa prAptinA najIkanA mArgatulya e mahAvrata pALavAthI sAdhu jaladI svarga ane mokSanA sukha pAme che, mATe sujJajanoe yathAzakti tenI ArAdhanAmAM prayatna karo." A pramANenI munirAjanI dezanA sAMbhaLIne bahujanee aneka prakAranA niyamo, abhigraha ane dezaviratine svIkAra karyo. kiraNaga rAja keMdha, lebha, meha ane madathI rahita thaI saMvega pAmI gurUne praNAma karIne kahevA lAgyo ke - he bhagavana! saMsAranA bhayathI udvega pAmelo huM dIkSA grahaNa karavA IcchuM chuM, mATe Apa ahIM mAsakalpa karavA kRpA karo." gurUe te prArthanA svIkArI eTale teNe ghare jaI maMtrIne bolAvI pitAnA putrane rAjyabhAra sepI, hajAra mANase upADe evI zibikA para ArUDha thaI. gurU pAse AvIne temanI pAse dIkSA aMgIkAra karI. pachI karmazalyane kADhavA teNe cirakALa cAritra pALyuM. jJAnathI utsarga ane apavAda mAgane jANI temaja apUrvajJAnane abhyAsa karI anukrame te gItArtha thayA. pachI Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrI pArzvanAtha caritra gurUnI AjJAthI ekavihArIpaNuM svIkArIne eka vakhata tee AkAzagamana karatAM puSkaravaradvIpa jaI tyAM zAzvata jinane namaskAra karI hemAdri upara gayA, tyAM tIvra tapa tapatAM ane aneka parISahAne sahana karatAM te samaya pasAra karavA lAgyA. have pelA kaTasanA jIva narakathI nIkaLIne hemAdrinI guphAmAM kALadArUNa (yama jevA bhayaMkara) sarpa thayeA. te ghaNA jIvAnuM bhakSaNa karatA chatA AhArane mATe niratara bhamavA lAgyA. ekadA tyAM bhaTakatAM te nAge dhyAnamAM ekAgra evA kiraNavega RSine joyA. eTale tatkALa pUrvajanmanA vairathI utpanna thayelA krodhane lIdhe lAla AMkha karI teNe te munine vITI lIdhA. viSathI bhISma evI dADhathI temane ghaNA DaMkha mAryA ane pachI te svasthAne gayA. te vakhate muni citavavA lAgyA ke H ahA ! kakSaya karavAmAM A mArA upakArI che.' ema citavatAM deha atyaMta viSa vaDe vyApta thaI javAthI sarva pApanI AleAcanA karI samasta jaMtune khamAvI anazana karI namaskAranuM dhyAna karatAM te maraNa pAmyA ane khAramA devalAkamAM ja bUkumAvata nAmanA vimAnamAM bAvIza sAgarApamanA AyuSyavALA zreSTha daiva thayA, tyAM divya sukha bhAgavatAM samaya gALavA lAgyA. kahyuM che ke --devalAkamAM devAne je sukha che, tenuM jene seA jIbha hAya ane seA varasanuM AyuSya hoya evA purUSa sadA varNana karyAM kare, tA paNa pAra na Ave.' : have pelA sapa raudradhyAnathI bahu jIvAnu bhakSaNa karatA hemAdri parvata para dAvAnaLathI khaLA chaThThI tama:prabhA nAmanI naraka pRthivImAM khAvIza sAgarApamanA AyuSyavALA nArakI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 169 thayA, tyAM te muzaLAthI khaMDAtA vajra sugarAthI kUTAtA, bhImAM pacAtA, tIkSNa taravArAthI chedAtA, karavatathI kapAtA, Dukkara ane kutarAothI bhakSaNa karAtA, mahAyaMtromAM pIlAtA, tapta sIsAnuM pAna karAtA, lAkhaMDanA rathamAM joDAtA zilAtalapara pachaDAtA, agnikuMDamAM phUMkAtA, garamadhuLamAM besADAtA tathA kSetrasvabhAvajanya duHkha ane anyAnyajanya mahA duHkhanA anubhava karatA chatA AyuSya nigamana karatA hatA. eka kSaNabhara paNa tene sukha nahAtuM. AnaMda ApavAmAM kuzaLa, bhavanA tApane haranAra, catuvidha zrI sadhanA sthApaka, sureMdrone pUjanIya, kalyANunA karanAra tathA saghane harSa ApanAra evA zrI pArzvanAtha paramAtmA tamArU kalyANa kare. // iti zrItapAgacche zrI jagacca drasUripaTTapara parAlaMkAra zrI pUnya zrI hemavimalasUri saMtAnIya zrI hemaseAmasUrivijayarAjye paMDita zrI saMghavIragaNiziSya paMDita zrI udayavIragaNiviracite zrI pArzva nAthagadyabadhalaghucaritre caturtha paMcamabhavavarNa no nAma dvitIya sarga: 1 pArzvanAtha bhagavAnanuM 4-5 bhavanuM varNana samApta Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya sa pArzva nAmanA yakSanA svAmAM, zAvatArI ane bhuvanamAM eka sU samAna evA zrI pArzvajine drane praNAma karIne surasa kathA prazna dheAthI maneAhara evA trIjA sa`ne huM kahu chuM. A jaMbudvIpanA pazcima mahAvidehanA bhUSaNarUpa suga dhI nAmanA vijayamAM kalpavRkSa samAna dAtArAthI yukta, apsarAsamAna strIthI manAhara ane devadirAthI suthAbhita evI zubha'karA nAme svarga purI samAna nagarI che, tyAM addabhuta bhAgyanI bhUmi samAna ane sakaLa guNunA nidhAna samAna vAvIya nAme rAjA rAya kare che. te rAjA peAtAnI kItithI vizvane ujavala karI leAkeAne raMjana karatA hatA, tene badhA rAjAe namaskAra karatA hatA, teNe sava zatruone vaza karyA hatA, tene badhI prajA sevatI hatI, tenAthI kalyANanI paraparA vRddhi pAmatI hatI, tenA guNA dezadezamAM loko gAtA hatA ane tenA rAjyamAM itie (upadrA) dezanA parAbhava karatI nahAtI, te rAjA ekacakrInI jema vizALarAjyanuM pAlana karatA hatA. tene bIjI lakSmI hoya evI ane lajajA, vinaya, sAdhutva tathA zILa pramukha vividha guNAthI suAAbhita lakSmIvatI nAmanI paTarANI hatI. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 17 kiraNaga jIva devabhavathI cyavIne layamIvatI rANInI kukSirUpa sarovaramAM haMsanI jema avataryo. garbhasthiti pUrNa thaye uttama samaye susvapnathI sUcita, pRthvInA bhUSaNarUpa ane jagatajananA AMkhane AnaMda thAya evA putrane teNe janma Apyo. eTale sajAe tene janma mahatsava karyo ane varyApana mahAtsava cAlatAM bArame divase svajanone bhejana karAvI sarvajanenI samakSa tenuM vajanAbha nAma rAkhyuM. pachI pitAnA AnaMdanI sAthe puNyapuddagaLothI vRddhi pAmatA teNe bAlyAvasthAmAM badhI. kaLAo grahaNa karI. kaLAkalApathI saMpanna caMdramAnI jema te kuvalaya (pRthvIla) ne AnaSNAyaka thaI paDe anukrame te ujjavala yauvana pAmyuM. tenuM addabhuta bAhubaLa phelAvA lAgyuM saMgIta zAstra ane zAstranA vidathI tathA kAvya, kathA ane svajananI sAthe vAtacItanA rasathI kIDA karatAM te samaya pasAra karavA lAgyo. ekadA baMga dezane caMdrakAMta nAmane rAjA potAnI putrI vajanAbhane ApavA mATe putrIne laIne tyAM Avyo, eTale kumAra paNa vijayA nAmanI kanyAne tenA AgrahathI para. pachI kumAra te ramaNIya strI sAthe paMcavidha viSayasukhabheLavavA lAge anyadA kumAranA mAmAne kubera nAme putra pitAnA mAbApa para rUSTamAna thaI vajanAbhanI pAse AvIne rahyo te kubera nAstikavAdI hovAthI kumArane dharmamAM tatpara joIne belyo 1 caMdrapakSe kuvalaya eTale kamaLa. 2 baMga-baMgALa. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI pArzvanAtha caritra ke -are! mugdha ! A kaSTakalpanA kevI? keNe tane ema kahIne chetaryo che ke saddharmathI saddagati thAya che? e badhuM beTuM che; mATe mana, vacana ane kAyAnA Icchita pUra, tene ISTa vastu Apa ! rAjakumAra tenuM AvuM kathana sAMbhaLIne mauna paNe vicAravA lAge ke -"kuha (kadAgraha) thI haThAgrahI thayelA jane sAthe vivAda karatAM buddhinuM patana thAya che, mATe kaI jJAnI pAsethI ene bedha pamADIza. ema ciMtavIne te besI rahyo. ekadA ghaNu munionA parivArathI parivarelA lekacaMdrasUri bahAranA azekavanamAM samavasaryA. temanuM Agamana sAMbhaLIne ghaNuM nagarajane temane vaMdana karavA gayA, ane kuberasahita kumAra paNa munIzvarane vaMdana karavA gayo. tyAM kumAre vidhipUrvaka zuddha bhAvathI munIzvarane vaMdana karyuM ane kumAranA AgrahathI kubere paNa temane praNAma karyA. pachI kumAra vigere yathAyogya sthAne beThA, eTale sUrIzvare dharmaudyAnamAM amRta samAna dharma dezanA devAne prAraMbha karyo. te A pramANe - "he bhavya jI! A jIva svabhAve svacha chatAM karmarUpI maLathI malina thaI caturgatirUpa saMsAramAM bhamatAM vividha duHkha pAme che. eTale jIva svaccha-nirmaLa chatAM karmane laIne saMsAramAM bhame che ane vividha duHkhane pAme che. te karma ATha prakAranA che - jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, nAma, netra, Ayu ane aMtarAya. temAM jJAnanA pAMca bheda che matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana paryAvajJAna ane kevaLajJAna. te jJAnene je Avare-AcchAdita kare te Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 173 jJAnAvaraNakarma, darzanAvaraNakarma nava prakAre che-cakSudarzanAvaraNa, acakSudarzanAvaraNa, avadhidarzanAvaraNu, kevaLadarzanAvaraNa, nidrA nidrAnidrA, pracalA, pracalA pracalA ane thINuddhie rIte navavidha darzanAvaraNakarma, vedanIyakarma be prakAre che-sAtavedanIya ane asatAvedanIya. mehanIyakarmanA aThayAvIza bheda che te A pramANe -seLa kaSAya-kodha, mAna, mAyA ane lobha-te darekanA cAra prakAra che. saMjavalana krodha, pratyAkhyAnIkodha, apratyAkhyAnI kodha ane anaMtAnubaMdhI krodha. ema mAna mAyA ane lobhanA. paNa cAra cAra bheda hovAthI 16 thAya che. saMjavalananI sthiti. 15 divasa, pratyAkhyAnInI cAra mAsanI, apratyAkhyAnInI eka varSanI ane anaMtAnubaMdhInI aMdagIparyata sthiti hoya che. bIjA nava nekaSAya kahevAya che. temAM hAdika cha-hAsya, rati, arati, zAka, bhaya ane jugupsA tathA traNa veda te purUSada, strIveda ane napuMsakaveda, kula nava ane traNa mehanIyate samyakatvamohanIya, mizramehanIya ane mithyAtvamehanIya-e pramANe mehanIya karmanA aThThAvIza bheda thAya che. nAmakarma dvividha che, zubha ane azubha. (tenA uttarabheda ghaNA (103) thAya che.) gotrakarma dvividha-te uccagetra ane nIcagetra. AyukamanA cAra, bheda-te devaAyu, manuSya Ayu, tiyacaAyu ane narakaAya. aMtarAyakarma paMcavidha-te dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya ne vIryaMtarAya. jJAnanA jANanArane temAM aMtarAya karavAthI jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra dharmane aMtarAya karavAthI darzanAvaraNIya karma baMdhAya che. kahyuM che ke -"sarvasa, gurU ane saMghane pratikuLa thavAthI tIvra ane anaMta saMsAra vadhAranAra darzanAvaraNIya karma baMdhAya che." anukaMpA, gurUbhakti ane kSamAdikathI sukha (sAtA) vedanIya karma baMdhAya che ane te karatAM viparIta karavAthI lakha (asAtA) vedanIya karma baMdhAya che. kahyuM che ke - "jayAre mahodayathI tIvra ajJAna utpanna thAya che tyAre tenA prabhAvathI kevaLa (asAtA) vedanIya karma baMdhAya che ane eneMdriyapaNuM prApta thAya che." rAga, dveSa, mahAmaha ane tIvra kaSAyathI tathA dezavirati ne ane sarvaviratine pratibaMdha karavAthI mehanIyakarma baMdhAya che. mana, vacana ane kAyAnA vartanamAM vapaNe cAlavAthI tathA abhimAna karavAthI azubha nAmakarma baMdhAya che, tathA saralatA vigerethI zubha nAmakarma baMdhAya che. guNane dhAraNa karavAthI, paraguNane grahaNa karavAthI, ATha madane tyAga karavAthI, Agama sAMbhaLavAmAM prema rAkhavAthI ane niraMtara jinabhaktimAM tatpara rahevAthI uccagetra baMdhAya che ane te karatAM viparIta vartavAthI nIca gotra baMdhAya che. akAma nirjarA bAlatapo'NuvratasuvrataiH jIvabidhnAti devAyuH samyagdraSTizca yo bhavet / 1 anyatra darzanAvaraNIya karmanA baMdhahetu judI rIte kahyA che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAmanAtha caritra pa ajJAnakaSTa, ajJAnatapa, aNuvrata ane mahAvratathI dhruva Ayu baMdhAya che kahyuM che ke - akAmanirjarAthI, bAlatapasyAthI aNuvratathI ane mahAvratathI temaja samyagadRSTipaNAthI deva Ayu aMdhAya che.' je dAnazIla, alpakaSAyI ane sarala svabhAvI hAya te manuSya aAyu bAMdhe che, kahyuM che keH- * zIla ane sacama rahita chatAM paNa svabhAve apakaSAyI ane dAnazIla hAya te madhyama guNaiAthI manuSya-Ayu bAMdhe che.' ahu kapaTI, zaTha, sanmA ALagI unmArge cAlanAra, hRdayamAM zalya rAkhanAra ane bAhya vRttithI khamAvanAra tiryaMca Ayu bAMdhe che. kahyuM che ke :-'unmArge cAlanAra, mAnA nAza karanAra, bahu mAyAvI, zavRttivALA ane zalyasahita tiryaMca Ayu bAMdhe che.' mahAAraMbhI, bahu parigrahI, mAMsAhArI, paMcendriyanA vadha karanAra ane Artta tathA raudra dhyAna karanAra naraka Ayu bAMdhe che. kahyuM che ke :-mithyAdRSTi, kuzIla, mahAAraMbha karanAra ane mahA parigraha rAkhanAra, pApI ane krUra pariNAmI narakAyu AMdhe che.? je sAmAyika, pauSadha, pratikramaNa, vyAkhyAna ane jinapUjAmAM vighna kare te aMtarAyakama khAMdhe che. kahyu che ke - 'hiMsAdikamAM Asakta, dAna ane jinapUjAmAM vighna karanAra ISTaarthAne mAdha karanAra aMtarAyakama bAMdhe che.' jJAnAvaraNIya, danAvaraNIya, vedanIya, ane aMtarAya--e cAra karmonI trIza trIza kADAkeADI sAgaropamanI utkRSTa sthiti che. meAhanIya karmInI utkRSTa sthiti sittera koDAkoDI sAgA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrI pArzvanAtha caritra pamanI che nAmaka ane geAtra ka--e pratyekanI utkRSTa sthiti vIza keADAkeADI sAgarApamanI che. AyukanI tetrIza sAgarApamanI sthiti che. vedanIya karmAMnI jaghanya sthiti khAra muhUttanI che. nAma ane geAtra karmanI jaghanya sthiti ATha muhUttanI che ane bAkInA karmInI jaghanya sthiti aMtarmuhUttanI che. jyAre jIva e karmonI graMthinA bheda kare tyAre samyaktva pAme che ane samyakRtva pAmavAthI ta dha risaka thaI ne dhIredhIre pAtAnA manane jinadharmamAM dRDha kare che, pachI te gRhasthadhama yA yati. dharmone pALatAM ka maLarahita thAya che ane a'te te parama padane pAme che, mATe bhavya janAe niraMtara dharma karavAnI buddhi rAkhavI.' A pramANenI gurUmahArAjanI dezanA sAMbhaLIne garva thI eSThapuTane pharakAvatA kubera beThA ke -"he AcAya ! ATalA vakhata phAgaDha kaDhazeASa karyA, A badhuM tamArUM kathana yadnAtakA che. dha karmAdikanu tame je sthApana karyuM" te AkAzanA phulanI jema mithyA che. prathama AtmA ja nathI, eTale guNA nirAdhAra hAvAthI rahetA ja nathI-naSTa ja thAya che, ghaDA vajra vigere padArthonI jema je pratyakSa dekhAya che te ja satya che. jIva iMdriyagrAhya nathI mATe jIva nathI, ane jIvanA abhAva hovAthI dha paNa nathI. jema mATInA pa`DathI ghaDA taiyAra thAya che tema pRthvI, pANI, agni, vAyu ane AkAza-e pAMca bhUtathI A dehapi Da thayeA che. keTaleAka kALa gayA pachI paNa te paMcabhUta peAta-peAtAnA padArthamAM aMtarSita thaI jAya che. jyAre jIva ja nathI tyAre kaSTarUpa tapathI sukha kAne thAya ? Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra kaSTakArI phaLa ja maLe, temaja zI rIte thAya ? kaSTathI tA vaLI jIvanA abhAvathI dharmanA paNa abhAva che. nimittanA abhAve naimittikaneA paNa abhAva ja samajavA." C A pramANenAM kuberanAM vacana sAMbhaLIne zAMtAtmA muni melyA ke :-he devAnAMpriya^ ! sAMbhaLa. yuktivacanathI virUddha na mAla, jema keAI mArI mAtA vadhyA" ema kahe tema tuM jIvanA abhAva siddha kare che, paraMtu te badhuM adhaTata che. jIva jJAnavarDa pramANavALA che, te iMdriyageAcara nathI. AtmA cacakSuvALA jIvane iMdriyageAcara nathI, paNa te paramajJAnIone jJAnageAcara che. pRthvI Adi pAMce padArthoM acetana che ane jIva cetanAlakSaNa che. kahyu che ke :-cetanA, trasa sthAvara, traNa veda, cAragati, pAMca IMdriya ane cha kAya-e bhedothI jIva ekavidha, dvividha, trividha, vidha, pavidha ane Savidha kahevAya che.' vaLI khAlyavayamAM je karyuM ane bhAgavyuM te jIva vinA vRddhavayamAM kema sAMbhare? kAne sAMbhare? te tA jIvane ja sAMbhare, traNa pRvyAdi acetana padArthomAM tevI smaraNazakti nathI, mATe jIva che, dharmAMdha paNa che, ane yathAkta dhama adharmanA leAktA jIva caitanya lakSaNavALA che. jema navA ugelA aMkurathI bhUmimAM rahelA khIjanuM anumAna thAya che, tema sukha duHkhathI pUrva bhavanAM karelAM zubhAzubha karmanuM anumAna thAya che. te A pramANe keTalAka janA vicitra rmANuAthI khAMdhela taLIyAvALA, sArI 1 AvuM saMbedhana mUkhane karAya che, bIane devAnupriya kahevAya che. 177 13 - Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI pArzvanAtha caritra zALAthI suMdara, sArI gaMdhathI vAsita ane divya caMdravAthI yukta evA mahelamAM sukhapUrvaka vase che, ane keTalAka uMdara, sarpa, neLiyo ane dhULanA samuhathI vyApta evA jIrNa gharamAM rahevAthI duHsthita ane ghara saMbaMdhI kalezayukta dekhAya che, ane keTalAka miSTAnna, pakavAna, drAkSasanAM pAna vigere bhajana tathA kamizrita tAMbulane sukhe upabhega kare che, ane keTalAka bIjAnA mukhane jotA, parasevA karatA, bhukhathI kSINa dekhAtA kadanane paNa bhAgye ja meLavI zake che. keTalAka udAra zaMgAra, sArI mALA ane sugaMdhI vilepanathI vibhUSita thaI, divya yAna (vAhana)mAM besI ane parivArathI yukta thaI kAmadeva jevA banI gIta gAnavaDe krIDA kare che ane keTalAka dina vadanavALA, dhana ane svajanathI rahita, durdazAne pAmelA tathA deha ane sukhamAM gaMdhAtA nArakInA jIvonI jevA dakhita dekhAya che. keTalAka saMgIta tathA manahara vINAnAdathI zayyAmAM nidrAsukha meLavI savAre yAcakavarganA jayajayAravathI jAgRta thAya che ane keTalAka ziyALa ghuvaDa ane gadheDAnA zabda sAMbhaLatA khaDabacaDI jamIna para sUIne mAMkaDanA DaMkhathI bhakSaNa karatA nidrA paNa meLavI zakatA nathI. A pramANe pratyakSa dharmadharmanuM phaLa joIne anaMta sukhane mATe kaSTasAdhya dharma paNa ArAdhavA yogya che. vaLI te je kahyuM ke kaSTa karavAthI sukha prApta thatuM nathI te paNa cheTuM che. kaDavI davAnA cogathI zuM Arogya prApta thatuM nathI ? dharmamAM tatpara rahelA jIvane svarga karatAM paNa adhika sukha prApta thAya che. dharmathI suMdara kuLa, rUpa, baLa, jJAna dhana ane yaza prApta thAya che, temaja dharmanA zAsana Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 179 thI A jagatamAM samasta janonA upakArone mATe A sUrya ane caMdramA udaya pAme che. vaLI dharma e baMdhurahitane baMdhu che, mitrarahitane mitra che; anAthane nAtha che ane jagatane eka vatsalarUpa che. mATe niraMtara dhamakuMTubanI sevA karavI rogya che. kahyuM che ke - ''dharmasya tayA jananI, janakaH kila kuzalakarmaviniyogaH / zradvA 2 varame, mukhAni nikhilAnyapatyAni" // 1 // saMghazcaturvidhI bimbaM suRtya cAgamArhatAM / saptApyetAni dharmasya kSetrakANi bidurbudhAH // 2 // dayA-e dharmanI mAtA che, kuzaLa kamane viniyogae dharmane pitA che, zraddhAe tenI strI che ane samasta sukhe-e tenA saMtAna che." (1) caturvidha saMgha, jinabiMba, jinacaitya ane Ahata-Agama-sujJa janee dharmanA e sAta kSetra kahyA che. (2) gurUne vinaya kare, sAdhujananI saMgati karavI, vivekamAM mana rAkhavuM ane uttama sattvane tyAga na karo. vinaya, viveka, suMsaga, ane susava-e guge laukika vyavahAramAM paNa prazaMsanIya gaNAya che, lokettaramAM te e vAta pragaTaja che." "he kubera! tuM rAjaputra thaIne azvapara ArahaNa kare che ane A sevake tArI sevA kare che, temAM zuM hetu haze ? Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI pArzvanAtha caritra vicAra karatAM jaNAze ke dharma ja tyAM hetu che. e kAraNa mATe jIvAdi padArtho vidyamAna che." A pramANenAM gurUvacana sAMbhaLIne kuberakumAra bedha pAmI, ubhuM thaI uttarAsaMga karI, traNa pradakSiNa daI, gurUnA caraNakamaLane namaskAra karIne aMjali joDI kahevA lAgyo ke -he bhagavan! tame je kahyuM te pramANa che. have mane dharmatatva vistArathI kaho eTale gurU belyA ke - "he kubera! tane dhanya che. tArI IcchA paNa zreSTha che, te have dharmatatva sAMbhaLa kahyuM "yathA caturbhiH kanakaM parIkSyate, nigharSaNacchedanatApatADanaiH / tathaiva dharmA viduSA parIkSyate. tena kena tathAgu " "jema ghasavuM, chedana, tApa ane TIpavuM--e cAra prakAre senAnI parIkSA karAya che, tema zrata (jJAna), zIla, tapa ane dayA-e cAra guNethI sujJajana dharmanI parIkSA kare che vaLI dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra purUSArtho che, temAM mukhya purUSArtha dharma ja che dharma svAdhIna thAya, eTale anya traNa purUSArtho jaladI svAdhIna thAya che. kahyuM che ke -"A saMsAramAM manuSyajanma sArabhUta che, temAM traNa varga sArabhUta che ane traNa vargamAM paNa dharma sArabhUta che, dharmamAM paNa dAnadharma ane Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 181 dAnamAM paNa vidyAdAna-e paramArthasiddhinuM mULa kAraNa che. tethI muzkelIthI meLavI zakAya e manuSyabhava pAmIne dharmamAM yatna kara; manuSyabhava phegaTa na gumAva. kAraNa ke -jema traNa vANIyA mULa dravya laIne vyApAra mATe nIkaLyA-temAM eke lAbha meLavya, bIjAe mULa dravyane ja kAyama rAkhyuM ane trIjAe mULa dravya paNa gumAvyuM. jema A upamA vyavahAramAM che, temaja dharmamAM paNa samajI levI. te daSTAMta A pramANe che - jabUdvIpanA airAvata kSetramAM ayodhyA nAme nagarImAM dhanya nAmano vyavahArI rahetuM hatuM. tene guNavatI ane nehavatI evI dhanavatI nAme priyA hatI. tene dhanadeva, dhanamitra ane dhanapAla nAmanA traNa putro hatA. te traNa yauvana pAmatAM bahu buddhinA bhaMDAra thayA. ekadA zeThe vicAra karyo ke -"mAre traNa putro che, temAM gRhabhAra ApavA lAyaka keNa che ?" ema vicArI tene nirNaya karavA mATe traNa putrone lAvIne kahyuM ke -"he vase ! sAMbhaLo. tame pratyeka traNa traNa rana laIne dezAMtaramAM jAe, ane potapotAnI buddhithI vyApAra karo. eTale temaNe pitAnuM vacana kabula karyuM. pachI zeThe te pratyeka putrane savA karoDa mUlyanA traNa traNa rane ApyA eTale temaNe laIne sAcavI rAkhyA pachI zreSThIe pharI kahyuM ke jyAre huM belAvuM tyAre tamAre jaldI AvavuM. A pramANenuM pitAnuM vacana sAMbhaLIne te traNemAM meTe putra dhanadeva ke je apramAdI hate te tatkALa pitAnuM vacana pramANa karIne vijaya muhUrte tyAMthI nikaLyo. jatAM jatAM teNe be nAnA bhAIone kahyuM ke " Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI pArzvanAtha caritra nagaranI bahAra rastAmAM tamArI rAha jotA besuM chuM, tyAM tamAre jaladI AvavuM." A pramANe baMne baMdhune kahI, pitAnA caraNane praNAma karI te nagaranI bahAra jaIne beThe. bIje baMdhu dhanamitra kSaNavAra rAha joIne jaldI cAlyo, ane ghanadevane jaIne maLe. trIje te bhajana karI kSaNavAra visAme laIne pachI gherathI cAlyo. rastAmAM traNe bhegA thaI gayA. pachI dezAMtaranA mArge cAlatA thayA anukrame te traNe nirvidane siMhaladvipamAM kusumapuranI pAsenA udyAnamAM AvI pahoMcyA. tyAM temaNe vicAra karyo ke -A nagaramAM ja vyApAra karIe, AgaLa javAnuM zuM kAma che? kAraNa ke - prAptavyamartha labhate manuSyA, devApi ta laMghayituM na zaktaH / tasmAnna zoko na ca vismayA me, yadasmadIyaM nahi tatpareSAm // " manuSya prAptavya (pAmavA gya) arthane meLavI zake ja che, temAM vidana karavAne deva paNa samartha nathI, mATe mane zeka ke vismaya thatuM ja nathI, kAraNa ke je mArUM che, temAM bIjA keIne hakka nathI." A pramANe nizcaya karIne te traNee tyAM prathama bhajana karyuM. pachI dhanadeva bhajana karI tarataja nagaramAM gaye. tyAM cAra mArga hoya tyAM bahu vyApArIo tatkALa vahANamAM AvelI kaI vastunI kharIdI karatA hatA, temanI pAse Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 183 dhanadeva Avyo ane sarvajanone teNe praNAma karyA tathA yathecita vinaya karyo. tene sArA lakSaNavALo, sArA vAvALo ane vivekI jeIne vahepArI khuza thaI ciMtavavA lAgyA ke - A keI apUrva bhAgyavaMta ane sajajana dezAMtarane vepArI lAge che" ema vicArIne temaNe kahyuM ke -"he bhadra! ame A vastu laIe chIe temAM tamAre bhAga rAkhavo hoya te rAkhe, tamAre bhAge Ave te tame paNa , eTale dhanadeva bolyo ke -"je Apane vibhAga, te mAro paNa vibhAga temAM gaNajo.' badhAe te vAta kabula karI. pachI teNe keI nI dukAna bhADe laIne potAnA bhAge AveluM karIyANuM temAM rAkhyuM. thoDA divasemAM ja te vastune bhAva bahu vadhI gaye, eTale dezAMtarathI AvelA vyApArIone teNe te mAla vecAte Apyo. te karIyANAmAM tene bahu lAbha thaye, eTale te naphAnA dhanathI bIjI vastuone paNa vepAra karavA lAgyo. ane pitAnA ratnanI trikALa pUjA karavA lAgyA. te bIjI vastu paNa kharIdate ane vecate hatA, tethI te mahA dhanavAna vyavahArI thaI paDaze. sarvatra rAjadvAra ane lokomAM paNa tenI prasiddhi thaI ane kIrti vistAra pAmI. - have bIjA bhAI dhanamitra pachI be ghaDIvAra tyAM visAme laI pachI nagaramAM praveza karyo AgaLa cAlatAM te jhaverI bajAramAM gayo eTale pUrve jovAmAM nahi Avela ane apUrva saddabhAgyavaMta evA tene Avate joIne keI jhaverIe sAmA javA pUrvaka mAna ApIne pUchayuM ke:-"he sajAnazekhara purUSa ! tame kayAMthI Ave che? kayAM nivAsa rAkhyo che? ane ahI zA Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra kAraNe AvavAnuM thayuM che?" te be ke -"vepArI chuM ane dezAMtarathI Avyo chuM." eTale jhaverI belyo ke -"Aja mAre ghera cAle." ema kahI bahu mAna ApIne ghera laI gayo. tyAM snAna, bhejana karAvI, bhaktithI vilepana, tilaka tathA pAna Adi daIne teNe pUchyuM ke he purUSa! tame zuM vepAra karavA mAgo cho ? dhanamitre kahyuM ke jemAM lAbha maLaze te vepAra karazuM." eTale pharI jhaverIe pUchayuM ke tamArI pAse dhana keTaluM che ?? te be ke -"mArI pAse savA savA karoDa mUlyanA traNa rane che, eTale sarva maLI paNacAra kaTi dravya che, te dravyathI vyApAra karIza. pharI jhaverIe kahyuM ke - ThIka che, paNa tame mArI salAha pramANe karo. ghanamitre kahyuM -"belo." teNe kahyuM ke -"tame tamArAM ne mane vyAje Ape, tamArA mAgyA pramANe huM vyAja ApIza, AthI tamane lAbha thaze. ane je vakhate tamane kAma paDaze te vakhate teja ratno tamane pAchAM ApIza." eTale teNe vAta kabula karIne traNe ratno tene ApyA. jhaverI tene niyamita rIte vyAja ApatuM hatuM ane te grahaNa karIne dhanamitra AnaMda karatA hatA. te svecchAe nagaramAM jaI kIDA karate ane sukha bhagavate hato. AvA nirUdyamI ane bhAgyane AdhAre besI rahenArAone pasaMda paDatuM eka daSTAMta ahIM ApavAmAM Ave che - karaDIyAmAM rahIne kaMTALI gayela, hatAza ane bhukhane lIdhe zarIre glAna thaI gayela evA sarSanA mukhamAM rAtre te karaMDIyAne ketarIne koI udara potAnI meLe paDaze. tenAM Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 zrI pArzvanAtha caritra mAMsathI te sarSa tRpta thayA ane pAche teNe karI dIdhelA mArge te bahAra nIkaLI gaye. mATe he mitro ! kAMI paNa udyama na karatAM svastha thaIne besI rahe, kemake vRddhi ane kSayamAM-lAbha ane hAnimAM kAraNabhUta eka daivaja che. vidhAtAe lalATapaTTapara je a5 ke bahu dhana lakhyuM che, te mAravADamAM jatAM paNa avazya maLavAnuM che, ane te karatAM adhika merU parvata para jatAM paNa maLavAnuM nathI mATe baMdhuo ! dhIraja dharo ane phegaTa kRpaNa svabhAva na rAkhe. kemake kuvAmAM ke samudramAM jyAM jaIne bharaze tyAMthI ghaDAmAM sarakhuM ja jaLa samAze. (ATalI hakIkta prasaMgopAta kahevAmAM AvI che.) have trIje baMdhu dhanapAla bhajana karI pramAdathI tyAM ja suI gayo. nidrA laIne saMdhyA vakhate te nagaramAM peTho. tyAM nagaranA mukhya dvAra AgaLa ghaNI vezyAe tenA jevAmAM AvI. temAM eka vezyAne ghaNA naTavaTa purUSa sAthe joI. eke eno hAtha pakaDI rAkhyo hate, eka tene tAMbulanuM bIDuM Apato hato ane eka tene hAsya karAvato hate. evAmAM eka laMpaTa purUSa dhanapAlane Avate joIne belyA ke -"he paradezI purUSa! zuM jue che? manuSya bhavanAM AvAM AvAM kharekhara mIThA phaLane grahaNa kara." eTale dhanapALa te vezyAne ghareja gayo ane vividha nATaka joto tathA gItagAna sAMbhaLate AkhI rAta tyAMja rahyo. pachI tenA hAvabhAvathI mAhita thaI tenI sAthe bhega bhegavavA lAge te sneha vacanathI tene pUchavA lAgI ke -"he svAmin ! ahI tame zA kAme AvyA che ?" te vismaya pAmIne belyo keH- vepAra Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrI pArzvanAtha caritra karavA." pharI teNe pUchayuM ke -"he svAmina! tamArI pAse dravya keTaluM che ?' teNe kahyuM ke - savA savA keTI mUlyanA traNa ratno che." te bolI ke -"mane batAve" eTale teNe tene batAvyAM tethI te harSita thaI. te rane laI vezyA tene mukhathI cuMbana ane hRdayathI AliMgana devA lAgI. pachI te belI ke-"he svAmin ! e ratna mArA gharamAM jALavI rAkhuM chuM. tamAre jarUra paDe tyAre pAchA leje. A ghara tamArUM ja che tame ahIMja raho ane tamArI yauvanavayane saphaLa karo. nATaka juo, gIta gAna sAMbhaLo ane kAmaga bhega. pharIne A manuSyajanma kyAM maLavAnuM che? manuSyajanma pAmyAnuM eja phaLa che." A pramANenA tenA vacanathI meha pAmIne tyAMja rahyo ane te vezyAnI sAthe paMcavidha viSayabhega niraMtara bhogavavA lAgyo. tene AbharaNa ane vastra pUravA lAgyo. ema cheDA ja vakhatamAMja teNe traNe ratna saMbaMdhI dravya badhuM vAparI nAkhyuM, eTale vezyAe tene gharanI bahAra kADhI mUkyo. pachI te nagaramAM cAlyo. tyAM eka ThagapurUSa tene maLyo. tenI AgaLa teNe kahyuM ke;-"mane vezyAe chetarI lIdho." te be ke je tuM tArAM vastro mane Ape, te huM tAruM kAma karI ApuM." teNe kabUla karyuM eTale te laMpaTa pharI bolyo ke-prathama vastro Apa" teNe vastro ApyAM. pachI dhanapAla laMpaTanI sAthe pharI vezyAne ghare gayo. Thaga purUSe te vezyAne kahyuM ke te kema Ane chetaryo ? enuM zuM laI lIdhuM?" te bolI kehisAba juo. A eNe ApyuM ane A eNe bhegavuM, have eka Take paNa vadhyuM nathI." ema kahIne pharIthI eNe bahAra Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 187 kahADayA pachI vyagra cittavALA zUnya, vasrarahita, nirAza ane daridrI thaIne te ekAkI nagaramAM satra bhamavA lAgyA bhejana samaya thayA, paNa jamavuM zuM ? kAraNa ke--ana, pANI, maga, juvAra, zAka ane mIThuM -evu kaMI paNa tenI pAse nathI ke jenA upayAga thaI zake. tenI pAse kaMI paNa khAvAnuM na hAvAthI te Ama tema bhamatA hatA. evAmAM kayAMka majura leAkeA jamatA hatA, teoe tene tevI sthitimAM joine pUchyu ke--'tuM kayAMnA rahevAsI che ? ane kayAMthI Ave che ?" dhanapALe kahyuM ke-meM pramAdanA vazathI mArA ratnA gumAvyAM che' ema kahIne yathAsthita badhI vAta kahI sabhaLAvI, eTale teNe kahyuM ke- Aja kaI khAdhu che ke nahi ? te khelyA ke--kayAMthI khAuM ? zuM jammuM ?' eTale dayAnI lAgaNIthI teoe tene jamADayA. pachI dnamakanI jema te paNa majuronI sAthe bhamavA lAgyA ane anukrame te bhAravAhaka (mannura) thaI duHkhe peAtAnuM bharaNASaNa karavA lAgyA. kahyuM che ke 'dupUra peTane pUravA mATe mANasA mAnane mUkI de che, halakA janane seve che, dIna vacana bAle che, kRtyAkRtyanA vivekane tajI de che, satkAranI apekSA karatA nathI, bhAMDatva (bhavAI) ane nRtyakaLAnA abhyAsa kare che. are peTa mATe zuM zuM karatA nathI? sAva kare che.? dhanapALa taLAva ke kuvA para jaine bhAjana karatA ane khajAramAM suI rahetA. A pramANe te mahAdu:khI thayA chatA manamAM vicAravA lAgyA ke-A mane pramAdanuM ja phaLa maLyuM. jIe ! mArA meTA bhAI dhanadeva ghaNAmADAmAM kariyANA bharI bharIne paradeza meAkale che ane puSkaLa dravya pedA kare che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI pArzvanAtha caritra temaja tenI kIrti paNa sarvatra phelAI gaI che. ane huM AvI durdazA bhegavuM chuM.' e rIte traNe baMdhuone tyAM rahetAM bAra varasa pasAra thaI gayA. eTale te traNene bolAvavA mATe temanA pitAe kAgaLa mokalyo. te kAgaLa moTA bhAInA hAthamAM Avyo. patra vAMcIne te khuzI tharyo. pachI teNe vicAra karyo ke-have tyAM jaIne pitAnA caraNane vaMdana karUM, paraMtu mArA baMne bhAIene patto zI rIte meLavavuM ?" ema ciMtavIne teNe nagaramAM sarvatra tapAsa karAvI, paNa temanA khabara na maLyA eTale teNe vicAra karyo ke-"A gAmanA tamAma mahAjanane bhojana karAvuM, eTale temAMthI temane patto maLaze." ema ciMtavIne nAnA prakAranA pakavAnanI sarva sAmagrI taiyAra karAvI. pachI prathama divase badhA rAjalaka sahita rAjAne nimaMtrI, bhaktipUrvaka temane bhejana karAvIne vastrAbharaNAdika ApI svasthAne vidAya karyo, temAM pitAnA bAMdhavo jovAmAM na AvyA. bIje divase badhA zreSThIone nimaMtrI bhojana karAvIne visarjana karyA temAM paNa potAnA bAMdhava jovAmAM na AvyA. trIje divase badhA kApaDIyAne nimaMtrIne jamADayA, temAM paNa potAnA bAMdha jevAmAM na AvyA. cothe divase jhaverIone nimaMtrIne jamADayA, temAM dhanamitra baMdhu agresara thaIne alaMkAra sahita AvyA. eTale tene snehapUrvaka utkaMThA ane AliMganapUrvaka te maLe ane tene bolAvIne teNe pitAne patra Ape. te patra vAMcI saMtuSTa thaIne belyo ke-pitAne patra pramANa che, cAle ApaNe tyAM jaIe ane pitAnA caraNamAM vaMdana karIe." Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra pachI bhakitapUrvaka saMne jamADIne visarjana karyAM. ane baMne khAMdhava ekAMtamAM maLI paraspara kuzaLa vArtA pUchavA lAgyA, ane snehAlApa karavA lAgyA. tathA anyAnya dhanapAlanA samAcAra pUchavA lAgyA paNa dhanapAlanI khabara maLI zakI nahI. eTale keTalIka vAtA karIne teo svakArya parAyaNa thayA. pAMcame divase badhA bhAravAhakeAne AmaMtrIne jamADayA. temAM duHkhita, daridrI ane du`La evA dhanapAla baMdhu temanA jovAmAM AvyA. eTale AliMganapUrvaka temane pUchyu ke-- 'tuM Ave! kema dekhAya che ? tArUM dhana kayAM gayuM ?" teNe kahyuM ke--pramAdanA vazathI meM vezyA bhavanamAM rahIne lakSmI bheAgavI ane mArA ratnA vezyAe laI lIdhAM tethI huM duHkhI thayA.' eTale jyeSTha baMdhu dhanadave kahyuM ke-ha bAMdhava ! sAMbhaLa-- zAstramAM paNa pramAda karavAnA niSedha karyo che. 189 "mAra: vAmaaSI, pramAda: parameza puH / pramAdA muktipurdasyuH pramAdo narakAyanam // " 6 pramAda e parama dveSI che, pramAda te parama zatru che, pramAda meAkSanagaranA cAra che ane pramAda narakanA sthAnarUpa che. pachI pitAe mekalela patra tene ApyA. te patra vAMcIne niHsAsA mUkIne te bolyeA ke:-'huM bhAtA vinA tyAM zI rIte AvuM ? eTale dhanadeve kahyuM ke-'tuM mArI sAthe cAla, huM tane bhAtuM ApIza.' ema kahIne te paravAravA mATe pAtAne kAme lAgyA. dhanamitra jhaverIne ghare gayA, ane peAtAnA prayANanI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrI pArzvanAtha caritra vAta kahIne traNe 2ne mAgyA eTale te jhaverIe lekhuM (hisAba) karIne kahyuM ke- "tamArA vyAjamAMthI tame ATaluM bhagavyuM, ATaluM lIdhuM ATaluM dIdhuM ane ATaluM vadhyuM te le ane A tamArAM traNa ratna paNa lyo. dhanamitra te laI levaDadevaDa cukate karI dhananI gADha gAMThabAMdhIne pitAnA moTA bhAI pAse Avya, trIjo bhAI paNa tyAM AvyA. pachI traNe bhAIo utsuka thaI mArgane yogya sAmagrI taiyAra karAvIne cAlavA taiyAra thayA. gaNIne vecAya, mApIne vecAya, kApIne vecAya ane jokhIne vecAya evI vastuo-kariyANuM gADAmAM bharyA pachI vinayazIla dhanadeva zreSThIjanenI zIkha mAgIne sevaka, parijana ane gADA cukta thaI tyAMthI cAlyA. avicchinna pramANe cAlate te bhAI sahita svanagare ane svagRhe AvyA tyAM traNe bhAI bhaktipUrvaka pitAne caraNe namyA. pachI bhojana karIne ekAMte temanA pitAe temane pUchayuM ke-"tame zuM karyuM? zuM meLavyuM ? ane ze vadhAre karyo? te kaho. eTale meTA putra dhanadeve kahyuM- he pitA ! ApanA ApelAM A traNa ratna grahaNa kare, ane A lAbha thaye te le. meM A vepAra karyo.ema kahIne teNe traNe rane ApyA, ane lAbha thaye hatuM te paNa raju karyo. pachI bIjAe kahyuM ke bahe pitA ! tamArAM ApelA A rane grahaNa kare. enA vyAjamAM A dravya AvyuM, te meM vAparyuM, ane temAMthI ATaluM vadhyuM. ema kahI pitAne rane soMpIne pharI teNe kahyuM-pharI paNa mAre te ahIM ja vepAra kare che. pachI trIjAe kahyuM- he pitAjI! te rane pramAdanA vazathI meM to tyAMja vAparI nAkhyA, tethI Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 191 huM nidhana thaI gayA, ane majurInuM kAma karIne nirvAha karyAM, mATe mArA aparAdha kSamA karo. pitAe traNe putrAnAM vAkayA sAMbhaLIne manamAM vicAra karI sarvAMjana samakSa mATA putrane sava bhaMDAra sAMpI tene gharanA svAmI banAvyA ane sarvAMne kahyuM ke AnI AjJA sarvee mAnavI, kAie eLaMgavI nahi.' pachI bIjA putrane vastu, vyApAra ane kariyANA seAMpIne kahyuM ke-'tAre ahI rahIne vyApAra karavA, ane mATA bhAinI AjJA pramANe sarva kAma karavAM.' trIjA putrane khAMDavA, pIsavAnuM, rAMdhavAnuM ane pirasavAnu sa grAma seApyu. eTale te pramAdathI ane pUrva kanA vazathI duHkhI thayA. 'he bhavya janA ! A dRSTAMtanA siddhAMtamAM jinezvarAe je upanaya darzAvela che te ekAgratAthI sAMbhaLeA--zeTha te gurU samajavA ane putro te savirati, dezivarati ane aviratiema anukrame jANavA. mULanidhi (pujI) rUpa traNa ratne-te jJAna, darzana ane cAritra rUpa samajavA. traNa prakAranA jIvA te ratnAvaDe vyApAra karavA mATe manuSyabhava rUpa nagaramAM Ave che. temAM je pramAda na karatAM jJAna, darzIna ane cAritranI vRddhi kare che te sarvavirati jIvA devagatinA lAbha pAme che. bIjA prakAranA jIvA je apramAdathI vyApAra karIne mULanadhi (puMjI) nA khacAva kare che te pharIne manuSyabhava pAme che ane sukhabhAga bhAgave che. trIjA prakAranA jIvA bahu pramAdathI-nikA ane vithAthI yukta thaI mULa dravyane hArI jAya che te raurava narakane pAme che, maThTha, viSaya, kaSAya, nidrA ane vithA-e Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI pArzvanAtha caritra. pAMca pramAda jIvane saMsAramAM pADe che." mATe manuSyabhava pAmIne dharmamAM pramAdane tyAga kare. vaLI "mahA AraMbhathI, mahA parigrahathI, mAMsAhArathI ane paMcaMdriya jIvanA vadhathI prANIo narake jAya che. jeo zIlarahita, vratarahita, nirguNa, bhArahita ane alpa paNa paccakakhANa rahita hoya che te maraNa pAmIne nIce sAtamI pRthvIe apratiSThAna narakavAsamAM nArakapaNe utpanna thAya che." mahA AraMbha te paMdara karmAdAnarUpa che te karmAdAna A pramANe (IgAlI vaNasADI) aMgAra karma, vanakarma, gADAkarma, bhADAkarma, pheTakkarma, daMtavANijya, lAkSAvANijya, rasavANijya, kezavANijya ane viSavANijya, caMpalana, nila chana, asatIpoSaNa, davadAna, tathA sarazoSaNa e paMdara karmAdAna choDavA lAyaka che. - temAM prathama aMgArakarma A pramANe aMgAranI bhaThThI karavI (kelasA pADavA), kuMbhAra, luhAra, ane suvarNakAranuM karma, dhAtunAM vAsaNa banAvavAM, ane iMTe tathA cune pakatenA vaDe AjIvikA karavI te aMgArakarma kahevAya che. bIju vanakarma-te chedAyelA, nahiM chedAyelA vananA pAMdaDAM puSpa ane phaLane vikaya tathA kaNanuM dalana e rU5 vRtti te vanajIvikA. eTale chedAyelI nahi dAyelI vanaspati, patra, puSpa, kaMda, mULa, phaLa, tRNa, lAkaDuM, DALa, vAMsa vigerene vikaya kare, vana kapAvavA, dhAnya daLAvavAM e karmathI je AjIvikA karavI- te vanakarma. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 17 trIju zakaTa ka----te gADA tathA tenAM sAdhanA ghaDavAM ane kheDavAM cA vecavA te gADA AjIvikA eTale gADA, tathA gADAnA sAdhanAne banAvIne vecavA-kheDavA vigerethI AjIvikA calAvavI te zakaTa ka. cAthuM bhATaka kama -te gADA, vRSabha, hAthI, Ta; pADA, gadheDA khaccara ane adyApira bhAra bharI tenA vaDe vRtti calAvavI te bhATakAvikA, eTale gADA, vRSabha, mahiSa, hAthI gadheDA, khaccara ane azva vigere janAvareA rAkhI bhADu laine temanI pAse bhAra vahana karAvavA (khaTArA Adi bhADe ApavA calAvavA) te bhATaka karyuM. pAMcamu sphoTaka ka--te sarAvara ane kuvA vigerenu bAdAvavuM. pRthvIkAyanA Ara bharUpa paththarane phUTavA-ghaDavA vigerethI jIvana calAvavuM te sphoTakAjIvikA. arthAt java, caNA, ghauM, ane sAba vigerenA sAthavA, dALa, ATA ane taMdgala (cAkhA) karavA; khANu, sarAvara ane kuvAne mATe bhUmi khADhavI, haLa kheDavA ane pASANa ghaDavA vigere kama te skreATakakama. e pAMca karmo tyAjya che. have pAMca vANijya kahe che prathama daMtavANijya--te dAMta, vALa, nakha, hADakA sumae trasajIvanA aMgeApAMgane vepArane mATe bajAramAMthI kharIdavA te, eTale bajAramAMthI hAthInA dAMta, ghuvaDa ane vAgha vigerenA nakha, haMsa vagerenA rAma, mRgAhikanA cAmaDA camarI gAyanAM 13 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra puccha zaMkha, zaMga, chIpa, keDI kasturI vigere hiMsaka mANase pAsethI levA ane vecavA te daMtavANijya. arthAt ene vyApAra karavA vaDe je AjIvikA calAvavI te daMtavANijya. bIjuM lAkSAvANijya-te lAkha, maNazIla, gaLI, dhAvaDI ane TaMkaNakhAra vigerene vyApAra kare te arthAt lAkha dhAvaDI, nIlI (gaLI), maNasIla, haratAla, vAlepa, tuvArikA paTavAsa, TaMkaNakhAra, sAbu ane kSArAdine kayaviya kare te lAkSAvANiya. ' - trIjuM rasavANiya-te mAkhaNa, carabI, mAMsa, ane dArU vigerene kayavikaya kare . arthAt madha, dArU mAMsa mAkhaNa tela, dahI, dUdha ane ghI Adine vyApAra kare te rasavANiya. cothe kezavANijya-te dvipada tathA catuSpadane vyApAra karo te levuM devuM te arthAt dAsa dAsI vigere manuSyone tathA azva gAya vagere tiryane kharIdavuM vecavuM te kezavANiya. - pAMcamuM viSavANijaya-te viSa, zaAma, haLa, yaMtra lekhaMDa, haritAla vagere jIvaghAtaka vastune kayavikraya kare te. arthAt viSa te nAgaphaNa (aphINa), vatsanAga ane semala vigere, zA-te taravAra, baMduka vigere tathA keza kedALI vigere ane loha te haLAdi vigere tene kAviya kare te viSavANijya. - e pAMca vANijya karmo zrAvakane varjavA yogya che. - have yatrapIDana karma-te tala, zelaDI, sarasava, eraMDIyA magaphaLI vigerene khAMDavA yA pIlavA te. eTale ghANI vigere Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 15 yaMtromAM tala, zeraDI, sarasava ane eraMDIyA vigerene pIlavuM yA khAMDavuM ane jaLayaMtra (milo, kArakhAnA) calAvavA vigere yaMtrapaDakama. nirlI chanakarma-te nAsAdha, AMkavuM, napuMsaka karavA, pUMTha gALavI, bALavI, baLadanA karNa ane kaMbalane cheda karAvavo te. eTale gAya vigere pazuonA kAna, kaMbala, zRMga, pucchane cheda kara karAvavo, nAsAvedha kare, AMkavuM, karNazleTana karavuM, napuMsaka karavA, carmadAha kare ane uTanI puMTha gALavI vigere karma te nilaMchanakarma e narakanAM duHkha ApanAra hovAthI atyaMta varjanIya che, asatISaNa-te menA, popaTa, bIlADI, kUtara, kukaDe, mayUra, haraNa ane zukarAdakanuM poSaNa karavuM te keTalAka dAsIonuM paNa poSaNa kare che. galadezamAM te saMbaMdhI bhADuM le che te. davAna te basanathI vA puNayabuddhithI ema be prakAre che. eTale vanane dAha thatAM bhila vigere temAM sukhe pharI zake. athavA junA ghAsane bALavAthI navuM ghAsa uge ane tethI gAya vigere pazuo sukhe carI zake, athavA te khetara bALavAthI dhAnyasaMpatti sArI thAya-ItyAdi kAraNathI, puNyabuddhithI yA kautukathI jaMgalamAM agni saLagAve che te davadAna. ema saMbhaLAya che ke bhinna lokone maraNa vakhate tenA kuTuMbIo kahe che ke tArA dharmane mATe ATalA dava dezuM. sarazoSaNa te sarovara, draha ane taLAva vigerenA pANIne Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrI pArzvanAtha caritra zeSa karAve athavA nIka (nahera) dvArA dhAnyAdi vAvavAne mATe temAMnuM pANI laI javuM te sazeSaNa. temAM dAvela hoya te taLAva kahevAya ane na kheDAvela hoya te sarovara kahevAya, eTale te baMnemAM bheda samaje. A paMdara karmAdAna AcaravAthI bahu doSa (pApa) lAge che. temAM aMgArakamamAM agni svamukha zastra hovAthI tenA vaDe chakAya jIvenI virAdhanA thAya. vanakamamAM vanaspati ane tenA Azrita trasa jIvonI virAdhanA thAya. gADA ane bhATakakarmamAM bhAravAhana karanAra vRSabhAdikanI tathA mArgamAM rahelA chakAya jInI virAdhanA thAya. TakakarmamAM kaNadalanAdivaDe vanaspatinI tathA bhUmikhananA divaDe pRthvIkAyanI tathA temAM rahelA trasAdika jIvonI mahAvirAdhanA thAya. utpattisthAnamAM jaIne dAMta, grAmara kezAdi vasAMga kharIdavAthI grAhakene joIne lobhathI bhIla vigere takALa hAthI, camarI vigerene vadha karavA taiyAra thAya. lAkSAvANijyamAM lAkha bahu trasa jIvathI AkuLa hovAthI ane tenA rasamAM rUdhirane bhrama thatuM hovAthI, dhAvaDIvRkSanI chAla ane puSpa dArUnA aMga hevAthI tathA tatkALa temAM kRmi utpanna thatA hovAthI, gulikA (gaLI) banAvatAM temAM aneka jaMtuo paDIne nAza pAmatA hAthI, maNasIla, haritAla ane valepamAM saMpatima bAhya jaMtuo nAza pAmatA hovAthI, tuMbarikAmAM pRthvIkAyane ghAta thatuM hovAthI, paDavAsa trasAkuLa hovAthI, TaMkaNakSAra, sAbu ane anya kSAra vigere bAhA jInA vinAzaka hevAthI temAM meTe doSa lAge che. jIvAdimAM thatuM pApa manusmRtimAM paNa kahyuM che - Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvanAtha caritra 197 "H: ghati mAMhena. TAlayA DhALana 2. vyaheNa zudrIbhavati, brAhmaNaH kSIravikrayAt // "brAhmaNa mAMsa, lAkSA ane lavaNa (miThA)nA vyApArathI takALa patita thAya che, tathA kSIrane vikraya karavAthI te traNa divasamAM zuddha thAya che. rasavANijya-madha vigeremAM jaMtuone ghAta tathA temAM aneka saMmUrchAima jIvonI utpatti ne vinAza thatuM hovAthI, dUdha vigeremAM saMpAtima (uparathI acAnaka paDatA) jIvonI virAdhanA thatI hovAthI, be divasa uparAMtanA dahIMmAM pUrvokta rIte saMmUrNima jIvo upaje che tethI tyAjya che. kezavANijyamAM dvipada ane catuSpadonI paravazatAthI, temane vadha baMdhana, bhukha, tarasAdi duHkha paDavAthI doSa lAge che. viSavANijayamAM zAMgikA vatsanAgAdithI tathA haritAla, somala ane kSArAdikathI temaja viSa, zastrAdithI jIvaghAta jaNAyaja che. vaLI jalAdra haritAlathI makSikAdi tatkALa marI jatAM jovAmAM Ave che. semala ane kSAra vigerenA bhakSaNathI bALake vigere tarata maraNa pAme che. viSavANijyane anya zAstramAM paNa niSedha karyo che. kahyuM che ke - jAviciLava, ravivaLatara viSavikrayiNa caiva, narA narakagAminaH" // kanyAvikraya karanArA, rasakiya karanArA ane viSane vikraya karanArA purUSe narakamAM jAya che." - Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrI pArzvanAtha caritra yaMtrapalaNAdine karmanI sAthe saMbaMdha che. jemake-khAMDaNI, ghaMTI, cule jaLakuMbha ane sAvaraNu-gRhasthanA gharamAM e pAMca vastuthI jaMtuonI hiMsA thAya che. ghANI vigerethI mahApAtaka thAya che. te viSe laukikazAstramAM paNa kahela che. jemake daza kasAI samAna eka ghAMcI, daza ghAMcI samAna eka dArUcanAra, daza dArUvaeNcanAra samAna eka vezyA ane daza vezyA samAna eka rAjA kahela che" nichana karmamAM baLada, azva, uMTa vigere paMcaMdriya jIvonI kadarthanAne doSa lAge che. dava devAmAM kareDe ane vinAza thAya che. sarovaranA zeSaNamAM pANInA jIvane tathA temAM rahelA matyasyAdi jaLajaMtuone-ema chakAya jIvane vinAza thAya che. asatISaNamAM dAsyAdine vikaya karatAM tenAthI thatAM duSkAthI pApavRddhi thAya che, tethI te varjavA yogya che. tathA nirdaya janane ucita evuM keTavALapaNuM, guptipAlapaNuM ane sImapAlapaNuM vigere dUra karmo zrAvakane varjavA gya che. tathA baLadone dama, kSetra kheDa, azvane paMDha banAvae pApopadeza karavo zrAvakane kape nahi. temaja yaMtra, haLa, zastra, agni, muzala tathA uddakhala vigere hiMsaka adhikAraNe dayALujane dAkSiNyathI paNa anyane ApavAM nahi. vaLI kutUhaLathI gIta, nRtya ane nATakAdi jevA, kAmazAstramAM Asakta thavuM, jugAra, dAru Adi vyasano sevavAM, jalakriDA karavI ane hiMDoLe hiMcakavA vigere vinoda karavo, pADAdikane laDAvavA, zatrunA putra vigerenI sAthe vera bAMdhavuM, bhajanakathA, strIkathA, dezakathA ane rAjakathA karavI, tathA roga ane mArganA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra thAka sivAya AkhI rAtri uMghavuM-vigere pramAdAcaraNane sujJa purUSe tyAga kare. vivekI zrAvake A pramANenA ' jinavacano jANIne ekAgra manathI te pALavAM. - have mahAparigraha te lobhabhULa che, te lobha narakanA duHkhamAM prANune nAkhe che. lebhIjana kaI rIte saMteSa pAmI zakate nathI. kahyuM che ke- sagara putrothI tRpta na thayA, kucikaNuM godhanathI tRpta na thaye, tilakazreSThI dhAnyathI tRpta na thaye ane naMdarAjA suvarNanA DhagalAthI saMtuSTa na thayA." navA navA dhananI IcchA karate lebhI purUSa bahu dhanathI paNa tRpta thato nathI. juo ! pitAe Apela nAnA bhAIonuM rAjya zuM bharatarAjAe chInavI na lIdhuM? akhalita rIte seMkaDe nadIo AvIne paDe che chatAM zuM samudra pUrAya che ? athavA jAjvalyamAna agni bahu lAkaDAthI paNa zuM zAMta thAya che? nathI thatuM. mahA parigrahanA saMbaMdhamAM eka dRSTAMta che te A pramANe - mahA parigrahamAM Asakta ane cha khaMDane adhipati subhUma cakravattI bharatakSetranA cha khaMDanuM rAjya karatA hatA. tene ekadA vicAra Avyo ke -"bIjA ghaNuM cakavarI o cha khaMDanA adhipati te thayA che, paNa huM je bAra khaMDane adhipati thAuM te vizeSa gaNAuM." ema ciMtavIne sainya ane vAhana sahita carmaratnanA cegathI te lavaNasamudra upara thaIne dhAtakIkhaMDa tarapha cAle. mArgamAM carmaratnanA adhiSThAyaka hajAra devee vicAra karyo ke -"A carmaratna pANI para tare che te amAre prabhAva che ke cakavattane prabhAva che? ema ciMtavIne badhA de carmaratnane ane alaga thaI gayA. eTale tenA prabhAvathI Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra vaNasamudramAM taratuM cakavattanuM carmaratna DUbI gayuM, hAthI, gheDA ane sainike Adi sarve pANImAM DUbIne maraNa pAmyA ane lebhamAM lapaTAyelo cakavarI maraNa pAmIne sAtamI narake gaye. A badhuM mahA AraMbha ane mahA parigrahanuM phaLa jANIne vivekI janee mahA AraMbha ane mahA parigrahane tyAga kara. mAMsAdinA bhakSaNathI paNa narakapAta thAya che. Adi zabdathI abhakSya ane anaMtakAyanuM bhakSaNa paNa varjavuM. temAM abhakSya bAvIza che te A pramANe-pAMca uMdubara, cAra vigaI, himadeg, viSa 11, karAra, sarva jAtinI mATI, rAtribhejanI, bahubIja 15, anaMtakAya, baLa athANuM, gholavaDA, veMgaNa, kemaLa phala-phUla, tuccha kuLa21, ane calitarasa, e bAvIza abhakSya tyAjya che, tenI vyAkhyA A pramANe - vaDa, pIpaLa, urdu bara, plekSa ane kAkedaMbara e pAMca vRkSanAM phaLo maccharanI jevA uDatA bahu sUkSma jIvaDe bharelA hovAthI te varjanIya che, laukikamAM paNa e abhakSya kahevAya che. cAra mahA vigaI-dArU, mAMsa, madha ane mAkhaNa-e abhakSya che, kAraNa ke temAM te te varNanA aneka saMmUcchima chA utpanna thAya che. kahyuM che ke -"dAru, madha, mAMsa ane mAkhaNae cAramAM te varNanA jaMtu utpanna thAya che ane mare che." vaLI jainetara zAstramAM paNa kahyuM che ke - dArU, mAMsa, madha ane chAzathI alaga thayela mAkhaNamAM ghaNuM sUma jatuo utpanna ane lIna thAya che." sAta gAma agnithI bALatAM jeTaluM Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra pApa lAge teTaluM pApa madhanA eka biMdunA bhakSaNathI thAya che." dAru be prakAranuM hoya che-lAkaDAnuM ane piSTanuM. jaLacara, sthaLacara ane khecaranA bhedathI mAMsa traNa prakAre che. mAkSika (madhamAkhI), kautrika ane brAmara ema madha traNa prakAre che. gAya, bheMza, bakarI ane gheTInuM ema mAkhaNa cAra prakAre che. hima (barapha) pragaTa rIte apakAyanA piMDarUpa che. ahIM keAI zaMkA kare ke-jaLa paNa asaMkhya jIvamaya che, mATe jaLa paNa abhakSya che." A kathana satya che, paNa pANI vinA nirvAha na thAya ane barapha-karA vigere vinA te nirvAha thaI zake, mATe tene niSedha che, paNa jaLano niSedha nathI. tathApi zrAvakane prAsuka jaLa pIvuM teja ucita che. khaDI vigere sarva jAtanI mATI tyAjya che-tenuM bhakSaNa na karavuM. kAraNa ke mATInuM bhakSaNa karavAnA vyasanavALI strIone pAMDuroga, dehadaurbalya, ajIrNa, zvAsa ane kSayarogavigere thatA jovAmAM Ave che, ane te mahA anartha kare che, eTaluM ja nahi paNa maraNAMta kaSTa upajAve che. vaLI sacitta mATInuM bhakSaNa karatAM asaMkhya pRthvIkAya jIvonI virAdhanA thAya che. kahyuM che ke -A AmaLA jeTalI mATImAM jeTalA hoya che, te darekanA zarIra pArevA jevaDA karavAmAM Ave to te jabUdvIpamAM samAI na zake. jo ema hoya te pachI lavaNa (siMdhAluNa, mIThuM) paNa asaMkhya pRthvIkAya jIvavALuM hovAthI te paNa tyAjya karaze ?' A prazna ucita che, paraMtu tene sarvathA tyAga karavAthI gRhasthane nirvAha na cAle, mATe janamAM zrAvake sacitta mIThAno tyAga karave- vivekI zrAvake Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI pArzvanAtha caritra bhAjana karatAM jo mIThuM* grahaNa kare te te acitta le, paNa sacitta na le, ane te acitta paNa agnayAdi prabaLa zastrathIja thaI zake che; bIjI kAI rIte thaI zakatu nathI; kAraNa ke temAM atyaMta sUkSma evA asaMkhya (khAdara) pRthvIkAya jIvA rahelA che. zrI paMcama aMga (bhagata)nA egaNIzamA zatakanA trIjA uddezAmAM kahyuM che ke-'vajramaya zilA upara thADA pRthvIkAyane mUkIne ekavIza vAra vajranA laseTathI pIsatAM keTalAka jIvA temAM daLAI jAya che ane keTalAkane te khabara paNa paDatI nathI.' rAtribhAjanamAM sapAttima bahuvidha jIve nA vinAza thavAnA sa`bhava hAvAthI tathA ahika ane pAralaukika aneka doSanA sa bhava hAvAthI tyAjya che. kahyuM che keH--bhAjanamAM kIDI AvI jAya tA te buddhine haNe che, mAkhI vamana karAve che, jIthI jaLeAdara thAya che. karALIyAthI kADha rAga thAya che, vALathI svara bhaMga thAya che ane kAMTA ke kASThasaLI AvI jAya teA te gaLAmAM khukheMcI jAya che, bhamare! (vI...chI) AvI jAya te te tALune vISe che.' nizIyasUNi'mAM paNa kahyuM che keH--'gRhakAkila (garALI)nA avayavathI mizrita bheAjana karatAM puMThapara gihakeAIlA (rAga vizeSa) nIkaLe che.' e pramANe anAdimAM viSamizra sarpanI lALa, maLa, mUtra ane vI vigere paDavAthI vakhatasara maraNa paNa nipaje che. temaja-- rAtribhAjananA doSathI pRthvItaLapara jema kharI gayelu. puSpa rakhaDe tema te prANIo rakhaDe che ane duHkhita thAya che.' vaLI rAtre bheAnanA vAsaNa vigere dheAvAthI aneka thuvA vigere jIvAnA ghAta thAya che. rAtrieAjananA AvA apAra doSathI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra duSita thayela kANu sAdhita thaIne sauMsAra samudra tarI zake ? kemake 'rAtribhAjana karavAthI prANIe ghuvaDa, kAgaDA, khIlADI, gIdha, samaLI, zuvara, sarpa, vIMchI ane garALI vigere jAtimAM utpanna thAya che.? khIjA danAmAM paNa kahyuM che keH--svajana mAtra maraNa pAme te paNa sUtaka thAya che, teA divAnAtha (sUrya) asta thatAM bhAjana kema karAya ? rAtre pANI te rakta samAna ane anna te mAMsa samAna thAya che. mATe rAtrieAjana karanArane mAMsabhakSaNane doSa lAge che.' mArka dhyeya maharSie e pramANe kahyu che. tethI vizeSe karIne tapasvIe tathA vivekI gRhasthe rAtre pANI na pIvuM. temaja vaLI trayItejamaya sU che ema vedAMtI kahe che. mATe tenA kiraNathI pavitra thayela tamAma zubha karma karavuM. 'rAtre Ahuti, snAna, zrAddha, devAna tathA dAna na karavAM ane vizeSe bhAjana tA naja karavuM.' vivekI jane rAtre cAre AhAranA tyAga karavA. tema karavAne je azakta hAya, teNe azana ane khAdimanA te sarvathA tyAgaja karavA ane svAdima seApArI vigere paNa divase kharAkhara zeAdhIne jayApUrvaka khAvuM, nahi te temAM paNa trasa jIveAnI hi'sAne doSa lAge che. mukhyatve tA savAre ane sAMje rAtri najIkamAM hAvAthI- sUryodaya thayA pachI meghaDIe bhAjana karavu, thavAnA vakhatathI be ghaDI pahelAM bhAjana karI levuM. kahyuM che ke--divasanI Adi ane aMtamAM je be be ghaDI cheADIne bheAjana kare te rAtribhAjananA doSane jANanAra prANI puNyanu bhAjana thAya che.' AgamamAM paNa sarva jaghanya ochAmAMochu paccakhkhANa eghaDIpramANu namaskAra sahita 7 navakArasI) kahelu* asta 23 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI pArzvanAtha caritra che kadAcit kAryanI vyagratA vigere kAraNathI tema na karI zakAya, te paNa taDako vigere jevAvaDe sUryanA udaya ane astane nirNaya karavAnI te jarUraja che, nahi to rAtribhejanane doSa lAge che, lajajAthI aMdhakAravALA sthAnamAM jaIne dive vigere karIne bhojana karavAthI trasAdinI hiMsA, niyamane bhaMga ane mAyAmRSAvAda vigere adhika doSa lAge che. kAraNa ke huM e pApa na karUM' ema kahIne pharI je te pA5 seve te te pratyakSa mRSAvAdI che ane mAyAne te tyAM gADha prasaMga che. je prANI pApa karIne pitAnA AtmAne zuddha mAne che, te ulaTuM beghaNuM pApa kare che. e bALajIvanI maMdatAnuM lakSaNa che. rAtri bhojananA niyamane ArAdhanA ane virAdhanAnA saMbaMdhamAM traNa mitranuM dRSTAMta che te A pramANe. devapallI nAmanA gAmamAM zrAvaka, bhadraka ane mithyAdRSTi evA traNa vaNika mitra hatA. te ekadA jainAcArya pAse gayA. eTale AcArya mahArAje rAtribhejananA niyamane upadeza Apyo. te sAMbhaLIne temaNe rAtribhejana na karavAno niyama karyo. temAM zrAvake rAtribhejana, kaMdamULAdi abhakSyano utsAhathI niyama lIdhe. kAraNa ke te zrAvakakuLamAM utpanna thayA hatA. bhadrake bahu vicArIne mAtra rAtribhojanane niyama lIdhe. paNa kadAgrahamAM prasta hevAthI mithyAdraSTi to pratibadhaja na pAmyo. kAraNa ke 1 A traNe nAme guNaniSpana hevAthI paDelA hatA-mULa nAma bIjA hatA. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanA caritra AgrahI bata ninISati yukti tatra yatra matirasya niviSTA / pakSapAtarahitasya tu yukti-yaMtra tatra matireti nivezam || 205 AgrahI jemAM, peAtAnI buddhi rahelI hAya tyAM yuktine laI javA mAge che, ane pakSapAta rahita mANasanI tA jyAM cukti dekhAya tyAM mati sthira thAya che.' zrAvaka ane bhadrUkanA kuTuMbIoe paNa rAtrieAjananA niyama grahaNa karyo. kAraNa ke 'gRhavyavasthA gRhanA svAmIne ja anusare che.' have zrAvaka anukrame pramAdanI bahuLatAthI peAtAnA niyamamAM zithiLa thatA gayA. te kAryAMnI vyAkuLatAthI savAre ane sAMje tyAjya be ghaDInI aMdara paNa bhAjana karavA lAgyA.. anukrame sUrya asta thatAM paNa jamavA lAgyA. samyak prakAre niyama pALanAra bhadraka vigere tene preratA tyAre te hajI tA divasa che, kayAM rAtri paDI che ?" ema javAba detA. eTale tenA anukaraNathI tenuM kuTuMba paNa badhuM tevu' ja zithiLa thaI gayuM. 'ahA ! gRhasvAmInI pramAdamahuLatAthI pApaprasaMganI kevI vRddhi thAya che ?' ekadA bhadraka rAjAnA kAryanI vyagratAne lIdhe savAre ane apeAre paNa jamavA na pAmyA. lagabhaga sUryAsta veLAe kAI rIte leAjana karavAne ghare AvyA, evAmAM sUrya asta thaI Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206. zrI pArzvanAtha caritra gaye, eTale mitrAdikoe bahu kahyA chatAM paNa teNe bhajana na karyuM, kahyuM che keaphiyN kAyavvaM, jai sakA parahiaMpi kAyavvaM / appahiyaparahiyANaM, appahiaM ceva kAyavvaM // uttama jIve Atmahita karavuM ane je zakti hoya te parahita paNa karavuM. Atmahita ane parahitamAM A mahitA pahelAM karavuM." have zrAvake te kaMIka aMdhakAra prasaratAM chatAM paNa nirdhasapaNe yatheccha bhojana karyuM. bhejana karatAM tenA mastaka parathI eka jU bhejanamAM paDI te khAvAmAM AvI gaI. tenA bhakSaNathI te jaLadaranA mahAvyAdhithI atyaMta pIDita thaIne maraNa pAmyo. rAtribhejananA niyamano bhaMga karavAthI te kura bilADe thaye. ane te bhavamAM duSTa kutarAthI kadarthanA pUrvaka maraNa pAmIne narakamAM nArakI thaye. rAtribhojanamAM Asakta evo mithyAdraSTi paNa eka vakhata viSamizrita AhAra jamavAmAM AvavAthI sapta rIte tUTatA AMtaraDAnI gADha pIDA anubhavI maraNa pAmIne pelA mitranI jema bilADe thayo, ane pachI nArakI thayA. - bhadraka te sArI rIte niyamane ArAdhavAthI saudharma devalokamAM mahaddhika deva thaye. zrAvakano jIva narakamAMthI nIkaLIne eka nidhana brAhmaNane zrIpuMja nAme putra thayo ane mithyAtvIne jIva tene zrIdhara nAme nA bhAI thaye. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 207 evAmAM bhadrakadeve baMne mitrane manuSya thayelA jANI temanI pAse jaI ekAMtamAM potAnA svarUpane jaNAvI tathA temanA pUrvabhavanuM svarUpa kahI temane pratibodha Apyo ane rAtribhejana tathA abhakSyAdikane niyama levarAvya; temaja te pALavAmAM daDha karyo. kAraNa ke - "pApAnnivArayati yojayate hitAya, guhya ca gRhati guNAn prakaTIkaroti / ApadgataM ca na jahAni dadAti kAle sanmitralakSaNamidaM pravadaMti saMtaH" // pApathI aTakAve, hitamAM jeDe, guhyane gupta rAkhe, guNene pragaTa kare, ApattimAM dUra na jAya ane avasare sahAya Ape-e sanmitranuM lakSaNa che. ema sajajane kahe che. tethI kharUM sajajanapaNuM darzAvIne bhadradeva svarge gaye. ahIM baMne bhAIonA pitA vigeree kadAgrahathI temane nigraha karavA bhejanane sarvathA niSedha karyo. tethI temane traNa lAMghaNa (upavAsa) thaI trIje divase rAtre bhadrakadevane khabara paDavAthI temanA niyamane mahimA vadhAravA teNe tyAMnA rAjAnA jaTharamAM atyaMta pIDA upajAvI. jema jema vaidya, tiSI ane mAMtrika vigere upacAra karavA lAgyA tema tema ghIthI siMcela agnijavALAnI jema te pIDA vadhatI gaI, eTale maMtrIo Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI pArzvanAtha caritra kikRtyamUDha * ane nagarajane hAhAra karavAmAM tatpara thatAM AkAzamAM divya vANI thaI ke - he maMtrIo ane nagarajane ! rAtribhejanane varjavAnA niyamamAM daDha evA zrIpuMja ane zrIdharanA mAtra hastasparzathIja e rAjAne ArAma thaI jaze, anyathA kaI rIte zAMti thavAnI nathI." pachI "A nagaramAM zrIpuMja keNa che?" tenI zodha karavAnA vicAramAM maMtrI vigere paDayA. evAmAM keIe kahyuM ke -"eka nirdhana brAhmaNane putra, traNa lAMghaNa thatAM paNa pitAnA niyamanI daDhatAthI azubhita e zrIpuMja nAmane bALaka che. te ja e haze. pachI saMbhAvanA mAtrathI paNa maMtrIoe tene bahumAnapUrvaka belA, eTale zrIpuMja tyAM tarata Avyo. AvIne teNe utsAhapUrvaka ucca svare kahyuM ke -"mArA rAtribhojanAdi niyamanuM mahAmya hoya to atyAreja A rAjAnA sarva zarIre sarvathA zAMti thaI jAo." ema kahevApUrvaka teNe rAjAnA zarIra para potAnA hastane sparza mAtra karyo, eTale tarataja rAjA svastha thaI gayo. pachI rAjAe saMtuSTa thaIne zrIpujane pAMca gAmanuM Adhipatya ApyuM. te divasathI rAjA, tenA mAbApa vigere tathA anyajane e paNa rAtribhejanane tyAga karyo. e pramANe jinadharmanI prabhAvanA karate ane pAMca gAmanuM sAmrAjya bhagavate zrIpu ja zrIdharanI sAthe sIdharmadevakamAM gaye ane anukrame traNe mitre siddha thayA. e pramANe rAtribhejanano tyAga para traNa mitranuM dRSTAMta jANavuM. Iti traNa mitra dRSTAMta. * zuM karavuM temAM buddhi cAlI na zake tevA. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra bahubIja-te paMpiTAdika atyaMta paTarahita kevaLa bIjamaya hoya che. te dareka bIje rahelA chavanI hiMsA thAya mATe varjanIya che. ane je atyaMtara paTasahita bIjamaya dADima, TiMDerA vigere che te abhakSya gaNAtA nathI. anaMtAya-te anaMta jInA ghAtathI thatAM pApanA hetubhUta hovAthI varjanIya che. kAraNa ke manuSya karatAM nAraka che, te karatAM badhA devo, te karatAM paceMdriya tiryaMce, te karatAM beiDhiyAdika, te karatAM agnikAya cha-e yathottara asaMkhyAtaguNa kahyA che. te karatAM pRthvIkAya, apUkAya ane vAyukAya--e yathAkrame adhika kahyA che, e sarva karatAM mokSanA jI anaMtaguNu che ane te karatAM paNa anaMtakAya jI anaMtaguNa che. te spaSTa rIte AgaLa darzAvavAmAM Avaze. sadhAna (beLa athANuM taDakAmAM traNa divasa sukavyA vinAnuM)-nibuka (liMbu) ane bilvAdikanA athANAmAM aneka jIvone utpanna thavA saMbhava hovAthI vyavahArathI traNa divasa uparAMta te abhakSya gaNAya che. lavAte kAcA ghoLamizra vaDAM. (dahIMvaDA) upalakSaNathI kAcA (garama karyA vinAnA) gerasa (dudha, dahIM ane chAza sAthe dvidaLa paNa samajI levA. temAM sUkSama jIvonI utpattine saMbhava che ane te kevaLIgamya che. dvidaLanuM lakSaNa A pramANe kaheluM che jene palatAM (daLatAM) be phADIyA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrI pArzvanAtha caritra niSiddha jharInI jema sarakhA thAya te dvidaLa kahevAya, paNa be daLa thatAM je vacamAM neha (rekhA) yukta na hoya te dvidaLa na kahevAya. (kaThoLaAdi dvidaLa gaNAya che.) vRttAMka-rIMgaNA. te nidrAne vadhAranAra tathA kAmane uddIpana karanAra hovAthI aneka dene poSe che. anya zAstramAM kahyuM che ke-"(purANe) he priye ! je vRttAMta, koliMga ane mULaka (mULA)nuM bhakSaNa kare che, te mUDhAtmA aMtakALe paNa mane saMbhArI zakato nathI. ajJAta-puSpa tathA phaLa (ajANya phaLa) khAvAthI je niSiddha puSpaphaLamAM ajJAnathI pravRtta thaI jAya te vratabhaMgane saMbhava che, ane jherI puSpa yA kuLamAM pravRtti thaI jAya te vaMkacUla pahalIpatinA sainikonI jema vitane paNa nAza karanAra thAya che. tucchaphaLa-te madhuka ane jAMbu, bera vigere. upalakSaNathI tucchapuSpa-karIza, ANizivra, madhukAdi. tura7patra-varSA RtumAM taMdulIyaka (tAMdaLajo, methI) vigere samajavo. temAM bahu jIva rahelA hoya che. athavA tucchaphaLa te ardhaniSpanna-kemaLa evI vAla ane maganI sIMga vigerenuM bhakSaNa karatAM tathAvidha tRpti thatI nathI ane virAdhanA bahu thAya che. (tucchakuLamAM khAvAnuM DuM ane pheMkavAnuM ghaNuM hoya che ane khAvA chatAM peTa paNa bharAtuM nathI.) calitarasa-te kehI gayeluM anna, vAsI khIcaDI ane purI vigere. temAM aneka jaMtuo utpanna thAya che, ane te Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 211 pratyakSa dekhAya paNa che, mATe tene tyAga kare. "be divasa uparAMtanA dahIMmAM chatpatti thAya che te zI rIte samajAya?" tenA uttaramAM kahe che ke-"temAM zAstra pramANa che. kahyuM che ke - je maga, aDada vigere dvidaLamAM kAcuM gerasa paDe, te temAM trasa jIvanI utpatti thAya che. ane be divasa uparAMtanA dahIMmAM paNa trasa jI upaje che. vaLI ema sAMbhaLavAmAM Ave che ke dhanapALa paMDitane prAtabedhavA mATe AvelA temanA baMdhu zabanamunie be divasa uparAMtanA dahIMnA vAsaNa upara aLatAnuM puMbhaDuM paDIne tenI upara cAlatA jIva batAvI ApyA tethI tene pratibaMdha thaye." A pramANe bAvIza abha varjanIya che. have anaMtakAya batrIza che, te paNa tyAjya che. tenuM svarUpa A pramANe - | sarva jAtinA kaMda-1 sUraNakaMda, 2 vAkaMda, 3 A haridrA (lIlI haLadara). 4 Adraka (Adu), 5 AdhvaMkacUro, 6 zatAvarI, 7 birAlI, 8 kuMAra, 9 ara, 10 gaDUcI, 11 lasaNa, 12 vaza kArelA, 13 gAjara, 14 lUNI, 15 laDhaka, 16 girikarNikA (garama), 17 kisalayapatra, 18 kharizukA, 19 degI, 20 ArTsa mustA (lIlI metha), 21 bhrAmaravRkSanI chAla, 22 khilehaDA, 23 amRtavalI, 24 mUlaka (mULAnA kAMdA), 25 bhUmirUha, 26 dvidaLa dhAnyanA aMkurA, ra7 DhaMkava(c)lo, 28 sUkaravalla, 29 prathaMka, 30 kamaLa AMbalI, 31 Aluka (baTATA) ane 32 piMDAlue 32 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI pArzvanAtha caritra anaMtakAyanA mukhya bheda che. vaLI lakSaNa yukti karIne bIjA paNa anaMtakAya jANI levA. (mATu) sila (5) dhAvizeSa, have e batrIza anaMtakAyanI vyAkhyA kahe che -kaMdanI, sava jAti anaMtakAya che, temAM keTalAka kaMda vaparAtA hevAthI te nAmathI darzAve che. sUraNakaMda-harasane nAza karanAra kaMdavizeSa, vajakaMda, Adraka Adra haridvA-te lIlI haLadara, zaMgabera te (Adu), Adra kalcaraka, zatAvarI ane birAlikA-e vallI vizeSa che, kumArI-te mAMsala (pu) praNAla AkAranuM patra (kuMvAra), tharI-te vRkSa, gaDucI-te vallIvizeSa, lasaNa-kaMdavizeSa, vAMsakArelA, gajajara te gAjara, lavaNika-vanaspati vizeSa-jene bALavAthI sajijakA niSpanna thAya che, loDhaka-te pazvinIkaMda, girikarNikA-te vallIvizeSa, kisalaya patra-te prauDha patranA pahelA aMkura phuTe che te-badhA kemaLa patra samajavA, kharizukA, thegate kadavizeSa, AdramustA (lIlI methI, lavaNavRkSachavi-te lavaNa yA brAmaravRkSanI mAtra chAla-bIjA avayava nahi, khillohaDAlekaprasiddha kaMda, amRtavallI-latAvizeSa, mUlaka (mULA)-prasiddha kaMda te tyAjya che, anyazAstramAM kahyuM che ke-"lasaNa, gRjana, palAMDu, piMDamUla, matsya, mAMsa ane madirA-e karatAM paNa mUlaka adhika pApakArI che, putramAMsa karatAM paNa mULAnuM bhakSaNa vadhAre kharAba che. enuM bhakSaNa karavAthI naraka ane tyAga karavAthI svarga maLe che, je narAdhama mULAnI sAthe bhojana kare che, tenI cAMdrAyaNazata (seMkaDe cAMdrAyaNavrata)thI paNa zuddhi thatI nathI." bhUmirUha varSAkALamAM thanArA chatrAkAre bIlADIne Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 213 Topa-bhUmisphoTakanA nAmathI paNa prasiddha che. virUddha-te akurita dila dhAnya, Dha'kavAstula-zAka vizeSa, te prathama utpanna thayela ja anaMtakAya, paNa chedyA pachIthI uge te nahi. sUkaravala, anaMtakAya, paNa dhAnyavala (vAla) nahi, palya'ka-zAkavizeSa, komaLa AMkhathI--tenA avasthAkikA-ci'ciNikA paNa nAma che, AlUka (baTATA) ane pi'DAluka e kavizeSa che, e mAtra atrIza ja anaMtakAya nathI--vizeSa che. tenI jIvAceAni cauda lAkha che. tenA lakSaNeA A pramANe hoya che--jenA kaNasalA, sAMdhA ane gAMTha-gupta heAya jene bhAMgavAthI sarakhA kaTakA thAya, jemAM hajI nasA na AvI hAya ane je cheddIne rApatAM ugete badhA anatakAya jANavA. tevA lakSaNathI viparIta lakSaNavALI te pratyeka vanaspati samajavI. ItyAdi siddhAMtamAM kahelA lakSaNa cukta bIjA paNa anaMtakAya jANI levA ane tenA tyAga karavA. kahyuM che ke :--(padma purANa, prabhAsakhaMDamAM) " catasro narakadvArAH, prathamaM rAtribhojanam / parastrIgamanaM caiva saMdhAnAnaMtakAyikAH " // rAtribhAjana, paragamana, baLa athANuM ane ana'takAyae cAra narakanAM dvAra che.' anaMtakAyAdi abhakSya acitta thayela hAya tA paNa tenA tyAga karavA. ahI kAI zakA kare ke--'Adra kai vigere pAte yA bIjAe acitta karyA pachI tenu bhakSaNa karavAmAM ze! doSa che ?" tene Ape che ke uttara Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI pArzvanAtha caritra 'ni yapaNAne laIne lelupatA vRddhinI paraparAe cittane paNa grahaNa karavAnA prasaMga prApta thAya, mATe acitta paNa grahaNa na karavuM, kahyuM che ke -eka akAya kare tenA pratyayathI bIje kare--ema sAtAbahulanI para'parAthI sayama ane tapanA viccheda thAya ' e pramANe atrIza anaMtakAyanuM svarUpa samajIne tenA tyAga karavA. tathA AlasyAdithI ghI, telanAM vAsaNA ughADAM rAkhavAM, bIjo mArga chatAM lIleAtarI vigere upara cAlavu, azeAdhita mAge gamana karavuM, sthAnane joyA vinA temAM hAtha nAkhavA, anya sthAna chatAM sacitta upara besavu* cA vastrAdi mUkavAM, kuthuvA vigera jaMtuothI vyApta jamInapara mUtra vigere nAkhavuM, yatanA vinA bAraNAnA AgaLIo vigere devAM, patra puSpAdi kAmavagara teADavAM, mATI, khaDI ane varNikAdinuM mana karavuM, agni jagAvavA, (saLagAvavA) gavAdinA ghAta thAya evA zasronA vepAra karavA, niSThura ane maghAta thAya tevuM khAlavuM. hAsya nidA vigere karavAM, rAtre yA divase paNa snAna, kezaguMthavu, khAMDavuM', rAMdhavu, pRthvI khAdavI mATI vigerenuM mardAnA lipana, vastra dhAvuM ane pANI gaLavuM Adi--yatanA vinA pramAdathI karavAM. zleSma vigere nAkhatAM catanApUrvaka tene dhULa vigerethI na. DhAMkavA--ItyAdika pravRttithI paNa pramAdAcaraNa lAge che. zleSmAdikamAM be ghaDI pachI sapUrNima manuSyA utpanna thAya che, tethI tenI virAdhanAnA mahAna doSa lAge, mATe temAM upayeAga rAkhavAnI jarUra che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zI pArzvanAtha caritra zrI pannavaNuM upAMgamAM kahyuM che ke bhagavAna ! saMmUrNima manuSya kyAM utpanna thAya ? uttara-he golama ! pistAlIza lAkha janapramANa manuSyakSetramAM--eTale ahIdvIpamAM ane be samudromAM, temAM aDhI dvIpamAM rahelI paMdara karmabhUmimAM, trIza akarmabhUmimAM ane chappana aMtadvIpamAM, garbhaja, manuSyanI viSTAmAM, mUtramAM baDakhAmAM, siMghANa (nAkanA mela) mAM, vatamAM, pittamAM, vIryamAM, lohImAM, vIryanA paDelA pagamAM. zabamAM, strI purUSanA saMgamAM, nagaranI khALamAM ane sarva azucisthAnamAM saMmUIima kanuSyo utpanna thAya che. tenI kAyA aMguLanA asaMkhyAtamA bhAga jevaDI hoya che, teo asaMjJI, mithyAdaSTi, ajJAnI hoya che, ane aparyApta avasthAmAMja aMtamuhUrtamAM maraNa pAme che." A saMsAramAM bhamatA chae jenAthI jIvavadhAdi anartha thAya tevA adhikaraNone paNa tyAga kara. kahyuM che ke"n grAhyANi na deyAni, paMcadravyANi paMDitaiH / agnirviSaM ca zastra ca. madyaM mAMsaM ca paMcamam" / agni, viSa, zastra, dAru ane mAMsa e pAMca vastuo sujJa purUSoe levI ke devI nahi. vaLI anya zAstramAM paNa kahyuM che ke -khetara, 'yaMtra, vahANa, vadhU, haLa, baLada, gheADe, gAya, gaMtrI (gADI), dravya, hAthI, havelI ane bIjA paNa je padArthathI mana AraMbhayukta thAya ane jenAthI karma baMdhAya tenuM sujJajanoe dAna levuM ke devuM nahi." Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrI pArzvanAtha caritra jenAthI anarthadaMDa thAya tene paNa tyAga kara. duSTa jIve jAgRta thatAMja AraMbha karavA mAMDe che. te A pramANe panIyArI, daLanArI, zilpI, karSaka, reMTacalAvanAra, kuMbhAra, bI, luhAra, mAchImAra, zikArI, jALa nAkhanAra, ghAtaka, cora, pAradArolapaTa, ane AkramaNa karavAvALA-emanI paraMparAe kuvyApAramAM pravRtti thatAM mahAna anarthadaMDa thAya che. zrI bhagavatIsUtramAM kauzAMbI nagarImAM rahelA zatAnIka rAjAnI bahena ane mRgAvatInI naNaMda jayaMtie zrI viraparamAtmA pAse prazna karela che ke- he bhagavan! A prANI sute sAre ke jAgRta sAro ? uttara-"jayaMti! keTalAka sutA hoya te sArA ane keTalAka jAgRta hoya te sArA." jayaMti- he bhagavan! e zI rIte samajavuM ? uttara-he jayaMti! je jIvo adhama heya, adharmapriya heya, adharma belatA hoya, adharmanA ja jonArA heya, adharmane vakhANanArA hoya, adharmazIla heya, adharma AcaranArA hoya ane adharmathI ja potAnI vRtti calAvatA heya--evA jIvo sutA sArA. e ja sutelA hoya tyAM sudhI bahu chAne, prANIne, sane te dukha ApI zakatA nathI athavA temane ghAta karI zakatA nathI. vaLI pitAnA AtmAne yA parane vA ubhayane bahu adharmamAM joDI zaktA nathI. mATe e ja sutA hoya te sArA. vaLI jayaMti ! je jIvo dhamI hoya, dharmapriya heya, yAvat dharmathI pitAnuM gujarAna calAvanArA haiya, te ja jAgatA sArA, kAraNa ke e ja jAgatA hoya te svaparane dharmamAM joDe che ane dharmajAgarikAvaDe pite jAgRta rahe che. e ja pramANe balavatva ne durbalatva, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 217 dakSatva ane mUkha, tene mATe paNa prazna ne uttara jANuM levA. e pramANe, jANIne pramAdAcaraNane tyAga kare. vaLI je kArya karavAthI AraMbha vadhe, tene paNa tyAga karavo. jevAM ke pANI sAthe muzala, haLa sAthe phAla, (dAMta) dhanuSya sAthe bANa, gADA sAthe dhasarUM, erasiyA sAthe vATavA lekhaka, kuhADA sAthe daMDa, ghaMTI sAthe tenuM upaluM paDa-ItyAdi pApakaraNa tyAjya ane durgatidAdhaka che, tethI tene meLavIne rAkhavAM nahIM; pitAnuM kArya karIne pAchA chuTA pADIne mUkI devA. have "jiMvitti' eTale ekedriya, beIdriya, teIdriya, cauriMdriya ane paMcaMdriya jIne vadha karavAthI prANuo narake jAya che. jema kAlasaukarikana pAMcase pADAne dararoja ghAta karanArA hevAthI marIne narake gaye kahyuM che ke - 'nAstyahiMsA samA dharmA, na saMtoSasama vratam / na satyasadRzaM zaucaM. zIlatulyaM na maMDanam // satyaM zaucaM tapaH zauca, zaucamidriyanigrahaH / sarvabhUtadayA zauca jalazaucaM tu paMcamam // snAnaM manomalatyAgA, dAnaM cAbhayadakSiNA / jJAnaM tattvArthasaMbodho. dhyAnaM nirviSayaM manaH" // 1 kAlIka nAmane kasAI. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ahiMsA samAna dharma nathI, saMteSa samAna vrata nathI. satya samAna zauca (pavitratA nathI ane zIla samAna maMDana (ghareNuM) nathI. satya-e prathama zauca che, tapa-e bIjuM zauca che, iMdriyanigraha-e trIjuM zauca che, sarva satva (jIva)nI dayA e cothuM zauca che, tyAra pachI pAMcamuM jaLazauca che. (arthAta pahelA cAra zauca vinA pAMcamuM zauca kAmanuM nathI.) mananA melane tyAga te snAna che, abhayadakSiNa (jIne abhaya ApavuM) te dAna che. tatvArthadha te jJAna che ane vikArarahita, mana te dhyAna che." ghare vasatA ane nitya snAna na karatA evA purUSe tapa vinA paNa kevaLa manazuddhithI zuddha thAya che, kahyuM che ke-baMdha ane mokSanuM kAraNa mANasanuM mana ja che. juo manuSya jemA kAMtAnuM AliMgana kare che temaja putrInuM paNa AliMgana kare che, paraMtu te baMnemAM mana judA prakAranuM che" "sAmyane avalaMbIne purUSa eka ardhakSaNamAM jeTalAM karmane khapAvI zake, teTalAM karma ke TIjanma sudhI tIvra tapa karatAM paNa khapAvI na zake. dharmanA mULa vinaya ane viveka che, te vinA zlAghA nathI. kahyuM che ke vinaya e dharmanuM mULa che, tapa ane saMyama- vinayane lIdheja che. vinayahInanA tapa ane dharma kevAM? kAMI nahIM. vinayI lImI, yaza ane kIrtine meLavI zake che, paNa durvinayI kadApi svakAryasiddhine sAdhI zakatuM nathI. parvatamAM jema merU, grahomAM jema sUrya, ratnamAM jema ciMtAmaNi tema, guNamAM viveka zreSTha che. vivekaguNa sarva guNomAM vadhAre zreSTha che. viveka vinA anya gaNe paNa nirguNa prAyaH thAya che kahyuM Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra che ke-cakSu vinA jema rUpa na zebhe tema viveka vinA lakhI zebhatI nathI." vivekarUpa dIpakanA prakAzavaDe prakAzita karelA mAgamAM gamana karavAthI kalikALanA aMdhakAmamAM paNa kuzaLa purUSe khalanA pAmatA nathI kemake gurUnI jema viveka sarva kRtyAkRtyane prakAza kare che ane samitranI jema akRtyathI aTakAve che. A saMbaMdhamAM sumatinuM dRSTAMta che te nIce pramANe : zrIpuranagaramAM zrIsena nAme rAjA rAjya karatA hate. tene zrIsakhI nAme zrI hatI ane kuLakramathI AvelA sema nAme pradhAna hatuM. te pradhAnane putra na hovAthI te manamAM atyaMta dukhI rahe ane kayAMya paNa zAMti pAmI zakate nahoto. ekadA rAjAe te pradhAnane kahyuM ke:-"he pradhAna ! tArI e saMtAnarahitatA mane atizaya satAve che. bahu kALathI ApaNe baMnene saMbaMdha kuLakamAgata cAlyo Ave che, have tAre putra na hovAthI mArA putrane maMtrI kezu thaze ? ane anya maMtrI para vizvAsa ke? A maMtrI bAbatamAM tuM te. nizcita jevo dekhAya che" ema bolyo ke -"he svAmin ! e bAbatamAM zuM karavuM? jIvita saMtati ane dravya-e traNa vastu daivAdhIna che, mATe vastu parAdhIna chatAM tene mATe ciMtA karavAthI zuM ? rAjAe kahyuM ke-'upAya kara, prathama to sAhasa ane daurya dharIne tArI kuLadevInuM ArAdhana kara" rAjAe A upAya batAvyo, eTale maMtrI potAnI kuLadevInA bhavanamAM gaye. tyAM pavitra thaI tenI AgaLa darbhanA saMthArA para besIne A pramANe belyo ke "he mAta ! jyAre mArA para putranI Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrI pArzvanAtha caritra kRpA karaze| tyAre ja huM bhAjana karIza. ' teNe evA dRDha abhigraha lIdheA tethI trIje divase devI pratyakSa thaIne khAlI ke - he bhadre ! zA mATe kaSTa kare che? atyAre sArA lakSaNavALA putra tane nahi thAya, atyAre te paradArAsakta, cAra ane jugArI-evA putra thaze. mATe thADA vakhata rAha jo, pachI tane uttama putra ApIza.' eTale te khelyA ke -'huM rAjAne pUchI jouM.' ema kahIne te rAjAne pUchavA gayA. rAjAne devInuM kathana kahI saMbhaLAvyuM, eTale rAjAe vicArIne kahyuM ke--devIne kahe -bhale game tevA putra thAya, paNa tenAmAM vinaya ane viveka hAvA jAie.' ema sAMbhaLIne te devI pAse AvyA ane kahyuM keH--he bhagavatI ! bhale tevA avaguNI putra ApA, paNa temAM vinaya ane viveka hovA joie.' devIe kahyuM ke-'astu. tane paradArAsakta cAra ane jIgArI putra thaze, paNa te vivekI ane vinayI thaze.' A pramANe kahIne devI adRzya thai, eTale pradhAna devIne namaskAra karIne potAnA ghare javAne cAlyA; evAmAM teNe bIjI eka vaizyA zrI rAkhelI hatI, teNe matrIne devInA bhavane gayeleA jANIne teTalA divasa bhAjananA tyAga karyo hatA ane bhU (jamIna upara) zayyA karatI hatI. teNe te devInI prasannatAnu svarUpa jANIne dAsI pAse baLAtkArathI peAtAne ghera teDAvyA, eTale te maMtrI paN tenA ghareja jaIne snAna tathA bhAjana karI rAtabhara rahyo ane savAre peAtAnA ghare jatAM manamAM kheda lAvIne vicAravA lAgyA keH-- ahA ! mane dhikakAra thA. sukuLavatI strInI upekSA karIne huM ahIM ja rAtrI rahyo. devIne prasAda pAmIne huM Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 221 ahIMja rahyo, tethI mArA putra kukSetrathI utpanna thayele thaze. paNa bhAvi anyathA na thAya, paraMtu meM bahu kharAba karyuM, kemake putrane pAmyA chatAM paNa putrajanmane pragaTa utsava nahi. thaI zake, paraMtu have zuM karavuM ? rAjAne te jema tema uttara Apa." Ama vicAra karIne rAjamaMdiramAM AvatAM rAjAe tene te joIne pUchyuM ke -"he maMtrIn harSane sthAne khinna kema dekhAya che? zuM devIe tane chetaryo? athavA te zuM kaMI bIju viparIta thayuM? eTale maMtrIe devIne Adeza tathA pitAne doSa-pitAnI niMdApUrvaka kahI batAvyuM. te sAMbhaLIne rAjAe kahyuM ke kheda na kara, AvA tArA uttama. kuLamAM devatAdiSTa chatAM paNa je te anyAya karanAro putra thAya, te temAM tAre zuM doSa? paraMtu tArI te vezyA strIne tArA gharanA bheyarAmAM sArI rIte gupta rAkha, ane putrajanma thayA pachI tene gharamAMthI kahADI mUkaje." rAjAnA kahevAthI pradhAne paNa tema karyuM. pUrNa samaye putra janme, eTale teNe tarata ja rAjAne nivedana karyuM. pachI gupta rIte tene saMskAra karyo, te anukrame vRddhi pAmavA lAgyo. tene bhaNAvavA gya thayela jANIne zAstravicakSaNa evA tenA pitAe tene bhaNAvavAnI zarUAta karI. eTale te bhoMyarAnI uparanA phALakApara Asana mAMDI bahArathI bIjA vidyArthIone bhaNavavAne bahAne tene nItizAstra bhaNAvavA mAMDayuM. rAjAnI AjJAthI pitAne aMguThe. doro bAMdhIne teNe te putrane Apyo ane kahyuM ke -tane kaMI zaMkA paDe te A dore halAvo." evA saMketapUrvaka teNe pitAnA putrane bhaNAvyo anukrame te hoMziyAra thaye. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrI pArzvanAtha caritra ekadA nItizAstramAM A pramANe eka glaeNka AvyuM "dAnaM bhogo nAza timro gatayA bhavaMti vittamya / yo na dadAti na bhukte. tasya tRtIyA gatirbhavati" // dAna, bhega ane nAza--e dhananI traNa gati che. temAM je dAna ane bhegamAM potAnuM dhana vAparatA nathI, tenA dhananI trIjI gati eTale nAza thAya che. A zloka sAMbhaLI te derI halAvavA lAgyuM, eTale tenA pitAe pharI te zlokane artha karI batAvya; chatAM pharI derI halAvI eTale teNe rUSTamAna thaIne bIjA vidyArthIone rajA ApI putrane bahAra lAvIne kahyuM ke -"he vatsa! samudra samAna zAstranuM avagAhana karIne gaSpada samAna A sugama zlokamAM tuM kema mUDha jevo banI gayo? eTale putra belyo ke -"he pitAjI tame dhananI traNa gati kahI te mane samajAtuM nathI, kAraNa ke mane dAna ane nAza--ema dhananI be gati ja lAge che, kemake je bhegamAM vaparAya te paNa nAza ja che. kahyuM che ke -"seMkaDo prayane prApta thayela ane prANa karatAM paNa vahAlA evA dhananI eka dAnaja gati che, bIjI badhI vipatti che. tene dharmAthe sapAtramAM devuM te te sarvottama che, dukhita yAcakane ApatAM kIrti vadhe che ane baMdhuomAM vAparatAM snehane poSaNa maLe che, bhUtAdine ApatAM viddhane nAza thAya che. ema ucita paNAthI ApatAM ekaMdare lAbha maLe che. ApeluM dAna kadI niSphaLa thatuM nathI bhogathI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 224 kevaLa aihika sukhanI prApi thAya nahi te nAza te avazyameva A pramANe sAMbhaLIne vicAracatura pradhAne aMtaramAM AnaMda pAmIne te badhe vRttAMta rAjAne kahI saMbhaLAvyo; eTale rAjA bole ke - he bhadra! enA aMtaramAM vivekarUpI sUrya pragaTayo che. e tArA ane mArA manoratha pUrNa karaze. aho ! enuM vicAragAMbhIrya ! aho ! cAturya ! ahA ! adabhuta mati ! ke je upAdhyAyane ane zAstrane oLaMgIne AgaLa pravarte che. ene jJAna sArI rIte utpanna thayuM che, mATe have te vidyAthIne hAthI para besADIne ahIM lAva." ema kahI rAjAe potAnA hAthI ane parivAra tenI sAthe mokalyo. seme pitAne ghare jaIne svajanane bhegA karyA, ane putrane zRMgAra paherAvI kautukamaMgaLa karI hAthI para besADIne mahaddhipUrvaka rAjamaMdire laI gaye; eTale rAjAe tene potAnA kheALAmAM besADI tene satkAra karyo ane tenuM sumati evuM nAma rAkhyuM. pachI rAjAe kahyuM ke tAre sarvatra svecchAe gamana karavuM. bhaMDAra, aMtApura ane rAjyamAM sarvatra kIDA nimitte pharavAnI tane chuTa che, keI paNa jagyAe javAne tane pratibaMdha nathI." e pramANe kahI tene satkAra karIne rajA ApI. pachI rAjAnI AjJAthI te kaMI paNa pratibaMdha vinA sarvatra kIDA karavA lAge. ekadA te rAjAnA bhAMDAgAramAM peThe. tyAM rAjAne metIne bahAra joIne devIe kahela doSanA vazathI tenuM citta calAyamAna Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrI pArzvanAtha caritra thayuM. eTale teNe te laI lIdhe. pachI tene saMtADI sAzaMkamanathI te javAne taiyAra thaye; evAmAM kSaNabhara viveka vaDe te vicAra lAgyA ke "aho ! mane dhikkAra thAo. meM A vizvaniMdita karma zuM karyuM? pRthvI para cerI samAna bIjuM pApa nathI. ema vicArI hArane pAche te ja sthAne mUkIne ghare AvyA. vaLI ekadA kIDA karavA mATe rAjamaMdiramAM akhalita gatithI bhamatAM rAjapatnIe kAmarAgathI bhegane mATe tene bolAvyA. rANIe tene kahyuM ke-"he sumate ! ahIM Ava. A sthAna ekAMta che, mATe mArI sAthe vilAsa kara." te sAMbhaLIne sumati kumatine vaza thaI tenI pAse javA cAlyo eTalAmAM baMdhunI jema viveke tene aTakAvyo. te vicAravA lAge ke -"aho ! mane dhikkAra thAo, ke mAtA samAna rAjapatnI para meM savikArI mana karyuM. parastrInA saMgathI A bhavamAM ziracheda vigere ane parabhavamAM narakanI vedanA prApta thAya che. te ja mahAna ane te ja paMDita che ke A sarpiNI samAna kulaTAothI dUra rahe che. mAre have pachI paranArI sahedararUpa mahAvrata pALavuM" e pramANe vicAra karIne tene page paDI te svasthAne gaye. ekadA kautukI e te kIDA karavA kautukathI jugArIo pAse Avyo. temanuM vyasana ane svarUpa joyuM. keTalAka kajIyA karatA hatA, keTalAka dravya hArI jatA hatA, keTalAka hasatA hatA ane keTalAka caratA hatA tevuM svarUpa joIne te ciMtavavA lAge ke-" ahe! jugAranA vyasanane dhikakAra thAo. kahyuM che ke -"he jugArIo ! jugAranuM vyasana kema choDatA nathI? Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 225 potAnA dehane zA mATe bALe che? ane pitAnA mukha para bakarAne zA mATe mutarAve che? kAraNake ethI damayaMtI jevI priyatamA sahita naLarAjAne paNa cAMDALanI jema rAjyasukhathI bhraSTa thavuM paDayuM e kema jANatA nathI ?" A jugAranuM vyasana mane ucita nathI." ema ciMtavIne te pitAne ghera gaye. ekadA ramata karate karato te rAjasabhAmAM gayo. tyAM teNe rAjAne namaskAra karyo eTale rAjAe tene baLAmAM besADIne cuMbana karyuM. eTale sumati che ke -"he svAmin ! nItizAstramAM kahyuM che ke-Ine vizvAsa na rAkha." te chatAM mane Ape ammulita gativALe kema karyo che? mArA para ATalo badhe vizvAsa rAkhave ucita nathI." rAja be ke "he vatsa! tuM devIe ApelA varadAnathI prApta thayo che ane amArA vaMzaparaMparAne purohita che, te tArAmAM vizvAsa kema na hoya ? tArAmAM devIe vinaya ane viveka guNa mUkyA che, te tArA sahAyakArI che." pachI teNe rAjAnI AgaLa badhuM pitAnuM pUrva svarUpa kahI batAvyuM. eTale rAjAe kahyuM ke he vatsa! vinaya vivekanI sahAyathI tuM sadoSa chatAM nirdoSa ja che. kahyuM che ke - yastha tapatha batAjhA, guvAra pUte naraka suvaMzApi dhanudaMDa nirguNaH kiM kariSyati" // game te vaMzamAM janma pAmela hoya, paNa guNavAn purUSa pUjAya che, sArA vAMsane dhanuSa paNa guNa (darI) vinA zuM 15 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrI pArzvanAtha caritra karI zake tema sArA vaMzamAM janmela paNa nirguNa zuM karavAne hate ? A pramANe rAjAnuM kathana sAMbhaLIne te lajajAne lIdhe nIce mukha karI besI rahyo. eTale rAjAe tene rAjakAryanuM prAdhAnya pada ApyuM. pachI te sumati rAjakArya sAdhI anukrame saddharma pALIne sadagatie ge. | iti sumati daSTAMta. mATe dharmanA mULabhUta vinaya ane viveka avazya grahaNa karavA. te guNe satsaMgathI prApta thAya che. zAstrokta satsaMgatinuM phaLa sAMbhaLo - prathama saMgati karavA lAyaka sajajane kevA hoya te kahe che - na brUte paradUSaNaM paraguNaM vaktyalpamapyanvahaM, saMtoSaM vahate paraddhiSu parAbAdhAsu dhatte zuvaM / paradUSaNane na bole, a9pa paNa paraguNane vakhANe, paradhana jeIne niraMtara saMteSa pAme, paranuM duHkha joIne zeka dhare, AtmaprazaMsA na kare, nItine tyAga na kare, apriya kahyA chatAM aucityanuM ulaMghana na kare ane dha na kare-evuM saMtajananuM caritra hoya che," have evA sajajananI saMgatithI zuM phaLa thAya te kahe che -"satsaMga durgatine hare che, mehane bhede che, vivekane lAve che, premane Ape che. nItine utpanna kare che, vinayane vistAre che, cazane phelAve che, dharmane dhAraNa karAve che, Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra " durgAMtine dUra kare che. ahA ! satsaMga mANaseAne zuM iSTa utpanna karatA nathI ? sarva kare che.' vaLI hai citta! jo tane buddhirUpI mAranA pIchAne meLavavAnI icchA hAya, Apattine dUra karavAnI IcchA hAya, sanmArge cAlavAnI IcchA hAya, kIrtine pAmavAnI IcchA hoya, kuTilatAne kADhavAnI IcchA hoya, dharmane sevavAnI IcchA hoya, pApavipAkane aTakAvavAnI IcchA hAya ane svarga tathA meAkSanI lakSmIne meLavavAnI IcchA haiAya te guNavaMta janAnI saMgata kara. susaMganA mahAtmyathI jIva sa prakAranAM sukha pAme che. kahyuM che keH . 227 "pazya satsaMgamAhAtmyaM sparzapASANayogataH / loha svarNa bhavetsvarNa - yogAtkAco maNIyate // " 6 * satsa`ganA mahimA tA jue ke--pArasamaNinA cAgathI lAha te suvaNuM thAya che, ane suvarNanA yAgathI kAca maNa jevA dekhAya che.' vaLI * akulIna chatAM susaMgathI manuSya vivekI thAya che ane kulIna chatAM kusaMgathI avivekI khane che. jIe! agninA ceAgathI zaMkha paNa dAha upajAve che. sacetana manuSyeAnA saMgathI guNu ke doSa upaje te tA dUra raheA, paNa aze kavRkSanA saMgathI zAka dUra thAya che ane kSivRkSa ( baheDA )nA saMgathI kajIyeA utpanna thAya che.' A jIva dharmAMne paNa satsaMgatithI ja pAmI zake che. sabaMdhamAM prAkaranuM dRSTAMta A pramANe cheH-- Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrI pArzvanAtha caritra bharatakSetramAM virapura nAmanA nagaramAM yajJakaranAra, yajJa karAvanAra adhyayana, adhyApana, dAna ane pratigraharUpa vakarmamAM tatpara evo divAkara nAme brAhmaNa rahetuM hatuM. tene prabhAkara nAme putra hatuM. te sarvatra niraMkuza thaIne bhamate, svecchAe ramate, dhAtune dhamate, jugArane sevato ane jayAM tyAM svecchAe kIDA karatuM hatuM. tene pitA tene zikhAmaNa ApatA ke -"he vatsa! A zuM kare che? A deha paNa potAne nathI, te anya pitAne keNa thaze ? mATe kuvyasano tyAga kara, zAstronuM avagAhana kara, kAvyArasAmRtanuM pAna kara, sArI kaLAone abhyAsa kara, dharmane vyApAra kara ane pitAnA kuLano uddhAra kara. kahyuM che ke - "ekenApi suputreNa, vidyAyuktena sAdhunA / kulaM puruSesihena, caMdreNa gaganaM yathA" // 1 // ki jAte bahubhiH putraiH zokasaMtApakArakaiH / varamekaH kulAlaMbI yA vizramyate kulaM // 2 // jema, caMdrathI AkAza, tema vidyAyukta, zreSTha ane zUravIra evA eka putrathI paNa kuLa zobhe che. (1) zeka ane saMtApa kare tevA bahu putra utpanna thAya tethI zuM? kuLanA AlaMbanarUpa eka putra ja sAre ke jenAthI AkhA kuLane vizrAMti maLe. (2) jema pupita ane sugaMdhI, evA eka sukSathI paNa AkhuM vana sugaMdhI thAya che tema eka suputrathI AkhuM kuLa udaya pAme che; ane jema agnithI baLatA. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra eka zuSka vRkSathI samasta vana maLI jAya che, tema eka kuputrathI AkhuM kuLa malIna thAya che.' vaLI--dhAtuvAdathI dhananI AzA rAkhavI rasAyanathI jIvitanI AzA rAkhavI ane vezyAthI ghara thavAnI AzA rAkhavI-e traNe purUSAne eka matibhraMzarUpa che.' ItyAdi zikSA ApIne samajAvatAM te putra hasIne pitAne kahevA lAgyA ke-hai pitAjI! bhaNavAthI zuM? bhaNIne kANu svage` gayu' che ? kAraNa keH "bubhukSitairvyAkaraNaM na bhujyate, pipAsitaH kAvyaraso na pIyate / na chaMdasA kenaciduSdhRtaM kulaM, uttarathamevAnAya niSThA jA" | 229 '' he pitAjI! bhukhyA thatAM vyAkaraNanuM. bhAjana karAtuM nathI, tarasyA thatAM kAvyarasa pIvAte nathI ane chaMdazAstrathI kuLanA uddhAra thatA nathI, mATe dhana meLavA, kaLAe badhI niSphaLa che.' temaja vaLI--navA kamaLadaLa samAna netravALI lakSmI jene jue che, eTale lakSmInI jenApara kRpA che tevA nirguNune paNa leAkeA guNAya mAne che, temaja rUpahInane rUpALA mUrkhane buddhimAna, nirkhaLane zUravIra ane akulInane kulIna mArga che.' AvAM tenAM ulla4 vacanAthI tenA pitA vilakSa thaI ne cittamAM citavavA lAgyA ke :-aho A mArA putra thaI ne Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra nirguNa, kuLane kalakarUpa ane kuzIla thaye.. have zu' karU ? ' kayAM jAu" ? Ama vicArIne udAsIna vRttithI teNe AkhA janma pasAra karyAM. anta putrane melAvIne teNe A pramANe kahyuM ke: he vatsa ! jo ke mArA vacanapara tane azraddhA che, teA paNa A eka zlAkane tuM grahaNa kara, eTale mArUM kahyuM kara. putra AvyeA ke--kahA huM te pramANe karIza.' eTale pitAe A pramANe. zlAka kahyoH-- 230 'tajJasvAmimaMsana-muttamazrI braham / kurvanmitramalobha ca nre| naivAvasidati " || 66 kRtajJa svAmInI sevA karatAM, uttama kulIna srInI sAthe lagna karatAM, ane nirvAbhI mitra karatAM mANasane herAna thavuM paDatu" nathI." A leAka grahaNa karIne te pAche jugAra ramavA cAlyA garcA. evAmAM tenA mitre AvIne kahyuM ke - he prabhAkara !! tArA pitA maraNa pAmyA.' A pramANe sAMbhaLIne prabhAkare mitrane kahyuM keH- huM kaMI jANatA nathI, mATe te saMbadhamAM je karavAnuM hAya te tAre karavuM.' pachI tenI uttarakriyA karI zAkarahita thatAM prabhAkara pitAe ApelA zlokanA atha vicAravA lAgyA. tenA artha vicArIne teNe dhAyu" ke prathama tA pitAe je kyuM che te karatAM viparIta karavAthI zuM thAya che te jou, ema dhArIne te paradezamAM cAlyA. mArge jatAM kRtaghna, tuccha svabhAvavALA ane stabdha (abhimAnI) evA siMha nAmanA eka gAmanA sukhIne sAMbhaLIne tenA Azraya karyAM ane tenI sevA karavA lAgyA. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 231 tyAM tenI sevAdharmahIna, nIca, rUkSa (nehavinAnI) ane ajJAna evI dAsIne teNe pitAnA gharamAM strI tarIke rAkhI. tathA tyAMja vasanAra dAkSiNyarahita ane dhanamAMja (svArtha mAMja) lubdha evA lobhanaMdI nAmanA eka vaNikane teNe mitra banAvyA. te tyAM ja rahIne rAjasevA karavA lAgyo. svaparAkrama tathA buddhithI teNe rAjAno bhaMDAra vadhAryo. vaLI dAsIne mATe teNe bahu vastro ane AbharaNe karAvyA tathA tene bahu ja prasanna karI. ane lebhanaMdine nirdhana hatuM chatAM mahaddhika banAvI dI. have te siMharAjAne potAnA putra karatAM paNa adhika vahAle eka mora hato. tene teNe potAnA khoLAmAM lAlana pAlana, piSita ane bhUSita karyo hate. ekadA prabhAkaranI panirUpa dAsIne garbhanA anubhAvathI meranuM mAMsa khAvAno dehada utpanna thaye. eTale prabhAkare te ThAkaranA merane yatnathI chupAvIne bIjA meranA mAMsathI tene dahada pUryo. bhejana veLA thatAM te merane na jevAthI ThAkare pitAnA mANase mekalIne sarvatra tenI tapAsa karAvI, chatAM tene patto kayAMya paNa na maLe eTale temaNe rAjAne te hakIkta nivedana karI. AthI ThAkora bahuja AkuLa vyAkuLa thaI gayo. teNe uce svara paTaleSaNa karAvI ke -je kaI siMharAjAnA moranI zodha karI Apaze, tene se senAmahora ApavAmAM Avaze. te sAMbhaLIne dAsIe vicAra karyo ke - A paradezIthI mAre zuM? ThAkara pAsethI dravya meLavI lauM, pachI vaLI bIje pati karI laIza." ema vicArI paTahane Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra sparza karI siharAjA pAse jaine ekAMte kahyuM ke he svAmin! satya hakIkta sAMbhaLeA. kAraNa keH- 232 "tattva mitre triyaM zrImi-rahImapura, dviSA / anukUlaM ca satyaM ca vaktavyaM svAminA saha // " "mitrAnI sAthe satya, enI sAthe priya, zatrunI sAthe asatya paNa madhura ane svAmInI sAthe anukULa satya elavuM.' huM svAmin ! kAle mane mAranA mAMsabhakSaNanA dAhaleA utpanna thayA hatA. te mArA svAmIne kahevAthI me' vAryA chatAM teNe tamArA mAra lAvIne mArI nAkhyA, ane tenA mAMsathI mArA dohada pUrA karyAM.' te sAMbhaLIne siha ThAkAra rUSTamAna thaI vicAravA lAgyA ke-zuM A prabhAkara khATA janAnA sagathI bagaDacA ke svabhAveja viniSTa thayA ?' ema vicArIne teNe prabhAkaranA nigraha karavA peAtAnA subhaTAne meAkalyA, eTale te paNa mitranI parIkSA karavA leAbhanIne ghera gayeA. tyAM kupatAM kaMpatAM bolyA ke -"he mitra ! mArU` rakSaNa kara.' leAbhana'dIe tene pUchyuM ke - are ! kahe te kharA, te zu... amADayu che ?' te melyA ke -strIne mATe me' svAmIne mAra mAryo che.' te sAMbhaLIne mitrAdhama belthA ke :- svAmIdrohIne kANa sthAna Ape? baLatA pULAne potAnA gharamAM kANu nAkhe ?' ema kahyA chatAM prabhAkara leAbhanadInA gharamAM peThI. eTale teNe pakaDA, pakaDA evA pAkAra karyo. tarataja rAjAnA sainike tyAM AvyA ane tene bAMdhIne gAmanI bahAra laI : : Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 233 gayA. tyAM tene nigraha karavAne te taiyAra thayA, eTale prabhAkara garIbAIthI be ke -meM pUrve tamArA upara upakAra karyo che, mATe mArI rakSA karo ane mane svAmInI pAse laI jAo. Ama kahevAthI teo tene ThAkara pAse laI gayA, eTale te karUNA upaje tevI rIte be ke -"he deva ! tame mArA pitAtulya svAmI cho, tamArUM ja mane zaraNu che, mATe A mAre eka aparAdha kSamA karo, te sAMbhaLIne siMha bhraguTabhaMgathI thaIne bolyA ke -"are ! duSTa ! mera seMpI de athavA ISTa devatAne saMbhArI le. te vakhate tenA mitra ane strI vinA badhA loke -vyAkuLa thaI gayA. pachI teNe vicAryuM ke mArA pitAnA vacananuM ullaMghana karavAthI mane AvuM phaLa prApta thayuM, e rIte pitAnuM vacana pharI pharI saMbhArI teno mora tene soMpI siMha ThAkaranI rajA laIne prasanna mukhathI te AgaLa cAlyA. siMhe tene rahevA mATe bahu kahyuM, chatAM paNa te rahyo nahi. ane kahyuM ke - "pratyakSa doSa jovAmAM AvyA chatAM keNa sthiratA kare ?" AgaLa cAlatAM teNe vicAra karyo ke -"aho ! emanA duSTa ceSTitane dhikakAra thAo ! durjananI saMgati kipAkavRkSanI chAyAnI jema duHkhadAyaka thAya che. emanA para meM je upakAra karyo hate te badhA bhasmIbhUta thaI gayo. mUrkha ane duSTa janenI saMgati karatAM mRtyu paNa vadhAre kalyANakAraka che. kAraNa ke - paMDita zatru sare, paNa mUkha hitakAraka sAro nahi. juo! vAnara mitra rAjAno nAza karavA taiyAra thayo, te vakhate vipra cAre bacAva karyo. (A daSTAMta anyatra Ave che.) vaLI- Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra tavApi hi / "ziramA sumanaH saMgAdvAryaM te tepi pAdena mRdyaMte paTepi malasaMgatAH " // ,, 234 ' 'puSpanA saMgathI taMtu (dorA)ne zirapara dhAraNa karAya che ane vajramAM rahela taMtune melanA saMga thavAthI te pagavatI ane dheAkAvatI tADanA pAme che" me adhama svAmI, zrI ane mitranI parIkSA karI. huve pitAnA vacana pramANe cAlIza.' ema. ciMtavatA te anukrame suMdarapura nAmanA nagare pahoMcyA. tyAM hemaratha nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene guNasuMdara nAme putra hatA. te nagaranI bahAra gheADA doDAvI thAkI javAthI sevAthI parivarelA thai jhADanI chAyAmAM beThA hatA. e avasare prabhAkare tenI pAse AvIne teNe praNAma karyAM. eTale rAjaputre tenA satkAra karyAM. pachI te tyAM besIne zAstravArtA karavA lAgyA. rAjaputre tyAM bhAjana karyuM, eTale tene paNa bhAjana karAvyuM. pachI te baMne paraspara mIThI mIThI vAtA karavA lAgyA. kAraNa keH-prasanna dRSTi, zuddha mana, lalita vANI, ane namra zira-e vibhava vinA paNu athI jAmAM svAbhAvika pUjAya che.' pachI rAjaputra prabhAkarane pUchyuM ke -" tame kayAMthI Ave che ? ane kayAM javuM che ? tathA ahIM zuM kAma che?" prabhAkara AlyA ke :-'huM dezAMtarathI Avu` chu, pRthvIparanA kautuka jovAne nikaLyA chuM.' eTale rAjaputre kahyu ke - huM mahAbhAga ! tame zA mATe bhame che ? svastha mana karI mArI pAseja rahe.' A pramANe rAjaputranA kahevAthI prabhAkara tyAM. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 235 rahyo ane rAjaputranI sAthe te nagaramAM gayA. tyAM paraspara temanI mitratA thaI. ekadA prabhAkara vicAravA lAgyA ke - " ahA ! enu cAturya, ahA ! enAM madhura vacane, ahA ! yauvanavayamAM paNa enu' aucitya, ahA ! enuM svaccha jJAna! kahyu che ke:-'keTalAka drAkSanI jema khAlyavayamAM paNa madhura hAya che, keTalAka AmraphaLanI jema paripakava thAya tyAreja madhura thAya che ane keTalAka iMdravaraNAnA phaLanI jema madhura thatAja nathI.' temaja vaLI :~~ "bAto tti muLA sunaM, sAmUrtamaa vacaH / yasyaiva darzanenApi, netraM ya saphalIbhavet " // AkRtimAM guNeA rahelA che, e vacana satya che; kAra ke suMdara AkRtivALAnA darzana mAtrathI paNa netra saphaLa thAya. che.' mATe have AnI sevA karIne kusvAmInA sa`gathI lAgela doSarUpa melane dhoI nAkhu..' A pramANe nizcaya karI prabhAkara rAjaputranI sevA karavA lAgyA ane teNe Apela makAna ( ghara )mAM te sukhe rahevA lAgyA. anukrame tyAM rahetAM teNe uttama prakRtivALI temaja dhairya, gAMbhIya ane vinayazIla evI suprabhA nAme eka strI karI ane meTA vepArI, pApakArI temaja dayALu evA vasaMta zeThane potAnA mitra banAvyA. e rIte te sukhe samaya gALavA lAgyA. * anyadA rAjA maraNa pAmatAM guNasuMdara rAjagAdIpara beThA, ane sa kAryane karanAra prabhAkara tenA matrI thayA. prajAnu Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrI pArzvanAtha caritra pAlana karatAM ekadA te rAjAne be jAtivAna azva keIe bheTa karyA. te sArA lakSaNavALA hatA, paNa viparIta zikSaNa pAmelA hatA. tenA svarUpane na jANate e rAjA pote eka azvapara ArUDha thayA ane bIjA para pradhAnane ArUDha thavAne Adeza karyo. rAjA ane pradhAna parivAra sAthe nagaranI bahAra gayA. DIvAra calAvIne te ghaDAonI gati jANavA mATe rAjAe ane pradhAne temane karkaza prahAra karyo, eTale tarata kudake mArIne teo vegathI daDavA lAgyA. rAjAe kahyuM ke -"he sevako jaladI do ane ghoDAone pakaDe." ema rAjA bela hate, tevAmAM te te ghaDAo ekadama eTalI utAvaLI gatithI deDayA ke rAjA ane pradhAna kSaNavAramAM adRzya thaI gayA. jema jema teo tene ubhA rAkhavA lagAma kheMcatA hatA, tema tema te ghaDAo zIghragatithI doDatA hatA. e rIte aTavImAMthI pasAra thatAM AmaLAMnA vRkSa nIcethI pradhAnano gheDe nIkaLyo, te vakhate pradhAne traNa AmaLAM toDI lIdhAM. pachI te bahu dUra nIkaLI gayA, tyAM vilakhA thaIne temaNe lagAma mUkI dIdhI, eTale ghaDAo tyAMja ubhA rahI gayA. pachI rAjA ane pradhAna nIce utaryA, eTale baMne ghaDA maraNa pAmyA. kSaNabhara teno kheda karIne te baMne vRkSanI chAyAmAM beThA. tyAM tarasathI pIDita thayela rAjA manamAM ciMtavavA lAge ke -"mUDha janoe patharanA TukaDAmAM rananI saMjJA rAkhI che, paNa pRthvI para kharAM ratna te pANI, anna ane suvacana-e traNa ja che, ema je kahevAmAM Ave che te vacana satya che. kAraNa ke atyAre e pASANakhaMDarUpa rane mArI pAse hovA chatAM paNa ukta jaLAdi ratnanA abhAvathI Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 237 mArA zarIranI tarasa chIpatI nathI. pachI rAjAe pradhAnane kahyuM ke tarasathI mArA prANa cAlyA jAya che. eTale pradhAna vyAkuLa thaIne bolyA ke "he svAmin! tamArI tarasanuM huM nivAraNa karU chuM.' ema kahIne eka AmaLuM tene khAvA mATe ApyuM. tene. khAvAthI thoDIvAra zAMti thaI. paNa be ghaDI pachI pharI te tarasathI AkuLa thaIne beDhyA ke "he pradhAna ! have pharI tevI ja rIte mane tarasa satAve che, ke jethI kharekhara jIvavuM muzkela che." ema belatAM mUccha khAIne te nIce paDo eTale maMtrIe tarata bIju AmaLuM ApIne rAjAne pharI sajaja karyo. ema trIjIvAra paNa AmaLuM ApyuM, evAmAM pAchaLa pagalAanusAra cAlyuM AvatuM sainya tyAM AvI pahoMcyuM. AgaLanA. asvAroe temane joI jayadhvani karyo, eTale maMtrI che, ke -"he sainike ! prathama pANuM tarata lAve." eTale teo pAchA vaLIne tarata pANI lAvyA. pachI pANI ane AhArathI. saMtuSTa karI rAjAne pUrNa sajaja karyo. eTale rAjA saparivAra pitAnA nagaramAM AvyuM ane sAmaMta tathA nagarajanoe pharI. rAjAne janmatsava karyo. have rAjAne pAMca varasane putra dararAja zaNagAra sajIne rAjamaMdirathI pradhAnane ghera ramata karavA AvatuM hatuM. ekadA potAnA svAmInI parIkSA karavA mATe ekAMtamAM yAmika (jALavanAra) ane khAnapAnanI sagavaDa karIne teNe te kumArane saMtADI rAkhyuM. rAjAne bhejana samaya thayo paNa kumAra AvyuM nahi, eTale rAjAe sarvatra tapAsa karAvI, paNa tene Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrI pArzvanAtha caritra patto maLyA nahi; tethI rAjA AkuLa vyAkuLa thai nIcuM mukha karIne besI rahyo. manamAM vicAravA lAgyA ke : kumAra maMtrIne ghare gayA pachI jovAmAM AvyeA nathI, paNa zuM e asaMbhavita vAta saMbhave samasta rAjaleAka paNa zaiAkAkuLa thaI gayA; ane prabhAkara maMtrI paNa zyAma mukha karI peAtAne ghare besI rahyo, rAjasabhAmAM na gayA, eTale maMtrInI patnIe pUchyu* ke - A rAjamaMdiramAM tame kema gayA nathI ?" pradhAna du:khIpaNuM atAvI khelyA ke 'huM priye! rAjAne meDhuM batAvavAne huM samatha nathI, kAraNa ke me' pApamuddhie rAjaputrane mArI nAkhyA che.' eTale te saMbhrAMta thaIne khelI ke huM svAmin ! e zuM kaheA che ! pharI te AlyA ke e akAryAM meM karyuM" che. tenI (pradhAnanI) AvI vAta sAMbhaLIne teNe pharI pUchyuM ke e zI rIte thayuM ? te melyA ke gaI kAle te" ganA prabhAvathI mAMsa mAMgyuM, te khIje mane na maLavAthI me e rAjaputrane mArI nAkhyA, ane tenuM mAMsa tane ApyuM. teM tenuM bhakSaNa karyuM, tArA mAhane lIdhe meM AvuM akArya karyuM, A pramANe sAMbhaLIne te khAlIke he svAmin ! dhIraja dharA, huM rAjA pAse jaI ne javAba ApIza, tame ghare ekAMtamAM besI raheA pachI teNe peAtAnA patinA mitra vasata zeThane ghare jaIne te badhA vRttAMta tene kahI saMbhaLAvyA, eTaNe te paNa vicAra karI dhIraja dharIne khelyA ke -he suMdarI ! tu bhaya na pAma. huM' svajIvitathI ane dhanathI mArA mitrane A vipattimAMthI khacAvIza; kAraNake sajjanAnI maitrI pANIne dudha jevI hAya che. khIre peAtAnI sAthe bhaLelA jaLane peAtAnA badhA guNA ApI dIdhA, pachI Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 239 khIrane tApavaDe baLatuM joIne jaLe prathama potAnA AtmAne agnimAM haiye (jaLa baLavA mAMDayuM). AvI mitranI Apatti joIne khIrane AtmA agnimAM paDavAne unmatta thaI gayo, eTale te uchaLIne agnimAM paDavA taiyAra thayuM. pachI jaLamitrane saMga maLavAthI te zAMta thayuM. eTale pANI chAMTavAthI ubhare za, sajajanonI maitrI kharekhara AvI ja hoya che. pachI manamAM eka nizcaya karI, rAjasabhAmAM jaI, rAjAne namaskAra karI hAtha joDIne vasaMta zeTha majabUta manathI kahevA lAgyo ke - he rAjana! vika95 na kare, tamArA putrane meM mAryo che, mATe mAruM dhana ane jIvita laI lyo." A pramANe sAMbhaLIne rAjAnA manamAM saMzaya utpanna thayo. evAmAM maMtrIpanI AvIne vijJapti karavA lAgI ke -"he svAmin ! meM mArA dehadane mATe tamArA putrane vadha karyo che. eTale rAjA kiMkartavyatAmUDha ane zunya je thaI gayo. evAmAM maMtrI AvIne kaMpato zarIrane dekhAva karIne belyo ke "he deva ! A mArI patnIne ke mArA mitrane bilakula aparAdha nathI, teo mane pIDA na thAya teTalA mATe pitAne aparAdha kahe che, paNa e duSTa karma te meM ja karyuM che, meM durmatie rAjaputrane mAryo che, mATe mane yegya sajA karo. rAjAe dirgha vicAra karIne kahyuM tethI daMDa ze? maMtrI belyo ke - he deva ! meM rAjaputrano ghAta karyo, tethI mane daMDa te Apa ja joIe. rAjAe kahyuM ke je ema hoya to traNa AmaLAMmAMthI eka AmaLuM vaLyuM.' pradhAne A rAjAne nizcaya jANIne pitAnA mANasane ekalI putrane teDAvyA ane kahyuM ke -"he svAmina! kumAranI sAthe tame Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrI pArzvanAtha caritra lAMbA samaya sudhI rAjaya kare ane rAjyasukha bhega. pachI, rAjAe vibhUSita, mukhe hAsya karatA ane prasanna evA putrane joI harSa ane vismaya pAmI kahyuM ke -"A zuM? eTale maMtrIe sarva leka samakSa pitAnA AdezathI mAMDIne badhe vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLIne rAjA potAnA svabhAvathI bahuja lajajA pAme, ane maMtrIne AliMgana daIne snehasahita be ke tuM mArA baMdhu che, tAre upakAra huM kadI paNa bhUlI javAno nathI; tuM nizcita manavaDe sukhe ahIM rahe ane sukha bhegava" pachI te svAmI, sArI strI ane sumitranA sukhane pAmIne sukhI thA. chevaTe rAjA ane pradhAna satsaMgamAM tatpara rahI, rAjya sukha bhogavI ane sugurU pAsethI gharmapAmIne ane anazana karI svarge gayA. Iti prabhAkara daSTAMta. A pramANe temane upadeza sAMbhaLIne kubera pratibaMdha pAmya ane gurUmahArAjane kahevA lAgyuM ke:-"he bhagavan! pharIne paNa thoDA zabdomAM dharmanuM badhuM samIhita svarUpa AvI jAya, te rIte kaho." gurU bolyA ke-"he mahAbhAga! tuM dharmanuM rahasya sAMbhaLa. vinaya, sutratA cAraNa, dharmopadezaka gurUnI zuzruSA temane namaskAra, temanI AjJA mAnavI, mRdu bolavuM, jinapUjAtimAM viveka, mana, vacana ane kAyAnI zuddhi ane sArA saMga, dhama mitra sAthe saMga, sutatva ane tavazraddhAna nizcaya eTale jinezvara Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 242 bhagavaMtae kahelAM sutAmAM daDha zraddhA e pramANenA lokenara guNo vaDe sukhanI prApti thAya che tathA atyAhAra ati AyAsa ( prayAsa), ati praja5 (bahu balavuM ), niyame na levA. lokone bahu prasaMga ane dinatA-A cha vAnAthI yegI purUSa varjita hoya che. vaLI egI te kriyA vaDe thavAya che, mAtra vacane cAraNathI yegI thavAtuM nathI. kiyArahitanA svecchAyukta vartanathI kenuM cAritra sIdAtuM nathI-nAza pAmatuM nathI ? vaLI game te AzramamAM rahIne paNa dharmabhUSita prANu dharma AcarI zake che, kemake dharma te sarva prANIomAM samAna bhAva dharAve che, temAM liga kaMI (prabaLa) kAraNa nathI." A pramANe gurUmahArAje dharmanuM rahasya kahyA pachI pharI kubere pUchyuM ke -"he bhagavan! deva, gurU ane dharma kone kahIe ?' eTale gurU A pramANe kahevA lAgyA ke -"he mahAbhAga! sAMbhaLa : rAgadveSathI rahita maha-mahAmatvane haNanAra, kevaLajJAna kevaLadarzanayukta, surAsureMdrane pUjya, sabhRtArthanA upadezaka, ane samagra kamane kSaya karIne paramapadane prApta thayela evA vItarAga jina-te deva kahevAya. gaMdha, puSpa ane akSatAdikathI te jidranI dravyapUjA karavI, temanA bibanI pUjA vigeremAM yathAzakti dravya vAparavuM. sarvajJanI bhAvapUjA vratanA ArAdhanarUpa kahI che. te dezavirati-ema be bhede che. temAM jIvahiMsA vigerene eka dezathI niSedha-te dezavirati ane sarvathA niSedha-te sarvavirati. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra neizvara bhagavaMtanA matamAM A pramANe navatattvA kahyAM che, jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, ni`rA, adha ane mAkSa. temAM karmAMnA kartA, karma phaLanA bhrAtA, ane caitanya lakSaNa te jIva ane tethI viparIta pariNAmI te ajIva. te sakarmanA puddagala te puNya ane tethI viparIta te pApa baMdhanA hetubhUta evA mana, vacana ane kAyAnA vyApArI te Azrava. tenA nirodha (rAkavuM) te savara tathA jIvAnA ka'nI sAthe je sabaMdha ane te baMnenu ekaya te baMdha jranA baMdhAyelA karmonA nAza te nirA ane zarIrAdinA sarvathA (AtmAthI) viceAga te meAkSa. e navatattvA para sthira AzayathI zraddhA kare, tene samakita hAya che. ane jJAnanA yAgathI cAritranI ceAgyatA prApta thAya che.' zAstramAM paNa kahyuM che ke 'jJAna, darzana ane cAritra e traNene samAyeAga te mAkSa. ema jinazAsanamAM kahela che" jema kAdava rahita tuMbaDu pAtAnI meLeja pANIpara Ave che, (upara tare che) tema karUpa maLanA nAza thavAthI jIva meAkSasthAne jAya che, e pramANe vItarAga deva, tattvApadezaka gurU ane dayAmULa dharmAMnI ArAdhanA karavI, tenuM phaLa apunaCva (mAkSa) che. 242 A pramANe tattvApadeza sAMbhaLIne kubera pratibAdha pAmyA, pachI munine namaskAra karIne te ane svasthAne gayA. pachI najIvI rAjAe peAtAnA vajranAbha kumArane rAjyAgya jANI tene rAjaya ApI pAtAnI patnI tathA kuberanI sAthe dIkSA aMgIkAra karI, vajranAbharAjA nyAyathI pRthvInuM pAlana karavA vAgye. tenI vijayA nAme rANIne cakrayudha nAmanA putra thayA. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra te anukrame yauvana pAmyuM, eTale tene yuvarAja padavI ApavAmAM AvI. ekadA rAjA vAtAyana (gekha) para besIne zubha dhyAna dhyAtAM jAtismaraNa pAme, eTale pUrvabhave ArAdhela cAritra tene yAda AvyuM. pachI te svabuddhithI vicAravA lAge ke - aho ! bhavasamudranA mojAMo kene bhamAvatA nathI? keTalAka utpanna thAya che, keTalAka vilaya pAme che, keTalAka gAya che, keTalAka rUdana kare che, keTalAka hase che ane keTalAka mAthe hAtha daI vilApa kare che Aga lAgatAM vicakSaNa purUSa a85 vajanadAra ane bahu kiMmatI cIja laI le che, tema A manuSyabhavamAM paNa karavAnuM che. saMsAra samudranA avagAhanamAM cAritrarUpa nAva vinA bhavasAgara zI rIte karI zakAya ?" e pramANe varAgya raMgathI raMgita thaI vrata levAnI IcchAthI rAjAe mitranI jema potAnA putrane be lAvIne svAbhiprAya darzAvyo. eTale cakAyutha belyo ke -"he tAta! huM tamArA caraNanI sevA karavA tatpara chuM. atyAre A prasaMga ke? pAchalI avasthAmAM vrata levuM ucita che, atyAre te prajAnuM pAlana ane mArUM lAlana karavuM cogya che." eTale rAjA belyo ke - vatsa ! pAchalI ane prathama vaya mATe kALa kyAM rAha jue che? mATe tuM mane dharmamAM aMtarAya na kara. vaLI cavitane vAraMvAra cAvavAthI zuM? tethI tuM pUrvakamAgata rAjyabhArane dhAraNa kara, ke jethI huM tArI sahAyatA vaDe svArtha sAdhaka thAuM.' ema kahI mauna dharI rahelA putrane rAjyapara besADI rAjAe kSemakara nAmanA tIrthaMkara pAse dIkSA aMgIkAra karI. te vajanAbhamunie Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI pArzvanAtha caritra khAdya rAjyanA tyAga karI dharUpa aMtara`ga rAjyane svIkAra karyAM. tene viratirUpa patnI, savegarUpa putra, vivekarUpa pradhAna, vinayarUpa dhADA, saraLatA rUpa paTTahastI, zIlAMgarUpa ratha, zamadamAdika rUpa sevA, samyaktvarUpa mahela, saMteSarUpa si`hAsana, yazarUpa vizALa chatra ane dhAna zukaladhyAnarUpa be cAmara thayA. AvA prakAranuM aMtaraMga rAjya pALatAM gurUnI AjJAthI te muni ekalavihArI ane pratimAdhArI thayA. dRstapa tapa tapavA lAgyA. tapanA prabhAvathI temane gaganagAminI labdhi prApta thaI.ekadA vihAramAM AkAzagamana karatAM te suvijayamAM gayA. have pelA sarpane jIva narakamAMthI nIkaLIne bhavabhramaNa karatAM sukavijayamAM jayalanAdri parvatapara kuraMgaka nAme bhIla thayA. pratyakSa pApanA samuha, rUpa vALA agnijvALA jevI AMkha, meza samAna kALA zarIravALA ane bahu jIvAnA saMhAra karanArI ne mahApApakA vaDe peAtAnA nirvAha calAvatA hatA. evAmAM ekadA bhavitavyatAnA vazathI vajranAbhamunIndra teja valanAdripara rAtre kAyAtsaga rahyAM. satra vyApta adhakAramAM atibhISaNa ghUvaDAnA dhUtkArathI, dIpaDAonA TrUtkArathI, ziyALAnA krutsita zabdothI ane bhUta vyaMtaranA aTTahAsyathI bhaya na pAmatA ane aMtaramAM atizaya dvIpyamAna dhyAnathI prakAzita thatA evA te muni dharma jAgaraNa karatA tyAM rahyA. savAre zikAramAM vyagra evA kuraMgaka bhIle te munine joyA, eTale pAparUpa evA ane pUrvabhavanA dveSavazathI kopAyamAna thayelA eA te pApiThe 'ahA ! savAre ja A aniSTa darzana thayu Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 245 ema vicArI temaNe bANa mArIne jamIna para pADI dIdhA. te vakhate bANanA gADha prahArathI pIDita thayA chatAM leza paNa A ke raudra sthAnane vaza te muni na thayA. te manamAM ciMtavavA lAgyA ke - "he jIva! teM ja karelA pUrvakarmanuM phaLa sahana kara kAraNa ke - "upekSya lASTakSeptAra, lauSTha dRSTvAti maMDalaH / siMhastu zaramaprekSya, zarakSeptAramIkSate // upadezamALAmAM paNa evA ja bhAvArthanI eka gAthA che ke -kutare DhephAMnA pheMkanArane na jotAM DhephAne karaDavA jAya che ane siMha bANane na jotAM bANa mAranArane pakaDe che-tenI tarapha daSTi pheMke che." pachI paMca parameSThi namaskAranuM smaraNa karIne ane samyapha prakAre AlecanA karIne munie A pramANe anazana karyuM - huM cAra zaraNane aMgIkAra karuM chuM. arihaMtazaraNa, siddhazaraNuM, sAdhuzaraNa ane jina dharmazaraNa -e cAra zaraNa mane prApta thAo. temaja aDhAra pApasthAnanA huM paccakhANa karuM chuM. te A pramANe -prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna, dravyamUccha, dha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, pazunya, riti arati, paraMparivAda, mAyAmRSAvAda ane mithyAtvazalya-e aDhAra pApasthAnone huM sirAvuM chuM, mArA dharmAcArya ane dharmopadezaka gurUne namaskAra karuM chuM.' Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra e pramANe ekAgra manathI zubha dhyAna karatAM samAdhi maraNathI kALa karI te munine jIva madhyama greveyakamAM AnaMdasAgara nAmanA vimAnamAM nimaLa AnaMdamAM magna evA lalitAMga nAme deva thayA. tyAM satyAvIza sAgaropamanA AyuSyavALA te deva vividha bhAgasukha bhAgavavA lAgyA. pelA bhIla dhanurdhAmAM peAtAne uttama mAnatA.keTalAka varSa pachI maraNa pAmIne tamastama prabhA nAmanI sAtamI naraka pRthvImAM 27 sAgareApamanA madhya Aukhe nArakI thayA. pArzvanAthanAMbha. nA deza bhatramAMthI 6-7 bhatranuM varNana samApta 246 caturtha suga zrI saMghanA nAyaka tathA zrI sAMdhane harSa utpanna karanAra evA zrI. pArzvanAtha devane praNAma karIne subheAdhane arthe zrI pArzva caritrane sugama eve caturthAM sat huM kahu chu. A jabudrIpanA pUrvI mahAvideha kSetramAM devapura samAna surapura nAme nagara che. te khAra ceAjana lAMbuM ane nava ceAjana vistRta che. te nagaramAM pApasa hAramAM niya, svajIvitamAM dAkSiNya rahita, cazamAM lubdha ane doSathI bhIrU evA sajjana puruSA vase che. te nagaramAM ujjavaLa yazathI pUrNa caMdranI jema dizAnA mukhane ujavaLa karanAra, akalaMka, de, zuddha, guNunA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra parivAre cukta, bhuvanatrayamAM rahelA sa sarva rAjAomAM mugaDha samAna, pavanane vRkSAnI jema cAturya, audAca gAMbhIrya, ane strIya pramukha zubha guNaiAthI AzrayarUpa vakhAhu nAme rAjA rAjya karatA hatA. te rAjAne rUpa, lAvaNya, mAdhurya, suMda2, caturatA, lajajA ane vinayAdi guNAthI vibhUSita evI nAmathI ane rUpathI sudanA ( suMdara dAna-dekhAvavALI ) nAme paTarANI hatI. anyAnya premarasathI salagna evAM te daMpatI paMcendriya saMbaMdhI sukhabhAga bhAgavatA hatA. 247 vajranAbhane jIva madhya caiveyakathI cyavI sudarzanAnI kukSirUpa chIpamAM meAtInI jema avataryo, eTale zayyAmAM rahelI sthita, rANIe madhyarAtre cakravatInA janmane sucavanArA cauda mahAsvapnA joyAM. savAre svapnaciArane jANanArA evAM svapna pAThakeAe svapnanA cAra karIne kahyuM keH-he narendra! tamArA putra cha khaDanA adhipati cakravatI thaze.' te sAMbhaLIne harSita thayelI rANI AnaMdamAM kALa pasAra karavA lAgI. gasthiti pUrNa thatAM pUrva dizA jema sUryane janma Ape tema rANIe eka putrane janma ApyA. eTale rAjAe mATA maheAsavapUrvaka janmeAtsava karIne suvaNuM bAhu evuM tenuM nAma rAkhyuM. eka kheALAthI khIjA kheALAmAM dhAraNa karatAM badhA rAjAe tene ramADavA lAgyA. sarva sArA lakSaNa tathA sarva guNavALA evA te bALaka khIjanAcaMdranI jema vRddhi pAmavA lAgyA. samudra samAna evA te bALakamAM nadInI jema aneka kaLAee praveza karyAM. anukrame te khAlyavaya oLaMgIne yutijananA manane gADha premavanarUpa Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrI pArzvanAtha caritra evA yauvanane pAmyA. sUryanI jema te sarva prakAzavAna thaye. eTale saMsArathI virakta thayelA vajanAbha rAjAe rAjyabhArane mATe samartha evA te putrane rAjyabhAra sepIne dIkSA aMgIkAra karI, ane niraticAra suMdara cAritra pALI kevaLajJAna prApta karIne mokSe gayA. have vizALa vakSasthaLavALa, baLada jevA skaMdhavALa, zAla je daDha, mahA bhujAvALe, svakartavyamAM samartha evA tenA dehamAM jANe kSatriya dharma Azrita thaye heya te, jalajaMtuo ane ratnathI samudranI jema bhIma ane kAMta (suMdara) evA rAjaguNethI Azritone premALa, dayALu ane mane hara e survaNabAhurAnA pitAnuM rAjya pALavA lAgyuM. tenA rAjya pALavAnA samayamAM sAta Itio kadApi pragaTa na thaI-te A pramANe - matidAvAda-bU rAmA phuvA | khacakraM paracakra ca, saptaitA ItayaH smRtAH" // "ativRSTi, anAvRSTi, uMdara, tIDa, ane popaTanI utpati, svacakra ane paracakane bhaya-e sAta Iti kahevAya chee sAta Itio utpanna na thavAthI AnaMdI thaIne loke vartatA hatA. ekadA vasaMtaRtu AvavAthI aneka vRkSe palavita ane puSita thayA. jemAM elAyacI, lavIMga, kapUra ane sepArInA saMkhyAbaMdha vRkSo pallavita thayA. keLa, lavalI, drAkSa, nAgaravela, Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 248 priyaMgu ane vAsaMtI vigere latAo potAnA caMcaLa agra palavathI jANe nRtya karatI hoya evI dekhAvA lAgI. mAlatI, yuthikA, malI, ketakI, mAdhavI, ane caMpakalatA vigere latAo prakAzita puSpanA bahAnAthI jANe hasatI hoya evI jaNavA lAgI. vasaMta samaya atyaMta ramaNIya dekhAvA lAgyuM. te vakhate mALIe rAjasabhAmAM AvIne kahyuM ke:-"he prabho ! vanamAM vasaMtaRtu vilAsa karI rahI che, mATe jevA padhAro." te sAMbhaLI tene InAma ApIne vasaMtavilAsane mATe rAjA vanamAM gaye. tyAM kadApi kadalIgRhanI aMdara mAdhavImaMDapamAM jaIne kIDA karatA, ane kaIvAra adhakIDA, koIvAra hastIvilAsa, keIvAra jaLakIDA. keIvAra corAzI AsanethI rativilAsa, koIvAra malla kIDA, koIvAra copaTakIDA, koIvAra hAsyakIDA, keIvAra nATaya kIDA, koIvAra gIta zravaNAdi kIDA. ItyAdi vividha prakAre te vasaMtakaDA karavA lAgyo. ekadA te vanamAM athakIDA karatuM hatuM, evAmAM ja jaMgama rajatagiri (vaitADhaya parvata) samAna zveta ane garava karate e cAra dAMtavALo eka hAthI rAjAnA jovAmAM AvyuM. eTale rAjA tene pakaDavA tenI pAchaLa doDayo. jema jema hAthI AgaLa jato gayo tema tema rAjA paNa tenI pAchaLa cAlate gaye. hAthI najIka AvatAM rAjA kudake mArIne te hAthI upara caDhI beThe, eTale te rAjAne laIne hAthI AkAzamAM uDo, ane vaitADhaya parvata para jaI eka nagaranI pAsenA upavanamAM rAjAne utArI mUkIne te nagaramAM cAlyA gayA. tyAM jaIne uttaraeNinA svAmI evA maNicUDa rAjAne teNe vadhAmaNI ane , eTale te rAjA rAjA kukako Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI pArzvanAtha caritra ApI ke he svAmina! suvarNa bAhu rAjAne ahIM lAvIne vanamAM mUkyA che. bIju huM kAMI jANatuM nathI. eTale tene InAma ApIne rAjA vimAnamAM besI tyAM AvyA, ane suvarNabAhune namaskAra karIne be ke -"he prabhe ! puramAM padhAre." suvarNa bAhu rAja bahumAnapUrvaka nagaramAM gayA. nagaramAM gayA pachI vidyAdharapatie tene kahyuM ke -"mAre padmAvatI nAme putrI che. tene eka hajAra sakhIo che, temaNe paraspara vicAra karyo ke -"ApaNe viga na thAya mATe ApaNe sarvee eka patine vare." te hakIkta jANune meM naimittikane pUchyuM ke -"emane pati ke zuM thaze ?" eTale te jJAnI naimittika belyo ke -"he rAjana surapura nAmanA nagaramAM rahele cha khaMDane adhipati suvarNabAhu nAmane cakavatI emane pati thaze." ema sAMbhaLIne hAthIrUpe tamArUM haraNa karAvI huM tamane ahIM lAvyo chuM, mATe tame tenuM pANigrahaNa kare." pachI suvarNa bAhue temanI sAthe lagna karyA. tyAM bIjA vidyAdharoe paNa tene potAnI putrIo paraNAvI, tathA dakSiNa zreNinA svAmI racUDa vidyAdhara rAjAe paNa potAnI putrI paraNavI, ane tyAMnA bIjA vidyAdharoe paNa potAnI ghaNI kanyAo ApI. tyAM suvarNa bahu ekasara pAMca hajAra kanyAo para kahyuM che ke - "guNaiH snAnacyutasyApi jAyate, mahimA mahAn / api bhraSTa tarAH puSpaM, janaiH zirasi dhAryate" // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAnAtha caritra 251 sthAnabhraSTa thayA chatAM paNa guNene lIdhe vasatuno mahimA kAyama ja rahe che, kAraNa ke vRkSa parathI bhraSTa thayA chatAM paNa puSpane lo ke mastaka para dhAraNa kare che." pachI saubhAgya, bhAgya ane bheganI bhUmirUpa suvarNa bAhurAjA pAvatI vigere badhI panIo sahita bahu vidyAdharonA parivArathI yukta thaI potAnA nagaramAM AvyuM. vidhipUrvaka pRthvInuM pAlana karatAM te naredrane anukrame cauda mahArane prApta thaya te A pramANe -"caka, carma, chatra, daMDa, khaDUga, kAkiNIratna, maNi, gaja, azva, gRhapati, senApati, vArthakI ane strI ' A ratno utpanna thatAM rAjAe mahA utsAhapUrvaka teno aThThAimahesava karyo, eTale te rAjA cakavatI kahevAvA lAge. ekadA AyudhazALAmAMthI cakarana pUrva dizA tarapha cAlyuM, eTale cakavatI sainya sahita tenI pAchaLa dirgava karavA nIkaLe. anukrame AgaLa jatAM samudra kinAre mAgadha tIrtha AgaLa AvI aSTama tapa karI mAMgadhatIrthezvara tarapha teNe bANa choDayuM. sabhAmAM beThele mAgadhezvare potAnI samakSa paDelA bANane joIne " are ! kayA bicArA para Aje yamane kepa thayo che ke jeNe mArI upara bANa mUkayuM ?" ema belatAM roSapUrvaka te bANa teNe grahaNa karyuM, paraMtu tenI upara cakavatInuM nAma vAMcatA te zAMta thaI gayo. pachI hAthamAM najarANuM laI cakravatI pAse AvI namaskAra karIne te bolyo ke Apane sevaka chuM." eTale cakrIe satkArapUrvaka tene visarjana karI pAraNuM karIne aThThAI mahotsava karyo. A cakavattIno vidhi ja che. e pramANe sarvatra aSTama. tapa karI bANa choDIne adhiSThAyika devane teNe Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrI pArzvanAtha caritra vaza karyo. dakSiNa dizAmAM varadAma ane pazcimamAM prabhAsatIrthanA devane vaza karyA, AgaLa cAlatAM siMdhunadInI adhiSThAyikA devIne vaza karI. pachI vaitADhaya parvata AgaLa AvIne tyAM sainyane sthApana karyuM, ane senApatine mekalIne siMdhune apara (pazcima) khaMDa svAdhIna karyo. pachI tamistrAguphAnA adhipati ane vaitADhya parvata para rahelA kRtamAla yakSane jItIne daMDaratnathI senAnI pAse tenuM dvAra ughADAvyuM. pachI pote hAthI para besI baMne bAjunI bhIMta para kAkiNIratnathI maMDalAvalI AlekhatAM guphAmAM praveza karyo. te prakAzane anusarIne saunya paNa pAchaLa cAlyuM. AgaLa nimnagA ane unnisnagA nAmanI be nadIone sukhe sukhe oLaMgI pacAsa jana pramANe te guphAnuM ullaMghana karI bIjIbAjunuM dvAra ughADIne cakI bahAra nIkaLyA. tyAM ApAta jAtinA zleSTha rAjAone jItIne teNe traNa khaMDa sAdhyA. pachI sudrahimaMtakumAra devane vaza karIRSabhakUTa para kAkiNIratnathI potAnuM nAma lakhI, khaMDaprapAta nAmanI guphA ughaDAvI. ane vaitADhya para jaIne dakSiNa ane uttara baMne zreNinA tamAma vidyAdharone jItI gaMgAne pUrva khaMDa senApati pAse sadhAvyA. gaMgAdevIne vaza karI eTale tyAM navanidhAna utpanna thayAM. e pramANe cha khaMDa pRthvImaMDaLane svAdhIna karI suvarNa bAhu pAchA potAne nagaramAM AvyA. eTale rAjAe ane devatAoe maLI AnaMdita thaIne atyaMta mahotsava pUrvaka tIrthajaLanA abhiSekathI bAravarSa paryata tene mahArAjyAbhiSeka karyo. batrIsa hajAra rAjAe tene sevaka thayA, cosaTha hajAra rANIo thaI, ceArAzI lAkha hAthI, cerAzI lAkha vaiDAo, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 2536 cha-- karoDa gAma-e pramANe samasta cakravatInI vibhUtithI. vijayavaMta evA suvarNabAhucakrIe lAMbA kALa sudhI pRthvI upara rAjya pAlana karyuM. tema karatAM tene ghaNA lAkhapUrva pasAra: thaI gayA. ekadA pitAnA bhAgyanI jema uMcA prAsAdapara beThelA teNe AkAzamAM devone joyA. ane temanA mukhathI jagannAtha tIrtha. karanuM Agamana sAMbhaLyuM, eTale vetapakSa (zukalapakSa)nA samudranI jema rAjA parama ulAsa pAmyuM. teNe vicAra karyo ke -"aho ! te ja deza ane te ja nagara dhanya che ke jyAM bhagavaMtanuM Agamana thAya che. vaLI te ja divasa sArA lakSaNavALA. ane dhanya che ke je divase prabhunA darzana ane vaMdana thAya che." e pramANe bhAvanA bhAvatA cakrI jineMdrane vaMdana karavA gayA. tyAM upAnahu (mojaDI), talavAra, mugaTa, chatra, ane cAmara e pAMca rAjacihanane dUra mUkI teNe jinezvarane vaMdana karyuM. pachI yathAsthAne besIne jinavadana vacanarUpa meghathI pragaTa thayelA dezanArUpa jaLanuM te A pramANe pAna karavA lAgyo - samyatva, sAmAyika, saMtoSa, saMyama ane sajajhAya-pAMca sakAra jene haiya, tene alpa saMsAra samajavo. temAM prathama niraticAra samyaktva pALavAnuM che. ane mithyAtvane sarva prakAre tyAga karavAne che. te mithyAtva laukika ane lokottara-ema be prakAre che. te baMnenA paNa be be prakAra che-devasaMbaMdhI ane gurUsaMbaMdhI. te A pramANe - 1 hari, hara, brahmAdikanA bhavanamAM gamana ane temane praNAma ke pUjAdi karavA. 2 kAryanA AraMbhamAM ke dukAnamAM Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI pArzvanAtha caritra praveza karatI vakhate lAbhane mATe gaNapati vigerenuM nAma levuM 3 caMdra ane rohiNanA gItagAna karavAM. 4 vivAhamAM gaNapatinI sthApanA karavI. 5 putrajanmAdimAM chaThThInA divase pachIdevatAnuM pUjana vigere karavuM. 6 vivAhamAM mAtRkAonI - sthApanA karavI. 7 caMDikA vigerenI mAnatA karavI. 8 tulA (tetalA mAtAdi) rAzigrahonuM pUjana karavuM. 9 caMdra sUryanA grahaNamAM ane vyatipAtAdikamAM vizeSathI snAna, dAna ane pUjana karavuM, 10 pitRone piMDa Apa, 11 revaMtapatha devanuM pUjana, 12 kSetramAM kRSinA samAraMbhamAM haLadevatArUpa sItAnuM pUjana 13 putrAdinA janmamAM mAtAone zarAva vigerenuM arpaNa, 14 sonerI, rUperI ane raMgita vastra paheravAne divase seniNI, rUpiNi, ragiNi-devatAvizeSane nimitte vizeSa pU karavuM ane hANuM vigere ApavuM, 15 mRtakanA arthe jalAMjali, tala, darbha ane jaLaghaTa vigere ApavA, 16 nadI ane tIrthAdimAM mRtakane dAha (bALI de, 17 mRtakanA arthe zaDavivAha kare, 18 dharmanA ane pUrva patnInI (zakaya pagaluM) ane pUrvaja pitRonI mUrti karAvavI, 19 bhUtane zarAvanuM dAna ApavuM 20 bAra divase, mahine, cha mahine yA varase zrAddha karavuM, 21 prapAnuM dAna (para maMDAvavI), 22 kumArikAne bhajana ane vastradAna, 23 dharmA pArakI kanyAnuM pANigrahaNa karAvavuM, 24 nAnAvidha yajJa karAvavA, 25 laukika tIrthe yAtrA karavAnI mAnatA karavI ane tyAM mastaka muMDana karAvavuM, mucha - utarAvavI yA chApa devarAvavI, 26 te nimitte bhojana vigere - ApavuM, 27 dharmAthe kuvA vigere khAdAvavA 28 kSetrAdimAM Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 255 gecaradAna karavuM, 29 pitRonA nimitte hatakAra-dAna, 30 kAgaDA ane bilADI vigerene piMDa-dAna, 31 lIbaDA pIpaLe vaDa, Amra vigere vRkSene ropavA tathA pANI devuM, 32 AvelA zaMDanuM pUjanAdi, 33 gopucchanI pUjA vigere, 34 zItakAle dharmanA nimitte agni prajavAlana, 35 uMbara, AmalI, nIMbUhyAdinuM pUjana, 36 rAdhA ane kRSNadinA rUpa karanArA naTanAM nATaka jovAM, sUrya-saMkrAMti divase vizeSa nAna, pUjA ane dAnAdi, 38 ravivAra, semavAra vigere divasamAM eka vAra bhejana, 39 uttarAyaNane divase vizeSa snAnAdi, 40 zanivAre pUjAthe vizeSathI tala, telanuM dAna tathA nAnAdi karavA, 41 kAtika mahine snAna karavuM, kara mAgha mAse snAna, ghI kaMbalAdinuM dAna, 43 rautra mahine dharmArthe sAMvatsarika dAna ane navarAtra karaNa, 44 ajApaDavAnA divase gahiMsAdi, 45 bhrAtRdvitIyA (bhAI bIja) karavI, 46 zukala dvitIyAnA divase caMdra pratye dazikAdAna 47 madhanI zukala tRtIyAnA divase gaurInI bhakti, 48 akSaya tRtIyAne dine akartana hANa ApavA, 49 bhAdaravA vadamAM kAjala tRtIyA ane suda haritAlikAne divase kajalI devatAnuM pUjana vigere, 50 Ase mahine suda gomaya tRtIyA, 51 mAgazara ane mAghamAsanA vada pakSanI gaNeza caturthInA divase caMdrodaye jamavuM, para zrAvaNanI suda nAgapaMcamIe nAgapUjanAdi, 53 paMcamI vigere tithiomAM dahIM na levavuM, ane kartAnAdi na karavuM, 54 mAghanI sudaSaSTIe sUryarathanI yAtrA, 55 zrAvaNa suda caMdanaSaSThI (jhulaNA chaTha), pa6 bhAdarave suda sUrya chaTha 57 zrAvaNanI suda sAtamIe zItaLAmAM Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI pArzvanAtha caritra. zItaLa (vAsI) bhejanAdi, 58 budhavAra ane aSTamIe mAtra. godhUma (ghau)nA annanuM bhajana, 59 zrAvaNanI vada gokuLa. aSTamIe utsavAdi, 60 durvASTamIe jaLamAM virUDha (palALelAM ugelAM) ne edanAdi khAvAM, 61 Asa ane rautranA suda pakSamAM navarAtra karavA ane nAgapUjA upavAsAdi karavA, dara rautra ane A mahinAnI suda aSTamIe ane mahAnavamIe gotradevatAnI vizeSa pUjA karavI, 63nakuLa navamI karavI, 64 bhAdaravA sudamAM avidhavA dazamIe jAgaraNAdi, 65 vijayAdazamIe zamIpUjana pradakSiNAdi, 66 viSNune zayana divase (azADa zudi 11) ane uThatI vakhate (kArtika zudi 11 ze) phAgaNanI sudamAM AmalakI agyArase vA pAMDenI jeTha suda ekAdazIe athavA badhA mahinAnI te tithie (agyAraze) upavAsAdi karavA, 67 saMtAnAdi nimitte bhAdaravAnI vada vatsa dvAdazI tathA zukala auddhavadvAdazI karavI, 68 jeThanI tradazIe jayeSinIne (jeThANIne) sakuLanuM dAna, 69 dhanatrayodazIe dhanasnAnAdi, 70 zivarAtre upavAsa ane jAgaraNAdi, 71 navarAtre yAtrAdi, 72 anaMta caturdazIe anaMta darAnuM bAMdhavuM vigere, 73 amAvasyAe jamAI ane bhaginIputrane bhajana, 74 samavAranI amAvAsyAo ane nadaka amAvAsyAe nadI, taLAva vigeremAM vizeSa snAnAdi, 75 dIvALInI amAvAsyAe pitRnimitto divAnuM dAna, 76 kArtika ane vaizAkhanI pUrNimAe snAna, 77 heLIne pradakSiNA namaskAra ane bhejanAdi, 78 zrAvaNa-pUrNimAe baLIparva (baLeva) karavuM, 79 divAsAdi karavA ane 80 uttarAyaNanI racanA karavI. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ra57 e pramANe dezaprasiddha laukika devagata (5vaMgata) mithyAtva anekavidha che. ane laukika gurU, brAhmaNa, tApasa, yegI vigerene namaskAra karavo, tApasa pAse jaIne "che rivAja" ema belavuM, mULa AzleSAdi nakSatramAM bALaka janme tyAre vikta kriyA karavI, viprAdikanI kathA sAMbhaLavI, temane gAya, tala, tela vigerenuM bhojana ApavuM, temanA bahumAnane arthe temane ghare javuM--e vigere laukika gurUgata mithyAtva che. lokettara devagata mithyAtva te paratIrthikoe saMgrahita jinabiMbanI pUjA karavI, paracAvALA evA zrI zAMtinAtha pArzvanAthAdinI pratimAonI A lekanimitte yAtrA ane mAnatA vigere karavI. ane lokeza gurUgata mithyAtva-te lokettaraliMgI evAM pAsasthAdikane gurUbuddhithI vaMdanAdi karavuM ane gurUsthAnAdinA aihika phaLa nimitte yAtrA tathA mAnatA vigere karavI te. TuMkAmAM samyakatva ane mithyAtvanuM svarUpa nIcenA be zloka parathI barAbara samajI zakAya tema che - "yA deve devatAbuddhi-gurau ca gurutAmatiH / dharma ca dharmadhoH zuddhA, samyaktvamupalabhyate // adeve devatAbuddhi-gurudhIragurau ca yA / adharma dharmabuddhizca, mithyAtvametadeva hi" // 17 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrI pArzvanAtha caritra "sudevamAM devabuddhi, sugurUmAM gurabuddhi ane sudharmamAM zuddha dharmabuddhi rAkhavI-te samyakatva ane kudevamAM devabuddhi, kugurUmAM gurUbuddhi ane kudharmamAM dharmabuddhi-te mithyAtva kahevAya che. mATe mithyAtvane tyAga kara, mithyAtvathI chava anaMtakALa saMsAramAM bhame che. mATe kevaLa samyakatvane ja aMgIkAra karavuM. kAraNa ke - jemaNe mAtra aMtamuhUrta samyakatvanI sparzanA karI hoya che temane ardha puddagalaparAvarta mAtra saMsAra rahe che. vaLI karaDe bhavamAM prApya evI manuSyabhavAdi samasta sAmagrI meLavIne saMsArasAgaramAM nAnasamAna evA dharmanI ArAdhanAmAM sadA cana kare" temaja "dharmane avasara pAmIne vadhAre vistArathI te karavAne mATe paNa vivekI puruSe vilaMba na karavo. kAraNa ke vilaMba karavAthI rAtri pasAra thayA pachI bAhubali bhagavaMtanA darzana pAmI zakyA nahIM." he mahAnubhAve ! A asAra saMsAramAM eka dharmaja sAra che, mATe dharmanI ja ArAdhanA karavI >> A pramANe ekAgra manathI jinezvaranA vacanAmRtanuM pAna karatAM ane zubha adhyavasAyathI uhApoha karatAM cakavatIne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, eTale pUrve ArAdhela cAritranuM smaraNa thayuM ane vairAgya utpanna thaye; eTale "have rAjyathI mAre sayuM, have te mokSane mATe ja huM yatna karIza." ema nizcaya karIne teNe paMcamuSTi lonca karyo ane jagannAtha pAse kSiA aMgIkAra karI. pachI niraticAra cAritra pALatAM tapa tapatAM ane agyAra aMga bhaNatAM te anukrame gItArtha thayA. te Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 259 AvIza pariSaha sahana karavA lAgyA, ane zrI jinezvaranI anujJA laIne anukrame ekAkI vihAra karavA lAbhAra temaja dharmadhyAnamAM lIna thaIne karmano kSaya karavA lAgyA. te pachI keTalAka divase jatAM temaNe A pramANe vIza sthAnakanI ArAdhanA zaru karI - arihaMta, siddha, pravacana, *gurU, pathavira bahuzruta, tapasvI e sAtanI bhakti karavI, vAraMvAra jJAnano abhyAsa karavo, darzana, vinaya, Avazyaka, 12 brahmacarya, 1kiyA, 14kSaNavata5, 15dhyAna, vaiyAvacca, 10samAdhi, 18apUrvajJAna-grahaNa 19sUtrabhakti ane pravacananI prabhAvanA-e vIca sthAnakenA ArAdhanathI jIva tIrthakarapaNane pAme che. e vize sthAnake temaNe ArAdhyA. ekadA suvarNa bahu munIzvara vihAra karatA kSIragiri pAse eka mahA aTavImAM pratimAe rahyA. have kamaThano jIva kuraMgaka bhilla narakamAMthI nIkaLIne teja parvata para siMha thayo. te siMha aTavImAM bhamatAM tyAM Avyo. evAmAM emanA jevA bhayaMkara evA teNe dUrathI te maharSine joyA. eTale pUrvanA vairane lIdhe pRthvI para pucchane pachADate te siMha mukha prasArI doDa. te vakhate teNe karelA bhUtakAranA pratizabdathI parvata gAjI uThaze. pachI raudradhyAnI evA zihe zukaladhyAnastha te mahAmunIzvarane capeTe mAryo, eTale munIzvare vizeSe zukaladhyAnane vadhAratAM, tene anupama atithi gaNatAM, rAgadveSathI rahita thaI sabhyapha alocanA karI, sarva prANuone Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra khamAvI. irasanA jevA cheSTha dharmarasane grahaNa karI, kUrcaka (kUcA nI jema A asAra dehane tyAga karyo, ane siMhathI vidIrNa thatAM maraNa pAmIne dazamA prANata nAmanA devalekamAM mahAprabha nAmanA vimAnamAM vIza sAgaropamanA AyuSyathI sarvottama deva thayA. tyAM adhika adhika sukha bhegavavA lAgyA. pApITha siMha maraNa pAmIne cothI paMkaplA naraka pRthvImAM nArakI thaye. tyAM tIvra vedanA sahana karavA lAgyuM. kAraNa ke narakamAM daza prakAranI te kSetra vedanA heya che. ThI, garamI, bhukha, tarasa, kaMDu, bhaya, zAka, paravazatA, javara ane vyAdhi." tyAMthI nIkaLIne vividha tiryaMca nimAM bhamatAM sarvatra ati duzava evuM te duHkha pAme. pArzvanAtha bha.nA daza bhavamAMthI AThamA ane navamA bhavanuM varNana samApta, Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalakatA bhavAnIpura maMDana manamehana pArzvanAthAya namaH anaMtalablinidhAnAya zrI gautamasvAmine namaH paMcama saga cidAnaMdarUpa, sadA pradadAyaka ane devAdhideva evA zrI pArzvanAthane namaskAra karIne saMta janene saMmata evo paMcama sa huM racuM chuM. pelo siMhane jIva naraka ane tiryaMca meninA vividha dukhone sahana karate kaI saMnivezamAM daridra brAhmaNane putra thayo. karmavazAt bAlyavayamAM ja tenA mAbApa ane bAMdha gujarI gayA, eTale te raMkane lokoe jIvADayo. te kamaTha evA nAmathI anukrame yauvanavaya pAme. ghareghara bhamatAM chatAM bhikSAbhejana paNa tene mahA muzkelIthI maLI zakatuM, e rIte te ati duHkhI thayo. pArakI samRddhi joIne te kheda pAmate ane vicArate ke - karmoe mane bahu dukhI karyo. (brAyena kulAlapaniyamite) "paraMtu brahmAne jeNe "brahmAMDarUpa bhAMDane banAvavAmAM kuMbhAranI jema niyaMtrita karyA, viSNune jeNe dazAvatArathI sadA gahana evA saMkaTamAM nAkhyA, rUdrane jeNe Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 zrI pArzvanAtha caritra parI hAthamAM laI bhikSATana karAvyuM ane sUryane je sadA gagana (AkAza) mAM bhramaNa karAve che-te karmane namaskAra thAo." ekadA teNe ratna ane suvarNAlaMkArathI bhUSita evA zrImaMta janene joIne tatkALa vairAgya utpanna thavAthI A pramANe vicAra karyo ke -"A puNyavaMte hajArAne madada ApanAra ane devanI jema divya vastra dhAraNa karanAra che ane huM potAnA peTane pUravA paNa asamartha chuM. kahyuM che ke -"keTalAka hajArone nibhAve che, keTalAka lAkhane pALe che ane keTalAka puruSe potAnA peTane paNa piSI zakatA nathI-e sAkSAt sukRta ane dukRtanuM ja phaLa che, mATe have tapasyA karuM, ane enA je thAu" ema vicArIne khedathI kamaThe tApasI dikSA aMgIkAra karI. pachI te tapa tapavA lAgyo ane kaMdamULa phaLAdinuM bhakSaNa karI paMcAgni tapa vigere sAdhavA lAge. A jabUdvIpanA bharatakSetramAM sAkSAt svargapurI samAna vArANasI nAme nagarI che. jyAM sphaTikanI havelIo prasaratA agarUnA pUmathI jenA taTa para vAdaLAM saMcAra karI rahyA che evA kailAsaMparvatanI jevI zebhe che, jyAM aneka prAsAdanA uMcA zikhara para rahelI dhvajAo jANe mANasane sadA bolAvatI hoya, ane dhanada zrImaMte jANe svargathI AvelA devatA hoya evA zebhe che. te nagarImAM IphavAkuvaMzamAM utpanna thayelA ane vizva vikhyAta evA azvasena nAme rAjA rAjya karatAM hatA. dAna ane zauryanA guNathI utpanna thayelI tenI kati daze dizAmAM vistAra pAmI hatI. kAraNa ke -"bhuvanamAM lakSamI, mukhamAM sarasvatI, bhujAmAM pRthvI ane hRdayamAM dharmabuddhi Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAnAya caritra 23 AvIne rahelI hAvAthI jANe rASa pAmI heAya tema tenI kIrti ahu dUra cAlI gaI hatI.' te rAjA yuddhamAM pratApI (sUrya), namra para saumya (caMdra), duSTa para varka (maMgaLa), zAstramAM kuzaLa (budha), vANImAM bRhaspati (gurU), nItimAM kavi (zukra) ane maMdamAM ma" (zina) hatA. tene suMdarIjanAmAM mugaTa samAna, pavitra AcAravALI, surUpavatI, zIla ala'kArathI suAAmita ane pavitra puNyanA pAtrarUpa vAmAdevI nAme paTarANI hatI. devalIlAnI jema rAjalIlAthI paMcadriyanA viSayasukha bhAgavatAM te daMpati samaya pasAra karatA hatA. have prANata devaleAkamAM uttama devaddhi sukha bheAgavIne suvaNu - bAhunA jIva vizAkhA nakSatranI phAgaNa vada 4nA divase devaleAkathI cyavIne madhya rAtre vAmAdevInI kukSimAM avataryAM. te vakhate vAmAdevIe tIrthaMkaranA janmane sUcavanArAM cauda mahAsvapna joyAM. te A pramANe : hAthI, baLada, siMha, lakSmI, mALA, caMdra, sUrya, dhvaja, kuMbha, sAvara, samudra, vimAna, ratnarAzi ane agni. e pramANe svapnA joine jAgrata thaI rANIe svapnadarzananI vAta rAjAne kahI. rAjAe khuza thaI savAre svapnadananA vRttAMta svapnapAThakone khelAvIne kahyo; eTale temaNe vicArIne kahyuM keH- he deva ! amArA zAstramAM bahAMtera svapnA kahyAM che. temAM trIza mahAsvapnA che. temAMnA e cauda mahAsvapnA tIthakara yA cakravatI gamAM Ave tyAre tenI mAtA jue che. vAmAdevIe te cauda mahAsvapnA joyA che tethI tenA prabhAvathI tene putra thaze. ane te tIrthaMkara yA cakravatI thaze ' A pramANe sAMbhaLIne rAjAne AnaMda thayA. pachI rAjAe Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI pArzvanAtha caritra temanA satkAra karI bahu dravya ane vastrAdi ApIne visarjana karyA. pachI rANI harSita thaIne garbha dhAraNa karavA lAgI. vadhatA evA garbhanA anubhAvathI rAjAnI rAjyalakSmIne kuberanA AdezathI devatAe vadhAravA lAgyA. puSkaLa vAparatA pazu 3 lakSmImAM AchAsa AvatI nahi. krikarInI jema devIe vAmAdevInuM sarva ISTa pUravA lAgI. e pramANe sukhapUrvaka garbhane dhAraNa karatAM vAmAdevIe anukrame vizAkhA nakSatramAM pASa mAsanI (mAgazara vada 10) kRSNa dazamInA divase traNe bhuvanamAM prakAza karanAra, sarpanA lAMchanayukta ane nIlarananA jevI nIla (kRSNa) kAMtivALA putraratnane janma ApyA. te vakhate AkAzamAM duMdubhinAda thayA, dizAonA mukha prasanna thayA. nAraka jIvAne paNa eka kSaNabhara sukha thayu, vAyu paNa sukhaspardhA yukta mahada maMda vAvA lAgyA, pRthvIkAyAdi ekendriyA paNa Anadita thayA ane traNa bhuvanamAM prakAza thayA. te vakhate tatkALa dikumArIenAM Asana calAyamAna thayA, eTale avadhijJAnathI prabhunA janma thayelA jANIne te nRtya karavA lAgI ane anukrame te svasthAnathI sUtikAsthAne AvI. prathama bhAgakarA, bhAgavatI, subhAgA, bhAgamAlinI, suvatsA, vatsamitrA, puSpamAlA ane aniditA-e ATha dikumArIe merUcakanA adhA bhAgamAM rahenArI tyAM AvIne jinezvara tathA jinamAtAne namaskAra karI A pramANe kahevA lAgI ke H he jaganmAta! he jagatane dIpaka ApanArI ! tamane namaskAra thAe. adhelAkamAM vasanArI ame dikumArIe jinezvaranA janmotsava karavA AvI chIe, mATe tamAre bIvu' nahi.' ema kahI sava ke Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pArzvanAtha caritra 265 pavana vijrarvIne eka ceAjanA pramANe bhUmi zuddha karI; eTale vAyu vaDe bhUmine svaccha karIne te jinezvara pAse besIne gAvA lAgI. pachI megha'karA, meghavatI, sumeghA, meghamAlinI, taiAyadhAra, vicitrA, vAriSaNA ane khalAhakA--e ulAkamAM vasanArI ATha dikumArIe megha vikurthIne eka ceAjanA pramANa pRthvI sI'cI ane puSpavRSTi karI, pachI jinezvara tathA jinamAtAne namana karI te nAnAvidha dhavala gIta gAvA lAgI. pachI nadAttarA, naMdA, sunaMdA, naMdivardhinI, vijajA, vaijaya'tI, jaya'tI ane aparAjitA--e ATha dikumArIe pUrva rUcakathI tyAM AvIne jinezvara tathA jinamAtAne namaskAra karI hAthamAM daza laIne ubhI rahI. pachI samAhArA, supradattA, suprabuddhA, cazeAdharA, lakSmIvatI, zaiSavatI, citraguptA ane vasuMdharA-e ATha dikumArIe dakSiNe rUcakathI tyAM AvI jinezvara ane jinamAtAne namaskAra karI hAthamAM kaLaza laIne ubhI rahI. pachI ilAdevI, surAdevI, pRthvI, padmAvatI, ekanAsA, navamikA, bhadrA, ane sItA-e ATha dikumArIe pazcima rUcakathI AvI jinezvara tathA jinamAtAne namana karI hAthamAM paMkhA laIne ubhI rahI. pachI ala'jIsA, amitakezI, pu`DarIkA, vArUNI, hAsA, saprabhA, zrI ane hI-ATha dikumArIe uttara rUcakathI AvI hAthamAM cAmara laIne ubhI rahI. pachI vicitrA, citrakanakA, tArA ane saudAminI-e cAra dimArIe vidizAmAM rahelA rUcaka pa tathI AvIne dIpaka hAthamAM laIne ubhI rahI. pachI rUpA, rUpAsikA, surUpA ane rUpakAvatI e cAra dvimArIe rUcakadvIpathI AvI jinezvaranA nAbhinALane cAra aMguLa uparAMtanu Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI pAnAya caritra cheDhI bhUmimAM chIdra (khADA) karIne sthApana karyuM". pachI ratna, mANikaya ane mauktikathI te chIdra purIne te upara pIThIkAma dha karyAM pachI sUtikAgRhathI pUrva, dakSiNa ane uttara dizAmAM traNa kadalIgRha tamaNe banAvyA. prathama dakSiNanA kalIgRhamAM jina tathA jinamAtAne laI jaI ratnanA si`hAsana para birAjamAna karyA, ane zailathI mana karI udvaitana karyuM.. pachI temane pU kailIgRhamAM laI jaI maNipITha para besADI suga dhI jaLathI snAna karAvyuM ane divya vastrAla kArathI zaNagArIne uttaranA keLanAgharamAM ratna si`hAsana para besAryo. tyAM aruNikASThathI agni utpanna karI geAzISa caMdanane khALI karI tenI e rakSApATalI banAvI kha'nenA hAtha para khAMkhI, pachI tyAM jinezvaranA guNagAna karI tame lAMbA AyuSyavALA thAo.' tema kahI pASANanA be geALA paraspara athaDAvyA, ane pharI vAmAdevIne tathA prabhune pUrva zayyApara mUkI gItagAna karI jinezvarane namIne svasthAne gaI. e avasare svargamAM IMdronAM Asana kapAyamAna thayA; eTale avadhijJAnathI jinezvaranA janma thayela jANI zake'ke sAta ATha pagalAM temanI sanmukha jaIne vidhipUrvaka praNAma karI zakrastava (namrutyu...)thI prabhune stavyA. pachI indra hariNagameSI devane Adeza karI sughASAgha'TAthI devatAone tIrthaMkaranu` janmakRtya jaNAvyu.. eTale sarva devatAo tyAM ekatra thayA. IndranI AjJAthI pAlaka nAmanA deve pAlaka nAmanuM vimAna viSuvyu eTale te vimAnamAM besI devethI parivarelA Indra nIzvaradvIpe OM cA. tyAM lAkha cAjananA pramANavALu' te vimAna sakSepIne Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 267 jinezvaranA janmagRhe AvyA. tyAM jine ane jinamAtAne ratnadhANiI ! huM zubha thAe, ke jemaNe ratnanA kriyArUpa namaskAra karIne te kahevA lAgyA :-hai lakSaNavALI jagamAtA ! tamane namaskAra tribhuvanamAM dharma mArgonA prakAzaka ane divya evA A jinezvara bhagavatane janma ApyA che.hu' indra chu ane jinanA janmotsava karavA AvyA chuM, mATe mArAthI Daraze| nahi' ema kahI temane avasthApinI nidrA ApI jinanuM pratibiMba temanI pAse mUkI Indre pAMca rUpa dhAraNa karyA. eka rUpathI 'jalImAM jinane dhAraNa karyo, be rUpathI be bAju cAmara vIjavA lAgyA, eka rUpathI prabhu para chatra dhAraNa karyuM ane eka rUpathI AgaLa vA ulALatA cAhyA. e pramANe prabhune laIne indra devAthI parivRtta thai AkAzamArge jaldI merU parvata para AvyA. tyAM pAMDuka vanamAM pAMDukammalA nAme zilApara jinanA snAtrane cAgya evA divya ratna sihAsana para prabhune kheALAmAM laI hanirdera evA vAsava-IMdra pUrvAbhimukha beThA. te vakhate bIjA paNa tresaTha iMdro adhijJAnathI jina janma jANIne mATIRddhipUrNAMka tyAM AvyA. daza vaimAnikanA, vIza bhuvanAdhipanA, sUrya ane cadra e be jAtiSThanA ane khatrIza vyaMtaranA-ema ceAsaTha dro tyAM ekatra thayA. pachI suvarNa nA, rajata (rUpA) nA, ratnanA, suvaNu ane ratnanA, suvarNa ane rUpAnA, rajata ane ratnanA, suvarNa rajata ane ratnanA tathA mATInA ema ATha jAtinA pratyeka eka hajAra ne ATha kaLaza taiyAra karyAM. te pacIza yAjana uMcA, mAra yAjana Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrI pArzvanAtha caritra vistRta (paheLAM) ane eka jana pramANa nALavAvALA hatA. evA ekaMdara eka karoDa ane sATha lAkha kaLaza taiyAra karyA. 1 pachI te badhA kaLazo kSIrasamudranA jaLathI bharIne ayutAdi deveMdroe vidhipUrvaka jinane abhiSeka karyo ane pArijAtaka pupAdithI prabhunI pUjA karI. pachI keTalAka deva stuti karavA lAgyA, keTalAka harSita thaIne nRtya karavA lAgyA, keTalAka gAMdhAra, baMgAla kauzika, hiMDela, dIpaka, vasaMta, mAdaMza, cArU, dhAraNa, sahAga, adharAsa. bhANavallI ane kukubha ItyAdi divya devarAgethI gIta gAna karavA lAgyA, keTalAka chappana keTi tAlanA bhedathI divya nATaka karavA lAgyA, keTalAka tata, vitata, ghana ane suSira e cAra prakAranA vAghathI kautuka pUravA lAgyA, keTalAka kautukathI gheSa karavA lAgyA ane keTalAka madhura svarathI bhAvanA bhAvavA lAgyA, pachI te kaLaze tyAM ja aMtarbhata thaI gayA (adazya thaI gayA). pachI prabhune IzAnedranA kheALAmAM sthApIne saudharmo cAra baLadanA rUpa vikrvI tenA ATha ziMgaDAmAMthI nIkaLatA jaLathI prabhune harAvyA, ane divya vasathI prabhunA aMgane sApha karI luMchI), divya caMdanathI vilepana karI, puSpathI pUjana 1 ATha jAtinA ATha ATha hajAra eTale 64 hajAra-eTalA kaLaza vaDe eka abhiSeka-evA 250 abhiSeka thAya che. te sarvanA ekaMdara gaNatAM eka karoDa ne sATha lAkhanI saMkhyA thAya che. dareka jAtinA 1008 ke 8000 te matAMtara jaNAya che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrI pArzvanAtha stra karyuM. pachI InDe svAmInI AgaLa rajatAkSatanA darpaNa, vardhamAna, kaLaza, mInayugala, zrIvatsa, svastika, naMdAvarta ane bhadrAsana-e ATha maMgaLa AlekhyA. pachI te prabhunI A pramANe stuti karavA lAgyo : namra evA devonA zirarUpa bhamaranA saMgathI manahara caraNakamaLavAnA. azvasena nRpanA vansa tathA lakSamInA nidhAna evA he svAmin ! Apa jayavaMta varto. he jinendra! ApanA darzanathI mAro deha saphaLa thayo, netra nirmaLa thayA ane dharma kRtyamAM huM snAta thayo. he nAtha ! tamArA darzanathI janma saphaLa thaye, sarva maMgaLa ane prazastakArI thayuM ane A bhavasAgarathI huM pAra thayo. he jinendra ! ApanA darzanathI huM sukRtI thaye. badhA duSkatane nAza karanAra theye ane bhuvanatrayamAM huM pUjya thaye. he deva ! ApanAM darzanathI kaSAyasahita karmanI jALa mArI naSTa thaI gaI ane durgatithI huM nivRtta thayA. ApanA darzanathI Aje mAre deha tathA mArUM baLa saphaLa thayAM ane vidane badhAM naSTa thayAM. he jineza ApanA darzanathI. karmone duHkhadAyaka mahA baMdha naSTa thaye ane sukhane saMga utpanna thayo. Aje ApanA darzanathI mithyA aMdhakArane dUra karanAra jJAnasUrya mArA zarIramAM udaya pAmyo. he prabho ! tamArA stavana, darzana ane dhyAnathI Aje mArAM hadaya, AMkha ane mana nirmaLa thayAM. mATe he vItarAga tamane vAravAra namaskAra thAo 1 rUpAnA akSata (cekhA)nA Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27) zrI pArzvanAtha caritra A pramANe jagataprabhunI stuti karI prabhune laIne I - vAmAdevI pAse mUkyA ane avasthApinI nidrA tathA pratirUpaka (pratibiMba) saMhArI lIdhA, pachI prabhunI dRSTinA vinedane mATe - zayyA upara zrIdAma gaMDaka (ratnamaya daDo) ane ozIkA pAse divya kuMDaLayugaLa ane vastra mUkayA. pachI IdranA AdezathI kubere prabhunA mahelamAM (12 kreDa) dravya ane ratnanI vRSTi karI. pachI prabhunA aMguThAmAM amRta siMcI jinezvarane praNAma karI - badhA surendro ane surAsure naMdIzvara dvIpe jaI tyAM zAzvata jinezvarane namI aThThAI mahotsava karI AnaMdita thaIne - sthAne gayA. have savAre svAmInI mAtA vAmAdevI jAgrata thayA eTale - jenuM vadana kamaLa vikasita che ane jeNe divya aMgarAga ane ane dhAraNa karyA che evA putrane pitAnA paDakhAmAM joIne te parama AnaMda pAmyA. pachI rANInA parivAre putrajanmane vRttAMta rAjAne nivedana karyo. dikumArInA Agamana vigerene badhe - hevAla kahI saMbhaLAvyuM. eTale tene InAma daIne azvasena - rAjAe putrane janmatsavane prAraMbha karyo. prathama kedakhAnAmAMthI sarva baMdIjanene mukta karyA. nRtya ane strIonA divya gItathI, vAInA nAdathI, jayajayAravathI, nATakathI ane zaMkhadhvanithI te nagarI te vakhate zabdAdvaita (zabdamaya) thaI gaI. dAna, sanmAna ane vadhAmaNa tathA vadhatI lakSamIne lIdhe te rAjabhavana vizALa chatAM te vakhate sAMkaDuM thaI gayuM. pachI kuLAcAra pramANe . sUtaka nivRtta thatAM azvasena rAjA svajanone AmaMtrI bhejana, Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 271 vastra, AbharaNAdi satkArapUrvaka kahevA lAgyA ke :--huM svajanA ! sAMbhaLeA--A khALaka garbhamAM hatA tyAre enI mAtAe rAtre aMdhakAramAM paNa pAsethI cAlyA jatA sarpane joyA hatA, mATe te garbhanA anubhAvathI A bALakanuM pAdya evuM nAma rAkhavAmAM Ave che.' ema kahI azvasena rAjAe svajana samakSa bALakanuM pArzva evuM nAma rAkhyuM. pachI te bALaka dhAtrIothI AdarapUrvaka pAlana karAtA bIjanA caMdranI jema anukrame vRddhi pAmavA lAgyA. bhukha lAge tyAre zakrendre peAtAnA a'guThAmAM saMkumela amRtanuM te pAna karatA hatA. iMdre nImelI devAMganAe svAmIne ramADatI hatI. vaRSabhanArAca saMghayaNa, samacaturama sasthAna tathA khabaphaLa samAna Aine kSAraNa karanArA, kRSNa zarIravALA, nIlakAMtivALA, sArI AMkheAvALA, padma jevA zvAsavALA ane khatrIza lakSaNavALA pArzvakumAre, anukrame yauvana avasthAmAM praveza karyAM khatrIza lakSaNa A pramANe cheH nAbhi, sattva ane svaramAM gaMbhIra, skaMdha paga ane mastakamAM unnata; vALa nakha ane dAMtamAM sUkSma; caraNa, bAhu ane a'gulimAM sarala; bhrakuTI, sukha ane chAtImAM vizALa; AMkhanI kIkI, vRMta ane kezamAM kRSNa; keDa, pITha ane puruSacinhamAM tuccha; dAMta ane AMkhamAM zubhra, hAtha, paga, gudA, tAlu, jIbha ne ei, nakha, dAMta ane mAMsa--e navamAM tAmra (lAla) hAya te vakhaNAya che.' e batrIza lakSaNA tathA bIjA eka hajAra ne ATha lakSaNA sahita, nava hAtha pramANa zarIravALA, adbhuta rUpa ane Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAdha caritrya gadhayukta dehavALA, jenA mAhAra ane nIhAra adRzya che evA, rogarahita, maLa ane parasevAthI rahita--evA bhagava ta vizeSe zAbhavA lAgyA. anukrame te yutijanane Ana dakArI evu navayauvana pAmyA. 202 ekadA rAjasabhAmAM beThelA rAjAnI AgaLa kAI puruSe AvIne vijJapti karI ke- huM svAmina ! ahIthI pazcima digbAgamAM kuzasthaLa nAme nagara che. tyAM naravarmA nAme rAjA hatA. sukRtI, satyavAdI, dhama pravartaka, jinadharmamAM rakta ane sAdhuzruSAmAM tapara evA te rAjAe nItipUrvaka rAjya pALI ane ante rAjyalakSmInA tyAga karI dvIkSA aMgIkAra karI." ema kahetAM azvasena rAjA mastaka dhuNAvatA khelyA ke -ahA ! e mahAnubhAva ane satvazALIne dhanya che ke jeNe peAtAnu svIkRta rAjya tajI dIdhu..' eTale phrI te puruSa khelyA ke :"have tyAM naravarmAnA putra prasenajita rAjA rAjya kare che. te mathI janAne kalpavRkSa samAna che. tene prabhAvatI nAmanI kanyA che. te atyAre navayauvana pAmI sAkSAt devakanyA jevI zAbhe che, adbhuta ane navayauvanA evI te kanyAne joI ne tenA pitAe ciMtAtura thaI tene anurUpa evA varanI satra tapAsa karAvI, paNa tevA koI vara maLI na zakayA. ekadA te sakhIonI sAthe vanamAM krIDA karavA gaI hatI, tyAM kinnarIethI gavAtuM evuM pArzva kumAranuM svarUpa teNe sAMbhaLyuM. tenA guNAnu varNana sAMbhaLatAM pArzvakumAra 52 te anurAgavatI thaI. pachI anya krIDA tathA trIDA (vajjA) nA tyAga karI haraNInI jema Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 273 temanA gIta sAMbhaLatI zUnya manathI te temAM ja lIna thaI gaI, ane madanabANathI pIDita thayelI te mUracha pAmI, eTale pAWkumAranA dhyAnamAM lIna thayelI tene samajAvIne tenI sakhIo rAjabhavanamAM laI gaIpachI tenI sakhIoe tenuM badhuM svarUpa tenA mAtApitAne nivedana karyuM, eTale temane AnaMda thayo. temaNe vicAra karyo ke -"prabhAvatIe A bahu ja zubha ciMtavyuM, e saMga paripUrNa yukta che. putrIe jagatrayaziromaNi, ane dIrdhAyu e pAkumArI suMdara vara ciMtavyo te have amAre nizcaya pAkumAranI sAthe ja ene vivAha karavo. uttamajano vidyA ane kanyAne satpAtramAM ja joDe che; mATe sArA muhura svayaMvarA evI e kanyAne pArzva kumAranI pAseja mokalazuM." A pramANenI hakIkta sAMbhaLIne te kanyA bahuja AnaMda pAmI. * have te samAcAra kaliMgadezanA rAjAe sAMbhaLyA, eTale te uddhata ane bhrakuTIbhISaNa thaIne bolyo ke -"huM chatAM prabhAvatIne paraNanAra e pArzvakumAra kezu? ane e prasenajita paNa keNa? ke je mane mUkIne te kanyA pAzvakumArane de." ema kahI ghaNA sainya sahita te jaldI kuzasthalanagare Avyo ane nagarane pharate ghere karyo, tethI nagaramAM AvavA javAno mArga baMdha thayo. AthI prasenajit rAjAe ciMtAtura thaI maMtrIonI sAthe vicAra karatAM Apane samartha jANIne sAgaradatta maMtrInA putra purUSottamane eTale mane ApanI pAse mokalyo che. huM 18 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra madhyarAtre gupta rIte nagaranI bahAra nIkaLI zakayA chuM ane nivedana karyAM che. have je 274 A vRttAMta me Apane yathA Apane cAgya lAge te karo." " A pramANenI hakIkta sAMbhaLIne azvasena rAjA rASapUrvaka belyA ke - e cavana bicArA kANu mAtra che ? ane huM chatAM prasenajitane zI bIka che? hamaNAM ja hu sainya sajIne kuzaLasthaLanuM rakSaNa karavA Avuka chuM.' A pramANe kahIne teNe raNu bhaMbhA vagaDAvI, eTale samasta sainya ekatra thayu. te vAta jANIne pArzvakumAre krIDAgRhamAMthI rAjA pAse AvIne kahyuM keH-he pitAjI ! A saOraMbha keAnI upara kareA che?" eTale azvasena rAjAe aMguLIthI pelA purUSane batAvIne badhA vRttAMta kahI sa`bhaLAvyA, te sAMbhaLIne pArzva kumAre kahyuM ke - e keH-e bicArA yavana upara A udyama kevA ? Apa ahIM raheA, huM tene zikSA karIza.' rAjAe bhakti ane zaktithI samatha evu. tenu vAkaya sAMbhaLIne hRSTita thai pArzvakumArane sainya sahita tyAM javA rajA ApI. eTale maMtrIputra purUSAttama tathA aneka rAjA sahita pAkumAre tyAMthI prayANa karyuM. svAmInI AgaLa cAlatA hAthIe jaMgama parvatA jevA dekhAvA lAgyA. nadInA vega jevA azvo, krIDAgRha jevA rathA ane vAMdarA jevA padAti sAthe cAlavA lAgyA. AvA prakAranI krIDAthI prabhu yavanane ramADavA jatA haiAya tema AgaLa cAlyA. te vakhate baMdIjanAnA ghASa, (avAja) za`khAdinA zabdo ane vAtrAnA gaganabhedaka zabdothI AkAza zabdamaya thaI gayuM. prathama prayANe ja IMdranA mAtali nAme sArathi ratha Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 275 sahita AvIne prabhune praNAma karI kahevA lAgyA ke-he nAtha ! huM iMdranA sAritha chuM. indre Apane atula baLISTha samaje che, tA paNa bhaktine lIdhe teNe ratha sahita mane melyA che.' eTale prabhu te thapara beThA ane keTalAka divase kuzasthaLanagaranI pAsenA udyAnamAM AvI deve karelA sAta majalAvALA mahelamAM rahyA. 6 pachI mahA dakSa evA eka dUtane sArI rIte zikhAmaNa ApIne yavananI pAse meAkalye. teNe jaI ne yavanarAjAne kahyuM ke :- zrImAna pAkumAra mArA sukhadvArA e tamane evA Adeza kare che ke - he yavana ! tame tamArUM baLa na batAvatAM svasthAne cAlyA jAo, kemake huM pArzvakumAra AvI paheAMcyA chuM.' eTale yavanarAja lalATane uMcuM karI bhrakuTI caDAvIne khelyA ke --are kRta ! mane zu tuM jANatA nathI ? e azvasena kANu ? ane pArzvakumAra paNa kANa? ke ke je mArI sAme laDavAnI hiMmata dharAve che. niSThura khelatAM chatAM paNa tuM dUta hovAthI tane mAratA nathI, mATe tuM tArA svAmI pAse jaine mArU kathana nivedana kara.' eTale pharI dbhuta khelyA ke:-& mUDha! phrAgaTa gava zAneA kare che? zuM traNa jagatanA nAtha pArzvakumArane tu' jANatA nathI? paNa e prabhu tane samarAMgaNamAM kharAkhara samajAvaze' A pramANe kheAlatA krRtane yavananA zasravALA subhaTA mAravAne taiyAra thaI gayA; eTale vRddha matrIe temane aTakAvIne AkSepapUrvaka kahyuM ke huM mUrkhAe! mane tamArI akasmAt kSaya AvyeA lAge che. jenI devA sahita IMdro paNa sevA kare che te zrI pArzvakumAranA dUtane hachuvAthI tamArI zI dazA thaze = Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zrI pArzvanAtha caritra te jANe che ?' ema sAMbhaLI subhaTe sarve bhayabhrAMta thaI zAMta, thaI gayA. pachI maMtrIe dUtane hAtha pakaDIne kahyuM ke:-"ame pAWkumAranA sevake chIe, ane temane namaskAra karavA AvavAnA chIe" ema kahIne maMtrIe dUtane visarjana karyo. pachI teNe yavanarAjane A pramANe kahyuM ke - he rAjan ! jagatrayanA nAtha evA pAzvakumArane surAsura, nAgeMdro ane sarve Idro seve che, te cakravartI athavA jinezvara thavAnA che. tenI sAthe virodha ke? sUrya kyAM ane AgIyo kayAM? siMha kayAM ane zaza (haraNa) kayAM? tema te pAWkumAra kayAM ane tame kayAM? e. pAzcakamAranI pAse Idra pitAnA mAtali sArathine asahita ratha laIne mokalyo che, mATe tame kuhADAne kaMTha para laIne pArSakumArane Azraya le. emAM tamAruM zreya che." eTale yavana be ke"e pAWkumAranA AvA parAkramane huM jANatuM nahote." ema kahI sarva sAmaMta ane maMDaLezvara sahita yavanarAjA kuhADAne kaMTha para laIne pArzvakumArane namaskAra karavA cAlyA. tyAM samudra samAna prabhunA sainyane joIne mRganI jema trAsa pAmate te prabhunA mahelanI AgaLa AvI ubho rahyo. pachI prabhunI AjJAthI chaDIdAre tene sabhAmAM praveza karAvyuM. tyAM prabhue kuhADe mUkAvyuM, eTale te yavanarAja prabhunA caraNe namyo, ane aMjalI joDIne kahevA lAge ke -"he svAmin ! huM Apane sevaka chuM, mAro aparAdha kSamA kare. mAre sarvadA ApanuM ja zaraNa thAo." pAWkumAre kahyuM ke "he bhadra! tAruM kalyANa thAo. tuM tArI rAjyalakSamI sukhe bhAgava, have pharIne AvuM na karIza." yavane e zikhAmaNa mAnya rAkhI, eTale prabhue Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 270 tene satkAra karI visarjana karyAM. prabhunI AjJAnA laIne te svasthAne gayA. - A badhuM prasenajit rAjAnA jANavAmAM AvyuM, eTale te pabhAvatIne sAthe laI pAkumAra pAse jaI namaskAra karI aMjali joDIne elyeA ke:-huM nAtha! tamane jovAthI mArI dRSTi saphaLa thai, cavana paNa ApanA pratApathI sajajana thayeA, tame sUryanI jema prakAza karanArA che, have A lakSmI sAthe kanyAne paraNIne mane kRtakRtya kareA.' eTale pArzvakumAre kahyuM ke8 he rAjan ! pitAnI AjJA vinA tamArI kanyAnuM pANigrahaNa thaI zake nahi, mATe phAgaDha Agraha karazeA nahi.' te vakhate prabhAvatIe vicAra karyo ke :~ are! mArU maMda bhAgya lAge che, mArA manArathanI siddhi na thaI." prasenajitu vicAravA lAgyA keH-- pAkumAra sarvathA niHsneha lAge che, tethI azvasena rAjAnA AgrahathI ja mArA manArathanI siddhi thaze.' na pachI prabhAvatIne dhIraja ApI tene sAthe laI ne pA kumAranI sAthe prasenajitu rAjA paNa vArANasInagarIe AvyA. tyAM azvasenarAjAe mahaddhipUrvaka surAsurathI skUyamAna evA pArzva kumAranA nagarapraveza maheAtsava karyo ane iMdre AvI khatrIza pratibaddha nATaka ane vaMdanAdika karIne AThe divasa paryaMta mahAtsava karyo. prabhAvatIne laIne AvelA prasenajitrAjA azvasenarAjAe ApelA mahelamAM utaryAM. tyAM azvasena rAjA maLavA AvyA. temaNe tene kuSaLa pUchatAM kahyuM ke :- 3 kuzasthalapurAdhIza! tamArA rAjyamAM satra kuzaLa che ? Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 zrI pArzvanAtha caritra. te melyeA ke " he svAmin! jenA tame rakSaka ho tene satra kuzaLa hAya che. vizeSamAM Apane e nivedana karavAnu che ke-- mArI prabhAvatI putrI pArzvakumAra para atyaMta premavatI thaI che, mATe kRpA karI tenuM pANigrahaNa karAveA." azvasenarAjAe kahyuM ke :-'he bhadra! tame ThIka kahA che, amAre tA evA manoratha ja che, paNa pAkumAra sa'sArathI virakta jaNAya che, tethI huM kAMI samajI zakatA nathI ke te zuM karaze ? paraMtu tamArA AgrahathI huM khaLAtkAre paNa pArzvakumAra pAse teNInu lagna karAvIza, mATe tamAre gabharAvu nahi.' A pramANe kahI azvasenarAjA tene sAthe laIne pA kumAra pAse gayA, ane kahyuM keH- huM vatsa! A prasenajitrAjAnI putrInI sAthe tu lagna kara.' pArzva kumAre kahyuM keH-'huM lagna karavA icchatA nathI, kAraNa ke A sa`sArasAgara dustara (duHkhe tarAya evA) che, sauMsAramAM bhamatAM A jIve ghaNIvAra lagna karyAM che, huM tA have sa'sAranuM unmUlana karavA icchu chuM. e sauMsArarUpa vRkSanu mULa che, mAre sa`sAranI sthiratA sAthe kAMI paNa prayAjana. nathI. A pramANe sAMbhaLIne azvasenarAjA kholyA ke - huM vatsa! tArUM' AvuM. mana che, chatAM ekavAra amArA manAthane pUrNa kara. pUnA jinezvare paNa prathama sa`sAra bhAgavIne pachI tapasyA (dIkSA) svIkArI siddha thayA che, mATe tuM paNu lagna karI sa'sArasukha bhAgavIne pachI svArtha sAdhaje.' A pramANe kahevAthI pitAvacanane alaMghanIya (na eLa gAya evA) jANIne svAmIe te vacana mAnya rAkhyuM, eTale te divasathI vivAha-mahAtsavanA prAraMbha thayeA. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI pArzvanAtha caritra 279 ThekaThekANe gItagAna, nATaka. vAjIMtra mAMgalya, dAna, ane bhajana ema vividha utsavamAM divase pasAra thavA lAgyA. vivAhanA divase sArA muhUte prabhAvatIne svarNakuMbhamAM rahela jaLathI snAna karAvI, gurUe Apela cekhA mastaka para nAkhI jenA hAthamAM caMdana, cokhA ane durvAdika che evI kuLastrIoe divya vastro ane vividha AbharaNethI tene zaNagArI, pArzvakumAra paNa sArA muhUrte tathA sulagna saparivAra ta hastI upara besI. maMgaLa, sArAchatra ane cAmarothI zobhAyamAna, aneka rAjAothI parivarelA. vAjIMtranA avAjathI gati ane nagaranI strIothI jevAtA chatAM lIlApUrvaka vivAha maMDape AvyA. tyAM suzIla brAhmaNe kamapUrvaka kuLAcAra sAcavya ane maMgaLAcArapUrvaka varakanyAne hastameLApa karAvyA pachI jemanA aMcaLa (vastranA cheDA) bAMdhelA che evA te varavadhU cerImAM dAkhala thayAM. tyAM caMdana, puSpa, pAna, vastra, azva ane hAthI vigerethI svajanene saMtuSTa karavAmAM AvyA, ane yAcakane dAna devAmAM AvyuM. pachI ghI ane lAja (java tala) vigerenA havanapUrvaka vidhithI brAhmaNa temane agni pharatA pherA pheravavA lAgyA. prathama maMgaLamAM zvasurarAjAe hajAro bhAra surNa ApyuM, bIjA maMgaLamAM kuMDaLa ane hAra vigere AbharaNe ApyAM, trIjA maMgaLamAM sthAla vigere vAsaNe tathA hAthI ane ghaDA vigere ApyA ane cothA maMgaLamAM divya cIva vo ApyAM. temaja bIjA paNa badhAM kRtya karavAmAM AvyAM. e pramANe vivAhotsava pUrNa karI samasta jagatane prasanna karanAra pAzvakumAra svasthAne AvyA, eTale sarvane saMtoSa Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrI pArzvanAtha caritra thayA. pachI prasenajitrAjA vigere svajanA azvasena rAjAthI bahu satkAra pAmIne peAtAne ghera gayA. prabhu prabhAvatI sAthe sukhabhAga bhAgavavA lAgyA; kAraNa kai: - navIna surata samAgamamAM peAtAnA kakisalayanA mULane dhuNAvatI, ane ahaha ! nahi ! nahi, nahi, mA, mA ! mUke, mUkeA, evI khALayuvationI vistRta vANI je purUSanA zravaNupathamAM dAkhala thAya che--te nara dhanya che.'ema anyatra kahelu che. OM kumanA paMkathI paMkila zarIravALI, pInastanapara kaeNpita hAravALI ane nUpuranA nAdathI zabdAyamAna padmapadmavALI evI rAmA (strI) jagatamAM kone vaza karatI nathI ?" * have zrI pArzva kumAra prabhAvatI sAthe krIDA karatA ane leAkeAne prema upajAvatA divaseA pasAra karavA lAgyA. pArzvanAtha za.nA cyavana, janmAbhiSeka, vivAhAdinAM varNanarUpa pAMcame saga samApta Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jIrAvalA pAzvanAthAya namaH zrI nAkoDA pArzvanAthAya namaH zrI varakANuM pArzvanAthAya namaH chaThTho sarga jaDatAnA pratApane dUra karanAra evA zrIgurUnA pAdapa6mane vAraMvAra praNAma karIne tathA jaDatAnA prabala tApane haNanAra evA ane aMtaHkaraNamAM "sthita evA samasta sArasvata maMtranuM smaraNa karIne sugama gavabaMdhathI vimaLa, kamAgata ane zrI pAzvadevanA saMbaMdhathI yukta evA chaThThA sagane -huM racuM chuM. ekadA zrI pArzva prabhu pitAnA mahelanA gekhamAM besI - kAzIpurInuM avalokana karatA hatA, evAmAM pUjAnI sAmagrI sahita nagarajanone nagara bahAra jatA joyA. te joIne temaNe pitAnA mANasane pUchayuM ke:-"aho ! Aje dahiM, dudha, patra, puchapa ane phaLa vigerenI sAmagrI sahita loke harSita thaIne -nagaranI bahAra kema jAya che? zuM khAsa kaMI utsava che ? -athavA devayAtrA che eTale eka mANase kahyuM ke -"he kRpAnidhAna svAmin ! sAMbhaLe. kamaTha nAmane keI eka Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra. tapasvI vanamAM AvyA che, te tapa karatAM 5'cAgni sAdhe che. A leAkeA tenI pUjA karavA jAya che.' eTale pAprabhu paNa kautukathI sevaka sahita azvArUDha thaI ne jovAne cAlyA. te vakhate tIvra pacAgninA tApamAM beThA, dhUmrapAna karatA, ajJAna-kaSTathI dehane damatA evA kamaTha prabhunA jovAmAM AvyA. e vakhate jJAnatrayadhArI pArzva prabhue agnikuDamAM nAkhelA kASTanI aMdara eka meATA sarpane khaLatA joyA. eTale kRpALu pAkumAre kahyuM ke --"ahA ajJAna ! ke tapamAM paNa dayA dekhAtI nathI. sa leAkA jANe che ke-yAhina dharmAMthI mukti maLatI nathI, kahyuM che ke H-'prANIonA vadha karavAthI je dharmane Icche chete agnithI kamaLasahita vanane, sUryAstathI divasane sapanA mukhathI amRtane, vivAdathI sAdhuvAdane, ajINu thI Arogyane ane jerathI. jIvitane IcchAvA jevuM kare che.'eTalA mATe dayAja pradhAna che. jema nAtha vinA sainya, jIva vinA zarIra, caMdra vinA rAtrI, husa sugala vinA nadI--tema dayA vinA dharma greAbhatA nathI. mATe hai. tapasvin ! dayA vinA pheAgaTa kalezakAraka kaSTa zA mATe kare che? jIvaghAtathI puNya zI rIte thAya ?" A pramANe sAMbhaLIne kamaTha meklyA :--u kSatriya ! rAjaputrA tA mAtra hAthI ane azvanI krIDA (ramata) neja karI jANe che, dharmane te amArA jevA mahAmunieja jANe che.' pachI jagatpati pArzvakumAre tenA vizvAsane mATe potAnA mANasA pAse agniku'DamAMthI kASTa kaDhAvIne tene yatnapUrvaka phaDAvyuM. eTale te kASThamAMthI tarata ja AkuLavyAkuLa thayela sarpa nIkaLye; pachI prabhue te nAgane namaskAramatra sabhaLAvyA, eTale prabhunI vANImAMthI jharatA namaskArarUpa 282 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 283 amRtanuM pAna karIne te sarpa samAdhipUrvaka maraNa pAmI nAgone Idra dharaNe thayo. ane te nAgadevanA madhyamAM mahaddhivaDe zobhavA lAgyo. pachI "ahe ajJAna ! ahe! kamaThanuM ajJAna" ema kamaThanI nipUrvaka lokothI rastuti karAtA prabhu pitAnA mahele gayA. ane kamaTha tApasa lekethI hilanA ane gaha, pAmI bhagavaMta upara dvaSa karate anyatra cAlyo gaye. tyAM haThathI. te atyaMta kaSTakArI bAbatapa karavA lAgyo e pramANe ajJAnatapa karI prabhu upara dveSa dhAraNa karate maraNa pAmIne te bhavana-- vAsI meghakumAra devAmAM meghamALI nAme asura thayo kAraNa ke -"bALatapa karavAmAM sAvadhAna, utkaTa roSa dharanArA, tapathI garviSTha ane vairathI yukta thayelA prANIo maraNa pAmIne asurAmAM ja utpanna thAya che. te meghamALI asurAdhama dakSiNa zreNImAM daDha palyopamanA AyuSyavALe thayo ane vividha devasukha bhogavavA lAgyo. zrI pArvakumAra paNa bhegasukha bhegavatAM divase pasAra karavA lAgyA. ekadA vasaMtaRtumAM lokenA AgrahathI pArzvakumAra bagIcAnI zobhA jevAne mATe gayA. tyAM lattA, jhADa, puSpo ane kautukArika jotAM prabhue jyAM uMcA toraNe bAMdhelA che evA eka meTA prAsAdane joye; eTale bhagavate temAM praveza. karyo. tyAM bhIMta uparanAM citre jatAM addabhuta rAjya ane. rAjImatine tyAga karIne saMyamazrI (dIkSA)ne varanAra evA zrI nemijinanA citrane joIne prabhue vicAra karyo ke -"aho ! zrIneminA vairAgyane raMga keI anupama lAge che, ke jemaNe Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrI pArzvanAtha caritra navayauvanamAM rAjya ane rAjamatIne tyAga karI nisaMga thaIne dIkSA aMgIkAra karI, te mAre paNa A asAra saMsArane tyAga karo eja ucita cheA pramANe vicAra karIne vairAgya raMgathI raMgata thayelA ane bhegAvaLI karma jemanuM kSINa thaI gayeluM che evA pArzvakumAra saMyama levA mATe taiyAra thayA. e vakhate sArasvatAdi nava prakAranA lokAMtika devee pAMcamAM brahmadevalokathI AvIne prabhune namaskAra karI vijJapti karI ke -"he svAmina! he railokyanAyaka ! he saMsAratAraka! tame jayavaMtA varto. he sakaLa karmanivAraka prabho! tribhuvanane upakAraka evA dharmatIrthane pravartAve, he nAtha! tame pite ja jJAnI ane saMvegavAna che, tethI svayameva badhuM jANe che, chatAM ame te mAtra amArA adhikAranI pharaja bajAvavA vijJapti karIe chIe" A pramANe kahI namaskAra karIne te deve svasthAne gayA. pachI te prAsAdamAMthI nIkaLIne svAmI potAnA mahelamAM AvyA ane tyAM mitrone visarjana karI palaMga para besIne A pramANe zubha bhAvanA bhAvatAM svAmIe AkhI rAtrI pasAra karI: ahe saMpattio te jaLataraMga samAna caMcaLa che, yauvana te mAtra traNa cAra divasa ja rahevAnuM che ane AyuSya te -zaraddatunA vAdaLAM jevuM caMcaLa che. mATe he bhavya ! dhanathI tame parahita kema sAdhatA nathI. jayAMthI jamyA tyAMja rakta thayA ane jenuM pAna karyuM tenuM ja mana karavA taiyAra thayA. ahe! tema chatAM paNa lekanI mUrkhAI keTalI che ke temane vairAgya utpanna thato nathI. he bhavya ! hRdayamAM namaskArarUpa Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 285 hArane dhAraNa karo, be kAnamAM kUtarUpa kuMDaLane dhAraNa kare hAtharUpakamaLamAM dAnarUpa kaMkaNane dhAraNa karI ane zirapara gurUnI AjJArUpa mukuTane dhAraNa kare, ke jethI zivavadhU tamArA kaMThamAM jaladI suMdara varamALA nAkhe. vaLI caMdra ane sUrya rU5 vRSabha divasa rAtrirUpa ghaTamALathI jIvenuM AyuSyarUpa jaLagrahaNa kare che ane kALarUpa reMTane pheravyA kare che. (na sA jAI na sA jeNa) evI kaI jAti nathI, evI kaI yuni nathI, evuM keI sthAna nathI ane evuM keI kuLa nathI ke jyAM sarva jI anaMtIvAra janma ane maraNa pAmyA na heya." A pramANe zubha bhAvanA bhAvatAM rAtrI pasAra thaI, eTale jagatane prakAza ApavA mATe sUryodaya thayo. bhagavAna pArzvanAthe savAranA kAryo karI mAtApitAnI pAse jaI vinayathI namaskAra karI temanI AgaLa besI temane samajAvIne dIkSA levAnI rajA meLavI. pachI dakSA nimitte prabhue vArSika dAna ApavAne prAraMbha karyo. te vakhate prabhunI AjJAthI sarvatra Indra evI udUSaNa (jAherAta) karI ke -"he lake ! pArthaprabhu yatheccha dAna Ape che mATe grahaNa karo." pachI IdranA AdezathI kubera prabhunA gharamAM meghanI jema dravya varasAvavA lAgyo. prabhu dararoja eka keDa ane ATha lAkha hiraNyasanayA ApavA lAgyA. eTale samasta jagatane dAridrayarUpa dAvAnaLa zAMta thaI gaye. pRthvI para paramAnaMdarUpa kaMda pragaTa thayA. traNa abaja aThayAzI kareDa ane eMzI lAkha (3888000000) (32 lAkha 40 hajAra maNa senuM eTaluM suvarNa bhagavate vArSika dAnamAM ApyuM. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrI pArzvanAtha caritra pachI dIkSA avasara jANIne cosaTha Indra tyAM AvyA, ane cAritragrahaNane mahotsava karyo, temAM prathama tIrthajaLathI - bharelA evA suvarNanA, rajatanA ane rananA kuMbhethI bhagavaMtane snAna karAvyuM, pachI caMdana kapUrAdi surabhi dravyathI prabhune vilepana karI divya vastra paherAvyA, pArijAta puSponA ramaNIya hAra vigerethI prabhu atyaMta mahara dekhAvA lAgyA. pachI udAra ane suMdara hAra, kuMDaLa, mugaTa, kaMkaNa, bAjubaMdhAdi bhUSaNethI prabhune bhaktipUrvaka bhUSita karyA. eTale prabhu kalpavRkSanI jevA zobhavA lAgyA. pachI Indra racelI vizALa zibikApara ArUDha thaI prabhue siMhAsanane alaMkRta karyuM. te vakhate bhagavaMta upara suvRtta, sapheda ane ulasAyamAna chatra tathA baMne bAju be - cAmara zobhavA lAgyA. pachI bahu vAjIMtro vAgatAM, vividha gIta gavAtAM, baMdIjanothI jaya jaya zabda bolAtAM, surAsura ane manuSyathI zibikAne vahana karatAM, nagarajanothI utkaMThApUrvaka jevAtAM, mastakathI namana karAtA ane hAtha joDavApUrvaka stuti karAtA bhagavaMta harSapUrvaka saMyamarUpI lakSmIne varavAne mATe Azramapada udyAnamAM AvyA. tyAM azokavRkSanI nIce zibikA parathI utarIne bhagavaMte suvarNa ane ratnanA ghareNAMne tyAga karyo, ane jJAna, darzana tathA cAritrarUpa rane grahaNa karyA. te vakhate I prabhunA khabhA para devadUSya-vastra mUkyuM. pachI pisa mAsanI kRSNa ekAdazI (mAgazara vada 11) tathA vizAkhA A nakSatramAM aSTama tapa karI paMcamuSTithI kezane leca karIne "namo siddhA" e pada saMbhAratAM bhagavaMte cAritra aMgIkAra karyuM. eTale tarata prabhune ceAthuM mana:paryavasAna utpanna thayuM. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 287 pAMcamuSTithI leca karelA bhagavaMtanA kezane Idra potAnA vAmAM laI kSIrasAgaramAM padharAvyA. prabhunI sAthe traNa rAjaputroe saMvegathI cAritra aMgIkAra karyuM. pachI surAsura tathA rAjAo bhagavaMtane namaskAra karIne svasthAne gayA ane bhagavAna tyAM ja potAnI banne bhujA laMbAvIne kAryotsargamAM rahyA ane savAre prabhue tyAMthI vihAra karyo. have aThThama tapane pAraNe bhagavaMte kepakaTAkSa nAmanA sannivezamAM dhanya nAme gRhasthanA gharamAM praveza karyo. eTale sAkSAt kalpavRkSanI jevA bhagavaMtane joIne potAnA AtmAne dhanya mAnatA evA dhanya tatkALa utpanna thayela vivekathI prabhune namaskAra karIne zuddha buddhipUrvaka paramAnna (dakipAka)thI prabhune pAraNuM karAvyuM. te vakhate " rAja mAM ' evI uSaNapUrvaka dee AkAzamAM devaduMdubhi vagADI, sugaMdhI jaLanI vRSTithI pRthvIne bhInI karI, suvarNanI vRSTi karI, vividha prakAranA paMcavaNuM puSpothI pRthvIne vyApta karI ane divya nATaka karyuM. pArzvanAthane pAraNuM karAvavAthI dhanya puNyathI pUrNa thaye, tenuM ghara dhanathI pUrNa thayuM, leke AnaMdathI pUrNa thayA ane AkAza devaduMdubhinA nAdathI pUrNa thayuM. te vakhate rAjA ane lokee dhanyane sanmAna ApyuM. ane prabhunA pAraNAne sthAne teNe harSapUrvaka pAdapITha karAvyuM. svAmI gAma, AkAra nagarAdikamAM vicAravA lAgyA. pRthvInI jema badhuM sahana karanAra zarada RtunA vAdaLAnI jevA Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra. nimaLa, AkAzanI jevA nirAlaMba, vAyunI jevA apratibaddha agninI jevA tejathI dIpta kAMsAnuM pAtra jema jaLaspa rahita hAya tema anya saMbaMdha rahita, samudranA jevA gaMbhIra, merUnI jevA na kaMpe evA bhAra'DapakSInI jema apramAdI, padmapatranI jevA nile pa, pAMca samitie samita, traNa guptithI gupta, khAvIza parihAne jItanArA, pUnitapagalAthI pRthvIne pAvana karanArA ane paMcAcArane pALanArA pArtha prabhu anukrame. kAda kharI aTavImAM kalipa tanI nIce kuMDa sarAvaranA tIra para pratimAe (egaNIza doSarahita kAusaggadhyAne) rahyA. 288 te ogaNIza doSa A pramANe :-- 1 ghATakadoSa gheADAnI jema paga uMcA yA vAMkA rAkhe te.. 2 latAdoSa--vAyuthI latA kape tema zarIrane dhuNAve te. 3 sta'bhAdidoSa--thAMbhalA vigerenA TekAthI rahe ta. 4 mALadoSa--meDA uparanA mALa sAthe mAthuM aDADIne rahe te. 5 dioSa--gADAnI udhinI jema a*guThA tathA pAnI meLavIne e paga bhegA rAkhe te. 6 nigaDhadoSa--nekala (beDI)mAM paganAkhyAnI jema paga mAkaLA (paheALA) rAkhe te. 7 zakharIdoSa--bhIlaDInI jema guhyasthAne hAtha rAkhe te. 8 khaliNadoSa--gheADAnA cAkaDAnI jema hAthamAM roharaNa (AdyA) rAkhe te. 9 vadoSa--navaparaNita vadhUnI jema mAthuM nIcu rAkhe te. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 29 10 ladhuttaraSa--nAbhinI upara ane DhIMcaNathI nIce jAnu upara lAMbuM vastra rAkhe che. 11 stanadeSa-DAMsa vigerenA bhayathI athavA ajJAnathI strI jema lajajAthI zarIra DhAMkI rAkhe tema hRdayane DhAMkI rAkhe te. 12 saMyatIdeASa-zItAdikanA (TADha) bhayathI sAdevInI jema - baMne khabhA yA samagra zarIra DhAMkI rAkhe te. 13 muhaMgulISa-ALAvAnI saMkhyA gaNavAne mATe aMguLI tathA pAMpaNanA cALA kare te. 14 vAyasadeSa-kAgaDAnI jema AMkhanA oLA pherave te. 15 kapiththaSa-ju nA bhayathI athavA parasevAthI malIna thavAnA bhayathI vastrane keThanI jema gopavI rAkhe te. 16 ziraka padoSa-yakSathI Avezita (grasta) thayelAnI jema mAthuM dhuNAve te. 17 mUkadoSa-muMgAnI jema huM huM kare te. 18 madirAdoSa-madamattanI jema ALAvA gaNatAM baDabaDATa kare te. 19 preryadoSa-vAnaranI jema Amatema jue. eSThapuTa (haTha halAve) caLAve te. e pramANe egaNIza Sa TALIne prabhu kAryotsarga rahyA. temaja daSTiyugaLane nAsikAnA agrabhAga para rAkhI, dAMtathI dAMtane sparza karyA sivAya, vadanane prasanna rAkhI pUrva yA 19 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra uttaradizA sanmukha mukha rAkhI apramatta ane susaMsthAnapUrvaka dhyAnamAM ta5ra thayA. bhagavaMta kAryotsargamAM rahyA hatA evAmAM tyAM mahIdhara nAmane hAthI pANI pIvA mATe AvyA. ane prabhune joI upAhi karatAM jAtasmaraNa jJAna pAmavAthI te vicAravA lAge ke - pUrvabhave huM vAmana e hemanAme kulaputra hate. vAmanapaNanA deSathI lekamAM huM hAsyAspada thaye. eka pitAnA parAbhavane lIdhe gherathI nIkaLIne vanamAM bhamatAM eka muni jevAmAM AvyA. meM temane vaMdana karyuM, eTale temaNe mane yatipaNu mATe agya jANu mahAupakArathI zrAvakapaNuM grahaNa karAvyuM. huM zrAvaka thaye. paNa leke mArA para hasatA, tethI huM bahu khinna thaI gayA. pachI potAnA nAnA zarIrane niMda ane moTA zarIrane Icchate huM AdhyAnathI maraNa pAmIne parvatasamAna moTA zarIravALo hAthI che. atyAre huM pazu hovAthI zuM karI zakuM? zenuM ArAdhana karUM? paraMtu kara (suMDha) thI kaMIka prabhunI pUjA to karUM" ema vicAra karI sarovaramAM praveza karI nahAIne tyAMthI kamaLo laI prabhunI pAse Avyo. pachI te hAthI prabhune traNa pradakSiNA daI prabhunA caraNane pavathI pUcha manathI stuti karIne ane zirathI namana karIne pitAnA AtmAne dhanya mAnate chate te yathAsthAne gayo. pachI pAse rahelA davee sugaMdhI vastuothI prabhunI pUjA karI prabhunI AgaLa harSapUrvaka nATaka karyuM. e vakhate ke puruSa pAsenI caMpAnagarImAM jaIne tyAMne karakaMDu rAjAne te badhuM svarUpa nivedana karyuM; eTale te rAjA vismaya pAmI ranya ane vAhana sahita prabhune Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 zrI pArzvanAtha caritra vaMdana karavAne AvyA. pachI rAjAe tyAM navahastapramANa pArzvanAtha prabhunI pratimA karAvIne navuM derAsara baMdhAvI mahAtsava sahita temAM sthApanA karI devAe tyAM nATaka karyuM. te pratimA adhiSThAyakanA prabhAvavALI hAvAthI prabhAvazALI thaI. eTale te lAkAne maneAvAMchita phaLa ApatrA lAgI. tyAM kalI nAme pata ane tenI pAse rahela iMDa nAme sareAvara hAvAthI kaliku Da evuM jagatane pAvana karanArU te tItha thayuM. peleA hAthI maraNa pAmIne prabhumAMja eka bhaktivALA hAvAthI mahaddhika vyaMtara thayeA, ane te tInA upAsaka thayeA. have pArzvaprabhu vihAra karatAM anukrame zivapurI nAmanI nagarI samIpe padhAryA ane tyAM kauzakhya nAmanA vanamAM kAyAtsage rahyA te vakhate dharaze ke peAtAnA pUrva bhavanA upakAra saMbhArI mahaddhi pUrvaka tyAM AvI prabhune bhaktipUrvaka namaskAra karI ane stavIne svAmInI AgaLa nATaka karyuM. te vakhate dharaNe manamAM ciMtavyu. ke. sevaka chatAM prabhune sUryakiraNanA sparza na thAo.' ema vicArI prabhunA mastaka upara teNe hajAra phArUpa chatra dhAraNa karyuM.... pachI bhagavaMte anyatra vihAra karyAM, eTale dharaNedra paNu svasthAne gayA. leAkAe tyAM ahicchatra nAme nagarI vasA, ane tyAM ahicchatra nAme tIrthaM prasiddha thayuM. (Aje e beu tIrthA viccheda thayA che) svAmI rAjapura nagaranI samIpanA upavanamAM jaIne pratimAe (kAusaggadhyAne) rahyA. tyAM izvara-nAme rAjA hatA. te rAjA te vakhate racavADIe nIkaLyA hatA. evAmAM sevakAe Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra kahyuM ke - he svAmin! A vratastha evA azvasena rAjAnA putra pArzva bhagavaMtane jue' ema kahetAM ja rAjA duSita thaI pArzvanAthanI pAse AvyA. tyAM prabhune joIne rAjAe ciMtavyu ke :-'AvA veSa kayAMka mArA jovAmAM AvelA che. ema ci'tavatAM te mUrchA pAmyA. pachI jAtismaraNa jJAna utpanna thatAM te sAvadhAna thaIne bolyeA ke -"ahA ! moTA AzcayanI vAta : 292 che ke-mane mArA pUrvabhava badhA yAda AvyA che." maMtrI bolyA ke--ApanA pUrvabhavanA vRttAMta zuM che te kahI saMbhaLAvA' rAjAe kahyuM ke sAMbhaLe. "pUrve vasaMtapura nagaramAM datta nAme brAhmaNa hatA, te lagna ane nimittajJAnanA kathanathI leAkamAM prasiddha thayA. ekadA kama vazAt te brAhmaNane kADha roga utpanna thayeA. sekaDA auSadheA karatAM paNa te zAMta na thayeA; eTale daivavazAt tenA kuTuMbe paNa tenA tyAga karyAM, tethI te duHkhI thayA. pachI te gaMgA pAse AvIne ekadama tenA jaLamAM kudake mAravA jatA hatA tevAmAM AkAzamArge jatAM kAI vidyAdhara RSie tene joyA ane kahyuM keH- he mahAbhAga! jaLamAM jhaMpApAta zA mATe kare che ?" te khelyA ke - hai sAdheA ! roganA duHkhathI huM bahu herAna tha* chuM. tethI maravA IcchuM chuM." muni khelyA ke - he mahAbhAga ! sava rAgane haraNa kare evA jinadharmarUpa mahArasAyananu* sevana kara, ane tenI satata sevA karI viSavRkSa (sa'sAra)nA mULabhUta duSkarmanuM chedana kara.' eTale te melyA ke -- te rasAyana kevuM ?" eTale muni khelyA ke - A kajanya roga che, tenA nivAraNa mATe dharUpa auSadha kara,' eTale teNe zuddha bhAvathI Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ra93 samyaktva sahita paMca aNuvratarUpa gRhastha dharmane svIkAra karyo. tyArathI te acitta AhAra, prAsuka jaLapAna, ane navakAramaMtranI gaNanA karavAmAM tatpara thaye ane zubha bhAvanA bhAvavA lAgyA. ekadA derAsaramAM jaI jinezvarane ane munine vaMdana karIne te beThe. te vakhate bIje eka puSkalika nAmane zrAvaka muni pAse pUrve beTho hato. teNe munine pUchyuM ke -"he bhagavan! AvA prakAranA vividha vyAdhithI jarjarita thayelA puruSane jinamaMdiramAM AvIne jinavaMdana karavuM yukta che ? muni bAlyA ke he mahAbhAga ! avagraha jALavIne ane AzAtanA TALIne devavaMdana karavAmAM zuM doSa che ? sAdhuo paNa mela ane parasevAthI malina dehavALA hoya che, teo tevA svarUpe ja derAsaramAM devavaMdana kare che." eTale pharI puSkalika zrAvake kahyuM ke - A manuSya kaI gatimAM jaze ?" muni jJAnanA prabhAvathI belyA ke -"pUrve AyuSya bAMdhela hovAthI e rAjapuramAM tiryaMcagatimAM kukaDo thaze. te vakhate te kedrIyo petAnuM bhAvi duHkha sAMbhaLIne atyaMta rUdana karavA lAge eTale munie tene bodha Ape ke - he sujJa ! kheda na kara. jema pracaMDa pavanathI uchaLela samudranA taraMgano pracAra (phelAvo) keIthI aTakAvI na zakAya tema pUrva karmane vipAkano prasAra keIthI aTakAvI na zakAya. paMDita puruSe kahI gayA che ke -"jIvane sukha-dukha ApanAra anya keI nathI, te bIjuM kaI Ape che ema mAnavuM e kubuddhi che. te niSphara AtmA pUrve je duSkarma te karyuM che, teja tAre bhogavavuM paDe che, temaja vI - ' Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 'Arohatu girizikhara samudramullaMdhya yAtu pAtAlaM / vidhilikhitAkSaramAla, phalani sarva na saMdehaH // udayati yadi bhAnuH pazcimAyAM dizAyAM pracalati yati meruH zItatAM yati vahaniH / vikasati yadi padmaM parvatAgre zilAyAM, tadapi na calatIyaM bhAvinI karmarekhAH " // parvatanA zikharapara caDe ke samudranuM ullaMdhana karIne pAtALamAM jAo, pazu lalATamAM lakhela vidhinA lekha tA avazya phaLavAnA ja che. kadAca sUrya` pazcimamAM uge, merUparyaMta caLAyamAna thAya, agni zItala thAya, ane parvata uparanA paththara para kadAca padma vikasita thAya tathApi A bhaviSya sUcaka karekhA TALI TaLatI nathI' mATe karmonI gati viSama che. anaMta khaLadhArI tIthaMkarA paNa karmanI gatinu udbha'ghana karI zakatA nathI. pUSkRta karmanu' phaLa bhAgavavuM ja paDe che. prathama tIrthaMkara paNa eka varSa paryaMta AhAra pAmI na zakayA. mATe karmanI gati ALagI zakAya tema nathI. tathApi sAMbhaLa-te rAjapuramAM kukaDAnA bhavamAM munine joI jAtismaraNa pAmI anazanapUrNAMka maraNa pAmIne te ja rAjapuramAM tuM rAjA thaiza. tyAM rayavADIe jatAM pArzva prabhune joine tu badha pAmIza." '' 294 " A pramANe sAMbhaLIne te kADhIyA brAhmaNa haSa ta thayA. anukrame te kukaDA thaIne pachI rAjA thayA. te A hu. peAte Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 25 chuM ane prabhune joIne huM jAtismaraNa pAmyuM| chuM." pachI prabhune namaskAra karIne prabhunA kAryAtsarganA sthAne derAsara badhAvI mahotsavapUrvaka tyAM prabhunI pratimAnu` sthApana karyuM. te derAsaranuM ! Tezvara evu nAma prasiddha thayu. ane tyAM kuTezvara nAme nagara paNa teNe vasAvyu'. ekadA vihAra karatA bhagava ta nagaranI pAse rahelA tApasanA AzramamAM AvyA. evAmAM sUrya asta thayA. tyAM kuSAnI pAse vaTavRkSanI nIce rAtre prabhu kAcA ane manathI paNa nizcalapaNe pratimAe rahyA. evAmAM adhamadeva meghamALI peAtAnA avadhijJAnathI pUrva bhathanA vairanA vRttAMta jANIne krAdhathI maLatA chatA bhagavatane upadrava karavA AvyA. te adhama deva, pApAmAM, duSTa, nija, dRSTa, puSTa thaIne prabhunI sanmukha AvyA. teNe prathama jaMgama (hAlatAcAlatA) paraMtA jevA gAjatA hAthIo vikuryAM. te dUrathI AvIne peAtAnI suMDhathI prabhune kSeAbha pamADavA lAgyA, paNa te bhISma rUpAthI prabhu kSeAbha na pAmyA. eTale te lajjita thaIne adRzya thaI gayA. pachI teNe prabhunI AgaLa dADhArUpa karavatathI bhIMSaNa, kAdALI jevA tIkSNa nakharUpathI yukata ane agni jevI prakrIta AMkhavALA ghaNA vAgha vikaryo. eTale te dUrathI AvI peAtAnA puchaDA pRthvIpara pachADI prabhu pAse dhutkAra zabda karavA lAgyA, tA paNa pragaTa dhyAnarUpa dIvAnA prabhAvathI prabhune akSAlya jANIne te dUra cAlyA gayA. pachI te bairIdeve cittA, viSamaya sarvAM ane vIchIe vikrurSyA, teethI paNa bhagavaMta eka tIlatuSa mAtra (talanI chAla jeTalA) pazu kSubdha na thayA. eTale te Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 zrI pArzvanAtha caritra devAdhama vAtra vagADatI, gAna karatI ane aneka hAvabhAva tathA kAmaceSTA karatI evI ghaNI kinnarIothI bhagavaMtane calAyamAna karavA lAgyo, chatAM prabhu kSobha na pAmyA. jema joradAra vAyuthI kaI rIte merU parvata calAyamAna na thAya, tema prabhu calAyamAna na thayA. pachI te pApAtmAe prabhunA mastaka upara meTI dhuLanI vRSTi karI. chatAM bhagavaMta lezamAtra paNa calAyamAna na thayA. pachI te duSTAtmAe vikharAyelA kezavALA, vikRta AkRtivALA ane manuSyanA muMDa tathA ghaDane dhAraNa karanArA tathA bhayaMkara AkAravALA aneka preta ane vetALa vikuLaM. teothI paNa prabhu bhAyamAna na thayA, tethI te duSTane bahuja IrSyA utpanna thaI. eTale bhagavaMtane jaLamAM DubADavAne mATe te pApIe AkAzamAM megha vikrlo. temAM kALanI jIbha samAna vijaLI camakavA lAgI. gaganabhedI garjanAothI sarva dizAo pUrAI gaI ane jagat badhuM AkuLa vyAkuLa thaI gayuM, eTale muzaLadhArAe megha varasavA lAge. AkAza ane pRthvI jaLamaya thaI gaI ane jaMtuo ane vRkSAdika badhA pANImAM taNAvA lAgyA. te vakhate prabhunA jAnuM keDa ane kaMThaparyata jaLa vadhatuM gayuM. ema karatAM karatAM te nAkanA agrabhAga sudhI AvyuM, te paNa bhagavaMta potAnA dhyAnathI calAyamAna na thayA. bhavasAgaramAM paDatA vizvane eka AdhArabhUta thAMbhalAnI jema sthira rahyA. e avasare dharaNendranuM Asana calAyamAna thayuM; eTale bhagavaMtane upasarga thate jANIne te pitAnI devIo sahita tyAM Avyo, ane prabhune namaskAra karIne prabhunA caraNa nIce kamaLanI sthApanA karI ane mastakapara Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 297 teNe sAta phaNArUpa chatra dhAraNa karyuM. te vakhate bhagavaMta dhyAnasamAdhisukhanI lIlArUpa kamaLa para rahelA rAjahaMsanI jevA zobhavA lAgyA bhakti vaDe nirbhara evI dharaNuMnI devIo (IMdrANuo) prabhu pAse veNu, (vAMsaLI) viSNu ane mRdaMgAdi vAchatrapUrvaka saMgIta tathA nATaka karavA lAgI. e vakhate bhaktimAna dharaNendra ane upasarga karanAra kamaTha-e baMne para prabhunI tulya manovRtti hatI. (kamaThe dharaNe deM ca. svocitaM karma kurvati / pramustulya manovRtti, pArzvanAthaH zriye'stu vH||) viSaSThI salAkApuruSacaritra 1 parva pachI e pramANe krodha sahita varasatA meghamALIne dharaNe ke kepathI AkSepapUrvaka A pramANe kahyuM ke -"he dumate ! pitAnA anarthane mATe A te zuM AraMbhaLyuM che ? huM bhagavaMtane sevaka chuM, tethI have huM sahana karavAne nathI. kASTamAM baLatA evA mane bhagavaMte namaskAra maMtra saMbhaLAvIne IMdra banAvyo ane tene paNa pApathI aTakAvyo, emAM bhagavate - tAro zo aparAdha karyo? niSkAraNa baMdhu evA e nAtha para tuM niSkAraNa zatru zA mATe thAya che? traNa jagatane tAravAmAM samartha evA e bhagavAna pANIthI buDavAnA nathI, paNa mane lAge che ke agAdha bhavasAgaramAM tuM pite ja buDavAne che." e pramANe kahIne dharaNendra meghamALIne hAMkI kahA, eTale te bhayabhIta thaI bhagavaMtane tevA rahelA ane nAgaeN drathI sevAtA Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zrI pArzvanAtha caritra. caturthI na tapa nema bhagavatine divase ne trikALa jeIne sarva pANu saMharI laI prabhunA pagamAM AvIne paDe ane hAtha joDI prabhune khamAvI bhaktipUrvaka namaskAra karIne pazcAtApa karatA svasthAne gaye. dharaNendra paNa bhagavaMtane nirupadravI jANI temane stutipUrvaka namaskAra karIne svabhAvane gayA ane prabhue tyAM ja te rAtrI pasAra karI. have vrata lIdhA pachI 83 divasa pasAra thatAM corAzIme divase caMdramAM vizAkhA nakSatramAM AvatA caitra mAsanI kRSNa caturthI (phAgaNa vada 4)nA divase cAra ghanaghAtI karma kSaya thatAM karela che aSTama tapa jemaNe evA ane zukaladhyAnane dayAnArA evA tribhuvanapati pArzvanAtha bhagavaMtane divasanA pUrva bhAgamAM kevaLajJAna utpanna thayuM. lokAlokane prakAzanAra ane trikALaviSayI evuM saMpUrNa jJAna ane darzana pragaTa thayuM, eTale surAsuranAM Asane kaMpyAM, tethI dee tyAM AvI harSita thaIne potapotAnA sarva kRtyo A pramANe karyA- prathama vAyukumAra devee eka yojana pramANa pRthvI sApha karI, meghakumAra dee sugaMdhI jaLavRSTithI eka jana pramANa pRthvIne siMcana karI; pachI vyaMtara devee suvarNa ane ratnanuM bhUmipITha bAMdhyuM tathA jenA DITa nIce rahe evA vicitra (pAMce varNanAM) puSpo pAtharyo. te bhUminI zobhAne mATe cAre dizAmAM ratna, mANijya ane senAnA teraNe bAMdhyAM. pachI vaimAnika, tiSka ane bhavanapati devee maNi, ratna ane suvarNanA kAMgarAthI suzobhita evA ratna, svarNa ane rajatamaya traNa gaDha banAvyA. vyaMtaree gaDhanA cAre dvAra AgaLa suvarNa Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pAnAtha caritra kamaLathI alaMkRta evI vAvaDIo karI. bIjA gaDhanI aMdara IzAna khuNAmAM bhagavaMtanA vizrAmane mATe devachaMda taiyAra karyo. samavasaraNanA madhyamAM vyaMtaroe satyAvIza dhanuSya UMcuM azekavRkSa vikavyuM. ane tenI nIce vividha ratnamaya cAra pAdapITha banAvyAM. tenI madhyamAM maNimaya praticcheda banAvyo. tenI upara pUrva digvibhAgamAM temaja bIjI traNa dizAmAM ratnamaya siMhAsana sthApana karyA ane te para traNa chatra dhAraNa karyA. be be yakSoe cAre bAjue be be cAmara dhAraNa karyA. cAre dvAra AgaLa suvarNakamaLa para sthita evA cAra dharmacakra taiyAra karyA ane bIjuM paNa je kAMI kartavya hatuM te badhuM vyaMtaroe bajAvyuM. (rAmavasaraNanA pramANunAM saMbaMdhamAM eka sthAne AvI gAthA che:-) 'vArasajAyaNamumahe osaraNaM Asi nemijiNa jAva / do do gAu UNaM, pAse paNa cau cauvIse // RSabhadevanuM samavasaraNa bAra ejananuM, ane tyAra pachI neminAthajI sudhI be be gAu ochuM-eTale neminAthajInuM doDha ejananuM (cha gAunuM), pArzvanAthanuM pAMca gAunuM ane vIzamA vIra paramAtmAnuM cAra gAunuM samajavuM." 1 caritramAM pAdapITha, siMhAsana, chatra, cAmara, dharmacakra vigere eki kahelA che, paNa eka dizAmAM jema karyA tema cAre dizAmAM samajI levAnA hevAthI ahIM tevo artha karyo che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra (A gAthAne puSTi kare tevI hakIkata samavasaraNa` prakaraNAdimAMthI maLI zakatI nathI.) 300 pachI devasa'cArita suvarNa kamaLa para caraNa dharatA karADI devAthI yukta evA prabhue samavasaraNamAM praveza karyAM. praveza karIne bhagavaMte azAkavRkSane pradakSiNA karI. pachI 'name titvajJa' e padmathI tIne namaskAra karI pUrvAbhimukha siMhAsana para bhagavaMta virAjamAna thayA. eTale vyatarAe tarata bIjI traNa dizAomAM prabhunA svarUpa jevA khIjA traNa rUpa karyA . pachI prabhunA zarIranu teja asahya jANIne iMdre temanA agamAMthI thADuM thoDuM teja laIne bhAmaDaLa karyuM. te bhAma`DaLa prabhunA mastakanA pAchaLanA bhAgapara zAbhavA lAgyuM. prabhunI AgaLa eka ratnamaya dhvaja zaiAbhavA lAgyA. ane menA jevA gabhIra dhvani karanAra evA devaduMdubhi AkAzamAM zabda karavA lAgyA. pachI bAra padA yathAsthAne sthira thaI te A pramANeHsAdhu, vaimAnika daivIe ane sAdhvIe agnikhuNAmAM; bhavanapati, jyAtiSka ane vyaMtaranI devIe naiRtya khuNAmAM ane vaimAnika devA, puruSA tathA strIe anukrame IzAnakhuNAmAM-ema bAra padAe bese che. traNa traNa pA judA judA cAre dvArathI praveza karI pradakSiNA daI prabhune namaskAra karIne pUrvokta 1 samavasaraNuM prakaraNamAM gaDha vagerenuM pramANu kahela che te kaI aMguLathI ema jaNuAvela nathI, paNa tenI gAthA 13mImAM mALAmina' niyaniyana ema kahela che te uparathI AtmAMguLa samajAya che. tattva vaLIgamya. 2. A dhvaja para dizAmAM cAra samavaraNa prakaraNamAM kahyA che. (gAyA 13ma:) Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 301 cAre dizAomAM yathAsthAne bese che. temAM prathama sAdhu sAdhvInA abhAvathI te sthAne kaI paNa na bese. prabhunA atizayathI karaDe tiryaMca, manuSya ane deve samavasaraNamAM samAI zake che, chatAM keIne bAdhA thatI nathI. bIjA gaDhamAM parasparanA jAtivairano tyAga karI tiryace bese che. kahyuM che ke- samatAvaMta, kaluSatArahita ane nirmohI evA yogI mahAtmAno Azraya karIne (tenA pratApathI) hariNI pitAnA putranA premathI siMhanA bALakane sparza kare che, mayurI sApa ane bIlADI hasanA bALane sparza kare che. premane paravaza thayelI gAya vAghanA bALane sparze che. e rIte janmathI svAbhAvika vaira gharanArA prANIo paNa vairabhAvane choDI de che. have tribhuvanapati zrI pArzvanAthanA AvA vaibhavane udyAnapALanA mukhathI sAMbhaLIne azvasena rAjA romAMcita thayA. pachI vanapAlakane pitAnA zarIra para dhAraNa karelAM tamAma AbharaNe InAmamAM ApI, saMtuSTa thaI, vAmAdevI ane prabhAvatIne te badhe vRttAMta nivedana karIne hAthI, ratha, azva vigere taiyAra karAvI vAmAdevI tathA prabhAvatI sahita mahaddhipUrvaka zrI pArzvanAthane vaMdana karavA cAlyAM. tyAM paMca abhigama sAcavI traNa pradakSiNA karI bhaktipUrvaka prabhune namaskAra karIne temaNe A pramANe stuti karI - he nAtha ! meharUpa mahAgajane nigraha karavAthI tame ekaja puruSasiMha cho, ema dhArIne ja jANe devee A siMhAsana racyuM hoya ema lAge che. te vibhe ! rAga dveSarUpa Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra mahAzatrunA jaya karavAthI tamArI baMne bAju be caMdra AvIne ApanI sevA karatA hAya-tema ane cAmara zeAle che. sAta, dana ane cAritrarUpa ratna tamArAmAM ekatA pAmelA heAvAthI temanu jANe sUcana karatA hAya-tema tamArA mastakapara traNa chatra zeAle che. cAra prakAranA dharmane prakAzatA evA ApanA cAra mukhamAMthI pragaTa thatA divyadhvani jANe cAra kaSAyeAnA nAza sUcavatA hAya-tema AkAzamAM cAre bAju dhvanita thayA kare che, Ape karelA pAMca IMdriyAnA jayathI saMtuSTa thaIne ja devA tamArI dezanAbhUmimAM maMdarAdi pAMca prakAranA (pAMca varNanA ) puSpA varasAve che. jANe ApathI karAtI chakAyanI rakSAne sUcatu hAya--tema gaganaspazI padmavAthI udbhasita A azeAkavRkSa ApanI upara ze|bhI rahyuM che. he nAtha ! sAta bhayarUpa kASThane bhasma karavAthI agnisamAna chatAM ApanA saMgatathI ja jANe AbhAmaMDaLa zItaLatAne dhAraNa karatuM hAya-ema lAge che. uMce rahIne AThe dizAomAM (cAra dizA ne cAra vidizAmAM ) zabda karatA A duMdubhi jANe ApanA aSTa karmarUpa zatrusamUhanA vijayane sUcavato hAsa-ema jaNAya che; he nAtha ! sAkSAt aMtaraMga guNalakSmI ja hAya--tevI A prAtihA nI zAbhA joine kAnu` mana ApanAmAM sthira na thAya ?" 302 A pramANe jagatprabhunI stuti karIne zrImAn azvasenarAjA udArabuddhithI upAsanA karatA chatAM saparivAra yathAsthAne beThA. pachI bhagavaMte ceAjanagAminI, amRta si'canArI ane sarva jIvA samajI zake tevI (35 guNavALI) vANIthI madhuradezanA ApavAnA prAraMbha karyAM. zrI jinezvaranI madhuravANI AgaLa drAkSa te Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra bhayabhIta thaIne sakucita thaI jAya che, sAkara sukhamAM tRtyune dhAraNa kare che ane khIra tA sadA pANI jevI thaI jAya che.' have bhagavaMte ApelI dezanAnuM svarUpa kahe che. te A pramANeH 303 " bhavyajanA ! mAnasika dRSTithI tame aMtarabhAvanA Azraya karo ane asAranA nirIkSaNapUrvaka tyAga karIne sAranA sauMgraha karI. kAraNa keH-krodharUpa vaDavAnaLathI duHkhe jItAya evA mAnarUpa parvatathI durgaM ma, mAyAprapa`carUpa magarAthI yukta, lAbharUpa AvartA (bhamarI)thI bhaya kara, janma jarA, maraNa, rAga, zAka ane duHkharUpa jaLathI bharelA, temaja iMdriyecchArUpa mahAvAtathI utpanna thayelA ciMtArUpa umi ethI vyApta-evA A apAra sauMsArasAgaramAM prANIone kimatI mahAratnanI jema manuSya janma pAmavA ati durla bha che. jammUIpa, dhAtakIkha'Da ane puSkarA-ema maLIne aDhIdvIpa thAya che. temAM pAMca mahAvideha, pAMca bharata ane pAMca airavata-e paMdara karmabhUmi kahevAya che. temAM pAMca mahAvidehamAM ekase sATha vijaya che, tathA pAMca bharata ane pAMca aravata-e daza maLIne ekasA sittera karmakSetra thAya che. te dareka kSetramAM anAryAMnA pAMca pAMca khaMDa hAya che ane chaThTho khaMDa AryabhUmi hAya che. te paNa prAyaH mlecchAdikathI adhiSThita hAya che. madhyakhaMDamAM (chaThTho khaMDa) paNa dharma sAmagrInA abhAvavALA anA deza ghaNA hAya che. have A dezamAM paNa skuleAtpatti, dIrghAyuSya, ArAgya, dhamecchA ane sugurunA yAgae pAMca vAnAM maLavAM ghaNA durlabha che. pAMca pramAdanA staMbharUpa mAhu ane zAkAdi Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrI pArzvanAtha caritra pAmIne paNa peAtAnu sAMbhaLyA chatAM paNa thAya che, kAraNa ke sa muktAphaLa rUpe pAkatuM heturUpa dharmanuM sadA kAraNAthI puNyahIna janA manuSya janma hita samajI ke sAdhI zakatA nathI. hita dharmamAM tA keAIkanI ja mati utpanna sukti (chIpa) mAM kAMI meghanu jaLa nathI, mATe lArthI janAe sukhanA ArAdhana karavuM. te dhama dAna, zIla, tapa ane bhAva-ema cAra prakAre che. temAM jJAnadAna, abhayadAna ane dharmApagrahadAna-ema dAnadharma traNa prakAre kahela che. samyagdnAnathI AtmA puNya-pApa jANI zake che ane tethI pravRtti ane nivRtti (puNyamAM pravRtti ane pApathI nivRtti) karIne jIva mAkSane sAdhI zake che. khIjA dAnAthI te kadAca kAMIka vinAza (ochA thavApaNu) paNa jovAmAM Ave che. paraMtu jJAnadAnathI teA sadA vRddhija thAya che ane sva-paranI kAryaOsiddhi paNa emAMja samAyelI che. sUryathI aMdhakAranI jema jJAnathI rAgAdi dUra thAya che. mATe jJAnadAna samAna jagatamAM anya upakAraka nathI. vadhAre zuM kahevuM ? jJAnadAnathI prANI tribhuvanane pUjita evu' tItha'karapaNuM prApta kare che. ahIM dhanamitranu dRSTAMta jANavA lAyaka che." bhagavate jJAnadAna, abhayadAna ane dharmopagrahadAna-ema traNa prakAre dAna prarUpyuM, temAMnA jJAnadAna upara dhamitranuM dRSTAMta prakAzyuM. te A pramANe : - magadha nAmanA dezamAM rAjapura nAme nagara che. tyAM jayata nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene kamalAvatI nAme Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra rANI hatI. temane caMdrasena ane vijaya nAmanA agaNita guNavALA be putra hatA. paraMtu pUrvakarmanA doSathI parasparanA tejane sahana na karatAM koine dhAraNa karI te baMne divase pasAra karatA hatA. A pramANe samaya pasAra thAya che. evAmAM eka vakhata rAjasabhAmAM beThelA rAjAne dvArapALe AvIne vijJapti karI ke -"he rAjedra! dvAra pAse upasthita thayelA be puruSa ApanA darzananI abhilASA rAkhe che. eTale rAjAe kahyuM ke -"te bhale aMdara Ave" pachI rAjAnA AdezathI baMnee rAjasabhAmAM AvI rAjAne namaskAra karyA ane rAjAnI AgaLa eka patra mUkayo eTale rAjA tene khelIne pote vAMcavA lAge, temAM nIce pramANe lakhyuM hatuM. svastizrI magadhezvara, vijayavaMta, samasta, rAjAomAM mugaTasamAna gaMgA paryata pRthvInA svAmI jayaMta mahArAjAne paMcAga namaskAra karIne kurUdeva vijJapti kare che ke - ApanA caraNakamalayugalaDhaMdranA smaraNane prabhAvathI amane AnaMda che, paNa sImADAne sevAla rAjA amArA dezamAM bahu upadrava kare che, mATe mane zaraNarUpa evA tameja pramANa che. A pramANe vAMcIne kurAyamAna krodhathI jenA netra arUNa (rakta) thayA che e jayaMta rAjA sainike ane sAme tene kahevA lAgyo ke - are! subhaTo! juo te kharA, sUtelA siMhanuM zira khaNavAne sasalo taiyAra thayo che. mUDha sevAla tyAM zuM karavA upasthita thaye haze? mATe he subhaTe ! tame jaldI zastra bAMdhI sajaja thAo. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ph zrI pArzvanAtha caritra e vakhate baMne kumAroe AvIne rAjAne vijJapti karI ke -he pitAjI! A samAra'bha keAnI upara che ? rAjAe kahyuM ke :-sevAla rAjA kudevane upadrava kare che, tenI upara A samAraMbha che. kumAroe kahyuM ke --are ! pitAjI ! ziyALapara si Mhanu. parAkrama kevuM ? kAraNa ke - : " yadyapi raTati sarASa. mRgapatipute'timattageAmAyuH / tadapi na kupyati siMho'sadRzapuruSeSu kaH keApaH " // kadAca rASa sahita matta ziyALa sihanI AgaLa barADA pADe te paNa siMha kApAyamAna na thAya; kAraNa ke asadRza (peAtAnA jevA nahi) janApara kApa kevA ?' rAjAe kahyuM keH- * te sevALanI jevA durjIna che ane duHsAdhya che kAraNa keH-- " yadyapi mRgamadacaMdana kuMkuma karpUra vehitA lasunaH / tadapi na muMcati gaMdha. prakRtiguNA jAtideSeiNa " // lasaNane kadAca kasturI, caMdana kuMkuma ane kapurathI lapeTI devAmAM Ave te paNa te pAtAnI dugaMdhane mUkatA nathI, kAraNa ke jAtidoSathI svabhAva ane guNI kAyama rahe che. kumArAe vijJapti karI ke --hai pitAjI ! amane Adeza karo, ame te garviSTha zatrunA nAza karavA sama chIe. sevaka chatAM svAmIe zA mATe prayAsa karavA ?" te sAMbhaLIne matrI AlyeA ke :--3 rAje'dra! rAjakumArIe ThIka kahyuM che, bIjAne Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 307 ema belatAM paNa kema AvaDe?". A pramANe salAha maLavAthI te zatrune nigraha karavA mATe khuza thaIne rAjAe meSTA putrane Adeza karyo, eTale krodhathI caMdrasena sabhAmAMthI javAne taiyAra tho. te vakhate sabhA kSebha pAmI. tethI rAjAe kahyuM ke -"he vatsa ! tuM zA mATe kodha kare che? meTA chatAM nAnAnuM uthApana karavuM yogya nathI, uttamajano te sanmAnane paNa IcchatA nathI, vaLI meTAbhAI pitA samAna gaNAya che, te hayAta chatAM nAnA bhAIne rAjya ApavAmAM Ave te paNa te Ichata nathI." A prama Ne rAjAe tene samajAvyA chatAM te zAMta na thaye, eTale maMtrIoe sAma vacanathI tene kahyuM ke -"caMdrasena ! tuM dakSa che chatAM pitAnuM vacana mAnatuM nathI e durvinItatva tane ucita nathI." ItyAdi vacanathI caMdrasena prasanna thaye. pachI meTe vijayakumAra sainyathI duddhara banIne sevAlane jItavAne cAlyo, ane svadezanA sImADAnA sarahada (barDa 2) para jaIne dUtanA mukhathI sevAlane A pramANe kahevarAvyuM ke -"are ! tuM have potAne sthAne cAlyo jA, huM AvI pahoMce chuM." A pramANe dUtanuM vacana sAMbhaLI sevAla bhISaNa bhrakuTI karIne betye ke -"laDavAne taiyAra thaI jAo, phegaTa vacana bolavAthI zuM ? mArA bhujabaLane pratApa juo." e rIte kodhavazAt maLelA baMne saunya vacce yuddha cAlyuM. bhavitavyatAvazAt vijayakumAranuM badhuM saunya bhagna thayuM. jayaMtarAjAe e vAta sAMbhaLIne pote javAne vicAra karyo, eTale nAnA putra caMdrasene vijJapti karI ke -"he pitAjI ! have Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zrI pArzvanAtha caritra 6 mane mAkalA.' pachI pradhAnAe kahyuM keH-- pUrve paNa kumArane baLAtkArathI aTakAvyA che, te have tene Adeza ApavA cita che.' rAjAe te vacana khula rAkhIne nAnA kumArane vizeSa raunya sahita tyAM mAkaklyA, eTale caMdrasena paNa nitya prayANu karIne zatrune jaya karavA cAlyA ane tyAM jaI akasmAt yuddha karIne sevAlane kabaje karyAM. pachI caMdrasenakumAra sapta galakSmI sahita sevAlane laIne peAtAnA nagaramAM AvyuM. rAjAe mahAtsavapUrNAMka tene nagaramAM praveza karAvyA. pachI te zatrunu paNa sanmAna karIne rAjAe tene pUsthitimAM sthApyA kAraNa }: - "saMtA gRhAgataM dInaM, zatrumapyanugRhyate * saMtajanA ghare AvelA dIna ke zatrupara paNa anugraha kare che.' pachI caMdrasenakumArane buddhi ane parAkramAdi guNeAthI meATA samajI prasanna thaIne rAjAe yuvarAjapadapara sthApyA eTale vijayakumAra peAtAnA atyaMta parAbhava thavAthI lajjita thaI rAtre gharathI bahAra cAlyeA gayA ane dezAMtaramAM jaIne bahu pRthvI bhamatAM eka zUnya (nina) nagaramAM AvI zramathI zUnyAtmA khanI rAtre eka jINu devamaMdiramAM sUtA. savAre pharI te sthAnathI cAlatA thayA, kAraNa keH-- puruSone phaLa maLavu. e karmAdhIna che ane buddhi paNa karmAnusAriNI hAya che; tathApi sujJajanAe sArI rIte vicAra karIne kArya karavu? te ekAkI Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra krUratAM bahu duHkhI thayA. kahyuM che pAse dhana hAtuM nathI te divase keH--je divase ApaNI ApaNA mitra kAI thatuM nathI, jIe sUrya kamaLanA mitra che, paNa pANI vinA te zatrurUpa thaI paDe che." have ekAkI evA te Amatema bhamatAM TekarAvALI bhUmimAM gayA. tyAM kIrtidhara munine teNe kAyaeNAsage rahelA joyA. temane joI tatkALa bahu ja Anada udbhasita thayA. te aMtaramAM vicAravA lAgyA ke -- " ahA ! mArA bhAgyeAyathI ahIM mane sAdhunu' dana thayuM. kAraNa ke H--devanA danathI saMtASa. gurUnA darzanathI AzIrvAda ane svAmInA darzanathI sanmAna maLatAM keAne harSa na thAya ?? have emane namana karIne mArA AtmAne nirmaLa karU...." ema vicArI zuddha buddhithI teNe te munIzvarane traNa pradakSiNApUrvaka vaMdana karyuM. eTale munie paNa dharmyulAbharUpa AziSa ApIne tene saMtuSTa karyo. pachI te bhAvathI hAtha joDIne vinayapUrvaka yathAsthAne beThA. eTale munirAje dha dezanA devAnA prAraMbha karyAM. 309 A deza, uttama kuLa ane rUpa, baLa, Ayu, buddhi vagerethI maneAhara evA manuSyatvane pAmIne je mUrkha prANI dharma karatA nathI te samudramAM rahIne nAvane mUkI devA jevuM re che. dharma e meharUpa mahArAtrithI vyAkuLa thayelA prANImAne sUryodaya samAna che ane sukA thatA sukharUpI vRkSane te oNgha samAna che. samyaklR prakAre ArAdhana karatAM te bhavya janAne khasa'patti Ape che, ane durgAtamAM paDatA prANIone bacAvIne duHkhamukta kare che, badhurahita janAne te badhu samAna, Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 - zrI pArzvanAtha caritra mitrarahitane mitra samAna, anAthane nAtha ane jagatane eka vatsalarUpa che. jIvadayAmaya samyagudharmane bhagavaMte gRhastha ane yatinA bhedathI be prakAre upadezele. che. he bhadra! yathAzakti te dharmane tuM Azraya kara." ItyAdi dezanA rUpI maMtrathI moharUpa meTA jherano nAza thatAM saddharmarUpI cetana pAmIne vijaye muni paNuM aMgIkAra karyuM. tene dIkSA ApIne munIzvare A pramANe dharmazikSA ApI -"ahe! vijayarAjarSi! tuM ekAgra manathI hitazikSA sAMbhaLa -he mune ! jinezvare je rAgadveSAdi zatruone baLAtyArathI jItyA, te zatruonuM je piSaNa kare temanI para jinezvara kema prasanna thAya ? mATe te rAgadveSAdi zatruo ja jItavA lAyaka che. vaLI zAstramAM kahyuM che te sAMbhaLa-tapanA ajIrNa krodhane, jJAnanA ajIrNa ahaMkArane ane kriyAnA ajIrNa para avarNavAdane e traNene jItIne tuM nivRtta thaze temaja vaLI -"kSamAthI kodha, mRdutAthI mAna, Arjava (saralatA) thI mAyA ane anicchAthI lebha-ema cAre kaSAne jItavAthI, saMvara prApta thAya che. ajJAnathI duHkha thAya che ane jJAnathI sukha thAya che. mATe niraMtara jJAnane abhyAsa karo ke jethI AtmA jJAnamaya thAya, je dhIra, jJAnI, maunI ane saMgarahita thaI saMyamamArge cAle che, te baLISTha mahAdikathI paNa hAryA vagara mekSe jAya che. A pramANe he bhadra ! tArA dIkSArUpa pAtramAM meM topadezarUpa anna pIrasyuM che teno upabhoga karIne tuM sukhI thaje." pharI gurU bAlyA ke - "he mahAnubhAva! Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 3TL tema tAre ja teno svAda laIne 1ranA pAMca dANA nAma A hatI cAra pIvA nAmanI jema rohiNIe pAMca DAMgaranA dANuM meLavIne tene vadhAryA, tema tAre paNa paMca mahAvrata pAmIne tene vRddhigata karavA." A pramANe tasvAmRtane svAda laIne vijayamuni bolyA ke -"he pratye ! e rohiNuM kANuM ? ane teNe DAMgaranA pAMca dANuM kema vadhAryA? te kRpA karI jaNAvo." guru belyA ke -"tene saMbaMdha A pramANe che - "hastinApuramAM datta nAme zeTha raheto hato. tene prodattA nAme strI hatI. temane gaMgadatta, devadatta, jinadatta ane vAsavadatta-evA nAmanA cAra putro hatA, ane te putronI ukjhitA bhakSikA, rakSikA ane rohiNa-evA nAmanI cAra strIo hatI. ekadA potAnA gRhakAryamAM joDavAne mATe dattazeThane te cAre putravadhUonI parIkSA levAnI IcchA thaI. eTale eka divasa zeThe te putravadhUonA pitRvarga tathA svajanone ekatra karIne ane bhakti pUrvaka bhajanAdikathI temane satkAra karIne yathocita sthAne besAryA. pachI temanI samakSa moTA nAnAnA anukramathI te vahuone bolAvI pratyekane DAMgara (zALa)nA pAMca pAMca dANuM ApIne zeThe A pramANe kahyuM ke - he putravadhUo ! A pAMca DAMgaranA dANuM tamAre sAcavavA ane huM jyAre mAguM tyAre teja mane pAchA ApavA.' ema kahIne sarva janene teNe (ra) javAnI rajA ApI. pachI meTI putravadhUe vicAra karyo ke -"vRddha sasarAnI cAra puka 1. A kathA 6ThThA aMga jJAtAdharma kathAmAM Ave che. paNa ahIM (A kathAmAM) nAmamAM vi. phera Ave che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 zrI pArzvanAtha caritra buddhi bahera mArI gai jAya che ke A pramANe jeNe dravya kharacI svajanAne bhejana karAvI sarvanI samakSa A pAMca DAMgaranA dANA ApyA. mAre e pAMca dANAne zu karavA che ?? ema ciMtavI te dANA teNe bahAra phekI dIdhA pachI khIjI vahue vicAra karyA ke :-'A dANAne zuM karUM ? e rAkhavA paNa kAM ?" ema vicArI te khAi gai. trIjIe vicAra karyAM keHvRddha puruSe AvA ADaMbarapUrvaka svajanonI samakSa A dANA ApyA che, mATe kaI paNa kAraNa hAvu joI e.' ema ciMtavI zuddha vastramAM te khAMdhIne teNe potAnI peTImAM mUkayA ane pratidina tene sabhALavA lAgI. ceAthI rAhiNIe te dANA peAtAnA bhAI ene ApyA ane dara varSe te vavarAvIne vRddhi pamADayA, tethI anukrame tenA bahu dANA thayA. 6 pachI pAMcame varSe zeThe vicAra karyo ke :- me'. vadhUne dANA ApyA che tene Aja pAMca varSa thavA AvyA; mATe jou' tA kharA ke temaNe tenu zuM karyu. che ?' ema vicAra karI svajanAne ekatra karI temane bhaktipUrvaka bhAjana karAvIne temanI samakSa zeThe vahue pAse te dANA mAgyA. temAM prathama ujjitA vahune kahyuM ke :- vase ! tane yAda che ? ke me pAMca varSa para tamane pAMca DAMgaranA dANA ApyA hatA ?" vahu belI ke :-'sAcI vAta che, tame dANA ApyA hatAM,' sasarAe kahyuM ke :-'te mane pAchA ApeA.' eTale ujjitAe gharamAM jaI bIjA pAMca dANA lAvIne ApyA. sasarAe kahyuM ke - vase ! teja dANA che ke bIjA ?" eTale kulIna te A Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 313 paNAthI teNe cathAsthita satya kahyuM keH- huM pitAjI ! A dANA teja nathI, paNa khIjA che.' te melyA ke :-he vatse ! te zI rIte?" te khAlI ke - huM pitAjI ? te te teja vakhate meM nAkhI dIdhA hatA, A te! bIjA che.'eTale sasarAe krodhAvezamAM kahyuM keH-- / "vAnAnusAranI jAti-OMkSmI puLyAnusALiI / prajJAnusAriNA vidyA, buddhiH karmAnusAriNI" // dAnanA anusAre kItti, puNyAnusAre lakSmI, prajJAnusAre vidyA ane karmAnusAre buddhi hAya che.' ema kahI ujjitAne peAtAnA gharamAM rAkha, chAra ane kacarA hADavAnA-- vAsIduM vALavAnA kAmamAM joDI. eTale te ujjitA paNa te kAma karatAM ati duHkha pAmI. te pachI zeThe bIjI bhakSitA vahune belavI kahyuM ke :--he vase ! te dANA Ape.' eTale teNe gharamAMthI bIjA dANA lAvIne ApyA. zeThe kahyuM ke - he vatse ! A teja dANA che ke khIjA ? te sAcuM kahe, kAraNa ke eka tarapha asatya bolavAnu pApa ane bIjI mAju anya badhuM pApa-e benI tulanA karatAM asatyanuM pApa vadhAre thAya che' eTale teNe satya kahyuM ke:huM pitAjI ! A khIjA dANA che.' sasarAe pUchyuM-te zI rIte ?" te khelI ke -"tame mane dANA ApyA te vakhate me vicAra karyo ke :-'A dANA kAM mUkavA ? vakhatasara kAMca Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zrI pArzvanAtha caritra. paDI jaze.' ema dhArIne hu tene khAI gaI hatI. pachI zeThe vicAra karIne svajanA samakSa tene peAtAnA gharamAM khAMDavAnuM, pIsavAnuM, rAMdhavAnu* ane pIrasavA vigerenuM kAma soMpyuM, te kAma karatAM kSaNamAtra paNa te sukha na pAmI. pachI zeThe trIjI rakSitA vahune lAvI -' he vatse ! pelA dANA mane Ape.' eTale teNe ha sahita potAnA eraDAmAM AvIne peAtAnA AbhUSaNanI peTImAMthI dANA laI sasarAne ApyA. zeThe pUchyuM ke he vatse ! A teja dANA che ke bIjA ?? te khAlI -'he pitAjI ! A teja dANA che, kAraNa ke meM AbharaNunI peTImAM e rAkhI mUkayA hatA.' eTale zeThe tene rADa jALavavAnuM kAma seAMpyuM. je kAMI gharamAM ratna ke suvarNAdikanI vastuo--ghareNu vigere hatuM tenA adhikAra tene sAMpyuM. tethI te sukhI thai ane leAkAe tenI prazaMsA karI. : - "" pachI zeThe cAthI rAhiNIvahune lAvI kahyuM ke :- & vase ! pelA pAMca DAMgaranA dANA Ape? eTale te praNAma karIne elI ke: he pitAjI ! gADAM ApeA." zeThe pUchyuM te zA mATe ?" te kheAlI ke - huM pitAjI! sAMbhaLeA-jayAre tame mane pAMca dANA ApyA, te vakhate me vicAra karyAM keHmArA sasarAjIe ghaNA mANasAnI samakSa A dANA ApyA che, mATe kaMIpaNa kAraNa hAvuM joie' ema vicArI meM te dANA mArA bhAInA hAthamAM ApIne kahyuM ke -A kaNe! tamAre vAvavA.' eTale teNe kaNabInA hAthamAM ApyA ane teNe te vAvyA, pahele varSa jeTalA ugyA teTalA khIje varSe vAvyA, Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 31pa ema anukrame dara varSe vAvatAM te bahu thaI paDayA, tethI te ke ThAramAM bharyuM che, mATe gADAM Apo." eTale zeThe saMtuSTa thaIne gADAM ApyAM, ane te badhA dANA maMgAvI lIdhA. AthI badhA lokoe tenI prazaMsA karI ke -"aho ! A vahune dhanya che ke jenI AvI sArI buddhi che." pachI zeThe tene gRhasvAminI banAvI, ane dareka mANasane hukama karyo ke-enI AjJA pramANe badhAe kAma karavuM, A mArA gharanI svAminI che." eTale te bahuja sukhI thaI A dAMtane upanaya (sAra) e che ke -zeTha te sadagurU samajavA, pAMca DAMgaranA dANA te pAMca mahAvrata samajavA, je prANuo pAMca mahAvrata laIne cheDI de che-te ujhitAnI jema duHkhI thAya che, ane asArasaMsAramAM paribhramaNa kare che. jeo vrata laIne virAdhanA kare che te paNa bIjI vahunI jema kaSTa pAme che. jeo gurunI AjJAthI mahAvrata laIne pALe che-niraticArapaNe pALavAne yatna kare che, teo rakSikAnI jema sukha pAme che, ane je mahAvrata laIne vRddhi pamADe che, teo rohiNInI jema sarvatra mahatva pAme che. mATe he mahAbhAga ! tAre paMcamahAvrata laIne te parama vRddhine pamADavA." iti rahiNI daSTAMta. vijayamuni paNa teja pramANe hitazikSA aMgIkAra karIne zubha dhyAnamAM tatpara thaI samyaka prakAre saMyama pALatAM te Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrI pArzvanAya caritra gurunI sAthe vicaravA lAgyA. avasare tene caiAgya jANI guru mahArAje AcAya pada para sthApI peAte sametazikhara para anazana karIne mAkSapada pAmyA. > have vijayasUri peAtAnA ziSyAne vAcanA ane adhyApana vigeremAM tatpara rahI pRthvI upara vihAra karatA mATI pratiSThA pAmyA. ema karatAM bahu samaya pasAra thayA eTale zAstrAbhyAsanA zramathI ane vividha uttara ApavAthI pariNAma bhagna ane thAkelA hatA manamAM te A pramANe vicAravA lAgyA ke :-ahA ! A munione dhanya che, ke je bIjAnA praznAttara tathA zAstranI ciMtArahita hAvAthI sukhe besIne mA kare che, mATe mUkha paNuM ja sArU. che. eka jagyAe kahyuM che ke :-- huM sakhe! mane mUrkhatva bahu pasaMda che; kAraNa ke temAM A ATha guNA rahelA che. mukha mANasa nizcita, bahu bheAjana karanAra, lajajArahita rAta divasa sunAra, kArya-akAyanA vicAra karavAmAM adha ane baherA, mAna-apamAnamAM samAna, ghaNuM karI rIMgarahita ane zarIramAM dRDha hAya che. ahA ! mUkha sukhe jIMdagI gALe che.' jyAre hu vadhAre bhaNyA chuM tyAre (bIjA) zAsranA uttara mAgI mAgIne mane pArAvAra kaMTALe Ape che.? AvA durdhyAnathI te AcArya jJAnAvaraNIya karma bAMdhyuM. te ka AleAvyA sivAya maraNa pAmIne saudharma devaleAkamAM te deva thayA. tyAM AyuSya pUrNa karI cyavIna padmapuramAM dhanazeThanA putrapaNe utpanna thayA. tenu jayadeva evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. zeThe AlyavayamAM tene nizALa ( skUla )mAM bhaNavA mAkalyA. tyAM Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 317 pa`Dita bhaNAve, paNa eka akSaramAtra tene AvaDe nahi. zuM kare ? zeThane ciMtA ane kheda thai paDayA. te vicAravA lAgyA ke:janma na pAmela ane maraNa pAmela putro sArA, kAraNu ke tethI thADuM duHkha thAya che; paNa mUkha putra sArA nahIM, kemake te teA jI MdagI sudhI khALyA kare che.' pachI te zeTha putra bhaNI zake tema karavA mATe aneka daivAnI mAnatA ane vividha davAo karavA lAgyA, paNa tene kaMI AvaDayuM nahi. te yauvana pAmyA, eTale leAkeA kahevA lAgyA ke-'A mUkha che.' AthI tene vairAgya thatAM vimaLa AcAya pAse teNe dIkSA aMgIkAra karI. te anukrame cAritra pALe che ane yAgavAna kare che, paNa ka`i pATha AvaDatA nathI. tethI temaNe khAra varasa payata AMkhila vigere tapa karyuM, chatAM kai akSaramAtra AvaDatu nahi. gurumahArAje kahyuM ke huM sAA tamane pUrvopArjita kama udayamAM AvyuM che, tA kheda na kare" ane re jIva! mA rUSa, mA tuSa' ema beAlyA kareA.' teTaluM paNa tene AvaDayuM nahi, eTale mAsatusa, mAsatusa ' ema te vAraMvAra bAlavA lAgyA. te sAMbhaLI leAkeAe 'mAsa tusa nAmanA RSi evu temanuM nAma rAkhyuM, pachI te mAsatusa RSi uhApoha karatAM AMbila tapa karatAM tathA zukaladhyAna dhyAvatAM kevaLajJAna pAmyA. eTale pAse rahelA devAe duMdubhinAdapUrvaka suvarNa kamaLanI racanA karI. tyAM besIne kevaLI bhagavaMta dharmopadeza devA lAgyA ke - " huM bhavyajanA ! meM pUrvabhavamAM ziSyAne zAstra bhaNAvatAM ane aya ApatAM bhagna manathI jJAnAvaraNIya karma bAMdhyuM hatuM, A bhavamAM te kama mane udaya AvyuM, tethI mane eka akSara ' : Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrI pArzvanAtha caritra paNa AvaData nahi "hasatAM hasatAM je karma baMdhAya che te retAM retAM paNa chuTatuM nathI, mATe jIve karma na bAMdhavA." chevaTe e karmane sarvathA kSaya thatAM mane kevaLajJAna utpanna thayuM che." A pramANe temanA upadezathI ghaNuM bhavya jI pratibaMdha pAmyA. pachI te kevaLI pRthvI upara vihAra karI bahu ne pratibaMdha pamADI zatruMjaya tIrtha para siddhipadane pAmyA." ema jANI jJAna meLavIne pANImAM paDela telabiMdunI jema tene sarvatra vistAra kara. . have bIjuM abhayadAna-eTale duHkha pAmatA athavA maraNa pAmatA chane bacAva kare che. traNa bhuvananA azvaryanuM dAna devA karatAM abhayadAna vadhAre zreSTha che. bhayabhIta prANIone je abhaya devAmAM Ave che te paNa abhayadAnaja samajavuM. kAraNa ke - suvarNa, gAya ane bhUminuM dAna karanAra jagatamAM ghaNA maLI Ave che, paNa prANIone abhayadAna ApanAra puruSa maLavA durlabha che. potAnA jIvitavyane mATe abhayapaNuM maLavAthI eka dInamAM dIna puruSa paNa harSathI potAnA AtmAne traNa lekano svAmI mAne che. A saMbaMdhamAM vasaMtakanuM dRSTAMta nIce pramANe che : zrI vasaMtapuramAM mahAbaLavAna, tejasvI ane pratApI e meghavAhana nAme rAjA rAjaya karatA hatA. tene priyaMkarA nAme paTarANI hatI, tene bIjI paNa pAMcase rANIo hatI. te rANIo sAthe viSayasukha bhogavatAM ane rAjyasukhane anubhava karatAM te rAjA sukhe kALa pasAra karatA hatA ane Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra leAkeA paNa hi ta thaI sukhe rahetA hatA, tathA dAnapuNyAdika karatA hatA. 319 eka satre sIpAioe ( polIse e )cArInA mAla sahita kAI cArane joyA; eTale te bAMdhIne bIje divase te rAjasabhAmAM beThelA rAjAnI AgaLa laI AvyA. rAjAe te cArane joine prasanna vANIthI tenAM baMdhane DhIlA karAvIne vismaya (Azcaya) pUrvaka pUchyuM. ke:- are ! khAla, tArA deza kayA ? ane jAti zI ? AvI nUtana avasthAmAM Avu virUddha karyAM te zA mATe Arazyu ?? te sAMbhaLIne pagale pagale skhalanA pAmatA vacanathI te cAra A pramANe elyA ke H--'he nAtha vaMdhyapura nagaramAM vasudatta nAme zeTha rahe che, tenA hu. vasaMtaka nAme putra chuM, pitAe mane lAlanapAlana karI bhaNAvIne paraNAvyeA, paNa hu kruSNa yAge . jugArI thayA. mAbApa tathA svajanoe vAryA chatAM ane vAravAra zikhAmaNa ApyA chatAM jugAranA vyasanathI hu* aTakayeA nahi. leAkeA paNa mane kahevA lAgyA ke :- uttama ane kulIna evA tane jugAranuM vyasana ucita nathI, vaLI leAkA IrSyA karavAmAM kuzaLa hAya che e kharI vAta che, paNa tAre tema na mAnavuM; kAraNa ke gadheDA pArakI drAkSane caratA hAya, tethI je ke peAtAne kaI hAni thatI nathI chatAM te anucita joine lokonu mana kheda pAme che.' ke pachI mArA pitAe rAjasabhAmAM jaI tenA vArasapaNA mAMthI mArA hakka bharamAda (nAmuda) karIne mane gharamAMthI kahADI Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrI pArzvanAtha caritra mUke. kAraNa ke -zatru paNa je zreSTha hoya te tene mAnya karo kAraNa ke regIne kaDavuM auSadha ApI zakAya, paNa priya chatAM duSTa hoya te sarSathI Dazela aMguThAnI jema tene tyAga kare."he rAjana ! mArA pitAe kADhI mUkyuM tyArathI huM niraMkuzapaNe sarvatra bhaNu chuM, cerI karuM chuM, jugAra ramuM chuM, ghare ghare bhikSA mAMguM chuM, ane zUnya devAlayamAM suI rahuM chuM. AvI rIte pApakarma karate ane pharate pharate huM ahIM AvyuM. Aja rAtre ja cerI karavAmAM pravRtta thayo. evAmAM tamArA sevake e mane dIThe, eTale bAMdhIne ahIM laI AvyA. he rAjedra ! A mAro petAne vRttAMta jevA hatuM te meM kahyo che, have tamane regya lAge tema karo." eTale rAjAe cArane mukta kara na joI e ema dhArIne keTavALane Adeza karyo ke -"Ane zULIe caDAve, keTavAle tarata ja tene tyAMthI cAlato karyo. evAmAM rAjAnI DAbI bAjunA Asana para beThelI priyaMkarA paTarANIe tene dIna, zaraNarahita ane zUnya joIne rAjAne vijJapti karI ke -"he nAtha ! Aja e cArane mane sepe ke jethI huM eka divasa enA manorathane pUrNa karUM, AvatI kAle savAre huM pAcho ene Apane havAle karIza." rANInuM vacana na oLaMgI zakavAthI rAjAe te cAra rANune sepyo, eTale rANIe tene baMdhana choDAvIne tene pitAnA gharamAM aNAvyuM. pachI paTarANunI AjJAthI parivAra janee zatapAkAdika telathI tenuM AdarapUrvaka mardana karI snAnapITha para besADI suvarNakaLazamAM bharela, svaccha, ane sugaMdhI garama pANIthI tene snAna karAvyuM. pachI sukomaLa ane sUkSama Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 3ra1 vajrathI tenu zarIra luchIne kadalInA gasamAna kAmaLa divya vajra paherAvyA. tenA mastakanA kezane kRSNAgurU-dhUpanA dhumADAthI vAsita karyA. pachI caMdananA rasathI tenA agane vilepana karI temaNe yathAsthAne tene alakArA paherAvyA. baMne mahumAM kruSNa, AMgaLImAM UM`kA ( vI*TI ), kAnamAM kuMDaLa, mastake mugaTa ane kaThamAM hAra tathA ahAra paherAvyA. pachI eka vizad Asana para besADIne sArA pATalA para seAnAnA thALa tathA vADakA vigere maMDAvyA ane vividha varNanA pakavAna dhIpUrAdika ( dhekhara Adi), dALa, ghI, dahiM bhAta Adi badhuM pIrasAvI rANIe tene gauravasahita pAse besIne bheAjana karAvyuM. pachI kapUramizrita pAna khavarAvyuM. tyAra pachI tene palaMga para besADIne tenI AgaLa besI rANIe peAte vicitra kathA, ane kAvyarasathI tene vinAda pamADayeA. divasanA pAchalA bhAgamAM rANInA hukamathI sevakAe tene eka sArA azva para besADI paTTasUtramaya lagAma hAthamAM ApI, mastaka para chatra dhAraNa karI, cAre bAju yatnapUrvaka se'kaDA subhaTAthI yukta thaI pAMca zabdamaya vAjIMtranA nirdoSa ( avAja) pUrvaka satra nagaramAM dhIre dhIre pheravyA. sarva nagarajanAthI jovAtA ane satra kautukAne jotA evA tene sAMje pheravIne pAcheA mahelamAM lAvyA. pachI rAtre palaMga para phAmaLa zayyAmAM ezIkA vigere ApI tene suvADIne prema upajAvI lIlApUrvaka rAtrI pasAra karAvI. savAre pAchA tenA hatA te ja veSa paherAvI tene rAjAne sAMpyA. 21 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrI pArzvanAtha caritra pachI rAjA vadhane mATe jeTalAmAM te keTavALane sepe che, evAmAM bIjI rANIe te ja pramANe tenI mAgaNI karI, ane pUrva pramANe ja tene telAdinI mAlIsa, snAna ane bhAjana karAvyuM. ane te ja pramANe tenuM lAlana pAlana karyuM. ema anukrame sApanyabhAvathI utpanna thayela spardhAne lIdhe bIjI rANIoe paNa anukame eka eka divasa rAjAne vinavI tenI mAgaNI karIne bahu dhananA kharcapUrvaka vividha utsavothI te coranA manoratha pUryA. have te rAjAne potAnuM kuLavrata pALatI, alpa parivAravALI ane potAnA ja karmanA doSane mAnanArI evI zIlavatI nAme pAMcase rANI upara eka aNumAnitI rANI che, ke jene rAjAe vivAha karyA pachI najare paNa joI nathI. teNe sAhasa pakaDIne rAjA pAse AvI vijJapti karI ke -"he svAminuM ! he prANAdhAra ! he prANavallabha! meM kadApi kaMI paNa ApanI pAse mAgaNI karI nathI, tethI jo ApanI AjJA hoya te Aje kaMIka mAgaNI karUM.' rAjAe kahyuM ke "mAga." te belI ke -"A cAra mane Apo ane ene abhayadAna Ape." te sAMbhaLI rAjAe tenuM guNagaurava jANIne te kabula rAkhyuM, ane kahyuM ke - he priye ! tArA vacanathI e cerane huM mukta karUM chuM" pachI te rANIe te cerane pitAne ghera laI jaIne saMkSepa (ochI sarabharA) thI snAna bhajana karAvI najIvI (DI) kiMmatanA vastra paherAvIne abhayadAna ApyuM. eTale te cAra rAjyanA lAbha karatAM paNa tene adhika lAbha mAnavA Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra : lAgyA. pachI te ahArAtra (divasa rAta) pasAra thatAM zIlavatI rANIe tene dharmaputra mAnIne visarjana karyAM; eTale te cAra sihAsana para beThelA rAjAne praNAma karavA AvyA. tyAM bahu harSita thaIne te rAjAne praNAma karavA lAgyA; eTale rAjAe vismita thaIne tene pUchyuM ke --are cAra ! sAcu` meAla, Aja tuM kema bahu khuzI dekhAya che? ATalA divaseA tA tuM meSa ceApaDI hAya tenA jevA kALA ( paDI gayelA ) mukhavALe thaine mArI pAse AvatA hatA, ane Aja tA sAdhAraNa veSamAM chatAM bahu AnI dekhAya che.' te melyeA ke :- huM nAtha ! sAMbhaLe, mane zULI para caDAvavAnA zabdo jyArathI mArA kAnamAM peThA hatA tyArathI mane badhu* zUnya dekhAtuM hatuM. pANI ane anna jhera samAna, parlaMga kAMTAnI pathArI samAna, ane gheADA gadheDA samAna--badhuM viparIta lAgatuM hatuM. maraNanI zaMkAthI mane badhuM duHkhadAyaka lAgatuM hatuM. Aje zIlavatI rANInI prArthanAthI Apaznoe nizcayapUrvaka mane abhayadAna ApyuM tenA prabhAvathI huM badhuM pUruM sukha jouM chuM.' pachI zIlavatI rANIe rAjAne kahyuM keH--he svAmin ! ApanA sukhathI ene abhaya ApeA.' rAjAe kahyuM ke - tene abhaya ApyuM, have bIjuM kAMi kahevuM hoya tA nivedana kara.' te elI ke :-- he nAtha ! ApanA prasAdathI mane badhAM sArAM - - 313 : vAnAM che, mane kAMI paNa nyUnatA nathI.' A pramANe sAMbhaLIne rAjAe ciMtavyu. ke H-- ahA enu. gAMbhIya ! ! ahA ! nirlobhatA guNu ! ahA ! vacanamAya ! ahA ! kharekhara AnA prabhAvathI ja mArU rAjya vRddhi pAme che.' A pramANe tenA .. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 - zrI pArzvanAtha caritra guNathI saMteSa pAmIne rAjAe tene paTarANI banAvI. eTale patinA prasAdane pAmIne saddaguNarUpI pANIthI te potAnuM pAtra chevA lAgI. potAnA guNethI te rANI sarvatra prakhyAta thaI ane te vasaMtaka paNa tyAM ja rahIne rAja sevA karavA lAgyo. jugAra, cerI vigere sarva cheDI dIdhuM ane sadAcAramAM tatpara thaIne samaya pasAra karavA lAgyA. zIlavatI rANI gRhastha dharmamAM parAyaNa thaI sukha bhegavatAM abhayadAnanA prabhAvathI kALa karIne navamA kaiveyakamAM devatva pAmI. tyAM ekatrIza sAgaropamanuM AyuSya bhegavIne te mahAvidehakSetramAM siddhipadane pAmaze. vasaMtaka paNa gurunA vegathI pAMca aNuvrata aMgIkAra karI samyaka prakAre pALIne svarge gaye. A pramANe abhayadAnanuM mahAsya jANIne abhayadAna devuM. iti abhayadAneparI vasaMtaka daSTAMta. bhagavaMta pArzvanAtha bhavya jIvone pratibaMdha Ape che ke - he bhavya jIvo ! sAMbhaLe-sAdhuone anna, upAzraya, auSadha, (davA) vasa, pAtra (upakaraNa) ane jaLadAna ApavAthI prANI karADa bhavanA bhegA thayela pApa khapAvI cakravattI ane tIrthaMkara padavI pAme che. pAtre Apela dAna manuSyane bahu phaLadAyaka thAya che. kahyuM che ke 1. gRhastha dharma pALanAra utkRSTA bArame devale ke jAya che. ahIM navamAM raiveyake gayAnuM lakhyuM che te vicAraNIya che. cAritra grahaNa karIne gayAnuM pAnAtha pAbaMdha caritramAM kahyuM che. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 3raya "khalApi gavi dugdha syAt-dugdhamapyurage viSam / pAtrApAtrA vicAreNa, tatpAtre dAnamuttamam" // "khala, (La) paNa gAyane ApavAthI te dudharUpe thAya che ane dudha sapane ApavAthI te viSarUpe thAya che, mATe pAtrApAtrane vicAra karatAM supAtre Apela dAna sarvottama che." tevA uttama pAtra te sAdhuo ja kahevAya. sattAvIza guNa sahita, paMca mahAvratanA pAlaka ane aSTa pravacana mAtAnA dhAraka hovAthI sAdhuo ja uttama pAtra che. siddhAMtamAM paNa kahyuM che ke -"uttama pAtra sAdhu, madhyama pAtra zrAvaka ane jaghanya pAtra avirati samyagadaSTi jANavA." mATe sAdhuo mukhya pAtra hevAthI temane prathama dAna ApavuM. temaja sAdharmikone paNa dAna ApavuM. zrI siddhAMtamAM kahyuM che ke -"tathA prakAranA zramaNa mAhaNa (sAdhu)ne prAsuka ane eSaNIya azana, pAna, khAdima ane svAdimanuM dAna ApavAthI prANIo Ayu sivAya bIjA sAta karmonI gADha prakRtione zithila kare che ane tethI keTalAka cho teja bhave mokSe jAya che-sarva duHkhano aMta kare che, keTalAka jIvo be bhave sarva duHkhane aMta karI siddha thAya che, jaghanyathI RSabhadeva svAmInA jIvanI jema tera bhavanuM ullaghana te karatA ja nathI." mugdhabhAvathI paNa supAtre dAna ApadmazrI siddhi prApta thAya che. A saMbaMdhamAM nIce jaNAveluM draSTAMta zravaNIya che - Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zrI pArzvanAtha caritra mahAvideha kSetramAM puSkalAvatI vijayamAM jayapura nAmanA nagaramAM jayazekhara nAme rAjA rAjya karatA hatA. tyAM cAra vyavahArI putra paraspara mitra hatA. temAM prathama caMdra, bIjo bhAnuM, trIje bhIma ane re kRSNa e cAre paraspara ekarUpa thaI parama mitrapaNe parasparanA hitane icchatA chatA anya hasatA ane kIDA karatA hatA. kahyuM che ke -"pitAnI sAthe ekarUpa thanAra jaLane khIre potAnA badhA guNe ApyA, pachI khIrane tapta thayela joIne pANIe agnithI baLavA mAMDayuM. eTale mitranI Apatti joIne dubhAyela khIra (dudha) agnimAM paDavAne taiyAra thayuM tene jyAre pANI chAMTayuM-pANI maLyuM tyAre te zAMta thayuM. A draSTAMta ucita che. kharekhara ! saMta janonI maitrI evI ja heya che. "Ape ane grahaNa kare, guhya kahe ane sAMbhaLe, tathA bhojana kare ane karAve e prItinAM cha lakSaNa che. teo pitAe upArjana karelI lamIne yatheccha upabhega karatA hatA. ekadA caMdra vicAra karyo ke -"kharekhara ame bhAgyavaMta nathI. kAraNa ke bAlya bhAvamAM mAtAnuM dUdha ane pitAnuM dhana bhegavavuM yaMgya che, paNa yauvana vayamAM te je svabhujAthI upArjana karela lakSamI bhegave ane tenuM dAna kare teja uttama che. mULane hAni pahoMcADe te te adhama kahevAya che. mATe dhana meLavavAno upAya karavo yukta che ane Avaka vinA kharca kare te yegya nathI. kahyuM che ke -"Avaka vinA kharca karanAra, anAtha chatAM kajIyA priya ane Atura (vyAdhigrasta) Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 327 }: : chatAM badhuM khAnAra-puruSa jaldI vinAza pAme che.' A pramANe vicAra karIne teNe anya traNa mitrAne peAtAnA abhiprAya darzAvyA. eTale te badhAe niya karyo ke :-nAvanA sAdhana vaDe samudranA vyApAra karavA? ema vicArIne temaNe pAtapAtAnA pitAne te vAta nivedana karI, eTale teoe kahyuM keH- ApaNA gharamAM bahu dhana che, mATe IcchA pramANe tenA upabhega karA, tamAre kamAvA javAnI jarUra nathI. putrAe kahyuM ke - 'amAre avazya paradeza kamAvA javuM ja che, mATe AjJA Ape? eTale pharI temaNe kahyuM ke "tame bheALA che, leAkeA Thaga che, paradeza viSama che ane samudramA nA vyApAra vadhAre muzkela che.' ityAdi yuktithI bahu rIte samajAvyA chatAM te samudramArge javAne taiyAra thayA ane kariyANAthI nAva bharIne apazukanathI nivArita thayA chatAM cAlatA thayA. samudramAM cAlatAM traNa divasa thayA, evAmAM AkAzamAM garjanA, vIjaLI ane mahA pavananA utpAta thayA, eTale vahANa bhAMgI gayu ane temAM rahelA leAkeA samudramAM Amatema lathaDIyAM khAIne DumI gayA. keTalAka bhAgyavazAt pATIyAnA AdhArathI kinAre nIkaLyA. caMdra paNa pATIyAnA AzrayathI sAtame divase kinAre nIkaLyeA. te cittamAM ciMtavavA lAgyA ke - are ! meM badhA leAkAne kaSTamAM nAkhyA, pitA ane svajanAe vAryA chatAM haThathI A kAma karatAM mane tenu aniSTa phaLa maLyuM, have mAre jIvavAnuM zu pratyeAjana che ?" A pramANe vicArI vajranA phrAMsAthI vRkSamAM peAtAnA kaMThane bAMdhIne nIce laTakayA. evAmAM kAI brAhmaNa tyAM AvavAthI churIvatI phrAsA kApI nAMkhIne melyA : - he Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 zrI pArzvanAtha caritra sAtvika ! tAre AtmaghAtanuM mahApAtaka na karavuM, zAstromAM ene meTuM dUSaNa kahela che." ema kahIne te cAlyo gayo. pachI caMdra bIjA parvata para jaIne vaLI gaLe phase bAMdhyuM, eTale tyAM kAsage rahelA keI sAdhue kahyuM ke "sAhasa na kara." caMdra cotarapha joyuM, te vRkSonI ghaTAmAM rahelA keI muni tenA jevAmAM AvyA. temanI pAse jaI namaskAra karI caMdra kahyuM ke:-"he nAtha ! maMdabhAgyavALA evA mAre have jIvitathI zuM? sAdhu belyA ke -"AtmaghAta (AtmahatyA)nA pApathI prANIo durgatie jAya che, ane jIvato nara bhadra (kalyANa) pAme che. A saMbaMdhamAM mArUM ja dRSTAMta sAMbhaLa - maMgaLapura (jyapura)mAM nItine jANanAra e caMdrasena nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene bhAnamaMtrI nAme pradhAna hato. te pradhAnane sarasvatI nAmanI strI hatI. temane paraspara bahuja prIti hatI. ekadA pradhAne palaMga para tene rUdana karatI joI, eTale teNe pUchayuM ke - he priye ! zA mATe rUdana kare che? te belI ke -"he nAtha! kaMI nathI." pharI teNe AgrahathI pUchayuM, eTale te bolI ke -"he svAmin ! anya strInI sAthe vilAsa karatAM tamane meM Aje svapnamAM joyA, te mATe huM rUdana karuM chuM.' te sAMbhaLIne pradhAna be ke -"aho! je svapnamAM paNa sapatnIne joI duHkhI thAya che, te sAkSAta joIne tenI zI dazA thAya ?' ema vicArIne teNe kahyuM ke : he priye ! A bhavamAM teja patnI che; tuM jIvatAM huM jIvuM chuM ane maraNa pAmatAM huM prANatyAga karavA taiyAra chuM.' A pramANe kahevAthI temane sneha prakarSa-vRddhi pAme Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 329 ekadA pradhAna sahita rAjA senA laIne dUra deza gaye hatuM. tyAM eka divase daMpatI (patipatnI)nA viSayamAM nehaprastAvanI vAta nIkaLatAM bhAnumaMtrIe rAjAnI AgaLa neharUpa varNavyuM; eTale rAjAe tenA nehanI parIkSA mATe eka puruSane pura meka. teNe rAjAnA AdezathI bhAnumatrIparanI vipattinI khATI vAta sarasvatI AgaLa duHkha sahita nivedana karI. te sAMbhaLIne tatkALa hadaya phATI javAthI sarasvatI maraNa pAmI, eTale te puruSe senAnI chAvaNImAM jaIne rAjAne te vAta jaNAvI, vajaghAta samAna te vAta sAMbhaLIne rAjA ciMtavavA lAge ke -"aho ! meM phegaTa vAtanuM pApa mAthe lIdhuM, paNa pradhAna e vAta na sAMbhaLe tyAM sudhImAM tene bacAvavAne upAya karuM? ema nizcaya karIne rAjA pradhAnane utAre gaye. eTale amAtye saMbhramathI kahyuM ke -"he svAmin ! sevakanI pAse tame pote padhAryA e zuM ?" rAjA bolyo ke -" huM tArI pAse kaMIka mAgavA Avyo chuM.' maMtrI belyo ke --he rAjana! hukama karo." eTale rAjA belyo ke-"snehanI parIkSA karavA meM tArI strInI AgaLa tArA maraNanA samAcAra kahevarAvyA, te sAMbhaLIne te maraNa pAmI, mATe have mArI prArthanA che ke tAre maraNane prayAsa na kara." te sAMbhaLIne pradhAnane mUracha AvI gaI; eTale rAjAe zItaLa upacArathI tene sajja karyo pachI pradhAna bence ke -"he svAmin ! mAruM vacana jAya che. "sajajana puruSa pramAdamAM paNa kaMI belI jAya te te zilAlekha jevuM samajavuM-te anyathA kadi na thAya." mATe mAre maraNa sAdhavuM ja joIe." Ama kahyA chatAM paNa Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra rAjAe bahu AgrahathI tene maraNa pAmatA aTakAvyA; paraMtu bhAnuma`trIe mIjI vakhata lagna na karavAnA niyama lIdhA. 330 -- keTalAka divasA pachI te potAne nagare gayA, eTale svagRhe jaI ne svajanAesa'gRhita patnInA hADakAnI pUjA. karavA lAgyA. tenA guNNAnuM smaraNa karIne te raDavA lAgyA. peAtAnA dehanI paNa mamatA teNe mUkI dIdhI ekadA teNe vicAra karyo ke -- gaMgAmAM jaIne patnInA hADakAne padharAvI dauM.' ema vicAra karIne maMtrI gagA kAMThe gayA. patnInA hADakAM gaMgAmAM nAkhatA te sarasvatInuM nAma laIne pralApa ane rUdana. karavA lAgyA. e vakhate najIkamAM rahelI vArANasInA rAjAnI putrI sarasvatIe tene vilApa karatAM sAMbhaLyuM. tene joine te mUti thaI jamIna para paDI, eTale tenI bahenapaNIoe jaIne rAjAne nivedana karyu, tethI rAjA paNa saparivAra tyAM AvyA. evAmAM kanyA paNa zItaLa vAyu ane caMdanathI sAvadhAna thaI. pachI rAjAe putrIne pUchyuM ke --' tane zu* thayu* ?" te khAlI ke:"he pitAjI ! A mArA pUrva bhavanA pati che, have bIjA badhA puruSA mAre bhAi samAna che. Aja mArI. svAmI che ane huM ene ja varavAnI chuM" eTale rAjAe te kanyAnA matrInI sAthe vivAha karyAM, eTale matrI tenI sAthe sukhabhAga bhAgavavA lAgyA. anyadA rAjAe tene rAjya ApIne dIkSA aMgIkAra karI eTale bhAnu rAjA rAjya karavA lAgyA. ekadA te sarasvatIne dAhajaMgaranI pIDA thaI. bahu upAya karatAM paNa te zAMta na thaI chevaTe te pIDAthI sarasvatI maraNa pAmI.. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 331. eTale tenA viyAgajanya vairAgyathI vairAgyathI bhAnu rAjAe dIkSA agIkAra karI, ane te cAritra pALavA lAgyA. te hu pAteja chuM. mATe huM bhAta ! jIvatA nara seMkaDo bhadra (kalyANa) pAme che, tethI huM mahAnubhAva! dharma kara." eTale caMdra kholyeA ke :" he bhagavAna! mane thADAmAM ghaNA lAbha maLe tevu kaika batAveA.' pachI sAdhue tene 5'caparameSThI namaskAra sabhaLAvyA. tethI zikSita thayA, teNe te matra kaThe karyA; eTale sAdhu elyA keH-- he bhadre ! A matranuM tAre niraMtara smaraNa karavuM ane samyaktvanuM pAlana karavuM.' pachI caMdra te munine namaskAra rI prasanna thaine pharatA pharatA puSpapura gayA. tyAM te meATIRddhivALA thayeA; paraMtu bhAvathI te namaskAra mahAmaMtranu niraMtara smaraNa karavA lAgyA. have vidhinA ceAge khIjA traNe mitre paNa ghaNA samaye bhegA thayA. eTale caMdra, bhAnu, bhIma ane kRSNa-e cAre mitroe peAtapeAtAnA vRttAMta kahyo. temAM caMdra pAsethI namaskAranA mahAtmyane sAMbhaLIne traNe mitrA namaskAra maMtra zIkhyA ane te traNe paNa vyApAra karatAM moTI RddhivALA thayA. ekadA te cAre mitre vicAravA lAgyA ke - ApaNe mATI RddhivALA thayA chIe mATe have peAtAne nagare jaie.' ema nizcaya karI nAvamAM esI samudra ALagIne eka sarAvara 52 bhAjana karavA beThA. tyAM bhejana taiyAra thayuM, evAmAM cha mAsanA upavAsI eka sAdhu nagaramAM geAcarI levA temane joine temaNe nima...traNa karyuM... ke -- he jatA hatA, bhagavan ! Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (332 zrI pArzvanAtha caritra padhAro." pachI caMdra bhAvapUrvaka munIzvarane harAvyuM ane bIjA traNee anumodanA karI. tyAM cAree bhegakarmaphaLa upArjana karyuM. pachI te cAre anukrame kuzaLakSeme svanagara jayapuramAM AvyA. tyAM sarva svajane maLyA, ane varyApanane mATe utsava thaye. pachI ghaNA vakhata sudhI Rddhisukha bhogavIne te cAre dAnanA prabhAvathI bAramAM devalokamAM deva thayA. devakanuM Ayu saMpUrNa thatAM tyAMthI cAvIne te cAre cha judA judA cAra dezanA rAjA thayA. parama samRddhivaMta evA te cAra vacce pUrvabhavanA nehasaMskArathI parama prIti thaI. tethI te cAre vArapharatI eka ja dezamAM sAthe rahevA lAgyA. e pramANe rAjyasukha bhegavI ane saMyamanI sAdhanA karI mekSe gayA. iti cAra mitra kathA he bhavya ! tatvajJAna vinA mAtra vidyAthI guNanI prApita thatI nathI. ane samabhAvathI rahita tapasyA paNa guNa ke lAbha karatI nathI. tathA mananI sthiratA vinA tIrthayAtrAthI paNa lAbha thato nathI. kahyuM che ke - praNihaMti kSaNArdhana sAmyamAlaMbyatat / yannahanyAnnarastIvratapasA janmakATibhiH // 1 // vItarAga hRdidhyAyan vItarAgA yathA bhavet muktA'khilamapadhyAnaM bhrAmara dhyAnamAzraya // 2 // Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 333 karoDo janma sudhI tIvra tapa karatAM je kama kSINa na thAya, te karma samatAbhAvanuM AlaMbana karavAthI kSaNavAramAM kSINa thaI zake che. (1) aMtaramAM vItarAganuM dhyAna karatAM dhyAtA (jIva) vitarAga thaI zake che. mATe bIjA badhA durgAnane dUra karI bhrAmara (bhramara saMbaMdhI) dhyAnano Azraya kare. (2) sthAna, vAhana, jaMgala, jana sukha ke duHkhamAM manane vItarAgapaNAmAM joDI rAkhe ke jethI te sadA temAM ja layalIna rahe. iMdriyAne nAtha mana che, mane ne nAtha pavana che, pavanane nAtha laya che. ane layane nAI niraMjana che. je manane bAMdhI rAkhavuM hoya te te bAMdhI zakAya che ane mukta rAkhavuM hoya te mukta rahe che, mATe sujJajanoe pakaDIne doraDA vaDe bAMdhelA baLadanI jema manane kabaje rAkhavuM. jema puSpamAM saurabha, dUdhamAM ghI ane kAyAmAM teja (jIva) sthita rahela che tema jIvamAM jJAna, rahela che. paNa te upAyathI vyakta (pragaTa) thaI zake che." A pramANe dAnadharmanuM mahAbhya varNavyA pachI dharmanA bIjA aMgarUpa zIladharmanuM varNana kare che - "zaucAnAM paramaM zaucaM guNAnAM paramo guNaH / prabhAvamahimAdhAma, zIlamekaM jagatrAye" // "pavitramAM parama pavitra zIla che, guNemAM parama guNa. zIla che, ane traNe jagatamAM eka zIla ja prabhAva ane. mahimAnuM dhAma che.' Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 234 "javA hi sapteH paramaM vibhUSaNaM, bhattAMganAyAH kRzatA tapasvinaH / dina vizeva mukatathA kSaNT, zIla hi sarvasya janasya bhUSaNam" // gheDAnuM parama bhUSaNa vega che, strInuM parama bhUSaNa pati che, tapasvInuM bhUSaNa kRzatA che, brAhmaNanuM parama bhUSaNa vidyA che ane muninuM parama bhUSaNa kSamA che, paNa zIla te sarvajananuM -bhUSaNa che. te zIlanI nava vADa kahela che, te A pramANe - "vasahi kaha nisijidiya, kuDDitara puvvakIlIya paNIe / aimAyAhAra vibhUsaNAi. nava vaMmAguttA che ." A gAthAnI vyAkhyA A pramANe che - 1 vasati-upAzraya eTale je makAnamAM strI rahetI heya athavA je makAnanI najIkamAM strIne vAsa hoya-te upAzrayane munie tyAga kara. 2 kathA-strInI sAthe vArtAlApa na karo. 3 nisijajA-je zayana ke Asana para strI beThI hoya te zayanAsanane be ghaDI sudhI tyAga kare. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 335 4 idriya-strInA aMge pAMga ane IMdriye nirakhIne jevI nahi. zrI uttarAdhyayanamAM paNa kahyuM che ke-"nArInuM dhyAna karatAM eTale tene manamAM lAvatAM cittarUpa bhIta malIna thayA vinA rahe nahi." ItyAda; mATe strInI sAthe besavAnuM ane tenA aMgo pAMga tathA Idriya sanmukha jevAnuM brahmacArIe tajI devuM. pa kuDayaMtara-eTale bhIMtano AMtaro paNa tajave. je gharamAM daMpatI sutA hoya ane tyAMthI kaMkaNadine avAja tathA hAvabhAva, vilAsa ane hAsyAdine avAja saMbhaLAya tema hoya tevA makAnamAM bhIMtane AMtaro chatAM paNa brahmacArIe rahevuM nahi. 6 puthvakIlIa-pUrvakrIDita eTale pUrve grI sAthe je kIDA karI hoya te saMbhAravI nahi. 7 paNue--atyaMta nigdha (bhAre) AhArane tyAga kara. 8 aImAyAhAra-atimAtra AhAra eTale bahu AhAranuM bhakSaNa na karavuM. ( 9 vibhUsaNuI-vibhUsaNa, svaccha vastra, snAna, telamAlIsa Adi ane aMgazobhA-vigerene paNa brahmacArIe tyAga kare. A nava vADanuM yatnapUrvaka rakSaNa karavuM ane niraticArapaNe brahmacaryanuM pAlana karavuM. temAM puruSe svadArAsaMtoSa vrata ane strIe svapuruSasa teSa vrata avazya pALavuM. je viSayamAM Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zrI pArzvanAtha caDhi vyAkuLa thaI manathI paNa zIlane khaMDita kare che te maNiratha rAjAnI jema ghera narakamAM jAya che. ane je satI madanare khAnI jema nirmaLa zIla pALe che, te bhAgyavaMta jIvomAM prazaMsApAtra thaI sugatinuM bhAjana thAya che. te maNiratha ane madanarekhAne saMbaMdha A pramANe che :-- A bharatakSetramAM avaMtIdezamAM lahamInA nivAsasthAna rUpa sudarzana nAme nagara che. tyAM maNiratha nAme rAjA rAjya karate hate. te pApiSTa ane zrIlaMpaTa hato. tene yugabAhu nAme yuvarAja bhAI dayALu, dAtA, guNavAna, uttama ane sArA manavALe hate. te yuvarAjane saddaguNathI zobhAyamAna, satI ane sAdhvI madanarekhA nAme patnI hatI, te rUpavatI, jina dharmamAM rakta, navatatvane jANanArI, bAravratane dhAraNa karanArI, svapati bhaktA ane satI hatI. te haMmezA pauSadha ane pratikramaNAdika karatI hatI. potAnA pati sAthe saMsArasukha bhegavatAM tene caMdrayaza nAme putra thayo. ekadA alaMkArathI suzobhita evI madanarekhAne paDadAmAMthI joIne maNiratha rAjAne vicAra thayo ke -"aho ! A kevI devAMganA jevI zebhe che ! vIjaLInI jevI zobhAyamAna AvI mArI strI nathI. mATe nizcaya Ane mAre svAdhIna karavI paNa prathama ene lAlacamAM nAkhuM to ThIka. ema dhArIne rAjA puSpa, pAna, vastra ane alaMkAdika tene mokalavA lAgyo. nirvikalpa evI te "A jayeSThane prasAda che" ema samajIne rAjAnuM 1 sArA avAravALI- Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra mekalavuM badhuM svIkArI levA lAgI. ekadA rAjAe dUtI mokalI. te AvIne madana rekhAne kahevA lAgI ke -"he bhadre ! tArA guNagrAmapara rAjA rakta thaIne ema kahevarAve che ke tuM mane pati tarIke svIkArIne rAjayanI svAminI thA." te sAMbhaLIne rANI dUtIne kahevA lAgI ke -"he dUtI! AvuM kAma uttamajanane ucita nathI. zAstramAM paNa kahyuM che ke -"he gautama ! jyAre anaMta pAparAzI udayamAM Ave che tyAre strIpaNuM prApta thAya che. strItva prApta thatAM paNa je zIlaguNa na hoya te bhramita cittavALI evI te strInuM jIvana kehI gayela kAMjI jevuM samajavuM." tethI strIone mukhya guNa zIla ja che. vaLI sajajane te maraNa svIkAre che, paNa baMne lokamAM virUddha evuM zIlakhaMDana kadApi karatA nathI. kAraNa ke --"jIvahiMsA, asatya ane paradravyanA apaharaNathI tathA parastrInI IcchA mAtrathI prANIo narakamAM jAya che. mATe tuM rAjAne jaIne kahe ke -"he rAjan ! saMteSa karo ane kadAgrahane tajI do. AvI tRSNa kadI paNa karavI cagya nathI." ItyAdi tenuM kathana dUtIe jaIne rAjAne nivedana karyuM. tathApi rAjAnI kAmatRSNa sadupadezarUpI pANIthI zAMta na thaI. ekadA rAjAe manamAM vicAra karyo ke jyAM sudhI yugabAhu bhrAta jIvatA haze, tyAM sudhI e bIjAne IcchavAnI nathI, mATe tene ghAta karIne baLAtkArathI ene svAdhIna karU ? ema nizcaya karI te rAjA bhAIne kAryaprasaMga jevA lAgyo. aho ! kAma ane mohanI mahAviDaMbanA te juo. "jAtyaMdha, 22 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 zrI pArzvanAtha caritra madonmatta ane arthe doSane joI ja zakatA nathI. temaja vaLI :-- "dhe sIe lIbaDe, thANe kIdha guNela; tehI na cheDaI kaTTapaNe, jAte hi tiNe guNezuM." lIMbaDAne dUdhe sIMcavAmAM Ave ane tenI pharatuM geLanuM kuMDALu (kayArAmAM khAtarAdi) karavAmAM Ave, te paNa te potAnuM kaDavApaNuM choDato nathI-tenA guNa jatA nathI-kAyama rahe che." ekadA madanarekhAe svapnamAM caMdramAM joye, eTale te vAta teNe pitAnA patine jaNAvI. te sAMbhaLIne yugabAhu be ke:-"he devI tane caMdra samAna putra thaze." pachI garbhanA prabhAvathI teNe trIje mahine dohada thaye ke -"jinapUjA - karuM ane jinezvarenI kathA sAMbhaLuM AvA dehadane tenA svAmIe pUrNa karyo, eTale te garbhanuM poSaNa karavA lAgI ekadA vasaMtaRtu AvI. te vakhate nAga, punAga, mAlikA, pATala, kuMda macakuMda, elA, lavaMga, kekela, drAkSA, khajurikA, kadalI, lavalI, jAI, zatapatra, rAyaNa, AMbo ane caMpaka vigere vRkSe atyaMta kusumita thayAM. tyAM ghaNuM bhramaro kIDA karavA lAgyA. keyala ane popaTa vigere pakSIo tyAM rahetA chatAM hasavA, belavA ane Amatema doDavA lAgyA. te avasare yugabAhu pitAnI patnI sAthe te vanamAM kIDA karavA gayo. ghaNuM nagarajane paNa tyAM kIDA karavA AvyA hatA. tyAM jaLa Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 339 kIDA, AMdolana (hiMcake) vigere tathA khAdya, svAdya, anna ane pANI AdimAM vyagra thayelA yuvarAjane divasa A eka kSaNanI jema pasAra thaI gayA. pachI rAtre te tyAMja keLanA gharamAM sute. tenA parivAramAMthI keTalAka nagaramAM gayA ane keTalAka tyAM rahyA. te vakhate maNiratha rAjA pitAnA manamAM ciMtavavA lAgyo ke Aje yugabAhu thoDA parivAra sAthe vanamAM rahyo che, mATe avasara sAro che." ema dhArI hAthamAM taravAra laI vanamAM jaIne cekIdArone kahevA lAgyuM ke-"are ! cugabAhu kayAM che ? teo bolyA ke - "he svAmin A keLanA gharamAM sutA che, rAjAe kahyuM ke -vanamAM mArA bhAIne zatru parAbhava karaze ema dhArI adhIrAIthI huM ahIM Avyo chuM." evAmAM tarata yugaha uThaye ane rAjA pAse AvIne teNe rAjAne praNAma karyA. eTale rAjAe kahyuM ke -"cAle, ApaNe nagaramAM jaIe, rAtre ApaNe ahIM rahevuM yaMgya nathI." pachI yugabAhu AgaLa cAlavA lAgyo ane ciMtavavA lAgyo ke -"A moTAbhAI mArA svAmI ane pitAne ThekANe che, vaLI te mArA hitakAraka che, mATe temanI AjJA na oLaMgAya tevI che. A pramANe vicAro te nagarabhaNuM cAlyA. evAmAM apayazanA bhayanI paNa darakAra karyA vinA pApabuddhi rAjAe yugabAhunA gaLApara taravArane prahAra karyo, eTale te mUcchita thaIne bhUmi upara paDaye. te joI madanarekhAe pikAra karyo ke are! khuna, khuna ! jadI doDe, doDe." A pramANene pakAra sAMbhaLI hAthamAM taravAra laIne "zuM thayuM ?' ema bolatA tarata tene mANase doDI AvyA. eTale maNiratha rAjAe kahyuM Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zrI pArzvanAtha caritra ke -"bhaya na pAmo, e te mArA hAthamAMthI taravAra paDI gaI ne ene vAgI gaI zuM karuM ?" ema kahIne lekalajajAthI te raDavA lAgyo. lokee yathAsthita te hakIkata jANI pachI rAjA, baLAtkArathI tene nagaramAM laI gayo. tyAM caMdrayazA putra hAhArava karate vaidyone laI Avyo, tathA potAnA pitAne lAgela ghAnI yatnapUrvaka cikitsA (upacAra) karavA lAgyuM. te vakhate yugabAhunA zarIramAMthI bahu lehI nIkaLela hovAthI tenI vANI baMdha thaI gaI hatI, ne baMdha thaI gayA hatA ane zarIra paNa stabdha thaI gayuM hatuM. eTale madana rekhAe potAnA patinI maraNAMta sthiti joIne temanA kAna pAse AvI kemaLa svarathI kahyuM ke -"he mahAnubhAva! tame have svahitamAM sAvadhAna thAo. he dhIra ! A tamAre sAvadhAnane avasara che, mATe mAruM kathana sAMbhaLe-manamAM tamArA bhAI upara thaDe paNa kheda karazo nahIM. ahIM potAnA karma pariNAmane ja doSa che, bIjA keIne doSa nathI ema samajaje kAraNa ke -A bhavamAM yA bIjA bhavamAM je karma jeNe karyuM che te karma tene bhegavavuM ja paDe che, bIjA te nimitta mAtra che, mATe mana, vacana, ane kAyAthI dharmarUpa bhAtuM laI le. je duSkRta karyuM hoya tenI niMdA karo. mitra, amitra yA svajana ke parajanane khamAve. tathA maitrIbhAva vadhAro. jeone tame duHkhamAM nAkhyA hoya te badhAne khamAve. jIvita, yauvana, lakSmI, rUpa ane priyasamAgama e badhuM samudranA taraMganI jema caMcaLa che. vyAdhi, janma, jarA ane maraNathI grasta thayelA prANIone jinadharma sivAya anya keI zaraNa nathI. tame keIne paNa pratibaMdha karaze nahIM. prANa pate eka Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha rAritra janme che, ekalA maraNa pAme che ane ekalA ja te sukha duHkhanA anubhava kare che. zarIra, dhana, dhAnya ane kuTuMba e badhuM anitya che. cAmaDI, leAhI, mAMsa, hADakAM, AMtaraDAM, maLa ane mUtrathI bharelA A zarIramAM mUrchA karazeA nahI. lAlita pAlita ane sAsu* karyA chatAM paNa A zarI2 kadApi peAtAnu thatu' nathI. dhIra ke bIkaNa sa kAine maravAnu` te che ja. temAM je bALaka ane sukRtavarjita hAya teja maraNathI bhaya pAme che, paNa paDita tA maraNane eka priyatama atithI gaNe che. mATe evI rIte maravuM ke jethI pharI maravu. na paDe. tethI manamAM ciMtavavuM ke mane jinezvaranu zaraNa thAo. siddhanu zaraNa thA ane sAdhunuM zaraNa thAo. ane kevalIbhASita dhanu' zaraNa thAo. aDhAra pApasthAnAnuM pratikramaNa kareA, tene ALAvA. parameSThI matra saMbhAro. RSabhAdi jinezvarAne tathA bharata, aravata ane mahAvidehanA badhAM jinezvarAne namaskAra kare. kAraNa keHtIrthaMkarAne namaskAra karavAthI saMsAranA nAza thAya che ane bhavyajanAne uMcA prakAranA samyaktvanA lAbha thAya che. temaja siddha bhagavaMtAne namaskAra kareA ke jethI kaneA kSaya thAya. jemaNe dhyAnarUpa agnithI hajAra bhavAnAM karUpa lAkaDAne bALI nAkhyA che evA siddha bhagavaMtAne namaskAra thAe ema vicArajo. AcAya te dharmAcAya temane namaskAra karA, upAdhyAyane namaskAra karo. jinakalpI, sthavikalpI ja ghAcAraNa, vidyAcAraNa vigere sarva prakAranA sAdhuone namaskAra kare. e pAMca namaskArathI jIva mehne jAya che, athavA te avazya vaimAnika deva thAya che. have caturvidha AhAranA paNa tyAga karIne anazana grahaNa : 341 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 zrI pArzvanAtha caritra kareA pramANenA tenA vacanAmRtathI krodhAgni zAMta thaI jatAM mastaka para aMjali jeDIne yugabAhue te badhuM aMgIkAra karyuM. pachI zubha dhyAnathI maraNa pAmIne te pAMcamAM brahmadevalekamAM daza sAgaropamanA AyuSyavALe deva thayo. potAnA pitAnA maraNathI caMdrayazA atizaya rUdana karavA lAgyo, eTale madanarekhAe manamAM vicAra karyo ke -"ahe! mArA rUpane dhikkAra thAo. huM bhAgyahIna chuM ke jethI mArU AvuM rUpa puruSaratnanA anarthanuM mULa thayuM, je durAmAe mArA nimitte pitAnA bhAIne mArI nAkhe, te pApI mane baLAtkAra thI paNa grahaNa karyA sivAya nahi rahe, mATe have mAre ahIM rahevuM yogya nathI. te have anya sthaLe jaIne huM paravazapaNe kaMI kArya karIne nirvAha karIza, nahi te e pApI mArA putrane paNa mArI nAkhaze." A pramANe vicArIne madhya rAtre te sthAnamAMthI bahAra nIkaLI, madanarekhA pUrva dizAmAM eka mATI aTavImAM cAlI gaI. rAtri pasAra thatAM bIje divase baporanA samaye eka sarovara AgaLa jaIne teNe pANI pIdhuM ane phaLAhArathI peTa bharyuM, mArgamAM thAkane lIdhe te khina thaI gaI hatI tethI ArAma levA te eka kadalIgRhamAM sUtI. tyAM pati maraNa ane putravirahanA duHkhathI tathA mArganA zramathI tene niMdrA AvI gaI. te rAtrie paNa te tyAM ja suI rahI, rAtrimAM vAgha, siMha, cittA tathA ziyALa vigere bhayaMkara prANIonA bhatpAdaka avAjathI bhayabhIta thayelI te vAraMvAra namaskAramaMtrane ciMtavavA lAgI. evAmAM madhya rAtre udaravyathA Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 343 thavA lAgI ane thoDA vakhatamAM ja sarva lakSaNa saMpUrNa tathA sUryanA jevA tejasvI putrane teNe mahAkaSTathI janma Apyo. savAre te putrane ratnakaMbalathI lapeTIne ane te bALakanA hAthamAM yugabAhunA nAmathI aMkita evI vIMTI paherAvIne pote potAnAM vastra tathA zarIra dhovAne mATe sarovara para gaI. tyAM pANImAM eka hAthI kIDA karatuM hatuM, teNe madanarekhAne suMDha vaDe pakaDIne AkAzamAM uDADI. e vakhate naMdIzvara dvipathI AvatA keI yuvaka vidyAre tenA rUpamAM mehita thaIne AkAzamAMthI paDatI tene addhara jhIlI lIdhI, ane rUdana karatI evI tene te vaitADhaya parvatapara laI gaye. tyAM kaMIka dhIraja dharIne te belI ke -"he mahAsatva Aja rAtre vanamAM meM putra prasa che. te bALakane kadalIgRhamAM mUkIne huM sarovara para AvI hatI, tyAM pANImAM kIDA karatA hAthIe mane AkAzamAM uDADI, ane nIce paDatI mane joIne tame addhara jhIkSA lIdhI te bahu ThIka karyuM, paNa tyAM rahelA bALakane kaI dhApada (jaMgalI prANI mArI nAkhaze, athavA AhArarahita te pitAnI meLe (ApoA5) maraNa pAmaze. mATe he dayALu ! mane putradAna ApI mArA para prasAda karo. tene ahIM laI Avo athavA te mane jaladI tyAM laI jAo." te sAMbhaLIne vidyAdhara bolyo ke -he bhadre ! je te pati tarIke mAro svIkAra kare, te huM tArI AjJA zirasAvaMa karUM. vaLI bIjuM paNa sAMbhaLa -vaitADhaya parvata para ratnAvaha nagaramAM vidyAdharonA svAmi maNicUDa nAme rAjA hatA, tene huM maNiprabha nAme putra chuM. mArA pitAe kAmabhegathI nivRtta thaI mane rAjya para besADI cAraNazramaNa pAse dIkSA Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zrI pArzvanAtha caritra aMgIkAra karI che. te sAdhu (mArA pitA) gaI kAle naMdIzvaradviIpe jinezvarone vaMdana karavA gayA hatA, tethI huM paNa te munIzvara tathA raune vaMdana karavA mATe gaye hate. he bhadra! tyAMthI pAchA vaLatAM rastAmAM AkAzamAMthI paDatI tuM mArA jevAmAM AvI, tethI meM tane jhIlI lIdhI. mATe tuM mane pati paNe svIkArI rAjyanI svAminI thA. vaLI tAre putra te vanamAM azva kIDA mATe AvelA mithilApati padyaratha rAjAnA jovAmAM AvyuM, tethI te bALakane laI jaIne teNe potAnI patni puSpamAlAne seyo che. tyAM potAnA putranI jema lAlana pAlana karAte te sukhe rahe che. A badhuM prajJaptividyAthI huM jANI zakyo chuM. mATe have prasanna manathI mArA rAjyane zebhApa kara." A pramANenA tenAM vacane sAMbhaLIne madana rekhAe vicAra karyo ke -"aho ! mArA karmonI vicitratA kevI che ke eka pachI eka duHkhanI zreNI (paraMparA) mArI sAme pragaTa ja thayA kare che. zIlanA rakSaNa mATe huM ATale dUra AvI, te ahIM paNa tene ja bhaMga upasthita thaye, paraMtu mAre zIlanuM te avazyameva rakSaNa karavuM ja joIe." ema ciMtavane te belI ke -"ahe mahAnubhAva! prathama naMdIzvaradvIpe laI jaIne tame mane jivaMdana ane munivaMdana karAve, pachI huM tamAruM priya karIza." eTale saMtuSTa thaIne te vimAnamAM besADI eka kSaNavAramAM tene naMdIzvarIpe laI gaye. | nadIzvaradvIpamAM AvA prakAranI sthiti che-cAra derAsara cAra aMjanagiri para, soLa derAsara seLa dadhimukha para ane Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 345 batrIza derAsara batrIza ratikarAra che. e pramANe kula bAvana jinAlaye che. te se cojana lAMbA, pacAza jana pahelAM ane bahotera yojana UMcA che. vimAnamAMthI nIce utarIne te baMnee pUrvokta sarve derAsaromAM rahelI RSabha, caMdrAnana, vAriSeNa ane vardhamAna-e cAre nAmanI zAzvata jinezvaronI pratimAonuM bhaktipUrvaka pUjana ane vaMdana karyuM pachI maNicUDa munIzvarane namaskAra karIne te baMne temanI pAse beThA. eTale jJAnI munizvare jJAna vaDe madana rekhAnI hakIkata jANune maNiprabhane dharmadezanAmAM zIladharma saMbaMdhI pratibadha Ape. pachI maNiprabha vidyAdhare madanarekhAne khamAvI ane te belyo ke "AjathI tuM mArI bahena che. tuM kahe, have huM zuM tArUM ISTa karuM?" madana rekhA bolI ke -"he bAMdhava! A tIrthanA darzana karAvIne te mArUM badhuM ISTa karyuM che. pachI madana rekhAe munine pUchayuM ke -"bhagavan! mArA putranI hakIkata kaho." muni belyA ke -"bha pUrve be rAjaputro hatA. dharmArAdhana karIne te baMne deva thayA. tyAMthI cAvIne eka mithilApati padyaratha rAjA thaye ane bIje tAro putra thaye. azvathI kheMcAI AvelA pavaratha rAjAe tArA putrane laIne pitAnI patni puSpamAlAne sepyo che, ane putralAbhathI saMtuSTa thaIne pUrva bhavanA snehane lIdhe teNe mithilAmAM putrajanmane mahatsava karyo che. tAre putra tyAM sukhe rahe che, te saMbaMdhI tAre ciMtA karavA jevuM nathI." | muni A pramANe vAta kare che evAmAM caMdra ane sUryanI prabhAne jItanAra, ratnathI nirmita, ghugharIonA avAjathI Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 zrI pArzvanAtha caritra zabdAyamAna, jemAM vAjIbone nAda uchaLI rahyo che evuM ane devatAo jemAM jayajayArava karI rahyA che. evuM eka vimAna tyAM AvyuM. temAMthI tejanA prasArathI dedIpyamAna, zreSTha bhUSaNathI vibhUSita ane devatAo jenA guNa gAI rahyA che e eka deva nIkaLe. te deva prathama madana rekhAne traNa pradakSiNA daI tene page lAgIne pachI munine namaskAra karIne temanI pAse beThe. eTale deve karela agya kriyA joIne maNiprabha vidyAdhara bAlyA ke -"aho ! deva paNa je AvI virUddha pravRtti kare, te pachI bIjA kone kahevuM? cAra jJAnanA dharanAra ane suMdara cAritrathI vibhUSita evA A munIzvarane mUkIne tame eka zrImAtrane prathama praNAma karyA te gya karyuM nathI. A pramANe sAMbhaLIne te deva kaMIka belavA jatuM hatuM, evAmAM muni belyA ke -"he maNiprabha! ema na bela. A deva ThapakAne yogya nathI. kAraNa ke maNiratha rAjAe madanarekhA para Asakta thaIne pitAnA yugabAhu bhAIno ghAta karyo, te vakhate patinA maraNa samaye madanarekhAe potAnA pati yugabAhune nipuNa ane ke maLa vAkyothI jinadharma saMbhaLAvyo. te dharmanA prabhAvathI yugabAhu pAMcamA devalokamAM Idrano sAmAnikI deva thayA. te A che, ane tenI A madanarekhA dharmaguru che. tethI A deve ene prathama vaMdana karyuM che. kAraNa ke -"je koI muni ke gRhastha-jene dharmamAM jeDe, te ja saddharmadAnathI tene dharmaguru gaNAya che." temaja vaLI :-"samyaktva ApanAre sanAtana ziva 1 IdranI samAna RdhdhivALe. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra : sukha Apyu-ema samajavu, e dAnanA upakAra samAna anya koI upakAra nathI.' ityAdi munIzvaranA kathanathI nidharmanu adbhuta sAmarthya manamAM bhAvatAM maNiprabha vidyAdhare te devane khamAvyA. te vakhate te ve madanarekhAne kahyuM ke --he bhadre ! kahe huM tArUM. zuM ISTa karU ? ' te khAlI ke :-- he deva ! * janma, jarA, maraNa, rega ane zAkAdikathI rahita evuM meAkSasukha mane ISTa che, te sukha ApavA jinadharma sivAya khIju kAI samartha nathI; tathApi mane mithilApurImAM jaldI lai jAe, tyAM putramukha joI ne pachI huM dharma-kama mAM vizeSa yatna karavA IcchuM chuM.' eTale te deva tene tarata ja mithilApurImAM laI gayA ke jyAM zrI mallinAtha prabhunA dIkSA janma ane kevaLajJAna--e traNa kalyANaka thayelA che, tyAM tIrthabhUminI buddhithI jinacaityAne namaskAra karI najIkanA upAzrayamAM sAdhvIene joIne te baMnee temane vaMdana karyuM.. eTale temaNe dharmopadeza ApyA ke --A durlabha mAnavabhava pAmIne pratyakSa dharmAdhanA phaLane jANI dharmakAryamAM saTTA udyama karavA.' ityAdi dezanA sAMbhaLyA pachI te dhruva khalyeA ke -- hai suMdarI ! cAla, ApaNe rAjamaMdiramAM jaIe, tyAM tane tArA putra batAvu' ' eTale te khAlI ke :-- have bhavanA heturUpa putrasnehathI saryuM.. bhavamAM bhamatAM prANIone putrAdi parivAra teA ghaNIvAra prApta thAya che, mATe have tA mAre dIkSA levI che, tethI A sAdhvIonA caraNa ja mane zaraNabhUta che.' madanarekhAe A pramANe kahyu. eTale te daiva vIene tathA madanarekhAne namaskAra karIne svage gayA ane madanarekhAe sAdhvI pAse 6 : 349 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zrI pArzvanAtha caritra dIkSA aMgIkAra karI, tenuM sutratA evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. pachI duSkara tapa tapatAM te niraticArapaNe cAritra pALavA lAgI have te bALakanA prabhAvathI sarve rAjAo AvI AvIne padyaratha rAjAne namyA, tethI pavaratha rAjAe tenuM nami evuM nAma rAkhyuM. pachI dhAtrIothI lAlana pAlana karAtA te avasare sarva kaLAo zIkhyo ane zukala pakSanA caMdranI jema vRddhi pAmIne anukrame te yauvanAvasthA pAmyo. eTale pitAe tene eka hajAra ne ATha kulIna kanyAe paraNAvI. pachI namikumArane rAjyagya jANI padyaratha rAjAe tene rAjyapara sthApI pote dIkSA aMgIkAra karI. ane karma khapAvIne te mokSe gayA. sarva rAjAone namAvate namirAjA aneka prakAranI unnatine pAmyA. have je rAtre maNirathe yugabAhunA ghAta karyo teja rAtre tene sarpa DazavAthI maraNa pAmIne paMkaprabhA nAme cethI narakapRthvImAM te nArakI thaye; eTale maMtrI ane sAMmatee maLI yugabAhunA putra caMdrayazAne rAjyapara besAryo. te pRthvInuM pAlana karavA lAgyo. eka divasa nimirAjAnA rAjyamAM pradhAnabhUta evo hAthI daDha AlAnastaMbhane ukheDIne viMdhyATavI tarapha cAlyuM. te hAthIne sudarzanapura AgaLa Avela jeIne lokee nivedana karyuM eTale caMdrayazA rAjA arAvata samAna te hAthIne pakaDIne pitAnA nagaramAM laI AvyA. te vAta carapuruSoe namirAjAne nivedana karI. eTale namirAjAe potAne dUta caMdrayazA pAse Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 349 mekalyo. teNe tyAM jaIne kahyuM ke -"namirAjA pitAne hAthI pAcho maMgAve che." caMdrayazAe kahyuM keH "tArA svAmine ko graha naDayo che ke jethI te pitAnA hAthIne pAche mAge che. mane kaMI teNe Apyo nathI, mane to paramezvare Apela che. vaLI lakSamI kAMI kuLakamathI AvatI nathI, temaja te zAsana (hukama) mAM lakhAtI nathI, te te potAnA talavArAdithI AkamaNu karIne ja bhegavI zakAya che A pRthvIne vIrapuruSa ja bhogavI zake che. ItyAdi vacanathI dUtanuM apamAna karIne rAjAe tene visarjana karyo. eTale teNe paNa namirAjA pAse jaIne badhuM savizeSa nivedana karyuM, tethI krodhita thaIne namirAjAe prayANanI bherI vagaDAvI ane sarva lazkara sahita sudarzanapura para caDAI karI. eTale caMdrayazA rAjA paNa utsAha sAthe namirAjAnI sAme jaI laDAI karavA taiyAra thayo. paNa apazukanoe tene aTakAvyo. tethI maMtrIoe kahyuM ke he rAjedra ! nagaranA daravAjA baMdha karIne hAla te ahIM ja rahe, pachI yAcita karIzuM.' eTale rAjAe tema karyuM. namirAjAe AvIne te nagarane cAre bAjuthI gherI lIdhuM. A samAcAra temanI mAtA sutratA sAdevInA jANavAmAM AvyA. teNe manamAM ciMtavyuM ke --paramArtha jANyA vinA lokone kSaya karanAra laDAI karIne mArA baMne putro adhogatimAM jAya te ThIka nahIM, mATe tyAM jaIne temane yuddha karatAM nivArUM" A pramANe manamAM nizcaya karI pitAnA gurUnI AjJA laIne keTalAka sAdhvIonA parivAra sahita sutratA sAdhvI sudarzanapuramAM namirAjA pAse AvyA eTale ubhA thavA pUrvaka uMcA Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra Asana para besADI namirAjAe bhaktipUrvaka madanarekhAne vaMdana karyuM. pachI rAjA bhUmi para beThA eTale sAdhvIe dhama dezanA ApI ane A pramANe tene rahasya samajAvyuM ke --- he rAjan ! rAjyalakSmI asAra che. jIvaghAtathI prANIne avazya narakamAM ja javu' paDe che, mATe yuddhathI nivRtta thA. vaLI vaDIla bhAI sAthe teA laDAI thAya ja kema ?" mirAje pUchyu ke :e mArA moTA bhAI zI rIte ?" eTale sAdhvIe je badhuM je pramANe banyu hatu te badhu' svarUpa tene kahI batAvyu ane vizvAsane mATe vIMTI ane ratnaka baLanI nizAnI ApI. pachI namirAjAe peAtAnI pAlaka mAtA puSpamALAne pUchatAM teNe vITI vigere batAvyA, tA paNa mAnane lIdhe nimarAjA laDAIthI nivRtta na thayA. eTale sutratA sAdhvI caMdrayazA pAse gayA. tyAM teNe teA tarata ja oLakhyA, eTale ubhA thavuM tathA Asana vigere satkAra ane namaskAra karIne te sAme beThA. te vakhate tenuM aMtaHpura tathA parivAra vigere paNa AvIne temane namyA. pachI caMdrayazAe pUchyuM ke :- he bhagavatI ! tamAre AvuM ugravrata kema svIkAravuM paDayu ? ' eTale teNe potAnA yathAsthita sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyA. pachI rAjAe pUchyuM keH-- te svapnasUcita mArA bhAI kayAM che ?' sAdhvI bolyA keH--jeNe mahArathI tArA nagarane gherI lIdhuM che, te nimarAjA ja tArA sadAhara che.' eTale harSAkuLa thaIne caMdrayazA tene maLavAne mATe tenI sanmukha cAlyA. tethI nimarAja paNa harSita thaIne tenI sanmukha AvyA ane vaDIla bhAine page paDayA paraspara snehathI tee maLyA. pachI mahAtsavapUrNAMka mirAjAne nagaramAM 350 -: Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 251 praveza karAvI caMdrayazA rAjA AMkhamAM AMsu lAvIne belyA ke:-"he vatsa ! pitAnA maraNane joyA pachI rAjyapara mane DIpaNa prIti nathI, paraMtu rAjyadhurAne dhAraNa karanAranA abhAvane lIdhe ATale kALa mAre te dhAraNa karavI paDI che, mATe have tuM tene svIkAra kara." ItyAdi vAkyathI samajAvI namine rAjyapara besADI caMdrayazAe dIkSA aMgIkAra karI. pachI sUryanA jevA pratApI namirAjAe bahu zebhApUrvaka ghaNuM samaya sudhI rAjyasukha bhogavyuM. ekadA namirAjAnA zarIramAM mahA dAhajavara utpanna thaye. tene zAMta karavA mATe ghaNuM auSadhopacAra karyA. paNa te zAMta na thaye. pachI enI zAMtine mATe rANIo pote caMdana ghasavA lAgI. eTale temanA kaMkaNanA samUhanA ( arasaparasa) athaDAvavAnA raNakArathI kAnamAM AghAta thatAM rAjAne bahu ja kaMTALo AvavA lAgya; tethI rANIoe maMgaLane mATe mAtra eka ja kaMkaNa hAthamAM rAkhI bIjA badhA kaMkaNe utArI nAkhyA. eTale rAjAe pradhAnane pUchyuM ke -"zuM rANuo caMdana ghasatI nathI ke jethI kaMkaNane avAja sAMbhaLavAmAM AvatuM nathI." maMtrIo belyA ke -"he svAmina! badhI rANuo caMdana te ghase che, paNa have hAthamAM mAtra eka eka kaMkaNu ja hovAthI tene avAja saMbhaLAto nathI." te sAMbhaLIne zajAne be maLyo ane meha kSINa thavAthI te aMtaramAM vicAravA lAgyuM ke -a ! ghaNuM sAga ja duHkhadAyaka che. ghaNuM kaMkaNethI dukha thatuM hatuM ane temAM ochA thavAthI Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3para zrI pArzvanAtha caritra sukha jaNAya che. A dRSTAMtathI ema samajAya che ke ekAMkIpaNamAM ja mahAsukha che. vistArathI kaleza thAya che, ane saMkSepathI sukha jaNAya che; mATe ekAMkIpaNAmAM ja sukha che. have jo kaI rIte Aja rAtre mAre dAha zAMta thaI jAya te mAre sarva saMgane tyAga karI ekAkI thaIne cAritra levuM." ema vicAra karatAM namirAjAne nidrA AvI gaI. savAre teNe svapnamAM mRta hAthI para ArUDha thayela ane merU parvata para rahela pitAne joyA. evAmAM sUryodaya thatAM sukha ane vAjIMtrane zabdathI jAgrata thatAM pitAne rogarahita joIne te ciMtavavA lAge ke :- aho ! A meM kevuM zubha svapna joyuM! kAraNa ke -"gAya para, baLada para; parvatanA agra bhAga para, mahela para, phalita vRkSa para ane hAthI para ArohaNa karela (caDhela) pitAne svapnamAM dekhe te te zubha gaNAya che, paraMtu pUrve meM A parvatamAM (zreSTha) rAjA samAnane joyela che." ema ciMtavatA zubha adhyavasAyathI tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, tethI teNe jANyuM ke -"pUrve manuSyabhavamAM cAritra pALIne huM dazamAM prANata devalokamAM deva thaye hato. te bhavamAM jinezvarane janmatsava prasaMge huM merU parvata para Avyo hato, te vakhate meM merUgiri joyo hato. pachI potAnI meLe ja pratibaMdha pAmI potAnA sAmrAjya para putrane besADIne devatAe Apela sAdhuveSa laI teNe dIkSA aMgIkAra karI. nagaramAMthI nIkaLatA namirAjarSine joIne zakedra brAhmaNanA veSe temanI parIkSA karavA AvyA ane belyA ke --"he Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 353 zlor! 24 h all in zee wa die HL24 mahArAja ! A tamArUM jIvadayA vrata kevuM? tame vrata lIdhuM tethI AkhI nagarInA loke AkaMda kare che, mATe parane pIDA karanAra vrata te ayogya kahevAya, eTale muni belyA ke - mArUM vrata emane duHkhanuM kAraNa nathI; paNa temanA svArthanI hAni temane duHkhanuM kAraNa che. mATe temanI jema huM paNa mAro svArtha sAdhavA taiyAra thayo chuM, eTale mAre bIjAnI ciMtA karavAthI zuM?" pharI iMdra bolyA ke -"he mune ! A tamArA baLatA ghara ane aMtaHpuranI kema upekSA kare che ?" muni belyA ke -"mane keI bAdhA karanAra nathI. tema mithilA baLe che, temAM mAruM kAMI baLatuM nathI. eTale iMdra belyA ke -"are mahAtman ! nagarIne pharato nAnA prakAranA maMtrayukta killo karAvIne pachI saMyama lyo. eTale rAjarSi belyA ke -"he bhadra! saMyama e mAruM nagara che, tene samabhAva rU5 kille che ane temAM naya e maMtra che." pharI iMdra belyA ke -"he kSatriya ! lokene rahevAne mATe mane hara mahelo karAvIne dikSA lyo. muni belyA ke -"mokSanagaramAM mAre mATe nizcaLa maMdira kareluM che, te pachI mAre bIjA gharanuM athavA bIjAone mATe ghare karavAnuM zuM prayojana che?" idra belyA ke - prathama tamArI nagarImAM rahelA corene vaza (kAbU )mAM karIne pachI cAritra " RSi bolyA ke-"are 1 iMdra devazaktithI tevuM batAvyuM hatuM-sAcuM nahatuM. 23 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zrI pArzvanAtha caritra mahAnubhAva! meM rAgAdika cerone vaza (kAbUmAM) karyA che." idra bolyA ke -"he rAjarSi ! prathama uddhata rAjAone kabaje karIne pachI saMyama ." RSi bolyA ke bIjA subhaTane jaya karavAthI zuM? karmane jaya kare teja parama jAya che, tene mATe ja mAro prayatna che." IMdra belyA ke -"gRhasthAvAsa je bIje dharma nathI, ke jemAM dInajanane dAna ApI zakAya che." RSi belyA ke -gRhastha dharma sAvadya hovAthI te sarSava samAna che ane munidharma nirava hovAthI te mahA merU parvata samAna uca che." iMdra belyA ke -"hAthamAM AvelA bhegone zA mATe tyAga karo cho ? mATe prathama ati durlabha bhega bhegAvIne pachI saMyama leje." muni belyA ke -"draSTi viSa-sarSa samAna ane zilya samAna e bhega bahu vAra bhegavyA, chatAM A asaMtuSTa jIvane tRpti thaI ja nathI." A pramANe iMdra aneka vAte kahyA chatAM namirAjarSi vratathI thaDA paNa caLAyamAna na thayA eTale zakeMdra sAkSAta potAnuM rUpa pragaTa karI temane namaskAra karIne bolyA ke - he mahAtman ! tame dhanya ane kRtakRtya cho, tame mahAnubhAva cho, tamAruM kuLa paNa prazaMsanIya che, ke jethI tame tRNanI jema saMsArano tyAga karI dIdho che." e pramANe stuti, namaskAra karI ane traNa pradakSiNe daI jenA kuMDaLa dedIpyamAna che evA hari (IMdra) devalokamAM gayA ane pratyekabuddha evA namirAjarSi suMdara cAritrane niraticArapaNe ArAdhI karmakSaya karI kevaLajJAna pAmIne mekSe gayA. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 355 madanarekhA sAvI paNa cAritra pALIne mokSe gayA. jeo madanarekhAnI jema akhaMDa zIla pALe che, temane kharekhara dhanya che. teo jaladI muktine prApta kare che. vaLI jeo mirAjarSinI jema rAjyano tyAga karI cAritra grahaNa karIne niraticAra pALe che, teone paNa dhanya che. tevA bhavyajane avazya mekSane prApta kare che. Iti nimirAjarSi-madanarekhA kathA have tapadharma kahevAmAM Ave che :-anaMta kALanA saMcita karelA ane nikAcita karmarUpa IMdhana paNa taparUpa agnithI bhabhabhUta thaI jAya che. kahyuM che ke -"jaMgalane bALavAne dAvAgni vinA jema anya (bIja) keI samartha nathI, dAvAgnine zAMta karavA jema megha vinA anya koI samartha nathI ane meghane vikherI nAkhavA jema pavana sivAya bIjuM kaI samartha nathI; tema kamasamUhane haNavA ugra tapa vinA bIjuM keI samartha nathI. tenAthI vinaparaMparA nAza pAme che, devatAo AvIne sevA kare che, kAma zAMta thAya che, iMdriya sanmArge dorAya che, saMpatti (labdhi)e pragaTa thAya che, karmasamUhane nAza thAya che ane svarga tathA mekSa vAdhIna thAya che, tethI tapa jevI bIjI kaI vastu vakhANavA lAyaka che?" mATe he mahAnubhAvo ! te tapadharmanuM tame ArAdhana kare. meTA rAjyane tyAga karIne cAritra aMgIkAra karanAra sanaskumAra cakrI ta5nA prabhAvathI aneka labdhio pAmyA. tenuM STAMta A pramANe che - Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 zrI pArzvanAtha caritra sanatkumAra cakI kathA A ja bharatakSetranA kurUdezamAM mahaddhithI saMpUrNa hastinAgapura nAme nagara che, tyAM parAkramathI samagrazatrugaNane AkAMta (dabAvanAra) karanAra vIrasena nAme rAjA rAjya karato hato. tene sahadevI nAme paTarANI hatI, te pavitra puNyanuM pAtra ane zIlathI alaMkRta hatI. tene cauda svapnathI sUcita ane sarva zubha lakSaNothI saMpUrNa e sanaskumAra nAme putra thayo. sanakumArane kAlidInI kukSithI utpanna thayela ane sUrarAjane putra mahedrasena nAme bALamitra hatuM. te mitranI sAthe sanakumAre ceDA ja divasamAM badhI kaLAo grahaNa karI lIdhI, ane vividha vineda karate kumAra sarvane priya thaI paDe. ekadA kumArane yauvanavaya prApta thatAM vasaMtaRtu AvI, eTale sanaskumAra pitAnA mitra ane nagarajanenI sAthe vanamAM jaI ghaNu vakhata sudhI nAnA prakAranI vasaMtakaDA karavA lAge. najIkanA sarovaramAM te jaLakIDA karatuM hatuM, evAmAM tyAM eka hAthI Avyo ane kumAra tathA tenA mitrane suMDhathI pitAnA skaMdha para laIne te AkAzamAM uDa, hAthInA para besIne kumAra pRthvI paranA vividha kautuka jevA lAge, te hAthIe anukrame vaitADhaya parvata para jaI dakSiNa eNimAM rathana pura nagaranI samIpanA upavanamAM baMne kumArane utArI mUkyA. pachI te hAthIe nagaramAM jaIne rAjAne nivedana karyuM ke - "che svAmina ! huM sanakumArane lAvyo chuM.' eTale tyAMnA Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa7 zrI pArzvanAtha caritra kamalaga nAmanA rAjAe saparivAra vanamAM jaI sanakumArane praNAma karIne kahyuM ke -"he svAmin ! madanakanA nAme mArI putrI che, tene yauvanavayamAM Avela jANIne meM eka naimittikane pUchayuM ke -"Ane vara koNa thaze ?' eTale te belyo ke ene pati sanaskumAra cakavartI thaze. mATe tamane bolAvavA meM hAthI rUpe vidyAdharane meka hatuM, tethI Apa ahIM AvyA e bahu sAruM thayuM, have Apa nagaramAM padhAro." pachI sanakumAra mahatsavapUrvaka nagaramAM gayA, eTale tyAM rAjAe pitAnI kanyAnuM pANigrahaNa karAvyuM, te vakhate bIjA vidyAdharae paNa potapotAnI kanyAo tene ApI, ema pAMcase kanyAone eka sAthe paraNyA, pachI uttara zreNinA vidyAdharanI paNa te pAMcase kanyAo paraNyA. pachI tyAMnA sarva vidyAdhara rAjAoe maLIne temane rAjyabhiSeka karyo, ane kahyuM ke ame sarve tamArA AjJAdhArI sevake chIe." pachI keTalAka divase tyAM rahIne caturaMgI senA sahita AkAzagAmI vimAnapara ArUDha thaI te potAnA nagaramAM AvyA, ane putravirahathI duHkhita thayelA pitAne namyA, eTale mAtApitA tathA nagarajano parama AnaMda pAmyA. ekadA caka vigere cauda mahArane prakaTa thayA eTale anukrame samasta bharatane teNe sAdhyuM, pachI navanidhAna pragaTa thayA, eTale tejasvI vizvavikhyAta ane suprasiddha evA te mahAna cakavartI thayA pachI cakavartI saMbaMdhI udAra bhega bhagavatAM tene samaya pasAra thavA lAgyA. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 zrI pArzvanAtha caritra ekadA devalokamAM iMdrasabhAmAM besIne saudharmedra nATaka jaI rahyA che. evAmAM IzAna devalekamAMthI saMgama nAmane deva saudharmedra pAse kAMI kArya prasaMge Avyo. tenA dehanI prabhAthI sabhAmAM rahelA badhA devo sUryodaya thatAM caMdrAdika grahonI jema prabhA ane teja rahita dekhAvA lAgyA. pachI pitAne karavAnuM kArya karIne te saMgama pitAnA vimAnamAM pAchA cAlyA gaye eTale vimita thayelA devee deveMdrane pUchyuM ke -"A deva kema atyaMta tejasvI jaNAte hate." belyA ke -"aha de ! sAMbhaLo -eNe pUrvabhavamAM AyaMbila-vardhamAna nAmane tapa karyo hato tethI e Avo tejasvI thayo che. pharI devee pUchyuM ke -"he svAmin ! manuSyalekamAM ke adhika svarUpa vAnuM che ? eTale deveMdra belyA ke :- atyAre manuSyalokamAM hastinAgapuramAM kuruvaMzane bhUSaNa samAna sanakumAra cakavartI rAjya kare che. te deve karatAM paNa adhika rUpavAna che." te sAMbhaLIne badhA devatAe Azcarya pAmyA. te vakhate jaya ane vijaya nAmanA be deva IdranA vacanane sAcuM na mAnatA brAhmaNarUpe manuSyalokamAM AvyA, ane cakavartInA mahelanA dvAra pAse AvI dvArapALanI rajA laI rAjabhuvanamAM jaI sanakumArane rUpane joyuM tethI te parama harSa pAmyA ane belyA ke -"i je kahyuM hatuM te satya che. te vakhate sanakumAra cakI taila mardana karAvatA hatA. A baMne brAhmaNone joIne cakIe pUchayuM ke -"tame keNa cho ? ane ahIM zA mATe AvyA che ?" teo bolyA ke -"he nareMdra! ame brAhmaNa chIe ane traNa jagatamAM tamAruM rUpa bahu vakhaNAya Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 3pa9 che, tethI te jovAne mATe kautukathI ahIM AvyA chIe." eTale cakIe ciMtavyuM ke :- aho ! huM dhanya chuM, ke mAruM rUpa sarvatra vakhaNAya che." pachI brAhmaNane teNe kahyuM ke -"he brAhmaNo! atyAre mAruM rUpa zuM juo cho ? theDe vakhata sabura (bhe) kare, atyAre te mATe snAnAvasara che, eTale snAna karI vastrAbhUSaNathI vibhUSita thaI jyAre huM sabhAmAM AvIne besuM tyAre siMhAsana para beThelA evA mArUM rUpa tame jeje." Ama kahevAthI te brAhmaNe tyAMthI anyatra gayA. pachI rAjA snAna karI ane vastrAbhUSaNa dhAraNa karI rAjasabhAmAM AvyA eTale teNe pelA brAhmaNone bolAvyA. temaNe AvI cakInA dehanI vilakSaNa (rogagrasta) zebhA jaI kheda, utpanna thavAthI paDI gayeluM mukha karIne rAjAne kahyuM ke:-"aho ! manuSyanA rUpa, teja, yauvana ane saMpattio anitya ane kSaNavAramAM nAza pAmI jAya tevI che. eTale sanaskumAre temane pUchyuM ke :brAhmaNe ! tame saviSAda ane manamAM zaMkA kuzaMkA thAya evuM kema bolo cho ?" eTale teo pharI belyA ke - "he naredra ! denA rUpa, teja, baLa ane lakSamI te AyuSyamAMthI zeSa cha mAsa rahe tyAre ja kSINa thAya che, paNa manuSyanA dehanI zobhA te kSaNavAramAM khatama thaI jAya che. ame te tamArA rUpanI zobhAmAM Azcarya joyuM che. ahe saMsAranI anityatA ! ke je savAre hoya che te bapore hotuM nathI, ane bapore hoya che te rAtre hetuM nathI, A saMsAramAM badhA padArtho anitya ja dekhAya che." cakI belyA ke-tame zI rIte jANyuM ?" eTale te pragaTa thaIne rAjAnI AgaLa yathAsthita paramArtha kahevA lAgyA Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 zrI pArzvanAtha caritra ke -I varNavelA tamArA rUpane sAcuM na mAnatA ame ahIM AvyA hatA. prathama te idra varNavyA karatAM paNa tamAruM rUpa adhika ame joyuM hatuM paNa kSaNavAramAM te sarva naSTa thaI gayuM che. tamArA zarIramAM aneka roga pragaTa thaI gayA che ane zarIra badhuM nisteja thaI gayuM che, have tamane yogya lAge te karo. A pramANe kahIne te baMne deve svargamAM cAlyA gayA. upadezamALAmAM kahyuM che ke -"kSaNavAramAM deha kSINa thatAM denA kahevA parathI jema sanaskumAra cakI bodha pAmyA, tema keTalAka puruSe jahadI pitAnI meLe ja bodha pAme che." have sanakumAra cakI denA vacanathI viramaya pAmIne divya kaMkaNa ane bAjubaMdhathI vibhUSita evA pitAnA bAhuyugalane jovA lAgyA. te tene te nisteja lAgyuM. hAra ane arthahArathI vibhUSita evuM vakSasthaLa dhuLathI AcchAdita thayelA sUryabiMbanI jevuM zobhArahita tenA jevAmAM AvyuM. e pramANe sarva aMgane prabhArahita joIne te ciMtavavA lAgyA ke - aho ! A saMsAra ke asAra che? AvuM mAruM suMdara rUpa paNa kSaNavAramAM naSTa thaI gayuM ! ahIM zaraNa paNa kenuM levuM? keI keInuM rakSaNa karavAne samartha nathI te mahAtmAo. dhanya che, ke jeo sarva saMgane parityAga karI vanamAM jaI dIkSA laI ArAdhanA kare che. A pramANe vicAra karIne tatkALa vairAgya utpanna thavAthI sanakumAre niHsaMga thaIne vinayaMdhara gurunI pAse dIkSA aMgIkAra karI. tenA strIratna pramukha cauda 2, rAjAo, Abhigika deva ane senAnA mANase che Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra mahinA sudhI tenI pAchaLa pAchaLa bhamyA, chatAM sanatkumAre temanI sAme paNa joyu nahi. agaka kuLamAM utpanna thayelA nAga zuM vamana karelAne phrI icche ? na Icche. tevI rIte vaselA AhAranI jema teNe sanA tyAga karyo. 361 pachI te mahiSa chaThThanA pAraNe geAcarImAM cInaph ne bakarInI chAza maLe teA tenAthI ja pAraNu karI pharI chaThThuM karavA lAgyA. A pramANe karavAthI keTaleka divase temane keTalAka duSTa rAgeA lAgu paDayA. zuSka khasa, tAva, udharasa, zvAsa, annanI arUci, AMkhamAM pIDA ane udarapIDA-A sAta atyaMta bhayaMkara rAgeA gaNAya che." te tathA khIjA paNa ghaNA rAgeA temane lAgu paDayA. sAtase varSa paryaMta te rAgAne samyagrabhAve sahana karI teo dIpta ane ugra tapa karavA lAgyA. evuM ugra tapa tapatAM temane kauSadhi, zleSmASadhi, vidyuDauSadhi, maLauSadhi, AmauSadhi, savau Sadhi, ane sabhinnazrota-e sAta labdhie utpanna thaI. te paNa te mahAmunIzvare rAgAnA thADA paNa pratikAra na karyo. ekadA saudharmedra sudharmA sabhAmAM sAdhunuM varNana karatAM sanatkumAra cakrInI kIya tAnuM apUrva varNana karyuM. pachI IMdra pAteja vaidyanuM rUpa laine te cakrImuninI pAse AvyA ane munine kahyuM ke - he bhagavan ! AjJA Apo, teA huM ApanA rAgonA pratikAra karU. jo ke tame nirapekSa che, tathApi 1. halakI jAtanA ce.khA. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra : : huM tamArA rAganeA nAza karavA Icchu chuM." muni khelyA ke - - hai vaidya ! dravyarAganA ke bhAvarAganA ? kAnA pratikAra karavA tame iccheA che ?' vaidyarUpe iMdra melyA ke --dravyabhAva roganA bhedane huM jANatA nathI.' eTale muni khelyA ke -- dravya roga te pragaTa dekhAya che ane bhAvarAga te kama che. te karmonA pratikAra tame karI zake tema che ?' iMdra khelyA ke H-- 'he svAmin ! karAga tA bahu vikaTa che. tenA uccheda karavAne huM samartha nathI." eTale munie pAtAnI AMgaLIne peAtAnA zleSmathI tripta karatAM te suvarNa jevI suMdara khanI gai. te AMgaLI vaidyane batAvIne kahyuM ke --hai baidyarAja ! mAre A dravyaroganA pratikAra karavA hAya tA mArAmAMja tevI zakti che, paNa mArI tevI IcchA nathI. mArAM karelAM karma mAre ja bhAgavavAnAM che, mATe rAganI pratikriyA zu' kAma karAvavI ?" pachI IMdra prazasApUrvaka traNa pradakSiNA dai peAtAnuM svarUpa pragaTa karI munine vAravAra abhinadana karIne svasthAne gayA. : O 362 zrImAn sanakumAra munIndra paNa ghaNAM karmonA kSaya karI Ayu pUrNa thatAM sanatsumAra nAmanA trIjA devalAkamAM deva thayA. tyAM deva saMbadhI Ayu pUrNa bhAgavIne mahAvidehakSetramAM siddhipadane pAmaze. AvI rIte tapane apAra mahimA jANIne karmane nirmULa karavA tatpara evA mahAtmAoe yathAzakti tapa avazya karavuM. iti sanatyumAra cakrI kathA have bhAvadhama kahevAmAM Ave che. bhAva e dhamanA mitra Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 363 che. te karmarUpI lAkaDAne bhasma karavA agnisamAna che ane satyarUpa annamAM te ghI samAna che. bhAvapUrvaka DuM sukRta karela hoya, te paNa puruSane sarva arthanI siddhine Ape che. kAraNa ke -"jema cune cepaDyA vinA pAnamAM raMga Avate nathI. tema bhAva vinA dAna, zIla, tapa ane jinapUjA vigeremAM adhika lAbha prApta thatuM nathI" bhAvathI bhraSTa thayelA puruSane sarvatra bhraSTatA prApta thAya che. bhAvathI eka divasa pALavAmAM Avela cAritra paNa sadagati Ape che. te saMbaMdhamAM puMDarIka ane kaMDarIkanuM daSTAMta che. te A pramANe - puMDarIka kaMDarIka sthA Aja jaMbudvIpanA mahAvidehakSetramAM puSkalAvatI nAmanA vijayamAM puMDarIkiNa nAme nagarI che. tyAM nyAyalakSamInA pAtrarUpa mahApada nAme rAjA rAjya karato hato. tene zIla, vinaya, viveka, audArya ane suMdara, hoMziyAra vigere guNayukta padmAvatI nAme rANI hatI. tathA zastra ane zAstramAM vizArada evA puMDarIka ane kaMDarIka nAmanA be putra hatA. te rAjA nyAyapUrvaka potAnI prajAnuM pAlana karato hate. ekadA nagaranI bahAra nalinIna nAmanA udyAnamAM bahu sAdhuonA parivAra sahita zrIsutratAcarya nAmanA gurumahArAja padhAryA. eTale temanuM Agamana jANune rAjA vanamAM jaI gurumahArAjane namaskAra karIne cogya bhUbhAga (bhUmi) para beThe. pachI guru dharmopadeza devA lAgyAM ke -"he bhavya jana ! A Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 zrI pArzvanAtha caritra jagatamAM bhramaNa karatA jIvAne manuSyatva, dharmanuM zravaNa, te para zraddhA ane saMyamamAM mahAvI-e cAra vastue atizaya durlabha che.' ityAdi gurue Apela dharmadezanA sAMbhaLIne vairAgya utpanna thatAM peAtAnA moTA putra pu'DarIkane rAjyabhAra soMpI rAjAe dIkSA aMgIkAra karI. pachI cauda pUrvanA abhyAsa karIne te rAjaSi vividha tapa pUrNAMka sAdhupaNuM pALavA lAgyA. ante sa'lekhanA karI dehane tajI sarva duHkhane kSINu karIne nirvANupadane pAmyA. have keTalAka vakhata pachI teja sthavira munie vihAra karatAM pharI puDarIkiNI nagarIe padhAryA. eTale puMDarIka rAjA sthavirAnuM Agamana jANIne nAnAbhAI tathA parivAra sahita temane vaMdana karavA gayA. bhaktipUrvaka gurune vadana karyuM', eTale gurumahArAje savistara dharmAMdezanA ApI. te sAMbhaLI laghukarmIpaNAthI te dharmAMdezanAne aMtaramAM bhAvatAM pu'DarIka rAjAne vairAgyabhAva utpanna thayA. te tarata ja peAtAnI nagarImAM AvyA ane peAtAnA pradhAnAne melAvI tathA kaMDarIkane AgaLa karIne haSa sahita A pramANe melyA ke :- he vatsa ! me' bhAga bhagavyA ane akSata (akhaDita) rAjya paNa pALyuM; rAjAone vaza karyA ane pRthvIma'DaLane sAdhyuM; devagurUne pUjyA ane gRhasthadhama paNa sevyA; svajanAnA satkAra karyo, arthIjanonI IcchA pUrNa karI ane yaza paNa upArjana karyA; have mArU yauvana nAza pAmavAnI aNI para che ane jarA kAMIka kAMika pAse AvatI jAya che. mRtyu kaTAkSapAtathI mane Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 365 joyA kare che. prANIone janma, maraNu vAraMvAra satAvyA karatA hAvAthI A sasAra viDaMbanAmaya che. me gurumahArAjanAM vacana sAMbhaLyAM, tethI sasArathI huM virakta thayeA chuM, mATe have tuM A rAjyanA svIkAra kara ane nItipUrvaka rAjya ane prajAnuM pAlana kara. huM sugurunI pAse jaIne dIkSA aMgIkAra karIza. ' A pramANe puDarIkanAM vacane sAMbhaLIne kaDaDarIka melyA ke :' hai bhAI ! zuM tuM mane bhavasAgaramAM bhamAvavA Icche che ? me paNa dharma sAMbhaLyA che, mATe dIkSA grahaNa karIne huM mArA janma saphaLa karIza.' eTale puMDarIka bAlyeA ke - huM badhA ! cAritra pALavuM duSkara che, temAM sarva jIvA para samabhAvayukta dayA pALavI, sadA satya khelavuM, tRNa ( taNakhalA ) mAtra paNa anutta ( mAlike ApyA sivAya ) na levuM, brahmacaya sadA dhAraNa karavuM. parigrahanA sarvathA tyAga karavA, rAtre cAre mAhAranA tyAga karaveA, metAlIza doSarahita AhAra levA, kemake azuddha AhAra letAM cAritra-bhraSTatA prApta thAya che. cauda prakAranA upakaraNA dhAraNa karavA, te A pramANe pAtra, pAtra dha, pAtraThavaNI ( pAtra mUkavAnuM' vajra ), pAyakesariyA ( caravaLI ), paDalA, pAtramAM lapeTavAnuM vastra, zucchA, kA~khala, sutarAu vasra; roharaNa ( AghA ) ane muhapatti-A mAra upakaraNa jinakalpI sAdhune paNa hAya tathA eka meDhu pAtra ane cALapaTTo-e e meLavatAM cauda upakaraNa sthavirakalpI sAdhuone rAkhavAnA kahyA che." vaLI sAdhue kaMI paNa saMcaya (bhegu*) na karavA, gRhasthanA paricaya na karavA ane puSTa evA rAgAdi zatruone jItavA. A pramANe hAvAthI cAritra Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 zrI pArzvanAtha caritra bALaka che. mane pariSahA sahana talavAranI dhAra samAna che, ane tuM hajI bhujAthI samudra taravA samAna A vrata che. karavA bahu kaThaNa che, tethI atyAre gRhasthadharma grahaNa karI rAjya bhAgava. yauvana vItyA pachI tuM dvIkSA aMgIkAra karaje.' ityAdi yuktiethI samajAvatAM paNa taNe kadAgraha na mUkayA, ane rAjA tathA pradhAnAe vAryA chatAM teNe (kaMDarIke ) dIkSA lIdhI. rAjAe bhAInA dIkSAmahAtsava karyAM. pachI 'jyAM sudhI rAjyabhAra upADanAra koi na thAya tyAM sudhI he vibhA ! tame rAjya pALeA' ema maMtrIonA kahevAthI puDarIka cAtrinI bhAvanA bhAvatAM rAjya karavA lAgyA ane kaDarIka muni sAdhue sAthe vihAra karatAM cAritra pALavA lAgyA. ema ghaNA samaya pasAra thayeA. ekadA sthavira munie puSpAvatI nagaranI samIpanA udyAnamAM padhAryA; eTale keTalAka nagarajanA temane vaMdana karavA AvyA. temane joine kaiMDarIka munine durdhyAna utpanna thayuM. te vakhate vasatakrIDA karavA AvelA keTalAka nagarajanA tyAM krIDA karatA hatA, keTalAka nRtya ane hAsya karatA hatA, keTalAka aneka prakAranA vinoda, gAyana ane vAtA karatA hatA tathA keTalAka vAdyo vagADatA, vasa ta sA~badhI vilAsa karatA hatA. e avasare vratanA nAza karanAra evu* cAritrAvaraNIya karkaza ka kaMDarIkane uya AvyuM, tethI teNe ci Mtavyu keH-- ahA ! A leAkAne dhanya che, ke je ghare rahI saMsArasukha bhAgave che, nRtya ane vividha gAyana kare che. puSpa, caMdana ane strI vigerenA sukhane svAda le che, tathA IcchAnusAre AhAra kare 1 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAzvanAtha caritra 360 che, ane huM teA dIkSA laIne narakasamAna duHkhamAM paDaceA chuM. mane eka kSaNabhara sukha nathI tuccha ane te paNa zItaLa ( TADhA ) AhAra, kadanta ane khaLelA AhAranu leAjana tathA pariSaha sahana--e naraka jevuM duHkha kANu bhAgavI zake ? A duHkhadAyaka dIkSAthI have teA rAjyanA ja pAchA svIkAra karU" A pramANe citavatAM te manathI bhagna ane bhAvabhraSTa thayA. tene tevA bhagna pariNAmavALA jANIne sAdhuoe tenA tyAga karyAM ane gurumahArAje paNa tenI upekSA karI. : pachI kaDarIke dravya liMga (sAdhuveza) ane upakaraNayukta peAtAnI nagarInA bahAranA udyAnamAM jaIne eka jhADanI zAkhA para pAtra vigere laTakAvI hirata (lIleAtarIvALI) jamIna para besI udyAnapAlakane meAkalIne puMDarIkane bahAra melAvyA. udyAnapAlake jaIne rAjAne kahyuM ke - he svAmina ! ahIM ekAkI ka'DarIka muni AvelA che.' rAjA te sAMbhaLI sabhrAMta thaI senAsahita tyAM AvyA, ane tene bhagnapariNAmI jANI vaMdana karIne kahyuM ke - tame pUjya ane mahAnubhAva che. tame dhanya che ke jemaNe tarUNAvasthAmAM AvuM duSkara vrata grahaNa karyuM che ane zuddha cAritra pALeA che.' ItyAdi kamaLa vAkayAthI prerita ane lajjita thaIne kaMDarIka suni te sthAnethI pAchA cAlyA gayA. pachI manathI cAritranA bhaMga karI te suniveSamAM rahyA paNa avasara pramANe kriyA karavI tajI dIdhI. kAraNa keH-- kasturI, ca'dana, kukuma ( kesara) ane kapUrathI lasaNane lapeTI rAkhavAmAM Ave te paNa te peAtAnI durgaMdhane " Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zrI pArzvanAtha caritra . tajatuM nathI.' jAtidoSane lIdhe prApta thayelA vastunA svabhAva badalAtA nathI.' puMDarIka rAjAe aneka prakAre preraNA karyA chatAM te teA tevAja bhraSTa rahyA. pachI pharI te tevI ja rIte tyAM AvyA, eTale rAjAe pahelAMnI jema tyAM AvIne kahyuM ke he mahAnubhAva ! sayamarUpa merUpara AreAhaNa ( caDhI ) karIne zA mATe AtmAne adhaHpatita (nIce pADe che) kare che ? rAjyAdi saMpatti tA sulabha che, paNa jinadhama prApta thavA ja durlabha che? eTale kaDarIka kheA ke --A vacana-yuktithI mAre prayAjana nathI, have dIkSAthI saryuM; A duSkara vrata mArAthI pALI zakAya tema nathI.' rAjA khelyA ke :- tA A rAjyane grahaNa karA, eTale mArU manovAMchita siddha thAya,' A pramANe tene kahIne rAjAe sAmaMtAdikane kahyuM keH-- huM rAjAe ane pradhAno ! tame enA rAjyAbhiSeka karA, huM have dIkSA a'gIkAra karIza.' ema kahI pu'DarIke kaMDarIka pAsethI sAdhuveSa grahaNa karyo ane peAtAnI meLe ja dIkSA aMgIkAra karI. : 6 pachI kaMDarIka zyAmamukhavALA evA sAmA ane nagarajanAnI sAthe nagarImAM gayA. siMhanI jema nIkaLIne have ziyALa jevA banyA." ema kahIne sAmatA vigere tenI hAsya ane nidA karavA lAgyA, temaja tene praNAma ( namaskAra ) paNa na karyAM. eTale kaDarIka rAjA vicAravA lAgyA ke -- prathama bhAjana karIne pachI e duSTonA nigraha karIza.' ema dhArI teNe tarata sarva prakAranI rasavatI (rasAI) taiyAra karAvI, pachI anukrame teNe sarva rasavatInu' evI rIte leAjana Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 386 karyuM ke jethI tene sevakee bhujAne Teke Apane zayyA para (pathArI) ANyo. cAlavA jeTalI zakti paNa rahI nahIM. pachI madhyarAtre tene ajIrNa thayuM, tIvra zULa pedA thayuM. vAyu rUMdhAI gayo. eTale te tIvra vedanAthI baDabaDATa karavA lAge, te vakhate keIe tenA rogano sAmane (upAya) na karyo. eTale teNe ciMtavyuM ke - "A rAtri pasAra thaze, eTale savAre A maMtrIo ane vaidya-sarvane saMhAra karIza." e pramANe raudradhyAnamAM magna thayo chate maraNa pAmIne te sAtamI narakabhUmimAM nArakI thaye. have puMDarIka rAjarSi ciMtavavA lAgyA ke -"aho huM dhanya chuM, ke jethI mane sAdhudharma prApta thaye. have guru pAse jaIne huM vidhipUrvaka cAritra aMgIkAra karIza." ema citavatA ane bhukha, tarasa, tathA tApAdika duHkhathI manamAM calAyamAna na thatAM temaNe bahu mArganuM ullaMghana (vihAra karyo) karyuM. paraMtu bahu mArgane (ghaNuM cAlavAthI) eLaMgavAthI, pagamAM rakta nIkaLavAthI ane zramavaDe thAkI javAthI temaNe eka gAmamAM upAzrayanI yAcanA (mAgaNI) karI. tyAM tRNanA saMthArA para zubha lecchApUrvaka besIne te rAjarSi manamAM A pramANe bhAvanA bhAvavA lAgyA ke -"aho! gurU samIpe jaIne kayAre huM badhA karmane dUra karanArI evI yathocita dIkSAne aMgIkAra karIne niraticAra cAritra pALIza! ema ciMtavatAM te atizaya vyAkuLa thaI gayA. eTale mastaka para aMjali jevI spaSTAkSarathI 24 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 zrI pArzvanAtha caritra te A pramANe chelyA ke -"ahaMta bhagavAnane namaskAra thAo. mArA dharmAcAryone namaskAra thAo. he nAtha ! huM AgaLa (baLa rahita ahI rahyo chate ApanA caraNa samIpe ja rahyo houM tema hiMsA, asatya, adatta, maithuna, parigraha, (rAtribhejana) krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, (pazunya, rati arati, paraniMdA, mAyAmRSA ane mithyAtvazalyae aDhAra pApasthAnene tyAga karUM chuM. vaLI ISTa, priya, kAMta (manahara), lAlita, pAlita ane bahu samayathI rakSita chatAM A zarIrane aMtima zvAse zvAsane vividha trividhe tyAga karUM chuM? A pramANe bhAvarUpa pANIthI AtmAnA pApane pakhALI (dhaI) maraNa pAmI sarvArtha siddhi nAmanA pAMcamA anuttara vimAnamAM uttama devapaNe utpanna thayA. he bhavya jane! A pramANe bhAvadharmane mahimA jANIne sarva dharmakRtyamAM bhAvane pradhAna rAkha. iti puMDarIka kaMDarIka kathA zrI pArzvanAtha prabhunI A pramANenI dezanA sAMbhaLIne bahujanee cAritra grahaNa karyuM. keTalAke zrAvakadharma svIkAryo. keTalAka samakita pAmyAM ane keTalAka bhadrakabhAvI thayA. zrImAna azvasena rAjAe paNa bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLIne hastisena nAmanA putrane rAjyabhAra sepI dIkSA aMgIkAra karI tathA vAmAdevI ane prabhAvatIe paNa prabhunI bhavatAriNI vANI sAMbhaLIne dIkSA grahaNa karI. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 371 bhagavaMte te vakhate daza gaNadharAnI sthApanA karI. temanA nAma A pramANe -- Adatta, Aya ghASa, viziSTa, brahma, seAma, zrIdhara, vIrasena, bhayazA, jaya ane vijaya -- e daza gaNadharAne bhagavaMte utpAda, viMgama ( nAza) ane dhrauvyarUpa tripadI sabhaLAvI, eTale temaNe dvAdazAMgInI racanA karI. pachI bhagavate uThIne zakrendre rananA thALamAM dharela divya vAsakSepa temanA mastakra para nAkhyA. pachI duMdubhinA avAja pUrva ka ( caturvidha ) sa`ghanI sthApanA karI ane temane ceAgya zikSA ApI. tyAra pachI prathama pArasI pUrNa thatAM dezanA samApta karI, tyAMthI uThIne khIjA gaDhamAM izAna khuNAmAM devAe racelA divya devaMdAmAM jaI bhagavate vizrAMti lIdhI. pArzvanAtha bha. ane kamaThanu bhegA thavuM, nAgane navakAra saMbhaLAvavA, citra joi bairAgya, vavidAna, dIkSA, upasatra, devaLajJAna, dezanA, zrIsaMdhanI sthApanAdi varNanarUpa 6ThTho saga samApta. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stha banapArzvanAthAya namaH navakhaDApArzvanAthAya namaH ajArApArzvanAthAya namaH (pAMjarApeALama'Dana) mAriyApArzvanAthAya namaH sAtamA sa [asaMkhya iMdrothI vadyamAna evA zrI pArzvanAtha paramAtmAne praNAma karIne yAtlAlathI maneAhara evA sAtamA sane hu" kahuM chuM ] bhagavAna devacchaMdAmAM padhAryA pachI pahelA gaNadhara zrI Adatta dezanA devA lAgyA -- ' huM bhavyajanA sujJa janAne yatidhama e jaldI meAkSadAyaka che, paNa te ArAdhavAne asamartha evA bhavyajanAe zrAvakadhama ArAdhavA. A asAra sauMsAramAM dharmAMja sArarUpa che. gRhasthe zIla, tapa ane kriyAmAM azakta hAvA chatAM zraddhAne pUrNa paNe sAcavI rAkhavI. eTale pradhAne kahyuM keH- he bhagavan ! zrAvakadhama savistara prakAzA.' gaNadhara mahArAja melyA ke sAMbhaLeA H-- - Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra yA deve devatAbuddhi gurau ca gurutAmatiH dharme ca dharma dhIH zuddhA samyaktvamidamucyate // 1 // 373 6 " gRhasthAnA samyaktvamULa khAra vratarUpa dharma che. temAM prathama dharmanuM mUla samyaktva che. sudevamAM devabuddhi, sugurUmAM gurubuddhi ane saddharmAMmAM zuddha dharmabuddhi-e samyaktva kahevAya che. (1) samyaktvathI viparIta mithyAtva kahevAya che, tene tyAga karavA, te samyaktvanA pAMca aticAra kahyA che. zaMkA (zaMkA, khAvigicchA)--deva, guru ane dharmamAM zakA rAkhavI-eTale A satya haze ke asatya ? AkAMkSA--anya hari, hara ane sUca vigere devAnA prabhAva joine tenAthI ane jinadhathI paNa sukhAdikanI vAMcchA kare, athavA zaMkhezvarAdi devA pAse bhAgasukha prApta thavAnI mAnatA kare--prArthanA kare. vicikitsA--dharma saMbaMdhI kULanA saMdeha kare athavA deva, guru ane dharmanI niMdA kare. paraprazaMsA--anya darzanIyanI prazaMsA kare. paraparicaya--anya darzanIya sAthe vizeSa paricaya kare. A pAMca aticAra rahita samyaktvanuM zrAvakAe pAlana karavu. have mAra vratamAM prathama aNuvrata prANAtipAta viramaNa pALavAnuM che. zrAvakAne savA vizvanI dayA kahI che. kAraNa ke Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI pArzvanAtha caritra skUla ane sUkSama jIvonI hiMsA saMkalpathI ane AraMbhathIema be prakAre thAya che. tenA paNa sAparAdhInI ane niraparAdhInI tathA sApekSapaNe ane nirapekSapaNe-evA be be bheda thAya che te gurumukhathI vizeSa samajavA. prathama aNuvratanA pAMca aticAra tajavA yogya che te A pramANe -(vahabaMdhachavi che) vadha-dvipada ane catuSpadAdikane niyapaNe muSTi, lAkaDI vigerethI prahAra karavA te. baMdha-dvipada, catuSpadAdikane sakhta rIte bAMdhavA te. chavi cheda-pazuonAM karNa, kaMbalAdikane cheda karavuM te. atibhAra-bahu-hada uparAMta bhAra AropaNa (muka) kara te. - bhakta pAnavichera-pazuone cArA pANIne viccheda kara-vakhatasara na Ape te. bIjA aNuvratanA paNa pAMca aticAra che te A pramANe (sahasArahassedAre) sahasAkAre-keIne beTuM ALa devuM te. ekAMte kaI sAthe karela rahasya pragaTa karavuM te. pitAnI strInuM guhya prakAzavuM te. cheTe upadeza de te. beTA tela, mAna, mApa karavA te athavA khoTA lekha lakhavA te. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra sujJa puruSe mukhya A pAMca phUTa ( asatya ) vavAM--kanyA sa'khaMdhI-asatya, catuSpada saMbadhI-asatya, bhUmi sa MbadhI- asatya, thApaNa eLavavI ane khATI sAkSI pUravI te. 475 trIjA aNuvratanA paNa pAMca aticAra cheDavA ceAgya che. 1. cAre lAvalI vastune levI, 2. cArane sahAya ApavI, 3. dANu cArI karavI; 4. kheATAM tAlAM ane mApa rAkhavAM ane 5. sArI-kharAba vastunA bheLasa bheLa karavA. ceAthA vratanA paNa pAMca aticAra cheADavA yeAgya che. 1. bhADuM daIne dAsyAdikane seve, 2. vezyAgamana kare, 3. atyAsakta thaI kAmakrIDAM kare, 4. anya janAnA vivAha meLavI Ape ane 5. kAmabhAganI ghaNI IcchA kare. cAra che pAMcamA parigraha parimANu -- aNuvratanA paNa pAMca ati1. dhana dhAnyanA parimANunA ullaMghana, 2. khetarAi- vastu parimANunA ullaMghana, 3. rUpya-suvaNu parimANunA ullaMghana, 4. kuppa parimANunA ullaMghana ane pa. dvipada tathA catuSpadanA parimANanA ullaMghana. - have traNa guNavrata kahe che. temAM prathama guNavrata digviratitenA pAMca aticAra che. 1. udhvadizinA pramANanA ulla'ghana, 2. nIcedizAnA pramANanA ullaMghana, 3.tiya gadizinA pramANanA ullaMghana, 4. kSetravRddhi - eTale kAma saMkSepIne bIjI dizA vadhAre ane 5. dizAnuM na kare. paDe eka dizA parimANa yAda Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 zrI pArzvanAtha caritra bIjuM bhego paga viramaNa - guNavrata, temAM je ekavAra bhegavavAmAM Ave te bhega - anAdika ane vAraMvAra bhagavavAmAM Ave te upabhAga - zrI vigere. e vratanA bhejana saMbaMdhI pAMca aticAra che. 1. sacitta AhAranuM bhakSaNa, 2. sacitta mizrItanuM bhakSaNa, 3. agni ane jaLathI thayela ardha pakavanuM bhakSaNa, 4. papaiTikA vigere dupakava - kAcA phaLanuM bhakSaNa ane pa. tuccha auSadhinuM bhakSaNa. karma saMbaMdhI paMdara karmAdAna rUpa paMdara aticAra te pUrve kahevAmAM AvyA che. have anarthadaMDa viramaNa nAme trIjA guNavratanA pAMca aticAra kahe che -- 1. vikAra vadhe tevuM vacana bolavuM, 2. bhAMDanI jema kuceSTA karI lokene hAsya upajAvavuM, 3. asaMbaddha vacana belavuM (jema tema bolavuM) 4. adhikaraNa taiyAra rAkhavAM ane 5. bhege paga vastumAM tIvrAbhilASa dhara athavA bhegAtirakta vastuo taiyAra rAkhavI te. - have cAra zikSAvrata kahe che. temAM prathama sAmAyika vratatenA pAMca aticAra che. 1. manathI ArtadhyAna ane zaidradhyAna ciMtave, 2. vacanathI sAvadya bele, 3. kAyAthI sAvadya kare eTale apramAjiMta bhUmipara bese, 4. sAmAyika avinayapaNe kare - anavasthitapaNuM ane 5. caMcalacittathI sAmAyika kare athavA sAmAyikamAM vikathA kare. - bIjA dezAvagAzika zikSAvratanA pAMca aticAra che. 1. Anayana (niyama uparAMtanI bhUmimAMthI vastu maMgAve) Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 377 2. preSaNa, (niyama uparAMtanI bhUmimAM vastu mekale) 3. zabda kare, (avAja kare) 4. rUpa darzAve ane pa. kAMkarI nAMkhe. chaThThA ane dazamA vratamAM eTale bheda che ke chaThuM vrata yAjajIvita hoya che ane dazamuM vrata te te divasanA pramANavALuM hoya che. have trIjuM pauSadhapavAsa zikSAtrata-tenA paNa pAMca aticAra che. 1. jayA sivAya athavA te kaMIka joI kaMIka na joI zayyA saMthAro kare, 2. pamAryA sivAya athavA to kaMIka 5mAjI kaMIka apamAI bhUmi para bese athavA saMthAro kare, 3. jayA sivAya athavA te kaMIka joI na jeI bhUmi para pezAba, jhADo paraTha, 4. zuddha manathI pauSadha na pALe ane 5. nidrA tathA vikathAdi kare. cethA atithisaMvibhAga - zikSAvratanA pAMca aticAra che. 1. na devAnI buddhithI zuddha AhArAdikane azuddha kare, (kahe) 2. devAnI buddhithI azuddha AhArAdikane zuddha kare, 3. acitta vastu sacitta vastuthI DhAMkI rAkhe, 4. sAdhu ghare AvatAM vilaMbathI dAna Ape ane 5. IrSApUrvaka dAna Ape. A pramANe zrAvake samakitamULa bAra vrata (AnaMda ane kAmadeva zrAvakanI jema) pALavAnA che. te paNa siddhidAyaka thAya che. kAraNa ke - "samyakatvarUpa udAra tejayukta, navA navA phaLada- Avarta 35 vratanI zreNIvALe tathA siddhAMtekta ekavIza nirmaLa guNarUpa gatithI vibhUSita evA zrAddhadharmarUpa azvakAmadeva vigere zrAvakonI jema bhava rUpI jaMgalane pAra pamADI Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra zivapuramAM lai jAya che; mATe mithyAtvAdhIna za'kArttirUpa hayahara ( anya cAranAra ) thI yatna pUrNAMka tenuM rakSaNa karavuM.' tapta AyeAgALa sadeza ( tapAvelA lADhAnA gALA jevA ) gRhasthane vrata pALavuM' bahu duSkara che. tevA vrata pALavAne azakta evA gRhathane paNa jinapUjA tA avazya karaNIya che. jinapUjAthI meATA lAbha thAya che. kAraNa ke :- jinedranI pUjA karatAM duSTa pApa dUra jAya che, sapatti jaldI Ave che, ane kIrtti jagatamAM prasare che' mATe zraddhAthI yukta suzrAvakAe jinapUjA avazya karavI. jinapUjAthI rAvaNe tItha kara nAmaka karyuM che. tenu dRSTAMta A pramANe cheH-- upajana jine drapUjA upara rAvaNanI kathA lakSmInivAsanA samUharUpa kanakapura nAmanA nagaramAM siddhasena rAjA nyAyathI rAjya karatA hatA. tene si'havatI nAme patnI (rANI) hatI. te rAjA prajAne putravat pALatA hatA. te ja nagaramAM bahu koTIdhananA svAmI ane pratiSThita kanaka zreSThi nAme vyavahArI rahetA hatA. te dezAMtaranA vyApAra karatA hatA. tene surasuMdarI samAna guNasuMdarI nAme patnI hatI. te jinadharmamAM bahu ja dRDha ane premALa hatI. paraspara sa'sAra-sukha bhAgavatAM te daMpatIne e putranI prApti thaI. temAM prathama putra sahune vallabha ane parama AnaMda upajAve tevA hatA ane bIjo nAnA putra vinIta kaDavu" khelanAra ane sane aniSTa hatA. eka kavie kahyuM che ke - kaTu ( kaDavu ) khelavAnA : 378 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 379 guNavALI evI he jIbha ! tuM madhura zA mATe belatI nathI ? he kalyANi ! madhura bela; kAraNa ke lokone madhura ja priya che." ke e baMne putranA suvinIta ane duvinIta evAM nAma rAkhyAM, eTale sarvatra te baMne te nAmathI ja prasiddha thayA. ekadA kanakazeTha nAnA prakAranI vastuothI pAMcase gADA bharI patni, putro tathA bahu parivAra sahita siMhaladvIpa tarapha vyApArA cAlyA. mArgamAM kSemapUrvaka cAlatAM te trIza pejana gaye, evAmAM eka moTuM vana AvyuM. te vanamAM vividha vRkSanI vATikAthI suzobhita, devatAnA kIDAbhavana samAna manahara tathA prabhAvayukta zrI RSabhadevasvAmInuM derAsara daSTie paDyuM tenI najIkamAM eka AmravRkSa nIce taMbu tANane kanakazeTha sarva sArtha sahita tyAM rahyo. pachI bhejana karIne te sute, paNa kariyANa jALavavAnI ciMtAne lIdhe tene nidrA na AvI. evAmAM lAlacAMca caraNanA cinhayukta, bahu premapUrNa ane AmravRkSa para beThela evuM eka sapheda popaTanuM joDuM manuSya vANIthI belatuM tenA sAMbhaLavAmAM AvyuM. tethI ati raMjIta thaI kariyANAnI ciMtA mUkI daIne amRta rasa samAna tenA vAkyone te sAMbhaLavA lAgyo. pipaTa-"he priye ! A kanakazeTha bahu bhAgyavaMta che." popaTI-he svAmina! bhAgyavaMta zI rIte? kAraNa ke atyAre kariyANAnI vastumAM lAbha thAya tema nathI." pipaTa- "he priye ! e zreSThi jinabiMba ane jainatIrthanI prabhAvanA karaze, tethI mahA bhAgyavaMta che." Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra papaTI-zuM e navIna tIrthane sthApana karaze ? pipaTa- vallabhe ! ciTaka parvata para badarI nAmanA tIrthanI e prabhAvanA karaze." A pramANe kAnane amRta samAna temanA vAkyo sAMbhaLIne zeTha ciMtavavA lAge ke -A vanamAM koNa bole che ?" ema dhArI taMbumAMthI bahAra AvI najara karatAM pipaTanA jeDalAne joIne zeTha ciMtavavA lAgyuM ke -"kharekhara ! A pipaTa jJAnI jaNAya che." ema ciMtavIne te vizeSa sAMbhaLavA lAge eTale pharI popaTI belI ke -"he pakSirAja ! e tIrtha kevuM karaze ? zaila (paththara) maya, ratnamaya, suvarNamaya ke kASThamaya karaze? eTale piopaTa belyo ke -"he priye ! e zeTha sparza- prASANamaya jinabiMba karAvaze, ane tenA prabhAvathI e mahA cazasvI thaze." evAmAM zeTha pAse tenA baMne putro AvyA. eTale te pipaTanuM joDuM temanA paNa levAmAM AvyuM. tene joIne duvinIte kahyuM ke -"A bANathI popaTane mArIne nIce pADI nAkhIe, athavA jALamAM pakaDIne kIDAne mATe tene pAMjarAmAM pUrI daIe. te sAMbhaLIne moTAbhAIe kahyuM ke - ema na bela, e pakSIne kulabhakSaNathI chetarIne pakaDI laIe." pachI eka vazamAM zAvala drAkSAnI luMba jALa sahita bAMdhI ane te pachI te Aste Aste vRkSa para caDavA lAgyo. tene joIne popaTa be ke -"he popaTI! A ApaNane pakaDavAne vRkSa para caDe che, paNa ApaNane te pakaDI zakaze nahi; kAraNa ke te DAbI AMkhe kANe che ane vRkSanI kaTara (pola) mAM Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 381. DAbI bAjue pINika nAga che, tene te joI zakto nathI ane huM paNa DAbI bAjue beTho chuM. tethI ApaNane paNa te jaI zakato nathI. eTale popaTI belI ke -"he svAmin ! tame buddhivizArada cho, tamAruM nAma kharekharUM guNaniSpanna che; paNa he nAtha ! mane drAkSane dehada utpanna thayo che, mAre drAkSAnuM bhakSaNa karavuM che, te te lAvIne mane Apo ke jethI huM mArI icchA pUrNa karUM." popaTa belyo ke:-"he bhadre ! drAkSAnI luMba pAse jALa bAMdhelI che, to te kema laI zakAya?" eTale pipaTI belI ke -"he nAtha ! je drAkSa nahi lAvI Apa te mArA prANa cAlyA jaze." popaTa be ke - svastha thA, e zukrAkSa (kANe) jyAre keTara pAse Avaze, tyAre nAga tenA zvAsanuM bhakSaNa karaze, tethI te mRtaprAya thaI jaze; pachI tAro dohada huM pUrNa karIza" A pramANe sAMbhaLI te mauna dharI rahI. evAmAM pelo durvinIta vRkSa para caDavA lAgyo, eTale pINika nAge AvIne tenAM zvAsanuM bhakSaNa karyuM. tethI te vRkSanI zAkhApara mRtaka (maDadA)nI jema laTakI rahyo, ane paNika nAga paNa mAnuSaviSanA prayogathI acetana thaI gaye, eTale te paNa tyAM ja paDaye rahyo. baMne acetana jevA thaI gayA eTale popaTe uDI cAMcanA prahArathI jALa chedI dAkSA. lIdhI ane popaTInI IcchA pUrNa karI. pachI popaTa-papaTI baMne paraspara premathI ekabIjAnI cAMca, mAthApara dhAraNa karIne rahyA. pipaTa sukhe sukhe vAraMvAra drAkSA laI AvI popaTIne ApIne AnaMda pamADavA lAgyA. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 zrI pArzvanAtha caritra evAmAM zeThe mukha uMcu karIne joyuM te putrane acetana je thaI gayela che. eTale virahavyAkuLa thaIne zeTha karUNa svare atyaMta rUdana karavA lAgyA. "aho ! saMsAramAM ke kRtrima sneha che te juo. eka kavie kahyuM che ke - he zaMkara! prathama te amane pedA ja karIza (janma ApIza) nahi, ane pedA kare te manuSyajanma ApIvA nahi, manuSyajanma Ape te prema ApIza nahi ane prema Ape te viyAga karAvIza nahi. aho ! A hRdaya vajathI ghaDAyuM hoya tema lAge che, tethI ja te vA samAna che. ke jethI vallabhanA viyega samaye paNa te TukaDeTukaDA thatuM nathI. jema pANInA viyegathI kAdavanuM aMtara phATI jAya che, tema je sAce sneha hoya, to mANasanI paNa tevI sthiti thavI joIe." pachI bahu vilApa karIne zeTha uMcu mukha karI piTane kahevA lAgyuM ke - "he popaTa ! tane tArI priyatamA vahAlI che, te karatA mAro putra ane adhika vahAlo che. tame baMne sukhavilAsamAM magna che ane huM duHkhamAM DUbI gayo chuM" ItyAdi bahu vilApa karavAthI popaTI pipaTane kahevA lAgI - je puruSathI mAro drAkSane dohada pUrANe che, tene atyAre mahAduHkha che; mATe che svAmin ! tenA putrane jIvavAne upAya hoya te batAvo. he paropakArarasika ! paropakAra karo." popaTa belyA ke -"he prANapriye ! lIlA nALIyerane A nAgane je dhumADe ApavAmAM Ave te ene zvAsa pAcho enA zarIramAM pese, eTale putra sajIvana thAya, ane eka prahara pachI Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 284 nAga paNa jIvate thAya. A sivAya bIjo koI ene jIvavAno upAya nathI. te sAMbhaLIne zeThe pitAnA sthAnathI tarata nALIyera lAvI, tenI chAlanA dhUmADAthI putrane sajIvana karyo. eTale te sAvadhAna thaIne vRkSa parathI nIce utaryo. pachI zeTha tene vAraMvAra AliMgana ane harSa sahita pharI pharI cuMbana devA lAge. eTale putre pUchayuM ke - he pitAjI ! Aja zA kAraNathI Apa vizeSa sneha darzAvI mane vAraMvAra AliMgana kare che ? tenA uttaramAM zeThe badhA pUrvanA samAcAra (hakIkata) putrane nivedana karyA. te sAMbhaLIne durvinIta vAraMvAra harSa sahita snehadaSTithI pelA popaTane jovA lAgyo ane snehathI kahevA lAge ke -"he sarvAdhika ! he paropakArI ! he prANadAtA ! tuM ja uttama che, tuM ja mAre prANAdhAra che, te ja mane punaHjanma Apyo che. have eka mAruM vAkya sAMbhaLa - tame baMne mArA ApelAM phaLanuM vecchApUrvaka daraja bhakSaNa kare. A vAkaya tame kabula karo ke jethI huM RNamukta thAuM." popaTe te vAkya kabula rAkhyuM eTale te kumAra rAja drAkSa ane dADama vigere manahara phaLa popaTanA bhakSaNa mATe lAvI vRkSAra zubha pAtramAM mUkavA lAge; ane pipaTanuM jeDuM tenuM svecchApUrvaka bhakSaNa karI AnaMda karavA lAgyuM. AthI zeTha vigere sarvajane paNa bahu ja AnaMda pAmyA. ekadA zeThe kariyANAnA bhAva jANavAne mATe siMhaladvipamAM pitAnA sevakane mekalyA. ane zeTha te tyAM vanamAM ja rahyo. eka divasa zarIraciMtA nivAravAne mATe pANI bharanArA mANasAnI tAMbAnI jhArI laIne te zeTha thoDe dUra gayo tyAM Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 zrI pArzvanAtha caritra vanamAM eka pradezamAM kALA paththaranI eka zilA paDI hatI tenI upara tAMbAnuM vAsaNa mUkIne te utsarga karavA (kaLasIye) beThe; evAmAM te tAMbAnuM vAsaNa suvarNamaya thaI gayuM. te joI ne zeTha vismaya pAme. tenA mukhapara harSanI chAyA prasarI rahI. pachI te paththara para nizAnI karIne te potAnA utArA tarapha cAlyA. rastAmAM nA putra durvinIta sAme maLyo. hAthamAM suvarNanuM vAsaNa jeIne te pUchavA lAgyo ke -"ahe pitAjI ! A kenuM vAsaNa che?" zeTha be ke te ApaNuM nathI. eTale te putra pAcho vaLyA, ane pitAnuM vAsaNa kayAM gayuM ? te badhe jovA lAgyo. eka nekarane pUchatAM te be ke -"te tAMbAnA vAsaNa laIne zeTha jagala gayA che. AthI te zaMkita thayo. ane ciMtavavA lAge ke - "samajAyuM, tAMbAnA vAsaNane pitAe kaI auSadhithI suvarNanuM banAvyuM jaNAya che, mATe huM tenI tapAsa karUM." ema ciMtavI bIjuM eka tAMbAnuM vAsaNa laIne te zeThanA pagalAne anusAre tyAM gaye. pachI potAnI buddhithI vicAravA lAgyo ke -"have zuM karuM?" evAmAM eka navIna vRkSa tenA jevAmAM AvyuM. tenA pAMdaDAM levAnI IcchAthI jeDA sahita te pelA paththara upara caDeryo. ane vRkSanI zAkhA pakaDIne hAtha vaDe tenA patra (pAMdaDA) levA lAgyA. evAmAM paththaranA adhiSThAyake tene jamIna para pADI dIdhe, tethI tenA cAra dAMta bhAMgI gayA. eTale vilA thaI mukha AgaLa hAtha rAkhIne pAcho vaLe. pitAe dAMta paDavAnuM kAraNa pUchyuM, eTale te javAba na detAM muMge besI rahyo. bIjuM eka tatAnI buddhithI vicAsavAmAM AvyuM Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 3 pipaTane kahyuM che? eTale jaIne zrI pArzvanAtha caritra ektA zeThe popaTane kahyuM ke -he zukarAja ekAMtamAM Ave, mAre tamane kAMIka pUchavuM che. eTale popaTa ane zeTha baMne vananA aMdaranA bhAgamAM gayA. tyAM ekAMta joIne zeThe tene kahyuM ke - "he pipaTa! he paMDita ! he buddhivizArada! pUrve te kahyuM hatuM te badhuM satya thayuM che. te sparza pASANa meM meLavyuM che, have tenI pratimA zI rIte karAvavI? te kahe " popaTa belyo ke -"tuM mAre pUrva bhavane mitra che, mATe tane kahuM chuM he puNyAdhika ! sAMbhaLa-A pASANane laIne savAre sAtha sahita ahIMthI prayANa karo. sAta divasamAM A aTavI oLaMgIne pachI tyAM aTaka. eTale huM paNa patnI sAthe tyAM AvIza, ane pachI je cagya haze te kahIza." zeThe te vAta kabula karI ane savAre sArthasahita tyAMthI prayANa karyuM. popaTa paNa sAthe ja cAlyo. sAta divase aTavI oLaMgIne sAthe vizrAMti levA aTakyo. bIje divase zeThe ekAMtamAM popaTane pUchayuM ke -"he zukarAja ! he prANavallabha ! tArA kahyA pramANe karyuM, have zuM karavuM ? pipaTa belya :A latA dekhAya che. tenA prabhAvathI tAruM kArya siddha thaze; tethI e latAnA pAMdaDAM laI bhegA karIne tAre AMkha para pATe bAMdho. tenA prabhAvathI manuSya garUDapakSI thaI jAya che. pachI uDIne caTaka parvata para javuM. tyAM zAlmali nAme eka prauDha vRkSa che. tenA phaLamAM cha prakArane svAda rahe che ane tenuM puSpa cha raMgavALuM hoya che. eka bhAgamAM dhULe, eka bhAgamAM lAla, eka bhAgamAM paLe, eka bhAgamAM vAdaLI, eka bhAgamAM kALa, 25 ... Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra eka bhAgamAM vAdaLAM jevA raMgavALo ane madhya bhAgamAM te pacaraMgI hoya che. AvAM tenAM puSpa, guracha ane tenAM lAkaDAM vigere pAMce aMga tAre laI AvavA. pachI je karavAnuM che te nivedana karIza." A pramANe pipaTanA mukhethI sAMbhaLIne zeThe "A kAma mATe vinita evA sujJa putrane ekaluM.' ema vicArI te putrane bolAvIne kahyuM ke -"he bhadra! A kAma jaldI karavAnuM che." te be ke -"AjJA pramANe karavA taiyAra chuM." pachI te pelI latAnA patrane AMkhe pATA bAMdhavAthI garUDa thaIne cAlyo. keTaleka sudhI pipaTa mArga batAvavA sAthe cAlyo. mArgamAM piopaTe tene zikSA ApI ke -"he sAtvika ! mArge cAlatAM je parvata para carbhaTI (kAkaDI)nI gaMdha Ave, tyAM aTakI javuM, ane jamIna para utarI AMkha para pATe choDI nAMkhave. pachI te vRkSanA pAMce aMga laIne jaladI pAchA cAlyA AvavuM." A pramANe samajAvIne popaTa pAcho vaLyo. ane te kumAra garUDapakSInA rUpe devanI jema uDIne pacAza yejana dUra te parvata para gaye. tyAM gaMdha ane nizAnIthI "te A vRkSa che." ema nirNaya karI nIce utarIne AMkha paranuM auSadha cheDI nAkhyuM. eTale pAchuM manuSya rUpa thaI gayuM. pelA vRkSanA pAMca aMga teNe joI lIdhAM. pachI te vicAravA lAge ke -"have svasthAne zI rIte javuM ? ema ciMtA karatAM upAya na sUjhavAthI te nisAsA nAkhavA lAgyuM. te vakhate akasmAt tyAM eka pipaTanuM joDuM AvyuM. eTale kumAra harSita thaye. navA paTanA Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 387 jeDAne joIne te kahevA lAgyA ke -"he zukarAja ! Avo, ahI bese." eTale popaTa tyAM besIne bolyo ke "tuM keNuM che? ane kayAMthI Avyo che ? te kahe ema pUchavAthI kumAre harSapUrvaka yathAsthita (je banelo tevo) pitAne badho pUrva vRttAMta (samAcAra) popaTanI AgaLa nivedana karyo te sAMbhaLI popaTa belyo ke:-"te popaTa mAro bhAI thAya che, tenA ane pipaTInA zarIra kuzaLa che ?" kumAre kahyuM ke:-"hA, temane kuzaLa che." pachI popaTe pUchayuM ke:-"te nisAse kema mUke ?" kumAra belyo ke -"nisAsAnuM kAraNa sAMbhaLo. te popaTanA vacanathI huM ahIM AvyA, paNa have mAre pAchA zI rIte javuM ?" eTale popaTIe tarata uDIne eka phaLa lAvI popaTane ApyuM, ane belI ke -"he svAminuM! A phaLa atithine Apo." popaTe tene phaLa ApyuM. eTale te grahaNa karIne kumAre pUchayuM ke - A phaLane prabhAva zuM che ?" pipaTa belyo ke - he baMdha ! sAMbhaLa. A phaLane gaLe bAMdhavAthI eka paheramAM se jana AkAzamArge jaI zakAya che, e A phaLane mahimA che." eTale pipaTI bolI ke -"he svAmin ! A paradezI puruSa pAse bhAtuM nathI, to tene kaMIka bhAtuM ApIe. popaTa bolyo ke -jevI marajI" pachI te popaTI tyAMthI uDIne ekAMte parvatanA keTara (khINa)mAM ratnabhUmi AgaLa jaIne eka ciMtAmaNuM ratna laI AvI ane te kumArane ApI "A ciMtAmaNuM ratna che, enA prabhAvathI ciMtita kArya thAya che. ema kahyuM. te sAMbhaLI peluM phaLa gaLe bAMdhI, pipaTanI rajA laIne kumAra te sthAnathI cAlate thayo ane Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 zrI pArzvanAtha caritra tarata ja pitAnI pAse Avyo. tyAMthI ciMtAmaNuM ratna ane te phaLa pitAnI AgaLa mUkayuM ane tene prabhAva kahI batAvyuM. eTale pitAne ghaNe AnaMda thayo. pachI te ratnanA prabhAvathI zeThe sarva sAthejanene azana, pANI, khAdima ane svAdima vigerethI bhojana karAvyuM ane vastra ApI sarvane saMtuSTa karyA. dAna kadApi niSphaLa jatuM ja nathI. kAraNa ke - je puruSa pAtrane viSe lakSamInA nidAnarUpa ane anarthanuM cUrNa karanAra dAna Ape che, tenI sanmukha dAridraya najara ja karI zakatuM nathI, daurbhAgya ane apakIrti tenAthI dUra rahe che, parAbhava ane vyAdhi tene palle pakaDI zakatA nathI, dInatA ane bhaya te tenAthI ulaTo bhaya pAme che ane kaI paNa prakAranI Apatti tene AvatI nathI." pachI te zeThe bahu dhanane satkAryamAM vyaya karyo, kemake ciMtAmaNi ratnanA prabhAvathI manavAMchita kArya siddha thAya che. te pratidina sArthajananuM piSaNa karavA lAgyA. have eka divasa zeThe zukarAjane pUchayuM ke -"he zukarAja ! he pare pakArarasika! jinapratimA karavAne upAya mane kahe." pipaTa belyo ke - he zeTha ! ekAgra manathI sAMbhaLe. pelA parvata para guphA pAse sapheda palAza che, tenuM lAkaDuM lAvI, nararUpa banAvI te naranA kaMThamAM A phaLa bAMdhavuM ane tenA zirapara ciMtAmaNiratna rAkhavuM; eTale adhiSThAyakanA prabhAvathI te lAkaDAne mANasa Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 389 pratimA ghaDaze, prathama bIjA kASTho lAvIne kapATa ( bAraNA) sahita kASThamaya maMdira karAvavuM. ane temAM sparza pASANa laI jaIne tyAM pratimA karAvavI, te lAkaDAnA mANasane prathama zAtmalivRkSanA puSpa tathA phaLa Apaje. te kusuma ane phaLanA rasathI paththaranI zilA upara pratimAne AkAra tenI pAse karAvavo. te prastarane leha aDavA na devuM. pachI zAlmalinA lAkaDA vaDe pratimA ghaDAvavI, ane te vRkSanI mAMjarathI te pratimAne epa karAva, paNa te pratimA ekAMtamAM karAvavI, ane te vakhate vAdya ane nirdoSapUrvaka tenI pAse nRtya karAvavuM. tenAM prabhAvathI tAro mahAna bhAgyodaya thaze." A sAMbhaLI AnaMdita thaIne zeThe te pramANe jinapratimA karAvI, ane te zrI pArzvanAthanI pratimAne zubha sthAne sthApIne tenI pUjA ane bhakRtyAdi mahatsava karyo. temanI pAse snAtra, gIta tathA nRtyAdika karavA lAgyo. tenA prabhAvathI dharaNe dra, padmAvatI vairayA vigere devI de te zeThane sahAya karavA lAgyA. sparza pASANanA khaMDa yAnapUrvaka sAcavI rAkhyA. pachI te pratimA sAthe laIne zeTha siMhaladvIpa tarapha cAlyo. eTale popaTa belyo ke - have huM svasthAne jAuM chuM." tyAre zeTha belyo ke he zukarAja ! tuM mane prANa karatAM paNa vadhAre vahAlo che. te mArA para bahu upakAra karyo che, tuM deva che ke vidyAdhara che? keNa che ? tAruM satya svarUpa kahe, ane tArUM sthAna kayAM che ? te paNa satya kahe." eTale popaTa bolyA ke -"he zeTha ! keTalAka vakhata pachI mArU svarUpa kevaLIbhagavaMta tamane kaheze." ema kahI piTa piTI sahita pitAnuM devarUpe pragaTa karIne devalokamAM Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 zrI pArzvanAtha caritra cAlyo gayo tyAM zAzvata jinaprAsAdamAM aDrAImahatsava karIne te deva potAnA vimAnamAM sukhapUrvaka rahevA lAgyA. have samudramArge jatAM zeThe pUrve je mANasone kariyANAne bhAva jANavAne siMhaladvIpa mekalyA hatA, te sAmA maLyA. teo bolyA ke -"he svAmin ! jaladI cAle, atyAre kariyANuM vecavAthI bahu lAbha thaze." ema sAMbhaLI zeTha khuza thaI avicchinna prayANathI siMhaladvIpa pahe, ane kariyANAnuM vecANa karatAM tene bahu ja dravyanI prApti thaI. temaja sparza pASANanA khaMDanA prabhAvathI zeThe tyAM bahu ja suvarNa banAvyuM. tyAMthI pAchA vaLatAM se yejanane AMtare caTakaparvata hatA tyAM jaI kanakazeThe pitAnA nAmanuM kanakapura nagara vasAvyuM. tyAM navIna durga (kila) ane navIna ghara karAvyA. pote tyAM rahyA ane sAthejanene paNa tyAM ja rAkhyA. vaLI bIjA paNa pacIza gAma teNe vasAvyAM. pachI zeThe te nagaramAM corAzI maMDapothI alaMkRta ane uMcA taravALe eka manohara jinaprAsAda karAvyuM tyAM mahotsavapUrvaka zubha muhUrta siddhigamAM teNe zrI pArzvanAthanA biMbanI sthApanA karI pachI tyAM pratidina te snAtrAdika ane nRtyAdika karAvavA lAge. ekadA vaitADhayaparvatane adhipati ane vidyAdharonA svAmI maNicUDa nAmane vidyAdhara naMdIzvaradvIpamAM rahevA zAzvata jinanI yAtrA mATe nIkaLe. te naMdIzvaradvIpanA jinezvarone vaMdana karIne siMhaladvIpe AvyA. tyAM paNa jinavaMdana karIne pAcho vaLe, evAmAM caTaka parvataparanA te gAma upara AvatAM tenuM vimAna Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 391 : aTakayu, eTale te vidyAdhare vicAra karyAM ke:- mArUM" vimAna zAthI cAlatu nathI ?' teNe prajJaptividyAnI adhiSThAyikA prajJaptidevIne pUchyuM. ke:- huM mAtA mArUM vimAna kema cAlatuM nathI ?' te khAlI ke - he rAjan ! ahI. navIna pArzvanAthanu khikha che, tene vaMdana karyA vinA tArU" vimAna kema cAlI zake ?' te sAMbhaLI jinezvaranu pUjana ane vaMdana karavA te vimAna sahita nIce utaryo, ane pavitra thaI ne teNe jinapUjana karyuM. te vakhate tenI AMgaLImAM suvarNanI vITI hatI, te sparza pASANanA banAvelA jinabiMbanA sparzathI seALavalI ( pADaza kA ) thai gaI. eTale teNe ciMtavyu ke - A caturda zavaNi aa (caudavalI) vITIye|Daza ikA ( seALavalI ) thaI gaI, te A jinadaLa ( pASANa ) nA ja prabhAva che.' ema citavI te jinapratimAne tyAMthI upADI cAlatA thayA. te joI ne madhA leAkeA tenI pAchaLa doDayA ane yuddha Arajyu. evAmAM akasmAt si haladvIpanA rAvaNa nAmaneA rAjA tyAM AvyA. teNe eka mAsa paryaMta yuddha karIne badhA vidyAdharAne parAjita karyA, pachI te jinabiMbane rAvaNa laMkAmAM laI gayA. tyAM eka prAsAdamAM te biMba sthApIne tenI pUjA ane nATaka vigerethI hamezA bhakti karavA lAgyA. ema karatAM pacAza va pasAra thayA. ekadA pArzvajina AgaLa rAvaNa pAte vAjIMtra vagADatA hatA. ane madodarI gAyana tathA nRtya karatI hatI, te vakhate rAvaNanA hAthamAM rahela vINAnI tAMta ( tAra ) tuTI eTale Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 zrI pArzvanAtha caritra nRtyamAM bhaMga na thavA devA mATe pitAnA hAthanI nasa kheMcIne rAvaNe te jagyAe sAMdhI dIdhI, tethI nRtyane ane tenA bhAvane bhaMga na thayuM. AthI jinabhaktinA prabhAvathI rAvaNe tIrthakaragotra upArjana karyuM. 1 jinabhaktinA prabhAvathI padmAvatI, vaireTayA ane ajitabalA vigere devIoe rAvaNanA hAthamAM thatI pIDAnuM nivAraNa karyuM. te rAtrie pratimAnA adhiSThAyaka deve rAvaNane svapnamAM kahyuM ke -"mane mArA sthAne mUkI Ava." eTale rAvaNanI badarI nAme dAsI hatI, tene garbha rahele hatuM, paraMtu trevIsa varSa thaI gayA chatAM prasava thato nahote. te dAsIne rAvaNe kahyuM ke -"A biMbane caTaka parvata para jaI mUkI Ava. eTale te dAsI jinabiMba laI caTaka parvata para jaI derAsaramAM sthApana karIne roja tenI bhakti karavA lAgI. tenA prabhAvathI te dAsIne putrane prasava thaye. tenuM kedAra evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. te janmathI ja vairAgI hate. yauvanavaya pAmatAM rAvaNe tene caTaka parvatanuM rAjya ApyuM, eTale kedAra pacIza gAmono svAmI thayo. kanakazeTha tene pradhAna thaze ane te bahu puNya karavA lAgyA. evAmAM rAmacaMdra rAvaNane vinAza karyo, paNa jinabhaktinA prabhAvathI kedAranuM rAjya lIdhuM nahi. e pramANe sukha bhogavatAM ekadA kevaLI guru padhAryA; eTale kanakazeTha tathA kedArarAjA gurune vaMdana karavA gayA. tyAM 1. A hakIkta jaina rAmAyaNa vigerenA lekhathI judI paDe che. rAvaNe aSTApada parvata para tIrthakaragetra upArjana karyuM che e anyatra ulalekha che. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 292 gurumahArAje dharmadezanA ApI, te sAMbhaLIne zeThe popaTanuM svarUpa pUchyuM ke -"he bhagavan! e po5Ta keNa hatuM ? ke jeNe mane pratimA karavAnI zikSA (preraNuM) ApI." guru belyA ke -"sAMbhaLa - e tAro pUrvabhavane mitra che. ekadA saudharma devalokamAM saudharmedranI AgaLa nATaka thatuM hatuM. temAM bharatasaMgItamAM kahyA pramANe chappana keTI tAlanA bhedapUrvaka devagaMdhAra, baMgAla, zrIrAga, kauzika, hiMdola, dIpaka, madhumAdana, zabApa, dhoraNa, sehaga, adharAsa, bhANavallI, kakubhA ane siddhAMgAdi devarAgothI chavIza hajAra nATako paikI bhadrAvalika nATaka, sUryAvalika nATaka, caMdrasUryoddagamana nATaka, tArakaddagamana nATaka, hayanATaka, gajanATaka, patAvanATaka, vallInATaka, tarUnATaka ane kusumanATaka vigere nATakanA bhedathI nATaka thatuM hatuM. te vakhate idranA be mitra amitateja ane anaMtateja tyAM beThA hatA, tathA bIjA de paNa tyAM besIne nATaka jotA hatA. te vakhate te sabhAmAM iMdranI aMjU nAmanI paTarANuM nATaka jevA beThI hatI. tene te mitradrayanI sAthe daSTisaMbaMdha thaye; eTale paraspara rAga thavAthI aMjU temanI sAthe vATikAmAM kIDA karavA gaI. te traNe tyAM kAmakrIDA karavA lAgyA. te duSTita IMdranA jANavAmAM AvavAthI Idra paNa tyAM gayA. temanuM dukhita joIne te kopAyamAna thayA, ane bolyA ke -"are pApiSTa ! tame A anucita zuM AraMhyuM che ? tamane vadhAre zuM kahuM paNa huM tamane baMne devene zApa ApuM chuM ke - tamAre manuSyalokamAM popaTa popaTIrUpe zrI puSapaNe sAthe rahevuM." de belyA ke - "he svAmina ! e Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra zApathI amArA chuTakArA kayAre thaze ?' iMdra melyA ke - jyAre tamArA mitradeva je ahI che te cavIne kanakazeThanA nAmathI vyavahArIpaNe avataraze ane te sparza pASANanI pratimA karAvIne pUjaze, tyAre tame zApathI mukta thazeA.' pachI te zApa svIkArIne bane devA pApaTarUpe manuSyalAkamAM AvyA. aDatAlIza hajAra varSa pachI devapaNAmAMthI cyavane huM zeTha ! tuM utpanna thayA, eTale te pApaTe tane pratimA karAvavAnI zikSA ApI. uparAMta tane batAveleA badhA upAya pApaTa vilasitaja che. pachI pApaTarUpa mitrasahita pApaTa DhIzvaradvIpe jai popaTarUpanA tyAga karI daivarUpa prakaTa karI nIzvaradvIpamAM aThThAImahAtsava karI prathama devalAkamAM potAnA amRtasAgara nAmanA vimAnamAM jaI sukha bhAgavavA lAgyA." 394 A pramANe kevaLIbhagavaMta pAsethI pApaTA tamAma vRttAMta sAMbhaLIne kanakazeTha tathA kedAra rAjAe vaigya pAmI dIkSA aMgIkAra karI. ane niraticAra cAritra pALI ante anazana karI pAMcamAM brahmadevalAkamAM baMne daza sAgaropamanA AyuSyavALA deva thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehakSetramAM siddhipadane pAmaze. e tI hamaNAM paradhamI ee laI lIdhuM' che, iti. he bhavyajanA ! jema rAvaNe jinapUjAthI tItha karageAtra upArjana karyuM', tema anya jIvA paNu jinapUjAthI svarga ane meAkSa pAme che. pUjA traNa prakAranI che. puSpapUjA (aMgapUjA), akSatapUjA (agrapUjA) ane OAtrapUjA (bhAvapUjA). temAM prathama puSpapUjA prANIene viziSTa phaLadAyaka thAya che. kAraNa ke -- Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35. zrI pArzvanAtha caritra dezAdhIza (rAjA) saMtuSTa thAya, te eka gAma Ape, grAmAdhIza saMtuSTa thAya te eka khetara Ape ane kSetrAdhIza saMtuSTa thAya te bebe dhAnya Ape, paNa sarvajJa (prabhu) saMtuSTa thAya te pitAnI padavI Ape." puSpapUjAthI vayarasena kumArane rAjya padavI prApta thaI. te dRSTAMta A pramANe che - zrI vayarasena kathA A bharatakSetramAM sarvatra prasiddha evuM RSabhapura nAme nagara che. te samRddhi ane prAsANithI suzobhita che. tyAM guNasuMdara nAme rAjA nyAyapUrvaka rAjya karatA hatA. teja nagaramAM parama zraddhALu zreSTha AcAra ane vicArayukta abhayaMkara nAme zeTha raheto hate. jinabhakti ane parama zrAvaka evA te zeThane kuzalamati nAme patnI hatI. te paNa sadA (hamezAM) devapUjA, dAna, sAmAyika ane pratikamaNa vigere agaNyA puNyakArya karatI hatI. te zeThanA bhadra prakRtivALA be sevaka hatA. temAM eka gharanuM kAma karato ane bIje gAye cArate hate. anyadA te paraspara vAta karavA lAgyA ke -ApaNuM svAmI-zeThane dhanya che ke jene pUrva sukRtyathI atyAre sukhasamRddhi prApta thaI che ane AvatA bhavamAM paNa ahika puNyanA prabhAvathI sugati prApta thaze. ApaNe to puNyahIna daridra ja rahevAnA chIe. A vekamAM paNa ApaNane sukha maLyuM nahi ane paralekamAM paNa sukha maLavAnuM nathI. kAraNa Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -396 zrI pArzvanAtha caritra "adattabhAvAcca bhaveddaridrI, daridrabhAvAtprakaroti pApam / pApaprabhAvAnnarake brajati punareva pApI punareva duHkhI" // pUrva dAna na devAthI prANI dariddhI thAya che, daridrabhAva thI te pApa kare che ane pApanA prabhAvathI narake jAya che. ema pharI pharI te pApI duHkhI thayA kare che." ApaNe manuSyabhava phegaTa gumAvIe chIe. A pramANe vicAra temane karatA jANIne zeThe vicAra karyo ke A baMne dharmane yogya thayA jaNAya che." pachI cAturmAsikane divase zeThe te baMnene kahyuM ke -"tame mArI sAthe jinapUjA karavA cAle. eTale te zeThanI sAthe derAsaramAM pUjA karavA gayA. tyAM pavitra vastra paherI zuddha bhAvathI jinapUjA karatAM zeThe temane kahyuM ke - A puSpAdi vaDe tame paNa jinapUjA karo." eTale te bolyA ke jenA puSpa tene phaLa maLe-amane te mAtra veTha jevuM ja thAya." eTale zeTha bAlyA ke -"tamArI pAse kAMI thoDuM paNa che ke nahi ? eTale govALa be ke:-mArA vastrane cheDe pAMca keDI bAMdhelI che." zeThe kahyuM ke -"he vatsa! e pAMca keDInA phUla laIne tuM bhAvathI jinapUjA kara." eTale teNe pAMca kaDInA phUla laIne zuddha bhAvathI jinapUjA karI. te vakhate bIje vicAre che ke -"AnI pAse te ATaluM paNa che, ane mArI pAse te Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 397 kaI paNa nathI.' ema ciMtavIne te rAvA lAgyA. pachI jinapUjA karIne zeTha te manene laine guruvaMdana karavA gayA. tyAM gurumahArAjanI dezanA sAMbhaLatAM pratyAkhyAna (paccakkhANa) karanAra kAI mANasane joI ne pelA nAkare gurune pUchyuM ke - eNe zuM karyuM ?" guru melyA ke -"he bhadre ! Aja teNe pauSadha karyAM che tenuM A pratyAkhyAna che." ema sAMbhaLIne teNe upavAsanuM pratyAkhyAna (paccakrRkhANa) karyuM. pachI zeThanI sAthe ane ghera gayA. bhAjana vakhate upavAsa karanAra thALImAM peAtAnu bhAjana pIrasAvIne dvAra pAse ubhA rahI vicAravA lAgyA ke - jo mArA bhAgyayAge kAI munIndra ahI Ave, teA hu. tene dAna ApuM. kAraNa ke zeThane ghare kAma karIne tenA badalAmAM me A anna meLavyu che.' ema ciMtave che, evAmAM akasmAt koi muni tyAM padhAryA eTale teNe badhuM bheAjana munine vaheArAvI dIdhuM. te joIne Sita thaI zeThe tene mATe khIju bhAjana pIrasAvI dIdhuM. eTale te khelyA ke - Aje mAre upavAsa che.' zeThe kahyuM ke -tyAre te pUrve kema bheAjana pIrasAvyu ?" te ehyA ke - hai tAta ! gRhakArya karIne mArA hanu bhAjana laI ne munine vahA2AvyuM che.' AthI zeThaatizaya saMtuSTa thayA. pachI zeTha baMnenI vizeSa sabhALa rAkhavA lAgyA ane te baMne pratidina derAsaramAM javA lAgyA, munivaMdana karavA lAgyA, namaskAranA pATha karavA lAgyA ane dharmanI sahI vadhAravA lAgyA. = me have kaliMgadezanA adhipati sUrasena nAme rAjA zatruoe tenuM rAjya chInavI levAthI kurUdezamAM gayA, tyAM Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra hastinAgapuranA svAmI acaLa rAjA pAse jaI ne rahyo. teNe pacAsa gAma ApyA, tethI te sukarapura nAmanA gAmamA rahevA lAgyA. tene vijayAdevI nAme strI hatI pelA ane sevakA maraNa pAmIne tenI kukSimAM avataryA temAM prathama dAna karanAra jIva amarasena nAme meTAbhAI thayA, ane bIjo jinapUjaka jIva vayasena nAme nAnA bhAi thayA. pUrva puNyanA prabhAvathI rUpa, ane vidyAdika guNathI yukta evA te thADA divaseAmAM vRddhi pAmI rAja'sanI jema sarvane AnaMda ApanAra thaI paDayA. temanI jayA nAme eka sapatnI (zeAya) mAtA hatI, te baMne upara dveSa rAkhatI hatI. kahyuM che ke - tIthaMkarAnI prabhutA, khaLadeva vAsudevanA prema ane zAkayanuM baira e traNe bhArImAM bhArI che.' 398 ekadA temanA pitA zUrasena krAMI kAmaprasaMge khIje gAma gayA hatA, ane te baMne bhAI geDIdaDe ramatA hatA, te vakhate temanI oramAna mAtA jayA gharanA uparanA mALa para beThI hatI. ane ramatA evA te baMne kumArane jotI hatI. evAmAM daDA ( khela ) uchaLIne eramAna mAtAnA mALapara jaine paDayeA. eTale jayAe te lai lIdhA. yarasena jayA pAse daDA mAgavA gayA, eTale tene kAmadeva jevA rUpavAna joIne jayAe tenI AgaLa kAmane mATe hAvabhAva karyA, tethI vayarasena meAlyA ke - he mAtA ! e taddana ayeAgya che.' ema kahI vAravAra tene page paDI daDA laI bhAI pAse AvIne teNe e mAna mAtAe karela ceSTA yathAsthita kahI batAvI. pachI krIDA karIne Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 399 teo te bhajana karavAmAM pravRtta thayA. ahIM jayA potAnA vastranA TukaDe TukaDA karIne IrSyAthI eka charNa khATalA para suI gaI. evAmAM rAja kArya karIne potAne gAme pAchA Avyo. teNe jayA rANunI pAse AvI tene vahAlathI pUchyuM ke "Ama kema sutI che ?" eTale te belI ke "he svAminuM ! tamArA putroe AvIne mane bahu satAvI, meM svazakitathI zIlanuM rakSaNa karyuMmArA zarIrane temaNe vIMkhI nAkhyuM ane ane A vastro paNa baLAtkArathI phADI nAkhyA." rAjA A pramANenA tenA asatya vacanathI putra para bahu rUSTamAna thaye ane ciMtavavA lAgyuM ke "duSTa, nirlajaja ane pApiSTa baMne putrane mArI nAkhuM.' pachI caMDa nAmanA mAtaMgane belAvIne rAjAe hukama karyo ke -"he caMDa gAmanI bahAra ramatA evA baMne putranA mastaka kApIne laI Ava." mAtaMge vicAra karyo ke -"bahu guNavaMta evA A kumAro upara rAjAne Ave atizaya krodha kema thayo tenI khabara paDatI nathI, tethI atyAre te samayecita ja boluM.' ema vicArI teNe kahyuM ke -"jevI ApanI AjJA." pachI teNe kumAre pAse jaIne badhI vAta kahI saMbhaLAvI; eTale temaNe kahyuM ke "he bhadra ! pitAnuM Icchita jaldI kara." mAtaMge gadagadda ka The prArthanA karI ke -"Apa baMne mArI upara prasanna thaI jaladI dezAMtara cAlyA jAo." eTale kumAro belyA ke -"rAjA sakuTuMba tane mArI nAkhaze." mAtaMga belyA ke -"huM kaI paNa upAyathI mAro bacAva karIza, paNa tame vilaMba na karo." ema kahevAthI baMne rAjaputro vAhana vinA page cAlatA eka dizA tarapha gayA. ane mAtaMga Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra paNa mATInA e mastaka banAvI lAkhanA ra'gathI raMgI sAMjane vakhate rAjA pAse gayA ane prathama rAjaputranA e azrvA sAMpI dUrathI mastaka banAvIne melyA ke - hai svAmin ! ApanA hukama pramANe karyuM che.' rAjAe kahyuM ke - e khane mastaka gAmanI bahAra khADAmAM nAMkhI de.' mAtaga melye ke'ApanI AjJA pramANe karIza.' ema kahIne te peAtAne ghera gayA, pelI duSTa rANI saMtuSTa thaIne atyaMta harSita thaI chatI ciMtavavA lAgI ke - rAjAe tene marAvI nAkhyA te bahu sArU karyuM." 400 have sAhisaka evA te ane rAjaputro niratara prayANa karatAM keTaleka divase eka meATI aTavImAM AvI pahoMcyA ke jyAM eka bAju zAla, hiM...tAla, priyAla ane sarala vRkSe ane bIjI bAju nAga, punnAga, laviMga, agarU ane caMdanavRkSA, eka bAju ciMcA, Amra, jabIra, kapittha ane azvattha ane khIjI mAjI bakula, kAla; pATala, azAka ane ca'paka; kayAMka nyagrodha, maMdAra, picumaMda ane harItaka ane kayAMka caMpaka, azAka ane pAriSTa vigere vRkSa zeAbhI rahyA che. vaLI jyAM hAthI, pADA, vAgha, siMha, citrA ane zUvara tathA bhUta, preta ane pizAca vigere svecchApUrvaka krIDA karI rahyA che. evI te aTavImAM pahoMcyA. pachI kSudhA ane saMtApane haranAra evA eka AmravRkSa nIce temaNe visAme lIdhA. tyAM niLa nadInA jaLathI ane AmravRkSa phaLathI temaNe prANavRtti karI. evAmAM Aste Aste tejarahita thaIne sUrya asta pAmyA Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 401 kavi - kartA kahe che ke - he sajajane ! juo, divasane aMte sUryanI paNa AvI dazA thAya che, te bIjAnI zI vAta karavI ? aho ! Asakta evI saMsthA paNa kSINa thaI ane rAtri pragaTa thaI, sUrya te pazcima samudramAM taddana DubI gaye, ane sarovaromAM padmazreNI saMkeca pAmI. kAraNa ke tejasvI mitrano viyoga thatAM sarvane duHkha thAya che. AkAzamAM tArA pragaTa thayA ane sarvatra aMdhakAra prasarI gaye, eTale te baMne kumAra rAtre te AmravRkSanI nIce ja rahyA. evAmAM nAnabhAI meTAbhAIne pUchavA lAgyo ke -"he bhAI ! pitAnA roSanuM kAraNa kAMI jaNAyuM nahi". amarasena be ke -"he vatsa ! pitAnA roSanuM kAraNa barAbara te mArA jANavAmAM nathI AvyuM paNa mane lAge ke A oramAna mAtAnI ceSTA haze." vayarasena belyo ke te zuM asatya vacanapara rAjAne vizvAsa besADI zakI haze ?' eTale pharI amarasena be ke -"he vatsa ! tuM te bheLe che; strI te asatyanuM maMdira kahevAya che. te asatya paNa bele chatAM rAgAMdha puruSe tenA asatya vacanane satya samajI le, buddhivaMta jano gaMgAnI retInI gaNatrI, samudranA jaLanuM pramANa ane merU parvatanA tolana (vajana)ne kadAca jANI zake, paNa strInA kapaTaprapaMcane (strI caritrane) jANI zakatA nathI. ahe! oramAna mAtAe ApaNuM para upakAra karyo ke jethI ApaNe samasta pRthvI jeI zakIzuM. A pramANe vAta karatAM amarasenane nidrA AvI gaI paNa vayarasena baMne bAjue tapAsa karate jAgate beThe. evAmAM AmravRkSapara Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 zrI pArzvanAtha caritra beThela eka kRpALu pipaTa pitAnI priyAne kahevA lAgyo ke - he priye ! A baMne puruSa yogya che, emane kaMIka satkAra karIe." strI bolI ke -"he nAtha tame ThIka kahyuM, suphUTaparvatanI gADha guphAmAM bIjAne potAnI vidyAthI abhiSikta karIne vidyAdharoe be AmravRkSa ropyA che. ApaNuM sAMbhaLatAM temaNe te baMnenuM mahAmya kahyuM hatuM ke - eka vRkSanA phaLanuM bhakSaNa karanArane sAtame divase rAjya maLe ane bIjA AmravRkSanAM phaLanuM bIja jenA udaramAM rahe, tenA mukhamAMthI savAre dAtaNa karatAM pAMcase sonAmahora paDe. he kAMta ! A vacana te tame paNa sAMbhaLyuM che, mATe ApaNe eka eka phaLa lAvIne A baMnene ApIe. parepakAra karavAthI avatAra saphaLa ane klAdhya thAya che. kahyuM che ke -"je divasa paropakAra thAya, te divasa saphaLa (lAdhya) che. ane bIjA divasa te mUDhapaNAthI niSphaLa gayelA che. sUryane mATe ja aMdhakAra, meghane mATe ja grISmAzoSaNa ane vRkSane mATe ja mArga zrama samajavAmAM Avela che. arthAt sUrya, megha ane vRkSe te aMdhakAra vigerene dUra kare che, tethI teo paropakArI ane zreSTha kahevAya che. vaLI sarovara kAMI jaLapAna karatuM nathI, ane vRkSe kAMI phaLa bhakSaNa karatAM nathI; dAtAra jananuM te sarvasva paropakArane nimitte ja hoya che. A pramANe sAMbhaLIne popaTe popaTIne kahyuM ke - he kAMte ! atyAre A vAta teM mane ThIka yAda karI ApI." ema kahIne te baMne tarata ja suphUTaparvata para gayA. A badhuM vayarasene sAMbhaLyuM. pachI te baMne pakSIoe pelA parvataparathI be AMbAnA phaLa lAvIne vayarasenanI AgaLa mUkyA, eTale temanA vacanathI te Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 403 baMne phaLane bheda jANIne teNe potAnI keDamAM te bane phaLa bAMdhI lIdhAM. teNe vicAryuM ke A popaTanuM kahevuM satya haze ke asatya te vayameva jaNAI Avaze." pachI ardhI rAtre moTAbhAIne jagADIne vayasena nidrAdhIna thayo ane sUryodaya thatAM te baMne tyAMthI AgaLa cAlyA. rastAmAM eka sarevara AvyuM, eTale baMnee tyAM mukhazuddhi karI. te vakhate phaLanA prabhAvane kahyA vinA vAyarasene rAjyadAyaka phaLa maTAbhAI amarasenane ApyuM ane bIjA phaLanuM pote bhakSaNa karyuM. pachI tyAMthI teo AgaLa cAlyA. bIje divase savAre vayarasene gupta rIte dAtaNa karyuM. eTale phaLanA prabhAvathI pAMcaso sonAmahora tenI AgaLa paDI. tenA vegathI amarasenanI sAthe rahI vayarasena bhajana tAMbulAdikamAM puSkaLa kharca karI svecchAe sukha bhegavavA lAgyo. eTale amarasene pUchayuM ke -" tArI pAse ATaluM badhuM dravya kayAMthI?" te bolyo ke -"bhaMDAramAMthI meM sAthe lIdhuM hatuM. pachI sAtame divase kAMcanapuranI pAsenA udyAnamAM pahoMcatAM teo amita (thAkI gayA ) thayA, eTale tyAM eka vRkSanI nIce amarasena suI gaye. thAkelA ane ALasune nidrA e parama sukha che. A jagatrayarUpa saMsAramAM enA karatAM vadhAre kiMmatI sukha bIju nathI ema teo mAne che. vayarasena bhejanAdi sAmagrI levA mATe nagaramAM gayo. te vakhate te nagarane aputrI rAjA zULanA yoge maraNa pAmyo, tethI hastI; azva, kaLaza, chatra ane cAmara e pAMca devA Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra dhiSThita vastuo nagaramAM pharatI hatI. rAjyane dhAraNa kare tevA puruSanI zeAdha karavA mATe karatI te vastuo gAmamAM badhe pharIne bahAra nIkaLI ane amarasenakumAra jyAM sutela che tyAM paheAMcI, eTale tenA para akasmAta kaLaza DhaLye, hAthI ane ave garjanA karI. hAthIe pAtAnI suMDhathI upADI tene peAtAnA mastaka para besADayA. vistRta chatra svayameva ughaDI gayu. ane cAmarA vIjAyA. eTale divya veSa dhAraNa karI hAthInA skaMdha para besI matrI, sAmata ane nagarajanAthI praNAmapUrvaka abhinadita karAtA ane jayajayArava sAMbhaLatA amarasene nagaramAM praveza karyo ane nItipUrvaka rAjya karavA lAgyA. 404 vayarasena bhAjanAdi laIne AvyA eTale bhAine na dekhavAthI tenA patto meLavIne manamAM citavavA lAgyA ke - 'jo meATAbhAie rAjya svIkAravAmAM mArI rAha na joi tA have mAre tenI pAse zA mATe javuM ? kAraNa ke - vAgha ane hAthIthI sevita vanamAM rahevuM sArUM, vRkSanuM ghara karI puSpa, phaLa ane jaLanu bhAjana karI rahevu. sArUM' tathA ghAsanI zayyA ane atyaMta jINu valkalanA vastro dhAraNa karavAM sArAM, paNa baMdhuomAM dhanahIna ke mAnahIna thaIne rahevu. sArU nahi. mATe have mAre bhAInI pAse teA na ja javuM, kadI huM tenI pAse jAuM te bhrAtRtvathI te mane pAMca sAta gAma Ape paNa te te mAre yugAMte paNa levA nathI. kAraNa ke -' puruSArtha yukta puruSane para sevAmAM prema kayAMthI heAya ? mAnmatta hAthIne bhedI nAkhanAra kesarI zu. ghAsanuM bhakSaNa kadApi kare ? na ja kare. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 405 vaLI dIna vacana bolI namaskAra karIne khuzAmata vaDe je meLavavuM ane tenA vaDe jIvana calAvavuM, tevA jIvitathI zuM ? tevA jIvita karatAM te maraNa sArUM" vaLI mane paNa dararoja pAMca senAmahora maLatI hovAthI rAjya ja che. A pramANe ciMtavI bhajana karIne te nagaramAM gayA ane magadhA nAmanI vezyAne ghera rahIne vecchAthI dhana vAparate chate vilAsa karavA lAgyo. amasena rAjAe nagaramAM tenI bahu zodha karAvI paNa tene patto lAgyo nahIM. pachI te te rAjyaciMtAmAM paDe. ahI vayarasena dAna ane bhegamAM parAyaNa thaI gIta, jugAra ane ISTagejhI vigerenA vinodathI divase pasAra karavA lAge. keI vakhata kAvyazAstra ane kathAdikamAM ane kaI vAra nATaka ane saMgItanA svAdamAM te divase gALavA lAgyo. kahyuM che ke -"buddhimaMta jana gIta ane zAstranA vidathI samaya gALe che ane mUrkha ja nidrA ane kajIyA tathA vyasanamAM vakhatane barabAda kare che." ekadA kudinIe magadhAne kahyuM ke -"he vatsa ! tAre priyatama mahAdAtA ane mahAbhegI che ke jenI barAbara A pRthvI para bIje kaI jaNAtuM nathI. te vyavasAya ke rAjasevAdika kAMI karatuM nathI. chatAM te bahu dhana vApare che, te te dravya kayAMthI meLave che ? te tuM tene pUchaje." magadhA belI ke -"he mAtA ! A prazna karavAnuM ApaNe zuM prajana che? ApaNane te dravyanuM kAma che. ane te te e ApaNI marajI pramANe ApyA kare che. akkA bolI ke -te te Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 zrI pArzvanAtha caritra ThIka che, te paNa yogya avasare pUchavAnI jarUra che. eTale ekadA rAtre magadhAe vayasenane pUchayuM ke -"he svAmin ! rAjaya sevA ane vepAra vinA tamane dravyanI prApti kayAMthI thAya che?" eTale mugdhapaNuthI vayarasene AMbAnA phaLane prabhAva kahI batAvyuM. kAraNa ke -"purUSane prAyaH sarala svabhAva hoya che ane strIe prAyaH kuTilatAyukta hoya che. jema java vAvatAM tenA zAli (cekhA) thatA nathI, tema nIca jana pitAne svabhAvane mUkate nathI." A hakIkata potAnI putrI pAsethI jANIne AMbAnA phaLane khAvAnI IcchAthI akkAe lApasImAM madana (mIMDhaLa) phaLa khavarAvIne tene vamana karAvyuM ane vamanamAMthI nIkaLelAM te phaLanAM bIja laIne akAe bhakSaNa karyuM, paraMtu tenA jaTharamAM jatAM te bIja nAza pAmyuM, eTale tene lAbha te duSTAne to maLI zake nahIM. paNa phaLanA prabhAvathI maLatI maheranA abhAvathI vayasena dAna karate baMdha thaI gaye - baMdha thavuM paDayuM, eTale te vicAravA lAgyuM ke - A duSTa akkAe mArI sAthe kapaTa karyuM che, tethI tene badale tene Apa ja joIe. ! vayarasena Ama vicAra kare che tevAmAM to ekadA Aje amAre devIpUjA karavI che mATe tamAre bahAra javuM.' ema kahI kapaTathI tene gharanI bahAra kADhI mUkyo; eTale parAbhava pAmelAnI jema potAne anAdara thayela joIne te tyAMthI cAlyo gayo. pachI dUra jaI atyaMta AkuLavyAkuLa thaIne te cittamAM Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 zrI pArzvanAtha caritra ciMtavavA lAgyuM ke - dravyathI badhuM Icchita thAya che, dravya vinA mArAthI zuM thaI zake ? tethI mAre kyAM javuM ?" vaLI te pharI vicAravA lAgyA ke-"(yasthAti vitaMsanara kulIna) jenI pAse dhana hoya te ja puruSa kulIna, te ja paMDita, te ja vaktA ane te ja darzanIya gaNAya che; badhA guNe kAMcana (dhana)ne AzrayIne ja rahelA che." mAre te have devanuM ja zaraNuM levuM yogya che kemake keTalIka vAra deva ja mArga karI Ape che, juo, AzAthI haNAyelA pratibaMdha pAmelA ane bhukhathI glAni pAmela evA sarpanA mukhamAM karaMDIyAmAM chIdda karIne eka uMdara svayameva paDaye, tenA mAMsathI tRpta thaIne te sarpa te ja mArge jaladI bahAra nIkaLI gaye; mATe vRddhi ke kSayamAM AkuLa na thatAM devanuM ja zaraNa laIne svastha rahevuM." A pramANe vicAramAM A divasa gALI vilakSa (vila) mukhavaDe bhamatAM saMdhyA vakhate zUnya manathI nagaranI bahAra nIkaLI gayo tyAM smazAnamAM eka zUnya khaMDeramAM rAta rahyo, ke jyAM ghUvaDa pikAra karatA hatA, ziyALa barADA pADatA hatA, zvApado vecchAe krIDA karatA hatA ane rAkSase tathA vetALa aTTahAsya karIne ramatA hatA. evA smazAnamAM te nirbhaya thaIne rahyo; kemake "vaja zuM ghaNunA ghAtathI bhedAya? vayarasena tyAM nidrA rahitapaNe AkhI rAta besI ja rahyo. kAraNa ke - udyama karatAM daridratA jAya che, jApa japatAM pAtaka jAya che, mauna rahevAthI kajIye jAya che ane jAgaraNathI bhaya dUra thAya che." Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra madhya rAtre tyAM cAra cAra AvyA. te kAika vastu vahe'cavA mATe paraspara vivAda karatA hatA; eTale kumAre temane cAra saMjJA karI; tethI cArAe tene cAra samajIne peAtAnI pAse lAvyA. eTale te pAse AvIne temanI sAme beThA; ane khelyA ke - he bAMdhavA ! tame zA mATe vivAda karA che ?' cAre khelyA ke --hai mAMdhava ! vivAdanuM kAraNa sAMbhaLa-- pAdukA, daMDa ane kathA e traNa vastue ame meLavI che ane ame cAra jaNa chIe. tethI vecavAmAM vAMdhA Ave che, kemake te vastunA vibhAga paNa karI zakAya tema nathI ? eTale kumAra khelyA ke -asAra vastune mATe ATalA badhA vAda zA ? ' teo melyA ke -are tuM bhALA che. tane khakhara nathI. A traNe amUlya vastu che.' kumAra khelyA ke zI rIte amUlya che te kaheA.' eTale temAMthI eka cAra AA ke -he badhA ! sAMbhaLa--A smazAnamAM kAI siddha puruSa mahAvidyA sAdhatA hatA, tene te vidyA cha mahine siddha thaI. te vidyAnI adhiSThAyikAe A vastuo ApI che. ame te siddha puruSane chetarIne ane mArI nAkhIne A vastue laI A zUnya devakulamAM AvyA chIe. mA kathA ( geAdaDI )ne khaMkheratA pratidina temAMthI pAMcasA seAnAmaheAra paDe che, da'DanA prabhAvathI saMgrAmamAM jaya thAya che, ane baMne pAdukA para paga mUkatAM AkAzamArge kaDI Icchita sthAne jaI zakAya che." te sAMbhaLI kumAra harSita thaIne melyA ke -'tamAre dhirAI na karavI, hu hamaNA ja tamArA vivAda patAvI dauM chuM. prathama tame cAre dizAmAM eka kSaNabhara dUra jaIne bese. jyAre vicAra 408 Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra karIne huM khelAvuM tyAre tame mArI pAse Avajo.' eTale te cArIe tema karyuM". pachI kumAra skaMdha (khabhA) para kadhA bAMdhI, hAthamAM daMDa laI ane pAdukA pagamAM paherIne nagaramAM cAlyA gayA. thADA vakhata pachI cArA tyAM AvI tene na jovAthI vilakhA thaI pAtapeAtAne sthAne cAlyA gayA. 8 bhAgyavaMta puruSone satra saMpatti maLe che.' 409 have vayasena eka vizvAsapAtra mitrane ghare vastuo saMtADIne nagaramAM AnadathI pharavA lAgyA. pratidghina kathA khaMkherIne pAMcaseA seAnAmahArathI divya vastrAdikanI sAmagrI meLavI jugArIo sAthe krIDA ane gItagAna tathA dAna karavA lAgyA. puSkaLa dravya kharacI dogaMduka devanI jema te kalleAla karavA lAgyA. evAmAM peAtAnI dAsInA mukhathI te kumAranI tevI hakIkata sAMbhaLIne akakA peAtAnI putrI magadhAne kaiveta veSa paherAvI sAthe laIne kumAranI pAse AvI kahevA lAgI ke- "he vatsa ! tane kAmane lIdhe bahAra mAkalcA, te pachI ApaNA ghare pAche kema na AvyA ? tuM gayA te divasathI mArI magadhA putrI rASa lAvI mArI sAthe kheAlatI nathI ane tArA vicAgathI bhAjana tathA snAna vilepanAdika paNa karatI nathI. mAtra zveta veSathI mahAkaSTa jIMdagI gALe che ane tuM AvI rIte kaTTola kare che. have vadhAre zu kahevu" ? tane ucita lAge tema kara.'A pramANe tenuM mAyAkapaTa bhareluM vacana sAMbhaLIne rAjakumAra vicAravA lAgyA ke - A rAMDa pharIne " Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 zrI pArzvanAtha caritra mArI sAthe prapaMca ramavA dhAre che; paraMtu have mAre ene vizvAsa na kare." ema ciMtavI tene namaskAra karIne te belyo ke -"he mAtA ! tAruM kahevuM badhuM satya che. tArI putrIne ema karavuM ucita che. te kahe, have mAre zuM karavuM?" te bolI ke -"have jaldI ApaNe ghare AvavuM." eTale kumAra tenI sAthe gayo, ane pharI prathamanI rIte ja rahyo. temaja pahelAMnI jema vilAsa ane dAna vigerethI lIlAmAM vakhata. gALavA lAgyA. keTalAka divasa pachI pharI akAe dhana Agamana nuM kAraNa pUchavAnI magadhAne preraNI karI; eTale magadhA belI ke -"he duSTa ! tuM lubdha che, tethI huM kaMI na samajuM, tuM jAte ja pUcha. eTale ekadA vRddhAe svayameva pUchyuM ke - he vatsa ! ATaluM badhuM dhana tame kyAMthI lAve che ?" rAjakumAra be ke -"e pragaTa na kahevAya evuM hovAthI keIne kahevAya tema nathI, chatAM tane kahuM chuM-mArI pAse vidyAdhiSThita be pAdukA che, tenA para ArUDha thaI AkAzamAM uDIne huM idranA bhaMDAramAMthI IcchA pramANe dhana laI AvuM chuM." A pramANe sAMbhaLIne te duSTAe manamAM vicAra karyo ke - evo upAya karuM ke jethI e baMne pAdukA mArA hAthamAM Ave." pachI e kadA mAyAthI akA mAMdI thaIne eka jaNe mAMcA para sutI ane beTI zULapIDAthI babaDavA lAgI; eTale. kumAre tenuM kAraNa pUchayuM. te bolI ke -"he vatsa ! tane huM zuM kahuM ? e te A zarIrathI ja sahana thAya tema che, Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 411 kahevAya tema nathI." kumAre pharI AgrahathI pUchayuM, eTale te bolI ke -"he vatsa! tAro Agraha ja che te sAMbhaLa. tuM paraduHkhathI duHkhita ane paropakAramAM rasika che tethI kahuM chuM ke jyAre tuM gharamAMthI cAlyA gaye, tyAre meM samudramAM rahelA kAmadevanI pUjAdikanI mAnatA karI che, paraMtu tyAM javAnuM muzkela hovAthI te mAnatA mArAthI pUrI thaI zakI nathI, tethI kAmadeva mane pIDe che." pachI A duSTAne samudramAM nAMkhI dauM. ema ciMtavIne te kumAra belyo ke -"mAre te duSkara nathI, mATe jahadI cAle. te belI ke -"bahu sAruM." pachI tene skaMdha (khabhA) para besADI harSita thaIne pagamAM pAdukA paherI kumAra tarata uDIne samudramAM AvelA kAmadevanA ramaitya AgaLa utaryo. tyAM pahoMcyA pachI akakA belI ke - he vatsa ! huM dvAra AgaLa beThI chuM, eTale prathama aMdara jaIne tame kAmadevanI pUjA karo." eTale dvAra AgaLa pAdukA mUkIne te ramaityamAM gaye. kumAra aMdara gaye ke tarata ja pagamAM pAdukA paherIne akakA jaladI pitAnA sthAne AvatI rahI. te hakIkata jANIne vayarasena bahu ja dukhita thaI cittamAM ciMtavavA lAgyA ke -"he ! huM dhUta chatAM chetarAye, ahIM huM nirAdhAra thaI paDe. paraMtu je thavAnuM haze te thaze, ciMtA karavAthI zuM phaLa che. vaLI jyAre huM garbhamAM hato tyAre mArA gujarAnarUpa mAtAnA stanamAM dUdha sarakyuM hatuM, te zuM have zeSavRtti sarajavI bhUlI gayA haze? zuM te sUI gaye haze ke gujarI gaye haze?" ema bane ja nahIM. eka kavie kahyuM Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 zrI pArzvanAtha caritra caMcala citta ma karasi ciMtA, ciMtanahAra kare saba ciMtA; udara thakI jeNe karI ciMtA, eI vizvabhara karasi ciMtA ema ciMtavane tyAM rahIne duHkhathI te divase gujAravA lAge ane vanaphaLathI prANavRtti (gujarAta) karavA lAgyA. evAmAM keAI vidyAdhara aSTApada tIrthanI yAtrA karavA jatA hate, teNe kumArane tyAM bhamate joI ne dayA lAvI tenI pAse AvIne pUchayuM ke -"are ! tuM keNa che? ane ahIM zI rIte Avyo che?" eTale kumAre pitAne yathAsthita (je banela te) vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI vidyAdhare tene dhIraja ApIne kahyuM ke -"he bhadra ! sAMbhaLa-huM tIrtha yAtrA karIne paMdara divasamAM pAcho AvIza, tyAM sudhI tAre ahIM ja rahevuM. ahIM AvyA pachI huM tane ISTa sthAne pahoMcADIza. paNa sAMbhaLa-ahIM cAre dizAmAM devatAoe kIDA karavA mATe bagIcA karelA che, temAMnA pUrva, dakSiNa ane uttara dizAnA bagIcAmAM jaI tAre phalAhAra ane jaLakIDA vaDe AnaMda kara; paraMtu pazcima dizAmAM maMdiranI pAchaLa je bagIce che, tyAM tAre sarvathA na ja javuM." kumAre te vAta kabula karI. eTale tene lADavAdika bhAta ApIne vidyAdhara AkAzamArge cAlyo gayo ane kumAra pratidina kAmadevanI pUjA karate chate tyAM rahyo. ekadA kautuka jevAne mATe kumAra pUrva dizAnA udyAnamAM Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra gayA. te udyAnamAM be Rtu hatI. eka bAju vasaMtaRtu hAvAthI AMkhe ane caMpAdika vRkSeA puSpita thayA hatA ane kAyalanA kaMThathI nIkaLatA pacama svarathI kheAlatI hatI ane ca'pakakusumeAthI te vana suga Mdhita thai gayuM hatuM, khIjI bAju grISmaRtu jovAmAM AvatI hatI. tyAM pADala ane bakula-kusumanA gadha prasaratA hatA. tyAM kumAre vApikAmAM jaLakrIDA karIne phaLAhAra karyo. pachI tyAMthI dakSiNa bAjunI vATikAmAM gayA. tyAM paNa be Rtu hatI--eka bAju varSARtu vidyamAna hatI, eTale mayUrAnA zabda saMbhaLAtA hatA ane deDakA ucca svare khAlatA hatA. ketakI ane jAinA puSpanI sugaMdha prasarI rahI hatI. mIjI khAju saraiAvaranA jaLane svaccha karanAra zaradaRtu zeAbhatI hatI. tyAM krAsakusuma ane sasachaMda vrukSA huseAnA nivAsathI vadhAre zeAbhatA hatA. tyAM krIDA karIne kumAra uttara dizAnI vATikA (udyAna)mAM gayA. tyAM paNa be Rtu hatI. eka khAju ziziraRtu vidyamAna hatI. tethI vikasvara zatapatrikA para bhamatAM ane gujArava karatA bhramaranA nAdamAM lIna thaI avaleAkana karIne kumAre tyAMnA phaLAnA AhAra karyAM. te vanamAM khIjI bAju Dema taRtu caiAbhatI hatI. tyAM marUSaka, kuMda, mucuku'dAdi vRkSeA vikasita hatAM. e pramANe traNe dizAnA bagIcAmAM pharI pharIne AmeAdathI, vApikAnA jaLamAM snAna karavAthI ane sArAM sArAM kLAnA bheAjanathI kumAra divasA gALavA lAgyA. ekadA kumArane vicAra thaze| manAra che, paNa pazcima bhAgamAM 413 6 ke - A vATikA tA maMdiranI pAchaLa rahetI Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 zrI pArzvanAtha caritra vATikAmAM zuM che te jouM." ema ciMtavIne te tyAM gayo. vATikAnuM avalokana karatAM teNe eka vRkSanuM puSpa suMbuM, tenI sugaMdhanA prabhAvathI te tarata ja rAsabha (gadheDe) banI gaye, ane sarvatra pikAra karatA te bhamavA lAgyo paMdara divasa purAM thatAM vidyAdhara yAtrA karIne pAcho Avyo tyAM tene tevI hAlatamAM joI tenI bahu nirbharsanA (tiraskAra) karI, pachI bIjA vRkSanuM puSpa suMghADayuM, eTale te manuSya rUpa pAmI te vidyAdharane page paDe ane tene khamAvyo. pachI vidyAdhara be ke "kahe, have tane kayA sthAnamAM mUkuM?" kumAra belyo ke -"he svAmin mane e be puSpa ApIne kAMcanapuramAM mUke." eTale vidyAdhare te gadheDA karavAnuM ane manuSyakaraNa - baMne puSpa ApIne AkAzamArge thaI tarata ja tene kAMcanapuramAM mUko. pachI te tyAM pUrva pramANe ja vilAsa karavA lAge. eTale akakA tene pharI joIne vismaya pAmI. pachI te cakti thaIne potAnA DhIMcaNa koNI para pATA bAMdhI hAthamAM lAkaDI laIne dhIme dhIme tenI pAse gaI eTale kumAra gADha jhedhAyukta thaIne bolyo ke -"he mAta ! A zuM thayuM?" te rUdana karatI belI ke -"he vatsa! tArA nimiro mane kaSTa prApta thayuM, paNa tArA AvavAthI badhuM sAruM ja thayuM." kumAra be ke -"te zI rIte ?" akakA belI ke -" kahevuM? jyAre tuM kAmadevanA bhavanamAM gaye, tyAre keI duSTa vidyAdhara tyAM AvI tArI be pAkA laIne cAlate thaye, eTale huM tenA vacce vaLagI daivayege ahIM AvatAM mane ulALIne teNe nIce nAkhI dIdhI. tethI mArA AMge pAMga bhAMgI Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 415 gayA che. e vAta kone kahevI? je duHkha paDe te badhuM sahana karavAnuM che, paNa have tArA AgamanathI badhuM sAruM thayuM." ema kahIne akakA tene pAchI pitAne ghare laI gaI; eTale te prathama pramANe vikAsa karavA lAgyo. kayAMthI lAve che. eTale teNe karI ane divya gI ekadA pharI akAe tene pUchayuM ke -"he vatsa ! tuM ahIM zI rIte AvI zakyA ? ane ATaluM dhana dararoja kayAMthI lAve che ?" kumAra belyo ke meM tyAM rahIne kAmadevanI ArAdhanA karI, eTale teNe saMtuSTa thaIne mane bahu dhana ApyuM ane ahIM mane mUke." pharI akakAe pUchayuM ke - bIju kaMI lAvyA che ?" te bolyo ke -"eka divya auSadhi lAvyo chuM. tene suMghavAthI vRddhane paNa navayauvana prApta thAya che." A vAtathI Azcarya pAmIne te belI ke -"he vatsa ! je ema hoya te mArA zarIrane tarUNa banAva." eTale kumAra be ke -"tamArA mATe ja huM mahauSadha lAvyo chuM, mATe rogya avasare tene upayoga karIza." te bolI ke -"atyAre ja kara eTale kumAre tarata ja kathA ane daMDa lAvI tenA nAka pAse peluM puSpa rAkhyuM. te phUlanI gaMdhathI akA tarata ja rAsabhI (gadheDI) banI gaI pachI kathAne khabhe nAkhI ane daMDane hAthamAM laI tene mArate mArate kumAra nagaramAM nIkaLyA. eTale magadhA pitAnA gharamAM beThI chatI belI ke-A bahu sAruM karyuM, ene ati lAbhanuM phaLa dekhADayuM." pachI bIjI gaNikAo pokAra karatI rAjasabhAmAM jaIne kahevA lAgI ke - he svAmin ! tame rAjyakartA hovA chatAM kaIka dhUte Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 zrI pArzvanAtha caritra amArA kuTuMbanI eka vRddhAne auSadhanA prayogathI gadheDI banAvI dIdhI che. te vAta sAMbhaLIne rAjA paNa hasyo. eTale vezyAoe kahyuM ke -"he nAtha ! tame paNa A vAta hasI kADhaze; te pachI amArI zI gati ?" eTale rAjAe tarata ja keTavALane meka. teNe tyAM jaIne vayasena kumArane kahyuM ke - are ! amArA nagaramAM tuM AvuM anucita kema kare che ?" eTale kumAra kredhita thaIne be ke -"are! jenA baLathI tuM AvyuM che, tene jaldI jaIne A khabara kahe ke ene hakama huM mAnatA nathI." Ama kahevAthI keTavALa ke pAyamAna thaIne bANa vigerethI tene prahAra karavA lAgyo, paNa daMDanA prabhAvathI tene prahAra lAgyA nahi. pachI kumAra daMDane ulALa sAme AvyuM eTale keTavALa bhAgIne rAjA pAse gayo. rAjAe zastro sahita ghaNuM sainike mokalyA ane bIjA paNa maMtrI sAmaMta vigare vinedane mATe tyAM jovA AvyA. ahIM te kumAre daMDa bhamAvyo, eTale cakranI jema bhamatA daMDathI badhA trAsa pAmIne bhAgI gayA. pachI parivAra sahita rAjA tyAM Avyo; eTale rAjAne joIne vayarasena vizeSe te gadheDIne mAravA lAge eTale te barADA pADavA lAgI, te joIne loko hasavA lAgyA ke -"aho ! baMne sainya bahu sArAM zobhe che. rAjA hAthI para besela ane dhUrta kharArUDha (gadheDA para) kevo zebhe che?" evAmAM gadheDIne mAra mArate vayarasena rAjAnI AgaLa AvyA eTale tene rAjAe oLakhyo tethI hAthI parathI tarata ja nIce utarIne rAjAe tene AliMgana karyuM ane belyo ke -"he vatsa! AvuM anucita kema AvyuM che ?" Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 417 utarIne rAjAe tene AliMgana karyuM ane be ke -"he vatsa ! AvuM anucita kema AvyuM che ?" eTale varasene badhe vRttAMta jaNAvyuM ane gadheDIne eka vRkSanA thaDa sAthe bAMdhIne teNe gajarUDha thaIne rAjAnI sAthe nagaramAM praveza karyo. pachI leke te akkAne tathAvidha sthitimAM joIne kahevA lAgyA ke - tame na vaLe, lAbhaM naiva parityajet / atilobhAbhibhUtAtmA. TTinI rAjamAtA ati lobha na karavo, tema bilakula lebha cheDI paNa na de. paraMtu juo ! atilobhathI A akA gadheDI thaIne parAbhava pAmI." pachI rAjAnA bahu AgrahathI vayarasene akkAne bIju pupa suMghADIne mAnuSI karI, ane tenI pAsethI pAdukA laIne tene choDI mUkI. rAjAe vayarasenane pitAnA yuvarAjapade sthApyuM, eTale te baMne IMdra ane upedranI jevA zobhavA lAgyA. pachI temaNe potAnA pitAne tyAM bolAvIne kahyuM ke "he pitAjI! ahIM sukhe rahe, ane A rAjya bhega, tathA amane AjJA karo." pachI teo oramAna mAtAne paNa page paDyA ane kahyuM ke A rAjya amane tamArA prasAdathI ja prApta thayuM che." ema kahIne oramAna khAtAne paNa satkAra 27 Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 zrI pArzvanAtha caritra karyo. ane manano mela dUra karAvyuM. pelA mAtaMgane paNa tenI jAtimAM mukhya adhikArI (mahetara) banAvyo. e pramANe te baMne kumAre potAnA kuTuMba sahita rAjyasukha bhegavavA lAgyA. ekadA te baMne gekhamAM besIne nagaranI zobhA eto hatA, evAmAM jugaparyata daSTine sthApaka karanAra, avyagra manavALA, mahAnubhAva, melathI malina gAtravALA, pavitra cAritranA bhAjana ane zuddha bhikSAne mATe bhramaNa karatA eka munine temaNe joyA. temane joIne te baMne baMdhuoe ciMtavyuM ke -"AvuM rUpa ApaNe kyAMka joyuM che. ema ciMtavatA zubha dhyAnanA ge temane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pachI bahu ADaMbarathI te baMne munine vaMdana karavA gayA. tyAM munine namaskAra karIne te baMne temanI dezanA sAMbhaLavA beThA eTale muniMdra paNa viziSTa avadhijJAnathI temane pUrva bhava jANIne belyA ke -"he rAjana ! te pUrva bhavamAM sAdhune harAvIne dAnarUpa kaHpavRkSa repyuM hatuM, tenuM rAjya prAptirUpa A kula maLyuM che ane mokSagamanarUpa phaLa have pachI prApta thavAnuM che. vayarasene pAMca keDInA puSpa laIne jinapUjA karI hatI, te puNyanA prabhAvathI te divya ane vipula bhega pAme che. e paNa tenA puNyavRkSanuM puSpa samajavuM, tenuM phaLa te anaMta sukharUpa siddhi prApta thaze te samajavuM " A pramANe sAMbhaLIne praphullita vadanathI te baMnee munine pUchayuM ke - "he vibhe ! 1. yuga-dhAsarUM. tatramANa eTale cAra hAtha pramANa AgaLa daSTi vaDe joIne cAlatA. bhAga Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra amane siddhi kayAre prApta thaze ?" muni khAlyA ke-'devapaNAmAM ane manuSya paNAmAM anukrame pAMca bhava karI, sukha bhAgavI chaThThA bhavamAM pUrva videhamAM utpanna thaI tyAM vizALa rAjyanuM sukha bhAgavI cAritra laI nirmaLa tapa karIne phrI tame baMne siddhipadane pAmazeA.' A pramANenA muninA vacanathI bahu jIvA pratimAdha pAmyA. baMne kumAreAe pharI samakti mULa khAra tarUpa zrAvakadhanA svIkAra karyAM. pachI munIzvarane namI ghare jaIne te baMne jainadhama parAyaNa thayA. ane AkhI pRthvIne bhavya jinaprAsAda ane jinapratimAMthI maDita karI, nava navI RddhithI rathayAtrAdi mahAsavA karyo ane bhaktiyukta citte aneka sAdharmika vAtsalyA karyAM. ante dIkSA laI Ayu pUrNa karI pAMcamAM brahmadevalAkamAM deva thayA. anukrame te baMne mahAvideha kSetramAM siddhipadane pAmaze. iti amarasena-vayarasena kathA 419 have akSatapUjA zukarAjanuM draSTAMta kahe che zukarAjanI kathA A bharatakSetramAM vividha bagIcAthI maneAhara evuM zrIpura nAme eka ramaNIya nagara che. tyAM khAdya udyAnamAM svanA prAsAda jevuM zrI AdinAthanu derAsara hatuM. te zikhara paranI Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra caMcaLa dhvajAnA bahAnAthI leAkeAne khelAvatuM hatu ane zikhara para rahela kaLaza leAkeAne A pramANe sUcanA karatA hatA ke :teje karIne daidipyamAna evA A eka ja svAmI sa'sAratarika ane sarvAMga che, mATe he bhavyajane ! ene bhajo. e prabhu bhavasAgaramAM nAva samAna che, mATe enI sevA karo.' te derAsaramAM ghaNA lAkA prabhune namaskAra karavA AvatA hatA. te prAsAdanI pAse eka mATu AmravRkSa hatuM. te vRkSapara eka snehavALu pApaTanuM joDu rahetu hatuM. ekadA pApIe popaTane kahyuM ke he prANanAtha! mane dohada utpanna thayA che, mATe tame zALikSetramAMthI eka zALizi`ka (zALanI sIMga) lAvI Ape' popaTa AhyA ke he kAMte ! e khetara zrIkAMta rAjAnu che. e kSetramAMthI eka kaNasatu paNa je le tenuM mastaka rahe tema nathI." eTale peApaTI khelI ke-he kAMta ! tamArA jevA bIjo kAI kAyara nahi hAya ke je peAtAnI patnInA dohada na pUrAvAthI maraNa pAmatI hAya chatAM peAtAnA prANanA leAbhathI tenI upekSA kare.' A pramANe sAMbhaLI lajjita thaine peAtAnA jIvananI darakAra na karatAM te DAMgaranAM khetaramAM jaIne kaNasatuM laI AvyA ane peAtAnI priyAnA dohada pUrNa karyA. pachI te rAjapuruSA rakhavALA chatAM priyAnA Adeze te pApaTa pratidina DAMgaranA kaNasalA laI AvatA hatA ane te mane tenu bhakSaNa karatA hatA. 420 ekadA zrIkAMta rAjA DAMgaranuM khetara jovAne AvyA, tyAM satra avalAkana karatAM eka bhAgamAM pakSIoe tene nAza karela joI ne teNe rakhevALAne pUchyuM ke-A zALikSetrane A Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 421 Aju pakSIoe kema nAza karyuM? ane tame tenI rakSA kema na karI ?" eTale te kheAlyA ke- he svAmina! ame rakSaka chatAM eka peApaTa dararAja cAranI jema AvI tenA kaNasalAM laIne bhAgI jAya che.' rAjAe kyuM ke - tame tene jALamAM pakaDIne jaldI mArI pAse lAvajo, eTale huM cAranI jema tene zikSA karIza' A pramANe kahIne rAjA cAlyA gayeA. bIje divase pApaTane jALamAM pakaDIne zALirakSakA ( khetaranA rakhevALeA ) tene rAjA AgaLa laI gayA. eTale tenI pAchaLa peApaTI AMsu pADatI doDI ane potAnA patinI sAthe te paNa du:khita thaIne rAjamadire AvI. zALirakSakAe sabhAmAM beThelA rAjAne vijJapti karI ke - he svAmin ! zALine cAranAra A pApaTane ame laI AvyA chIe? eTale tene joIne krAdhita thai rAjA jeTalAmAM peAtAnI taravArathI tene mAravA jAya che, teTalAmAM peApaTI tarata ja vacce paDIne kheAlI ke -"he rAjan ! mane mAreA, ane mane jIvita ApanAra A mArA patine mUkI do; kemake teNe peAtAnA jIvitane tRNu samAna gaNI DAMgaranA kaNasalAM lAvIne mArA DhohalA pUrA karyAM che.' eTale rAjA pApaTa sAmu` joi hasIne elye ke - he pApaTa ! leAkaprasiddha evuM tArU* pAMDitya kayAM gayuM ke jethI priyAne mATe tuM potAnA jIvittanA saMzayamAM AvI paDayA ? tenA javAkha ApatAM pApaTI khelI ke - he rAjanlR ! pitA, mAtA ane dhanAdikane taje temAM te zu', paNa puruSa potAnI patnInA anurAgathI prANAnI paNa darakAra karatA nathI. vaLI he rAjedra ! zrIdevI rANIne mATe tame kema jIvitanA tyAga karyA hatA ? teA pachI ' Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 zrI pArzvanAtha caritra A popaTane zo doSa? te sAMbhaLIne vismaya pAmI rAjA ciMtavavA lAge ke -"A popaTI mAre vRttAMta zI rIte jANe!" ema vicArI rAjAe popaTIne pUchayuM ke -"bhadre ! tuM te vAta zI rIte jANe che? mane kautuka che, te te badhuM mane kahI saMbhaLAva." pipaTI belI ke -"he rAjana! sAMbhaLo- tamArA rAjyamAM pUrve eka paritrAjikA (gaNa) rahetI hatI. te mahA kapaTI, kSudra pragamAM nipuNa ane mULa, maMtra, taMtramAM bahu cAlAka hatI. ekadA tamArI zrIdevI rANIe tene bolAvIne kahyuM ke -"he mAtA ! huM rAjAnI rANI chuM, rAjAne bIjI ghaNI rANIo che, paNa karmavazAt huM durbhAgI chuM, rAjA mAre ghera AvatA nathI. mATe he bhagavatI ! mArA para prasanna thaIne evuM kare ke jethI huM patine priya thAuM. te sAthe mArA jIvatA pati che ane huM maraNa pAmatAM pati maraNa pAme tevuM karo. paritrAjikA belI ke -"aho ! rAjAnI strIonA janmane dhikAra che ke seMkaDe sapatnIomAM rahevuM, putranA paNa darzana na thaI zake (putrotpatti na thAya.) ane gharamAM paNa svecchApUrvaka gamanAgamana karI na zake. kubhAvathI ApelA dAnathI rAjapatnIne avatAra maLe che te vase ! tuM A auSadhi le, te tArA patine khAnapAnamAM khavarAvaje; eTale tAre svAmI tAre vaza thaze" rANI belI ke - e vAta kharI paNa mAre ghare ja AvatA nathI, te tenA darzana kayAMthI? ane tene davA khavarAvavI zI rIte ?" jogaNa belI ke he bhadre ! jo ema hoya te mArI pAsethI eka bIje. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 423 eka karIne te mAe tene eka vAta kabula karI mAhita maMtra laIne ekamanathI te sAdha, eTale tane saubhAgya prApti thavA sAthe pati vaza thaze." rANIe te vAta kabula karI eTale zubha muhUrta parivrAjakAe tene eka maMtra ApyuM. rANIe paNa pUjA karIne te maMtra vidhipUrvaka grahaNa karyo. pachI rANI parama AdarathI maMtra japavA lAgI. eTale traNa divasa pachI rAjAe pratihArI mekalI teNe AvIne rANIne kahyuM ke -"he bhadre ! rAjA tamane rAjamahelamAM lAve che, mATe avazya Avaje pachI snAna, vilepana karI; zaNagAra sajI sAthe rAjapuruSe laI hAthaNI para besIne rANa rAjamahelamAM AvI. eTale rAjAe sanmAna ApIne tene paTarANuM karI, tethI te mahArANI thaI. tethI rAjyamAM IcchA pramANe sukha bhegavatAM keInA para saMtuSTa thatI te tene ISTa phaLa ApatI ane koInA para rUSTa thatI te tenuM mULa kahADI nAkhatI hatI. ema karatAM ghaNA divase pasAra thayA. ekadA pelI jogaNa rANIne ghare AvI, ane teNe rANIne kahyuM ke -"he vatsa ! tArA manoratha siddha thayA?" te belI ke - "he mAta ! tamArA prasAdathI badhuM sAruM thayuM che, tathApi mArUM mana hajI DelAyamAna rahe che, tethI je huM jIvatAM rAjA che ane huM maratAM te mare evuM thAya te huM gADha sneha samajuM." jogaNa balI ke -"he vatsa ! je hajI tAruM mana sthira na hoya ane evI parIkSA karavI hoya to te tArI nAsikAvaDe A mUlikA (mULiyA) ne nase leje, eTale tuM jIvatI chatAM mRta (marelA) jevI lAgIza, pachI je bane Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 zrI pArzvanAtha caritra jeje. pachI avasare bIjI mUlikAthI huM tane na ApI sajIvana karIza." rANuM belI ke -"he mAta ! e pramANe karIza." pachI gaNa eka mUlikA ApIne svasthAne cAlI gaI. eTale rANI te mUlikAthI nAkamAM na letAM ja mRtavat thaIne akasmAt bebhAna thaI nIce paDI. rAjAe tene bebhAna sthitimAM joI eTale te zekAtta thayo. rAjalokamAM paNa sarvatra AkaMdana ane hAhAkAra uchaLI rahyo. pachI rAjAnA AdezathI ghaNA vaidyo ane mAMtrike tyAM bhegA thayA, paNa teo tene mRtavat jANIne cAlyA gayA ane "ene agnisaMskAra kare ucita che." ema kahI gayA; eTale rAjAe kahyuM ke -"enI sAthe mAro paNa agnisaMskAra karo, enA vinA huM jIvI zakuM tema nathI" eTale maMtrI, sAmaMta ane loka zokAkuLa thaIne kahevA lAgyA ke -"he rAjan ! vizvAdhAra evA tamane Ama karavuM ucita nathI." eTale rAjAe atyaMta duHkhita thaIne kahyuM ke - "zuM snehInI bIjI gati hoya ? na ja hoya. mATe have vilaMba na kare, mAre eka kSaNa paNa varasa samAna jAya che, tethI tAkIde caMdanakASThanI citA racAvo" ema kahIne rAjA rANInI sAthe pitAnA mahelamAMthI bahAra nIkaLyo ane vAjInA moTA avAja pUrvaka strI ane puruSo sAthe rUdanA karate rAjA smazAnabhUmimAM Avyo. tyAM puSkaLa dAna ApI rANa sahita keTalAmAM praveza kare che, teTalAmAM pelI parivAjika dUrathI tyAM AvI ane belI ke -"he rAjan ! sAhasa na karo." rAjA be ke -"he pUjya ! enI sAthe ja mArUM jIvita che." te bolI ke -je ema hoya te kSaNavAra vilaMba Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 425 kare, huM tamArI priyAne leka samakSa sajIvana karUM chuM." te sAMbhaLI rAjA harSa pAmIne be ke -he bhagavatI ! prasanna thAo, tamAruM kathana satya thAo, A dayitAne jIvitadAna ApatAM tame mane paNa chavADe ema jANaje." A pramANe rAjAe kahyuM, eTale gaNe bIjI (saMjIvanI) auSadhine nase rANIne nAsikAmAM suMghADe, eTale tenA prabhAvathI rANa turata ja sAvadhAna thaI. te joI rAjA vigere badhA loke harSa pAmyA. tyAM jayajayAvara thaI rahyo. ane vAchatrone nAda, gIta gAna ane nATaka zarU thayA. pachI sarvAge AbhUSaNa paherI rAjA te gaNanA paga (caraNa) pUjIne be ke -"he pU ! he A ! je tamane rUce te mAgo." te bolI ke -"he rAjana ! mAre kaMI jarUra nathI tArA nagaramAM bhikSA levAthI ja mane saMtoSa che, kAraNa ke -"jema pavananuM bhakSaNa karatAM chatAM sarpo durbaLa thatAM nathI ane zuSka tRNa khAvA chatAM hAthIo baLavaMta rahe che, tema munivaro paNa bhikSAbhejanathI ja pitAne kALa pasAra kare che. saMteSa eja puruSane parama nidhAna che." pachI rAjA rANI sAthe hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne svasthAne gayo. tyAM te jogaNane mATe rAjAe eka manahara maDhI karAvI ApI, eTale te AryA sukhapUrvaka tyAM rahIne kALa pasAra karatI AyukSace maraNa pAmIne ArtadhyAnanA ge popaTI thaI. te huM tArI pAse ubhI chuM. tArI rANIne jevAthI atyAre mane jAti smaraNa utpanna thayuM. tethI meM A caritra tArI AgaLa kahI batAvyuM che. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra A pramANe te pApaTInAM vacana sAMbhaLIne rUdana karatI rANI khAlI ke he pUjyuM ! tu` pakSiNI kema thaI ?" te khAlI kehe bhadre ! kheda na kara, svakanA vazathI prANIne sukha ane duHkha thayA ja kare che." pachI rAjAne kahyuM ke-"he rAjan! viSayavaza puruSa strInA dAsa thaIne rahe che.' te sAMbhaLI rAjA saMtuSTa thaIne melyuM. ke-he bhadre ! teM badhuM satya kahyuM che, te sAMbhaLIne huM bahu saMtuSTa thaye chuM, tethI tuM je mAge te ApavA taiyAra chuM.' eTale pApaDI khelI ke-he naredra ! mane mAre priya ja Icchita che, mATe ene jIvitadAna Ape|, bIjA kAI nuM mAre pratyeAjana nathI.' eTaNe rANI khAlI ke-'he prANanAtha ! he svAmin! ene pati ane bheAjana-e vAnAM ApeA. rAjAe kahyu ke--hai pApaTI ! iSTa sthAne jAe, A tArA patine me mukta karyo che" pachI rAjAe zALirakSakane AjJA karI ke-tamAre emane haMmezA DAMgaranA dANAM bhegAM karIne devA'pachI 'mahAprasAda ema khelatAM uDIne te baMne svasthAne gayA. 426 keTalAka samaya pachI jenA doDhuda sa`pUrNa thayA che evI peApaTIe peAtAnA mALAmAM be IMDA prasavyAM. te vakhate tenI eka sapatnI peApaTIe te ja vRkSamAM khIjI zAkhA para anya mALAmAM eka IMDuM prasavyu*. ekAda caNa mATe sapanI pepaTI bahAra gaI hatI te vakhate prathama popaTIe masarathI tenuM iMDu khIje mUkI dIdhu. te pApaTI pAchI AvI ane tyAM peAtAnu iMDa jovAmAM na AvavAthI te duHkhathI tapta thaine bhUmi upara ALeATavA lAgI. eTale tene vilApa karatI joI prathama peApaTIe Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra pazcAttApa karI tenuM iMDu karI tyAM mUkI dvIdhuM. pachI te pApaTI jamIna para ALeTIne pAchI vRkSa para AvI, tyAM peAtAnu iMDu jovAmAM AvavAthI jANe amRtathI siMcAi hoya tema AnaMda pAmI. Ama karavAthI prathama pApaTIe te nimitte dArU ka mAMdhyuM. pazcAttApa karavAthI temAMnA bahu ka te kSaya thaI gayAM, te paNa eka bhavamAM bhAgavavA jeTaluM kama bAkI rahI gayuM. 427 have te be iMDAmAMthI peApaTa ane pApaTI utpanna thAya te ane vanamAM krIDA karavA lAgyA. DAMgaranA khetaramAMthI haMmezA cAkhA lAvIne te pApaTanuM joDu pAtAnA baccAMone khavarAvavA lAgyuM. ekadA jJAnI cAraNazramaNamuni AdinAthanA prAsAdamAM AvI prabhune namaskAra karIne A pramANe stuti karavA lAgyA. --he traNa bhuvananA adhIza ! ane huM sa`sArapAraga ! tame jayavaMta vartA, he ana'tasukhanA nidhAna ! hai jJAnanA mahAsAgara ! tame jayavaMta vartA' A pramANe udAra stuti ane va'nA karI te muni zuddha bhUmipara pramArjana karIne beThA. te vakhate rAjA paNa zuddha bhAvathI jinezvarane pUjI ane munine vaMdanA karI temanI pAse besIne pUchavA lAgyA ke--he bhagavan ! pUjAnuM phaLa prakAze.' eTale muni malyA ke he rAjan ! jinezvaranI AgaLa akha'Da akSatanA traNa Dhaga karatAM akSata (khaMDita na thAya tevu) sukha prApta thAya che.' A pramANenuM muninuM vacana sAMbhaLIne aneka manuSyA akSatapUjAmAM tatpara thayA. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 zrI pArzvanAtha caritra te akSatapUjAnuM phaLa sAMbhaLIne pipaTI pipaTane kahevA lAgI ke ApaNe paNa akSatanA traNa puMjathI jinezvaranI hamezA pUjA karIe, ke jethI alpakALamAM siddhisukhane pAmIe" popaTa te vAta svIkArI, eTale te baMne jinezvaranI AgaLa akSatanA traNa Dhaga dararoja karavA lAgyA ane te pramANe temaNe potAnA putra-putrIne paNa zIkhavyuM. eTale te cAre pakSIo pratidina jinezvara AgaLa zuddha bhAvathI akSata pUjA karavA lAgyA. anukrame Ayu pUrNa karIne te cAre che devalokamAM gayA. devalokamAM svargasukha bhogavI pipaTane jIva tyAMthI cavIne hemapura nagaramAM hemaprabha nAme rAjA thaye ane piTIne jIva te ja rAjAnI jayasuMdarI nAme patnI thaI bIjI piTI paNa saMsAramAM bhamIne teja hemaprabha rAjAnI ratisuMdara nAme rANI thaI te rAjAne bIjI paNa pAMcase rANIo hatI; paNa pUrva saMskArane lIdhe te be rANIo upara bahu ja sneha rAkhate hate. ekadA te rAjAne mahA dAhajavara thayo. caMdanane lepa karavAM chatAM paNa te vyAkuLa thaI jamIna para ALoTavA lAge anukrame tene sAta mahAroga lAgu paDayA. aMgabhaMga, bhrama, phATaka (pheDalA), sepha (zarIra sujI jAya te), mastakapaDA, dAha ane vara-e sAta rega pracaMDa kahevAya che. te sAte rega uddabhavyA, tenA upacAra mATe AyurvedavizArada ghaNA vaidyo AvyA, ane vividha zAstro tapAsI rAjAnI zarIraceSTAnuM nirIkSaNa karyuM; ane nADI joI mUtraparIkSA paNa karI. pachI Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 429 temaNe vividha upAye karyA. pachI maMtravAdIone belAvI maMtrataMtrAdi karyA paNa te badhA niSphaLa gayA. vividha grahapUjA karI ane te nimitte dAna dIdhAM, paNa kaI rIte rAjAne samAdhi (zAMti) na thaI, eTale vaidya vigere badhA svasthAne cAlyA gayA. pachI sthAne sthAne devapUjA ane yakSa, rAkSase vigerenI mAnatA karavAmAM AvI. ekadA rAtre keI rAkSasa pragaTa thaIne rAjAne kahevA lAge ke -"he rAjan ! je tArI keI strI pitAnA dehanuM tArA para avatAraNa karIne agnimAM paDe, te tArUM jIvita kAyama rahe-anyathA nahi rahe." tema kahIne rAkSasa cAlyo gaye. eTale rAjA vismaya pAmIne ciMtavavA. lAgyo ke-"A iMdrajALa che ke satya che ? ema vika95 karatAM teNe AkhI rAta gALI. savAre udayAcalanA zikhara para sUrya Avyo ane ajavALuM thayuM eTale rAjAe rAtrino vRttAMta. pradhAnane kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI pradhAne kahyuM ke -"he svAmin ! jIvitane mATe ema paNa karI zakAya." rAjA belyo ke -"uttama jane paraprANathI pitAnA prANanI rakSA karatA nathI, mATe je thavAnuM hoya te thAo, huM tema karavA IcchatuM nathI." te paNa pradhAne rAjAnI marajI nahIM chatAM badhI rANIone ekatra karI rAtre rAkSase kahela vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI potAnA jIvitanA lAbhathI badhI rANIo nIcuM mukha karI besI rahI, keI kAMI uttara ApI zakI nahi. e vakhate vadanane vikasita ane manane harSathI praphullita karI ratisuMdarI ubhI thaIne bolI ke -je mArA jIvitathI rAjAjI jIvatA hoya, te bahu zreSTha vAta che, huM e kArya karavA taiyAra chuM.' Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 zrI pArzvanAtha caritra ema sAMbhaLI pradhAne mahelanA gavAkSa nIce eka meTe kuMDa karAvI temAM caMdanAgaranA kASTho purAvyAM. pachI te rANI snAna vilepana karI pavitra vastra paherI potAnA patine namaskAra karIne kahevA lAgI ke- he nAtha ! mArA jIvitavyanA badalAmAM tame ciraMjI. huM agniku DamAM praveza karUM chuM." eTale rAjA kheda lAvIne belyo ke-"he kAMte! mAre mATe tuM jIvitane tyAga na kara, pUrvakRta karma mAre ja bhegavavA yogya che. eTale te rANI rAjAne page paDIne belI kehe svAmina! ema na bolo, tamArA nimitte je mArA prANa jatA hoya, te mArUM jIvita saphaLa che." eka kahI baLAtkAre rANI rAjA uparathI pitAnuM uttAraNa karI gekha AgaLa jaIne baLatA evA agnikuMDamAM kUdI paDI. e vakhate rAkSasa saMtuSTa thaIne belyo ke- "he vase! tArA satvathI atyAre huM saMtuSTa thayo chuM. mATe tuM Icchita varadAna mAgI le, te ApavA huM taiyAra chuM. te belI ke- jo Apa prasanna thayA hoya te ApanA prasAdathI mArA svAmI cirakALathI utpanna thayelA reganI pIDAthI mukta thAo." rANInI AvI mAgaNIthI "ema ja thAo e pramANe kahI rANIne suvarNa siMhAsana para besADI ane rAjAne amRtathI abhiSeka karIne rAkSasa pitAne sthAne gayo. rAjAne jIvitadAna ApavAthI samasta rAjalaka ratisuMdarI rANanI jayajayAravathI stuti karavA lAgyA. te rANIe rAjA pAse AvIne puSpa ane akSatathI temane vadhAvyA, eTale rAjA be ke he priye! tArA satvathI huM saMtuSTa thayo chuM, mATe ISTa vara mAga. te belI ke- he svAmin ! tame ja mArA abhiSTa vara cho" rAjA be ke-"bhadre ! Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 431 te jIvitavyanA aNuthI mane vaza karyAM che, tethI kAMIka mAgI le.' eTale te hasIne kheAlI ke-jo ema hAya tA hAla te vara anAmata rAkheA, avasare huM mAgIza.' Ama kahevAthI rAjAnA mananuM samAdhAna thayuM, te rAjI thayA. ekadA ratisu MdarI rANIe kuLadevatA pAse putranI prAnA evI rIte karI ke - he mAtA ! tuM mane putra ApIza te jayasuMdarInA putranu... hu' tane lidAna ApIza.' A pramANe teNe mAnatA karI. bhAgyacAge mane rANIone sa`pUrNa lakSaNavALA e putrA thayA. eTale ratisu MdarI saMtuSTa thaine ci'tavavA lAgI ke - mane devIe putra ApyA che, te have jayasuMdarInA putranuM khalidAna Apavu joI e, tenu* zI rIte karavu?" ema ci'tavatA tene eka upAya sUjgyA ke - rAjAnI pAse anAmata rAkhela vara mAgu, ane te varavaDe rAjA pAsethI rAjya mArA svAdhInamAM laI ne pachI mArU ISTa karU? AvA nizcaya karIne te rAjA pAse AvI kheAlI ke - he nAtha ! pUrva kabula karela varadAna have mane ApeA.' eTale rAjAe kahyuM ke - he devI! je tane abhISTa hoya te mAgI le.' rANI mAlI -- jo ema hAya tA pAMca divasa mane rAjya ApeA.' rAjA melyA ke 6 - - pachI * bahu sArUM, me* tane pAMca divasa rAjya ApyuM. ' 6 " mahAprasAda ema khAlIne teNe rAjya svAdhInamAM laI tenA mahAtsava karyAM. pachI zubha avasare savAre rUdana karatI jayasuMdarInI pAsethI tenA putrane jabarajastIthI ma*gAvyA, ane tene snAna arcana karI caMdana, puSpa ane akSata caDAvI eka Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra suMDalAmAM mUkAvIne te dAsInA mastakapara upaDAvyA; ane vAjIMtranA nAda tathA strIeAnA gItagAna sAthe te rANI parivAra sahita udyAnamAM devInA bhavana tarapha tenu balidAna devA cAlI. 432 _ e avasare kAMcanapuranA svAmI sUra nAmanA vidyAdharAno rAjA AkAzamArge jatA hatA. teNe sUrya jevA tejasvI te pALakane joIne tyAM anya marelA bALaka mUkI te bALaka laI lIdhA. pachI vimAnamAM sutelI peAtAnI strInI pAse te bALakane mUkIne vidyAdhara kAmaLa svarathI patnIne kahevA lAgyA ke - huM priye ! jaldI uThe ane jo tane bALaka avataryu che.? eTale te khedasahita khelI ke - he svAmin ! tame mArI mazkarI karI che ! duSTa daive teA mArI mazkarI karelI ja che ke jethI huM vaMdhyA rahI chuM ane putrane prasavatI nathI.'te sAMbhaLI rAjA vadhAre hasIne melyA ke --tu. peAte tArI paDakhe sutelA ratnasamAna bALakane jo, putrarahita evA ApaNA eja putra che.' pachI rANIe te bALakane joyA ane tene putra tarIke svIkArIne teo peAtAnA nagaramAM gayAM. tyAM caMdrakaLAnI jema pratiddina te bALaka kaLAthI vRddhi pAmavA lAgyA. ahI tisu darIe prasannapaNe su`DalAmAMthI bALakane laI devInA zirapara pheravIne devInI AgaLa tene pachADayA; ane pUrNa manAratha thatAM te tyAMthI peAtAnA sthAne gai. jayasu'darI putranA viyAgathI duHkhe samaya pasAra karavA lAgI. A vakhate eka rANI pUrNimA samAna ane bIjI rANI amAvasyA samAna lAgatI hatI. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 433 have vidyAre te bALakanuM madanakara evuM nAma rAkhyuM. anukrame vRddhi pAmatAM te vividha vidyA zIkhe ne yauvanavaya pAmyo. ekadA AkAzagAminI vidyA vaDe gagana mAge gamana karatAM rAjamahelanA gokhamAM beThelI potAnI mAtAne teNe joI eTale jevA mAtrathI utpanna thayelA snehathI madanAMkure tene upADIne potAnA vimAnamAM besADI dIdhI. te rANI paNa nekadraSTithI te kumArane vAraMvAra jovA lAgI. evAmAM nagaraloke uMcA hAtha karIne kahevA lAgyA ke -"aho ! kaI vidyAdhara ApaNA rAjAnI rANIne laI jAya che. te sAMbhaLI rAjA ghaNe dubhANe, paNa zUravIra chatAM te zuM karI zake ? uMcA vRkSa parathI phaLa levAmAM kuja zuM parAkrama kare? putranA maraNathI ane patninA apaharaNathI hemaprabha rAjA bahu duHkhI thaI gayA. evAmAM deva thayela pUrvabhavanA popaTI jIve avadhijJAnathI anucita kArya thatuM jANune vicAra karyo ke-"aho ! mAre bhAI potAnI mAtAne strIbuddhithI haraNa karI jAya che te ThIka thatuM nathI." ahIM madanAMkura pitAnA nagaranI pAse AvI eka sarovarane kAMThe AmravRkSa nIce jayasuMdarI sahita beThe; eTale pele deva vAnara ane vAnarInuM rUpa karI AmravRkSanI zAkhApara AvIne beThe. tyAM rahyo chate vAnara vAnarIne kahevA lAgyo ke- he priye ! A tIrtha abhISTadAyaka che. A tIrthanA jaLamAM paDela tiryakaro manuSya thAya che ane manuSyo devatva pAme che. je, A bane manuSya 28 Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 zrI pArzvanAtha caritra kevA divya rUpadhArI che. mATe ApaNe paNa manamAM tenI dhAraNA karIne A tIrthajaLamAM paDIe ke jethI ApaNe paNa AvA rUpavaMta manuSya thaI jaIe. AvI strI tuM thA, ane A purUSa huM thAuM" A pramANe sAMbhaLIne vAnarI belI ke-he kAMta! enuM nAma paNa leze nahi, ke je potAnI mAtAne patnInI buddhithI haraNa karIne lAvelo che, e pApInA rUpane tame zA mATe Iccho ? A pramANe vAnarInuM vacana sAMbhaLIne te baMne vismaya pAmyA. kumAra ciMtavavA lAgyo kemeM haraNa karelI A mArI jananI zI rIte thAya te samajAtuM nathI. paraMtu ene jotAM mane mAtRbuddhi te utpanna thAya che. rANIe manamAM vicAra karyo ke "A mAre putra zI rIte ? e samajAtuM nathI, paraMtu ene jotAM potAnA putranI je mArA manamAM neha uddabhave che. pachI kumAra sAzaMka thaIne AdarapUrvaka vAnarIne pUchavA lAge ke-he bhadre ! tuM je vacana belI te zuM satya che? te bolI ke e satya ja che, je saMdeha heya te A vanamAM jJAnI muni che temane pUchI je." ema kahIne te baMne adazya thaI gayA. pachI vismaya pAmate kumAra vanamAM jaIne te munine pUchavA lAgyuM ke "he bhagavan! vAnarIe je kahyuM te satya che? muni belyA ke- he bhadra! te badhuM satya che temAM asatya jevuM bIlakula nathI. atyAre huM karmone kSaya karavA dhyAnamAM sthita chuM, tethI tene vadhAre kahI zakatuM nathI, paNa hemapuramAM kevaLI bhagavaMta bIrAje che tyAM tuM jA, te tene badhuM spaSTa kaheze pachI munine namaskAra karIne mAtA sahita kumAra ghare gayo. tyAM atyaMta harSita thayelA mAtapitAe kumArane khinna thayela Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 435 je. pachI vidyAdharI mAtAne page lAgIne kumAre tene ekAMtamAM pUchayuM ke- he mAta ! spaSTa kaho, mArI kharI mAtA ane kharA pitA koNa che? te bolI ke he vatsa ! zuM tane khabara nathI ? ke huM tArI mAtA chuM ane A tArA pitA che." kumAra belyo ke - "e to ThIka, paNa huM pUchuM chuM ke mane janma ApanAra mAtA pitA keNa che?? eTale te bolI ke- tenI mane khabara nathI. tArA pitA badhuM jANe che." teNe tene pUchayuM eTale te vidyAdhara rAjAe pUrvanA badhe vRttAMta tene kahI saMbhaLAvyuM. paNa tenA mAtApitAnuM nAma jANatA na hovAthI na kahyuM. kumAre vicAra karyo ke-vAnarAe vanamAM je kahyuM te satya jaNAya che; kemake muni paNa teja pramANe chelyA che; mATe A mArI janmaApanArI mAtA saMbhave che, have kevaLI bhagavaMta pAse jaIne pUchuM ke jethI mane kazI zaMkA na rahe." A pramANe manamAM vicArIne baMne mAtA tathA pitA sahita kumAra hemapura nagaramAM kevaLIne vaMdana karavA gaye. tyAM kevaLI bhagavaMtane namaskAra karI parivAra sahita te vidyAdhara beThe. hajAro strIomAM beThelI. jayasuMdarI rANuM pitAnA putra sahita gurubhASita dharma sAMbhaLavA lAgI. te vakhate hemaprabha rAjA paNa nagarajana sahita gurunI pAse AvI dharma sAMbhaLavA beThe hatuM. teNe kevaLI bhagavaMta dezanA daI rahyA pachI avasara meLavIne kevaLI bhagavaMtane pUchyuM ke -"he bhagavan! mArI strInuM keNe haraNa karyuM che?" kevaLI bolyA ke -"he rAjana ! tenuM tenA putre ja haraNa karyuM che." eTale rAjA vismaya pAmIne bolyo ke -"he prabhe ! tene putra kayAMthI ? tene putra je hatuM tenuM te deve haraNa Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 zrI pArzvanAtha caritra che temAM sAkara eTale keLAvyA. chevaTe te rAjA karyuM che. arthAt maraNa pAmyo che ane tene bIjo putra te nathI." muni belyA ke -"tAruM kahevuM satya che, paNa meM kahyuM che temAM saMdeha karIza nahi." rAjA be ke -te tenI paramArtha prakAze. eTale gurue kuLadevI pAse laI jatAM banela ane bIje badho vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. chevaTe te kumAra A udyAnamAM AvyA che tyAM sudhI vRttAMta kahyo eTale rAjA jeTalAmAM sabhAnI aMdara tarapha najara kare che, tevAmAM saMzayarahita thayele kumAra AvIne pitAne page paDaya; eTale rAjAe tene AliMgana karyuM. te vakhate rAjA, jayasuMdarI, ratisuMdarI ane baMne kumAra - ema samasta kuTuMba tyAM maLyuM. pachI jayasuMdarI rANIe munine namaskAra karIne pUchayuM ke"he bhagavan! kayA karmathI mane seLa varSa sudhI putrane vicAga thaye?" muni belyA ke -"pUrve popaTInA bhAvamAM seLa muhUrta paryata te sapatnI popaTInuM IMDuM harIne tene viyoga Apyo hato; tenuM A phaLa che, je jene alpa paNa sukha ke duHkha Ape che, tenuM phaLa tene parabhavamAM ghaNuM vizeSa bhogavavuM paDe che. A pramANe guruvacana sAMbhaLIne ratisuMdarI pazcAttApapUrvaka uThIne jayasuMdarIne page paDI ane tene khamAvIne kahyuM ke - he bhaginI ! mAre aparAdha kSamA karaje." e vakhate anya te bane khamavA namAvavA lAgI. pachI rAjAe pUchayuM ke - bhagavan! meM pUrva bhave zuM sukRta karyuM hatuM ke jethI mane rAjya maLyuM? muni belyA ke -"pUrvabhavamAM te jinabiMbanI AgaLa akSatanA traNa Dhaga karyA hatA, tenuM devatva ane rAjyaprApti e puSparUpa (phaLa) che ane trIjA bhavamAM mokSa Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 437. pAmIza - te phaLa che." pachI hemaprabha rAjAe ratisuMdarInA putrane rAjya ApIne jayasuMdarI ane tenA putra sAthe dIkSA aMgIkAra karI ane dustapa tapa tapIne tathA saMyama pALIne aMte putra tathA strI sahita anazana karI Ayu pUrNa thatAM rAjA sAtamA mahAzukadevakamAM IMdra thaye; jayasuMdarIne jIva mahaddhika deva tho ane kumArane jIva paNa tyAM ja deva thayo. tyAMthI cyavane manuSyatva pAmI traNe jIvo mokSapadane pAmaze. iti akSatapUjopari popaTapaTInI kathA have bhAvapUjAnA saMbaMdhamAM vanarAjanuM dRSTAMta kahevAmAM Ave che. te A pramANe che - bhAvapUjA upara vanarAja kathA A bharatakSetramAM devanagara samAna kSitapratiSThata nAme nagara che. tyAM strI puruSe devAMganA ane de samAna zebhe che. tyAM arimardana nAme rAjA rAjya karate hato. te nagaramAM svajana ane dhanathI rahita, nitya ArtadhyAnaparAyaNa ane dAridrayarUpa keI kulaputraka bhikSuka thaIne bhikSA mATe ghare ghare bhamate hate. AvuM yAcakapaNuM e pApanuM phaLa samajavuM. kahyuM che ke -"sarvathI tRNa halakuM, te karatAM rU halakuM, te karatAM yAcaka halake ane yAcaka karatAM paNa yAcanAnA (mAganAranI mAgaNIne) bhaMga karanArane halakAmAM halako samajavo." Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 zrI pArzvanAtha caritra - A saMbaMdhamAM eka pathika (musAphara) ne strIne saMvAda jANavA jevo che. koI musAphare eka strIne kahyuM -"he subhage mane musApharane bhikSA Apa." te sAMbhaLI pelI strIe tene nirAzAbharyo javAba Apyo AthI te bolyA ke -"zA mATe yAcanAne niSphaLa karo cho ? " te belI ke -"keTalAka vakhatathI, ahIM suvAvaDa AvelI che." eTale musAphara belyo ke "tyAre te eka mAsa pachI zuddhi thaze. strI belI ke -"Avela bALakanA maraNa vinA kadApi zuddhi thAya tema nathI." musAphara tye ke -"e te ke putra janme che?" te bolI ke - amArA citta ane dhananuM haraNa karanAra dAridraya nAme putra avataryo che." A uttara maLatAM musAphare rasto pakaDe. e dAridraya te dAnanA zreSarUpa vRkSanuM phaLa che. ahIM lekethI niSedha karAte pele bhikSuka ciMtavavA lAgyo ke -"aho ! kAgaDo paNa piMDane meLave che ane huM te bhikSu thaIne bhikSA mAtra paNa meLavI zakato nathI tethI mArA pApanuM phaLa atyaMta kharAba che. te AvA kaSTathI jIvavuM zuM? AvI rIte jIvavA karatAM te mRtyu kalyANakAraka che." ema ciMtavate ekadA devage te nagaranI bahAra bagIcAmAM gayA. tyAM parama zAMtarasamaya, dharmamUrti ane mahAnubhAva evA eka munine teNe joyA eTale temane traNa pradakSiNA daIne saMsAranA duHkhathI khinna thayele te temanI pAse beThe. pachI munirAje dayA manathI tene dharmatatvane upadeza Ape. kAraNa ke paranI Apatti dekhIne sAdhuone bahu dayA Ave che. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 429 sunIMdra tene A pramANe dharmopadeza devA lAgyA :-"aho ! cho samRddha chatAM traNe bhuvanamAM bhame che, paraMtu dharmanA abhijJAna (nizAnI) rahita hovAthI te kazuM pAmI zakatA nathI. jema bIja vAvyA vinA dhAnyanI prApti thatI nathI tema dharma vinA puruSone ISTa saMpattinI prApti thatI nathI. mATe bAlyAvasthAmAM, duHkhAvasthAmAM ke nirdhanAvasthAmAM paNa zraddhApUrvaka mAtra devadarzana karavA jeTaluM paNa dharma niraMtara kara." A pramANe sAMbhaLIne te daridra puruSa atyaMta gagada svare hAtha joDIne munine kahevA lAgyo ke -"he bhagavAna ! huM anAtha chuM, zaraNa rahita chuM ane baMdhu rahita chuM, tame ja mArA zaraNa che. A bhavamAM mane madhura vANIthI keIe bolAvela nathI. he svAmina ! huM sarvatra tiraskAra ja pAmyo chuM, nirAdhAra evA meM atyAre nAva samAna Apane meLavyA che; to have prasAda karIne kahe ke - deva keNa ? ane tenA darzanathI zuM phaLa thAya ? temaja tenuM darzana kema thAya? te badhuM thaDA akSaramAM kahe" eTale muni bolyA ke -"he bhadra ! sAMbhaLa. padmAsane birAjamAna ane zAMtamUrti jinezvara te deva, tenA maMdiramAM jaIne pRthvI para mastaka rAkhI hAtha joDI praNAma karIne A pramANe kahevuM. - "jitasaMmoha sarvajJa. yathAvasthitadezaka / prailokyamahita svAmin , vItarAga namostu te" // mehane jaya karanAra, sarvajJa, thathAvasthita vastunA Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra prakAzaka, tribhuvanapUjita ane vItarAga evA he svAmin ! tamane namaskAra thAo." A pramANenAM munirAjanAM vacana sAMbhaLI "ApanuM vacana mane pramANa che" ema kahI te bhikSuka nagaranA mukhya derAsaramAM jaI jinezvarane joIne ukta rIte namaskAra karI pelo zloka kahevA lAgyA pachI bIjA jinabhavanamAM jaIne tyAM paNa e rIte namaskAra karavA lAgyuM. trIjA jinabhavanamAM jaIne tyAM paNa e rIte namaskAra karavA lAgyo ane bhikSAmAM je maLe tethI saMtoSa mAnavA lAge. keI vakhata tenA manamAM A pramANe vikalpa thata hato ke - AvI rIte namaskAra karavA mAtrathI mane tenuM phaLa maLaze ke nahi?" vaLI pAcho vicArato ke "AvA ciMtavanane paNa dhikkAra thAo, namaskAra mAtrathI mArI sarvArthasiddhi thaze." A pramANe zraddhAne draDha karatAM aMta samaye tene rAjyaprAptinI IcchA thaI. te sAthe te ema ciMtavavA lAge ke -"uttama kuLathI zuM ? nIca kuLamAM janma pAmIne paNa je bhAgyAdhika rAjya maLe te vadhAre sArUM.' A pramANe ciMtava ane vAraMvAra vItarAgatutine loka belane maraNa pAmIne te bhikSuka te ja nagaranA rAjAnA purahitanI dAsInI kukSie putrapaNe utpanna thaye. garbha sthiti saMpUrNa thaye te janma pAmyo eTale rAjasabhAmAM beThelA purohitanI AgaLa jaI koIe tene janma nivedana karyo. te vakhate teNe lagna joyuM te lagnanA svAmIyukta, zubha grahathI avalaMkita, zubha grahanA baLathI saMyukta ane traNa ucca grahavALuM suMdara lagna tene jovAmAM AvyuM tethI purohita camatkAra pAmyA ane mastaka dhuNAvatAM teNe nakharoTana karyuM Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 441 eTale rAjAe pUchayuM ke -"ke lagnayoga che? purohite kahyuM ke -"he rAjendra ! ekAMte kahIza." pachI prasaMga AvatAM teNe kahyuM ke - "he svAmin ! mAre ghare dAsIne atyAre je putra avataryo che te atyAranA lagnogathI tamAruM rAjya grahaNa karaze. te sAMbhaLIne rAjA vAhata je thaI. ga. teNe zaMkAkuLa thaIne sabhA visarjana karI. pachI AsanathI uThI mahelamAM jaIne te A pramANe ciMtavavA lAge ke - aho ! A kevuM asaMbhAvya (asaMbhavita)? mAro putra vidyamAna chatAM mAruM rAjya zuM A dAsIne putra leze ? mATe vyAdhi utpanna thatAM ja tene cheda sAro. Aga lAge tyAre ku davAne udyama kare te zA kAmane ema vicArI rAjAe caMDa nAmanA sevakane bolAvIne Adeza karyo ke --- "are caMDa ! tuM mAruM kArya karavAne samartha che, mATe sAMbhaLa -mArA purohitanI dAsIne je putra avataryo che, tene chAnI rIte nagara bahAra laI jaIne mArI nAkha." te be ke - "Apane Adeza pramANa che. A pramANe kahIne te tyAMthI cAlyA gaye. pachI saMdhyA vakhate bALakane ekAkI joIne teNe upADa ane nagaranI bahAra laI jaI eka jIrNa ane zuSka evA meTA bagIcAmAM rahelA eka kuvAnI samIpe AMbAnA vRkSanI nIce besI vastra utArIne caMDa pelA bALakane jevA lAge; eTale caMdranI prabhA samAna ujavaLa tenuM mukha joIne ane te vanane paNa taratamAM ja praphullita thaI gayeluM jeIne caMDa manamAM khuza thaI vicAravA lAgyo -aho ! AvA paravazapaNane dhikakAra thAo ke jethI AvA suMdara bALakane Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra niya rIte kaTAra cittavALA thaIne mAravA paDe che. A bALaka kAI bhAgyavata jaNAya che ane rAjAnI AjJA bhayaMkara che. paraMtu je thavAnu hAya te thAe, AvA devasamAna bALakane huM tA mAravAnA nathI? caMDa kaThIna hRdayavALA chatAM te vakhate dayA manavALA thaI gayA. pachI caDa meOA ke hai vanadevatAe ! tame Ane sahAya karajo 'ema kahIne te bALakane vRkSa nIce mUkIne tyAMthI te cAlatA thayeA. jatAM jatAM paNa mukha pheravIne vAravAra te khALaka tarapha jotA evA caDa nagaramAM gayA ane rAjAnI pAse jaIne te kheAhyA ke :--hai svAmin ! ApanI AjJA pramANe meM karyuM." te sAMbhaLIne rAjAe tene prasAdadAna ApyuM. 442 have sUryodaya thatAM bhayaMkara aMdhakAra dUra thayA ane kamaLA visvara thayA eTale pelA bagIcAvALA mALI te bagIcAmAM AvyA. tyAM te vanane patra, puSpa ane phaLa sahita joine te Azcarya pAmyA. te vicAravA lAgyA ke :--A zuM? A vana tA taddana zuSka hatuM ane atyAre te navapavita thayelu jaNAya che, tenuM kAraNa zuM ?' ema ciMtavIne vadhAre tapAsa karatAM pelA zuSka kuvA paNa jaLasahita jovAmAM AvyA. pachI te AgaLa cAlyA, tevAmAM teNe vRkSa nIce pelA dedIpyamAna bALakane dIThA. caLakatI kAMtivALA tathA vikasita mukhakamaLavALA te bALakane joIne mALI vicAravA lAgyA ke :-- ahA ! kharekhara A bALakanA prabhAvathI ja akasmAt A mArA bagIcA navapadhruvita thayeleA jaNAya che, ane mArA bhAgyeAdayathI vanadevatAoe saMtuSTa thaIne aputrIyA evA mane Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 43 sarvalakSaNasaMpanna A putra ApyuM jaNAya che, mATe tene laIne mArI strIne saMpuM.' ema nizcaya karI baMne hAtha vaDe tene grahaNa karI harSathI phulAta te mALI ghare jaIne potAnI priyAne kahevA lAgyuM ke - he priye! vanadevatAe saMtuSTa thaIne A bALaka ApyuM che te le." ema kahIne teNe potAnI priyAne te bALaka se; ane "mAlaNane gUDhagarbha hevAthI tene putra avataryo." evI vAta kemAM phelAvI. pachI potAnA gharane AMgaNe pupe verI, ghI vaDe uMbarAnA vRkSanuM siMcana karI, bAraNe toraNa bAMdhI, vAjIMtranA nAda ane dhavaLamaMgaLapUrvaka teNe putrane janma mahotsava karyo pachI bahu dravyane. vyaya karI kuLa ane jJAtisatkArapUrvaka te bALakanuM vanarAja evuM nAma rAkhyuM. pachI mALIthI lAlana pAlana karAta ane niraMtara saMbhALa levAto te putra navA caMpakanI jema vRddhi pAmavA lAge ane dhULanI ramatanA rasathI bAlyAvasthAnuM nirdoSa. sukha bhagavate te pAMca varSane thaye. ekadA vasaMta samaye mALInI strI puSpAbharaNa laIne sabhAmAM beThelA rAjAnI pAse gaI, te vakhate kautukathI te bALaka paNa tenI sAthe gayo. e vakhate rAjAnI pAse beThelA pure hite pUrvanI rIte ja nakha-AraTanapUrvaka mAthuM dhUNAvyuM. eTale rAjAe saMbhrAMta tene thaIne pUchayuM ke "A zuM? sujJa purohita be ke -"he rAjedra ! A je bALaka mANasanI sAthe Avela che te tamArA rAjyane svAmI thaze." eTale rAjA sAzaMka thaIne bolyo ke te zI rIte manAya ?" eTale Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 zrI pArzvanAtha caritra pharI purAhita khelyAM ke :- nakha, keza vigerenA lakSaNA sAmudrika zAstramAM zubhAzubha kahyAM che. te A pramANe 'unnata, tAmra ane snigdha nakha hoya te sukhadAyaka samajavA ane supaDA jevA, rUkSa, bhAMgelA, vAMkA ane sapheda nakha hoya tA duHkhakArI jANavA. vraja, vA ane aMkuza jevI rekhAe jo pagamAM hAya tA rAjyanA lAbha thAya ane AMgaLIe paNa sarakhI, lAMbI ane sahita (maLelI) tathA samunnata hAya te tene rAjyaprApti thAya. vipuLa (mATA) aMguThA hAya tA tene duHkhadAyaka thAya ane tene sadA mArgagamana prApta thAya; paraMtu vRtta, snigdha, sa`hita ane tAmra (lAla) nakhavALA hoya tA sukha prApta thAya. haMsa, haraNa, baLada, kauMca ane sArasanA jevI gati zubha ane gadheDA, uMTa, pADA ane zvAna jevI gati azubha gaNAya che. kAgaDA jevI ja ghAthI duHkha, lAMkhI jaghAthI mATI musApharI, gheADAnA jevI ja dhAthI baMdhana ane haraNanA jevI jaMghAthI rAjya maLe che. haraNa ane vAghanA jevA peTavALA bhAgI, kutarA ane ziyALanA jevA peTavALA adhama ane deDakAnA jevA peTavALA rAjA thAya che. lAMbI bahu hAya te svAmI thAya che ane TuMkI bAhu hAya tA nAkara thAya che. svaccha ane lAla nakha hAya, lAMbI AMgaLIe hAya ane lAla hAtha hAya tA lakSmInA lAbha thAya che. jenA hAthamAM zakti, teAmara, daMDa, talavAra, dhanuSya, cakra ane gadA jevI rekhAe hAya te rAjA thAya che jenA hAtha ke pagane taLIe dhvaja, vaja, akuza, chatra, zaMkha ane padma vigerenI rekhA hoya te purUSa dhanika thAya che svastika hAya teA jana *-- Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 445 saubhAgya, matsya hoya te sarvatra pUjyatA, zrIvatsa hoya te vAMchita lakSamI ane dAmaka heya te catuSpadAdithI yukta thAya che. karabhamAM je rekhA hoya che te putrasUcaka che. ane kaniSThAMguLI (nAnI AMgaLI)nI nIcenI rekhA strIne sUcave che. aMguThAnA mULamAM rekhA hoya che te bhrAtRbhAMDane arthAt bhAI vargane sUcave che jenA aMguThAnA madhyamAM java hoya te purUSa uttama bhakSyane bhegI thAya che ane anya sukha paNa meLave che. hAthamAM rahelI skUla rekhAo daridratAne ane sUkSama rekhAo lakSamInI prAptine sUcave che. khaMDita yA truTita rekhAo hoya te te AyuSyane kSaya (apatA) sUcave che. jene batrIza dAMta pUrepUrA hoya te rAjA, ekatrIza hoya te bhogI, trIza heya te sukhI ane tethI ochA hoya te duHkhI thAya ema samajavuM. padya (kamaLa) nA patra jevI lAla sUkSama ane suzobhita jIbha uttama gaNAya che. popaTanA jevo nAkavALe rAjA thAya che ane nAnA nAkavALe dhArmika hoya che. ardha caMdra jevuM lalATa hoya te rAjA, unnata hoya te dhArmika, vizALa heya te vidyAvAnU athavA bhegI ane viSama hoya te duHkhI thAya che. rAjAnuM mastaka (mAthu) chatrAkAra, dukhInuM lAMbuM, adhamanuM ghaTAkAra ane pApInuM sthapuTa jevuM (besI gayeluM) hoya che. kamaLa, kALA, niSpa ane sUkSma vALa hoya te rAjA thAya che ane sphaTika (dhaLA), kapila, sthala ane rUkSa (lakhA) keza hoya te duHkhI thAya che." ItyAdi sAmudrika zAstramAM je zubha lakSaNe kahyA che, te badhA A bALakamAM dekhAya che. mATe e bALaka tamAruM Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 zrI pArzvanAtha caritra rAjya avazya grahaNa karaze. A pramANenAM purohitanAM vacana sAMbhaLIne rAjA amAsanA caMdranI je kSINa thaI gayo. pachI sabhA visarjana karI ane ekAMtamAM caMDane belAvIne rAjAe pUchayuM ke -"he caMDa sAcuM bela, te te bALakane mAryo hato ke nahi?" teNe satya kahyuM, eTale rAjA tene marAvI nAkhavA utsuka thayo. pachI sAMje rAjAe bhImasena nAmanA sevakane bolAvIne te bALakanA vadhane Adeza karyo, eTale te ramata karatAM bALakane chetarIne vadha karavA laI gayo. saMdhyA vakhate adhapara caDIne nagaranI bahAra jatAM bhImasenane bALake pUchayuM ke - he tAta! tuM mane kayAM laI jAya che ?" AvuM mRdu te bALakanuM vacana sAMbhaLatAM tenuM mana kemaLa thaI gayuM ane muchanA vALane AMgaLIthI sparza karatA te bALakane putra samAna jANune bhImasenanuM zarIra romAMcita thaI gayuM. tethI bhImasena belyo ke -"he vatsa ! jyAM tane gamaze tyAM tene laI jaIza." ema kahI tene saMteSa pamADIne te eka bhayaMkara aTavImAM gaye. tyAM ati bhISaNa vanamAM te bALakane AzvAsana ApatAM eka divya cakSanuM maMdira tenA jevAmAM AvyuM. eTale gheDA parathI nIce utarI cakSabhavanamAM gayA, ane suMdara nAmanA yakSanI mUrti AgaLa jaI te A pramANe belyo ke - he yakSarAja ! A bALaka tamAre zaraNe che, A pramANe kahI te bALakane yakSanA kheALAmAM mUkIne bhImasena pitAnA ghare cAlyA gaye. tenA gayA pachI bALaka yakSane uddezIne bolyA ke -"he tAta mane bhukha lAgI che, mATe lADavA Apa." AvI rIte nehamaya ke maLa vAya belate te bALaka yakSanA peTapara hAtha pheravavA lAgyo eTale Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 447 cakSamUrti pASANamaya chatAM tenA vacanathI te yakSa saMtuSTa thayo; ane teNe bALakane svAdiSTa, suMdara ane zreSTha lADavA khAvA ApyA. have e avasare te yakSanA maMdiranI najIkamAM keI kezava nAmane sArthavAha paDAva nAkhI rahyo hate. tenA baLado vAI gayela hovAthI tenI ciMtAne lIdhe te ardha jAgRta sthitimAM sute hato. tene yakSe kahyuM ke -"tuM gabharAIza nahi, tArA baLado savAre potAnI meLe ja Avaze. bIju sAMbhaLa - mArA kheALAmAM vanarAja nAmane eka bALaka beThelo che, tene savAre tAre laI javo. tAre putra nathI, tethI huM tane e putra ApuM chuM." A pramANe sAMbhaLIne sArthavAha vismaya pAmyo. savAre cakSanA maMdiramAM jaI stuti karI yakSanA khoLAmAM rahelA pelA bALakane laI harSita thaIne teNe potAnI patnine arpaNa karyo. pachI tyAMthI prayANa karI ghare jaIne te bALakane teNe eka brAhmaNa pAse bhaNavA mUkyo. eTale zAstra abhyAsa karIne te praviNa thaye. anukrame te seLa varasane thaye. ekadA te sArthavAha vepAra nimitte pharate pharate vanarAja sahita kSita pratiSThita nagare AvyA. tyAM sArA sthAne sArthane rAkhIne pote vanarAja sahita bheTa laIne rAjAne maLavA gayo. tyAM rAjAnI AgaLa bheTazuM mUkIne te ubho rahyo. eTale rAjAe tene sanmAna ApyuM, tethI sArthavAha Asana para beThA, paNa vanarAja te rAjAne jote jete ume ja rahyo. e vakhate rAjAnI pAse beThelA purohite deva jevA te kumArane joIne Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 zrI pArzvanAtha caritra aMtaramAM barAbara vicAra karI pUrvanI rIte ja nakhanuM AzkeTanA karyuM. eTale rAjAe tema karavAnuM kAraNa pUchayuM. purohita be ke - he rAjedra ! tenuM kAraNa tamane ekAMtamAM kahIza." rAjA kSaNavAra vilaMba karIne tene ekAMte laI gaye. kAraNa pUchayuM. eTale teNe kahyuM ke -AkRtithI ema jaNAya che ke A kumAra tamAruM rAjya grahaNa karaze." rAjA ati vimaya pAmIne ciMtavavA lAgyo ke -are ! A te ja pApI jaNAya che, zuM A deva che ke vidyAdhara che? ke jenA sevakanA babevAra ghAta karAvyA chatAM hajI jIvate che, paNa have vikalpa karavAthI zuM ? hajI paNa teno upAya karavo. kAraNa ke tRtiya uDDayanathI1 mera paNa grahaNa karAya che. A pramANe ciMtavI pAMca divasa javA daI rAjAe sArthezane pUchayuM ke - A kumAra koNa che ke je hAla tamArI pAse rahe che. te belyo ke -"he deva ! e mAre putra che." eTale rAjA belyo ke - je ema hoya te tene thoDA divasa mArI pAse rAkho sArthavAha ciMtavyuM ke - puruSane hasatAM ke rUdana karatAM rAjAne Adeza pALavuM ja paDe che ane te ja hitakara thAya che." ema dhArIne kezava belyo ke -"he rAjedra ! bhale, Apane rUce tema kare" pachI saMtuSTa thaIne rAjAe tenA badhA mAlane kara-jakAta mApha karyo ane potAnA hAthe tene vastrAdikathI satkAra karyo. 1. trIjIvAra uDADavAthI Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 449 pachI AMkhamAM AMsu lAvI vanarAjane hAtha pakaDIne sArthavAhe kahyuM ke -"he vatsa! ApaNAthI rAjAnuM vacana oLaMgI na zakAya, mATe keTalAka divasa tAre rAjA pAse rahevuM, gabharAvuM nahi. vanarAja be ke -"he pitAjI Apa kahe che te pramANa che." pachI kezava sArthavAha rAjAnI rajA laI ane putrane AliMgana daIne svasthAne gaye. rAjA paNa bahArathI prasanna mukha karI kumArano hAtha pakaDIne belyo ke -"he vatsa ! tAre kaMI paNa gabharAvuM nahi" vanarAja bolyA ke - he rAjedra! tamArI pAse rahetAM mane zuM dukha thavAnuM hatuM ? pachI rAjAe vanarAjane pitAnI pAse rAkhIne tene keTalAka gAma, gheDA ane padAti sepI keTavALanI padavI ApI, eTale te paNa utsAhI banI gaye. teNe rAjAnA badhA sevakane tathA samasta rAjaparivArane prasanna karIne pitAne vaza karyA. sArthavAha paNa tene bahu dhana mokalatuM hatuM, eTale vanarAja tyAM rahIne sukhabhaga bhogavavA lAge. ekadA pitAnA dezamAM upadrava karanAra eka sAmaMtane nAza karavA mATe rAjAe potAnA putra nRsiMhanI sAthe vanarAjane meko. rAjAnI AjJA thatAM sainyasahita baMne kumAra sAthe maLIne cAlatA thayA ane rAtre baMnenuM sainya duzmananA killAne ghero nAMkhIne rahyuM pachI -"nIkaLa, bahAra nIkaLa, kilAmAM bharAIne zuM beThe che? are adhamAdhama ! deza nAzanA pApanuM phaLa le." A pramANene bhayaMkara avAja sAMbhaLIne sAmata Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra rAjA paNa sajaja thai nagaramAM rahIne yuddha karavA lAgyA. e vakhate bahAra rahelA rAjaronikAe yatrathI chuTatA paththaranA gALAthI tathA vanA paDavA samAna bhayaMkara evA gejjunA gALAthI sAmatanA killA tADIne tenAM nagarane chinnabhinna karI mUkayuM. vanarAje te sAmaMtane pakaDI bAMdhIne nRsiMhakumArane sAMpyA; eTale - ahA dhaiya! aha dauya !' evI vanarAjanI sarvatra khyAti vistAra pAmI. evAmAM rAjA paNa pAchaLathI tyAM AvI pahAMcyA. ane vanarAjanI khyAti sAMbhaLIne te cakita thai gayA. rAjAe vicAryu ke ' laDAImAM paNa A maraNa na pAmyA, mATe kAMIka bIjo upAya karU.' ema ci'tavI kA~Ika kAya batAvIne nRsikumAra sAthe vanarAjane peAtAnA nagaramAM meAkalyA, ane rAjA pAte tyAM ja rahyo. 450 eka divasa rAjAe 'vanarAjane viSa Apajo.' evA spaSTa kAgaLa lakhIne sAMDhaNI dvArA e nRsi'hakumArane meAkalyA, eTale te sAMDhaNI sAthe tyAMthI jaldI ravAnA thayA ane suMdara yakSathI adhiSThita pelI aTavImAM thAkI javAthI yakSanA madira pAse ja rAta rahyo. ane te patra pAse rAkhIne yakSanA madiramAM suI gayA. e vakhate yakSe adhijJAnathI jANyu ke :~ are ! mArA vanarAja putranA vadhane mATe A prayatna lAge che; mATe jema enA vinAza na thAya ane lAbha thAya tema karU.' pachI te lekha laI devazaktithI viSa Apajo' e akSaromAM eka kAnA vadhArIne 'viSA Apajo' evu karI dIdhuM. viSA e te rAjAnI putrInu' nAma hatuM. sAMDhaNIe savAre uThIne nagaramAM Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 451 jaI nRsiMhakumArane te patra ApyuM. eTale te patra vAMcIne ane vanarAjane te vRttAMta kahIne kumAre jaldI vivAhanI sAmagrI taiyAra karAvI. pachI uchaLatA vAjIbanA nAda ane dhavaLamaMgaLathI vanarAja viSA rAjaputrIne paraNya, ane te viSA rAjaputrInI sAthe bahu zobhavA lAgyo. keTalAka divasa pachI rAjA nagaramAM AvyA, eTale kumAre viSAnA vivAhamahatsavanI vAta kahI. te sAMbhaLI vanarAjane viSA sAthe vivAha thayele jANIne rAjAe vicAra karyo ke -are deva ! A te zuM karyuM? A pramANe mAravA jatAM paNa e te ulaTe unnati pAmate jAya che, paNa phogaTa daivane upAlaMbha devAthI zuM? pharIne paNa pratIkAra (sAmane) kara." ema vicArIne rAjAe putrane kahyuM ke -" bahu sAruM karyuM." have vanarAja pitAnI strInI sAthe sukha bhogave che ane rAjA tene mAravAne mATe vAraMvAra prayatna ciMtave che. ekadA pitAnA khAnagI be mAtaMgane ekAMtamAM belAvIne rAjAe kahyuM ke -"Aje madhyarAtre nagaranA dvAra AgaLa rahelI kuLadevInI pUjA karavA je sAmagrI sahita Ave, tene tamAre avazya mArI nAkha." ema kahI temane rajA ApIne vanarAjane saMdhyA vakhate ekAMtamAM bolAvI rAjAe kahyuM ke -"he vatsa! tuM jyAre yuddha karavA cAlyo, tyAre meM dvAravAsinI devInI pUjA mAnI che, mATe Aje madhyarAtre te devInI pUjA karavA tAre Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 zrI pArzvanAtha caritra -- javuM, ke jethI huM RNurahita thA? rAjAnA kahevAthI vanarAja madhyarAtre dIve! ane pUjAnI sAmagrI laI ne cAlyeA. evAmAM peAtAnA gharathI aTArI ( gelerI)mAM beThelA nRsiMhakumAre tene joyA, ane eLakhyuM. eTale nIce utarIne teNe vanarAjane pUchyuM ke :--' A zu? atyAre ekalA kayAM jAe che ?' teNe satya vAta kahI, eTale kumAre tenA hAthamAMthI dIvA tathA pUjAnI sAmagrI laI lIdhI. ane melyA ke :-- tame ghare jAe, huM devInA maMdiramAM pUjA karavA jaiza.'' ema kahIne vanarAjane pAchA vALyA ane rAjaputra ekAgra manathI tyAM javA cAlyeA. te daravAjA najIka paheoMcyA, eTalAmAM rAjAe mekalelA pelA e mAta`gAe taravArathI kumArane mArI nAkhyA; eTale kalakalArava (kAlAhala) thaI gayA. te joI ne keTalAka mANaseAe tarata ja rAjAne nivedana karyuM. rAjA cittamAM saMtuSTa thaIne zu che ? 'ema khAlatA tyAM jovAne AvyA. evAmAM te tyAM potAnA putrane paDelA dIThA; eTale rAjA vilApa karavA lAgyA ke :-- hA vatsa! A zuM thayuM ? tAre mATe A badhuM me karyuM...; paNa te teA badhu mane ja naDayu..? ItyAdi bahu vilApa karI kumArane agnisa`skAra daI rAjAe vanarAjane kahyu ke H-- he vatsa ! tArU bhAgya vAsamAna kaThIna che. mArA purAhitanuM kathana badhuM satya thayu. tu pUrepUrA bhAgyavata che,' pachI tenA janmadivasathI mAMDIne badhA vRttAMta rAjAe vanarAjane kahI sabhaLAvyA; ane kahyu :-- mAreA aparAdha kSamA kara ane A rAjya tu grahaNa kara, tArA bhAgye ja tane rAjya Apyu. 6 ' " Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 453 che. huM te have dIkSA laIza." A pramANe kahI zubha avasare rAjAe vanarAjane potAnA siMhAsana para besADI rAjya ApIne pote vanamAM jaI dIkSA aMgIkAra karI. pachI vanarAja rAjA sUryanA jevA pratApathI ane zAbhA pAmatA nyAyathI prajAne ane rAjyane pALavA lAge. ekadA naMdana udyAnamAM cAra jJAnadhArI naMdanAcArya padhAryA. eTale rAjA parivAra sahita temane vaMdana karavA gaye. tyAM munIzvarane vaMdana karI ucitAsane besI temane upadeza sAMbhaLIne rAjAe potAnA pUrva bhava pUche ke bhagavan! pUrva bhave meM zuM sukRta karyuM hatuM ke jethI AvuM adabhuta rAjya huM pAmya !" eTale jJAnAtizayasaMpanna muni madhura vanithI kahevA lAgyA ke -"he rAjana ! pUrva bhavamAM te zraddhA ane bhAvapUrvaka jinezvaranI stuti karI hatI, tethI tuM vizALa rAjya pAmyo. ane "stutimAtrathI mane lAbha thaze ke nahi?" evI manamAM zaMkA karI hatI, tethI AMtare AMtare sukha pAmya. vaLI aMtakALe te vicAryuM hatuM ke -"sukuLathI zuM ? bhAgye ja adhika che. tethI tuM dAsIne putra thaye" A pramANe muninAM vacana sAMbhaLI jAtismaraNa jJAna utpanna thatAM pUrva bhava saMbhArIne te sadadhyAnamAM tatpara thaye ane ghare jaIne jinadharmanuM ArAdhana karavA lAgyuM. teNe aneka jinaderAsara ane jinabiMba karAvyA tathA manahara navA navA kAvya ane chaMdathI te vividha aSTaprakArI pUjA sAthe vizeSa bhAvapUjA karavA lAgyo ane karAvavA lAgyA. aMtaramAM tattvane Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 zrI pArzvanAtha caritra vicAra karatA evA te AvazyakAdi ( pratikramaNAdi ) kriyA karavA lAgyA ane aMte cAritra grahaNa karI niraticAra pALIne mAkSane pAmyA. iti vanarAja thA A pramANe aneka bhavya jIvA jinapUjAthI pUjyatA ane paramapadane pAmyA che, mATe je sarvathA jinapUjAmAM tatpara rahe che. temane dhanya che. vaLI meTA ADaMbara karavAthI zuM? sathA sarvatra bhAva ja pradhAna che. gurubhakti upara bhila kathA have gurubhaktine aMge upadeza Ape che. te sa bA~dhamAM zrI upadezamALAmAM kahyuM che ke -' sugatinA mArgomAM dIvA samAna evA jJAnadAtA sugurune zu' adeya heAya ? juo ! te bhile zivane peAtAnI cakSu ApI.' te dRSTAMta A pramANe cheH eka aTavInI giriguphAmAM eka mhoTA prAsAda hatA. tyAM zivanI adhiSThAyikA pratimA hatI. tene peAtAnuM sarvasva mAnIne koI dhArmika brAhmaNa dUrathI AvI dararAja tenI sevA karatA hatA. svaccha jaLathI prathama snAna karAvI, caMdanathI vilepana karI, sugaMdhI puSpathI pUjana karI, AgaLa maLi dharI, pradhAna dhUpa uvekhI, stavanA karIne mastaka para anali joDI te hamezA A pramANe kahetA keH-- Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra " tvayi tuSTe mama svAmin, "ya saMpatsyate'khilAH zriyaH / tyameva zaraNaM me'stu, prasAda paramezvara" / / 455 " mATe te pUjana he svAmin ! tame sa'tuSTa (prasanna) thatAM mane sa prakAranI sa'pattinI prApti thaze. tame ja mArAM zaraNa che; mATe he paramezvara ! mArA para prasanna thAo.' A pramANe sadA vijJapti karIne te peAtAnA ghare jatA. ekadA peAtAnI pUjA astavyarata thayelI joine tenuM kAraNa jANavA karIne ekAMtamAM besI gayA. evAmAM eka bhIla DAbA hAthamAM dhanuSyakhANuM tathA jamaNA hAthamAM puSpa laI, mukhamAM jaLa laI, tyAM AvI zivanI pU.nI pUjAne peAtAnA pagathI dUra karI, sukhamAM rahela jaLathI cha TakAva ( pakhALa ) ane puSpapUjA karIne namyA; eTale ziva tenI sAthe vArtAlApa karavA lAgyA. pachI bhIla cAlyeA gayA. eTale te dhArmika brAhmaNa aMtaramAM kheda pAmyA ane kApathI zivane ThapakA devA lAgyA. ke - ahA ! ziva ! jevA A bhIla - tevA ja tuM jAya che, azuci zarIrathI te adhame pUjA karI, chatAM tenI sAthe tuM vArtAlApa kare che, ane mane te svapnamAM paNa dana DhatA nathI.? ziva melyA ke - kApa na kara, tenuM kAraNa tuM svayameva ( pAtAnI meLe ja ) jANI zakIza.' Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 zrI pArzvanAtha caritra have te vAtane ATha divasa thaI gayA pachI eka divasa pelA dhArmika brAhmaNe zivanI eka AMkha joI, eTale te zeca (zeka) karavA lAgyo ke :-ahe! zivanuM bIjuM svarNa netra kyAM gayuM ? kaI duSTa tenuM haraNa karyuM lAge che" ema beda karIne te ekAMtamAM besI rahyo. evAmAM bhIla Avyo ane zivane tathAvidha jaIne teNe tarata ja potAnI AMkha kahADIne zivane caDAvI. eTale ziva bolyA ke -"he sAtvika ! vara mAga." bhIla be ke:-"he svAmin ! tamArA prasAdathI mAre badhuM che. eTale pharI ziva bolyA ke -he sAtvika ! mAre tArUM sava ja jevuM hatuM te joyuM." ema kahI potAnuM pUrva netra pragaTa karyuM ane tenuM netra (AMkha) pAchuM ApyuM - asala pramANe karI dIdhuM. pachI bhIla namaskAra karIne cAlyo. eTale zive dhArmika brAhmaNane kahyuM ke -"te joyuM ? ame deve te bhAvathI saMtuSTa thaIe chIe. bAhya bhaktimAtrathI saMtuSTa thatA nathI." pachI dhArmika brAhmaNa paNa namaskAra karIne cAlyA gaye. iti gurubhakti upara silanI kathA zrI pArzvanAtha bhagavAna mATe he bhavya ! dharmamAM paNa bhAvathI ja siddhi thAya che. ema jANIne zrI jinadharmanA ArAdhanamAM bhAvapUrvaka udyama kare." ItyAdi dezanA ApIne gaNadhara virAma (dezanAnI pUrNAhuti karI) pAmyA eTale sarva loke pArzvaprabhune namaskAra karIne pitapatAne sthAne gayA. pachI dharaNe sevaka thaIne bhagavaMtanI Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 457 AgaLa dvivya nATaka karyuM. pArzvayakSa adhiSThAyaka thayA. prabhAvapUrNa, suvaNa jevA vaNavALI tathA uMTa jAtinA sarpanA vAhanavALI padmAvatI zAsanadevI thaI. pachI zrI pArzvanAthaprabhu suvarNakamaLapara peAtAnA caraNane sthApatA, tathA AkAzamAM duMdubhinAda, AgaLa dharmAMcaka, upara chatra. e mAjI cAmara ane pAchaLanA bhAgamAM bhAmaMDaLa - evA AdyAtizayathI zaiAbhatA dharatItaLapara vicaravA lAgyA. ' sakalakuzalavallI' ne meghatulyA, bhavikakamalaheliH saukhyasaMpatpravAlaH / sukhajalanidhicaMdrodevadeve dradyo, vitaratuvijayenaH pArzvanAtha jineMdra || zrI tapAgaraNe pU. A. zrI jagaca'drasUrijI paTTapara pAla kAra pU. A. zrI hemavimalasUrijI satAnIya gacchAdhirAja pU. A zrI hemaseAmasUrijI vijayarAjye pU. 5. sAvIra gaNIziSya pa'. ucavIra gaNIviracita zrI pArzvanAtha caritra saptama sarga samApta. gaNadhara bhagava'tanI dezanAvaNnarUpa sAtamA sa samApta, Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI geDIyA pArzvanAthAya namaH zrI zAmaLA pArzvanAthAya namaH zrI avaMtipArzvanAthAya namaH zrI nAgezvara pArzvanAthAya namaH AThame saga -- - [deveMdranA nAtha tathA vizvatrayanA AdhAra evA pArzvanAtha bhagavAnane namaskAra karIne gurunA prasAdathI huM AThamo pradhAna sarga gadyabaMdhathI kahIza.] traNa jagatanA svAmI, jagatanA guru, pArzvayakSathI sevita, sarSa lAMchana tathA ATha mahAprAtihAryothI birAjamAna, cetrIza atizayathI zobhAyamAna tathA vANInA pAMtrIza guNethI zetA evA bhagavaMta pArzvanAtha vihAra karatAM ekadA paMDradezanA sAketapura nagaranA AmrodyAna nAmanA vanamAM padhAryA. pUrva dezamAM tAmralipti nagarImAM baMdhudatta nAme eka yuvAna sArthavAha rahetuM hatuM, te pUrvabhavamAM brAhmaNa hatuM. te Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 459 vakhatamAM anya puruSamAM Asakta thayelI tenI patnIe tene viSa daIne bahAra nAkhI dIdho hate. e vakhate eka dayALu govAlaNe tene jIvADayo hate. te vairAgyathI saMnyasta dIkSA laI maraNa pAmIne sAgaradatta nAme zreSThiputra thayo. tene jAtismaraNa jJAna utpanna thavAthI te sarva jhIothI sarvathA virakta raheto hate. have pelI gevAlaNa maraNa pAmIne te ja nagaramAM eka zeThanI rUpavatI kanyA thaI. tene tenA bhAIoe sAgaradatta vere varAvI, (vevizALa karyuM.) te kanyAmAM paNa tenuM mana na hatuM. strI mAtrane te kalejAnI charI samAna mAnato hato. eTale te kanyAe tene tathAvidha samajIne kAgaLamAM eka zloka lakhIne mokale. te leka A pramANe hate - "kulonAmanuraktAMca, kiM strIM tyajasi kovida / kaumudyA hi zazI bhAti, vidyutAbdA gRhI striyaa"| "he catura ! kulIna ane anurakta evI strIne tyAga zA mATe kare che ? kAraNa ke jema cAMdanIthI caMdra ane vijaLIthI megha zobhe tema strIthI puruSa zebhe che." A pramANezleka vAMcIne sAgaradatte tenA javAbamAM eka zloka lakhI mokalyo ke - "strI nadIvatsvabhAvena, capalA niicgaaminii| uvRttA ca jaDAtmAsau. pakSadvayavinAzinI" // Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 8 zrI svabhAvathI ja nadInI jema capaLa temaja nIcagAminI hAya che ane uvRtta (unmatta) thayelI jaDAtma (jalAmA ) evI te pakSakrayanA ( be kAMThAnA - srIpakSe svasura ne pitA baMne pakSanA ) vinAza karanArI hAya che.' A leAka vAMcIne te kanyAe manamAM vicAra karyo ke - kharekhara ! e pUrva janmanA zrI doSane sa'bhAratA jaNAya che.' pachI te kanyAe pharI lAka lakhI mAkalyA - te A pramANe hatAH - - 460 "syA TULe sarvA, tannAtinA ya duSkRta / amAvAsyeva rAtritvA - tyAjye dAH jUniAvitrim ? ' / / ' ekanA dUSaNathI tenI sa jAti kRSita thatI nathI, amAvAsyAnI jema rAtri hAvAthI zu pUrNimAne paNa iMdu (ca) cheADI de che ? ? A pramANenA tenA cAturyAMthI rajita ( khuza ) thaI ne sAgaradatta te kanyAne paraNyA ane tenI sAthe viSaya sukha bhAgavavA lAgyA. pachI sAgaradatte samudramALe vyApAra karavAnA sAta vAra prayatna karyo, paNa sAte vAra vahANa bhAMgI gayA, tetha te leAkeAmAM hAMsIpAtra thayA. eTale vicAravA lAgyA ke -- 'have mAre zuM karavuM ? mArA jIvitane dhikkAra thAe.' A pramANenA vicAramAM te digmUDha banI gayA. pachI Amatema gAmamAM : Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 461 bhamatAM ekadA kuvAmAMthI jaLa kADhatAM koI mANasane sAta vAra jaLa AvyuM nahi ane AThamI vAra AvyuM. te joIne tene smaraNamAM AvyuM ke -"sAta vAra mArAM vahANa bhAMgyAM. paNa have AThamI vAra jouM." ema ciMtavI zubha zukana thatAM vahANuM laIne te siMhaladvIpa tarapha cAlyA, ane suvAyunA ge te anukrame siMhaladvIpathI ratnadvIpe gayA. tyAMthI ghaNuM ratna laIne te potAnA nagara tarapha vaLe. evAmAM ratnanA lobhI niryAmake (nAvike) e rAtre tene mahAsAgaramAM nAkhI dIdhe, paNa daivayoge eka phalaka (pATIyuM) maLI javAthI te samudrakAMThe nIkaLyo. pachI paribhramaNa karatAM anukrame te pATalIpuramAM Avyo. tyAM vyApArane mATe AvelA tenA sasarAe tene joye, eTale pitAne utAre laI jaIne tene snAna, bhejana karAvyuM. pachI, teNe potAne badhe vRttAMta kahyuM, eTale tenA sasarAe tene tyAM rAkhe, ane te paNa tyAM raho. keTalAka divaso gayA pachI tenuM vahANa paNa tyAM AvyuM, eTale sAgaradane rAjAnI AjJA meLavIne te nAvikane aTakAvyA, ane pitAnA rane laIne mukta karyA. pachI sAgaradatta. pitAne ghare gaye, ane vizeSa dhana upArjana karavAthI dAna ane bhega vaDe pitAnA dhanane saphaLa karavA lAgyo. te brAhmaNa cegI ane anya darzanIone paNa AhAra vastrAdikanuM dAna ApIne temane pUchatA ke -"kyA deva ane kyA guru mokSa ApI zake ?" eTale te badhA bhinna bhinna ( judA judA ) mata darzAvavA lAgyA, tethI sAgaradattanA manamAM saMzaya thayo, Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 zrI pArzvanAtha caritra ke - kyA dharmane sevuM ? satyavAdI koNa? jenAthI mane sAce dharma maLI zake." Ama vicArIne te vividha zAstra sAMbhaLavA lAgyo. ekadA zarIraciMtA (kaLaza)ne mATe te jaMgalamAM gayA. tyAM dhyAnastha eka sAdhune sAgaradaro vaMdana karyuM. ane pUchayuM ke -"he svAmin ! deva, guru ane dharma zuM ? ane te koNa che! te mane badhuM satya kaho" sAdhue kAyotsarga pArIne kahyuM ke -"he mahAnubhAva ! huM anagAra chuM; rAjya tajI dIkSA laIne siddhanuM dhyAna karUM chuM. tane satya vAta kahI zakuM paNa tethI mArA dhyAnane bhaMga thAya, mATe kAle ahI trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha padhAraze, temane vaMdana karIne prazna karaje." A pramANe sAMbhaLI harSita thaIne te ghare gaye. bIje divase bhagavaMta tyAM padhAryA. eTale temanuM Agamana jANuM rAjA, nagarajane tathA sAgaradatta paNa harSita thaIne jinavaMdanA karavA AvyuM. lAbhanuM kAraNa jANIne bhagavaMte paNa sAgaradattane uddezIne ja dharmadezanA ApI. sAgaradatta eka citte devatatva, gurutatva ane dharmatattvanA bheda sAMbhaLavA lAgyA. bhagavaMte sAgaradattanA sarva saMzaya dUra karyA eTale te dharma sAMbhaLatAM ja vairAgya pAme, ane bhagavaMtanA caraNamAM jaIne namyuM. te vakhate zukaladhyAna dhyAtAM zubha bhAvathI tene tyAM ja kevaLajJAna utpanna thayuM. pachI yativeSa dhAraNa karIne te kevaLInI sabhAmAM jaIne beThA ane anukrame paramapadane pAmyA. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 463 A pramANe ekAMte paropakArI evA pArzvanAtha bhagavate tene saMsArathI tAryo. iti sAgaradatta sthA cAra muninI kathA zuddha vaMzamAM utpanna thayelA ziva, suMdara, sema ane jaya evA nAmanA cAra zikhyo ke jemaNe ghaNuM vakhatathI vrata lIdhuM hatuM ane bahuzruta thayA hatA, temaNe bhagavatane praNAma (vaMdana) karIne pUchayuM ke:-"he bhagavan! amane A bhavamAM siddhi prApta thaze ke nahi? prabhu belyA ke "tame caramazarIrI hovAthI A bhavamAM ja siddha thaze. eTale temaNe ciMtavyuM ke:-"je A bhavamAM ApaNe siddha thavAnA chIe te phegaTa dehakaSTa zA mATe sahana karavuM? svecchAe khAvuM, pIvuM ane suI javuM. bauddha darzanamAM paNa kahyuM che ke-mineza bhajana, mA (maneIcchita) zayana ane manejha gharamAM rahetA chatAM manejha vrata dhAraNa karavuM. savAre dUdha ane dArU pIve, bapore svAdiSTa bhojana karavuM, sAMje dArU ane sAkara (zeraDIne rasa) pIvI, rAtre drAkSa khAvI-ema supaga karatAM aMte mokSa maLe che. mATe ApaNe paNa te pramANe je divase gALIe, phegaTa kaSTa karavAthI zuM?" A nirNaya karI te sAdhuo cAritra choDI daI anyatra jaIne te pramANe samaya Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 zrI pArzvanAtha caritra gALavA lAgyA. anyadA temanI Asannasiddhi (najIkamAM) hevAne lIdhe keTalAka vakhata pachI temanA manamAM pAcho vicAra utpanna thaye ke -"ahe! traNa lokanA AdhAra, ane jagadgunA guru zrI pArzvanAthane pAmIne ApaNe ulaTe ApaNA AtmAne zithila karyo. saccAritrarUpa jaLamAM snAna karIne ApaNe kumatisaMsargarUpa raja (dhuLa)mAM ApaNuM AtmAne ALeTA. Ama karavAthI pramAdavaze (ALasavaze) ApaNuM zI gati thaze? atyAre ApaNane pArzvanAtha paramAtmA sivAya anya zaraNa nathI." vaLI te pharI ciMtavavA lAgyuM ke -"he bhagavana ! Apa ja amArA zaraNu che, mATe kRpA karIne amane AlaMbana Ape." ema ciMtavatAM te cAre kSapakazreNie caDyA ane zrI pArzvanAtha paramAtmAnA dhyAnanA prabhAvathI kevaLajJAna pAmIne siddha thayA. aho ! zubha dhyAnane ke utkRSTa prabhAva che te juo. vaLI bhagavaMta A rIte ekAMta popakArI hatA. iti cAra muni kathA baMdhudatta kathA nAgapuramAM dhanapati nAmane dhanika vyavahArI rahe hatuM. tene baMdhudatta nAme putra hatuM. tene tenA pitAe vasunaMdanI putrI caMdralekhA sAthe paraNAvyo. evAmAM tenA hAthamAM hajI kaMkaNa chatAM sarSe caMdralekhAne kazI ane te maraNa Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra pAmI. e pramANe tenI cha strIo paraNatAM ja gujarI gaI. eTale " viSahasta ane viSavara' evA nAmathI te baMdhudattanI prasiddhi thaI pachI tene keIe kanyA na ApavAthI te kRSNa (vada) pakSanA caMdranI jema divase divase kSINa thavA lAgyo. tene te khinna cittavALo joIne tenA pitAe yAna (vahANa) sajaja karAvIne vyApAra karavA mekalyA. pitAnI AjJAthI zrI pAMtaramAM jaIne teNe bahu dhana upArjana karyuM. pachI bahu lAbhathI saMtuSTa thaIne te potAnA nagara bhaNuM pAcho vaLyo. samudramArge cAlatAM durvAyunA vege adhavaca tenuM vahANa bhAMgyuM, bhAgyayoge tene lAkaDAno tarApa malyo ane ratnadvIpe nIkaLe. page cAlate ane phaLAhAra karate te ratnAdri para gayo. tyAM ratna grahaNa karatAM teNe eka mATe jinaprAsAda joyoeTale te derAsaramAM praveza karIne zrI neminAthanI pratimAne namaskAra karI bahAra vRkSanI chAyAmAM beThelA ane zukladhyAna dhyAtA evA keTalAka munione joIne teNe vaMdana karyuM ane potAne badhe vRttAMta nivedana karyo, eTale temAMnA prathama munie tene pratibaMdha ApIne jainadharmamAM daDha karyo. e vakhate citrAMgada nAme keI vidyAdhara munine vaMdana karavA AvyuM hatuM. teNe baMdhudatta para svadhArmikapaNathI prasanna thaIne tene AmaMtraNa karyuM ane potAne ghare laI gaye. tyAM badhudattane snAna vilepana ane bhaktipUrvaka bhojana karAvIne te be ke -"tuM mAre sAdharmika dharmabaMdhu che, mATe tene AkAzagAminI vidyA ApuM ke kanyA ApuM?" baMdhudatta bolyo ke - huM sAmAnya vaNika 30. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 zrI pArzvanAtha caritra " 6. vepArI chu, mATe mAre vidyAnu zuM prayeAjana che ? ' ema khAlIne te mauna rahyo. eTale kheMcare vicAra karyo ke :- ene kanyAnI abhilASA lAge che, mATe je surUpavatI ane AyuSyamatI kanyA hoya te ene Apu; paNa tevI kanyA kayAM che ?' Ama vicAre che eTale tenI bahena suvarNa lekhAe teNe kahyuM ke :~ kauzAMbImAM jinadatta zeThanI priyadarzInA nAme kumArI putrI mArI sakhI te surUSA ane AyuSyamatI ( lAMkhA AyuSyavALI ) che, tenA pitAe caturgAnI munine pUchyuM hatu. ke- A kanyA kevI thaze ?' eTale jJAnIe kahyuM hatuM ke - A kanyA lagna karI putra prasIne cAritra grahaNa karaze.'A pramANe me sAMbhaLyuM che; mATe te kanyA ja ene apAvavI" pachI citrAMgada vidyAdhara, mitra vidyAdharo ane badatta sahita kauzAMbI gayA. tyAM zrI pArzvanAthanuM derAsara joi. temAM praveza karIne prabhune namana karatAM baMdhudatta bhagava'tanI A pramANe stuti karavA lAgyA :- tribhuvanane mugaTa samAna, surAsurathI namana karAyelA ane jene namAvI zakAyA evA saMsAra-sAgaramAM AdhArarUpa evA he pArzvajina ! tame jayavaMta varto. huM svAmin ! ApanA darzana karatAM rAga, agni, pANI, sarpa, cAra, zatru ane zvApadathI thatAM bAhya ane AMtarika bhaya naSTa thAya che" ItyAdi baMdhudatta stutipATha karatA hatA, evAmAM jinadatta tyAM pUjA karavA AvyA. ane tyAM vidyAdharAne tathA sArmika aMdhudattane joIne te AnaMda pAmyA. pachI temane AmaMtrI peAtAne ghare laI jaIne snAna, bheAjanAdikathI satkAra tame zA kAraNe AvyA che ? ' teo karI teNe pUchyu* ke - melyA ke ame Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 467 tIrtha vaMdana karavA ahIM AvyA chIe." eTale pharI jinadatta be ke -"mAre lAyaka kAmasevA pharamAve. teo belyA ke-ame vidyAdhara (becara) chIe, ane A baMdhudatta bhUcara che, tame paNa bhUcara (bhUmi para cAlanAra) che, te baMdhudattane tamArI priyadarzanA putrI paraNAvo. A mahAnubhAva kharekhara dharmiSTha che. pachI tenA dharmiSThapaNAthI raMjita (khuza) thaIne jinadatta potAnI putrI baMdhudattane paraNAvI; eTale vidyAdharI saMtuSTa thaIne pitAnA sthAne gayA. ane baMdhudatta tenI sAthe pacaMdriyanA viSayasukha bhogavato tyAM ja rahyo. vaLI sAmAyika, pratikamaNa ane pauSadhAdika dharmakRtya paNa te karavA lAge. keTalAka vakhata pachI te sagarbhA thaI, eTale sasarAne pUchI tene laIne baMdhudatta potAnA nagara bhaNI cAlyo. thoDA sAthenI sAthe cAlatAM te anukrame eka bhayaMkara aTavImAM AvI pahoMce. te aTavInuM traNa divasamAM ullaMghana karIne te eka sarovaranA tIre Avyo. evAmAM daivayoge caMDasena nAmanA pallIpatinA yamahUta jevA bhIe akasmAta te sArtha para humalo karyo; ane sArthanuM sarvasva tathA priyadarzanAne laIne te cAlyA gayA. temaNe te mAla priyadarzana sahita pelA pallI patine havAle karyo eTale palIpati te priyadarzanane rUpavatI joIne saMtuSTa thaI ciMtavavA lAgyo ke -"huM ene mArI mukhya strI karIza." pachI caMDasene tene pUchayuM ke -"he bhadra! tuM keNa che? tuM kemanI putrI che ane tAruM nAma zuM che?" te bolI ke -"huM kauzAMbIne rahenAra jinadatta zeThanI priyadarzanA nAme putrI chuM." te sAMbhaLIne caMDasena bolyA ke -" ahe! je Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 zrI pArzvanAtha caritra : ema hAya tA tuM mArI bahena che, kemake tuM mArA upakArInI putrI che. sAMbhaLa - ekadA cArA sAthe sAMje huM kauzAMkhInI bahAra dArU pItA hatA. evAmAM rAjapuruSAe mane pakaDayA ane bIjA bhIle te vakhate bhAgI gayA. mane ekalAne rAjA pAse khaDA karyAM. rAjAe vadhanA Adeza karyA; eTale rAjasevaka mArA vadha karavA mATe mane vadhabhUmi tarapha laI jatA hatA, evAmAM mAge pauSadha karIne ghara bhaNI jatA tArA pitA sAmA maLyA. teNe mArI prArthanA sAMbhaLI rAjAne vijJapti karIne mane cheDAvyA. mATe tuM mArI bahena che. kahe, tArU hita huM zuM karU ? " te khelI ke -- huM khAMdhava! dhADa paDavAthI vikhuTA paDI gayelAM mArA pati adattanAM zeAdha karIne tene ahI' lai Ava.' eTale caDasene tene aenasamAna gaNI pAtAne ghare mUkIne tenA patinI zodha karavA cAlyeA bahu sthaLe bhamavA chatAM paNa baMdhudattanA patto na lAgyA. eTale nirAza thaIne te pAchA AvyA; ane phrI badhe peAtAnA bhIleAne tapAsa karavA mAkalyA. evAmAM tyAM priyadarzanAe putra prasavyA. pelA bhIleA paNa badhe tapAsa karatAM khaMdhuvrutta na maLavAthI pAchA AvyA. ekadA pazrvipatie peAtAnI kuLadevI AgaLa mAnatA karI ke - * he mAtA ! jo eka mAsamAM priyadarzanAnA pati baMdhudatta maLaze tA hu daza puruSAnu tane balidAna ApIza.' A hakIkatane pacIza divasa thaI gayA, paNa badhudatta tA na maLyA; tA paNa balidAnane mATe daza puruSAne lAvavA caMDasene peAtAnA sevakA meAkalyA. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ahI' patnInA virahathI du:khI thayelA sarvAMtra bhramaNa karatA madhuvrutta hi'tAlapa tanA vanamAM gayA. tyAM eka mADhu saptavRkSa tenA jovAmAM AvyuM. te joIne baMdaro vicAra karyo ke :- mArA vinA priyadarzanA eka kSaNavAra paNa jIvI zakavAnI nathI, tethI te maraNa pAmI haze, teA have mAre paNa jIvIne zuM karavuM ? mATe huM paNa yamanA atithi thAuM? Ama nizcaya karI te vRkSapa2 jeTalAmAM te gaLe pAsa (phrAMseA) nAkhe che, teTalAmAM sarAvarane tIre haMsIthI viyeAga pAmela evA eka ha'sane teNe joyA. sarvatra tenI zeAdha mATe bhamatA te ha se padmanI chAyAmAM chupAI gayelI pAtAnI hU'sIne joI, eTale tenI sAthe bheTIne te sukhI thayA. A kautuka joine baMdaro vicAra karyo keH- jIvatA mANaseA karI paNa sacega pAme che, mATe maraNathI sac"; have te hu pharIne paNa tenI tapAsa karUM. vaLI nirdhana thayelA huM potAnA nagaramAM paNa kema jAu ? mATe vizAlAnagarIe jaI mArA mAmA pAsethI dhana laI ne patninI zeAdha karU' ane tene cheADAvu', pachI mAre ghera jaIne hu. tenu' dravya tene pAchuM ApIza" A pramANe ciMtavI bIje divase te vizAlAnagarI bhaNI cAlyA. mAga mAM giripura nagaranI pAse rahelA cakSAlayamAM te thAkI javAthI rAtre visAme levA beTho. tyAM koi khIje musAphara paNa visAme levA beThA hatA. madhudatto te musApharane pUchyuM ke - he musAphara baMdhu ! tuM kayAMthI Ave che ? ' te khelyA ke - huM vizAlAnagarIthI AvuM chuM.' baMdhudatte kahyu' ke --'tyAM dhanadatta nAme zreSThI mArA mAmA rahe che. tene kuzaLa che ?" musAphara meklyA ke :- huM - 469 Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 470 pathika ! tArA dhanadatta mAmAne rAjAe pakaDe che ane sahakuTuMba tene kedakhAnAmAM pUryo che. baMdhudane pUchayuM ke -"zA mATe rAjAe Ama karyuM che?" musAphara be ke - grAmeza narapati ekadA vanamAMthI kIDA karIne pAchA vaLatA tArA mAmAne putra kAryamAM vyagra hovAthI rAjAnAM AvatAM ubhe na thayo tethI rAjA ke pAyamAna thayA. te vakhate tArA dhanadatta mAmA keI gAma gayelA hatA, eTale tenA putrane rAjAe keda karyo. pachI dhanadatta gAmathI pAcho Avya, eTale karoDa dravya ApavAnuM kAma karAvIne putrane choDAvyA. paraMtu daMDa bharavAnI rakama pUrI na thavAthI bAkI dhana levA mATe te dhanadatta pitAnA bhANeja baMdhudatta pAse gaI kAle ja gayo che." A hakIkata sAMbhaLIne baMdhudatta ciMtavavA lAgyuM ke -"aho mArA karmanI gati viSama jaNAya che; kAraNa ke - ahIM paNa kaI nathI ane tyAM paNa kaMI nathI, jyAM jAuM chuM tyAM kaMI nathI. je kAryanI zarUAta karuM chuM te karmavege siddha ja thatuM nathI. have mAre zuM karavuM ane kayAM javuM?" Ama ciMtavIne te mAmAnA gAma bhaNI cAlyo, evAmAM mArgamAM tenA mAmA maLyA; eTale paraspara AliMgana daIne baMne snehasahita maLyA. pachI potapotAnA vRttAMta (samAcAra) kahevAthI teo dukhita thayA ane vicAra karavA lAgyA. evAmAM akasmAt balidAnane mATe puruSanI zodhamAM pharatA palipatinA mANasoe temane joyA. eTale temane pakaDIne laI gayA, bIjA paNa ATha puruSane mArgamAMthI pakaDIne laI AvyA. evAmAM eka mAsa pUro thayo eTale padvipatie vicAryuM ke -"Aje eka mahino pUro Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 471 thayeA, paNa badhudattanA tA patto na maLyA; tA paNa meM je daza puruSAnI mAnatA karI che te te devIne balidAnamAM ApavA.' Ama ciMtavIne pallipati melyeA ke--hai sevake ! cAlA devInI AgaLa A purUSonu balidAna kare.? te vakhate teNe priyadarzInAne saputra tyAM aNuAvIne devIne namana karAvyuM; eTale priyadarzanAe vicAra karyA ke -ahA ! bahu khedanI vAta che ke huM zrAvakakuLamAM janma pAmI chatAM mAre nimitte A mANasA mAryA jAya che. khedanu kAraNa vizeSa e che ke pallipatine aTAkAvyA chatAM, te aTakatA nathI.? ahIM kha'datta peAtAnuM maraNa pAse jANIne paMcaparameSThi mahAmaMtranA vAraMvAra uccAra karavA lAgyA tathA khamatakhAmaNA karavA lAgyA ane ucca svare pArzvanAthanuM nAma smaraNa karavA lAgyA. te vakhate bhIle tene mAravA mATe zastraneA prahAra karavA lAgyA. paraMtu madhudatta pArzvanAthanA nAmarUpa maMtrane vAravAra saMbhAratA haiAvAthI talavAranA sakhta prahAra karatAM paNa te tene lAgatI naheAtI ane tenA mAmAne paNu bhagavaMtanA nAmasmaraNanA prasAdathI lAgatI naheAtI. eTale sevakAe AvIne pallipatine kahyuM ke - he svAmin ! eka paradezI puruSane sakhta prahAra karatAM paNa talavAra lAgatI nathI'eTale palipati mAlyA ke - tene ahI AlAvA.' sevake tene tyAM laI AvyA; eTale tyAM priyadarzanA beThI hatI teNe peAtAnA patine ALakhyA ane baMdhudattane paNa peAtAnI patnIne joine Anada thayA. anyAanya harSita thayelA evA te bannenI AMkhamAMthI hanA khidu TapakavA lAgyA eTale pallipati AvyeA ke - ' A zuM ?' priyadarzInA mAlI Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 zrI pArzvanAtha caritra ke -"A mArA pati che." eTale palipatie baMdhudattane AliMgana karyuM. ane tene sArI rIte satkAra karyo. pachI "A bIjuM keNa che?' ema pahilapatie pUchayuM, eTale baMdhudatta be ke e mArA mAmA che." pachI bIjA AThe baMdIjanene paNa teNe choDAvyA, ane baMdhudatta patnI sahita ATha divasa tyAM rahyo. palipatie tene vizeSa satkAra karyo. ekadA caMDasene baMdhudattane pUchyuM ke-"he baMdhudatta ! mane ati vismaya thAya che ke -"kaThina talavAranA prahAra sakhta rIte karavA chatAM paNa tane kema lAgyA nahi? zuM tArI pAse kAMI oSadhi che ke maMtrane prabhAva che ? te satya kahe." eTale baMdhudatta bolyo ke - he svAmin ! e auSadhine ke maMtrano prabhAva nathI. paNa e mArA deva tathA gurune prabhAva che." pahilapatie pUchayuM ke tArA deva, guru keNa che?" baMdhudatta belyo ke -"svAmin ! huM segaMda pUrvaka sAce sAcI vAta kahuM chuM te sAMbhaLo - mArA deva pArzvanAtha bha. che ane guru paNa zrI pArzvanAtha. temanA nAma smaraNathI talavArane prahAra aTake temAM zuM Azcarya ? paNa zrI pArzvanAtha nAmanA prabhAvathI bIjA paNa ghaNA vidane vinAza pAme che." eTale palipati pharI belyo ke -"te deva kevA che ane kyAM che?" badhudatta belyo ke - te zrI pArzvanAtha prabhune iMdrAdi de ane naredro seve che. te traNa gaDha ane chatrathI birAjamAna ane saccArothI suzobhita evA bhagavAn atyAre nAgapurImAM vicare che. te anaMta kaTibhavanA saMdeha paNa mAMge che temanA Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra che. te *- nAma tathA prasAdathI manAvAMchita padArtha prApta thAya sAMbhaLIne palipati melyeA ke - temanA darzana mane karAveA, ke jethI huM kRtArtha thAu" madhudatta melyA ke :- bahu sArU pachI pallipati zrI sahita baMdhudatta tathA baMdhudattanA mAmAM dhanadatta e cAre jaNa mATA ADaMbarathI cAlyA ane anukrame nAgapurImAM AvyA. tyAM tribhuvanapati pArzvanAthanA samavasaraNamAM jaIne temaNe bhagavaMtane vaMdana karyu. pachI bhagavaMte Apela dezanA sAMbhaLIne aMdaro bhagavaMtane pUchyuM ke - he bhagavAn ! kayA karmothI paraNatA mAtramAM mArI cha srIe maraNa pAmI ane sAtamIne viraha thayeA.' bhagavaMta khelyA ke :- tArA pUrve karelA karmanA sa'kha'dha sAMbhaLa : " -- 473 * vidhyAcaLa parvata para hiMsAmAM tatpara evA zikharona nAme pallipati rahetA hatA. tene cadrAvatI nAme strI hatI. te pallipati sAte vyasanane sevanArA hatA ane aneka pApakarma karatA hatA. ekadA mA bhraSTa thayelA sAdhusamudAya tyAM AvI caDayA. te munivAne joine pallipatie pUchyuM' keH-- "tame kANu che ?" te melyA ke :~ ame sAdhuo mA bhulelA ahI' AvyA chIe.'eTale tenI priyA caMdrAvatI bolI ke :-- huM svAmin ! emane phaLAdikanu* bheAjana karAvIne mArga caDhAvA' eTale munie melyA ke :-' ame ghaNA samayanuM varNa ane gaMdhAdi rahita thayeluM phaLa grahuNa karyuM... che, mATe bIjA kalpita kaLAthI amAre kAMI pratyeAjana nathI, paNa eka kSaNabhara tuM ahI' rahI amArUM kathana sAMbhaLa.' pachI te beThA; " Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra eTale sAdhuoe namaskArama`tra sabhaLAvyA ane kahyuM keH-- 6 A namaskAranuM tAre niraMtara smaraNa karavu' ane laDAI vinA tAre keAI jIvane na mAravA.' ema kahIne te munivaro anyatra vihAra karI gayA. pallipati mArga batAvIne svagRhe pAchA AvI te munivaronI anumAdanA karavA lAgyA. 474 ekadA peAtAnI strI ca'drAvatI sahita pallipati nImAM krIDA karavA gayA hatA, tyAM jaLapAnane mATe AvelA siMha te baMnenu bhakSaNa karI gayA. te baMne maraNa pAmIne namaskAra - dhyAnanA prabhAvathI saudharma devaleAkamAM palyApamanA AyuSyavALA deva thayAM. tyAM deva Ayu pALIne tyAMthI cavI zikharasenanA jIva mahAvidehamAM cakrapurI nagarImAM mRgAMka nAme rAjAnA mInamRgAMka nAme putra thayA. ane caMdrAvatInA jIva tyAMthI cyavIne bhUSaNa rAjAnI vasa tasenA nAme putrI thaI. te ane yauvanAvasthA pAmyA, eTale banenA vivAha thayA ane pUrva bhavanA snehaceAge paraspara parama premamAM tatpara thayA chatAM sukhaleAga bhAgavavA lAgyA. mRgAMka rAjA ghaNA kALa sudhI rAjyasukha bhAgavIne vairAgya pAmavAthI mInamRgAMka putrane rAjya ApI pAte vanamAM jaIne tApasa thayeA; eTale vasatasenAne paTarANI banAvIne mInamRgAMka rAjyasukha bhAgavatAM yauvanathI madamatta thaI haraNIyAdinA vyasanI thayA, aneka tiya cAne tenA strI, putrA sAthe viyeAga karAvI temane bhAgAMtarAya karavA lAgyA ane bhAgAMtarAya karma bAMdhavA lAgyA. baLada, gheADA ane puruSAnuM napuMsakatva karavA lAgyA. e rIte te bahu pApa Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra -vyasanamAM parAyaNa thaye.. 'te dAhajavaranI pIDAthI maraNu pAmI raudradhyAnanA vAthI chaThThI narake gayeA, vasa tasenA paNa patinA vicAge - agnimAM praveza karIne te ja narakamAM nArakI thaI tyAMthI nIkaLI puSkaravaradvIpanA bharatakSetramAM daridranA kuLamAM jude jude ghare putraputrI thayA te baMne paraNyo. ekadA temaNe sAdhuone joyA, eTale bhaktipUrvaka parama AdarathI temane annapAna vaheArAvyu. ane upAzraye jaine temanA mukhathI dha sAMbhaLyeA. pachI ane gRhasthadharma pALIne maraNa pAmI pAMcamAM brahmadevalAkamAM deva thayA. tyAMthI cyavIne tame baMne zeThanA putra, putrI thayA che|. huM baMdhudatta ! bhIlanA bhavamAM je tiya cAnA viyeAtra te karAvyA hatA, tethI tane A bhavamAM viyeAgaduHkha prApta thayuM. je je karavAmAM Ave che, te te kama bhAgyakALe te rUpamAM ja pragaTa thAya che." 475 A pramANe jinavacana sAMbhaLatAM ane uhApoha karatAM adattane jAtismaraNa jJAna utpanna thayu. teNe peAtAnA pUrva bhava joyA ane bhagavatanA caraNamAM praNAma karIne te kahevA lAgyA ke:-he bhagavan ! tame je kahyuM te yathAya che. jAtismaraNa jJAnathI mArA pUbhava mArA jovAmAM AvyA che. Ape kahyuM te badhuM satya ja che. ahA ! hajI paNa mArU bhAgya jAgrata che. ke jethI ApanA caraNakamaLa mane prApta thayA, have mAre zuM karavuM ane zuM smaravuM (yAda karavu.) te kRpA karIne kahe|. ' bhagavata khelyA ke :-'he bhadre ! dunanA saMsarga tajI sAdhusamAgama kara, rAtri davasa puNya kara ane sadA saMsAranI Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra anityatA saMbhAra, aucityanuM ullaMghana na kara; sadgurunI sevA kara tathA dAnAdikamAM pravRtti rAkha. vaLI zubha bhAvanA bhAva, temaja yAgasiddhine mATe pravRtti karatAM tiraskAranA tyAga kara. sadA ataradRSTi rAkhIne vairAgya bhAvanA bhAvatAM maMgaLajApa kara ane svaduSkRtanI gA~, cAra zaraNAnI ArAdhanA tathA karelAM puNyakAryanI anumeAdanA kara, parama jJAnane meLavavA mATe prayatna kara. sArA dRSTAMtAnuM manana kara ane dharmazAstranu zravaNa kara--eja A saMsAramAM sArabhUta che.? A pramANe sAMbhaLIne pallipati olyA ke :- he svAmin ! huM pApI, duSTa, nirlaja, durAcArI, hInAcArI, sAta vyasanamAM Asakta ane paradravyane cAravAvALA tathA srIla paTa chuM, to mArI kAI rIte zuddhi thAya kharI ?'eTale jagadguru zrI pArzvanAtha bha. melyA ke" he bhadre ! pApiNTha prANI paNa pApa cheADIne sukRta kare to te paNa zuddha thAya che A viSayamAM zrIguptanu dRSTAMta che te sAMbhaLa H-- 476 Aja bharatakSetramAM vaijayaMtI nAme nagarI che. tyAM nyAyI ane prajApAlaka naLa nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene parama premanA pAtrarUpa mahIdhara nAme sAvAha mitra hatA. te sAvAnA sAta vyasanamAM Asakta evA zrIgupta nAme putra hatA. te dararoja rAtre cArI karatA hatA 66 ekadA rAtre sAvAha khedayukta manathI rAjA pAse AvyA; eTale rAjAe tene AdarapUrvaka khelAvIne pUchyuM' ke - 'he bhadra ! tArU* mukha kema khinna dekhAya che ?' eTale sA vAha Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra nIcuM joI nisAsA nAkhIne elyeA ke :- he vibhA ! khIjAthI utpanna thayela duHkha sukha kahI zakAya, paNa peAtAnAthI pragaTela duHkha kahI paNa na zakAya ane chupAvI pazu na zakAya.' eTale AjAe tene ekAMtamAM pUchyuM ke --tAre zuM duHkha che te kahe.' sAvAha benceA ke - he prabhu! ! mAre ekanA eka putra che, teNe jugArAdi vyasanamAM lapaTa khanI mArUka pUve bhegu karelu dhana khadhu' gumAvI dIdhu che. kusa gatithI vAryA. chatAM te aTakatA nathI. cArI ane anyAya bahu kare che tene mATe have zuM karavu' ? ane phrAnI AgaLa kahevu ? dhutakAranA sthAna (jugArakhAnA)thI mahA kaSTa uThADayA tyAre sAmazreSThInA ghare khAtara pADIne tenu sarvAMsva laI lIdhuM. te hakIkata jANIne huM ahI' AvyA chuM; tethI mane aparAdhI gaNI mArU sarvasva lai lyA. kAraNa ke :cAra, cArI karAvanAra, cArane salAha ApanAra, cAranA bhedane jANanAra, cArIne mAla kharIda karanAra, cArane bhAjana ApanAra ane sthAna ApanAra e sAta prakAre cAra kahela che.' pachI rAjAe kahyuM ke :- he sA vAha ! zAMta thAe. badhuM ThIka thaI raheze.' ema kahI tene dhIraja ane sanmAna ApIne rAjAe ghare javAnI rajA ApI. < - 477 have savAranA kArya karIne rAjA rAjasabhAmAM AvIne beThA, tevAmAM nagarajanA pAkAra karatA AvyA. rAjAe pUchyuM, eTale temaNe cArInA vRttAMta nivedana karyAM. rAjAe pharI pUchyuM. ke :~ are ! tamArUM keTaluM dravya gayuM che? 'nagaravAsIo AlyA ke - he vibhA ! amArI ekadara pacIza hajAra seAnA Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 zrI pArzvanAtha caritra mahore gaI che. te sAMbhaLI rAjAe potAnA bhaMDAramAMthI teTaluM dravya temane devarAvIne vidAya karyo. pachI kSaNabhara keTavALane Thapake ApIne rAjAe zrIguptane belAvyo ane tene AkSepapUrvaka kahyuM ke -are ! rAtre te je dhana ceryuM che te badhuM ahIM raju kara." eTale zrIgupta nagna thaIne kahyuM ke:-"he prabhe ! amArA kuLamAM evuM kukarma kadApi karavAmAM AvatuM nathI." rAjA kodhita thaIne be ke -"je te coryuM nathI, te divya kara." te belyA ke bahu sAruM, huM divya karIza." pachI rAjAe loDhAnA goLAne agnimAM tapAvIne kahyuM ke -"A leDhAnA goLAne tArA hAthamAM le." eTale zrIgupta divyanA agnine staMbhana karanAra siddhamaMtra pUrve meLavelo te saMbhArIne tapelA leDhAnA geLAne hAthamAM lIdhe. maMtranA prabhAvathI te cheDe paNa agnithI baLe nahi. tene zuddha thayela jANune lo ke tALI pADavA lAgyA. pachI meTA ADaMbarapUrvaka te potAnA ghare gaye. eTale rAjA zyAma mukha karIne manamAM vicAravA lAgyo ke "A te zuddha thaye, eTale ene meM beTuM ALa dIdhuM TharyuM, have mAre jIvitathI zuM?" Ama dhArIne maravAne IcchatA rAjAe sarva maMtrIone belAvIne kahyuM ke -"he pradhAne ! sAMbhaLo. zrIgupta divya karIne zuddha thaye, ane huM jUTho paDe; mATe have huM pote ja mArA AtmAne cArane daMDa ApIza. mAre rAjyathI saryuM, rAjya para game tene besADe. A pramANe sAMbhaLIne pradhAne bAlyA ke -"he svAmina ! A na sAMbhaLI zakAya evA vacana amane zA mATe saMbhaLAvo cho ? emAM tamAro zo Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkaDA lAve tyAM AvIne bacata kArya karI karI, zrI pArzvanAtha caritra 47 aparAdha che ? kAraNa ke -"zarIravRkSane pAMdaDuM na Ave temAM vasaMtaRtune zo doSa ? ane cAtakanA mukhamAM meghanI dhArA kadi na paDe temAM meghane ze doSa ? vidhAtAe je lalATamAM lakhyuM che, tene bhUMsavAne keAI samartha nathI." ItyAdi vacanathI samajAvyA chatAM rAjA samajyo nahi. pharI rAjAe kahyuM ke - have AvA vacananA vikalpathI zuM ? tame jaladI caMdananA lAkaDA lAvo. mAre citApraveza kare che. A hakIkata sAMbhaLIne sArthavAhe tarata ja tyAM AvIne rAjAne kahyuM ke -"he svAmina! A anucita zuM AraMvyuM che ? anucita kArya karatAM te ahita ja thAya, mATe mane je Adeza kara hoya te kare, kemake huM ja e anarthamAM kAraNabhUta chuM, tethI daMDane pAtra te huM ja chuM." rAjA bolyA ke -"he bhadra ! kheda na kara, te je mArI AgaLa kahyuM hatuM te te satya ja hatuM, paraMtu e agnithI zuddha thayo, agni ja enI sAkSI thaye, eTale lokomAM huM ja aparAdhI Tharyo, tethI mAre citA praveza kare che." sArthavAha be -"he nAtha tamArI pAse meM je kahyuM hatuM te asatya nathI, pralayakALe paNa te anyathA thAya tevuM nathI, chatAM Ama banyuM tethI ahIM kaMI paNa kAraNa hovuM joIe." te sAMbhaLIne maMtrIo belyA ke - "jo ema hoya te zrIgupta maMtranA baLe agnine gheM ema jaNAya che. evAmAM matisAgara maMtrI rAjAne praNAma karIne be ke -"he vibhe ! rathanUpura nagaramAM eka siddha puruSa vidyAdhara rahe che, tene bolAvIne pUchIe rAjAe kahyuM ke -"bahu sAruM, tene bolAvo." eTale matisAgara maMtrIe bahumAnapUrvaka tene belAvyo. te AvyA, Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 zrI pArzvanAtha caritra eTale maMtrI ane rAjAe tene badhe vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. te belyo ke - pharI enI pAse divya karAve. paravidyAne staMbhana karanArI vidyA mArI pAse che, tethI mArI samakSa divya karAvavAthI enI badhI pola jaNAI Avaze." pachI pharI zrIguptane bolAvIne kahyuM ke -"jo tuM sAco hoya te pharI divya kara. te be ke:-"bahu sArUM" pachI teNe divya karyuM, paraMtu tenI vidyA sthabhAI javAthI baMne hAtha baLI gayA, ane rAjAne jayajayakAra thayo. sarvatra maMgaLa - utsava zarU thayA pachI rAjAe zrIguptane pUchayuM ke A badhuM te zI rIte karyuM?" eTale teNe badhuM yathAtathya (satya) kahI saMbhaLAvyuM. pachI tenI pAsethI cArIne tamAma mAla laIne sArthavAhanI zaramane lIdhe tene jIvato choDI daI dezapAra karyo. pachI te bhamato bhamate devage rathana pura nagaramAM gaye. tyAM pele maMtravAdI siddhapuruSa tenA jevAmAM AvyuM. eTale teNe vicAra karyo ke -"A mAro zatru che." roma ciMtavI prasaMga joI tene mArI nAkhIne te bhAgato hato, tevAmAM nagarajanoe tene pakaDI laIne keTavALane seM. keTavALe rAjAne seMge, rAjAe vadhano hukama karyo eTale zarIre tharatharatA zrIguptane eka vRkSanI zAkhA sAthe phAMsIe daIne rAjapuruSe svasthAne cAlyA gayA. kaMThapAzathI pIDIta thayelo zrIgupta AkAza ane pRthvI sAmuM TagaraTagara jevA lAge. evAmAM AyuSyanA baLathI tene phase tuTI gaye, eTale te jamIna para paDaye, ane zIta Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 481 pavanathI sAvadhAna thaI bhayane lIdhe te jaldI tyAMthI bhAgI gaye. AgaLa jatAM eka jagalamAM te peThA. tyAM kAI madhura dhvani tenA sAMbhaLavAmAM AvyA; eTale zabda ( avAja ) sanmukha jatAM svAdhyAya karatA eka muni tenA jovAmAM AvyA. temane khAlatA joIne bhayane lIdhe eka vRkSanI ADe chupAIne te sAMbhaLavA lAgyA. te sAMbhaLatAM tenA aMtaHkaraNamAM zubha bhAvanA jAgRta thaI, tethI te vicAravA lAgyA ke - ahe| ! A mahAnubhAva tapa ane sayama sAdhe che, ane hu' durAcArI, mahAduSTa, mahApApI ane saptavyasanI chuM, tA mArI zI gati thaze ?' Ama vicArIne te muninI pAse jaI temane vaMdana karIne temanI pAse beThA, ane muni pATha karatA hatA te sAMbhaLavA lAgyA. :-' muni khelyA ke :- huM bhadre ! teM pApavRkSanu* puSpa ja haju bhAgavyuM che, tenAM kaDavA phaLa te have bhAgavIza; paraMtu tuM vRthA pApa zA mATe kare che? narakamAM pacana, ( pakAvavu...) pIDana, tADana, ( mAravu') tApana, ( tapAvavu') ane vidyAraNa ( kApavuM ) - vigere kaSTa tArAthI zI rIte sahana thaze ? A pApanuM mULa tAre ana tIvAra bhAgatravuM paDaze.' A pramANe sAMbhaLIne te maLye ke -tyAre have mAre zuM karavuM ? ? suni khelyA ke :- mArA kahyA pramANe kara. zrIgupta mAtcA ke ApanA kahyA pramANe karavu* kabula che.' munie kahyuM ke - ' sAMbhaLa. hiMsA cArI ane vyasanA sarvathA tajI de, ane * 31 Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra zrI zatruMjayatInI sevA kara. tyAM zraddhApUrvaka karelAM dAna, tapa ane dhyAna bahu phaLadAyaka thAya che; tathA badhAM pAponA nAza thAya che. tyAM rahIne dara varase sAta chaThThuM ane be aThThama karI pAraNe sacittanA tyAga yukta ekAzana karavuM. e pramANe khAra varasa paryaMta karanAranA karoDo janmanA pApa paNu nAza pAme che.' zrIgupta khelyA ke -'huM e pramANe karIza. A pramANe kahI tyAMthI cAlIne te zrI zatruMjaya paryaMte gayA, ane tyAM bAra varasa pa''ta tapa ane dAnAdika karI e vimaLAcaLatIthe teNe peAtAnA AtmAne vimaLa-nirmaLa karyAM. 482 pachI te giripallIpuramAM peAtAnA mAmAne ghare gayA. tenA pitAne badhA khabara maLavAthI te teDavA AvyA ane zrIguptane joie rAmAMcita thaI tene AliMgana daIne khelyA ke * he vatsa ! Aja ghaNA varase tuM mArA jovAmAM Avyo. tane najare jotAM mArA manAratha saphaLa thaze; have mArA vaMzane tuM nirmALa kara.' zrIgupta rUdana karatA bolyA ke - he pitAjI ! vadhAre zuM kahu' ?' meM prathama aneka prakAranAM kaSTa bhogavyAM che ane pachI gurunA upadezathI zatru jayatIrtha para jaine bahu tapa tapyA chuM. huve pachI Ape mArA avizvAsa kadApi na karavA; kemake gurunA upadezathI meM jainadharma svIkAryo che. have pachI hu pApakarma kadI paNa karavAnA nathI.' pachI sAvAha potAnA putranI sAthe peAtAne nagare gayA. teNe zrIguptanA badhA vRttAMta rAjAne kahI saMbhaLAvyA; eTale rAjAnI AjJAthI zrIgupta pAtAnA nagaramAM rahI sAmAyika, Avazyaka ( pratikramaNa ane pauSadha Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 zrI pArzvanAya caritra vigere dharmAMkRtyA karavA lAgyA. ema karatAM bahu varasa pasAra thayA eTale tenI kIrtti paNa sarvatra pavitra vistAra pAmI. ekadA savAre sAmAyika karIne te namaskAra maMtranu smaraNa karatA hatA. evAmAM pUrvabhavanA mitra koI deva AvIne tene kahevA lAgyA ke - huM zrIgupta ! tuM vizeSa dharma kara, kemake AjathI sAtame divase tArU maraNa thavAnuM che.' A pramANe kahIne te deva cAlyA. gayA. pachI zrIgupte paNa jinezvaranI pUjA karIne cAritra aMgIkAra karyuM; ane anazanapUrvaka namaskAramaMtranA smaraNamAM tatpara thaI kALa karIne svage gayA. anukrame te meAkSasukha pAmaze. mATe he pallIza ! mahA pApI prANI paNa pApanA tyAga ane dhyAna tathA dAna ane tapa karavAthI sadgatine pAme che. hai pallIza ! A sasAra asAra ja che, temAM rahelA sarva jIvA svA parAyaNa ja che. vicAra karatAM kAi kAinu` nathI. pariNAme saMsArasukha madhumiThThu samAna che." pallIpati Avye ke :-'huM svAmI ! madhubiMdusamAna zI rIte che ?' bhagavata elyA ke - sAMbhaLa-- # kAI eka puruSa jaMgalamAM bhUlA paDavAthI Ama tema bhramatA hatA, tevAmAM eka hAthInA jovAmAM te AvyeA. eTale te hAthI tene mAravA doDayA. pelA puruSa bhAgyA, paNa te jyAM jyAM jAya tyAM tyAM tenI pAchaLa peleA hAthI javA lAgyA. evAmAM eka moTA vaTavRkSa tenA jovAmAM AvyeA, eTale te puruSa tenI upara caDIne tenI eka laTakatI vaDavAI sAthe te Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 zrI pArzvanAtha caritra adhara laTakI rahyo. te vaDavAInI nIce eka jINu kuvA hatA. te kuvAmAM vikasita vadanavALA e ajagara ane vikarALa mukhavALA cAra sarpo hatA; ane te laTakatI vaDavAinI upara eka madhapuDA hatA. tyAMthI makSIkAe ( madhamAkhIe ) uDIne te puruSane zarIre caTakA bharatI hatI. te sAthe sapheda ane kALA - e u Mdara dAMtathI te vaDavAI ne kApI rahyA hatA. pele hAthI tyAM AvI te vRkSane suDha vaDe pakaDIne tene pADavAne mathavA lAgyA. pelA puruSa Aste Aste vaDavAi pakaDIne kaMIka nIce utarI kuvAmAM laTakI rahyo. tenI upara rahelA madhapuDAmAMthI madhanA maMdue tenA mukhamAM paDatA hatA. tenA AsvAdamAM sukha mAnIne vAravAra te tenI sanmukha joyA karatA hatA; ane tenA TIpAMne te IcchatA hatA. A avasare kAI vidyAdhara vimAnamAM besI tyAM AvIne anuka'pAthI tene kahevA lAgyA ke :~ are ! duHkhI manuSya ! tuM jaldI A vimAnamAM besI jA ke jethI upadrava rahita thaI jA.' te khelyuM. ke - eka kSaNabhara rAha jue ke jethI eka madhubiMdunA svAda huM laI lauM....? vidyAdhara melyA ke :~ are ! tArI svAdanI laMpaTatA mahA duHkhadAyaka che, mATe tene cheADI de, nahI' tA hu tA jAuM chu." ' e pramANe kahyA chatAM svAdala'paTatA na cheADavAthI vidyAdhara cAlyA gayA. ane te puruSa tyAM laTakatA rahyo. jaMgala A dRSTAMtanA upanaya (sAra) evA che kete A saMsAra che, ane hAthI te mRtyu che ke je nira'tara A prANInI pAchaLa doDI rahyuM che. janma, ghaDapaNa ne mRtyu te kuvA Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 485 che, ane ATha karma rUpa tenuM pANI che. baMne ajagara- te naraka ane tiryaMcanI gati che. cAra kaSAya - te cAra sarSa che. vRkSanI ghaTA (vaDavAI) te AyuSya samajavuM, sapheda, kALA uMdara - te be pakSa (suda, vada) samajavA ane madhamAkhIonA caTakA te roga, viyeAga ane zekAdi samajavA. madhubiMduno svAda - te viSayasukha ane vidyAdhara - te paropakArI guru samajavA; tathA vimAna te dharmopadeza samaja. te vakhate je prANa dharma kare che te saMsAranA dukhathI mukta thaI zake che. A pramANe prabhunA vacanAmRtanuM pAna karIne te pallIpati pratibaMdha pAmyuM. pachI baMdhudatta be ke -"have mArI zI gati thaze ?" bhagavaMta belyA ke -"tame baMne vrata laIne sahastrAra (AThama) devalokamAM deva thaze, tyAMthI racavIne tuM mahAvidehamAM cakravartI thaIza ane pallI pati tArI patnI thaze. tyAM sAMsArika sukha bhegavI dIkSA laIne baMne mukti pAmaze." A pramANe sAMbhaLIne baMdhudarate strI tathA palhIpati sahita trata grahaNa karyuM. te traNe niraticArapaNe cAritra pALavA lAgyA. bAhya kuTuMbane tyAga karIne temaNe aMtaraMga kuTuMbane svIkAra karyo. te A pramANe - zrutAbhyAsa (jJAna) te pitA, jinabhakti te mAtA, viveka te baMdhu, sumati te bahena, vinaya te putra, saMteSa te mitra, zama te ghara ane bIjA guNe te svajanAdika samajavA. e aMtaraMga kuTuMbane Azraya karI suMdara cAritra pALatAM ane sahastrAra devalokamAM deva thayA. A pramANe bhagavaMte te baMnene uddhAra karyo. iti baMdhudatta kathA Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 zrI pArzvanAtha caritra bhagavatanuM varNana lUrA nAmanA gAmamAM azoka nAme maLI rahe te hate. te haMmezA puSpono vyApAra karate hate. ekadA gurumahArAjane upadeza sAMbhaLIne te jinezvaranI nave aMge nava puSpathI pUjA karavA lAge. e rIte roja nava puSpathI pUjA karatAM te te ja bhavamAM zeTha thayo ane bIjA bhavamAM nava keTIne svAmI vyavahAra thaye. ema sAta bhava karI AThame bhave nava lAkha gAmane svAmI rAjA thayA, ane navamAM bhavamAM nava karoDa gAmano svAmI rAjA thayo. ekadA prabhu pAse pUrvabhava sAMbhaLIne dIkSA laI te mokSane pAmyA. e rIte bhagavaMte aneka jIvane uddhAra karyo. have prabhune parivAra kahe che-seLa hajAra sAdhu, aDatrIza (38) hajAra sAdhvI, eka lAkha cesaTha hajAra zrAvaka ane traNa lAkha sattAvIza hajAra zrAvikAo thaI. traNase sattAvana caudapUvI, caudase avadhijJAnI, sADAsAtase kevaLI ane eka hajAra vaikriyalabdhidhArI thayA. e rIte bhagavaMtane kevaLajJAna thayA pachI temane parivAra thaye. anukrame vihAra karatAM 1 A sAtamA bhAvamAM vacce devabhava hovo joIe, kAraNa upara upara (saLaMga) nava bhava saMkhyAta AyuSyavALA manuSyamAM thatA nathI. vadhAremAM vadhAre sAta ja bhava manuSyanAM thAya che. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra pitAne nirvANasamaya (mekSagamana) najIka jANune bhagavaMta sametazikhara najIka padhAryA. te parvatane ajitanAtha vigere tIrthakaronuM siddhisthAna jANI aneka devonI sAthe ane kinArIo jemanA guNagAna karI rahI che evA bhagavaMta te parvata para ArUDha thayA ane aNasaNa karyuM. te vakhate Asana calAyamAna thavAthI badhAM iMdro prabhunI pAse AvI caraNakamaLane namaskAra karIne kheda pAmI tyAM beThA. zrAvaNa mAsanI suda aSTamIe vizAkhA nakSatramAM bhagavaMte prathama mana, vacana kAya kegane nirodha karyo eTale tetrIza munIzvaree paNa te pramANe karyuM. pachI apUrva zukaladhyAna dhyAvatA ane pAMca hRsvakSarapramANa kALane Azraya karatAM sarva karmane kSINa karI sarva saMsAranA duHkha ane maLathI rahita thaI ziva, acala, arUja, akSaya, anaMta ane avyAbAdha evA mekSapadane prabhu pAmyA. tetrIza munIvara paNa sAthe ja akSayapadane pAmyA. bhagavata gRhasthapaNumAM trIza varasa rahyA ane vatAvasthAmAM sirora varasa rahyA. e pramANe bhagavaMtanuM se varasanuM AyuSya pUrNa thayuM. pachI zakendra prabhunA zarIrane kSIrasamudranA jaLathI navarAvI, gazIrSa caMdanathI lipta karI, divya bhUSaNethI vibhUSita karyuM. pachI devadUSyathI tene AcchAdita karIne iMdro pAse beThA, eTale e anya munionA zarIrane e pramANe karyuM. pachI sugaMdhI jaLa ane puSpanI vRSTi karatAM dhUpaghaTIne dhAraNa karI, gIta, nRtya, vAdya, AkaMda, parivana tathA stuti Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra pUrNAMka deva devIoe pUjana karyuM". pachI e zikhikA banAvavAmAM AvI. temAM ekamAM prabhunA tathA khIjImAM sa munionA dehane padharAvIne iMdre svAminI tathA devAe sAdhuAnI zikhikA skaMdha para upADIne te vakhate devAe cana tathA agarukASThanI citA racI. temAM prabhunA tathA munionA dehane mukavAmAM AvyA. eTale agnikumAra devAe agni ane vAyukumAra devAe vAyu viSuvIne svAmi ane sAdhuonA zarIranA sahaskAra karyAM. kSaNavAramAM jinezvaranA zarIranI asti sivAya khIjI dhAtu baLI jatAM meghakumAra devAe kSIrasamudranA jaLathI citAne bujhAvI; eTale indra ane izAne...dra prabhunI upalI be dADhA lIdhI ane camara tathA khalI'dre prabhunI nIcenI be dADhA lIdhI. khIjA iMdroe dAMta, devAe hADakA tathA manuSyAe bhasmAdika grahaNa karyuM. te sthAne davAe ratnamaya eka stupa banAvyA pachI iMdro ane devA nIzvara dvIpe jaI, tyAM zAzvata jinapratimA AgaLa aThThAI mahe|tsava karI potapeAtAnA sthaLe gayA. iMdroe peAtapeAtAnA vimAnamAM sudharmA-- sabhAmAM rahelAM mANuvaka staMbhamAM vajranA gALa DAkhalAmAM svAmInI dADhAe mUkI ane tee pratidina tenI pUjA karavA lAgyA. e dADhAonA prabhAvathI temane vijaya ane ma'gaLa prApta thatA hatA. 488 vizvAtizAyi mahimA gharaNArageMdra - padmAvatI satata sevitapAdapIThaH / atarbahizca duritacchidanaMtazarmA, pArzvaH kriyAdupayinIM subhabhAvalakSmIMm // Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra (489 tapAgayi zrI pU. jagaracaMdrasUrIjI paTTaparaMparAlaMkAra pU. zrI hemavimalasUrijI saMtAnIya pU. zrI gacchAdhirAja hemasUrijI vijayarAye pU. paM. zrI saMghavIragaNa ziSya paM. udayavIragaNI racita pArzvanAtha caritra aSTama sarga samApta samAptaa graMtha pAzvanAtha bhagavaMtanA nirvANugamanarUpa AThame sarga samApta samApta samApta - Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 zrI pArzvanAtha caritra prazasti zrI vIrazAsanarUpa sarevaramAM haMsa samAna, satyanI adhikatAthI sarva guNene saMgraha karanAra ane caMdragaccharUpa kamaLamAM bhamarA samAna evA zrI pUjya semavimala nAme guru thayA. jemanA caraNa prakSAlananA pANIthI sarpa viSa tathA javarAdi rogo zAMta thatA hatAM. te pragaTa prabhAvI ane gacchAdhirAja gurumahArAja jayavaMtA varto. temanA paTTarUpa pUrvAcalapara sUryasamAna, bhAgyavaMta, jaMgama kalpavRkSa jevA, sAdhuomAM pradhAna ane gacchanAM svAmI evA zrIhamasemasUrIzvara thayA. temanA gacchanA saMghavIra pramukha ghaNuM gItA thayA, ke jemanA hastasparzathI mUkha paNa sakaLa kaLAmAM pravINa ane prANa thaI jatA hatA. temanA ziSya udayavIra thayA ke jemaNe potAnA gurunA prasAda vaDe kathAprabadhethI sarasa ane pradhAna evuM gadyabaMdha A caritra racyuM che, prAcIna zAstrAnusAre A graMtha racelA hovA chatAM temAM nyUnAdhikya hoya to tene mATe mithyAdukRta che. A pArzvanAtha caritranuM graMthamAna sADA pAMca hajAra leka pramANa che, ane saMvata (1654) nA varSe jayeSTha mAsanI zukala saptamIe A graMthanI AnaMdapUrvaka samApti karavAmAM AvI che. A graMtha sujJa janothI sadA vAvyamAna thaI yAvacce divAkara jayavaMta rahe, ane zrI pArzvanAthanA prasAdathI tenA vaktA - zrotAdinA manavAMchita siddha thAo. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 491 pU. paM. zreyAMsavijayajI gaNIvaryanI zubha preraNAthI bhavAnIpura (kalakattA) mAM cAturmAsA vi. saM. 2040 nA padhArela. teozrInI zubha preraNAthI A suda- 13 nA chapAvavAno prAraMbha thayela jenI pUrNAhuti vi. saM. 2041 rautra suda 13 tA. 34-85 nA pUrNa thayela che. (pArzvanAtha cyavana tathA kevaLajJAnakalyANadina) zubha bhavatu zrI saMdhasya Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 zrI pArzvanAtha caritra pa.pU.paM. zrI zreyAMsavijayajI gaNivarya saMpAdita caritra kiMmata rUA. 16-00 rUA. 6-00 (1) zrI zAMtinAtha caritra prata (gujarAtI) (2) pArzvanAtha caritra prata , (3) zrI dhanyakumAra caritra prata , (4) zrI upadezataraMgINa prata , (5) bArasAsUtra sacitra prata (6) zrI upadeza prAsAda bhA. 1 prata che (7) zrI upadeza prAsAda bhA. 2 prata , 37-10 rUA. 12-00 rUA. 30-00 rUA. 16-00 rUA. 17-00 Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAnAtha caritra moMgalamaya. ArAdhanA kamaThe dharaNendre ca svAcita kama kuva`ti, prabhustutyamAvRttiH pAzvanAthaH zriye'stu vA ( triSaSThi zalAkA puruSa caritramAMthI. racayitA pU. A. hemacasUrijI ma.sA.) casya nAma zrutevindhazreNiryAti kSaya kSaNAt, dmazrI pArzvaprabhu dyAt kalyANakamalAM satAM 43 (bharatezvarabAhubalavRtti raca-paM. zubhazIlagaNIvarya) ya saptavizvAdhipatitva sUcA-nucAnu bhAgI'dra kRNAtapI: vibhAti devendra kRtAMthrisenaiH zrIpArzvanAthaH sa zivAya bhUyAt (vairAgyakalpalatA raca. pU. upA. yazeAvijayajI ma. sA.) (1) OM nama: pArzvanAthAya vizvaciMtAmaNIyate hI dharaNe nairoTyA padamAdevI cutA yate...1 zAMti tuSTi mahApuSTi dhRti kIti vidhAyine OM hI dvitUM vyAla vaitAla-sarvAdhi vyAdhi nAzine..2 jayAjItAkhyA vijayAkhyA parAjItayAnvitaH krizAMpAle hai: yauvidyAdevIbhiranvita...3 OM asiAusAtha namastatra zaileAkacanAthatAM catuH SaSTi surendrAste bhAsa te chatracAmarai...4 zrIzakhezvara maDana pArzvajIna praNatakalpatarU5 sUraya dRSTAMta pUraya me vAMchita' nAtha... 5 Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI pArzvanAtha caritra (2) causAyapaDimallullUraNu duyamaya! khANamumUraNu sarasapiya-guvaSNu gayagAmiu jayau pAsu bhuvaNuttayasAmiu jasu taNuka tikaDampasiddhiuM, sAhaI phaNamaNakiraNAliddhau na...navajalahara taDillayala chi, seA jINu pAsu payacchau 'cha (3) sakalavijana camatkArI bhArI mahimA jehanA nikhila AtamaramArAjIta nAma japIe tehanA duSTa karmASTaka gaja rIje vikajana mana sukha karI nitya jApa japIe pApa khapIe svAmI nAma zakhezvarA bahu punyarAzi deza kAzI tatva nagarI vANArasI azvasena rAjA rANI vAmA rUpe rati tanusArIkhI tasa kukhe supanA cauda sUcita svagathI prabhu avataryAM, nitya jApa japIe pApa khapIe svAmI nAma zakhezvarA pASamAse kRSNapakSe dazamIdina prabhu janamiyA surakumari surapati bhaktibhAve merUzaMge sthApiyA prabhAte pRthvIpati pramAde janmamahotsava ati karyA nitya jApa japIe...3 traNalAka tarUNI manapramAdI tarUNavaya janma AvIyA tava mAta tAte prasannacitto bhAminI paraNAvIyA kamaThazaThakRta agni De nAga malatA uddharyAM. nitya jApa japIe...4 Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 45 paSavadi ekAdazI dine pravajyA jina Adare sura asura rAjI bhakti sAja sevanA jAjI kare kAusagga karatAM dekhI kamaThe kIdha parisaha kare nitya jApa japIe...5 tapa dhyAnadhArArUDha jinapati meghadhAre nahi calyo, tihAM calita Asana dharaNa Aye. kamaTha parisaha aTaka devAdhidevanI kare sevA kamaThane kADhI para nitya jApa japIe..6 kame pAmI kevaLajJAna kamalA saMgha cauviha sthApIne prabhu gayA mokSe sametazikhare mAsa aNasaNa pALIne zivaramaNI raMge rame rasI bhavika tasa seva karo. nityajApa...7 bhUta preta pizAca vyaMtara jalaNa jalodara bhaya TaLe rAja rANI ramA pAme bhaktibhAve ja maLe kalpatarUthI adhikadAtA jagatrAtA jaya karo. nitya jApa japIe...8 jarAjarjari bhUta yAdava sainya roga nivAratAM | vaDhIyAra deze nita bIrAje bhavika jIvane tAratA e prabhutaNAM padapadamasevA rUpa kahe prabhutA vare. nityajApa9 stavane tathA tetro (1) keyala TahukI rahI madhuvanameM pArzvazAmaLIyAjI vase mere manameM kAzIdeza vANArasI nagarI janmalIye prabhu kSatriyakuLameM. koyala...1 Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 zrI pArzvanAtha caritra bAlapaNAmAM prabhu addabhUtajJAnI, kamaTha ke mAna haryo eka palameM. keyala...2 nAganikAlA kASTha cirAkara nAgaku kiye surapati eka chInameM. koyala..3 saMyama laI prabhu vicaravA lAgyA, saMyameM bhIMja gaye eka raMgameM. keyala....4 sametazikhara prabhu mA sidhAvyA. pArzvake mahimA traNa bhuvanameM. keyala..5 udayaratanakI ehI araja hai, dila aTaka terA caraNa kamalameM. keyala...6 nitya samarUM sAhiba sayaNuM nAma suNAtA zItala zravaNa jinadarzane vikase nayaNAM guNa gAtA ulase vaNA re. zaMkhezvara sAheba sAce bIjAne Asare kAre. zaMkhezvara...1 dravyathI devadAnava pUje, guNazAMta rUcipaNuM lIje arihApada pajava chAje, mudrApadmAsana rAje re zaMkhezvara..2 saMvege tajI gharavAse, prabhu pArzvanA gaNadhara thAze, tava muktipurImAM jAze, guNAkamAM vayaNe gavAze re. zaMkhezvara...3 ema dAmodara jInavANI, aSADhI zrAvaka jANe, jinavaMdI nija ghara Ave, prabhupArzvanI pratimA bharAve re. zaMkhezvara...4 Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra traNa kALa te dhUpa uche, upakArI zrI jana seve, pachI teha vaimAnika thAve, te pratimA tihAM lAvere. zaMkhezvara...5 ghaNA kAla pUcha bahumAne, vaLI sUraja caMdra vimAne, nAgalokanAM kaSTa nivAryA, jyAre pAprabhujI padhAryAre. zaMkhezvara.6 yadu sainya rahyo raNa gherI, jItyA nava jAe verI, jarAsaMghe jarA tava melI, haribaLa vinA saghaLe phelIre. zaMkhezvara...7 nemIdhara cekI visAlI, a6ma kare vanamALI, guThI padmAvatI bALI, Ape pratimA jAka jamAlI zaMkhezvara...8 prabhupArzvanI pratimA pUcha, baLavaMta jarA tava dhrujI, chaMTakAva nava jaLa jetI, jAdavanI jarA jAya rotIre. zaMkhezvara...9 zaMkhapurI sahune jagAve, zaMkhezvara gAma vasAve, maMdiramAM prabhu padharAve, zaMkhezvara nAma dharAve re. zaMkhezvara...10 raheje janarAja hajura, sevaka manavAMchita pUre, e prabhujIne bheTaNa kAje, zeTha metibhAI rAjere. zaMkhezvara...11 nAnAmANeka kerA naMda saMghavI premacaMda vIracaMda, rAjanagarathI saMgha calAve, gAme gAmanA saMgha milAve re. zaMkhezvara....12 aDhAra aThThotera varase, phAgaNa vadI terasa divase, jInavaMzI AnaMda pAve, zubhavIra vacanarasa gAvere. zaMkhezvara..1 32 Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra aMtarIkSa pArzvanAtha bhInuM stavana jaya jaya jaya pAsa jINuM, aMtarIka prabhu tribhuvana tAraNa, - bhavika kamala ullAsadiNaMda jaya-1 tere caraNazaraNameM kIne, tuM bIna kuna tere bhavaMda, paramapuruSa paramArathadarazI tuM diye bhavikakuM paramAnaMda-2 tuM nAyaka tuM zivasukhadAyaka, tuM hitaciMtaka tuM sukhakaMda, tuM janaraMjana tuM bhAvabhaMjana tuM kevaLakamalAgoviMda-3 keDidevamilike kara na zake, eka aMguTharUpa pratichaMda, ese addabhUta rU5 tAro, varaSata mAnu amRtake suMda-4 mere mana madhukarake mela na tuma ho vimala sadala araviMda, nayanacaravilAsa kara tuM he dekhata tuma mukha pUranacaMda-pa dUra jAve prabhu tuma darizana te, dukhadehaga dAridra adyadaMda, vAcaka ja kahe sahasa phala, te tuma ho je bole tuma gunake vRda-6 (4) che jItu jItu che chata upazamatharI, che hIM pArtha akSara jayaMti. bhUtane preta jeTiMga savi vyaMtarA, - upasame vAra eka vIsa suNaMti >> jItu-1 duSTagraharogane soga jara jatu je, tAva ekAMtarAdiha tapati. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra garbha baMdhana hare viSNu ahi viSa Tale, bAlakA bAlanI vyAla khaMti, che chatu-2 zAyaNa DAyaNa rohiNI rIMgaNI, pheTika meTikA duHkha harati, dADha uMdarataNuM kolane lAtaNI, zvAna jhuMjhAra viza lahatI, che chatu-3 dharadra padmAvatI samara zobhAvatI, nATane vATa aTavI aTatI, lakSmI do maLe sujasa velAvale, sayala AsthA phale mana haratI, jItu-4 aSTa mahA bhaya hare kAnapIDA Tale, utare vRzvi ahi viSa bhaNatI; vadatI vara prItinuM prIta vimala prabhu pArtha nAme sadADakSara jayaMti, i jItu-5 (5) akhIyana harakhana lAgI hamArI, akhIyana harakhana lAgI. 1 dAna dekhata pArtha jINuM ke, bhAgyazA aba jAgI. 2 hamArI akala agocara era avinAzI, jaga janane kare rAgI. 3 hamArI zaraNAgata tuma pada paMkaja, sevanA tuja mana jAgI. 4 hamArI lIlA lahera de nija padavI, tuma sabake nahI tyAgI. pa hamArI vAmanaMdana caMdananI pare, je che mahA saubhAgI. 6 hamArI jJAna vimala prabhu dhyAna dharatA, bhavabhava bhAvaTha bhAMgI. 7 hamArI Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 zrI pArzvanAtha caritra uvasaggahara pAsa pAse vaMdAmi, kammaghaNa mukarka visara visa ninAsa, maMgalakalyANa AvA 1 visaharakuliMgamaMta, kaMThe dhAreI je sayA maNuo, tassa gaha rogamArI, duThThajarA jati uvasAmaM 2 ciu dUre mato, tujaja paNavi bahuphalo hoI, naratirie su vi jIvA pAvati na duphakha gacce 3 tuha sammare ladhe, ciMtAmaNi kapupAyavabhUhie, pArvati avizleNuM, jIvA ayarAma ThANuM 4 Ia saMyuo mahAsa, bhattibbaranijhmaNa hiyaeNa, te deva dijaja behi, bhave bhave pAsa jINacaMda! " uvasaggaharaM pArsa, pAsa vaMdAmi kammadaNamukke visaharavisaninA saM, maMgakalANa AvAsaM 1 visaharakuliMgamaMta, kaMThe dhAreI je sayA mANuo, - tassa gaha rogamArI, dujarA jati uvasAmaM 2 ciTUtha dUre mate, tuja paNAmevi bahule hAI naratiriesa vi jIvA, pAvati na dukhadogacaM. 3 >> amaratarU kAmadhenu, ciMtAmaNi kAmakuMbhamAI, siripAsa nAha sevA, gahaNe savi dAsatta 4 Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 501 hA zrI jItuhadaMsaNeNa sAmiya,paNAI rogagadohargA, kuppatarUmiva jAyaI, tuha daMsaNeNa savaphalaheEUR svAhA pa namiuNa paNavasahiya, mAyAbIe dharaNanAgiMdaM, sirikAmarAjakaliya, pAsacharNidaM namAmi 6 che hI siri pAsa visahara vijajAmaNa jANe jajAe jA, dharaNa paumAvaI devI, jI hI AEvyuM svAhA. 7 che jayau dharaNiMda, paumAvaI ya nAgiNIvijA, vimalajhANahie, cha hI kahyuM svAhA. 8 che zuNAmi pAsanAha, che paNamAmi paramabhaktIe, aphakhara dharaNiMda, paumAI paDiyA kIti. jasa pathakamale sayA, vasaI paumAvaI ya dharaNi de, tassa nAmeNa sayala visaharavirsa pAse tuha sammane laidhe, ciMtAmaNikaSpapAyavaSNahie, pAvaMti avizleNuM jIvA ayarAma ThANuM. che naECmayaThANuM, paNakammarRnadR saMsAra, paramaniTrika adR, adR guNAdhIsara vaMde. che garUDe vanitAputra, nAgalakSamI jahAbalA, teNa muaiti musA, teNa muzcati pannagAH 13 tuha nAmasuddhamaMta, je nara jaI zuddhabhAveNa. so ayarAmaraThANuM, pAvaI naya dagaI dukha. 14 () paMDubhagaMdara dAha, kAsaM sANaM ca sUlamAINi pAsapahapabhAveNa, nAsaMti sayalagAI ha"svAhA 15 che visakara dAvAnala, sAINi veyAlamAri AyaMkA, tirinIla kaMThapAsamsa, sarakRmiroNuM nAsaMti. 16 Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 zrI pArzvanAtha caritra pannAsa' geApIThAM, kuragRha' dasaNuM bhayaM kAye, AvII nahuti ee, tahavi tisajja guNijAsu. 17 pIData bhagadara, kAsasAsa sUlataha nivvAha', sirisAmalapAsa mahaMta nAma paupauleNa. 18 ( hI" zrI") pAsadharaNasaMjutta, visahara vijajA javeI zuddhamaNeNu, pAvaI icchiyasuha, OM hrI zrI krvyu svAhA. 19 rAga jala jalaNa visahara, cArAri mada gayaraNabhAi, pAsajINunAma 'kittaNeNa, pasamati savvAihI svAhI, 20 OM jaya dhaNida namasiya, paumAvaI 5muhaniseviyA, OM kalI hI mahAsiddhi, kareI pAsa jaganAhA. taM namaha pAsanAha, dhaNida nama'siya duhaM paNAseI. jasa pabhAveNa sayA, nAsati sayala duriyAi 22 e e samara tANuM maLe, na duhravAhi na ta mahAnukSma, nAmapi ma'tasamma', payaDa* narasthitya sandehA jala jalaNa bhaya tahu sarpa, sIha cArAri sa'bhavevi alpsa, jo samarehuM pAsapahuM, pahavai na kayAvi ki`ci tasa. 24 ia lATriTha paraleAgis jo samareI pAsanAhuM tu, 23 tatto sijajeI khapa, ihanAha" saraha bhagavata' 25 OM hrI zrI" kalI grAMgI gUM gra kalIkalI kalikuMDa svAmine namo namaH ia sa'thue mahAyasa, bhattikhtaranimbhare hiyae, tA deva dija kheAhi, bhave bhave pAsajINacaM.27 26 Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ja5 namiuNa pAsa visahara vasaha jaNa kuliMga 1 che hIM zrI aha namiuNa pAsa visahara vasaha jaNa kuliMga hI zrI namaH ArAdhanA poSa vada 10 (gujarAtI mAgazara vada-10 prAraMbha upavAsathI eka lAkhane jA5, 24 hajArane japa karatA jAInA phUla caDhAvavA. sarva kAryanI siddhi. * 10 che pArzvanAthAya hIM che. ahIM ahaM zrI pArzvanAthAya namaH che hI aha" zrI ciMtAmaNI pArzvanAthAya namaH roja daza mALA 21 divasa sudhI gaNavI. >> hIM zrIM kalIkuMDa svAmine namaH jha namo bhagavate zrI kalIkuMDa pArzvanAthAya hIM dharaNendra padamAvati sahitAya manavAMchita kuru kuru svAhA. | sarva manoratha pUrA thAya egya hoya te. OM namo bhagavao arahao pAsassa sija u me bhagavAI mahAvijaja uge mahAuMge jase pAse pAse supAse pAsamAliNI * ThaH iMda svAhA. vizAkhA nakSatramAM upavAsapUrvaka 1008 jApa karavAthI alIkarma, dhUpa regAdika zAMta thAya. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra jI mahAyazna e mahAkSaNI pArzvanAtha bhakti karAya joM jau mama Icchita dehi dehi svAhA. savAranA caMpAnA phUlathI 1008 vAra jApa, riddhisiddha maLe. >> name zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya hIM zrI dharaNendra padmAvatI sahitAya aTTe madde sudrAna thaMbhaya sthabhaya duSTAna cUraya cUraya manavAMchita pUraya pUraya Rddhi vRddhi kuru kuru svAhA aThThama ke traNa AMbela vada 9-10-11 jA5 12,500 karavA. sarvakArya siddhi, bhAgya joIe. 3 name bhagavate pArzvanAthAya hIM dharaNendra padmAvatI sahitAya amaDhe bhUtavighaTe bhUtAna sthaMbhaya sthaMbhaya svAhA. traNa AMbela, 12,500 cittanI ekAgratApUrvaka jApa. kAryasiddhi. che e hIM zrI kalI kalIkuMDanAthAya saunamaH 1 lAkha jApa, 10 hajAra hema zuddha jAIne phUla zubha athavA azubha savapnamAM sUcana kare. -- Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pAzvanAtha caritra 505 padmAvatInA jApa che hIM aM kalI zrI padyAvahai namaH jI hAM hIM hu hU he hai hIM huM dAtArasya mama zAMti kuru kuru svAhA. roja 1008 jApa. 21 divasa 8 aM kalI harakalI hI haso devi padyAvatI namaH pAMca mALA kAryasiddhi. >> pAvatI patranetre pravAsane lahamIdAyini vAchApUrNi Rddhi siddhi jayaM jayaM kuru kuru svAhA. yaMtra vAsakSepa pUjA. 1008 jApa Rddhisiddhi prApta. 3 AM krIM hI aM kalI hIM pavAvaye namaH savA lAkhane jApa svapnamAM darzana Ape. Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 zrI pArzvanAtha caritra supavitratIrtha nIreNa, saMyuta gandhapuSpasa mizram / patatu jala bimbopari, sAhiraNya mantraparipUtam // jinabimbopari nipatat , dhatadadhidugdhAdidravyaparipUtam / daudakasanmitraM, paMcasudhA haratu duritAni // 1 // pArzvanAtha bhagavAnanA 108 nAma 1 zrI zaMkhezvara pArzvanAtha 2 , aMtarikSa , 3 , amijharA , ajAharA ahi chatrA avantI 17 zrI phalavardhana pArzvanAtha 18 , manamohana 19 , magarIyA , tArasallA ,, sakabalecA baMbhaNa sthaMbhana 24 , gebI 25 goDI 26 , bAlaka The Ta ka ha ha ha hai 1 1 0 0 0 0 0 0 0 arajIyA 8 AsagullA , , bhIlaDIyAjI , 10 , paMcAsarA 55 ,, bhayarA 12 - bheravA , 13 , bhAbhA , ,, vijayaciMtAmaNa ,, sAmaciMtAmaNuM 16 , kSIprA pArzvanAtha haLadharA zAmaLA ,, surasarA kaMkaNa , dAdA , surajamaMDana 3ra Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 507, 38 39 40 43. 44 33 zrI taraNatArA pArzvanAtha pa7 zrI duHkhabhaMjana pArzvanAtha 34 ,, jagavallabha , 58 , DekarIyA 35 >> kalIkuMDa , 59 , jIrAulA ,, ciMtAmaNuM ,, sahastraphaNAM 37 , lAThaNa , mahemadAvAdI ,, serIsA 62 , kekA , nAkeDA ,, kaDerA ,, unAvalA , nArIgA ., kaliyuga caMcu , rAvaNa , calA , pozInA ,, cavalezvarA , mANika , tIvarI , nAsIraDIyA , kalyANa , kuNagera , gaMgANIyA ,, jeravADI ,, 59lavihAra , kApalI >> nAgendranAtha delatIyA , kurkaTezvara 50 , prasamiyA * timIra >> muMjapa , gaMgA | gADariyA , dudhIyA O, guNagarimA * vallabha >> hamIrapurA , zaMkhala ,, navalakhA , dhatakalola [, bhIDabhaMjana , dhIMgaDamala 46 70. 47 17 72 75 76 paDe O7. 54 78 Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 zrI pArzvanAtha caritra 81 zrI choTIMgajI pArzvanAtha 95 zrI UbarA pArzvanAtha ,, cAravADI 96 , navasArI 83 , UddAmanI ,, 98 , navapallava , kAparaDA , mahAdeva sukhasAgara , varakANa >> vijajulA che, paMrAkela , kurakaDu , TAMkalA , maMDalI navakhaMDA 103 : manoraMjana ,, mahurIyA 104 , sAcA 91 , phaladhi 105 , nagInA 2 , auvA 106 , khIbaDI lsa , kulapAka 17 alavarA 94 , kaMsArIyA * 108 , kesarIyA * kAlI OM hrIM zrI paramapuruSAya paramezvarAya janma jarA mRtyu nivAraNAya dharaNe dra padmAvatI paripUjitAya / zrImate pAca jinedrAya jala puSpa dhUpaM dIpaM akSata naivedya phaLa yajAmahe svAhA / / Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 509 namiUNa stotram (paMcama smaraLamU ) namizraNa payasuragaNu, cuDAmaNikiraNurajisma' suNNiA, calaNa-nuala mahAbhaya,-paNAsaNuM sathava vucha saDiya kara-caraNa--naha--muha, nimuDDa-nAsA vivana-lAyannA, kurdu-mahArAgAnala, kuliMga-nir-savva gA te tuha calaNArAhaNu, salila'jali--seya vudghiya--cchAyA, vaNadava-dAgiri pAyava pattA purNA lacchi duvvAya khubhiya--jalanihi, umbhakallAla bhIsaNarAve; sabha ta-bhaya--visa'phula-nijjAmaya-mu-vAvAre. avidalia--jANavattA, khaNeNa pAvati icchigma phUla; pAsajiNu-calaNu-juala', nicca cia je namati narA kharapavaSNuya vaNadhruva-jAlAvalimiliya sayala6ma gahaNe, Dejha'ta-muddha-mayavahu-bhIsaNarava-bhIsAMma vaLe. jagaguruNA kamajuala, nivAvia-sayala--tihuaNabhAa. je sabhara'ti maNu, na kuNaI jalaNA bhayatesiM vilasa'ta-bhAgabhISaNu, "kuriArUNanayaNa-taralajIhAla, ugga-bhuaMga. nava-jalaya-satyaha* bhIsaNAcAra mannati kIDa-sarisa, dUra--parichUDha-visama-visa-vegA, turda nAmappura-kuDasaddha-maMtaguruA narA leAe. aDavIsu bhilla--tara, puli-sadula-sad-bhImAsu, bhayavihara-vunakAyara-ulUriya--pahiya-satyAsu. 2. 3 4 5 10. Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra avidyutta-vihava-sArA, tuhu nAha pAma-matta-vAvArA, vavagaya--vizvA sigdha, pattA kriya--icchita. ThANu paliAnala--nayaNuM, dva-viyAria muha. mahAkAya, nahakulisa-dyAya-vialia--gaiMda--ku bhatthalA-bhAa. paNaya-sasa'bhama-patthiva, naha maNi-mANi-paDia-paDimarsa, tuha vacaNu--paharaNa dharA, sIha. kupa na gaNu ti. sami-dhavala-daMtamusala', dIha-kalAla vudgi-ucchAha', mahupiMga-nayaNunnuala, salila-nava jalaharArAva". bhIma' mahAgai, angrAsanna`pi te navi gaNu ti, je tumheM calaNa-juala', maNivaItu'ga' samalINA. samarazmi tikRkhakhaggA, bhindhAya viddha-ullura-kama dhe, kuMta-viNibhinna-karikalaha, mu-sikkAra-572 mi. niz2ia-dapuSkara-riu, niradinavahA bhaDA jasa dhavala, pAvati pAva-pasamiNa, pAPage #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 511 uvasagmate kamaThA-surazmi jhANuo je na saMcalio, sura nara kinnara-juvaIhiM, saMzuo jayau pAsaji. ealsa majjayAre, adRrasa-akRkharehiM je maMto, jo jANaI se jhAyaI, parama-payae kuTuM pAsuM.. pAsaha samaraNa je kuNaI, saMtuTaDha hiyaeNa, aDuttarasaya-vAhi-bhaya, nAI tassa dareNuM. zrI kalyANamaMdira stotram (aSTam saraLa) (AntariTI pRram) kalyANamaMdira-mudAra-mavadi, bhItAbhayaprada-maniMdita-maMghipadyama, saMsArasAgara-nimajajazeSajaMtu, pitAyamAna-abhinamya jinezvarasya. yasya svayaM suragurgarimAMburAze tetre suvistRta-matine vibhurvidhAtuma, tIrthezvarasya kamaTha-samaya-dhUma-keta,-stasyAhameSa kila saMstavana kariSya. sAmAnyateDapi tava vayituM svarUpa,masmAdazAH kathAmadhIza! bhavaM tyadhIzA ? dhRSTaDapi kauzikazizu-divA divALe, rUpe prarUpati ki kila gharma rame ? mehakSayA-danubhavanannapi nAtha! maryo, nUnaM guNAnuM gaNayituM na tava kSamata, kalpAMta-vAMta-payasaH prakaTeDapi yasmA-nmIyeta kena jaladhenu ratnarAziH ? Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra abhyudyatA'smi tatra nAtha ! jaDAzayADipa. ka" stavaM lasadasa* -guNAkaraNya, khAla'pa, kina nijamAhu-yuga vitatya, vistI tAM thayati svadhiyAMbhurAze: ? 5 ce cAginAmapi na yAnti guNAstaveza !, vastu katha'bhavata teSu mamAvakAza: ; jAtA tadevamasamIkSita- kAztiya japati vA nijagirA nanu pakSiNADipa. 512 6 AstA-maciMtya-mahimA jina ! `stavastu, nAmApi pAti bhavatA bhavatA jagati, tIvrAtApahata - pAMthaja--nAniMdAdhe, prINAti padmasarasaH saraseAnaleADi pa. 7 hRttini tvayi vibhA ! zithilIbhavati, jatAH kSaNaeNna nibiDA api ka khaMdhAH, sadyo bhujaMgamamayA Iva madhyabhAga,-mabhyAgate vanazikha'Dini caMdanasya. mucyaMta eva manujAH sahasA jinendra ! raudrerUpadrava-zauyi vIkSite'pi, gAsvAmini sphurita-tejasa dRSTamAtre, caurivA pazava: prapalAyamAnai. va" tArakA jina ! katha ? vinAM ta eva, vA-mudra ti hRdacena yavruttara''taH. yadvAdatistati yajajala-meSa nUna,-mantatasya marUtaH sa kilAnubhAvaH, 10 11 yasmin hara-prabhatayApi hata-prabhAvAH. sApa yA ratipatiH kSapitaH kSaNena, vidhyApitA hutabhujaH payasAtha cena, pItaM na ka tapi dura-vADavena ? svAminana5-garimANu-mapi prapannA,-vAM ja'tava: kathamahe hRdaye dadhAnAH, janmadadhi laghu taratilAghavena, ciMtyA mahatAM yadi vA prabhAvaH, ja na hata 12 Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 513 krAdhAstvacA yadi vile ! prathama nirastA, vastAstadA mata katha kilaka caurA: ?, plASatyamutra cakri vA zi-zirApi leAke, nIlahumANi vipinAni na kiM himAnI ? 13 tyAM yAginA jina ! sadA paramAtmarUpa,-manvaSaya ti hRdayAMbuja-kAza-deze, pUtasya nirmAlaA-OdivA kimanya-dakSasya saubhavi pada nanu karNikAyA: ? 14 dhyAnAjineza ! bhavatA bhavana: kSaNena, deha. vihAya paramAtma -dazAM Rti. tIvrAnalA-dupalabhAva-mapAsya lAke, cAmIkara1macirAdiva dhAtubhedA. 15 aMtaH sadaiva jina yasya vibhAvyase tva, bhau: kathaM tadapi nAzayase zarIram . etasvarUpamatha madhya-vittinA hiM, cadvigraha.. prathamayati mahAnubhAvA. 16 AtmA manISibhiyaM tvadabheda-buddhathA, dhyAtA jinendra ! bhavatIha bhavaprabhAva:, pAnIyamaghyamRta-mitya--nucitya-mAna,kinAma nA viSavikAra-mapAkarAti . 17 18 vAmeva vItatamasa" paravAdanA'pa, nUna' vibhA ! hariharAdi- dhiyA prapannAH, kiM kAcakAmalizirIza ! sitApi zakhA, nA gRhyate vividhavaNuM--vipaya caiNu. dharmopadeza-samaye vidhAnubhAvA, dAstAM janA bhavita te tarUrakhazAka, abhyuddagate dinapatau samahIrusApi, kivA vidha supayAti na jIvaleAka: ? 19 33 Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514. zrI pArzvanAtha caritra citra vibhe ! kathamavAmukha-vaMtameva, viSyapha patatya-viralA sura-puSpa-vRSTi, vaddagocare sumanasAM yadi vA munIza!, gacchati nUna madha eva hi baMdhanAni. 20 sthAne gabhIra-hodadhi-saMbhavAyA, pIyUSatAM tava giraH samudIrayaMti, pItvA yataH parama-saMmada-saMgabhAre bhavyA vrajati tarasANa-jarAmaratvama - 21 svAmin ! sudUra-mavanamya samutaM te; maLe vadaMti zucayaH sura-cAmarIghA, ceramai nati vidadhate muni puMgavAya, te jUnamuvaMgatayaH khalu zuddhabhAvAra 22 zyAmaM gabhIra-gira-mujajavala-hemaratna-siMhAsanasthamiha bhavyazikhaDinarasvAma, AyaMti rabhasena natamurarI,-zAmakarAdri -zirasIva navAMbuvAhama uddagacchatA tava zititi-maMDalena, luptacchadacchavi- raktarUkhaMbhUva, sAnnidhyateDapi yadi vA tava vItarAga !, nIrAgatAM vrajati ko na sacetaneDapi? 24 bhera bhaTa pramAda-mavadhUya bhavajavamena-magatya nivRtipurI prati sArthavAhama, etanivedayati deva ! jagatrayAya, maLe nadannabhinabhaH suraduMdubhiste. 25 udyotiteSa bhavatA bhuvaneSu nAtha !, tArAvita vidhuraya vihatAdhikAra, muktA-kalApa-kalitakSNavasitAtapatra, vyApAtridhA dhutatanuva-mayupetA. 26 skena prapUrita-jagatraya-piMDitana, kAMti-pratApa-yazasAmiva saMcayana, mANikya-hema-rajata-pravinimite, sAla-traNa bhagavannamite vibhAsi. 23 Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 515 divyarAje jina ! namatrizAdhipAnA-musUjya racitAnapi maulibaMdhAnuM, pATha zaryAti bhavate yadi vA paratra, tvasaMgame sumanase na ramaMta eva. - nAtha ! janmajaladha-viparAmubeDapi, yattArayasthasumate nija-pRSTha lagnAna, yukta hi pArthiva-nipasya satastava, citra vibha! yadasi karma-vipAka-zUnya 29 vizvezvaroDapi janapAlaka ! durgatatva, kiM vAkSaraprakRtiramyalipisvamIza! ajJAnavatyapi sadaiva kathaMcideva, jJAna tvayi kurati vizva-vikAsa-hetuH 30 praznAra-saMbhatanabhAMsi rajAMsi reSA-dusthApitAni kamaThena zahena yAni, chAyApi tastavana nAtha ! hatA hatAze, gatavamImirayameva para durAtmA. - 31 yadda garjarjita-ghanaugha-madabhra-bhIma, brazyattaDinusala-mAMsala ghera dhArama, daityena muktamatha dustaravAri che, tene tasya jina ! hustaravArikRtyama. 32 vistarva-keza-vikRtA-kRti-marya-muMDa-prAlabadda bhayada-vakatra vinirmadagni, pretavrajaH pratibhavaMta-mapIrito ya, sekasyAdbhavasmRti bhava bhava-duHkha hetu dhanyAsta eva bhavanAdhipAye trisaMdhya-mArAdhayaMti vidhivakidhutAnyakRtyAH bhaphalapulaka-mala-dehadazA, pAdadvayaM tava vize ! bhuvi janmabhAja. 34 asmina pAra-bhava-vArinidhI munIza ! mace na me zravaNagecaratAM gaDasi, AkarSite tu tava gotra-pavitra-maMtra kiM vA vipadviSadharI savirSa sameti? - 44 35 Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 zrI pArzvanAtha caritra janmAMtareDapi tava pAdayuga na deva!, manya mayA mahita mIhita-dAnakSama teneha janmani munIza! parAbhavAnAM; jAte niketanamaha mathitA-zayAnAma 36 nUna na mohatimirA-vRtalecamena, pUrva vibho sakRdipi pravilokiteDasi; mammavidha vidhurayaMti hi mAmAnartha, pradyaprabaMdha-gatayaH kaminyathate AkarNi teDapi mahiteDapi nirIkSiteDapi, sUnana cetasi mayA vighateDasi bhaphatyA, jAteDasmi tene janabAMdhava! duHkhapatra, yasmAt kriyAH pratiphalati na bhAvazUnyA 38 - nAtha! dukhijAvatsala ! he zaraNya ! kAruNya-puNyavasate ! vazinAM vareNya ! bhakayA nate mayi maheza! dayAM vighAya; duHkhAkurolana-tatparatAM vidhehi. niHsaMkhya-sAra-zaraNuM zaraNuM zaraNya -mAsAdya sAditaripuprathitAdAtama, tvatpAda-paMkajamapi praNidhAnavo, vadhyami d bhuvanapAvana! hA hateDasmi. deveMdravaMdya ! viditA-khila-vastusAra !, saMsAra-tAraka! vize ! yuvanAdhinAtha !. vyAyasva deva ! karuNa-hada ! mAM punahi, sIdaMtamadya bhayada-vyasanAMburAzeH 41 vasti nAtha ! bhavadapri saroruhANa, bhakRteH phala kimapi saMtatisaMcitAyA, tame vaka-zaraNasya zaraNya ! bhUyA, svAmI tvameva bhuvanetra bhavAMtareDapi. 42 Irtha samAhita-dhi vidhivajijaneMdra!, sAMdrolasa pulaka Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 517 kaMcukitAMga-bhAgA, tvabiMba-nimalamukhAbuja-baddhalakSA. 2 saMstava tava vize ! racayaMti bhavyAH jana nayana-kumudacaMdra! prabhAsvarA, svargasaMpade bhukavA, te vigalita-maleniyA, acirAgyekSa prapadyate. 44 atha zrI pArzvanAthasya mantrAdhirAjastotram zrI pArzva pAtu che nitya, jina paramazaMkara che nAthaH paramazaktizca, zaraNyaH sarvakAmadada che 1 che sarvavidanaharaH svAmI, sarvasiddhipradAyakaH che sarvasattavAhite thegI, zrIkaraH paramArthadara che 2 | devadevaH svayaMsiddha,zcidAnandamayaH zivaH | paramAtmA parabrahma, paramaH paramezvara che 3 che jagannAthaH surajyeSThA, bhUtezaH puruSottamaH | surendro nityadharma., zrInivAsaH zubhArNavaH | 4 | sarvajJaH sarvadeveza, sarvagaH sarvate mukhaH | sarvAtmA sarvadazI ca, sarvavyApI jagadaguruH | 5 che Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 zrI pArzvanAtha caritra tatvamUrti parAditya, parabrahmaprakAzakaH | parame paramANu paramAmRtasiddhidaH + 6 ajaH sanAtanaH zammu-rIzvarazca sadAzivaH | vizvezvara pradAtmA, kSetrAdhIzA zubhaprada e che ke sAkAra nirAkAra, sakala niSkaleDavyayaH | nirmae nirvikArazca, nirvikalpa nirAmaya che 8 amarazcAjoDanaH ekeDanekaH zivAtmakaH | alakSya zrAprameyaa, dhyAnalayo niraMjana che bbArAkRtivyo , vyaktarUpamayamayaH brahmadrayaprakAzAtmA, nirbhayaH paramAkSara che 10 divyatejomayaH zAntA, paramAmRtamayeDacuta AvoDanAdyaH parezAnA, parameSThI para pumAna che 11 che zuddhasphaTikasaMkAza, svayaMbhU paramAvyutaH | vyAmAkAra svarUpazca, lokAkAvabhAsaka che 12 che jJAnAtmA paramAna, prANArU manaHsthiti che manasA maLe, maneTazyaka parAparaH 5 13 che sarvatIrthamayo nitya, sarvadevamayaH prabhu bhagavAna sarvatazara, zivazrI-saukhyadAyakaH 14 che Iti zrI pArzvanAthastha, sarvajJasya jagadagure che divyaSTottare nAma-zata-matra prakIrtitama | 15 che pavitra parama dhyeya, paramAnanda dAyakam | bhukti-muktiprada nityaM, paThatAM maMgalapradama che 16 che Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra zrImatparamakalyANa-siddhidaH zreyasetu vaH | pArzvanAtha jinaH zrImAna, bhagavAna paramaH ziva; } 17 che dharaNendra phaNacchatrA-laMkRta vaH zriyaM prabhu daghA5vAvatIdevyA, samadhiSThita-zAsana che 18 che dhyAtkamalamadhyasma, zrIpAWjagadIzvarama che >> hI" zrI ahaM samAyukta, kevalajJAnabhAskarama che 19 che pavAvayAvita vAge, dharaNendra dakSiNe che paritiSThadalazkena, mannarAjena saMyutama | 20 | aSTapatrasthita paMcanamakAraeNstathA tribhiH | jJAnAhita nAtha, dharmArthakAmamekSadama che 21 che saSaDazadalArUDha, vivAdevabhiranvitam | caturvizatipatraU, jinamAtRsamAvRtama che 22 mAyAyatrayAgrasthaM, kIkArasahita prabhuma che navagrahAvRta deva, dipAlIdaMzabhivRtama che ra3 che catuSkoNeSu mannAdyacatubajAvitarjine che caturaSTadazadvIti-dvighAMkasaMjJakairyatama che 24 che dilsa kSakArayukatana, vidikSa lAMkitena ca | caturaNa vajaka, kSititatve pratiSThitama ra5 che zrI pArzvanAthamiceva, yaH samArAdhayejijanama che te sarvapApa-nirmukta, bhajate zrIH zubhapradA e 26 che jinezaH pUjita bhakatyA saMstutaH prastutethaba che dhyAta kSaNe vADapi, siddhiteSAM mahedayA che ra7 che Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha tri 520 zrIpA mantrarAjAte, cintAmaNiguNAspadyam / / zAntipuSTikara nitya, kSudropadravanAzanam // 28 // Rddhi siddhi-mahAbuddhi-dhRti zrI krAnti-kIrtidam // mRtyuMjaya zivAtmAna, japannAnanditA janaH // 29 // sa kalyANupUrNa: syAjajarA-mRtyu-vivarjitaH // aNimAdimahAsiddhi, lakSajAna cAltuyAt // 30 // prANAyAmamanAmantra,-yAgAdamRtamAni ! tthAmAtmAnaM zivadhyAtvA, svAmin ! sidhyanti jataH harSada: kAmadaceti, ripuna; sarvAMsaukhmadaH / / pAtu vaH paramAnanda-lakSaNa smRtA jinaH // 32 // tattvarUpamida' sneAtra, sa`magasiddhidam / / trisandhya cUH paThennitya, nitya prAnAAti sa zriyam // 33 // // iti zrI pArzvanAthasya mantrAdhirAjastatram // Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDita zrI vIravijayajIkRta zrI pArzvanAtha paMcakalyANaka pUja A pUjAmAM utkRSTa phaLa, naivedya, pakavAnna vage2e dareka vastunA AThe ATha naMga lAvavAM. ATha snAtrayI ubhA rAkhavA, ATha kaLaza paMcAmRtanA bharavA ATha dIpaka karavA ane kusuma (phUla) akSata (cAkhA) pramukha vastue joI e. kadApita pramANe joga nA bane tema hAya tA ekekI vastuthI paNa pUjA bhaNAvI zakAya. vidhi 1. prathama snAtra bhaNAvavuM, pachI snAtrIyA raGekhImAM kusuma (phUla) laI UbhA rahe ane pUjA bhaNAvanArAe pahelI pUjA bhaNAvI maMtra kahe eTale snAtrAyA kusuma (phUla) prabhujIne caDhAve. 2. bIjI pUjAmAM laliva'ga, elacI, seApArI, nALIera, badAma, drAkSa, bIjorAM, dADhama, nAraMgI, kerI, keLAM, pramukha, sarasa, sugadhita ramaNIya phaLa rakekhImAM zakhI, rakekhI hAthamAM dharI pUjAnA pATha kahI chellA maMtra bhaNIne prabhu AgaLa phaLa ghare. 3. trIjI pUjAmAM ujajavala akhaMDa akSata (ceAkhA)rakAmImAM nAMkhI, rakAbI hAthamAM dharI pUjAneA pATha kahI chelle matra bhaNI prabhujI AgaLa svastika tathA taMdulanA traNa puMja (DhagalA) kare. , 4. cAthI pUjAmAM nirmaLa jaLe bharelA kaLaza rakekhImAM rAkhI, rakebI hAthamAM leI prabhu AgaLa UbhA rahe pachI pUjAnA pATha bhaNIne chellA maMtra kahI jaLapUjA kare. Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parara zrI pArzvanAtha caritra 5. pachI pakhALa karI aMgabhU'chaNAthI luhIne kesaranI kaceALI (vATakI) rakekhImAM rAkhI hAthamAM lai pAMcamI pUjAnA pATha bhaNI chellA maMtra ThahI ca`danapUjA kare. 6. chaThThI pUjAmAM dhUpadhANuM, rakekhImAM rAkhI hAthamAM lai pUjAnA pATha kahI chellA maMtra bhaNI, prabhunI DAbI bAju dhUpa ukheve. 7. sAtamI pUjAmAM, maulikasUtra pramukhanI vATa (DhIveTa) karI, nirmAMLa sugaMdhita ghIthI kADiyAM bharI, dIpaka karI, 2kekhImAM rAkhI, rakebI hAthamAM lai pUjAnA pATha kahI, chellA maMtra bhaNI, prabhujInI jamaNI bAjue dIpaka rAkhIe. 8. AThamI pUjAmA meAdaka, sAkara, khAjA, patAsAM pramukha aneka uttama pakavAna rakekhImAM bharI hAthamAM dharI pUjAnA pATha kahI chellA maMtra bhaNI prabhu AgaLa naivedya dhare. chevaTe pUjAnA kaLaza kahI snAtrIAe Arati utArI prabhujIthI aMtarapaTa karI peAtAnA nava aMge cAMllA karI ma'gaLa dIvA utAre. / / atha cyavanakalyANake prathama puSpa pujA // duhA / / zrI zaMkhesara sAhiSmA, suratarusama avadAta ||purasAdANI pAsajI, SaDadarzana vikhyAta / / 1 / / paMcama Are prANiyA, samare uThI savAra ! vAMchita pUre duHkha hare, vaMdu vAra hajAra // 2 // avasarpiNI trevIsamA, pArzvanAtha jaLa huMta ! tasa gaNadharapada pAmIne, thAze| zivavadhuka ta aa dAmeAdara jinamukha suNI, nija Atama udghAra / / tadA ASADhI zrAvake mUti' bharAvI sAra 54||suvihita AcAraja kane a janazalAkA kIdha ! paMcakalyANaka utsave, mAnu Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha ritra 523 vacana ja lIdha ApA siddhasvarUpa ramaNa bhaNI nautama paDimA jeha !! thApI paMcakalyANake, pUje dhanya nara teha / 6 / / kalyANaka utsava karI, pUraNa ha nimitta 5 naMdIsara jaI devatA, pUje zAzvata caityAAAA kalyANaka pUjana sahita, racanA racazuM tema / / duna viSadhara DAlaze, sajjana manazuM prema / / 8 / / kusuma phaLa akSata taNI, jaLa caMdana maneAhAra; dhupa dIpa naveghaNuM, pUjA aSTa prakAra / / ! (DhALa prathama pUrava diro e---dezI) prathatha eka pIThikA, jhagamage dIpikA, thApI prabhupAsa te upare e nAAM rajata rakebIo,vividha kusume bharI, hAtha naranArI dharI uccare e // 1 // kanakabAhu bhave, badha jinanAmaneA, karIya dazame devaleAkavAsI / / sakala surathI ghaNI, teja kAnti bhaNI, vIsa sAgara sukha te vilAsI // 2 // kSetra dasa jinavarA, kalyANaka pAMcase, utsava kata sura sAthazu e ! thaya agresarI sAsaya jinataNI racata pujA nija hAthazu e zANA yeAgazAstra matA, mAsa Tra thAkatA, devane duHkha bahu jAtinuM e tenavi nIpaje, deva jina jIvane, jovatAM ThANu upapAMtanuM e 545 mugatipura mArage, zItaLachAMyaDI, tIrthanI bhUmI gagAjale e caitya abhiSekatA sukRtatasI catA,bhakate bahulAvi bhavataree " Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 zrI pArzvanAtha caritra HpA vAraNa ne asi, doya vacamAM vasI, kAzI vArAsusI nayarI e che azvasena bhUpati, vAma rANI satI, janamati rati anusAriye e cheda cAra gati copaDA cyavananA cukavI, ziva gayA tAsa ghara namana jAve bAlarUpe suratihA, jananI mukha jovatAM, zrI zubhavIra AnaMda pAve pachI | kAvyam | upajAtivRttama che bhegI adAlokanatopa yogI, babhUva pAtAlapade niyogI kalyANakArI duritApahAri. dazAvatArI varada sa pAzva 15 che atha maMtra | e hI paramapurUSAya, paramezvarAya. janma-jarA-mRtyunivAraNAya, zrImate niMdrAya. puSANa yajAmahe svAhA che atha cyavanakalyANake dvitIya phala pUjA che | | duhA che kRSNa catuthI caitranI, pUrNaya sura teha che vAmA mAta udara nizi, avatariyA guNageha 1 supana caturdaza maTakA, dekhe mAtA tAma | rayaNI same nija maMdire. sukha zavyA vizrAma kerA Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra parapa vADhALA mithyAtva vAmane, kazyA samakita pAmI 2-e dezI che gata rUDo mAsa vasaMta phaLI vanarAjI re, rAyaNane sahakAra vAlA | ketakI jAya ne mAlatI re bhramara kare jhaMkAra vAlA che keyala madabhara TahukatI re, beThI AMbA DALa vAlA | haMsa yugala jaLa jhIlatAM re. vimala sarovara pALa vAlA | maMda pavananI laheramAM re. mAtA supana nihALa vAlA . ekaNI dITho prathama gaja ujajavale re bIje vRSabha guNavaMta vAlA pAtrIje siMhajakesarI re,the zrI devI mahaMta vAlA che mALa yugala phUla pAMcame re, chaThe rohiNuM kata vAlA Ugato sUraja sAtame re, AThame dhvaja lahakata vAlA che rUDo mAsa1AA navame kaLaza rUpAtaNo re, dazame padmasara jANu vAlA che agyArame ratnAkarU re. bArame deva vimAna vAlA che gaMja ratnane terame. caudame vahunivakhANavAlA utaratAM AkAzathI re, pesatAM vadana pramANa vAlA che rUDo0 rA mAtA supana vahI jAgIyAM re, avadha juve surarAja vAlA ! zakraratava karI vaMdIyA re, jananI udara jinarAja vAlA ! eNe same iMdra te AvIyA re, mA AgaLa dharI lAja vAlA puNyavatI tume pAmIyuM re, traNa bhuvananuM rAjya vAlA che mArUDe3 cauda supanano artha kahI re, iMdra gayA navame kaLaza bArame deva Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra nijaThAma vAlA causaTha iMdra maLI gayA, naMdIsara jinadhAma vAlA | cyavana kalyANaka utsavere zrIphala pujA ThAma vAlA zrIgubhavIrateNe mere, jagatajIva vizrAmavAlA rUDogA. che kAcuM bhegI yadA ( 1 che che atha maMtra che eN hu" zrI parama | phalAni ya svAhA che che atha janmakalyANake tRtIya akSata pUjA che | | duhA | raviudaye nRpa teDiyA, suparapAThaka nija geha che cauda supana phaLa sAMbhaLI, vaLIya visaryA teha1 traNa jJAnazuM upanA, trevIsamA arihaMta | vAmA ura sara haMsalo, dina dina vRddhi lahaMta | 2 | DAhalA pUre bhUpati, sakhiyo vRMda sameta ||. jina pUje akSata dharI, cAmara paMkhA leta | 3 | | DhALa | citta cekhe corI navI karIe e-dezI che ramatI gamatI hamune sAhelI, bihu maLI lIjIe eka tALI | sakhi Aja anopama dIvALI | lIla vilAse pUraNamAse, poSa dazama nizi raDhIyALI sakhi015 pazu paMkhI vasIyAM vanavAsI, te paNa sukhIyAM samakALI sakhie IzurAte ghara ghara utsavasaeN, sukhiyA jagatameM Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 527 naranArI / / sikhAra| uttamagraha vizAkhAyege, janmyA prabhujI jayakArI / / sikha. / / sAte narake thayAM anuvALAM, thAvarane paNa sukhakArI / / ai. // 3 // mAta namI AThe digakumarI, adheAleAkanI vasanArI / / sikha. // sUti dhara izAne karatI, yAjana eka azuci DhALI AsakhaIII uleAkanI ATha kumArI, varasAve jaLa kusumALI // sakhinA pU` rUcaka aDa darpaNa dharatI,dakSiNanI aDa kalazALI sakhiApA aDa pacchimanI 5'khA dharatI. uttara aDa cAmara dhArI ||sakhinA vidizinI cau dIpa dharatI, rUcakIpanI cau khALIAkhavA6A keLa taNAM ghara traNya karIne, mana snAna alaMkArI ||sikhA rakSA peTalI khAMdhI bihune, maMdira melyAM zaNagArI / / sakhi.AchA prabhu mukhakamale amarIbhamarI, rAsaramatI laTakALI AkhA prabhu mAtA tu* jagatanI mAtA, jagadIpakanI dharanArI // sakhi.ADA mAtA tuja nadana dhaNuM jIve, uttama jIvane upakArI // khi. / / chappana gikumari guNa gAtI, zrIzubhavIra vacanazALI / / sakhi. ghATA / / kAvya ! bhAgI yA. // 1 // !! atha matra! hI" zrI" parama0 !! akSatAna ya svAhA / Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra athajanmakalyANake caturtha jalapUjA | |duhA che calitAsana samapati, racI vimAna vizALa | prabhu janmotsava kAraNe, AvaMtA tatkALa 1 DhALa kAja siddhAM sakala have sAra e-dazI che ' have zaka sughoSA vAve, deva devI sarva milAve kare pAlaka sura abhidhAna, teNe pAlaka nAme vimAna 11AAprabhu pAsanuM mukhaDuM jovA, bhavabhavanAM pAtika khevA cAle sura nija nija ToLe, mukha maMgaLika mALA bele prabhunA //rA siMhAsana beThA caliyA, hari bahu deve paravariyA II nArI mitranA preryA Ave, keIka potAne bhAve prabhu ! Imall hukame kaI bhakti karavA, vaLI keka kautuka jevA | haya kAsara kesarI nAga, phaNI garUDacaDhayA ke chAga prabhu I4 vAhana vaumAna nivAsa, saMkIrNa thayuM AkAza kaI bAle karatA tADA, sAMkaDA bhAIparvanA dahADA ! prabhunApA IhAM AvyA sarva AzaMde, jinajananIne hari vaMde paMca rUpe hari prabhu hAtha, eka chatra dharezira nAtha ! prabhu || be bAju cAmara DhAle, eka AgaLa vaja ulALe che jaI merU dharI uge, iMdra cosaTha maNiyA raMge | prabhu gAgA kSIroika gaMgA vANI, mAgadhavaradAmanAM pANI. | jAti ATha Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa29 zrI pArzvanAtha caritra nA kaLaza bharIne, aDhIsuM abhiSeka karIne A prabhu 8. dIvo maMgaLa Arati kIje, caMdana kusume karI pUje gIta vAjiMtranA bahu ThATha, Alekhe maMgaLa ATha prabhu pAlAA ityAdika utsava karatA, jaI mAtA pAse dharatA | kuMDalayuga vastra ezIke, daDo geDI ratanamayI mUke prabhutra 10 koDI batrIza ratna rUpaiyA, varasAvI Idra uccariyA ! jina mAtAjuM je ghare kheda, tasa mastaka thAze cheda prabhu-11 aMguThe amRta vAhI, naMdIsara kare aThAI deI rAjA putra vadhAI, ghara ghara toraNa viracAI ! prabhu 12 | dazadina occhava maMDAve, bArame dina nAta jimAve che nAma thApe pArzva kumAra, zubha vIravijaya jayakAra prabhu ! 13 !' | | kAvya | bhegI yadA | 1 che che atha maMtra che e hI" zrI parama0 jala0 ya svAhA che atha janmakalyANake paMcama caMdana pUjA duhA che amRtapAne ucharyA, ramatA pAsakumAra che ahi laMchane nata kara tana, varate atizaya cAra 1 yauvana vaya prabhu pAmatAM, mAta pitAdika jeha : 1 paraNAve nRpa putrikA, prabhAvatI guNagehala ra Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 zrI pArzvanAtha caritra caMdana ghasI ghanasArahuM. nija ghara caitya vizALa | pUjepakaraNa meLavI, pUje jagata dayALa | 3 | DhALa che bALapaNe rogI huA mAI bhikSA done edazI che senA rUpA ke saMgaThe, sAMyA khelata bAjI . IMdrANI mukha dekhate, hari heta hai rAjI nA eka dina gaMgAke bice, sura sAtha baherA che nArI cakorA apsarA, bahauta karatA nihArArA gaMgA ke jaLa jilate chAMhI bAdaliyAM khAvana khela khelAyake savi maMdira vaLiyAM resA beThe maMdira mALiye, sArI Alama dekhe . hAtha pUjA pA le cale, khAna pAna vizeSe 4o pUchayA paDuttara deta he, sune mehena mere che tApasakuM baMdana cale, uThI loka sabere pA kamaThayogI tapa kare, paMca agnikI javALA hAthe lAla kadAmaNI, gaLe mehanamALA pA pAsa kaMara dekhaNa cale, tapasIpe AyA; AhInAkhe dekhake, pIche yogI belAyA kA suNa tapasI sukha lenakuM, jape phegaTa mAle che ajJAnase agni bice, yogakuM parajAle 8 kamaTha kahe suNa rAjavI, tume azva khetoo gI ke ghara he baDe, matake batalAo 9 terA guru kena hai baDA, jine yoga dharAyA che nahioLakhAyA dharmakuM, tanu kaSTa batAyA 10 hama guru dharmapichAnate, nahi kavaDI pAse bhUla gaye duniyA dizA, rahate Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 531 vanavAse 115 vanavAsI pazu paMkhIyA, aise tuma yAgI, yeAgI nahIM paNa bhAgIyA, saMsAra ke saMgI / 12 / saMsAra burA cheADake, suNa / laghu rAjA yAgI jaMgala sevata, lei dhama avAjA / / 13 / / dayA dharmakA mUla hai, kayA kAna phuMkAyA jIvadayA nahu janate, tapa phogaTa mAyA 514 khAta dayAkI dAkhiye, bhUla cUka hamArA / mera Thera kayA kheAlaNAM, asA DAkaDamAlA u1pA sAMI hukamase sevake, baDA kASTa cirAyA 5 nAga nikAlA ekIlA, parajalatI kAyA // 16 // sevakra mukha navakArase, dharaNedra banAyA nAgakumAre devatA, bahu Rddhi pAyA 517aaaa rANI sAtha vasa Mtame vanabhItara peThe prAsAdasuMdara rRkhIne,uhAM jAkara beThe |18|rAjimatIku cheADake,nema sajama lInA citrAjina evate, vairAge bhInA // 19 // leAkAMtika sura te same, kheAle kara joDI ! avasara saMjama lenakA, akha dera huM thoDI 20 nija ghara Aye nAthajI, piyA khisukhiNa rAve // mAtApitA samajAyake,dAna varasI dhruve // 21 // dIna duHkhIyA sukhIyA kriyA, dAridraku` cure // zrI zubhavIra hara tihAM, dhana sadhaLA pure rA maNu 5 kAvya ! leAgI yadA. // 1 // / / aya maMtrI zrI paramacaMdana yu0 svAhA 11 Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3ra. zrI pArzvanAtha caritra che atha dIkSAkalyANake SaSTI dhupapUjA | | duhA che varasIdAnane avasare. dAna lIye bhavya teha che roga hare SaTa mAsano, pAme suMdara deha 51 dhupaghaTA dharI hAthamAM, dIkSA avasara jANu deva asaMkhya maLyA tihAM. mAnuM saM jamaThANa para che DhALa che dekhe gati devanIre--e dezI che - trIsa varasa gharamAM varayA re, sukhabhara vAmAnaMda che saMyama rasiyA jANIne re, maLiyA cosaTha indra name nitya nAthajIre, nirakhata nayanAnaMda name meLA e A kaNI tIrthodaya vara auSadhi re, meLavatAM bahu ThATha, ATha jAti kaLaza bharIre, eka sAhasa ne ATha namo para azvasena rAjA dhare re. pAchaLa sura abhiSeka che suratarupere alaMkaryo, deva na bhUle viveka che nameTa kA vizAlA nRpa zibikA re, beThA siMhAsana nAtha beTI vaDerI dakSiNe re, paTaNATaka leI hAtha namegA vAdize aMbA dhArIre pAchaLa dharI zaNagAra che chatra dhare eka yauvanAra, IzAna phaLa karanAra che. name pA agni keNe eka yauvanA re, rAyaNamaya paMbe hAtha che. calata zibikA gAvatIre, sarva sAhelI sAthA moTA zakraIzAna cAmara gharere, vAjiM. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 533 zrI pArzvanAtha caritra trane nahi pAra // ATha moMgala AgaLa cale re, indradhyA jhalakAra AnamA. nANA deva devI nara nArIyA re. bei kare praNAma. kuLamAM vaDerA sajjanA re, kheAle prabhune tAma namALA8AjitanizAna caDAvora, meAhanI karI cakacUrA jema sa Mvatsara dAnathI re, dAridra kADhyuM dUra namAAAA varaghADethI utaryAM re, kAzInayaranI bahAra Azramapada udyAnamAM re, vRkSa azeAka rasALA name // 10 // arham tapa bhUSaNa tajI re, uccare mahAvrata cAra u peSa bahula ekAdazI re ! traNya sAM parivAra // name||11|| manaHpayava tava upanu re, khaMdha dhare jagadIza / / devaduSya indra diyuM re, raheze varasa catatIsa "name. 12 kAugagga mudrAe rahyA re, sura naMdIzvara jAtamAta pitA vaMdI vaLyAMre. zrI zubhavIra prabhAta ! namai!0 5135aa kAvya || bhAgI yadA0 || 1 || / / atha maMtra ! ema hI" zrI" parama. dhUpa' 20 svAhA || atha kevalajJAnayANuke saptama dIpakapUjA || duhA || sAratha dhana dhare pAraNuM, prathama prabhue kIdha // paMca divya pragaTAvIne, tAsa mukti sukha dIdha 51 / / Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 zrI pArzvanAtha caritra jagadIpaka pragaTAvavA, tapa tapatA rahI rANuM che teNe dIpakanI pUjanA karatAM kevalanANu parA che DhALa che mahAvIra prabhu ghera Ave-e dezI che prabhu pArasanAtha sidhAvyA, kAdaMbarI aTavI AvyA che kuMDa nAme sarovara tIre, bhayuM paMkaja nirmaLa nIre mana mehana suMdara meLA, dhanya lokanagara dhanya veLA re mana -1 e AMkaNI che kAussagga mudrA prabhu ThAve, vanahAthI tihAM eka Ave che jaLa zaMDha bharI nahavarAve, jina aMge kamaLa caDhAve re mana para kalikuMDa tIratha tihAM thAve, hasti gati devanI pAve che. vaLI kautsabhavana ANaMde dharagendra vinaya dharI vade re mana kA traNya dina phaNI chatra dharAve, ahichatrA nagarI vasAve che cAlatA tApasa ghara pUThe, nizi AvI vasyA vaDa heThe re mana ja thayo kamaTha marI meghamALI, A vibhAge nihALI che upasarga karyA bahu jAti, nizcala dIThI jina chAtI resAmana pA gagane jaLa bharI vAdaLI, varase gAje vIjaLIyo prabhu nAsA upara jaLa jAve, dharaNendra priyA saha Ave re mana drA upasarga harI prabhu pUjI, meghamALI pApathI dhrujI jinabhakate samakita pAve, behu ja svarge sidhAve. mana 07 AvyA kAzI udyAne, rahyA svAmI kAussagya dhyAne | Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 535 apUrava vIae ullAse, dhanadhAtI cAra vinAse re ||mana. 585 corAzI gayA dina AkhA, vadi caitara ceAtha vizAkhA / / aThThama taru ghAtakI vAsI, thayA leAkAleAka prakAzI re 5 mana.AAA maLe cosaTha indra te vAra, race samavaraNu manehAra / siMhAsana svAmI suhAve, zira cAmara chatra dharAve re mana. // 10 // cotrIsa atizaya thAve, vanapALa vadhAmaNI lAve| azvasena ne vAmArANI, prabhAvatI ha bharANI mana. 514aa sAmaTuM sajI sahu vade, jinavANI suNI ANa Mde / / sAsaro sAsu vahu sAthe, dIkSA lIdhI prabhu hAthere nAmana. / 12 / / saMgha sAthe gaNIpada dharatA, sura jJAna maheAtsava karatA 5 svAmI devachaMde seAhAve, zubhavIra vacana rasa gAve re ! mana0 // 13 // " kAvya ! bhAgI yadA. // 1 // ! atha matra : e hI zrI" parama0 dvIpa 50 || svAhA !! atha nirvANukalyANake aSTama naivedyapUna dha // duhA . zubha Ade daza gaNadharA, sAdhu seALa hAra // aDatIsa sahasa te sAdhavI, cAra mahAvrata dhAra !! - Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 536 eka lakha causaTha sahasa che. zrAvakanA parivAra // sarvisa sahasa te zrAvikA, tiga lakha upara dhAra ! dezavaratidhara e sahu, pUje pUje jina traNa kALa prabhu paDimA AgaLa dhare, nitya naivedyane thALa nAkA II DhALa !! eka same zAmaLiyAjI vRMdAvanamAM e-dezI raMgarasiyA raMgarasa banyA ! manameAhanachAkAi AgaLa nava kahevAya ||manaDuM mAthuM re manameAhanachA vedhakatA vedhaka lahe / mana. ! bIjA beThAM vA khAya5 manaDuM . / 51AlakAttara phaLa nIpajeAmana nA mhoTA prabhunA upakAra // manaDuM / kevaLanANu divAkarU manA vicaratA sura parivAra / / manaDuM kanaka kamaLa pagalAM ThavAmananA jaLabudde kusuma varasAtA manaDuM / zira chatravaLI cAmara DhaLe ! mananA taru namatAM mAraga jAta 5 manaDuM kA35 upadezI kei tAriyA ||mana.A guNa pAMtrIsa vANI rasALa umanaDuM 05 naranArI suraapsarA mananA prabhu AgaLa nATakazALA manaDu na|4||avanitaLapAvana karI ||mana atima cAmAsu jANu / / manaDuM nAsametazikhara giri A vIyA manana caDatA zivadhara se|pAna / / manaDuM. III zrAvaNa sudi AThama dine mana! vizAkhAe jagadIza / / manaDuM ! aNusaNu karI eka mAsanuM |manI sAthe Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 537 munivara tetrIsa 5 manaDuM 056 // kAusaggamAM mukti varyA AmananAsukha pAmyA sAdi anaMta pramana uN.aa eka samaya samadre NuthI ||manA niHkarmA caudRSTAMta // manaDuM.5chA surapati sadhaLA tihAM maLe AmanAkSIrAdhi ANenIrA ||manaDuM 05 snAnavilepana bhUSaNe manadevaduSya svAmI zarIra mana uN nA8|| zeAbhAvI dharI zikhikA / manA vAjiMtrane nATaka gIta / / manaDuM.A caMdana caya parajALatA mana.Asura bhakti zekasahita / / manaDu / / thula kare te uparemana. dADhArdika svarga seva manaDu / bhAvadyota gaye thake AmanA divALI karatA deva 5 manaDuM aaN 10 || nadIsara utsava kare // mananA kalyANuka meAkSAnaMda / / / / manaDuM 5 varSa aDhIse AMtarUM ||manA zubhavIra ne pAsa jiMduM / manaDuM nA 11 5 nA atha gIta // ( ghare Ave DhAlA-e dezI ) utsava ra'ga vadhAmaNAM, prabhu pAsane nAme // kalyANaka utsava kiyA, caDhate pariNAme // utsa|| zatavarSAyu jIvIne, akSayasukha svAmI tuma pada sevA bhakitamAM, vi rAkhuM khAmI||utsavanAra sAcI bhakate sAhebA,rIjhA eka veLA zrIzubhavIra have sadA,manavAMchitameLA aa utsavanA3|| Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 zrI pArzvanAtha caritra // atha kaLaza / / gAyA gAyA hai. za khezvara sAheba gAye yAdavaleAkanI jarA nivArI, nijI jagata gavAyA / / paMca kalyANaka utsava karatAM. ama dhara raMga vadhAyA / za MkhezvaranA1/ tapAgaccha zrI si MhasUrinA, satyavijaya budha ThAryA kapuravijaya gurU khimAvijaya tasa,jamavijayA munirAyA re khe- rA| tAsa ziSya savegI gItAratha,zAMta sudhArasa nAhyo zrI zubhavijaya suguru supasAye, jayakamaLA jaga pAyA re 5 zakhe / 3 / / rAjanagaramAM rahI ceAmAsuM, kumati kutaka haThAyA / / vijaya devedrasUrIzvara rAjye, e adhikAra banAyA 25 zakhe || 4 !! aDhArase nevyAzI akSayatrIja, akSata puNya upAyA // paDita vIravijaya padmAvatI, vAMchita dAya suhAyA re // za Mkhezvara.| 1 / / / / kAvya. bhAgI sadA. / / 1 / / / / atha matra ! e hrI zrI parama0 naivedya yanA svAhA / Iti paDita zrI vIravijayajIkRta paMcakalyANaka pUjA samApta Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 zrI pArzvanAtha caritra // zrI padmAvatI stotram // jayajaya jagadAnandadAyini ! jaya jaya dharaNendravallame / subhage davi kaNatrayadhAriNi ! tvaM jaya padmAnane ! padhe ! // 1 // vijayA jayA'jitA tvaM aparAjitA zivA gaurI rammA tvaM vairoTayA prajJaptibhadrakAlI ca / // 2 // kAlI ca mahAkAlI zivai.karI zabakarI padmanetrA himavattanayA lakSmI timati bhuvanezvarI devI // / 3 // tvaM buddhi-siddhi-vRddhistava jvAlAmAlinIzvarI bAlA / kAmAkSA jagadambA avA nagadIzvarI tArA // 4 // tvamvikA'nnapUrNA zrIvidyA tripurasundarI jananI / tvaM bhagavatI bhavAnI mAtaGgI rAjamAtahI // // 5 // tva bharavI trinetrI zaktistava hiDa.gubhAja-hIha golI / tva vAgvAdinI zAradA sarasvatI satyadevI ca // // 6 // jvAlAmukhi bho bAlA pIThA zAkambharI ca svamanantA / zItalA tetilA bhadrA pannA iSmANDI cakradharA // 7 // Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 pArzvanAtha caritra cAmuNDI mahA mAyA gAyatrI sarva vizva vikhyAtA / zrutadevI jinavANI tvaM vidyA vardhamAnasya // 8 // nAga kumAra kumArI devI kAvyAyanI madhamatI ca / kuNDalinI hIkAro AI mAI ca durgAmA // 9 // bhogI cAnandakarI tvaM varadAnanda dAyinI nityA / brahmANI bAhubalI siMhamarAle sabhAruDA // 10 // tvaM caikAkSara nAmA akSarI DayakSarI SaDakSarI mAtA / paJca dazAkSara garbhitA tvaM bhuvanatrayasya saukhakarA // 11 // trikhagannAptazarIrA janajADayAvimananA ravikarAyA / sankavAgchitphaladA padmadalA bhAsvarI sevyA // 12 // zrI pArzvanAthapadapaMkajamaklilInA padmAsanA pravarakurka Tasapa yAnA dAridrayavuHzvaripuvargavinAzanAkA padmAvatI bhavatu me khalu sA prasannA // 13 // Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REFEEEEEEEEEEEEEEFFFFFEREFEREFFEELIEF - kemaThe dharaNeke ca svAcita karmakuvaMti prabhutulya manAvRttiH pArzvanAthaH zriyestu vaH 1 ke siddhacakranA guNadhaNI kahetA nAve pAra vAMchitapure duHkhahare vaMduvAra hajAra 2 aciMtya ciMtAmaNI ka9pazAkhine vizuddha brahma samAdhi zAline dayArNavAyArthita dAyine satAM name namaH zrI gurUnemisUra 3 T. "H.REFEREFEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE navakAranI mahimA anUThI sarvabhavabhayahAriNI navakAranI zubha chatrachAyA AmazAntikAriNI navakAramAM sarvasva AvyuM sAdhanA karatAM sadA navakAradAyaka siddhipada ArAdhanA che saukhyadA 4 bbbbbbvbvbvbvbhbvb sarva maMgala mAMgalya sarva kalyANa kArA pradhAna sarva dharmANAM jena jayati zAsanam pa zivamastu sarva jagataH parahitaniratA bhavanuM bhUtagaNa: doSAH prayAtu nAza sarvatra sukhI bhavatu lokaH 6 mamamamamamamamai 5555551414141414145454545454545454545454545A ema, amuilAla prinTarI, 2tana pALa, amadAvAda-1