Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaiG[ rAmAyaNa bhAga-3 'vivecanakAra : AcAryazrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI For Private And Personal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa bhAga- 3 isa anya mAsa kArya pUrNa hote hI nista samayAvadhi meM zIza pAne kI rupA re. jisase anna manorama sa. lekhaka zrI priyadarzana [AcArya zrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI ma.] For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir punaH saMpAdana jJAnatIrtha - kobA SaSTha AvRtti kArataka vada-13, vi.saM. 2065, 25 navembara 2008 mUlya traNabhAganA : rU. 465.00 : pAku peThuM traNa bhAganA : rU. 195.00 : kAcu puMThuM aArthika saujanya zeTha zrI niraMjana narottamabhAInA smaraNArthe ha. zeTha zrI narottamabhAI lAlabhAI parivAra prakAzaka zrI mahAvIra jaina ArAghanA kendra AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, tA.ji.gAMdhInagara - 382007 phona naM. (079) 23276204, 23276252 email : gyanmandir@kobatirth.org website : www.kobatirth.org 2mudraka navaprabhAta prinTarsa, amadAvAda phona naM. 98rapapa98855 For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUjya AcArya bhagavaMta zrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI zrAvaNa zuklA 12, vi.saM. 1989 ke dina pudagAma mahesANA (gujarAta) meM maNIbhAI evaM hIrAbahana ke kuladIpaka ke rUpa meM janme mUlacandabhAI, juhI kI kalI kI bhAMti khilatIkhulatI javAnI meM 18 barasa kI umra meM vi.saM. 2007, mahAvada 5 ke dina rANapura (saurASTra) meM AcArya zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjA ke karamakamaloM dvArA dIkSita hokara pU. bhuvanabhAnusUrIzvarajI ke ziSya bane. muni zrI bhadraguptavijayajI kI dIkSAjIvana ke prAraMbha kAla se hI adhyayana adhyApana kI sudIrgha yAtrA prAraMbha ho cukI thI.45 AgamoM ke saTIka adhyayanoparAMta dArzanika, bhAratIya evaM pAzcAtya tatvajJAna, kAvya-sAhitya vagairaha ke 'milasTona' pAra karatI huI vaha yAtrA sarjanAtmaka kSitija kI tarapha mur3a gaI. 'mahApaMthano yAtrI' se 20 sAla kI umra meM zuru huI lekhanayAtrA aMta samaya taka athaka evaM anavarata calI. taraha-taraha kA maulika sAhitya, tatvajJAna, vivecanA, dIrgha kathAe~, laghu kathAe~, kAvyagIta, patroM ke jariye svaccha va svastha mArgadarzana paraka sAhitya sarjana dvArA unakA jIvana saphara dina-ba-dina bharApUrA banA rahatA thA. premabharA ha~samukha svabhAva, prasanna va mRdu AMtara-bAhya vyaktitva evaM bahujana-hitAya bahujana-sukhAya pravRttiyA~ unake jIvana ke mahattvapUrNa aMgarUpa thI. saMgha-zAsana vizeSa karake yuvA pIr3hI, taruNa pIr3hI evaM zizu-saMsAra ke jIvana nirmANa kI prakiyA meM unheM rUci thI... aura isI se unheM saMtuSTi milatI thI. pravacana, vArtAlApa, saMskAra zibira, jApa-dhyAna, anuSThAna evaM paramAtma bhakti ke viziSTa AyojanoM ke mAdhyama se unakA sahiSNu vyaktitva bhI utanA hI unnata evaM ujjvala banA rahA. pUjyazrI jAnane yogya vyaktitva va mahasUsa karane yogya astitva se sarAbora the. kolhApura meM tA. 4-5-1987 ke dina gurudeva ne unheM AcArya pada se vibhUSita kiyA.jIvana ke aMta samaya meM lambe arase taka ve aneka vyAdhiyoM kA sAmanA karate hue aura aise meM bhI satata sAhitya sarjana karate hue dinAMka 19-11-1999 ko zyAmala, ahamadAbAda meM kAladharma ko prApta hue. For Private And Personal use only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - + ++ : ' ' prakAzIya pUjya AcArya zrI vijayabhadraguptasUrijI mahArAja (zrI priyadarzana) dvArA likhita ane vizvakalyANa prakAzana mahesANAthI prakAzita sAhitya jaina samAjamAM ja nahIM parantu jainetara lokomAM paNa khUba ja utsukatA sAthe vaMcAtuM lokapriya sAhitya che. - pUjyazrI 19 navembara 1999nA roja amadAvAdamAM kALadharma pAmyA pachI vizvakalyANa prakAzana TrasTanuM visarjana karI teozrInA prakAzanonuM punaHprakAzana baMdha karavAnA nirNayanI vAta sAMbhaLIne amArA TrasTIone bhAvanA thaI ke pUjya AcAryazrInuM utkRSTa sAhitya janasamudAyane hameMzA maLatuM rahe te mATe kaMIka karavuM joIe e Azaya sAthe vizvakalyANa prakAzananA TrasTaaMDaLane A vAta pUjya rASTrasaMta AcArya zrI padhasAgarasUrijInI saMmati pUrvaka jaNAvI. baMne pUjya AcAryonI parasparanI maitrI ghaniSTha hatI. aMtima divasomAM divaMgata AcAryazrIe rASTrasaMta AcAryazrIne maLavAnI icchA vyakta karI hatI. pUjyazrIe A kArya mATe vyakti, vyaktitva ane kRtitvanA AdhAre potAnI saMmati prerakabaLa rupe ApI. teozrInA AzIrvAda pAmIne kobAtIrthanA drasTIoe A kAryane AgaLa dhapAvavA vizvakalyANa prakAzana TrasTanI pAse prastAva mukyo. vizvakalyANa prakAzana TrasTanA TrasTIoe paNa kobA tIrthanA TrasTIonI divaMgata AcAryazrI priyadarzananA pracAra-prasAranI utkRSTa bhAvanAne dhyAnamAM laI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra-kobAtIrthane potAnA TrasTa dvArA prakAzita pustakonA punaHprakAzananA badhAja adhikAro saharSa soMpI dIdhA. te pachI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra saMsthAnA zrutasaritA (jaina bukasTola)nA mAdhyamathI zrI priyadarzananA lokapriya pustakonuM vitaraNa jAhera janatAnA hitamAM cAlu karyuM. zrIpriyadarzananA anupalabdha sAhityanA puna:prakAzana karavAnI zRMkhalAmAM prastuta zrI jaina rAmAyaNa graMthane puna:prakAzita karIne vAcakone upalabdha karAvI rahyA chIe. zeTha zrI saMvegabhAI lAlabhAInA saujanyathI A prakAzana mATe zeTha zrI niraMjana narottamabhAInA smaraNArthe ha. zeTha zrI narottamabhAI lAlabhAI | parivAra taraphathI je udAra Arthika sahayoga prApta thayo che e badala For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amo samagra zeThazrI narottamabhAI lAlabhAI parivAranA RNI chIe tathA teonI hArdika anumodanA karIe chIe. AzA che ke bhaviSyamAM paNa teozrI taraphathI Avo ja udAra sahayoga maLato raheze. A AvRttinuM prUphariDIMga karI ApanAra zrI jagadIzabhAI prajApati, zaileSabhAI zAha tathA phAInala prapha karI ApavAmAM saMsthAnA paMDitavarya zrI manojabhAI jena, AziSabhAI zAhano tathA A pustakanA suMdara kampojhIMga tathA seTIMga karI ApavA badala saMsthAnA kapyuTara vibhAgamAM kAryarata zrI ketanabhAI zAha tathA zrI saMjayabhAI gurjarano ame hRdaya pUrvaka AbhAra mAnIe chIe. Apane amAro namra anurodha che ke tamArA mitro ane svajanomAM A preraNAdAyI sAhityanI prabhAvanA karo, zrutajJAnanA pracAra-prasAra mATe apAyeluM nAnakaDuM yogadAna Apane lAbhadAyaka thaze. anta, navA kalevara tathA sajja sAthenuM prastuta pustaka ApanI jIvanayAtrAno mArga prazasta karavAmAM nimitta bane ane viSamatAomAM samarasatAno lAbha karAve evI zubha kAmanAo sAthe. punaH prakAzana vakhate graMthakArazrInA Azaya tathA jinAjJA viruddhanI kAMI kSati rahI gaI hoya to micchAmi dukkaDam. sujJone dhyAna AkRSTa karavA vinaMtI. TrasTIgaNa zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra * * * For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AghAgraMtha triSaSTizalAkApuruSa caritra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mULa granthakAra kalikAlasarvajJa AcAryadeva hemacandrasUrIzvarajI lekhaka nyAyavizArada pUjya AcAryadevazrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pUjya AcAryadevazrI vijaya bhadraguptasUrIzvarajI 'zrI priyadarzana' For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaudghama vAlmikI rAmAyaNa ane tulasIkRta rAmAyaNa' vagere rAmAyaNomAM je vArtA ApaNane vAMcavA nathI maLatI tevI satya ane vAstavika vAto triSaSTizalAkA puruSacaritra' graMthamAM ApaNane vAMcavA maLe che. rAvaNanA janmathI mAMDIne yauvanakALa parvatanI aneka ajANI vAto, rAkSasadvIpa ane vAnaradvIpanI aneka romAMcaka ghaTanAo; hanumAnanAM mAtA aMjanAsuMdarInuM bhAvapUrNa caritra... A badhuM anyatra aprApya, jaina rAmAyaNa graMthomAM vistArathI jANavA maLe che. zrI rAmanA pUrvajono bhavya itihAsa, mahArAjA dazarathano magadhavijaya ane vanavAsanI aneka ghaTanAo. bIjI rAmAyaNamAM kyAM vAMcavA maLe che? alabatta, vIradeva" ane "aMjalinAM pAtro A rAmAyaNamAM kAlpanika lIdhelAM che, paraMtu magadha-vijaya mahArAjA dazarathe karelo, e tadana satya vAta che. rAmAyaNanAM vividha pAtro ane bhavya Adarzo mAnavanA jIvananAM tamAma kSetrone sparze che. manuSya potAnA jIvanane unnata, bhavya ane nirmaLa banAvavAnA saMkalpathI jo rAmAyaNanuM adhyayana kare, to ene rAmAyaNa badhuM ja puruM pADI zake ema che. zaurya, dhairya, tyAga, tapazcaryA, kartavyapAlana, zIlarakSA, sadAcAra ityAdi mAnavocita aneka sadguNone meLavavA, rakSavA ane vRddhigata karavA mATe rAmAyaNano graMtha adbhuta AlaMbana banI zake che. Aje manuSyane tattvagraMtho, upadezagraMtha ke philosophInA graMtho karatAM kathAgraMtho vAMcavA vadhu priya che. vRddhi-yuvAna-bAla sahune kathAo vAMcavI game che, jevI kathA tevA bhAva vAMcakanA manamAM pragaTe che, tevA vicAro bane che ane daDha thAya che. adhama pApavRttione uttejanArI, For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir korI kalpanAo para AdhArita ane mAnavajIvananAM uccatama mUlyono nAza karanArI hajAro kathAo... chapAIne pustakomAM prakAzita thAya che... gharagharamAM e pustako pahoMcI rahyAM che ne rasapUrvaka vaMcAI rahyAM che... enA dugdhabhAvo Aje vilAsa, svacchaMdatA, uddhatAi, durAcAravyabhicAra, anIti-anyAya... hisA, mAyA-kapaTa... vagere rUpe vyaktinA jIvanamAM, sAmAjIka jIvanamAM ane rASTrIya jIvanamAM pratyakSa jovA maLe che. rAmAyaNanI mahAkathA evI mahAkathA che ke ene vAMcanArA manuSya para enA suMdara prabhAva paDyA vinA na rahe. tyAga-vairAgya, zIlasadAcAra, nyAya-nIti, ahiMsA-satya-acaurya-brahmacarya ityAdi guNonI chAyA paDyA vinA na rahe. koI upadeza vinA, sIdhI ja saLaMga kathA lakhI che. e mahAkathAnAM pAtro ja bole che. emane je kahevuM che te ja kahevA dIdhuM che! vAMcanArAMonI rasavRtti aMta sudhI jAgrata rahe ane te te prasaMga ane ghaTAnI vAcaka mUlavaNI karI zake, e rIte lakhavAno prayatna karyo che. A paramapavitra mahAkathAnA vAMcananI sahu jIvone sanmati prApta thAo, moTAmArga prApta thAo evI maMgala abhilASA sAthe viramuM vi.saM.2046 zrAvaNa. - priyadarzana For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 617 1 2 2 ..... 35 43 651 ............... 659 ................ .... 667 .................... 588 ............ 0 Y .......... anukramaNikA 73, bibhISaNa 74. sItAnA samAcAra maLyA .... 75. laMkA sAthe lagna .. 76. 21 upavAsanuM pAraNuM ......... 77. hanumAnanuM parAkrama .................... 78. laMkA-prayANa ........................ 79. bhISaNa yuddha ....................... 80. eka rAta, aneka vAta .... 81. laMkA-pariSada ......... 82. bahurUpiNI vidyA ..... 83. rAvaNavadha .. 84. sItA milana............... 85. laMkAmAM cha varSa 86ayodhyAnA rAjamahelamAM.... 87, laMkAmAM chellI rAta ... 88. svajana-saMyoga........................... 89, bharata-vairAgya .... 90. rAga ane vairAgya ... 91. bharatano pUrvabhava................ 92. bharata cAritra nA paMthe ...................... 93. zatrunano mathurA vijaya..., 94. zatrughnano pUrvabhava............. 95, baladeva-vAsudeva .... 96. IrSAnI Aga.... 97, mahAsatI kalaMkita.. 98. sItAno - tyAra ........ 99. "siMhaninAda' vanamAM ............ 100. zrIrAmano kalpAMta............ 101. lava ane kuza .................... 697 705 .......... 714 ............. ............ 729 ............... .. 735 .... 43 ........... .. 750 755 ......... ................ 764 ............... 369 ............ 0 0 780 .............. .......... 786 789 ........... ......... 8 3 ............. .... 808 ............ .............. 817 - - - - - - - - - - - - - - , , , , , , , , , , , , , , For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 102. kumAronAM lagna 103. digvijaya . 104. aodhyAnA mArge 105. viSAda ane harSa 106. lava-kuza ayodhyAmAM, 107. agni-parIkSA 108. sItAjI cAritrapaMthe www.kobatirth.org 109. kevalajJAnInI pAse 110. zrI rAma ane sugrIvanA pUrvabhava 111. sItAjIno pUrvabhava 112. lakSmaNajI vagerenA pUrvabhava. 113. kaMcanapuranA svayaMvaramAM 114. bhAmaMDalanuM mRtyu 115. hanumAnajInuM nirvANa 116. lakSmaNajInuM mRtyu. 117. lava-kuzanuM nirvANa 118. sneha-unmAda.. 119. zrIrAma-pratibodha 120. zrI 2Ama tyAgapaMthe 121. rAjA pratinandine pratibodha 122. sItendra 123. zrI rAma nirvANa For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 823 829 835 841 846 851 856 864 868 875 881 886 894 898 906 911 917 922 929 940 946 950
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka cha3. bibhISaNa : rAvaNanA aMtaHpuramAM caMdranakhAnA rudane sahune gamagIna banAvyA hatA. putra suMdanI sAthe caMdrananA pAtALalaMkAthI laMkA bhAgI AvI hatI. rAvaNane jotAM ja caMdranakhA tenA gaLe vaLagI paDI ane dhrusake dhrusake raDI paDI. 'bhAI, huM haNAI gaI. duSTa deve mAruM sarvasva lUMTI lIdhuM. putra marAyo, pati haNAyo, be devara paNa yamarAjane tyAM gayA. cauda hajAra subhaTo paNa raNamAM roLAI gayA! rAvaNa stabdha banI caMdranakhAnI vAta sAMbhaLI rahyo. sahodara, abhimAnI ane vizvavijetA evo tuM jIvato che ane tArI A bahena rastAnI rajhaLatI bhikhAraNa banI gaI. pAtalalaMkA paNa gaI. eka putra ane bIjo mAro jIva laI tArA zaraNe AvI chuM. mArI rakSA kara, huM kyAM rahuM?" caMdra, kharekhara tArA para duHkhanA DuMgaro tUTI paDyA, paraMtu bahena, tuM ahIM sukhethI rahe, tArA pati ane putrone haNanArane huM alpa samayamAM ja haNI nAkhIza." rAvaNe potAnA dupaTTAthI caMdranakhAnAM AMsu lUchI nAkhyAM ane tene khUba AzvAsana ApyuM. caMdranakhAne rahevA mATe rAvaNe eka mahela Apyo ane rAvaNa potAnA vAsagRhamAM Avyo. * rAvaNanA cittamAM moTI UthalapAthala macI gaI hatI. eka bAju sItAno moha, sItAnuM rUpa, sItAno sahavAsa rAvaNane akaLAvI rahyAM hatAM. sItAnA mohathI te mUDha banI gayo hato. sItAnuM rUpa tene divasa ane rAta satAvI rahyuM hatuM. sItAno sahavAsa meLavavAnI tIvra jhaMkhanAe rAvaNane hatabuddhi banAvI dIdho hato. maMdodarIe vAsagRhamAM praveza karyo. teNe laMkApatinI dInahIna sthiti joI. teNe kyAreya potAnA svAmIne Avo asvastha joyo na hato. te rAvaNanI pAse jaI UbhI rahI. patinA nirzaSTa jevA zarIranI pITha para hAtha pheravatI maMdodarI bolI : "nAtha, Aje ATalI badhI udAsInatA zAthI?" rAvaNa mauna rahyo. tenI For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 318 jaina rAmAyaNa AMkho baMdha hatI. be hAtha vacce mastaka namAvI te zUnyatAmAM pravezI rahyo hato. maMdodarIe tene hacamacAvyo. 'laMkApatine evI kaI ciMtA satAvI rahI che?' rAvaNe AMkha kholI, paNa UMcI na karI zakyo, teNe kahyuM. 'devI, zuM kahuM? vaidehIno viraha asahya banI gayo che. mArAM gAtra zithila banI rahyAM che, huM bolI zakuM ema nathI ke mArI AMkha kholI tane joI zakuM ema paNa nathI. mArA manamAM mane sItA... sItA...' rAvaNe AMkho baMdha karI dIdhI ane te palaMgamAM phasaDAI paDyo. maMdodarI rAvaNanI vyathA jANatI hatI, paraMtu kAmanI AvI viTaMbaNAmAM rAvaNa phasAze, tenI kalpanA tene na hatI. te cUpacApa tyAM UbhI rahI. rAvaNa maMdodarIno hAtha pakaDI, pAgalanI jema bolI UThyo. 'tuM mane jIvita icche che maMdodarI? to tuM mAna mUkIne vaidehI pAse jA, ane tene samajAva. te mane cAhe, mane teno cira-sahavAsa prApta thAya. tuM ATaluM mAruM kAma nahIM kare? tuM mArA mATe ATalo bhoga nahIM Ape?' maMdodarI vicAramAM paDI. 'devI, tuM jANe che ke meM gurusAkSIe niyama lIdho che ke paranArI, ke je mane cAhatI na hoya, tenA para huM kyAreya baLAtkAra nahIM karuM.' basa, A niyama mArI ADe Ave che, paNa huM e niyamanuM pAlana karIza ja. huM vaidehI para baLAtkAra karavA nathI mAMgato.' maMdodarI kulIna hatI. patinI pIDAthI te pIDAI rahI hatI. teNe pati mATe vaidehIne samajAvavAnuM kArya svIkAryuM ane tyAMthI sIdhI ja devaramaNa udyAnamAM AvI. maMdodarInA gayA pachI rAvaNane kaMIka AzA dekhAI. paraMtu tenuM aMtaHkaraNa sAkSI pUratuM na hatuM. tenuM aMtaHkaraNa to kahetuM hatuM, vaidehI nahIM ja mAne! khera, maMdodarI zuM samAcAra laI Ave che, tenI rAha joto, te vAsagRhamAM AMTA mAravA lAgyo. deva2maNa udyAnane rAvaNe svarganuM naMdanavana banAvI dIdhuM hatuM. aneka strIparicArikAo sItAnI sevAmAM mUkavAmAM AvI hatI ughAnanAM dvAro para sazastra subhaTo goThavavAmAM AvyA hatA. maMdodarIno ratha udyAnanA dvAre Avyo, dvAra2kSakoe mastaka namAvI mAna ApyuM. paricArikAoe 'devI maMdodarIno For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bibhISaNa 319 jaya ho' kahI abhivAdana karyuM. maMdodarI rathamAMthI UtarI, azokavRkSanI nIce jyAM sitAjIno nivAsa hato, tyAM AvI. paricArikAe maMdodarInI oLakhANa karAvI. maMdodarI jamIna para sItAnI sanmukha beThI ane kSaNabhara visAmo laI bolI : vaidehI, huM eka prArthanA karavA AvI chuM." sItAe uttaramAM mAtra maMdodarI sAme joyuM. huM tArI dAsI banavA taiyAra chuM, jo tuM mArI eka vAta mAne to.' sItAe koI javAba na Apyo. tuM jANe che ke huM dazAnananI paTarANI chuM. huM mAruM svamAna tyajIne, tane vinavavA AvI chuM... vaidehI, tuM laMkApatinA hRdayamAM vasI gaI che, tArA vinA dizAnana dIna-hIna banI gayA che. teo tArAM caraNe potAnuM sarvasva arpaNa karavA taiyAra che. huM temanI vAta mAnI jA. kharekhara tuM dhanya che. vizvasevya mAro svAmI tArAM caraNomAM ALoTavA adhIra banyo che. mATe tuM tapasvI rAmanI AzA have tyajI de. tapasvI rAma karatAM ghaNuM vadhAre sukha tane dazAnana Apaze. e jaMgalamAM rakhaDatA..." basa kara,' sItAjIe potAne be hAtha kAna para daI dIdhA. temanuM mukha roSathI lAla-lAla thaI gayuM, temano zvAsa jozabhera cAlavA lAgyo. kyAM ziyALiyA jevo tAro pati ane kyAM siMha jevA zrI rAma! kyAM kAgaDA jevo tAro svAmI ane kyAM haMsa jevA rAma. tuM basa kara. tame daMpatI, sarakhe sarakhI joDI maLI che, parastrI sAthe krIDA karavA utsuka tArA patinI dUtI thaI, tuM AvI che? jA, cAlI jA ahIMthI, tAruM mukha jovAmAM paNa pApa lAge che, to pachI bolAvavAnI to vAta ja kyAM? tuM mArA dRSTipathamAMthI dUra thA." sItAe potAnuM mukha pheravI lIdhuM. "maMdodarI pAchI na AvI, zuM thayuM haze?" rAvaNa adhIra banI devaramaNa udyAnamAM AvI pahoMcyo. maMdodarI ane sItAno vArtAlApa sAMbhaLI, tenI AzAo para pANI pharI vaLatAM dekhAyAM. teNe sItAne kahyuM : sIte! kopa na kara, maMdodarI tArI dAsI che! tuM laMkAnI ane laMkApati dazAnananA hRdayanI sAmrAjJI cho. huM paNa tArAM caraNono dAsa chuM. devI jAnakI, mArA para dayA karo. A mANasane tuM dRSTithI jo to kharI. tArA vinA huM For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 120 jaina rAmAyaNa keTalo duHkhI chuM tArI premapUrNa dRSTino huM abhilASI chuM. tArA sukhada sparzano huM adhIra chuM." rAvaNa potAnAM cUMTaNI para besI gayo. mahAsatI sItAe potAnuM mukha pheravI, siMhaNa jevI trADa pADI kahyuM : re duSTa, katAMtakALanI krUra dRSTi tArA para paDI ja che. jyArathI te rAmapatnInuM haraNa karyuM che, tyArathI bhISaNa kALanA oLA tArI cArekora patharAI gayA che. dhikkAra ho tArI AzAne kALasadRza zrIrAma ane lakSmaNanI sAme tuM keTaluM jIvavAno che?' vaidehI priye, tuM AvAM vacana na bola, huM tane khUba cAhuM chuM, mane bIjI koI paravA nathI, bhaya nathI. basa, tuM mArA aMtaHpuramAM AvI jA. mArA hRdaya para tAruM ekachatrI sAmrAjya sthApI de. mArA mATe te svarga banaze, mArA mATe te naMdanavana banaze." sItAjIe kaThora zabdomAM rAvaNane dhutakArI kADhyo, chatAM rAvaNa vAsanAnA vaMToLamAM evo to aTavAI gayo hato ke te rAganA pralApa karato ja rahyo vAmAvarathA vanIyaralI' - kAmaparavazatA kharekhara baLavAna hoya che. sUrya asta thayo. rAvaNa rAga ane roSathI AMdhaLo banyo. prArthanA, kAlAvAlA ane dInatA karavA chatAM sItAe teno asvIkAra karyo tyAre rAvaNa krodhathI dhamadhamI UThyo. teNe sItAne bhayabhIta karI, vaza karavAno vicAra karyo. rAvaNa aneka vidyAono jANakAra hato. ghora aMdhakAra chavAI gayo. nizAe bhayAnaka rUpa dhAraNa karyuM. thoDI kSaNo pahelAMnuM naMdanavana jevuM devaramaNa udyAna bhayaMkara dAnavonuM krIDAsthaLa banI gayuM. pizAco nAcavA lAgyA. preta ane vetAlo aTTahAsya karavA lAgyA. bhUto doDavA lAgyAM. kALA sarpo ane bhImakAya vAgha-siMhathI udyAna bharAvA mAMDyuM. paraMtu mahAsatI asahAya na hatAM. temaNe zrI navakAra-maMtranuM dhyAna lagAvyuM. koI bhaya nahIM, thaDakAro nahIM, koI dInatA ke vivazatA nahIM! rAvaNe upadravo cAlu rAkhyA. sItAjIe dhIratAthI ne svasthatAthI zrI namaskAra mahAmaMtranuM dhyAna cAlu rAkhyuM. rAvaNano dAva niSphaLa gayo. For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bibhISaNa 921 rAvaNe lIlA saMkelI lIdhI. paraMtu bIjI bAju rAvaNanI A lIlAe udyAnanI paricArikAone bhayabhIta karI mUkI. ghaNI paricArikAone sItAjI pratye sahAnubhUti hatI. rAvaNe jyAre upadravothI sItAjIne DarAvIne vaza karavAno prayoga AraMbhyo tyAre keTalIka paricArikAo udyAnamAMthI bhAgI gaI hatI, eka paricArikAe vicAryuM : bicArI asahAya sItA para laMkApati kevo kALo kera vartAve che? enA aMtaHpuramAM strIono koI pAra nathI, chatAM A pavitra mahAsatIne kevI phasAvI che? zuM mahArAjA bibhISaNa A vAta nahIM jANatA hoya? A rAkSasakuLamAM ekamAtra bibhISaNa ja nyAyI ane pavitra puruSa che. mAre temane samAcAra ApavA joIe." paricArikA mahArAjA bibhISaNanA rAjamahele pahoMcI. bibhISaNa mahelanI aTTAlikAmAM UbhA. laMkAnI rAtrizobhA jatAM hatAM. paricArikAne gabharAyelI ane doDatI AvatI joI, bibhISaNa svayaM nIce UtarI AvyAM. paricArikAe praNAma karyA. mahArAjA," paricArikAe AsapAsa bhayabhIta dRSTithI joyuM. bibhISaNe kahyuM : tuM nirbhaya che, je kahevuM hoya te kahe." mahArAjA, devaramaNa udyAnano kAMDa ApanAthI paricita haze?" nahIM, huM kaMI ja jANato nathI." mahArAjA dazAnana eka pavitra strInuM apaharaNa karI lAvyAM che. tene vaza karavA mahAdevI maMdodarI paNa Aje divasanA chellA praharamAM AvelAM, paraMtu te strI ghaNI ja dRDha ane nirbhaya che. mahArAjAnI mAgaNIne evA to kaThora zabdomAM dhutakArI kADhI ke. tuM zuM kahe che?' bibhISaNa sItA-apaharaNathI mAMDI Ajadina sudhI sAva aNajANa ja hatA. rAvaNanI aMgata bAbatomAM e mAthuM mAratA ja nahIM. e strInuM nAma?" "enuM nAma che vaidehI sItA." enA patinuM nAma?" e strI basa, Akho divasa zrI rAma... zrI rAma... karyA kare che. eTale enA patinuM nAma "zrI rAma hovuM joIe. rAjana, Aje sUryAsta thayA pachI, For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 322 to devaramaNa udyAna bhUta-preta ane pizAconI krIDAbhUmi banI gaI che. te satI strIne DarAvIne, vaza karavA, mahArAjA dazAnane kALo kera vartAvyo che.' 'sAruM tuM jA. huM have e aMge suyogya karIza.' paricArikA tyAMthI saDasaDATa cAlI gaI. kSaNabhara bibhISaNa tyAMno tyAM Ubho rahI gayo. bibhISaNanuM mana vihvaLa banI gayuM. rAkSasakuLamAM AvuM apakRtya A pUrve koIe karyuM na hatuM. AvA kRtyathI bibhISaNane ghaNo kheda, udvega ane ciMtA thaI. teNe rUbarUmAM ja sItAjIne maLavAnuM nakkI karyuM. tene UMgha na AvI. AkhI rAta eNe vicAromAM vitAvI. prabhAta thayuM. bibhISaNa rathamAM besI devaramaNa udyAnamAM AvI pahoMcyo. dazamukha rAvaNa tyAM ja beThelo hato. bibhISaNa sItAjI pAse Avyo ane eka bAju besI, teNe sItAjIne pUchyuM : 'bhadre, huM parastrIsahodara bibhISaNa chuM. tuM mane kahe ke tuM koNa che? kyAMthI AvI che? tuM konI patnI che? tAro paricaya mane Apa.' sItAjIe bibhISaNanAM lAgaNIbharyAM vacano sAMbhaLyAM. temane lAgyuM ke 'A madhyastha puruSa che.' temaNe nIcI najare bibhISaNane kahyuM. 'bhAI, huM mithilAnA rAjA janakanI putrI chuM. bhAmaMDalanI bahena chuM. zrI rAma mArA pati che. mahArAjA dazarathanI putravadhU chuM. pati ane devara lakSmaNanI sAthe huM daMDakAraNyamAM AvI hatI. mArA devara lakSmaNa eka divasa pharatA pharatA daMDakAraNyamAM eka vAMsanI jALa pAse pahoMcyA. temaNe tyAM AkAzamAM bhaTakatA khaDagane joyuM. kutUhalathI temaNe khaDagane potAnA hAthamAM lIdhuM, khaDagane ghumAvI vAMsanI jALa para ghA karyA. e vAMsanI jALamAM rahelA koI sAdhakanuM mAthuM kapAI gayuM. mArA devarane khabara paDI ke khaDaga lohIthI kharaDAI gayuM hatuM. temaNe vicAryuM : ' : 'koI niraparAdhI manuSya mArA hAthe marAyo.' temane ghaNuM duHkha thayuM. teo potAnA agraja pAse AvyA ane banelI ghaTanA kahI saMbhaLAvI. tyAM e khaDaga-sAdhakanI koI uttara-sAdhikA strI mArA devaranA pagale pagale roSathI dhamadhamatI, jyAM ame hatA tyAM AvI pahoMcI. paraMtu te strIe jyAM mArA patinuM adbhuta rUpa joyuM. te kAmaparavaza thaI For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bibhISaNa pha23 gaI. teno roSa jato rahyo. teNe mArA pati pAse bhoga-prArthanA karI. mArA patie tenI prArthanAno anAdara karyo. tethI te roSathI cAlI gaI. paraMtu thoDA samayamAM to daMDakAraNya subhaTothI UbharAvA lAgyuM. mArA ajoDa parAkramI devara e rAkSasa subhaTo sAme yuddha karavA gayA, A bAju A duSTa (rAvaNa sAme AMgaLI cIMdhI) kapaTa karI, mArI pAse rahelA mArA svAmIne dUra karyA. ane mane vimAnamAM nAMkhI ahIM laI Avyo. kharekhara, eNe potAnA vadha mATe, vinAza mATe ja A kRtya karyuM che.' - bibhISaNanI sAme sAva satya vigato AvI gaI. teNe tatkALa nirNaya karyo ke "A kRtya sAruM nathI thayuM. AmAM rAvaNano ja doSa che.' bibhISaNe rAvaNa sAme joyuM. be hAtha joDI, mastaka namAvI, rAvaNane praNAma karyA ane kahyuM : svAmina, ApaNA kulane dUSita karanAruM A kRtya tame karyuM che. mArI Apane namra prArthanA che ke haju jyAM sudhI ApaNo vinAza karavA, zrIrAma lakSmaNa sAthe ahIM nathI AvyA, tyAM sudhImAM sItAne emanI pAse mUkI Avo. e ja have bagaDelI vAtane sudhArI levAno mArga che.' bibhISaNanAM hitakArI vacano sAMbhaLavAnI rAvaNanI taiyArI ja kyAM hatI? krodhathI te rAtopILo thaI gayo. kAyara, zuM bole che tuM? mArA parAkramane tuM bhUlI gayo? mArI prArthanAne mAnya karI, sItA mArI bhAryA banaze. jo rAma-lakSamaNa Avaze to temano vadha karIza, tArA jevA bhIrunI salAha mAre nathI joItI.' bhAI, te jJAnI puruSanuM vacana yAda Ave che? jarA yAda karo. bhAna na bhUlo. e jJAnI bhagavaMte kahyuM hatuM, "rAmapatnI sItAnA kAraNe rAkSasakuLano kSaya thaze, vinAza thaze. vaDIla baMdhu! huM tamArA pratye ananya zraddhA ane prema dharAvanAro baMdhu chuM. tame mArI vAta mAno. meM dazarathano vadha karyo hato. e jIvita kevI rIte rahI gayo? jJAnInAM vacanane mithyA karavA huM ayodhyA gayo hato. te yAda che? tyAM zayanagRhamAM sUtelA dazarathano vadha karI huM laMkA Avyo. huM ema mAnIne nizcita hato ke dazarathano vadha thaI gayo. have rAma janmaze ja nahIM. paraMtu mArI dhAraNA khoTI paDI. dazarathane badale koI bIjAno ja vadha thaI gayo. dazaratha jIvita rahyo. mahArAjA, je banavAnuM nizcita hoya che, te bane ja che. te anyathA thatuM nathI. chatAM tamane prArthanA karuM chuM ke ApaNA kuLano kSaya thato aTakAvavA, sItAne tame choDI de." For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 24 rAvaNe bibhISaNanI vAta sAMbhaLI na sAMbhaLI karI tene avagaNI nAkhI. bibhISaNa joto rahyo ane rAvaNe sItAjIne puSpaka vimAnamAM upADIne nAMkhyAM ane puSpaka vimAnane vizALa laMkA upara uDADavA mAMDyuM, 'sIte, jo A mArI laMkA.' rAvaNe puSpaka vimAnane thoDuM nIce lIdhuM ane sItAjIne laMkAdarzana karAvI, potAnA vaibhava ane vibhUtithI AMjI nAMkhI, vaza karavAno pAso nAMkhavA mAMDyo. priye, jo A krIDAzelo che. ahIM krIDA karavA mATe devo paNa lalacAya che. mArI sAthe A krIDAzailo upara tuM devone durlabha sukha pAmIza. A parvatomAMthI vahI jatAM jharaNAM joyAM? enAM mIThAM pANI amRtane paNa bhulAvI de che. A udyAnonI duniyA jo! ahIM laMkAnI prajA jIvananI saphaLatA samaje che. A je ratno maDhelA ane raMga-beraMgI velothI vIMTaLAyelA maMDapo dekhAya che te rativezma che. ahIM yuvAna haiyAM bheTe che. he haMsagAminI' tuM mArI prArthanA mAnI jA ane rativezmanA vaibhavavilAsa ane mAdakatAno AsvAda le.' kAmAvezanA A pralAponI asara sItAjI para jarAya na thaI! rAvaNa unmatta banIne, kAmAvezanI tIvratA anubhavato sItAjIne rIjhavavA lAkha lAkha upAyo kare che. sItAjI zrI rAmacaraNonuM smaraNa karatI, apUrva dhairyane dhAraNa karatI, jarAya vicalita thatI nathI. laMkAnAM badhAM ja suramya sthAno batAvIne, rAvaNe puSpaka vimAnane devamaNa udyAnamAM utAryuM. sItAjIne tyAM mUkI, rAvaNa potAnA mahelamAM gayo. rAvaNanuM mana khinna thaI gayuM. paraMtu te dhArato hato ke 'sItAnI haTha kyAM sudhI TakavAnI che? Aje nahIM to kAle, be-cAra divasa ke be-cAra mahinA pachI paNa ene mAnye ja chUTako! huM ene manAvI ja laIza. huM tene khAtara mAruM mAna mUkI devA taiyAra chuM, tene khAtara sarvasva khovA taiyAra chuM.' rAvaNane bIjuM kaMI sUjhatuM nathI. kyAMthI sUjhe? prabaLa kAmavAsanAthI gherAyelA pAmara prANIne bIjuM kaMI ja na sUjhe, e svAbhAvika che. bibhISaNa rAvaNanA duSTakRtya tarapha dhUMdhavAI gayo. tenA dekhatAM ja sItAjIne puSpaka vimAnamAM besADI, tene laMkAdarzana mATe laI gayo. bibhISaNane AthI sakhata AMcako lAgyo. te udyAnamAMthI potAnA mahele Avyo. teNe manomana nirNaya karyo ke 'mAre A satI strIne bacAvI levI joIe. e mATe mAre tAtkAlika prayatno AdarI devA joIe. vaDIla baMdhune salAha ApavAno koI For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bibhISaNa 65 artha nathI. e evI kAmaparavaza sthitimAM mukAyelA che ke je sthitimAM hitaahita, ucita-anucitano nirNaya karI ja na zake, mATe amAtya-vargane bolAvI, e vargane A paristhitithI jJAta karavo joIe ane emanI salAha levI joIe. pachI AgAmI kAryakrama yojavo joIe. bibhISaNanA bhavya mahAlayamAM laMkAnuM maMtrImaMDaLa ekatra thayuM. bibhISaNa AvI rIte maMtrImaMDaLane bheguM karatA na hatA. vaLI A maMtraNAne gupta rAkhavAnA paNa prabaMdha thayelA hatA. bibhISaNanA mukha para chavAyelI gaMbhIratA, udAsInatA ane jhINI vyathA maMtrIo vAMcI zakatA hatA. bibhISaNe kahyuM : 'he rAkSasakuLanuM hita cAhanArA maMtrIzvaro, Aje eka mahattvapUrNa paristhitithI jJAta ka2vA meM tamane bolAvyA che. tame rAkSasakuLanA gauravavaMta ItihAsane jANo cho. banelI dhaTanA huM pachI kahIza. e pUrve huM Apane pUchuM chuM ke kAma, krodha, lobha, matsara vagere aMtaraMga zatruo bhUtanI jema bhayaMkara che. emAMnuM eka paNa bhUta koI pramAdIne vaLage to zuM kare?' 'vinAza!' aMtaraMga zatruomAM eka kAmavAsanA paNa sarvanAza karavA zaktimAna che. temAMya paranArInI abhilASA? tame kadAca jANatA hazo. meM gaI kAle ja jANyuM ke mahArAjA dazamukha, eka parastrIne apaharaNa karI lAvyA che. zrI rAmanI e dharmapatnI che, mahAna satI che. A strI nimitte svargasamAna laMkA saMkaTanA sAgaramAM DUbI jaze. laMkAno adhipati parAkramI hovA chatAM, zrI rAma-lakSmaNathI bacI zakaze nahIM.' amAtyo vicAramAM paDI gayA. mahAmAtya bolyA : 'svAmin, A viSayamAM ame zuM salAha ApIe? Apa dIrghadraSTA, gaMbhIra ane laMkAnuM hita cAhanAra cho. ame to nAmanA ja maMtrI chIe. Apa A vikaTa paristhitimAMthI koI mArga kADho.' 'zuM karavuM? laMkApati kAma52vaza che, emane koI salAha ApavI, te vyartha che. mithyAdaSTine jinezvarano dharma nathI samajAto. khera, mane samAcAra maLyA ke zrIrAmanI pAse sugrIva, hanumAna, virAdha vagere rAjAo bhegA thayA che. sItAnI zodha thaI rahI che. nyAyI mahAtmAono pakSa koNa na le? zrI rAmalakSmaNa sAce ja mahAna che. eka lakSmaNe daMDakAraNyamAM khara vidyAdharano cauda For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 92.3 jena rAmAyaNa hajAra subhaTo sAthe ghAta karyo! kharekhara, mane to lAge che ke sItAnA nimitte rAkSasakuLano sarvanAza thaze.' nahIM svAminuM, Apa koI upAya karo ane laMkAnI rakSA mATe suyogya prabaMdha karo." tamArI vAta ThIka che, paraMtu zastra, astra, yaMtra ke maMtra dvArA kareluM rakSaNa pavitratA ane cAritryanI AgaLa TakI zakatuM nathI. zrI rAmanI pAse pavitratA che, nyAya che, cAritrya che. temanI satI strInuM mahAna satItva zrIrAmanuM abheda kavaca che, rAkSasa subhaTo e durbhedya kavacane bhedI zakaze nahIM, "je banavAkALa haze te to banavAnuM ja che rAjana' paraMtu manuSya potAnA zakya prayatno to karavA ja joIe ne? laMkApatine koNa samajAvavA samartha che? jyAM Apa jevA mahAtmA puruSanI hitakArI vAta paNa temaNe tiraskArI kADhI, to pachI temanI icchAviruddha salAha ApavAnI, naitika hiMmata bIjA konAmAM che? paNa jo laMkApati nahIM samaje, potAnI jIda nahIM tyaje, to laMkA smazAnabhUmi banaze. AjanuM naMdanavana kAle gIdhaDAMthI cUMthAtAM maDadAMothI gaMdhAI UThaze." bibhISaNe eka moTo nisAso nAMkhyo. maMtrIvargane nagaranI surakSAnA yogya Adezo ApI, bibhISaNa cintAnA sAgaramAM DUbI gayo. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Sii 74. sItAnA samAcAra maLyA divaso para divaso vItavA lAgyA. sugrIva zrI rAmane ApelA vacana bhUlI, tArA-rANInA saMge raMgarAgamAM DULyo. kiSkibdhinA udyAnamAM, zrI rAma ane lakSmaNa sItAjInA virahamAM, sItAjInA kuzaLasaMvAdanI pratIkSAmAM, duHkhapUrNa divaso pasAra karatA hatA. sugrIve sItA-parizodha karavA mATe ApelI haiyAdhAraNa have asahya banatI jatI hatI. lakSmaNajIe kiSkinvinA rAjamahelane dhrujAvI dIdho. lakSmaNajIe trADa pADI ane sugrIvanA raMgarAganA raMga paLavAramAM UDI gayA. te lakSmaNajInAM caraNomAM paDI gayo. pote ApelA vacananuM ane sItA-parizodhanuM kArya avilaMba zarU karI devA. khAtarI ApI. zarama ane lajjAthI namI paDato, sugrIva udyAnamAM zrI rAma pAse gayo. teNe bhaktithI zrI rAmane vaMdanA karI. sugrIve sainyanA nAyakone bolAvyA. senAnAyakoe praNAma karI, sevAkAryanI pRcchA karI. "mArA parAkramI senApatio, eka mahAna kArya ApaNe zarU karavAnuM che. e kArya pUrNa karIne ja virAma karavAno che. sarvatra koI prakAranI skUlanA vinA maithilInA samAcAra meLavo. huM paNa maithilIne zodhavA Aje ja prayANa karuM chuM." cAreya dizAmAM hajAro vidyAdhara subhaTo maithilInI zodhamAM nIkaLI paDyA. dviIpo, nadIo pahADo ane nagaromAM pracchanna ane pragaTa zodha cAlu thaI. sItA-haraNanA du:khada samAcAra karNopakarNa sAMbhaLI, bhAmaMDala paNa zrIrAmane zodhato zodhato vAnaradvIpa para AvI pahoMcyo. zrI rAmane jotAM ja bhAmaMDala dhrusake dhrusake raDI paDyo. bhAmaMDalanI sAthe AveluM sainya udAsIna banI gayuM. lakSmaNajIe bhAmaMDalane sAMtvanA ApI ane sItAjIne meLavIne ja jaMpavAno daDha saMkalpa jAhera karyo. bhAmaMDala haju zAMta thAya tyAM virodha paNa pAtAla laMkAthI hajAro zUravIra subhaTone sAthe laI rAma-sevAmAM upasthita thayo. sugrIve AgaMtuka rAjAono satkAra karyo ane temanI sarva prakAre saMbhALa levAnuM kArya vAlIputra caMdrarazmine soMpyuM. sugrIva svaye sItAparizodhamAM nIkaLI paDayo. je mArge rAvaNa sItAnuM apaharaNa karIne bhAgyo hato, e ja mArge sugrIva potAnA AkAzayAnane haMkArato AgaLa vadhI rahyo hato. tyAM "kabUdvIpa' For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pha28 jaina rAmAyaNa AvI lAgyo. AkAzayAnane dvIpanA eka ekAMta bhAgamAM mUkI, vAnarezvara kabUdIpanI dharatI para AgaLa vadhyo. dUra teNe eka puruSane beThelo joyo. te ekalo hato. sugrIvane Azcarya thayuM. te jhaDapathI AgaLa vadhyo. teNe najIka pahoMcIne joyuM. "oho, A to ratnajaTI vidyAdhara! ratnajITIne sugrIva oLakhato hato. kAraNa ke ratnajaTInAM satkAryoe vidyAdhara duniyAmAM ratnajaTIne "ucca AtmA' tarIke prasiddha karyo hato. paropakAranuM to tene vyasana ja hatuM. e vyasanamAM ratnajI jarUra paDe, potAnuM sarvasva hoDamAM mUkI deto. ratnajadI mahAsatIne rAvaNanA krura hAthamAMthI mukta karAvavA jatAM rAvaNanA hAthe pAMgaLo ane vidyAhIna banI A kaMbUdvIpa para paDelo hato. teNe sugrIvane potAnA tarapha Avato joyo. duHkha, Apatti ane vedanAomAM gherAyelA manuSyane prAya: jevA vicAra Ave che, tevA vicAra ratnajIne AvI gayA. te vicAre che : zuM dazamukhe ja mArA vadha mATe A vAnarezvarane mokalyo haze? mahAna ojasvI dazamukhe pUrve mArI vidyAo harI lIdhI. have A harIzvara sugrIva mArA prANa harI leze. zuM mAre mArA prANothI paNa hAtha dhovA paDaze? koI citA nahIM. eka satInI rakSA karavA jatAM AvatuM mRtyu paNa mAre mATe mahotsavarUpa che.' are ratnajI, zuM vicAra-nidrAmAM paDyo zuM? tuM abhyasthAna paNa karato nathI? zuM AkAzayAnamAM vicarato nathI? tuM ALasu thaIne kema paDyo che?' sugrIve AvIne ratnajIne vicArataMdrAmAMthI jagADyo. ratnajaTI Ubho thaI gayo ane vAnaradvIpanA adhipatine be kara joDI vaMdanA karI. kaMbudvipanA e raNapradezamAM, ke jyAM ratnajaTI vidyAdhara vidyAhIna thaI tUTI paDyo hato; te pradezanA eka vibhAgamAM sugrIva ane ratnajI jaIne beThA. du:khiyArA ratnajIe potAnI avadazA varNavatAM kahyuM : "parAkramI rAjana, mArI vartamAna sthiti kevI rIte nirmAI, te kharekhara Apa jevA zaktizALI ane pavitra puruSe sAMbhaLavA jevI che. divaso pUrve huM AkAzamArge jato hato, tyAM mArA kAne koI strInA kAramA rudanano avAja Avyo. meM cAre bAju joyuM to laMkApatinuM puSpaka vimAna tIvra gatithI laMkAnI For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAnA samAcAra maLyA 29 dizAmAM UDI rahyuM hatuM. te vakhate vimAnamAMthI eka prakArano avAja Avato hato. huM laMkAnA mArga vacce jaIne Ubho. avAja spaSTa AvavA lAgyo. "hA rAma.. vatsa lakSmaNa... hA bhAI bhAmaMDala.' vimAna AvI lAgyuM. meM mAruM khaDaga kheMcI kADhI dazamukhane paDakAryo. devI sItAne bacAvavA, meM yuddha mATe dazamukhane AhvAna ApyuM. paNa vidyApati dazamukhe mArI AkAzagAminI vidyA ja harI lIdhI! huM A kabUdvIpa para paTakAI paDyo ane laMkApati rAmanI patnIne laI, laMkA tarapha UpaDI gayo. basa, tyArano huM A kaMbUdvIpa para paDyo chuM, have Apa mA uddhAra karo." sugrIva ratnajIne bheTI paDyo. ratnajI, huM jenI zodha karavA mATe AkAzapAtALa eka karI rahyo chuM, enI zodha tame mane karI ApI! mAruM kAma pAra paDI gayuM. cAlo mArI sAthe, huM tamane zrI rAmanAM caraNomAM laI jAuM. tamArA samAcArathI zrI rAma AnaMdavibhora thaI jaze. cAlo, have vilaMba karyA vinA mArA AkAzayAnamAM besI jAo. 0 0 0. vAnarezvare ane ratnajIe zrIrAmanAM caraNe vaMdana karI. "kRpAnidhi, ApanA AzIrvAdathI devI maithilInA samAcAra maLI gayA. he!" zrI rAma pASANanA AsanethI UbhA thaI gayA ane vAnarezvaranA be hAtha pakaDI laI pUchayuM : kaho, kaho, jaladI kaho, maithilI kyAM che? koNa narAdhama devInuM apaharaNa karI gayo?' kRpAvaMta, e saghaLo vRttAMta ApazrIne mitra ratnajaTI nivedana karaze.' ratnajara sAme dRSTi karI, vAnarezvara zrI rAmanAM caraNomAM besI gayA. ratnajaTIe zrIrAmano caraNasparza karI, sarva vRttAMta nivedana karyo. lakSmaNajIe paNa ratnajInI vAta khUba ekAgratAthI sAMbhaLI. vIra puruSa, teM laMkApati sAthe bAtha bhIDI, moTuM sAhasa karyuM. "hA, devI khUba kalpAMta karatI hatI?" mahAtmA, devInuM karuNa kalpAMta vananAM pazu-paMkhIone paNa gamagIna banAvI detuM hatuM. mArAthI devInuM duHkha sahyuM na gayuM. meM khaDaga laI laMkApati para AkramaNa karI dIdhuM, evuM vicArIne mArA prANa bhale jAya.' For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phi30 jaina rAmAyaNa "dhanya. ratnajaTI! tuM sAhasika, dayArda ane paropakArI puruSa che. bhale e duSTa rAvaNe tArI vidyA karI lIdhI, huM enI sarva vidyAo harI laI, yamasadanamAM pahoMcADI daIza. ratnajI! maithilI vAraMvAra mAruM nAma laI, pokAratI hatI? zuM kahuM kRpAnAtha? devInI AMkhomAMthI codhAra AMsu vahI rahyAM hatAM, "hA rAma, hA vatsa lakSmaNa, hA bhrAtA bhAmaMDala' basa, A sivAya devIne kaMI yAda ja na hatuM. narAdhama rAvaNanA paththara hRdaya para enI koI asara na hatI." ratnajIno vRttAMta sAMbhaLI.. zoka, udvega, roSa ane AnaMdanI mizrA lAgaNIothI UbharAI gayA. vAraMvAra sItAno vRttAMta pUchI, potAnA hRdayane tRpta karavA mathavA lAgyA. surasaMgItanagaranA adhipati ratnajIne potAnI pAse besADI vAtsalya ane hetathI paMpALavA lAgyA. lakSmaNajI, sugrIva, bhAmaMDala, virAdha, nala-nIla vagere vIrapuruSo ratnajIno vRttAMta sAMbhaLI, zrIrAmanA AdezanI pratIkSA karavA lAgyA. sugrIvarAja!' AjJA pradAna karo." vAnarezvare UbhA thaI, mastaka namAvI, aMjali joDI. "ahIMthI laMkA keTalI dUra che?' laMkA dUra ho ke Asana ho, tethI zuM? vizvavijetA rAvaNa samakSa ApaNe sahu tRNasamAna chIe." parAkramI rAjezvara, jaya-parAjayano manamAM saheje vicAra karyA vinA, tame mAtra sAkSIrUpa banI, amane mAtra laMkA batAvo; rAvaNane batAvo, enuM parAkrama , vIratA ane vizvavijetApaNuM tarata jANavA maLaze, saumitrInAM tIra enI parIkSA karI leze.' zrI rAme svasthatApUrvaka pratyuttara Apyo. zrI rAmanA vaktavyanuM anusaMdhAna karatA lakSmaNajI bolyA : koNa che raMkarAvaNa? zvAnanI jema chala karIne je maithilInuM apaharaNa karI gayo, tenA parAkramanAM tame gIta gAo cho? eka kSatriyanA AcAradharmane anusarI, huM eno avazya ziraccheda karIza. tame sahu dRSTA banIne mAruM yuddhanATaka jojo.' zAMta citte sarva vRttAMta sAMbhaLI rahela vayovRddha jAMbavAna bolyA : "pUjya puruSa, ApanI vAta yathArtha che, emAM jarAya saMdeha nathI. paraMtu eka satya vAta, mAre kahevI joIe. eka samaye jJAnI puruSa anantavIrya munie rAvaNanuM bhaviSya prakAzita karatAM kahyuM hatuM : je mahApuruSa "koTizilA" For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAnA samAcAra maLyA 331 potAnA bAhubaLathI upADaze te rAvaNano vadha karaze." mATe mArI icchA che ke Aryaputra lakSmaNane tyAM laI javA ane teo "koTizilA upADe." evamastu' lakSmaNajIe jAMbavAnanI vAta svIkArI lIdhI. AkAzayAna taiyAra karavAmAM AvyuM. lakSmaNajI, bhAmaMDala, jAMbavAna, virAdha, nala-nIla vagere AkAzayAnamAM ArUDha thayA. yAna UpaDyuM. alpa samayamAM sahu koTizilA pAse pahoMcI gayA. jAmbavAne kahyuM : A koTizilA' che. e lakSmaNajI upADe eTale ApaNane rAvaNavadhanI khAtarI thaI jAya.' lakSmaNajI AgaLa vadhyA. be bAhu laMbAvyA ane koTizilA UMcakAI! eka latAnI jema lakSmaNajIe koTizilAne UMcI karI. devoe divyadhvani karyo. jAMbavAna vagere vIroe jayajayakAra karyo. sahune pratIti thaI gaI ke "lakSmaNajInA hAthe rAvaNano vadha nizcita che." sahu AkAzayAnamAM goThavAyA. khUba AzA, zraddhA ane umaMga sAthe kiSkrizvinagaranA udyAnamAM AvI pahoMcyA. kAryanI saphaLatAno saMdeza zrI rAmane ApavAmAM Avyo. zrI rAma lakSmaNajIne bheTI paDyA. vatsa, have rAvaNano vadha nizcita che. yuddha vinA mukti nahi thAya." kRpAnAtha, e vAtamAM have jarAya saMdehane sthAna nathI; paraMtu nItimAna puruSonA kartavya anusAra prathama ApaNe duzamana pAse dUta mokalavo joIe. dUta dvArA ApaNI saMdezo damanane maLe. jo e samajI jAya ane maithilIne bahumAnapUrvaka soMpI de to yuddhanI paNa AvazyakatA UbhI na thAya" vAnaradvIpanA vRddha phUTanItize prastAva mUkyo. bhAmaMDale kahyuM "abhimAnI rAvaNa dUtanI vAta sAMbhaLI, sanmati pAme e AzA vyartha che." e paNa satya che, paraMtu nItinuM pAlana karavuM joIe. dUta dvArA prazna ukelavAnI taka UbhI rAkhavI joIe. dUta dvArA rAvaNa nahIM ja mAne, e vAta svIkArIne ja dUta mokalavAno che!' laMkAnA adhipatie nIti jALavI hota to ApaNe nIti jALavavAnA naitika baMdhanamAM Avata; paNa jyAre teNe nItino nAza karyo che, pachI ApaNe zA mATe nIti pakaDI rAkhavI?' For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 932 jaina rAmAyaNa rAjezvara, jevI rIte durjana potAnI durjanatA tyajato nathI, tevI rIte sajajane potAnI sajjanatA na choDavI joIe. ApaNe nIti zA mATe choDI devI? jo ene samAcAra maLaze, kadAca ene sadbuddhi prApta thAya to yuddhano dAvAnaLa aTakI jAya. ghora hiMsA thatI aTakI jAya.' bhAmaMDalane vRddha kUTanItijJanI vAta kaMIka gamI. paraMtu have jyAre sItAnI bhALa maLI che tyAre AvA ziSTAcAromAM samaya vyatIta karavo, te ene sItAnA hitanI viruddha kArya lAgyuM. bhAmaMDala samajato hato ke laMkAmAM sItAnI zuM sthiti sarjAI haze? have kSaNano paNa vilaMba karyA vinA satA-mukti mATe ja sIdho prayatna karavA, teNe zrI rAmane nivedana karyuM. - "he parAkramI, dUta mokalavAno ziSTAcAra pALavo hoya to bhale pALo, paraMtu AvI badhI vidhio A prasaMge mane maithilInA hitamAM lAgatI nathI. have ekaeka kSaNano vilaMba mane anucita lAge che." bhAmaMDale zrIrAmane spaSTa bhASAmAM potAnuM maMtavya kahI dIdhuM. sugrIve bhAmaMDalanA khabhe hAtha daI kahyuM. rAjana, tamArI vAta yathArtha che. huM paNa sItAmuktimAM jarAya vilaMba icchato nathI. eTale sarva prathama ApaNe evA ja vIra puruSane mokalIe ke je laMkAnA dharmAtmA bibhISaNane maLe. rAkSasakuLamAM e ja eka nItimAna puruSa che. e sItA mukti mATe rAvaNane samajAvaze ane jo rAvaNa vAta nahIM mAne to e avazya zrIrAmanAM caraNomAM AvI jaze. eTaluM ja nahIM, ApaNe evA vIra puruSane laMkAmAM mokalIe je rAvaNane camatkAra paNa batAvI de ane sItAjIne paNa laI Ave! hA, sItAjI mAnI jAya to." bhAmaMDale sugrIvanI vAta svIkArI. to huM ja laMkAmAM jAuM." bhAmaMDale prastAva mUkyo. laMkAmAM ApanuM kAma nahIM. laMkAmAM praveza karavo e paNa eka moTuM sAhasa che. e kArya anubhavInuM che. A kArya mATe mArI dRSTi vIra hanumAna para Thare che. hanumAnajIne rAvaNano paricaya che. laMkAnI praveza-rIta paNa te jANe che." sugrIve "zrIbhUti' ne bolAvI, hanupura javA AjJA karI. zrIbhUti AkAzayAnamAM besI hanupura tarapha UpaDI gayA. zrIbhUtie hanupura pahoMcI, hanumAnajIne sugrIvano saMdeza Apyo ane maukhika samAcAra paNa ApyA. tarata ja hanumAnajI taiyAra thaI gayA. zrIbhUtinI sAthe AkAzayAnamAM besI, kiSkinvinA udyAnamAM AvI pahoMcyA. hanumAnajIe For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAnA samAcAra maLyA 633 zrIrAmanAM caraNomAM vaMdanA karI. sugrIve hanumAnane potAnA Asana para besADI, zrIrAmane hanumAnajIno paricaya Apyo. kRpAvaMta, A ja pavanaMjayaputra hanumAna. hanumAnajInAM vinaya ane vIratA, hanumAnajInAM nyAya ane nIti, kharekhara addabhuta ane apUrva che. ApaNA e parama mitra che. sarva vidyAdharomAM koI hanumAnanI tulanA karI zake tema nathI, mATe he Aryaputra, sItAnA sukhasamAcAra lAvavA mATe, Apa hanumAnajIne AjJA pradAna karo. temane soMpelA kAryamAM hamezAM saphaLatA ja maLe che." zrI rAma hanumAnajInA tejasvI mukhane nihALI rahyA. hanumAnajInI sudRDha kAyA ane aMgaaMgamAMthI nItaratA zaurya-parAkramane joI rahyA. zrI rAmanA hRdayamAM navayuvAna hanumAna tarapha sneha pragaTyo. lakSmaNajI paNa hanumAnane ekITase joI rahyA hatA. sugrIve Apelo paricaya temane adhUro lAgyo, "A koI advitIya puruSa che, vIratAnI sAkSAt mUrti che, vinaya ane kartavyapAlananI dRDhatA emanAmAM chalochala bharelI che." hanumAnajI bolyA : dazarathanaMdana, kapIzvara sugrIva snehathI A pramANe mArI prazaMsA kare che. mArA jevA to aneka vIra subhaTo vAnara-dvIpa para astitva dharAve che. garva, gavAkSa, gavaya, zarabha, gaMdhamAdana, nIla, nala, aMgada, jAMbavAna vagere vIronI kIrti vidyAdhara duniyAmAM phelAyelI che. bIjA paNa aneka kapivIro che. huM paNa teomAMno ja eka chuM. ApazrInI kAryanI siddhi mATe ame sahu tatpara chIe. Apa AjJA karo, rAkSasadvIpa sahita laMkAne ahIM upADI lAvuM? bhAIo sahita dazamukhane bAMdhI lAvuM? athavA sahakuTuMba dazamukhano tyAM ja vadha karI; devI jAnakIne kuzaLatApUrvaka ahIM laI AvuM? ApanI AjJA anusAra kArya avazya siddha thaze." vIrapuruSa, A badhI vAta tamArAmAM saMbhave che. tamArA mATe kaMI azakaya nathI. koIpaNa upadrava vinA, jAnakIne tame ahIM laI AvI zako tema cho, paraMtu atyAre tema karavAnI jarUra nathI. tame jAo, ane laMkAmAM sItAnI zodha karo. sItAne kyAM rAkhavAmAM AvI che? sItA kevI paristhitimAM rahelI che? hA, A mArI vIMTI tame jAnakIne Apajo, ethI tene vizvAsa thaze ke tame mArA taraphathI ja laMkAmAM AvelA che, vaLI ahIM AvatAM sItAnA mastakano mugaTa letA Avazo.' For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir u34 jaina rAmAyaNa hanumAna, devIne mAro saMdezo kahejo. rAma tArA viyogathI ati duHkhI che, tArA viyoganI asahya pIDAno bhAra sahavA have temanuM hRdaya zaktimAna nathI. jIvana zuSka ane niprANa banI gayuM che. basa, divasa-rAta tArA dhyAnamAM rAma samaya vitAve che. priya hanumAna! tame kahejo ke amAsanI aMdhArI rAta jevuM rAmanuM jIvana banI gayuM che. AnaMda, khuzI ane prasannatA nAza pAmI gayAM che. ayodhyAno tyAga karatAM, vananAM kaSTa sahatAM evuM kaMI na hatuM. tArA mAthe kevI Apatti AvI paDI? kapaTI rAvaNa tane upADI gayo. tuM keTaluM raDI che? ratnajITIe tArA kaNa kalpAMtano vRttAMta kahyo, e sAMbhaLIne haiyuM dhrujI gayuM. devI, have vilaMba nahIM thAya, anuja lakSmaNa laMkAnA medAna para ja e duSTa rAvaNano vadha karaze, te tuM najare joIza. have tArA duHkhanA divaso vadhu nathI. tuM cintA na karIza. rAma ane lakSmaNa alpa divasomAM ja laMkAnA killAne naSTabhaSTa karI, tane baMdhanamukta karaze.' zrI rAma hanumAnane bheTI paDyA. hanumAnajI zrIrAmanAM caraNomAM namI paDyA. nAtha, Apano saMdeza devIne pahoMcI jaze. huM ApanI AjJAnuM pAlana karI, pAcho na AvuM tyAM sudhI Apa ahIM ja sthiratA karavA kRpA karazojI." 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 75. laMkA sAthe lagna karI hanumAnajInuM vimAna AkAzamArge laMkAnI dizAmAM UpaDyuM. vaitAdya parvatanAM aneka nagaro para thaIne vimAna AgaLa vadhI rahyuM hatuM. hanumAnajI prakRtinA sarjanane nihALatA aneka vicAro karatAM. yojanAo ane saphaLatAnI keDIo ghaDatA hatA. A mahendrapura che!" vimAnavAhake hanumAnajIne virATa nidrAthI jagADyA. mahendrapura? mAruM mosALa." vimAna nIce utAro. mahendrapuranA bahirbhAgamAM vimAna utAravAmAM AvyuM. "A e ja mahendrapura che. jyAMthI eka divasa mArI janetAne rotI-kakaLatI kADhI mUkavAmAM AvI hatI. rAjA mahendrane mArI mAtAnuM mukha paNa jovAmAM pApa lAgI jatuM hatuM. kevA kUra, adhama ane...' hanumAnajInuM mukha roSathI dhamadhamI UThyuM. krodhAvezathI kaMpI UThyA. "mArI niraparAdhI mahAsatI mAtAne duHkha-trAsa ApanArA mahendrane ane enA putra prasannakIrtine Aje maLIne ja AgaLa vadhuM!" hanumAnajIe yuddhanI nobato bajAvI. yuddhanAM nagArAM dhaNadhaNI uThyAM. mahendrapuranI prajA, saMrakSako, sainiko, rAjA sahu bhaya, Azcarya ane roSathI doDAdoDa karavA lAgyAM. brahmAMDamAM jANe visphoTa thayo. dharA dhrujI UThI. rAjA mahendra sainyane sajja thavA Adeza karyo. prasannakIrti rathAruDha thaI nagaranI bahAra doDI Avyo, mahendranagaranuM pAdara yuddhakSetra banI gayuM. hanumAnajIe prasannakIrtine tiraskArathI uzkeryo. baMne vIro sAmasAme AvI gayA. zastro ane astronA prahAro thavA lAgyA. kharekhara yuddha jAmI gayuM hanumAnajIne kheda thayo. "A meM zuM AdaryuM? zA mATe nIkaLyo chuM, ne vacce zuM karI beTho? have AraMbhelA kAryane pUrNa karIne ja jaMpavuM joIe." eka kSaNa . eka prahara. For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 585 jaina rAmAyaNa prasannakIrtino ratha tUTI paDyo, teno sArathi marAyo, tenAM zastro chedAI gayAM. hanumAnajI dhasyA. temaNe prasannakIrtine pakaDI lIdho. rAjA mahendrano vRddha deha putra-parAjayathI kaMpI UThyo. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vRddha mahendra zastro lIdhAM ane aMjanAputranI sAme raNe caDyA. hanumAnajIe 'dAdA' sAthe yuddha karavAnuM mAMDI vALI, buddhikauzalyathI zastrasahita mahendra rAjAne pakaDI lIdhA. yuddha pUrNa thayuM. parAjita mahendra ane prasannakIrti mahendrapurInI rAjasabhAmAM natamastaka banIne UbhA rahyAM. hanumAnajI UbhA thayA. mahendrane natamastaka banI, be kara joDI hanumAnajIe vaMdanA karI kahyuM : rAjana, tame mane oLakhyo nathI. huM tamAro dohitra aMjanA-putra hanumAna chuM. zrI rAmanI AjJAthI huM laMkA jAuM chuM. laMkApati mahAsatI sItAnuM apaharaNa karI gayo che. mAre mahAsatInI zodha karI, sukhazAtA pUchI, rAvaNane samajAvIne sItAjIne baMdhanamukta karavAnuM kArya karavAnuM che. laMkA jatAM vacce tamAruM A nagara AvyuM, tyAM mArI mAtAne tame karelo anyAya mane yAda AvI gayo. mArA aMge aMgamAM roSa bhabhUkyo ane huM yuddha karI beTho. Apa mAro aparAdha kSamA karo. have huM zrI rAmanA kArya mATe jaIza ane tame zrI rAma pAse kiSkrinthinagaramAM pahoMcI jAo.' rAjA mahendra hanumAnajInI vAta sAMbhaLI gadgad thaI gayA. teo hanumAnajIne bheTI paDyA. 'putra, pahelAM aneka manuSyanAM mukhe tane sAMbhaLyo hato. tArA parAkramanI kIrti sAMbhaLIne ja rAjI thato hato ane Aje he vIra, tane pratyakSa joyo! kharekhara loko tArI prazaMsA karatAM thAkatA nathI, te sAcuM ja che, yathArtha che, emAM jarAye atizayokti nathI. beTA, tuM zrIrAmanA mahattvapUrNa kAme jaI rahyo che. tuM jA. 'panthAnaH santu te zivAH' tArA kAryane pUrNa karI, tuM jaldI zrI rAma-caraNamAM AvI pahoMcaje. huM sainya sahita te pUjyanAM caraNamAM jAuM chuM.' rAjA mahendra kiSkindhAnA mArge vaLyA. hanumAnajI AkAzamArge AgaLa vadhyA. For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkA sAthe lagna 937 dadhimukha dvIpa AganA bhaDakAothI bharakhAyelo eka dvIpa. hanumAnajIe vimAnamAMthI nIce joyuM. bhaDake baLatA dvIpanI madhyamAM hanumAnajIe eka dRzya joyuM ane temanuM kALajuM kaMpI UThaDyuM. be mahAmuni kAussagga dhyAne UbhA hatA. temanI sAme traNa kumArikAo dhyAnastha beThelI hatI. temanI cArekora Aga hatI. eka kSaNano ya vilaMba karyA vinA, hanumAnajIe vidyAzaktithI samudrajala lAvI, dadhimukha dvIpa para varasAvyuM. jANe ghanaghora vAdaLo varasI paDyAM. jotajotAmAM Aga bujhAI gaI. hanumAnajInuM karuNAbharyuM hRdaya prasanna thayuM. VraMtu vinAzinI vaUTI' karuNAmAMthI paraduHkhano vinAza karavAnuM kArya thAya. e kArya saphaLa thAya eTale karuNAvaMtane prasannatA thAya. niSphara manuSya bIjAnuM duHkha joI, bIjAne duHkha ApI prasanna thAya. karuNAvaMta bIjAnuM duHkha dUra karIne prasanna thAya che. traNa kumArikAone vidyAsiddha thaI. mahAmunione traNa pradakSiNA daI, zrI hanumAnajIne kahyuM : he paramAhitu! tame upasargathI mahAmunionI rakSA karI ane amane paNa AgathI bacAvI lIdhAM. tamArI sahAyathI jarAya kAlakSepa vinA, vidyAo siddha thaI. tame sAce ja paropakArI cho." 'tame koNa cho?' hanumAnajIe pUchyuM. he mahApuruSa, amAro paricaya sAMbhaLo." "A dadhimukha nagaranA rAjA che gaMdharvarAja. temanI paTarANI che kusumamAlA. ame emanI kanyAo chIe. ame yauvanamAM AvI, tyAre aneka vidyAdhara kumAroe pitAjI pAse amArI mAMgaNI karI. temAM eka vidyAdhara. tenuM nAma aMgAraka! kharekhara aMgAro ja! amArA mATe teNe khUba dhamapachADA karyA. te unmAdI banI gayo. paraMtu pitAjIe ene dhutakArI kADhyo. bIjA vidyAdharonI mAMgaNI paNa na svIkArI. eka vakhate, koI hitakArI mahAmuni amArA nagaramAM padhAryA. pitAjIe bhAvabhakti karI pUchyuM ke mArI putrIono bhartA koNa thaze? For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 638 jaina rAmAyaNa muni jJAnI hatA. bhUta-bhAvi vartamAnane jANI zakatA hatA temaNe kahyuM : "je vyakti "sAhasagati' vidyAdharano vadha karaze te tArI kanyAono pati thaze.' pitAjIe sAhasagatino vadha karanAra parAkramI puruSanuM anveSaNa karAvyuM, paraMtu kaMI ja samAcAra na maLyA. have vidyAzakti vinA tenI bhALa maLe ema na lAgavAthI ame ja vidyAsiddhi mATe nirdhAra karyo ane A mahAmuni bhagavaMtonI sAme ja vighAsiddhi karavA besI gayAM! jyAre pelA aMgAraka vidyAdhare jANyuM ke ame vidyAsiddhi mATe beThAM chIe tyAre teNe amArA kAryamAM vina nAkhavA mATe dAvAnala peTAvyo! he niSkAraNa baMdhu! tame enI dhAraNA dhULa bhegI karI lIdhI. dAvAnala tame bujhAvI nAMkhyo. cha mahine siddha thanArI e "manogAminI vidyA' amane kSaNavAramAM siddha thaI!' traNeya kanyAo hanumAnajIne punaH namana karI UbhI rahI. "sAhasagatino vadha karanAra mArA svAmI zrI rAma che! huM temanA ja kAme laMkA jaI rahyo chuM. rAmapatnI satI sItA, ke jenuM rAvaNa apaharaNa karI gayo che, huM temanI bhALa kADhavA jAuM chuM. jo tenAmAM sadbuddhi jAgaze ane sItAne pAchI soMpI deze to sAruM che, nahIMtara zrIrAma ane temanA anuja zrI lakSmaNa karoDo vidyAdharonuM sainya laI, laMkA para AkramaNa karaze, laMkA ane rAvaNano sarvanAza thaze. sItAjInI mukti mATe je kaMI karavuM paDaze, te karIne sItAjIne mukta karIzuM. dhanya vIrapuruSa! ame jemanA mATe talasIe chIe, e ja mahApuruSa zrI rAmanA Apa aMgata ane vizvAsapAtra subhaTa cho, e jANIne amArA AnaMdanI avadhi nathI. have amArI eka vinatI che : Apa nagaramAM padhAro. amArA pitA gaMdharvarAja ApanuM svAgata karI, temanI putrIone prANadAna, vidyA dAna karanAra paropakArI puruSanuM Atithya karI prasanna thaze." tamArI vinaMtI yogya che, paNa mArA kAryamAM vilaMba thAya te...' "ame ApanA kAryamAM jarAya vilaMba nahIM thavA daIe. have je kArya mATe Apa nIkaLyA cho, te kArya amAruM paNa che ne! zrI rAmanuM kAmae amAruM paNa kAma! traNeya kanyAo sAthe hanumAnajI dadhimukha nagarImAM gayA. rAjA gaMdharvarAje traNeya kanyAone koI ajANyA puruSa sAthe AvatI joI, vicAramAM paDI gayA. paNa tyAM ja kanyAoe AvI pitAcaraNe vaMdanA karI, hanumAnajInI For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkA sAthe lagna 639 oLakhANa ApI. gaMdharvarAja hanumAnajIne bheTI paDyA. atithi satkAra karI, gaMdharvarAje kahyuM : he aMjanAputra, tame laMkA padhAro ame sainya sAthe zrI rAmanI sevAmAM jaIe chIe.' 0 0 0. hanumAnajIe laMkAnI vATa pakaDI. A laMkA AvI." AkAzayAnanA saMcAlake AnaMda vyakta karyo. 'ApaNA AkAzayAnane laMkAnI bahAra gupta sthAnamAM utAro." hanumAnajIe laMkA joyelI hatI. laMkAnAM pravezadvAro, laMkAnI saMrakSaNa-vyavasthA, sainyanAM guptasthAno vagerenuM temane sacoTa jJAna hatuM. paraMtu bibhISaNe maMtrIvarga sAthe sItAjI aMge carcA-vicAraNA karyA pachI, laMkAnI surakSAno sudaDha prabaMdha karyo hato. laMkAnI cAre bAju "AzAlikA' vidyA surakSA karI hatI. AzAlikA vidyA! karAla kALanI ghora nizA! bhalabhalA camarabaMdhIonAM paNa pANI utArI nAMkhe. hanumAnajIe 'AzAlikAne joI. temaNe gadA hAthamAM lIdhI; pravezadvAra tarapha AgaLa vadhyA. Ubho rahe kapi!" AzAlikAe garjanA karI ane vikarALa rUpa dhAraNa karI, AkhA ne AkhA hanumAnane gaLI javA te hanumAnajInI AgaLa AvI. vidyAzaktimAM A camatkAra sarjavAnI zakti hoya che. duniyAne herata pamADI de tevuM mahAvijJAna temanI pAse hoya che. AvI divyazaktio AtmAmAM anaMta bharelI hoya che. ene pragaTa karavAnI kaLA joIe! hanumAnajI to taiyAra ja hatA. mukha pahoLuM karIne dhasI AvelI AzAlikAnA mukhamAM hanumAnajIe jhaDapathI praveza karI dIdho! AzAlikA khuza thaI gaI. paNa tenI khuzI lAMbI TakI nahIM. hanumAnajInA gadA prahAroe tenI zaktine haNI nAMkhI. zaktino nAza karIne hanumAnajIe AzAlikAne cIrI nAMkhI. gadA sAthe hanumAnajI bahAra nIkaLyA. basa, have temano mArga saraLa hato. AzAlikAe banAvelA killAne temaNe vidyAzaktithI toDI nAMkhyo. mATInA capaNiyAnI jema killo tUTI paDyo. killAno rakSaka rAkSasa subhaTa vajamukha doDI Avyo. teNe tIkSNa khaDaga sAthe hanumAnajI para humalo karI dIdho. For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 340 jaina rAmAyaNa yuddhakuzaLa hanumAnajIe AvA khaDaganA humalAo ghaNAya mArI haThAvelA hatA. temaNe vajamukhanA khaDagavALA hAthane potAnA eka hAthe pakaDI rAkhyo. ane bIjA hAthe gadAno eka phaTako mArI, vajamukhanA mAthAne vadherI nAMkhyuM. kAryasiddhi mATe kRtasaMkalpa manuSya kAryasiddhinA mArgamAM AvatAM vidgone, joza ane jhaDapathI vikherI nAMkhI, AgaLa vadhato jAya che, te akaLAto nathI, besI jato nathI. vajamukha haNAyo. vajamukhanI vIra putrI laMkAsuMdarI. laMkAmAM jema laMkAsuMdarInA rUpanI bolabAlA hatI tema tenA vidyAbaLanI paNa muktakaMThe prazaMsA thatI hatI. laMkAsuMdarIne "potAnI' karI levA aneka rAkSasasubhaTo ane kUTanItijJo talasatA hatA. paraMtu haju sudhI koI laMkAsuMdarIne prApta karI zakyA na hatA. saMsAramAM manuSya je cAhe te meLavI zake kharA? chatAM cAhelI vyakti ke vastu na maLatAM manuSya potAnI jAtane du:khI mAne che! laMkAsuMdarI pitRvadhanA samAcAra maLatAM zokathI vyAkuLa banI gaI. "pitRvadha koNe karyo?' e jANavA adhIra banI gaI. potAnI priya tIkSaNa kaTArI laI, laMkAsuMdarI mahelanI bahAra doDI AvI. teNe joyuM. ane stabdha banI gaI. vajamukhanuM lohI nItaratuM maDaduM jamIna para paDyuM hatuM ane eka vIrapurUSa rAkSasasubhaTone yamalokamAM pahoMcADI rahyo hato. laMkAsuMdarIe vidyAzaktinuM jIvaMtasvarUpa dhAraNa karyuM. AkAzanI jANe vidyuta! UchaLI UchaLIne teNe hanumAna para prahAro karavA mAMDyA. kSaNavAramAM hanumAnajI A acAnakanA AkramaNathI bebAkaLA banI gayA, paraMtu temaNe tarata potAnI jAtane saMbhALI laI, vaLatuM AkramaNa karI dIdhuM. paraMtu "sAme strI che," evuM vicArane temaNe yuddha karavA mAMDyuM. laMkAsuMdarIe AvAM dhIMgANAM ghaNAM joyelA ane karelAM, paraMtu hanumAnajInI yuddhakuzaLatA, capaLatA ane chaTA joIne laMkAsuMdarI stabdha banI gaI. hanumAnajIe laMkAsuMdarInAM tamAma astrone chedI nAMkhyAM. vidyAzaktine parAjita karI dIdhI. adyApi aparAjita laMkAsuMdarI parAjita banI. hanumAnajInI zaktie tene parAjita karI, "A koNa haze?" laMkAsuMdarIe hanumAnajI tarapha dRSTi karI. For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkA sAthe lagna 641 gadAdhArI hanumAnajInA rUpavAna zarIra para tenI dRSTi pharI vaLI. baLa, buddhi ane vidyA uparAMta hanumAnanA mohaka vyaktitve laMkAsuMdarIne AkaSa. e ja vyakti tarapha te AkarSAI, jeNe thoDI kSaNo pUrve enA pitAno vadha karyo hato! pitAnuM maDaduM haju mahelanA prAMgaNamAM paDyuM hatuM. pitA taraphanA snehathI pitRvadha karanAra tarapha dveSa jAgyo. pitRvadha karanAranA rUpa-baLa taraphanA AkarSaNathI tenA tarapha rAga thayo! jenA tarapha dveSathI kaTArI laI, kUdI paDI hatI, tenA tarapha rAgathI namI paDI! lajjAthI jhUkI paDI, tenA aMge aMge anaMga vyApI gayo. anaMganA AvezathI tenuM zarIra kaMpavA lAgyuM. "vIrapuruSa, mane kSamA kareM." tane abhaya che." "meM avicArI sAhasa karyuM.' avicArI nahIM paNa vicArapUrvaka.' kevI rIte?' "potAnA pitAnA vadha karanAra upara krodha Ave te svAbhAvika che. vadha karanArano vadha karavAnuM mana thAya te paNa svAbhAvika che!' meM tamAruM parAkrama nahotuM vicAryuM.' parAkrama vicAravAthI na samajAya! saMgrAmathI ja samajAya.' paNa." 'tame mAro vadha na karI zakyAM teno aphasosa thAya che?' nA." "to?" AnaMda thAya che.' AnaMda" "hA jI! tamAro mArAthI vadha thaI gayo hota to mane pastAvo thAta.' "nA, vadha karI zakyAM hota to harSa thAta paNa vadha na karI zakavAthI, have AnaMda thAya che!' "sAcI vAta. paNa have mArI eka prArthanA che.' "bolo' For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jaina rAmAyaNa 342 'mArA pitAne eka jJAnI puruSe kaheluM : 'tAro vadha karanAra puruSa tArI putrIno bhartA haze.' 'huM.' 'have mane paraNI, mane sukhI karo.' 'mane pati banAvIne tuM sukhI thaIza?' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'avazya, sakala vizvamAM ApanA samAna koI vIra nathI, Apane pati banAvIne jagatanI sarva strIomAM huM ati garvavaMtI banIza!' 'paNa mArA paricaya vinA mane paraNIne pAchaLathI pastAvo nahIM thAya ne?' 'Apano paricaya thaI gayo! ApanuM parAkrama, ApanI mukhAkRti, ApanI vANI, A badhAe kaMI ocho paricaya Apyo che?' hanumAnajIe laMkAsuMdarIne lagnanI anumati ApI. laMkAsuMdarIe sarvaprathama potAnA pitAnA mRtadehanI aMtima vidhi karAvI, snAnAdithI nivRtta thaI, hanumAnajIne potAnA mahelamAM laI jaI, saMdhyAnuM bhojana karyuM. hanumAnajIe gAMdharva vidhithI laMkAsuMdarI sAthe lagna karyuM. laMkAsuMdarI hanumAna sAthe lagna karI, parama kRtArthatA anubhavavA lAgI. hanumAnajI laMkAsuMdarIne prApta karI, laMkA upara potAno prathama vijaya samajI, potAnA svAmInA kAryanI siddhinAM eMdhANa samajavA lAgyA. hanumAna laMkAsuMdarI sAthe mahelanI aTTAlikAmAM UbhA UbhA laMkAnuM avalokana karatA hatA, tyAM pazcima dizAmAM sUrya asta thayuM. For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * 76. 21 upavAsanuM pAraNuM aMjanAnaMdane ni:zaMka banI laMkAsuMdarI sAthe yAminI vitAvI. prabhAte laMkAsuMdarIne pUchI, hanumAna laMkAmAM pravezyA. laMkAmAM jo koI prAjJa puruSa hato to te bibhISaNa hato. hanumAnajIe bibhISaNanI mulAkAtathI kAryano prAraMbha karavA vicAryuM. bibhISaNa nItijJa ane nyAyI rAjaputra hato. tene sItAnuM apaharaNa nahIM ja gamyuM hoya ane A viSayamAM teNe kaMI ne kaMI vicAryuM haze. A vAta hanumAnajIe vicArI hatI. hanumAnajI icchatA hatA ke bibhISaNanA prayatnothI sItA-mukti thaI jatI hoya to yuddhanI jvALAmAM karoDo prANonI Ahuti ApavAnI na 2he. hanumAnajI laMkAnA rAjamahelothI paricita hatA. bibhISaNano mahela temaNe joyelo hato. nirbhaya hanumAna bibhISaNanA dvAre jaI UbhA. dvArapAlane potAnI mudrikA ApI. mudrikA laI dvArapALa bibhISaNa pAse pahoMcyo. bibhISaNe pavanaMjayaputranuM Agamana jANI, AnaMda vyakta karyo ane svayaM dvAre AvI, hanumAnanuM svAgata karyuM. maMtraNAgRhamAM pravezI, hanumAnane bhadrAsana para besavAno izAro karI, bibhISaNe pUchyuM : 'kaho, hanumAna kuzaLa cho ne?' 'rAjana, kuzaLatA hota to ahIM atyAre AvavAnuM prayojana na hatuM.' 'kaho, zuM prayojana che?' 'he nyAyaniSTha rAjana, rAmapatnI sItAnuM apaharaNa thayuM che ane dazamukha rAvaNa, apaharaNa karanAra che. sItAne laMkAnA deva2maNa udyAnamAM rAkhavAmAM AvyAM che. Apa dazamukhanA laghubhrAtA cho. AvuM apakRtya karatAM dazamukhane, Ape rokavA joIe. nyAyaviruddha kArya pratye Apa udAsIna kema cho?' 'hanumAna, tamArI vAta satya che, sItAne mukta karavA meM pUrve agrajane samajAvyA hatA. punaH AgrahapUrvaka temane samajAvavA huM prayatna karIza.' 'prayatna atyAre ja karavo jarUrI che. huM A kArya mATe ja, zrI rAmanI AjJAthI ahIM Avyo chuM.' 'avazya, huM tamArI vAtamAM saMmata chuM. sItA zrI rAmane soMpI ja devI joIe, e nyAya che. huM A nyAyanI rakSA karavA moTA bhAIne prArthanA karIza, pachI zuM pariNAma Ave che, tenA para vicArIza, For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 744 jaina rAmAyaNa hanumAnajIne bibhISaNanI vAtathI saMtoSa thayo. bibhISaNane namaskAra karI, hanumAnajI sIdhA ja devaramaNa udyAne pahoMcyA. vaidehIthI adhiSThita devaramaNa udyAna. mahAdevI hatI chatAM maMdira plAna hatuM. pavitratA hatI paNa prasannatA na hatI. jIvana hatuM paNa smazAna jevuM sUmasAma hatuM. azokavRkSanI chAyAmAM sItAjI beThelAM hatAM. kapola para kezakalApa lUkho pharapharI rahyo hato; satata azrudhArAthI dharatI bhIMjAyelI hatI. himArta padminInI jema satInuM mukhakamala pramlAna baneluM hatuM ane prathama indukalAnI jema sItAjInuM zarIra atyaMta kRza banI gayeluM hatuM. uSNa nizvAsa ane satata saMtApathI satInA adhara sukAI gayA hatA. ane basa, niHspanDa yoginInI jema "rAma.. rAma..rAma." nuM nAma japI rahI hatI. tenAM vastra malina banI gayAM hatAM, paNa tene vastranI ke vadhunI kyAM paDI hatI? hanumAne vaidehInuM darzana karyuM. teo vaidehInA AMtarika jIvanavaibhavane vaMdI rahyA, "aho, sItA kharekhara mahAsatI che. AnuM darzana manuSyane pAvana karI de, te nizcita che. sItAnA virahamAM rAma kalpAMta kare, te yukta ja che. rUpavatI ane zIlavatI nArIno viraha kayA puruSane zokAkuLa na kare ? rAma jevA rAma, pitAnA vacana khAtara rAjapATa tyajI daI vanavagaDe nIkaLI paDanAra rAma, mAtA-pitA bhAI, sarvano saMga tyajIne, nirmohI jevA banIne, jIvana jIvanAra rAma, eka strInA virahamAM ATaluM badhuM kalpAMta kema kare che? A prazna kyArano hanumAnane satAvato hato-e prazananuM samAdhAna Aje sItA-darzanathI thaI gayuM. sAthe ja zrI rAmanI virahavyathA koI viSayavAsanAne saMtoSanArI hADamAMsanI rUpasuMdarI pAchaLa na hatI, paNa zIlavatI-rUpavatI, patiniSTha dharmapatnI pAchaLa hatI. vIra hanumAnanI vicAradhArA AgaLa vahI rahI hatI. pratApathI ane enA ghora pApathI. hA, bibhISaNanI salAha mAnI jAya to rAvaNa bacI jAya, bahumAnapUrvaka sItAjIne pAchAM soMpI de to zrIrAma rAvaNane zikSA nahIM kare, paNa ghamaMDI rAvaNa ema mAnI jAya evo kyAM che? bibhISaNane te dhikkAraze. huM oLakhuM chuM tene. khera, have amAsanI ghora aMdhArI rAtamAM vIjaLIno camakAro thAya ane prakAza relAI jAya, tema sItAjIne AnaMdathI bharI dauM!' hanumAne azoka vRkSa upara besIne, zrI rAmanI vIMTI sItAjInA khoLAmAM nAMkhI! sItAjI camakI UThyAM. For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 21 upavAsanuM pAraNuM u45 A zuM? temaNe jhaTa vIMTI hAthamAM lIdhI, dhArI dhArIne jovA mAMDI. mukha para malakATa ane nayanomAM teja AvI gayuM. "A to mArA rAmanI mudrikA." temaNe mudrikAne chAtI sarakhI dabAvI dIdhI. hanumAna sItAnI prasannatAthI gadgad thaI gayA. temanI AMkho harSAzruthI bharAI gaI. sItAjInI sevAmAM rahelI trijaTAe Aje pahelI ja vAra sItAnA mukha para prasannatA joI. te rAvaNa pAse doDIgaI. mahArAja, Aje sItA prasanna che. tenA caherA para kyAre ya na joyelI prasannatA UchaLI rahI che." ema? bahu sarasa." trijaTAne rAvaNe gaLAmAMthI kiMmatI hAra kADhIne bheTa Apyo. rAvaNa maMdodarI pAse doDI gayo. aMtaHpuramAM pravezatAM ja rAvaNe bUma pADI. "maMdodarI." "svAmInAtha." maMdodarI saphALI palaMgamAMthI beThI thaI gaI. paricArikAo dUra khasIne UbhI rahI. rAvaNa maMdodarInA pIMka para besI gayo." 'acAnaka Agamana." 'priye, mAruM bhAgya anukULa banyuM che. mArI AzAo phaLI rahI che." ema ja ho nAtha.!" trijaTAe hamaNAM ja AvIne zubhodaMta ApyA ke devI sItA Aje prasanna che. tenA mukha parathI glAni dUra thaI gaI che, viSAda dUra thayo che, te AnaMdI banI che. mane lAge che ke have te rAmane bhUlI gaI che. kyAM sudhI e dhIratA rAkhe? eNe vicAryuM haze ke "have rAmanI AzA rAkhavI vyartha che. e have ahIM kyAMthI Avaze? jyAre ahIM laMkApati mArI pAchaLa pAgala banI gayo che, to tenI icchA pUrNa karI sukhI banuM. strI keTalI dhIraja rAkhI zake? meM tenI AgaLa AjIjI karavAmAM paNa kasara nathI rAkhI. e paNa manuSya che ane tethI mArI lAgaNIo Akhare te samajI kharI. "svAmI, ame strIo kharekhara puruSanA prema vinA jIvI na zakIe. puruSa vinAnI preyasI khare khara jhUrI jhUrIne jIve che ne aMte mRtyuzaraNa thAya che. sItA paNa eka strI che ne! rAmanA premane visaravA ATalA divaso basa hatAM. For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phi43 jaina rAmAyaNa vaLI A vizvamAM kaI strI evI abhAgI haze ke jene Apa cAho chatAM e Apane na cAhe? zuravIra ane rUpavAna evA laMkApati tarapha sItA UMDe UMDe anurAgI to haze ja, e to strInI gata strI ja jANe! amAro anurAga jaldI koI na jANI zake. aMtaHkaraNathI jenA tarapha ame anurAgI hoIe, bahArathI enA tarapha roSa batAvIe ane hRdayathI jenA tarapha veSa hoya, bahArathI anurAga batAvIe! eTale mane paNa ema samajAya che ke have e Apane cAhe che." "sAcuM che devI, have e laMkApati sAthe ramaNe caDhe, e mATeno mArga tuM bAMdhI Apa; satvara tuM jA ane ene samajAva." jevI mArA hRdayanAthanI AjJA.' maMdodarIe rAvaNanuM dUtIpaNuM svIkAryuM ane devaramaNa udyAnamAM javA taiyAra thaI. rAvaNa prasannacitte potAnA prAsAdamAM Avyo ane maMdodarInI rAha joto beTho. raMka rAvaNa! sItAnA AkarSaNamAM aMjAI gayelo rAvaNa, trijaTAnA samAcArane satya mAnI le che! sItAnA smitano kevo artha karI beTho! jyAM jenI mati hoya che, tyAM te arthane kheMcI jAya che. sItAnA smite, sItAnI prasannatAe rAvaNane UMdhA mArge doryo. rAvaNe enA para AzAnA mahelo bAMdhI dIdhA! tenA mane sItA mATe navI raMgIna duniyA sarjI dIdhI. ane have e duniyAmAM sItA praveze, tenI rAha joto pAgala rAvaNa e raMgIna duniyAnA dvAre beTho! maMdodarI! matimaMda maMdodarI. aMdha atirAgamAM rAcanArI rAkSasa vaMzanI paMraparAno ujvala itihAsa bhUlIne, e itihAsa paMraparAno aMta lAvI ApanArA kAryanuM dUtIpaNuM karavA UpaDI. game te rIte patinuM priya karavuM, AvA ekAMgI azubha siddhAMtane varI cUkelI, maMdodarI patinA kAryane nyAya-nItinA trAjave tolavAnuM jANatI na hatI. apaharaNa karIne uThAvI lAvelI sItA ke je satI rAvaNano paDachAyo paNa nathI cAhatI, evuM jANavA chatAM paNa te laMkAnA samrATane viveka zIkhavavAnuM bhUlI gaI. tene tevuM sUjhayuM ja nahIM! e sAcuM kadAca samajatI haze, paNa apriya satya patine kahevuM teNe pasaMda nahIM karyuM hoya. game te ho, teNe laMkA mATe, laMkAnI prajA mATe, rAkSasa vaMza mATe ke laMkAnA samrATa mATe zubha na ciMtavyuM. balake rAkSasavaMzanI tyAgapradhAna saMskRtinA vinAzanA kAryamAM sAtha Apyo, sahayoga Apyo. For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 947 21 upavAsanuM pAraNuM maMdodarIno ratha devaramaNa udyAnanA dvAre AvI Ubho. trijaTA doDI gaI, maMdodarIno hAtha pakaDI kahevA lAgI. mahAdevI, Aje sItAne zuM thaI gayuM che? Aje enuM mukha malakI rahyuM che, haiyuM nAcI rahyuM che, e duHkha, vedanA, saMtApa badhuM ja vIsarI gaI che. mane lAge che ke Aje ApanI vAta enA gaLe UtarI jaze ane laMkApatinI AzA phaLaze.' cAla, huM e mATe ja AvI chuM." trijaTAe doDI jaIne sItAjIne samAcAra ApyA : "sItA! mahAdevI svayaM ahIM padhArI rahyAM che." sItAjIe mudrikAne potAnA kaTi-pradeze saMtADI dIdhI ane potAnA tarapha AvatI maMdodarIne joI rahyAM. maMdodarI AvIne sItAjI pAse besI gaI. trijaTAne Asana paNa na pAtharavA dIdhuM. trijaTA dUra eka vRkSa pAse jaI UbhI rahI. maMdodarIe vAtano prAraMbha karyo. satA, tuM ahIM AvI cho tyArathI mAMDIne Aje ja tArA mukha para huM kaMIka svasthatA jouM chuM. mane Aje ghaNo saMtoSa thayo che.' maMdodarI kSaNavAra mauna rahI, sItAjInA mukha uparanA bhAvo vAMcI rahI, bIjI bAju, azokavRkSanI ghaTAmAM chupAyelA hanumAna maMdodarInA mukhabhAva ane vacanabhAva mApI rahyA hatA. trijaTAne sItA-maMdodarInA vArtAlApanuM zuM pariNAma Ave che emAM ja rasa hato. kharekhara! laMkAnA samrATa advitIya aizvarya ane apratima saundarya dharAve che,' teNe sItAjInA mukha para hAtha pheravatAM kahyuM : "traNa bhuvanamAM adbhuta rUpa ane anupama lAvaNya mArI sItA dharAve che! bhale, ajJAna deve tamArA beno suyogya saMbaMdha na bAMdhyo. saMprati e saMbaMdha baMdhAo. laMkAnA nara-nArIo mahotsava Ujavaze, devo prazaMsAnAM puSpo varasAvaze. jAnakI! mAnI jA, tuM saMmati Apa. basa, huM ane bIjI rANIo tArI AjJAne mAthe caDAvIzuM. tuM rAkSasadvIpanI mAnanIya sAmrAjJI banIza.' maMdodarIno eka-eka zabda tAtA tIranI jema sItAnA hRdayane vAgato hato. sItAe Aje evAM ja vaLatAM tIra varasAvavAno nirNaya karI dIdho. punaH maMdodarI AvuM sAhasa karavA Ave ja nahIM. pApI tArA durmukha patinI dUtI banIne ahIM AvI cho? tAruM mukha jovuM, e paNa narakagAmI banAvanAruM che. te samajI le ke huM zrIrAmanI pAse ja chuM. lakSmaNa hamaNAM ahIM AvyA samaja, jevI rIte khara vagereno vadha thayo te rIte For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 348 jene rAmAyaNa tArA pati vagereno vadha thaze ane laMkA roLAI jaze. pASiSTha, tuM have eka akSara paNa mArI pAse bolIza nahIM ane tAruM kALuM mukha mane batAvIza nahIM." sItAnI AMkhamAMthI aMgArA varasI rahyA ane vANImAMthI lAvA karavA lAgyo. maMdodarI stabdha banI gaI, dhrujI UThI. te vadhu prahAro sahavA zaktimAna na hatI. tyAMthI UbhI thaI te cAlI nIkaLI. tene samaja na paDI. to pachI sItA prasanna kema hatI? trijaTAe ApelA samAcAra zuM khoTA hatA? nA, laMkApati sAthe ramata ramavI te kALasarpa sAthe ramata ramavA jevI hoya che. trijaTAe prasannatA joI ja haze. to zuM e prasannatA thavAnuM bIjuM koI kAraNa haze?' trijaTA vilakhI paDI gaI hatI. te dhIme pagale maMdodarInI pAchaLa AvatI hatI. bIjI paricArikAo ane udyAnarakSako udyAnanI bahAra paTarANI pAse bhegAM thaI gayAM. maMdodarIe sahunA mukhe sAMbhaLyuM ke sItA Aje prasannavadanA che!' to potAnI sAthe Avo durvyavahAra kema karyo? e prazna maMdodarIne akaLAvI dIdhI. paraMtu eNe manomana samAdhAna karyuM. "mAre A jaMjALamAM zA mATe paDavuM? sItAne vaza karavI saraLa nathI. laMkApatine jema yogya lAge tema kare. have huM sItAne samajAvavA nahIM AvuM." bhojanano samaya thaI gayo hato. paricArikAo ane dhArarakSako bhojana mATe cAlyAM gayAM. devaramaNa udyAnamAM sItAjIne pragaTa rUpe maLavAno hanumAnane suavasara maLI gayo. hanumAna azokavRkSathI nIce UtarI AvyA ane sItA-sanmukha natamastake praNAma karI, UbhA rahyA. acAnaka ajANyA puruSane potAnI sAme AvIne Ubhelo joI, sItAjIe tarata potAnAM vastra ThIka karI lIdhAM. te pUrve hanumAna bolyA : devI, lakSmaNa sAthe zrI rAma jaya pAmo! ApanA kuzaLa samAcAra jANavA, zrI rAmanI AjJAthI huM ahIM Avyo chuM. huM tyAM jaIza, samAcAra ApIza eTale zrI rAma zatruvadha mATe ahIM avilaMba Avaze. meM ja ApanA ullaMgamAM zrI rAmanI nizAnIrUpa mudrikA nAMkhI hatI." hanumAne punaH aMjali mastake lagADI vaMdanA karI. sItAnI AMkho azruthI bhInI thaI gaI. haiyuM gadgad thaI gayuM. temaNe pUchayuM. "vatsa, tuM koNa che? durladhya samudra te kevI rIte pAra karyo? mArA prANanAtha For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 21 upavAsanuM pAraNuM kuzaLato che ne? saumitrInI sAthe teM emane kyAM joyA? kevI rIte teo kALa nirgamana kare che? mAtA, huM pavanaMjayaputra hanumAna chuM, mArI jananInuM nAma aMjanA, vighAzaktithI ane vyomayAnathI samudrane oLaMgI huM ahIM Avyo chuM. samasta vAnaradvIpanA adhipati mahArAjA sugrIva zrI rAmanA caraNomAM sevA kare che, lakSmaNa sAthe zrI rAma vAnaradvIpanI rAjadhAnI kiSkribdhimAM, udyAnamAM vRkSa nIce vAsa karIne rahyA che. devI, zrIrAma ApanA viyogathI dinarAta saMtapta che. jema dAvAnaLa parvatane bALe, tema temano saMtApa samagra vAnaradvIpane ciMtAtura banAvI rahyo che ane lakSmaNajI to mA vagaranA vAcharaDAnI jema taraphaDI rahyA che. - niraMtara cAreya dizAmAM jotA, teo kSaNa mATe paNa sukha anubhavatA nathI. divasa ane rAta teo mauna rahe che. temanA saMtapta hRdayane snehIonAM AzvAsana zAMti ApI zakatAM nathI. devI, jema jema vidyAdhara duniyAnA rAjA-mahArAjAone samAcAra maLe che tema tema teo zrI rAmanI sevAmAM upasthita thAya che. ApanA bhrAtA bhAmaMDala paNa kiSkribdhi AvI gayA che. pAtAlalakAnA adhipati virAdha aMgarakSaka banIne Ubho che. rAjA mahendra ane prasannakIrti zatravadha mATe thanaganI rahyA che; kiSkibdhinuM udyAna eka virATa rAjasabhA banI gayuM che. sahu zrI rAmalakSmaNanI caraNa-sevAmAM tatpara che. mahArAjA sugrIve ApanA kuzaLa samAcAra meLavavA sarva dizAmAM tapAsa karAvI. khuda sugrIve ja bhALa meLavI ke rAvaNa ApanuM apaharaNa karI gayo che. ahIM AvIne Apane zrIrAmanA samAcAra ApavAnuM kArya mahArAjA sugrIvanI bhalAmaNathI, zrI rAme mane soMpyuM. Apane mArA para vizvAsa thAya, te mATe temanI mudrikA ApI ane kahyuM che ke "Ave tyAre devIno mugaTa leto Avaje!' mATe mane Apano mugaTa Apo, huM zrI rAmane te ApIza, temane mArA kAryanI saphaLatAnI pratIti thaze ane mugaTa joIne pratyakSa Apane maLyAno AnaMda anubhavaze.' sItAjInI AMkhomAMthI azrano pravAha vahI rahyo hato. temaNe tarata mAthAno mugaTa hanumAnane Apyo, ane kahyuM : "A mAro mugaTa laIne vatsa, tuM tvarAthI cAlyo jA. jo adhika samaya For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir u5o jaina rAmAyaNa ahIM Ubho rahIza to upadrava thaze. e duSTa rAvaNane tArA AgamananI khabara maLatAM ja ahIM doDI Avaze. mAtA! tame ciMtA na karo, huM e vAtano pachI javAba ApuM chuM. have A bhojana paDyuM che te karI lo. ekavIsa divasanA upavAsanuM pAraNuM karo. mArI A prArthanA che. Apa bhojana karo, pachI ja huM ahIMthI jaIza." hanumAnanA AgrahathI ane zrI rAmanA udantathI prasanna thaI satAjIe devaramaNa udyAnamAM ekavIsa divasanA upavAsanuM pAraNuM karyuM. hanumAna tyAM ja UbhA rahyA. sItAjI bhojana karatAM hatAM ane hanumAna kahetA hatA ? mAtA, tame mArI mAtA cho. vAtsalyathI prerAIne tame mane ahIMthI jaldI javAnuM kaho cho. tamane bhaya lAge che kharuM ne? rAvaNanA subhaTo mane pakaDIne mAro vadha karaze, ema mAno cho ne? mAtA, huM zrI rAma lakSmaNano dUta chuM! traNeya jagatane parAjita karavAnI, mArI tAkAta che. bhalene rAMkaDo rAvaNa enA sainya sAthe mArI sAme Ave, huM e sahune pahoMcI vaLe ema chuM." mAtA! Apa anumati Apo, mArA skaMdha upara Apane besADI zrI rAma pAse laI jAuM. sainyasahita rAvaNa joto rahI jAya, dhoLe divase laMkAmAMthI huM Apane laI jAuM! cora rAvaNa to vanavagaDAmAMthI rAma-lakSmaNanI najara cukAvI, Apane upADI lAvyo paNa huM saune dekhatAM tamane laI jAuM. sItAjInA mukha para saMtoSa, AnaMda ane harSa UbharAyo "vatsa! tArA mATe tuM kahe che te sarva zakya che. tuM rAma-lakSmaNano dUta che! vatsa paraMtu huM tArA skaMdha para nahIM besuM. parapuruSano sparza paNa huM nahIM karuM. tuM jaIne Aryaputrane sarva samAcAra Apaje, pachI je ucita haze te Aryaputra karaze. teM tAruM kartavya jarAya kSati vinA pUrNa karyuM che. kharekhara ja tuM parAkramI, sanniSTha rAma-sevaka che. have mAruM duHkha gayuM. tuM jA. huM have zrI rAma-lakSamaNa sAthe tArI rAha jotI ahIM beThI chuM.' 0 0 0. For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 77. hanumAnanuM parAkrama huM jAu chuM, paraMtu rAkSasone mArA parAkramanI capaLatA batAvato jaIza. potAne vizvavijetA mAnato rAvaNa, bIjAnA parAkramane gaNakArato nathI, bhale Aje zrI rAmanA sevakanA parAkramane e jANe!' hanumAne sItAjI sAme anujJA-prArthanA karI. sItAjIe saMmati ApI. hanumAne namana karyuM ane dharAne kaMpAvatA teo udyAnamAM doDI gayA. hanumAne devaramaNa udyAnamAM bhaMgalIlA khelavA mAMDI. azokavRkSone toDavA mAMDyAM. bakulavRkSo ukheDI nAMkhyAM. sahakAre vRkSo naSTa karyA. caMpakavRkSono ghANa kADhI nAMkhyo. maMdAra ane kadalI vRkSono vinAza karyo. vRkSo tUTavAno ane paDavAno avAja dvArarakSakoe sAMbhaLyo. udyAnanA cAre dvAronA rakSako zastro sAthe doDI AvyA. devaramaNano kaccaraghANa kADhatA, hanumAnane haNavA, hAthamAM mugara laI, teo hanumAnane pakaDavAno prayatna karavA lAgyA. hanumAne to e ja totiMga vRkSone zastra banAvyAM! sarvamarUM vatnIyA balavAna puruSo mATe badhuM ja zastrarUpa hoya che! eka eka prakAre eka eka dvArarakSakane yamaloka pahoMcADatA, hanumAne hAhAkAra macAvI dIdho. eka nizAcara sainika rAvaNa pAse doDyo. rAvaNa udvigna hato, kemake maMdodarIe sItAnA prahAro akSarazaH rAvaNane kahI dIdhA hatA. rAvaNane sItAnI prasannatAnuM rahasya samajAtuM na hatuM. to pachI sItA zA mATe Aje prasanna hatI? zuM e haju mane cAhatI nathI?" praharIe AvIne, rAvaNanI vicAradhArAmAM bhaMgANa pADyuM. mahArAjA, devaramaNa udyAnamAM bhayaMkara toDaphoDa thaI rahI che. koI baLavAna vidyAdharakumAre udyAnano nAza karavA mAMDyo che. mArA sivAya bIjA rakSakone paNa mArI nAMkhyA che.' akSakumArane bolAvo." devaramANamAM vidyAdharakumAra? koNa haze e? laMkAmAM e kevI rIte AvI gayo? laMkAno abhedya durga eNe kevI rIte oLaMgyo? devaramaNa udyAnamAM kema gayo? zuM e rAmano koI anucara haze? zuM e sItAne maLyo haze? AjJA nivedana karo, pitAjI." akSakumAre dazamukhane vaMdana karI kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 652. jaina rAmAyaNa 'devaramaNa udyAnamAM sainikone laIne jA. tyAM koI duSTa vidyAdharakumAra ghUsI gayo che ane teNe moTo utpAta macAvyo che. tene jIvato ke marelo laI Ava." jevI AjJA.' akSakumAra praNAma karI, sainiko sAthe udyAna tarapha tvarAthI cAlyo. sainikoe udyAnane gherI lIdhuM ane akSakumAra udyAnamAM pravezI, hanumAna sAme doDyo. hanumAne akSakumArane paDakAryo. bhale Avyo! bhojananA prAraMbhe phaLa joIe ne?" moTI garjanAo na kara. kapi hamaNAM tuM hato na hato thaI jaIza." akSakumAre tIronI varSA varasAvavA mAMDI. hanumAne pratipakSI tIro varasAvI, akSakumArane mUMjhavI dIdho. akSakumAre maraNiyA thaI, eka pachI eka tINa zastrothI laDavA mAMDyuM. hanumAnajIe paNa, sAvadhAnIthI mukAbalo karavA mAMDyo. dhIme dhIme laDIne, hanumAne akSakumArane udyAnamAM ja vadherI nAMkhyo. rAvaNano putra akSakumAra marAyo. laMkAmAM kolAhala macI gayo. udyAnanA eka surakSita vibhAgamAM rahelAM, sItAjI dhrUjI UThyAM. hanumAnanA amaMgalanI zaMkAe temane akaLAvyA! jenA para prema, heta ane vAtsalya hoya che, tenA amaMgalanI zaMkA jaldI pedA thAya che. rAvaNe putravadhanA samAcAra jANyA. tenuM hRdaya veranI AgathI saLagI UThyuM. teNe tarata indrajitane bolAvIne AjJA karI : "indrajita, tuM jaldI ja ane e adhama vAnarakumArane bAMdhIne laI Ava." indrajIta mATe A Aphata aNadhArI hatI. tenI buddhimAM vAta UtaratI na hatI ke eka kapi-sainika laMkAmAM kevI rIte ghUsI gayo? AkhI vAtanuM rahasya laMkAmAM traNa ja vyakti jANatA hatA. eka bibhISaNa, bIjI sItA ane trIjI laMkAsuMdarI. devaramaNa udyAnamAM tophAna macAvanAra hanumAna che," A vAta haju rAvaNanA jANavAmAM AvI na hatI. indrajite udyAnamAM pahoMcI joyuM to sAme hanumAna! indrajita hanumAnane sArI rIte oLakhato hato. varuNa sAthenA yuddhamAM hanumAnanA parAkramane eNe pratyakSa joyeluM hatuM, paraMtu atyAre bhrAtRvadhathI dhUMdhavAyelo indrajita, pUrvaparicayanI madhuratA mANavA taiyAra na hato. teNe hanumAnane kahyuM : "are vAnara, tuM Ubho rahe. akSakumAranA lohIthI kharaDAyelI, bhUmi para tArA lohIno chaMTakAva karIne huM jaMpIza." For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hanumAnanuM parAkrama baMne mahAbAhu vIro vacce kalpAMta jevuM dAruNa yuddha khelAvA mAMDyuM. laMkAnA rAjamArgo, galIo ane mahelo jAgI gayA. laMkAnA killAnI bahAra to yuddha khelAyAM hatAM. laMkAnA madhyabhAgamAM khelAtuM yuddha, eka akasmAta hato! eka ja vyakti samagra rAkSasavIronI tAkAta mApI rahI hatI e eka sAhasa hatuM! hanumAnane yuddha nahotuM karavuM, emane to rAkSasavIronA parAkramane lajavIne, zrIrAmanA eka eka subhaTanI tAkAtano paricaya ApIne, kiSkribdhinA raste paDavuM hatuM. A to emanA mATe eka chamakaluM hatuM, be ghaDInI moja hatI, sItAjIne prasanna karavAno eka khela hato. jeTalAM zastro indrajite hanumAna para ajamAvyAM; hanumAne enAthI anekagaNAM zastrothI indrajitane parezAna karyo. indrajitanA sainikomAMthI koI bIjIvAra hanumAna para prahAra karavA bacatuM ja na hatuM! sainiko ane zastronI sAmagrI khUTI paDatAM, indrajita vimAsaNamAM paDI gayo. tyAM sAmethI hanumAnanuM aTTahAsya paDaghA pADI UThyuM. indrajita! A to zrIrAmanA eka ja subhaTa sAmeno saMgrAma che. to AvA lAkho-karoDo subhaTono sAmano kevI rIte karIza? vinAzalIlAmAMthI UgarI javuM hoya to tArA pitAne samajAva, sItAjI zrI rAmane soMpI Ave!" indrajite potAnuM chelluM astra saMbhALyuM. teNe nAgapAzAstra hanumAna para choDyuM. pagathI mAthA sudhI hanumAna dRDha nAgapAzathI baMdhAI gayA. indrajitanA mukha para vijayano garva UchaLI Avyo. hanumAne e garvane TakavA dIdho. nAgapAzane eka ja aMgamaroDathI toDI nAMkhI, mukta banavA hanumAna samartha hatA, paraMtu hanumAne nAgapAzane zarIra zaktithI toDavAno prayoga laMkAnI rAjasabhAmAM karavAnuM vicArI, tarata to indrajitane beAbarU thato bacAvI lIdho. ghaNI ghaNI mahenatanA aMte, ghaNI khuvArI vahoryA pachI paNa meLavelo vijaya, te ya sAco nahIM, dagAthI bharelo! indrajita jevA apratima yoddhAne rAjI karI de che! hanumAnane laI, indrajita rAvaNa pAse AvI pahoMcyo. aneka rAkSasa subhaTo hanumAnane kutUhalathI, bhayathI, roSathI joI rahyA hatA. hanumAnane rAvaNa sAme UbhA rAkhavAmAM AvyA. rAvaNano roSa samAto na hato. te barADI UThyo. "are durbuddhi. A teM zuM karyuM? A janma tuM mAro sevaka ane teM kono Azraya lIdho? be TaMka pUruM khAvA paNa jemane nathI maLatuM, vana vana je bhaTake che, jaMgalanAM phaLa khAIne je jIve che, malina deha ane vastro, jaMgalanA For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54 jaina rAmAyaNa bhIla jevA e bhAIo tArA para prasanna thaI tane zuM Apaze? mane jANavA maLyuM che ke tuM emanA kahevAthI ahIM Avyo che. ahIM AvIne teM zuM sAra kADhyo? tArA prANa te hoDamAM mUkI dIdhA, kharekhara e tArA svAmI dakSa che! dhUrta che. tane ahIM mokalIne pArake hAthe aMgArA upaDAvyA! khera, huM tane mAro zreSTha sevaka mAnato hato. Aje, tuM bIjAno dUta thaIne mArI pAse Avyo che. mATe tuM avadhya che, mAtra tane thoDI zikSA karIne choDI daIza. paNa durmati, teM sAce ja khoTuM sAhasa karyuM che.' hanumAne rAvaNanI vAta sAMbhaLI lIdhI, temanA aMge Aga lAgI gaI. temaNe ugra bhASAmAM rAvaNanI khabara laI nAkhI, "are dazamukha, huM jyAre tAro sevaka hato? tuM kyArathI mAro svAmI banI gayo? tane AvuM bolatAM zarama nathI AvatI? nirlajja, bhUlI jAya che e yuddhano prasaMga? jyAre varuNarAje tArA banevI khara vidyAdharane pakaDIne kArAgAranI havA khavaDAvI hatI tyAre tArI mitratAthI, mArA pitAe varuNarAja pAsethI kharane mukta karyo hato. ane e ja varuNanA putro sAthenA yuddhamAM jyAre e rAjIva saMjIve tane dhoLA divase AkAzanA tArA dekhADyA hatA tyAre teM mane sahAya mATe bolAvyo hato, yAda che e divaso? varuNanA dAruNa putronA hAthe kiruNa hAlate maratAM, tane koNe bacAvyo hato? e badhuM tuM Aje bhUlI jAya che ane tuM mane tAro sevaka kahevAnuM sAhasa kare che? mArA svAmI banavuM che? narAdhama, have tuM sahAyane yogya nathI; tuM mahApApI che, parastrInuM haraNa karanAra evA tArI sAthe bolavuM paNa mArA mATe pApa gaNAya che. tArA parivAramAM mane koI evo parAkramI, zuravIra dekhAto nathI ke je tArI rakSA kare. eka saumitrIthI paNa bacavuM tArA mATe azakya che. moTAbhAI zrIrAma to dUra rahyA! tAruM pApa khUba bharAyuM che. have tAruM AvI banyuM che. rAvaNa saLagI UThyo. hanumAne mUkelA aMgArAe tene saLagAvI mUkyo. rAvaNanA jIvanamAM A pahelo ja prasaMga hato ke tenI sAme koI kAnanA kIDA kheravI nAMkhe tevuM saMbhaLAve. rAvaNa sahI na zakyo, te siMhAsana upara paga pachADato, Ubho thaI gayo. dAMtathI hoTha cAvato, bhrakuTi bhISaNa karI te bolyo : nAdAna, teM mane akAraNa tAro zatru banAvyo, mATe have tuM maravAno ja thayo che. tArA para vairAgI banavAno koI artha nathI. tuM dUta che, tArI hatyA karavI hajI mane ucita lAgatI nathI, paNa huM For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hanumAnanuM parAkrama upapa AjJA karuM chuM ke tane gardabha upara besADI, AgaLa Dhola vagaDAvI, laMkAnI galI-galImAM pheravI, laMkAnI bahAra tagaDI mUkavo." haju rAvaNa AgaLa kaMI bole tyAM ja vIra hanumAne nAgapAzane toDI phoDI nAMkhyo. nalinInA nALathI hAthIne bAMdhavAmAM Ave to hAthI kyAM sudhI e baMdhana rAkhe? vIjaLInA camakArAnI jhaDapathI hanumAna UchaLyA. eka lAta mArI temaNe rAvaNane pachADI dIdho, bIjI lAta mArI tenA mugaTanA cUrA bolAvI dIdhA ane e ja jhaDapathI hanumAna rAjamahAlayamAMthI bahAra nIkaLI paDyA. laMkAno vinAza karatA teo laMkAnI bahAra nIkaLI gayA. pakaDo mAro... pakaDo." nA pokAro gAjI UThaDyA. paNa e kRtAntakALanI pAse koNa jAya? eka ja jhATake nAgapAzane toDI nAMkhI, eka jAdugaranI adAthI rAvaNane bhUmi para paTakI daI, tenA mugaTanA cUrA karI nAMkhI adRzya thaI janAra hanumAnane indrajita joto ja Ubho rahI gayo. te stabdha banI gayo. akSakumAranuM mRtyu ane rAvaNanuM haDahaDatuM apamAna. hanumAnanuM A ghora sAhasa indrajita mATe eka prazanacihna banI gayuM. rAvaNanA Akroza ane dhamapachADA vyartha hatA. eka rAtamAM zrI rAmano eka subhaTa zuM karI zake che, e vicAre rAvaNane to nahIM, indrajitane paNa halabalAvI dIdho. rAvaNanA hRdayamAM eka parivartana thayuM. sItAnA vicAromAM mUDha baneluM enuM citta, have verano badalo levA tarapha vaLyuM. rAvaNa abhimAnanI pratyakSa mUrti samAna hato. hanumAne kareluM ghora apamAna rAvaNa mATe mRtyu karatAM paNa vadhAre hatuM. bibhISaNa hanumAnanI laMkAnI pravRttinI pUrepUrI jANakArI meLavI rahyo hato. devaramaNamAM khelAyelA yuddhamAM thayelI khuvArI ane samrATanA mahelamAM samrATanuM thayeluM ghora apamAna tathA laMkAnI bhAMgaphoDa - A badhuM ja teNe jANyuM hatuM. "zA mATe A badhuM thayuM?' A praznanA uttaramAM "eka laMkApatinI jIda khAtara!" A javAba maLato hato, kevI rIte e jIda choDAvavI eno koI upAya bibhISaNa pAse na hato. paNa "jIda na choDe to zuM thAya?' eno javAba khUba spaSTa hato. "laMkAno vinAza. rAkSasa vaMzano aMta." bibhISaNanuM aMtaHkaraNa raDI paDatuM hatuM. mithyAbhimAnI rAvaNanI anAcArI, For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 7pa7 atyAcArI ane pAzavI vRtti-pravRttio tarapha enuM hRdaya kakaLI UThyuM hatuM. rAvaNanI AsapAsa vIMTaLAI rahenArA khuzAmatakhoro tarapha bibhISaNane bhAre ghRNA hatI, paraMtu ghRNAnI koI asara te khuzAmatakhoro para thatI na hatI, kAraNa ke laMkApatinA temanA para cAra hAtha hatA! pavitra bibhISaNanI vAto karatAM te khuzAmata karanArAonI vAta 52 rAvaNa vadhu vizvAsa karato hato. bibhISaNane A paristhitino aMta ghaNo duHkhada ane sarvavinAzamAM dekhAto hato. Ama bibhISaNa bhaviSyane aMdhakAramaya, du:khapUrNa ane sarvavinAzamAM joto hato. devaramaNa udyAnamAM beThelAM sItAjI bhaviSyane prakAzamaya, sukhapUrNa ane nUtana sarjanamAM jotAM hatAM. hanumAnanA Agamane sItAjInI sarva nirAzAone khaMkherI nAMkhI hatI. sItAjInI kalpanAsRSTimAM AzAonAM dhADedhADAM UtarI paDyAM hatAM. 'zrIrAma ane lakSmaNa Avaze, dhora saMgrAmamAM rAvaNa haNAze. zrI rAma mArA prANanAtha, AvIne mane ayodhyA laI jaze!' A sarjananA mALakhAmAM aneka avAMtara AkAro teo bAMdhI rahyAM hatAM. have teo roja bhojana karatAM hatAM. paMcaparameSThInA dhyAnamAM ekAgra banatAM hatAM ane mukha upara prasannatA dhAraNa karatAM hatAM. hanumAna sItAjInA mugaTanI mUDI kamAIne hanumAne kiSkindhi tarapha AkAzamArge prayANa AdaryuM, paNa jatAM jatAM temanI nUtana dharmapatnI laMkAsuMdarIne maLatA gayA hatA. laMkAsuMdarIne punaH avilaMba laMkA AvavAnuM AzvAsana ApI, teo nIkaLyA hatA. mArgamAM kyAMya rokAyA vinA, kyAMya tophAna macAvyA vinA, sIdhA kiSmindhi pahoMcavAnuM hatuM. jyAre hanumAnanuM AkAzayAna kiSkindhi upara cakarAvA letuM AvI pahoMcyuM haze tyAre zrI rAma, lakSmaNa ane bhAmaMDala vagerenA mananI zuM sthiti thaI haze, tenuM varNana koI prAcIna graMthamAM maLatuM nathI! zrI rAma! kiSmindhinagaranA bhavya udyAnamAM zokAkuLa rAma! mA vagaranA vAcharaDA jevo valavalATa karatA lakSmaNa hanumAnajInI sahu rAha joI rahyAM hatAM. laMkAmAM sItAjIne maLI temano For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hanumAnanuM parAkrama upa7 mugaTa laI pAchA AvavAnuM hatuM. sugrIva vagere A kAryane kaparuM samajatA hatA. temanI samajaNa arthahIne na hatI. rAvaNa ane tenI laMkAthI, sugrIva Adi rAjAo suparicita hatA. hanumAnanuM AkAzayAna jyAre kiSkribdhinA udyAnamAM UtaryuM tyAre lakSmaNajI bolI UThyA "hanumAna AvI gayA!" zrI rAma UbhA thaI gayA. doDatA AvatA hanumAnanI sAme zrI rAma doDyA, tene bheTI paDyA. hanumAne zrI rAmanAM caraNe namana karI, sItAjIe Apelo mugaTa be hAthe bahumAnapUrvaka rAmane Apyo. rAma mugaTane jotAM ja, chAtIsaraso cAMpI, AMkho baMdha karI, be miniTa mauna rahI gayA. jANe sAkSAt sItAnuM milana thayuM hoya tevo avarNanIya AnaMda rAme anubhavyo. sahu vRkSonI ghaTAmAM beThAM. hanumAna zrI rAmanAM caraNomAM besI gayA. kaho, sItA kuzaLa che ne?" nAtha sItA kevI rIte kazaLa hoya? ApanA vinA pANI vinAnI mAchalInI jema taraphaDe che ane niraMtara rAmanAma japyA kare che." tame mArI mudrikA ApI tyAre...?' "meM adazya rahIne devInA utsaMgamAM mudrikAne nAkhI hatI. mudrikAne jotAM ja devI AzcaryamAM paDI gayAM. cArekora jue, paraMtu koI dekhAyuM nahIM. vAraMvAra vIMTIne hAthamAM laI, chAtIe lagAvatAM, devI avarNanIya AnaMda anubhavavA lAgyAM! "pachI?" "pachI to tyAM laMkAnI paTarANI maMdodarI AvI, rAvaNanI dalAlI karavA! AhA, devIe paTarANIne zuM vANI saMbhaLAvI che? maMdodarI vilakhI paDIne gaI. pachI huM devInI sAme gayo, namana karyuM ane Apano saMdezo Apyo. "pachI zuM banyuM?" meM devano mugaTa mAgyo. devIe Apyo. hA, ekavIsa divasathI devIe bhojana ja nahIM kareluM." zuM ekavIsa divasanA upavAsa? "hA jI, jyAM sudhI ApanA samAcAra na maLe tyAM sudhI annano tyAga karI For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 658 dIdhelo. meM Agraha karIne pAraNuM karAvyuM.' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa tyAM sudhImAM rAvaNane tamArI koI khabara ja na maLI? 'nahIM, huM laMkAmAM pravezIne laMkAsuMdarIne paraNyo, pachI bibhISaNane maLyo. tyArabAda devInA udyAnamAM gayo!' hanumAnajIe laMkAsuMdarI sAthenA lagnanuM prakaraNa kahyuM. sahu prasanna thaI gayAM. bibhISaNa sAthenI vAtacItathI sahu prabhAvita thayAM ane jyAre hanumAnajIe akSakumArano vadha, indrajita sAthe yuddha, nAgapAzanuM baMdhana, rAvaNa sAthe mulAkAta, garamAgarama carcA ane aMte rAvaNanA mugaTane lAta mArI, toDI nAMkhavAnuM sAhasa, A badhuM sAMbhaLyuM, tyAre lakSmaNajInI chAtI gajagaja phUlavA lAgI. teo hanumAnane bheTI paDyA ane khUba dhanyavAda ApyA. zrI rAme kahyuM : 'hanumAna, tame sAce ja mahAna parAkramI, sanniSThAvAna ane kartavyaparAyaNa mitra cho. tamArA javAthI devI vaidehIne keTalI zAMti maLI! keTalI AzA baMdhANI! duSTa rAvaNane paNa khyAla AvI gayo ke yuddhamAM kono sAmano karavAno che?' sugrIva hanumAnane nagaramAM laI gayA. snAna, bhojana Adi karAvI, hanumAnane thoDo samaya vizrAma karavAnuM kahI, sugrIva udyAnamAM AvyA. lakSmaNajIe kahyuM : For Private And Personal Use Only 'sugrIvarAja, have avilaMba laMkAprayANanI taiyArI karavI joIe.' 'jevI AzA.' sugrIve lakSmaNajInI AjJA vadhAvI lIdhI. e ja saMdhyAe kikeindhinA udyAnamAM vidyAdhara rAjAonI vicAra-pariSada maLI ane laMkAprayANanI pUrvataiyArI aMge vicAra-vimarza thayo. sainyanI sarva javAbadArI sugrIvane soMpavAmAM AvI. mahendra, virAdha, bhAmaMDala vagere rAjAoe potAnI rAjadhAnIomAM aMgata mANasone mokalI, sainya bolAvI lIdhuM. kiSkiMndhinagara yuddhanI taDAmAra taiyArIomAM dina-rAta macI paDyuM.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org * 78. laMkA-prayANa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yuddhanI pracaMDa taiyArIo thavA lAgI. kiSleindhino AsapAsano pradeza AkAzayAna, hAthI, ghoDA, 2tha vagere lAkho vAhanothI vyApta banI gayo. lAkho subhaTo ane karoDo zastro ThalavAvA lAgyAM. vAhano ThalavAvA lAgyAM. vAhano, zastro ane subhaTonI vyavasthA caMdrarazmi karI rahyo hato. sugrIva, bhAmaMDala, prasannakIrti, virAdha ane hanumAna yuddha prayANano mArga, yuddhanI vyUharacanA ane yuddhanA prakArono vicAra-vimarza karI rahyA hatA. nala-nIla, jAMbavAna ane aMgada vagere subhaTonI vacce pharI yuddhano jusso pragaTAvI rahyA hatA ane zA mATe ApaNe yuddha mATe prayANa karIe chIe, e samajAvI rahyA hatA. jyAre zrI rAma ane lakSmaNa samagra paristhitinuM gaMbhIra adhyayana karI, sugrIva vagerene suyogya sUcano ApI rahyA hatA. alpa divasomAM samagra taiyArI thaI gaI, candrarazmie yuddhaprayANa karavA mATe zrIrAmane vinaMtI karI. eka prabhAte lAkho haiyAM yuddha-bherIne nAde nAcI UThyAM. tArA rANIe zrI rAma-lakSmaNane tilaka karyAM, akSatathI vadhAvyA ane teonI AratI utArI. rAja-purohite zubha lagna prayANano Adeza Apyo ane prayANa AraMbhAyuM. samagra sainyane avakAzayAnamAM goThavI devAmAM AvyuM hatuM. hajAro virATakAya avakAzayAnomAM subhaTo, ratho, hAthI, ghoDA ane zastro khaDakAyAM hatAM. agrabhAge hanumAnanuM vimAna gati karI rahyuM hatuM. hanumAnanI sAthe nala-nIla ane jAMbavAna goThavAyA hatA. temanI pAchaLa bhAmaMDalanuM zaNagAreluM vimAna UMDI rahyuM hatuM. bhAmaMDalanA paDakhe rAjA mahendra ane prasannakIrti beThA hatA. tyArabAda subhaTothI bharela eka hajAra AkAzayAno UDI rahyAM hatAM. barAbara te kAphalAnI pAchaLa ja caMdrarazminuM caMdrAkAra vimAna gatizIla hatuM. enI pAchaLa bIjAM eka eka hajAra vimAna zastronA bhaMDAra laIne UDI rahyAM hatAM. e pachI virAdhanuM nAnakaDuM vimAna cokI karatuM UDI rahyuM hatuM. e vimAnamAMthI thoDA aMtare be hajAra vimAno hAthI, ghoDA ane ratha laIne UDatAM hatAM. For Private And Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa tyAra pachI eka bhavya dedIpyamAna vimAna zrI rAma-lakSmaNane laI UDatuM hatuM. temanI pAchaLa cunaMdA eka lAkha subhaTone laI eka hajAra vimAnonuM netRtva karato sugrIva UDI rahyo hato. sahunI pAchaLa so vimAno sainyanA paricArakonA kAphalAne laIne UDI AvatAM hatAM. sahune jema yuddhano jusso hato tema laMkA jovAno paNa talasATa hato. jyAre hanumAnajIno to mArgamAM AvatA rAjAone parAjita karI, sainyamAM temanI paNa bharatI karavAno saMkalpa hato. sainya samudra uparathI pasAra thaI rahyuM hatuM. A samudranA adhipati hatA rAjA setu ane samudra. samudranI madhyamAM vilaMdhara parvata upara velaMdhara-nagaramAM temanI rAjadhAnI hatI. temaNe A virATa sainyane AkAzamArge jatuM joyuM. tarata ja temaNe yuddhanI bherI vagaDAvI ane sainyanA agrabhAge yuddha cAlu karI dIdhuM. agrabhAge hanumAna hatA. e kadAca e rAjAo jANatA nahIM hoya ke jANavA chatAM upekSA karI haze! hanumAne paDakAra jhIlI lIdho, paNa sAthe beThelA nala ane nIle hanumAnane rokIne kahyuM : tamAruM kAma laMkAnA sImADe che, ahIM ame kAma patAvIe!" avakAzamAM ja yuddha jAmI paDyuM. samudra ane tenI sAme nala ane nIla jAmI paDayA. haju sainya yuddha AraMbhe e pUrve to nave samudrane bAMdhI lIdho ane nIle setune bAMdhyo! hanamAne kahyuM : A pahelI prasAdI zrI rAmanA caraNe dharI Avo!" baMne rAjAone laI nala-nIla zrI rAma-lakSmaNanA vimAna pAse AvyA. A be uddhata rAjAoe ApaNA sainyanA agrabhAge yuddha karI, ApaNI gati rokI hatI. temane ame ApanI sAme upasthita karyA che." baMne rAjAo zrI rAmanAM caraNomAM namI paDyA. zaraNAgati svIkArI. zrI rAme baMne rAjAone baMdhanamukta karyA ane temanuM rAjya temane pAchuM ApyuM. mahAna puruSo zatru paNa jyAre parAbhUta banIne namI paDe che, tyAre temanA para kRpALu bane che. rAjA samudra vinaMtI karI. "kRpAnAtha, AjanI rAta velaMdharapuramAM padhAro. kAle prabhAte prayANa karazo." zrI rAme rAjA samudranI vinaMtI mAnya karInala-nIla sAthe hanumAnane saMdeza mokalyo ke "sainyane nIce utAro'. For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 661 laMkA-prayANa velaMdhara parvata sainyathI chavAI gayo. zrI rAmane saparivAra rAjamahelamAM laI jaI, samudra prArthanA karI : kRpALu, mArI traNa rUpAbhirAma kanyAo sAthe pANigrahaNa karI mane kRtArtha karo.' zrI rAmanI AjJAthI lakSmaNajI sAthe traNa kanyAonuM lagna karavAmAM AvyuM. prayANanI prathama rAtri tyAM vitAvI. bIjA divase prabhAte sainya AgaLa vadhyuM. rAjA samudra ane setu paNa potAnA sainya sAthe yuddhapramANamAM joDAyA. baMne rAjAone hanumAnanA vimAnamAM sthAna ApavAmAM AvyuM. rAjA samudra hanumAnane kahyuM : AgaLa savelAdri upara suvela nAmano parAkramI rAjA che, jo ene jItI levAmAM Ave to ApaNane upayogI banaze." hanumAne sUcana vadhAvI lIdhuM. vimAno suvelAdri upara Avyo ke tarata hanumAne yuddhanI bherI vagaDAvI. rAjA sule paDakAra jhIlyo. hajAro subhaTo sAthe teNe AkAzamAM ja sakhata humalo karyo. bhAmaMDale potAnA vimAnane hanumAnanA vimAna pAse laI jaI kahyuM : suvelane huM samajI laIza!' bhale," hanumAne saMmati ApI. bhAmaMDala ane suvela vacce ghora saMgrAma khelAvA mAMDyo. suvelanA subhaTone nala-nIle bhagADI mUkyA. bhAmaMDale suvelane alpa samayamAM ja yuddhakedI banAvI lIdho. rAjA savelane paNa zrIrAma pAse laI javAmAM Avyo. teNe zaraNAgati svIkArI. eka rAtri suvelAdri para vitAvI AgaLa prayANa karavAmAM AvyuM. hanumAne zrI rAmane kahyuM : ahIMthI AgaLa haMsadvIpa Ave che, tyAMthI laMkA najIka che; mATe ApaNe hiMsadviIpanA rAjA haMsarathane jItI haMsadIpa upara ja sainyano paDAva nAMkhIe, bRhanI dRSTie jagA agatyanI che." sugrIve hanumAnanI vAtamAM saMmati ApI. zrI rAme haMsadviIpa upara rahevAnI anumati ApI. sainya haMsadviIpa tarapha UpaDyuM. haMsarathane samAcAra maLI gayA hatA. teNe yuddhanI taiyArI karI ja rAkhI hatI. hanumAne nala ane nIlane haMsaratha pAse mokalyA. vinA yuddha haMsaratha jo zaraNe AvI jAya to yuddha TALI zakAya. nala-nIlanI samajUtIthI haMsaratha zrI rAmanA zaraNe Avyo ane For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa bahumAnapUrvaka rAma-lakSmaNane nagaramAM laI gayo. haMsadvIpa para sainyano vyavasthita paDAva nAkhavAmAM Avyo. cAre bAju sakhata surakSA karI devAmAM AvI. surakSAno bhAra caMdrarAzima ane nala-nIlane soMpavAmAM Avyo. zrI rAma ane lakSmaNa vizALa sainya sAthe haMsIpa sudhI AvI gayAnA samAcAra rAvaNane maLI gayA. laMkAnI zerIe zerIe rAmasainyanI vividha vAto pUrajozamAM cAlavA lAgI. laMkAmAM bhAre khaLabhaLATa macI gayo. rAvaNe tarata yuddha-pariSada bolAvI. kuMbhakarNa, bibhISaNa indrajita, hasta, prahasta, mArIca, sAraNa vagere parAkramI vIro sAthe vicAra-vimarza karyo. mArIe kahyuM : zrIrAmanA sainyamAM aneka vidyAdhara rAjAo joDAyA che. vAnaradvIpano adhipati sugrIva, vAlIputra caMdrarazmi, pAtAlalaMkAno rAjA virAdha, mahendrapuranA vayovRddha rAjA mahendra, bhAmaMDala, rAjA samudra ane setu, vagere uparAMta vIra hanumAna, nala-nIla vagere hajAro-lAkho subhaTo sAthe zrI rAma haMsadviIpa para beThA che. A nivedana karavAnuM mAruM prayojana ApaNI taiyArIo che! ApaNe khUba cokasAIpUrvaka taiyArIo karavI joIe.' mArIcanI vAta sAMbhaLI dazamukhe kahyuM : yuddhanI bherIo vagaDAvo. eka eka rAkSasa subhaTa eka eka vAnarono kavaLa karI jaze. mAro eka eka vIrasenAnI rAmanI senAno saMhAra karavA zaktimAna che. tame sahu avilaMba yuddhanI taiyArI karo." badhI vAto zAMtacitte sAMbhaLI rahelo bibhISaNa Ubho thayo ane namana karI kahyuM : rAkSasavaMzabhUSaNa! kRpA karo. mArAM be vacana sAMbhaLI, enA para gaMbhIra vicAra karo, evI mArI prArthanA che. | sarva prathama to e vicAro ke parastrInuM apaharaNa karavAnuM je pagaluM bharavAmAM AvyuM che, te zuM vicArapUrvaka karavAmAM AvyuM che? zuM te A loka ane paralokamAM vinAza karanAruM kRtya nathI? zuM A kRtyathI ApaNuM kuLa kalaMkita thayuM? sAce ja, A kRtyathI mane ghaNuM duHkha thayuM che. zaramathI mAruM mastaka nathI jhUkI jAya che. asaMkhya varSanA rAkSasavaMzanA itihAsamAM AvuM zaramajanaka kRtya koIe karyuM nathI. khera, haju kaMI bagaDI gayuM nathI. potAnI patnIne levA zrI rAma AvI rahyA che. temane temanI patnI soMpI devAnuM Atithya karo, emAM For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkA-prayANa phipha3 ApaNI apakIrti thaI javAnI nathI ke ApaNA parAkramane kalaMka lAgI javAnuM nathI, hA ethI bhUla sudharI jaze ane zrIrAma-lakSmaNa sAthe ApaNI mitratA baMdhAze. jo tame jIda karIne sItAne bahumAnapUrvaka pAchI nahIM sopo to rAma yenakena prakAreNa sItA meLavIne ja raheze. eTaluM ja nahi samagra kuLano nAza karaze. tame ane tamArA pakSakAro sahu yuddhanI AgamAM homAI jaza, bhale mArIca-sAraNa vagere tamane sAcI salAha na Ape. huM tamAro anuja baMdhu chuM, tethI mAre tamane sAcI salAha ApavI ja rahI. bhale tamane kadAca e na game. jo mArI vAta gamatI hoya to yuddhano vicAra paDato mUko ane rAma-lakSmaNanuM Atithya karavAnI taiyArI karo. nahIMtara? rAma-lakSmaNanA caraNono dAsa banI rahelA hanumAnanuM parAkrama joyuM.? ne anubhavyo eno sAhasika puruSArtha? moTAbhAI, Ama kahIne huM tamArA parAkramanI apakIrti nathI karato, paraMtu eka sanAtana satya samajAvuM chuM ke aMtima vijaya baLano nathI thato. satya ane nyAyano thAya che, e na bhUlazo ke satya ane nyAya tamArA pakSe nathI. iMdranI saMpatti ane vaibhava karatAM tamArI saMpatti ane vaibhava adhika che. eka parastrInA kAraNe zA mATe e badhuM hArI jAo cho?' rAvaNa uttejanAthI badhuM sAMbhaLI rahyo hato. indrajita UchaLI paDayo. tame janmathI ja bhIru cho. tame ja sarvakuLano nAza notaryo che. pitAjI para prahAro karI, tame batAvI rahyA cho ke tame pitAjInA bhAI nathI. dazamukha jevA samrATano anuja AvI bhIrutA batAve? vidyAdhareMdra iMdranA je vijetA che ane sarvasaMpattinA je netA che, evA pitAjI mATe tame kevI hIna kalpanAo karI rahyA cho? tamAre zaramAI javuM joIe. tamane Aja sudhI pitAtulya samajato ne mAnato Avyo chuM eTale kahetAM jillA acakAya che. bAkI kahuM chuM ke tame ja kuLanA saMhAraka cho, pahelAM tame ja pitAne jUThuM bolIne ThagyA hatA. dazarathano vadha karavAnI, laMkAnI rAjasabhAmAM pratijJA karIne gayA hatA ne? vadha karyA vinA pAchA AvyA ne pitAjIne kahyuM : "huM vadha karI Avyo chuM. kevI vaMcanA.! kevo daMbha? have e dazarathaputrane tame bacAvavA nIkaLyA cho, kharuM ne? e bhUcarono bhaya batAvo cho. tamane jarAya zarama nathI AvatI? tamArI samakSa gupta maMtraNA karavI, te paNa ucita nathI.' rAvaNa tarapha pharIne iMdrajite kahyuM : pitAjI emane maMtraNAmAMthI bahAra karo." For Private And Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 774 jaina rAmAyaNa bibhISaNanAM netra krodhathI lAla thaI gayAM. te bolyo : zatrunA pakSe huM nathI paNa putrarUpe tuM zatru janmyo che. te kuLano nAza karI rahyo che. mahAna aizvarya ane suMdarInA mohamAM aMdha banelA, tArA pitAno pakSa karIne tuM zuM kuLanAza nathI karI rahyo? mUDha, haju tane dhAvaNanA dAMta che, tuM zuM samaje che?" bibhISaNa rAvaNa tarapha pharIne bolyo : "rAjana, A putrathI ane tamArA duzcaritrathI sarvanAza thaze, avilaMba patana thaze." abhimAnI rAvaNa bibhISaNanAM tINa vAmbANo sahana na karI zakyo. tenA krodhe mAjhA mUkI dIdhI. bhISaNa khaDaga laI te bibhISaNa tarapha dhasyo. bibhISaNe bhISaNarUpa dhAraNa karyuM. pAseno pASANataMbha ukheDI nAMkhI, staMbhane upADI rAvaNa sAme doDyo. be madonmatta hAthIo ekabIjAno vadha karavA taiyAra thayA. paraMtu tarata ja kuMbhakarNa ane iMdrijata vacce paDyA. kuMbhakarNa bibhISaNane pakaDI enA AvAsamAM laI gayo. indrajita rAvaNane tenA nivAse laI gayo. laMkAnA patananI A AgAhI hatI. gRhaleze patananAM eMdhANa ApyAM. bibhISaNanI nyAyaniSThA rAvaNane na gamI. rAvaNanuM avicArIpaNuM bibhISaNane na racyuM. bibhISaNa rAvaNanA prakhara pratApamAM na aMjAyo. teNe zrI rAma sAme yuddha karavAnI spaSTa nA pADI dIdhI. rAvaNe bibhISaNane hukama karI : mArI nagarI choDI cAlyo jA. potAnA ja Azraya para aMgAro pheMkanAra mAre na joIe." - bibhISaNa mATe have bIjo koI vikalpa na hato. laMkAnA sAmrAjya para bibhISaNano paNa adhikAra hato. paNa teNe nyAya, nIti ane niSThAnI khAtara sarvasvano tyAga karavAnuM svIkAryuM. bibhISaNane koNa samajAvavA jAya? iMdrajita ane meghavAhana to rAvaNanA ja pakSe beThelA hatA. jyAre mArica vagere sAmaMto ane maMtrIo bibhISaNanI vAtano hRdayathI svIkAra karatA hatA, paraMtu rAvaNane tyajI devAnuM temanuM manobaLa na hatuM. bibhISaNe laMkAno tyAga karyo. For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkA-prayANa 965 laMkAnI prajAne jayAre rAjakuLanA AMtarika klezanI khabara paDI. tyAre prajAnI sahAnubhUti bibhISaNa tarapha DhaLI, paNa rAvaNano virodha karI, nAza vahoravA koNa taiyAra thAya? bhautika vaibhavamAM rAcavAmAM TevAyelI prajA, satya khAtara badhuM jatuM karavA taiyAra na hatI. bibhISaNe zrI rAmanA sAMnidhyamAM javAno saMkalpa karI, haMsadIpanI dizA pakaDI. hasadvIpamAM laMkAnA rAjakuLanA kalahano vRttAMta carapuruSo dvArA pahoMcI gayo hato. paraMtu bibhISaNa zrI rAma pAse Avaze teno khyAla koIne nahoto Avyo. AkAzamArge bibhISaNa haMsaddhipa para AvI pahoMcyo. bIjI bAju laMkAmAMthI bibhISaNanA gayA pachI, laMkAnA sainyamAM khaLabhaLATa macI gayo. sainyanA vibhAga paDI gayA. bibhISaNanI pavitra chAyA ane dIrghadRSTinI sainya para gherI asara paDatI hatI. "bibhISaNa laMkApatine choDI, laMkAnI bahAra cAlyA gayA che,' e samAcAra maLatAM ja sainyanI prathama kakSAnI trIsa akSauhiNI senA (jema vartamAnamAM Divijhana kahevAya che) bibhISaNano pakSa laI, laMkAnI bahAra nIkaLI gaI ane bibhISaNanA AdezanI pratIkSA karatI UbhI rahI. acAnaka bibhISaNane haMsadvIpa para joIne, sugrIva vagere camakI gayA. sugrIve bhAmaMDalane kahyuM : huM A rAkSasakuLathI suparicita chuM. bhUta-DAkaNa para haju vizvAsa mukAya, A loko para nahIM." teo zrI rAma pAse tvarAthI pahoMcyA. tyAM hanumAna, mahendra, nala-nIla vagere hAjara hatA. tyAM dvArapAle praveza karIne, zrI rAmane praNAma karyA ane saMdezo ApatAM kahyuM : "dazarathanaMdananI sevAmAM bibhISaNa upasthita thavA dvArA bahAra UbhA , ApanI anujJA hoya to teo aMdara Ave." zrIrAme sugrIva tarapha joyuM. sugrIve kahyuM : svAmin, rAkSasonI prakRti janmathI ja mAyAvI hoya che. kSudra hoya che. chatAM bibhISaNa AvyA che, te bhale Ave. jevA paDaze tevA devAze!" tyAM eka vayovRddha anubhavI vizALa nAmano vidyAdhara upasthita hato, je laMkAnA rAjakulane, temAM ya bibhISaNane sArI rIte oLakhato hato. teNe zrI rAmane praNAma karIne, vinayapUrvaka kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa nAtha, mahArAjA sugrIve kahyuM, te samagra rAkSasakuLanA mATe che. temAM bibhISaNa apavAdarUpa che. bibhISaNa sAce ja mahAtmA che. dhArmika vRttinA che ane nyAyaniSTha che. samagra rAkSasakuLamAM A eka ja puruSa satyanA AgrahI ane nyAya khAtara sarvasvano tyAga karanAra mahApuruSa che. laMkAnI chellAmAM chellI paristhitithI huM jJAta chuM. gaIkAle ja laMkAmAM rAvaNa ane bibhISaNa vacce bhayaMkara kalaha thayo hato. bibhISaNe sItAne bahumAnapUrvaka Apane soMpI daI, laMkAmAM ApanuM Atithya karavAnI salAha ApI, temAMthI A kalaha pedA thayo. chevaTe rAvaNe bibhISaNane laMkA tyajI, cAlyA javA hukama karyo. ane bibhISaNa ApanI sevAmAM upasthita thavA ahIM AvyA che. chellA samAcAra mujaba laMkAnI senAmAMthI trIsa akSauhiNI senA bibhISaNanI pAchaLa, laMkAnI bahAra nIkaLI, bibhISaNanA Adezane anusaravA UbhI che, mATe Apa niHzaMka banI bibhISaNane bolAvo, tevI mArI vinaMtI che." vizALanI vAta sAMbhaLI zrI rAmane pratIti thaI. temaNe dvArapAlane kahyuM : e dharmAtmA bibhISaNane sanmAnapUrvaka laI Avo." bibhISaNe praveza karI, zrI rAmanAM caraNomAM mastaka mUkI vaMdanA karI. zrI rAme tarata bibhISaNanA bAhu pakaDI, bibhISaNane UbhA karyA ane bheTI paDyA. bibhISaNe kahyuM : he dazarathanaMdana, anyAyanA unmArge caDhelA, mArA agrajano tyAga karI, tamArI pAse Avyo chuM. Apa mane Apano bhakta samajo. sugrIvane jema Apa AjJA karo cho, tema mane AjJA pharamAvo." - zrI rAma bibhISaNanI namratA, sabhya bhASA ane saumya mukhAkRti para prasanna thaI gayA. temaNe kahyuM : he dharmAtmA! tamArI satyapriyatA ane nyAyaniSThAnI prazaMsA meM sAMbhaLelI, Aje tame enI kasoTImAM uttIrNa thayA cho. huM prasanna thayo chuM. Aje ja tamane laMkAnuM sAmrAjya ApuM chuM. AjathI laMkAnA adhipati tame! sugrIva, hanumAna ane bhAmaMDalanI tripuTI bibhISaNane laI bhojana kaTiramAM gaI. yuddhabhUta aMge teoe vArtAlApa AraMbhyo. zrI rAma ane lakSmaNa bhojanAdithI nivRtta thaI, vArtAlApamAM joDAyA. For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 79. bhISaNa yuddha : RSET prathama divasa (prathama divasanA yuddhanuM sukAna nala-nIlanI bAMdhava belaDIne zrI rAma soMpe rAvaNa hasta-prahasta nAmanA vIra rAkSasa senApatione prathama divasanA yuddhanuM saMcAlana soMpe che. parAkramI nala hasta-rAkSasano vadha kare che, tyAre prahasta nIlanA hAthe yamaloka pahoMce che. hanumAna ane prasannakIrti raNazUrA banI rAkSasa-sainyanI bhAre khuvArI kare che, tyAre chellA praharamAM rAkSasasainya rAma-sainyamAM hAhAkAra phelAvI de che ane sUrya asta thAya che.] hiMsadvIpa para ATha divasa thayA. ATha divasamAM sugrIva, hanumAna tathA bhAmaMDale yuddhanI taiyArIone AkharI opa ApI dIdho. bibhISaNa, sugrIva vagerenA buddhicAturyane joI prasanna thaI gayo. sugrIve zrI rAmane kahyuM : badhI ja taiyArIo thaI cUkI che, have ApaNe laMkAnAM dvAra khakhaDAvavAM joIe.' prayANa AraMbhI do.' zrI rAme AjJA karI. yuddhanI bherIo vAgI UThI. lAkho sainikonA jayanAde laMkAne dhrujAvI dIdhI. alpa samayamAM ja laMkAnA sImADe vIsa yojana bhUmimAM zrI rAmanI senAe utarANa karyuM. eka yuddhanagara ja jANe vasI gayuM. caMdrarazmie vIsa yojanamAM patharAyelA sainyanI cAre bAju surakSA UbhI karI dIdhI. koI paNa rAkSasa carapuruSa yuddha-zibiramAM ghUsI na zake, tevuM majabUta saMrakSaNa goThavI, sugrIvane kahyuM : sainya-zibiranA saMrakSaNanI jarUrI prabaMdha thaI gayo che. Apa nizcita banI, have yuddhanA medAna para sainyane utArI zako cho sugrIva, hanumAna ane bhAmaMDala pota-potAnA rathamAM ArUDha thayA hatA. sugrIve zrI rAmane kahyuM : have ApaNe yuddhamedAne javAnI taiyArI karIe. sUryodaya thavAmAM mAtra eka For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa ghaTikA bAkI che. AjanA prathama divasanA yuddhanuM sukAna kone soMpavuM ucita che? jema tamane ucita lAge tema karo." mArI potAnI dhAraNA mujaba AjanA yuddhanuM sukAna nala ane nIlane soMpIe. e bAMdhava-belaDInA parAkramathI rAkSaso trAsa pokArI jaze.' "bhale, e vIra baMdhuone soMpo." tarata nala ane nIlane bolAvavAmAM AvyA. zrI rAme e vIra baMdhuone senApatipada ApI, temane AzIrvAda ApyA. vIrapuruSa, tame mArA sainyanA zaNagAra cho. Aje tamArA parAkramathI rAkSasomAM kALo kera vartAvI do." 'ApanI kRpAthI amane soMpavAmAM AvelI javAbadArI ane pUrNa karIzuM." sainya yuddhabhUmi para goThavAI gayuM. sugrIve jAhera karyuM : pyArA subhaTo, AjanA yuddhanA ApaNA senApati nala ane nIla che, temanI AjJA ane mArgadarzana anusAra ApaNe yuddha khelI rAkSasono saMhAra karIzuM. senApati nala-nIlano jaya ho!" sainya brahmAMDa visphoTa karato jayadhvani karyo. nala-nIle tarata ja bRha goThavI dIdho. zrI rAma, lakSmaNa, sugrIva ane bhAmaMDalane Aje mAtra dRSTA banIne ja yuddha jovA vinaMtI karI. hanumAnajIne eka lAkha sainiko sAthe uttara dizAthI yuddha ApavA AjJA karI, mahendra ane prasanakIrtine eka lAkha subhaTo sAthe dakSiNa moraco saMbhALavA mokalyA. be lAkha sainikonuM netRtva ApI, virAdhane rAkSasasainyanI sAme ja khaDo karI dIdho ane virAdhathI thoDA aMtare nala ane nIla zastrasajja banI rathArUDha thaI UbhA. bAkInA lAkho sainikone Aja chAvaNImAM vizrAma mATe ja rAkhyA hatA. yuddhaprayANanI taiyArIothI laMkA dhamadhamI UThI hatI. IndranA rathane paNa zaramAve tevA rathamAM dazamukha rAvaNa zastro sajI ArUDha thayo hato. bhAnukaNe rathanuM sArathipaNuM saMbhALyuM hatuM. rAvaNanI be bAju indrajita ane meghavAhananA ratho AvI UbhA. rAvaNanA pRSTha bhAge mahAkAya kuMbhakarNa enI gadA sAthe rathamAM besI AvI pahoMcyo. zukra, sAraNa, mArIca, maya, suMda vagere rAkSasavIronA ratha paNa dharatI dhrujAvatA rAvaNanI AsapAsa AvIne goThavAI gayA. lAkho rAkSasa subhaTothI yuddhamedAna For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISaNa yuddha ukala chavAI gayuM. dazamukhe AjanA yuddhanuM senApati pada hasta ane prahastane soMpyuM. hastaprahaste zrI rAmanA sainyanI sAme kuzaLatApUrvaka vyuha racI dIdho. sAme ja be lAkha subhaTo sAthe UbhelA virAdha sAme hasta-prahate eka lAkha rAkSasa subhaTo sAthe suMdane khaDo karyo. uttaramAM eka lAkha subhaTo sAthe svayaMbhUne goThavyo. uttaramAM cunaMdA be lAkha subhaTa sAthe sAraNane ravAnA karyo. udayAcale sahastrakiraNanI padharAmaNI thaI ane rAma-rAvaNanAM sainyo vacce ghamasANa yuddha jAmyuM. banne sainyo nizcita vijaya mATe medAne paDyAM. koIne potAnA parAjayanI zaMkA na hatI. zastronA prahAra thavA lAgyA. vAhano paraspara athaDAvA lAgyAM. koI vijayanA huMkArA karavA lAgyA to koI mRtyunI cIsa nAMkhavA lAgyA. eka prahara vItatAM to hajAro subhaTonI lAzo DhaLI paDI. hajAro hAthI-ghoDA chellA zvAsa letA, yuddha medAnamAM taraphaDavA lAgyA. banne pakSamAM koIne vijayanAM eMdhANa na dekhAyAM. bIjA praharano prAraMbha thatAM, nala-nIle bIjA be lAkha subhaTone sIdho ghasAro karI, rAkSasa-sainyano kaccaraghANa kADhavA Adeza karyo. be lAkha navA-tAjA vAnara subhaTo sAthe virAdha maraNiyo banIne rAkSasasainya para tUTI paDyo. ghaDI be-ghaDI samayamAM rAkSasasainya hAhAkAra karatuM, pAchaLa haTI gayuM. vAnara sainya AnaMdanI kikiyArIo karI. hasta-prahaste rAkSasasainyane pAchaLa haTatuM joI, tarata potAnA ratha rAkSasasainyanA agra bhAge lIdhA. hasta-prahastane agrabhAge AvatA joI, nala ane nIle potAnA ratha emanI sAme athaDAvI dIdhAM. nale hastane yuddha mATe paDakAryo. nIle prahasanA ratha para gadAno prahAra karI, potAnA tarapha Akarmo. uttaramAM hanumAnajIe sAraNane ane enA be lAkha subhaTone trAsa trAsa pokArAvI dIdho. hanumAnajInA eka lAkha subhaToe raNazurA banIne rAkSasasainyanI khuvArI bolAvI dIdhI. hanumAnajIe bIjA praharanA aMte sAraNano ratha toDI nAkhyo. sAraNe bIjo ratha lIdho. hanumAnajIe rathanA azvane yamaloka pahoMcADyA; sAraNa trIjA rathano Azraya levA jAya te pUrve hanumAnajInA tIre sAraNanI chAtI cIrI nAMkhI. sAraNa marAtAM rAkSasasainya hatavIrya banI, yuddhabhUmi parathI bhAgavA mAMDyuM. dakSiNamAM prasannakIrti ane svayaMbhUno saMgrAma devo mATe paNa darzanIya banI gayo hato. yuvAna prasanna kIrti vRddhatva pAmI cUkelA, svayaMbhUne haMphAvI rahyo hato, paraMtu svayaMbhU anubhavI raNavIra senApati hato. teNe prasannakIrtine gherI For Private And Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir u70 jaina rAmAyaNa lIdho. prasanna kIrtinA eka lAkha subhaTomAMthI aDadhA to khapI gayA hatA. aDadhA sainya prasannakIrtine gherAyelo joI, rAkSasasainya para pracaMDa dhasAro karI daI, svayaMbhUne ciMtAmAM mUkI dIdho. paNa e gAMjyo jAya evo na hato. teNe prasannakIrtine jIvato pakaDI levA vyuha racyo. prasannakIrti ane svayaMbhUnA ratho sAmasAmA AvI gayA hatA. prasannakIrtie tIrono ekadhAro mAro calAvI svayaMbhUne DhAMkI dIdho. svayaMbhUe gadAno prahAra karI, prasannakIrtinA rathanAM cakro toDI nAMkhyAM; e ja samaye prasannakIrti UchaLyo ane svayaMbhUnA rathamAM jaI eka ja gadAprahAre svayaMbhUnuM mastaka phoDI nAMkhyuM. rAkSasa sainyamAM hAhAkAra macI gayo. vAnarasainya harSathI nAcI UThyuM. nala ane hastanuM yuddha tathA nIla ane prahastanuM yuddha trIjo prahara vitAvI rahyuM hatuM. kSaNamAM nalano parAjaya ane hastano vijaya to kSaNamAM hastano parAjaya ane nalano vijaya dekhAto hato. tIronI sAmasAmI ramajhaTa ane gadAonA pracaMDa prahAro, trizULano dAvo ane khaDaganA khela, zastronI abhUtapUrva harIphAI cAlI. nIla ane prahasta vacce paNa evo ja dAruNa saMgrAma jAmyo hato. koI ekabIjAne macaka ApatA na hatA. kA huM nahIM, kA tuM nahIM karatA nale hastanA rathanA phuracA uDADI dIdhA. khelADI haste tarata ja bIjo ratha pakaDIne nalano mugaTa uDADI daI, tenA rathanA azvone bhUzaraNa karI dIdhA. nale kALakRtAMtanuM svarUpa dhAraNa karyuM. te kALamukha khaDagane laI, hastanA ratha para kUdI paDyo ane khaDaganA eka jhaTake hastanA zirane kApI nAMkhyuM. e ja samaye nIle paNa prahastanI sAthe chellI laDAI laDI levA mAMDI. prahastanA rathanI cArebAju potAnA rathane pavanavege ghumAvatA, nIle prahasta para tIrono mAro calAvyo. pratipakSI tIrothI prahasta potAnI rakSA karato hato, tyAM acAnaka ja nIle nizAna tAkIne, prahastanA vakSasthaLa para trizULa mAryuM, trizULa prahastanuM vakSasthaLa cIrI nAMkhyuM. prahasta marAyo. hasta ane prahastano vadha rAkSasasainya mATe kAramo ghA hato. vAnarasainya (vAnaradvIpanA sainya) vijayanAM vAjiMtro vagADyAM ane rAkSasasainyanI bhAre hAMsI uDAvI. nala ane nIlane vAnara subhaTo mAthe UMcakIne, zrIrAma pAse laI gayA. zrIrAme nala-nIlane khUba dhanyavAda ApyA. tyAM hanumAna ane prasannakIrti paNa AvI pahoMcyA. zrI rAme e baMne vIrone potAnA bAhumAM jakaDI laI kahyuM. tame sahu to mArA sainyanAM kiMmatI ratno cho. tame avazya vijaya meLavazo." For Private And Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISaNa yuddha u71 tyAM to vAnara sainyamAMthI kAramI cIso UThI! hasta- prastanA vadhathI vipharelA rAkSasa subhaToe chellA praharamAM krUratAthI vAnarasainyane kApavA mAMDayuM hatuM. mArIca, javara, uddAma, vipna, sihajaghana vagere rAkSasa senApatio ekasAthe tUTI paDayA hatA. lAkho rAkSasa subhaTo maraNiyA banI, rAma sainyanI katala karI rahyA hatA. jotajotAmAM hajAro harSaghelA vAnara sainiko kapAI gayA. hanumAna ane prasannakIrti punaH yuddhAgre javA taiyAra thayA, paNa sugrIve temane rokyA. tyAM saMtApa, naMdana, durita, vipna, prathita vagere parAkramI subhaTonA ratha yuddhabhUmine cIratA, yuddhanA agrabhAge pahoMcI gayA ane rAkSasasainyanA dhasamasatA. pravAhane khALIne UbhA. sUrya astAcala tarapha DhaLI rahyo hato. pazcima dizA lAla banatI jatI hatI, yuddha paNa lAla banI rahyuM hatuM. hasta-prahastanA vadhano badalo levA mArIca mahAkALa banIne tUTI paDyo hato. mArIcane saMtApe haMphAvavA mAMDyo. saMtApa sugrIvanA parAkramI senApationI haroLano eka senApati hato. paraMtu mArIcane e lAMbA samaya sudhI haMphAvI na zakyo. mArIce saMtApanA rathane toDI nAkhyo ane saMtApane tIrothI vIMdhI nAkhyo. saMtApane marAyo jANI, naMdana-senApatie vara-rAkSasa senApatine caloke pahoMcADI dIdho. uddAma ane vidga-vAnaranuM yuddha paNa kharekharuM jAmyuM hatuM. vikhe udAmanA rathane toDI nAMkhyo, uddAmanA rathanI dhajAne cIrI nAMkhI, tenA dhanuSyane toDI nAMkhyuM. uddAma herAna thaI gayo. te bIjA rathamAM ArUDha thayo ane viSma para tUTI paDyo. khaDaganA uparA chAparI traNa prahAra karI, vipnanA zarIranA TukaDA karI nAMkhyA. prasannakIrtinA parAkramI senApati durite laMkAnA yazasvI subhaTa zuka rAkSasane yamasadanamAM pahoMcADyo. e ja samaye siMhajaghana-rAkSase prathita nAmanA vAnarasenApatino vadha karyo ane sUrya aDadho DUbI gayo. yuddha tarata thaMbhI gayuM. sainyo potapotAnI chAvaNImAM pAchA pharyA. yuddhanuM medAna bhayajanaka banI gayuM hatuM. eka bAju snAna, bhojanAdithI nivRtta thaI subhaTo vizrAma karavA lAgyA. bIjI bAju mazAlonA prakAzanA sahAre potapotAnA subhaTonA mRta phlevarone oLakhI, kAvaDamAM mRtakone bharI-bharI, temano aMtima saMskAra karavAmAM Avato hato. For Private And Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa kara prathama divasanA yuddhamAM zrI rAmanA sainyanI khuvArI rAvaNanA sainya karatAM ochI thaI hatI, saMtApa, vighna, prathita vagere vIra senApatio mAryA gayA hatA. rAvaNanA sainyamAM hasta-prahastano vadhu, eka moTI hAni thaI hatI. taduparAMta jvara, zuka, svayaMbhU vagere aneka prathama paMktinA senApatio mAryA gayA hatA. sainyanI paNa bhAre khuvArI thaI hatI. sugrIve zrI rAmane kahyuM : 'svAmin, Aje thayelI rAkSasa senAnI khuvArIthI rAvaNa avazya roSathI dhamadhamaze. bIjA divasanuM yuddha jarU2 devone paNa dhrujAvanAruM banaze. kAle te yuddhamAM indrajIta ane meghavAhana vagere durjaya vIrone utAraze.' 'bhale e indrajitane utAre ke svayaM rAvaNa Utare, huM yuddhAgre rahIza.' 'e nahIM bane. jyAM sudhI lakSmaNa che, tyAM sudhI Aryaputrane kaSTa uThAvavAnuM hoya ja nahIM. lakSmaNanuM eka eka tIra zatrunAM hRdaya vIMdhI nAMkhaze .' lakSmaNajI bolI UThyA, sugrIve namana karIne kahyuM : Ape yuddha ApavAnuM ja che, paNa kAle nahIM. kAle to vIra hanumAna rAkSasone rADa paDAvaze. AvatI kAlanA yuddhamAM senApati hanumAna haze.' 'mArA para mahAna kRpA karI,' hanumAne praNAma karI, sugrIvano prastAva vadhAvI lIdho. bIjA divasanuM yuddha tIvra rasAkasIvALuM banaze. kAle mane yuddhAgre rAkhI e anyAyI ane ghamaMDI dazamukhane zikSA karavAno avasara maLe to..' bibhISaNe zrIrAmane vinaMtI karI. 'laMkeza, tame to cho ja. jyAre tamane tamArI AvazyakatA dekhAya tyAre tame game te samaye yuddhamAM agrabhAga saMbhALI zako cho.' 'mahAna kRpA karI. ' tyArabAda sugrIvanI zibiramAM sugrIva, hanumAna ane bhAmaMDala bhegA thayA. zrI rAme bibhISaNane potAnI ja zibiramAM zayana karavAno Agraha karI, moDI rAta sudhI bibhISaNa sAthe vAto karI, lakSmaNajIe aMgadane sAthe laI, yuddhanI chAvaNInI cArekora eka pradakSiNA karI, chAvaNInuM nirIkSaNa karyuM ane AvIne zrIrAmanI zibiranA hAre UbhA rahI gayA. tyAre nala-nIla ane prasannakIrti prathama divasanA yuddhanI kamakamATIbharI romAMcaka vAto karatA, sainikone utsAhita karatA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISaNa yuddha u73 dazamukhanI chAvaNImAM indrajita, meghavAhana, mArIca, kuMbhakarNa vagere vIro sAthe rAvaNa gaMbhIra maMtraNAo karI rahyo hato. te uttejita hato. nala-nIlanA hAthe hasta-prahasta jevA vIrono vadha rAvaNa mATe asahya hato. lAkho rAkSasa subhaTono saMhAra tenA hRdayane pIDI rahyo hato. temanI maMtraNA cAlatI hatI tyAM carapuruSa sAthe vajadare praveza karyo. rAvaNane namana karI, teNe kahyuM : A carapuruSa samAcAra lAvyo che ke AvatIkAle zatrusainyanuM senApatipaNuM hanumAna saMbhALaze." bhale kAle hanumAna Ave ke khuda rAma-lakSmaNa Ave, kAle huM zatrusainyano saMhAra karIza.' kuMbhakarNa barADI UThyo. AvatI kAle rAkSasa sainyanuM senApatipada kone soMpavAnuM che?' indrajite pUchyuM. vajodara saMbhALe." ahobhAgya mArAM, vajodare rAvaNanAM caraNomAM mastaka namAvI, Adeza jhIlI lIdho. laMkAnA sainyamAM vajodara siMha gaNAto. tenuM baLa ane tenI buddhi, tenI yuddhakuzaLatA ane vyuhAtmaka dRSTi haMmezAM rAkSasasainyane vijaya apAvatAM hatAM. rAvaNe vajodaranI pasaMdagI suyogya karI hatI. vajodara sainya chAvaNInuM nirIkSaNa karI, bIjA divasanA yuddhano yUha racato nidrAdhIna thayo. bIjo divasa [zrI rAme bIjA divasanA yuddhanAM sUtra vIra hanumAnane soMpyAM, jyAre rAvaNe tenA pracaMDa zaktizALI subhaTa vajodarane senAnuM netRtva soMpyuM che. nala ane nIla ghavAya che, tyAre hanumAna paDakAra pheMke che. vajodara ane hanumAnano bhISaNa saMgrAma khelAya che. hanumAna vajodarano ziraccheda karI, rAkSasasainyamAM kamakamATI phelAvI de che. bIjI bAju indrajita ane candrarazmi yuddhane cagAve che. hanumAna rAvaNaputra jaMbUmAlIne vadherI nAMkhI, rAvaNane rADa paDAvI de che. tyAM kuMbhakarNa yuddhamAM praveze che! paNa sugrIva kuMbhakarNane TIpI nAMkhe che. kuMbhakarNa hanumAnane bagalamAM dabAve che ane indrajita-meghavAhananI bAMdhavabelaDI sugrIva-bhAmaMDalane "nAgapAzathI jakaDIne, yuddha para kAbU jamAve che. tyAM For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka74 jaina rAmAyaNa aMgada" hanumAnane mukta kare che! bibhISaNane jotAM ja indrajita-meghavAhana palAyana thaI jAya che ane zrI rAma pAse "mahAlocana' deva Ave che.' aruNodaya thatAM ja baMne sainyo sAmasAmAM goThavAI gayAM. Aje sainyanA madhya bhAge rAvaNa hAthI para ArUDha thaIne Ubho hato. yama karatAM adhika bhISaNa ane bihAmaNA rAvaNanI AMkhamAMthI AganI javALAo nIkaLatI hatI. tenI vANI eka eka rAkSasasubhaTane, zatru-sainyane pIsI nAkhavA uttejita karatI hatI. Aje dakSiNa ane uttaramAM indrajita-meghavAhana lAkho subhaTo sAthe zatrusainyane raheMsI nAkhavA UbhA hatA. vajodara be lAkha subhaTone laI zatru para tUTI paDavA, udayAcala tarapha mITa mAMDIne Ubho hato. kuMbhakarNano ratha paNa sUryodayanI taiyArI hatI tyAre rAvaNanI thoDe dUra AvIne goThavAI gayo hato. hanumAne AjanA bhISaNayuddhanI kalpanA karIne ja vyuha racyo hato. sainyanA madhyabhAge zrIrAma-lakSmaNa tathA bibhISaNanA ratha goThavAyA hatA. dakSiNa ane uttaramAM candrarazmi ane virAdhane mokalI, hanumAna nizcita banyA hatA. jyAre prasannakIrti, nala tathA nIlane sainyanA agrabhAge goThavI killo majabUta banAvyo hato. bhAmaMDalanA rathane potAnA ratha sAthe ja rAkhyo hato. sugrIvane zrI rAmanI pAchaLa patharAyelI vizALa senAnI madhyamAM rAkhyA hatA. sUryodaya thayo ane yuddhanAM nagArAM vAgI UThyAM. vajodare eka sAthe pAMca lAkha rAkSasa subhaTone, zatrusainya para dhasAro karavA Adeza Apyo. rAkSasonuM sainya rAmanA sainya para tUTI paDyuM. sarva dizAomAMthI eka sAmaTo dhasAro thayo. ghAsanI jema rAmasainya kapAvA lAgyuM. rAkSasa-subhaTo rAmasainyamAM ghUsI gayA ne ghora yuddha karavA lAgyA. be ghaDImAM ja rAmasainyanI AgaLanI haroLa bhedAI gaI. nala ane nIla ghavAyA, tarata temane rathamAM nAMkhI, prasannakArti zibiramAM laI gayo. potAnA sainyanI prathama haroLa bherAI gayelI joI, tarata hanumAne potAnA rathane AgaLa lIdho. sugrIve be lAkha subhaTo sAthe AvI, punaH prathama haroLa majabUta banAvI lIdhI. hanumAnajIe brahmAMDa phoDI nAkhe tevo dhanuSya-TekAra karyo ane tIronI varSA varasAvI. kSaNabhara rAkSasasainyane rastabdha karI nAkhyuM. hanumAnane agrabhAge joI, vayovRddha senAnI mAlI sAme ja doDI Avyo. hanumAne mAlIne For Private And Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISaNa yuddha 675 AvatAMnI sAthe ja tenA rathane toDI nAkhyo. tenA eka eka zastrane chedI nAMkhyuM. viryazAlI mAlI nisteja thaI gayo. hanumAne kahyuM : "gharaDA rAkSasa, cAlyo jA ahIMthI. tArA jevA vRddhanI hatyA karavI, mane ucita lAgatI nathI.' tyAM vajodarana ratha doDI Avyo. te garjI UThyo : 'o pApI, maravAno thayo che? Ava, mArI sAthe yuddha kara, hanumAne garjatA vajodarane tarInA mArAthI DhAMkI dIdho. vajodare vaLato prahAra karI, hanumAnane tIrothI AcchAdita karI dIdhA. hanumAne potAnA rathane vajodaranA rathanI cAre bAju ghumAvavA sArathine kahI, satata tIrono mAro cAlu rAkhyo. vajodare eka eka tIrane vyartha banAvI dIdhuM! AjubAju yuddha karatA subhaTo thaMbhI gayA. be vIronuM yuddha jovA lAgyA. kSaNamAM hanumAnano vadha to kSaNamAM vajodaranA vadhanI zaMkAo thavA lAgI. dhIre dhIre hanumAne potAnA rathane vajodaranI rathanI nikaTamAM levA mAMDyo. jyAM khUba nikaTatA thaI ke hanumAne gadA laI vajodaranA rathano cUro bolAvI dIdho. vajodara rathanI bahAra kUdI paDI, gadA laI doDI Avyo. baMne vacce ghora gadA-yuddha jAmyuM. vajodare eka ghA karI hanumAnanI gadAne dUra phaMgoLI dIdhI, e ja kSaNe hanumAne khaDagano ghA karI vajodaranA hAthane kApI nAMkhyo. vajodara eka hAthamAM khaDaga laIne laDavA lAgyo, paNa te thAkI gayo hato. hanumAne dAva laI, vajodaranuM zira chedI nAMkhyuM. rAvaNanA sainyamAM hAhAkAra macI gayo. vajodaranA vadhanA samAcAre rAvaNane ropAyamAna karI dIdho. rAvaNanI bAjumAM ja rahelo teno putra jaMbUmAlI, hanumAnanI sAme AvI pahoMcyo. hanumAnanuM khaDaga vajodaranA lohIthI kharaDAyeluM hatuM. tyAM jaMbUmAlIe, yuddhanuM AhvAna ApyuM. hanumAne kahyuM : "are jaMbUmAlI tuM kyAM Avyo? tuM to laMkAnA udyAnomAM ramaNIo sAthe krIDA kara!" o uddhata, hamaNAM to huM tArI sAthe krIDA karIne tRpta thaIza, tAruM zira kApI, tene mArA gaLAmAM paherI laMkAnI ramaNIone prasanna karIza.' e vAkya pUruM kare e pahelAM to hanumAne dhanuSya parathI tIra choDI, jaMbumAlInuM yuddha AhvAna svIkArI lIdhuM. jebUmAlI tAjo ja yuddha karI rahyo hato. teNe pUrajozamAM tIra pheMkavA mAMDyAM. hanumAnajI tenA eka eka tIrane niSphaLa banAvatA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa dakSiNamAM indrajita ane vAlIpatra caMdrarazmino saMgrAma jAmyo hato. to uttaramAM meghavAhana ane virAdhanuM yuddha bhISaNa banyuM hatuM. candrarazmie Aje dhoLe divase indrajitane AkAzanA tArA batAvyA hatA. carazmi Aje indrajitanI hastI miTAvI deta, paNa ene samAcAra maLyA ke virAdha saMkaTamAM che. tethI teNe rathane uttaramAM mArI mUkyo. meghavAhane virAdhane gherI lIdho hato. chatAM siMhanI jema virAdha meghavAhanane yuddha ApI rahyo hato. candrarazmino ratha virAdhanI paDakhe AvI gayo. candrarAzimae trizUlano eka ghA meghavAhana para karyo. meghavAhana nIco namI gayo. trizULa enA mugaTane bhedIne cAlyuM gayuM. e ja samaye candrarazmie mugarano eka prahAra karI, meghavAhanano ratha toDI nAkhyo; meghavAhane tarata bIjo ratha lIdho. baMne vacce tumula yuddha jAmI gayuM. tyAM rAkSasasainyamAM bUma paDI gaI. "jaMbumAlI haNAyo." bhAInA vadhanA samAcAra sAMbhaLI meghavAhane potAno ratha e dizAmAM mArI mUkyo. hanumAne jaMbUmAlIne paNa yamaloka pahoMcADI, rAvaNanA kALaje tIra mAryuM hatuM. rAvaNe kuMbhakarNanI sAme joyuM ke tarata kuMbhakarNano pracaMDakAya ratha yuddhanA agrabhAga tarapha doDyo. kuMbhakarNane Avato joI, hatAza banI gayeluM laMkAnuM sainya punaH sajja banI, zatrusainya para dhasI gayuM. kuMbhaka ratha choDI dIdho ane te zatrusainyamAM doDyo. koIne lAta mArIne ciranidrAmAM suvADyA, koIne muSTi prahArathI cIrI nAMkhyA, to be zatruone sAmasAmA bhaTakAvIne mAravA lAgyo. jANe kalpAMtakALano samudra ghUghavI rahyo hoya ane te jema vinAza kare, tema vinAza karato kuMbhakarNa rAmasainyamAM hAhAkAra vartAvavA lAgyo. kuMbhakarNanI yuddhanI rIti-nItithI jANakAra sugrIva tarata kuMbhakarNano mArga rokIne Ubho. bIjI bAju bhAmaMDale kuMbhakarNa para zastrono mAro calAvyo. dadhimukha, mahendra, kumuda, aMgada vageree kuMbhakarNane gherI laI, tIkSNa zastrothI tene jarjarita karavA lAgyA. kuMbhakarNa kSaNavAra mUMjhAI gayo paNa tarata teNe samagra zatrusainya para "prasthApanA astrano upayoga karyo. rAmasainya gherI nidrA letuM, yuddhabhUmi para leTI gayuM! paNa tarata sugrIve 'prabodhinI' mahAvidyAnuM smaraNa karyuM, sainya tarata nidrAnA baMdhanamAMthI mukta thayuM ane zastro laI "kyAM che e duSTa kuMbhakarNa?' kahetuM kuMbhakarNa para tUTI paDyuM. kuMbhakarNa rathArUDha thaI, tIronI varSA varasAvato, jhajhUmI rahyo hato. sugrIve potAno ratha kuMbhakarNanA ratha sAthe athaDAvyo, ane For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISaNa yuddha 377 eka ja gadAnA prahAre rathanA phuracA uDAvI dIdhA. bIjI gadAe sArathino prANa lIdho ane kuMbhakarNane jamIna para UtaravuM paDyuM. te potAnI moTI gadA laI sugrIva tarapha dhasyo. eka ja prahAre sugrIvano ratha cUrecUrA thaI gayo. sugrIva AkAzamAM UDyo. eka vamayI zilA vikarvI kuMbhakarNa para paTakI dIdhI. kuMbhakarNa taiyAra ja Ubho hato. teNe vajazilAne sadgurunA prahArathI cUrI nAMkhI. sugrIve "taDituM daMDa' astra choDyuM. taDa... taDa taDa... taNakhalA verato kAlasarpanI jIbhanI jema lapakArA mArato taDitu daMDa kuMbhakarNa tarapha dhasyo. kuMbhakarNe taDituM daMDane toDI nAMkhavA jeTalAM pheMkAya teTalAM zastra pheMkyAM, paNa badhAM ja vyartha gayAM. taDituM daMDe kuMbhakarNanI bhayaMkara kAyAne TIpI nAkhI. kuMbhakarNa bhUmi para paTakAI paDyo ane mUcchita thaI gayo! kuMbhakarNanI jagabhayaMkara kAyA bhUmi para DhaLI paDe ane rAvaNa jhAlyo rahe? tenI bhrakuTI bhISaNa thaI gaI. te garjI UThyo : "huM svayaM have zatrusainyano saMhAra karIza.' indrajite namana karIne kahyuM : "he svAmina, yuddhamAM ApanI sAme yama, kubera, varuNa ke indra paNa nathI TakI zakyA, to A vAMdarAonI to zuM visAta? mATe, Apa ahIM ja raho, mArA roSathI dhamadhamI rahelA bAhuo e zatruone pIsI nAMkhaze. indrajita! mAnano parvata! zastronI hoLI ramato indrajita zatrusainyamAM ghusI gayo. mAra-mAra karato teno ratha jyAM kuMbhakarNanI pahADakAyA paDI hatI tyAM Avyo. tenI pAchaLa ja meghavAhanano ratha AvI lAgyo. zastrono ekadhAro mAro karatA, baMne bhAIo garjanA kare che. "are vAnaro, tame UbhA raho, yuddha nahIM karanArane ame mAratA nathI. ame rAvaNanA putra indrajita ane meghavAhana chIe. paNa kyAM che e hanumAna? kyAM che sugrIva? are, emanuM zuM kAma che? pelA rAma-lakSmaNa kyAM che?' tarata sugrIve emanuM abhimAna ogALatAM kahyuM : "are abhimAnI indrajita! e rAma-saumitrIno svAda to pachI cAkhaje, pahelAM mAruM Atithya anubhavI le.' indrajita ane sugrIvano khUnakhAra jaMga For Private And Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 978 jAmI paDyo. meghavAhanane bhAmaMDale paDakAryo. te varo prANanI paravA karyA vinA yuddha karavA lAgyA. hanumAna maMchita kuMbhakarNanI cAre bAju pharatA rakSA karavA lAgyA. indadrajIta ane sugrIva, meghavAhana ane bhAmaMDala! cAreya jANe diggaja! cAreya samudro! temanA yuddhathI dharatI dhrujI UThI. samudra khaLabhaLI UThyo. je zastro hatAM, te badhAM ajamAvI joyAM. jeTalAM astra hatAM, badhAM vAparI joyAM. indrajIta sugrIvano ke meghavAhana bhAmaMDalano vadha to na karI zakyA, haMphAvI paNa na zakyA. baMne bhAIone temanI AbarU bhayamAM lAgI. sugrIva koI vidyAzaktino prayoga kare te pUrve ja baMne bhAIoe sugrIva - bhAmaMDala para nAgapAza zastra choDyuM. sugrIva-bhAmaMDala nAgapAzathI evA baMdhAI gayA ke zvAsa levo paNa temanA mATe muzkela paDe. e ja samaye kuMbhakarNanI mUccha dUra thaI. te bhAnamAM Avyo. teNe potAnI pAse UbhelA hanumAnane joyA. sUtAM sUtAM ja teNe hanumAna para gadAno prahAra karyo. hanumAna mUccha khAIne jamIna para paTakAI paDyA. jhaTa kuMbhakarNo hanumAnane potAnI bagalamAM dabAvI lIdhA. rAmasainyamAM hAhAkAra vyApI gayo. sugrIva ane bhAmaMDala nAgapAzanA baMdhanamAM paDyA ane hanumAnane kuMbhaka bagalamAM dabAvI lIdhA. A takano lAbha laI rAvaNanA sainya eka sAmaTo dhasAro karI rAmasainyano saMhAra karavA mAMDyo. trIjo prahara pUrNa thayo hato. dhasI AvelA rAkSaso para caMdrarazmi ane virAdha be lAkha subhaTo sAthe tUTI paDyA ane ghAsanI jema rAkSasa subhaTone kApavA mAMDyA. temanI sAthe prasannakIrti bIjA eka lAkha subhaTo laIne joDAyA. rAvaNane levAnA devA paDI gayA. bIjI bAju zrIrAma-lakSmaNa pAse jaI bibhISaNe kahyuM : svAmina, huM be divasanA yuddhamAM jouM chuM ke sugrIva ane bhAmaMDala ApaNA sainyanI be AMkho jevA che. indrajita ane meghavAhane nAgapAzathI te baMnene bAMdhyA che. jo temane laMkAmAM laI jaze to temane choDAvavA azakya banI jaze. mATe huM sugrIva ane bhAmaMDalane choDAvI lAvuM. vaLI te zreSTha puruSa! kuMbhakarNanA For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISaNa yuddha . pha99 vaja jevA hAthamAM sapaDAyelA hanumAnane paNa laMkAmAM na laI jAya tyAM sudhImAM choDAvI levA joIe." bibhISaNe tarata potAnA rathane iMdrajita-meghavAhana sAme khaDakI dIdho. bibhISaNanI cAre bAju tenI trIsa akSauhiNI senA khaDakAI gaI. indrajita-meghavAhana mATe moTI samasyA UbhI thaI gaI! te vicAramAM paDI gayA: "A to pitAtulya bibhISaNa svaye ApaNI sAme AvI UbhA. emanI sAthe ApaNAthI yuddha kema thAya? emanI AMkho nIce ApaNe nAnAthI moTA thayA. emaNe ja ApaNane yuddhakaLA zIkhavI, have emanI sAme laDavAnuM? mATe ahIMthI chUTavuM e ja eka upAya che. pUjyathI DaravAmAM zarama paNa zAnI! indrajita-meghavAhananA rathoe dizA badalI. temaNe laMkA tarapha ratha haMkArI mUkyA, paNa nAgapAzathI bAMdhelA sugrIva-bhAmaMDalane rathamAM upADI javAnuM, teo bhUlI gayA hatA! kadAca na bhUlI gayA hota to bibhISaNa temane bhAgI javA paNa na detA kuMbhakarNa hanumAnane bagalamAM dabAvI, sugrIvanA sainyane kacaDI rahyo hato. zrI rAma-lakSmaNa hanumAnane mukta karavA vicAra kare che, tyAM to yuddhakoviMda aMgada kuMbhakarNa tarapha doDI gayo. sugrIvanA sainyamAM aMgada sarvazreSTha yuddhakauzalya dharAvato hato. te baLa karatAM buddhithI vadhu yuddha karato hato. teNe kuMbhakarNanI cAreya bAju ghumIne yuddha karavA mAMDyuM. ghaDIkamAM te kuMbhakarNanI khUba nikaTamAM pahoMcI jaI, kuMbhakarNane lalacAvato, ghaDIkamAM dUra jaI, zastro pheMkIne tene herAna karI nAMkhato. be-traNa vAra A pramANe karatAM ekavAra kuMbhakarNa aMgadane pakaDavA potAno hAtha ekadama lAMbo karI dIdho ke bagalamAMthI hanumAnajI vIjaLInI tvarAthI kUdIne nIkaLI gayA. basa, have hanumAna hAthamAM Ave zAnA! aMgada ane hanumAne prabaLa vegathI kuMbhakarNane TIpavA mAMDyo. bIjI bAju, sugrIva-bhAmaMDalane nAgapAzathI kema mukta karavA, te prazna mahattvano banI gayo. zrI rAme "mahAlocana' devanuM dhyAna dharyuM. mahAlocana deve avadhijJAnano upayoga mUkyo. "zrIrAma potAne yAda kare che," e jaNAtAM ja deva pote yuddhabhUmi para AvyA. zrI rAmane praNAma karIne pUchyuM : kaho, Apano zo pratyaprakAra karuM? meM ApeluM vacana mane yAda che,' rAme paristhiti kahI. deve tyAM zrIrAmane sihaninAda' nAmanI vidyA ApI. muzaLa ane haLa nAmanAM be zastra ApyAM ane ratha Apyo. For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6i80 jaina rAmAyaNa lakSmaNajIne "gADI" vidyA ApI. ratha Apyo ane zatruno nAza karanArI vidyuta-vadanA vidyA' ApI. lakSmaNajI tarata garuDanA vAhana para ArUDha thayA. garuDane jotAM ja sugrIvabhAmaMDalane vIMTaLAIne rahelA sarpo bhAgI gayA! rAma sainyamAM jayajayakAra thaI gayo. sUrya asta thaI gayo. yuddha thaMbhI gayuM. sainyo potapotAnI chAvaNImAM pahoMcI gayAM, snAna-bhojanAdithI nivRtta thaI, sahu bIjA divasanA yuddhanAM parAkramo yAda karavA lAgyA. zrI rAmanI chAvaNImAM Aje bhAre uttejanA hatI, jyAre rAvaNanI chAvaNImAM bhAre nirAzA chavAI gaI hatI. vajodara ane jaMbUmAlInA vadha, indrajita ane meghavAhananuM yuddhabhUmi parathI bhAgI javuM, kuMbhakarNanuM mUcchita thaI javuM ane hAthamAM AvelA hanumAnanuM bhAgI chUTavuM, lAkho rAkSasa subhaTono saMhAra. rAvaNa zoka ne ropathI vihvaLa banI gayo hato. indrajita, meghavAhana, kuMbhakarNa, mArIca, siMhajaghana, ghaTodara, kuMbha vagere rAkSasa sainyanA ucca kakSAnA subhaTo rAvaNanI AsapAsa goThavAI gayA hatA. rAvaNe ucca svare kahyuM : tamArA sahunA vizvAse meM be divasanA yuddhamAM khUba gumAvyuM. have huM ja yuddhamAM UtarIza. kAle huM zatrusainyano rAma-saumitrI sAthe vadha karIza.' sahu sAMbhaLI rahyA. e sugrIva, hanumAna, bhAmaMDala vagere to mArI sAme Ave eTalI ja vAra che. pelo bibhISaNa, kulAMgAra. e paNa jo sAme Avyo to kAle mArA hAthe enI paNa." rAvaNe rAtre ja trIjA divasano yUha racI, sahu senApatione yogya sUcano ApI vidAya karyA. bhale rAvaNe trIjA divasanA yuddhamAM zatrusainyano ane rAma-saumitrIno saMhAra karavAnI pratijJA karI, paraMtu tenuM mana zaMkAzIla hatuM. be divasanA yuddhamAM teNe zrIrAma-sainyanuM yuddhakauzalya joyuM hatuM. sugrIva, bhAmaMDala ane hanumAnanAM parAkrama joyAM hatAM. nala-nIla ane aMgadanI yuddha-capaLatA joI hatI. prasannakIrti virAdha ane caMdrarazminI nirbhaya-nirAzaMka sAhasikatA nIrakhI hatI. bIjI bAju sItAnA vicAro paNa tene vyAkuLa karI rahyA hatA. "zatru para vijaya meLavyA For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 381 bhISaNa yuddha pachI paNa sItA na mAnI to? e ApaghAta karaze to?' enuM mana behoza thaI gayuM. tene kAMI ja sUjhayuM nahIM. zrIrAma-lakSmaNa pAse sugrIva, hanumAna, bhAmaMDala vagere bhegA thayA. bIjA divasanA yuddhamAM eka rAvaNa sivAya rAkSasasainyanA tamAma mahAna senApationI zakti zrIrAme mApI lIdhI hatI. temaNe kahyuM : 'mArA priya vIro, AjanuM yuddha tame deva-dAnavonI paNa prazaMsA pAme tevuM khelyuM che. kuMbhakarNa ane indrajita-meghavAhana sAthenuM yuddha sAce ja mahAna yuddha hatuM. e rAkSasakumAronuM yuddhakauzala joyuM, AvatIkAle temAMthI koI pAchuM laMkAmAM nahIM jaI zake! paraMtu kAle svayaM rAvaNa yuddhamAM Utaraze.' bibhISaNa bolyA : 'kRpAnAtha ApanuM anumAna satya che. kAle rAvaNa jarU2 yuddha khelaze; mArI Apane vinaMtI che ke kAle mane ja rAvaNa sAthe yuddha khelI levA do.' 'laMkApati! bhale kAle sarva prathama rAvaNa sAthe tame yuddha karo paraMtu kAle eka rAvaNa sivAya, kuMbhakarNa, indrajita vagere jIvatA ke marelA pakaDAvavA joIe. pachI mAtra rAvaNano ja vicAra bAkI raheze.' 'ApanI icchA pUrNa thaze.' sugrIve zrIrAmane utsAhita karyA. moDI rAta sudhI carcA-vicAraNA karyA pachI, sahu potapotAnI zibiramAM cAlyA hatA. trIjo divasa [trIjA divasanuM yuddha eTale baMne pakSe bhAre khuvArI, nirAzA ane parAjayanI AzaMkA! rAvaNa svayaM yuddhamAM Utare che. bibhISaNa sAme AvIne pratibodha Ape che, paNa te pratibodha rAvaNane chaMcheDe che. be bhAI vacce tumula yuddha jAme che. tyAM lakSmaNajIe indrajitane nAgapAzathI bAMdhI taMbu bhego karI dIdho. zrI rAme kuMbhakarNanI paNa e dazA karI. candrarazmie meghavAhanane bAMdhI lIdho. rAvaNe A sAMbhaLyuM ane teNe bibhISaNa para 'amovijayA' mahAzaktino prahAra karyo. mitravatsala lakSmaNajIe bibhISaNane bacAvavA, e prahArane potAnA para laI lIdho. temanI chAtI cIrAI gaI. lakSmaNajI DhaLI paDyA. roSathI saLagI gayelA rAme rAvaNanA pAMca ratha toDI nAMkhyA. rAvaNa laMkAmAM bhAgyo. rAma lakSmaNajIne bhUmi para acetana paDelA joI, mUcchita thaI gayA ane sUrya asta thayo.! For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 382 jaina rAmAyaNa yuddhamedAna 52 baMne sainya sAmasAmAM goThavAI gayAM. sUryodayane thoDI ja vAra hatI. sugrIva, bhAmaMDala ane hanumAne Aje adbhuta vyUharacanA karI hatI. teo jANatA hatA ke Aje svayaM rAvaNa yuddhamAM Utaraze, Utaraze eTaluM ja nahi, paraMtu yamarAja banI, te rAmasainya para tUTI paDaze. bibhISaNe sugrIvane kahI rAkhyuM hatuM ke, 'tame, bhAmaMDala ane hanumAna vagere Aje yuddhanA prAraMbhamAM ja rAkSasa-sainya para humalo karI dejo. jyAre rAvaNa dhasI Avaze tyAre huM enuM abhimAna ogALIza kapIzvara! Aje be bhAIonuM yuddha khelAze.' hanumAne potAno ratha sugrIvanI pAse letAM kahyuM. 'hA, Aje bibhISaNa rAvaNane jarUra haMphAvaze.' paraMtu, ApaNe zuM joyA ja karavAnuM? zrI lakSmaNajI paNa Aje rokAze nahIM, teo rAvaNanI rAha ja joI rahyA che.' 'sAcI vAta che. zrI rAma paNa mane kahetA hatA ke rAvaNa medAnamAM Ave eTalI ja vAra.' be senApatino vArtAlApa ekadama aTakI gayo. sUryodaya thayo ane baMne sainyo zastro laI bheTI paDyAM ane khUnakhAra jaMga jAmI gayo. indrajita ane meghavAhane prAraMbhika yuddhamAM ja rAmasainyamAM hAhAkAra macAvI dIdho. potAnA sainyane pAchuM haTatuM joI sugrIva, hanumAna ane bhAmaMDala maraNiyA banI, rAkSasasainyamAM ghUsI gayA ane ghAsa kApe tema rAkSasa subhaTone kApavA mAMDayA. tripuTIne rAkSasasainyamAM hAhAkAra macAvatI joI, caMdrarazmi, nala-nIla ane virAdha paNa utsAhita thayA ane temaNe indrajita-meghavAhanane gherI lIdhA. rAkSasakumAro sAthe yuddhano raMga jAmI gayo. indrajita chaMcheDAyelA siMhanI jema yuddha khelI rahyo hato. caMdrarazmie Aje potAnuM yuddhakauzala batAvavA mAMDavuM hatuM. rAkSasonA mUMjhavaNamAM mukAI gaI. iMdrajita-medhavAhana vinAnI senA sugrIvatripuTInA saMhArathI trAsI gaI ane pAchaLa haTavA lAgI. rAvaNe A dRzya joyuM. tarata e mahAgraMthamAM ArUDha thaI, yuddhanA agra bhAge doDI Avyo. zastrono eka sarakho mAro calAvatA rAvaNanI sAme koI TakI na zakyuM. rAmasainya kSaNabhara stabdha banI gayuM. paNa jyAM rAvaNane yuddha khelato joI, zrI rAme potAnA rathane gati ApI, paraMtu bibhISaNe rAmane aTakAvyA. 'Apa ahIM ja raho. huM dazamukhane bheTIza!' bibhISaNe potAnA rathane For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISaNa yuddha 683 rAvaNanA rathanI sAme Ubho karI dIdho, teNe dhanuSyano TaMkAra karI rAvaNanA kAna kholI nAMkhyA. rAvaNa bibhISaNane joI bolyo : 'o bibhISaNa, tuM konA zaraNe gayo che? je tane mArA kALamukhamAM homavA mAge che tenA zaraNe? chaT. siMhanI AgaLa chAgane pheMkavAnuM kAma rAme karyuM che. tane mArI sAme mokalIne rAme potAnI rakSA karavAnuM DahApaNa vAparyuM che. rAvaNano svara kaMIka mRdu thayo. teNe AgaLa bolatAM kahyuM : 'vatsa, tuM mAro bhAI che, nAno bhAI. mane haju tArA para vAtsalya che, mATe tuM mArA mArgamAM ADo na Ava. Aje huM rAma-lakSmaNane sainyasahita svargamAM mokalIza. tuM zA mATe emAM saMkhyAno vadhAro kare che? tuM punaH mArI pAse AvI jA. hajuM tAruM sthAna mArI pAse che. tArI rakSA karavA haju huM taiyAra chuM. tuM samajI jA.' bibhISaNe kahyuM : 'agraja ! huM tamAruM svAgata karuM chuM. huM ahIM tamArI sAme kevI rIte Avyo chuM, te tame jANo cho? yamarAja jevA rAma svayaM tamArI sAme AvatA hatA, temane bahAnuM batAvI rokyA ane huM Avyo. zA mATe? tame haju paNa bodha pAmo. tamane satya mArga batAvavA, huM Avyo chuM. yuddha karavAnuM bahAnuM che... mArI vAta mAno ane sItAne haju choDI do. he dazamukha, huM tamAro bhAI chuM, huM tamAruM ahita cAhato nathI, mRtyunA bhayathI ke rAjyanA lobhathI huM rAmanA zaraNe gayo nathI, paraMtu apakIrtinA bhayathI gayo chuM. mATe sItAne mukta karI, apakIrti dUra karo, basa. pachI zrIrAmane tyajI, huM tamArI pAse AvI javA taiyAra chuM.' rAvaNa roSathI saLagI UThyo. te bUma pADIne bolyo : 'are kAyara, buddhihIna bibhISaNa, zuM tuM mane bhaya batAve che? bhrAtRhatyAnA bhayathI tane e divase javA dIdho hato paNa Aje have tAruM mRtyu tane pokAre che.' rAvaNe dhanuSyano TaMkAra karyo. 'are parastrIlaMpaTa, meM paNa e divase bhrAtRhatyAnA ja bhayathI tane motanA kUvAmAM dhakko nahoto mAryo. Aje tuM bhAI nathI.' bibhISaNe dhanuSyano bhISaNa TaMkAra karyo. be bhAIonuM ati bhISaNa yuddha jAmyuM. indrajita, meghavAhana, kuMbhakarNa vagere rAkSasavIro bhaya, zaMkA ane roSathI doDI AvyA. paraMtu e vIro rAvaNanA paDakhe For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 584 jaina rAmAyaNa pahoMce e pUrve ja zrIrAme kuMbhakarNane aTakAvyo. lakSmaNajIe indrajItane paDakAryo. nIle siMhajaghanano mArga rokyo. ghaTodarane durmarSe lalakAryo. meghavAhanane caMdrarazmie chaTakavA na dIdho. vipna rAkSasane bhAmaMDale rokI rAkhyo. koI ja vIra bAkI na rahyo. sahu e ghora yuddhanA bhAgIdAra banyA. indrajita ane lakSmaNajInuM yuddha kSaNabhara devonAM hRdayane paNa tharatharAve tevuM jAmI paDyuM. indrajita rAvaNanI pAse javA talapApaDa thaI rahyo hato tyAM to mArgamAM lakSmaNajIe ene AMtaryo ane te chaMcheDAyo. teNe lakSmaNajI upara tAmasa' astra mUkyuM. Aga okatuM tAmasAstra lakSmaNajI tarapha AvyuM ke tarata lakSmaNajIe enuM pratipakSI tapana'astra choDyuM. mArgamAM ja be astra athaDAyAM ane nAza pAmyAM. eka paLano paNa vilaMba karyA vinA lakSmaNajIe indrajita upara "nAgapAza' astra choDyuM. indrajita bhUmi para pachaDAI paDyo. virAdhe indrajitane upADI, rathamAM nAMkhyo ane lakSmaNajInI AjJAthI zibiramAM UpaDI gayo. | vighna rAkSasano vadha karI, bhAmaMDala zrI rAma pAse pahoMcI gayo. zrI rAma ane kuMbhakarNanuM yuddha rAkSasasainyane prathama vAra ja jovA maLyuM hatuM. pahaDakAya kuMbhakarNa jyAre zrI rAmanAM tINa tIrothI vIMdhAIne cIsa pADato tyAre rAkSasa sainyamAM kamakamATI vyApI jatI. hatI kuMbhakarNa hAMphI gayo tyAM sudhI zrI rAme zastrono mAro calAvyo. jyAre indrajita jIvato pakaDAI gayo tyAre zrI rAme paNa kuMbhakarNane jIvato ja pakaDI levA 'nAgapAza' astra choDyuM. kuMbhakarNa nAgapAzathI baMdhAIne dhabAMga karato bhUmi para gabaDI paDyo. rAkSasasainya hatotsAha banI gayuM. tatkALa rAmanI AjJAthI bhAmaMDala kuMbhakarNane rathamAM nAMkhI, zibiramAM cAlyo gayo. meghavAhanane candrarazmie thakavI nAkhyo hato chatAM meghavAhana vipharelA vAghanI jema tophAnI yuddha khelI rahyo hato. caMdrarazmie vAlIne yAda karAve tevuM parAkrama batAvavA mAMDyuM hatuM. te UchaLyo, meghavAhananA rathamAM jaI, kUdI paDI meghavAhanane zastrahIna karI, siMha jema bakarAne upADI jAya tema meghavAhanane bagalamAM dabAvI, zibiramAM keda karI dIdho. - zrI rAma, lakSmaNa, sugrIva ane hanumAna bibhISaNanI paDakhe pahoMcyA. bibhISaNa rAvaNane rAya macaka Apato na hato. rAvaNe jyAre joyuM ke bibhISaNanI AsapAsa rAma-lakSmaNa vagere AvI pahoMcyA tyAre teNe jaldI For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISaNa yuddha 685 bibhISaNano vadha karavA "zULa' pheMkyuM. tarata lakSmaNajIe tIkSA zastrothI mArgamAM ja zULanA TukaDA karI nAMkhyA. rAvaNe dharaNenDe ApelI "amodhavijayA' mahAzaktino prayoga karyo. amodhavijayA mahAzakti dhapha. dha. dha.. karatI. taDU... ... ... nAda karatI saMhAralIlA khelatI mahAzakti bibhISaNa tarapha dhasI. koI e mahAzaktine jovA paNa samartha na hatuM. sahu dUra haTI gayA. zrI rAme A gaMbhIra paristhiti joI. kSaNabhara teo stabdha banI gayA. "zuM karavuM? bibhISaNa hamaNAM hato na hato thaI jaze." teo bolI UThyA. lakSmaNa, dhikkAra ho ApaNane. zaraNAgata bibhISaNanI ApaNe rakSA karI zakatA nathI, dhikkAra ho." zrI rAmanAM vacano kAne paDatAM ja mitravatsala lakSmaNajI bibhISaNanI AgaLa jaIne UbhA. garuDastha lakSmaNajIne bibhISaNanI AgaLa joIne rAvaNa bolyo : tArA para zakti nathI mUkI. zA mATe bIjAnA mote tuM maravA Avyo che? are hA, tuM mara, mAre tAro ja vadha karavo che. A to nAhaka rAMkaDo bibhISaNa mArI sAme Ubho che.' tarata rAvaNe "amoghavijayA, mahAzaktinuM nizAna badalyuM. mahAzakti lakSmaNajI tarapha dhasI. mahAzaktine azakta karavA lakSmaNajIe, sugrIve, hanumAna, bhAmaMDale ane virAdhe ghaNAM valakhAM mAryo. paNa vyartha. mahAzaktie lakSmaNajInI chAtI para bhayaMkara prahAra karyo. lakSmaNajInI chAtI cirAI gaI. dham karatA lakSmaNajI bhUmi para paTakAI paDyA. sainyamAM hAhAkAra vyApI gayo. zrI rAma krodhathI saLagI UThyA. rAvaNano vadha karavA, siMharatha para caDI, temaNe rAvaNa sAme yuddha AraMbhya. rathanA siMhoe kSaNavAramAM rAvaNanA rathane toDI nAkhyo. rAvaNe tarata bIja ratha lIdho. te paNa tUTyo. pAMca-pAMca vAra rAvaNanA ratha tUTyA, rAvaNa bhayabhIta thaI gayo. teNe vicAryuM-bhrAtRsnehathI rAma svayaM marI jaze, enI sAthe zA mATe yuddha karavuM?' tarata rAvaNe rathane laMkA tarapha haMkAryo. rAvaNa bhAgI gayA pachI, rAma pAchA pharyA ane jyAM lakSmaNajI ghAyala thaIne paDyA hatA tyAM AvyA. lakSmaNajIne bebhAna joI, zrI rAma mUcchita thaI, bhUmi para DhaLI paDyA. sugrIva Adi rAjAo ciMtita thaI gayA. tarata zItala caMdananAM vilepana karyA. zItala jalano chaMTakAva karyo. zItala vAyu pravAhita karyo, mUccha dUra thatAM For Private And Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 787 ja, zrI rAma lakSmaNajIne AliMgana daI, UMce svare raDI paDyA. 'vatsa, tane zuM thayuM? tane zuM duHkha che te kahe. tuM mauna kema che? mArI sAthe mauna? huM tAro agraja chuM. bhale na bola, saMjJAthI to mane kahe. tuM nahIM bole? jo A sugrIva, bhAmaMDala, hanumAna tArA mukha sAme joI rahyA che, he priyadarzana! tuM AMkha kholIne to jo. zuM tane AMkha kholIne jotAM paNa lajjA Ave che? hA, hA, duSTa rAvaNa jIvato laMkAmAM bhAgI gayo. e vAtanI lajjA che ne? nA, tuM eka vAra AMkho khola, huM tAruM priya karIza. jo A huM cAlyo. durAtmA rAvaNane jIvato ke marelo laI AvuM chuM.' zrI rAme dhanuSyano TaMkAra karyo ane laMkA tarapha doDyA. tarata sugrIve zrI rAmanA caraNo pakaDyAM ane kahyuM : 'he svAminu, A rAtri che. nizAcara rAvaNa laMkAmAM cAlyo gayo che. A amArA svAmI lakSmaNa zaktiprahArathI Ahata che, mUcchita che, dhairya dhAraNa karo. duSTa rAvaNa have marAyo ja samajo. atyAre sarva prathama saumitrInI mUrchA dUra karavAno ja prayatna karavo ja joIe.' zrI rAmanI AMkhamAMthI AMsu vahI rahyAM hatAM. sugrIvanI vAta sAMbhaLI zrI rAma bolyA : 'kapIzvara, bhAryAnuM apaharaNa thayuM ne bhrAtAnuM prANaharaNa thayuM, chatAM A rAma haju jIve che! Azcarya! rAmanuM hRdaya kema vidIrNa thaI jatuM nathI? mitro, sugrIva, hanumAna, bhAmaMDala, nala, aMgada ane sarve vidyAdharo. huM tamane kahuM chuM, tame tamArA gRhe jAo. mitra bibhISaNa, tane huM kRtArtha karI zakyo nathI, tane meM laMkAnuM rAjya ApavAnuM vacana ApeluM che, haju te pUrNa karI zakyo nathI. mane tenuM ghaNuM duHkha che. je duHkha priyatamAnA apaharaNathI nathI thayuM ke saumitrInA vadhathI nathI thayuM, te duHkha mane A vacananuM pAlana nahIM karavAthI thayuM che. paraMtu he baMdhu! kAle prabhAte tuM tArA agrajane ne mArA arine lakSmaNanA mArge jato joIza. huM teno vadha karIza, tane kRtArtha karIza, ane pachI? mArA lakSmaNanA dehane utsaMgamAM laI, agni-praveza karIza.' zrI rAma lakSmaNanA vakSasthaLa para mAthuM mUkI, raDavA lAgyA. bibhISaNe zrI rAmanA be hAtha pakaDI potAnA uttarIya vastrathI rAmanAM AMsu lUchatAM kahyuM : 'he prabhu, Apano viSAda virATa senAne raDAvI rahyo che, ApanuM rudana amArAM gAtrone zithila karI rahyuM che. he narazreSTha, Apa dhairya dhAraNa karo. lakSmaNajInuM mRtyu thayuM nathI. amovijayA mahAzaktie lakSmaNajInA dehamAM praveza karelo che. A zaktithI Ahata thayelo manuSya eka rAtri jIve che. A For Private And Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISaNa yuddha 387 sUryodaya thayA pachI, ApaNA hAthamAM koI prayatna nahIM rahe. mATe haju saMpUrNa nizA-kALa ApanI pAse che, tyAM sudhI maMtra, taMtrAdi koI paNa upAya yojI, lakSmaNajIne mahAzaktinA prabhAvathI mukta karavA joIe. 'zuM lakSmaNa punarjIvana pAmaze?' 'avazya nAtha!' 'to e prayatna karo.' tarata bibhISaNe rAma-lakSmaNanI cAreya bAju vidyAzaktithI sAta killA banAvI dIdhA. cAra dvAra banAvyAM ane cokasAIbharI saMrakSaNa-vyavasthA karI dIdhI. bibhISaNa rAvaNanA chala-kapaTathI jJAta hato. rAtrinA aMdhakAramAM rAvaNa zuM na kare, te kalpI zakAya ema na hatuM. mATe bibhISaNe evI vyavasthA goThavI ke eka pakSI paNa rAma-lakSmaNa pAse pharakI na zake. pUrva dizAmAM sAta dvAro para sugrIva, hanumAna, kuMdatAra, dadhimukha, gavAkSa ane gavayanI cokI mUkavAmAM AvI. pazcimanAM sAta dvAro para nIla, samaravIra, durdara, manmatha, jaya, vijaya ane saMbhavane goThavyA. uttaramAM aMgada, kUrma, mahendra, vihaMgama, suSeNa ane candrarazmi UbhA rahyA. dakSiNamAM bhAmaMDala, virAdha, gaja, bhuvanajita, nala, maindra ane bibhISaNa UbhA rahyA. zrIrAma, lakSmaNajInA punarjIvana mATe vicAramAM garakAva thaI gayA. temane kaMI sUjhyuM nahI. bIjI bAju bibhISaNa, sugrIva ane bhAmaMDala bhegA thayA ane zuM karavuM eno gaMbhIra vicAra-vinimaya karavA lAgyA, paraMtu temane koI upAya na dekhAyo. dharaNendre ApelI 'armAdhavijayA' mahAzaktinuM nivAraNa karavAnI zakti bhAratamAM koInI pAse na dekhAI. bIjI bAju, jo prabhAta pUrve lakSmaNajI punarjIvana na pAme to zrIrAmanA jIvanano prazna Ubho thato hato. lakSmaNajI upa2 zrIrAmano sneha sahujanavidita hato. rAtrino prathama prahara ardho vItI cUkyo hato. eka eka paLa vItatI hatI ane bibhISaNa-sugrIva vagerenI vyAkuLatA vadhatI hatI. 'zuM karavuM?' A prane sahune mUDha banAvI dIdhA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaka 80. eka zad, aneka vAd : rAta kevI bihAmaNI e vibhAvarI hatI? lakSmaNajI mUcchita hatA. zrI rAma ciMtita ane hatAza hatA. dazamukha rAvaNa zokAkuLa, visvaLa ane vyagracitta hato. sahu traNa divasanA ghorabhayaMkara yuddhanA bhUtakALane yAda karatA kaMpI UThayA hatAbhAvinI kalpanA aspaSTa ane dhUMdhaLI hatI. eka rAkSasa paricArikA tvarAthI doDatI, devaramaNa udyAnamAM pahoMcI. te paricArikA sItAne cAhatI hatI. teNe sItAne samAcAra ApyA. sItA, AjanA yuddhamAM lakSmaNajI haNAyA che. zrI rAma lakSmaNanA niSmANa dehane utsaMgamAM laIne beThA che. sAMbhaLyuM che ke rAma paNa prabhAte prANa... sItAnA zvAsa addhara thaI gayA. te UbhAM thaI gayAM ane pelI paricArikAnA be khabhA pakaDI, tene pUchyuM : zuM tuM sAcuM kahe che? ajeya lakSmaNa haNAyA?' devI, meM rAjamahAlayamAM vAta sAMbhaLI che. laMkAnI galI galImAM vAta thaI rahI che." sItA mATe to A samAcAra asahya hatA. temane mUrchA AvI gaI. udyAnanI dharatI para temano deha DhaLI paDyo. AjubAjunI paricArikAo doDI AvI. zItopacAra karavAmAM Avyo. sItAnI mUrchA dUra thaI paNa karuNa vilApathI sItAe rAkSasaNIonAM krUra hRdaya paNa bhIMjavI nAkhyAM. sItAjI khUba raDyAM ane aMte teo bolyAM : hA vatsa lakSmaNa, Aryaputrane ekAkI choDI, tuM kyAM cAlyo gayo? tArA vinA tArA agraja eka muhUrta paNa jIvI zakavA samartha nathI. dhikkAra che mane, huM maMdabhAgyA chuM, ke mArA jevI abhAgaNInA nimitte svAmI ane devaranuM AvuM azubha thayuM. zuM karuM? kyAM jAuM? he vasuMdharA, mArA para kRpA kara, mane mArga Apa ke jethI huM tArAmAM samAI jAuM. athavA he hRdaya, teM TukaDA thaI jA, kAraNa ke huM jIvavA cAhatI nathI. huM svAmI ane devara vinA jIvI zakatI nathI." codhAra AMsu ane asaMkhya DUsakAM.... sItAnA karuNa kalpAMte laMkAnI e rAtrine abhizApita karI. paricArikAonA samUhamAM eka vidyAdharI pAse "avalokinI vidyA' hatI. For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 389 eka rAta, aneka vAta e vidyA dvArA e bhaviSyanA bheda jANI zakatI. sItAnA hRdaya prakaMpaka rudane e vidyAdharInA hRdayane sahAnubhUtithI chalakAvI dIdhuM. te tarata udyAnanA eka ekAMta bhAgamAM pahoMcI. te padmAsana lagAvIne besI gaI ane avalokinI vidyAnuM smaraNa karyuM. vidyAdevI tarata upasthita thaI. vidyAdharIe pUchyuM : he vidyAdevI, rAma-rAvaNanA yuddhamAM kono vijaya thaze? lakSmaNa mRtyu pAmaze ke jIvaze? sItAnuM zuM thaze?" "he bhadra! A yuddhamAM zrI rAmano ja vijaya thaze. kAle prabhAta pUrve lakSmaNa parathI mahAzaktino prabhAva dUra thaze ane rAma, lakSmaNa sahita ahIM AvI, sItAne prasanna karaze.' avalokinI vidyA adazya thaI gaI. vidyAdharI doDatI, sItAjI pAse AvI. vidyAdevIe bhAkheluM bhaviSya kahyuM. satAjIne zAMti thaI. haju rAtrino prathama prahara ja cAlI rahyo hato. sItAjI sUryodayanI pratIkSA karatAM, manamAM lakSmaNajInuM navajIvana jhaMkhatAM devaramaNa udyAnamAM samaya vyatIta karavA lAgyAM. ane rAvaNa? "Aje lamaNa marAyo!" e vicAra tene harSaghelo banAvato hato. jyAre kuMbhakarNa, indrajita, meghavAhana vagere zatruzibiramAM baMdhanagrasta che,' e vicAra tene zokAkuLa banAvato hato. laMkAno zveta saMgemaramarano rAjaprAsAda, tenI ratnajaDita chata ane bhUmi-bhAga rAvaNane AzvAsana ApI zakatAM na hatAM. hA vatsa kuMbhakarNa, tuM mAro ja bIjo AtmA che. he Indrajita, meghavAhana, tame baMne mArI bhujAo cho. vatsa jaMbUmAlI, tuM mane mUkIne cAlyo gayo? mAro parivAra chinnabhinna thaI gayo.' rAvaNa vAraMvAra mUcchita thavA lAgyo. karuNa svare raDI paDyo, laMkApati medAnta rAvaNa! indra, kubera ane yama jevAne vaza karanAra vizvavijetA rAvaNa asahAya banI, e rAtrie dhrusake dhrusake raDI paDyo hato, tyAre laMkA ghora azAntimAM DUbI gaI hatI. rAvaNanAM AMsuothI bhIMjAyelA mukhane sApha karanAra, tyAM koI hAjara na hatuM. udvega, saMtApa ane aMjapAmAM ALoTato rAvaNa asaMkhya vikalpomAM gothAM khAI rahyo hato. zrI rAmanI vyAkuLatA paNa ghaNI vadhI rahI hatI. lakSmaNane mahAzaktinI asaramAMthI mukta karavAno koI upAya jaDato na hato. sahu ciMtAnA mahAsAgaramAM DUbakIo khAI rahyA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kueo, jaina rAmAyaNa tyAM pUrva dizAnA dvAre, jyAM bhAmaMDala zastrasajja banI Ubho hato, tyAMthI eka vidyAdhara Avyo. teNe bhAmaMDalane mastaka namAvyuM, be hAtha joDI teNe kahyuM : "he rAjana, jo tame zrI lakSmaNanA Aptajana cho to mane zrI rAmacaraNe laI jAo. lakSmaNane jIvADavAno eka upAya laI Avyo chuM." tuM koNa che? "tamAro hitasvI chuM. mAro bIjo paricaya pachI ApIza. atyAre eka kSaNano paNa durupayoga na karo.' bhAmaMDale AgaMtuka vidyAdharane majabUta pakaDyo ane zrI rAma pAse laI Avyo. vidyAdhare zrI rAmane namana karI paricaya ApatAM kahyuM : he dazarathanaMdana, huM saMgItapuranagarano rAjakumAra praticaMdra chuM. pitAnuM nAma zazimaMDala ane mAtAnuM nAma suprabhA. eka divasanI vAta che. huM mArI priyatamA sAthe gaganavihAra karavA nIkaLyo. hato mArgamAM "sahastravijaya" nAmanA vidyAdhare amane joyA. enuM amArI sAthe jUnuM vera hatuM. amArI vacce yuddha jAmyuM. teNe mane "caMDaravA' zaktithI Ahata karyo. huM jamIna para pachaDAI paDyo. bhAgyayoge huM je bhUmi para paTAyo - te bhUmi hatI, sAketapuranI. haju mane pachaDATanI kaLa vaLI na hatI. huM zaktiprahAranI apAra vedanA anubhavato hato tyAM ApanA laghubhrAtA bharate mane joyo. teo doDI AvyA, dayAsAgara bharate tarata mArA mATe camatkArI "gaMgAjala' maMgAvI, mArA para chAMTyuM. mArA zarIramAMthI "caMDaravA' zakti nIkaLI gaI. huM jAgrata thayo. vismita citte meM mahArAjA bharatane e camatkArI gaMgAjalano mahimA pUchyo. bharate mane eno mahimA A rIte batAvyo, huM emanA ja zabdomAM e mahimA kahI batAvuM chuM, te Apa sAMbhaLo : gajapurathI "viMdhyanAmano sArthavAha ahIM Avyo hato. mArgamAM teno eka baLada azakta banI gayo. atibhAra vahana karavAthI tenAM gAtra zithila thaI gayAM. tene ahIM ja paDato mUkI, vidhya sArthavAha cAlyo gayo. niSphara nagaravAsIo bhUmi para paDelA baLadanA mAthe paga daIne cAlavA lAgyA. baLada ati trAsathI rIbAIne mRtyu pAmyo, paraMtu mRtyu samaye tenAmAM koI zubha bhAva AvI gayo. marIne te vAyukumAra deva thayo. avadhijJAnathI teNe potAnuM pUrvajIvana joyuM. kUra nagaravAsIoe karelI ghora karthanA teNe joI. te roSe bharAyo. teNe AkhA For Private And Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka rAta, aneka vAta 691 nagaramAM rogo phelAvyA, nagara ja nahIM, mArA samagra dezamAM rogo phelAvyA. paraMtu emAM eka mAtra mArA mAmA droNamegha rAjAno deza ane emanuM kuTuMba bacI gayuM. A vAta mArA jANavAmAM AvI tyAre mane Azcarya thayuM. huM mAmAne ghera gayo. meM mAmAne pUchyuM. samagra deza jyAre aneka rogathI pIDAI rahyo che, tyAre Apa ane ApanuM janapada kevI rIte bacI gayA?' mAmAe kahyuM : "bharata, rANI priyaMkarA pUrve vyAdhithI gherAI gaI hatI. paraMtu jyAre te garbhavatI banI tyArathI te nIrogI banI gaI. putrIno janma thayo pachI samagra parivAra rogamukta banyo. tenuM nAma "vizalyA' rAkhavAmAM AvyuM. vizalyA jeno sparza kare te nIrogI banI jAya! basa, mAro samagra deza vizalyAnA karasparzathI ane tenA snAnajalathI nIrogI banyo. eka vAra "satyabhUzaraNa" nAmanA mahAmunine meM vizalyAnA prabhAvanI pAchaLa chupAyelA rahasyane jANavA pUchayuM : prabho, vizalyAnA prabhAvanuM zuM kAraNa che?' rAjana, pUrvabhavanI tapazcaryAnuM A phaLa che. tenA snAnajaLathI manuSyonA ghA rUjhAze, zalya dUra thaze. vyAdhino upazama thaze ane enA pati lakSmaNa thaze!' | munivacanathI ane mArA anubhavathI A rIte meM vizalyAnA snAnajalanA prabhAvano nirNaya karyo. A pramANe droNameze kahIne, vizalyAnuM snAnajala mane paNa ApyuM. tenAthI mArA dezanA vyAdhigrasta manuSyo paNa nIrogI banyA. ane Aje tamArA para paNa e pANIno upayoga karatAM ja tamAruM zalya dUra thayuM.' zaktiprahAranI asara dUra thaI ane punarjIvana prApta thayuM." AgaMtuka vidyAdharanI vAta zrI rAma, bhAmaMDala ane bibhISaNa rasapUrvaka sAMbhaLatA hatA. vidyAdhare kahyuM : bharate mArA para karelA prayogathI mane daDha zraddhA thaI che ke vizalyAnuM snAnajala sAce ja mahAnuM prabhAvazALI che. mATe A prabhAta thavA pUrve Arya lakSmaNa mATe e snAnajala ahIM lAvavuM joIe. tvarA karo, vilaMba karyA vinA bharata pAsethI e snAnajala laI Avo." rAtrino prathama prahara pUrNa thavA Avyo hato. laMkAthI ayodhyA javAnuM, snAnajala laIne pAchA laMkA AvavAnuM zrI rAme bhAmaMDala sAme joyuM tyAM For Private And Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 992 jaina rAmAyaNa hanumAna ane aMgada paNa AvI pahoMcyA. caMdrarami, nala-nIla paNa upasthita thayA. zrI rAme kahyuM. bhAmaMDala! tame hanumAna tathA aMgadane laI tarata ayodhyA jAo. bharatane vAta karI, vizalyAnuM snAna-vAri laI, prabhAta pUrve ahIM upasthita thAo." bhAmaMDala vicAramAM paDI gayo, e kaMI bole te pUrve ja bibhISaNe kahyuM : ciMtA na karo. bhAmaMDala, mArI pAse pavanagati vimAna che. e tame laI jAo. pavananI gatie UDe che. tame samaya jALavI zakazo.' zrI rAmane namana karI, bhAmaMDala, hanumAna ane aMgada vimAnamAM besI gayA. vimAna ayodhyAnI dizAmAM adazya thaI gayuM. zrI rAma, bibhISaNa ane caMdrarazmi vagere prasanna thaI gayA. vidyAdharakumAra praticaMdrane khUba khUba dhanyavAda ApavA lAgyA. rAmAyaNanA e mahAna yuddhamAM praticaMdrane kema mahattvapUrNa sthAna nathI apAyuM, e eka gaMbhIra prazna che. lakSmaNajIno prANa bacAvanAra, praticaMdrakumAra yuddha vijaya pachI paNa koI suyogya puraskAra pAmato hoya tevuM rAmAyaNakAre jaNAvyuM nathI. bhArate praticaMdrane punarjIvana ApI upakAra karyo hato. jANe e upakArano kRtajJabhAve badalo cUkavato hoya tema teNe lakSmaNajIne punarjIvana ApyuM! vimAna ayodhyA pahoMcyuM. rAtrIno dvitIya prahara pUrNa thavAnI taiyArImAM hato. ayodhyAnA rAjamahelanI agAsImAM nidrAdhIna bharatane joI, tene jAgrata karavA mATe aMgade gIta lalakAryuM. rAjakAryamAM paNa rAjAne sAvadhAnIthI jAgrata karavAnI nIti aMgada jANato hato. bhAmaMDala ane hanumAne paNa gItanA sUromAM potAnA sUra milAvyA. "madhyarAtrie gIta?" bharatanI nidrA UDI gaI ane tyAM sAme ja be hAtha joDI, mastaka namAvI UbhelA bhAmaMDalane joyo. bharate tarata bhAmaMDalane oLakhI lIdho. bAjumAM UbhelA hanumAnane paNa oLakhI lIdhA. tene aMgadano paricaya na hato. bhAmaMDale paricaya Apyo. bharate pUchayuM. kaho, atyAre kema padhAryA?" vizalyAnuM snAnajaLa levA.' prayojana?' For Private And Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka rAta, aneka vAta 693 'lakSmaNajI rAvaNanI mahAzaktithI Ahata thayA che, prabhAta thAya te pUrve koI paNa upAye e mahAktine bhagADavI joIe, anyathA prANano.' 'paraMtu....' bharata mUMjhavaNa anubhavavA lAgyo. zuM?' 'mArI pAse jarAya snAnajala rahyuM nathI ane vizalyA che kautukamaMgala nagare,' 'koI ciMtAnuM prayojana nathI. amArI pAse pavanavegI vimAna che. kautukamaMgala pahoMcavuM eTale ardha ghaTikAnuM kAma!' bharatane vimAnamAM besADI dIdho. bhAmaMDale vimAnamAM bharatane laMkAnA yuddhano citAra ApI dIdho. lakSmaNajInI sarjAyelI Akasmika bhayAnaka sthitie bharatane zokAkuLa banAvI dIdho. 'paraMtu vizalyAnA snAnajalathI lakSmaNajI avazya punarjIvana pAmaze,' A vicArathI tene AzvAsana maLyuM. bharate kahyuM : 'huM laMkA AvuM? aodhyAnA lAkho zUravIra subhaTone yuddhamAM utAruM to kAle ja laMkAnuM patana thAya.' rAjezvara, Apa nizciMta raho, Apane laMkA padhAravAnI jarAye AvazyakatA nathI. lakSmaNajI zaktiprahAranI mUrchAmAMthI jAgrata thAya eTalI ja vAra che! kAlanuM yuddha rAvaNanA mATe apazukaniyALa nIvaDaze. bIjuM, amArI pAse haju lAkho parAkramI subhaTonuM sainya che je laMkAnI lakSmI pAmavA thanaganI rahyuM che. Apa ayodhyAmAM ja rahI, ayodhyAnA vizALa rAjyane saMbhALo ane mAtAone AzvAsanarUpa bano, e ja suyogya che.' bhAmaMDalanI vAta sAMbhaLI, bharata mauna rahyo. tyAM kautukamaMgala nagara AvI gayuM. rAjA droNameghanA rAjamahelanI agAsImAM ja vimAnane utAravAmAM AvyuM. bhAmaMDala Adine vimAnamAM ja besavAnuM kahI, bharata rAjA droNamegha pAse gayA. droNameghane nidrAmAMthI jagADI, bharate bhAmaMDala, hanumAna tathA aMgadanA AgamananI vAta karI. droNamegha tarata bharatanI sAthe bhAmaMDala pAse Avyo; namana karI, sahune laI rAjamahelamAM Avyo. bharate kahyuM : 'rAjana, atyAre samaya ghaNo ja alpa che. prabhAta pUrve vizalyAe laMkAnI zibiramAM pahoMcI javuM joIe. lakSmaNajInA jIvana-maraNano prazna che.' 'bharata, huM prasannatAthI vizalyA ApuM chuM. vizalyA manathI lakSmaNajIne varI cUkI che. jJAnI gurudevanuM paNa e bhaviSya kathana che. paraMtu eka hajAra sakhIo sAthe vizalyA lakSmaNane varaze... e vAta tamAre...' For Private And Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 584 jaina rAmAyaNa | 'avazya rAjana! yuddha pUrNa thatAM ja laMkAmAM vizalyAno lakSmaNajI sAthe lagnotsava UjavIzuM." aMgade khAtarI ApI. tarata droNameghe vizalyAne bolAvI. pUrvabhavanI tapasvinI vizalyAnA puNyaprabhAvathI bhAmaMDala Adi prabhAvita thayA. vizalyAne bhAmaMDala AdinI sAthe laMkA javAnI droNameghe AjJA karI. vizalyAne romAMca thayo. tenuM hRdaya prasanna thayuM. te avilaMba taiyAra thaI. eka hajAra sakhIone atyAre jagADIne, sAthe levAno samaya na hato. pAchaLathI temane laMkA mokalavAnuM kahI, vizalyA vAyuyAnamAM besI gaI. bhAmaMDale droNameghano ati AbhAra mAnI, vimAnane ayodhyA prati haMkArI mUkyuM, kAraNa ke bharatane ayodhyA mUkIne temaNe laMkA javAnuM hatuM. tRtIya praharanI aMtima ghaTikA vyatIta thaI rahI hatI. pavanavegI jAjvalyamAna vimAna laMkA tarapha dhasI rahyuM hatuM. vimAnane bhAmaMDale ghaNI UMcAIe lIdhuM. tene eka bhaya hato : "kadAca rAvaNane A vAtanI khabara paDe, ne mArgamAM ja koI vina UbhuM karI de.' zubha kAryamAM vipnanI AzaMkA thatI hoya che. bibhISaNa, sugrIva vagere ayodhyAnI dizAmAM Aturanayane, usuka hRdaye joI rahyA hatA. aneka zubha-azubha vikalpomAM aTavAtA, zrI rAma vAraMvAra sugrIvane pUchatA hatA : "bhAmaMDala Adi AvI gayA?' sugrIva zrI rAmane vairya baMdhAvato hamaNAM ja AvI jaze." kahIne ayodhyAnI dizAmAM AkAzane joto Ubho raheto. cotho prahara. eka ghaTikA vItI gaI. tyAM pUrva dizAmAM jhabakAro thayo. sugrIva, bibhISaNane phALa paDI. zuM sUryodaya thaI gayo? tyAM ja temano bhrama bhAMgI paDyo. vizalyAne laI AvatuM vimAna drata gatithI AvI rahyuM hatuM. bibhISaNe harSadhvani karyo. sugrIva doDIne zrI rAma pAse pahoMcI gayo. te bolI UThyo : vizalyA AvI gaI, deva!' zrI rAma UbhA thaI gayA. vimAna sIdhuM ja lakSmaNajI pAse utAryuM. kSaNano ya vilaMba karyA vinA vizalyA vimAnamAMthI kUdI paDI. bhUmi para cattApATa For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka rAta, aneka vAta paDelA potAnA prANavallabhane joIne kSaNabhara vizalyA dhrujI gaI. paraMtu bIjI ja kSaNe paMcaparameSThI bhagavaMtanuM smaraNa karI, lakSmaNajI pAse besI, temanA vidArAyelA vakSasthalane karasparza karyo. cAre bAju zastrasajaja banI, bibhISaNa, sugrIva, bhAmaMDala, hanumAna, caMdrarazmi, : aMgada vagere goThavAI gayA hatA. vizalyAnA karasparze camatkAra sarjI dIdho. amo vijyA" mahAzakti dhrUjI UThI. lakSmaNajInA dehane tyajI devAnuM anivArya banyuM. te mahAzakti eka devI hatI. te lakSmaNajInA dehamAMthI nIkaLIne AkAzamArge bhAgI. paNa jevI te nIkaLIne AkAzamAM bhAgI ke hanumAnajIe kUdako mArI, tene pakaDI. hanumAnanA hAthamAM sapaDAyelI, mahAzakti mukta thavA taraphaDiyAM mAravA lAgI. te karagarI paDI. hanumAna, mane choDa. mAro koI doSa nathI. huM prajJaptinI bhaginI chuM. dharaNendra ane rAvaNane soMpI che. huM zuM karuM? vizalyAnA pUrvajanmanI ugra tapazcaryAnA asahya pratApane sahana karI zakavA huM samartha nathI mATe huM jAuM chuM. mane mukta kara." hanumAne mahAzaktine mukta karI. lajjAthI namI paDelI, mahAzakti adazya thaI gaI. vizalyA lakSmaNajInAM darzanathI ja romAMcita thaI gaI hatI. mahAzakti nIkaLI jatAM puna: vizalyAe lamaNAjInA dehe potAno komaLa karasparza karavA mAMDyo. gozIpacaMdana lAvo.' vizalyAe bhAmaMDalane kahyuM. tarata gozISacaMdana ghasIne, lAvavAmAM AvyuM. ratnanA bhAjanamAM caMdana laI, vizalyAe lakSmaNajInA deha vilepana karavA mAMDyuM. mahAzaktie karelo ghA rujhAvA mAMDyo ane dehamAM caitanya dhamakavA mAMDyuM. AMkhonI pAMpaNo pharapharavA lAgI. phikakuM paDI gayeluM mukha lAla thavA mAMDyuM. bIjI bAju bhAmaMDale pavanavegI vAyuyAnane laI, aMgadane kautukamaMgala mokalIne, vizalyAnI eka hajAra sakhIone bolAvI lIdhI, zrIrAmanAM nayanamAMthI harSanAM codhAra AMsu varasI rahyAM hatAM. teo UbhA UbhA lakSmaNajI sAme animeSa nayane joI rahyA hatA. temanuM hRdaya vizalyA For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 197 jaina rAmAyaNa para hetanA phuvArA varasAvI rahyuM. sugrIva AdinAM mana harSavibhora banI gayAM hatAM. pUrva dizA lAla-lAla banI gaI. sUryanA AgamananI eMdhANIo thaI rahI ane lakSmaNajIe AMkho kholI. temaNe vizalyAne joI. vizalyAnAM nayana harSanAM azruthI chalochala bharAI gayAM. tenuM mukha lAlaghUma thaI gayuM. lakSmaNajI ALasa maraDIne UbhA thayA. teo zrI rAmane bheTI paDyA. sugrIve jayadhvanithI yuddhabhUmine gajavI dIdhI. sainya nAcavA lAgyuM. sarvatra AnaMda... AnaMda vartAI gayo. sUryodaya thayo. paNa Aje yuddha mATe rAvaNa laMkAnI bahAra nIkaLyo ja nahIM. bhAmaMDale zrI rAmane namana karI kahyuM : 'he kRpAnidhi, rAjA droNameghe ApaNA para anaMta upakAra karyA che. devI vizalyAe mAtra lakSmaNajIne ja nahIM, amane sahune navajIvana ApyuM che. mahAdevI sItAnA saubhAgyane akhaMDita rAkhyuM che. eka mahattvanI vAta have mAre prakAzita karavI joIe. devI vizalyA eka sahasra sakhIo sAthe lakSmaNajIne varI cUkI che. rAjA droNameghe lakSmaNajI sAthe vizalyAnuM lagna karavAnuM kahyuM che. ame e vacanathI baMdhAIne AvyA chIe.' zrI rAma praphullita thaI gayA. 'huM saumitrIne AjJA karuM chuM, te vizalyAsahita eka sahasra kanyAonuM pANigrahaNa kare.' lakSmaNajIe mauna rahI, potAnI anumati ApI. yuddhanI chAvaNI lagnamahotsavanI dhAmadhUmathI gAjI UThI. lagnanI zaraNAIo bajI UThI. vidyAdhara rAjAoe bhavya mahotsava Ujavyo ane vizalyAnuM, eka hajAra kanyAo sAthe lakSmaNajIe pANigrahaNa karyuM. laMkAmAM lakSmaNajInA punaH jIvananA samAcAra phelAI gayA. pelI avalokinI vidyAdharIe sItAjIne A zubha samAcAra pahoMcADyA. sItAjIe tyAre kevo harSa anubhavyo haze? For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir para 81. laMkA-pariSada rAkSasezvare cothA divase yuddha sthagita rAkhI, laMkAnA vicakSaNa dIrghadraSTA maMtrIzvaronI eka pariSada bolAvI. potAnuM ja manamAnyuM karavAnI kuTevavALo, rAvaNa koInI hitakArI salAha sAMbhaLavA rAjI na hato. evI salAha ApavA AvelA bibhISaNano te vadha karavA dhasyo hato ane potAnA dakSiNa kara samA bhrAtAne gumAvI beTho hato. te e paNa jANato hato ke maMtrImaMDaLa ene zuM salAha Apaze! paraMtu tenA eka pachI eka dAva niSphaLa gayA. te ghaNuM gumAvI beTho hato. eka parastrI sItAnI khAtara teNe lAkho subhaTonAM lohI reDyAM. kuMbhakarNa, indrajita, meghavAhana jevA bhrAtA ane putrone zatrunI chAvaNImAM baMdhanagrasta banAvyA. aneka parAkramI putronA zatrunA hAthe vadha thatA joyA chatAM e parastrI haju tenuM mukha jovA paNa rAjI na hatI. tenA paDachAyAnA sparzane paNa te pApa samajatI hatI. rAvaNa e jANato hato. paNa zuM kare ? sItAnA saMbhoganI kalpanA tenA manane behoza banAvI detI hatI. te sarvasvanA bhoge paNa sItAne meLavavA cAhato hato. badhuM luTAI jAya, eka sItA rahe to paNa tene maMjUra hatuM. A kAmaviDaMbanAthI pIDAtA rAvaNe, maMtrImaMDaLanI pariSada bolAvI. temanI buddhithI potAnA manoratho saphaLa banAvavA vicAra karyo. eka pachI eka mahAmaMtrI laMkAnI rAjasabhAmAM AvavA lAgyA. paNa temane Aje laMkAno A suvarNa prAsAda jhAMkho lAgyo, prAsAdanI sopAnapaMktio nisteja bhAsI, ratnajaDita bhUmibhAga para raktanAM biMduo chaMTAyelAM hoya tevo bhAsa thayo. rAjamahelanA paricAriko, subhaTo, dAsa-dAsIo-sahunAM mukha para udAsInatA, ghora nirAzA chavAyelI hatI. ratnadIpakothI jhagamagATa karatI, rAjasabhAmAM potapotAnA Asane AvI, maMtrIo besavA lAgyA. sahu AvI gayA hatA ane rAkSasezvaranA AgamananI pratIkSA karI rahyA hatA. ardhaghaTikA paryata pratIkSA karI. sahu mauna hatA, tyAM rAkSasezvaranA AgamananI sUcanA ApavAmAM AvI. laMkApati, potAnA pUrNa aizvarya sahita rAjasabhAmAM pravezyo. maMtrImaMDaLe UbhA thaI, abhivAdana karyuM. ratna, suvarNa ane maNi-muktAthI khacita rAjasiMhAsana para ArUDha thaI laMkApatie potAnA maMtrImaMDaLa upara eka vedhaka dRSTi pheMkI joI. apUrva buddhivaibhavazALI maMtrIo laMkApatinI mukhamudrAnuM adhyayana karatA, mauna beThA. For Private And Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 698 jena rAmAyaNa laMkApatie Aje potAnA aizvaryane dhAraNa karavAmAM koI kacAza nahotI rAkhI, paraMtu Aje e mukta hAsya veratA, zatruonI hasI nAMkhato ane potAnA bhujabaLa para vizvAsa dharAvato rAvaNa nahoto dekhAto! Aje tenA mukha para gaMbhIratA hatI. enA mAthe jANe himAdrino bhAra hato. Aje jANe, zatruo hasI nAMkhatA hoya tevo hataprabha chatAM banAvaTI prabhAva Ubho karato, e dekhAto hato. Aje tene potAne potAnA bhujabaLa parano vizvAsa na hoya, e koInI sahAya jhaMkhato hoya evo chatAM uparachallI beparavAI batAvato e daSTigocara thato hato. enI dRSTimAM vikAra dvArA sarjAtA vinAzanuM darzana thatuM hatuM. rAjasabhAnuM mauna toDatAM rAkSasezvara bolyo : "laMkAnA vaphAdara maMtrIzvaro! Aje mAre tamArI vicakSaNa buddhino prakAza joIe che." amAruM sarvasva rAkSasezvaranuM che.' mahAmaMtrIe UbhA thaI, namana karyuM ane samarpaNanI bhAvanA abhivyakta karI. abhinaMdana! abhinaMdana! priya maMtrIzvaro, tamArI sUkSma prajJA ane vicakSaNa rAjanItie laMkAnA rAjyane sArvabhauma rAjyasattA sthApI che. tame aneka vAra ApattimAM mArgadarzana ApI, Apattine saMpattimAM pheravI nAkhI che. ghora nirAzAmAM AzAnA ratnadIpa pragaTAvI, prakAza pAtharyo che. laMkAnI rAjasattAnA tame AdhArastaMbha cho." rAvaNa be kSaNa mauna rahyo. tyAra bAda mULa vAta para AvatAM, teNe kahyuM : tame sahu traNa divasanA yuddhanI phalazruti jANo cho ke ApaNe zuM gumAvyuM che ne zatrupakSe keTalI hAni thaI che. khera, yuddhamAM baMne pakSe hAni thatI ja hoya che. enI mane glAni nathI, paraMtu mane ghora glAni che, bhrAtA kuMbhakarNane gumAvyAnI, zatru tene nAgapAzathI bAMdhIne upADI gayA che. priya indrajita ane mArA AtmAthI abhinna meghavAhanane paNa duSTa rAme baMdhanagrasta banAvyo che. have temane mATe kevI rIte mukta karavA? hA, gaI kAle jyAre mArI amodha vijayA" mahAzaktie lakSmaNanI chAtI cIrI nAMkhI, tene yuddhakSetre pachADI dIdho, tyAre meM cokakasa dhAryuM hatuM ke Aje prabhAta thatAM ja lakSmaNa mRtyu pAmaze. lakSmaNanA virahane sahana nahIM karatAM rAma paNa enI pAchaLa svarge jaze. e mRtyu pAmatAM vAnaradvIpanuM sainya ane bIjA vidyAdhara rAjAo tarata bhAgI chUTaze ane mArA baMdhuo, putro vagere mukta thaI, ahIM AvI jaze. For Private And Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkA-pariSada pha99 paraMtu hAya durbhAgya! lakSmaNa jIvI gayo, e samAcAra ane prabhAtakALe ja maLI gayA. have zuM karavuM? kuMbhakarNAdine kevI rIte choDAvavA? mArga batAvo mArA priya maMtrIzvaro." rAjasabhA vicAramAM garakAva thaI gaI. tyAM mahAmaMtrIe UbhA thaI kahyuM : "rAkSasezvare upasthita karela praznanuM eka ja samAdhAna amane sUjhe che, kuMbhakarNa Adine zrI rAma pAsethI mukta karavA mATe sarva prathama Ape rAmapriyA sItAne mukta karavI joIe. hA, ApanI icchAthI viparIta A salAha che, chatAM rAkSasakuLane sarvanAzamAMthI ugArI levA mATe apriya paNa sAcI salAha ApavI, amAruM eka kartavya samajIe chIe. he vizvavijayI samrATa' ApaNe keTaluM badhuM gumAvyuM che? je vIra yuddhanA agnimAM homAI gayA, te to pAchA maLavAnA nathI. hasta-prahasta ane mahodara jevA senApatio haNAI gayA. koI rAjakumAro mAryA gayA, lAkho subhaTonA mRtadehothI laMkAnAM pAdara gaMdhAI UThyAM. are, enI paNa ciMtA nahIM, satyanI rakSA khAtara, saMskRtinI rakSA khAtara, A badhuM karavuM paDe to karavuM joIe. paNa rAjezvara! Apa ja vicAro, satya ApaNA pakSe che? saMskRtinI rakSA ApaNA pakSe che? nA, jarAya nahIM. mATe ghora saMhArane rokavo joIe. rAkSasakuLanI bhavya saMskRtinA ItihAsane kalaMkita banato rokavo joIe. te mATe sItAne bahumAnapUrvaka rAmane samarpita karI devI, e ja eka upAya mane sUjhe che. bIjA maMtrIo potAno abhiprAya vyakta karI zake che." mahAmaMtrIno vRddha deha dhrujato hato. teo bolatAM bolatAM thAkI jatA hatA. teo besI gayA. rAjasabhA punaH zAMta thaI gaI. rAvaNa bhUmi tarapha dRSTi rAkhI, vicAramAM DUbI gayo. dhIre dhIre rAjasabhA para daSTi pheravI te bolyo : mahAmaMtrIe sUcavelo upAya to mane bibhISaNa yuddha pUrve jyAre hanumAna AvI gayo hato tyAre sUcavyo hato. paNa e upAya zakya nathI. mAre zakya upAya joIe che. jo sItAne ja pAchI soMpI devAnI hota to huM A ghora saMgrAma zA mATe khelata? ane hA, jo mane mArA parAjayanI zaMkA hoya to haju huM tamArA sUcavelA mArge jAuM, paNa mane mArA parAjayanI jarAya zaMkA nathI. mane ciMtA che ekamAtra kuMbhakarNa AdinI! emane mukta karavA mATe koI upAya..?' evo upAya amArI pAse nathI. sItAne mukta karyA vinA kuMbhakarNa Adi koI mukta nahIM thaI zake. For Private And Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 700 jaina rAmAyaNa rAma ane lakSmaNa have zuM kabaje AvelA zatruone ema choDI deze! e paNa rAjanItimAM nipuNa rAjakumArI che. vaLI satyanI khAtara teo laDI rahyA che. rAvaNa bolI UThyo : eka strInI khAtara AvuM ghora yuddha karI, hiMsAnAM tAMDava nRtya karavAM e satya! e saMskRti!' eTalA ja teja svare ane makkamatAthI mahAmaMtrI bolyA : eka parastrInI khAtara, AvuM ghora yuddha karI, hiMsAnuM tAMDava nRtya karavuM e satya? e saMskRti? o mArA laMkAnA nAtha, Aje tame zuM bolo cho? A yuddha sItA khAtara rAma-lakSmaNa nathI laDatA, paraMtu eka strInA zIlanI rakSA khAtara, yuddha laDI rahyA che. parastrInuM zIla na lUMTAya' A saMskRti che. tame e saMskRtino dhvaMsa karavA taiyAra thayA cho, enI sAme A yuddha che. saMskRtinI rakSA AgaLa hiMsA gauNa banI jAya che. paraMtu Aje tamArI buddhi viparIta banI gaI che. tame rAkSasavaMzano saMhAra karavA taiyAra thaI gayA cho." vayovRddha maMtrInI vANIe laMkAnI rAjasabhAmAM uttejanA phelAvI dIdhI. rAkSasezvara mahAmaMtrInA tIkhA zabdothI saLagI UThyo : mahAmaMtrI, rAjanItimAM saMskRtinuM keTaluM sthAna che? saMskRti mAnava mATe che. mAnava saMskRti mATe nathI. huM sItAne cAhuM chuM. rAme sItAno moha jato karI devo joIe, enA badalAmAM.." sAva azobhanIya bolo cho rAjezvara! zuM rAjanIti che ane zuM saMskRti che, enA pATha meM tamArA vaDIlone bhaNAvyA che. je rAjanIti saMskRtinuM rakSaNa na kare, te rAjanIti pheMkI devA jevI hoya che. je saMskRtinA mAdhyamathI manuSya potAnA sadAcAro saraLatAthI pALI zake ane potAnA AtmAnuM UMkaraNa karI zake, te saMskRti rAjanItine AdhIna nathI. rAmapatnI para mohita thaI, tenuM apaharaNa karI lAvavAno, tamane zuM adhikAra hato? huM laMkAnA mahAmaMtrI tarIke Aje jAhera karuM chuM ke tame laMkAnI prAcIna bhavya saMskRtino bhaMga karyo che." rAvaNanA kALaje tIkSNa tIra bhoMkAyuM. te kaMI na bolyo. jo te mahAmaMtrI sAme asabhya bole to, to samagra laMkAnI janatA tenAthI pharI bese ane For Private And Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkA-pariSada 701 gRhaklezamAM ja teno vinAza thaI jAya. teNe gama khAdhI. potAnA cittane thoDI kaLa vaLI, pachI te bolyo : maMtrIzvaro, mane eka yojanA sUjhe che, te huM tamane kahuM. huM eka catura dUtane rAma pAse mokaluM, mAro saMdezo laIne e jAya.' 'zuM saMdezo mokalazo? konI sAthe mokalazo?' maMtrIo bolI UThyA. 'huM sAmaMtane dUta tarIke mokalavA pasaMda karuM chuM.' 'barAbara che.' 'huM enA dvArA mAro saMdezo rAmane mokalIza. zAma, dAma, daMDa ane bhedathI sAmaMta mAro saMdezo kaheze.' 'zuM emAM aMte sItAne soMpI devAno prastAva paNa che? maMtrIzvare pUchyuM. 'nA, e vAta banI zake ema ja nathI. sItAnuM pratyarpaNa huM karI zakuM ema nathI.' 'to ApanA saMdezAnuM koI sukhada pariNAma nahIM Ave.' 'bhale' rAvaNe tarata sAmantane bolAvyo. rAmane ApavAno saMdeza tene samajAvI, ravAnA karyo. sAmantanA gayA pachI rAvaNe sabhAne kahyuM. 'sAmanta zuM pratyuttara laIne Ave che, tenAthI tame jJAta thaIne jazo.' maMtrIo tyAM ja beThA. rAkSasezvara paNa tyAM ja beTho. sAmaMta tarata zrIrAmanI chAvaNI prati ravAnA thayo. sAmantanuM vyaktitva ghaNuM ja AkarSaka hatuM. teNe laMkApatinA ghaNA agatyanA saMdezAo bhAratavarSanA rAjarAjezvaroe pahoMcADyA hatA, te dhAryo pratyuttara laIne Avato hato. tenI vANImAM jema madhuratA hatI tema dhIratA hatI ane saMyama hato. te deza-kALanI UMDI sUjha dharAvato hato. Aje tenA mAthe je saMdeza laI javAnuM kArya AvyuM hatuM, te tenA mATe bhAre mUMjhavaNabharyuM hatuM, eTaluM ja nahIM, jokhamI paNa hatuM. rAkSasezvaranI AjJAne zirodhArya karyA vinA, enA mATe bIjo koI mArga na hato. teNe zrI rAma ane lakSmaNa mATe ghaNI vAto sAMbhaLI hatI. te aMtaHkaraNathI temano anurAgI paNa banyo hato. Aje temanAM darzana karavAnI taka maLavAthI tene AnaMda hato, paraMtu je saMdeza ApavAno hato, tenAthI te becena paNa hato! For Private And Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 702 jena rAmAyaNa te chAvaNInA mukhya dvAre AvI pahoMcyo. teNe dvArarakSakane potAnI mudrikA ApI ane zrI rAma pAse javAnI icchA vyakta karI. sAmaMtane tyAM ja Ubho rAkhI, lArarakSaka zrI rAma pAse pahoMcyo, praNAma karI, teNe mudrikA zrIrAmane batAvI ane AgaMtukanI icchA jaNAvI. 'bhale ene AvavA do.' dvArarakSaka namana karI cAlyo gayo. zrI rAme lakSmaNajI sAme joI kahyuM : rAvaNano saMdezo laI dUta Ave che," lakSmaNajIe zrI rAma sAme joyuM ane mauna rahyA. dvArarakSake sAmata sAthe praveza karyo. zrI rAmane praNAma karI teNe kahyuM : rAkSasezvare Apane saMdeza ApavA, mane mokalyo che.' tuM saMdeza ApI zake che.' sAmatte gaLuM sApha karyuM ane tenI lAkSaNika zailImAM saMdezanI prastAvanA karI : rAkSasezvara A bhISaNa saMgrAmathI virAma cAhe che. jo Apa mAnI jAo to A ghora hiMsA baMdha thaI jAya. laMkApatie be icchA vyakta karI che. rAkSasezvaranI icchA nahIM hoya, mahecchA haze!" zrI rAma hasatAM hasatAM sugrIva sAme joI bolyA. rAkSasezvare kahevarAvyuM che ke kuMbhakarNa, indrajita, meghavAhana vagere temanA baMdhuo-putrone mukta karavAmAM Ave.' bIjI mahecchA?' sugrIva bolI UThyo. bIjI icchA... sItA laMkApatine soMpI devAmAM Ave." sAmaMtanA bIjA prastAve zrIrAmane chaMcheDyA. lakSmaNajI roSathI dhamadhamI UThyA, sugrIva sAmaMta tarapha dhasI gayo. tyAM sAmaMte tarata vAta AgaLa vadhArI. laMkApati enA badalAmAM potAnuM adhuM rAjya ApavA baMdhAya che. traNa hajAra vidyAdhara kanyAo ApavA taiyAra che, eno svIkAra karI saMtuSTa thAo." are dUta, tArA rAjAne kaheje ke rAma tAruM adhuM rAjya ja laIne, saMtuSTa nahIM thAya. tAro vadha karIne, saMpUrNa rAjya leze. traNa hajAra kanyAonI rAmane jarUra nathI, ene to mAtra sItA ja joIe che." 'ha dazarathanaMdana! laMkApatinI vAta mAnI jAo. tamAruM jIvana paNa...' For Private And Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 703 laMkA-pariSada vAcALa dUta, tArA laMkApatine kaheje ke rAmane rAjya joItuM nathI. vizALa aMtaHpuranuM koI prayojana nathI. jo e parastrIlaMpaTane enA bhAIo ane putro pAchA joItA hoya to jAnakIne bahumAnapUrvaka mArI pAse mokalI Ape. bAkI bIjo vANIvilAsa karavAnI AvazyakatA nathI. kono sarvanAza thaze, te to have rAvaNa yuddhamAM Utare e ja divase nirNata thaI jaze.' "he rAma, eka strInI khAtara potAnA prANane hoDamAM mUkavA, te tamane ucita nathI. ThIka che, rAvaNanA prahArathI mRtaprAya: banelA lakSmaNa eka vAra jIvI gayA. paNa have e kevI rIte jIvaze? tame ane A vAnaro kevI rIte jIva bacAvI zakazo? eka rAvaNa ja svayaM sakala vizvano nAza karavA samartha che, mATe emanA prabhAva para tame gaMbhIra vicAra karo." lakSmaNajIno puNyaprakopa pragaTyo : "are duSTa dUta, haju svazaktine-parazaktine tuM nathI jANato. traNa divasanA yuddhamAM teNe amArI zakti anubhavI nathI? bhAIo marAyA ane pakaDAyA, putronA vadha thayA ane pakaDAyA. eka aMtaHpuranI strIo sivAya enA parivAramAM koNa bacyuM che? chatAM potAnA parAkramanI birudAvali gAto phare che? dhikkAra che ene ane tane, evA adhama rAjAno saMdezo laI tuM Avyo che. A tArI dhRSTatA che. phaLa-phUla ane DALa-pAMdaDAthI rahita vRkSa jevo rAvaNa ekAkI paDI gayo che, e amArI sAme have keTaluM jhajhUme che, te joje. jA, zIdhra jA, tArA rAjAne kaheje ke yuddha mATe taiyAra thAya, mArI bhujAo eno vadha karavA sajja che." lakSmaNajInA pratyuttarano uttara ApavA jatA sAmaMtanI aMgade gaLacI pakaDI, bahAra dhakko mAyo ane kADhI mUkyo. sAmaMta hataprabha banI, laMkAnI maMtrI pariSadamAM AvI pahoMcyo. tene jotAM ja rAvaNa rAmano pratyuttara samajI gayo. sAmaMta zrI rAma ane lakSmaNe kahelI vAto akSarazaH kahI dIdhI. rAvaNa udvigna citte, badhuM sAMbhaLI rahyo. have zuM karavuM? tene kaMI sUjhayuM nahIM. maMtrIone teNe pUchyuM : kaho, saMprati zuM karavuM?' jIvanamAM kyAreya nahIM joyelI dInatA Aje laMkApatinA mukha para dekhAI. maMtrIonAM hRdaya paNa glAnithI bharAI gayAM. "rAkSasezvara, zAMta thAo. zAMtino mArga vicAro. yuddhanA mArge zAnti nathI. rAkSasa kuLano ATalo bhISaNa saMhAra thayA pachI paNa tame nahIM vicAro? For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 704 jaina rAmAyaNa sItAnuM pratyarpaNa karavA sivAya A sarva vinAzamAMthI UgarI javAno bIjo koI mArga nathI, mATe nA na kahezo! sItAnuM pratyarpaNa karavAno niSedha vicArIne, je je pagaluM bharyuM tenuM bhISaNa pariNAma joyuM - anubhavyuM. have anvayanuM phaLa juo. sarva kAryonI anvaya-vyatireka ubhayathI parIkSA karavI joIe, ekAMgI banIne nahIM. basa, eka prastAva mUkI juo : sItAnA pratyarpaNano! juo enuM zuM pariNAma Ave che. haju indrajita ane meghavAhana jIve che. bIjA aneka rAjakumAro bhale keda pakaDAyA, paNa temano vadha nathI thayo. juo, te sahu tamane punaH bheTe che ke nahi? laMkAnI avaziSTa saMpattino zA mATe vinAza karavA vicAro cho? bahumAnapUrvaka sItAne, zrI rAma pAse mokalIne, ApattinAM vAdaLo vikherI nAMkho." vRddha maMtrInI maMgaLavANI hatabuddhi laMkApati sAMbhaLI rahyo, paNa tenA amaMgaLa bhAvie tene pratikULa mArge vALyo hato. tene koI asara na thaI. hA, sItAne pAchI suprata karavAnI vAtane tene tIkSNa tIranA ghA jevI lAgI. teNe pariSadUnuM visarjana karyuM. te ekAMta maMtraNAgRhamAM jaI AMTA mAravA lAgyo. laMkAno saramukhatyAra vinAza tarapha doTa mUkI rahyo hato. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A 82. bahurUpiNI vidyA sItAnuM pratyarpaNa karI kuMbhakarNAdine mukta karAvuM? e indrajita ane meghavAhana, mArI be bhujAo che, mAre temane game te bhoge mukta karavA joIe. bIjA koI upAyathI rAma mAne ema nathI. tene sItA ja joIe che ane mAre? mAre paNa sItA ja joIe che! sItA sivAya have mane jIvanamAM koI rasa nathI. sItAne prApta karavA yuddha vinA koI mArga nathI. have mAre svayaM yuddha karavAnuM che. mArA sainyamAM have mArI barAbarI karI zake, evuM koI rahyuM che? sarvanAza." rAvaNa potAnA zayanakhaMDamAM svagata bole che. khaMDamAM kyAreka AMTA mAre che to kyAreka palaMgamAM paDakhAM pherave che. rAmanA sainyamAM haju lagabhaga badhA ja jIvatA che. e rAma-lakSmaNa jIvatA che, pelA hanumAna, sugrIva ane aMgada vagere jIvatA che. bhAmaMDala, prasannakIrti ane caMdrarazmi jIvatA che. hA, bhale e jIvatA rahyA, paraMtu hakke te jIvI nahIM zake. paraMtu e mane nathI samajAtuM ke "amoghavijyA" jevI mahAzaktino prahAra thavAM chatAM lakSmaNa kevI rIte jIvato rahyo?' bAkI rAma-lakSmaNa marAyA eTale pelA vAnaro ane vidyAdharo to bhAgI gayA samajo, nahIM bhAge to ahIM ja jamInamAM temanA mRtadeho daTAze ane mArI pAse chelluM zastra sudarzana cakra to che ja! e cakra choDuM eTale lakSmaNano ziraccheda! paraMtu mAtra e cakra para vizvAsa rAkhIne have yuddha na karAya. "bahurUpiNI vidyAnI sAdhanA karavI paDaze. e vidyAthI eka rAvaNanA asaMkhya rAvaNa sarjAze! jyAM zatruo joze tyAM rAvaNa dekhAze ane "sAco rAvaNa koNa?' eno nirNaya nahIM karI zake. basa, tyAM sudhImAM huM lakSmaNano vadha karI nAkhIza." te prasanna thaI nAcI UThyo. tarata te maMdodarInA mahela tarapha doDyo. have sukhaduHkhanI sAthI eka mAtra maMdodarI hatI. paraMtu yuddhamAM eka pachI eka laMkAnA vIronA vadha, baMdhana vagere sAMbhaLatI gaI tema tema maMdodarI ciMtAtura banatI gaI hatI. temAM je divase kuMbhakarNa, indrajita Adi keda pakaDAyA, te divase to teNe bhojanano paNa tyAga karI dIdho hato. maMdodarI sAce ja eka vilakSaNa strI hatI. eka bAju teNe potAnA khudanA cAritranuM uccatama nirmANa karyuM hatuM, to bIjI bAju rAvaNa mATe sItAne samajAvavA gaI hatI! koI divase teNe rAvaNane sItAnA tyAga mATe kahyuM na hatuM. uparathI jo For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 706 jaina rAmAyaNa sItA mAnI jAya ane rAvaNanA aMtaHpurane zobhAve to potAnuM paTarANIpada sItAne ApI devAnI taiyArI batAvI hatI! potAnI jAta tarapha jovAnI dRSTi ane patine jovAnI dRSTi, baMne dRSTi bhinna hatI. maMdodarIe potAnA manamAM rAvaNa sivAya koI puruSanI abhilASA karI na hatI. teNe potAnuM sarvasva rAvaNane samarpita karI dIdhuM hatuM. te rAvaNamAM ja tRpta hatI, jyAre rAvaNa mAtra maMdodarImAM tRpta na hato. hajAro strIone teNe aMtaHpuramAM rAkhI hatI. tenAthI paNa tene tRpti na thaI ane sItAnuM apaharaNa karI lAvyo chatAM maMdodarIne rAvaNa sAme phariyAda na hatI. AMtarika saMtApa paNa na hato. kevI e gajaba strI! rAvaNa maMdodarIne samajato hato eTale te vAraMvAra maMdodarI pAse doDI jato, enI salAha leto, sAMtvanA meLavato ane tenA snehamAM DUbI jato. Aje paNa e ja rIte rAvaNa maMdodarI pAse doDI Avyo hato, paNa maMdodarInuM mukha plAna hatuM. tenA dehamAM jANe cetanA na hatI. teNe rAvaNanuM svAgata karyuM, paNa rAvaNa sAme na joyuM. te tIvra AMtaravyathA anubhavI rahI hatI. rAvaNa e vyathAnuM kAraNa samajato hato. putravirahathI pIDAtI, mAtAnI vyathA e na samajI zake, evo buddhihIna e na hato. maMdA." rAvaNe maMdodarInuM dhyAna doravA prayatna karyo. maMdodarIe rAvaNa sAme joyuM. "tArI vedanA jANuM chuM. indrajita ane meghavAhanane mukta karavA mATe huM AkAza-pAtALa eka karIza." rAvaNa maMdodarIne AzvAsana ApavA lAgyo, paNa maMdodarI para tenI koI asara thatI na dekhAI. te pati sAme joI rahI. "huM bahurUpiNI vidyA sAdhavA cAhuM chuM. e vidyA siddha thatAM ja huM lakSmaNano vadha karIza ane mArA putro, baMdhuo, snehIone mukta karIza ane sItA...' rAvaNa maMdodarIne prasanna karavA bolato jato hato, paNa maMdodarInA mukha para smitanI rekhA paNa UpasI AvI nahIM. jANe e satI strIe laMkAnuM, laMkApatinuM ane rAkSasavaMzanuM bhAvi joI lIdhuM hoya! sAdhanA karavA mATe gRhacaityamAM besIza. tAre uttara sAdhakanuM kArya karavuM paDaze. bola, karIza ne? "jevI ApanI AjJA ' maMdodarIe TUMko uttara Apyo. For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahurUpiNI vidyA 707 A sAdhanA gupta rIte karavAnI che. zatrune jANa na thAya te rIte, eTale tAre khUba sAvadhAnI rAkhavAnI che." e rIte ja thaze." maMdodarIe laMkApati sAthe bhojana karyuM. laMkApatie maMdodarIne Avazyaka sarva sUcano ApI dIdhAM ane snAnAdithI nivRtta thaI, pUjananAM vastro paridhAna karI, rAvaNa zrI zAntinAtha bhagavaMtanA gRhacaitya tarapha cAlyo. maMdodarI paNa pUjananI sAmagrInA thALa laI, patinuM anusaraNa karatI, gRhacaityamAM AvI. bhagavaMtanAM darzana karatAM, rAvaNanAM tana-mana praphullita thaI gayAM. bhaktithI tenA mukha para harSa chavAI gayo. gozISacaMdanathI ane divya sugaMdhI puSpothI rAvaNe zrI zAntinAtha bhagavAnanuM pUjana karyuM. dravyapUjA karyA pachI teNe bhAvapUjA zarU karI. ratnazilA para teNe padmAsana lagAvyuM. AMkho baMdha karI, kalpanAsRSTimAMthI eka zAntinAtha bhagavaMta sivAya samagra sRSTine bahAra pheMkI dIdhI. eka ja zAntinAtha bhagavaMtamAM teNe ekAgratA sAdhI. yogI rAvaNa paramayogImAM lInatA anubhavI rahyo. tenA aMgeaMgamAM romAMca thaI Avyo. teNe bhAvapUrNa svare stutino AraMbha karyo : jaya jagarakSaka zAMtijinezvara! tuma caraNa ho vaMdana jaya devAdhideva jagatanA, | darzanathI zubha saMvedana. zAntinAtha! bhavasAgaratAraka! bhagavana! uranuM e maMthana. sarva artha siddhamaMtra nAma tuma namonamaH" nuM ho guMjana...1 he paramezvara! aSTa prakArI pUjA je tuja karatA aNimAdi siddhine teo vinA vilaMbe varatA. dhanya bane te nayano, For Private And Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 728 jaina rAmAyaNa tArAM darzana nita nita karatAM dhanya dhanya te hRdaya kamaLane jyAM jina! Apa vicaratA...2 he jinavara! tuja pAda-sparzathI mAnava nirmaLa banato. pArasasparze loha suvarNa camatkAra jima banato. he prabho! tuja caraNakamaLamAM praNAma nita karavAthI mama bhAle zRMgAra tilaka ho; bhave bhave ho e sAthI 3 caMdana-puSpo-phaLo caDhAvyAM tuma caraNe jinarAya rAjya saMpadAnI vRddhi ho sadaiva tuma darzana bhAvyAM. jagavibho he bhagavAna! mArI e ja prArthanA punaH punaH bhave bhave maLajo. tuma bhakti karuM vinaMtI punaH punaH...4 laMkApatie akSamALA hAthamAM lIdhI ane vidyAsAdhanA zarU karI. maMdodarIe gRhacaityanA dvAre UbhelA senApati yamadaMDane kahyuM : "laMkAmAM DhaMDhero piTAvI do ke sarva laMkAvAsI manuSyo AjathI ATha divasa jinadharmanI ArAdhanAmAM lIna rahe. koI hiMsA na kare, corI na kare, abrahmanuM sevana na kare, vepAra ke AraMbha, samAraMbha na kare. je koI A AjJAnuM ullaMghana karaze tene rAjadaMDa ApavAmAM Avaze, teno vadha thaze." yamadaMDe maMdodarInI AjJA zirodhArya karI ane laMkAmAM ghoSaNA karAvI dIdhI. nagaravAsIoe aNadhArI AvI ghoSaNA saMbhALI, Azcarya anubhavyuM. For Private And Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahurUpiNI vidyA 709 bhaya, trAsa ane vinAzathI akaLAyelI prajAne A ghoSaNAthI AnaMda thayo. vinAzamAMthI UgarI javAnI AzA baMdhAI. sahu dharmakaraNImAM magna banyA. jinamaMdiromAM mahotsavo maMDAyA. jANe samagra vAtAvaraNa ja badalAI gayuM. zrI rAmanA carapuruSo ke jeo laMkAmAM gupta mAhitI meLavavA pharI rahyA hatA temaNe A ghoSaNA sAMbhaLI. temanA AzcaryanI sImA na rahI. "AvI ghoSaNA AvA yuddhanA samaye zAthI? zuM rAvaNa hatAza thaI, dharmanA zaraNe gayo? temaNe A ghoSaNAnuM kAraNa zodhavA mAMDyuM ane kAraNa zodhI paNa kADhyuM. teo tarata potAnA aMdhAvAramAM pahoMcI gayA ane sugrIvane gupta mAhitI ApI. sugrIva coMkI UThyo. carapuruSone ravAnA karI, sugrIva tarata zrI rAmanI zibiramAM pahoMcyo. zrI rAma lakSmaNajI, bibhISaNa, bhAmaMDala, aMgada vagere sAthe vArtA-vinimaya karI rahyA hatA. sugrIvane AvakAratAM zrI rAme potAnI pAse besADI pUchyuM. 'kaho vAnarezvara, zuM navInatA che?" deva, laMkAmAM thayelI ghoSaNA sAMbhaLI? nA, zuM ghoSaNA karavAmAM AvI?' "sahu nagaravAsIoe ATha divasa jainadharmaparAyaNa banI, hiMsA Adi pApothI viramavuM. je koI AjJAno bhaMga karaze teno vadha thaze." prayojana?" prayojana ghaNuM ja coMkAvanAruM che, prajAno jusso TakI rahe ane bIjI bAju laMkApati "bahurUpiNI vidyA siddha karI le!' to zuM laMkApati vidyAsAdhanA karavA beTho che?" 'jI, hA" zrI rAma mauna rahyA ane vicAramAM paDI gayA. pachI teo bolyA : "to have ATha divasa yuddhavirAma rahevAno.' pachI bhISaNa saMgrAma khelAvAno! bahurUpiNI vidyA jo laMkApatie siddha karI lIdhI, to ApaNo vijaya saMzayamAM che." sugrIve ciMtAtura vadane kahyuM. "to pachI?" For Private And Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 710 jaina rAmAyaNa e bahurUpiNI vidyA siddha kare, e pUrve ja eno nigraha karavo joIe." sugrIve mArga batAvyo. zrI rAmanA mukha para smita ramI gayuM. teo bolyA : vAnarezvara, vidyA-sAdhanA mATe beThelA zAnta ane dharmaparAyaNa dazAnanano kevI rIte nigraha karAya? huM tenA jevo chaLakapaTa karanAra nathI. ciMtA na karo. bhale e bahurUpiNI vidyA siddha karI le ke bIjI vidyAo siddha karI le. have je divase te medAnamAM Avaze, tyAre pAcho nahIM jaI zake." sugrIva mauna rahyo. paraMtu A maMtraNA-khaMDamAM beThelo aMgada senApati tyAMthI bahAra nIkaLI Avyo. tene sugrIvanI vAta ghaNI gaMbhIra lAgI. zrI rAmanI vAta nItinI dRSTie tene suyogya lAgI. paraMtu mahAmAyAvI rAvaNanI sAme nItithI ja vartavuM, tene yogya na lAgyuM. teNe potAnA vaphAdAra vIsa-pacIsa cunaMdA subhaTone sAthe lIdhA ane rAtrinA aMdhakAramAM te adRzya thaI gayo. zrI rAma-lakSmaNa ke sugrIva Adi koIne ya kalpanA na hatI ke aMgada eka moTuM sAhasa kheDavA laMkAmAM pravezyo che! carapuruSo dvArA aMgade jANyuM hatuM ke rAvaNe gRhacaityanI AsapAsa sainikone goThavyA nathI, eTale te potAnA sAthIdAro sAthe AkAzamArge sIdho gRhacaityanA prAMgaNamAM AvI pahoMcyo. gRhacaityamAM DokiyuM karI jotAM aMgade dhyAnastha rAvaNane joyo. zrI zAntinAtha bhagavAnanI nayanaramya pratimAnI sAme eka ratnazilA para besI, rAvaNa vidyAsiddhi karI rahyo hato. aMgadane sugrIve kahelI vAta smRtimAM AvI gaI. "jo A vidyAsiddhi karI le to ApaNo vijaya saMzayamAM!' te dhrujI UThyo. manomana teNe nizcaya karyo ke koI paNa bhoge rAvaNane dhyAnabhraSTa karavo ane vidyAsiddhi na thavA devI. aMgade ane tenA subhaToe vividha upasarga karavA mAMDyA. paraMtu dhyAnalIna rAvaNe jarAya vicalita na thayo. te tenA japamAM asmalita gatie AgaLa vadhato hato. roja rAtre A pramANe upasarga karavAnuM kAma aMgade cAlu rAkhyuM, paraMtu emAM aMgada phAvyo nahIM. sAtamI rAtre aMgade eka bhayaMkara vicAra karyo. ghaNA upasarga karavA chatAM jyAre rAvaNa jarAya vicalita na thayo tyAre aMgade rAvaNane kahyuM : he rAvaNa, teM A zuM pAkhaMDa AdaryuM che? jyAre parAjayathI bacAvanAra, For Private And Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahurUpiNI vidyA 711 rAma-lakSmaNanAM to tIrothI bacAvanAra koI na maLyuM, tyAre tuM A dhatiMga laIne beTho che? te mArA svAmI zrI rAmanI patnI satI sItAnuM apaharaNa zrI rAmanI gerahAjarImAM karyuM hatuM, jyAre Aje jo huM tArI patnI maMdodarInuM apaharaNa tArA dekhatAM ja karuM chuM." roSathI sagaLato aMgada maMdodarIne rotI-kakaLatI, karuNa svare vilApa karatI, coTalAthI ghasaDato laI Avyo. maMdodarI acAnaka AvI paDelI ApattithI DaghAI ja gaI hatI. laMkAnA lAkho subhaTo je rAjamahelanI dina-rAta rakSA kare, te rAjamahelamAMthI laMkAnI paTarANIne upADI lAvavI, teno coTalo pakaDI ghasaDI javI te kevuM ghara sAhasa? gRhacaityamAM AvIne aMgade maMdodarIne rAvaNa sAme paTakI ane rAvaNane kahyuM, "jo tArI A patnInuM apaharaNa karI jAuM chuM, tArA dekhatAM.' chatAM dhyAnamAM ekAgra banelo rAvaNa jANe kaMI ja joto nathI, kaMI ja sAMbhaLato nathI. e to jApamAM lIna che! rAvaNanA pairyo hada karI! rAvaNanI sattvazIlatAe vidyAdevIne avakAzamAM upasthita karI dIdhI. AkAza prakAzita thayuM. vidyAdevIe madhura dhvani karyo. te bolI "he rAvaNa, huM tane siddha thaI chuM. huM zuM karuM, te mane kahe, sakala vizvane tAre vaza karI dauM. e rAma lakSmaNa zI visAtamAM che?' rAvaNe kahyuM : "he vidyAdevI, tuM badhuM ja karI zake ema che. huM jyAre yAda karuM tyAre upasthita thaje. hamaNAM tuM tArA sthAne jaI zake che.' vidyAdevI aMtardhAna thaI gaI. aMgada Adi subhaTo paNa pavanavege potAnI chAvaNImAM bhAgI gayA, tyAM gRhacaityanA eka bhAgamAM paDelI maMdodarIne joI. teNe maMdodarInI durdazA joIne pUchyuM : priye, AvI kadarthanA koNe karI?" maMdodarIe aMgadanA AgamananI vAta karI, rAvaNa roSathI saLagI UThyo. teNe bhayaMkara garjanA karIne verano badalo levA pratijJA karI. maMdodarIe kahyuM : svAmInAtha, Apane vidyAsiddhi thaI gaI che. have ApanA manoratho saphaLa thaze. have Apa snAna-bhojana karI svastha bano, maMdodarI rAvaNane laI, rAjamahelamAM AvI. rAvaNe snAna karyuM. maMdodarIe bhojana taiyAra karAvyuM. baMnee bhojana karyuM. bhojana karatAM rAvaNe maMdodarIne kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 712 jaina rAmAyaNa 'priye, e duSTa aMgade tAro kezakalApa pakaDI tane ghasaDI che. huM eno badalo laIza. tenA svAmI rAma-lakSmaNano vadha karIne. e jo sItA nahIM mAne to, teno coTalo pakaDIne A mahelamAM ghasaDI lAvIza. baLAtkAre teno saMbhoga karIza.' maMdodarI stabdha banI gaI. rAvaNa hAtha-moM dhoI sIdho ja devaramaNa udyAna tarapha ravAnA thayo. e ja azoka vRkSanI chAyAmAM sItAjI beThAM hatAM. ATha divasathI yuddha baMdha che e teo jANatAM hatAM. rAvaNa koI sAdhanA karavA beTho che, e vAta paNa karNopakarNa temaNe sAMbhaLI hatI. paraMtu teo cokkasa mAhitI meLavI zakyAM na hatAM. "kyAre huM baMdhanathI mukta thaIza ?" e vicAra have temane vadhu satAvato hato. teo vicArataMdrAmAM hatAM tyAM rAvaNanA AgamananI AgAhI thaI. paricArikAo doDAdoDI karavA lAgI. sItA!' rAvaNano sattAvAhI sUra tenA kAne athaDAyo. jo huM tane Aje chellIvAra samajAvavA Avyo chuM. Aja sudhI meM kAkalUdI, vinaMtI karavAmAM kaI bAkI rAkhyuM nathI. tArAM caraNonI dhULamAM huM ALoTyo chuM, chatAM tuM mArI vAta mAnatI nathI. paNa have tAre mArI vAta mAnyA vinA chUTako nathI. kAle rAma-lakSmaNa sAthe aMtima yuddha khelAze. huM kAle cakraratnathI lakSmaNano vadha karIza. rAma, lakSmaNanI pAchaLa ja marI jaze. yuddhamAMthI nivRtta thaI, huM sIdho ja ahIM AvIza ane tArA bhoganI prArthanA karIza. jo tuM svecchAthI svAdhIna thaI jaIza to koI prazna ja nathI raheto. jo svecchAthI svAdhIna nahIM thAya to bhale mArI pratijJAno bhaMga thAya, enAM pApanI ciMtA ke bhaya rAkhyA vinA baLAtkAre paNa huM tArI lAvaNyamayI kAyAne bheTIza ane mArI bhoganI bhUkha saMtoSIza. rAvaNanI haLAhaLa jhera jevI vANI sAMbhaLatAM ja sItAjI mUcchita thaI, jamIna para DhaLI paDyAM. paricArikAo pUtaLAnI jema UbhI jotI rahI. rAvaNanI AMkhamAMthI roSanA aMgArA varasI rahyA hatA. - nisarganA zItala vAyue ane paMkhIoe pAMkhomAM bharI bharI lAvelAM zItaLa pANIe sItAjInI mUccha dUra karI. teo karuNa svare raDI paDyAM. paraMtu eka siMhaNanI jema garjanA karI teo bolyAM : he duSTa rAvaNa, tuM paNa sAMbhaLI le, jo rAma-lakSmaNano vadha thaze, to huM anazana karIza. A mArI pratijJA che, jyAM sudhI A dehamAM AtmA che, tuM For Private And Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahurUpiNI vidyA 713 ene sparza karI abhaDAvI zakIza nahIM. hA, AtmA vinAnA A sItAnA klevarane bhale gIdhaDAMnI jema cUMthaje.' rAvaNa diMga thaI gayo. rAma pratye Avo rAga? sAce ja rAma pratye sItAno rAga avihaDa che, svabhAvabhUta che. A sItA para mAro rAga paththara para paMkaja ugADavA jevo mithyA che. meM gaMbhIra bhUla karI, e rAgane paravaza banI, meM laMkAne hoDamAM mUkI dIdhI. bhrAtA bibhISaNanI vAta avagaNI, teno meM tiraskAra karyo. meM mArA kulane kalaMkita karyuM, meM ucita na karyuM, paNa have viSAda karavAthI zuM vizeSa che? hA, jo hamaNAM ja huM sItAne rAma pAse pahoMcADuM to mArI apakIrti thAya. loko kaheze- "rAmathI bhayabhIta thaI, rAvaNe sItA pAchI soMpI dIdhI." nA, huM rAma-lakSmaNane bAMdhIne ahIM lAvIza, ahIM lAvIne temanI sItA temane soMpIza. te ja ucita che ane yaza ApanAra che." sItAne pAchI soMpavAno vicAra Aje prathamavAra ja rAvaNane Avyo hato. sItA uparano rAga to osarI ja gayo hato. devaramaNa udyAnamAMthI pAcho Avyo, bIjA divasanA yuddhanI taiyArIo karavA senApatine AjJA karI dIdhI ane rAvaNa maMdodarInA zayanagRhamAM cAlyo gayo. maMdodarIne teNe potAno manobhAva kahI dIdho. satA paranA snehanuM visarjana karI dIdhuM ane sItA pAchI soMpI devAnuM paNa kahyuM. maMdodarIne AnaMda thayo. tene Aje laMkApati para sneha ullasyo. laMkAnA e zreSTha daMpatIe potAnI aMtima yAminI UjavI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 83. rAvaNavadha brAhma muhUrta rAvaNa zayanatyAga karI, zayanagRhanI bahAra Avyo. suvarNakhacita rAjamahelanA nagarAvalokanajharUkhAmAM jaI te Ubho. teNe vizALa, samRddha ane saundaryazALI laMkAnuM darzana karyuM. laMkAnA gaganacuMbI prAsAdo, naMdanavana samA udyAno, kAmadevanI krIDA mATenAM vilAsagRho ane mAnavone temanuM aMtima dhyeya batAvanArAM bhavya maMdiro, A badhuM rAvaNe potAnAM-tana-mana-dhana sIMcIne saryuM hatuM. rAvaNa Aje potAnA sarjananuM aMtima darzana karato hato! paNa rAvaNa nahoto jANato ke AjanuM enuM nagarAvalokana aMtima hatuM. tene potAnA parAjayanI, potAnA vadhanI kalpanA paNa sparzI na hatI. eka hajAra vighAonI ane bahurUpiNI vidyAnI siddhie mRtyunI kalpanAne avakAza ja nahoto Apyo. e badhAM karatAM ya caDhiyAtuM 'prativAsudeva'nuM "sudarzana cakra tenI pAse hatuM. tenI kalpanA hatI rAma-lakSmaNanA vadhanI, paraMtu te kalpanA paNa kAle devaramaNa udyAnamAM teNe bhUMsI nAMkhI hatI. teNe rAma-lakSmaNane jIvatA pakaDIne, laMkAmAM laI AvIne, temane sItA pAchI soMpI devAnI kalpanA karI hatI. potAnI para sAva virakta sItA uparano sneha osarI gayo hato. snAna-bhojanAdithI nivRtta thaI, teNe yuddhanAM zastra sajavA mAMDyAM. Aje bhAre yuddha-taiyArIo thaI rahI hatI. sainya yuddhanA morace goThavAI rahyuM hatuM. laMkAnI sarva zaktine Aje rAvaNe hoDamAM utArI hatI. Aje teNe aMtima nirNaya karI levAno hato. seMkaDo raNazurA subhaTothI vIMTaLAIne rAvaNe prayANanI taiyArI karI, maMdodarIe laMkApatinA lalATe kaMkunuM tilaka karyuM, akSata ane motIthI vadhAvyo. tyAM ja thALamAMthI kaMkAvaTI jamIna para paDI gaI. paraMtu rAvaNe enA tarapha koI lakSa ApyuM nahIM, te rathArUDha thayo, rathane gati ApavAnI AjJA karI, tyAM ja purohita bolyA : rAjezvara, tvarA na karo, haju zubha zakuna thatA nathI, balake azubha zukana thaI rahyA che." purohitajI, zukana-apazukananI vAtone huM gaNakArato nathI. parAkramIne zukana-apazukana zuM? rathane AgaLa vadhAro." laMkApati, dizAo dhUMdhaLI che. pakSIo varasa svara karI rahyAM che, mAnava For Private And Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAvaNavadha 15 strIonA rudana svara saMbhaLAI rahyA che. AvA vAtAvaraNamAM prayANa karavuM ucita nathI.' 'mAre e badhuM zukana-zAstra nathI sAMbhaLavuM, ratha haMkAro.' laMkApatie rADa pADI. sArathie rathane doDAvI mUkyo. rAjapurohite maMdodarI sAme joI, UMDo nisAso nAMkhyo. maMdodarInA hRdayamAM phALa paDI gaI. tenuM dakSiNacakSu sphurAyamAna thavA lAgyuM. te dhrujI UThI. rAjapurohite kahyuM : 'mahAdevI, have bIjo vicAra na karo. bhavitavyatA ja bhAna bhulAve che. AjanA yuddhanuM pariNAma sAruM nahi Ave, paraMtu zuM thAya? Apa dharmadhyAnamAM mana sthira karo. laMkApatinuM zubha ciMtavo.' bIjI rANIo sAthe maMdodarI rAjamahelamAM cAlI gaI. snAnathI zarIrazuddhi karI, te gRhacaityamAM bhagavAna zAMtinAthanA pUjana mATe cAlI gaI. aruNodaya thaI gayo hato. banne pakSe sainyo zastrasajja banI khaDAM thaI gayAM hatAM. rAvaNano 2tha yuddhanA medAna para AvI pahoMcatAM, rAkSasasainye gaganabhedI AnaMda-dhvani karyo. rAmasainyamAM Aje gajaba utsAha ane taravarATa dekhAto hato. sainyanA agrabhAge roSathI dhamadhamatA lakSmaNajI UbhA hatA. temanI pAse ja zrI rAma 'haLa' zastra laIne UbhA hatA. sainyanA eka bhAge hanumAna, bhAmaMDala ane aMgada hatA. bIjA cheDe sugrIva, nala ane prasannakIrti hatA. bibhISaNe lakSmaNajInI najIka sthAna lIdhuM hatuM. sahu sUryodayanI rAha jotA hatA, tyAM ja pUrvadizA lAla thaI gaI ane sahasrarazmi kSitijanI bahAra AvyA. sUryodaya thayo. ghora yuddha AraMbhAyuM. lakSmaNajIe paheluM ja tIra rAvaNa tarapha choDyuM ane rAvaNanA kuMDalamAMthI te pasAra thaI gayuM. lakSmaNajIe tIronI varSA varasAvI rAvaNane DhAMkI dIdho. rAvaNa lakSmaNajInuM parAkrama joI diMga thaI gayo. teNe lakSmaNajI sAme kamara kasIne yuddha khelavA mAMDyuM. bIjI bAju yamadaMDa senApati vIra banIne jhajhUmI rahyo hato. sugrIva, nalanIla ane prasannakIrtinI sAme bAtha bhIDI hatI. jotajotAmAM teNe nala-nIlane ghAyala karI, prasannakIrtine haMphAvavA mAMDyo. sugrIve prasannakIrtine saMjJA karI. prasannakIrti nala-nIlane rathamAM nAMkhI chAvaNImAM laI gayo. For Private And Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 716 jaina rAmAyaNa sugrIve yamadaMDane paDakAryo. devone paNa darzanIya yuddha khelAvA mAMDyuM. kSaNamAM indrajitanA parAkramane yAda karAvI jAya ane kSaNamAM kuMbhakarNanI smRti karAvI jAya tevuM yuddha yamadaMDa khelI rahyo hato. sugrIva Azcaryacakita thaI gayo paNa sugrIve yamadaMDanI sAthe vadhu samaya yuddha na khelyuM. gadAyuddhamAM sugrIve yamadaMDane yamalokamAM pahoMcADI dIdho. yuddhanA madhya bhAgamAM lakSmaNajI ane rAvaNanuM ja yuddha jAmyuM hatuM. bAkI sahu dRSTA banI gayA hatA! jANe jaya-parAjayano nirNaya e be ja karI levAnA hoya! rAvaNe "bahurUpiNI vidyA" nuM smaraNa karyuM. tarata asaMkhya rAvaNa pragaTa thayA! bhISaNa rUpadhArI asaMkhya rAvaNone joI upara-nIce, Aju-bAju rAvaNane UbharAyelA joI lakSmaNajI ciMtAmAM paDI gayA. rAvaNe potAnAM asaMkhya rUpothI lakSmaNajI sAme laDavA mAMDyuM. "mULa rAvaNa koNa? e oLakhI zakAya ema na hatuM. lakSmaNajIe cAre bAju tIrono mAro calAvI keTalAMya rUpone naSTa karI dIdhAM. lakSmaNajIe Aje potAnuM ajaba paurUSa batAvavA mAMDyuM hatuM. asaMkhya rAvaNo sAme ekalA lakSmaNajI jhajhUmI rahyA hatA ane eka-eka tIrathI ekaeka rAvaNane bhUzaraNa karatA hatA. rAvaNe lakSmaNajInuM tAMDava nRtya joyuM. te dimUDha thaI gayo. lakSmaNajInA AvA parAkramanI kyAreya rAvaNe kalpanA karI na hatI. "bahurUpiNI vidyAnI zakti paNa jyAre lakSmaNajIno parAbhava na karI zakI, tyAre rAvaNe aMte potAnuM aMtima zastra cakraratna yAda karyuM. tejomaya cakraratna! zatruno acUka vadha karanAruM apUrva zastra! rAvaNe haju sudhI kyAre ya A zastrano upayoga karyo na hato. eno upayoga karavAno avasara ja nahoto Avyo. Aje lakSmaNajIno parAjaya karavAnA prayatnamAM jyAM enAM sarva zastra, astra, vidyA-maMtra vagere badhuM ja niSphaLa gayuM tyAre cakraratnane yAda karyuM. yAda karatAM ja jAjvalyamAna cakra rAvaNanA dakSiNa hAthamAM AvI lAgyuM. rAvaNe cakrane AkAzamAM khUba ghumAvI lakSmaNajI para choDyuM. paraMtu rAvaNanI dhAraNA dhULamAM maLI gaI. cake lakSmaNajInI cAre bAju pradakSiNA dIdhI ane lakSmaNajInA jamaNA hAthamAM AvIne sthira thayuM. For Private And Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 717 rAvaNavadha rAvaNanA mukha para viSAda chavAI gayo. te vicAre che : muninI bhaviSyavANI sAcI thaI, bibhISaNa vagerenAM vacano sAcAM paDyAM! kevI bhavitavyatA?" viSAdamAM DUbelA laMkApatine uddezIne bibhISaNa bolyo : he bhrAtA, huM punaH kahuM chuM : haju paNa jo jIvavAnI icchA hoya to vaidehIne soMpI do. durAgraha tyajI do, anyathA vinAza." bibhISaNanAM vacanoe rAvaNane krodhI banAvyo : "o duSTamati! cakra gayuM tethI zuM? cakrasahita zatrune mArA eka ja muSTiprahArathI haNIza." rAvaNa AgaLa bole e pUrve ja lakSmaNajIe cakrane ghumAvIne laMkApati para choDyuM. cakre rAkSasezvaranI chAtIne cIrI nAMkhI. rAkSasezvarano deha bhUmi para paTakAI gayo. vaizAkha vada ekAdazIno e divasa hato. sUrya astAcaLe pahoMcyo hato. rAkSasezvarano vadha thayo ane teno AtmA cothI narakamAM cAlyo gayo. 3 devoe lakSmaNajI para puSpavRSTi karI. "jaya jaya'no divya dhvani thayo. rAmasainya harSonmAdathI tAMDava-nRtya karyuM. harSanI kikiyArIothI AkAzane gajAvI mUkyuM. rAkSasasainyamAM hAhAkAra macI gayo. subhaTo UbhA rahI gayA, temanI AMkho AMsuothI bhIMjAI gaI. tyAM suvarNamaya uttega ratha para UbhA rahI, bibhISaNe rAvaNasainyane saMbodhana he laMkAnA vIra subhaTo, tame niHzaMka banI, zrI rAma-lakSmaNanuM zaraNa svIkAro. have e ja ApaNA zaraNya che. mATe avilaMba emanI kRpAne pAtra bano." lAkho subhaTo zrI rAma-lakSmaNa tarapha vaLyA. temaNe mastaka namAvI, temanAM caraNomAM zastra mUkI dIdhAM. lakSmaNajI bibhISaNa pAse UbhA rahI bolyA : mArA priya subhaTo, Aje yuddhano aMta Avyo che. tame vaphAdArIpUrvaka yuddha karyuM che, zUravIratAthI tame jhajhUmyA cho, tamAruM huM kuzaLa cAhuM chuM." For Private And Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 718 jaina rAmAyaNa subhaToe zrI rAma, lakSmaNano jaya pokAryo. bibhISaNa rAkSasezvaranA mRtadeha ta2pha joI rahyo hato. tenI AMkho sajala banI gaI. tenuM hRdaya bhAtRvirahathI vyAkuLa banI gayuM. te 2tha parathI nIce kUdI paDayo ane jyAM rAkSasezvarano deha paDyo hato tyAM doDI gayo. 'he bhrAtA.. ke bhrAtA...' karato bibhISaNa rAvaNanA deha pAse besI gayo. te karuNa vilApa karavA lAgyo. laMkAmAM rAkSasezvaranA vadhanA samAcAra vAyuvege prasarI gayA hatA. aMtaHpuramAM A du:khadAyI samAcAra pahoMcatAM ja kALo kalpAMta zarU thayo. maMdodarI Adi rANIo tvarita gatie yuddhamedAna para AvI pahoMcI. prANa vinAnA prANanAthanA lohIthI kharaDAyelA dehane joI, maMdodarI 'hA prANanAtha' karatI DhaLI paDI. aneka rANIo, paricArikAo mUrchita thaI gaI. laMkAnA lAkho nara-nArIo laMkApatino vadha thayo, jANI du:khathI gaddagad banI gayAM ane potAnA lokapriya rAjAnAM aMtima darzana karavA medAna para doDI AvyAM. yuddhanuM kaThora medAna zoka-vilApa ane AkraMdathI karuNa banI gayuM. zrI rAmalakSmaNa, sugrIva, bhAmaMDala, hanumAna, nala-nIla, aMgada vagere lAkho subhaTo zokamagna banI UbhA hatA. maunapaNe teo bibhISaNa, maMdodarI vagerenA duHkhamAM sahAnubhUti vyakta karatA hatA. bibhISaNa hIbakI hIMbakIne raDI rahyo hato. te potAnI kamarethI churikA kADhI, potAnI chAtI cIrI nAMkhavA tatpara thayo. tarata zrI rAme bibhISaNano hAtha pakaDyo. rikA chInavI lIdhI ane enA mAthe hetabharyo hAtha mUkI AzvAsana ApyuM. zrI rAme laMkAnA rAjaparivArane uddezIne kahyuM : 'A e dazamukha rAkSasezvara che ke jenuM parAkrama devalokamAM prazaMsAyeluM che. eNe vIragati prApta karI che, mATe te kIrtinuM pAtra banyo che. tenAM yuddhakauzala, prajApriyatA vagere aneka guNo varSo sudhI prajAnA mukhe gavAtA raheze; mATe tenI pAchaLa zoka na karo, kalpAMta na karo, tenuM uttarakArya karI nivRtta thAo.' sugrIva sAme joI zrI 2Ame AjJA karI : 'vAnarezvara jAo. kuMbhakarNa, indrajita, meghavAhana vagere yuddhakedIone bahumAnapUrvaka mukta karo ane ahIM laI Avo. 'jevI AzA.' sugrIve praNAma karyA ane kArAvAsa tarapha cAlyo. For Private And Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAvaNavadha 719 laMkAnA maMtrI-varge rAvaNanA agnidAha mATenI taiyArIo karI. gozISacaMdananI citA racAvI. kapUra, agaru vagere sugaMdhI dravyo ekaThAM karyo. tyAM sugrIva kuMbhakarNa Adine baMdhanamukta karIne AvI pahoMcyo. kuMbhakarNa rAvaNanA mRtadehane joI raDI paDyo. indrajita ane meghavAhana rAvaNanA mRtadehane vaLagI paDI, karuNa kalpAMta karavA lAgyA. zrI rAme kuMbhakarNanA khabhe hAtha daI kahyuM : he vIrapuruSa, eka parAkramIne chAje tevuM vIra mRtyu pAmanAra rAkSasezvara pAchaLa zoka na karo. uttarakAryanI teyArI karo." indrajita-meghavAhanane zrI rAme UbhA karyA ane potAnA bAhupAzamAM laI vAtsalyathI bhIMjavI nAMkhyA. temaNe kahyuM : "he vatsa, tame zoka na karo, AkaMda na karo. rAkSasezvara rAvaNe parAkramathI svargane jamIna para utAryuM che. e svargane mUkI e cAlyA gayA che. e svarga tamAruM che. pitAnA parAkramane tame varelA cho. tamArA jIvamAM sukhazAMti ane samRddhi tame prApta karazo." zrI rAme potAnA uttarIya vastrathI indrajita-meghavAhananAM AMsu lUchayAM. citA taiyAra thaI gaI hatI. rAvaNanA dehane sugaMdhIjalathI snAna karAvI, zreSTha vastro paherAvI, citA para padharAvavAmAM Avyo. purohite pavitra zlokonuM uccAraNa karavA mAMDyuM. indrajita citAmAM agni peTAvyo. maMdodarIe kAramI cIsa nAkhI, te jamIna para paTakAI paDI. cAre bAju rudanano hRdaya kaMpAvanAro dhvani UThyo. lAkho subhargo, lAkho prajAjano, hajAro snehIjano ane aMtaHpuranI hajAro rANIo-sahunI AMkhomAMthI AMsunI dhArA, sahunA mukha para duHkha, Arkada ane glAni hatAM. agninI jvAlAo UMce caDhavA lAgI. traNa bhuvanane AkrAnta karanAra, bAhubaLa, maMtrabaLa, vidyAbaLathI vizva para Adhipatya sthApanAra, rAkSasavaMzanI saMskRtine laMkAthI mAMDIne traNeya khaMDamAM vistAranAra, e aitihAsika yugapuruSano deha jvAlAomAM bhasma thaI gayo. - zrI rAma parivArasahita pAsarovaramAM snAna karavA cAlyA. snAna karI, pAsarovaranA nIramAM azrujalanuM saMmizraNa karI, rAvaNane jalAMjali ApI kuMbhakarNa, bibhISaNa, indrajita, meghavAhana, maMdodarI vageree paNa padmasarovaramAM snAna karyuM ane zrI rAma pAse sahu ekatra thayAM. For Private And Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 720 jaina rAmAyaNa zrI rAme laMkAnA rAjaparivArane saumyadRSTithI ane sudhArasamaya vANIthI ubodhana karyuM : he vIrapuruSo, tame pUrvavatuM tamAruM rAjya karo. prajAnuM kSemakuzaLa karo. amAre tamArI saMpattinuM koI prayojana nathI. tamAruM huM kuzaLa cAhuM chuM. zrI rAmanAM sahAnubhUtibhaya vacana sAMbhaLI, kuMbhakarNAdinI AMkhamAM AMsu UbharAI AvyAM. laMkAnA rAjyaparivAre ane maMtrIoe zrI rAmanA uddabodhanathI Azcarya anubhavyuM. sahu gad thaI gayA. indrajita bolyo : "he parAkramI pavitra puruSa, have amAre vizALa rAjyanuM zuM prayojana che? have rAja, sattA, vaibhava ane indriyonA sukhothI saryuM. koI ja prayojana nathI e badhAnuM. pitAjIno vadha ane laMkAnuM patana, eNe amane samyagdaSTi ApI che. atyAra sudhI je vinAzI hatuM tene avinAzI mAnyuM hatuM. je kSaNika hatuM tene zAzvata mAnyuM hatuM. je dagAkhora hatuM tene vizvAsapAtra mAnyuM hatuM paNa have e mAnyatAo asatya siddha thaI gaI che. zeSa jIvana have e vinAzI, kSaNika ane avizvasanIya sAMsArika sukhonA upabhogamAM vyatIta nathI karavuM. zeSa jIvana mokSamArganI maMgaLamayI ArAdhanAmAM vyatIta karIzuM. cAritra svIkArI, AtmaniSTha banI, karmono kSaya karavA puruSArtha karIzuM.' zrI rAma ane lakSmaNajI IndrajitanAM vivekapUrNa vacano sAMbhaLI, Azcaryacakita thaI gayA. temanA hRdayamAM indrajita pratye apUrva vAtsalyabhAva pragaTyo. indrajita, tuM zuM bole che? tuM saMsAratyAga karIza? zA mATe? laMkAnuM rAjya amAre joItuM nathI, tame sahu rAjya bhogavo ane prasanna raho." zrI rAme gadgad svare kahyuM. he pUjya, Apa laMkAnA rAjya uparathI ApanA adhikAro uThAvI lo cho, e ApanI uttamatA che, paraMtu je laMkAnA sAmrAjya pitAnA vadhanuM pAritoSika ApyuM, te sAmrAjya have niSkalaMka nathI rahyuM. have to je niSkalaMka che, zAzvat che, te mokSa sAmrAjya ja meLavI levA, prayatna karavo ucita lAge che.' paNa tethI zuM tamArI apakIrti nahIM thAya? loko kaheze ke "yuddhamAM parAjita thayA eTale sAdhu banI gayA! bhale tamAre cAritra levuM hoya to jIvananI uttarAvasthAmAM lejo, paraMtu atyAre." - "he mahAvIra! have amAre apakIrtithI zA mATe DaravuM joIe? parastrInA apaharaNathI amArI apakIrti zuM nathI thaI? zuM sAdhu banavAthI, enAthI vadhu For Private And Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAvaNavadha 721 apakIrti thaze? huM to ema samajuM chuM ke pitAjIe AcarelA parastrI-apaharaNanA pApanuM prAyazcitta karavA amAre cAritra svIkAravuM joIe." zrI rAma mauna rahyA. indrajitanA kathana para teo gahana vicAramAM paDI gayA. bIjI bAju kuMbhakarNa, indrajita, meghavAhana ane maMdodarI Adi paraspara vicAra-vimarzamAM parovAyAM, jyAre laMkAnI prajA rAkSasezvaranA vadhathI vyAkuLa banI gaI hatI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- -- - - - - - - 84. sItA milana : laMkAnA yuddhamedAnamAM haju laMkApati rAvaNanA dehanI rAkha TharI paNa na hatI, maMdodarI vagerenAM AMsu haju sukAyAM paNa na hatAM, nagarajanono kalpAMtadhvani haju zamyo na hato, tyAM laMkAnA kusumAyudha udyAnamAM devalokanA hajAro deva UtarI AvyA hatA ane mahotsavanAM Dhola bajAvI rahyA hatA! mahAmuni aprameyabalane kevaLajJAna prApta thayuM hatuM. teNe mahotsava manAvavA devo AvyA hatA. laMkAnI zerIomAM te jJAnotsavano dhvani saMbhaLAvA lAgyo hato. prabhAte zrIrAmane A samAcAra maLyA. rAma-lakSmaNa, kuMbhakarNAdi rAkSasa parivAra sAthe kusumAyudha udyAna tarapha cAlyA. sahunAM hRdaya udvigna hatAM, saMtapta hatAM. jyAre teo tyAM pahoMcyA tyAre mahAmuni suvarNakamala para ArUDha thaI, dharmadezanA ApatA hatA. temane vaMdanA karI, zrIrAma vagere besI gayA. kevaLajJAnanI prazamarasa relAvatI dharmadezanAe devonAM dila praphullita karyA. mAnavonAM mana prasanna karyA. dharmopadeza pUrNa thayo. indrajita ane meghavAhana UbhA thayA. mahAmunine vaMdana karI temaNe kahyuM : he vibho, ame A saMsAravAsathI virakta banyA chIe. paraMtu amArA pUrvabhavo jANavAnI amane jijJAsA che. Apa trikAlajJAnI cho. sarva jIvonA sarva bhavo Apane pratyakSa che. Apa kRpA karIne amArA pUrvabhavonuM varNana karazo to amArA vairAgyamAM vRddhi thaze.' sabhAmAM zAMti chavAI gaI. devo paNa laMkApatinA prANapriya putronA praznonA pratyuttara sAMbhaLavA Atura banyA. mahAmunie. kahyuM : kauzAmbI nagarI hatI. temAM be bhAIo vasatA hatA. daridratAe temane gherI lIdhA hatA. ekanuM nAma hatuM prathama ane bIjAnuM nAma hatuM pazcima. eka divasa kauzAmbImAM bhavadatta mahAmuni padhAryA. sahu nagarajano mahAmuninI dezanA sAMbhaLavA gayA. dharmadezanA sAMbhaLI teone dhananI daridratAnuM bhAna thaI gayuM. viSayonI tRSNA zAnta thaI gaI. temaNe mahAmuninAM caraNomAM saMsArano tyAga karyo ane sAdhu banI gayA." sAdhu banI, baMne bhAIo pRthvItala para viharavA lAgyA. tapa-tyAga ane jJAna-dhyAnathI AtmAne ujjavaLa banAvavA lAgyA. eka divasa teo kauzAmbImAM padhAryA. kauzAmbI tyAre vasaMta-mahotsavanA ramaNe caDhI hatI. raMga-rAga ane For Private And Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItA milana 723 vilAsamAM prajA DUbI gaI hatI. baMdhu-muni udyAnanI kuTiramAM birAjyA hatA. rAjA naMdighoSa mahArANI indumukhI sAthe e ja udyAnamAM Avyo. rAjArANI paNa vasaMta-utsavanA AnaMdamAM magna banyAM hatAM. temanI kIDA muni pazcimanA dRSTipathamAM AvI. pazcimamuninA manane e krIDAe ApyuM. "evI kriIDA karavAnuM saubhAgya mane paNa maLe to?' muninuM mana gaDamathalamAM paDI gayuM. pazcimamunie vicAryuM : munijIvanamAM to AvuM sukha bhogavI zakuM nahi. munijIvanano tyAga karIne gRhastha banI jAuM to paNa mane Avo rAjavaibhava kyAMthI maLe? AvI rANI kyAMthI maLe? hA, zAstromAM mane jANavA maLyuM che ke tapazcaryAnA baLathI bIjA bhavamAM evuM sukha maLe che! paNa te mATe saMkalpa karavo paDe. tapazcaryAno sodo karavo paDe! koI vAMdho nahIM, huM mArI samagra tapazcaryAnA phaLarUpe evo saMkalpa karuM ke marIne A ja rAjA rANIno putra banuM! basa, pachI bhoga-vilAsa ane AnaMda-pramodanI koI sImA nahi rahe!' pazcimamunine A vicAra jI gayo. eka divasa emaNe potAnA bhAI muni prathamanI samakSa potAnI icchA pradarzita karI dIdhI. tIvra icchA pragaTa thayA vinA rahetI nathI. prathamamunie pazcimamunine kahyuM : he munivara, tame A zuM vAta karo cho? saMsAranA A bhogavilAsanI khAtara tame sAdhujIvananI mahAnuM sAdhanAne hoDamAM mUkavA cAho cho? karmakSaya karavAnI sAdhanAne tame bhogavilAsa prApta karavAnuM sAdhana banAvo cho? bhAI... bhAI... A tamane kyAMthI sUjhayuM? jJAnI bhagavaMtoe je bhogavilAsane bhavabhramaNanuM kAraNa batAvyuM che, tenI spRhA tamane kema jAgI gaI?' pazcimamuninI dRSTi jamIna para sthira hatI. temanA mukha para potAnA saMkalpanI daDhatA hatI. prathamamunie khUba vAtsalyapUrNa zabdomAM kahyuM : 'tame je bhogavilAsa tarapha AkarSAyA cho te bhaMgavilAsanuM sukha tamane tamArI tapazcaryAnA phaLarUpe maLI paNa jaze. paraMtu e keTalA kALa sudhI tamArI pAse raheze? zuM e sukha sarva kALa tamArI pAse raheze? nA, saMsAranAM tamAma sukho kSaNika che, anitya che, klezayukta che, e sukhonA bhoganuM pariNAma durgati che. tame zA mATe jANIbUjhIne bhaDabhaDatI bhoganI AgamAM kUdI paDavA taiyAra thaI gayA cho? mArI vAta mAno, tame mArA baMdhu cho, mahAna pavitra sAdhujIvana jIvI rahyA cho. A tamAro tyAga, tamArI tapazcaryA, enA para pANI na vALo.' For Private And Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 724 jaina rAmAyaNa pazcimamunie kahyuM : "tame kaho cho te satya che, paraMtu mane samajAtuM nathI ke huM kema e sukho tarapha AkarSAI rahyo chuM? meM jyArathI rAjA-rANInI krIDA joI che tyArathI enuM AkarSaNa jAmyuM che.' prathamamunie kahyuM : "bhale e nimitte tamArA manamAM vikSobha pedA karI dIdho. paraMtu ApaNe jJAnabaLe e vikSobhane dUra karI zakIe. viSaya kaSAyanAM damana karavAnuM ApaNuM jIvana che. caMcaLa cittavRttionuM damana karye ja chUTako che. anAdikAlIna viSaya-kaSAyanI vRttio para ApaNe vijaya meLavavAno che. te mATe ja ApaNe sAdhu banyA chIe. sAdhujIvana eTale duSTavRttio sAthe laDI levAnuM jIvana. hA, kyAreka duSTavRttio ApaNA para prahAra karI jAya, paraMtu teTalA mAtrathI ApaNe tenI zaraNAgati na svIkArI levI joIe. punaH punaH e vRttio para humalA karI, temane jarjarita karI devI joIe. bhAI! tame Daro nahIM, huM tamArI sAthe chuM." - pazcimamuninA mukha para kaMIka lajjA, vikSobha ane udveganI rekhAo kheMcAI. temanI dRSTimAM caMcaLatA hatI. mokSasukha ane bhogasukha vacce temanuM mana jholAM khAI rahyuM hatuM. prathamamuninAM vacano temanA aMtaHkaraNa sudhI pahoMcI zakatAM na hatAM, mokSasukhanI kalpanA lupta thaI gaI hatI. saMsAranAM sukhoe temane jakaDI lIdhA hatA. prathamamunie anya munione pazcimamuninA saMkalpanI jANa karI. munisamudAyamAM khaLabhaLATa macI gayo. pazcimamuninI cAreya bAju munio AvIne besI gayA. pazcimamuninA saMkalpane dUra karavA teo samajAvavA lAgyA. pazcimamuni maunapaNe sahunI vAto sAMbhaLI rahyA. jyAre sahu samajAvIne mauna thaI gayA tyAre pazcimamunie kahyuM : he munivaro, tame mane saMsArasukhanuM niyANuM karavA nA pADo cho. tamArI vAta huM samajI zakuM chuM. saMsArane asAra samajIne huM sAdhu banyo chuM paraMtu jIvanA adhyavasAyo parivartanazIla che. mArA manamAM je saMsArasukhanI AkAMkSA jAgrata thaI che, enuM zamana karavAnI mArI zakti nathI. mAro saMkalpa avicala che, Apa mane kSamA karo.' pazcimamuni tyAMthI cAlyA gayA. AyuSya pUrNa thayuM. marIne e ja rAjA-rANIne ghera putrarUpe utpanna thayA. nAma rativardhana rAkhavAmAM AvyuM. rativardhana yauvanavayamAM AvatAM mAtApitAe tene paraNAvyo. aneka rUparamaNIonA saMge bhogasukha bhogavato jIvana vyatIta karavA lAgyo. For Private And Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItA milana 725 prathamamuni kALadharma pAmI, pAMcamA devalokamAM deva thayA. devane janmathI ja avadhijJAna hoya che. prathamamuninA jIve avadhijJAnamAM potAnA pUrvajanmanA bhAI pazcimamunine rativardhana rAjA rUpe joyA, prathamamuninA hRdayamAM pazcimamuni pratyeno bhrAtRsneha akhaMDa hato. bhale pazcimamunie prathamamuninI zikhAmaNa avagaNIne niyANuM karyuM hatuM chatAM prathamamunino sneha bhagna thayo na hato. e snehe devabhavamAM tarata tapAsa karAvarAvI ke "bhAI pazcimamuni kyAM che?' jyAre rativardhanane saMsArasukhamAM DUbI gayelo joyo tyAre deve vicAryuM : "jo A rIte ja bhogasukhamAM garakAva thaIne maraze to avazya durgatimAM jaze. ene AtmabhAna karAvuM.' jo ke devo paNa bhogasukhamAM lIna hoya che, paraMtu je manuSya jIvanamAM saMyama jIvana jIvIne deva bane che, teno AtmA devalokanAM divyasukhonI vacce paNa jAgrata rahe che ane divyasukhonA upabhogamAM khovAI jato nathI. deve muninuM rUpa banAvyuM. rativardhanarAjAnI sabhAmAM AvyA. rAjAe UbhA thaI, munino satkAra karyo ane yogya Asane birAjita karI, pote muninAM caraNamAM besI gayo. munirUpadhArI deve rativardhanane dharmopadeza Apyo. sAthe teno pazcimamunino pUrvabhava paNa batAvyo. prathamamuninA jIva tarIke potAnI oLakhANa karAvI. A badhuM sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM rativardhanane potAnA pUrvabhavanuM smaraNa thaI gayuM. devanA AnaMdanI sImA na rahI. teNe kahyuM : he baMdhu! hajuM kaMI bagaDI gayuM nathI. jAgyA tyArathI savAra! A manuSyalokanA gaMdAM, bIbhatsa ane kSaNika sukhothI saryuM. A sukhono tyAga karI, saMyama svIkArI, bhavonI paraMparA sudhAro." rativardhananuM mana bhogasukhothI nivRtta banyuM. teNe potAnI mAtA indumukhIne vAta karI. indumukhI putranI vAta sAMbhaLI Azcarya anubhavI rahI. rativardhane jyAre cAritra grahaNa karavAnI vAta karI tyAre indumukhI udvigna banI gaI. paraMtu rativardhane jyAre potAnA pUrvabhavanI vAta karI tyAre indumukhIe prasannatAthI anujJA ApI. rativardhane cAritra svIkAryuM. kALadharma pAmI, pAMcamAM devaloke gayo. For Private And Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 723 baMne bhAIo pAMcamAM devalokanuM AyuSya pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM vibuddhanagaramAM avataryA. baMne rAja kumAra banyA. yuvAna vayamAM cAritra svIkArI, kALadharma pAmI bAramA devalokamAM gayA. bAramA devalokanuM AyuSya pUrNa karI, te baMne bhAIo laMkAmAM prativAsudeva rAvaNanA mahelamAM putrarUpe avataryA. te ekanuM nAma indrajita ane bIjAnuM nAma meghavAhana. indrajita ane meghavAhana potAnA pUrvabhavono vRttAMta sAMbhaLI, vairAgyavAsita banyA. sAthe sAthe e paNa jANavA maLyuM ke rativardhananA bhavamAM je mAtA indumukhI hatI te ja maMdodarI che, tyAre rAkSasa-parivAramAM Azcarya phelAyuM. indrajita ane meghavAhane cAritra grahaNa karavAno, potAno saMkalpa ghoSita karyo. kuMbhakarNe paNa cAritra svIkAravAnI ghoSaNA karI. maMdodarI vagere laMkAnI rANIoe paNa cAritra levAno saMkalpa jAhera karyo. rAkSasa parivAranI A jAherAte laMkAmAM AnaMda ane zokanI mizra lAgaNIo phelAvI. lokapriya laMkApati rAvaNanA avasAnathI laMkAnI prajA vyathita hatI, tyAM kuMbhakarNa ane indrajita-meghavAhana te prajA mATe eka moTuM AzvAsana hatA. aprameyabala mahAmuninI parSadAmAM upasthita hajAro strI-puruSoe kuMbhakarNa vagerene AMsubharI AMkhe vinaMtI karIne, temane cAritra na levA samajAvyA, paraMtu teo dRDha saMkalpa karanArA hatA. temanuM hRdaya have saMsAranA koI sukha mATe talapatuM na hatuM. saMsAranA koI sukha mATe temane kAmanA na hatI, pachI teo zA mATe saMsAramAM rahe? thoDA samaya pUrve bAhya zatruo sAme jhajhUmatA rAkSasavaMzanA parAkramI kumA2o thoDA samaya pachI AMtarazatruo sAme jhajhUmanArA munivaro banI gayA! gaI kAla sudhI laMkAnA apratima rAjamahAlayonA aMtaHpuramAM raMga-rAga-lIna banI, rAvaNane rIjhavanArI sannArIo Aje tyAga virAgamAM lIna banI, paramAtmAne rIjhavanArI AryAo banI gaI. hRdayanuM parivartana kayA prasaMge ane kevA saMyogomAM thaI jAya che te chadmastha na samajI zake. kAlano pApI Aje dharmAtmA banI zake che ane Ajano dharmAtmA kAle pApI banI zake che. zrI rAme nUtana munivaronAM caraNe vaMdanA karI. zrI lakSmaNajI, sugrIva, bibhISaNa ityAdie paNa vaMdanA karI. bibhISaNe zrIrAmane praNAma karI kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItA milana 727 he puruSazreSTha, have Apa laMkAmAM praveza karI devI sItAnA manane prasanna karo." bibhISaNe laMkAnA rAjamArgo zaNagAryA. laMkAnI prajA zrI rAma ane lakSmaNane nIrakhavA rAjamArgo para goThavAI gaI. "bhuvanAlaMkAra' hAthI para zrIrAmalakSmaNa ArUDha thayA. temanI pAchaLa bibhISaNa ane sugrIvanA be hAthI goThavAyA. tyArabAda hanumAna, prasannakIrti, nala ane nIlanA cAra rathonI paMkti goThavAI. te pachI bIjA aneka vAnaravIro rathArUDha banI, azvArUDha banI, goThavAI gayA. laMkAnI prajAnAM netra rAma-lakSmaNa ane lAkho vAnaravIrone jovA utsuka hatAM. paraMtu e prajAnAM hRdaya saMtapta hatAM. Aje temano priya rAjA dazamukha ke paTarANI maMdodarI, yuvarAja indrajita ane parAkramI meghavAhana koI na hatuM. rAjamahAlaya sUmasAma hato. harSa-zokanI mizra lAgaNIo anubhavatI, laMkAnI janatA rAjamArgo para UbharAI hatI. vidyAdharoe divya vAjiMtronA nAdathI laMkAnA zokAkula vAtAvaraNane badalavA mAMDyuM. kinnarIono samUha-nRtyo thavA lAgyAM. zrI rAmano laMkA praveza AraMbhAyo. zrI rAmane laMkAnA rAjamahAlayomAM nahotuM javuM. emane javuM hatuM mahAsatI sItA pAse, je dinarAta "rAma rAma' no jApa japI rahI hatI. jeNe manamAMya zrI rAma vinA koI puruSanI abhilASA karI na hatI ane je mahAsatInA satItvanI rakSA khAtara, zrIrAme bhISaNa raNasaMgrAma khelyo hato. sItAjI "puSpagirinA zikhare eka ramaNIya udyAnamAM rahIne, zrI rAmanI pratIkSA karI rahyAM hatAM. zrIrAma hanumAne varNavelI sItAne jovA utsuka hatA. - zrIrAma puSpagiri pAse AvyA. hAthI parathI nIce UtarI gayA. lakSmaNAdi sarve zrIrAmane anusaryA. sahu puSpagiri para caDhavA lAgyA. puSpagirinA zikhare, udyAnanA dvAre, sItAjI AvIne UbhAM hatAM. zrI rAme sItAjIne dUrathI joyAM. teo eka kSaNa thaMbhI gayA. "jevuM varNana hanumAne karyuM hatuM tevI ja sItA dRSTipathamAM AvI rahI che, ane zrI rAma vegathI sItAjI tarapha doDyA. e daMpatInA milananuM varNana koI mahAkavioe karyuM hota to? zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe A prasaMgane mAtra eka zlokamAM varNavyo che. tA muslipya nijasaMge dvitIyamiva jIvitam tadeva jIvitammanyo dhArayAmAsa rAghavaH || sItAjIne upADIne zrIrAme potAnA utsaMgamAM dhAraNa karI. jANe potAnuM bIjuM jIvana ja hoya ema mAnIne!" For Private And Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 728 jaina rAmAyaNa cirakAlIna viyoga pachI, thatA saMyoganuM saMvedana jo ke vacanAtIta hoya che, chatAM te saMvedanane vacanano viSaya banAvavA kavioe kyAM prayatna nathI karyo? e samaye mahAsatI sItAnA mananA bhAvo kevA haze? zrI rAmanA mananI kevI sthiti haze? tyAM upasthita darzakonA mananA kevA bhAva haze? zrI rAmanA mananI kevI sthiti haze? tyAM upasthita darzakonA mananA kevA bhAvo haze? siddha gaMdharvAdie AkAzavANI karI : "iye mahAsatI sItA jayatu" A mahAsatI sItA jaya pAmo.' lakSmaNajInI AMkhamAMthI AMsuonI dhArA vahI rahI hatI. sItAjInAM caraNomAM lakSmaNajIe potAnuM mastaka mUkI, AMsuothI sItAjInAM caraNonuM prakSAlana karavA mAMDyuM. he tAt, ciraMjIva, cirananda, mArI tane sadaiva AziSa che." ema kahetAM sItAjIe lakSmaNajInA mAthe heta varasAvyAM. bhAmaMDale sItAjIne namaskAra karyA. sItAjIe prasannatApUrvaka bhAmaMDalane AziSa ApI, jANe munivacana! tyArabAda kapirAja sugrIve mastaka namAvI kahyuM : "huM sugrIva mahAsatIne praNAma karuM chuM." bibhISaNe natamastaka banI kahyuM "huM rAvaNAnuja bibhISaNa, devI sItAne vaMdana karuM chuM." sItAjI madhura dhvanithI darekane AzIrvacana ApatAM jAya che. hanumAna, aMgada, nala-nIla, prasannIirti vagere AvatA gayA ane potAnuM nAma batAvatA vaMdana karatA gayA. pUrNimAnA zazAMka sAthe jema kumudinI zobhe tema zrI rAma sAthe sItA zobhavA lAgyAM. bibhISaNe zrI rAmane praNAma karI kahyuM : "kRpAnAtha, laMkAnA rAjamahAlayane devI sItA sAthe pAvana karo." zrI rAma sItA sAthe bhavanAlaMkAra hAthI para ArUDha thayA. vidyAdharoe zrI rAmano jaya pokAryo. harSanAdothI laMkA gAjI UThI. bhavanAlaMkAra hAthInI AgaLa rathArUDha banIne bibhISaNa mArgadarzana karAvI rahyA hatA. jyAre sugrIvAdi vAnaravIro zrI rAmanI pAchaLa pAchaLa AvI rahyA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 85. laMkAmAM cha varSa ane sItAjI sAthe zrI rAme laMkApatinA divya AvAsamAM praveza karyo. sIdhA ja teo AvAsa-antargata zrI zAntinAtha bhagavaMtanA caityamAM gayA. zAnticaitya vizALa hatuM. eka hajAra maNi maDhelA staMbho para e caitya UbheluM hatuM. zilpakalAno e abhuta namUno hato. zrIrAma, lakSmaNajI ane sItAjI prasanna thaI gayAM. sItAjIe prabhupUjananI bhAvanA vyakta karI. bibhISaNe tarata pUjanasAmagrI maMgAvI lIdhI. bIjI bAju zrI rAma vagere snAnAdithI nivRtta thaI, vizuddha kiMmatI vastrothI sajja thaIne AvI gayA. ati bhaktipUrNa hRdayathI traNeyae pUjA karI. bibhISaNe kahyuM : kRpAnAtha, sevakanA AvAsamAM paNa jinacaitya che. tyAM paNa jinapUjana karavAthI ApanuM mana AllAdita thaze." sugrIva vagere rAjAo, senApatio, rAjakumAro Adi sAthe zrI rAma bibhISaNanA mahele padhAryA. bibhISaNano mahela paNa rAvaNanA mahelanI spardhA kare tevo suzobhita ane vizALa hato. zrI rAme parivAra sahita jinacaityamAM pUjana karyuM ane tyArabAda bhojanAdithI nivRtta thayA. zrI rAmasainyanA dareka rAjAo, rAjakumAro ane senApatio Aje bibhISaNanA atithi hatA. sahu bhojanAdithI nivRtta thayA. zarIrano kheda dUra thayo, tyAre bibhISaNe potAnA vizALa sabhAbhavanamAM sahune ekatrita karyA. ratnasiMhAsana para zrI rAmane ArUDha karI, bibhISaNa zrI rAmacaraNanI pAse eka Asana para beThA. sahu AvI gayA pachI bibhISaNe aMjali joDI, zrI rAmane vinaMtI karI : he uttama puruSa! A ardha-bhAratano vaibhava, ratnonA DhagalA, sonAno vizALa bhaMDAra, lAkho hAthI ane ghoDA ane A saMpUrNa rAkSasa-dvIpa Apa svIkAro; sarvasvanA svAmI Apa cho, huM to Apano eka sevaka chuM. Apa For Private And Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 jaina rAmAyaNa AjJA pradAna karo. saMprati ja Apano laMkAnA siMhAsane rAjyAbhiSeka karIe, Apa laMkAne pavitra karo, mArA para kRpA karo, mArI icchA pUrNa karI, mane anugRhita karo." zrI rAma bolyA : "he mahAtmanuM! zuM tame bhUlI gayA ke meM tamane pUrve ja laMkAnuM rAjya ApeluM che! tamArI mArA pratyenI apAra bhakti ane avihaDa sneha tamane e bhulAvI de, paNa huM ApeluM vacana kema bhUlI zakuM?' zrI rAme sugrIvane saMketa karyo. rAjyAbhiSekanI sAmagrI tatkALa sugrIve upasthita karI ane tatkALa laMkAnA rAjya para zrI rAme bibhISaNano abhiSeka karyo. sabhAe laMkApati bibhISaNano jaya pokAya. laMkAnI prajAne tyAre pratIti thaI ke zrI rAma-lakSamaNa rAjyanA lobhathI nathI laDyA, paraMtu sItAnI khAtara laDyA che. zrI rAma, lakSmaNanI rAjya pratyenI niHspRhatAe laMkAnI prajAne mohI lIdhI. zrI rAme parivAra sahita rAvaNanA AvAsamAM nivAsa karyo. bibhISaNe rAjyanI dhurA dhAraNa karI, vyavasthAtaMtra saMbhALI lIdhuM. zrI rAme sugrIvane kahyuM : ame ayodhyAthI vanavAsamAM nIkaLyA pachI aneka sthaLe aneka rAjakamArIo sAthe pANigrahaNa karavAnuM vacana ApatA AvyA chIe. huM icchuM chuM ke te te vidyAdharo, dUto dvArA AjJApana karI, rAjakumArIone ahIM bolAvI, temanI sAthe pANigrahaNa karI vacananuM pAlana karavuM joIe." zrI rAmanI AjJAthI sugrIve vidyAdhara-dUtone zrI rAmano saMdezo ApIne, AkAzayAnamAM ravAnA karyA. sihodara vagere rAjAonAM nAma temane sUcita karyA hatAM. vidyAdhara dUto e pramANe rAjAo ane rAja kanyAone laI laMkA AvI gayA, zrIrAma-lakSmaNe vidhipUrvaka te rAja kanyAo sAthe pANigrahaNa karyuM. nara-nArIoe mahotsava manAvyo. yatheccha bhogasukha bhogavatA zrI rAma-lakSmaNe laMkAmAM cha varSa vitAvyAM. sukhanA divaso vyatIta thatAM vAra lAgatI nathI, laMkA zrI rAma mATe ayodhyA *vAlmikIkRta rAmAyaNamAM ane tulasIkRta rAmAyaNamAM zrIrAmane eka ja patnI hatI, ema kahevAyuM che. zrI hemacandrasUrikRta rAmAyaNamAM rAmane aneka patnI hovAnuM pratipAdana che. For Private And Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkAmAM cha varSa 731 banI gaI hatI. teone ayodhyA paNa yAda AvatI na hatI, paraMtu ayodhyAne zrI rAma-lakSmaNa ane sItA kSaNe kSaNe yAda AvatA hatAM! bibhISaNa, sugrIva vagere zrI rAmanI sevAmAM tatpara hatA. indrajita ane meghavAhana cAritra laI, karmonA sAme yuddha khelI rahyA hatA. bhale teo rAma-lakSmaNanA hAthe parAjita thayA, paraMtu karmonA sAme teo parAjita na thayA. anaMta-anaMta karmono kSaya karI, teo vItarAga sarvajJa banyA. viMdhya pradezamAM temaNe nirvANa prApta karyuM. tyArathI e pradeza "megharatha' tIrtharUpe prasiddha thayo. e tapobhUminA sparze aneka patitonA uddhAra thayA. nAradajI! pRthvI para niraMtara paribhramaNa karanAra e AjIvana brahmacArI devarSi eka divasa ayodhyAne AMgaNe padhAryA. teo sIdhA ja rAjamahele pahoMcyA. temane ayodhyA ane ayodhyAvAsIo praphullita na lAgyA. rAjamahela gamagIna lAgyo. jyAre teo kauzalyA ane sumitrA pAse pahoMcyA tyAre nAradajInuM mana duHkhI banI gayuM. kAraNa ke kauzalyA ane sumitrA zokAkuLa hatAM. temanI AMkho AMsubhInI hatI. temanAM zarIra sukAyelAM hatAM. nAradajIno ucita satkAra karI, temane besavA mATe Asana ApyuM. nAradajIe prazna karyo : "he bhaktizAlinI! tame vimanaska kema cho!" kauzalyAe kahyuM : he devarSi, mArA putra rAma, lakSmaNa, putravadhU sItA sAthe vanamAM gayA tyAM sItAnuM apaharaNa thayuM. rAvaNa sItAne laMkA laI gayo. rAma-lakSmaNa laMkA gayA. rAvaNa sAthe yuddha thayuM, rAvaNe lakSamaNa para zakti prahAra karyo. enuM nivAraNa karavA "vizalyA ne tyAM laI javAmAM AvI. basa, ahIM sudhI jANavAmAM AvyuM che. mAro putra lakSmaNa jIve che ke nahIM? sItAnuM zuM thayuM? kahetAM kahetAM "hA vatsa lakSmaNa.." karatI kauzalyA dhrusake dhrusake raDI paDI. sumitrA paNa DUsakAM bharavA lAgI. nAradajInI AMkho paNa bhInI thaI gaI. rAjamAtAonuM duHkha temanAthI joyuM na gayuM. temaNe kahyuM he suzIle! tame dheya ghAraNa karo, zAMtithI ahIM raho. huM jAuM chuM ane tamArA putrone huM laI AvuM chuM.' For Private And Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 732 jena rAmAyaNa nAradajIe avilaMba AkAzamArge prayANa karyuM. loko pAsethI jANI lIdhuM ke rAma-lakSmaNa laMkAmAM vase che. teo alpa samayamAM laMkAnA dvAre AvI pahoMcyA. zrI rAma nAradajIne jotAM UbhA thaI gayA ane rAme sAme AvI, ucita satkAra karI pUchyuM. "devarSi! ahIM kema padhAravAnuM thayuM?" - nAradajI kaMI na bolyA. teo zrI rAma-lakSmaNa ane sItA sAme joI rahyA. temanA manamAM roSa UbharAI rahyo hato. chatAM te roSane mukha para AvavA detA na hatA. temane vicAra Avyo, ApanI jananI "mArA putra.. mArA putra." karatI AMsuo vahAvI rahI che. nathI sukhe bhojana karatI ke nathI zAntithI nidrA letI. jyAre A putronA mukha para mAtRvirahanA duHkhanuM nizAna paNa nathI! kevo A saMsAra che!" zrI rAme punaH prazna karyo. "zuM vicAramAM paDI gayA... devarSi? mArA yogya." nAradajIe kahyuM, "huM ayodhyAthI AvuM chuM. duHkhI ayodhyAnuM varNana karI zakato nathI, paraMtu duHkha, zoka ane AkaMdathI mRtyunI samIpa pahoMcelI tamArI jananIo kauzalyA ane sumitrAne jyAre huM maLyo tyAre mArA jIvanamAM kyAreya na anubhavelI vedanA mane thaI AvI. tamane prativAsudevanI laMkAmAM bibhISaNa, sugrIva jevA samrATonI bhaktimAM mAtAo bhulAI jAya te sahaja che.' nAradajI akhkhalita gatie bolyA jatA hatA ane zrI rAma-lakSmaNa avApha banI sAMbhaLyuM jatA hatA. sItAjInI AMkhomAMthI AMsunI dhArA vahI rahI hatI. 'tame ahIM sukhabhogamAM evA DUbI gayA cho ke kyAM dina Uge che ne Athame che teno khyAla nathI Avato, jyAre e kauzalyA ane sumitrAnI eka eka kSaNa varSa samAna vItI rahI che." "hA vatsa rAma... hA vatsa lakSmaNa.. hA vase sItA. kahI karuNa rudana karatI, e mAtAone meM joI tyAre mAruM hRdaya dravI UDyuM ane huM doDato bhAgato ahIM AvI pahoMcyo.' - zrI rAma kakaLI UThyA, gadgad svare, AMsubharI AMkhe teo bolyA : "he devarSi, basa karo, sAMbhaLyuM jatuM nathI e mAtAonuM du:kha. eka divasanIya vilaMba karyA vinA, ame ayodhyA tarapha prayANa karIe chIe." lakSmaNa! bibhISaNane bolAvo.' bibhISaNa AvI pahoMcyA. natamastake bibhISaNe pUchyuM. sevaka yogya Adeza pradAna karo." For Private And Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkAmAM cha varSa 733 rAjanuM, jIvanamAM na thavI joIe evI bhUla thaI gaI che. mAtAnuM duHkha bhUlIne tamArI bhaktimAM mohita thaIne ame ahIM cha-cha-varSa vitAvI dIdhAM. Aje prayANa karavuM joIe.' bibhISaNanI AMkho AMsuthI chalakAI gaI. rAma vinAnI laMkAnI kalpanA paNa bibhISaNane raDAvI rahI hatI. "kRpAnAtha....' bibhISaNa bolI zakyA nahIM. rAje zvara, amArA virahanA duHkhathI, amArI mAtAo mRtyu sanmukha na thAya tyAM sudhI amAre tyAM pahoMcI javuM joIe. amane anumati Apo.' bibhISaNa vicAramAM paDI gayo. he nAtha, Apa have mAtra soLa divasa vadhu rokAI jAo, soLa divasamAM huM laMkAnA zilpIone ayodhyA mokalI ayodhyAne anupama nagarI banAvI dauM. mArI ATalI prArthanA svIkAro." zrI rAme nAradajI sAme joyuM. nAradajIe kahyuM. bhale Apa AjathI soLamA divase ayodhyA padhAro. huM Aje ayodhyA jaIne, ApanA AgamanarUpa mahotsavanA samAcAra ApanI mAtAone ane ayodhyApati bharatane ApIza. temano zoka dUra thaze." nAradajInuM bibhISaNe bhAvabhaktipUrvaka Atithya karyuM ane nAradajI ayodhyA tarapha UpaDyA. sAthe ja hajAro zilpIone AkAzayAnamAM bibhISaNe ayodhyA ravAnA karyA. laMkAmAM vAyuvege vAta phelAI gaI ke AjathI soLame divase zrI rAma saparivAra ayodhyA cAlyA jaze. laMkAnA eka eka strI-purUSa A samAcArathI vyAkuLa thaI gayA. ToLeToLAM bibhISaNanA rAjamahela pAse UbharAvA lAgyAM. raDatI AMkhe sahu kahevA lAgyAM, "he laMkApati, zrI rAmane ayodhyA na javA do. tame amArA sahu taraphathI zrI rAmane vinaMtI karo. prajAnI vinaMtI AMsu nItaratI AMkhe ane bhAre haiye sAMbhaLI, bibhISaNa prajAne kaMI pratyuttara ApI na zakyA. prajAe zrI rAmanA mahAlaya AgaLa jaI prArthanA karI, zrI rAme prajA sAme joyuM. sau codhAra AMsue raDI rahyAM hatAM. "laMkA choDIne na jazo, ayodhyA na jazo.' For Private And Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 734. jaina rAmAyaNa zrI rAme kahyuM : "pyArA laMkAvAsIo! ame ahIM cha varSa rahyAM, amane cha kSaNa ja lAgI che, jyAre amArI mAtAo mATe cha kSaNa cha varSa jeTalI banI gaI che. e upakArI jananIo ane ladhubhrAtA bharata, amArA virahathI vyAkuLa banI gayAM che. mATe tame sahu amane anumati Apo. laMkA, laMkApati bibhISaNa ane laMkAnA pyArA prajAjano kyAreya nahIM bhulAya." soLa divasone vItatAM keTalIka vAra lAge! ayodhyAthI zilpIo pAchA AvI gayA. bibhISaNe puSpaka vimAnane sajAvavA AjJA karI. puSpakavimAnamAM aneka ratno ane kiMmatI vastuo bibhISaNe chupAvIne mUkI dIdhI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nA 8. ayodhyAnA rAjamahelamAM , jyArathI laMkAnA zilpIo, kalAkAro ane citrakAro ayodhyAmAM AvyA hatA tyArathI ayodhyAnA rAjamahelo, rAjamArgo, udyAno navI ronakamAM badalAI rahyAM hatAM, tyArathI ayodhyAnI prajA jANI gaI hatI ke temanA prANapyArA rAma-lakSmaNa ane sItA ayodhyA AvI rahyAM che. prajA jANatI hatI ke laMkApati rAvaNa sItAne upADI gayo hato ane zrIrAma-lakSmaNe bhISaNa yuddha karI, rAvaNano vadha karI, sItAne prApta karI che. eTale prajAno ullAsa ane harSa niHsIma hato. lokone zrI rAmanAM darzana karavAM hatAM eTaluM ja nahIM paraMtu zrI rAmanA mukhe vanavAsanI romAMcaka vAto sAMbhaLavI hatI! laMkAnA vipula vaibhavono AMkhe dekhyo ahevAla jANavo hato. dazamukha rAvaNa sAthenA ghora yuddhanI rasabharI vAto sAMbhaLavI hatI. zrI rAma puSpaka vimAnamAM AvavAnA che.' AvA samAcAre paNa ayodhyAvAsIomAM bhAre kutUhala pedA karyuM hatuM. puSpaka vimAnanI avanavI vAto to lokoe sAMbhaLI hatI. have temane e puSpaka vimAna sagI AMkhe jovA maLavAnuM hatuM, tene temane ghaNo AnaMda hato. nagaranI strIo sItAne maLavA keTalI badhI Atura hatI! e kamala komala pativratA sannArIne haiyAnA hetathI vadhAvavA nagaranI strIo pUrvataiyArIo karavA lAgI gaI hatI. kauzalyA ane sumitrAe mahelamAM rahevA chatAM vanavAsI jIvana jIvyuM hatuM. mahArAjA dazarathe cAritrya laI lIdhuM hatuM. kauzalyA dina-rAta rAma-lakSmaNasItAnA vicAromAM khovAyelAM rahetAM, kalAkonA kalAko sudhI vicAranidrAmAM DUbI jatAM, pati-viraha, putra-viraha ane putravadhUnA virahathI-kauzalyAnA kezomAM vRddhatva AvI gayuM hatuM. temanA mukha para akALe vRddhAvasthA chavAI gaI hatI. joke sumitrAnuM sAMnidhya emane jIvavAnuM joma ApyA karatuM hatuM. paNa e jIvanamAM rasa na hato, ullAsa na hato. jIvavA mATe jIvavAnuM hatuM. bharata! bharata to Ameya saMsArathI virakta hatA. emane rAjya to zuM, saMsAra ja joIto na hato. teo rAjA hovA chatAM rAjarSi hatA. anAsakta bhAve ne eka mAtra kartavya khAtara ayodhyAmAM rahetA hatA. jyAre Aryaputra ayodhyA Ave ane huM kartavyathI mukta banI, mokSamArganI For Private And Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 566 jaina rAmAyaNa ArAdhanA mATe parvatonI guphAomAM doDyo jAuM.' emane niraMtara lAgatuM ke 'mane e guphAo bolAvI rahI che, mane e jaMgalo pokArI rahyAM che. mAre pitAjInA mArge javuM che.' bharate potAnA jIvanane tyAgamaya banAvyuM hatuM. potAnI dRSTine vairAgI banAvI hatI, jyArathI zrI rAmanA AgamananA samAcAra maLyA hatA, tyArathI bharatane AnaMda thayo hato, paNa e AnaMda bhrAtRmilanano jeTalo na hato teTalo potAno cAritramArge saraLa thavAno hato. roja bharata kauzalyA ane sumitrAnAM darzana karavA jAya che. roja baMne mAtAo zrI rAmanA AgamananA samAcAra pUche che. bharata zakya eTalA badhA ja samAcAra Ape che, paraMtu Aje to jyAre bharata kauzalyA pAse gayA, kauzalyAe hetathI bharatane navarAvI dIdhA. bharatanA mAthe premALa hAtha pheravatI kauzalyA bolI : Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'beTA, AvatI kAle ja rAma Ave che ne?' 'hA, mA, AvatI kAle sUryodayathI cAra ghaTikA vyatIta thatAM Aryaputra... 'beTA, te rAvaNanA vimAnamAM Avaze?' 'hA, rAvaNanA puSpaka vimAnamAM Avaze.' 'lakSmaNa ane sItA, hA, beTA sItAne huM keTalAM varSe joIza.' kauzalyAnI AMkho sajaLa banI gaI. 'ane mAtA, Aryaputra ApanAM darzana keTalAM varSe ka2ze? lakSmaNa to AvatAM ja ApanAM caraNonuM AMsuothI prakSAlana ka2ze mA!' 'hA beTA, mAro lakSmaNa to lakSmaNa ja che. e bole tyAre to basa... paNa enAthI koInuM duHkha joyuM na jAya.' eTalAmAM sumitrA ane kaikeyIe paNa kauzalyAnA zayanagRhamAM praveza karyo. beTA bharata! kAle ja rAma, lakSmaNa ane sItA sAthe AvI rahyAnA samAcAra mahAmaMtrIe ApyA.' 'hA samAcAra sAcA che,' kaikeyIne bharate uttare Apyo. kauzalyA smRtinA bhAvapravAhamAM vahI rahyAM hatAM. 'bharata! sAruM thayuM lakSmaNa sAthe gayo te, nahitara pelo rAvaNa mArI sItAne upADI gayo hato tyAre rAmanuM zuM thAta? e ekalo.' 'ane mA, rAvaNano yuddhanA medAna upara vadha paNa lakSmaNajIe karyo hato ne?' For Private And Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ayodhyAnA rAjamahelamAM 737 'are mAro lakSmaNa to rAvaNano chuM, indrano paNa vadha kare evo vIra che. huM to tene janmathI jANuM chuM ne!' traNeya mahArANIonA mukha para AnaMda chavAI gayo. zatrughnanI mAtA bahAra gaI hatI te paNa AvI gaI. tenI pAchaLa zatrughna AvI pahoMcyo. zatrughnane potAnI pAse besADatAM bharate kahyuM : 'bhAI, kAle Aryaputra padhAraze. AvAsagRho taiyAra thaI gayAM? 'huM AvAsagRhonI sajAvaTa karAvIne ja ahIM Avyo chuM.' 'nagaramAM AryaputranI padharAmaNIno paTaha vagaDAvavA mahAmaMtrIne sUcana Apo.' 'mahAmaMtrIe sUcana karIne paTaha vagaDAvavo cAlu karI dIdho che. nagaravAsIono harSa hiloLe caDhyo che. AkhuM nagara zaNagArAI gayuM che. eka eka ghara raMgAI gayuM che ne rAjamArgo, galIo badhuM ja svaccha banyuM che.' bharate zatrughnanI vAta sAMbhaLI, khuzI vyakta karI. vaLI kaMIka yAda AvyuM! 'zatrughna, AryaputranI sAthe laMkApati bibhISaNa, vAnarapati sugrIva vagere AvavAnA che, mATe atithigaNa mATe mahelonI vyavasthA thaI gaI? 'e kAma meM mahAmaMtrIne soMpyuM che ane laMkAnA zilpIoe je navAM rAjabhavano sarjyo che tyAM ja atithigaNanuM Atithya thaze.' 'e, bibhISaNa koNa che?' kauzalyAe pUchyuM. 'rAvaNano nAno bhAI. paNa mA kharekhara te mahAtmA che hoM! jyAre rAvaNa devI sItAjIne upADI gayo hato tyAre bibhISaNe ja pahelo virodha karyo hato ane rAvaNa na mAnatAM, potAnI senA sAthe e zrI rAmanA pakSe AvI gayo hato...' 'bahu bhalo mANasa kahevAya.' kauzalyAe kahyuM. 'bIjA je sugrIva sAthe Ave che temaNe to AryaputranI je sevA-bhakti karI che ke jenI ApaNe prazaMsA karIe eTalI ochI! sItAjInI zodha paNa emaNe ja karI hatI.' 'vaLI, putra, tuM pelA hanumAnanI vAta karato hato te aMjanAno putra, e AvavAno che?' kaikeyIe vArtAlApamAM bhAga letAM pUchyuM. 'hanumAna to hanumAna che mA! moTA bhAge to teo ahIM AvavA ja joIe. enA bejoDa parAkrame to rAvaNane dhrujAvI dIdho hato,' For Private And Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 738 jaina rAmAyaNa "e badhI vAto to rAma-lakSmaNa ane sItAne mukhe sAMbhaLavAnI majA Avaze!" sumitrA bolI. nA re, rAma badhI vAto nahIM kare, vAto lakSmaNanA mukhe sAMbhaLIzuM! kauzalyAe kahyuM. bIjI eka vAta kahuM mA?' bharate kauzalyA sAme joIne pUchyuM. kahe ne jaldI!' 'devI sItA uparAMta amArI bIjI paNa bhAbhIo AvavAnI che kAle!" "huM?' cAreya mAtAo harSa ane AzcaryathI bolI UThI. hA jI! vanavAsamAM jyAM jyAM Aryaputra padhAryA tyAM tyAM aneka rAja kanyAo sAthe lakSmaNajIe pANigrahaNa karyuM ane Aryaputrane paNa pANIgrahaNa karavuM paDyuM! A vAta to teM amane kyAreya na karI?" sumitrAe kahyuM. "e na kare! ene to strIo nAgaNo ja dekhAya che, vairAgI che mAro putra!' kauzalyAe bharatanA mAthe TapalI mAratAM kahyuM. bharata mauna rahyA paNa kaikeyethI na rahevAyuM. jyArathI mahArAjAe cAritra lIdhuM che, bharatane basa cAritranI ja raDha lAgI che. bhogavilAsane tuccha gaNe che. raMgarAgano chAMTo ya lAgavA deto nathI. jyAre samaya maLe che tyAre basa, paramAtmAnA dhyAnamAM lIna! kyAreka mahelanA jharUkhe Ubho Ubho, nIlA AkAza sAme joto, vicAramAM garakAva! kyAreka madhyarAtrie jouM to palaMga khAlI hoya ane bhUmi para padmAsana lagAvIne dhyAnamAM khovAyela hoya. jo ke huM ene kaMI ja kahetI nathI, enA dilane duHkhI karavA mAMgatI nathI. paraMtu mane ema lAge che, e enA pitAnA mArge." kekeyIno kaMTha bharAI gayo, AMkho AMsubhInI thaI gaI. "paNa beTA, have huM tArA mArgamAM ADe nahIM AvuM; huM tArA valovAtA, cAritra vinA taraphaDatA hRdayanI vANI sAMbhaLI zakuM chuM." kikeyIe sADInA pAlavathI potAnuM mukha DhAMkI dIdhuM. kauzalyA bharatanI pITha para potAno premALa hAtha pheravatI bolI : beTA bharata! jAo ane kAlanI taiyArIo karo' bharatanI sAthe zatrughna paNa tyAMthI gayA. kaikeyI raDI rahI hatI. kauzalyAe kaikeyIne premArTa zabdomAM kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ayodhyAnA rAjamahelamAM kekethI, zA mATe raDe che? bhAratanI vAtothI raDe che? bahena, bhAratanI bhavyatA ja judI che. e mahelamAM vasato yogI ja che! enA upara ApaNane rAga che, paraMtu ene ApaNA upara rAga nathI. ApaNe je bhautika padArthomAM sukha mAnIe chIe, ene e padArthomAM sukha dekhAtuM nathI. e to emAM duHkhanAM darzana kare che. ApaNane mokSa meLavavAnI tIvra jhaMkhanA nathI. ene mokSa vinA zAMti nathI, svasthatA nathI. te chatAM tenA pitAnA vacana khAtara te ATalo samaya rahyo ane rAjya saMbhALyuM." kaikeyI jamIna tarapha dRSTi karIne kauzalyAnI vAta sAMbhaLI rahI hatI. bharatanA AMtara-bAhya vyaktittva vize teNe anekavAra vicAryuM hatuM. tenI sAthe ghaNIvAra vAto paNa karI hatI. saMsAra ane saMsAratyAganI carcAo karI hatI. Aje kauzalyAnA mukhe bharatanA mananI vAto eNe pahelI ja vAra sAMbhaLI. kaikeyIne kauzalyAnA zabdomAM bhArata pratyenuM vAtsalya dekhAyuM. bhAratanA manane oLakhavAnI preraNA dekhAI, bharatanA mArgamAM have vipna nahIM karavAnI, ADakatarI sucanA dekhAI, teNe kauzalyAnA mukha tarapha joyuM. kauzalyA vAtAyananI bahAra chavAyelA, nIlA AkAza sAme joI rahyAM hatAM. kaikeyI kauzalyAnA karamAyelA ane zaNagAravihoNA mukha tarapha joI rahI. varSothI pati vinA, putra vinA ne putravadhU vinA jIvana jIvanArI kauzalyAe kevI rIte potAnuM mana manAvyuM haze? kevI rIte potAnA putra snehane saMgharI rAkhyo haze? kekeyI vicAre caDhI tyAM kauzalyAe kaikeyIne kahyuM : meM bharatamAM rAmanAM darzana karyA che! bhAratamAM meM lakSmaNa joyo che, meM bharatamAM ja mArA snehanI tRpti anubhavI che, eTale bharata mane keTalo priya che e tuM samajI zake che.' kekeyIne jANe potAnA vicAro ane praznonuM samAdhAna maLI gayuM. "kauzalyA mArA bhAratamAM rAmane joI zake tema huM rAmamAM bhAratane joI zakuM!" bharata have rokyo nahIM rokAya, cAritramArge cAlyo jaze A vAta kikeyI samajI zakI hatI. zrI rAma ayodhyA Ave eTalI ja rAha bharata joI rahyo hato. paNa, ATalAM varSe AvatA rAmamAM mArA pratye Adara rahyo haze? kAraNa ke vanavAsa javAmAM nimitta to huM ja banI hatI ne? hA, rAma evI koI gAMTha vALe evA nathI, paraMtu lakSmaNano krodha eTale." kekeyI dhrujI gaI. "lakSmaNe mArA mATe rAmane vAta nahIM karI hoya? ane jo rAma mArA pratye For Private And Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 140 jaina rAmAyaNa anAdaravALA banyA hoya to huM rAmamAM bhAratanAM darzana kevI rIte karI zakuM? mArA bharatane to kauzalyA upara keTalo bhaktibhAva che? ane sItA? e komalAMgI putravadhUne mArA nimitte ja vana-vana bhaTakavuM paDyuM ne? ene mArA pratye sadUbhAva kevI rIte Takyo haze? kekeyI vicAronA vamaLamAM aTavAI paDI. paraMtu tyAM to nagaramAMthI rAjamAnya parivAronAM gharanI strIo AvI pahoMcI ane kauzalyAne namaskAra karyA. kauzalyAe temanuM ucita svAgata karyuM. mahAdevI! AvatI kAle zrI rAmacandrajI, lakSmaNajI ane devI sItA sAthe padhArI rahyA che, AkhA nagaramAM harSa UbharAyo che. ayodhyAmAM eka eka ghara zaNagArAyuM che ne lAkho strI-pakSo prANapyArA rAmanuM svAgata karavA thanaganI rahyA che.' kauzalyA harSathI pulakita thaI gayAM. nagarazreSThInI patnIe kahyuM, "mahAdevI! keTalAM varSe zrIrAmanuM darzana karIzuM? huM to jyAre ApanAM darzana karuM ke Apano vicAra karuM tyAre zrI rAmanI smRti AvI ja jAya che." 'paNa mane to kSaNe kSaNe rAmanI smRti thaI Ave che,' kauzalyAnI AMkho bhInI thaI gaI. have to kAle ja putradarzanathI Apa dhanya banI jazo! bahena, keTalAM varSonAM vahANAM vAyAM! mArI sItAne kevAM kaSTa paDyAM? saMsAramAM sukha che ja kyAM? juone, huM mahelamAM rahevA chatAMya kyAM sukhI chuM?' kauzalyAe dIrghazvAsa lIdho. mahAdevI! AvatI kAle zrIrAma-lakSmaNajI ane sItAne jozo eTale badhuM ja duHkha visarAI jaze." tamArI vAta sAcI che." eTalAmAM paricArikAe AvIne, bhojana mATe nimaMtraNa karyuM. ayodhyAnI rANIo bhojana mATe cAlI gaI ane maLavA AvelI nAgarika strIoe vidAya lIdhI. kauzalyA ane sumitrA Aje harSavibhora che. suprabhA paNa khUba prasanna che, jyAre kekeyInI sthiti vicitra che. tenI eka AMkhamAM AMnada che to bIjI AMkhamAM viSAda che. zrIrAmane e aMtaranA snehathI cAle che. emane rAma pratye For Private And Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ayodhyAnA rAjamahelamAM 741 dhRNA nathI, tiraskAra nathI. rAma pratye temane vAtsalya che, paraMtu bhArata virahanI kalpanA temane asvastha banAve che. bharata pratyeno apAra sneha... bharata pratyenuM ativAtsalya temane duHkhI karI rahyuM che. bharatane... enA vyaktitvane e oLakhe che. e saMsAramAM rahe ja nahIM, e vAta paNa jANe che. zrI rAma ayodhyAmAM paga mUkaze ane bharata ayodhyAno tyAga karaze! A vicAra kekeyIne dhrujAvI de che. have bharatane saMsAramAM pakaDI rAkhavA mATe kaikeyI pAse bIjo koI upAya nathI. hA, zrIrAmanA kahevAthI bharata rokAI jAya ne jaldI. saMsAratyAga na kare te banI zake! kaikeyIne kaMIka rAhata thaI. enI mukhamudrA para camaka AvI. "huM rAmane kahIza, te jarUra bharatane rokaze, ane mAro bharata rAmane pitAtulya gaNe che! are, pitAthI paNa adhika mAne che. eTale rAmanuM vacana e jarUra mAnaze!" kaikeyIne upAyanI saphaLatA samajAI. te bhojanathI nivRtta thaI, sIdhI bharata pAse pahoMcI gaI. beTA, badhI taiyArIo thaI gaI? A laMkAnA zilpIoe to ayodhyAnI kAyApalaTa ja karI dIdhI! hA mAtAjI svAgatanI badhI ja taiyArIo thaI gaI che. bAkI AryaputranA svAgata mATe huM zuM taiyArIo karI zakuM? jeTaluM karuM eTaluM adhUruM ja lAge che. kAle AryaputranAM darzana karI kRtArtha thaIza." bharata dUra dUra laMkAnI dizAmAM dRSTi nAkhatAM bolyA. bharata! mArA nimitte mArA rAmane keTaluM kaSTa paDyuM? zuM rAma mane kSamA Apaze? rAmanA guNo to agaNya che, huM kSamA mAMgIza." bharata kekeyInI vAta sAMbhaLI rahyA. kaMI na bolyA. temane mana A vAtanuM koI mahattva na hatuM. "prabhAte kayA samaye vimAna Avaze?" kekeyIe vAta badalI. lagabhaga eka prahara vItyA pachI." vimAna kyAM Utaraze?' pUrva dizAnA daravAjA bahAra. tyAM vimAnane UtaravAnI badhI ja sagavaDo karavAmAM AvI che." mahAmaMtrI bharatane maLavA khaMDamAM pravezyA, kaikeyIne praNAma karyA, pachI bharatane praNAma karyA ane potAnA Asane goThavAyA. For Private And Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 742 jena rAmAyaNa "mahArAjA! ayodhyA ane ayodhyAnI AsapAsanA gAmonA AnaMdanI avadhi nathI. jANe harSanuM pUra AvyuM che. huM hamaNAM ja pUrva dizAnA daravAjethI AvuM chuM. prajAjano Aryaputra pratyeno apAra sneha judI judI rIte abhivyakta karI rahyAM che. te emanuM svAgata karavA bhinna bhinna prakAro apanAvI rahyAM che.' mahAmaMtrIno vRddha deha thAkelo hato. be kSaNa vizrAma laI, teoe kahyuM : AvatI kAlano divasa ayodhyAnA itihAsamAM amara divasa banI raheze, -mahArAjA, Aje basa eka ja mahApuruSanI gerahAjarI mane satAve che. jo mahArAjA dazaratha hota to!' mahAmaMtrInI AMkho sajaLa banI gaI. mahAmaMtrIjI, AvatIkAle AryaputranI sAthe laMkApati mahAtmA bibhISaNa, hanumAnajI, sugrIva vagere mahApuruSo paNa ahIM padhAraze. teonuM yathocit svAgata ane Atithya karavAno prabaMdha karo.' rAjezvara! prabaMdha thaI gayo che. A moMgherA mahemAno ayodhyAnA AtithyathI cokkasa prasanna thaze." bIjI keTalIka mahattvanI vicAraNA karIne, mahAmaMtrI vidAya thayA. kekethI paNa potAnA mahele gayAM. kauzalyA zrI rAma-lakSmaNajInA aMtaHpuranI vyavasthA, zaNagAra, sagavaDatAo vagere potAnI jAta-dekharekha nIce taiyAra karAvI rahyAM hatAM. bhinna bhinna dezanI rAjakanyAo ayodhyAnI rANIo banIne AvI rahI hatI. kauzalyA ane sumitrA "rAjamAtAo banavAnI hatI teno temane paNa harSa hato. madhyarAtri sudhI koIne nIMda AvI na hatI. ayodhyA AnaMdotsavamAM mahAlI rahI hatI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 87. laMkAmAM chellI rAta - Aryaputra, kAle prabhAte ApaNe ayodhyA pahoMcI jaIzuM ne?' hA devI, kAle mAtA aparAjitAnAM puNyadarzana thaze! ayodhyAnI prajA ApanAM darzana mATe keTalI utsuka haze! cAreya mAtAo ane bharata.!" sItAjIno svara bhAvabhIno banI gayo. bharata? hA enI dazA to pANI vinAnI mAchalI jevI thaI che. bharata sAce ja uttama puruSa che." zrI rAme laMkA upara dRSTi doDAvI. laMkA sUI gaI hatI. mAtra rAjamahAlayo ane havelIo dIpakonI rozanImAM jhaLahaLI rahyAM hatAM. paheregIrono pagarava ane kyAreka zvAnono avAja... e sivAya saMpUrNa zAMti hatI. madhyarAtrino samaya che. devI sItAne nidrA nathI AvatI. zrI rAma paNa alpa nidrAmAM che. sItAjIe dIpakanI jyotane tejasvI karI. teo zrI rAmanA zayanakakSamAM praveza kare che ane zrI rAma jAgI jAya che. laMkAmAM A chellI rAta che. AvatIkAle laMkAne choDI, ayodhyA pahoMcI javAnuM che! sItAjInI sAme ayodhyAnAM bhinna bhinna citro AvI rahyAM che. bhUtakALanA aneka prasaMgonI smRti UbharAI rahI che, teo zrI rAmanI pAse AvI besI ne gayAM. nAradajI kahetA hatA ke mAtA aparAjitA sumitrA sArAM vastra paheratAM nathI, hasatAM nathI ke koIne maLatAM nathI. dinarAta raDyA kare che.' sItAjInuM komaLa hRdaya raDI paDyuM. mAtA kaikeyI mATe paNa nAradajI ema ja kahetA hatA. kekeyIne ApaNA upara ghaNuM ja vAtsalya che. emane khyAla ja nahIM ke bhArata rAjya nahIM svIkAre ane e mATe ApaNe ayodhyAno tyAga karIzuM! jo evo khyAla hota to e bharata mATe rAjya mAMgata ja nahIM! khera, have to e badhuM bhUtakALanuM svapna banI gayuM. kAle punaH e svajanonuM milana thaze!" zrI rAme sItAjInI sAme joyuM. sItAjInA mukha para prasannatA hatI. zrI rAme kahyuM : devI! cAreya mAtAo ane bharata-zatruna atyAre ayodhyAnA rAjamahelomAM jAgatAM haze! teo paNa ApaNA vicAromAM khovAyelAM haze." "hA, ApaNA vanavAsanI vAto jANavAnI paNa jijJAsA haze ne!' For Private And Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 744 jaina rAmAyaNa enA karatAMya vadhu ApaNA milananI utkaMThA!" satya che, Aryaputra!" jyArathI mahAtmA bibhISaNe zilpIo ayodhyA mokalyA che ane nAradajIe jaIne ApaNA samAcAra ApyA che tyArathI ayodhyAmAM ApaNI ja vAto thatI haze!" "prajAne AnaMda. harSa keTalo haze!' sAthe sAthe bibhISaNa, sugrIva, bhAmaMDala vagerene jovAnI prajAne hoMza haze!' sItAjInuM mana ayodhyAnI yAtrAe UpaDI gayuM. bhUtakALanI smRtio manuSyane AkarSe che, manuSyane temAM kheMcAI javuM paNa game che. mANasa potAnA duHkhamaya bhUtakALane paNa yAda karato hoya che. e bhUtakALa jyAre vartamAnakALa hato tyAre e du:kha trAsathI pIDAto hato. Aje tene yAda karavAmAM kaMIka madhuratAno anubhava thAya che! evI ja rIte sukhadAyI bhUtakALanI smRti duHkhamaya vartamAnakALamAM karato manuSya, e smRtimAMthI kAMIka AzvAsana meLavato hoya che, paraMtu e AzvAsana kSaNika hoya che. dIrghakAlIna to hoya che nisAsA ane dInatA! nAradajIe ayodhyAmAM jaIne, mAtAone e vAta paNa karI haze ne ke vanavAsamAM" tamArI putravadhUomAM umero thayo che!' sItAjInA moM para lAlimA chavAI gaI, rAmanA mukha para smita pharakI gayuM.' sAce ja aparAjitA ane sumitrA, vizalyA vagerene joIne prasanna thaI jaze!' sItAjIe kahyuM. zrI rAma mauna rahyA, mauna saMmati ApI! paraMtu devI! mAtAo ane bIjAM tamane rAvaNa upADI gayo e vAta tamane pUchaze! laMkAnuM varNana pUchaze! vanavAsanAM duHkho pUchaze." rAvaNa yuddhamAM kevI rIte maryo... e vAta Apane paNa mAtAjI pUchaze!" mane to prAyaH nahIM pUche, paraMtu lakSmaNane jarUra pUchaze. eTaluM ja zA mATe, vanavAsanI dareka vAta jANavAnI emane utkaMThA haze!" sItAjIe vAtAyananI bahAra dRSTi nAMkhI. zrI rAma AMkho baMdha karI, vicAramAM lIna thaI gayA. sItAjInA manamAM eka prazna ghoLAI rahyo hato. "pUchuM ke na pUchuM!" A dvidhAmAM pUchI zakatAM na hatAM. For Private And Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkAmAM chellI rAta 745 jyAre sItAjI zrI rAma sAthe lagnagraMthithI joDAyAM hatAM tyAre te jANatAM ja hatAM ke huM ayodhyAnI bhAvi mahArANI banavA jaI rahI chuM." paraMtu teo rAmapatnI ja banI rahyAM. mahArANI banavAnI AzA to vacagALAmAM adRzya banI gaI hatI. paraMtu rAvaNanA vadha pachI, laMkAmAM chellA keTalAka samayathI sItAne A vicAra paNa kyAreka AvI jato hato. "ayodhyA gayA pachI zrI rAmano rAjyAbhiSeka thaze? to bharata rAjya choDI deze? hA, bharatane to tyAre paNa rAjya kyAM joItuM hatuM? are, laMkAvijaya pachI bibhISaNa kyAM rAjA thavA mAMgatA hatA? e to Aryaputre ja emane rAjyAbhiSeka karAvyo. zrI rAma rAjA thavA cAhatA ja nathI zuM? sItAjIne A zaMkA che. zrI rAme AMkho kholI sItAjI sAme joyuM. pUchavuM che kaMI! pUcho?" zrI rAma bolyA. huM to ApanI niHspRhatAno vicAra karatI hatI!' "eTale? Apane rAjA banavAnI kAmanA ja nathI!" evuM koNe kahyuM?" kahe koNa? ApanuM jIvana ja batAve che ne! bharatane rAjA kyAM banavuM hatuM? Ape ja rAjA banAvyA ne! A bibhISaNa paNa Apane ja rAjA banAvavA nahotA cAhatA? Ape ja nA pADI ane emano rAjyAbhiSeka karyo. sAcI vAta kahI, devI! tamane paNa gamyuM ne?" je AryaputranI icchA. mane na gamavAnuM che zuM? mAre to ApanI chAyA joIe. mArI pAse svarga che! paraMtu Apa kevA niHspRha cho! devI! rAjA banIne zuM vizeSa che? bhale bibhISaNa ke bharata rAjAo che, ApaNe emane ema kahIe tema teo karavA taiyAra nathI? rAjA banIne karavAnuM to che prajAnuM pAlana ne? prajAnA hitano ja vicAra karavAno che. e kAma rAjA banyA vinA paNa thaI zake che. nAradajI kahetA hatA ke bharatathI ayodhyA rAjyanI prajA saMtuSTa che. bharata prajAnA hitanuM kAma kare che. svayaM niSkAma che, Avo rAjA hoya pachI ApaNe rAjA thavAnI zI jarUra?" sItAjI sAMbhaLI ja rahyAM! emanI zaMkA have zaMkA na rahI, paraMtu sAcI hakIkata banI gaI. emane cokkasa samajAI gayuM ke Aryaputra ayodhyA gayA pachI paNa rAjA banavAnA nathI! For Private And Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 746 paraMtu A sItAjI hatAM, ucca AdarzonI jIvaMta pratimA! mahArANIpadanI spRhA emane satAve ema na hatI. zrI rAmanA ucca Adarzo sAMbhaLIne emanuM mana prasanna banI gayuM. 'ApanA ucca Adarzane huM namaskAra karuM chuM. paraMtu zuM Apa ayodhyA padhAro pachI bharata rAjA banyA raheze kharA? are, emane rAjA banAvavA mATe to Ape vanavAsa mAgI lIdho?' 'tamArI zaMkA ucita che. paraMtu huM bharatane samajAvI daIza! pachI jevA bhAvibhAva!' 'satya che nAtha! ApanI AjJA bharata kyAre ya na uthApe. bharatane ApanA pratye ananya anurAga che, paraMtu anurAgamAMthI be vAto janme che! e ja anurAgathI prerAIne te Apane rAjA banAvavA cAhe ane e ja anurAgathI anicchAe paNa ApanI AjJA zirodhArya kare!' sItAjIe Aje mana kholI nAMkhyuM hatuM. Aje emane khullA hRdaye vAta karavAno paNa sAro avasara hato. ayodhyA gayA pachI to ghaNAM baMdhano hatAM. rAtri ghaNI vItI gaI hatI. zrI rAmano vinaya karI, sItAjI potAnA khaMDamAM gayAM. sItAjInA vicAro, utkaMThAo, abhilASAo karatAM vizalyAnA vicAro, utkaMThAo, abhilASAo judA ja prakAranAM hatAM. paraMtu jema sItAjIne laMkAnI e chellI rAta nidrAvihoNI banI gaI hatI tema vizalyAne paNa nidrA AvI na hatI. vizalyA paNa lakSmaNajI pAse pahoMcI gaI hatI. lakSmaNajI paNa jAgrata avasthAmAM sUtelA hatA. vizalyAe jyAM lakSmaNajInA zayanakakSamAM praveza karyo, tyAM lakSmaNajI beThA thaI gayA. vizalyA dIpakane teja karI, yogya Asane beThI. 'Aje jANe nidrA ja nathI AvatI! vizalyAe ahIM AvavAnuM prayojana ADakatarI rIte batAvyuM. 'mane paNa Aje evuM ja che!' lakSmaNajIe kahyuM. Apane to Aje ayodhyAnA ja vicAro AvatA haze nahIM?' 'sAcI vAta che. mAtAonA vicAra, bharatano vicAra, pitAjInA vicAra, aneka vicAro!' mane paNa evI ja jijJAsAo rahyA kare che! jo ke kAle ja ayodhyA For Private And Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkAmAM chellI rAta 747 pahoMcavAnuM che, te chatAM ya ema thayuM ke ApanI pAse AvIne jijJAsA saMtoSe!" "zuM mAtA sumitrA ane aparAjitA devI sItA jevI ja premALa ane udArahRdayI che?' hA, e mAtAonuM vAtsalya, udAratA, ane sneha avarNanIya che. ema to keyI ane suprabhA paNa tamane khUba cAhaze.' "strInA mATe mAtra patino ja prema paryApta nathI hoto. teNe je parivAranI vacce rahevAnuM, jIvavAnuM hoya che, e parivAranA eka eka sabhyano sneha apekSita hoya che. temAM ya sAsuono prema je putravadhUone prApta thAya che, te putravadhUo gharamAM svarga jevuM sukha anubhave che. jo ke patino sneha ane patinI vaphAdArI to joIe ja.' vizalyAne have ayodhyAnA vizALa parivAramAM javAnuM hatuM. sAsuo, jeThANI, derANIo, diyaro.. A badhAnI sAthe teNe sumeLa sAdhavAno hato. vizalyAnI e mATenI jijJAsAo svAbhAvika hatI. devI sItA taraphathI to te saMpUrNa saMtuSTa hatI. sItAmAM teNe jeThANIpaNuM kyAreya joyuM na hatuM. mAtRtvanAM ja darzana karyA hatAM. lakSmaNajInA kahevAthI enA manane AzvAsana maLyuM ke tenI cAreya sAsuomAM paNa evuM ja vAtsalya che. tene saMtoSa thayo. bIjI jijJAsA enI e hatI "zuM' lakSmaNajI haMmezAM rAjapadavIthI dUra raheze? ayodhyAnA siMhAsane atyAre bharata che. zrI rAma tyAM padhAryA pachI rAjA zrI rAma banaze. lakSmaNajInuM zuM? paraMtu A aMge lakSmaNajIne kevI rIte pUchavuM e samasyA hatI. chatAM vizalyA buddhimAna hatI. teNe pUchyuM : nAtha, atyAre to ayodhyAmAM rAjya bharata saMbhALI rahyA che ne?' "hA!' tyAM ApaNAM pahoMcyA pachI bhArata eka kSaNa mATe paNa rAjasiMhAsane nahIM bese, kharuM ne?' "sAcI vAta che! "to Aryaputra ja rAjA banaze!" atyArathI zuM kahI zakuM? Aryaputra bharatane ja Agraha karaze." 'chatAM bharata na mAnyA to?' to Aryaputre ja rAjasiMhAsana zobhAvavuM paDaze." For Private And Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 748 jaina rAmAyaNa to... pachI Apa.?' vizalyA saMkocAI. "huM" huM haMmezAM Aryaputrano caraNasevaka ja rahevA cAhuM chuM. emanI sevA, emanI AjJAnuM pAlana e ja mAruM jIvana che.' lakSmaNajIe vizalyAnI sAme joyuM. kSaNavAra mauna rahI, vizalyAnA manobhAva jANI, lakSmaNajIe kahyuM : mArA jIvanano meM bIjo koI Adarza ghaDyo nathI. mArI ane ApaNI badhI ciMtA Aryaputra kare che, pachI ApaNe zA mATe vicAravuM? mane rAjA banavAnI icchA ke vicAra, haju sudhI jAgyo nathI. huM prasanna chuM. tAre paNa e ja rIte prasanna rahevAnuM che. koI paNa bIjI AkAMkSAmAM kheMcAIne, azAMta na banIza." lakSmaNajInI prasannatAnuM mULa A nirAkAMkSadazA hatuM. tethI ja teo zrIrAmanA AjJAkArI ane vinayakArI banI zakyA hatA. rAjyasattAnI bhUkha jo temane jAgI hota to? rAma-lakSmaNanI joDI akhaMDa na rahI zakI hota. vyaktigata sukhanI tamannA hota to zrI rAma ane sItA pratyenAM kartavya teo na bajAvI zakyA hota. manuSya jyAre potAnA ja sukhaduHkhano vicAraka banI jAya che tyAre parivArathI nirapekSa banI jAya che, samAjathI nirapekSa banI jAya che, dharmathI ane rASTrathI nirapekSa banI, eka mAtra potAnA svArthamAM lIna banI jAya che. te samAja, parivAra, dharma ane rASTra mATe khataranAka banI jAya che. lakSmaNajIe potAnA aMgata sukho mATe ke aMgata duHkho mATe kyAreya phariyAda karI na hatI, mATe teo prasanna hatA. vizalyAne paNa temaNe potAno Adarza samajAvyo. bIjAMnAM sukha mATe du:kha sahI levAnuM jJAna emaNe evuM pacAveluM hatuM ke temane e duHkhamAM paNa kyAreya azAMti thaI na hatI. vanavAsamAM, laMkAmAM sarvatra teo kartavyaparAyaNa rahyA hatA. lakSmaNajInI A prasannatA ane kartavyaniSThAmAM eka mahAna tattva kAma karatuM hatuM. zrI rAma ane sItAnuM ananya vAtsalya, parama vizvAsa ane adbhuta prema! je vakhate lakSmaNajI yuddhamAM mUcchita thaI gayA hatA, rAvaNanI amodhaviyA zaktithI lakSmaNajI behoza banI gayA hatA tyAre zrI rAmano kalpAMta, dhamapachADA ane lakSmaNajI sAthe baLI maravAno saMkalpa, A badhuM pAchaLathI jyAre lakSmaNajIe jANyuM haze tyAre zrI rAma pratyenA emanA snehamAM kevI bharatI AvI haze? A badhuM lakSmaNajIe vizalyAne nahIM kahyuM hoya? tyAre vizalyA lakSmaNajInA vicAro sAthe sahamata nahIM thaI gaI hoya? For Private And Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMkAmAM chellI rAta 749 vizalyAnA mananuM samAdhAna thaI gayuM. rAtrino chello prahara hato. prabhAta thatAM ja prayANa karavAnuM hatuM. laMkAnA rAja-mahAlayamAM cothA praha2nA DaMkAo vAgyA. prayANanA divasanuM prabhAta UgyuM. AkhI laMkA potAnA prANapyArA atithine vidAya ApavA rAja-mahelanI AgaLa UmaTI. puSpaka vimAna taiyAra hatuM. parivArasahita zrI rAma-lakSmaNa ane sItA puSpaka vimAnamAM ArUDha thayAM. zrI rAma, lakSmaNajI ane sItAjInA jayanA pokArothI AkAzamaMDala gAjI UThyuM ane puSpakavimAne ayodhyAno mArga pakaDyo. sItAjInA mukha para tyAre yuddha pachInI muktino keTalo AnaMda, ullAsa ane umaMga UbharAyo haze, tenuM varNana graMthomAM maLatuM nathI. te varNanano viSaya ja nathI ne! For Private And Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A 88. svajana-saMyoga saMyoga pachI virahanI vyathA! viraha pachI saMyoganI kathA.!! hA, varSonA viraha pachI Aje saMyoga thavAno che. bhAIono bhAIo sAthe, putrono mAtA sAthe ane prajAno priya rAjA sAthe! saMyoganI kalpanAmAM paNa romAMca hoya che evo akathanIya romAMca mAtra bharata, zatrughna ke kauzalyAsumitrA ja anubhavatAM hatAM ema nahIM, ayodhyA tarapha tIvra gatithI AvI rahelA puSpaka vimAnamAM ArUDha thayelAM zrIrAma, lakSmaNajI ane devI sItA paNa anubhavI rahyAM hatAM. are, kakayI paNa AMtara-AnaMdanI anubhUti karI rahI hatI. ayodhyAnI prajAe ayodhyAnA eka eka mArgane, makAnane ane mahelone zaNagAryA hatAM. Ajanma mAtRbhakta rahelA zrI rAma ane lakSmaNanAM hRdaya mAtRdarzana ane mAtRsparza mATe kevA Atura haze, enI kalpanA mAtRbhakta putra sivAya koNa karI zake? Ajanma mAtRbhakta rahelA bharatanA hRdayanAM spaMdanonuM saMvedana koNa karI zake? kaho ke Aje ayodhyAnA prANa dhabakatA hatA. AnaMda mUrtimaMta banI, ayodhyAnI galI-galImAM utsava ghelo banI, ramaNe caDyo hato. lAkho prajAjano ayodhyAnA bAhyapradezamAM UbharAyAM hatAM. bharata ane zatrughna hAthI para ArUDha thaI, puSpaka vimAnamAM AgamananI dizAmAM AgaLa vadhI rahyA hatA. rAjyanA maMtrIo ane adhikArIo paNa bharata-zatrunanuM anusaraNa karI rahyA hatA. tyAM sUryodaya thayo. AkAzamArga pakSIonA kalaravathI mukharita banyo. sahunI najara AkAza tarapha maMDAyelI hatI. je vimAnanI daMtakathAo lokoe sAMbhaLI hatI, te puSpaka vimAna Aje sagI AMkhe jovAnI tIvra utkaMThA prajAjanone hatI. tyAM ja kSitija para eka TapakuM dekhAyuM. gati karatuM e TapakuM, moTuM thatuM jatuM hatuM. thoDI ja kSaNomAM e TapakuM vimAna banI gayuM! ayodhyA tarapha ja te AvI rahyuM hatuM. prajAe zrI rAmanA jayajayakArathI AkAzane gajAvavA mAMDyuM. puSpaka vimAna jema jema nikaTa AvatuM gayuM tema tema tenI UMcAI ghaTatI gaI. vimAnamAMthI sItAjI ayodhyAnA bAhyabhAgamAM UmaTelA mAnavamaherAmaNane For Private And Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svajana-saMyoga 751 joIne bolI UThyAM; "Aryaputra! ayodhyAnI prajA to juo, ApaNA svAgata mATe hAtha UMcA karI nAcI rahI che! sahuthI AgaLa hAthI upara bharata ane zatrughna ja dekhAya che!. sItAjInAM nayana harSanAM AMsuthI bhInAM thayAM hatAM. hAthI Ubho rahI gayo hato ane bharata-zatrughna nIce UtarI rahyA hatA. zrI rAme AjJA karI : | 'vimAnane hAthI pAse nIce utAro." vimAnacAlake AjJA zirodhArya karI, vimAna nIce utAryuM. hajAro sainikoe cArebAju ghero ghAlI dIdho. lokonI apAra bhIDanA dhasArAne vaza rAkhavAno hato. vimAna nIce UtaratAM ja zrI rAma ane lakSmaNa chalAMga mArI, nIce UtarI gayA. bhArata ane zatrugna doDatA jaIne, zrIrAmanAM caraNomAM paDI gayA. teonI AMkhomAMthI harSanAM AMsuonI dhArAo vahI rahI. zrIrAme bharatane uThADIne potAnA bAhupAzamAM jakaDI lIdho, vAraMvAra enA mastake cuMbana karatA, zrI rAme potAnA uttarIya vastrathI bharatanI AMkho lUchI. pagamAM ALoTatA zatrughnane, zrIrAme mahAmahenate Ubho karyo ane sneha-pAzamAM jakaDIne vAtsalyathI navarAvI dIdho. tyArabAda bharata-zatrughna lakSmaNajInA caraNe namana karyuM. lakSmaNe baMne anujone potAnA bAhuomAM samAvI laI, AliMgana ApyAM. koI kaMI bolI zakyuM nahI. maunanI bhASAmAM milana thayuM. maunanI bhASAmAM svAgata thayuM. cArebAju UbharAyelo mAnavasamUha rAjakumAronA milanathI, harSavibhora thaI gayo. sItAjIe sADInAM pAlavathI harSAzru lUkyAM. - zrI rAma traNa bhAIonI sAthe puSpaka vimAnamAM ArUDha thayA. temaNe vimAnacAlakane tvarAthI ayodhyApraveza mATe AjJA karI. AkAzamArge ane bhUmimArge vAjiMtronA nAda guMjI UThyA. puSpake ayodhyAmAM praveza karyo. zrI rAma, lakSmaNa ane sItAe varSo pachI ayodhyA joI. e nagarIe navo zaNagAra sajyo hato, navA rUpe-raMge, e nagarIe zrIrAmanuM svAgata karyuM. laMkAnA zilpIo ane kalAkAroe ayodhyAne abhinava rUpa ApyuM hatuM. | vizALa rAjamArgo upara ane UMcA mahAlayonI aTTAlikAomAM hajAro strIo harSaghelI banI, zrIrAmane puSpa ane akSatathI vadhAvatI hatI. nirnimeSa dRSTithI, utkaMThAbharelA manathI ane prazaMsAbharI vANIthI zrIrAmanuM svAgata karatI hatI. zrI rAma, lakSmaNa ane sItA prasannavadane prajAjanonuM svAgata jhIlatAM hatAM. For Private And Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 752 paraMtu temanuM mana to mAtRdarzana mATe Atura hatuM! temanI mAtAo putradarzana mATe khUba Atura hatI. AturatA pachInuM milana kevuM romAMcaka hoya che! kevuM AhlAdaka hoya che! kevuM tRptikArI hoya che! rAjyamahAlayanA vizALa prAMgaNamAM puSpaka vimAna UtaryuM. zrIrAma traNeya bhAIo sAthe ne sItAjI sAthe aparAjitAnA mahela tarapha jhaDapathI cAlyA. aparAjitAnA mahelamAM pravezatAM ja zrIrAma ane lakSmaNa mAtAnAM caraNomAM DhaLI paDyA. aparAjitAe baMne putronA mAthe hAtha mUkI, khUbakhUba AzIrvAda ApyA. zrI rAme aparAjitA janetAnA mukha sAme joyuM. mAtAnuM mukha akALe vRddha banI gayuM hatuM. tenA zarIra para na hatA alaMkAra ke na hatAM kiMmatI vastro, eka mahAna rAjamAtAnA zarIra para na hato vaibhava ke na hatuM rUpa-saundarya, AMkhomAM udAsInatA chavAyelI hatI ane vANImAM ArdratA bharelI hatI. zrI rAme vAraMvAra mAtAnA caraNe mastaka mUkI, mAtAnAM caraNa AMsuthI pakhALI dIdhAM. tyArabAda sumitrA, kaikeyI ane suprabhAnAM caraNe namaskAra karI, mAtAonA AzIrvAda lIdhA. cAreya bhAIo aparAjitAnI sAme besI gayA. tyAra pachI sItA, vizalyA vagere putravadhUoe aparAjitA, sumitrA vagere sAsuonAM caraNe namaskAra karyA. aparAjitAe to sItA ane vizalyAne potAnA bAhupAzamAM jakaDI laI, khUba AliMgana ApyAM, punaHpunaH AzIrvAda ApyA. vizalyA vagere lakSmaNajInI patnI mATe to ayodhyA ane ayodhyAno rAjaparivAra navo navo ja hato. ayodhyAnA vaibhave, rAjaparivAranI bhavya asmitAe ane nagarajanonA uSmAbharyA svAgate emanA hRdayane AnaMda ane gauravathI bharI dIdhuM hatuM. temAMya sAsuonA vAtsalye, apAra snehe temanA samagra vyaktitvane prabhAvita karI dIdhuM hatuM. jo ke lakSmaNa sumitrAnA putra hatA paraMtu aparAjitA (kauzalyA)ne lakSmaNa upara apAra vAtsalya hatuM. zrI rAma jo aparAjitAnI jamaNI AMkha hatA to lakSmaNa DAbI AMkha hatA. putravadhUo sumitrA, kaikeyI ne suprabhAnA sAMnidhyamAM jaIne beThI, tyAre aparAjitAnA paDakhAmAM jaIne lakSmaNajI lapAyA. aparAjitAno hAtha potAnA hAthamAM laI, aparAjitAnI AMkhomAM potAnI AMkho meLavIne, lakSmaNajI mAnI sAme joI rahyA. 'mA!' 'vatsa.' lakSmaNe potAnuM mukha mAtAnA utsaMgamAM chupAvI dIdhuM ne raDI paDyA. For Private And Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svajana-saMyoga 53 aparAjitAnI AMkhomAMthI AMsuonI dhArA vahI rahI. aparAjitAnA baMne hAtha lakSmaNanA mAthA para pharI rahyA hatA. vilAyelA vadane ane AMsu nItaratI AMkhe lakSmaNe aparAjitA sAme joyuM ane bolyA : mA, tArI A sthiti? akALe vRddha banI gaI cho tuM." vatsa, have tane joIne mane punaH yauvana Avaze. tene joIne ja mAruM mana to praphullita thaI gayuM che. jANe tuM Aje ja janmyo hoya ane mane je sneha UbharAya tevo sneha mArA hRdayamAM UbharAyo che!" aparAjitAe lakSmaNane AliMganothI bhIjavI nAMkhyA. mAtA, teM to amArA virahamAM keTalI badhI vyathita thaIna, tArA zarIrane sUkavI nAkhyuM? jyAre ame to jANe tane bhUlI ja gayAM hatAM. lakSmaNajI DUsakAM bharatA raDI paDyA. putra, vanavAsanAM kaSTo, vanavanamAM bhaTakavuM, zuM khAvAnuM ne zuM pIvAnuM, kyAM sUvAnuM? rAma ane sItA A kaSTo tArI paricaryAthI ja sahI zakyAM, tyAre huM to A mahelomAM beThI rahI chuM. mane vatsa, ahIM zAM duHkha hatAM?" aparAjitAe sADInA pAlavathI lakSmaNajInuM mukha svaccha karyuM. mA, sAcuM kahuM? mane to jaMgalomAM paNa pitAjIno ke tAro viraha sAlyo nathI. Aryaputra putranI jema mAruM lAlana karyuM che ke devI sItA, e to tuM ja hatI! mane sadeva devI sItAmAM tArAM darzana thayAM hatAM! lakSmaNajInA A zabdothI sItA sumitrAnA khoLAmAM chupAI gayAM. sumitrAe sItAne chAtI sarasI cAMpI, punaH punaH AliMgana ApyAM. mAtA, amArI thoDIka asAvadhAnIe, devI sItAne kevA saMkaTamAM mUkI dIdhAM? paraMtu tArA AzIrvAdathI zatruono sAgara tarIne, Aryaputra saparivAra ahIM AvI gayA! bIjI bAju sItA sumitrAnA kAnamAM kahI rahyAM hatAM : "Aryaputrane ane vatsa lakSmaNane mArA nimitte maraNAMta kaSTa sahavAM paDyAM. huM sAthe na gaI hota to.." sumitrAe enA mukha para hAtha mUkI kahyuM : "evuM na bola beTI! vatsa rAma ane lakSmaNa to vizvamAM aparAjeya che! tArA mATe prANa paNa ApI de! e to emanuM kartavya che." mahAmaMtrIe zrI rAmane nivedana karyuM ? For Private And Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 754 jena rAmAyaNa mahArAja kumAra! rAjamahAlayanA medAnamAM ayodhyAnI prajA ApanI pratIkSA karatI UbhI che. Apa mahAlayanI aTTAlikAmAM upasthita thaI, prajAne darzana Apo.' zrI rAma mAtAne namaskAra karI bahAra nIkaLyA. pAchaLa bharata paNa UbhA thayA ane zrIrAmanI sAthe ja bahAra AvyA. medAnamAM UbhelI prajAnI apAra bhIDe zrIrAmano jaya pokAryo. koIe be hAtha UMcA karIne, koIe mastaka namAvIne zrIrAmanuM abhivAdana karyuM. zrIrAme prajAne praNAma karyA ane prajA tyAMthI vikharAI. tyAMthI zrIrAma bharata sAthe pAchA mAtRsadanamAM AvyA. aparAjitA lakSmaNa, sItA, vizalyA sAthe khUba prasanna citte vAto karI rahyAM hatAM. zrI rAma ane bharatane joI sumitrAe kahyuM : Aje cAreya bhAIoe sAthe besIne cAreya mAtAoe paNa sAthe bhojana karavAnuM che." sumitrAno prastAva sahue svIkArI lIdho. zrIrAmanA mukha para kSaNika glAni tarI AvI. zatrughna te joI gayA. zatrughna pUchI paNa lIdhuM : Arya putra! Apane kaMI glAni upajAvanAro vicAra AvI gayo, nahIM?' hA, zatrunu! Aje ahIM pitAjI nathI. pitAjInI smRtie mane...' zrI rAmanuM hRdaya gadgad thaI gayuM. AMkho bhInI thaI gaI. enI sAthe aparAjitA vagere sahunAM mukha para udAsInatA chavAI gaI. zrI rAmanA vanagamana pachI tarata ja zrI dazarathe saMsArano tyAga karyo hato, cAritra svIkArI lIdhuM hatuM. hRdayane vaza karI aparAjitA bolyAM : "cAla, have ApaNe nityakramathI paravArI bhojana karI laIe." 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir S8c. obharata-vairAgya , ayodhyAnAM maMdiromAM mahotsavanAM maMDANa thayAM. vihAro ane udyAno prajAjanonAM AnaMda-pramodathI hasI UThyAM. ayodhyAnA vizALa sAmrAjyanA aneka gAma-nagaronA adhikArIo, mahAjano zrIrAmanAM darzane AvI rahyAM hatAM. nagaranI aneka strIo sItAjInAM darzana karavA AvI rahI hatI. sahunAM mana AnaMdavibhora hatAM, paraMtu eka vyakti sAva nirALI hatI. tenuM mana sAva nirlipta hatuM. tenuM ciMtana, manana koI navI ja sRSTimAM thaI rahyuM hatuM. te jANe A badhuM viraktabhAve joI rahyo hato. te kartavyo badhAM ja bajAvato hato, paraMtu tene kartutvanuM abhimAna na hatuM. e hatA bharata!! ayodhyAnA mahArAjA! zrI rAmanA laDakavAyA bhrAtA! zrI rAmanA Agamanane be divasa thayA hatA. bIjA divasanI saMdhyA DhaLI gaI hatI. bharata emanA mahelanI aTTAlikAmAM UbhA hatA. emanI AMkho baMdha hatI, anaMta AkAza tarapha emanI AMtaradRSTi maMDAI hatI. parama satya, paramatattvanI prApti mATe emano aMtarAtmA talasI rahyo hato. teo sukhAsana para beThA ane gaMbhIra vicAromAM garakAva thayA. mahelamAM dIpako pragaTyA. dAsIe AvI namana karI nivedana karyuM : "mahArAjAno jaya ho, mahAmaMtrI ApanAM darzana cAhe che." "mahAmaMtrI bhale Ave.' bharatajIe dAsI sAme joyA vinA zabdoccAra karyo. ayodhyAnA vayovRddha maMtrIe mahelanI aTTAlikAmAM praveza karyo. dAsIe mahAmaMtrIne besavA Asana pAtharyuM. mahAmaMtrIe bharatane namaskAra karyA ane beThA. be kSaNa visAmo laI mahAmaMtrIe kahyuM : mahArAjA, samagra ayodhyA mahotsavamAM mahAlI rahI che. AnaMdanI avadhi nathI." bhArate mahAmaMtrI sAme joyuM. mahAmaMtrInI tejasvI AMkhomAM bharate bharapUra harSa joyo. "sAcI vAta che mahAmaMtrIjI, AryaputranA AgamanathI prajAnA harSanI sImA nathI." rAjamAtAonA mahelo ghaNAM varSe.... A be divasathI dhamadhamI rahyA che! For Private And Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 753 rAjamAtAonAM praphullita vadana joI, mArA manane keTalI badhI nirAMta thaI! huM e mAtAonI vedanA joI zakato na hato.' 'mAtAone navuM jIvana maLyuM che, mahAmaMtrI ane mAro to sAva bhAra ja UtarI gayo che. eka vAta kahuM mahAmaMtrI?' 'avazya, kaho mahArAjA!' basa, havethI tamAre mane 'mahArAjA' nuM saMbodhana na karavuM. ApaNA sahunA mahArAjA Aryaputra che, huM to temano caraNa-sevaka chuM.' mahAmaMtrI mauna rahyA. kSaNavAra bharatanA zabdoe, temanA hRdayane Ardra karI dIdhuM. temanuM hRdaya bharatanI nirlepa vRtti ane sAttvika prakRti para ovArI gayuM. 'dhanya che ayodhyAnuM rAjakuLa! dhanya che rAjakumArane!' 'vicAramAM paDI gayA, mahAmaMtrI? vicAravAnuM che ja nahIM. tAtatulya Aryaputra ayodhyAmAM che. have huM rAjA nathI. kAle prabhAtathI tamAre rAjyasaMbaMdhI samagra vyavahAra Aryaputra sAthe ja karavAno.' 'sAcI vAta che ApanI, paraMtu saMprati zrI rAma keTalA badhA vyasta che? darzanArthIonI keTalI bhIDa hoya che? mAMDa bhojana paNa karI zake che, tyAM huM...' 'bhale, hamaNAM huM rAjyanuM kArya saMbhALIza paraMtu 'rAjA' tarIke nahIM, AryaputranA anucara tarIke. mane Aryaputra AjJA karaze tema huM karIza, paraMtu....' bharatanA mukha para glAni AvI gaI. zabdo gaLagaLA thaI gayA. mahAmaMtrI coMkI UThayA. 'mahArAjA! vizAda zAne?' bharatanI AMkho baMdha thaI gaI hatI. mukha para vedanA UpasI AvI hatI. vRddha mahAmaMtrIe UbhA thaI, bharatanA hAtha potAnA hAthamAM laI lIdhA. bharatanA hAtha garama hatA. vAtsalyabharyA vRddha hAtha bharatanA sukomaLa hAthane paMpALI rahyA. 'Apano viSAda mArAthI nahIM jovAya, mArA nAtha,' mahAmaMtrInI AMkho sajala banI gaI. svara kaMpI UThyo. bharate AMkho kholI, AkAza tarapha joyuM, joyA ja karyuM. mahAmaMtrI UbhA ja rahyA. 'Apa beso' bharata bolyA. mahAmaMtrI punaH Asana para beThA. bharate mahAmaMtrI sAme joyuM. 'have huM A saMsAranAM baMdhanomAM, sukhanAM baMdhanomAM nahIM rahI zakuM. mane For Private And Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bharata-vairAgya 757 pitAjIno sAda saMbhaLAya che. mahAmaMtrI, huM pitA pAse doDI jaIza, emanA pAvana paMthe cAlyo jaIza.' mahAmaMtrInI AMkhomAMthI AMsu TapakI rahyAM hatAM. vRddha caherA para viSAda gherAI gayo. bharata upara eka rAjA tarIke ja nahIM, paraMtu mahArAjA dazarathanA guNavAna ane lADakavAyA putra tarIke mahAmaMtrIne apAra sneha hato. bharatanI virakta dazA teo jANatA hatA. bharata rAjasiMhAsane beThelA yogI hatA. mahelamAM 2hela tyAgI hatA, e vAta mahAmaMtrI sArI rIte jANatA hatA, paraMtu zrIrAmanA vanagamana pachI bharate kyAreya saMsAratyAganI vAta uccArI na hatI. Aje acAnaka bharate e vAta kahI dIdhI tethI mahAmaMtrIne AMcako lAgyo. 'mArA priya rAjana, mArI eka vinaMtI svIkArazo? kRpA karI hamaNAM A vAta zrI rAmane Apa na karazo. Apa jANo cho zrI rAmanA hRdayane. koIne ya A vAta na karazo. prajAno AnaMda-utsava tUTI paDaze ne rudananI rIso saMbhaLAze.' bharata mauna rahyA. emane tatkALa kyAM koIne ya vAta karavI hatI? paraMtu jyAM hRdaya maLelAM hoya che tyAM hRdaya chUpuM rahI zakatuM nathI. mahAmaMtrI pratye bharatane zraddhA ane vizvAsa karatAM ya pitRvat sneha hato. emanI samakSa bharata potAnA manobhAva gopAvI na zakyA. 'bhale, tamArI vAta svIkAruM chuM paraMtu e vAta nizcita che ke jyAre huM Aryaputrane vAta karIza tyAre temane duHkha to thavAnuM ja che. rAga che ne! rAga du:khI kare che jIvane, rAganAM baMdhano ja AtmAne saMsAramAM bhaTakAve che. mane have saMsAramAM koI padArtha pratye, koI vyakti pratye rAga nathI. have zA mATe mAre saMsAramAM rahevuM? AryaputranI AjJA khAtara ja huM ATalAM varSo sudhI rahyo, anyathA pitAjInI sAthe ja huM saMsAratyAga karI, aNagAra banI, paramabrahmano AnaMda na lUMTata?' bharatanI hRdayavyathA mahAmaMtrI nIcI dRSTi rAkhI, sAMbhaLI rahyA hatA, be divasamAM haju bharata, zrIrAma ke lakSmaNajI sAthe zAMtithI beThA na hatA. besavAno samaya ja kyAM hato? lokono pracaMDa dhasAro hato. zrIrAma emAM vyasta hatA, jyAre lakSmaNajI aparAjitA, sumitrA vagere mAtRvargane vanavAsanAM saMsmaraNo kahevAmAM ane laMkAnA yuddhanAM varNano saMbhaLAvavAmAM vyasta hatA. zrI rAma ane lakSmaNajIne kalpanA paNa na hatI ke bharatanuM mana saMsAratyAganI For Private And Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 758 jaina rAmAyaNa dizAmAM tIvratA anubhavI rahyuM che! eka ja vyakti bharatanA manobhAvane pAmI rahI hatI ane te hatI kekeyI putranA vicArothI te suparicita hatI, paraMtu e mauna hatI. eno aMtarAtmA paNa adhyAtma tarapha jhUkI gayelo hato. rAtrino prathama prahara pUrNa thayo. bharata bolyA : mahAmaMtrIjI, Apa padhA, samaya thaI gayo che." Apa paNa have vizrAma lo, chellA keTalAya divasothI Apa vyasta cho.' vizrAma! ghaNA bhavothI, anaMta bhavothI vizrAma kyAM che? cAra gatimAM AtmAnA paribhramaNano vicAra karuM chuM, tyAre huM kaMpI UThuM chuM. mane thAka anubhavAya che ane vizrAma mATe mokSamAM javA huM talasI UThuM chuM. mokSa sivAya vizrAma che ja nahIM.' bharata aTakyA. mahAmaMtrI gaMbhIra vicAramAM paDI gayA hatA. tyAM doDatI doDatI paricArikA AvI ane kahyuM : mahArAjA, Aryaputra svayaM ahIM padhArI rahyA che.' bharata sahasA UbhA thaI gayA ane AvAsagRhanI bahAra doDI gayA. mahAmaMtrI paNa UbhA thaI sAme gayA. zrI rAma AvAsagRhanA dvAre AvI gayA hatA. bharate temanAM caraNomAM mastaka DhALI dIdhuM. mahAmaMtrIe natamastaka banI praNAma karyA. bharatane caraNomAMthI UbhA karI, zrIrAme AvAsagRhamAM praveza karyo. mahAmaMtrIe praNAma karI, javAnI anujJA lIdhI. zrI rAma paryaka para beThA. bharata bhUmitala para besI gayA. atyAre ahIM padhAravAnuM kaSTa?' Aje saMpUrNa divasa tane joyo ja nahIM eTale cAlyo Avyo." saMdeza mokalyo hota to sevaka hAjara thaI jAta ne." emAM samaya vadhu jAta ne zrI rAmanA baMne hAtha bharatanA mAthe pharI rahyA hatA. hAthamAMthI apAra sneha varasI rahyo hato. 'bharata, tuM kuzaLa che ne? tAruM zarIra svastha che ne?" ApanAM darzana thayAM, ApanAM caraNono sparza maLyo eTale badhI akuzaLatA TaLI gaI, asvasthatA cAlI gaI. For Private And Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7pa9 bharata-vairAgya prajAnA mukhe tArA guNo sAbhaLI, mAruM hRdaya gadgad thaI gayuM. teM prajAno apAra sneha prApta karyo che, bharata!" bhagavAna arihaMtanI kapA, nigraMtha sAdhupuruSonI kapA, cAritravaMta pitAjInI kRpA, ApanI kRpA, badho prabhAva kRpAno che. mArAmAM koI yogyatA nathI.' zrI rAma mauna rahyA. temanuM hRdaya bharatanA zabdothI gaLagaLuM thaI gayuM. "he tAtatulya! pitAjInA vacana khAtara Ape ja vanavAsanAM kaSTo sahyAM ane rAvaNa sAthe yuddha karyuM. bhAmaMDalanA je mukhe meM alpa vAto sAMbhaLI hatI, tethI mAruM mana ghaNuM kSubdha hatuM. huM ahIM ayodhyAnA mahelomAM mahAluM ane Apa jaMgalomAM..' - bharata rudana na rokI zakyA. zrI rAme bharatanA mukhane potAnA usaMgamAM dAbI dIdhuM ane premabharyA zabdomAM bolyA : bharata, tuM mahelomAM hato ja kyAM? tuM to amArI sAthe ja hato. tArI A kAyA mahelomAM hatI. e paNa meM rAkhI hatI!' baMne bhAIo mauna rahyA. maunanI bhASAmAM ja vAto karI! he pUjya, have huM baMdhanamukta thAuM chuM, rAjyano bhAra...' evuM na bola bharata, tAre ja rAjA banyA rahevAnuM che." e kadApi na banI zake. huM to ApanAM caraNono sevaka ja banI rahIza. have mane Apa baMdhanamukta karo.' tuM jue che ne ke atyAre huM ane lakSmaNa kevA gherAyelA rahIe chIe? tuM che e ja huM chuM ne e ja lakSmaNa che mATe A viSayamAM bolIza ja nahIM.' rAtrino bIjo prahara pUrNa thayo hato. bharata zrI rAmane emanA mahela sudhI pahoMcADI AvyA. zayanagRhamAM AvI paryakamAM laMbAvyuM paNa nidrA Aje veraNa banI hatI! 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir G0. kAga ane vairAgya ane mahotsavo pUrNa thaI gayA hatA. darzanArthIono pravAha maMda thaI gayo hato. prajA enA nitya vyavasAyamAM pravRttizIla thaI gaI hatI. bharatanuM mana have zrI rAma samakSa potAno nirNaya jAhera karavA tatpara banI gayuM hatuM. ane eka divasa bharata zrI rAma samakSa pahoMcI ja gayA. zrIrAma lakSmaNajI sAthe beThA hatA. vArtAlApa cAlI rahyo hato. tyAM bharata AvI pahoMcyA. "Ava bharata, ame tArI ja vAta karI rahyA hatA. tArA rAjyakALamAM prajAe keTalI unnati sAdhI che!' AryaputranuM kathana sAva satya che, bharata! maMtrIvarga ane mahAjana tArI kuzaLatAnI muktamane prazaMsA kare che. lakSamaNajIe zrI rAmanI vAtane puSTI karI ApI. paraMtu bharata? temanI daSTi jamIna para maMDANI hatI. teo kaMI na bolyA. bharata, tAruM svAthya kuzaLa che ne? tArA mukha para kaMika glAni..' "he pUjya, A zarIranuM svAe caMcaLa che ane harSa-viSAda e to dhaMdho che. huM A samagra vizvane jouM chuM, tyAre samagra vizva mane svapnavatuM bhAse che." zrIrAma ane lakSmaNa bhAratanA mukha sAme joI rahyA. bharatanA zabdono marma e pAmI zakyA. bharata bolyA : "he Aryaputra, e divase. jyAre ApaNane sahune pitAjIe bolAvIne potAnI saMsAratyAganI vAta kahI hatI, tyAre ja meM paNa mArI saMsAra-tyAganI bhAvanA vyakta karI hatI. paraMtu durbhAgya mAruM ke huM pitAjInI sAthe e tyAga na karI zakyo. ApanI AjJA mArA mATe alaMdhya hatI. ApanI AjJAthI ja huM ATalAM varSo sudhI A mahelomAM baMdhAyelo rahyo, A rAjasiMhAsane besI rahyo. meM ApanI AjJAnuM pAlana karyuM che. have huM A baMdhanomAM akaLAyelo chuM, mAruM mana, mAro aMtarAtmA nibaMdhana thavA tIvra jhaMkhanA kare che.' zrI rAma AMkho baMdha karI, bharatanA zabdo sAbhaMLI rahyA hatA. lakSmaNajI khUba gaMbhIratAthI bharatane sAMbhaLI rahyA hatA. bharate zrI rAmanAM caraNomAM mastaka mUkI dIdhuM ane bolyA. he pUjya, mane anujJA Apo. huM aNagAra banuM, muni banuM, rAjapATano tyAga karI, vana-jaMgalomAM rahI, AtmadhyAna karuM. mane anujJA Apo. rAjyanI For Private And Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAga ane vairAgya 761 javAbadArImAMthI mane mukta karo. Apa ahIM padhArI ja gayA cho tethI have mAruM mana eka kSaNa paNa vilaMba karavA taiyAra nathI. mane A saMsAra para jarAya rAga nathI, che to mAtra udvega che, ajaMpo che, azAnti che, mATe mane mukta kiro." zrI rAmanI baMdha AMkhomAMthI AMsuonI dhArA vahI rahI. temanuM hRdaya vyathita thaI gayuM. temaNe bhAratanA mastake potAnA baMne hAtha mUkI gadgadra svare kahyuM : "vatsa, tuM AvuM kema bole che? ame tArA snehathI to ahIM AvyA chIe. tuM ja rAjya kara. saMsAra-tyAganI vAta na kara." lakSmaNajInuM hRdaya bharAI AvyuM hatuM. eka zabda paNa teo bolI zakatA na hatA. zrIrAmanA zabdonI bharata para jarAya asara na thaI; teoe kahyuM : Aryaputra, meM mArA aMtaranI kAmanA ApanI samakSa vyakta karI che. Apa pitAjInA sthAne cho, ApanI anujJA levI joIe. Apa have mArA mArgamAM vipna nahIM bano. evI mArI Apane aMta:karaNanI prArthanA che.' bharata, tuM vicAra kara. tuM amane, rAjyane, prajAne choDI cAlyo jAya to tArA virahanI ghora vyathA huM kevI rIte sahI zakIza? A lakSmaNa, mAtAo ane prajA kevI rIte sahaze? emanA kalpAMtanI kalpanA kara, na jaIza, mArA vahAlA baMdhu, na jaIza. tuM amArI sAthe ja rahe ane pUrvavatuM mArI AjJAnuM pAlana kara." meM varSothI vicAro karyA che. khUba gaMbhIratAthI vicAryuM che, janmajanmAMtarone vicAryA che, bhAvinA anaMtakALane vicAryo che. have huM ApanI AjJA pALavA zaktimAna nathI. mane kSamA karo. huM paramAtmAnA cIMdhelA ane pitAjIe AcarelA mArge jaIza." 'tuM Agraha na kara, bharata, rAjya karavAnI tArI icchA nathI, to bhale rAjya ane saMbhALIzuM. paraMtu te amAro tyAga na kara." bharate vicAryuM : "Aryaputra anujJA nahIM Ape,' temaNe UbhA thaI, zrIrAmane namana karyuM, lakSmaNajIne namana karyuM ane tyAMthI cAlyA, paraMtu tatkALa lakSmaNajI UbhA thayA ane bharatane potAnA bAhupAzamAM jakaDI lIdho. bharata huM tane nahIM javA dauM, lakSmaNajInI kaThora AMkho AMsuthI bhIMjAI gaI hatI. traNeya bhAIonI vArtA dvAre UbhelI paricArikAo sAMbhaLI rahI hatI. For Private And Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 762 jaina rAmAyaNa bharatanA saMsAratyAganA nirNayane sAMbhaLI, paricArikAo vyathita thaI, sItAjI pAse doDI gaI. sItA, vizalyA Adi rANIo AvAsagRhamAM hatI. devI, mahArAjA bharate saMsAratyAga karavA nizcaya karyo che, paricArikAo raDI paDI. sItAjI ane vizalyA vagere stabdha thaI gayAM. zuM tuM satya kahe che ? bharatajI cAritra levA tatpara banI gayA che?' utsukatA, vyagratA ane vyathAthI sItAjI kaMpI UThyAM. "hA mahAdevI, teo to cAlyA paNa jatA hatA, paraMtu lakSmaNajIe pakaDI lIdhA che. Aryaputra codhAra AMsue raDI rahyA che. lakSmaNajInI AMkho.." sItAjI, vizalyA ane bIjI rANIo jarAya vilaMba karyA vinA tyAMthI doDI ane jyAM zrIrAma, lakSmaNajI ane bharata hatA tyAM AvI pahoMcI. zrIrAma ane lakSmaNa eka bAju UbhA rahI gayA. rANIoe bharatane gherI lIdhA. bharatajInI e bhAbhIoe bharatano cAritra levAno Agraha bhulAvI devAno nirNaya karyo. devarajI! tamAre cAritra levuM hoya to bhale lejo, paNa amArI eka vAta to tamAre mAnavI ja paDaze. mAnazo ne?' vizalyAe bharatane pUchayuM. paraMtu bharata to mauna! emaNe to vizalyAnI sAme paNa na joyuM. "bhale tame mauna raho, paraMtu ame ahIMthI javAnA nathI. amArI vAta tamAre mAnavI paDaze. ekavAra amArI sAthe jalakrIDA karo! zuM amane eTalo paNa AnaMda nahIM Apo?' vizalyAe bharatanA be hAtha pakaDI, bharatane DhaMDhoLyA! bharatanA mukha para smita camakI gayuM! bhAbhIoe e smitamAM bhAratanI svIkRti mAnI ane potAno vijaya!" virakta bharatajIne jalakrIDA karavA bhAbhIoe sarovaramAM UtAryA! zrIrAma ane lakSmaNajIe nirAMta anubhavI: "have bharata thoDA divasa to avazya saMyamanI vAta bhUlI jaze.' paraMtu je bharata varSo sudhI rAjya karavA chatAM virakta rahI zakyA, te bharata ghaDIbeghaDInA jalakrIDAmAM rAgI banI zake kharA? vizalyA vageree ati harSathI bhAratanI sAthe jalakrIDA karI, bharatanA vairAgyane bhUMsI nAkhavA eka eka strIkaLA ajamAvI. jalakrIDA saMpUrNa thaI. bharatajI sarovarane tIre AvIne UbhA. evA ja nirlepa! evA ja virakta, bhAbhIonI koI kaLA kAragata na nIvaDI. For Private And Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAga ane vairAgya 763 paraMtu e samaye rAjamahAlayamAM eka moTo akasmAta thayo. zrIrAmano mAnIto ne priya hAthI 'bhuvanAlaMkAra' ke jene zrIrAma laMkAthI sAthe lAvelA hatA, teNe AlAnastaMbha ukheDI nAMkhyo ane bhAre upadrava macAvyo! madonmatta banelo 'bhuvanAlaMkAra' toDa-phoDa karato sarovaratIre AvI pahoMcyo. sarovaranA kinAre bharata UbhA hatA. 'bhuvanAlaMkAra' ne temaNe joyo. 'bhuvanAlaMkAre ' bharatane joyA! cAra AMkho maLI. hAthI Ubho rahI gayo. eka pagaluM paNa te AgaLa na bharI zakyo. teno mada ogaLI gayo, te zAMta ane svastha banI gayo! 'bhuvanAlaMkAra AlAna-staMbha toDIne bhAgyo che.' A samAcAra zrIrAmalakSmaNajIne maLatAM, subhaTo sAthe baMne hAthInI pAchaLa doDI AvyA, paraMtu sarova2-tIre bharata ane hAthIne sAmasAmA jotA joyA ne hAthIne zAMta thayelo joyo. teo stabdha banI gayA. temane samajAyuM nahIM ke 'bharatane jotAM ja hAthI kema zAMta thaI gayo?' mahAvato 'bhuvanAlaMkAra' ne AlAnastaMbhe laI gayA ane bAMdhI dIdho. zrIrAma-lakSmaNajI ane bharata aMtaHpura sAthe mahelamAM pAchA AvyA. samagra ayodhyAmAM be vAto prasarI gaI : 1. bharatajI saMsAratyAga karavA tatpara thayA che. 2. bharatajIne jotAM ja unmAdI bhuvanAlaMkAra hAthI zAMta thaI gayo! mahelamAM AvatAM ja eka zubha samAcAra ughAnapAlake ApyA ane bharatajInA AnaMdanI sImA na rahI. For Private And Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja 91. bharatano pUrvabhava para mahArAjA, udyAnamAM eka paramajJAnI munIzvara padhAryA che." udyAnapAlake AvIne samAcAra ApyA. zrI rAme udyAnapAlakane prItidAna ApyuM ane samagra parivAra sAthe zrI rAma-lakSmaNajI ane bharata mahAmunine vaMdana karavA udyAnamAM padhAryA. kevaLajJAnI dezabhUSaNa munIzvara ane kulabhUSaNa munIzvarane jotAM ja sahune apUrva romAMca thayo. bhAvapUrvaka vaMdanA karI. vinayapUrvaka sahu municaraNomAM beThAM. zrI rAme prazna karyo : "he jJAnI munIvara! eka prazna pUchavAnI jijJAsA che. Apa AjJA pradAna karo to pUchuM." pUchI zako cho." dezabhUSaNa munie pratyuttara Apyo. prabho, mAro hAthI bhuvanAlaMkAra madonmatta banI vinAza karI rahyo hato, ane mArA anuja bharatane jotAM ja zAnta kema thaI gayo? zuM e baMnenA pUrvajanmanA evA saMbaMdha che?' kevaLajJAnI bhagavaMta dezabhUSaNe zrIrAmanI jijJAsA saMtoSavAno prAraMbha karyo. "bhagavAna RSabhadeve jyAre saMsAratyAga karyo hato tyAre bhagavaMtanI sAthe bIjA cAra hajAra rAjAoe paNa saMsAra tyajI dIdho hato ane bhagavAnanI pAchaLa pAchaLa vicaratA hatA. bhagavAne mauna dhAryuM hatuM. prajAne dAna ApavAnuM jJAna na hatuM. kAraNa ke koI dAna lenAra ja na hatuM! bhagavAna ja prathama bhikSu hatA, e paNa potAnA rAjA! eka varSa sudhI bhagavAna RSabhane bhikSA na maLI, paraMtu bhagavAnane eno kheda na hato. pelA cAra hajAra rAjAo jemaNe prabhunI sAthe saMsAratyAga karyo hato teo akaLAyA. prabhune choDI, teo gaMgAnadInA kinAre jaMgalomAM pahoMcI gayA. tyAM rahI gayA. vanya phaLAdino AhAra karatA ane RSabhadevanA nAmanuM raTaNa karatA, kAla pasAra karavA lAgyA. e cAraso rAjarSiomAM be rAjakumAro hatA, candrodaya ane sUrodaya. vanavAsI jIvana jIvatA te baMne mRtyu pAmyA. jIvana pachI mRtyu ane mRtyu pachI jIvana. saMsAranI A ghaTamALa cAlyA ja kare che! candrodayane mRtyu pachI For Private And Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bharatano pUrvabhava 765 gajapuramAM navuM jIvana maLyuM. rAjA harimati ane rANI candralekhAno e putra thayo, nAma maLyuM kulakara! pelo bIjo rAjakumAra sUrodaya paNa e ja gajapuramAM janmyo. vizvabhUti ane agnikuMDanA brAhmaNa-parivAramAM janma thayo. tenuM nAma paDyuM zrutirati. rAjakumAra rAjA banyo ane brAhmaNaputra purohita banyo. baMne vacce prIti jAmI. pUrvajanmanA saMskAro hatA ne prItinA! eka divasa rAjA kulaMkara tApasInA Azrame jatA hatA. mArgamAM eka avadhijJAnI muni abhinaMdana maLyA. temaNe rAjAne kahyuM : he rAjana! paMcAgni tapa tapatA e tApasanA AzramamAM ke jyAM tuM jAya che, tyAM bALavA mATe je lAkaDAM lAvavAmAM AvyAM che, temAM eka moTuM lAkaDuM che. te lAkaDAmAM eka moTo sarpa che. te tArA pitAmaha kSemaMkarano ja jIva che! mATe e lAkaDAne cirAvIne, e bicArA sarpanI rakSA karavI joIe." pavitra munIzvaranI vANI sAMbhaLI, rAjA vihvaLa banI gayo. tvarita gatithI AzramamAM pahoMcyo. tyAM bALavA mATenAM lAkaDAM paDelA joyAM. pAse ja paMcAgni tapa tapatA tapasvIne joyo. teNe haju pelA moTA lAkaDAne AgamAM nAkhyuM na hatuM; AzramanA anya tApasoe rAjAnuM svAgata karyuM. rAjAe tarata ja e tApasone peluM moTuM lAkaDuM kALajIpUrvaka cIrIne aMdara rahelA sarpane bahAra kADhavA kahyuM. tApasa vismita thaI gayA! tarata e lAkaDAne cIravAmAM AvyuM temAMthI eka moTo sarpa nIkaLyo! A prasaMganI gaMbhIra asara rAjA kulakara para paDI. "potAnA pitAmaha sarpane jo dayALu muni bhagavaMta na bacAvata to zuM thAta? munIzvaranuM kevuM abhuta jJAna ane pelA ajJAna tapasvInuM kevuM ajJAna kaSTa?" rAjAnuM mana saMsAranA bhogasukhothI virakta banI gayuM. e abhinaMdana muninA saMparkamAM AvyA ane saMsArano tyAga karI, sAdhu jIvana svIkAravA tatpara banyA. zrutiratine kulakara rAjAne vairAgya thayAnuM ane zramaNa banavAnuM jANavA maLyuM. eNe rAjAne kahyuM : "rAjana, A umaramAM cAritra levAnuM na hoya. vaLI A dharma-AmnAya paNa vaidika nathI. zA mATe utAvaLa kare che? te chatAM ya jo tAre zramaNa banavuM ja hoya to vRddhAvasthAmAM banaje. zrutiratinI salAhe rAjAnA utsAhane toDI nAMkhyo. "zuM karavuM have? A vicAramAM rAjA khovAI gayo.' bIjI bAju eka viSAdapUrNa ghaTanA banI hatI. rAjAnI rANI zrIdAmAM For Private And Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 76 jaina rAmAyaNa nagaranA eka rAjamAnya purohita sAthe jAtIya saMbaMdhamAM AvI hatI. "rAjA saMsAra tyajIne zramaNa bane che." A samAcArathI rANI ane eno premI prasanna thayAM hatAM. paraMtu rAjA rokAI gayo. ane zrIdAmAne zaMkA paDI : "rAjA mAro vyabhicAra jANI gayo lAge che! teNe enA premIne vAta karI. "rajA ApaNuM pApa jANI gayA lAge che. e ApaNane haNaze. mATe jo tuM kahe to huM ja ene..." "rANIe rAjAne jhera ApyuM ane rAjA mRtyu pAmyo. thoDA samaya pachI zrutirati paNa mRtyu pAmyo. baMne mitro cirakALa bhavamAM bhaTakyA. rAjagRhamAM kapila brAhmaNane ghera sAvitrI brAhmaNInI kukSie e be mitro, joDiyA bhAI tarIke janmyA. ekanuM nAma vinoda ane bIjAnuM nAma ramaNa. kALakrame baMne taruNa thayA. ramaNa vedAdhyayana karavA mATe dezAMtara gayo. keTalAMka varSo pachI adhyayana pUrNa karI, ramaNa pAcho rAjagRha Avyo, paraMtu gAmanA dvAre Avyo tyAM rAta paDI gaI hatI eTale te gAmamAM na gayo. gAma bahAra eka yakSamaMdiramAM sUI gayo. ramaNano bhAI vinoda. vinodanI patnInuM nAma zAkhA zAkhA datta nAmanA brAhmaNa sAthe jAtIya saMbaMdhamAM hatI. avAranavAra teo pUrvasaMketa mujaba A yakSamaMdiramAM AvatAM. A rAte paNa pUrvasaMketa mujaba zAkhA yakSamaMdiramAM AvI. jyAre zAkhA gharanI bahAra nIkaLI hatI tyAre vinoda jAgI gayo hato ane talavAra laI, enI pAchaLa thaI gayo hato. yakSamaMdiramAM AvIne, zAkhAe ramaNane potAno premI datta samajIne jagADyo! datta to tyAM Avyo ja na hato. aMdhakAra hato tethI ramaNane kaMI samajAyuM nahIM. e zAkhAnA bAhupAzamAM jakaDAI gayo. tyAM ja dhuMdhavAyelA vinode ramaNa upara talavArano ghA karI dIdho. ramaNa marAyo. paNa ramaNanI chUrIthI zAkhAe tyAM ja vinodanI chAtI cIrI nAMkhI ane te kulaTA tyAMthI jaMgalamAM bhAgI chUTI. vinoda ane ramaNa maryA, aneka yonimAM janmyA ne maryA. | vinoda aneka bhavo pachI punaH manuSyabhava pAmyo. zreSThIputra tarIke janmyo. tenuM nAma "dhana." pelo ramaNa aneka bhavomAM bhaTakato bhaTakato zreSThIputra dhananA ghera ja jamyo! tenuM nAma "bhUSaNa' pADavAmAM AvyuM. dhana pAse dhananA DhagalA hatA. bhUSaNa ekano eka putra hato. khUba lADakoDamAM Ucharyo. pitAno putra upara khUba rAga ane putrane pitA upara atyaMta sneha, For Private And Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bharatano pUrvabhava 767 dhanazreSThIe potAnA putra mATe batrIsa zreSThI kanyAo pasaMda karI. bhUSaNe batrIsa kanyAo sAthe pANigrahaNa karyuM. vizALa mahelanI agAsImAM patnIo sAthe krIDA karato bhUSaNa tyAM ja nidrAdhIna thayo hato. rAtrino cotho prahara cAlI rahyo hato, tyAM bhUSaNanI nidrA UDI gaI, dUra pUrvadizAmAM mahotsavano AnaMdadhvani UchaLI rahyo hato. zrIdhara mahAmunine kevaLajJAna thayuM hatuM, teno mahotsava karavA devalokanA devo. nIce UtarI paDyA hatA. bhUSaNe potAnI patnIone jagADI ane mahAmuninA kevaLajJAna mahotsavamAM bhAga levA cAlyo. ucca manoratho sAthe udyAna tarapha jatA bhUSaNane mArgamAM ja eka bhayaMkara sarpe DaMkha dIdho. yuvAna bhUSaNa DhaLI paDyo. tenuM prANapaMkheruM UDI gayuM. strIo karuNa kalpAMta karavA lAgI. nokaro dhanazreSThIne bolAvI lAvyA. dhanazreSThI to putrane niceSTa joIne chAtI phATa rUdana karatAM pRthvI para DhaLI paDyA, mAMtriko AvyA ane tAMtriko AvyA, paraMtu bhUSaNa sajIvana na ja thaI zakyo. jenuM mRtyu sudharyuM, maratAM zubha bhAva rahyA, tenI sadgati thAya. bhUSaNa ratnapura nagaramAM acala cakravartInI rANI hariNInI kukSie jamyo, tenuM nAma 'priyadarzana' rAkhavAmAM AvyuM. priyadarzana sahune priya thaI paDyo. paraMtu priyadarzanane A saMsAranA koI vaibhavo priya na lAge! ene to dharma ja game. jyAre te yauvanamAM Avyo tyAre teNe cAritra levAnI potAnI bhAvanA pitA sAme vyakta karI. cakravatI acalane priyadarzana upara khUba sneha hato. teNe priyadarzanane cAritra to na levA dIdhuM paraMtu traNa hajAra kanyAo sAthe enuM lagna karyuM? priyadarzane lagna to karyuM paraMtu teno AtmA jAgrata hato. 64 hajAra varSa paryata gRhavAsamAM paNa teNe bAhya - AMtara tapazcaryA karI ane samAdhimRtyune bheTI, e brahmadevalokamAM deva thayo. pelo dhanazreSThI (bhUSaNanA pitA) putranA akALamRtyuthI, varSo sudhI vilApa karato, marIne te aneka bhavomAM bhaTakyo. ema karatAM te potanapura nagaramAM brAhmaNaputrano bhava pAmyo. tenuM nAma mRdumati. mRdumati yauvanamAM uddhata banyo. enA pitAe ene gherathI kADhI mUkyo. te dUra dezamAM pahoMcI gayo. sarvakalAomAM nipuNa banI gayo! eka naMbarano dhUrti banyo! keTalAMka varSo pachI pAcho ghera Avyo. mRdumati potanapurano ajeya jugArI banI gayo. thoDA divasomAM teNe aDhaLaka dhana kamAI lIdhuM. paraMtu jema jema e dhana kamAto gayo, potanapuranI For Private And Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 768 jaina samAyaNa prasiddha vezyA vasaMtasenAnA mohapAzamAM baMdhAto gayo. varSo sudhI vasaMtasenA sAthe manamAnyA bhoga bhogavyA. eka divasa teno sUtelo AtmA jAgyo. tene AtmAno vicAra Avyo, paralokano vicAra Avyo. sApa jema kAMcaLIno tyAga kare, mRdumatie bhogasukhono tyAga karyo. te zramaNa banyo. zramaNa jIvananuM pAlana karI, samAdhimRtyu pAmI, e brahmadevalokamAM deva thayo. brahmadevalokanuM AyuSya pUrNa karI, e vaitADhacaparvata upara hAthI thayo! he rAma, e ja tamAro A bhuvanAlaMkAra! - priyadarzanano jIva brahmadevalokanuM AyuSya pUrNa karI, tamAro bhAI bharata banyo!' kevaLajJAnI dezabhuSaNa munIzvare zrIrAmanI jijJAsA saMtoSI. tenI parama tRpti to bharatajIne thaI! potAnA janmajanmAMtarono A itihAsa sAMbhaLI bharatano vairAgI AtmA UchaLI paDyo. dezabhuSaNa munIzvaranAM caraNomAM DhaLI paDI, bharate azruo vahAvyAM. "he bhagavaMta! have mAro uddhAra karo, mAre have punaH janma nathI levo. mAre bhavomAM nathI bhaTakavuM." zrI rAmanI AMkho bhInI thaI gaI. sItAjI, vizalyA vageree bora bora jevaDAM AMsu pADyAM. zrI rAma bharatane bheTI paDyA ane gadgad svare bolyA: vatsa bharata! have huM tArA mArgamAM vighna nahIM karuM, tArA vairAgI AtmAne rAganA baMdhanomAM jakaDI, duHkhI nahIM karuM. huM kevaLajJAnI bhagavaMtane prArthanA karuM chuM ke teo tArA cAritra mahotsava paryata ahIM sthiratA kare.' dezabhUSaNa mahAmunine vinaMtI karI, zrIrAma parivAra sAthe rAjamahele padhAryA. zrIrAma bharatanI sAthe sIdhA ja aparAjitAnA mahele gayA. aparAjitAnA caraNe namaskAra karI, zrIrAme bharatano cAritra levAno nirNaya jaNAvyo. aparAjitAe bharatanA mAthe AMsu vahAvyAM. "vatsa, tane huM kevI rIte cAritranI anumati ApuM? paraMtu mArA mohanA kAraNe tArA AtmAnI muktimAM aMtarAya nahIM karuM. tAruM kalyANa thAo vatsa! aparAjitA raDI paDyAM. zrI rAma paNa tyAM rudanane rokI zakyA nahIM. tyAM ja kaikeyI, sumitrA, suprabhA vagere AvI gayAM. bharatano cAritra-grahaNano nirNaya sahue jANI lIdho hato ane zrIrAmanI saMmati paNa sahue jANI hatI ja. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OM 92. bharata cAritra nA paMthe zrI rAme mahAmaMtrIne bolAvIne, bharatano cAritra mahotsava UjavavAnI sUcanAo ApI dIdhI hatI. bibhISaNa, sugrIva, virAdha, bhAmaMDala, nIla, ratnaTI ane hanumAna Adine bharatanA cAritra-mahotsavamAM AvavAnAM AmaMtraNo pAThavI dIdhAM hatAM. vanavAsa daramiyAna snehI-svajana banelA aneka rAjAo ane zreSThIone paNa nimaMtraNa mokalavAmAM AvyAM. nizAno aMdhakAra chavAyo hato. mAnavasarjita dIpakono prakAza patharAyo hato. jema ayodhyAnI prajA Aje jaladI nidrAdhIna thatI na hatI tema ayodhyAno rAjaparivAra paNa rAtrinA bIjA prahara sudhI jAgato hato. rAjamAtA kaikeyInA mahelamAM ratnadIpakono prakAza patharAyelo hato. kaikeyI palaMga para beThI hatI. sAme ja eka sihAsana para ayodhyApati rAjA bharata beThA hatA. mAtA putrano vArtAlApa eka praharathI cAlI rahyo hato. zrI rAma ane aparAjitAnI anujJA meLavyA pachI. bharatajIe mAtAnI AjJA meLavavI, anivArya hatI. kaikeyInA mukha upara viSAda ane AnaMdanI mizra lAgaNIo UpasI AvatI hatI. te bharatanI vAto svasthatAthI, gaMbhIratAthI sAMbhaLatI hatI. bharata pratyenA apAra vAtsalyathI, te kyAreka vihvaLatA paNa anubhavatI hatI. 'bharata, tuM cAritra laIza to huM paNa cAritra laIza.' kaikeyIe koI na kalpI zake tevI jAherAta karI. kaikeyI palaMga upara TaTTAra besI, gaMbhIra svaramAM bolI. 'tuM cAritra laIza? satya?' bharata siMhAsana parathI UbhA thaI, mAtAnI sAme AvI UbhA. emanA mukha para vismaya ane AnaMdanI mizra lAgaNIo UpasI AvI hatI. 'hA, bharata huM sAce ja cAritra laIza. tuM ja kahe, tuM cAritra le pachI mArA jIvanamAM zuM rahe che? tane meM tyAre, jyAre tArA pUjya pitAnI sAthe tuM cAritra levA taiyAra thayo hato, meM zA mATe rokI rAkhyo hato? tArA vinA A mahelo mAre mana smazAna ja che. tArA vinA have mAre saMsArane zuM karavo che? huM tArI sAthe ja cAritra laIza, sarva baMdhano bAhya-AMtara sarva baMdhanothI mukta banI, avyaya-padane prApta karIza.' bharata kaikeyIno nirNaya, e nirNayanI pAchaLanAM kAraNo ane nirNaya pachInA For Private And Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa jIvananA saMkalpane sAMbhaLI rahyA hatA. kekeyI palaMgathI nIce UtarI, mahelanA jharUkhAmAM jaI UbhI rahI. bharata kekeyInI pAchaLa jaIne, mAtAnI bAjumAM UbhA rahyA. AkAza svaccha hatuM, asaMkhya tArAo TamaTamI rahyA hatA. kekeyIe bharata sAme joyuM. tArA pitAjI, A anaMta AkAzanI kSitijo oLaMgI, sAta rAjaloka upara siddhazilA para pahoMcI gayA. na have emane janma-maraNanA pherA ke na Adhi, vyAdhi ke upAdhi! emano AtmA paramajyotimAM jyotirmaya banI gayo. A ja parama dhyeya che. aMtima lakSa che.' "vatsa...' bharatanA mastake hAtha mUkI kekeyI bolI : huM jANuM chuM ke meM tane saMsAramAM jakaDI rAkhIne, tArA AtmAne duHkhI karyo che. meM mArA mohathI tane rokyo hato. jo e vakhate mAro AtmA jAgI gayo hota to tArA mArgamAM huM vina to na karata. balake huM pote ja tArA pitA ane tArI sAthe cAritra levA tatpara banI gaI hota. paraMtu e durbhAgya hatuM. huM e paNa samajuM chuM ke zrI rAma vanavAsamAM gayA, tuM rAjA banyo, tyArathI atyAra sudhI tArA manamAM mArA pratye udAsInatA rahI che. teM eka Adarza putra tarIke mAro vinaya karyo che, mArI AjJA mAnI che, paraMtu tAruM hRdaya kyAreya... khera, have tuM prasanna thA. tArAM baMdhano toDa, tArA nimitte mArA paNa baMdhano tUTI jaze, eTaluM ja nahIM ayodhyAnI prajA paNa mArA A nirNayane jANaze tyAre? mAruM kalaMka dhovAI jaze. zrI rAmanA vanavAsamAM kharekhara to huM ja nimitta banI hatI ne? ethI prajAne kevuM ghora duHkha thayuM hatuM?" kekeyInuM manomaMthana cAlatuM ja rahyuM. trIjo prahara cAlI rahyo hato, paraMtu nidrA Aje kaikeyInA AvAsamAM pravezI ja na hatI. bharata kaikeyInA maMthanane sAMbhaLatA ja rahyA. temanA manane harSa thayo. mAtA paNa cAritrano mArga laI, Atmazreya sAdhe, ethI vairAgI putrane kema harSa na thAya? "mAtA, teM cAritra levAno nirNaya karyo tethI mane A@Ada thayo che. tAro nirNaya ucita che. mane tArA pratye sneha che, zraddhA che. tArA A nirNayathI kAle ayodhyAmAM Azcarya sAthe tArA upara abhinaMdanonI varSA thaze.' bharate mAtAnAM caraNe namaskAra karyA ane potAnA mahelamAM gayA. kekathI trIjA praharanA aMte nidrAdhIna thaI. ayodhyAnI ANa svIkArelA rAjAo, mitra rAjAo ane snehIjano, For Private And Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 77 bharata caritranA paMthe jemane jemane bhAratanA cAritra-svIkAranI vAta jANavA maLI, teo ayodhyA AvavA ravAnA thaI gayA. rAjAonA ratho, hAthI, ghoDA ayodhyAmAM AvI pahoMcyA. aneka zreSThIo ane sArthavAho paNa AvavA lAgyA. ayodhyAnAM seMkaDo jinamaMdiromAM utsava maMDAyA hatA. mahArAjA bharata savArathI saMdhyA sudhI garIbo, anAthone dAna ApatA hatA. ayodhyAnA rAjamArgo zaNagAravAmAM AvyA hatA. mAtA kaikeyIno nirNaya bIjA ja divase bharate zrI rAmane jaNAvyo. zrIrAma stabdha thaI gayA. "zuM kahe che bharata? mAtA kaikeyI paNa cAritra leze?" "satya che Aryaputra, mAtAno draDha nirNaya che." zrI rAma zIdhra kaikeyInA mahele pahoMcyA. kaikeyInA caraNe namaskAra karI, siMhAsana para beThA. "mAtA, bharate mane kahyuM ke tuM paNa cAritra levAno nirNaya karI beThI che?" zrI rAme kikeyIne sIdho ja prazna pUchuyo. kaikeyInA mukha para smita pharakI gayuM. teNe zrIrAma sAme joyuM ane kahyuM : "vatsa, bharate kahI te vAta sAcI che. meM cAritra svIkAravAno nirNaya karyo che. rAtre ja meM bharatane mArA hRdayagata bhAvo jaNAvyA.' Ama acAnaka nirNaya karavAnuM kAraNa..?" vatsa, A nirNaya meM acAnaka nathI karyo, jAhera avazya acAnaka karyo che. bAkI mAruM mana to e nirNaya karI ja beThuM hatuM ke bharata saMsAratyAga kare, enI sAthe mAre paNa saMsAra tyAga karavo. sAce ja have mane A saMsAranAM sukhonI koI ja spRhA nathI rahI, koI rAga nathI rahyo ke koI kAmanA nathI rahI. tArA pitAjInA mArge ja javAmAM mArA ane bharatanA AtmAnuM zreya che." zrI rAma kaikeyInAM upazama-rasanItaratAM vacano sAMbhaLe che. temanI AMkho AMsu-bhInI thaI gaI che, "kaikeyI cAritra leze, bharata cAritra leze,' zrIrAmane snehIno viraha pIDA ApI rahyo. rAmanI AMkhamAM AMsu joI, kaikeyIe potAnA pAlavathI rAmanI AMkho lUchI nAMkhI. rAmanA mAthe vAtsalyapUrNa hAtha pheravatI kekeyI bolI : vatsa, tArI mAtRbhaktie vizvane eka mahAna Adarza Apyo che. sAcuM kahuM to meM tane kAMIja sukha ApyuM nathI. are, duHkha ja ApyuM che, kaSTa ApyuM che," nahIM... nahIM mAtA, ema na bola, mArI kalpanAmAM paNa nathI ke te mane duHkha For Private And Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 772 jaina rAmAyaNa ApyuM hoya, tuM evuM na bolIza." e ja tArI adbhuta mAtRbhakti che. teM tArA sukhaduHkhanI kyAreya paravA nathI karI. tArA svArthane kyAreya joyo nathI. vatsa tAruM kalyANa ho, tAruM maMgala ho.' zrI rAme kaikayInAM caraNomAM namaskAra karyA ane tyAMthI potAnA mahelamAM AvyA. zrI rAmanA mukha para gaMbhIratA ane avyakta vedanA hatI. mAtA ane bhAInA saMsAratyAganA nirNaye zrIrAmane vihvaLa karyA hatA. sItAjInuM mana paNa viSubdha hatuM. devara bharata para sItAjIne vAtsalya hatuM. sItAjIe zrIrAmanuM svAgata karyuM, paraMtu khinna vadane na kAMI zrIrAma bolyA ke na kAMI sItAjI bolyAM. mauna rIte bhojana karyuM. vizrAma lIdho, na lIdho ane zrIrAma mAtA aparAjitA pAse pahoMcyA. aparAjitAne kayInA nirNayanI jANa thaI ja gaI hatI. teo kaikeyI pAse jaI AvyAM hatAM. kekeyIno nirNaya pAko hato. nagaramAM paNa vAta vahetI thaI gaI hatI. vatsa, huM hamaNAM ja kaikeyI pAsethI AvuM chuM. eNe saMsAra-tyAgano nirNaya laI ja lIdho che. dhanya che enA sattvane." mAtA, te joje Avo koI nirNaya letI. mAruM hRdaya snehInA virahathI vyathita thAya che. sAcuM kahuM?' vanavAsamAM jatAM bharata ane kaikeyIno viraha jeTalo mane vyathita nahoto karI zakyo, enAthI Aje huM keTalo badho vyathita chuM ke mane svasthatA nathI.' je mArga mAtA-putra laI rahyAM che te mArca mahAna che rAma! apUrva sattva vinA e mArge javAya evuM nathI. tArA pitAjIe cAritramArgano svIkAra karIne ApaNA sahu mATe e mArga AdarzarUpe sthApyo che. e mArge ja AtmAnuM kalyANa che. saMsAramAM zuM che? saMsAranAM sukho kSaNika che, du:khadAyI che. bhagavAna munisuvratasvAmIe cIMdhelo mokSamArga ja parama sukhano mArga che. kaikeyI ane bharate sAce bhavya puruSArtha karyo che.' zrI rAma aparAjitAnI sAme animeSa dRSTie joI rahyA hatA. aparAjitAnI jJAnapUrNa madhuravANI sAMbhaLI rahyA hatA. zrIrAma kaMI ja bolyAM nahIM. mauna rIte mAtAnI vAtono svIkAra karI lIdho. tyAM sumitrAe praveza karyo ane aparAjitA tathA rAma tarapha joI bolyA : eka navA samAcAra ApuM? kauzalyA pAse besatAM sumitrAe kahyuM. zuM" kauzalyAe utsukatAthI pUchyuM. rAme sumitrA sAme joyuM. For Private And Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bharata caritranA paMthe ayodhyAnA mitrarAjAo ane AjJAMkita rAjAo bharata pAse gayA hatA. bharate temanI sAthe kevI vAto karI te to jANI zakI nathI, paraMtu e eka hajAra rAjAoe paNa bhAratanI sAthe ja cAritra levAno nirNaya karyo che!" tuM zuM kahe che sumitrA? koNe kahyuM tane?' aparAjitA UbhAM thaI gayAM. sumitrAno hAtha pakaDI laI, khUba Azcarya vyakta karyuM. mane lakSmaNe hamaNAM ja kahyuM! "to to sAcuM! kyAM che lakSmaNa?' e to, vizrAmagRhamAM jaIne AMkho baMdha karIne paDyo che. ane mane kahe; A badhAMne zuM thaI gayuM che? kema A badhAM cAritra le che? jemane jemAM sukha lAgyuM te kharuM!" sAcI vAta che lakSmaNanI. jemane A saMsAramAM sukha na dekhAya te zA mATe saMsAramAM rahe? ApaNane saMsAramAM sukha dekhAya che ne? paNa Azcarya kahevAya ke eka hajAra rAjAo paNa bhAratanI sAthe ja cAritra le che!" zrI rAma bolyA : "sAcI vAta che bharata pratyenA snehanI. e rAjAo sAthe bharate je snehapUrNa saMbaMdho rAkhelA che, je niHspRhatApUrvaka prajAnuM pAlana karyuM che, teno A prabhAva che. vaLI pUrvabhavonA paNa snehasaMbaMdho kAma kare che ne!' rAjamAtA kaikeyI, ayodhyApati bharata ane bIjA eka hajAra rAjAonA saMsAratyAganI ghoSaNAe mAtra ayodhyAmAM ja nahIM, sArA bhAratavarSamAM paDagho pADI dIdho. lAkho strI-puruSo ayodhyAmAM AvI pahoMcyAM. bibhISaNa, sugrIva, hanumAna, nala-nIla vagere paNa ayodhyAmAM AvI pahoMcyA. ayodhyAnI galIgalImAM ane mAnavonI jIbhe-jIbhe tyAga, vairAgya ane cAritranI prazaMsAo, cAritra lenAranA guNagAna ane ayodhyAnA rAjaparivAranI vizeSatAo gavAI rahI hatI. prabhubhaktinA mahotsava, garIbone dAna ane sAdharmikonI bhakti, ayodhyAnI prajA mATe ane lAkho mahemAno mATe bhojanagRho khUlI gayAM hatAM. dharmaraMganI jANe hoLI khelAI rahI hoya tevuM virala vAtAvaraNa ayodhyAmAM jAmI gayuM hatuM. mahAmunIzvara dezabhUSaNajI ayodhyAnA udyAnamAM birAjyA hatA. ayodhyApatinA cAritra mahotsavamAM teo mahAna AkarSaNa hatA. bharatajI vAraMvAra gurucaraNomAM jaI, jJAna prApta karatA hatA. cAritra svIkAravAno divasa AvI gayo. For Private And Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 774 jena rAmAyaNa kaikayI, bharata ane hajAra rAjAonA ratha zaNagArAI gayA. bharata zrIrAmanA bAhupAzamAM jakaDAI gayA hatA. rAmanI AMkho codhAra AMsu vahAvatI bharatanA mastakane bhIMjavI rahI hatI. bAjumAM sItAjI hAthamAM ratnajaDita thALamAM kumakuma ane zrIphaLa laI UbhAM hatAM. AMkhomAMthI bora bora jevaDAM AMsu paDatAM ane DUsakAM letAM vizalyAnA khabhe mAthuM DhALI detAM hatAM. acAnaka bharatane koI smRti thaI AvI. temanA mukha para camaka AvI, zrIrAmane kahyuM : "Aryaputra, bhuvanAlaMkArane maLIne AvuM!" zrIrAma sAthe bharata hastI zALAmAM AvyA. bhuvanAlaMkAre bharatajIne jotAM ja sUMDha UMcI karI! ene paNa pUrvabhavanuM smaraNa thaI gayuM hatuM. bharatajIe kahyuM : "bhuvanAlaMkAra, Aje huM vairAgyanA mArge jaIza, karmonAM baMdhano toDI, paramapada pAmIza, tuM paNa, are, tuM cAritra na laI zake paraMtu tapa karI zake, tyAga karI zake..." bhuvanAlaMkAre mastaka jhukAvI, sUMDha halAvI bharatajInI vAtano svIkAra karyo, bharatajIe bhavanAlaMkAranA mastake hAtha mUkyo. zrIrAma sAthe bharatajI mahelamAM AvyA. sItAjIe bharatajIne tilaka karyuM ane bharatajI mahelanI bahAra AvyA. lAkho prajAjanoe "mahArAjA bharatano jaya ho! rAjarSino jaya ho!' nI gagabhedI jaya pokArI. bharatanI pAchaLa kaikeyI bahAra AvI. prajAjanoe kekeyIne jayadhvanithI vadhAvI lIdhI. bhavya varaghoDo nikaLyo. - udyAnamAM varaghoDo Avyo. munIzvara dezabhUSaNajIe kaikeyI, bharata ane hajAra rAjAone cAritra ApyuM. munIzvare dezanA ApI ane parSadA pUrNa thaI. zrIrAme parivAra sAthe rAjarSione vaMdanA karI ane nagaramAM pAchA AvyA. munIzvare tyAMthI vihAra karyo. bharatajIe cAritranuM pAlana karyuM. karmono kSaya karyo ane mokSe gayA. kaikeyI paNa mokSe gaI. rAjAoe paNa saddagati ane paramagati prApta karI. bhuvanAlaMkAre aMte anazana karyuM ane pAMcamA devaloke deva thayo. 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir L S G3. zatruLano mathurA vijaya zrI rAmanA mahelano sabhAkhaMDa khIcokhIca bharAyo che. zrI rAmanI pAse ja eka bAju lakSmaNajI ane zatrughna beThA che. bIjI bAju bibhISaNa, sugrIva, hanumAna Adi sihAsano para ArUDha thayA che. bhAmaMDala Adi rAjAo paNa potapotAnA Asane birAjamAna thayA che. vidyAdhara rAjAo je dIkSA mahotsavamAM AvelA, teo paNa sabhAkhaMDamAM zobhatA hatA. ayodhyAno maMtrIvarga, mahAjana Adi paNa upasthita hatA. sahue zrI rAmane prArthanA karI ke bharate dIkSA lIdhI hovAthI, ayodhyAnA khAlI paDelA siMhAsane zrI rAma ArUDha thAya. zrI rAme kahyuM: A lakSmaNa vAsudeva che, rAjasiMhAsane eno abhiSeka karo." sahue zrI rAmano Adeza svIkAryo ane zIdhrAtizIdhra bhavya rAjyAbhiSekanI taiyArIo prAraMbhI dIdhI. sAthe sAthe zrI rAmano "baladeva' tarIke abhiSeka karavAno nirNaya levAmAM Avyo. zubha divase ane zubha muhUrte. zrI lakSmaNajIne bharatakSetranA "vAsudeva' tarIke hajAro rAjAoe ane lAkho prajAjanoe rAjyAbhiSeka karyo. zrI rAmano baladeva' tarIke abhiSeka karavAmAM Avyo. bharatakSetranA A AThamA baladeva-vAsudeva hatA. bIjA divase zrIrAma-lakSmaNanA sAnidhyamAM vizALa sabhAnuM Ayojana thayuM. zrIrAme hitakArI rAjanIti jAhera karI. prajAe e rAjanItine Adarza rAjanIti tarIke svIkArI, sAthe ja bhinna bhinna rAjyonI vaheMcaNI paNa karI dIdhI. rAkSasadvIpanA adhipati bibhISaNa jAhera thayA. vAnaradvIpanA rAjA sugrIva ghoSita thayA. virAdhane pAtAlalakAnuM rAjya, nIlane RkSapuranuM rAjya, hanumAnane zrIpuranuM rAjya, pratisUryane hanupuranuM rAjya, ratnajaTIne devopagItanagaranuM rAjya ane bhAmaMDalane vaitADhaya parvata uparanA rathanUpuranagaranuM rAjya ApavAmAM AvyuM. bIjAM rAjya paNa bIjA suyogya vIrapuruSone ApavAmAM AvyAM. zrI rAme pAse beThelA zatrughna sAme joyuM. sneha ane vAtsalyathI chalakatI vANImAM zrI rAma bolyA : vatsa zatrughna!" zatruna siMhAsanethI UbhA thaI, zrIrAmane praNAma karI, pAse AvIne UbhA. zrI rAma zatrunanA mAthe hAtha pheravatA bolyAM : For Private And Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa "zatrughna' tane kayo deza-pradeza game che? kahe, tuM mAge te deza-pradeza tane ApuM." zatrughna vicAramAM paDI gayA. zrI rAme punaH pUchayuM : kema? bola, tane kayo deza ApuM?' zatrughna bolyA : "mathurAnuM rAjya." mathurA? zatrughna, mathurA duHsAdhyA che, e tuM jANe che? mathurAnA rAjA madhu pAse zULa nAmanuM astra che. pUrvabhavanA enA mitra amarendra ene ApeluM che. e astranI khUbI e che ke e je zatrusainya tarapha "zULa' pheMke che te zatrusainyano saMhAra karIne ja pAchuM Ave che!" zrI rAme lakSmaNajI sAme joyuM. lakSmaNajI gaMbhIratAthI vicArI rahyA hatA. madhu rAjyAbhiSeka-mahotsavamAM paNa Avyo na hato. ayodhyAnI ANa svIkAravA taiyAra na hato. zrI rAmanI icchA madhune chaMcheDavAnI na hatI, paraMtu zatrune mathurAnA rAjyanI icchA vyakta karI tyAre zrIrAma gaMbhIra vicAramAM paDI gayA. zatruna bolyA : "ha Aryaputra, huM kono bhrAtA chuM? jemaNe rAkSasadvIpa para vijaya meLavyo ane laMkApati jevAne raNamAM roLyo che evA zrI rAmalakSmaNano huM bhrAtA chuM. yuddhamAM zatrunI koNa rakSA karanAra che? Apa kRpA karIne mane-mathurAnuM rAjya Apo. huM madhuno pratikAra karIza." zatrughnano ati Agraha joIne zrI rAme ene madha sAthe yuddha karavAnI saMmati ApI. sAthe ja tene yuddhanIti paNa samajAvI, aparAjita evAM dhanuSa-bANa ApyAM ane yuddha-vizArada senApati kRtAntavadananI sahAya ApI. zatrune lakSmaNajInA caraNe praNAma karI, AzIrvAda mAgyA. lakSmaNajIe ene "zililekha, "agnimukha" ane "avAvarta' nAmanAM dhanuSa-bANa ApyAM ane AzIrvAda ApatAM kahyuM : "vatsa, tuM vijayI banaje.' rAjasabhAnuM visarjana thayA pachI, zatrughna mAtAo pAse gayA. mAtAoe zatrughnane AzIrvAda ApyA. zatrughna mathurA-vijaya karavA thanaganI UThyA. emanA jIvananuM A prathama mahAyuddha hatuM. madhu jevA samartha rAjA sAme saMgrAma khelavAno hato. yuddhanI pUrvataiyArIo saMpUrNa thaI. senApati kRtAntavadane zatrughna sAthe besIne, yuddhanI samagra vyuharacanA ghaDI. yuddhaprayANano maMgala divasa paNa nakkI thayo. A badhuM eTaluM jhaDapI ane gupta thayuM ke mathurAne jarA paNa gaMdha na AvI. For Private And Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 77. zatruznano mathurA vijaya maMgala muhUrta zatrane ayodhyAthI prayANa karyuM. niraMtara prayANa karatA, teo mathurA pAse vahetI nadInA kinAre pahoMcI gayA ane kinAre ja sainyanI chAvaNI nAMkhI. guptacaro to kyAranA ya mathurAmAM pahoMcI gayA hatA ane gupta mAhitI meLavI rahyA hatA. rAtrino samaya hato. guptacaroe AvIne zatrughnane samAcAra ApyA. mahArAjA, mathurAnI pUrva dizAmAM kubera-udyAna AveluM che. madhu enI rANI jayaMtInI sAthe Aje udyAnamAM gayo che. atyAre ame kubera-udyAnamAMthI ja AvyA chIe. madhu jayaMtInI sAthe krIDAsakta che." enuM peluM "zULa' enI sAthe che?' nA jI, zULa astrAgAramAM mUkIne ja udyAnakrIDA karavA gayo che." ghaNuM suMdara! AjanI rAta ja nirNAyaka banI jaze.' guptacarone vidAya karI, zatrughna tarata kRtAntavadana senApatine bolAvyo. senApatijI, atyAre ja sainyane khUba ja guptatAthI mathurAmAM praveza karavAnI AjJA Apo ane pUrva dizAnA dvAre apUrva vyuharacanA karo. tyAM Aje paheluM ne chelluM yuddha khelI levAnuM che. zatrughna chala-yuddha karI levA cAhato hato. jyAre madhU pAse "zULa na hoya te samaye ja madhune parAjita karI zake ema hato. sainya nadI pAra karIne, sAme kinAre pahoMcavA lAgyuM. pazcAdUbhUmimAM kRtAntavadanane rAkhI, zatrughna svayaM sainyanuM netRtva karI, nagaranA pUrva dvAre pahoMcI gayA. nagaranA pravezadvAre ja yuddha ApavuM hatuM. dvArapAlone jIvatA ja pakaDI levAmAM AvyA. nagaranI zAMtimAM jarAya vighna karyA vinA ayodhyAnA sainiko madhunI rAha jovA lAgyA. rAtrino bIjo prahara pUrNa thavA Avyo hato. guptacaronA kathanAnusAra madhu bIjA praharanA aMte nagaramAM pAcho vaLavAno hato. alpa samayamAM ja udyAna mArge thoDA ja ghoDesvAro sAthe eka bhavya ratha dekhAvA lAgyo. rAtrinI narava zAMtimAM rathanA cakro sAthe joDAyelI ghUgharIono ghamakAra madhunA AgamananA spaSTa sUcano Apato hato. mArganI banne bAju ayodhyAnA sainiko vRkSonI ADamAM chupAyelA hatA. madhunI savArInA agre madhuno putra lavaNa hato. lavaNe tAjo ja yauvana-praveza karelo hato. te sAhasabharyo vIra yuvAna hato. zastrasajja banelo lavaNa ghoDesvAra hato. enI pAchaLa bIjA cAra ghoDesvAra hatA ane pachI madhuno ratha hato. AvA chalayuddhanI For Private And Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 778 kalpanA ja na hatI! e to mahArANI jayantI sAthe AnaMda-pramoda karato AvI rahyo hato. jyAM lavaNe pravezadvAramAM praveza karyo, zatrughne ene paDakAryo, sainikoe madhunA sAlAne gherI lIdho. kRtAntavadane rathanI pAchaLanA be ghoDesvArone yamaloke pahoMcADyA; zatrughne lavaNane yamaloke pahoMcADyo. madhu A acAnaka AvI paDela ApattithI stabdha thaI gayo, paraMtu bIjI ja kSaNe jyAM lavaNa-vadha joyo tyAM e rathanI bahAra kUdI paDyo. teNe dhanuSyano TaMkAra karI zatrughnane yuddha mATe lalakAryo. baMne parAkramI ane vIra che - baMnene ja laDI levAnuM che. sainya UbhuM ja rahyuM. zatrughna ane madhu potapotAnAM zastra ane astra ajamAve che. ekabIjAnAM astrone toDe che. baMne vacce eka praharaparyaMta tumula yuddha jAmyuM. koI koIne macaka ApatuM nathI. zatrughna samudrAvarta dhanuSyane yAda karyuM. devothI adhiSThita dhanuSya enA hAthamAM AvI gayuM. 'agnimukha' ane 'zilimukha' tIrone yAda karatAM e tIro paNa hAjara thaI gayAM. zatrughne samudrAvarta dhanuSyano TaMkAra karyo. mathurAnI prajA saphALI jAgI paDI. dhanuSya para agnimukha tIra caDhAvI madhu tarapha choDavuM, madhu vIMdhAyo ane eno vajra jevo deha jamIna para tUTI paDyo. rANI jayaMtI rathamAMthI kUdI paDI ane madhunA ghAyala dehane vaLagI paDI, codhAra AMsue raDavA lAgI. kRtAntavadana senApatie sainiko sAthe rANIne rakSaNa ApyuM. mRtyunA Are Ubhelo madhu manamAM vicAre che : 'astrazALAmAMthI 'zULa' mArI pAse AvyuM nahIM. huM zatrughnane mArI na zakyo, na A zatru para huM vijaya meLavI zakyo, na AMtarazatruo para vijaya meLavI zakyo, madhu AtmaciMtana tarapha vaLyo. zatrughna paranI rabuddhi TaLI jatAM te vicAravA lAgyo; 'meM A jIvanamAM jinendrane na pUchyA, jinacaityonuM nirmANa na karyuM, jina aNagAranI bhakti na karI, tethI mAro janma viphaLa gayo. arihaMta... arihaMta...' eno kaMTha zoSAvA lAgyo. eka sainika pANI laI Avyo. tenA hoThane bhInA karyA. eNe jalapAna karavAnI nA pADI. eNe AtmasAkSIe cAritra svIkAryuM. sarvajIvone khamAvyA ane zrI namaskAra mahAmaMtranuM dhyAna AraMbhyuM. For Private And Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zatrudanano mathurA vijaya 779 paMca parameSThI-dhyAnamAM ja eno AtmA A nazvaradehane choDI gayo. te devalokano vAsI banyo. trIjA devalokamAM te mahAna RddhimAna deva thayo. rANI jayaMtInA kalpAMtanI sImA na rahI. tyAM tene koNa AzvAsana ApanAra hatuM? zatrughnanuM dila dravita thaI gayuM. devoe madhunA deha para puSpavRSTi karI ane ghoSaNA karI : "madhu deva jaya pAmo.' madhunA mRtadehane sanmAnapUrvaka mathurAmAM laI javAmAM Avyo. yogya sanmAna sAthe madhunA mRtadehano agnisaMskAra karavAmAM Avyo. jayaMtI rANIne enI icchAnusAra mAtRgRhe mokalavAmAM AvI. madhunuM "zULa' zastra! e to sAkSAta deva ja hato! devarUpe zuLa amarendra pAse pahoMcyuM. camarendrane madhunA vadhanA samAcAra maLyA. "zrI rAma-lakSmaNanA anuja zatruSNa chalakapaTathI madhuno vadha karyo." A samAcArathI amarendranA roSanI sImA na rahI. camarendra svayaM zatrughnano vadha karavA cAlyA. tyAM veNadArI deve pUchayuM : kyAM padhAro cho deva?" "mitra madhuno vadha karanArano vadha karavA." are dharaNendra pAsethI rAvaNane je zakti maLI hatI te paNa ardhacakravartI evA lakSmaNano vadha na karI zakI, zakti parAjita thaI. ane rAvaNa jevo rAvaNa jenA hAthe marAyo, evA zrI lakSmaNanI samakSa madhu zI visAtamAM? zrI lakSmaNanA AdezathI ja zatruSNa madhuno vadha karyo che.' are garuDapati! je zakti upara lamaNe vijaya meLavyo hato te kanyA vizalyAno prabhAva hato. e vakhate te brahmacAriNI hatI. atyAre te lamaNanI patnI banI che. teno prabhAva cAlyo gayo che. huM zatrughnane nahIM choDuM." camarendra roSathI dhamadhamato mathurAmAM Utaryo. tyAM teNe prajAne sukharUpa joI. zatrunanA rAjyane, rAjyanI prajAne teNe rogagrasta karavAno saMkalpa karyo. teNe prajAmAM vividha rogonA upadrava zarU karyA. zatrughna muMjhAyA. kuladevatAnI upAsanA karI, kuladevatAe satya prakAzita karyuM. "A camarendrano utpAta che!' zatrughna mUMjhavaNamAM mArgadarzana meLavavA ayodhyA UpaDyA. zrIrAma-lakSamaNa samakSa samasta vRttAMta nivedana karyo. sahu vicAramAM paDI gayA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir c4. gukhano pUrvabhavI zatrughna je samaye ayodhyA pahoMcyA e samaye mahAmunIzvara dezabhUSaNa ane kulabhUSaNa paNa vicaratA vicaratA ayodhyA padhAryA hatA. vanapAlake munIzvaranA AgamananuM nivedana karyuM. zrIrAma, lakSmaNajI ane zatruddha traNeya bhAIo munIzvarone vaMdanA karavA udyAnamAM pahoMcyA. vaMdanavidhi pUrNa karI, sukha-zAtA pUchIne zrIrAma bolyA. he bhagavaMta, A zatruddha mathurA mATe ATalo AgrahI kema che? mathurAnuM ATaluM badhuM AkarSaNa kema?' dezabhUSaNa munie zrIrAmanA praznanuM samAdhAna karatAM kahyuM : "zatrughnanA jIvano mathurA sAthe janma-janmAMtarono saMbaMdha che, pachI ene mathurAnuM AkarSaNa kema na hoya? juo, eka bhavamAM zatrughna zrIdhara nAmano rUpavAna yuvAna hato. mathurAmAM enA jevuM rUpa bIjAnuM nahIM. zrIdharane sAdhuo pratye bhakti ghaNI! eka divasa zrIdhara rAjamArgethI jato hato, rAjamahelanA jharUkhAmAM beThelI rANI lalitAe zrIdharane joyo! rANIne zrIdhara gamI gayo. izArAthI rANIe zrIdharane mahelamAM bolAvyo. dAsIne mokalIne gupta mArgethI zrIdharane mahelamAM bolAvI lIdho. lalitA ane zrIdhara bhAna bhUlIne viSayabhogamAM lIna banyAM. tyAM acAnaka rAjA mahelamAM AvI pahoMcyo. rANI gabharAI gaI ane te zayanakakSamAMthI bahAra doDI AvI, rAjAne bheTI paDI, jANe khUba gabharAI gaI hoya tevo DhoMga karIne bolI : mArA zayanakakSAmAM koI cora ghUsI gayo che." rAjAe zrIdharane pakaDyo; tyAM ja koTavAlane bolAvIne AjJA karI : A duSTane vadhasthAne laI jaI vadha karo.' koTavAla zrIdharane laI vadhasthAne gayo. zrIdhara saMsAranI, strI jAtinI lIlA joIne, mRtyuthI paNa have Darato na hato. paraMtu vadhasthAna pAsethI eka mahAmuni pasAra thatA hatA. emanuM nAma hatuM kalyANamuni. teo zrIdharane jANatA hatA, enI sAdhubhakti paNa jANatA hatA. mahAmunie koTavAlane zrIdharane mukta karavAnI preraNA ApI. koTavAle rAjAne jANa karI. munivaranI preraNAthI rAjAe zrIdharane mukta karyo. zrIdhare cAritra lIdhuM. tapazcaryA tapI, te devaloka gayo. For Private And Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zatrughnano pUrvabhava devalokethI punaH mathurAmAM janma pAmyo! mathurAnA rAjA caMdrabhadra hatA. temanI paTarANI hatI kAMcanaprabhA. zrIdharano jIva kAMcanaprabhAnI kukSie janmyo, enuM nAma 'acala' rAkhavAmAM AvyuM. rAjA caMdrabhadrane acala khUba pyAro hato. 781 rAjAne kaMcanaprabhA sivAya bIjI paNa rANIo hatI. bIjI rANIonA paNa ATha rAjakumAro hatA. temAM mukhya hato bhAnuprabha. e kumA2one ciMtA thaI! pitAjI avazya rAjya acalane ja Apaze. enA para pitAjIne ati sneha che. mATe game te upAyathI acalano kAMTo dUra karavo joIe.' A AThe ya kumAroe acalano vadha karavAnI yojanA banAvI. paraMtu rAjyanA maMtrIne temanI yojanAno khyAla AvI gayo. maMtrIe acalane sAvadhAna karI dIdho. acala rAtrinA samaye mathurAthI bhAgyo ane jaMgalomAM doDavA lAgyo. paga khullA ane rAtrino aMdhakAra! eka moTA tIkSNa kAMTAe acalanA pagane vIMdhI nAMkhyo, acala ghora vedanA anubhavavA lAgyo. te raDI paDyo, tyAM aruNodaya thayo. e araNyamAMthI eka yuvAna mAthe lAkaDAno bhAro upADIne jato hato. teNe rotA acalane joyo. te yuvAna acala pAse Avyo. lAkaDAno bhAro nIce nAMkhI eNe acalanA pagamAMthI kAMTo kADhI nAMkhyo. acale tene pUchyuM : 'bhAI, tuM koNa che?' 'huM zrAvastI nagarIno vAsI chuM. pitAe mane gharethI niSkAsita karyo che. mAruM nAma che aMka. lAkaDA vecIne AjIvikA calAvuM chuM.' 'mitra! teM mArA para moTo upakAra karyo che. tuM jyAre sAMbhaLe ke mathurAno rAjA acala banyo che tyAre tuM mathurA Avaje. huM tArA upakArane nahIM bhUluM.' acala aMkanI sAthe kauzAmbI nagarImAM Avyo. kauzAmbImAM paribhramaNa karatAM e 'siMha' nAmanA kAcAryanA AzramamAM pahoMcyo. kalAcArya pAse kauzAmbInA rAjA indradatta dhanuSyakaLAno abhyAsa karatA hatA. acale kalAcAryane praNAma karIne kahyuM : For Private And Personal Use Only 'he kRpAvaMta, jo Apa AjJA Apo, to huM paNa mArI dhanuSya-kaLA batAvuM.' kalAcArye acalane AjJA ApI, acale potAnI dhanuSya-kaLAthI siMha ane indradatta rAjAne prabhAvita karyA. indradatte acalano paricaya sAdhyo ane potAnI putrI acala sAthe paraNAvI.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 782 jaina rAmAyaNa indradattanA sahayogathI acale vizALa sainya taiyAra karyuM ane aMgadeza para vijaya meLavyo. tyArabAda teNe sainya sAthe mathurA tarapha prayANa karyuM. mathurAnI bahAra bhAnuprabha vagere rAjakumAro sAthe yuddha karI, ATheya kumArone baMdI banAvyA. rAjA caMdrabha maMtrIone acala pAse mokalI, saMdhi mATe saMdeza mokalyo. acale maMtrIone potAno paricaya Apyo. maMtrIo prasanna thaI gayA. teoe jaIne rAjAne nivedana karyuM. mahArAjA A koI zatru rAjA nathI. A to ApaNA prANathI ya pyArA rAja kumAra acala che!" rAjA candrabhadra ati prasanna thayA. acalano bhavya nagarapraveza karAvyo ane mathurAnA rAjasiMhAsane eno abhiSeka karyo. sAthe ja bhAnuprabha vagere kumArone dezanikAlanI sajA karI. paraMtu acale temanI rakSA karI. potAnA gupta sahayogI tarIke sthApyA. eka divasa acale pelA zrAvastImAM aMkane joyo! sainiko ene mAratA hatA. acale aMkane potAnI pAse bolAvIne bacAvI lIdho. potAnI oLakhANa ApI ene pUchyuM : kahe, tAre zuM joIe che?' mane mAre gAma javA do!" aMke kahyuM. tane huM zrAvastInuM rAjya ApuM chuM!" maMtrIne bolAvI Avazyaka sucanAo ApIne eka sAthe zrAvastI javA sUcavyuM ane zrAvastImAM aMkano rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo. acala ane aMkanI daDha maitrI jAmI. eka divasa eka mahAna AcArya samudrAcArya muni parivAra sAthe mathurAmAM padhAryA. temanI dharmadezanA sAMbhaLI acalane vairAgya thayo. zrAvastIthI aMkane bolAvI baMne mitroe samudrAcArya pAse cAritra lIdhuM. cAritranuM pAlana karI baMne mitro brahmadevalokamAM deva thayA, tyAMthI AyuSya pUrNa karIne acalano jIva zatrughna thayo ane aMkano jIva kRtAntavadana senApati thayo! he rAghava! zatrughnane mathurAnuM AkarSaNa A kAraNe che! dezabhUSaNa munie zatrugnanA pUrvajanmonI A rIte hAramALA batAvI dIdhI. zrI rAma-lakSmaNa ane zatrughnane saMtoSa thayo. zatrughna munIzvarane vaMdanA karI pUchayuM : For Private And Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zatrudanano pUrvabhava 783 'prabho! mathurAmAM camarendra je roga phelAvyo che tenuM zamana kevI rIte thaze?' 'he dazarathanaMdana! saptarSinA prabhAve e rogonuM zamana thaze ane alpa samayamAM tane zubha samAcAra maLaze, pachI tuM mathurA jaI zakIza.' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zatrughnane AnaMda thayo. traNeya bhAIo rAjamahelamAM AvyA. zatrughne kauzalyA, sumitrA tathA suprabhAne mathurAvijayano vRttAMta saMbhaLAvyo ane camarendra phelAvelA roganI paNa vAta karI, mAtAoe zatrughnane mathurA nahIM javA mATe kahyuM. zatrughne ayodhyAmAM nivAsa karyo, prabhApura nagara. zrInaMdana rAjA ane dhAriNI rANI. rANIe kramazaH sAta putrane janma Apyo. e rAjakumAronAM nAma hatAM, surananda, zrInanda, zrItilaka, sarvasuMdara, jayaMta, amara ane jayamitra. jyAre AThamo putra janmyo, eka mahinAno thayo, rAjA zrInaMdane sAte putro sAthe cAritra lIdhuM. 'prItikara' nAmanA mahAmuninAM caraNomAM ArAdhanA karIne rAjA zrInaMdana mokSe gayA. sAta rAjakumAra munivaroe tapazcaryAnA prabhAve 'jaMghAcAraNa-labdhi' prApta karI, have teo AkAzamArge ja gamanAgamana karavA lAgyA. sAteya munivaro viharatA mathurA padhAryA. varSAkALa hato tethI mathurA pAsenA pahADanI guphAmAM sAteya munivaroe nivAsa karyo. kyAreka be upavAsa to kyAreka traNa upavAsa! kyAreka ATha upavAsa to kyAreka mahinAnA upavAsa sAteya munivaro tapazcaryA kare ane AkAzamArge dUra dezamAM jaIne pAraNuM kare! pAraNuM karIne pAchA mathurAnI parvataguphAmAM AvI jAya. A munivaronA tapaHprabhAvathI mathurAnI prajA rogamukta thaI gaI! camarendrano prabhAva ogaLI gayo. munivarono prabhAva phelAI gayo. deva upara mAnave vijaya meLavyo! eka divasa sAte ya munivaro tapazcaryAnuM pAraNuM karavA ayodhyA pahoMcyA. teoe ayodhyAmAM arhadUdatta zeThanI havelImAM bhikSA mATe praveza karyo. arhadatta zeTha varSAkALamAM AvI caDhelA munivarone joI vicAramAM paDI gayA, 'varSAkALamAM vihAra karIne AvanArA A muni kevA!! A muni ahIMnA to nathI ja. jarUra vaiSadhArI pAkhaMDI ja lAge che. temane pUchI lauM, nA re nA, AvA pAkhaMDIo For Private And Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 784 jaina rAmAyaNa sAthe vAta karavAthI saryuM.' zeTha vicAra karatA rahyA ane zeThanI putravadhUe munione bhikSA ApI. munivaro ayodhyAmAM varSAkALa vyatIta karatA "ghuti nAmanA AcAryanA upAzraye gayA. munivarone jotAM ja ghuti AcArya UbhA thayA ane bhAvapUrvaka vaMdanA karI teone Asana pradAna karyuM. munivaroe tyAM pAraNuM karyuM. AcAryanA ziSyoe munivarone vaMdanA na karI! "varSAkALamAM vihAra karanAra te sAdhu kahevAya? ApaNA AcArya paNa kevA ke AvAonuM bahumAna kare. temane vaMdana kare!" sAdhuo avajJApUrvaka e munio tarapha joI rahyA. pAraNuM karIne e munivaroe AcArya dyutine kahyuM. "ame mathurAthI AvyA chIe ane pAchA mathurA jaIe chIe." munivaro AkAza-mArge mathurA pahoMcI gayA. AcArya dyutie potAnA sAdhuone kahyuM : "A to jaMghAcAraNa mahAmuni hatA. AkAzamArge ja gamanAgamana karanArA! aneka labdhio dharanArA ane mahAna tapasvI munivara che!" sAdhuonA pazcAttApanI sImA na rahI, teo bolI UThyA : gurudeva, ame ajJAnIoe to emane vaMdanA paNa na karI. uparathI avajJA karIne pApakarma bAMdhyAM. sAdhuo pazcAtApa karavA lAgyA tyAM addatta zeTha paNa tyAM AvI pahoMcyA. temaNe ghuti AcAryane kahyuM : 'gurudeva! comAsAmAM paNa sAdhuvezadhArI pAkhaMDIo pharavA mAMDyA che." are ahaMdUdatta, ema bolIne mahA munIzvaronI niMdA na kara. e pAkhaMDI munIzvaro na hatA. paraMtu jaMghAcAraNa mahAna munIzvaro hatA. mathurAthI AkAzamArge ahIM pAraNuM karavA AvyA hatA ane pAchA teo mathurA padhAryA che." zuM kaho cho bhagavaMta? e jaMghAcAraNa munivaro hatA? mAruM to bhAgya phUTI gayuM, meM to temano tiraskAra karyo, emanA mATe khoTI kalpanAo karI. prabhu mAruM zuM thaze?' zeThane ghora pazcAttApa thayo. teNe pUchyuM : bhagavaMta, meM karelI AzAtanA nivAravAno upAya batAvo.' mathurA jaIne e munivaro pAse kSamAyAcanA karI AvavI joIe." ahaMdUdatta zeTha kArtika sudI sAtamanA divase mathurA gayA. mathurAnA bhavya jinamaMdiromAM pUjana karI zeTha saptarSio pAse pahoMcyA. For Private And Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zatrughnano pUrvabhava 785 he muni bhagavaMto, huM abhAgI ayodhyAthI AvuM chuM. Apa pAraNA prasaMge mArA ghera padhArelA tyAre meM Apano tiraskAra karelo, ApanA mATe manamAM ghaNI khoTI kalpanAo karelI, pachIthI mane ayodhyAmAM birAjatA AcAryadeva ghuti pAsethI Apano paricaya maLyo. meM ghora pApa bAMdhyuM che. prabhu, mane kSamA ApI pApa-mukta karo.' saptarSie zeThane AzvAsana ApyuM. zeTha ayodhyA cAlyA gayA. saptarSinA puNyaprabhAve mathurA rogamukta banI gaI che." A samAcAra maLatAM ja zatrughna mathurA AvI gayA ane sIdhA saptarSinA caraNe vaMdana karavA gayA. eNe potAne tyAM bhikSA mATe vinaMtI karI paraMtu, "rAjapiMDa amane na khape.' ema kahI saptarSie nA pADI. tyAre zatrudhdhe kahyuM : "Apa mArA parama upakArI cho, ApanA prabhAvathI mAro deza nirupadrava thayo che, Apa ahIM lokonA hita mATe rokAo." paraMtu munio na rokAyA. zatrughnane kahyuM : "ghera ghera jinapratimA sthApana kara, jethI A nagaramAM koI vyAdhi nahIM thAya." ATaluM kahIM munivaro AkAzamArge cAlyA gayA. zatrughna mathurAnA pahADanI cAreya dizAomAM saptarSionI ratnamaya pratimAo sthApI. For Private And Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 95. baladeva-vAsudeva WED vaitADhya parvatanI dakSiNazreNi. ratnapura nagara ane teno ratnaratha rAjA. rAjAnI candramukhI rANIe putrIne janma Apyo, tenuM nAma manoramA. manoramAnuM rUpa addabhuta hatuM. jyAre te yauvanamAM AvI tyAre rAjAne ciMtA thaI. 'manoramAne yogya kumAra koNa? konI sAthe manoramAne paraNAvavI?' rAjA ratnaratha maMtrInI sAthe maMtraNA karatA hatA tyAM nAradajI jaI caDyA. rAjAnI mUMjhavaNano ukela kADhatAM nAradajI bolyA : 'manoramA mATe suyogya vara hoya to te vAsudeva lakSmaNa che.' A vAta manoramAnA kAne gaI. te pitAnI pAse doDI AvI. teNe nAradajIne joyA. te roSathI dhamadhamI UThI. lakSmaNajInA gotra sAthe manoramAnA gotranuM paraMparAgata vera hatuM. teNe nokarone izArAthI kahyuM : 'A koI banAvaTI duSTa puruSa che, ene kUTI nAkho.' nAradajIe izAro joyo. nokaro mAravA UbhA thAya e pahelAM to nAradajI mahelanI bahAra nIkaLI gayA ane AkAzamArge UDI gayA! nAradajIne manoramA para gusso Avyo. emaNe manomana nirNaya karyo ke 'manoramAne lakSmaNa sAthe ja paraNAvuM!' nAradajIe AkAzamArge ayodhyAnI dizA pakaDI ane sIdhA ayodhyA pahoMcI gayA. ayodhyAnA udyAnamAM pahoMcI, nAradajIe manoramAnuM AbehUba citra doryuM. citra laIne lakSmaNajI pAse pahoMcyA. lakSmaNajIne citra batAvyuM ane kahyuM : e kanyAnuM kevuM abhimAna ne kevuM sAhasa!! ApanuM nAma sAMbhaLatAM ja enI bhrUkUTI caDhI gaI ane mane pITI nAMkhavA sevakone izAro karyo! A kanyAnuM garvakhaMDana to karavuM ja rahyuM.' lakSmaNajI manoramAnuM citra ekAgratAthI joI rahyA hatA. manoramA pratye anurAga pedA thayo. manoramAnuM pANigrahaNa ka2vAno nirNaya karI, temaNe nAradajIne kahyuM : 'devarSi! manoramA lakSmaNanA aMtaHpurane zobhAvaze, Apa nizciMta raho.' nAradajI khuza thayA ane vidAya lIdhI! lakSmaNajI pahoMcyA sIdhA zrI rAma pAse. nAradajIno vRttAMta kahI saMbhaLAvyo ane sAthe ja potAno nirNaya paNa jaNAvI dIdho. zrI rAme saMmati ApI. lakSmaNajIe senApatine sainya taiyAra karavAnI AjJA ApI. For Private And Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baladeva-vAsudeva 787 prazasta muhUrte zrIrAma sAthe lakSmaNajIe avakAzayAnomAM vaitADhacaparvata tarapha prayANa kyuM. ratnapuranagara ayodhyAnA sainyathI gherAI gayuM. lakSmaNajIe ratnarathane saMdeza mokalyo. vAsudeva lakSmaNa tamArI kanyA manoramA sAthe pANigrahaNa karavA cAhe che. jo tame mAnI jAo to yuddha karavuM nathI, nahIMtara yuddha anivArya che." rAjA ratnArathe lakSmaNanA saMdezane avagaNyo ne lakSmaNajI sAme yuddhe caDyA, paraMtu e yuddha eka divasa ke eka prahara paNa na cAlyuM. lakSmaNajIe jotajotAmAM ratnaratha para vijaya meLavI, ratnarathane baMdI banAvI lIdhA. lakSmaNajIe nagaramAM vijaya praveza karyo. rAjA ratnarathane baMdhanamukta karI, sanmAnapUrvaka lakSmaNajIe kahyuM : "rAjana tame manoramAne tamArI samakSa bolAvo, jo enI icchA mArI sAthe pANigrahaNa karavAnI thaze to ja huM pANigrahaNa karIza." rAjA ratnaraze lakSmaNajIne prathamavAra ja joyA! lakSmaNajInuM anupama rUpa ane apUrva yuddhakauzala joIne emaNe manomana nirNaya karI ja lIdho hato ke manoramA lakSmaNajIne ja yogya che!' manoramAne bolAvavAmAM AvI. lajjA ke saMkocathI teNe AvIne zrI rAmane praNAma karyA. lakSmaNajIne jotAM ja eNe romAMca anubhavyo. ratnAthe kahyuM : "beTI, A zrI lakSmaNa che. huM cAhuM chuM ke tAruM e pANigrahaNa kare.' manoramAe khUba saMkoca sAthe kahyuM : "jevI pitAjInI AjJA. huM emane jotAM ja manathI varI cUkI chuM.' : rAjamahelamAM AnaMda chavAI gayo. ratnarathe zrI rAmane prArthanA karI : "he mahApuruSa, Apa mArA para kRpA karI, mArI bIjI putrI zrIdAmAnuM pANigrahaNa karI, mane kRtArtha karo. zrI rAme maunapaNe rAjAnI prArthanA svIkArI. ratnapuranagara lagnotsavathI harSavibhora banI gayuM. thoDA ja samaya pUrve, yuddhanI bhayAnakatAthI phaphaDI raheluM, nagara nUtana varSathI nAcI UThya, nagaranA hajAro strI-puruSo zrIrAma-lakSmaNanAM darzana karavA UmaTI paDyAM. nagaranI strIo zrIdAmA ane manoramAne lAkha-lAkha abhinaMdana ApavA lAgI : dhanya cho tame, AvA vara tamane maLyA!" khUba dhAmadhUmathI lagnotsava UjavAI gayo. ahIM vaitADhaya para AvyA chIe to vaitADhaca para vijaya meLavatA ja jaIe.' ema vicArI zrIrAma-lakSmaNe vaitADhayanA dakSiNa vibhAgamAM yuddhapAtrA karI, vijayamALA paherI ane zrIdAmA-manoramA sAthe ayodhyA pAchA vaLyA. lakSmaNajI "vAsudeva' hatA. For Private And Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 788 jaina rAmAyaNa vAsudevane enuM puNya bhogavavuM ja paDe ne pApa bAMdhavuM paDe! A prakRtino niyama che. zAzvatu ane sajjaDa! koIno banAvelo A niyama nathI. puNyanA udayathI maLatAM sukho be prakAranAM hoya che: (1) sukha bhogavo ane puNya bAMdho. (2) sukha bhogavo ane pApa bAMdho! vAsudevane prabaLa puNyanA udayathI sukha maLe. vAsudeva te bhogave ane pApo bAMdhe! duniyAne to enuM sukha ja dekhAya! sukhanA upabhogathI baMdhAtuM pApa duniyAne na dekhAya! e to kevaLajJAnI jue. lakSmaNajIne 16 hajAra rANI hatI. temAM ATha paTarANIo hatI. "vizalyAnuM sthAna prathama hatuM. te sivAya rUpavatI, vanamAlA, kalyANamAlikA, ratnamAlikA, jitapadmA, abhayavatI ane manoramAM hatI. A ATheya paTarANIone eka eka putranI prApti thaI. vizalyAno zrIdhara, rUpavatIno pRthvItilaka, vanamAlAno arjuna, jitapamAna zrIkezI, kalyANamAlAno maMgala, manoramAno supArzvakIrti, ratimAlAno vimala, abhayavatIno satyakIrti. A ATha rANIo sivAyanI rANIone paNa saMtAna hatAM. badhA thaIne 250 putro hatA. zrI rAma! zrI rAma hatA "baLadeva." e paNa mahAna puNyanA svAmI hatA. emane paNa puNyanA udayathI sukha bhogavavAM ja paDe. emanAM sukha judAM! emanI sukha bhogavavAnI rIta judI! e sukha bhogave paNa evuM pApa na bAMdhe ke je pApa bhavamAM bhaTakAve! je pApanA udaya bhogavavA na paDe! "zrI rAmane cAra rANI hatI. sItAjI, prabhAvatI, ratinibhA ane zrIdAmA. zrI rAmane mana sItA prANathI paNa adhika priya hatAM. bIjI rANIone paNa zrIrAma sneha ApatA hatA, paraMtu te chatAMya ya sItAjIne maLatA preme bIjI rANIomAM IrSyA to pragaTAvI ja hatI. A paNa saMsAranI eka khAsiyata che! * rAmasyAsan mahAdevavyazcatastrastatra maithilii| prAbhAvatI ratinabhA zrIdAmA tu caturthikA / / 256 / / / - triSTizA nA vApuruSavaritra [parva-7, sarga-8] For Private And Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir c9. IrSAnI Aga sItAjIe RtusnAna kareluM hatuM. nizAnA aMtima praharamAM temaNe eka svapna joyuM. be aSTApada vimAnamAMthI cavyAM ane potAnA mukhamAM pravezyAM. sItAjIe zrIrAmane svapnanI vAta karI. zrI rAme kahyuM : tuM be vIra putronI mAtA thaIza, paraMtu aSTApadonuM vimAnamAMthI avana thavuM, mArA manane AnaMdita karatuM nathI." sItAjI bolyAM : "dharmanA prabhAve ane ApanA prabhAve he nAtha, badhuM sAruM zubha thaze!' sItAjIe garbha dhAraNa karyo hato; khUba kALajIpUrvaka garbhanuM pAlana karatAM hatAM. Ameya zrI rAmane sItA prANathI paNa adhika priya hatAM. garbhavatI sItA tethI paNa adhika priya banI gayAM. sItAne rAmano prema to akhUTa maLyo paraMtu bIjI rANIono prema sukAI gayo! temane ema lAgavA mAMDyuM ke amArA rAmane ekalI sItAe jakaDI lIdhA che, sItAnI pAchaLa ja rAma ghelA banyA che. traNeya rANI bhegI thAya che ane judI judI yojanA vicAre che, rAmane sItAthI vikhUTA pADavAnI! to ja emane rAma maLe ne? A che saMsAra! bIjAnA sukhane toDIne potAnuM sukha banAvavuM bIjAne duHkhI karIne potAnI jAtane sukhI banAvavI! bIjI rANIone rAmanA premanuM sukha ochuM paDatuM hatuM. "sItAne amArA karatAM vadhu sukha, patino vadhu prema kema maLe?" A IrSyA satAvatI hatI. sItAnA sukhane jhUMTavIne paNa emane sukha meLavavuM hatuM. te rANIo sItA sAthe hasIne bolatI hatI paNa emanuM hRdaya hasatuM na hatuM. te rANIo sItAnI prazaMsA karatI hatI paraMtu emanuM hRdaya baLatuM hatuM. saraLa sItA! zrIrAmanA apAra sneha-sAgaramAM DUbI gayelAM sItAne potAnI zorma rANIonAM manamAM duHkha kyAMthI dekhAya!! e rANIone paNa potAnA jevI ja sukhI te jatAM hatAM. eTaluM ja nahIM, paraMtu potAnI bahena karatAM paNa adhika sneha ApatAM hatAM. temane e "bahenonI kapaTa-lIlAnI kalpanA paNa Ave ema na hatuM. "have mArA bhAgyamAM du:kha nathI.' jANe AvI ja kalpanA karIne jIvana jIvatAM hoya, evI emanA mananI sthiti hatI. zrI rAma sItAjIne laI udyAnamAM gayA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 90 jaina rAmAyaNa rANI prabhAvatInA mahelamAM ratinibhA ane zrIdAmAM pahoMcI. Aje zrIdAmA eka asarakAraka yojanA laIne AvI hatI. prabhAvatIe ratinibhA ane zrIdAmAne AvakAra Apyo. zrIdAmA bolI : samaya vitato na hartA ane samAcAra maLyA ke prANanAtha to emanI prANapriyA sAthe udyAnamAM padhAryA che, eTale manamAM thayuM ke tamArA mahele jaI AvuM. rastAmAM ratinibhA paNa maLI gayAM." tamAruM svAgata ho, mane AnaMda thayo, tamArA sAMnnidhyamAM samaya paNa sAro pasAra thAya che.' prabhAvatIe aucitya pradarzita karyuM. zrIdAmAM prabhAvatInI dRSTimAM chavAyelI udAsInatA vAMcatI hatI. ratinibhA vAtAyanamAMthI nagara tarapha joI rahI hatI. thoDI kSaNo maunamAM pasAra thaI, tyAM paricArikA khAdya ane peya padArtho laIne khaMDamAM pravezI. traNeye ene nyAya ApavAno zarU karyo. paricArikA cAlI gaI. kharekhara bhAgyazALI te maithilI che hoM!' zrIdAmAe vAta mUkI. svAmInAtha maithilI vinA eka kSaNa paNa na rahI zake!' ratinibhAe zrIdAmA sAme joI smita karyuM. e smitamAM kaDavAzabharyo kaTAkSa hato. zrIdAmA tarata bolI, "have e paristhiti badalavI paDaze. zuM sItA ja rANI che? ApaNe nathI? ApaNe e ja vicAravuM che ke patidevano sneha sItA parathI kema ocho thAya!' zrIdAmAe prabhAvatI sAme joyuM. prabhAvatInI dRSTi jamIna sAthe jaDAI hatI. tenA mukha para gaMbhIratA ane khinnatA hatI. zrIdAmAnI vAta te sAMbhaLatI hatI, paraMtu e vAtomAM ene jANe ruci na hoya tema lAgatuM hatuM. ratinibhAe vAtane laMbAvavA kahyuM : zrIdAmAM, tamane koI upAya sUjhe che kharo ke jethI maithilI para patidevano neha ocho thAya?' "hA, mane eka upAya sUjhayo che!" zuM?" ratinibhAnI utkaMThA vadhI gaI. prabhAvatIe paNa zrIdAmA sAme joyuM. enI dRSTimAM zrIdAmAnI yojanA jANavAnI jijJAsA dekhAI. zrIdAmAe UbhA thaIne khaMDanAM kAro baMdha karyA ane khUba dhImA svare teNe potAnI yojanA prabhAvatI ane ratinibhAne samajAvI. ratinibhA to prasanna thaI gaI.prabhAvatI mauna rahI. paraMtu zrIdAmAe prabhAvatInI pUrNa saMmati maLe to ja yojanAno For Private And Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 791 IrSAnI Aga amala karavAnuM kahyuM. prabhAvatIe potAnI saMmati ApI ane zrIdAmAM tyAMthI potAnA mahele javA nIkaLI gaI, sItAjIno mahela. madhyAhno samaya. sItAjI paryakamAM beThAM hatAM. pazcima ane dakSiNanI vAtAyanomAMthI khuzanumA havA vahI rahI hatI. ayodhyAnI svarakinnarI nagaravadhU sItAjInA manane gIta-saMgItamAM lIna karI hatI. tyAM zayanakhaMDamAM prabhAvatI, ratinibhA ane zrIdAmAe praveza karyo. sItAjIe traNeyane AvakAra Apyo ane paricArikAe palaMga pAse ja traNa sukhAsano goThavI dIdhAM. traNeya rANIo sukhAsano para goThavAI gaI. zrIdAmAe nagaravadhU sAme joI, izArAthI sUcavyuM ke te teno kAryakrama cAlu rAkhe, paraMtu sItAjIe kahyuM : ala, have kAle Avaje.' zokya rANIo sAme joI, sItAjIe kahyuM : be kalAkathI sAMbhaLuM chuM. have ApaNe vAta karIzuM. tene javA do.nagaravadhUe praNAma karI vidAya lIdhI. prabhAvatIe sItAjIne pUchayuM : tamane kuzaLa che ne?" dharmanA prabhAve ne svAmInAthanI kRpAthI kuzaLatA che.' sItAe pratyuttara Apyo. mahAdevI, ApanA bhAgyanI avadhi nathI,' ratinibhA bolI. 'bhAgya niyata paNa nathI ne! kyAre sadbhAgya to kyAreka durbhAgya!' "sAcI vAta che mahAdevanI. juone, ke jaMgalamAMthI rAvaNa tamane upADI ja gayo hato." zrIdAmAe ratinibhAnI sAme joyuM ane sItAjInA bhUtakAlIna jIvananI durghaTanA pratye sahAnubhUti batAvavAno prayAsa karyo. 'paNa mahAdevI, eka vAta kahuM? jo khoTuM na lagADo to."ratinibhA bolI. bolone! vinodamAM vaLI khoTuM zuM lagADavAnuM hoya? sItAjI TaTTAra besatAM bolyAM. 'vAru, vanavAsa e durbhAgya, rAvaNa upADI gayo e durbhAgya, paNa e vanavAsamAM je jovA-jANavA maLyuM, je bhavya laMkA jovA maLI, dazamukha rAvaNa jovA maLyo, e to sadbhAgya kharuMne?" hasatAM mukhaDe ratinibhA bolI. bahena, mAre mana e badhuM tuccha hatuM, mane e badhuM jovA jANavAnA bahu koDa paNa na hatA. mAre mana to AryaputranuM sAMnidhya ja moTo bhAgyodaya hato! For Private And Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 jena rAmAyaNa paraMtu tame rAvaNane joyo to haze ne!' zrIdAmA lADabharyA zabdomAM bolI. nA re, mane e pApInuM mukha jovuM paNa na game. hA, e roja devaramaNa udyAnamAM AvIne dUra Ubho raheto eTale enA paganA paMjA jarUra dekhAtA hatA." ema? enA paganA paMjA kevA hatA, mahAdevI zrIdAmA ane prabhAvatIe pUchyuM. emAM zuM jovAnuM che?' sItAjIe udAsInatA batAvI. hA mahAdevI, amArI khUba utkaMThA che, emane cItarIne batAvo." zrIdAmAe Agraha karyo. paNa huM kevI rIte cItaruM?" Apane to suMdara citralekhana AvaDe che, cItarIne batAvo." ratinibhAe sItAjIno hAtha pakaDIne Agraha karyo. saraLa sItAjIne kapaTanI kalpanA zAnI Ave? rANIonA Agrahane vaza thaI, sItAjIe bhUtakAlIna smRtine ukelIne dazamukha rAvaNanA paMjA AlekhI dIdhA! bahu suMdara, bahu suMdara!" zrIdAmA ane ratinibhA AnaMdathI nAcI kyAM, prabhAvatIe paNa potAnI prasannatA vyakta karI. rAvaNanA paMjAothI aMkita vastrane zrIdAmAe potAnI pAse rAkhI lIdhuM! zokya rANIonI prasannatAthI sItAjI paNa prasanna thayAM. zokya rANIone saMtoSa ApyAno temaNe AnaMda anubhavyo. zokya rANIoe potAnI yojanA pAra pADyAno AnaMda anubhavyo! sItAne ThagI lIdhAno AnaMda anubhavyo. eka bIjAne saMtoSavAno AnaMda anubhave che. bIjA bIjAne ThagI levAno AnaMda anubhave che! paricArikAe khaMDamAM praveza karI kahyuM : "mAtAjI, aparAjitA mahAdevane yAda kare che." jA kahe, huM AvI ja rahI chuM." zokya rANIo tarapha joI satAjI bolyAM : punaH padhArajo ahIM!" avazya, mahAdevanA sAnnidhyamAM ati prasannatA anubhavAya che!' zrIdAmAe For Private And Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir IrSAnI Aga 793 ThAvakA moDhe kahAM ane jhaDapathI te bahAra nIkaLI gaI. enI pAchaLa ratinibhA ane prabhAvatI paNa cAlI gaI. sItAjI aparAjitAnA mahele javA nIkaLyAM. traNeya rANIo prabhAvatInA mahelamAM bhegI thaI. zrIdAmA prabhAvatInA gaLe vIMTaLAI gaI. tenA AnaMdanI sImA na hatI! ApaNI yojanA saphaLa!' mahAdevI keTalAM saraLa! prabhAvatI bolI.' e to ApaNe pAso ja evo pheMkyo ke phasAI ja jAya!' ratinibhA bolI. have ApaNe traNeya e maLIne svAmInAtha AgaLa vAta mUkavAnI che, evI rIte ke maithilI uparano emano sneha ogaLI ja jAya!" zrIdAmAe kahyuM. sAcI vAta che!' prabhAvatI bolI. keTalIka vicAraNA karI, traNeya rANIo zrI rAma pAse pahoMcI. amArI eka vAta mAnazo?' "eka ja zA mATe ? aneka!" ame khoTuM nathI kahetAM, taddana satya." meM kyAM kahyuM ke tame khoTuM bolazo." nA, paNa tamane amArA para prema ja kyAM che?' prema che, chatAM jo nathI to e mAre kevI rIte samajAvavuM?" zrI rAma prabhAvatInA mahele padhAryA hatA. tyAM ratinibhA ane zrIdAmA paNa pahoMcI gaI hatI. zrI rAma sAthe prabhAvatInI upara mujaba vartAlApa thayo, tyAM zrIdAmAe vArtAlApamAM praveza karyo. "he svAmInAtha, bhale ame tamane eTalI priya na hoIe paNa amane to tame aMtarathI priya cho, eTale tamAruM ahita amArAthI...,' zrIdAmAnI AMkho bharAI AvI, te bolI na zakI. ApanuM ahita thatuM hoya to to amAre kahevuM joIe ne?' ratinibhAe vAkya pUruM karyuM. 'tame kahI zako cho. huM sAMbhaLIza." 'to juo A, zrIdAmAe dazamukha rAvaNanA paMjAnuM citra batAvyuM. zrIrAma citra joI rahyA. temaNe pUchyuM : "A konA paMjA che ne AmAM zuM rahasya samAyeluM che?' For Private And Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 794 jaina rAmAyaNa "A dazamukha rAvaNanA paMjA che ane maithilIe cItarelA che!" zrIdAmA bolI. maithilI! ApanI prANapriya, niraMtara rAvaNanuM smaraNa kare che, tene ja nAtha mAne che. AvI strI ApanuM...' ratinibhA upAlaMbhanA sUre bolI. zrI rAme ratinibhA sAme joI, zrIdAmA sAme joyuM ane UbhA thaI, mahelanA jharUkhe UbhA. vicAramAM paDI gayA. basa, have ApaNe kaMI ja bolavAnuM nahIM? ame je vAto karI, te havAmAM ja UDI gaI?' tamArI vAta meM sAMbhaLI lIdhI. huM vicArIza' zrI rAma prabhAvatInA mahelamAMthI nIkaLIne sIdhA sItAnA mahelamAM gayA. traNeya rANIo ekabIjA sAme joI rahI! joyuM ne? meM nahotuM kahyuM ke svAmInAtha sAMbhaLI leze! pariNAma kaMI ja nahIM!' zrIdAmAnA mukha para roSa taravarI rahyo. paraMtu huM nahIM choDuM. jo ApaNA kahevAthI teo kAne nahIM dhare to bIjo upAya karIza." zrIdAmAM potAnA mahele javA taiyAra thaI. ratinibhA paNa ravAnA thaI, prabhAvatInuM mana kaMpI UThyuM. zA mATe A badhuM karavAnuM? sukha to bhAgya mujaba maLe che! koNa A zrIdAmAne samajAve?' svagata bolatI, prabhAvatI palaMgamAM pAsAM ghasavA lAgI. priya, tane kuzaLa che ne?" dharmanA prabhAve ne ApanA prabhAve.' zrI rAma maithilInA mahelamAM AvI svastha banyA. prabhAvatInA mahelamAM temanuM mana ghaNuM asvastha banI gayuM hatuM. temanA udAra ane udAtta hRdayane gaMdI ane malina vAta jarAya gamatI na hatI. e rANIonA mAnasane jANatA hatA. emane karelI vAtanI zrIrAma upara jarAya asara thaI na hatI. hA, sItA upara emano sneha dviguNa thaI gayo! temaNe sItAjIne kahyuM : priye, vasaMtanI AlhAdaka Rtu AvI che, cAlo ApaNe mahendra-udyAnamAM jaIe." nAtha, mane devAdhidevanA pUjanano manaratha thayo che. udyAnamAM vividha sugaMdhI-puSpothI huM pUjana karavA cAhuM chuM, mArA A manorathane pUrNa karo.' zrI rAme e ja samaye sevakone AjJA karI. bIjA divase prabhAte vividha prakAranAM sugaMdhI puSpothI bharelA ratnajaDita thALa sAthe devI sItAe devAdhidevanuM For Private And Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir IrSAnI Aga 795 bhAvapUrvaka pUjana karyuM. pUjanavidhi pUrNa thayA pachI, zrIrAma sItA sAthe parivAra sahita mahendra-udyAnamAM javA nIkaLyA. ayodhyAnI prajA vasaMta utsava UjavI rahI hatI. e vasaMta utsavamAM kevaLa indriyonAM viSayonI krIDA na hatI. e vasaMtautsavanuM kendra hatuM vItarAga paramAtmAnI bhakti! zrI rAme ayodhyAne utsavamAM lIna joI. bIjI bAju sItAjI bolI UThyAM : "nAtha, mArI dakSiNa cakSu skurAyamAna thAya che." e zubha na kahevAya...' zrI rAma sItA sAme joIne bolyA. "to zuM haju duSTa bhAgya mArA rAkSasadvIpa-nivAsathI saMtuSTa thayuM nathI? ApanA viyogamAMthI pedA thatA duHkhathI paNa vadhu dAruNa duHkha zuM e Apaze? dakSiNa-nayana nahIMtara hure zAnuM?" sItAjInuM mukha ciMtAthI plAna thaI gayuM. temanI bhayabhIta AMkho zrI rAma tarapha maMDAI. "devI" kheda na karo, sukha ane duHkha karmAdhIna che, e avazya bhogavavAM ja paDe che. jo azubha karma udayamAM AvavAnuM haze to koNa rokI zakaze?" mAruM mana asvasthatA anubhave che.' tame mahelamAM jAo, paramAtmAnuM pUjana karo. supAtra dAna Apo. ApattimAM dharma ja zaraNa Ape che. dharma ja rakSA kare che. sItAjI paricArikA sAthe rathamAM besI, potAnA mahelamAM AvyAM. potAnA mana upara saMyama rAkhI, temaNe paramAtmApUjana karyuM ane dAna ApavA mAMDyuM. bhAvi bhaya sAme emaNe AdhyAtmika mArge jhajhUmavA mAMDyuM. 'kayuM du:kha AvI paDaze?' eno koI ja aNasAra maLato nathI! zrIdAmA ane ratinibhAe dhyAna ApavA mAMDyuM hatuM ke zrI rAma sItA pratye pUrvavat snehathI varte che ke kaMI parivartana Ave che. paraMtu vasaMtautsavamAM sItA sAthe jyAre zrI rAma mahendra udyAne gayA tyAre zrIdAmAnI AMkho pahoLI thaI gaI. AMkhomAMthI AganA bhaDakA nIkaLavA lAgyA! eNe be hAtha ghasyA, dAMta kacakacAvyA ane paga pachADyA. zrIdAmA ratinibhAnA mahele gaI. ratinibhA paNa evI ja asvastha hatI. For Private And Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 797 jaina rAmAyaNa joyuM teM?' vasaMtautsava mANavA svAmInAtha sItAne laIne UpaDyA! emanA manamAMthI sItA dUra thAya ema nathI." sAcI vAta che zrIdAmA, have bIjI ja koI upAya karavo paDaze. ApaNA kathana upara svAmInAtha kaMI ja vizvAsa mUkatA nathI.' have huM paNa jouM chuM. tAre eka kAma karavuM paDaze.' tuM kahIza tema karIza." tAre, prabhAvatIe ane mAre ApaNe traNeyae ApaNA mahelonI dAsIo jue ane sAMbhaLe e rIte rAvaNanA paMjAnI carcA karavAnI! dAsIonA moDhethI vAta nagaramAM phelAvavAnI. rAjamahelamAM to phelAze ja. nagaramAM AvI vAta jaldI phelAI jaze. e vAta khUba ja dRDha banIne Aryaputrane kAne Avaze, tyAre teo dhyAna Apaze!' ratinibhA pahelAM to zrIdAmAnI vAtathI bhaya pAmI paraMtu pachI khuza thaI gaI. "A yojanA jo UMdhI vaLe ne pakaDAI javAya to?' A kalpanAthI te bhaya pAmI paraMtu zrIdAmAe kahyuM ke "A to lokavAyakA thaI javAnI. kAvatarA jevuM kaMI raheze nahIM. tethI prasanna thaIne e ja pramANe kAma cAlu karavA saMmata thaI. baMne pahoMcI prabhAvatI pAse. prabhAvatIne badhI vAta samajAvI. tene paNa saMmata karI lIdhI. prabhAvatInA mahelathI ja yojanAno prAraMbha karI dIdho! rANIonI vAtathI dAsIo coMkI UThI. "maithilI rAvaNanA paganA paMjAnuM citra dore, rAvaNanuM dhyAna dhare?' dAsIvargamAM carcAo thavA lAgI. zrIdAmA ane ratinibhAnI dAsIoe paNa vAta jANI. mAnyAmAM na Ave evI vAta jyAre sItAnA hAthanA dorelA citrane, rAvaNanA paMjAnA citrane jue che tyAre mAnavA taiyAra thaI jAya che. vAta ayodhyAnI havAmAM phelAI gaI. ghara-gharamAM cora-cotare ne bajAramAM maithilInA cAritra mATe zaMkAnuM vAtAvaraNa banI gayuM. jyAre maithilIne A vAtanI gaMdha paNa nathI pahoMcI! vidhinI ja vicitratA kahevAya ne! 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7. mahAsatI kalaMkitA : gaI kAla sudhI jenA guNa gAvAthI prajA thAkatI na hatI, gaI kAla sudhI jenA satItvanI pratItithI je sItAne sAkSAt devI mAnI laI, prajA mAnatAo mAnatI hatI, gaIkAla sudhI jenAM darzana karavA mAtrathI pApa dhovAI javAnuM je prajA mAnatI hatI, te sItA mATe Aje ayodhyAmAM kevI carcA phelAI rahI hatI? sItAne rAvaNa laMkA upADI jAya, ATalA divaso sudhI ene laMkAmAM rAkhe chatAM sItAnA zIlane te akhaMDita rahevA de kharo? "ane kahe che ke rAvaNanuM rUpa paNa anupama hatuM. bhalabhalI strIo tenAthI AkarSAI jAya.' enA aMtaHpuramAM hajAro rANIo hatI.' e paNa dareka strI potAnI icchAthI rAvaNane varelI, evuM rAvaNamAM AkarSaNa hatuM." to pachI sItA paNa AkarSAI jAya emAM navAI na kahevAya." "strI-cAritra gahana hoya che.' paraMtu emAM ApaNe sItAne apavAdarUpa mAnatA hatA." e ja vAta che ne, moTA mANasonI moTI vAto!" 'paNa A to kharuM kahevAya hoM! rAvaNa marI gayo chatAM sItA ene bhUlI nathI!' enuM nAma ja prIta ne! e to ApaNA zrI rAma ATalAM yuddha karIne, sItAne laI AvyA, nahIMtara sItAne tyAM zuM du:kha hatuM? 'paNa A to ayodhyAnA kulane kalaMka lagADavuM, kahevAya ne?' kahevAya ja to, paNa samaje che koNa? zuM zrI rAmane A vAtanI khabara ja nahIM hoya?' "emane khyAla nahIM ja hoya, nahIMtara zrI rAma eTale maryAdA puruSottama che.' "to emanA khyAla upara vAta lAvavI ja joIe.' koNa lAve?' gAmanuM mahAjana. For Private And Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 798 jena rAmAyaNa e pahelAM badhI vAta pAkI jANI levI joIe. mAtra sAMbhaLelI vAto para..." "vAta pAkI ja che. jonAre najare joyuM che ke sItAe rAvaNanA paga cItaryA che. jo rAvaNa para prema na hoya to enA paga zA mATe cItare? AnAthI vadhIne te vaLI kayuM pramANa joIe? paNa ApaNe sItAne AvI nahotI dhArI ha." are e to strIno bhava ja evo." paNa AvI kulaTA strI? zrI rAmanI patnI thaIne AvuM karyuM? "zuM kare bIjuM? vanavAsamAM kuTAvA karatAM laMkAnA vaibhavo zuM khoTA hatA? emAMya prativAsudeva jevo rAvaNa jevo premI maLyA pachI pUchavAnuM ja zuM!' ayodhyAnI prajA ja jANe badalAI gaI hatI. zrIdAma, ratinibhA ane prabhAvatInI kUTayojanA pAra paDI rahI hatI. sItAnA cAritrya para kAjaLathI ya kALuM kalaMka lagADavAmAM zokya rANIo saphaLa thaI hatI. nagaranA vAtAvaraNane jANIne, e rANIo nAcI UThatI hatI. sItAne kalaMkita karavA pAchaLa emane sukhanA sAgara UbharAtA lAgatA hatA. "laMkita sItA uparathI mana UtarI jaze, pachI rAma amArA thaI jaze.' A kalpanAnA nazAmAM doDI rahI hatI. nagaramAM jyAre sItAjI mATe amaryAda bolAvA mAMDyuM, nagaranA mahAjanane vimAsaNa thaI gaI. rAjadhAnInA e mahattara puruSo bhegA thayA. vijaya zreSThI sUradeva, madhumAna, piMgala, zUladhara, kApyapa, kAla ane kSema A ATha AgevAno vijayazreSThInI havelImAM bhegA thayA. saunAM mana khinna hatAM. mukha para udAsInatA chavAyelI hatI. sahu bhegA thavAnuM prayojana jANatA hatA. vAtanI gaMbhIratA samajatA hatA. kartavyanI kaThoratA anubhavatA hatA. vijayazreSThIe mauna toDyuM. he nagara-mahattaro, samagra nagaramAM chellA divasomAM je carcA thaI rahI che, enAthI ApaNe paricita chIe. A vAtanuM nirAkaraNa karavuM joIe. te mATe ApaNe zrI rAmacandrajIne maLavuM joIe. teozrInI samakSa prajAjanonI carcA mUkavI joIe. pachI teozrIne jema yogya lAge te kare, ApaNuM kartavya ApaNe bajAvavuM joIe.' sahu vijayazreSThInI vAta sAMbhaLI rahyA. sahunAM mastaka jhUkI gayAM hatAM. tyAM kSemamahattare vijayazreSThI sAme joyuM. kaho kSema, tamAro abhiprAya prakAzita karo.' For Private And Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAsatI kalaMkita! 799 'huM zuM kahuM zreSThIvarya? ayodhyAno A kevo pApodaya jAgyo che, e ja mane samajAtuM nathI. devI sItA mATe, AvI malinatAbharI vAta karatAM lokonI jIbha kapAI jatI kema nathI? mane jarAya A vAta jacatI nathI.' 'amane paNa catI nathI.' bAkInA mahattaro eka sAthe bolI UThyA. 'to, je vAta ApaNane satyathI dUra lAge che, te vAta zrI rAmacaMdrajI samakSa laI javAnuM zuM prayojana?' 'nagaranA vAtAvaraNathI teozrIne paricita rAkhavAnuM kartavya ApaNA mAthe che, eTaluM ja prayojana!' vijayazreSThIe pratyuttara Apyo. mAtra vAtAvaraNa jaNAvavAmAM vAMdho nahIM, paraMtu nagara-carcAmAM ApaNe saMmata nathI, e vAta spaSTa karavI joIe.' satya che. ApaNe to zrI rAmacaMdrajIne vAtAvaraNa jaNAvI, A carcAno satvare aMta lAvavA prArthanA karIzuM.' 'to pachI atyAre ja ApaNe jaIe.' sUradeva bolyA. ATheya nagara-mahattaro zrI rAma pAse javA nIkaLyA. zrI rAmacaMdrajI samakSa vAta prastuta karavAnI javAbArI vijayazreSThIne soMpavAmAM AvI hatI. vijayazreSThInuM mana asvasthatA anubhavatuM hatuM. e jANatA hatA ke jemanI samakSa jemanA aMge vAta karavAnI che temanA pratye zrIrAmano kevo avihaDa rAga che! sItAjI mATenI vAta zrI rAma samakSa karavI eTale? je sItAjI mATe zrI rAme laMkApati sAthe ghora saMgrAma karyo, aneka kaSTa sahyAM, e sItA mATe, AvI duSTa vAta karavAnuM pariNAma zuM Ave? vijaya akathya vedanAno bhAra mAthe upADI, rAjamahelanAM sopAna caDhavA lAgyA. dvArapAlane kahyuM : mahArAjAne nivadena karyo ke naga2-mahattaro ApanA darzane AvyA che.' dvArapAle zrI rAmane nivedana karyuM. zrI rAmanI saMmati laI, dvArapAle nagaramahattarAne zrI rAmanA mahelamAM javAnI anumati ApI. nagara-mahattaro zrI rAmanI samakSa pahoMcyA, namana karI, bhUmi para besI gayA. 'kaho nagara-mahattaro! zA mATe padhAryA cho?' zrI rAme vAtsalyabharyA zabdomAM pUchyuM. paraMtu ATheya mahattaronAM mastaka namI gayAM hatAM ane kaMpI rahyAM hatAM, zrI rAmacandrajInuM rAteja temane AMjI rahyuM hatuM. zrI rAmacandrajIe punaH kyuM : For Private And Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 800 nagara mahattaro! tamane abhaya che. tame zA mATe kSobha anubhavo cho? mane vizvAsa che tamArA para, ke tame ekAMte mArA hitakArI cho. tame niHzaMka banIne vAta karo." - zrI rAme mahattarone Azvasta karyA. vijayazreSThIne have bolavA mATe hAma maLI. potAnI samagra buddhine bhegI karI ane temaNe zrI rAme sAme joyuM. zeSa sAteya mahattaro vijayazreSThI sAme joI rahyA hatA. zrI rAme paNa vijayazreSThI sAme mITa mAMDI. "svAmin, je nivedana karavA jevuM hoya te na karIe to svAmIno droha karyo gaNAya ane jo karIe chIe to ApanAthI sAMbhaLI zakAya evuM nathI. he nAtha, samasta ayodhyAmAM devI maithilI mATe pravAda phelAI gayo che. alabatta devI maithilI mATe te ghaTato nathI. paraMtu yuktithI te ghaTe che, mATe te zraddheya bane che. rAvaNe jAnakInuM apaharaNa zA mATe karyuM hatuM? jAnakI sAthe ramaNa karavA! ekalAM jAnakIne te laMkA laI gayo ane dIrgha samaya jAnakIne tyAM rAkhyAM. ame ema kahevA nathI cAhatA ke jAnakI rAvaNa pratye rAgI hatAM, bhale e virakta rahyAM hoya, paraMtu samajAvaTathI ke balAtkArathI rAvaNe emanA zIlano bhaMga karyo hovo joIe. kAraNa ke rAvaNanI strI-lolupatA jagaprasiddha hatI.' "he dazarathanaMdana! prajA A pramANe bolI rahI che, meM to teno anuvAda karyo che, lokonI carcA ApanI samakSa mUkI che. jyAre ame nagaramAM A carcA sAMbhaLI, ame stabdha banI gayA, vAto karanArAo pratye ghora tiraskAra pedA thayo, paraMtu cArekora jyAre A vAto cakarAvo levA mAMDI tyAre ame nagaramahattaro bhegA thayA ane ApanI samakSa vAta rajU karI." hA, A pravAda che ane prAya:pravAdI lokanirmitAH' vAto lokomAMthI thatI hoya che, paraMtu A pravAda yuktiyukta che. Ape sahana zA mATe karavo joIe? janmathI AjasudhI meLavelI kIrtine zA mATe kalaMkita karavI joIe? A devI sItA aMgeno pravAda sahI laIne Apa kIrtine kalaMkita na karazo. he deva, ame Apane vizeSa zuM kahIe?' vijaya zreSThIne je kahevuM hatuM te kahI dIdhuM, ekadhAruM kahI dIdhuM. anya mahattaro kaMpI rahyA hatA. zrI rAmanA gharanI AvI vAta karavAnuM sAhasa zuM pariNAma lAve e kalpanAthI dhrUjI rahyA hatA. vijayanI vAto zrI rAme dhyAnapUrvaka sAMbhaLI. jema jema teo sAMbhaLatA gayA, duHkhanA bhArathI dabAtA gayA. "sItA For Private And Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAsatI kalaMkita! 801 para AvuM kalaMka!' 'avazya lokadRSTimAM sItA kalaMkita banI cUkI che.' A vicAroe emanA hRdayane asahya vedanA ApI, te chatAM dhairya dhAraNa karI, temaNe nagara-mahattarone pratyuttara Apyo : he nagara-mahattaro, tame je vAta karI, te sAruM karyuM. huM tamArI upekSA karanAro nathI; tema tame paNa mArI upekSA kema karo? bhaktajano upekSAvALA nathI hotA, tame avazya mAnajo ke mAtra eka strIne khAtara huM apayazane sahana nahIM karuM.' zrI rAme nagara-mahattarone saMtoSa Apyo. kalpanAtIta saMtoSa laIne mahattaro tyAMthI vidAya thayA. kalpanAtIta duHkhathI zrI rAma vyathita thayA. zrI rAmanI sAme be vikalpa hatA. kAM teo sItAnI khAtara apayaza sahana kare, kAM teo yazanI khAtara sItAno viraha sahana kare! zrI rAmane pitAnA vacana khAtara vanavAsa svIkAratAM je du:kha nahotuM thayuM tevuM abhUtapUrva duHkha Aje teo anubhavI rahyA. sItAnI virahanI, sItA vinAnA jIvananI kalpanA paNa temane zUnya banAvI rahI hatI. sItA upara AvelA kalaMkathI potAnI jAtane mukta ka2vA, potAnI jAtane kalaMkathI bacAvI levA, sItAnA tyAga vinA bIjo koI vikalpa temane dekhAto nathI, paraMtu sItAnA tyAganI kalpanA karatAM ja temanuM hRdaya dravita thaI jAya che. 'to zuM apayaza sahana karI levo? 'duniyAne je bolavuM hoya te bole.' ane mana manAvI laI, apayazanI ciMtA tyajI devI? paraMtu eka sItA mATe samagra rAjaparivAranA yazane dhakko pahoMcADavo?' zrI rAma dizAzUnya banI gayA. emanA mukha para ciMtAo gherAI gaI. divasabhara akathya vedanA sahatA, zrI rAme rAtrinA samaye svayaM nagaracaryA sAMbhaLavAno nirNaya karyo. saMdhyAnA raMgo vilIna thaI gayA. aMdhakAra phelAI gayo. zrI rAme vezaparivartana karyuM ane ekalA ja nagaramAM nIkaLI paDyA. jyAM jyAM be-cAra strI ke puruSo bhegA thaIne vAto karatA hatA tyAMthI pasAra thavA lAgyA. e lokonI vAto sAMbhaLavA lAgyA. e ja vAto, e ja carcA Dagale ne pagale zrI rAma sAMbhaLavA lAgyA. rAvaNa sItAne enI laMkAmAM laI gayo, sItAne tyAM rAkhI, rAma sItAne laI AvyA. sItAne teo satI mAne che. paraMtu rAvaNe sItAno upabhoga kema For Private And Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 802 jaina rAmAyaNa na karyo hoya? rAvaNa sItAne choDe? A vicAra rAme karyo ja nahIM. rAgI manuSya doSa joto ja nathI. rAmane sItAmAM doSa na ja dekhAya.' zrI rAmanuM mastaka ghUmavA lAgyuM. hRdayamAM vedanA bharIne, zrI rAma pAchA mahele AvyA ane palaMgamAM pachaDAI paDyA. vicAronuM tumula yuddha cAlyuM. cAre bAju aMdhakAra dekhAya che; zuM karavuM..? zuM na karavuM..? eka bAju prANathI ya adhika priya sItA ane bIjI bAju rAjaparivArano nirmaLa yaza, kono tyAga karavo? kone bacAvI levuM? karmono vicitra udaya kyAre Ave ne kyAre jIvanane aMdhakAramaya banAvI. de te koNa kahI zake? evAM karmothI baMdhAyelA jIvo, saMsAramAM AvI ghora vedanAo anubhavatA, cAreya gatimAM bhaTakI rahyA che. dhikkAra ho evAM karmone! - zrI rAmanI nidrA UDI gaI che. temaNe AkhI rAta akathya vedanAmAM vitAvI. For Private And Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 1 98. sItAno - tyAga , zuM A mArI bhramaNA to nahIM hoya? nagaramahattaronA mukhe zravaNa karelI vAto, mArA mana ane mastakamAM dhUmarAI rahI che. nagaracaryAmAM mane mArA manano ja paDagho to nahIM saMbhaLAyo hoya? mArA ati vizvAsapAtra guptacarone nagaramAM mokalI lokacarcAo jANuM? hA, mAre nirNaya karavo ja joIe!" - zrI rAme svagata vicAra karyo. guptacarone bolAvI, nagaracarcAnI mAhitI meLavI lAvavA AjJA karI. guptacaro cAlyA gayA. zrI rAma potAnA zayanakakSamAM astavyasta manodazAmAM AMTA mArI rahyA hatA tyAM dvArapAle namana karI nivedana karyuM : "mahArAjano jaya ho.' zrI rAme dvArapAla sAme joyuM. dvArapAle kahyuM : 'vAnaradvIpanA adhipati mahArAjA sugrIva ane rAkSasadvIpanA adhipati mahArAjA bibhISaNa ApanAM darzana cAhe che.' emane bahumAnapUrvaka laI Ava." dvArapAla namana karI gayo ne tarata ja baMne rAjezvarone laI, AvI pahoMcyo. sugrIva ane bibhISaNe zrI rAmane praNAma karI, Asana lIdhuM. zrI rAme aupacArika kuzalavArtAnI vidhi patAvI. kuzAgrabuddhivALA sugrIve zrI rAmanI anyamanaskatA parakhI lIdhI. bibhISaNe paNa zrIrAmanI manaHsthitinuM anumAna karyuM. paraMtu teo tenuM kAraNa jANatA hatA. sugrIve zrI rAmanI AvI ja vyathA eka samaye anubhavI hatI ke jyAre rAvaNa sItAne upADI gayo hato ne cArebAju tapAsa karavA chatAM sItAjInI zodha thaI zakI na hatI ane zrI rAma sugrIvanI sahAyathI sugrIvanI nagarImAM AvyA hatA, tyAre sItA vinAnA zrI rAmanI vyAkuLatA sugrIve joI hatI. bIjIvAra laMkAnA yuddhamAM jyAre rAvaNanI "amoghavijayA vidyAe lakSmaNajIne paTakI dIdhA hatA ane lakSmaNajIe sudhabudha khoI nAMkhI hatI. sugrIva ane bibhISaNa sAme beThA hatA, chatAM zrI rAma AkAza tarapha joI rahyA hatA, sItAnA vicAromAM khovAI gayA hatA. bIjI bAju lakSmaNajIne lokacarcAnI kaMIka gaMdha AvI gaI. nagara mahattaro zrI rAma pAse AvI gayA ane pachI zrI rAmacaMdrajI khinna thaI gayA che. A vAta paNa lakSmaNajInA kAne AvI gaI. teo tvarita gatie zrI rAmanA mahelamAM AvI pahoMcyA. sIdhA ja zayanakakSamAM praveza karI, zrIrAmanA caraNe vaMdanA karI. For Private And Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 804 jaina rAmAyaNa zrI rAma to emanA vicAromAM khovAyelA hatA : "meM je sItA mATe rAkSasakulano kSaya karyo, raudra yuddha karyuM, arere, e sItAnA mATe A zuM AvI paDyuM? huM jANuM chuM, sItA mahAsatI che. rAvaNa strIlolupa hato paNa mAruM kuLa niSkalaMka che. hA, A rAme zuM karavuM joIe? huM kevI vikaTa sthitimAM mukAI gayo?" tyAM guptacaroe praveza karyo. zrI rAma ane lakSmaNajIne namana karI, temaNe nivedana karyuM : "mahArAjA, ayodhyAnI galI-galImAM, core ne cotare basa eka ja carcA che, "sItAjI pavitra, niSkalaMka na hoI zake. rAvaNane tyAM dIrgha samaya rahelAM, sItAjIne rAvaNanI lolupatA choDe?" he nAtha, prajA jAtajAtanI vAta karI rahI che.' guptacaronI vAta sAMbhaLI, lakSmaNajI roSathI dhamadhamI UThyA : devI sItA mahAsatI che, koI cokkasa kAraNothI A doSa upajAvI kADhavAmAM Avelo che, bhale jemane niMdA karavI hoya te kare, e niMdakono yamarAja A lakSmaNa beTho che. lakSmaNa sahana nahIM kare." lakSmaNajInA zabdothI guptacaro dhrujI UThyA. zrI rAma bolyA : lakSmaNa, A pUrve nagara-mahattaro mArI pAse AvyA hatA. temaNe mane sItA aMge nagaramAM phelAyelA pravAdanI vAta karI hatI. tyAra pachI meM svayaM nagara-carcAnuM zravaNa karyuM ane tyArabAda meM guptacarone punaH nagara-carcAnI mAhitI meLavavAno Adeza karyo hato. eTale A carapuruSoe to mAtra lokacarcAno anuvAda ja karyo che." bhale, paraMtu Apa e vAtone dhyAnamAM na lezo." dhyAna para lIdhA vinA cAle ja nahIM. sItAno meM laMkA jaIne svIkAra karyo, e ja A pravAdanuM mULa kAraNa che. have tuM sItAnA tyAgamAM vighna karIne punaH apavAdanuM kAraNa na bana." sItAjInA tyAganI vAtathI lakSmaNajI vihvaLa thaI gayA; te bolyA : he Aryaputra, lokonI vAtothI doravAIne devI sItAno tyAga na karo. lokonuM moM bAMdhI zakAtuM nathI. game te prakAre devI sItAne kalaMkita karavAmAM AvI che, paNa sItAjI pUrNa nirdoSa che. loko hamezAM rAjaparivAranA doSa jotA hoya che. rAjaparivArane kalaMkita karatA hoya che. bhale evA lokone zikSA na karo, paraMtu emanI upekSA karavI joIe. e lokonI vAto dhyAna para laI koI pagaluM na bharavuM joIe." For Private And Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAno-tyAga 805 lakSmaNa, tuM kahe che te satya che, lokasthiti hamezAM evI ja hoya che. paraMtu yazasvI rAjAoe sarvalokaviruddhano tyAga karavo ja joIe.' lakSmaNa stabdha thaI gayA. sugrIva ane bibhISaNa zUnyamanaska thaI gayA. temane samagra paristhitino khyAla AvI gayo. lakSmaNanA aMgeaMgamAM roSa vyApI gayo. teo Asana parathI UbhA thaI gayA ane bolyA : yaza-apayazanuM koI mahattva nathI. ApaNA yaza khAtara mahAsatI sItAjIno tyAga karavo, koI rIte ucita nathI, sarvathA anucita che. sItAnA satItva aMge jo Apa niHzaMka cho, to lokonI vAtothI-lokoe karelA asatya apavAdathI bhaya pAmavuM zA mATe? Apa apayazathI mukta thavA, devI sItAno tyAga karazo to e devI sItAnuM zuM thaze? eno Ape vicAra karyo? ApanA vinA devI sItA jIvI zakaze? Apa hanumAnane pUcho ke devaramaNa udyAnamAM ApanA vinA devI sItAnI zuM paristhiti hatI? emaNe annapANIno tyAga karI dIdho hato. ati AgrahathI aMjanAputra pAraNuM karAvyuM hatuM. apakIrtinA bhayathI, satI sItAno tyAga karavo sAva anucita che." lakSmaNajIno deha dhrUjI rahyo hato. zrI rAmanA mukha para viSAdayukta dRDhatAnI rekhAo UpasI AvI hatI, lakSmaNajInI vAtano, tarkano pratyAghAta ApatAM zrI rAma bolyA : sItAno tyAga karavo mArA mATe anivArya che." tarata dvArapAlane bolAvIne, senApati kRtAntavadanane bolAvI lAvavA saMdeza mokalyo. kRtAntavadana AvI pahoMcyA. zrIrAma-lakSmaNane namana karI, UbhA rahyA, kRtAntavadana, koI araNyamAM sItAne choDI do.' paraMtu Apa vicAro Aryaputra, sItAdevI atyAre garbhavatI che. evI sthitimAM...' bhale garbhavatI ho, eno tyAga karavo ja rahyo." zrI rAma Asana parathI UbhA thaI gayA. lakSmaNajI zrIrAmanA caraNomAM paDI gayA. AMkhomAMthI codhAra AMsu vahAvatA teo bolyA : mahAsatI sItAno tyAga anucita che, tyAga na karo.' have tAre eka zabda paNa bolavo nahIM. zrI rAme mukha pheravI lIdhuM ane kRtAttavadanane kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 806 jena rAmAyaNa senApati, devI sItAne sametazikharanI yAtrAno dohada che, mATe sametazikharanI yAtrAnA bahAne tuM ene laI jaje ne tyajI deje." lakSmaNajI AsuM vahAvatA tyAMthI potAnA mahelamAM cAlyA gayA. zrIrAmanI maryAdAnA baMdhane lakSmaNajIne nirUpAya banAvI dIdhA hatA. lakSamaNajI vAsudeva hatA. sattA ane zaktinA mAlika hatA. paraMtu zrI rAmanI uparavaTa thaIne, mahAsatI sItAnI rakSA karI zakyA nahIM. sItAjI pratyenI nirmaLa bhaktithI lakSmaNajI vyAkuLatA, vedanA ane vyathAthI gherAI gayA, paraMtu teo kaMI paNa karI zakyA nahIM. zrI rAmanI AjJA temanA mATe alaMdhya hatI. senApati kRtAntavadana! e game tema to ya rAjyano sevaka hato. mahAsatIne bihAmaNA vanamAM tyajI AvavAnuM kAma teNe karavAnuM hatuM. te zatruo mATe yamarAja hato, mitro mATe nahIM. mahAsatI pratye enA hRdayamAM anahada zraddhA hatI, paraMtu zrI rAma sAme bacAva karavo vyartha lAgyo. "jyAM lakSmaNajIne zrI rAme avagaNI nAMkhyA tyAM mAruM zuM Upaje ?" senApatinuM hRdaya vedanAthI bharAI gayuM. hRdayamAM vyathA ane AMkhomAM AMsu laI, kRtAMtavadana sItAjInA mahele pahoMcyA, rathane mahelanA dvAre sthApI, teo sItAjInA AvAsamAM pahoMcyA. paricArikAe sItAjIne senApatinA AgamananuM sUcana karyuM. sItAjI svastha banyAM ane senApatie praveza karyo. sItAjIne namana karI nivedana karyuM : zrI rAmacaMdrajInI sevakane AjJA che ke mahAdevInI yAtrA-manoratha pUrNa karavo. ApazrInI icchA sametazikhara tIrthanI yAtrA karavAnI che, to Apa padhAro. ratha nIce ja taiyAra che.' kRtAntavadane hRdayane dRDha karI, nIcI dRSTie bolI nAMkhyuM. sItAjI zrI rAmano Adeza sAMbhaLI prasanna thaI gayAM. ghaNA samayathI temane sametazikharanI yAtrAno dohada pragaTyo hato. temaNe zrI rAmane dohada jaNAvyo paNa hato. paNa Aje e manoratha pUrNa thavAnI AzA janmI! sItAjIne bIjI koI taiyArI karavAnI hatI ja nahIM. teo tarata vastraparivartana karI, rAjamahelanAM sopAna UtaravA lAgyAM. teo kyAM jANatAM hatAM ke emanA prANapriya zrI rAma Aje emanI sAthe kapaTa karI rahyA hatA? teo kyAM jANatAM ke emane tIrthayAtrAe nahIM, paraMtu vanayAtrAe laI javAmAM AvI rahyAM hatAM? teo kyAM jANatAM hatAM ke Aje ayodhyAnA mahelanAM pagathiyAM teo sadA mATe UtarI rahyAM hatAM? For Private And Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 807 sItAno-tyAga - sItAjI! sItAjIe satItvanI rakSA mATe, laMkApatinI sAme apAra dRDhatA ane meruvana nizcalatA dAkhavI hatI. te ja sItAjInA mahAsatItvamAM ayodhyAnI prajAe avizvAsa pokAryo! je sItAjInA mahAsatItvano jayaghoSa devalokanA devoe pokArelo te zrI rAme sAMbhaLelo. te sItAjInA satItvamAM prajAe karelI zaMkAthI prerAIne, zrI rAme sItAnA vizvAsano lAbha laI, temano tyAga karyo. hA, sItA-tyAga karavAmAM zrI rAmane apAra duHkha hatuM. sItAnA virahanI vedanAno dAvAnala saLagyo hato, paraMtu zuM thAya? jyAM pApakarmono udaya thAya tyAM AvI na dhArelI ghaTanAo bane ja, tyAM na kalpelAM duHkho dhasI Ave. akALe ApattinAM ghanaghora vAdaLa caDhI Ave. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaka 99. 'rihaninAda vanamAM ane sItAjI eTale saraLatAnI mUrti. na koI zaMkA ke na koI avizvAsa. saraLa prakRtinA mAnavane prAyaH snehIjano-parijanonI pravRttimAM zaMkA jAgatI nathI avizvAsa thato nathI. sItAjIne senApatinA kathanamAM koI zaMkA na jAgI! apazukano paNa thayA ane azubha nimitto paNa thayAM. sItAjI niHzaMka banI rathamAM ArUDha thayAM. rathanI cAre bAju paDadA paDI gayA ne vanavegI ghoDAo dUra dUra sItAjIne kheMcI gayA. sItAjIe senApatine eTaluM paNa na pUchyuM ke : Aryaputra pAchaLa ja rathamAM Ave che ne? anya parijanone laI koNa Ave che? haju pAchaLa bIjA rathonA AvAgamanano dhvani kema saMbhaLAto nathI?' gaMgAnadInA taTa para ratha AvIne Ubho. taTa para tarApo taiyAra hato. rathane tarApA para caDhAvI, kRtAMtavadane gaMgA pAra karI rathane utArI lIdho ane siMhaninAda nAmanA vanamAM praveza karyo. vanamAM madhyabhAge rathane UbhA rAkhI, kRtAMtavadana nIce Utaryo. tenA mukha para glAni hatI, AMkho AMsuothI bharAyelI hatI. zarIra kaMpI rahyuM hatuM. sItAjIe kRtAMtavadanane joyo. temaNe pUchyuM : 'senApati, ratha kema Ubho rAkhyo?" senApatinI dRSTi jamIna para jakaDAI hatI. sItAjIe enI AMkhamAMthI TapakatAM AMsu joI ciMtita svare pUchyuM : are kRtAMtavadana, AMkhomAMthI AMsu zA mATe? A samaye zoka zA mATe? zuM mArga bhulAyo che? koI bhaya che? sItAjIe ekI zvAse pUchI nAMkhyuM. kRtAMtavadanane have pratyuttara ApyA vinA cAle ema na hatuM. teNe kahyuM : devI, zuM kahuM? je kahevA jevuM nathI, je bolavA jevuM nathI. na karavA jevuM mAre karavuM paDyuM che, kAraNa ke sevaka chuM. sevakane na karavA jevuM ghora akArya paNa karavuM paDe che.' huM kaMI samajI zakatI nathI, senApati, spaSTa zabdomAM kaho." sItAjInI vihvaLatA vadhatI hatI. apayazanA bhayathI zrI rAme Apano tyAga karyo che, devI." zAno apayaza? zA mATe tyAga?' lokoe Apane mATe vArtA prasArI che "sItA rAvaNathI dUSita che, evI For Private And Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'siMhaninAda' vanamAM 809 sItAno rAme svIkAra karyo. jyAre carapuruSoe nagaracarcA sAMbhaLIne, zrI rAmane kahI ane zrI rAme jyAre Apano tyAga karI devAnI vAta karI tyAre lakSmaNajIe virodha karyo, zrI rAmane ghaNA samajAvyA, paraMtu zrI rAma na mAnyA. lakSmaNajI rudana karatA potenA mahele pahoMcyA. zrI rAme Apane A bhISaNa vanamAM choDI AvavAno Adeza mArA jevA pApIne karyo. A bhISaNa vana je sAkSAt mRtyunuM ja dvAra che, temAM devI Apa mAtra ApanA ja satItvanA prabhAve jIvI zakazo." kRtAMtavadananuM vajahRdaya dhrusake dhrusake raDI paDyuM. sItAjI mUrzita thaI, rathamAMthI jamIna para DhaLI paDyAM. sItAjInA mUcchita dehane joI mahAsatInA prANa UDI gayA..." evI kalpanA kRtAMtavadanane AvI. teNe haiyAphATa rudana karyuM. "arere, huM kevo pApI! kevuM dAruNa pApa mArA hAthe karavAnuM AvyuM! mahAsatInuM mRtyu." te hatabuddhihataprabha thaI, jamIna para ALoTI paDyo. bhayaMkara "siMhaninAda' vanamAM pazuo stabdha thaI gayAM. jANe vana raDI paDyuM. rathanA azvo vihvaLa thaI gayA. bhAratanI e mahAsatI, zrI rAmanI ardhAginI, ayodhyAnI mahArANI, Aje bhISaNa vanamAM mUchita thaIne, jamIna para paDI hatI. raNamedAna para lAkho subhaTone roLI nAMkhanAro senApati asahAya niHsahAya banI poke poke raDI rahyo hato. saMsAranI A ghaTanAne jonAra koNa saMsArane cAhe? koNa saMsAranAM sukhone cAhe? A ja to saMsAranI bhISaNatA che! e kyAre krUra banIne, jIva para tUTI paDe, kaMI nizcita nahIM. siMhaninAda vanano vAyu sItAjInI vahAre doDI Avyo. vananAM paMkhIo potAnI pAMkhomAM zItala pANI bharI lAvyAM. sItAjInI mUccha dUra thaI. temaNe cArebAju joyuM. he rAma...' karatAM sItAjI punaH mUchita thaI gayAM, paraMtu kRtAMtavadanane eTaluM AzvAsana maLyuM ke "satAjI jIvaMta che!' vaLI mUccha dUra thaI. sItAjIe kRtAMtavadana sArma joI pUchayuM : ahIMthI ayodhyA keTalI dUra che? zrI rAma kyAM che?' devI, ayodhyA dUra ho ke najIka ho, pUchavAthI zuM? zrI rAmane yAda karavAnuM zuM prayojana? ugra AjJA karanArA zrI rAma pAse javAnI kalpanA paNa tyajI do.' zuM zrI rAma ane sarvathA tyajI dIdhI che?" For Private And Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 810. jaina rAmAyaNa hA devI, Apano zrI rAme sarvathA tyAga karyo che, anyathA AvA bhISaNa vanamAM zA mATe? senApati raDI paDyo. sItAjInA mukha para gaMbhIratA chavAI. temaNe kaMIka vicAra karyo ane senApatine kahyuM : he bhadra! bhale Aryaputre mAro tyAga karyo paraMtu teo pratye mArA hRdayamAM zraddhA che, bhakti che. tuM Aryaputrane mAro ATalo saMdeza Apaje. emane kaheje ke Apane lokaniMdAno bhaya lAgyo, apakIrtino bhaya lAgyo, to Ape mArI parIkSA kema na karI? Apa mArI parIkSA karIne, lokonI zaMkA dUra karI zakyA hota, jyAM zaMkA hoya tyAM "divya" karI zakAya che, paraMtu Ape Ama na karyuM. hA mArAM azubha karma A bhISaNa vanamAM huM bhogavIza. mAruM bhAgya paravAryuM che, abhAginI chuM, paraMtu Ape zuM ApanA vivekane anurUpa A pagaluM bharyuM? Apa vizvanA zreSTha puruSa cho. Apane vizva vivekI samaje che, huM paNa vivekI samaju chuM. A ApanuM pagaluM vivekane anurUpa nathI, Apa ApanA kulane kalaMkathI bacAvI levA tatpara thayA ane mAro tyAga karyo! zuM ApanA ujvaLa kuLane mATe paNa, eka akalaMka, anaparAdhinI strIno AvA bhISaNa vanamAM tyAga karAvI devo ucita che? zuM Apa svaya mArA satItvamAM niHzaMka na hatA? vatsa lakSmaNane mArA nirmala cAritramAM zraddhA na hatI? zuM loka-apavAdathI bacavAno bIjo koI upAya ja na hato? bhale mArA pUrvakRta pAponA udaye AvelAM duHkho huM bhogavIza, kAraNa ke saMsAra ja duHkhamaya che. paraMtu adhama puruSonA kahevAthI, jema Ape mAro tyAga karyo tema mithyASTi jIvonA kahevAthI jinabhASita dharmano tyAga na karazo.' ATaluM bolatAM bolatAM sItAjIno kaMTha bharAI gayo. AMkho AMsuothI UbharAI gaI. mUcchita thaIne teo jamIna para DhaLI paDayAM. kRtAMtavadana "hA devI." bolato moTA svare raDI paDyo. azvonI AMkho sajala banI gaI. thoDI kSaNo vitI. mUcha dUra thaI ne sItAjIe AMkho kholI, teo UbhAM thaI kRtAMtavadanane kahevA lAgyAM : ' mArA vinA zrI rAma kevI rIte jIvaze? are, huM jIvita chatAM emanA mATe mRtyu pAmelI chuM. he vatsa, zrIrAmanuM kalyANa , lakSmaNane mArA AzIrvAda kaheje ane he vatsa, zivAstei santapanthAno. . tuM zrI rAma pAse jA.' kRtAMtavadana vidhinI krUratAno vicAra kare che. mahAsatI sItA ane mahAmanA For Private And Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'siMhaninAda' vanamAM 811 zrIrAma daMpatInA chinnabhinna thayelA jIvana para AMsu vahAve che, paththaranI eka zilAnA sahAre AMkho baMdha karIne beThelAM sItAjIne jue che. vAraMvAra e mahAsatIne praNipAta kare che. rathanA azvo pAse jaI, azvonI pITha para hAtha pherave che. azvo paga pachADe che, mukhe halAvI, ayodhyA tarapha vaLavAnI nA pADe che. katAMtavadana jaMgalanI cArebAju dRSTi nAMkhe che. A jaMgalamAM A mahAsatIne rahevAnuM? konA sahAre? zuM A narI krUratA nathI? senApati, hatabuddhi thaI, rathamAM besI jAya che ane rathane ayodhyAnA mArge hakArI mUke che. jyAM sudhI sItAjInAM darzana thayAM tyAM sudhI eNe sItAjI tarapha joyA ja 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa 100. zrIrAmano kalpAMtara bihAmaNuM jaMgala! bihAmaNA jaMgalamAM kamala komala sItAjI bhayabhIta banI bhaTakI rahyAM che. nathI tyAM koI rAjamArga ke nathI tyAM koI pagadaMDI. tyAM patharAyelA che kAMTA ane jhAMkharAM. sItAjI potAnA AtmAnI ja niMdA karI rahyAM che. "mArA ja jIve pUrvabhavomAM bhUlIne je pApa Acaryo che, te pApa Aje udayamAM AvyAM che. te mAre bhogavavAM ja joIe." karmano siddhAMta sItAjIne kSaNika AzvAsana Ape che. punaH sItAjInuM haiyuM bharAI Ave che, teo raDI paDe che, Thokaro khAIne, nIce paDI jAya che. jaMgalamAM e cAlatAM jAya che. raDavuM, paDavuM ane cAlatA javuM. "kyAM jaI rahI chuM?' e sItAjI jANatAM nathI. jyAre bhojana maLaze?" e vicAre nathI. "kyAM Azraya maLaze? enI ciMtA nathI. e cAlatAM ja jAya che. tyAM jaMgalamAM eka vizALa medAna hatuM. medAnamAM seMkaDo sainikono paDAva hato. sItAjIe sainikone joyA. kSaNabhara te dhrujI UThyAM. paraMtu emane mana mRtyu ane jIvana samAna hatAM. nahoto emane mRtyuno bhaya ke nahoto jIvanano moha! teo svastha banIne, AMkho baMdha karIne, zrI namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karatAM UbhAM rahI gayAM. sainikonI dRSTi sItAjI tarapha gaI. sainiko stabdha thaI gayA. bhayabhIta banI gayA. divyarUpa! apUrva teja! "zuM A koI vanadevI che?' sainiko paraspara vAto karavA lAgyA. sItAjIne dhArI dhArIne jovA lAgyA. ApaNe mahArAjane nivedana karIe.' Ama vicArI sainiko emanA rAjA tarapha doDyA. sItAjInuM dhairya tUTI gayuM. teo raDI paDyAM. jamIna para besI gayAM. temanA karuNa rudane vanane dravita karI dIdhuM. rudanano avAja rAjAnA kAne paDyo. rAjA svaranA jANakAra hatA. potAnA taMbUmAM beThA beThA emaNe nirNaya karyo : "A dhvani koI garbhavatI mahAsatIno che." tarata ja rAjA For Private And Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAmano kalpAMta 813 sItAnI pAse pahoMcyo. te karuNAvaMta hato, paraMtu sItAjI zaMkAthI kaMpI UThyAM. tarata ja potAnA zarIra parathI AbhUSaNa utArIne rAjAnI sAme dharI dIdhAM. "he bhaginI! tuM jarA paNa bhaya na rAkhIza. A AbhUSaNa tArAM ja che ne tArAM ja aMge e raheze. he bhaginI, tuM koNa che? ahIM A vanamAM tAro tyAga koNe karyo? koNa evo ati nirdaya puruSa che ke jeNe mahAsatIne ahIM tyajI dIdhI? te kahe, niHsaMdeha banIne kahe. tAruM kaSTa mArAthI joyuM jatuM nathI, mAruM hRdaya du:khI che." rAjAe karuNAbharyA svare sItAjIne kahyuM : sItAjInI dRSTi jamIna para jaDAI gaI che. teone rAjAnA svaramAM nirmaLatA ane niSkapaTatA saMbhaLAya che. temanuM bhAre hRdaya kaMIka haLavAza anubhave che. tyAM rAjAnA maMtrI sumatie sItAjIne saMbodhIne kahyuM : "he mahAsatI, A mahArAjA vajajaMgha che. pitA gajavAhana ane mAtA baMdhudevInA suputra che. puMDarIkanagarInA vizALa rAjyanA adhipati che. teo ahaMta dharmanA upAsaka che, mahAna sattvazIla che ane paranArIsahodara che. teo hAthIone pakaDavA A jaMgalamAM sainya sAthe AvyA hatA. hAthIone laIne, have pAchA vaLI rahyA hatA tyAM tArA rudanano svara sAMbhaLI, tArA duHkhathI duHkhI thaI teo ahIM AvyA che, mATe te nirbhaya banI tAruM duHkha kahe." mahAmaMtrI sumatie mahArAjA vajajaMghano paricaya Apyo. sItAjIne rAjAmaMtrI para vizvAsa beTho. temaNe potAno jyAM paricaya Apyo, tyAM rAjA ane maMtrI stabdha banI gayA. "A zrI rAmanAM ardhAginI devI sItA che. A jANIne rAjA, maMtrI sItAjIne vaMdI rahyA. mahAsatInA darzanathI ullasita thayA, paraMtu jyAM sItAjIe potAnI karuNakathA saMbhaLAvI, tyAM rAjA ne maMtrI, codhAra AMsu paDI rahyA. sItAjI rotAM jAya che, bolatAM jAya che ne raDAvatAM jAya che. mahArAjA vajajaMghe sItAjIne kahyuM : "he mahAdevI, tuM mArI "dharmabhaginI' che. eka dharmane AcaranArA sarve paraspara baMdhujana che. tuM mane bhAmaMDala mAna ane bhAInA gharane pAvana kara. strIonA mATe patigRha pachI bhrAtRgRha ja Azraya hoya che. vaLI tuM ciMtA na karIza. zrI rAme lokonA kahevAthI tAro tyAga karyo che. emaNe svayaM tyAga nathI karyo. emane to atyAre ghora pazcAttApa thato haze ane tArI jema ja teo duHkhI haze. teo alpa samayamAM ja tArI zodha karavA nIkaLI paDaze. tArA virahathI vyAkuLa dazarathanaMdana, cakravAkI vinAnA cakravAkanI jema vedanA For Private And Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 214 anubhavI rahyA haze. he mahAsatI, tuM nizcita ane nirbhaya banIne, puMDarIkanagarImAM cAla, mArA bhAgyodayathI ja A bhISaNa vanamAM mane tArA jevI bhaginI maLI gaI.' vajaMgha rAjAnAM vacanoe sItAjInA vyathita hRdayane apUrva AzvAsana ApyuM. teNe garbhastha jIvonA hita mATe paNa puMDarIkanagarImAM javAnuM hitAvaha mAnyuM. temaNe saMmati ApatAM, tarata ja zibikA taiyAra karavAmAM AvI. sItAjIne bahumAnapUrvaka zibikAmAM ArUDha karavAmAM AvyAM. rAjA vajaMghe puMDarIkanagarI tarapha prayANa AraMbhI dIdhuM. senApati kRtAMtavadana ayodhyA pahoMcyA. zrI rAmane praNAma karI kahyuM : 'he deva, 'siMhaninAda' nAmanA vanamAM meM devI sItAno tyAga karyo che. tyAga karIne, sIdho ahIM Avyo chuM. devI sItA vAraMvAra mUcchita thaI jatAM hatAM ane vAraMvAra cetanA prApta karatAM hatAM. jematema karIne dhairya dhAraNa karIne, temaNe A pramANe saMdeza Apyo che : kayA nItizAstramAM ke kayA dezamAM Avo AcAra che ke eka pakSe karelA doSAropaNathI bIjA pakSane sAMbhaLyA vinA zikSA karavI? sadaiva vicAra-vivekasaMpanna evA Ape A kArya avicArI karyuM che. emAM doSa mArA durbhAgyano che. Apa sadaiva nirdoSa cho. paraMtu he nAtha, he jevI rIte khala-puruSoe karelA pravAdathI nirdoSa evI paNa mAro tyAga karyo tevI rIte mithyAdaSTionI vANIthI Ardatadharmano tyAga na karazo.' A pramANe saMdeza ApI, devI sItA mUcchita thaIne, dharaNItala para DhaLI paDyAM hatAM. vananA zItala pavanathI mUrchA dUra thatAM UbhA thaIne, teo karuNa svare vilApI UThyAM hatAM ke 'mArA vinA rAma kevI rIte jIvI zakaze? hA... hA... huM haNAI gaI.' kRtAMtavadananI vAta sAMbhaLatA ja zrI rAma mUrchita thaIne, jamIna para DhaLI paDyA. mahelamAM hAhAkAra macI gayo. lakSmaNajI doDatA AvI pahoMcyA. tarata ja zItala caMdananuM zrI rAmanA zarIre lepana karyuM ane zItala pANIno chaMTakAva karyo. thoDA samaye zrI rAmanI mUrchA dUra thaI ane teo karuNa svare raDI paDyA. gadgad svare teo bolyA : 'kyAM che e mahAsatI sItA? kRtAMtavadana tuM ene kyAM tyajI Avyo? aho, meM duSTa lokonAM vacana sAMbhaLIne, e mahAsatIno tyAga karI dIdho, sadA mATe ene tyajI dIdhI. meM ghaNuM avicArI kRtya karyuM. e bhISaNa vanamAM For Private And Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAmano kalpAMta 815 sItAnuM zuM thayuM haze?" zrI rAma lakSamaNajInA khoLAmAM mastaka mUkI raDI paDyA. lakSmaNajIe kahyuM : he prabho, mahAsatI potAnA zIlanA prabhAve haju e vanamAM ja haze. haju samaya vItyo nathI. Apa svayaM e vanamAM padhAro. devI sItAnI zodha karIne, ahIM laI Avo, vilaMba na karo, anyathA ApanA virahathI vyathita e mahAsatI mRtyune bheTaze...' "zuM e bhayaMkara vanamAM haju sItA jIvita haze?" avazya, emanAM zIlanA prabhAvI "to huM atyAre ja jAuM chuM.' zrI rAma UbhA thayA. lakSmaNajI sAthe taiyAra thayA. senApati ane bibhISaNa vagere paNa taiyAra thayA. puSpaka vimAnamAM besI temaNe "siMhaninAda' vanano mArga lIdho. puSpaka vimAna siMhaninAda vana upara AvI pahoMcyuM. je sthaLe senApatie sItAjIno tyAga karyo hato, e sthaLe vimAnane utAravAmAM AvyuM. vimAnamAMthI zrI rAma-lakSmaNa vagere UtarI paDyA. cAreya bAju zodha cAlu karI. zrI rAma he sItA... he sItA.." karatA cAreya bAju bhaTakavA lAgyA. lakSmaNa UMcAM vRkSo para caDhI, cAre bAju jovA lAgyA. kRtAMtavadana jaMgalanAM kotaro ane jhADIomAM pahoMcI jovA lAgyo. bibhISaNa zrI rAmanI pAchaLa pAchaLa jaI rahyA hatA. pratisthala, pratijala ane pratizila khUMdI vaLyA. prativRkSa joI vaLyA paNa sItAjI na maLyAM. nirAzA, hatAzAne anubhavatA, duHkhanA bhArathI tUTI paDelA zrI rAma jamIna para besI paDyA, lakSamaNajI. bibhISaNa vagere paNa ati duHkhita hRdaye, zrI rAmanI pAse AvIne besI gayA. zrI rAme kahyuM : AvA bhayaMkara jaMgalamAM jAnakI kevI rIte jIvita rahI zake? avazya vAgha, siMha ke bIjuM koI pazu sItAne bhastha banAvI gayuM. sItAnA mRtyunI kalpanAe zrI rAmanA hRdayane bhAMgI nAMkhyuM, te chatAMya punaH punaH sItAne zodhavA teo cAreya bAju bhaTakavA lAgyA. jaMgalamAM patharA para, ghAsa para sItAjInAM padacihna paNa kyAMthI maLe? rAmanuM mana kiMkartavyamUDha banI gayuM. For Private And Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 816 jena rAmAyaNa he prabho, samagra vana joI vaLyA, sItAjI na maLyAM, have ahIM rokAvAthI zuM vizeSa che? bibhISaNe zrI rAmane kahyuM : hA, satya che. have A jIvananuM koI prayojana nathI. sItA vinAnuM jIvana jIvavAthI zuM vizeSa che?' zrI rAmanI AMkho AMsuothI bharAtI hatI ane chalakAtI hatI. saMdhyA thaI gaI hatI. sahu puSpaka vimAnamAM goThavAI gayA ane ayodhyAmAM pAchA AvyA. ayodhyAnA mahelo tejavihoNA thaI gayA hatA. sahunA mukha para glAni, udvega ane du:kha UbharAI AvyAM hatAM. bIjA divase zrI rAme sItAnuM pretakArya (mRtyu pachInI kriyA) karyuM. zrI rAmane samagra vizva zUnya bhAse che. sarvatra emane sItA, sItA, dekhAya che. zrI rAmano samagra jIvanapravAha badalAI gayo. teo viraktadazAmAM jIvavA lAgyA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 101. lava ane kuza re mahAsatI sItAjI puMDarIkapura pahoMcyAM. temane puMDarIkapuramAM bIjI mithilAnAM darzana thayAM. rAjA vijajaMghamAM bhrAtA bhAmaMDalanAM darzana thayAM. rAjAe sItAjIne nivAsa mATe eka suMdara mahela Apyo. paricArikAo ApI ane sItAjIne koI vAte ochuM na Ave evI sarva vyavasthA karI. sItAjIne rAjAe kahyuM : "he mahAsatI, tuM ahIM niHzaMka banIne rahe, A tArA bAMdhavanuM ghara che. ahIM tuM koI vAte kheda na anubhavIza. alpa samayamAM tAruM sarva duHkha dUra thaI jaze." sItAjIe rAjAne praNAma karyA ane rAjA gayA. sItAjI dharmaparAyaNa banIne garbhanuM pAlana karatAM kALanirgamana karavA lAgyAM. kALakrame sItAjIe putrayugalane janma Apyo. paricArikAe tarata rAjA vajajaMghane samAcAra ApyA. rAjAe rAjakumArono janma mahotsava nagaramAM Ujavyo. potAne putraprApti thaI hoya ane mahotsava Ujave enA karatAM paNa vizeSa ullAsathI rAjAe sItAnA putrajanmano mahotsava Ujavyo. teNe khUba prasanna thaIne vAcakone dAna ApyAM. sItAjIne paNa lAgyuM ke "ayodhyAmAM paNa AnAthI vizeSa utsava na thAta!' emanuM hRdaya praphullita banyuM. jyAre sItAjIe be putrone joyA, emanuM mana nAcI UThaDyuM. evuM rUpa! evuM ja lAvaNya! putronAM nAma pADavAno divasa Avyo. rAjA vajarjadhe nagaramAM bIjo mahotsava ghoSita karyo. prathama putranuM nAma "anaMgalavaNa' ane bIjA putranuM nAma "madanAMkuza" rAkhavAmAM AvyuM. rAjA vajajaMghe emanA lAlana-pAlana mATe dhAtrIo rokI. bAlaudyAna banAvyuM. kramazaH baMne kumAra moTA thavA lAgyA. sahaja capaLatA ane svAbhAvika guNothI zobhatA kumAroe sItAjInA hRdayane prasannatAthI bharI dIdhuM. sItAjInAM varSo have divasonI jema pasAra thavA lAgyAM. baMne kumAro taruNa avasthAne dvAre AvI UbhA. sItAjIne lAgyuM : "have A kumArone kalAonuM zikSaNa ApavuM joIe. emanA mukha para pratibhA che, bAhuomAM baLa che ane AtmAmAM utsAha che. sItAjI evA suyogya kalAcAryanI zodhamAM hatAM tyAM eka divasa sItAjInA dvAre eka siddha-puruSa bhikSArthe AvI Ubho. enuM nAma siddhArtha hatuM. For Private And Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 818. jaina rAmAyaNa siddhArtha aNuvratI hato. aneka vidyAono ane kalAono svAmI hato. divasanI traNeya saMdhyAo te meru parvatanAM caityone juhAravAmAM gALato. AkAzamArge ja AvAgamana karato. tenAmAM jema vidyAbaLa ane kalA hatAM, tevI rIte tenAmAM sahaja namratA, niHspRhatA ane paropakAraparAyaNatA hatI. sItAjIe siddhArthane joyo, Adara Apyo. bahumAnapUrvaka Asana ApIne pUchayuM : Apano paricaya ApavA kRpA karazo? ApanI kuzaLatA cAhuM chuM." siddhArthe potAno paricaya Apyo. sItAjI prasanna thayAM. siddhArthe sItAjIno paricaya pUchuyo. sItAjIe potAno paraciya Apyo ane putra janma sudhIno vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. siddhArthanI samakSa emaNe hRdaya kholyuM. siddhArthe kahyuM : "he mahAsatI, zA mATe vRthA saMtApa karo cho? lava ane kuza jevA jemanA putro che, emaNe saMtApa karavAnI zI jarUra che? tamArA baMne putro prazasta lakSaNane dhAraNa karanArA che. teo rAma-lakSmaNanI ja joDI che! alpa samayamAM ja teo tamArA manoratha pUrNa karaze." siddhArtha aSTAMga nimittano pAragAmI hato. lava-kuzane jotAM ja emanuM ujjavaLa bhaviSya enI sAme taravaravA mAMDyuM hatuM. siddhArthe lava-kuzanA tejasvI bhaviSyano citAra Apyo. sItAjIne apUrva AzvAsana maLyuM. temaNe kahyuM : he kalAnidhi siddhapuruSa, tame jo A bALakone cAho cho, emanA bhaviSyane ujvala banAvavA cAho cho to tame ahIM ja raho ane A bALakone zikSaNa Apo." devI, meM mAro paricaya tamane prathama ja Apyo che. huM eka sthaLe raheto nathI, AkAzamArge AvAgamana karato aharniza jinacaityonI yAtrA karuM chuM. mArAthI ahIM kema rahI zakAya? bhale atyAra sudhI tame tIrthayAtrAo ja karI che. tamArI pAse je kaLAo che, siddhio che, jJAna che, te zuM tame koIne nahIM Apo? eno vAraso koIne nahIM Apo? jo A bALako tamane supAtra dekhAtA hoya to tame emane tamArA vArasadAra banAvo. mArA jIvananuM je koI AzvAsana hoya to mAtra A bALako che. e sivAya samagra vizva mArA mATe aMdhakArapUrNa che." he mahAsatI, tamAruM kathana hRdayasparzI che, paraMtu eka sthaLe rahevA mATe mAruM mana !' For Private And Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lava ane kuza 819 'tamAre tamArA manane samajAvavuM ja paDaze, tamArI A bhAgyahIna dharmabhaginI mATe ane A komaLa bALako mATe..." sItAjIno svara gadgad banI gayo. "siddhArtha vicAramAM paDI gayo. zrI rAmanI A dharmapatnI, saMkaTo, ApattionA mArAthI jIvanano ullAsa khoI beThelI, eka mahAsatI... mArA ahIM rahevAthI tenA jIvanamAM jo ullAsa pragaTato hoya to mAre rokAI javuM joIe." siddhArthane sItAjI pratye sahAnubhUti pragaTI. he siddhArtha, tamAre ahIM rahevuM ja paDaze. huM mahArAjA vajajaMghane paNa samAcAra mokaluM chuM. teo paNa tamane Agraha karaze." mahAsatI, huM tamArA Agrahane TALI zakato nathI, ahIM rahIza, sItAjI prasanna thaI gayAM. temaNe rAjA vajajaMghane siddhArtha aMge vAta karI. vajajaMgha paNa prasanna thayA. siddhArtha jevA siddhapuruSa lava-kuzane kalAcArya maLe to avazya lava-kuza sarvakaLAomAM pAragAmI thAya. temaNe siddhArthane kahyuM : "he mahApuruSa, sAce ja supAtra che. evA supAtramAM tamAruM jJAna paDaze, te avazya saphaLa banaze.' rAjana, mahAsatInA ati Agrahane avagaNavAnI mArI zakti nathI." satya che, siddhArtha, e sAkSAt dharmamUrti che.' enA baMne bALako asAdhAraNa lakSaNo dharAve che. bIjA rAma-lakSmaNa che!" rAmanAM saMtAno evAM ja hoya ne!' rAmane paNa parAjita kare tevAM!" 'ApanI kalAo prApta karanArAo mATe e paNa azakya nathI." "huM devI sItAnA manoratha pUrNa karIza." "ApanuM vacana siddhavacana hoya che.' "bhagavAna jinezvaradevano aciMtya prabhAva che!" rAjA vajabaMghe siddhArthane ramaNIya nivAsasthAna ApyuM. suMdara puSpavATikAthI gherAyeluM nivAsasthAna, jANe eka Azrama joI lo! siddhArthane paNa nivAsasthAna gamI gayuM. prazasta divasa ane muhUrta siddhArthe lava-kuzanuM kalAdhyayana zarU karyuM. lavakuzamAM janmajAta vinayaguNa hato. baMne bAMdhavo vinayI, vivekI ane vaDIlajano For Private And Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 820 jaina rAmAyaNa pratye Adara dharAvanAra hatA. mRdu svabhAva ane tIkSaNa buddhithI temaNe siddhArthana sneha saMpAdana karI lIdho. siddhArthane paNa lava-kuza pratye khUba sneha jAgrata thayo. guruno sneha ane ziSyano vinaya bhegA thAya% pachI kaI siddhi prApta na thAya? lava ane kuzanI vinamratAe siddhArthanA hRdayane harI lIdhuM. siddhArthe kramazaH potAnI kaLAo, siddhio ane jJAna baMne kumArone ApavA mAMDyuM. varSonI sAdhanA hatI! gajaba hairya ane apUrva pragati Avazyaka hatAM. utAvaLa, kaMTALo ke udvegane sthAna Ape pAlave ema na hatuM. baMne kumAroe taruNa avasthAmAMthI yuvAvasthAmAM praveza karyo. zastrakaLAmAM ane zAstrakaLAmAM pAraMgata banyA. svargano deva paNa A kumAro samakSa hAMphI jAya tevA durgharSa yoddhAo banI gayA. sItAjI kyAreka kumAronA yuddha kauzalane jue che! kyAreka emanI zAstracarcA sAMbhaLe che. emanuM hRdaya prasanna thaI jAya che. yuvAna putro taraphathI paNa sItAjIne sneha, bhakti ane Adara maLe che, vinaya ane bahumAna maLe che. lava-kuzamAM yauvanasulabha uddhatAIe praveza karyo na hato. suryanA prakAzathI paNa na bhedI zakAya evo mohavAsanAno aMdhakAra emanA para chavAyo na hato. kartavya-vimukhatA ane viveka-bhraSTatAe teonI AsapAsa bharaDo lIdho nahoto. rAjA vajajaMgha lava-kuzanA vikasatA vyaktitvane jotA hatA. temanA manamAM aneka vicAro lava-kuza aMge AvatA hatA. eka divasa mahArAjAe sItAjI samakSa potAnA mananI vAta mUkI. devI, have lava-kuza yauvanamAM AvyA che ane aneka kaLAomAM pAraMgata banyA che.' "siddhArthanA avirata parizramanuM te pariNAma che.' baMne bALakoe khaMtathI ne utsAhathI kalAdhyayana karyuM che ane kare che.' ApanI kALajI keTalI badhI che! huM to rAjyanA kAmakAjamAMthI UMco nathI Avato, zuM kALajI rAkhuM?' kALajI tamArI che. pahelAM guru tame cho, sAcI mAtA cho.' "huM to nimitta mAtra chuM. bALakonuM puNya ja prabaLa che." emanA prabaLa puNyodayathI AkarSAIne, meM eka vicAra karyo che." For Private And Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lava ane kuza 821 'niHsaMkoca kaho." zaziculAno vivAha lava sAthe karavAnI mArI icchA che." sItAjI vajajaMghanA prastAvathI vicAramAM paDI gayAM. zazicUlA vajajaMghanI putrI hatI. suyogya hatI. avAranavAra zazicUlA sItAjInA paricayamAM AvatI hatI. rUpa ane guNano enAmAM subhaga saMyoga thayelo hato. paraMtu atyAre lavano vivAha karavo ke nahIM, e vicArathI sItAjI mauna rahyAM. devI, kema mauna rahyAM? prastAva na gamyo?' vajabaMghe pUchyuM. "mAre zo vicAra karavAno che? Ape ja vicAra karavAno che ane jema yogya lAge tema karavAnuM che, ApanA hRdaye e bALakonuM hita vaseluM che." zazicUlA ane bIjI batrIsa kanyAo sAthe lavano vivAha karIe." vaja jaMghe sItAjInI saMmati laI lIdhI. emanuM hRdaya praphullita thaI gayuM. tyAMthI teo sIdhA ja mahArANI lakSmIvatI pAse gayA. lakSmIvatIne potAnI bhAvanA jaNAvI. lakSmIvatI prasanna thaI gaI. lava jevo suyogya kumAra bIje zodhyo jaDe ema na hato. zazicUlAne paNa vAta jANavA maLI. tenuM hRdaya AnaMdathI bharAI gayuM. varSothI te lavane jotI hatI. lava pratye enuM AkarSaNa vadhatuM ja hatuM. bIjI bAju sItAjIe lavane potAnI pAse besADIne, rAjA vajajaMghanI vAtathI paricita karyo. lava lajjAthI zaramAI gayo. teNe kahyuM : mAtA, je tane game te mane game. AvI vAtamAM mane pUchavAnuM na hoya.' "vatsa, huM jANuM chuM ke tuM mArI AjJA na uthApe. paraMtu vivAha jevI vAtamAM tane vAta karavI joIe. mahArAjA vajajaMghanA prastAvane jo ke meM svIkArI ja lIdho che, kAraNa ke teonA ApaNA para anahada upakAra che. vaLI temano prastAva paNa ucita lAgyo, zazicUlA suyogya kumArI che.'' tyAM siddhArtha AvI pahoMcyA. lave UbhA thaI abhivAdana karyuM. sItAjIe praNAma karyA. lave siddhArthane Asana pradAna karyuM. siddhArthe AzIrvAda ApyA. sItAjIe siddhArthane uddezIne kahyuM : he mahApuruSa, mahArAjA vajajaMghe lavano vivAha nakkI karyo che! rAja kumArI zazicUlA sAthe." devI, mahArAjAno nirNaya suyogya che. zazicUlA lava mATe suyogya kumArI che.' For Private And Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 822 jaina rAmAyaNa sItAjI vicAramAM khovAI gayAM hatAM. lava jamIna para daSTi sthApIne beTho hato. devI, Apa zuM vicAramAM paDI gayAM?' devarSi, vicAra zuM karuM? manamAM vicAro AvyA ja kare che. lavanA vivAhamAM enA pitAjI nahIM hoya, lakSmaNa nahIM hoya,' sItAjInI AMkho bhInI thaI gaI hatI. devI, tame e vicArIne tyajI do. lava-kuzane emanA pitAjInuM milana svAbhAvika ja thaze. have bahu samaya nathI! hamaNAM to lavano vivAha-mahotsava UjavAI javA do." tyAM siddhArthane mahArAjA vajajaMghanuM teDuM AvyuM. siddhArtha UbhA thayA. sItAjIe UbhA thaI abhivAdana karyuM. lava mahelanA dvAra sudhI vaLAvavA gayo. siddhArthe lava sAme vAtsalyabharI dRSTi karI. lava zaramAI gayo. mahArAjAe siddhArthanuM svAgata karyuM. vivAha aMge vArtAlApa karyo. vivAhamahotsavano divasa nakkI karyo. divasa AvI lAgatAM mahotsava maMDAyo. bhavya dhAmadhUmathI zazicUlA ane bIjI batrIsa kanyAonuM lave pANigrahaNa karyuM. putravadhUoe sItAjInA caraNe vaMdanA karI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 102. kumANonAM lagna mAM lavano lagnotsava thaI gayA pachI mahArAjA vajajaMghe kuza mATe kulIna kanyAnI parizodha zarU karI. temanI dRSTimAM pRthvIpura AvyuM. maMtrIone pRthvIpura mokalI, tyAMnA nareza pazunI putrI kanakamAlikAnI mAMgaNI karI. paraMtu rAjA pRthue mAMgaNI na svIkArI! ema kahIne na svIkArI ke jeno vaMza na jANatA hoIe ene potAnI putrI kevI rIte apAya?" jyAre maMtrIoe rAjA vajajaMghane A vAta kahI, rAjAne roSa Avyo. jyAre lava-kuzane samAcAra maLyA, tyAre teo roSathI dhamadhamI gayA. vajajaMghe yuddhanI ghoSaNA karI. rAjA pRthu paNa yuddha mATe taiyAra hatA. lava ane kuzane yuddhamAM nahIM javA samajAvavAmAM AvyA. paraMtu e vIra kumAro rokAya zAnA? emaNe vajajaMghane kahyuM : he jyeSTha, pRthane amArA vaMzano paricaya ApavA amane ja javA do. amArA vaMzano paricaya yuddhanA medAna para ja ame ApIza! baMne kumArono daDha Agraha joI, sItAjIe vijayatilaka karyuM ane rAjA vajajaMghanI sAthe yuddha prayANa karyuM. rAjA pRthunuM sainya paNa pRthvIpuranagaranA bAhyapradezamAM sajja banIne UbhuM hatuM. baMne sainyo vacce tumula yuddha jAmI paDavuM. pRthunA sainya vajajaMghanA sainyane be praharamAM ja parAjita karI dIdhuM. sainiko cAreya dizAmAM nAsabhAga karavA lAgyA, lava-kuze A dazya joyuM. atyAra sudhI baMne kumAro yuddha nihALI rahyA hatA. sainyano parAjaya joI, baMne kumAroe yuddhamAM jhaMpalAvyuM. apUrva yuddhakauzala ane adbhuta vIratAthI, temaNe sainyamAM caitanyasaMcAra karyo. nAsabhAga karatA sainiko aTakI gayA ane kumAronI yuddhapravINatA para mugdha banI gayA. lava-kuze parAjayane vijayamAM palaTI nAMkhyo. rAjA pRthu bhAgavA lAgyA. lava-kuze pRthu sAme vijayI-smita karatAM kahyuM : rAjana! amArA kula-vaMza to jANatA nathI to yuddhamAMthI kema bhAgavA mAMDyuM? tame to prasiddha kula-vaMzavALA cho!' rAjA pRthu UbhA rahI gayA. lava-kuzanI sAme, natamastake UbhA rahI temaNe kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 824 jaina rAmAyaNa ApanA A adbhuta parAkramathI ja Apano vaMza meM jANI lIdho. mahArAjA vajajaMghe kuza mATe mArI kanyAnI mAgaNI, sAce ja mArA hita mATe karI hatI, ema mane lAge che. Avo vara zodhyo paNa na jaDe! huM mArI kanyA kanakamAlikA kuzane ApuM chuM!' tyAM mahArAjA vajajaMghano ratha AvI pahoMcyo. lava ane kuza rathamAMthI UtarI, vajajaMghane namaskAra karI UbhA. vajakaMdhe baMne kumArone potAnA bAhupAzamAM laI sneha varasAvyo. "he vIrakumAro, tame Aje devone paNa IrSyA karAve tevI saMgrAma karyo che. tamArA mAtApitAnA kuLane ujjavala banAvyuM che! tyAM pRthurAjA pAse AvyA. temaNe mahArAjA vajajaMghane praNAma karIne kahyuM : he mahArAjA, Apa mAro avinaya kSamA karo. baMne kumAronI apUrva vIratAthI, meM emanA vaMzane jAyA che. putrI kanakamAlikI huM vIrakumAra kuzane ApuM chuM.' rAjan! tamane dhanyavAda che, parAjaya pachI paNa Apane buddhinI prApti thaI." rAjA pRthue kanakamAlikAno vivAha-utsava mAMDyo. mahArAjA vajajaMghe aneka rAjA mahArAjAone nimaMtraNa mokalyAM. rAjA pRthue paNa AmaMtraNa pAThavyAM. bhavya ADaMbarapUrvaka kuze kanakamAlikAnuM pANigrahaNa karyuM. lagnotsava thayA pachI mahArAjA vajajaMghanI adhyakSatAmAM rAjasabhA bharAI. tyAM AkAzamArge nAradajI rAjasabhAmAM AvI pahoMcyA! "padhAro, padhAro devarSi mahArAjA vajajaMghe siMhAsana uparathI UbhA thaI svAgata karyuM. kuzala ho rAjana!" nAradajIe AzIrvacana uccAryA. nArajIne besavA mATe Asana ApavAmAM AvyuM. rAjAoe ane rAjakumAroe devarSinuM abhivAdana devarSi, Apa ahIM padhAryA cho to A rAjAonI eka jijJAsAne saMtoSavA kRpA karo.' rAjA vajajaMghe nAradajI some sUcaka dRSTi karatAM kahyuM. vajajaMghanI bAjumAM ja rAjakumAro lava ane kuza beThA hatA. temaNe paNa nAradajInuM abhivAdana karyuM hatuM ane nAradajIe baMnenA mastake hAtha mUkI, AzIrvAda ApyA hatA. lava-kuza prathama vAra ja nAradajInAM darzana karatA hatA. nAradajI aMge siddhArtha For Private And Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kumAronAM lagna 825 pAsethI paricaya avazya temane maLyo hato. teo nAradajI sAme dhArI dhArIne jotA hatA. nAradajIe paNa be-cAra vAra kumArI sAme joI lIdhuM hatuM. kahI rAjana, A rAjAonI zI jijJAsA che?' nAradajIe pUchyuM. devarSi, A ApanI samakSa beThelA be kamAro lava ane kuzanA vaMzane jANavo che! Apa ApanA zrImukhe emano paricaya ApavA kRpA karo." nAradajInA mukha para smita ramavA lAgyuM. temaNe rAjA pRthu ane bIjAo tarapha vedhaka dRSTipAta karyo. lava-kuza sAme joyuM. dRSTi maLI ane nAradajI prasannatAthI chalakAI gayA. be kSaNamAM svastha banIne temaNe vaktavya cAlu karyuM : A virakumAronA vaMzano paricaya joIe che? Azcarya! A suputronA. vaMzane koNa nathI jANatuM? bhagavAna RSabhadeva ja vaMzanA utpatti-kaMda che! emanA vaMzamAM thayelA bharata Adi cakravartIone koNa nathI jANatuM? A kumAronA pitA zrIrAmacaMdrajIne koNa nathI oLakhatuM?" huM? zuM A kumAro zrIrAmanA suputro che?" rAjA pRthu ane bIjA rAjAo AzcaryathI, harSathI, AnaMdathI nAcI UThyA. 'hA, rAjezvaro! A kumAro zrIrAmanA suputro che. zrIlakSmaNa emanA kAkA che. zrIrAma-lakSmaNa ke jeo A kALanA baLadeva-vAsudeva che, jemaNe laMkApati rAvaNane raNamAM roLyo ane samagra vidyAdhara vizvane jhukAvI dIdhuM! jyAre A baMne kumAro garbhastha hatA tyAre zrIrAme sItAjIno tyAga karI dIdho hato. sItAjI mATe prajAmAM pravAda bolAto hato. jo ke e eka payaMtra ja hatuM paraMtu zrIrAme lokonA kahevAthI sItAjIne jaMgalamAM tyajI dIdhAM." lavanI dRSTi nIcI hatI. kuzanI dRSTi nAradajI upara maMDAyelI hatI, kuzanA mukha upara roSayukta hAsya UpasI AvyuM. teNe kahyuM : devarSi, zrIrAme ucita na karyuM. mAtA vaidehIno dAruNa vanamAM tyAga karI devo, e emanA jevA mATe sAva anucita kahevAya. apavAda, niMdA vagerenuM nirAkaraNa karavAnA bIjA ghaNA upAyo teo karI zakyA hota. vidvAnuM ane vivekI evA zrIrAme ayogya pagaluM bharyuM.' kumAra, tamArI vAta satya che. paraMtu je banavAnuM hatuM te banI gayuM che. mahApuruSo bhUla karatA hoya che tyAre temane koNa samajAvI zake che? tamArA kAkA lahamaNajIe zrIrAmane ghaNA samajAvyA hatA, paraMtu teo na samajyA. rmAtirarazI!" For Private And Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 826 jaina rAmAyaNa brahmarSi, potAnA yazanI rakSA karavA mATe eka mahAsatInA jIvanane naSTa karI devuM te zuM nyAya che? ame jANIe chIe ke pitAjIe potAnA yazanI rakSA mATe ja amArI jananIne vanya pazuo sAme pheMkI dIdhI hatI, paraMtu "dharmo rakSati rakSita' dharmanI rakSA karanAranI rakSA dharma kare che. amArI mAtAnA satItve ja mAtAnI rakSA karI, amArI rakSA karI ne e bhISaNa 'siMhaninAda" vanamAM mahArAjA vajajaMgha jevA paranArIsahodara mahAmanA mahApuruSa maLI gayA ane suyogya Azraya maLI gayo, anyathA zuM thAta, eno vicAra paNa dhrujAvI de che." kuze potAnuM hRdaya kholI nAkhyuM. nAradajIe kuzanI vAta dhyAnapUrvaka zravaNa karI, tyAM lava bolI UThyo : brahmarSi, Apa e kaho ke e nagara ahIMthI keTaluM dUra che ke jyAM amArA tAta emanA anuja lakSmaNa sAthe birAje che?' "vatsa! vizvazreSTha evA tAta ayodhyAmAM birAje che. ahIMthI e prasiddha nagara ekaso ATha yojana dUra che. nAradajIe lava sAme dRSTi karI. lavanA mukha para gaMbhIratA chavAyelI hatI. nAradajI lavanA hRdayane samajavA prayatna karavA lAgyA. emane lAgyuM ke lavanuM hRdaya mAtra ayodhyA javA ja nathI icchatuM, paraMtu vaidehIne thayelA anyAyano pratikAra jhaMkhe che. mAtA pratye krUra vartAva karanAra pitA pratye enA hRdayamAM roSa che. rAjasabhAnuM visarjana thayuM. sahunAM mana, temAMya kanakamAlAnuM mana nAcI UThyuM. kanakamAlAnI mAtAnI prasannatAnI hada na rahI. nagaranI seMkaDo strIoe AvIne, kanakamAlAne abhinaMdana ApyA. huM zrI rAmanI putravadhU banI chuM!' A vicAre kanakamAlAnA gauravamAM apUrva vRddhi karI. lava ane kuza bhojanAdithI nivRtta thaI, mahArAjA vajajaMgha pAse pahoMcyA. baMne kumArone vAtsalyathI pAse besADIne mahArAjAe vArtA-vinoda karyo. vAtavAtamAM avasara zodhI, lave vajajaMghane kahyuM : "he tAtapAda, ame ayodhyA javA icchIe chIe. zrIrAma-lakSmaNanAM darzana karIe!" lave kuza sAme joI, kuzanI paNa saMmati meLavI lIdhI. vatsa, tamAre javAnuM ja che. huM paNa cAhuM chuM ke tame tamArA vizvavijayI pitAnAM darzana karo, paraMtu..vajajaMgha acakAI gayA. kema Apa bolyA nahIM?' kuze Agraha karyo. vajabaMghanA mukha para duHkha, For Private And Personal Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kumAronAM lagna vedanA ane roSanI saMyukta lAgaNIo taNAI AvI. temaNe lavanI dRSTimAM dRSTi parovIne kahyuM : "kumAro, ayodhyA javAnuM che paNa eka zaraNAgata tarIke nahIM, samovaDiyA tarIke. te mATe haju ApaNe keTalAka dezo para vijaya meLavavo paDaze. eka virATa zakti jAgrata karavI paDaze ane pachI ayodhyA tarapha..' satya, satya, pitAjI, ApanuM vaktavya yathArtha che. lava-kuza bolI UThyA. rAjA vajajegha! rAjA pRthu! ane lava-kuza! be rAjAo ane emanA be jamAI ema cAranI sabhAnuM Ayojana thayuM. mahArAjA pRthunA mahelanA sabhAkhaMDamAM cAreya mahApuruSo bhegA thayA. mahArAjA vajajaMghanA manamAM eka bhavya kalpanA hatI. Aje e kalpanAne sAkAra banAvavAnI yojanA ghaDavAnI hatI. mahArAjA pRthunA gaLe e kalpanA ane ene sAkAra banAvavAnI yojanA utAravAnI hatI. lava ane kuzane enA mATe utkaMThita karavAnA hatA. mahArAjA vajajaMghe pRthu sAmenA saMgrAmamAM lava-kuzanA advitIya parAkramane mANyuM hatuM. puNyaprabhAvanA sUryane pUrNarUpe prakAzato joyo hato. temaNe lava-kuza dvArA ja potAnI bhavya kalpanAne sAkAra banAvavAno nirNaya karyo hato. hA, emAM emano koI svArtha na hato. e to lava-kuzanA ja utkarSane cAhatA hatA. vaLI rAjA pRthu jevA svajana maLI gayA hatA tethI vajajaMghanA utsAhamAM abhivRddhi thaI hatI. temaNe kahyuM : "he kumAro, ApaNe ahIMthI ja vijayayAtrA AraMbhavI joIe. tame prApta karelI kaLAo, jJAna ane vijJAnano prayoga karI, deza-videza para vijaya meLavavo joIe. niSkriya banIne besI rahevAthI jJAna-vijJAnano prakAza maMda paDI jAya che. tamArI sAthe vijayayAtrAmAM huM ane mahArAjA pRthu paNa joDAIzuM." mahArAjA pRthu bolyA : "mahArAjAnuM kathana satya che. vijayayAtrAmAM huM sAthe ja rahIza. digaMtavyApI yaza-kIrti prApta karI, kumAro vijayamALA pahere, tevI mArI kAmanA che." lave kahyuM : "Apa baMne pUjya sthAne cho. vijayayAtrA mATe ame paNa utsAhI chIe. Apa vijayayAtrAno krama ityAdi nakkI karo. prazasta divase prasthAna karIe paraMtu...' lave kuza sAme sUcaka dRSTi karI. For Private And Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 828. jaina rAmAyaNa mAtAjI to puMDarIkapura che. temanI anujJA prApta karavI joIe." kuze kahyuM. vajarjaze temane samajAvyuM ke teo ghoDesvArane puMDarIkapura mokalIne, vaidehIne badho ja vRttAMta mokalaze ane mahAsatInI anujJA prApta karaze, mahArAjA vajajaMgha ane pRthu vijayayAtrAno kAryakrama jANIne prasanna thaI gayA. mahAsatI sItAjInA AzIrvAda AvI gayA. vijayayAtrAnuM muhUrta paNa nIkaLI gayuM. pUrvataiyArIo paNa thaI gaI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka 103. digvijaya ane mahArAjA vajajaMgha ane mahArAjA pRthue potAnAM sainyo suvyavasthita karyA ane zubha muhUrta vijaya prasthAna karyuM. lava ane kuzanA utsAhanI sImA na rahI. mArgamAM je je nAnAM-moTAM rAjyo AvyAM, temane saraLatAthI svAdhIna karyAM. keTalAka rAjAo svaye zaraNe AvyA. zaraNAgata rAjAone temanAM sainya sAthe lava-kuze potAnI sAthe vijayayAtrAmAM sammilita karyA. lokapuranagara AvyuM. lokapurano rAjA kuberakAMta ajeya gaNAto hato, parAkramI gaNAto hato. lava-kuze kuberakAMta pAse dUta mokalyo. zaraNe AvI javA sUcana karyuM. paNa kuberakAMta ama zaraNAgati svIkAre zAno? yuddhe caDyo. lava-kuze eka ja praharanA yuddhamAM kuberakAMtane parAjita karI, lokapura para potAnI ANa pravartAvI. kubera kAMte lava-kuzanA apUrva parAkramane joyuM, te mugdha thaI gayo. lava-kuze kuberakAMtane sAthe lIdhuM. laMpAkidezanA eka karNa rAjAne parAjita karyo. vijayasthalI bhrAtRzata rAjAne jItI lIdhuM. AgaLa vadhyA ane pavitra gaMgA sAme dekhAI. gaMgAnI pele pAra uttuMga himAlayanA dhavala zikharo dRSTipathamAM AvyAM. lavakuze gaMgAtaTe rAjAo sAthe maMtraNA karI. gaMgAnI pele pAranA dezo aMge mAhitI meLavI. vijayayAtrA gaMgAnA pele pAranA dezo sudhI laMbAvavAno nirNaya karyo. sainyane Adeza apAyo. tarApAo taiyAra thavA lAgyA ane thoDA ja divasomAM vizALa sainya gaMgA nadI UtarIne sAme kinAre pahoMcI gayuM. kalAsanI uttara dizAmAM prayANa AraMbhAyuM. sa, kuMtala, kAvAbu, nadI, nandana, siMhala vagere dezo para vijayadhvaja pharakAvIne lava-kuze siMdhu nadI pAra karI. sindhanA sAme pAranA Aryadezo ane anAryadezane jItI lIdhA ane puMDarIkapura tarapha prayANa AraMbhI dIdhuM. lava-kuza rAjAonA paNa rAjA banI gayA. eka vizALa sAmrAjyanA svAmI banI, teo puMDarIkapura AvatA hatA. mAtA jAnakI keTalI prasanna thaze tenI kalpanA paNa baMne bhrAtAone harSathI gadgad karI detI hatI. mahArAjA vajajaMghe dUtane puMDarIkapura mokalI, maMtrIvargane saMdeza pahoMcADI dIdho. mahAsatI sItAne paNa vRttAMta maLyo. sItAjI potAnA prANapyArA For Private And Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 830 jaina rAmAyaNa putrone jovA utkaMThita banI gayAM. maMtrIoe samagra nagarane zaNagArI dIdhuM. nagarajanoe utsavanuM vAtAvaraNa sarjI dIdhuM. aneka rAja-rAjezvaro sAthe, apUrva vijayayAtrA pUrNa karIne, AvI rahelA lava ane kuzanuM bhavya svAgata karavA, lAkho dezavAsIo puMDarIkapura ekaThA thayA. maMtrIvarge abhuta nagara-pravezanuM Ayojana karyuM hatuM. sahuthI agrasthAne gaganacuMbI vijayadhvaja zveta azvo vahI rahyA hatA. tyAra pachI vividha vAdyone bajAvatuM vAdakavRMda suMdara vezabhUSAmAM sajaja banIne cAlatuM hatuM. emanI pAchaLa ekaso ATha zaNagArelA hAthIo be benI paMktimAM cAlI rahyA hatA. tyArabAda nRtyakAronuM vRMda cAlatuM hatuM ane temanI pAchaLa eka vizALa rathamAM mahArAjA vajakaMdha ArUDha thayelA hatA. temanI pAchaLa eka atyaMta suzobhita rathamAM lava ane kuza birAjita thayelA hatA. tyAra bAda mahArAjA pRthuno ratha hato. emanI cAra cAra paMktimAM anya AjJAMkita rAjAo hatA. rAjAonI pAchaLa sainyanA vijetA parAkramI senApatio azvArohI banIne, prasanna mudrAmAM cAlI rahyA hatA. sauthI pAchaLa hajAro vijaya ghelA sainiko apUrva harSathI zastrasajja banIne nagaranA rAjamArgone dhamadhamAvI rahyA hatA. nagaranA agragaNya puruSoe mahArAjA vajajaMghanuM ane kumAro lava-kuzanuM snehabhInuM svAgata karyuM. rAjamArgo para lAkho strI-puruSoe akSata, puSpa ane gulAlanI vRSTi karI, svAgata karyuM. "aho! dhanya che mahArAjA vajajaMghane, ke jemanA AvA digvijayI bhANeja lava-kuza che! dhanya che devI sItAne, jeNe AvA devakumArone janma Apyo!' TheraThera lokonA mukhethI prazaMsAnAM puSpo kharavA lAgyAM. sthaLe sthaLe kumAronA nAmano jayadhvani thavA lAgyo. puMDarIkapura harSagheluM banI gayuM hatuM. lava ane kuzano puNyodaya soLe kaLAye khIlI UThyo hato. rAjaparivAramAM AnaMda-AnaMda chavAI gayo hato. A badhuM joI sAMbhaLIne, sItAjI niHsIma AnaMdamAM DUbI gayAM hatAM. tyAM svAgatarAjasabhAmAMthI nivRtta thaI, lava-kuza AvIne sItAjInAM caraNomAM mastaka mUkI dIdhAM, tyAre sItAjIe baMne putronA mastake harSanA AMsuothI abhiSeka karyo ane vAraMvAra AliMgana ApavA lAgyAM. mArA priya putro, tame rAma-lakSmaNa samAna bano!" baMne putrone mAthe hAtha mUkI sItAjIe AzIrvAda ApyA. "vizvapAvanI mAtA, tArA AzIrvAdathI ame rAma-lakSamaNanI tulya ja nahIM, For Private And Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 831 digvijaya rAma-lakSmaNanA paNa vijetA banIzuM!' lave sItAjInI dRSTimAM dRSTi milAvIne kahyuM. tyAM kalAcAryasiddhArtha AvI pahoMcyA. baMne kumAroe UbhA thaI, siddhArthanuM svAgata karyuM ane besavA Asana ApyuM. siddhArthe baMne ziSyone AzIrvAda ApyA ane kahyuM : priya kumAro, have tame kumAra nathI rahyA, rAjezvara banyA cho, bhavya vijaya karIne AvyA cho, paraMtu huM to tamane kumAra ja kahIza. tame dhanya banyA cho ne amane sahune dhanya banAvI dIdhAM che. apUrva vijaya meLavIne, tame zvetakIrti upArjana karI che." gurudeva, e Apano prabhAva che. A jananInA AzIrvAdanuM ane mAmA vajeghanA addabhuta vAtsalyanuM phaLa che." kuze kRtajJatA vyakta karI. tyAM dvArapAle AvIne, namana karI nivedana karyuM : mAtAjI, mahArAjA vajajaMgha ane mahArAjA pRthu ApanA darzane padhAryA che." tarata ja lava-kuza ane siddhArtha mahelanA dvAre gayA. baMne rAjAonuM svAgata karI, mahelamAM laI AvyA. rAjAoe sItAjIne abhinaMdana karyuM. sItAjIe prativaMdana karI teone suyogya Asane ArUDha karyA. "sIte!' vajajaMgha bolyA. A che mahArAjA pRthu, temanI putrI tArI putravadhu che!' kanakamAlikA sItAjInI pAchaLa AvIne UbhI rahI hatI. teNe tarata sItAjInAM caraNe praNAma karyA. A madanakuzanI dharmapatnI banI che. vajaMghe vadhu spaSTatA karI, sItAjIe putravadhUne AzIrvAda ApyA. temanA hRdayamAM saMtoSa thayo. kharekhara mahAsatIjI, Ape putraratnone janma Apyo che. teo bIjA rAmalakSmaNa ja che. vijayayAtrAmAM A be mahApuruSonA guNo ane parAkrama meM pratyakSa nihALyAM. mAruM hRdaya harSathI gadgad thaI gayuM che. mAro puNyodaya ke mane AvA jamAI maLyA.' mahArAjA pRthue kahyuM. temanI AMkho harSAzruthI bhInI thaI gaI hatI. mahArAjA vajajaMgha paNa AMkho lUchI rahyA hatA. rAjana, e badho prabhAva zrI arihaMta bhagavaMtano che. mahArAjA vajajaMgha jevA dharmabaMdhuno che ne maharSi siddhArtha jevA kalAcAryano che.' sItAjIe harSathI gadgad banelA svare kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 832 jaina rAmAyaNa ane amArI A mahAsatI jananIno che.' lava-kuza eka sAthe bolI UThyA. mahArAjA vajakaMdhe lavane kAnamAM vAta karI. "anya rAjAo mahAsatInAM darzana karavA cAhe che. teone bolAvuM? lava sItAjI pAse gayo ne sItAjInA be hAthane potAnA hAthamAM laI kahyuM : "mA, ame je rAjAone jItI AvyA chIe te rAjAo amArI satI-mAtAnAM darzana cAhe che, teo AvI rahyA che.' lave vajajaMghane saMketa karyo, tarata ja mahelanA anya khaMDamAM beThelA rAjAone bolAvavAmAM AvyA. sahue mahAsatInAM darzana kya. sItAjIe sahune AzIrvAda ApyA ane potAnA khaMDamAM cAlyAM gayAM. putravadhUo paNa sItAjInA khaMDamAM cAlI gaI. sItAjInA jIvanamAM A bIjo harSano divasa hato. pahelo divasa hato laMkAthI ayodhyA AvyAM hatAM te ane A bIjo divasa! A divase sItAjI svayaM sAsu che! putravadhUone koI kaSTa na paDe, koI asuvidhA na thAya e mATe sItAjIe khUba kALajI levA mAMDI. putravadhUone sItAjI taraphathI ati sneha ane vAtsalya maLavA lAgyAM. e sneha ne vAtsalya prema banIne lava-kuzane maLavA lAgyo! sItAjInA aMdhakAramaya banI gayelA jIvanamAM puna:prakAza relAI gayo. eka navI ja parivAra-sRSTimAM e vicaravA lAgyAM. putro ane putravadhUo taraphathI temane sneha, Adara ane sanmAna maLatAM hatAM, mahArAjA vajajaMgha taraphathI temane mAna-sanmAna ane nirmaLa sneha maLatAM hatAM. jIvana eTale taDako ne chAMyaDo! jIvana eTale viSa ane amRta! paraMtu chAMyaDo thoDo samaya, vadhu samaya to baLabaLatA taDakA ja! amRta ghaNuM thoDuM, bAkI to halAhala jheranA ja pyAlA! AvA jIvana para rAga zA karavA ane sneha zA dharavA? jIvanamukta banavuM e sAcuM che. AtmaramaNatAmAM ja parama zAMtino-paramAnandano anubhava thAya che. divaso vItyA, mahinAo vItyA. raMga-rAga ane bhogavilAsamAM samaya kyAM pasAra thaI jAya te khabara paNa paDe nahIM. eka divasa sItAjI siddhArthane kahetAM hatAM : "mArA lava-kuza sAkSAta rAma-lakSmaNa che!" A zabdo kuze sAMbhaLyA. tene zrI rAma yAda AvyA "mArI nirdoSa mAtAne lokonA kahevA mAtrathI jaMgalamAM tyajI dIdhI,' A vikalpa jAgyo. vikalpa sAthe ja roSa jAgyo. kuza tvarAthI lava pAse pahoMcyo. For Private And Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir digvijaya 833 'lava, ayodhyA kyAre javuM che?' lava kuza sAme joI mauna rahyo. 'rAma ane lakSmaNane jovA nathI maLavuM nathI?" kuzanA svaramAM roSa hato. ApaNe mAmAne maLIe.' lava bolyo. cAlo atyAre ja." kuza lavane laI mahArAjA vajajaMgha pAse pahoMcyo. vajarjaghane praNAma karI, baMne bhAIo vinayapUrvaka beThA. aupacArika vAto thaI gayA pachI lava bolyo : mAmA, Ape pUrve amane ayodhyA javAnI saMmati ApI hatI, yAda che?' hA, meM saMmati ApI hatI.' "to amane AjJA Apo. mahArAjA pRthane saMdeza mokalo. laMpAka, rUsa, kAlAmbu, kuttala vagere dezanA rAjAone yuddhaprayANa mATe AjJA karo. yuddhaprayANanAM vAgha vagaDAvo. ame amArI mAtAne anyAya karanAranuM parAkrama to joIe.' mahArAjA vajajaMghe kahyuM : "kumAro, tame tamArI mAtAnI anumati meLavo. meM to anumati ApelI ja che.' Apa sAthe ja cAlo. mAtAnI saMmati meLavavI joIe, lave kahyuM. baMne kumAro ane mahArAjA vajajaMgha devI sItAnA mahele AvyA. sItAjIe mahArAjAnuM svAgata karyuM. mahArAjAe kahyuM : "devI, kumAro ayodhyA javAnuM kahe che." "nA, ema ja nahIM, vizALa sainyanI sAthe javuM che, pitAjInuM parAkrama jovuM che.' kuza jarA roSabharyA svare bolI UThyo. sItAjInI AMkho AMsubhInI thaI gaI. teo bolI UThyAM : nahIM. kumAro! tame yuddhano vicAra na karo. pitAjI sAthe yuddha karAya ja nahIM. tamane AvI anarthakArI icchA kema thaI? tamArAM kevA karmo jAgyAM?" sItAjIno svara gadgad thaI gayo. teo AgaLa bolyAM : 'tamArA pitA ane kAkA devA mATe paNa jaeNya che. jemaNe rAvaNa jevA railokyavIrane paNa haNyo che, temanI sAthe yuddha? nA, nA, huM saMmati nahIM ja ApuM." mAtA, te tArA kumAronuM parAkrama kyAM joyuM che? rAkSasapati rAvaNano vadha karanAra pitAjI ane kAkA lakSmaNajI sAme paNa tArA kumArone parAkrama batAvavA de." nahIM, nahIM vatsa, tame jo rAma-lakSmaNanAM darzana karavAnI utkaMThA dharAvo For Private And Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 834. jaina rAmAyaNa cho to tame vinIta banIne ja jAo. "pUnya phi nicoDati' pUjya puruSo samakSa vinaya ja zobhe." vinaya? kono? zrIrAmano vinaya thAya ja kevI rIte? zatrano vinaya? jeNe amArI mAtAne anyAya karyo che, te amArA zatru che, pachI bhale te pitA hoya, kAkA hoya, koI paNa hoya. eno ame vinaya kevI rIte karIzuM? e nahIM ja bane." kuza garjI UThyo. nA, nA mArA priya putro, tamArA pitAjIno koI doSa ja nathI. jyAM mArAM ja karma vAMkAM hoya tyAM e zuM kare?" sItAjInI AMkhomAMthI AMsu vahI rahyAM. to zuM ame tyAM jaIne ema kahIzuM ke "ame tamArA putro chIe?' AvuM kahIne, tyAM jaIne UbhA rahevuM, te temanA mATe paNa lajjAspada banaze! mATe mAtA, tuM amane roka nahIM. yuddhanuM AhvAna ja parAkrama evA amArA pitAjIne AnaMdadAyI lAgaze! e ja baMne pakSanI kIrtine vadhAranAruM banaze! tuM ciMtA na kara.' lave mAtAnA mananuM samAdhAna karavA prayatna karyo. sItAjInuM mana jarAya mAnavA taiyAra na hatuM. "putro pitA sAme yuddhe caDe? kadAca anartha thaI jAya to?" sItAjInuM hRdaya ghora vyathA anubhavavA lAgyuM. lava ane kuze sItAjIne praNAma karyA ane jhaDapathI teo mahelanAM pagathiyAM UtarI gayA. sItAjI "lava-kuza..., lava-kuza...,' bolatAM mUcchita thaI gayAM. tarata ja putravadhUoe zItopacAra karyA. mUccha dUra thaI. mahArAjA vajajaMghe sItAjIne AzvAsana ApatAM kahyuM : devI, tuM ciMtA na karIza. huM ane mahArAjA pRthu yuddhamAM sAthe ja jaIzuM. tArA lADakavAyAone jarAya AMca nahIM AvavA daIe. have kumArone rokI zakAya ema nathI.' mahArAjA pRthu puMDarIkapura AvI gayA hatA. anya rAjAone ayodhyA tarapha yuddhaprayANano Adeza ApavAmAM Avyo. kutUhala, vismaya ane bhayathI aneka rAjAo lava-kuza sAme joI rahyA. yuddhanI bherIo bajI UThI. hajAro rAjAo ane lAkho sainiko sAthe lava-kuze ayodhyA tarapha prasthAna karyuM. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14. ayodhyAnA mArge nAradajI paryaTana karatA karatA pahoMcyA rathanUpura nagaramAM. mahArAjA bhAmaMDale nAradajInuM yathocita svAgata karyuM ane kuzaLapRcchA karI. "devarSi, hamaNAM kaI bAjuthI padhAravAnuM thayuM? koI AzcaryakArI ghaTanA? bhAmaMDale pUchyuM. bhAmaMDala, AryabhUmimAM paryaTana cAlyA kare che. evI koI AzcaryakArI ghaTanA to saMprati joI nathI, paraMtu pRthvIpura nagaramAM tArA be bhANejoe mahArAjA pRthunI buddhi ThekANe lAvI dIdhI' nAradajInA mukha para hAsya pharI vaLyuM. mArA bhANoja? pRthvIpura nagaramAM? rAjA pRthunI buddhi? devarSi, kaMI samajAyuM nahIM' bhAmaMDalanI utkaMThA vadhI gaI. hA, tArA be bhANeja! devI sItAjInA suputro lava ane kuza! zuM tuM jANato nathI ke devI sItAjInI zrI rAmacaMdrajIe lokaniMdAthI DarIne, jaMgalamAM tyAga karyo hato? te pachI puMDarIkapuranA rAjA vajajaMgha devIne dharmabhaginI mAnIne potAnA nagaramAM laI AvyA. devI garbhavatI hatAM, puMDarIkapuramAM temaNe be putrone janma Apyo. moTA putra lava sAthe to vajajaMghe potAnI kanyAnuM pANigrahaNa karAvyuM ane kuza mATe pRthvIpuranA rAjA pRthunI kanyAnI yAcanA karI. paraMtu pRthue kahyuM : je kumArano vaMza ke kuLa na jANatA hoIe ene kanyA kema apAya?' tethI vajajaMgha roSe bharAyA, yuddha caDyA. yuddhamAM lava-kuze apUrva parAkrama batAvyuM ne rAjA pRthune parAjita karyA. pRthae potAnI kanyA kuzane paraNAvI. pachI rAjasabhA bharAyelI tyAM huM acAnaka jaI caDyo! pachI meM ja lava-kuzanA vaMzano paricaya rAjasabhAne Apelo tyAre badhA ja atyaMta prasanna thaI gayA hatA.' bhAmaMDala nAradajInI vAta sAMbhaLIne, stabdha thaI gayA. kAraNa ke teo A badhI vAta jANatA ja na hatA! temanuM hRdaya zoka, udvega ane saMtApathI bharAI gayuM. devarSi, Ape A badhuM zuM kahyuM? sarvathA satya?' bhAmaMDala, mane Azcarya thAya che ke tuM varSothI devI sItAjIne maLyo ja nathI? jA puMDarIkapura nagaramAM, tane sItAjI maLaze, tyAM tane mArI vAtanI satyatA samajAze." For Private And Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 57 jaina rAmAyaNa 'bhAmaMDala jarAya vilaMba karyA vinA vimAnamAM besI puMDarIkapura AvyA. nAradajI paNa sAthe ja puMDarIkapura AvyA. teo sIdhA ja mahArAjA vajaMdhanA mahele pahoMcyA, paraMtu tyAMthI samAcAra maLyA ke mahArAjA to yuddhayAtrAmAM che, eTale teo sItAjInA mahele AvyA. paricArikA mahelanA dvAre UbhI hatI. bhAmaMDale kahyuM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'jA devI sItAne kahe ke bhAmaMDala Avyo che.' paricArikA tvarita gatithI sItAjI pAse pahoMcI gaI. sItAjI palaMgamAM sUtelAM hatAM. AsapAsa putravadhUo beThelI hatI. 'mahAdevIjI, bahAra eka tejasvI rAjapuruSa AvyA che. teo potAnuM nAma 'bhAmaMDala' batAve che ane Apane maLavA cAhe che.' 'bhAmaMDala? bhrAtA... bhAmaMDala, Aje ahIM?' sItAjI saphALAM UbhA thaI gayAM. putravadhUone kahyuM : 'bhAmaMDala mArA bhAI che!' teo tvarita gatie mahelanA dvAre AvyAM. bhAmaMDalane jotAM ja sItAjInI AMkho AMsuthI chalakAI gaI. bhAmaMDale sItAjIne caraNe praNAma karyA, sItAjIe nAradajInuM svAgata karyuM ane baMnene mahelamAM laI AvI yogya Asana ApI, besADyA. snAnabhojanAdithI nivRtta thaI bhAmaMDale sItAjIne pUchyuM : 'devI, lava-kuza kyAM che?' 'ayodhyA' 'zA mATe? konI sAthe?' 'emanA pitAjI ane kAkAne maLavA gayA che. lAkho subhaTonI sAthe gayA che,' sItAjIno svara gadgad thaI gayo. 'eTale?' bhAmaMDalane azubhanI AzaMkA thaI. 'bhAI, tArA bhANejonuM baLa-parAkrama adbhuta che. teone Aryaputra pratye roSa bhabhUkyo che. pitAnI sAme putro yuddhe caDaze! jo ke mahArAjA vajaMgha ane mahArAjA pRthu sAthe gayA che. teo koI anartha nahIM thavA de, paraMtu Aryaputra ane lakSmaNane tuM jANe che. vaLI teo kyAM jANe che ke 'A kumAro konA che!' kadAca kaMI anartha... sItAjI mukta mane raDI paDyAM, bhAmaMDale AzvAsana ApyuM. raDatAM raDatAM sItAjIe potAno sarvavRttAMta kahI saMbhaLAvyo. bhAmaMDalanuM hRdaya dravI gayuM. temaNe kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ayodhyAnA mArge 837. sIte, zrI rAme utAvaLamAM eka akArya to karyuM. have putravadhUnuM bIjuM akArya na karI bese te mATe tuM UbhI thA, jarAya vilaMba karyA vinA ApaNe yuddha chAvaNImAM jaIe." nAradajI bolyA : "bhAmaMDalanuM kathana yathArtha che. tamAre baMnee atyAre javuM ucita che. tame jAo, huM avasare tyAM AvI pahoMcIza. nAradajI tyAMthI ravAnA thayA. sItAjI taiyAra thayAM. putravadhUone Avazyaka sUcanAo ApIne, sItAjI bhAmaMDalanA vimAnamAM ArUDha thayAM. bhAmaMDale vimAnane AkAzamAM UMce caDhAvyuM. ayodhyAnA bahirbhAgamAM lava ane kuzanAM vizALa sainyanI chAvaNI paDI hatI. lAkho subhaTo, lAkho hAthI, ghoDA ane ratho sAthe chAvaNI eka vizALa nagara jevI lAgatI hatI. bhAmaMDale vimAnane lava-kuzanI chAvaNImAM ja utAryuM. acAnaka AkAzamAMthI vimAnane UtaratuM jotAM ja sainiko satarka banI gayA. zastrasajja banIne doDI AvyA. jevuM vimAna bhUmi para UtaryuM, tevuM sainikoe tene gherI lIdhuM. lava ane kuzane vRttAMta maLatAM baMne doDI AvyA. jyAM temaNe vimAnamAM sItAjIne joyAM. tarata ja zastra tyajI daI, caraNe namaskAra karyA. sItAjIe tyAM ja bhAmaMDalano paricaya Apyo : vatso, A tamArA mAmA che' kumAroe bhAmaMDalanA caraNe praNAma karyA. sainikoe paNa lava-kuzanuM anukaraNa karyuM. sItAjI ane bhAmaMDalane laI, lava-kuza potAnA nivAsasthAne AvyA. nivAsamAM pravezatAM ja bhAmaMDale lava-kuzane potAnA bAhupAzamAM jakaDI lIdhA ane vAraMvAra baMne bhANejanA mastake AliMgana ApI, vAtsalya varasAvyuM. snehabhInA, vAtsalya nItaratA zabdomAM bhAmaMDale sItAjIne kahyuM : sIte, tuM sAce ja paryAzAlinI che. pUrve tuM vIrapatnI to hatI ja, Aje tuM vIramAtA che ane mArI tuM bhaginI che!' tyAra pachI lava-kuza sAme joI, bhAmaMDala bolyA : "he priya kumAro! tamane joIne huM ati harSAnvita thayo chuM. tame vira putro cho ane vIra cho, paraMtu tame zrI rAma ane lakSmaNajInI sAme yuddha na caDo. tame jANatA nathI, e be parama parAkramIonI zakti huM jANuM chuM. meM to rAvaNa sAthenA yuddhamAM emanI raNacAturI ne viratA pratyakSa joyAM che. rAvaNa jevo rAvaNa mAryo gayo. tame utAvaLamAM ja yuddhano nirNaya karyo lAge che. For Private And Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 838 jaina rAmAyaNa 'sneha bhIrutA lAve che, Apa amArA pratyenA snehathI prerAIne bolI rahyA che. pUrve ApanI A bhaginI ane amArI jananI paNa A pramANe ja kahetI hatI, paraMtu have yuddha tyajIne, e zatra jevA pitAnI zaraNAgati svIkAravI e emanA mATe paNa lajjAspada banaze!' lave bhAmaMDalane kahyuM. eka bAju nAradajInuM bhAmaMDala pAse javuM, bhAmaMDalanuM sItAjI pAse AvavuM. sItAjIne laI bhAmaMDalanuM lava-kuzanI sainya-zibiramAM AvavuM, A badhuM thatuM hatuM, tyAre bIjI bAju ayodhyAmAM Azcarya, kutUhala ane roSa pedA thaI rahyo hato. jyAre lava-kuzanA vizALa sainya ayodhyAne cAreya dizAothI gherI lIdhI ane samAcAra zrIrAma-lakSmaNa pAse pahoMcyA tyAre teonI kalpanAmAM "Avo koNa moTo zatru pAkyo,' te na ja samajAyuM! baMnene vismaya thayuM. baMnene roSa Avyo. guptacarone mokalyA. vRttAMta sAMbhaLIne AvyA, nivedana karyuM : mahArAjA! lAkho subhaTonA sainya ayodhyAne gherI lIdhI che. AvA vizALa sainyanA adhipati be kumAra che, lava ane kuza! loko temane lava-kuzanA hulAmaNA nAmathI bolAve che. A sainyamAM dazeka hajAra rAjAo A be kumAranI sevA kare che!" guptacaronA vRttAMtathI zrIrAma-lakSmaNa tarka-vitarkamAM paDI gayA. "koNa haze e lava ane aMkuza? A zatrunuM nAma paNa sAMbhaLyuM nathI!" tyAM lamaNajI garjI UDyA. bhale game te hoya, e pataMgiyAo AryaputranI parAkrama-AgamAM paDIne bhasma thaI jaze. yuddhanI taiyArI karo.' senApati kRtAMtavadanane lakSmaNe AjJA karI. A mahApuruSo jANatA nathI ke teo konI sAme yuddha karavA javAnA che! e paNa jANatA nathI ke devI sItAjI ayodhyAnA sImADAmAM eka sainya-zibiramAM beThelAM che! ayodhyAmAM yuddha-bherI bajI UThI. lAkho subhaTo yuddha mATe tatpara thayA. sugrIva ane bibhISaNa paNa ayodhyAmAM hatA. zrI rAma-lakSmaNa sAthe teo paNa yuddhasajja banIne cAlyA. ayodhyAnA daravAjA kholI nAMkhavAmAM AvyA. rAmasainya harSanAdo karatuM bahAra nIkaLyuM. baMne sainyo sAmasAmAM goThavAyAM. For Private And Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ayodhyAnA mArge 839 Adeza maLatAM ja yuddhano prAraMbha thaI gayo. sugrIva, bibhISaNa vagere vidyAdharo AkAzamArge yuddha karavA lAgyA. bhUmisenAno vinAza karavA lAgyA. lava-kuzanA sainyamAM AkAzamArge yuddha karanArA vidyAdharo na hatA. tyAM bhAmaMDale vicAryuM : "sugrIva vagere vidyAdharI avazya lava-kuzanI bhUmi senAno nAza karaze, mATe mAre yuddhamAM pravezavuM paDaze. sItAjIne chAvaNImAM rAkhIne, bhAmaMDale AkAzamArge lava-kuzanA pakSe yuddha AraMbhI dIdhuM. ghanaghora yuddha jAmyuM. lavanA rathanA sArathi mahArAjA vajajaMgha hatA. kuzanA rathanA sArathi pRthu mahArAjA hatA. lave vajajaMghane kahyuM "prathama mane rAmasainyanI madhye laI jAo.' vajavaMdhe lavanA rathane rAmasainyamAM doDAvyo. lavanI ja pAchaLa kuzano ratha doDI Avyo. baMne bhAIoe tIravarSothI rAmasainyamAM hAhAkAra vartAvI dIdho. sugrIve bhAmaMDalane joyA ane temane Azcarya thayuM. "rAma bhakta bhAmaMDala zatrupakSe kema?' sugrIva bhAmaMDala pAse pahoMcI gayo. bhAmaMDalane pUchyuM : 'bhAmaMDala, A be tejasvI kumAro koNa che? zrI rAmanA putro!' "he? satya?' "sAva satya. devI sItA paNa chAvaNImAM ja che! "ema? sugrIvanA AnaMdanI avadhi na rahI. sugrIva bibhISaNa pAse pahoMcI gayo. bibhISaNane vAta karI, baMne rAjAo yuddhamedAna tyajIne, bhAmaMDalane laI lava-kuzanI chAvaNImAM pahoMcyA, jyAM devI sItAjI hatAM! baMne rAjAoe harSathI romAMcita zarIre sItAjIne namaskAra karyA ane sItAjInI sAme bhUmi para besI gayA. bhAmaMDala, lava-kuza kuzaLa to che ne?' sItAjIe utkaMThAthI pUchyuM. "uzkerAyelA siMhanI jema teo rAmasainya para tUTI paDyA che, rAmasainyamAM hAhAkAra vartAvI dIdho che.." zrI rAmane emano paricaya.." "nA, paricaya Apavo nathI, kumAronuM parAkrama ja paricaya Apaze!' sugrIve kahyuM. paraMtu jo lakSmaNajI.." For Private And Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 840 jene rAmAyaNa sAme paNa lakSmaNajI ja che devI! ciMtA na karo!" sugrIve sItAjIne haiyAdhAraNA ApatAM kahyuM. sugrIva, bhAmaMDala ane bibhISaNa yuddhanA prekSaka banI gayA. lava ane kuzanI yuddhakuzaLatA, parAkrama ane adamya yuddhotsAha jaI stabdha thaI gayA. - zrI rAma sainyamAM hAhAkAra vartAI gayo. sainiko cAre dizAmAM bhAgavA lAgyA. lava ane kuzanA ratho have zrI rAma ane lakSmaNajInI dizAmAM doDavA lAgyA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 105. viSAda ane harSa zrI rAma-lakSmaNe lava-kuzane joyA. zrI rAma ane lakSmaNajInA ratha sAthe ja hatA. lava-kuzane ekITase joI rahelA, zrI rAme lakSmaNajIne kahyuM : "lakSmaNa, A suMdara kumAro, ApaNA zatruo koNa che? sAcuM kahuM to mAruM mana svAbhAvika rIte ja temane cAhavA lAgyuM che. kevuM manohara rUpa che baMnenuM! ema thAya che ke kUdIne emanA rathamAM jaIne bheTI paDuM! emanI sAthe yuddha kevI rIte thAya?' zrI rAma lakSmaNane kahI rahyA che tyAM to lavano ratha sAme AvI Ubho rahyo. kuzano ratha lakSmaNajInI sAme AvIne Ubho rahyo. baMne kumAroe potAnA pitAne ane kAkAne najare nihALyA. teonuM hRdaya AnaMdita thayuM. lave ziSTa bhASAmAM zrI rAmane kahyuM he ajayapuruSa! rAvaNa jevA rAvaNane paNa raNamAM roLI nAMkhanAra parAkramI puruSa, dhaNA samayathI tamane jovAnI icchA Aje phaLI che, vIrayuddhanI mArI kAmanA Aje phaLI che. rAvaNa sAthenA yuddhamAM paNa tamArI "vIrayuddhanI kAmanA saphaLa nahIM thaI hoya te huM pUrNa karIza ane tame mArI icchA pUrNa karazo." lavanA vacano sAMbhaLatAM ja zrIrAma-lakSmaNe dhanuSyaTaMkAra karI, raNamedAna dhrujAvI dIdhuM. enI sAme lava ane kuze paNa dharaNI dhrujAvato dhanuSya TaMkAra karyo. zrI rAmanA rathanuM saMcAlana kRtAntavadana karato hato. temanI sAme lavanA rathanuM saMcAlana mahArAjA vajajaMgha karI rahyA hatA. lakSmaNajIno ratha virAdha hAMkato hato. kuzanA rathanA sArathi mahArAjA pRthu banyA hatA. baMne pakSe paDha, anubhavI ane yuddhavizArada sArathio hatA. zrI rAma ane lavanuM bhISaNa yuddha jAmyuM. cAreya dizAmAM ratho ghUmatA hatA ane raNavIro capaLatAthI zastro pheMkI, ekabIjAne parAjita karavA prayatna karatA hatA. lava jANato hato ke "sAme pitAjI che!' zrI rAma jANatA na hatA ke "sAme mAro ja putra che! lava saMbhALIne yuddha karato hato. zrI rAma zatrune vIMdhI nAkhavA talapApaDa banyA hatA. bIjI bAju lakSmaNajIne kuza haMphAvI rahyo hato. virAdha ane pRthu ratha-saMcAlanamAM vizArada hatA. kuza potAnI tamAma kalAne pradarzita karato, devone paNa darzanIya yuddha karI rahyo hato. aneka zastrothI zrI rAme yuddha karyuM, paraMtu teo mAtra rakSaNAtmaka yuddha karatA For Private And Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 842 jaina rAmAyaNa hatA. hRdayamAM zatrunAza karavAno utsAha na hato, ullAsa na hato. temaNe kRtAntavadanane kahyuM. kRtAnta, mArA rathane bAjumAM laI le." kRtAntavadane rathane lavanA rathathI dUra lIdho. lavanI sAme ayodhyAnA sainikoe yuddha karavA mAMDyuM. zrI rAme kRtAntavadanane kahyuM : Ama yuddha kyAM sudhI laMbAvavuM? tuM rathane zatrunA ratha sAthe bhiDAvI de, huM kSaNavAramAM zatrune jIvato ja pakaDI lauM." mahArAja, azvo thAkI gayA che. zatrue azvone jarjarita karI dIdhA che, teonA aMge aMgamAM tIro pravezI gayAM che. teone kazAthI (cAbuka) mAravA chatAM AgaLa vadhatA nathI. are, A ratha paNa zatrunA zastrothI bhAgI javA jevo thaI gayo che ane A mArA baMne bAhuo Apa juo. te azvonI lagAma paNa pakaDI zakavA zaktimAna nathI ane cAbuka paNa vIMjhI zakAto nathI. mahArAjA, zatru taruNa che te kharuM, paraMtu parAkramamAM varuNane paNa parAjita kare tevo che. "kRtAntavadana, mArA hAthamAM paNa dhanuSya jANe sarI rahyuM che, bahu zithila paDI gayA che. A vajAvarta dhanuSya to A zatru sAme kAma ja karatuM nathI! A mUzalaratna' paNa mAtra gAtrane khaMjALavA pUratuM ja kAmanuM rahyuM che ke jenI zakti zatruono samUla nAza karavAnI che! bIjuM mAruM prasiddha "halaratna' nAmanuM zastra, jene jotAM ja bhalabhalA zatruo dUra bhAgI jAya, e mAtra jamIna kheDavA jevuM haLa banI gayuM che. mane samajAtuM nathI ke sadaiva yakSadevothI adhiSThita A mArAM zastro ne astro, zatruonI saMhAralIlA sarjanArAM, Aje emanI A avasthA kema thaI gaI che?' zrI rAmanA mukha para viSAda patharAyo hato. kRtAntavadana kiMkartavyamUDha banIne lavanuM yuddhacAturya joI rahyo hato. zrI rAma paNa vAraMvAra lava sAme jotA hatA. teo bolyA : "sArathi A taruNane jouM chuM, mane e zatru ja nathI bhAsato! mAruM mana enA pratye AkarSAI jAya che. zastro tyajI daI, enI pAse jaI, ene bheTI lauM? zuM karuM? kevI emanI sukomaLa kAyA che? mukha kevuM lAlalAla banI gayuM che?" zrI rAma lava sAme joI rahyA. jevI dazA zrI rAmanI lava sAme thaI tevI ja dazA kuzanI sAme lakSmaNajInI thaI! temanAM vAsudevanAM zastro ane astro kuzanI sAme niSphaLa gayAM! lakSmaNajI For Private And Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 84 viSAda ane harSa kuza sAme kSaNabhara vismayabharI AMkhe joI rahyA, tyAM kuze lakSmaNajI para tIraghAta karI dIdho, lakSmaNajI mUcchita thaIne rathamAM DhaLI paDyA. virAdha bhayabhIta banI gayo. teNe lakSmaNajInA rathane ayodhyA tarapha haMkArI mUkyo. - zrI rAmanuM dhyAna e bAju hatuM ja nahIM. zrI rAma to lava tarapha ja ekAgra hatA. lakSmaNajIno ratha ayodhyAnA daravAje pahoMcyo, tyAM lakSmaNajInI mUccha dUra thaI. temaNe cAreya tarapha joyuM to na maLe yuddhamedAna ke na maLe zatru evo kuza! temaNe virAdhane bUma pADI : virAdha, ApaNe kyAM chIe? zatru kyAM che? tuM mane kyAM laI jAya che?' "mahArAjA, zatrunA tIraghAtathI Apa mUcchita thaI gayA, zatru Apane baMdhanagrasta kare e pUrve, Apane surakSita sthaLe laI javA meM.." are virAdha, teM ati ayogya pagaluM bharyuM. zrI rAmano huM bhrAtA ane mahArAjA dazarathano huM putra. raNamAMthI bhAgavA jevuM anucita kArya? tuM jaldI mArA rathane pAcho vALa, yuddhamedAna para laI cAla. kyAM che zatru? huM have eka kSaNano ya vilaMba karyA vinA zatrano ziraccheda karIza. A mAruM cakraratna alpaSaNomAM ja zatruno saMhAra karaze, mAro ratha pAcho vALa!" lakSmaNajIe garjanA karI. virAdha dhrUjI UThyo. teNe rathane pAcho vALyo. paraMtu enA manamAM bhaya, zaMkA ane ciMtA hatAM. zatranuM adbhuta parAkrama eNe joyuM hatuM. lakSmaNajI jevAne tIraghAtathI mUcchita karI denAra, Avo bIjo parAkramI zatru teNe joyo na hato. paraMtu lakSmaNajInI AjJA AgaLa bIjo koI vikalpa TakI zake ema na hato. virAdhe virodha na karyo. teNe yuddhabhUmi para rathane vALyo. yuddhabhUmimAM pravezatAM ja lamaNajI roSathI bhabhUkI UThyA : Ubho rahe duSTa zatru, tuM kyAM jAya che? hamaNAM ja cakraratnathI tAro nAza karuM chuM!" lakSmaNajIe cakrane AkAzamAM ghumAvyuM, jANe bIjo ja sUrya ghumAvIne temaNe kuza upara cakrane pheMkyuM. lava ane kuze AvatA cakraratnane toDI nAMkhavA aneka zastra prahAro karyA, paraMtu temanA prayatna niSphaLa gayA. cakra AvyuM. aMkuzane pradakSiNA dIdhI! ane? lakSmaNajInA hAthamAM pAchuM pahoMcI gayuM! jyAMthI AvyuM hatuM tyAM ja pAchuM! For Private And Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 844 jaina rAmAyaNa lakSmaNajI roSathI saLagI gayA; temaNe punaH cakraratna AkAzamAM ghumAvyuM ane pUrNa zaktithI kuza upara pheMkyuM. paraMtu e to cakraratna hatuM! devothI adhiSThita hatuM! cakraratnano e abAdhita niyama hato ke samAnagotrIya puruSa upara cakra prahAra na kare. kuza lakSmaNajIno samAnagotrIya puruSa hato. cakra enA para prahAra na kare, paraMtu cAre bAju pradakSiNA ApI bahumAna kare! A taruNa zatruo para to cakraratna paNa kAma karatuM nathI! senAmAM khaLabhaLATa thaI gayo. zrI rAma lakSmaNajI pAse doDI AvyA. cakraratna lakSmaNajInA hAthamAM niSphaLa paDyuM hatuM. lakSmaNajI viSAdamagna thaI gayA hatA. "Aryaputra, samajAtuM nathI Aje zuM thavA beThuM che? be vakhata cakraratna niSphaLa gayuM. sarva zastra ane sarva astra to A duzmanonuM kaMI ja bagADI zake ema nathI." lakSmaNa, zuM A bhAratamAM navA to baladeva-vAsudeva pedA nathI thayA? A zatruo koI ajaba che, AvA zatruo kyAMya joyA nathI." yuddha thobhAvI devuM joIe. nirarthaka mAnavasaMhAra zA mATe? zrI rAmanA mukha para viSAda ane glAni chavAI gayAM. teo zunyamanaska banIne lakSmaNajI sAme joI rahyA. bIjI bAju lava ane kuza harSathI nAcI UThyA. tyAM AkAzamArge devarSi nArada ane kalAcArya siddhArtha yuddhakSetramAM UtarI AvyA. zrI rAma ane lakSmaNajIne praNAma karyA. lava ane kuze siddhArthanA saMketAnusAra yuddha thobhAvI dIdhuM. sahunuM dhyAna nAradajI ane siddhArtha tarapha dorAyuM. tyAM mukha para smita sAthe nAradajI bolyA : he dazarathanaMdana! harSanA sthAne viSAda kema? AnaMdanA sthAne zoka zA mATe? putrothI parAjaya to vaMzane ujvala karanAra hoya che! he mahApuruSa! A be kumAra mahAsatI sItAnA lADakavAyA putra lava ane kuza che! yuddha to bahAnuM che, teo tamArA darzana mATe ja AvelA che. he sumitrAnaMdana, A zatruo nathI! mATe to tamAruM cakraratna niSphaLa gayuM! pUrve paNa bharata cakravartInuM cakraratna bAhubalI upara niSphaLa gayuM hatuM, mATe viSAda na karo. lava para cakraratna kevI rIte kAma kare?" nAradajInI vAta sAMbhaLIne, zrI rAma ane lakSmaNajI stabdha thaI gayA. teo rathanI nIce UtarI gayA ane zrI rAme nAradajIne pUchayuM : For Private And Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSAda ane harSa . _845 devarSi! zuM vaidehI jIvaMta che? kyAM che?" "he dazarathakulazaNagAra! devI vaidehI jIvaMta che!" nAradajIe mahAsatI sItAnA jaMgalamAM karAyelA tyAgathI mAMDIne lava-kuzano janma, lagna, digvijaya... ityAdi sarvavRttAMta kahI saMbhaLAvyo. kalAcArya siddhArthano paricaya Apyo. zrI rAma vismaya, lajjA, kheda ane harSanI saMyukta lAgaNIothI mucchita thaI gayA. lakSmaNajI, virAdha, kRtAntavadana vageree tarata ja zItala jalacaMdanAdinA upacAro karyA; mUccha dUra thatAM ja zrI rAma UbhA thayA. temaNe dUra rathArUDha UbhelA lava-kuzane joyA. zrI rAmanI AMkhomAMthI AMsuonI dhArA vahevA lAgI. lakSmaNajInI AMkho paNa AMsubhInI thaI gaI. zastro rathamAMthI pheMkyAM ane zrI rAma ane lakSmaNa gatithI lava-kuza tarapha cAlyA. e arasAmAM zatrughna paNa yuddhabhUmi para AvI gayA hatA. kuza, pitA ane pitRtva ApaNI pAse AvI rahyA che. ApaNe sAme jaIe.' tarata ja baMne bhAIo rathanI nIce UtarI ane zrI rAma-lakSmaNa tarapha doDyA, temaNe zastro dUra pheMkI dIdhAM. baMne kumAroe zrI rAmanAM caraNomAM mastaka mUkI dIdhAM. tyAra pachI lakSmaNajInAM caraNomAM mastakasparza karyo. zrI rAma bhUmi para ja besI gayA. lava ane kuzane potAnA utsaMgamAM lIdhA. vAraMvAra kumAronA mastake AliMgana ApatA zrI rAma moTA svare raDI paDyA. zoka ane snehanI mizra lAgaNIoe zrI rAmanA hRdayane dravita karI dIdhuM. cAreya bAju rAjAo, senApatio ane subhaTo besI gayA hatA. mahArAjA vajajaMgha ane mahArAjA pRthu pAse ja beThA hatA. sahunI AMkho AMsubhInI thaI gaI. baMne kumArone lakSmaNajIe potAnA ullaMgamAM lIdhA. bAhupAzamAM jakaDyA ane mastake vAraMvAra AliMgana ApyAM. lakSmaNanuM vajahRdaya raDI paDyuM hatuM. lava ane kuzanI AMkho paNa Adra banI gaI hatI. zatruSNa potAnA bAhu prasArIne, kumArone potAnI pAse lIdhA. snehathI navarAvI dIdhA. yuddhabhUmi snehamilananI bhUmi banI gaI. pitA-putranA milananA samAcAra devI sItAjI pAse pahoMcI gayA! For Private And Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 109. lava-kuza ayodhyAmAM . putronuM parAkrama joyuM. pitA-putronuM milana joyuM tethI sItAjI prasanna thayAM ane zIgha vimAna dvArA puMDarIkapura cAlyAM gayAM. sugrIva, bibhISaNa ane bhAmaMDala yuddhakSetra para AvyA ke jyAM pitA-putronA saMgamano mahotsava maMDAyo hato. bIjA paNa rAjAo tyAM bhegA thaI gayA hatA. sahu abhUtapUrva AnaMdamAM garakAva thaI gayA hatA. - bhAmaMDale mahArAjA vajajaMghano paricaya ApatAM kahyuM : "he dazarathanaMdana! A che mahArAjA vajaMgha! ke jemaNe mahAsatI sItAne Azraya Apyo! ane zrI rAmanaMdana lavane potAnI kanyA paraNAvI.' vajagha, tame mAre mana bhAmaMDala samAna cho. parama upakArI cho. mArA putrane janmathI mAMDI Ajadinaparyata moTA karyA. tamArA upakArane huM kyAreya bhUlI nahIM zakuM." he jagadgadya mahApuruSa, emAM upakAra zAno? eka kartavya hatuM ne meM kartavyapAlana karyuM che. ethI adhika kaMI ja nahIM. tyArabAda mahArAjAe zrI rAmane pRthuno paNa paricaya Apyo. zrI rAma potAnA baMne vevAIo sAthe bheTyA ane ayodhyAnuM Atithya svIkAravA vinaMtI karI. zrI nAradajI ane siddhArthane paNa ayodhyA pAvana karavA Agraha karyo. sugrIve lava-kuzane saMketathI samajAvI dIdhuM ke "sItAjI puMDarIkapura cAlyAM gayAM che.' lava-kuza nizcita banyA. puSpakavimAna AvI pahoMcyuM. zrI rAma-lakSmaNa ane zatrughnanI sAthe lava ane kuza vimAnamAM ArUDha thayA. temanI ja pAchaLa mahArAjA vajarjagha, pRtha, bibhISaNa, sugrIva vagere besI gayA. te sivAya ayodhyAno samagra rAjaparivAra puSpakamAM goThavAI gayo. khecaroe vAjiMtronA nAdathI AkAzane gajavI dIdhuM. dhImI gatithI puSpAkavimAna ayodhyAnA rAjamArgo uparathI pasAra thavA lAgyuM. hajAro strI-puruSo lava ane kuzane jaI prasanna thavA lAgyA. zrI rAmanA jayadhvani sAthe lava-kuzanA nAmano paNa jayadhvani guMjavA lAgyo. kyAreka mahAsatI sItAnA nAmano paNa jayadhvani saMbhaLAvA lAgyo. lava ane kuza prathamavAra ja ayodhyA jaI rahyA hatA. temane vAraMvAra mAtA sItA yAda AvatI hatI. zrI rAma vAraMvAra kumArone snehAliMgana ApatA hatA. rAjamahele AvyA pachI zrI rAme maMtrImaMDalane AjJA karI; For Private And Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lava-kuza ayodhyAmAM 847 samagra rAjyamAM mahAna utsava maMDAvo. sarvamaMdiromAM pUjana racAvo. dInahIna yAcakone dAna Apo. kArAvAsamAMthI baMdIjanone mukta karo.' maMtrImaMDale zrI rAmanI AjJA zirodhArya karI ane ayodhyAnA vizALa rAjyamAM mahotsavo maMDAyA. zrI rAmanA mahelamAM ja lava ane kuzane utAravAmAM AvyA. hajAro nAgariko sItAjInA be parAkramI putraratnone jovA, satkAravA ane abhinaMdavA AvavA lAgyA. zrI rAmano mahela varSo pachI punaH cetanavaMto banyo. jyArathI sItAjIno zrI rAme tyAga karyo hato tyArathI zrIrAmano mahela zUnyavat banI gayo hato. Aje lava ane kuzane lakSmaNajInI sAthe bhojana karavAnuM hatuM. baMne rAjakumArone lakSmaNajI potAnA mahele laI AvyA hatA. lakSmaNajInI hajAro rANIonuM aMtaHpura lava-kuzanuM svAgata karavA, temane lADa laDAvavA adhIruM banyuM hatuM. lakSmaNajIe A prasaMge vAnaradvIpanA adhipati sugrIvane potAnA mahele bhojana mATe nimaMtraNa pAThavyuM hatuM. sAthe bibhISaNa, hanumAna, aMgada, bhAmaMDala ityAdi gADhasnehI vargane paNa bhojana mATe AmaMtryA hatA. lakSamaNajInA AmaMtraNane svIkArI sahu tyAM AvyA. bhojana pUrve to lava-kuzanI bAMdhavabelaDI lakSmaNajInA aMtaHpuranA rANIonA lADa-koDamAMthI ja mukta na thaI, bhojanano samaya thatAM lakSmaNajI lava-kuzane laI AvyA. sugrIva Adi rAjAoe lava-kuzanuM vIrocita svAgata karyuM. devI sItAjInA putro tarIke snehAliMgana ApyAM. vidyAdharoe divya vAjiMtronA nAda karyA. ane bhojana prAraMbha thayo. sahue ati harSathI, AnaMdathI ane umaMgathI bhojana karyuM. paraMtu sugrIvanA mukha para harSa na hato. sugrIva gaMbhIratAthI bhojana karatA hatA. vAraMvAra temanI dRSTi lava-kuza tarapha jatI hatI. bhAmaMDala sugrIvanA mukha paranI rekhAo vAMcavA prayatna karI rahyA hatA, jyAre lava-kuza to snehasAgaramAM DUbakIo mAratA, A navI duniyAmAM lIna thaI gayA hatA. bhojanavidhi pUrNa thayA pachI, sahu lakSmaNajInA vizALa maMtraNAgRhamAM pravezyA. vizALa siMhAsana para lakSmaNajI lava-kuza sAthe ArUDha thayA. temanI AsapAsa goThavAyelAM siMhAsano para bibhISaNa, sugrIva Adi rAjA, mahArAjAo ArUDha thayA. lakSmaNajIe AmaMtrita mahemAnone uddezIne kahyuM: priya mitro, Aje tame mArA nimaMtraNathI mAre dvAre padhAryA tethI mane ghaNo harSa thayo che. Ajano bhojanasamAraMbha meM mArA priya kumAro lava-kuzanA For Private And Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 848 jaina rAmAyaNa AgamananA upalakSyamAM yojyo che. tame sahue ahIM padhArIne, mArA AnaMdamAM vRddhi karI che.' thoDI kSaNo maunamAM vItI. mahArAjA sugrIve lakSmaNajI sAme joyuM. lakSmaNajInI mauna svIkRti laI, sugrIve kahyuM : mahArAjA sumitrAnaMdanano jaya ho. ame sahu to ApanA sadaivanA sAthI chIe. ame ApanA hArdika snehathI AkarSAIne AvyA chIe. mahAsatI sItAjInA be suputro lavaNa ane aMkuzanA puna:puna: darzana karavAthI hRdaya tRpti anubhave che. emanAM darzana karuM chuM ne mahAdevI smRtipaTa para Ave che. jyAM sudhI mahAdevI ayodhyAmAM na padhAre tyAM sudhI hRdaya duHkhI banyuM raheze." sugrIve AMsubhInI banelI AMkhone uttarIyavastrathI sApha karI ane gaLagaLA svare punaH sugrIva bolyA : jyAre yuddhabhUmi para A kumAronA pakSe bhAmaMDalane yuddha karatA joyA tethI mane Azcarya thayuM ane emane pUchyuM tyAre mahAna Azcarya anubhavyuM! e samaye lavaNa-aMkuzanI chAvaNImAM birAjelAM devI sItAjInAM meM darzana karyA. e pAvana mUrtinAM darzana karI, harSa ane viSAda anubhavyo. mahArAjA bibhISaNa paNa sAthe hatA. jyArathI zrI rAma dvArA tyajAyelAM mahAsatI, hRdaya para vedanAnA pASANa mUkIne jIvI rahyAM che, tyArathI A be kumAronAM darzana ja emanuM jIvana che. mATe te ayodhyApati, mArI Apane vinaMtI che ke devI sItAjIne ayodhyA laI AvavAM joIe. te mATe zrI rAmacaMdrajIne samajAvavA joIe, anyathA A kumArone mahAsatIjI pAse mokalI devA joIe. pati ane putro vinA sItAjI jIvI nahIM zake." sugrIva siMhAsana para besI gayA, paraMtu emanI vANIe sahunAM hRdaya halAvI dIdhAM, lava ane kuza to raDI ja paDyA. bhAmaMDala ane bibhISaNanI AMkhomAMthI AMsuo vahI rahyAM. hanumAnajI udvigna thaI bolI UThyA : A badhuM zuM banI gayuM, kevI rIte banI gayuM tenI mane to ghaNA samaye jANa thaI. je thayuM che te khUba ja ayogya thayuM che. devI sItAjIne tatkALa ayodhyA laI AvavAM joIe. ayodhyApati mane AjJA kare to huM laI AvuM. mahArAjA sugrIvanuM kathana sAva satya che. pati ane putro vinA mahAsatI jIvI nahIM zake." lakSmaNajI vicAramAM paDI gayA. emane e divasa yAda AvI gayo, je divase zrI rAme sItAjInA tyAgano nirNaya karyo hato. lakSmaNajIe teno spaSTa virodha karyo hato. zrI rAmanA caraNomAM paDIne, AMkhomAMthI AMsu vahAvIne, For Private And Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lava-kuza ayodhyAmAM 849 sItAjIno tyAga nahIM karavA temane vInavyA hatA. chatAM zrI rAma potAnA nirNayane vaLagI rahyA hatA. lakSmaNajIne e prasaMganI smRti sAthe roSa AvI gayo, paraMtu tarata ja bIjo prasaMga smRtipaTa para AvI gayo. sItAjIno jaMgalamAM tyAga karIne AvelA kRtAMtavadane jyAre sItAjIno saMdeza zrI rAmane kahI saMbhaLAvyo hato tyAre zrI rAma mUrchita thaIne DhaLI paDyA hatA ane karuNa AkraMda karatA sItAjIne pAchAM laI AvavA jaMgalamAM doDI gayA hatA. A dRzya AMkha sAme AvatAM lakSmaNajIno roSa dUra thayo. temaNe sugrIva sAme joyuM, hanumAnajI sAme joyuM ane bolyA : 'he kapIzvara ane hanumAna, tamAruM kathana satya che. jagavaMdanIya devI sItAjIne punaH ayodhyAmAM laI AvavAM joIe kapIzvara. tame to sAkSI cho ke meM Aryaputrane sItAjIno tyAga karatA samaye paNa niSedha karyo hato, paraMtu Aryaputre nirNaya na badalyo. ApaNe sahu have punaH prArthanA karIe. mane ema lAge che ke Aryaputra mAnI jaze.' jo pitAjI nahIM mAne to ame puMDarIkapura pAchA cAlyA jaIzuM, e vAta paNa Apa pitAjIne jaNAvI dejo.' lave lakSmaNajIno hAtha pakaDI kahI dIdhuM. lakSmaNajIe lavanA mastake hAtha pheravI kahyuM : 'vatsa, Aryaputrane huM avazya kahIza. mAtRbhakta putranuM A ja kartavya hoya.' lakSmaNajIe bhAmaMDala sAme joI kahyuM : 'ApaNe Aryaputrane kyAre maLIzuM?' bhAmaMDale lakSmaNajI sAme joyuM, temanA mukha para rUkSa smita pharakI gayuM. temaNe kahyuM : 'Aryaputrane Apa kaho tyAre maLIe, paNa maLavAno koI vizeSa artha che? jyAre zrI nA2dajIe yuddhabhUmi para putrono paricaya karAvyo, sItAjI jIvatAM che ne puMDarIkapuramAM che.' ema kahyuM hatuM tyAre paNa, 'sItAne puMDarIkapurathI laI Avo ane putro sAthe ja ayodhyAmAM temano praveza karAvo,' ema na bolyA. e zrI rAma pAse javAno huM koI vizeSa artha joto nathI.' bhAmaMDalanI vAta sAMbhaLIne, sahu vicAramAM paDI gayA. bhAmaMDalanuM kathana satya hatuM. kumAronA nagarapraveza-samaye zrI rAme sItAjInI smRti paNa karI na hatI. temaNe sItAjIno kuzaLa vRttAMta paNa pUchyo na hato. eTale zrI rAma sItAjIne ayodhyA laI AvavAnI vAtamAM saMmata thAya ke nahIM, e mATe bhAmaMDalanI zaMkA sahune vAjabI lAgI. For Private And Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 850 jaina rAmAyaNa mAmAjI, mAnI lo ke pitAjI saMmata nahIM thAya, to ciMtA zA mATe? ame mAtA pAse cAlyA jaIza! mAtAne koI vAte ochuM nahIM AvavA daIe." kuza bolyo. "to ApaNe AvatI kAle ja maLIe.' lakSmaNajIe sugrIvane kahyuM. ApazrI ja vAta karazo to ThIka raheze." "nA, ApaNe sahu sAthe ja Aryaputrane prArthanA karIzuM, mATe tamAre sahue AvavAnuM che." paraMtu amAruM prayojana nathI," lava-kuza bolyA. satya che. kumAroe amArI sAthe AvavAnuM nathI.' sahu potapotAnA sthAne cAlyA gayA. lava ane kuza potAnA nivAse pahoMcyA. baMne lakSmaNajInA mahelamAM thayelI carcAnA vicAramAM caDhI gayA hatA. mAtA pratye kAkA lakSmaNajIthI mAMDI sahu rAjA-mahArAjAonI zraddhA, bhakti ane samarpaNathI baMne bhAIo prabhAvita thayA hatA. sugrIvanA hRdayasparzI vaktavyathI temanuM mana gadgad thaI gayuM hatuM, paraMtu zrI rAma kabUla thaze ke kema, enI zaMkA hatI. 'jo pitAjI kAle saMmata na thAya to?" kaze lavano nirNaya jANavA pUchayuM. evI zaMkA zA mATe karavI? pitAjI saMmata thaI jaze ema mane lAge che, lave AtmavizvAsa vyakta karyo. hA, mAtAno tyAga karyo pachI pAchaLathI pitAjI jaMgalamAM zodha karavA gayA hatA. teo mAtAne pAchI laI AvavAnA saMkalpathI ja gayA hatA, mATe have nA to nahIM ja kahe." kuza bolyo. chatAMya ApaNo nirNaya che ke mAtAjIne ahIM lAvavAmAM nahIM Ave to ApaNe ahIMthI cAlyA jaIzuM,' kuze chello upAya paNa punaH jAhera karyo. rAta ghaNI vItI gaI hatI. baMne bhAIo nidrAdhIna thayA. emane kyAM khabara hatI ke bhAvimAM zuM chupAyeluM che? 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja 107. aMDaLa-parIkSA , zrI lakSmaNajInA mahele bibhISaNa, sugrIva, hanumAna, bhAmaMDala, aMgada Adi rAjAo jaI pahoMcyA. lakSmaNajIe sahunuM svAgata karyuM. tyAMthI sahu sAthe zrI rAmanA mahele pahoMcyA. - zrI rAmane praNAma karI, sahu ucita Asane beThA. kuzalapRcchAno aupacArika vidhi patI gayA pachI lakSmaNajIe svasthatAthI zrI rAmane kahyuM : Aryaputrane amArA sahunI eka prArthanA che ke mahAdevI sItAjI puMDarIkapuramAM rahelAM che. ApanA virahathI vyAkuLa ane lava-kuza vinA saMtapta mahAdevIne zIdhra ahIM lAvavAM joIe. anyathA mahAdevInuM jIvana bhayamAM che. pati ane putra vinA teo jIvI nahIM zake. mATe jo Apa AjJA Apo to ame Aje ja temane ahIM laI AvIe." lakSmaNajIe je kahevAnuM hatuM te spaSTatAthI ane svasthatAthI kahI dIdhuM. tyArabAda sugrIva UbhA thayA ane zrI rAmane namana karI bolyA : he mahApuruSa, mahAdevIne bahumAnapUrvaka ayodhyA laI AvavAM joIe. ApanA virahathI teo saMtapta che, vaLI have prajAmAM paNa teo mATe pravAda bolAto nathI. teozrI parama vizuddha mahAsatI che, e vAta niHzaMka che.' devoe paNa mahAdevInI mahAsatI tarIke udghoSaNA karI hatI. hanumAnajI bolI UThyA. mahArAjA, lavaNa ane aMkuza paNa have ApanI pAse AvyA che ke je be kumAronA sahAre mahAdevI kaMIka zAtA anubhavatAM hatAM, sugrIva bolyA. zrI rAmanA mukha para gaMbhIratA chavAyelI hatI. dRSTi jamIna para maMDAyelI hatI. lakSmaNajI, sugrIva vagerenI vAta teo sAMbhaLatA hatA, vicAratA hatA. teoe sugrIvanI sAme joyuM ane khUba dRDhatAsUcaka svare bolyA. kapIzvara, jAnakIne kevI rIte ayodhyA lAvI zakAya?' zrI rAma kSaNabhara mauna rahyA. sahunA jIva adhdhara thaI gayA. zrI rAma AgaLa vadhyA : jAnakI upara prajAe mUkeluM kalaMka kyAM dUra thayuM che? hA, kalaMka sAcuM nathI, asatya che. paraMtu asatya evo paNa lokApavAda aMtarAya che. bhAre aMtarAya che. huM mAnuM chuM ke jAnakI satI che; enuM cAritra niSkalaMka che, e jANe che ke te nirmaLa che.' - zrI rAma punaH vicAramAM paDI gayA. lakSmaNajI asvastha banI gayA. sugrIva vagere ciMtAmagna thaI gayA. lakSmaNajIe kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 852 'ame sahu A vAta sAMbhaLavA AvyA nathI. enI e lokApavAdanI vAta jo karavAnI hoya to ame cAlyA jaIe. kumAro lava ane kuza paNa mahAdevI pAse cAlyA jaze, Aje paNa huM kahuM chuM ke je koI devI sItA mATe apavAda bolaze teno huM ziraccheda karIza. have huM sahana nahIM karI zakuM.' 'lakSmaNa, zuM huM jAnakIne nathI cAhato? jAnakI vinAnuM mAruM jIvana smazAnavat banI gayuM che, e tArAthI ajANa che? jAnakInA virahanI vyathA to huM ja jANuM chuM, paraMtu have huM jAnakIne e rIte ayodhyAmAM lAvavA cAhuM chuM ke prajAnA eka paNa mANasane pAchaLathI kaMIpaNa bolavAnuM na rahe. mATe vizuddhinI kasoTImAMthI jAnakI pasAra thAya, prajA kasoTI jue ane pachI te ayodhyAmAM praveze. je mana-vacana-kAyAnI vizuddha che evI jAnakIne kasoTImAM bhaya pAmavAnuM nathI.' 'Apa kevI kasoTI karavA cAho cho?' lakSmaNajIe pUchyuM. 'e nirNaya pachI karIzuM.' 'to devI sItAne ame laI AvIe?' 'pahelAM ayodhyAnI bahAra vizALa maMca baMdhAvo. maMDapo baMdhAvo, jemAM hajAro prajAjano besI zake, aneka rAjAo besI zake. huM tyAM jaIza. pachI tame jAnakIne laI Avo.' 'pachI tyAM Apa mahAdevInI divya kasoTI karazo?" 'hA.' jevI ApanI icchA ane AjJA.' zrI rAmane praNAma karI lakSmaNajI, bibhISaNa, sugrIva vagere lakSmaNajInA AvAse AvyA. harSa ane viSAdanI mizra lAgaNIo anubhavatA rAjAo bhaviSyanI kalpanAmAM DUbI gayA hatA. lakSmaNajI mahelamAM AvatAM ja lava-kuze pUchyuM: pitAjI saMmata thaI gayA ne?' 'saMmata thayA paraMtu teo mahAdevInA satItvanI kasoTI karI prajA samakSa niSkalaMka siddha karIne, pachI nagara praveza karAvaze!' 'bhalene kasoTI kare! amArI mAtA akalaMka che,' nirdoSabhAve lava-kuza bolyA. lakSmaNajIe baMne kumArone utsaMgamAM laI, mastake snehAliMgana ApyuM. kapIzvara sugrIve praveza karyo, lakSmaNajIne praNAma karI nivedana karyuM : meM maMtrIvargane sUcanA ApI dIdhI che. nagaranI bahAra vizALa maMDapa For Private And Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agni-parIkSA 853 baMdhAI jaze. vizALa maMcanI zreNI paNa baMdhAI jaze, jethI prajAjano UMce besIne paNa joI zake." ane have tame puMDarIkapura javAnI taiyArI karo." jevI ApanI AjJA. AvatI kAle prabhAte jaIza." puSpaka vimAna laIne jajo. mahAdevIne mArA taraphathI paNa punaHpunaH prArthanA karIne, ayodhyA padhAravA kahezo. kahejo ke Apano bALa lakSmaNa ApanAM dirzana mATe Atura che." "avazya kahIza mahArAjA! mahAdevIne lIdhA vinA pAcho nahIM AvuM." kapIzvara, mAtAne amArA baMnenI yAda Apajo, praNAma kahejo ane avazya mAtAne laIne Avajo. ame sAthe AvIe?' kuza bolyo. 'tamAro kuzala-vRttAMta mahAdevIne nivedana karIza paraMtu tamAre sAthe AvavAnI jarUra nathI, tamArA AvavAthI kadAca.. nA nA, amAro Agraha nathI. Apa ApanI yojanAnusAra kArya karo, e ja ucita che," lave sugrIvanI mUMjhavaNa TALI. puSpaka vimAna puMDarIkapura tarapha UDyuM. sugrIvanA manamAM aneka tarka-vitarka UThI rahyA hatA. "zuM mahAdevI ayodhyA AvavA rAjI thaze? emanA mana para paDelo zrI rAme karelA tyAgano ghA rujhAI gayo haze? emanuM mana zrI rAma pratye virakta to nahIM banI gayuM hoya? paraMtu bhalene zrI rAma pratye teo virakta banyAM hoya, lava ane kuza pratye to emano sneha aparaMpAra che. emanA mATe paNa teo Avaze! paNa nA, kumArone to teo puMDarIkapura paNa bolAvI le! nA, nA. huM emane evI rIte samajAvIza ke teo AvavA taiyAra thaI jaze. hA, mAre vAta to spaSTa karavI ja paDaze ke "zrI rAma ApanI pAse "divya" karAvavAnA che!" emane pAchaLathI ema na thAya ke sugrIva mArI sAthe chaLa ramI gayo.' paraMtu mahAsatIne "divyano bhaya ja nahIM lAge." puMDarIkapura AvI gayuM, puSpaka vimAnane nIce utAravAmAM AvyuM. paricArikA sAthe potAnA AgamananA samAcAra mokalyA. sItAjIe dvAre AvIne kapIzvaranuM svAgata karyuM. sugrIve sItAjIne praNAma karyA. sItAjIe sugrIvano yathocita Adara-satkAra karyo. snAna-bhojanAdithI nivRtta thayA pachI sugrIve avasara joI sItAjI samakSa vAta mUkI. For Private And Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 854 jaina rAmAyaNa mahAdevI, huM zrI rAmanI AjJAthI ahIM ApanI pAse Avyo chuM. ApanA mATe zrI rAme puSpaka vimAna mokalyuM che. Apa puSpaka vimAnane zobhAvo ane ayodhyA padhAro. zrI lakSmaNajI ApanAM darzana mATe Atura che. kumAro lava ane kuza paNa ApanI niraMtara smRti karI rahyA che." "kapIthara, tame bhale ahIM AvyA, paraMtu huM brodhyA kevI rIte AvuM? haju e bhayAnaka dRzya bhulAtuM nathI. "siMhaninAda" jevA bhayaMkara jaMgalamAM sagarbhA evI mAro tyAga karI dIdho hato, enuM du:kha haju paNa zamyuM nathI, tyAM vaLI navA duHkha mATe Aryaputra pAse AvuM? ayodhyA AvavAnuM have A jIvanamAM koI prayojana nathI.." sItAjIno svara kaMpI rahyo hato. hRdayanuM du:kha zabdo dvArA haLavuM banI rahyuM hatuM. sugrIva khUba sahAnubhUtipUrvaka sAMbhaLI rahyA hatA. punaH praNAma karIne, teo bolyA : mahAdevI ApanuM kathana satya che. ApanA duHkhanI kalpanA mane paNa kaMpAvI jAya che. Ape abhuta sahanazaktithI duHkhano pratikAra zAMtithI karyo che, paraMtu have duHkhono aMta AvI gayo che. zrI rAma ane lakSmaNa aneka rAjAo sAthe, maMtrImaMDaLa sAthe ane hajAro prajAjano sAthe ayodhyAnI bahAra siMhAsana para beThA che. sahu ApanI rAha joI rahyA che. zrI rAmacaMdrajI icche che ke mahAdevI "divya' karIne potAnA zIlanI vizuddhi prajAne samajAve. mATe mahAdevI kRpA karIne avazya ayodhyA padhAro." 'kapIzvara, zuddhinI parIkSA mATe huM tatpara ja chuM. bhale, huM ayodhyA AvIza.' sItAjIe svIkRti ApI. sugrIva prasanna thaI gayA. mahArAjA vajajaMghane saMdeza mokalyo. mahArAjA AvI gayA. sItAjIe mahArAjAne ayodhyA javAno potAno nirNaya jaNAvyo. mahArAjA vajajaMghanI AMkho bhInI thaI gaI. devI, mane harSa paNa thAya che ane duHkha paNa thAya che. priya bahena enA ghera jAya, e huM samajuM chuM. tuM sukhI thA, paNa A tArA dharmanA bhAIne kyAreka yAda karaje. ahIM mArAthI koI bhUla thaI hoya to kSamA karaje.' vajajaMgha raDI paDyA. sItAjI raDI paDyAM, sugrIvanuM hRdaya bharAI AvyuM. "he dharmabhrAtA! ApanA upakAro huM janma-janmAMtara nahIM bhUlI zake. Apa pitA, bhrAtA, mAtA banyA cho. Apane meM ane kumAroe ghaNuM kaSTa ApyuM che. Ape amArA sukha mATe zuM nathI karyuM? he akAraNabaMdhu, ApanA apAra vAtsalyathI ane niHsvArtha snehathI, jIvanamAM AvI paDelA ghora kaSTane sahavA For Private And Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agni-parIkSA 855 huM zaktimAna banI chuM. AvuM duHkha saMsAramAM koI strIe na bhogavavuM paDe, evI paramAtmAne prArthanA karuM chuM." sItAjInI AMkhomAMthI AMsuo vahI rahyAM. mahArAjA vajajaMghe rUMdhAtA svare kahyuM : "he bhadra, tuM jyArathI puMDarIkapuramAM AvI che, tyArathI mAruM, mArA parivAranuM ane samagra prajAnuM sukha vadhyuM che, AnaMda vadhyo che. tuM ahIMthI jAya che e vAta duHkhadAyI che, paraMtu bahena bhAIne ghera sadA kevI rIte rahI zake? mahArAjAe zIdhra samagra nagaramAM sItAjInA ayodhyAgamananA samAcAra ApyA. prajAjano samAcAra maLatAM ja sItAjInA mahela pAse doDI AvavA lAgyA. sItAjIe putravadhuone sAthe cAlavA mATe taiyArI karavA sUcavyuM ane svayaM mahelanA jharUkhe jaI, prajAjanonuM abhivAdana jhIlavA lAgyAM. hajAro strI-puruSonI AMkho AMsubhInI thaI gaI hatI. have sItAjI sadA mATe ayodhyA jAya che. lava-kuza emanA pitAjI pAse pahoMcI gayA che. have sItAjI puMDarIkapuramAM nahIM rahe," paraspara AvI vAto karavA lAgyA. mahAdevI! have ApaNe tvarA karavI joIe." sugrIve be hAtha joDI, namana karI, vinamra bhASAmAM kahyuM : sItAjIe be hAtha joDI prajAne namaskAra karyA ane jharUkhAmAMthI mahelamAM AvyAM. putravadhUo taiyAra thaI gaI hatI. mahArAjA vajajaMghanA kahevAthI sItAjI vajajaMghanA aMtaHpuramAM paNa gayAM ane rANIone maLI AvyAM. sItAjI zaNagArelA puSpaka vimAnamAM ArUDha thayAM. temanI pAchaLa putravadhUo caDhI gaI ane sahuthI chelle mahArAjA sugrIva besI gayA. mahAsatI sItAjIno jaya ho!" prajAjanoe jayadhvani karyo. mahArAjAe baMne hAtha joDI sahune vidAya ApI. mahArAjAe vidAya to ApI paraMtu teo bhAvinA bheda kyAM jANatA hatA!!! sItAjIne A chellI vidAya, chellAM darzana karI rahyA hatA, e teo kyAM jANatA hatA!! are, svayaM sItAjIne e jJAna kyAM hatuM ke teo have ayodhyAmAM praveza nathI karavAnAM! vimAne gati pakaDI. ayodhyAnI dizAmAM sugrIve puSpaka vimAnane vALyuM. ayodhyAnAM hajAro strI-puruSa sItAjInI rAha joI rahyAM hatAM. For Private And Personal Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 2 108. sItAjI cAritrapaMthe tm` Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ayodhyAno bAhyapradeza! mAhendrodaya udyAna! bhavya vizALa maMDapo baMdhAyA che. vividha kusumonAM toraNa baMdhAyAM che. seMkaDAM rAjAo ane hajAro prajAjano beThelA che. Atura nayane puSpaka vimAnanI rAha jovAI rahI che. sahunI dRSTi kSitija para maMDAyelI che. madhyAhnano samaya pUrNa thayo che ne sUrya pazcima dizA tarapha DhaLI rahyo che. tyAM AkAzanI kSitija para puSpaka vimAna dekhAyuM. prajAjano UbhA thaI gayA. rAjAo UMcA thaIne jovA lAgyA. tIvra gatithI AvatA puSpaka vimAne alpa kSaNomAM ja ayodhyAnI hadamAM praveza karyo. ayodhyAne aMtarikSamAM ja traNa pradakSiNA ApIne, sugrIve vimAnane mAhendrodaya udyAnamAM utAryuM. ja kumArikAoe akSatAdithI sItAjIne vadhAvyAM. sItAjI puSpaka vimAnamAMthI nIce UtaryAM, pAchaLa putravadhUo UtarI ane chelle kapIzvara sugrIva UtaryA. tarata ja lakSmaNajI siMhAsana parathI UThIne doDI AvyA. temaNe sItAjInAM caraNe bhAvapUrvaka praNAma karyA. bIjA rAjAo paNa lakSmaNajIne anusaryA. sItAjIne siMhAsana para ArUDha karavAmAM AvyAM. putravadhUone laI, bhAmaMDala ayodhyAmAM cAlyA gayA. lava ane kuza ayodhyAmAM hatA. bhAmaMDala, sugrIva, bibhISaNa, hanumAna, aMgada vagere aneka rAjA-mahArAjAo sahita lakSmaNajIe namratAthI bhaktithI sItAjIne kahyuM : 'mahAdevI, ApanI ayodhyAmAM ApanA mahelamAM praveza karo ane A dharatIne pAvana karo tevI amArI Apane AgrahapUrNa prArthanA che.' vatsa! ayodhyAmAM praveza karIza, paraMtu e pUrve mane zuddha thavA de. jyAM sudhI mArA para caDheluM laMka dUra na thAya tyAM sudhI huM nagaramAM praveza nahIM karuM.' lakSmaNajIe sItAjIne punaH vaMdanA karI ane zrI rAma pAse pahoMcI sItAjInA saMkalpanI jANa karI. zrI rAma to e cAhatA hatA ja. teo sItAjI pAse pahoMcyA. sItAjI siMhAsana parathI UbhAM thayAM. zrI rAmanA mukha para gaMbhIratA chavAyelI hatI. e gaMbhIratAnuM hArda hatuM nyAyanI niSThuratA. emane sItAjI pratyeno rAga atyAre bhAgI gayo hato. For Private And Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAjI cAritrapaMthe 857 sItA taraphanI koIpaNa komaLa lAgaNI zrI rAmanA hRdayamAM na hatI. temanI dRSTi jamIna upara hatI. temaNe kahyuM : vaidehI, rAvaNanA gharamAM rahevA chatAM rAvaNe tAruM zIla khaMDita na karyuM hoya to ahIM upasthita sarva lokonI samakSa, tArI zuddhi mATe A divya kara." sItAjInA mukha para smita AvI gayuM. e smita hRdayanA ullAsanuM na hatuM, paraMtu hRdayanI apAra vyathAnuM hatuM. e smita dvArA zrI rAmanA 'divya" karavAnA Adezano nirbhayatAthI svIkAra karavA taiyAra thayAM hatAM. temanA hRdayamAM varSothI, jyArathI zrI rAme tyAga karyo hato tyArathI, zrI rAmane kahevA mATe hRdaya talasatuM hatuM. te kahevA temaNe mukha UMcuM karyuM, dRSTi tIvra thaI ane vacana nIkaLyuM : oho! Aryaputra, ApanA jevA bIjA koI vidvAna A pRthvI para nathI! mAro doSa jANyA vinA, huM doSita chuM ke nirdoSa, eno nirNaya karyA vinA bhayaMkara jaMgalamAM mAro tyAga kayo! dhanya che Apane! he kAkustha! pahelAM daMDa karIne, Aje have tame mArI parIkSA levA tatpara thayA cho. vAha dhanya che tamane, sAce ja tame vicakSaNa cho, ciMtA na karazo. huM parIkSA ApavA taiyAra chuM.' zrI rAmanA mukha para lajjA, kheda ane glAninI rekhAo UpasI AvI. teo bolyA : jAnakI! huM jANuM chuM, mAnuM chuM ke tamAro doSa nathI. lokoe je apavAda tamArA mATe pedA karyo che te dUra karavA mATe huM parIkSA levA cAhuM chuM." koNa nA kahe che? pAMca prakAranAM divya karavAnuM huM svIkAruM chuM. tame kaho to bhaDabhaDatI AgamAM praveza karuM. tame kaho to abhimaMtrita cokhA khAI jAuM. tame kaho to trAjave besuM. tame kaho to garama-garama sIsuM pI jAuM. tame kaho to jIbha para talavAra calAvI dauM! zuM cAho cho te kaho. tamArI ayodhyAnI prajAne pUchI juo. e ja samaye AkAzamAM rahelA nAradajI ane siddhArtha bolI UThyA : nahIM, nahIM, he rAghava, sItA satI che, mahAsatI che. ame nizcayapUrvaka kahIe chIe. e mahAsatI che. bIjA koI vikalpa karazo nahIM." tyAM upasthita ayodhyAvAsI loko paNa bolI UThyA : he dazarathanaMdana, sItAjI mahAsatI che. emanI pAse divya na karAvazo. ame mAnIe chIe ke teo avazya mahAsatI che." For Private And Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 858 lokomAM hAhAkAra vartAI gayo. sahu zrI rAmane vInavavA lAgyA. sItAjIe pAMca divya karavAnA karelA paDakAre sahunAM hRdaya kaMpAvI dIdhAM. paraMtu zrI rAma dRDhatAthI bolyA : 'he prajAjano, tamane koI maryAdA nathI, tamArA vacananI koI maryAdA nathI. tame lokoe ja pUrve kalpelA kalaMkathI, jAnakI kalaMkita karAI hatI. Aje tame kaho cho ke 'sItA mahAsatI che!' pahelAM te doSita kevI rIte hatI ane atyAre mahAsatI kevI rIte? 'rAvaNanA ghera rahelI sItA zuddha na hoya' ema kahenArA paNa tame ja hatA ne? 'parastrIlaMpaTa rAvaNe sItAnA zIlane akhaMDita rAkhyuM ja na hoya,' ema core-cotare tame ja vAta karatA hatA ne? Aje tame kevI rIte rahyA cho ke 'sItA mahAsatI che?' punaH tame kahezo ke 'sItA kalaMkita che!' tamane koNa rokI zakaze? tamane nirNaya thaI jAya, punaH kyAreya zaMkA na jAge mATe sItA bhale 'divya' kare. sItA potAnA satItvanI pratIti karAvavA bhaDabhaDatI AgamAM praveza karaze.' 'nahIM, nahIM mahArAjA,' prajAjano citkAra karI UThyA. 'sItA divya karaze ja, tamArA kahevAthI ja. tamArA klpanAjanya doSAropaNathI ja jAnakIno meM tyAga karyo. Aje tamArA manamAM jAnakInA satItvanI pratIti thAya te mATe e divya karaze, AgamAM praveza karaze..' ayodhyAnI galI-galImAM sItAjInI divya karavAnI pratijJAnA samAcAra phelAI gayA. 'sItAjI kAle bhaDabhaDatI AgamAM praveza karaze.' A vAta sAMbhaLI sahu nagarajanonAM hRdaya kaMpavA lAgyAM. zrI rAme AjJA karI : 'traNaso hAtha lAMbo-pahoLo khADo khodavAmAM Ave. be puruSanI UMcAI jeTalo UMDo khodavAmAM Ave. e khADAne caMdananAM lAkaDAMthI bharavAmAM Ave!' sItAjIne mAhendrodaya udyAnamAM ja ramaNIya kuTiramAM rAkhavAmAM AvyAM. zrI rAma, lakSmaNajI, zatrughna, lava-kuza ane sugrIva-bhAmaMDalAdi, mAhendrodayamAM ja rokAyA. zrI rAmanuM mana udvegathI bhareluM hatuM. lakSmaNajI bhAre manomaMthanamAM paDI gayA hatA. lava-kuza 'amArI mAtA mahAsatI che, enI pratIti aodhyAvAsIone thaI jaze' e kalpanAnI madhuratA anubhavatA hatA. sugrIvahanumAnAdi laMkAnA e bhISaNa yuddhanAM saMsmaraNomAM khovAyA hatA.. 'je sItAjI mATe ApaNe bhISaNa yuddha karyuM te ja sItAjI kAle ApaNA sahunA dekhatAM ja AgamAM praveza karaze!! kevI saMsAranI bhISaNatA?' For Private And Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAjI cAritrapaze. 859 | mAhendrodaya udyAnamAM jyAre sItAjInA "divya mATe khAI khodAI rahI che tyAre e ja ayodhyAnI bIjI dizAmAM eka mahAmuni, rAkSasInA upadravone apUrva dhairyathI sahana karatA karmakSaya karI rahyA che! vAta A pramANe hatI : vaitADhya parvatanA uttara vibhAganA rAjA harivikramane-jayabhUSaNa nAmano kumAra hato. jyAre jayabhUSaNa yauvanamAM Avyo, tyAre tenA pitAe AThaso kanyAo sAthe kumAranuM pANigrahaNa karAvyuM. eka divasa jayabhUSaNe potAnI eka patnI kiraNamaMDalAne, potAnA mAmAnA putra hamazikha sAthe zayanasukha mANatI joI ane roSa Avyo, vairAgya thayo. roSamAM teNe kiraNamaMDalAne kADhI mUkI ane vairAgyathI teNe saMsArano tyAga karI dIkSA lIdhI. kiraNamaMDalAe jayabhUSaNa tarapha veranI gAMTha bAMdhI. te mRtyu pAmI ane rAkSasI thaI, jayabhUSaNa muni vicaratA vicaratA apUrva AtmasAdhanA karatA, ayodhyAnA bAhya pradezamAM padhAryA. pramAda nahIM, ArAma nahIM, niraMtara dhyAna ane kAyotsarga. parabrahmamAM ja lInatA!" mahAmunie viziSTa dhyAna AraMbhya. pelI rAkSasI mahAmunine zodhatI tyAM AvI pahoMcI. pUrvajanmanuM vaira hatuM tethI teNe mahAmuni upara upasarga AraMbhyA. upasargomAM paNa je samatA jALave, dhyAna akhaMDa jALave tene "kevaLajJAna" pragaTe! mahAmuni jayabhUSaNane kevaLajJAna pragaTyuM! indra avadhijJAnathI joyuM. devo sAthe, kevaLajJAnano mahotsava UjavavA indra ayodhyA doDI AvyA. devoe ayodhyAnA mahendrodaya udyAnamAM taiyAra thatI agni khAI joI, teno vRttAMta jANyo, devoe indrane nivedana karyuM : he devarAja indra, lokoe mUkelA jUThA kalaMkathI potAnI zuddhinI pratIti mATe sItA agnimAM praveza karaze.' indra tarata senApatine AjJA karI : 'tame devI sItAnuM sAMnidhya karo. e mahAsatI che. huM maharSinA kevaLajJAnano mahotsava karIza." indra maharSinA kevaLajJAnano bhavya mahotsava racyo. kevaLajJAnI maharSie suvarNamaya kamaLa para ArUDha thaI, divya dezanA ApI. indra apUrva AnaMda anubhavyo. For Private And Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 86O jaina rAmAyaNa indrano senAdhipati devo sahita sItAjInI rakSA mATe, tatpara banIne AkAzamAM adRzya thaIne Ubho hato. rAta vItI gaI ne prabhAta thayuM. khAI caMdananAM lAkaDAMthI bharI devAmAM AvI hatI. maMca upara zrI rAmalakSmaNa lava-kuza sahita aneka rAjAo ArUDha thayA hatA, cArebAju bAMdhelA mAMcaDAo upara hajAro nagaravAsIo besI gayA hatA. avakAzamAM devarSi nArada ane siddhArtha paNa upasthita hatA. zrI rAme sevakone AjJA karI : "agni saLagAvo." sevakoe cArebAjuthI khAImAM bharelAM caMdananAM lAkaDAM saLagAvyAM. jvAlAo nIkaLavA lAgI. sItAjI eka alaga maMca upara dhyAnamagna banIne beThAM hatAM. parameSThInamaskAranA dhyAnamAM lIna hatAM. zrI rAma sItAjI tarapha ane khAImAMthI nIkaLatI vAlAo tarapha jotA hatA. zrI rAmanA hRdayamAM kaMpArI pedA thaI gaI. temane vicAra Avyo. "aho! meM A kevI viSama, ativiSama paristhiti upasthita karI dIdhI? A maithilI mahAsatI che. zaMkA vinA te agnimAM praveza karaze ane jema devanI gati vicitra hoya che tema divyanI gati paNa viSama ja hoya che. kyAreka sAco mANasa paNa mAryo jAya, kadAca sItA..' zrI rAmanuM hRdaya cIsa pADI UThyuM. temane potAnI jAta para dhikkAra chUTyo. vaLI vicAro AgaLa vadhyA, temano sItA pratyeno rAga puna: jAgrata thayo. "A vaidehI che ke jeNe mArI pAchaLa vanavAsamAM bhaTakavAnuM pasaMda karyuM hatuM. huM tene eklI mUkIne gayo hato ane rAvaNa tene upADI gayo hato. mArA ja vAMke tenuM apaharaNa thayuM hatuM. tyAra pachI lokonA apayazathI bacavA meM e mahAsatIno tyAga karI dIdho hato. ane Aje punaH huM ja tene agnimAM, bhaDabhaDatI AgamAM pheMkavA taiyAra thaI gayo chuM.' zrI rAmanuM mana A maMthana karI rahyuM hatuM tyAM sItAjI potAnA sthAnethI UbhAM thaI agni-khAI pAse pahoMcI gayAM hatAM. temaNe zvetavastra dhAraNa karyA hatAM. mukha para pUrNa svasthatA hatI. hRdayamAM satItvanI daDhatA hatI ane addabhuta nirbhayatA hatI. bhISaNa agnijvAlAonI sAme nirbhaya sItAjI AMkho baMdha karIne UbhAM. paramAtmA arihaMtanuM dhyAna karyuM. For Private And Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAjI cAritrapaMthe 861 cArebAjuno kolAhala zAMta thaI gayo. sahunA jIva adhdhara thaI gayA. tyAM mahAsatI sItAjIno meghagaMbhIra dhvani saMbhaLAyo : he cAra dizAnA lokapAlo! ane loko! sAMbhaLo, jo meM rAma sivAya manathI paNa bIjA puruSanI abhilASA karI hoya to A agni ane prajALI de! ane jo meM rAma sivAya bIjA koI paNa puruSanI abhilASA nathI karI to agni pANI thaI jAo! zItala thaI jAo! namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karyuM. ane temaNe agnimAM chalAMga mArI. paraMtu sItAjI chalAMga mAre e pUrve ja kSaNomAM ja devarAja indranA senApatie Aga bujhAvI dIdhI hatI. jyAM sItAjIe chalAMga mArI tyAM khAI pANIthI chalakAI gaI.! nirmaLa jalathI bharapUra suzobhita sarovaramAM eka vizALa kamala UpasI AvyuM. e devanirmita hatuM. kamaLa para sItAjI ArUDha thayAM. jANe sAkSAt lakSmIdevI! cArebAju AnaMda AnaMda chavAI gayo, "mahAsatI sItAno jaya ho" evA pokAro thavA lAgyA, paraMtu sarovaranAM pANI UchaLavAM lAgyAM! jema samudramAM bharatI Ave tema sarovaramAM bharatI AvI... cArebAju pANI dhasavA lAgyAM. bhayaMkara avAjo thavA lAgyA. pANI UMcA bAMdhelA maMca sudhI pahoMcI gayAM. sahune DUbI javAno bhaya lAgyo. vidyAdharo to AkAzamAM UMDIne UbhA rahyA. paNa bicArA mAnavo zuM kare? temaNe mahAdevI sItAjIne pokAra karyA : "he mahAsatI sItA, amArI rakSA karo, amane bacAvo." sItAjI dhyAnamagna hatAM. lokono ArtanAda sAMbhaLI, temaNe AMkho kholI, lokonI bhayagrasta sthiti joI, zrI rAma-lakSmaNa bhayabhrAnta banI gayA hatA. sItAjIe pANI upara hAtha mUkyo to pANI pAchAM vaLI gayAM. devoe sItAjInI icchA mujaba pANI pAchAM vALyAM. sarovara zAMta banI gayuM. te aneka kamalothI suzobhita banI gayuM. avakAzamAM nArada, siddhArtha vagere nAcI UThyA. devoe puSpavRSTi karI. "aho zIla! aho zIlA sItAjInA zIlano apUrva prabhAva!" devoe divyadhvani karyo. lokoe AkAzane jayadhvanithI bharI dIdhuM. For Private And Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8ra jaina rAmAyaNa sahuthI vizeSa AnaMda anubhavyo lava ane kuze! temanI AMkho harSanAM AMsuothI chalakAI gaI. teonuM hRdaya gadgad thaI gayuM. baMne bhAIoe eka bIjA sAme joyuM. teo UbhA thayA ane sarovaramAM kUdI paDyA.. taratA taratA mAtA sItA pAse pahoMcI gayA. sItAjIe baMne putronA mastake hAtha prasAryA, usaMgamAM laI sneha varasAvyo. sItAjInI baMne bAju lava-kuza besI gayA. UMcA maMca para beThelAM strI-puruSoe A addabhuta dRzya nihALyuM. be putro sAthe sItAjI khUba zobhI rahyAM hatAM. zrI rAma ane lakSmaNa paNa A durlabha dazya joI, harSathI-gadgad thaI gayA. devoe sItAjI pAse pahoMcavA sudhIno mArga karyo ane avakAzamAM sItAjInA satItvano jayajayakAra karatA, mahAsatIne punaH punaH namaskAra karatA, svasthAne cAlyA gayA. lakSmaNajI, zatrughna, bhAmaMDala, sugrIvAdi paNa zrI rAmane anusaryA. sItAjI pAse jaI sahue namaskAra karyA. sItAjInA satItvane bhaktibhAvathI aMjali ApI, zrI rAmanuM hRdaya pazcAttApathI vyAkuLa hatuM ane lajjAthI teo sItAjI sAme jovA paNa zaktimAna na hatA. zrI rAmanAM netra snehayukta hatAM chatAM vedanAthI bharapUra hatAM, teo bolyA: devI, nagaravAsI loko svabhAvathI ja asadudoSanI ubhAvanA karanArA hoya che. meM temanA kahevAmAM AvI jaI tAro tyAga karyo ane bhayaMkara pazuothI bharelA gADha araNyamAM.. he devI, tuM tArA satItvanA prabhAvathI ja jIvaMta rahI. he vaidehI, teM ghaNuM sahana karyuM che, meM tane ghaNuM kaSTa ApyuM che. bAkI hatuM te "divya' karAvyo. tAruM parama vizuddha satItva lokonI samakSa pragaTa thayuM. devoe sAMnidhya karyuM. he maithilI! mane kSamA karI de, huM mArA sarva aparAdhonI kSamA cAhuM chuM. Ava, A puSpaka vimAnamAM ArUDha thA. ayodhyAmAM cAla ane pUrve je rIte mArA tana mana-nayanane sukha ane prasannatA ApatI hatI te ja rIte punaH mane sukha Apa, prasannatA Apa..' zrI rAmanA zabdoe sahunAM nayano sajala karI dIdhAM. paraMtu sItAjInA mukha para gaMbhIratA vadhatI gaI. temanuM mana koI daDha saMkalpa karI rahyuM hatuM. temanuM hRdaya saMsAra sukhothI alipta banavA talasI rahyuM hatuM. he Aryaputra! Apano koI doSa nathI, lokono paNa doSa nathI! bIjA koIno ya doSa nathI. doSa che mArAM ja pUrvakRta karmo. meM pUrvanAM jIvanamAM, For Private And Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAjI cAritrapaMthe 863 pUrvabhavomAM evAM pApa karyA haze ke je pApothI karma baMdhAyAM haze. A bhavamAM te udaya AvyAM, mArAM pApakarma udayamAM Ave tyAre ApanA jevA mahAna puruSanA hAthe paNa mane duHkha ja maLe, emAM Apano doSa na kahevAya. paraMtu e karmono, ATheya prakAranAM karmono kSaya, nAza karavAno meM saMkalpa karI lIdho. have huM punaH pastAvA nathI cAhatI. puNyakarmanA bharose, vizvAse rahevA nathI cAhatI. jyAre Apa mane laMkAthI laI AvyA tyAre huM puNyakarmanA vizvAse rahI. aMte mane e karmoe ja dago dIdho. A saMsAra ja evo che. jyAM sudhI cAra gatimaya saMsAramAM jIva bhaTake che tyAM sudhI karmo ene satAve ja che. mATe have huM e karmono ja kSaya karanArI pavitra pravrajyA.. cAritra svIkArIza .. saMsArano tyAga karIza. meM hRdayathI saMkalpa karI lIdho che." sItAjI kamala parathI nIce UtaryA. potAnA hAthe ja mAthAnA vALanuM lucana karIne vAna zrI rAmane soMpyA. zrI rAma stabdha banI, kiMkartavyamUDha banI dRzya joI rahyA. lava ane kuza mAtAnA aNadhAryA saMkalpathI DaghAI gayA. koIne kiMI sUjhatuM nathI. - zrI rAma mUchita thaI, jamIna para DhaLI paDyA. temanI mUccha dUra thAya te pUrve ja sItAjI tyAMthI jyAM kevaLajJAnI munIzvara jayaMbhUSaNa hatA tyAM pahoMcI gayAM. mahAmunine prArthanA karI : "mane cAritra ApI, A bhavasAgarathI tAro." mahAmunie sItAjIne cAritra ApyuM. sItAjI sAdhvI banI gayAM. mahAmunie suprabhA' nAmanA zreSTha sAdhvIjIne soMpyAM. sItAjIe potAnuM zeSa jIvana tapazcaryAnA caraNe dharI dIdhuM. te jJAna-dhyAna ne mauna sAthe vividha duSkara tapazcaryAthI karmono nAza karavA mAMDyo. zrIrAmanI mUrchA dUra karavA lakSmaNajI Adi sarve rokAI gayA hatA. lava ane kuze mAtA sAdhvIne azupUrNa nayane vaMdanA karI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 109.kevalajJAnInI pAse hRdayezvarI devI sItAe ekAeka saMsAratyAgano nirNaya jAhera karyo. mastakanA kezano loca karyo. temaNe vALa zrI rAmacandrajInA khoLAmAM pheMkyA ane kevaLajJAnI mahAmuni jayabhUSaNa pAse jaI cAritra aMgIkAra karyuM. zrI 2Ama mUrchita thaI DhaLI paDyA. ghaTanA sAmAnya na hatI, asAmAnya, asAdhAraNa hatI. koIne kalpanA na hatI ke sItAjI Avo gajaba nirNaya karaze. zrI rAma sahita ayodhyAnI samagra prajAne potAnA niSkalaMka cAritranI pratIti karAvyA pachI sItAjInuM mana A saMsAravAsanAM tamAma sukhothI nirlepa thaI gayuM. temanA hRdayamAM saMsAranA koI pAtra pratye rAga rahyo nahi, dveSa rahyo nahi. rAga na hoya pachI dveSa thAya ja kyAMthI? zrI rAma mUrchita thaI gayA. lakSmaNajI vagere zrI rAmanI mUrchA dUra karavAnA upAyo karavA lAgyA. jyAre sugrIva, bhAmaMDala vagere sItAjInI pAchaLa cAlyA. sItAjIe kevaLajJAnI bhagavaMta jayabhUSaNa pAse vidhipUrvaka cAritra svIkAryuM. sugrIva, bhAmaMDala vageree sItAjIne vaMdanA karI ane pAchA AvyA. zrI rAma mUrchA dUra thatAM ja bolI UThyA : 'devI sItA kyAM che?' temanI adhIra AMkhoe cAre bAju joyuM. cAre bAju to bhUcara ane khecara vIMTaLAI vaLelA hatA. koIe javAba na Apyo. sahunI AMkho AMsubhInI thaI gaI hatI. zrI rAmanI AMkhomAM vihvaLatA chavAI gaI. mukha para roSa AvI gayo. teoe rADa pADI : 'he vidyAdharo, he mAnavo, jo tamAre maravuM na hoya to tame jaldI mArI priyA sItAne batAvo. bhale enuM mastaka keza vinAnuM hoya, mane te batAvo.' paraMtu koNa bole? mauna! koI ja javAba ApatuM nathI. zrI rAme cAre bAju joyuM. pAse ja beThelA lakSmaNajI sAme joyuM. lakSmaNajInI AMkhomAMthI AMsu TapakI rahyAM hatAM. zrI rAme lakSmaNajInA be hAtha pakaDIne kahyuM : 'vatsa! vatsa lakSmaNa, mAruM dhanuSya lAva, mArAM tIra lAva, A sahu kevAM udAsIna beThAM che? mArA du:khanI jyAre sImA nathI tyAre A lokone jANe mArI kaMI paDI ja nathI.' zrI rAme dhanuSya upADazuM. lakSmaNajIe zrI rAmanAM caraNomAM mastaka DhALI daI namana karI kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kevalajJAnInI pAse 875 Aryaputra, Aryaputra Apa zuM karo cho? A loko to ApanA sevako che, ApanA AjJAkArI vinamra sevako che. Apa devI sItA mATe pUcho cho? jevI rIte Ape nyAyaniSThAthI, doSanA bhayathI, devI sItAno tyAga karyo hato tevI rIte AtmaniSThAthI, bhavabhramaNanA bhayathI, devI sItAe sarvano tyAga karI dIdho. sarva sukho, samagra saMsAra tyajI dIdho. ApanI samakSa ja devIe kezaluMcana karyuM ane mahAmunIzvara jayabhUSaNa pAse jaI vidhipUrvaka cAritra svIkArI lIdhuM che. sugrIva ane bhAmaMDala tyAM jaIne AvyA. e jayabhUSaNa munIzvarane hamaNAM ja kevaLajJAna pragaTayuM che. mATe e kevaLajJAnano mahotsava Ape paNa karavo joIe ane tyAM ja e mahAsatI mahAvrata dhArIne beThAM che! jevI rIte nArIjagatane emaNe pavitra satItvano mArga batAvyo tevI rIte have teo mokSamArgane batAvI rahyAM che.' zrI rAma ekITase lakSmaNajI sAme joI rahyA hatA. lakSmaNajInI vANI emane jacI gaI. teo svastha banyA. Aveza, vihvaLatA, vyAkuLatA zamI gayAM. lakSmaNajInA zabdo emanA kAnamAM guMjatA hatA : 'bhavanA bhayathI devI sItAe sarvatyAga karI dIdho.' teo manomana vicArI rahyA : 'sItAe sarvatyAga karyo.' mAro paNa tyAga karyo. sAva svAbhAvika che. meM apakIrtinA bhayathI eno tyAga karI dIdho hato. huM jANato hato ke e mahAsatI che, chatAM meM teno tyAga karyo hato. varSo vItI gayAM. tenA hRdayamAM have mArA pratye rAga kyAMthI hoya? tenA jIvanamAM huM ja sarvasva hato. teNe sarvasvano tyAga karI dIdho. teNe ucita ja karyuM. te svAbhAvika ja hatuM.' temaNe lakSmaNajI sAme joyuM ane bolyA . 'sAruM karyuM, sItAe kevaLajJAnI pAse cAritra svIkAryuM te..' ame tyAM jaI AvyA, Aryaputra!' sugrIve kahyuM. 'keTale dUra che teo?' 'najIka ja che. thoDA samaya pUrve ja e mahAmunIzvarane kevaLajJAna pragaTa thayuM che. devoe kevaLajJAnano mahotsava karyo che. sItAjIe vidhipUrvaka cAritra aMgIkAra karyuM che. ame vaMdana karIne AvyA ' 'to huM paNa tyAM cAlu chuM.' zrI rAma bolyA. zrI rAma svastha banyA tethI parivArane khUba AnaMda thayo. lakSmaNajIe kevaLajJAnI bhagavaMta pAse javAnI taiyArIo karI dIdhI. zrI rAma rathArUDha thayA. lakSmaNajI zrI rAma pAse besI gayA ane vizALa parivAra sAthe sahu udyAna tarapha cAlyA. For Private And Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 877 jaina rAmAyaNa udyAnamAM AvIne, zrI rAme lakSmaNajI sahita kevaLajJAnI bhagavaMtane bhAvapUrvaka vaMdanA karI. kevaLajJAnInI upadezagaMgA vahetI hatI. zrI rAma parivAra sAthe dezanA sAMbhaLavA besI gayA. cArebAju tyAga ane vairAgyanuM vAtAvaraNa jAmeluM hatuM. zrI rAma, lakSmaNajI ane samagra rAjaparivAranAM hRdaya sItAjInA sarvatyAgathI gadgad banelAM hatAM. temanAM mana paNa aMtarmukha banelAM hatAM. teo mAnavajIvananuM mUlyAMkana karI rahyAM hatAM. saMsAranAM vaiyika sukhothI teo atyAre vimukha jevA banI gayA hatA. sItAjInA tyAge sahunI bhogavAsanAo para sakhata prahAra karI dIdho hato. mahAmunIzvaranI dezanA saMsAranI cAra gati, enAM sukha-duHkha ane enAM kAraNo batAvI rahI hatI. sukha ane duHkhanA svAbhAvika cakrane batAvI rahI hatI. sukha pachI duHkha ane duHkha pachI sukha, saMsAramAM sukha kAyamI nahIM ane du:kha kAyamI nahi. kAyamI sukha kevaLajJAnIe mokSamAM batAvyuM. e mokSa meLavavA temaNe dharmano mArga batAvyo. karmanA anaMta baMdhano toDavA mATe ahiMsA, saMyama ane tapano puruSArtha batAvyo. e puruSArtha 'bhavya' AtmA ja karI zake e siddhAMta samajAvyo, abhavya AtmA mokSano puruSArtha na karI zake e vAta samajAvI. dezanA pUrNa thaI. zrI rAme vinayapUrvaka kevaLajJAnIne pUchyuM : 'he prabho! mArA para kRpA karIne, mane batAvo ke mAro AtmA 'bhavya' che ke 'abhavya?' 'tame 'bhavya' ja cho. eTaluM nahi, A ja jIvanamAM kevaLajJAnI banI, mokSe jazo.' kevaLajJAnI bhagavaMte zrI rAmanA bhaviSyane spaSTa karyuM. sabhAmAM beThelA sahu manomana zrI rAmane vaMdI rahyA. zrI rAme punaH prazna karyo. 'bhagavaMta, mokSa to cAritrathI ja maLe. cAritra eTale sarvatyAga! huM sarvatyAga karI zakuM ema nathI. badhuM ja tyajI zakuM, paraMtu lakSmaNano tyAga karI zakavA samartha nathI.' kevaLajJAnI bhagavaMte kahyuM : 'he rAmacandra! janmajanmAMtaramAM bAMdhelAM karmonA udayathI sukha-duHkha Ave che, ane te jIvane bhogavavAM paDe che. tame 'baladeva'nuM puNya laIne AvyA cho, eTale 'baladeva'nI saMpatti tamAre bhogavavI ja paDaze. alabata, keTalAMka karma For Private And Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 817 kevalajJAnInI pAse evAM hoya che ke jene pragaTa rIte bhogavavA paDe. lakSmaNa jevA bhAInuM sukha tamAre bhogavavAnuM che, kAraNa ke nikAcita karmonA udaya bhogavavA ja paDe che. amuka karmonA udaya bhogavAI gayA, tame sarvatyAgano vicAra nahi karI zako. paraMtu jyAre e karmo bhogavAI jaze tyAre tame svataH tyAga karI dezo, cAritra svIkArazo ane mokSa prApta karazo." "paraMtu he prabho, mAruM vartamAna jIvana, bhUtakALanuM jIvana. e badhuM jouM chuM tyAre mane ema lAge che ke huM sarvatyAgano mArga nahi laI zakuM.' satya che tamArI vAta, jyAre sUrya upara ghanaghora vAdaLa chavAyelAM hoya tyAre sUryanA prakAzanI kalpanA paNa karavI muzkela hoya. atyAre tamArA AtmA para ghanaghora karmonAM vAdaLa chavAyelAM che. e vAdaLa vikharAI jaze ane tamAro AtmA jJAnaprakAzathI jhaLahaLI UThaze. A ja bhavamAM tamArAM sarva karmono aMta AvI javAno che! anaMta anaMtakALanAM karmo A bhavamAM ja nAza pAmI jaze. tame mokSagAmI cho.' kevaLajJAnI bhagavaMtanI vANIthI zrI rAmane apUrva AnaMda thayo. zrI rAme kevaLajJAnIne puna: vaMdanA karI ane jyAM devI sItA cAritra aMgIkAra karIne birAjyAM hatAM tyAM gayA. AryA sItA nIcI dRSTie dhyAnamAM lIna hatAM, zrI rAme hAtha joDI, mastaka namAvI vaMdanA karI ane parivAra sAthe tyAMthI pAchA vaLyA. samagra ayodhyAmAM sItAjInA sarvatyAganI vAto thaI rahI hatI. strIpuruSono satata pravAha udyAna tarapha vahI rahyo hato. ayodhyAnI mahArANIne sAdhvI vezamAM joI sahunAM mastaka jhUkI jatAM hatAM. ayodhyAnA rAjaparivAramAM sarvatyAganI paraMparA hatI. bhagavAna RSabhadevathI mAMDIne e e paraMparA cAlI rahI hatI, paraMtu sItAjInA sarvatyAge ayodhyAnA ja rAjyamAM nahi, vidyAdharonI duniyAmAM paNa Azcarya phelAvI dIdhuM hatuM. "je sItA mATe zrI rAme laMkApati rAvaNano vadha karyo e sItAe rAmano, sarvasvano tyAga karI dIdho?' zrI rAmane sItAnA sarvatyAganA vicAramAM ne potAnA bhaviSyanA vicAromAM e rAte nidrA na AvI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka 110. zrI rAma ane sugrIvanA pUrvabhava kevaLajJAnI zrI jayabhUSaNanI dezanAe ayodhyAnI prajAne dharmaraMge raMgI dIdhI. hajAro strI-puruSo kalAkonA kalAko sudhI mahAmuninI dezanA sAMbhaLI AtmajJAna prApta karatAM hatAM. bIje divase paNa zrI rAma Adi dezanA zravaNa karavA udyAnamAM pahoMcyA. dezanA pUrNa thayA pachI bibhISaNe mastake aMjali joDI, kevaLajJAnI bhagavaMtane prazna karyo : "he bhagavaMta! Ape dezanAmAM kahyuM ke A saMsAramAM sarvasaMbaMdho koI ne koI karmone AdhAre baMdhAtA hoya che. snehanA saMbaMdho paNa karmathI hoya che ane dveSanA saMbaMdho paNa karmathI hoya che, to mane jANavAnI jijJAsA pragaTI che ke : (1) rAvaNe sItAnuM apaharaNa karyuM, enI pAchaLa kevuM karma kAma karatuM hatuM? (2) lakSmaNe yuddhamAM rAvaNano vadha karyo, enI pAchaLa kayuM karma hatuM? (3) sugrIva, bhAmaMDala A lava-kuza ane huM ame sahu zrI rAma pratye atyaMta anurAgI chIe, enI pAchaLa kayuM karma kAma karI rahyuM che? e karma ame kyAre ane kevI rIte bAMdheluM? Apa trikAlajJAnI cho. koI bhUtabhAvinI vAta ApanAthI ajANa nathI, sarva jIvonA sarvakALanA sarve paryAyo Apa jANo cho. Apa mArA para kRpA karIne, A bhUtakALanA bheda kholI Apo.' bibhISaNanA prazane sabhAmAM rasavRtti jAgrata karI. zrI rAma, lakSmaNajI, sugrIva, lava-kuza vagere to khUba utkaMThita thaI gayA. kevaLajJAnI vItarAga jayabhUSaNa munIzvaranA mukhe potAnA janmajanmAMtaranA bhUtakALane jANavAmAM sahaja svabhAvika vRtti jAge ja. Ame ya manuSyamAM bhUtakALa jANavAnI vRtti rahelI ja hoya che. kevaLajJAnI zrI jayabhUSaNe bibhISaNanI jijJAsA saMtoSavA mATe, bhUtakALane vAcA ApI : asaMkhya varSa pUrvano kALa hato. A ja bharatakSetra hatuM. temAM kSemapura nAmanuM nagara hatuM. kSemapuramAM nayadatta nAmanA zeTha rahetA hatA. temanI patnInuM nAma sunandA hatuM. temane be putra hatA. ekanuM nAma dhanadatta ane bIjAnuM nAma vasudatta. | nayadatta zeThanA pADozamAM yAjJavajya nAmano eka brAhmaNa raheto hato. tenI sAthe dhanadatta ane vasudattanI mitratA hatI. For Private And Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma ane sugrIvanA pUrvabhava 869 e ja kSemapura nagaramAM sAgaradatta nAmanA bIjA zeTha rahetA hatA. temanI patnInuM nAma hatuM ratnaprabhA. temane eka putra ane eka putrI hatAM. putranuM nAma guNadhara ane putrInuM nAma guNavatI. guNavatI jyAre yauvanamAM AvI, rUpa ane guNathI tenI zobhA vadhI gaI. sAgaradatta zreSThIe guNavatI mATe suyogya varanI zodha karavA mAMDI. temanI dRSTimAM nayadatta zeThano putra dhanadatta suyogya lAgyo. temaNe nayadattanI samIkSA vAta mUkI. nayadatte sAgaradattanI vAta vadhAvI lIdhI. dhanadattanI sAthe guNavatInuM sagapaNa thaI gayuM. bIjI bAju navI ja ghaTanA banI. guNavatInI mAtA ratnaprabhAnI pAse e ja nagaranA dhanADhya zrIkAnta zreSThIe guNavatInI mAgaNI karI ane jo guNavatI maLe to lAkho sonAmahoro ratnaprabhAne ApavAnI vAta karI. ratnaprabhAne zrIkAMtanI sonAmahoroe lalacAvI dIdhI. ratnaprabhAe zrIkAntanI mAgaNI svIkArI lIdhI! sAgaradattane A ghaTanAnI jarA paNa gaMdha na AvI, paraMtu dhanadattanA mitra yAjJavakyane gaMdha AvI gaI! kAraNa ke te zrIkAnta zreSThInA pADozamAM raheto hato. e jANato hato ke guNAvatInuM sagapaNa tenA mitra dhanadatta sAthe thaI gayuM che, bIjI bAju ratnaprabhAe zrIkAnta zeTha sAthe guNavatIno sodo karI dIdho, e jANIne tene Azcarya thayuM. dhanadatta sAthe vizvAsaghAta thayelo joI tenuM mitra-hRdaya roSe bharAyuM. teNe potAnA mitrane vAta karI. dhanadatta, guNavatI tane nahIM maLe." kema?" dhanadatta Azcarya pAmyo. guNavatI khAnagImAM zrIkAntane apAI gaI che! zrIkAnta guNavatInI mAtAne dhanathI bharI dIdhI che!" "zuM kahe che tuM? Avo vizvAsaghAta?' dhanadattano bhAI vasudata roSathI saLagI UThyo. cokhkho vizvAsaghAta che.' yAjJavadhe roSa ane ciMtAthI kahyuM : huM e nahIM banavA dauM. guNavatI zrIkAntane nahIM paraNI zake. huM zrIkAntane ja yamaloka pahoMcADI daIza.' vasudatte kahyuM. traNeya mitro keTalIka vAto karIne chUTA paDyA. vasudare zrIkAntano vadha karavAnI yojanA vicArI lIdhI. rAtrinA samaye jyAre zrIkAnta nagaranI bahAra yakSanA maMdirethI pAcho Avato hato, tyAre rastAmAM ja vasudatta talavArathI enA para tUTI paDyo. zrIkAnta paNa For Private And Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 870 jaina rAmAyaNa talavAra sAthe hato. vasudattanA prahArathI zrIkAnta tyAM ja marAyo, paraMtu maratAM maratAM teNe vasudatta para paNa talavArano prahAra karI dIdho hato. vasudatta paNa taraphaDato tyAM ja maryo. eka strIne khAtara, vasudatta zrIkAMta ekabIjAthI marAyA! manuSyajIvana A rIte hArI gayA. marIne jaMgalamAM A baMne haraNa thayA. guNavatInI mAtAne jyAre A samAcAra maLyA, tyAre te bebAkaLI thaI gaI. sAgaradatte ratnaprabhAne khUba Thapako Apyo. guNavatI to potAne mATe banelI A bhayaMkara ghaTanAthI khUba vyAkuLa banI gaI. teNe ApaghAta karyo. marIne te e ja jaMgalamAM haraNI thaI! pelA be haraNoe A haraNIne joI! baMne haraNa (maga) haraNI mATe jaMgalamAM laDavA lAgyAM. vAsanA laIne maryA hatA ne! guNavatImAM baMnenI vAsanA hatI. zrIkAMta tene potAnI patnI banAvavAnI vAsanA laIne maryo hato. vasudatta "guNavatI zrIkAMtanI patnI na bane-' e vAsanAmAM maryo hato. e vAsanA pazunA bhAvamAM paNa jAgrata thaI! haraNI banelI guNavatIne joI baMne laDavA mAMDyA, maryA ane bhavomAM bhaTakavA lAgyA. dhanadatta! e to pAgala ja banI gayo. vasudattanA mRtyuthI ane guNavatInA ApaghAtathI te ativyAkuLa banI gayo hato. te ghara, gAma tyajI jaMgalomAM bhaTakavA lAgyo. eka divasa tene kaMI ja bhojana na maLyuM. bhUkhathI te vyAkuLa banelo hato. bhojana zodhato zodhato te rAtrinA samaye eka vana-udyAnanI pAse pahoMcyo. tyAM teNe keTalAka sAdhupuruSone joyA. tene to khAvAnI icchA hatI. teNe sAdhuone kahyuM : "he sAdhuo, mane bhojana Apo." "he bhadra, ame jaina sAdhu chIe. A to rAtri che. divase paNa ame bhojanano saMgraha rAkhatA nathI to rAte amArI pAse bhojana hoya ja kyAMthI? tAre paNa rAtre bhojana na karavuM joIe. are, pANI paNa rAtre na pIvuM joIe. rAtre bhojana-pANImAM aneka jIvo paDe che, te joI zakAtA nathI." sAdhuomAMthI eka sAdhue vAtsalyabharyA zabdomAM dhanadattane bodha Apyo. "paNa mane tIvra bhUkha lAgI che." "sAcI vAta che. bhUkha teM atyAra sudhI sahana karI che, to have rAtrino zeSa bhAga paNa sahana karI le. saMsAramAM jIva duHkha keTalAM sahe che? mATe zAMtithI For Private And Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma ane sugrIvanA pUrvabhava 871 sahana kara. dharmanuM zaraNa le, dharma tArI rakSA karaze.' dhanadattane muninI vANIthI zAMti maLI. e tyAM ja rahyo. prabhAte munie ene zrAvakadharma samajAvyo. dhanadatte zrAvakadharma svIkAryo. zrAvakadharmanuM pAlana karI, te pahelA saudharma devalokamAM deva thayo. muni bhagavaMtonA paricayathI tenA cittamAMthI guNavatIno rAga ane zrIkAMta uparano dveSa nIkaLI gayo hato. tenuM citta samatAvALuM banyuM hatuM, tethI e devalokamAM gayo ane asaMkhya varSa tyAM sukha bhogavyuM. saMsAranI kevI vicitratA che! jenI sAthe vizvAsaghAta thayo hato e dhanadatta bhavabhramaNanI bhISaNatAthI bacI gayo ane vasudatta bhavabhramaNamAM phasAI gayo! dhanadatta devalokanAM sukhomAM rame che. vasudatta tiryaMca yoni ane naraka yoninAM ghora duHkha anubhave che. devalokamAM dhanadattanuM AyuSya pUrNa thayuM. tene tyAMthI cyavana thayuM. mahApura nagaramAM te pAruci nAmano zreSThIputra banyo. evA parivAramAM te janmyo ke jyAM mAtA-pitA dharmaraMge raMgAyelAM hatAM. janmathI ja tene dharmanA saMskAro maLyA. dayA-karuNA to tenA prANa hatAM, koIpaNa jIvanuM duHkha joI, te tenuM duHkha dUra karavA tatpara raheto. padmaruci yauvanamAM Avyo paraMtu yauvananA unmAdathI ane svacchaMdatAthI te mukta hato. eka divasa ghoDA para besIne te potAnA gokula tarapha jato hato; mArgamAM teNe eka gharaDA baLadane chellA zvAsa leto paDelo joyo. padmarucinA hRdayamAM dayA AvI gaI. te ghoDA parathI nIce Utaryo. baLadanI pAse jaI tenA kAnamAM teNe "zrI namaskAra-mahAmaMtra saMbhaLAvyo." namaskAra-mahAmaMtranA akSaro baLadanA kAnamAM gayA! bhale baLada mahAmaMtranA arthane na samajyo, bhale mahAmaMtranA prabhAvanuM ane jJAna na hatuM, paraMtu mahAmaMtranA akSarono ja adbhuta prabhAva che! tenuM mRtyu thayuM. marIne e ja nagaranA rAjAne tyAM te putrarUpe janmyo. pAruci baLadane mRtyu pAmelo joI, enA agnisaMskAranI vyavasthA karI potAne sthAne cAlyo gayo. varSo vItI gayAM ane A ghaTanA paNa visAre paDI gaI. rAja kumAranuM nAma "vRSabhadhvaja pADavAmAM AvyuM hatuM. vRSabhadhvaja yauvanamAM Avyo. ghoDesavAra banIne tene bhramaNa karavAno zokha hato. eka vakhata kumAra pelI jagAe jaI caDhyo ke je jagAe, pUrvabhavamAM te baLada tarIke mRtyu pAmyo hato! For Private And Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 872 jena rAmAyaNa te jagyAne, kSetrane jotAM tene pUrvabhavanuM smaraNa thaI AvyuM! kSetrano paNa kevo prabhAva che. rAjakumAra ghoDA parathI nIce UtarI paDyo, baLadanA bhavanuM, e aMtima kSaNonuM citra tenI kalpanAsRSTimAM taravaravA mAMDyuM. "e huM vRddha bImAra baLada, aMtima zvAsa leto hato, tyAM eka ghoDesavAra Avyo. te nIce Utaryo. teNe mArI pAse AvI, mArA kAnamAM namaskAramaMtra saMbhaLAvyo, te puruSanI mukhAkRti tenI samakSa upasthita thaI. kevo sohAmaNo yuvAna hato.! kevo dayALu ane saumya hato! pUrvabhavanI smRtie ene vihvaLa karI dIdho. pazumAMthI mAnava banAvanAra e upakArI mahApuruSanI mukhAkRti ane AkarSI rahI hatI. e puruSa A nagaramAM ja haze? paraMtu AvA moTA nagaramAM mAre ene kyAM kyAM zodhavo? paraMtu koI paNa upAye mAre ene zodhI kADhavo to paDaze ja!" eNe eka upAya zodhI kADhyo. je sthaLe baLada tarIkenA bhavamAM enuM mRtyu thayuM hatuM tyAM teNe jinamaMdira baMdhAvyuM. maMdiranI eka bhIMta upara eNe citrAlekhana karAvyuM. e ja prasaMganuM citra AbehUba! maravA paDelo baLada, bAjumAM zaNagArelo ghoDo Ubho che ane baLadanA kAnamAM eka kRpALu puruSa navakAramaMtra saMbhaLAve che!' maMdiranA rakSakone sUcanA ApI : "A citra joIne je puruSa bolI UThe ! "A to mArI ja jIvana ghaTanA che. meM ja A rIte baLadane navakAramaMtra saMbhaLAvyo hato! e puruSa koNa che, e pUchIne mane samAcAra ApavA." divaso vitavA lAgyA. rAjakumAra e upakArI puruSane maLavA Atara banato jato hato. tyAM eka divase enI AzA phaLI. pAruci eka divase e jinamaMdire darzana mATe gayo. prabhudarzana karyA pachI eNe bhIMta para baLadanuM citra joyuM. ene Azcarya thayuM : "A to mArA ja jIvanano prasaMga che! meM ja A baLadane zrI navakAramaMtra saMbhaLAvyo hato. A citramAM jANe huM ja svayaM navakAramaMtra saMbhaLAvuM chuM! A citra koNe banAvarAvyuM haze?' maMdiranA rakSakoe padharucine maMdiramAM ja rokAvAnI prArthanA karI ane zIdhra rAjakumAra vRSabhadhvajane bolAvI lAvyA. rAjakumAre padmacine joyo. paricita mukhAkRti lAgI. pArucine pUchyuM : "tame A citra aMge zuM jANo cho?" rAjakumAra, A maratA baLadane meM ja navakAramaMtra saMbhaLAvyo hato! koNe A prasaMga ahIM citramAM banAvarAvyo?' padmarucie citra sAme joyA pachI, For Private And Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma ane sugrIvanA pUrvabhava 873 rAjakumAra sAme kutUhalathI joyuM. rAjakumAre pArucine namana karyuM ane kahyuM. he mahApuruSa! A vRddha baLada e ja huM rAjaputra vRSabhadhvajA Ape saMbhaLAvela zrI namaskAra-mahAmaMtranA aciMtya prabhAvathI huM A mAnavajIvana pAmyo ane pazumAMthI mAnava banyo! jo Ape mArA para dayA karIne, zrI navakAramaMtra nA saMbhaLAvyo hota to huM Aje kevI pazayonimAM hota?' pAruci to A rAjakumAranI vAta sAMbhaLIne stabdha thaI gayo! enA hRdayamAM AnaMda thaI gayo. rAja kumAre kahyuM : he zreSThInaMdana! tame ja mArA guru cho, mArA svAmI cho, mArA ArAdhya deva cho. tamane zodhI kADhavA mATe ja meM A maMdira banAvarAvyuM ane A citra banAvarAvyuM! A bhUmi para huM acAnaka AvI caDyo hato ane mane pUrvabhavanuM smaraNa thaI gayuM hatuM. have huM tamArA vinA eka kSaNa paNa rahI zakIza nahIM. A mAruM vizALa rAjya tame svIkAro ane bhogavo. je kaMI mAruM che e badhuM ja tamAruM che." rAjakumAra pArucine bheTI paDyo. padmarucie snehasabhara zabdomAM kahyuM : kumAra, zrI namaskAra mahAmaMtrano ja A aciMtya prabhAva che. tame AjathI mArA parama priya mitra cho. mArA hRdayathI huM tamane cAhIza." vRSabhadhvaja ane pArucine mitratA baMdhAI. gADha sneha thayo. padmarucie vRSabhadhvajane paNa bAravratadhArI zrAvaka banAvyo. dIrdhakALaparyata zrAvakajIvana pALIne baMne mitro mRtyu pAmyA. marIne teo bIjA devalokamAM deva thayA. padmarucino jIva bIjA devalokanuM AyuSya pUrNa karIne, vaitADhaya parvata para nandAvartanagaramAM nayanAnanda nAmano rAjakumAra thayo. teNe dIrdhakALa rAjya bhogavIne cAritra lIdhuM. cAritranI ArAdhanA karIne, kALadharma pAmyo. mahendra devalokamAM deva thayo. tyAMthI AyuSya pUrNa karI, mahAvidehakSetramAM mApurImAM zrIcandra nAmanA rAjakumAra thayA. teo kramazaH rAjA banyA. temaNe dIrghakALa rAjya karyuM, pachI samAdhigupta nAmanA maharSi pAse dIkSA lIdhI. cAritranI ArAdhanA karI. brahmadevalokamAM deva thayA. temanuM devalokamAMthI cyavana thayuM. ane ayodhyAmAM mahArAjA dazarathanA gharamAM putra thayA. te ja A zrI rAma!" For Private And Personal Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 874 jaina rAmAyaNa bibhISaNa, sugrIva, lava-kuza vagere ekarasathI jayabhUSaNa mahAmunine sAMbhaLI rahyA hatA. zrI rAmanA pUrvabhavone jANI, sahu gadgad thaI gayA. bibhISaNe pUchayuM : "padmarUcino jIva e to zrI rAmacandrajI thayA, paraMtu vRSabhadhvaja kumAranuM zuM thayuM?' e kumAra kramazaH bIjA bhavo karIne A sugrIva banyo che!' sugrIvane zrI rAma pratye ATalo dRDha anurAga kema che, enuM kAraNa samajAI gayuM! paraMtu pelI guNavatInuM zuM thayuM? pelA vasudattanuM ane zrIkAntanuM zuM thayuM?' 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - 111. sItAjIno pUrvabhavI pelA zrIkAntanuM zuM thayuM prabho? bibhISaNe jayabhUSaNa mahAmunine prazana pUchyA. mahAmunie kahyuM. 'bibhISaNa! e zrIkAnta ghaNA bhavomAM bhaTakyo. tenA keTalAka chellA bhavo batAvuM chuM. mRNAlakaMda' nAmanA nagaramAM rAjA zaMbhune hemavatI nAmanI rANI hatI. e hemavatIne kUkhe zrIkAntano jIva Avyo. enuM nAma vajakaMTha rAkhavAmAM AvyuM. pelo vasudattano jIva paNa aneka yoniomAM bhaTakato bhaTakato A ja nagaramAM AvI pahoMcyo! rAjA zaMbhunA purohitanuM nAma hatuM vijaya ane enI patnInuM nAma hatuM ratnacUDA. ratnacUDAnI kukSie vasudattano jIva Avyo, tenuM nAma zrIbhUti." pelI guNavatI? e zrIbhUtinI patnI sarasvatInI kUkhe putrI thaIne avatarI! mRNAlakaMda nagaramAM puna: traNeyanA jIva-zrIkAMta, vasudatta ane guNavatInA jIva bhegA thaI ja gayA! asaMkhya vapathI emanAM parasparanAM vera cAlyAM Ave che. kevI viTaMbaNAo che? jIva jo A viTaMbaNAone samaje to zuM kyAreya koInI sAthe vera bAMdhe kharA? guNavatIno jIva vegavatI. vegavatI jyAre yauvanamAM AvI tyAre unmAdathI pharavA lAgI. huM rAjapurohitanI putrI chuM! rUpavAna chuM! dhanavAna chuM! A ghamaMDathI te uddhata banI gaI hatI. eka divasa nagaranA udyAnamAM eNe eka mahAmunine dhyAnasthadazAmAM UbhelA joyA. aneka bhAvika strI-puruSo emane vaMdana karatAM hatAM. vegavatIne munino upahAsa karavAnuM mana thayuM! te e muninI pAse AvI ane lokone kahevA lAgI : are bhoLA loko, tame A sAdhune vaMdana karo cho? are, A sAdhune to meM eka strI sAthe kAmakrIDA karato joyo che. e strIne bIje sthaLe mokalI daI, A ahIM Ubho che. tame ene kema vaMdanA karo cho?' rAjapurohitanI putrI kahe, pachI zuM bAkI rahe? vaMdana karanArA ja munirAjane tADana karavA lAgyA! prazaMsA karanArA ja kalaMkanI ghoSaNA karavA lAgyA! vegavatIne majA paDI gaI! "mAro, mAro, A muni nathI, A to DhoMgI che. te abrahma sevanAro durAcArI che," loko bUmo pADatA jAya che ne munirAja para prahAro karatA jAya che. For Private And Personal Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 876 che ne A saMsAra? mahAmunino che koI guno? mahAmunie vegavatIne bolAvI nathI, satAvI nathI ke DarAvI nathI. mahAmuni akhaMDa brahmacArI ane mahAna AtmasAdhaka che, chatAMya vegavatIe potAnA unmAdamAM, be ghaDI moja Ave te mATe muni para kalaMka caDhAvyuM! teNe muni upara upadrava karAvarAvyo, dhana-sattA ane yauvananA unmAdamAM e bhAna bhUlI gaI ke mArI A ceSTAnAM phaLa mAre jyAre bhogavavAM paDaze tyAre kevAM dAruNa du:kha Avaze? A ja jIvanI ajJAnadazA che ne! e je pravRtti kare che, enA phaLano vicAra-enA vipAkano vicAra-e karato nathI. jJAnazUnya jIva A rIte karmo bAMdhe che ne coryAzI lAkha yonimAM bhaTakyA kare che. vegavatIe bhAna bhUlIne mahAmunine pajavavA mAMDyA. mahAmuninuM nAma hatuM sudarzana. temaNe dRDha pratijJA karI : 'jyAM sudhI huM niSkalaMka ghoSita nahIM thAuM tyAM sudhI huM ahIMthI eka tasu paNa halIza nahIM. dhyAna cAlu ja rAkhIza.' devo paNa e mahApuruSane caraNe name che ke jenuM mana dharmamAM ramatuM hoya che. mahAmuni para manuSyoe upadrava karyo. kSetradevatAthI sahana na thayuM. kSetradeve avadhijJAnathI sarva vRttAMta jANI lIdho ane 'A sarva anarthanuM mULa vegavatI che' e jANI vegavatIne eNe zikSA karI. enuM goruM ne rUpALuM mukhaDuM kolasA jevuM kALuM banAvI dIdhuM! cAmaDIno raMga ja badalAI gayo! acAnaka ja! loko vegavatInA badalAyelA mukhane joIne gabharAI gayA ane bolI UThyA : 'vegavatI, tAruM mukha ekadama kALuM kema thaI gayuM?' 'haiM? mAruM mukha kALuM? nA, nA,' vegavatI gabharAI gaI. 'kharekhara, sAva kALuM, zuM thayuM?' lokoe kahyuM. A vAta vAyuvege nagaramAM phelAI gaI. vegavatInA pitA zrIbhUtine khabara paDI. e doDI Avyo. vegavatInA kALA mukhane joI zrIbhUti kamakamI UThyo.. lokoe samagra vRttAMta zrIbhUtine kahyo. 'vegavatInA kahevAthI ja mahAmuni para upadrava thayo.' A jANIne zrIbhUti vegavatI para roSathI dhamadhamI UThyo. 'are duSTA, teM A zuM karyuM? AvA mahAmuni para sAva khoTuM ALa caDhAvyuM? mahAmunine kalaMkita karyA. teM jarAya vicAra na karyo? jo tArA pApanuM phaLa tatkALa tane maLyuM. tAruM mukha to jo, kevuM kAjaLa kAjaLa jevuM zyAma thaI gayuM che?' zrIdhara roSathI bolI UThyo. For Private And Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAjInI pUrvabhava "pitAjI, mArI bhUla thaI gaI. mahAmuni sAva nirdoSa che. meM pApiNIe emanA para khoTuM ja kalaMka lagADyuM. emanA para ghora upasarga karyA.' vegavatI raDI paDI. hamaNAM ne hamaNAM e mahAmuninI kSamA mAMga.mahAmuni niSkalaMka che, ema jAhera kara. tArA A ghora pApanuM prAyazcita kara. anyathA mArA gharamAM tAre AvavAnuM nathI." zrIdhare rotI vegavatIne enA pApanuM bhAna karAvyuM. vegavatI tarata ja jyAM mahAmuni UbhA hatA tyAM gaI ane tyAM UbhelA seMkaDo loko sAMbhaLe e rIte bolI : "he bhagavaMta, Apa sarvathA nirdoSa cho, niSkalaMka cho. meM duSTAe ApanA para khoTuM ja kalaMka mUkyuM che. rUpa, sattA ane yauvananA unmAdamAM chakI jaIne meM avicArI kRtya karyuM che. huM ajJAnI chuM, pApI chuM. he mAnidhi, mane kSamA karo. mane pApamukta karo. Apa kharekhara mahAmuni cho, mahAna tapasvI cho.' vegavatIe gadgad kaMThe AMkhomAM AMsu bharIne kSamAyAcanA karI. mahAmunie dhyAna pUrNa karIne, vegavatIne "dharmalAbha'nI AziSa ApI. jemaNe jemaNe mahAmuni sAthe duSTa vyavahAra karyo hato temaNe temaNe mahAmuninAM caraNomAM paDI kSamA mAMgI ane punaH mahAmuninA guNa gAvA lAgyA. AvI che duniyA! ene niMdA karatAMya vAra nahIM ne prazaMsA karatAMya vAra nahIM! ene rIjhatAM vAra nahIM ne khIjatAM vAra nahIM! eTale mahAmunio duniyAnI prazaMsAthI rAjI thatA nathI ane nidAthI nArAja thatA nathI. e to haMmezA samabhAvamAM rahe che. AtmabhAvamAM ramaNatA kare che. duniyA sadeva bAhya dRSTithI jonArI hoya che. bAhya dRSTithI ja nirNayo karanArI hoya che. evI ajJAnI duniyAnI bhinnabhinna ceSTAone AdhAre jJAnI munivaro harSa-zoka karatA nathI. vegavatIe sudarzana mahAmuni pAse Ahatadharma svIkAryo. te zrAvikA banI. mahAmuninA upadezathI enAmAM sthiratA AvI, unmAda gayo ane viveka pragaTyo. mahAmunie paNa hRdayamAM koI DaMkha rAkhyA vinA, vegavatInA AtmAnA kalyANa mATe, ene dharmopadeza Apyo. mahAmuninAM hRdaya sadeva saraLa ane udAra hoya che. vegavatI zrAvikA banI paraMtu enA para eka bhAre saMkaTa AvyuM. vegavatInA rUpa-yauvane nagaranA ghaNA yuvAnone AkarSyA hatA, paraMtu eka For Private And Personal Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 878 jaina rAmAyaNa divasa e rAjakumAra vajrakaMThanI najaramAM AvI gaI. vajrakaMTha vegavatIne jotAM ja kAmAtura banI gayo. teNe potAnI pAse UbhelA pratihArIne pUchyuM: 'A kanyA konI che?' 'mahArAjA, rAjapurohita zrIbhUtinI A kanyA che. enuM nAma vegavatI che.' pratihArIe rAja kumAranI AMkhone oLakhavA prayatna karyo ane manamAM hasyo. vajakaMThane AkhI rAta nidrA na AvI. vegavatInA vicAromAM e vihvaLa banI gayo. enI kalpanAsRSTimAM vegavatInI saundaryamayI dehayaSTi jaDAI gaI hatI, tene meLavavA ane bhogavavA te adhIra banI gayo hato. potAnA purohitanI ja kanyA hatI eTale ene meLavavI saraLa hatI. bIje divase rAjakumAre zrIbhUtine potAnA AvAsamAM bolAvyo. 'zrIbhUti! mAguM te ApIza?' 'mahArAjakumAra! mArI pAse Apane ApavA jevuM zuM che? je che te ApanuM ja ApeluM che ne!' zrIbhUtie saraLa hRdayathI javAba Apyo. ene rAjakumAranA AzayanI gaMdha paNa nahotI AvI. 'zrIbhUti, tuM kharekhara mAro prItipAtra purohita che. mane zraddhA che ke huM mAgIza te tuM mane Apaze ja. huM tArI putrI vegavatIne mAguM chuM! huM ene mArI rANI banAvavA cAhuM chuM. kahe, tuM ApIzane?' zrIbhUti to stabdha thaI gayo. ene kalpanA paNa na hatI ke rAjakumAra vegavatInI mAgaNI karaze. e mUMjhavaNamAM paDI gayo. eNe kahyuM : 'mahArAja kumAra, huM atyAre Ano javAba nahIM ApI zakuM. mAre vegavatIne ane enI mAtAne pUchavuM paDaze.' 'tuM pUchIne mane tarata ja javAba Apa. mAre bIjo javAba joIto nathI. e samajaje ke tAre mane vegavatI ApavI ja paDaze. jA, pUchIne tarata javAba ApI jA.' zrIbhUtie namana, kamane namana karyuM ane mahelanI bahAra nIkaLI gayo. enA manamAM rAjakumAra para bhayaMkara roSa UbharAyo, ciMtA paNa thaI. vyagra citte e ghera pahoMcyo. pitAne udAsa joI vegavatIe zrIbhUtine pUchyuM : 'pitAjI, Aje kema udAsa dekhAo cho?' 'beTI, jyAM rAjakumAranI dRSTi bagaDe tyAM bIjuM zuM thAya?' For Private And Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAjIno pUrvabhava 879 "rAjakumAranuM rUThavAnuM kAraNa? vegavatIe cittAthI pUchayuM. zrIbhUti vegavatInI rUpavAna kAyA tarapha joI rahyo. enA zrAvikAnA jIvana tarapha joI rahyo. vegavatIe punaH pUchyuM : "pitAjI, kahone rAjakumAra ApanA para zA mATe nArAja thayA?' ene vegavatI joIe che!" huM?" vegavatInI AMkho pahoLI thaI gaI. teNe rAjakumArane aneka vAra joyo hato. bhAre zarIranA ane mithyA darzanamAM rAcatA rAjakumArane paraNavAnI kalpanAthI paNa e kaMpI UThI. pitAjI, Ape zuM kahyuM?' mArI beTIne ane enI mAtAne pUchIne javAba ApIza. "pitAjI, Apa nA pADI dejo. huM ene paraNavA nathI cAhatI." beTI, huM ja e mithyAtvI sAthe tane paraNAvavA taiyAra nathI, paraMtu.." zuM pitAjI; kaho." rAjakumAre tArI mAgaNI nathI karI, AjJA karI che. jIda che rAjAnI.' eTale?" koI paNa rIte e tane paraNavA cAhe che!" vegavatI gabharAI gaI. te zrIbhUtinAM caraNo pakaDI besI gaI. enI AMkhomAM bhaya taravaravA lAgyo. beTI, bhaya na pAma, mane eka ja upAya dekhAya che ke ApaNe A nagara choDI cAlyA jaIe. koI bIjA ja rAjyamAM Azraya laIe.' 'to ema karIe. huM taiyAra chuM.' vegavatIe zrIbhUtinA upAyane svIkArI lIdho. zrIbhUti rAjakumAra pAse pahoMcyo. kumAre tarata ja pUchyuM : kahe zrIbhUti, vegavatIne tuM laIne Avyo?" AMkhomAM viSayavAsanAnA nazA sAthe kumAre zrIbhUtine pUchyuM. kumAranI naphaTAIbharI vAta sAMbhaLI, zrIbhUti roSathI dhamadhamI UThaDyo. e javAba Ape te pUrve kumAre zrIbhUtinA be khabhA hacamacAvIne pUchyuM. mAre vegavatI Aje ja joIe, jA, atyAre ja ene laI Ava. tane joIe eTaluM dhana ApIza.' zrIbhUtithI have sahana na thayuM. roSa hRdayamAM na rahI zakyo. teNe ghabAMga karatA be mukkA vajakaMThanA moM para mArI dIdhA. vajakaMThanA mukhamAMthI lohInI dhArA tUTI paDI. chaMcheDAyelA siMhanI jema kumAra For Private And Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 880 jaina rAmAyaNa zrIbhUti tarapha dhasyo. zrIbhUti pAse zastra na hatuM. zaMbhue doDatA zrIbhUti para talavArano prahAra karyo. zrIbhUtinI garadana kapAI gaI. kapAyelA zrIbhUtine tyAM ja paDato mUkIne kumAra ghoDA para besI zrIbhUtine ghera pahoMcyo. zrIbhUtinA gharamAM ekalI vegavatI ja hatI. vegavatInI mAtA bahAra gayelI hatI. ghoDAne bahAra mUkI, kumAra gharamAM dAkhala thaI gayo. 'vegavatI... vegavatI...' teNe sattAvAhI sUre bUma pADI. uparane mALe beThelI vegavatI aparicita avAja sAMbhaLI camakI gaI. te nIce AvI. teNe kumArane sAme Ubhelo joyo. tenI moTI AMkhomAM tIvra vAsanAnI bhUkha hatI. vegavatI tharathara dhrUjavA lAgI, tenI AMkho bhayathI pahoLI thaI gaI. kumAra be hAtha pahoLA karI, vegavatIne potAnA bAhupAzamAM jakaDI levA AgaLa dhasyo. vegavatIe cIsa pADI : 'o pitAjI...' kumAra enI cIsa sAMbhaLIne hasyo ane bolyo : 'are, chokarI, tAro bApa to yamalokamAM pahoMcI gayo. tane to huM mArA svargalokamAM vasAvIza. Ava, mArI icchAne pUrNa kara.' vegavatI bhayathI bhAgI. uparane majale caDhI gaI. paraMtu e daravAjo baMdha kare e pUrve ja kumAra enI pAchaLa pahoMcI gayo. majalAno daravAjo baMdha karyo ane vegavatIne pakaDI. vegavatIe hAhAkAra karavA mAMDyo; kAlAvAlA karavA mAMDyA : 'mane, choDI do, to tamArI bahena...' kumAre eka hAtha enA mukha para dAbI dIdho ane bIjA hAthathI enA zarIra para adhikAra karI lIdho, vegavatI nirupAya banI gaI. kumAre nirlajja banIne, vegavatInA zIlano bhaMga karyo. te vegavatIne bhogavIne ja jaMpyo. vegavatInuM aMtaHkaraNa kakaLI UThyuM. teNe vajakaMThane abhizApa Apyo : 'he duSTa, teM asahAya evA mArA zIlanuM khaMDana karyuM. bhavAMtaramAM huM tArA vadhanuM nimitta banIza.' kumA2 vajrakaMTha gabharAyo. teNe vegavatIne choDI dIdhI. vegavatIne pitA vinAnuM jIvana akAruM lAgyuM. mAtA to ApaghAta karI cUkI hatI, vegavatIe 'harikAnta' nAmanAM sAdhvIjI pAse jaI cAritra aMgIkAra karyuM. cAritra pALI, AyuSya pUrNa karI vegavatI brahmadevalokamAM gaI. tyAMnuM AyuSya pUrNa karI te janakasutA sItA thaI! jayabhUSaNa mahAmunie sItAjInA pUrvabhavo parathI paDado UMcakyo! For Private And Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 112. lakSmaNajI vagerenI pUrvabhava karI kevaLajJAnI bhagavaMta zrI jayaMbhUSaNanI amRtamaya vANI vahI rahI hatI. zrIrAma lakSmaNajI, bibhISaNa-sugrIva-lava-kuza vagere e pavitra vANIpravAhamAM snAna karI rahyA hatA ane paramAnaMda anubhavI rahyA hatA. sItAjInA pUrvabhavo parathI paDado UMcakAyo, tenI sAthe rAvaNanA pUrvabhavono sAmAnya izAro to maLI ja gayo hato. bibhISaNe pUchyuM. 'bhagavaMta, e rAjakumAra vajakaMThanuM zuM thayuM? vajakaMThane aneka tiryaMca yoninA bhavomAM ane narakamAM bhaTakavuM paDyuM. ema karatAM vaLI tene manuSyabhava maLyo. te brAhmaNaputra prabhAsa thayo. jyAre te yauvanamAM Avyo tyAre teNe eka divasa zrI vijayasena nAmanA mahAna RSine joyA. prabhAsano koIka puNyodaya jAgyo. teNe vijayasena munino paricaya karyo. te dharma samajyo ane saMsAra tyajI sAdhu banI gayo. vajakaMThanA bhava pachInA lagabhaga badhA ja bhava durgatinA! tyArapachIno eTale varSo pachIno bhava brAhmaNano! tyAM muniparicaya thAya che ne dIkSA le che! kevI che A karmonI vicitratA? eka divasa A prabhAsamunie eka adbhuta dRzya joyuM : vidyAdhara rAjA kanakaprabha sametazailanI yAtrA mATe jato hato. iMdra jevA vaibhavathI zobhatA kanakaprabhane joIne, prabhAsamuninA hRdayamAM paDelI bhautika sukhonI vAsanA saLavaLI UThI. tyAgIne rAgIno vaibhava vahAlo lAgyo! tapasvIne rAjezvaranA bhogo priya lAgyA! prabhAsamunie dIkSA laIne khUba tapa karyuM hatuM, ghaNA ja parISaho sahana karyA hatA, jJAna paNa meLavyuM hatuM. te jANatA hatA ke "A tapazcaryA icchita phaLa ApI zake che. temane kanakaprabha rAjAno bhoga-vaibhava gamI gayo. temaNe manamAM daDha saMkalpa karyo : "A tapazcaryAnA phaLathI huM AvA kanakaprabha rAjA jevAM balaaizvaryane prApta karanAro thAuM!" AyuSya pUrNa thayuM. teo marIne trIjA devalokamAM utpanna thayA. trIjA devalokanuM AyuSya pUrNa karIne, vajakaMThano jIva (zrIkAntano jIva) he bibhISaNa, tAro moTo bhAI rAvaNa thayo!' prabho! mAro vRttAMta' bibhISaNanI utsukatA vadhI gaI. For Private And Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 882 dhanadatta-vasudattano mitra ja yAjJavakya brAhmaNa hato, te aneka bhavomAM bhramaNa karato tuM bibhISaNa thayo che!" prabho, pelo zrIbhUti, je vajakaMThathI haNAyo hato, te marIne kyAM gayo?" bibhISaNe pUchyuM. "e zrIbhUti, maratI vakhate teNe zrI navakAranuM smaraNa karyuM hatuM, tethI devalokamAM gayo. tyAMthI AyuSya pUrNa karIne supratiSThapuramAM 'punarvasu' nAmanI vidyAdhara thayo. punarvasa eka divasa puMDarIka vijayamAM pahoMcyo. puMDarIka vijayano vijaya eTale pradeza) adhipati hato tribhuvanAnanda, tribhuvanAnandanI kanyA hatI anaMgasuMdarI. anaMgasuMdarI nagaranI bahAra udyAnamAM sakhIo sAthe kriIDA karatI hatI. te ja udyAnamAM punarvasu gayelo hato. teNe anaMgasuMdarIne joI. tenuM abhuta rUpa joIne, anaMgasuMdarI para punarvasu mohita thaI gayo. punarvasu paNa jANe bIjo kAmadeva ja hato. anaMgasuMdarIe punarvasane joI lIdho. baMnenI najara maLI. dRSTithI saMketa thayo ane dRSTithI ja ekabIjA sAthe baMdhAI gayAM! punarvasae anaMgasuMdarInuM apaharaNa karI, javAnI taka zodhavA mAMDI. anaMgasuMdarI paNa zIdhrAtizIdhra punarvasunA snehamadhura sAMnidhyanI jhaMkhanA karavA lAgI, paNa eka cakravatI pitAnI te putrI hatI. tenuM apaharaNa karI javuM, e sAmAnya kAma na hatuM. paraMtu punarvasu sAhasavIra hato. eka divasa teNe anaMgasuMdarInuM apaharaNa karyuM. vimAnamAM anaMgasuMdarIne laI te bhAgyo. paraMtu tribhuvanAnanda khabara maLatAM ja vidyAdharonuM sainya pAchaLa mokalyuM. AkAzamAM ja mukAbalo thaI gayo. ekalo punarvasu aneka vidyAdhara sainiko sAthe jhajhUmavA lAgyo. paraMtu tyAM eka durghaTanA banI gaI. anaMgasuMdarI vimAnamAMthI nIce paDI gaI. te eka evI vRkSaghaTAmAM paDI ke na to te punarvasune hAtha AvI ke na tribhuvanAnandane hAtha AvI. paraMtu punarvasu ghera na gayo. teNe dIkSA lIdhI. tapa karyuM. paraMtu zA mATe? anaMgasuMdarI mATe! kALadharma pAmI te devalokamAM garyA, tyAMthI cyavIne e lakSmaNa thayo che!" lakSmaNajInA pUrvabhavane batAvIne, kevaLajJAnI mahAtmA AgaLa vadhe che. lakSmaNajI potAnA pUrvabhava sAMbhaLIne Azcarya anubhave che. punarvasunA bhavamAM anaMgasuMdarI sAthe thayelA praNayanI vAte lakSmaNajIne vicAramAM mUkI dIdhA. temaNe pUchyuM : "he maharSi, e anaMgasuMdarInuM zuM thayuM? For Private And Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lakSmaNajI vagerenA pUrvabhava 883 e vimAnamAMthI nIce paDI. eka vRkSaghaTAmAM paDI. paDatAM ja e bebhAna thaI gaI. jaMgalanA zItala pavanathI jyAre tenI mUccha UtarI tyAre tene bhAna AvyuM. jyAre teNe potAnI jAtane vRkSonI ghaTAmAM joI tyAre te raDI paDI. punarvasu... punarvasunI bUmo pADavA lAgI. paNa punarvasu to bIjA ja bhavamAM anaMgasuMdarI meLavavA dIkSA laI cUkyo hato! jaMgalamAM ekalI anaMgasuMdarI pharavA lAgI. te suyogya sthaLe rahI gaI ane teNe tapazcaryAno mArga lIdho. enA manamAM punarvasu ja hato. tapazcaryAthI tenI kAyAnAM lohI-mAMsa sukAI gayAM, tenuM kAyika saundarya vilAI gayuM. tenI mAnasika vRttiomAM paNa parivartana AvI gayuM. eka divasa saMdhyA samaye anaMgasuMdarI jharaNAne kinAre eka paththara para beThI hatI. teNe anazana' karI lIdhuM hatuM. teNe khAvAnuM ane pIvAnuM sadaMtara tyajI dIdhuM hatuM. te AMkho baMdha karIne, paramAtmAnA dhyAnamAM lIna banI hatI, tyAM eka bhayaMkara ajagara AvI pahoMcyo. anaMgasuMdarI to paramAtma-dhyAnamAM lIna hatI. tene zI khabara ke yamadUta AvI pahoMcyo che? ajagare tenuM bhayaMkara DAcuM phADyuM. paththaranI zilA para anaMgasuMdarInA paga laTakatA hatA. ajagare pagathI suMdarIne gaLavA mAMDI. suMdarIne dehanI mamatA ja kyAM hatI? pachI ene du:kha ke vedanA kyAMthI hoya? ajagara anaMgasuMdarIne gaLI gayo! suMdarI dharma dhyAnamAM lIna rahI. teno AtmA bIjA devalokamAM devI banyo. deha para jene mamatva hoya tene ja dehanA duHkhamAM asamAdhi thAya. te zArIrika vedanAmAM ArtadhyAna thAya. tapazcaryA dehanuM mamatva toDavA mATe karavAnI che, jethI deha para jyAre Apatti Ave tyAre duHkha na thAya, asamAdhi na thAya. mRtyu samaye, ajagara jyAre jIvatI gaLI jAya tyAre dharmadhyAnamAM lIna rahevuM ke nirmama bhAva prabho, e anaMgasuMdarI devalokamAM devI thaI. tyAMthI cyavIne e kyAM janmI che?' bibhISaNe potAnI jijJAsA vacce ja pragaTa karI dIdhI. 'bibhISaNa, e ja to A vizalyA che! lakSmaNanI paTarANI!" sabhAmAM beThelI vizalyAe lakSmaNajI sAthenA pUrvabhavanA praNayasaMbaMdhane jyAre jANyo tyAre te romAMcita thaI gaI. teNe kSaNabhara lakSmaNajI tarapha joI lIdhuM ane zaramAI gaI. For Private And Personal Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 884 jaina rAmAyaNa bibhISaNanI bAjumAM ja bhAmaMDala beThA hatA. bhAmaMDalano pUrvavRttAnta jANavAnI jijJAsAthI bibhISaNe kevaLajJAnI bhagavaMtane pUchyuM he nAtha, bhAmaMDalanA pUrvabhava para prakAza pADazo?' bibhISaNa, bhAmaMDalano pUrvabhava jANe che! pUrva jJAnI bhagavaMta pAsethI eNe potAno pUrvabhava jANelo che. chatAM tene kahyuM : guNavatInA bhAvamAM bhAmaMDala eno bhAI guNadhara hato. aneka bhavomAM bhaTakatAM bhaTakatAM e rAjakumAra kaMDalamaMDita thayo hato. tyAM dIrghakALa zrAvakajIvana jIvIne mRtyu pAmyo, ane te sItAnA bhrAtA bhAmaMDala rAjA thayA!" Ape bhAmaMDalano vRttAnta ati saMkSepamAM kahyo.' bibhISaNa bolI UThyA. "laMkApati, mAro vRttAnta huM ja Apane kahIza!" bhAmaMDale bibhISaNanA kAnamAM kahyuM. he hitakArI munIzvara, Ape mArA para parama kRpA karI che. janmajanmAntaranA bheda Apa sivAya koNa kholI zake? prabho, A lavaNa ane aMkuzanA pUrvajanma aMge kahevA kRpA karazo?' bibhISaNanI AgaLa ja lavaNa ane aMkuza beThA hatA. emane Aje kevaLajJAnInI dezanA sAMbhaLavAmAM khUba AnaMda AvI rahyuM hato. jyAre bibhISaNe emane mATe prazna pUchayo, tyAre e atiprasanna thaI gayA. ekabIjAe sAme joIne paraspara prasannatA vyakta karI. bibhISaNe baMnenA mastake hAtha mUkyA. mahAnubhAva! sAMbhaLo, kAkanvInagarI hatI. temAM vAmadeva nAmano brAhmaNa raheto hato, tenI zyAmalA nAmanI patnI hatI. tene be putro hatA : vasunanda ane sunanda. eka divasa gharamAM A be bhAIo ja hatA, tyAM eka mahAmuni bhikSA mATe AvI caDyA. munine e divase eka mahinAnA upavAsanuM pAraNuM hatuM. vasunanda ane sunanda khUba bhaktithI mahAmuninuM svAgata karyuM. ane uttama dravyo vahorAvyAM. dAnadharmano kevo divya prabhAva! baMne bhAIo AyuSya pUrNa karIne yugalika mAnavo thayA. khUba ja saraLa bhadrika ane maMdakaSAyI! tyAMthI mRtyu thayuM ane teo prathama devalokamAM deva thayA. devabhavanuM AyuSya pUrNa thayuM ane puna: kAkandInagarImAM teo rAjakumAra thayA. rAjA rativardhana ane rANI sudarzanAnA e priyaMkara ane zubhaMkara nAmanA atipriya kumAro thayA. kramazaH baMne bhAIo rAjA thayA. dIrdhakALa rAjya pALIne cAritra svIkAryuM. For Private And Personal Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lakSmaNajI vagerenA pUrvabhava 885 cAritra pALIne raiveyaka devalokamAM deva thayA ane tyAMthI AvIne A lavaNa-aMkuza thayA!' lava-kuza prasanna thaI gayA. temanI dRSTi emanA kalAguru siddhArtha para gaI. temaNe kevaLajJAnI bhagavaMtane pUchyuM. prabho, amArA kalAguru siddhArthano amArA para ATalo prema zAthI che!' 'kumAra! e tamArI pUrvabhavanI mAtA che. jyAre tame priyaMkara ane zubhaMkara rAjaputro hatA tyAre e tamArI mAtA sudarzanA hatI! tamArA pratye apAra vAtsalya hatuM. teNe vacce aneka bhava karyA ane e siddhArtha thaI che!" kevaLajJAnI bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLIne parSadAmAM beThelA aneka jIvonA hRdayamAM saMvega jAgyo ane saMsAra para vairAgya thaI gayo. "Avo che A saMsAra? janamajanamanA kevA citravicitra saMbaMdho? AvA saMsArano tyAga karIne, cAritra svIkArIne, AtmAnA zuddha svarUpane pragaTAvIe.' senApati kRtAntavadana to harSavibhora thaI gayo. tenI AMkhomAMthI harSanAM AMsu vahI rahyAM, te Ubho thayo ane kevaLajJAnIne vaMdana karI bolyo : he nAtha! mArA para dayA karo, ApanI amRtathI paNa adhika mIThI vANI sAMbhaLIne, mAruM mana saMsAranAM sukhothI virakta banyuM che. mane cAritra ApI, mAro A bhavasAgarathI uddhAra karo." kRtAntavadana, tamAro manoratha zubha che, pavitra che. tame tamArA zubha manorathane saphaLa karo." kRtAntavadane munivarane bhAvapUrvaka vaMdanA karI. bIjA nagarajanoe vrata-niyamo dhAraNa karyA. zrIrAma vagere UbhA thayA. kevaLajJAnIne punaH punaH vaMdanA karIne, jyAM AryA sItA hatAM tyAM gayA. AryA sItA emanA svAdhyAya-dhyAnamAM lIna hatAM. zrIrAma AryA sItAne joI vicAre che : "aha, kamalakomala aMgavALI, A mArI prANapriyA sItA kevI rIte TADha-taDakAnAM kaSTa sahana karaze? A saMyamabhAra je sahuthI moTo bhAra che, e kevI rIte upADI zakaze? are, huM to hRdayathI paNa upADI zakuM, paraMtu hA, A e sItA che ke jenA satItvane rAvaNa paNa bhAMgI na zakyo evI A sItA, lIdhelI pratijJAne prANane bhoge paNa pALanArI che.' zrI rAme vaMdanA karI lakSmaNajI ane bIjA rAjAoe zraddhAthI nirmala banelA haiyethI vaMdanA karI. sAMbhaLelA pUrvabhavone yAda karatAM karatAM sahu ayodhyAmAM pAchAM vaLyAM! For Private And Personal Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka 113. kaMthanapuranA svayaMvaramAM saMsArano pravAha akhkhalita gatithI vacce jAya che. anaMta anaMta jIvo A pravAhamAM vadhe jAya che. bahu thoDA jIvo e pravAhamAMthI bahAra nIkaLe che ne mukti prApta kare che. saMsArapravAhanA jIvo emane jue che, jonArAomAM koI hase che! koI raDe che. thoDo samaya tenI carcA kare che ane pachI bhUlI jAya che. punaH e pravAhamAM magna thaI jAya che. sItAjI ane senApati kRtAntavadane cAritra lIdhuM, saMsArapravAhathI kaMIka aLagAM thayAM, ayodhyAmAM enI carcA thaI. koIe abhinaMdana ApyAM, koIe tyAganI prazaMsA karI. koI raDyA ane koIe koInA kAnamAM kahyuM paNa kharuM dIkSA na le to zuM kare! rAme duHkha ochAM ApyAM hatAM?' sArA kAryanI paNa badhA prazaMsA na kare, e A saMsAranI rIta che. kharAba kAmanI badhA niMdA kare, e A duniyAnI rIta che. A saMsAra Ama ja cAlyA kare che. divaso vItyA. ayodhyAnA rAjamahelamAM have mAtra sItAjInI smRti ja zeSa rahI hatI. kRtAMtavadana muni to saMyama ArAdhI devalokavAsI thayA hatA. sItAjIe paNa ghora tapazcaryA tapavA mAMDI hatI. sATha varSo e tapamAM vItI gayAM hatAM. zrIrAmacandrajI, lakSmaNajI, lava-kuza vagere ayodhyAnA vizALa rAjyane suvyavasthita karI, prajAnuM yogakSema karavAmAM nirata hatA. teo traNa khaMDanA vizALa rAjyanuM pAlana karI rahyA hatA. alabatu, sItAjInI dIkSA pachI zrIrAma rAjyanI khaTapaTothI mukta thayA hatA. lava ane kuza, lakSmaNajInA pUrNa sahayogI banyA hatA. bIjI bAju lakSmaNajIne paNa putraratnonI prApti thaI hatI. jyeSTha putranuM nAma hatuM zrIdhara. zrIdhara vagere jyAre yauvanamAM AvyA, tyAre lakSmaNajIe suyogya rAjakanyAo sAthe emanuM pANigrahaNa karAvyuM. lava ane kuza, zrIdhara vagere sAthe khUba ja snehathI vyavahAra karatA hatA. paraMtu zrIdhara vagerene lava-kuza tarapha AMtarika IrSA kyAreka satAvatI hatI. - lakSmaNajIno lava-kuza pratyeno sneha, zrIdhara vagerenI IrSyAnuM prabaLa nimitta banyo hato. "amArA pitAjI amArA karatAM vadhAre lava-kuzane kema cAle?' A vRttie lakSmaNaputrone IrSALu banAvyA hatA. teo lava-kuza pratye bAhyavyavahAra For Private And Personal Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaMcanapuranA svayaMvaramAM to vinayapUrvaka ja karatA hatA, paraMtu hRdayamAM prema na hato, sneha na hato. vaiitADhaca parvata. kAMcanapura nagara. vidyAdharapati rAjI kanakarathane be putrI hatI. ekanuM nAma mandAkinI, bIjAnuM nAma candramukhI. baMne kanyAo guNavatI ane rUpavatI hatI. rAjA kanakarathe temane mATe suyogya varanI tapAsa karAvI, paraMtu temane nirAzA sAMpaDI, eka divasa baMne putrIone bolAvIne rAjAe kahyuM : beTI tamArA baMne mATe huM keTalo ciMtAtura chuM te tame jANo cho?' "pitAjI amArA mATe Apa zAne ciMtAtura?' mandAkinIe pUchayuM. tamArA baMne mATe suyogya rAjakumAronI zodha karI rahyo chuM, paraMtu maLatA nathI. koInAmAM rUpa che, to guNa nathI! koInAmAM guNa che to rUpa nathI. koInAmAM rUpa che, guNa che, to parAkrama nathI. koI parAkramI che to khAnadAnI nathI. huM tamane jouM chuM. meM keTalI kALajIthI tamane ghaDI che? jenA tenA hAthamAM tamane soMpI devAnuM sAhasa na karI zakuM." vRddha pitAe baMne putrInA mastake vAtsalyabharyA hAthe prasAryA. neha, ciMtA ane vyathAnA bhAvothI rAjAnI AMkho bharAyelI hatI. mandAkinIe AMkhonA bhAva vAMcI lIdhA. tenA pitRbhakta hRdayane duHkha thayuM. be kSaNa mandAkinIe vicArI lIdhuM. kaMIka! tarata pitAnA hAtha pakaDIne kahyuM: "pitAjI Ape ja amane bhAgya para bharoso rAkhavAnuM nahotuM kahyuM?' kahyuM hatuM! to mane eka vicAra Ave che.' za?' Apa amArA baMneno svayaMvara raco, svayaMvaramAM bhUcara-khecara sarve rAjAone nimaMtraNa Apo. ame ja tyAM varI laIzuM! amArA bhAgya mujaba amane pati maLaze, Apa bIjI koI ciMtA na karo." manTAkinInI vAta candramukhIne paNa gamI gaI. rAjA kanakarathe mandAkinInI For Private And Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 888 jaina rAmAyaNa vAta svIkArI. baMne putrIone vidAya karI. rAjAe tarata mahAmaMtrIne bolAvIne svayaMvara mATenI vAta karI : "mArI ciMtAno jaldI aMta AvI jAya ane putrIo emanA ghera jAya. basa pachI huM nivRtta thaIza. mAre paNa pachI AtmahitamAM pravRtta thavuM che.' mahArAjA, svayaMvarano vicAra barAbara che, yogya che. e mATenI jarUrI kAryavAhI huM AraMbhI dauM chuM.' mahAmaMtrI rAjAne praNAma karI vidAya thayA. rAjAnuM mana haLavuM banI gayuM. 0 0 0 ayodhyAno bhavya darabAra Aje bharacaka bharAyo hato. rAjasiMhAsana para zrIrAma ane lakSmaNajI ArUDha thayA hatA. lava-kuza ane zrIdhara vagere rAjakumAro paNa kramaza: siMhAsana para besI gayA hatA, tyAM dvArapAle AvIne, namana karIne nivedana karyuM : mahArAjAno jaya ho, kAra para vidyAdharapati mahArAjA kanakarathano dUta AvIne Ubho che. ApazrInAM darzana karavA cAhe che.' AvavA do dUtane.' dvArapAla namana karIne cAlyo gayo ane alpa samayamAM ja rAjA kanakarathanA dUte rAjasabhAmAM praveza karyo. ayodhyAnI ramaNIyatA ane bhavyatAthI dUta prabhAvita thayo hato. rAjadarabAranI jhAkajhamALa ane divyatA joIne e stabdha banI gayo. teNe AvIne zrIrAma ane lakSmaNane namana karyuM ane nirdiSTa Asana para eNe sthAna grahaNa karyuM. kaho, mahArAjA kanakaratha kuzaLa chene?" zrIrAme pUchyuM. he uttama puruSa! mahArAjA kanakarathe ApanI kuzaLatA cAhI che ane eka viziSTa prayojanathI mane ahIM mokalyo che.' "kaho, mahArAjAno zo saMdeza che? "he zreSTha puruSa! amArA mahArAjAne be putrI che : madAkinI ane candramukhI, mahArAjAe e baMne rAjakumArIno svayaMvara racyo che. svayaMvaramAM bhUcara ane khecara sarve rAjAone nimaMtraNa pAThavyAM che. Apane kahevarAvyuM che ke Apa ane lakSmaNajI save rAjakumAro sAthe avazya svayaMvaramAM padhArazo.' dUtanI vAta sAMbhaLIne, zrIrAme lakSmaNajI sAme joyuM ane dUtane kahyuM : svayaMvaramAM rAjakumArone mokalIza. amAruM zuM prayojana che?' For Private And Personal Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaMcanapuranA svayaMvaramAM 889 "mahArAjA!" amArA rAjA ApanI mitratA cAhe che, A nimitte Apa temanA mahemAna bano ane mitratA bAMdho evI emanI kAmanA che." zrIrAme lakSmaNajI sAme joI, lakSmaNajInI icchA jANIne dUtane svIkRti ApI, vidAya karyo. lakSmaNajIe lava-kuza, zrIdhara vagere kumArane kaMcanapura svayaMvaramAM javA mATe taiyAra thavA Adeza karyo. lakSmaNajInA aDhIso putra hatA. te sarvene taiyAra thavAnI AjJA maLI. nirNAta divase puSpaka vimAnamAM ArUDha thaI zrIrAma, lakSmaNajI ane sarve rAjakumAro vaitADhya parvata para kAMcanapura javA UpaDI gayA. 0 0 0 kAMcanapuramAM aneka vidyAdhara rAjAo ne rAjakumAro AvI pahoMcyA hatA; aneka bhUcara rAjAo ne rAjakumAro AvI gayA hatA. mahArAjA kanakaraze sahunuM svAgatapUrvaka bahumAna karyuM hatuM. svayaMvara maMDapanI bhavya racanA karavAmAM AvI hatI. mandAkinI ane candramukhInA AnaMdanI avadhi na rahI. rojaroja navA navA AvatA jatA rAjAo ane rAjakumAro aMgenI vistRta mAhitI dAsIo pAsethI emane maLatI hatI. kyAreka hAsyarasa relAI jato to kyAreka teo gaMbhIra banIne sAMbhaLatI. kyAreka romAMca anubhavatI to kyAreka utsukatAno anubhava karatI. jyAre kAMcanapuramAM puSpaka vimAna UtarI AvyuM ane zrIrAmalakSmaNa rAjakumAro sAthe UtaryA, mahArAjA kanakaraze svAgata karyuM tyAre rAjakumArIonI dAsI tyAM hAjara ja hatI. dAsIe zrIrAma-lakSmaNa ane rAjakumArone joyA ja karyA! doDIne sIdhI pahoMcI mandAkinI pAse. devI! ayodhyAnA rAjakumAro AvI gayA che." "ghaNAya dezanA rAjakumAra AvyA che." 'paNa A to gajaba ja che. AvuM rUpa-lAvaNya mane to koInAmAM ya dekhAtuM nathI, adbhuta che." dAsIe baMne rAjakumArInI samakSa ayodhyAnA rAjakumAronI prazaMsA karI. have be divasa ja ADe che ne! svayaMvaramaMDapamAM emane joIzuM emanAM parAkrama, yuddha kauzalya vagerenI kIrti to sAMbhaLelI che. khAnadAnI to zreSTha che. eka ja vastu mahattvanI che!" For Private And Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 890 jaina rAmAyaNa e zuM? 'sahaja AkarSaNa! jo paraspara hArdika kheMcANa na anubhavAya to, lagnajIvana niSphaLa jAya.' evA AkarSaNanI kevI rIte khabara paDe?' dAsIne jANe lagnajIvananuM rahasya jANavA maLyuM!" romarAjI vikasvara thaI jAya-prathama ja darzane! hRdaya harSano atireka anubhave." mandAkinIe dAsInA kAnamAM kahyuM ane te zaramAI gaI dAsI hasI paDI ne cAlI gaI. mandAkinI ane candramukhI ayodhyAnA rAjakumAronA vicAramAM ramavA lAgI. bIjA rAjAonI vAto, prazaMsAo emanI pAse thavA lAgI. svayaMvarano divasa AvI pahoMcyo hato. vidyAdhara duniyAnAM siddhahasta kArIgaroe svayaMvaramaMDapanI racanA karI hatI. ajoDa sajAvaTa ane advitIya zobhA! rAjA kanakarathanA AnaMdanI sImA rahI na hatI. svayaMvarano divasa AvI gayo. baMne rAjakumArIone emanI kuzaLa sakhIoe vastra ane alaMkArothI zaNagArI. jyAre teo zaNagAra sajIne, arIsA sAme AvI tyAre teo potAne oLakhI na zakI! svayaMvaramAM AvelA rAjAo ane rAjakumAro paNa zreSTha zaNagAra sajIne maMDapamAM AvavA lAgyA hatA. temane mATe niyata karelA sthAne teo AvI AvIne, potAnA damAma sAthe besI jatA hatA. zrIrAmacandrajI ane lakSmaNajIe, kumArone svayaMvara maMDapamAM mokalyA. teo svayaM na gayA. emane javAnuM ja na hatuM, teo to rAjA kanakarathanA AgrahathI ja AvyA hatA. lava-kuza ane zrIdhara vagere kumAro paNa svayaMvara maMDapamAM pahoMcI gayA ane yathAsthAne goThavAI gayA. svayaMvaramaMDapa rAjAo ne rAjakumArothI bharAI gayo. svayaMvaranI kAryavAhI zarU karatAM, kAMcanapuranA mahAmaMtrIe nivedana chyuM : padhArelA mAnanIya mahArAjAo ane rAjakumAro, amane atyaMta AnaMda thAya che ke amArA AmaMtraNano svIkAra karI, Apa amArA nagaramAM padhAryA che. amArA mahArAjA kanakarathanI icchAnusAra, teonI be rAjakumArI madAkinI ane candramukhInA svayaMvaranuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. baMne rAjakumArI hamaNAM svayaMvaramaMDapamAM Avaze, temanI icchA mujaba teo game te benA gaLAmAM varamALA paherAvaze. Apa moTI For Private And Personal Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 891 kaMcanapuranA svayaMvaramAM saMkhyAmAM cho. be sivAya bIjA badhAne nirAza thavuM paDaze. paraMtu Apa sujJa cho, svayaMvaranI A ja paddhati hoya che.' alpa samayamAM ja baMne rAjakumArIoe maMDapamAM praveza karyo. AvIne mahArAjA kanakathane praNAma karyA. rAjAe AzIrvAda ApyA ane varamALA paherAvavAno Adeza Apyo. kulavRddhA, baMne rAjakumArIonI AgaLa thaI ane je rAjA ke kumAra sAme jaIne rAjakumArI UbhI rahe, temano paricaya ApavA mAMDyo. rAjakumArIo AgaLa cAle eTale kulavRddhA AgaLa cAle. aneka rAjAone, rAjakumArone nirAza karatI baMne kanyAo lava ane kuza sAme AvIne UbhI rahI. kulavRddhAe paricaya ApavA mAMDyo, paraMtu lavakuzane jotAM ja baMne kanyAo romAMcita thaI gaI! mandAkinIe lavanA gaLAmAM varamALA paherAvI dIdhI ane candramukhIe kuzanA gaLAmAM varamALA paherAvI dIdhI! 'zrI rAmaputra lavaNa-aMkuzano jaya ho!' jayadhvanithI maMDapa gAjI UThyo, mahArAjA kanakaratha vagerenA AnaMdanI avidha na rahI. AnaMda AnaMda chavAI gayo. paraMtu lakSmaNajInA aDhIso kumAro tarata ja maMDapa choDIne cAlyA gayA. potAne utAre pahoMcI gayA, roSathI teo saLagI UThyA hatA. temane potAnuM ghora apamAna lAgyuM. baMne kanyAone meLavavA teo lava-kuza sAme laDI levA taiyAra thaI gayA. jyAre teo roSathI svayaMvaramaMDapa tyajIne cAlyA gayA tyAre lava-kuzanA guptacaro emanI pAchaLa pahoMcI gayA hatA. kumAronI pratikriyA jANIne, tarata temaNe AvIne lava-kuzane kahyuM: 'mahArAjakumAra, zrIdhara vagere apamAnathI roSe bharAyA che!' 'emanuM apamAna koNe karyuM?' lava-kuze AzcaryathI pUchyuM. be rAjakumArIoe! emaNe Apa baMnenA gaLAmAM varamALA paherAvI, temAM temane apamAna lAgyuM che ane teo ApanI sAthe yuddha karavA taiyAra thaI gayA che.' lava-kuza vicAramAM paDI gayA. lave kuza sAme joyuM. lava bolyA : 'zrIdhara vagerene roSa karavAnuM koI prayojana nathI, chatAM teo ApaNA para roSe bharAyA che. te ApaNA bhAIo che, tethI avadhya che. temanA para zastra For Private And Personal Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lAgyA 892 jaina rAmAyaNa cAle ja nahIM ane ApaNe kyAM judA chIe? jema ApaNA banne tAtamAM bheda nathI, to emanA putro vacce paNa bheda nathI. to emanA putro vacce paNa bheda na ja hoI zake." satya che jyeSTha bhrAtA, e ApaNA baMdhu che. emanA para zastra na ja upADAya, emane samajAvavA prayatna karavo joIe." zrIdharanA guptacaroe lava-kuzano vArtAlApa sAMbhaLyo. teo daMga thaI gayA. lava-kuzanI udAtta bhAvanAo jANI teo zrIdhara pAse doDI gayA. zrIdhara vagere to zastra sajIne, laDI levAnA jozamAM hatA. guptacaroe AvIne, e aDhIso kumArone lava-kuzano vArtAlApa kahI saMbhaLAvyo. zrIdhara vismaya pAmI gayo. zuM kaho cho? lava-kuzanA hRdayamAM amArA pratye A prema che? aho, kyAM e uttama kumAro ane kyAM amArI adhama vRttio..' zrIdhare zastro pheMkI dIdhAM. aDhIso ya kumAroe zastrono tyAga karyo. laDavAno jusso UtarI gayo. pazcAttApa karavA lAgyA. "aho A saMsAra kevo che? bhAIo sAthe laDI levAno adhama vicAra karyo. kyAM amArA baMne tAtapAdano sneha ane kyAM amArI IrSyA! A badhI karmonI viTaMbaNA che. karmo ja nAca nacAve che. mATe have karmono ja nAza karavAno puruSArtha karI laIe." zrIdhare potAnA bhAIone saMsArano tyAga karI, AtmakalyANa sAdhavAno potAno nirNaya jaNAvyo. sahu saMmata thaI gayA. teo jyAM lava-kuza hatA tyAM AvyA. lakSmaNajInA aDhIso ya putro lava-kuzanA caraNe paDI gayA. gadgad svare kSamAyAcanA karI. have zrIdharane potAnA bAhupAzamAM jakaDI lIdho. snehanI varSA karI. "ame adhama chIe, Apa uttama cho, amane kSamA karo kumAra, zrIdhara raDI paDyo. zrIdhara, ema na bola. manuSyanA jIvanamAM AvI bhUlo thaI jatI hoya che, paraMtu amArA hRdayamAM tArA pratye pUrNa vAtsalya che. tame nirbhaya raho, nizcita raho.' "kumAra, have to pUrNa nirbhaya banavA paramAtmA jinezvaradevanA batAvelA cAritramArge javAno ane saMkalpa karyo che. A saMsAra ja evo che jyAM mAnava For Private And Personal Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 893 kaMcanapuranA svayaMvaramAM bhAna bhUlI jAya ane na karavAnAM kAmo karI bese. viSayonI spRhAmAMthI ja kaSAyo pedA thAya che. mATe viSayonI spRhA ja tyajI devI joIe. ame nirNaya karyo che ke tAtapAdanI anujJA laI cAritra svIkAravuM, karmonI sAme laDI levuM ane AtmAnA svarUpane prApta karI, avikArI sthiti prApta karavI." lava ane kuzanI AMkhomAM AMsu UbharAyAM. gadgad svare lava bolyA : he uttama puruSa, dhanya che tamane. sarvatyAganA vIra mArge cAlavA tame tatpara banyA cho. ame tamArI mAnasika azAntimAM nimitta banyA. amane kSamA karajo, amane paNa A asAra saMsAramAMthI mukta karavAnI kRpA karajo." aDhIso kumAro jyAM zrIrAma ane lakSmaNajI hatA tyAM pahoMcyA. kumAroe baMne tAtane praNAma karyA. zrIrAma-lakSmaNajIne kumAromAM thayela saMgharSanI khabara ja na hatI. teone to lava-kuza varamALAnA adhikArI banyA, eno AnaMda hato. kumAroe banelI ghaTanA vairAgyabharyA zabdomAM kahI saMbhaLAvI. zrIdhare. zrIrAmanAM caraNomAM mastaka mUkIne kahyuM : he tAtapAda, have amAruM mana A saMsAranA koI paNa sukhomAM rAcI zake ema nathI. amAruM mana cAritranI sAdhanAmAM zAnti pAmaze, mATe amArA para kRpA karo amane anumati Apo.' zrIrAma aDhIso rAjakumArone joI rahyA. eka bAju lava-kuza svayaMvaramAM be rAjakumArIne vare che. bIjI bAju zrIdhara vagere rAjakumAro cAritranA mArge javA tatpara thAya che! zrIrAme lakSmaNajI sAme joyuM. lakSmaNajInI dRSTi bhUmi para jaDAI gaI hatI. zrI rAma bolyA : lakSmaNa!" jI!' lakSmaNajIe saphALA zrIrAma sAme joyuM. zrIrAme izArAthI aDhIso rAjakumArone javAba ApavAnuM sUcavyuM. lakSmaNajIe kahyuM : Apane jema ucita lAge tema karavA kRpA karo,' zrI rAme aDhIso kumArone cAritranI anumati ApI. zrI mahAbala munIzvaranAM caraNomAM lakSmaNajInA aDhIso kumAroe cAritra lIdhuM. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 114. bhAmaMslanuM mRtyu keTalAka divasathI bhAmaMDala ayodhyAmAM AvelA hatA. zrIrAma ane lakSmaNajInAM darzana karyA vinA emane kyAMthI cena paDe? lava ane kuzane joyA vinA emane kyAMthI jaMpa vaLe? eka divasa baMne bhANeja sAthe bhAmaMDala mahelanI aTTAlikAmAM beThA hatA. bhAmaMDala laMkAnA yuddhanI romAMcaka vAto yAda karI rahyA hatA. "mAmA, mAtA sAdhvIjInAM ghaNA samayathI darzana karyA nathI. ApaNe jaIe darzana karavA? kyAM haze atyAre teo?' 'hA, mArI paNa khUba icchA che mATe ApaNe jaIe, kuze samarthana karyuM. bhAmaMDala baMne rAjakumAronAM mukha joI rahyA. kumAronI AMkho dUra dUra jaMgalomAM virAgI banIne, nirmama banIne vicaratAM sItAjIne joI rahI hatI. hRdayano sneha mukha para UpasI Avyo hato. avazya, huM paNa tamArI sAthe AvIza. mane paNa darzana karavAnI ghaNI ja utkaMThA che. tame Aje ucita vAta karI. vaitADhaya upara gayA pachI bhUlI javAta athavA pramAda thaI jAta." bhAmaMDale kumAro sAme joI, dUra kSitija para dRSTi sthApI. temanA manamAM eka vicAra spharyo. e vicAra praznarUpa hato : "sItAe cAritra lIdhuM, emane zrIrAma pratye viraktabhAva Ave te to svAbhAvika hatuM, paraMtu e A kumAronA snehane kema karIne choDI zakyAM? eka kSaNa paNa kumArane potAthI dUra nahIM rAkhanArAM, sItAjI sadA mATe kevI rIte dUra cAlyAM gayAM? zuM emane kumAronI smRti nahIM AvatI hoya?" bhAmaMDalane vicAromAM caDhelA joI lava bolyA : mAmAjI, zuM vicAramAM paDI gayA?" bhAmaMDalanI vicAradhArA tUTI. temaNe lava sAme joyuM. lavanI praznasUcaka dRSTi joI. kAMI nahIM, tame taiyArI karo. ApaNe jaIe.' paNa kyAM? sAdhvIjI atyAre kyAM haze?" "tapAsa karI laIzuM. tame taiyAra to thAo' lava-kuza taiyArI karavA cAlyA gayA. bhAmaMDala tyAMthI zrIrAma pAse pahoMcyA. zrIrAmane vAta karI. zrIrAme puSpaka vimAna laI javAnuM kahyuM. lava-kuzane emanA parivArane sAthe laI javAnuM sUcana mokalyuM. bIjI bAju sItAjI kyAM vicare che tenA samAcAra nagara zreSThI pAsethI meLavyA. teo mithilAnI AsapAsanA pradezamAM vicare che, tevA samAcAra maLyA. bhAmaMDala, lava-kuza ane emanA parivAranI sAthe puSpaka vimAnamAM besI For Private And Personal Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAmaMDalanuM mRtyu ? 895 mithilA tarapha UpaDyA. alpa samayamAM ja puSpaka mithilAmAM AvI pahoMcyuM. mithilAmAM tapAsa karatAM sItAjInuM cokkasa sthAna maLI gayuM. vimAnane upADyuM ane teo nizcita sthaLe jaI pahoMcyAM. eka suMdara udyAnamAM aneka AryAo sAthe sItAjI svAdhyAya-dhyAnamAM lIna hatAM. bhAmaMDala ane lava-kuze parivAra sAthe AryA sItAjIne vaMdana karyA. sItAjIe dharmalAbhanA AzIrvAda ApyA. sahu vinayapUrvaka sItAjInI samakSa besI gayAM, sukhazAtA pUchI ane sItAjInI kRza thaI gayelA dehane joI lava bolI UThyo : "he pUjya, ApanA dehamAM koI vyAdhi che? koI pIDA? ATalI badhI kRzatA!" bhAgyazALI! dehane tapazcaryAthI tapAvyA vinA AtmA puSTa thato nathI. deha ane indriyone damavI paDe. AtmAnuM zAzvata sukha meLavavA deha-indriyonAM nAzavaMta sukho tyajI devAM paDe." sItAjIe lavanI zaMkAnuM samAdhAna karatAM kahyuM. 'deha to mokSamArganI ArAdhanAnuM sAdhana che ne? ene to jALavavo joIe 'lava, mokSamArganI ArAdhanAmAM hanuM mamatva bAdhaka che. dehanuM, indriyonuM mamatva ja jIvane viSaya-kaSAyamAM phasAve che. dehanuM mamatva toDavA mATe tapazcaryAno ja mArga zreSTha che. zarIra bhoganuM sAdhana na rahe, e yoganuM sAdhana bane e mATe tapazcaryA karavI ja rahI." Ape saMyama svIkArIne ghaNo tyAga karyo che, have Apane zA mATe AvI ghora tapazcaryA karavI paDe ?' vatsa! gharavAsa tyajI aNagAra avasthA AvI eTale svajana-parijana, vaibhava-saMpatti, vagerenuM mamatva gayuM paraMtu zarIra to sAthe ja che ne? enuM paNa mamatva tyajI devAnuM che. zarIranuM mamatva na jAya to A jIvanamAM paNa viSayakaSAyanI pIDA rahyA kare, zarIrano rAga javo ja joIe." AryA sItAnAM vacana sAMbhaLI lava-kuzanA bhAvuka AtmA prasanna thaI gayA. temane sItAjInuM tapomaya jIvana gamI gayuM. sItAjIe Atmahitano upadeza Apyo. sarve AryAone vaMdana karI sukhazAtA pUchI, teo vimAnamAM goThavAI gayA ane ayodhyAmAM pAchA AvI gayA. ayodhyA AvatAM ja bhAmaMDala vagere zrIrAma pAse gayA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 896 jene rAmAyaNa zrIrAme sItAjInI sukhazAtA pUchI. bhAmaMDale kahyuM : "he pUjya, AryA sItAe ghora tapazcaryAthI dehanuM damana karyuM che. mokSamArganI ArAdhanAmAM nirata che. kevuM emanuM prasanna, nirvikAra jIvana che! koI viSayonI spRhA nahIM, koI kaSAyonI kAlimA nahIM. sAce ja sItAe mAnavajIvana saphaLa banAvyuM." bhAmaMDalanI AMkho harSanA AMsuthI chalakAI gaI. zrIrAma bhAmaMDalanA zabdomAM khovAI gayA. emanI kalpanAsRSTimAM sItAjInI mUrti taravarI rahI. "he Aryaputra, sAce ja mAruM mana paNa AvA nigraMtha jIvana tarapha AkarSAya che. A mAnavajIvana to ja saphaLa bane." zrIrAma bhAmaMDala sAme joI rahyA. kaMI bolyA nahIM. bhAmaMDala tyAMthI UThIne, lava-kuzane mahele AvyA. bhojanAdithI nivRtta thaIne, bhAmaMDala baMne bhANejanI pAse beThA. emanA cittamAM bhAre gaDamathala cAlI rahI hatI. basa, mArI eka icchA pUrNa thaI jAya, pachI cAritra laI niSpApa jIvana vyatIta karuM.' lavanI sAme joI bhAmaMDala bolyA. "kaI icchA?' lave pUchyuM. "mArI icchA che ke vaitADhaya parvatanI uttarazreNi ane dakSiNazreNi para vijaya meLavuM. samagra vidyAdhara duniyA para ekacakrI rAjya sthApita karuM, pachI cAritra lauM!" "ApanA mATe azakya nathI, Apa ApanA manoratha pUrNa karI zako. bibhISaNa, sugrIva ane hanumAna jevA mitro che. baMne tAta ane ame baMne bhANeja ApanI sAthe ja chIe. Apa to vijayayAtrAnuM muhUrta ja kaDhAvo mAmA!" lave bhAmaMDalanI icchAne protsAhana ApyuM. bhAmaMDala lavanI vAta sAMbhaLI utsAhita thayA. temaNe potAno aMdAja vyakta karyo : 'lava, vaitADhya - parvata para Ameya evA parAkramI rAjAo thoDA ja che. moTA bhAganA to atyAre raMgarAgamAM DUbelA che. bahu saraLatAthI vijaya meLavI zakAya ema che. bibhISaNa vagere mitra rAjAo ane zrIrAma-lakSmaNajI sAthe hoya pachI vijayanI zaMkA ja zAnI?' bhAmaMDala vaitADhaca parvata para ekacakrI sAmrAjya sthApavAnI yojanA vicAravA lAgyA. temaNe lakSmaNajIne paNa vAta karI. acAnaka ayodhyA AvI pahoMcelA sugrIvane paNa vAta karI. sahue bhAmaMDalane sahayoga ApavAnuM vacana ApyuM. bhAmaMDala prasanna thayA. thoDAka divasa rokAIne teo rathanUpura nagare javA taiyAra thayA. potAnA vimAnamAM teo rathanupura AvI gayA. potAnA maMtrImaMDaLane For Private And Personal Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAmaMDalanuM mRtyu bolAvI gupta maMtraNAo karI. maMtrImaMDaLa paNa vaitAdya-vijayanI yojanAmAM saMmata thaI gayuM. divaso vIte che. bhAmaMDalanuM mana vaitADhaca vijayanI yojanAmAM gUMthAyuM che. eka divasa bhAmaMDala mahelanI agAsImAM UbhA hatA. ekalA ja UbhA UbhA AkAzanA raMgo nihALatA hatA. temanI kalpanAsRSTimAM AryA sItAjI AvyAM : kevuM adbhuta jIvana! AtmAnA kalyANanuM jIvana, huM paNa evuM jIvana cAhuM chuM. paraMtu eka vAra huM samagra vaitAdyano svAmI banuM, sarvatra yathecchA vicarI zakuM, pachI zramaNa banuM. zramaNa banIne ghora tapazcaryA karI, indriyonuM damana karIza. divasonA divaso sudhI dhyAnastha dazAmAM rahIza. kaSAyonuM zamana karIza. karmanAM baMdhanothI mukta thavA satata puruSArtha karIza. mArI kAmanAo pUrNa thaze.' A vicAromAM bhAmaMDala lIna hatA tyAM ja eka bhayaMkara akasmAta thayo. AkAzamAMthI vidyuta (vIjaLI) bhAmaMDala para tUTI paDI. bhAmaMDalano deha paTakAI paDyo. mahela dhaNadhaNI UThyo. bhAmaMDalanuM prANapaMkheruM UDI gayuM. dvAre UbhelA sainiko dhasI AvyA. paraMtu teo zuM karI zake? mahelamAM samAcAra pharI vaLyA. aMtaHpura doDI AvyuM. maMtrImaMDaLa AvI pahoMcyuM. nagaramAM jema jema vAta phelAI, tema tema lAkho strIpuruSo zokasAgaramAM DUbI gayA. jarAya vilaMba karyA vinA samAcAra ayodhyA pahoMcADavAmAM AvyA. bhAmaMDalanuM mRtyu? vidyutpAtathI?' zrIrAma, lakSmaNajI, lava-kuza vagere stabdha thaI gayA. tarata ja puSpaka vimAnamAM besI sahu rathanUpura nagaramAM AvI pahoMcyA. bhAmaMDalanA prANavihoNA dehane joI, sahunI AMkho AMsubhInI thaI gaI. vaitADhya parvatanA aneka rAjAo paNa upasthita thaI gayA hatA. bibhISaNa, sugrIva ane hanumAna paNa AvI pahoMcyA. rAmAyaNakALano eka dIpaka bujhAI gayo hato. bhAmaMDalanA dehano aMtimavidhi karavAmAM Avyo. emano AtmA "devakuru' nAmanA pradezamAM yugalika mAnava banyo. e devakuruno pradeza ja e hoya che ke tyAM rAga-dveSanAM tophAna nahIM, koI jhaghaDA nahIM, kaSAyanI tIvratA nahIM. yugalika manuSyo marIne devalokamAM ja jAya. bhAmaMDalano AtmA evo yugalika manuSya banyo. For Private And Personal Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 115. hanumAnajInuM nirvANa dina yuddho baMdha thaI gayAM hatAM. bhAratamAM prajA nirbhayatAthI jIvana jIvI rahI hatI. rAjAo prajAnAM sukhazAMti mATe prayatna karI rahyA hatA. dharmaguruo dharmano upadeza ApI, prajAne mokSamArga batAvI rahyA hatA. rAjataMtra dharmanA siddhAMtone anukULa vartI rahyuM hatuM. bhautika AbAdInI sAthe prajAnI AdhyAtmika unnati thaI rahI hatI. mahArAjA bharata ane sItAjInA tyAge tatkAlIna bhArata para tyAganI gherI chAyA pAtharI hatI. lAkho nircantha sAdhupuruSo bhAratabhUmi para vicarI rahyA hatA. tyAgapradhAna bhavya saMskRtimAM prajA UcharI rahI hatI. hanupuranA vizALa rAjyane hanumAnajI saMbhALI rahyA hatA, avAranavAra teo sametazikhara, meru vagere tIrthonI yAtrA karI AtmAnI prasannatA meLavatA hatA. bhAmaMDalanA aNadhAryA mRtyue hanumAnajIne vizeSa antarmukha banAvyA hatA. kyAreka kyAreka teo anaMta bhUtakALanA vicAramAM UtarI jatA hatA. kyAreka teo anaMta bhaviSyanI ciMtAmAM DUbI jatA hatA. jyAre jyAre jJAnI mahAtmApuruSonAM darzana thatAM, tyAre teo upadeza sAMbhaLavA besI jatA. jinokta tattvonA zravaNamAM lIna banI jatA. tIrthabhUmiomAM divasonA divaso vitAvatA, paramAtmAnA pUjanamAM teo ekAkAra banI jatA. hanumAnajInuM A AdhyAtmika parivartana hatuM. khUnakhAra yuddho khelanAra hanumAnajI AtmaniSTha banatA jatA hatA. eka divasa teo meruparvata para yAtrArthe gayA. meruparvata para AvelAM jinamaMdiro ane jinamUrtionAM darzana-vaMdana-pUjana karI, teo pAchA vaLI rahyA hatA. temaNe asta thatA sUryane joyo. temaNe vimAnane thobhAvI dIdhuM ane sUryane joI ja rahyA. te darzana mAtra darzana na hatuM, te darzanamAM hanumAnajInuM ciMtana bhaLyuM. A e ja sUrya che ke je prabhAte Ugyo hato ane atyAre te asta thaI rahyo che. zuM A ema nathI sUcavato ke " ramazAzvata" badhuM ja azAzvata che, asthira che, caMcaLa che? bhogasukho nAzavaMta che. A rAjya, A vaibhava, are A zarIra paNa nAzavaMta che. saMsAramAM je kaMI dekhAya che te badhuM ja kSaNika che. kAMI ja kAyama TakanAruM nathI. nAzavaMta uparano rAga mithyA che. nAzavaMta uparano TheSa mithyA che. A vizva parivartanazIla che, manuSyanA bhAvo parivartanazIla che. For Private And Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hanumAnajInuM nirvANa 99 badhuM ja parivartanazIla! kharekhara, jinezvara bhagavaMte A vizvanuM svarUpa yathArtha batAveluM che. A sUryano asta, enuM ja pratIka che. roja e Uge che ane roja asta pAme che; roja e manuSyone vizvanI vinazvara sthitinuM bhAna karAve che. Aje mane satya samajAyuM: have zA mATe, kone mATe mAruM rAjya calAvavAM? zA mATe saMsAramAM rahevuM? bhoga sukhothI saryuM, indriyonAM sukhothI saryuM, have to aNagAra banuM, nigraMtha banuM, araNyomAM dhyAnastha banIne, AtmAnA zuddha svarUpane prApta karuM.' sUrya asta thaI garyo hato. aMdhakAra patharAvA mAMDyo hato. hanumAnajI vimAnane gati ApI, hanupura AvI gayA. mahelamAM pahoMcyA. rANI laMkAkumArIe svAgata karyuM. vastraparivartana karI, hanumAnajIe vizrAma lIdho. laMkAkumArI bhadrAsana para besI gayAM. hanumAnajIe rANI sAme joyuM. rANIe kahyuM. 'nAtha, tIrthayAtrA sukhapUrvaka thaI?' 'hA devI, Aje apUrva tIrthayAtrA thaI. Aje tIrthe taravAnI preraNA ApI. je tAre te tIrtha! A bhavasAgarane taravAnI prabaLa preraNA laIne Avyo chuM.' hanumAnajIe rANInA pratyuttaranI apekSAthI rANI sAme joyuM. 'svAmInAtha, ApanuM vacana yathArtha che. bhavasAgarane taryA vinA mokSasukha na ja maLe.' hanumAnajI jevA pratyuttaranI AzA rAkhatA hatA tevo ja pratyuttara maLyo. 'rAjakumArano rAjyAbhiSeka have huM saMsAravAsa tyajI cAritra aMgIkAra karIne karIza.'. laMkAkumA2I hanumAnajI sAme joI rahI. jhAMkhA dIpakane teja karyo. hanumAnajInA mukha para eNe vairAgyanI camaka joI. ekAeka saMsAratyAganA nirNayane sAMbhaLIne,laMkAkumA2I vicAramAM paDI gaI. jo ke chellAM varSomAM hanumAnajInuM AdhyAtmika parivartana te joI rahI hatI. saMsAranAM sukhomAM udAsInatA ane dharmadhyAnamAM tallInatA eNe joI hatI. teNe AtmasAkSIe vicAryuM ane bolI. 'nAtha, je Apano nirNaya te mAro nirNaya, huM paNa ApanI sAthe saMsAratyAga karIza.' laMkArANIe potAno nirNaya jAhera karyo. hanumAnajInA mukha para prasannatA chavAI. For Private And Personal Use Only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9oo jaina rAmAyaNa te ja ucita che devI, zAzvata sukha meLavavA saMsAranAM asthira caMcaLa sukhono tyAga karavo ja rahyo." laMkArANI potAnA zayanakakSamAM gayAM. hanumAnajI paMcaparameSThInuM dhyAna karatA karatA nidrAdhIna thayA. bIje divase prabhAte nityakarmathI nivRtta thaI hanumAnajIe mahAmaMtrIne bolAvyA, mahAmaMtrIne temaNe potAno nirNaya jaNAvyo ane rAjakumAranA rAjyAbhiSekanI taiyArIo karavA sucanA ApI. sAthe sAthe potAnA mitrarAjAone ane AjJAMkita rAjAone paNa samAcAra pAThavIne, potAnA saMsAratyAganA nirNayanI jANa karI. aMtaHpuramAM ane hanupuramAM vAta vAyuvege prasarI gaI. "laMkArANI paNa hanumAnajI sAthe cAritra levAnAM che," e vAta paNa prasarI gaI. aMtaHpuranI rANIo hanumAnajI pAse AvI. temaNe paNa cAritrane mArge cAlavAnI icchA vyakta karI. jema jema bIjA rAjAone samAcAra maLatA gayA tema tema te hanupura AvavA lAgyA. sADA sAtaso rAjAo hanupuramAM AvI pahoMcyA. zubha divase rAjakumArano rAjyAbhiSeka karI devAmAM Avyo. e arasAmAM najIkamAM vicaratA AcArya bhagavaMta dharmaratnasUri paNa hanupura padhArI gayA. bIjI bAju sAdhvIjI lakSmIvatIjI paNa ziSyAonA vizALa parivAra sAthe hanupuramAM AvI gayAM. vidyAdharInI duniyAmAM hanumAnajInA saMsAratyAganA samAcAre bhAre uttejanA pedA karI dIdhI. sahunAM mastaka e mahAna parAkramI rAjAne caraNe namI paDyAM. lAkho vidyAdharo dIkSA mahotsavamAM bhAga levA hanupuramAM AvI pahoMcyA. hanumAnajI parivAra sAthe dharmaratnasUrijInAM darzanavaMdane udyAnamAM pahoMcyA. vidhipUrvaka vaMdanA karIne, AcAryadevanI samakSa vinayapUrvaka beThA. AcAryadeve dharmalAbha'nA AzIrvAda ApyA. hanumAnajIe aMjali joDI kahyuM : he kRpAnAtha, A saMsAranAM viSayasukhothI mAruM mana nivRtta thayuM che. AtmAnuM zAzvata sukha meLavavA huM utkaMThita thayo chuM. asta thatA sUryane joI mAro aMtarAtmA jAgI gayo che. mane cAritraratna ApI, mAro A bhavasAgarathI uddhAra karo." vinaya-namratA ane saMvega-vairAgyabharI vANImAM hanumAnajIe AcAryadevane prArthanA karI. AcAryadeva bolyA : "he mahAnubhAva! tamArI bhAvanA ucita che, tamAro nirNaya prazasta che. mAnavajIvana mokSaprAptinA For Private And Personal Use Only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hanumAnajInuM nirvANa 901 puruSArtha mATenuM jIvana che. tema tamArI bhAvanAne saphaLa banAvo, e ja mArI kAmanA che.' hanumAnajIno harSollAsa vadhI gayo. teo punaH punaH gurudevane vaMdanA karI nagaramAM AvyA. nagaramAM sarva maMdiromAM mahotsavo UjavavAnI AjJA karI. sarve rAjakedIone baMdhanamukta karyA. bIjI bAju eka mahattvapUrNa gaMbhIra ghaTanA banI. dIkSA mahotsava-prasaMge AvelA sADAsAtaso rAjAo bhegA thayA. sahunAM mana rAga ane tyAganA vicAramAM aTavAyAM hatAM. hanumAnajInA saMsAratyAganA nirNaya rAjAonA rAgane hacamacAvI mUkyA hatA. zuM jIvanamAM tyAga karyA vinA mukti na maLe? mana pavitra rAkhavAthI na cAle? aneka prazno thatA hatA. sADAsAtaso rAjAo hanumAnajI pAse pahoMcyA. hanumAnajIe sarvenuM ucita sanmAna karyuM. rAjAone laI hanumAnajI mahelanA udyAne gayA. tyAM vRkSonI ghaTAo nIce svaccha bhUmi para sahu beThA. sarve 2AjAonAM mukha para gaMbhIratA chavAyelI hatI. sahunAM hRdaya hanumAnajI pratye anurAgavALAM hatAM. hanumAnajIe ja vArtAno prAraMbha karyo : 'kaho, kuzaLa cho ne?' 'ApanAM darzanathI ame sahu kuzaLa chIe, prasanna chIe, paraMtu amArA sahunA manamAM keTalAka prazno che, mUMjhavaNo che. e ApazrI dUra karI zako ema ja cho.' 'ko mArA mitro, tamArA prazno pragaTa karo. tamane mArA alpajJAna anusAra uttara ApIza.' mahendrapuranA rAjA zvetakIrtie pUchyuM : 'mahArAjA, mokSa che ane mokSa meLavavA puruSArtha karavo joIe, e vAta ame mAnIe chIe, paraMtu e mokSa--avasthA meLavavA mATe zuM saMsArano tyAga karavo ja paDe?' 'zvetakIrti, huM saMsArano tyAga karato nathI, saMsAramAM huM rahI ja zakuM ema nathI! tyAga karavAnuM tattva nathI, tyAga svAbhAvika ja thaI jato hoya che. jemAM mana na mAne tene tyajI ja detuM hoya che. mane AtmAnA zuddha svarUpanI eTalI tIvra abhilASA che ke huM saMsAramAM rahI zakato nathI. mane araNya pokAre che, mane ekAMta pokAre che. paramAtmasvarUpanI prApti sivAya mane kaMI ja have gamatuM nathI.' For Private And Personal Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 902 jaina rAmAyaNa mahArAjA, ApanuM kathana satya che, saMsAra pratye aNagamo, e zuM dveSa nathI? rAga-dveSathI mukta thavAno puruSArtha aNagamo, e zuM Sa nathI? rAgadveSathI mukta thavAnA puruSArthamAM A aNagamo bAdhaka na bane?" mahAnubhAva! saMsAra tyAjya che, heya che, je padArtha jevo hoya te padArtha pratye tevo bhAva jAge, temAM doSa nathI. heya pratye heya bhAva ane upAdeya pratye upAdeya bhAva hovo joIe. ema karatAM AtmAne samatvanI prApti thAya, samatvathI siddhi prApta thAya.' rAjAone hanumAnajInAM vacanothI khUba tRpti thatI jAya che, emanAM mananuM samAdhAna thatuM jAya che. temano AMtara-utsAha vadhato jAya che. zvetakIrti bolI UThyA : "he mahApuruSa, huM paNa ApanI sAthe ja cAritra svIkArIza." sabhAmAM upasthita rAjAo bolI UThyA : 'ame paNa ApanI sAthe cAritra svIkArIzuM. ame paNa saMsAratyAga karIzuM. mAnavajIvananA mahAna kartavyane adA karIzuM. "dhanya che tamane sahune, tame sahu cAritrapaMthe cAlazo, tame muktino puruSArtha karazo to tenAthI tamAruM Atma-kalyANa to sadhAze ja, prajAne paNa tyAgano uccatam Adarza prApta thaze." hanumAnajIe sADA-sAtaso rAjAonA saMkalpane vadhAvyo, anumodanA karI. zvetakIrtie UbhA thaI vinayapUrvaka kahyuM : he kRpAnAtha! jyAre ame sahu-sADA sAtasa rAjAo ApanI sAthe cAritra laIe to amAre amArA rAjyomAM sUcanA to ApavI joIe ne? rAjaparivArone paNa sUcanA karavI joIe ne? maMtrIvargane sUcanA karIne rAjakumAronA rAjyAbhiSeka paNa karavA paDe ne? mATe Apa kRpA karIne thoDA divasa laMbAvo, jethI sahuno mArga nirvighna bane.' hanumAnajIne rAjA zvetakIrtinI vAta ucita lAgI. temaNe eka saptAhano samaya Apyo. sabhA visarjita thaI. dareka rAjAe potapotAnA dUtone potapotAnA rAjyamAM ravAnA karI, sUcanA-saMdezA mokalI ApyAM. sADA sAtaso rAjyamAM samAcAra vAyuvege pahoMcI gayA, "hanumAnajI sAthe sADA sAtaso rAjAo cAritrane mArge-tyAgane mArge jAya che.' lAkho strI-puruSo hanupura AvavA For Private And Personal Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hanumAnajInuM nirvANa 903 nIkaLI paDyAM. dareka rAjAno rAjaparivAra rathomAM ane azvo para ArUDha thaI, hanupura AvavA lAgyo. AcArya bhagavaMta dharmaratnasUrijIne paNa hanumAnajIe sADA sAtaso rAjAonA saMsAratyAganA saMkalpanI jANa karI. AcArya bhagavaMte anumati ApI ane vadhu samaya rokavAnuM paNa svIkAryuM. thoDA ja divasomAM sADA-sAtaso rAjAonA parivAra hanupuramAM AvI gayA. dareka rAjAe potAnA parivArane saMsAratyAgano nirNaya samajAvyo. pariNAma e AvyuM ke dareka rAjAnI rANI paNa cAritra levA tatpara thaI gaI! kevA e parivAra! kevA e pati-patnInA saMbaMdha! bhogamAM sAthe tema tyAgamAM paNa sAthe! kevI e bhogomAM anAsakti! kevo e dhanya kALa ane kevAM e rAjA-rANI! sADA-sAtaso rANI cAritra levA tatpara banI gaI : "amArA svAmInAtha tyAgane paMthe jAya to amAre paNa tyAgane ja paMthe javAnuM. amAre saMsAravAsa na joIe.' puruSanI sAthe strInI hoDa tyAgamAM, bhogamAM nahIM! kevo nirmaLa sneha ane kevuM adbhuta samarpaNa! jIvana jIvavAno sAco AnaMda AvA saMbaMdhomAM ane AvA AdarzomAM ja samAyelo che. sADA-sAtaso rAjyamAM samAcAra phelAI gayA : "rAjAonI sAthe rANIo paNa saMsAratyAga karI, cAritranA mahAna paMthe cAlavA tatpara banI gaI che!' rAjyomAM AnaMdaAnaMda chavAI gayo. prajAe rAjA-rANIone karoDo abhinaMdana ApyAM. paramAtmA jinezvaradevanA zAsananI bhUribhUri prazaMsA karI. dakSA mahotsavanAM bhavya maMDANa thaI gayAM. hanupuranagarane indrapurI banAvI devAmAM AvI. bAhya bhUmibhAga para seMkaDo navAM nagara UbhAM karI devAmAM AvyAM. vidyAdharoe bAra-bAra yojananA vistAramAM bhavya mahelo UbhA karI dIdhA. tyAgI rAjA-mahArAjAonA sanmAna mATe prajAmAM apUrva utsAha jAgyo. lAkho prajAjano rAjArANIonAM darzana karavA UmaTI paDyA. teo temanAM darzana karIne dhanya banavA lAgyAM. dIkSAno divasa AvI lAgyo. hanupuranA bhavya rAjamahelathI dIkSAno varaghoDo caDhyo, sADA-sAtaso rathamAM rAjAo rANIo sAthe ArUDha thayA. vidyAdharoe divya vAjiMtronA sUrothI AkAzamaMDaLane bharI dIdhuM. hastIsenA, azvasenA ane bhUmisenA varaghoDAmAM zAmila thaI. vidyAdharo seMkaDo vimAnomAM besI AkAzamArge cAlavA lAgyA. For Private And Personal Use Only
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 904 jaina rAmAyaNa niraMtara puSpavRSTi karavA lAgyA. varaghoDo nagaranA bAhya-udyAnamAM AvI pahoMcyo. bhagavAna munisuvrata svAmIno jaya ho!" AcArya dharmaratnasUrino jaya ho!" jayanAdathI udyAna guMjI UThyuM. hanumAnajI laMkArANI sAthe rathamAMthI UtarI, AcAryadevanI pAse pahoMcyA. vaMdanA karI vinayapUrvaka yathAsthAne UbhA rahyA. kramazaH dareka rAjArANI rathamAMthI UtarIne dIkSAmaMDapamAM AvavA lAgyAM. AcAryadeve zubha samaye cAritramadAnanI kriyA AraMbhI dIdhI. sADA-sAtaso rAjAo ane sADA-sAtaso rANIo cAritrI banyAM. kezalecana karIne kaSAyonuM laMcana karavAnA saMkalpavALAM banyAM. hanupuranagaranI bhUmi tyAgI mahApuruSonA mahAbhiniSkramaNathI pAvana-pAvana banI gaI. sADA-sAtaso AyaMone pravrajita karI, AryA lakSmIvatIjIe hanupurathI prayANa karyuM. sADA-sAtaso nUtana munivarone laI AcAryadeva dharmaratnasUrie paNa hanupurathI prasthAna karyuM. rAjAo aNagAra banI gayA. rANIo AryA banI gaI. duniyA stabdha banI gaI! hanumAnajIe karmono kSaya karI nirvANa prApta karyuM. jyAre ayodhyAmAM zrIrAmane hanumAnajI pravrajita banyAnA samAcAra maLyA tyAre zrIrAma UMDA vicAramAM paDI gayA. hanumAne zA mATe cAritra lIdhuM? zA mATe saMsAranA vipula sukhono tyAga karyo? ene zAnuM duHkha hatuM? sukha-vaibhava ane saMpattino tyAga karI, kaSTamaya cAritra eNe zA mATe svIkAryuM? kharekhara, hanumAne barAbara na karyuM." zrIrAme kevuM vicAryuM!!! e ja bhavamAM nirvANa pAmanArA e mahApuruSane paNa karmanI viTaMbaNA kevI? bharatajI ane sItAjIe cAritra lIdheluM che, kRtAMtavadane cAritra lIdheluM che, e prasaMgo zrIrAme joyA che chatAM Aje hanumAnajI mATe teo kevo vicAra kare che!! devalokano saudharma-indra avadhijJAnano upayoga mUke che. zrIrAmane jue che. zrIrAmanA vicAro jANe che. te stabdha thaI jAya che : "carama-zarIrI zrIrAma cAritradharmane hasI kADhe che? A ja jIvanamAM teo svayaM cAritrI banavAnA che! For Private And Personal Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hanumAnajInuM nirvANa 905 cAritranI upAsanA karIne karmono nAza karavAnA che. AtmAnA zuddha svarUpane pragaTAvavAnA che evA, zrIrAma Aje hanumAnajIe lIdhelA cAritrane hasI kADhe che! aho, karmanI kevI ghora viTaMbaNA che! paraMtu e karmo kayA svarUpe emane mUMjhavI rahyAM che? hA, jANayuM. zrIrAma ane lakSmaNajIno gADha sneha, e snehanuM baMdhana ja emane saMsAra pratye nirveda nathI jAgavA detuM! kevA e be bhAIono sneha che! vizvamAM anyatra durlabha!' saudharmendrane vicAramAM paDI gayelA joI, sabhAmAM beThelA devoe prazna karyo: he devarAja! Apa gaMbhIra vicAramAM DUbI gayA. evo kyo vicAra Avyo? "he saudharmavAsI devo! meM avadhijJAnathI zrIrAmane joyA, temanA vicAro jANyA, hanumAnajIe cAritra lIdhuM e zrIrAmane na gamyuM!" ema kema? zrIrAmane saMsAra pratye vairAgya thavAmAM bhAtRsneha bAdhaka banyo che. zrIrAma ane lakSmaNajIno sneha advitIya ane adbhuta che. e sneha zrIrAmane bhavanirveda nahIM thavA de!' Avo addabhuta sneha!" devo vismaya pAmI gayA. sabhAmAM beThelA devomAMthI be devonA manamAM kautuka jAgyuM. temane snehanI parIkSA karavAnI icchA thaI. temaNe indrane vAta na karI. manamAM ja nirNaya karyo. snehanI parIkSA! kevI ghelachA! kevuM sAhasa! bIjAonA jIvanamAM hastakSepa! 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir para 111. lakSmaNajInuM mRtyu snehanI parIkSA! snehanI parIkSA snehIne nathI karavI, snehanI parIkSA trIjI ja vyaktine karavI che. sneha mATe snehInI parIkSA nathI karavI. be snehI vacce kevo prema che, evI jijJAsAne saMtoSavA parIkSA karavI che. eka snehInA virahamAM bIjo snehI kevuM duHkha anubhave che, enA AdhAre snehanI mAtrAnuM mApa nIkaLe che. sneha AMkhothI joI zakAto nathI, kAnathI sAMbhaLI zakAto nathI, nAkathI sthI zakAto nathI ke jIbhathI cAkhI zakAto nathI. sneha hRdayanuM eka saMvedana che. bIjAnA hRdayanAM saMvedana kevI rIte joI zakAya? paraMtu e saMvedananI prakriyAo zarIra para kyAreka joI zakAya che. be devoe zrIrAma-lakSmaNa vacce snehanAM pArakhAM karavAnI yojanA ghaDI kADhI, temaNe potAnI yojanAnuM kendra lakSmaNajInA mahelane banAvyuM. lakSmaNajInA snehanI pratikriyAo jovAno nirNaya karyo. teo ayodhyAmAM AvyA. devo hatA ne! devIzakti emanI pAse hatI. potAnI icchAo ane kalpanAone teo pratibhAsita karI zakatA hatA. temaNe indrajALa racI. lakSmaNajI potAnA mahelamAM beThA hatA. siMhAsana para besI aMta:pura sAthe vArtA vinoda karatA hatA tyAM temane kAne rudananA svaro athaDAyA. e kaMI vicAre e pUrve to temaNe aMtaHpuranI hajAro rANIone rudana karatI joI. rANIonA mAthAnA vALa vIkharAyelA hatA. AMkhomAMthI codhAra AMsu vahI rahelAM hatAM. chAtI para prahAra karatI, 'hA rAma... hA pA... hA rAma, A zuM thayuM? AvuM akALa mRtyu! have A vizvanuM zuM thaze..' A pramANe vilApa karI rahI hatI. AkhA mahelamAM rokakaLa macI gaI hatI. vAtAvaraNa ati gaMbhIra banI gayuM hatuM. lamaNajI stabdha banI gayA. temanI AMkho pahoLI thaI gaI. teo bolI UThyA : zuM mArA prANapriya bhrAtAnuM mRtyu thayuM? mArA jIvanano AdhAra mRtyu pAmyA? duSTa kRtAnta A zuM karyuM? mane aMdhArAmAM rAkhI, e yamarAja Aryaputrane upADI gayo?' lakSmaNajI AgaLa bolI na zakyA, kAMI vicAra na karI zakyA ane For Private And Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lakSmaNajInuM mRtyu 907 emanuM hRdaya baMdha paDI gayuM. prANapaMkheruM UDI gayuM. siMhAsana para ja mRtyu pAmyA. parama snehI evA zrIrAmanA mRtyunA AbhAse lakSmaNajInA prANa harI lIdhA. karmono kevo dAruNa vipAka? koNa e vipAkane-pariNAmane khALI zakyuM che? devoe lakSmaNajIne mRtyu pAmelA joyA ane teo dhrujI UThyA. bebAkaLA banI gayA. teo viSAdagrasta banI ekabIjA sAme jovA lAgyA. aho, A ApaNe zuM karyuM? vizvano AdhAra, bhAratano prANa ApaNe harI lIdho. arere! A zuM karI beThA! snehanAM AvAM pArakhAM hoya kharAM? kevuM avicArI kRtya karyuM? kharekhara, devarAja indranAM vacanomAM ja vizvAsa rAkhyo hota to AvuM na banata. athavA snehanA pArakhAM karavAno bIjo koI upAya karyo hota to vizvanA AvA zreSTha puruSanuM mRtyu na thayuM hota. lakSmaNajInA mRtyunA samAcAra zrIrAmane maLaze tyAre zuM thaze? zuM lakSmaNajInA mRtyunA AghAtane zrIrAma sahana karI zakaze? zrI rAmano lakSmaNajI upara atyaMta sneha che. lakSmaNajInuM mRtyu zrIrAmanA." devo vihvaLa banI gayA. bIjI durghaTanAnA banAvanI kalpanAthI tharathara dhrujI UThyA. snehanI parIkSA thaI gaI. paNa pariNAma zuM AvyuM? "rAma-lakSmaNano prema advitIya che, eno nirNaya thaI gayo. paraMtu pariNAma zuM? devone AvI parIkSA levAnI zI jarUra hatI? evA akhatarA karavAnA hoya? bIjA jIvonA jIvanamAM, pariNAmano vicAra karyA vinA, jo hastakSepa karavAmAM Ave to AvA anartha sarjAtA hoya che. hRdayamAM apAra vedanA, AMkho dInatApUrNa vivazatA ane thaI gayelA pApano ghora pazcAttApa laI, devo devaloka tarapha cAlyA gayA. racelI indrajALa sameTAI gaI. indrajALa sarjelI bhayaMkara honArata rahI gaI. sihAsana upara niSTa dazAmAM, niSThANa lakSmaNajIne jyAre aMtaHpuranI strIoe joyA tyAre rANIo cIsa pADI UThI. "he svAmInAtha, zuM thayuM Apane? Apa Ama kema beThA cho?' rANIoe lakSmaNajInA dehane sparza karI joyo. prANa vinAnA dehane sparza kare ke e dehane hacamacAve, zuM karavAnuM? rANIonuM haiyAphATa rudana ayodhyAnI galIomAM paDaghA pADavA mAMDyuM. tvarita gatie mRtyunA samAcAra rAjamahelomAM ane ayodhyAmAM pahoMcI gayA. zrI rAma, rANIonA rudanane sAMbhaLIne tarata doDI AvyA. vizalyAno karuNa vilApa joI rAmacandra bolI UThyA. For Private And Personal Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 908. jaina rAmAyaNa "are, akALe amaMgaLa? zA mATe? huM jIvaMta chuM ane A anuja lakSmaNa jIvita che, pachI tamAre rovAnuM zA mATe?' siMhAsana para nicceSTa paDelA lakSmaNajInA dehane joI zrIrAma bolI UThyA : bhAI, lamaNa tane zuM thayuM che? zo roga che? tuM bolato kema nathI? vyAdhinuM nivAraNa auSadha che. huM auSadhopacAra karAvuM chuM.' rANIo sAme joIne zrIrAme kahyuM : 'tame raDo nahIM. mArA laghubaMdhune koI roga che, hamaNAM ayodhyAnA zreSTha vaidyo Avaze ane cikitsA karaze.' samagra maMtrImaMDala mahelamAM AvI pahoMcyuM hatuM. mahAmaMtrI to samajI ja gayA hatA ke "lakSmaNajI mRtyu pAmyA che. paraMtu zrIrAmane potAno nirNaya teo jaNAvI zake ema na hatA, zrIrAma "lakSmaNa mRtyu pAme" e mAne ema ja na hatA, paraMtu mahAmaMtrIe vimAna dvArA bibhISaNa, sugrIva vagerene tarata bolAvI lIdhA hatA. zatrughna zrIrAmanI pAse AvIne besI gayA hatA. zatruSNane khyAla AvI gayo hato ke "lakSamaNajI mRtyu pAmyA che. have vaidyo kaMI ja karI zake ema nathI. paraMtu zrIrAmane samajAvI zakAya ema na hatuM. jo ke zatrughna, vizalyA vagere rANIo ane maMtrImaMDaLa "lakSmaNajI mRtyu pAmyA' e vAta jANI gayAM. paraMtu lakSmaNajInuM mRtyu kevI rIte thayuM, e jANI na zakyAM. kevI rIte jANe? e jANanAra be devo hatA ne eka lakSmaNa hatA! paraMtu lakSmaNajInA mRtyunA e divase kone nahotA raDAvyA? e abhAgI divase konI AMkho AMsubhInI nahotI thaI? ayodhyAnAM lAkho strI-puruSo rAjamahelanI samakSa lakSmaNajInAM aMtima darzana karavA bhegAM thayAM hatAM. vimAnomAM hajAro-lAkho vidyAdharo ayodhyAmAM AvI rahyA hatA. AkAza vimAnothI chavAI gayuM hatuM. vidyAdhara rAjAo lakSmaNajInA mahelamAM AvI cUpacApa besI jatA hatA. sahune khyAla AvI gayo ke, "zrIrAma haju lakSmaNajIne mRtyu pAmelA mAnatA nathI." deza-videzamAM, mAnava ne vidyAdharonI duniyAmAM lakSmaNajInA mRtyunA samAcAra hAhAkAra vartAvI dIdho. zrIrAma lakSmaNajInA siMhAsana para besI gayA hatA. lakSmaNajIne mAthe hAtha pheravatAM bolatA hatA : 'vatsa! tane zuM thaI gayuM? A kevo vyAdhi AvI gayo? tuM bolI paNa zakato nathI?' mahAmaMtrI sAme joI zrIrAma tIvra svarathI bolI UMDyA : For Private And Personal Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 909 lakSmaNajInuM mRtyu haju vaidyo kema na AvyA?' mahArAjA, teo tvarita gatie auSadho laIne AvI rahyA che.' mahAmaMtrI javAba Ape che te sAthe ja vaidyoe mahelamAM praveza karyo. mahelamAM AvIne zrIrAmane praNAma karyA. zrIrAma siMhAsana parathI UbhA thaI gayA ane vaidyonA hAtha pakaDIne bolyA : "he vaidyarAjo, tame juo, mArA anujane zuM thaI gayuM che? e bolato nathI, cAlato nathI, tame jaldI upacAra karo." vaidyoe lakSmaNajInA dehane joyo, mukhane joyuM. tarata temanA manamAM nirNaya thaI gayo ke lakSmaNajI mRtyu pAmyA che, paraMtu e nirNaya tarata jAhera karavAmAM moTuM jokhama hatuM. temaNe lakSmaNajInI nADI tapAsavA mAMDI, AMkho tapAsI, peTa tapAsya ane auSadhi kADhIne emane mastake, page ane chAtI para ghasavA mAMDI. mahArAjA, ame amArAthI badhA ja upAyo zarU karIe chIe." vaidyoe zrIrAmane AzvAsana ApyuM. upacAranI prakriyA cAra ghaDI sudhI cAlu rahI, paraMtu niSphaLa. jo koI auSadhi mRtyu pAmelAne paNa jIvita karatI hoya to to koNa mRtyu pAme? vaidyonA mukha para nirAzA taravarI UThI. zrIrAma sAme dina mukhe jaI vaidya bolyA : "mahArAjA, chellAmAM chellA upacAro paNa niSphaLa nIvaDyA che.' zrIrAme mahAmaMtrI sAme joyuM ne bolyA : mahAmaMtrI, nagara zreSTha mAMtriko, tAMtriko ane jyotiSIone bolAvo. tarata ja mahAmaMtrI UbhA thayA ane sevakone mokalI mAMtriko, tAMtriko ane jyotiSIone bolAvI teDAvyA. mAMtrikoe AvatAM ja potAnA mRtyaMjayI maMtronA prayoga AraMbhI dIdhA. khyAtiprApta mAMtrikoe vizvAsa sAthe prayoga karavA mAMDyA. eka ghaDI, be ghaDI, traNa ghaDI, samaya vItato jAya che, parantu maMtronI koI ja asara lakSmaNajInA deha para jaNAI nahi. mAMtrikoe hAtha dhoI nAMkhyA. tAMtrikoe potAnA prayoga zarU karyA. zrI rAmanuM dharya ghaTatuM jatuM hatuM. tAMtrikone temaNe kahyuM : "jojo, prayoga barobara karajo. prayoga niSphaLa na jAya. jo tame saphaLa thazo to tamane eka rAjya bakSisa ApIza." kauzalyA, sumitrA ane suprabhA paNa AvI pahoMcyAM hatAM. sahunA manamAM For Private And Personal Use Only
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 910 jaina rAmAyaNa ema hatuM ke "jo koI prayoga saphaLa thaI jAya to.' adhdhara zvAse sahu tAMtrika prayogone joI rahyA hatA, paraMtu be ghaDIne aMte tAMtriko paNa dUra khasI gayA. zrIrAma cIsa pADI UThyA. are tAMtriko, zuM tame paNa bhrAtA lakSmaNajInA vyAdhine dUra na karI zakyA? kyAM gaI tamArI taMtravidyA? kyAM gaI tamArI kuzaLatA?' zrIrAme jyotiSIo tarapha joyuM ne bolI UThyA : are jyotiSIo, tame kaho. bhrAtA lakSmaNane zuM thaI gayuM che?' jyotiSIo mauna rahyA. zrIrAmanI sAme paNa jovAnuM temanAmAM sAmarthya na hatuM. mahAmaMtrIe zrIrAmane caraNavaMdanA karI ane bolyA : he kRpAvaMta, sarva mAMtriko, tAMtriko ane jyotiSIo niSphaLa gayA che. mahArAjA lakSmaNajInA vyAdhine koI miTAvI zake ema nathI.' zrIrAma mUchita thaI gayA. kauzalyA, sumitrA ane suprabhA paNa "he vatsa... he putra...' karatI karuNa rudana karavA lAgI. aMtapuranA AkaMdanI koI sImA na rahI. bibhISaNa, sugrIva ane zatrughna AMkhamAMthI AMsu vahAvatAM zrIrAmanI mUrchA dUra karavAnA upAyo karavA lAgyA. zrIrAmanI mUccha dUra thaI. temaNe lakSmaNajInA dehane joyo. lakSmaNajInA vakSaHsthala para mastaka mUkI zrIrAma moTA svare raDI paDyA. zrIrAmanA rAdane rAjamahelanA paththarone paNa raDAvI mUkyA. zrIrAmane koNa zAnta rAkhe? koInI pAse bolavAnI zakti na hatI, zabda na hatA. koNa kone zAnta rAkhe? bahAra gayelA lava ane kuza paNa ayodhyAmAM AvI gayA hatA. teo doDatA lakSmaNajInA mahelamAM pahoMcyA. pahoMcatAM ja baMne bhAIo stabdha thaI gayA. rudana, dana. ane rudana, zrIrAma raDe, kauzalyA ne sumitrA-suprabhA raDe, bibhISaNa ne sugrIva raDe, Avela seMkaDo hajAro rAjA-mahArAjAo raDe. lava-kuze lakSmaNajInA niceSTa dehane joyo. teo paNa dhrusake dhrusake raDI paDyA. lakSmaNajInA dehane AliMgana ApatAM "he tAta, amane mUkIne kyAM cAlyA gayA? ame nirAdhAra banI gayA. ApanA vinA amAruM jIvana zUnya thaI gayuM." A pramANe vilApa karavA lAgyA. mahelo raDatA hatA, rastAo raDatA hatA, ekaeka ghara raDatuM hatuM. samagra brahmAMDa jANe zokArvatamaya banI gayuM hatuM. zokamAM badhuM ja zUnya bhAsatuM hatuM. For Private And Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja 117. lava-kuzanuM nirvANa mohanAM kevAM kAramAM baMdhana che! mahino jIva para kevo gajaba prabhAva che! lakSmaNajI sAce ja mRtyu pAmelA hovA chatAM zrIrAmacandrajI emane mRtyu pAmelA mAnavA taiyAra nathI! "lAmaNajI mRtyu pAmyA che." ema bolanArA temane gamatA nathI. lakSmaNajI mare ja nahIM!' A ja kalpanAmAM zrIrAma ramyA kare che. bhrAtRsnehanA gADha mohanAM ghanaghora vAdaLo chavAI gayAM che. samagra ayodhyA para zokanI meghazyAmala chAyA chavAI gaI che. bhAratavarSanA judA judA bhAgomAMthI AvelA rAjA-mahArAjAo ane vidyAdhara duniyAnA samrATo zrI lakSmaNajInA akALa mRtyuthI to dukhI hatA, paNa zrIrAmanI mati-vihvaLatAthI teo atyaMta asvastha banI gayA hatA. zrI lakSmaNajIno agnisaMskAra paNa thaI zake ema na hato. zrIrAma eka kSaNa paNa lakSmaNajInA dethI aLagA ja thatA nathI, "mAro lakSmaNa jIve che, e mare ja nahIM.' A nizcaya sAthe zrIrAma sahunI sAthe vAta rahyA che. eka divasa vItyo. be divasa vItyA. nathI koI snAna karatuM ke nathI koI bhojana karatuM nathI koI pUjApATha karatuM ke nathI koI dukAna kholatuM. ayodhyAnI zerIo ane rAjamArgo nisteja ane nIrava banI gayA che. zerInAM kUtarAMo paNa bhUkhyA peTe TUMTiyuM vALIne paDI rahyAM che. zatruna ane lava-kuza ciMtita che. bibhISaNa ane sugrIva vyagra che. kauzalyA, sumitrA ane suprabhA ciMtita che. zrIrAma kyAM sudhI lakSmaNajInA mRtadehane pakaDI rAkhaze? kyAre mAnaze ke "lakSmaNajI mRtyu pAmyA che?' emane koNa samajAve?' atyAre teo koInuM paNa sAMbhaLavA taiyAra nathI! lakSmaNajI karatAM vizvamAM koI vadhu priya hoya to enuM mAne ne? emane mana vizvamAM lakSmaNajIthI koI adhika priya na hatuM! pachI A konuM sAMbhaLe? hA, mAtA sumitrAnuM paNa zrIrAma atyAre kaMI sAMbhaLavA taiyAra nathI. lakSmaNajInA mRtadehane pakaDIne beThelA, zrIrAmanI AsapAsa bibhISaNa For Private And Personal Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 912 jaina rAmAyaNa vagere rAjAo zUnyamanaska thaIne nIcI dRSTie beThA che. zrIrAma lakSmaNajInA dehane vAraMvAra AliMgana ApatA enI sAthe vAto kare che! 0 0 0 eka manuSyano moha bIjA manuSyane nirmohI banAve che! eka manuSyano rAga bIjA manuSyane vairAgI banAve che! joIe vizvane, vizvanI ghaTanAone jovAnI jJAnadRSTi! joIe saMsAramAM banatI citravicitra ghaTanAone mUlavavAnI tattvadRSTi! zrIrAmanI mohadazA lava ane kuzane vicAra karatA karI de che! zrIrAmanI rAgadazA emanA lADakavAyAone virAgI banAve che! lakSmaNajInuM mRtyu ane zrIrAmano vyAmoha lava-kuzanA hRdaya para coTa karI gayAM. baMne bhAIo potAnA mahelamAM AvyA. baMnenA mukha para ghero viSAda chavAyo hato. rAjamahelo, rANIo ke vaibhava... emanA mana parathI UtarI gayAM hatAM. saMsAranAM sukhonuM rajamAtra AkarSaNa rahyuM na hatuM. lava kuzanI sAme jue che. kuza vicAromAM garakAva thaI gayo che. lava kuzanA khabhA para hAtha mUkIne bolyA : kuza, A saMsAranI kevI karuNatA che? sAce ja mAtAjIe saMsArano tyAga karyo ne cAritranA mArge cAlyAM gayAM, te yogya ja karyuM.. vyAdhi ane mRtyune rokI zakavA koI samartha nathI. tAta lakSmaNajI cAlyA gayA, akasmAte cAlyA gayA. koI roga nahi, koI vyAdhi nahi, kSaNa vAramAM prANapaMkheruM UDI gayuM. mahelo, aMtaHpura ane rAjya ahIM paDyAM rahyAM ane enuM sarjana karanAra cAlyo gayo. pitAjI, atyaMta snehALa pitAjIne paNa e choDI gayA. emanA vinAnA mahelo, emanA vinAnI ayodhyA, kevI sUnI sUnI ane nIrasa bhAse che!' lavanI AMkho AMsubhInI banI gaI. kuza raDI paDyo. kaza, raDa nahi. rudana karavAthI have zuM? bhagavAna munisuvrata saMsAranA svarUpane yathArtha batAveluM che. janma pachI mRtyu hoya ja! janmelA mATe mRtyu svAbhAvika che. paNa ApaNe rAgadazAmAM A tattva samajatA nathI. mRtyu duHkhI nathI karatuM, rAga duHkhI kare che. pitAjI keTalA vyAkuLa che? keTalA duHkhI che? koNa duHkhI kare che? rAga! kuza! pitAjIne Aje duniyA bhagavAna samAna mAne ja che. e pitAjI paNa bhrAtRvirahanuM ghora duHkha anubhavI rahyA che. karmonI kevI ghora viTaMbaNAM che?' For Private And Personal Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lava-kuzanuM nirvANa 913 lava kuzanI sAme joI rahyo. kuza lavanI dRSTimAM daSTi milAvIne, lavanA hRdayagata bhAvone vAMcI rahyo hato. kuze lavanI vAta ekAgratAthI sAMbhaLI. teNe kahyuM : "moTAbhAI, ApanI vAta sAcI che. jema mRtyu anivArya che, tema mRtyu pachI janmavAnuM paNa kharuM ne? A punaH punaH janma ane punaH punaH maraNa kyAM sudhI? pharIthI janma ja na levo paDe tevo mahAna puruSArtha A jIvanamAM karI levo joIe. mRtyu kyAre AvI jAya, koNa jANe che? jo AtmAne vizuddhi karyA vinA mRtyu AvI gayuM to?" kuzanA mukha para gaMbhIratA chavAyelI hatI. rudanathI tenI AMkho sUjI gaI hatI. eka eka zabda enA nAbhipradezathI UThato hato. lava kuzanI AMkhomAM bhavanirveda jue che. kuzanA zabdomAM dharmapuruSArthanI hAka sAMbhaLe che. jyAre cAre bAju lakSmaNajInA mRtyuno viSAda chavAyelo che, zoka, AjhaMda ane vilApanA dhvanithI ayodhyAnuM vAyumaMDala paNa Ardra banI gayeluM che, tyAre zrIrAmanA be kumAro lava ane kuza janma, jIvana ane mRtyunA hRdayasparzI ciMtanamAM DUbI gayA che. "jema acAnaka mRtyu lakSmaNajIne bharakhI gayuM, tema amane paNa kema na bharakhI jAya? ane paralokanI koI ja taiyArI vinA paralokamAM kyAM javAnuM thAya? punaH garbhAvAsamAM purAvAnuM? punaH janma ane punaH mRtyu? koIpaNa samaye mRtyu AvI zake che to satata jAgrata rahI dharmapuruSArtha karI levo joIe." e divasomAM nidrA cAlI gaI hatI. koNa ayodhyAvAsI sUto hato? koNa nidrAdhIna thayo hato? lava ane kuze satata traNa rAta jAgIne vitAvI hatI. Aje trIjI rAta hatI. baMne rAjakumAronuM aMtaHpura mAtA sumitrAnI sevAmAM upasthita hatuM, eTale kumAra mahelamAM ekalA ja hatA. emanA AtmaciMtanamAM e ekAMta sahAyaka banyuM hatuM. 'kuza, mane to eka kSaNano paNa vilaMba karavo rucato nathI. saMsArano tyAga karI cAritrano svIkAra karI, AtmAnI vizuddhi mATe puruSArtha AraMbhI daIe." satya che, mAruM mana paNa A saMsArathI udvigna banI gayuM che. mAtAjInA mArge cAlyA jaIe. AtmAnI pUrNatA prApta karI janma-maraNane miTAvI daIe." kuze potAnA hRdayagata bhAvo vyakta karI dIdhA. paraMtu tenA mukha para citAnI rekhAo UpasI AvI. For Private And Personal Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 914 'moTAbhAI, zuM ApaNane tAtapAda anumati Apaze, A saMyogomAM?' 'anumati? A saMyogomAM tAtapAda anumati na ja Ape. paraMtu enI khAtara saMsAramAM rahevAya paNa nahIM.' lavanA pratyuttarathI kuza vicAramAM paDI gayo. lave kuzanuM samAdhAna karavA punaH kahyuM : 'mokSamArganI ArAdhanA karavI che, AtmAnuM kalyANa karavuM che. samaya kaTokaTIno che. e vakhate bIjA vicAro na ja karAya. snehAdhIna pitAjI ApaNane anumati na ja Ape. are, jyAre bhrAtRvirahanuM du:kha zamI jaze, pitAjI svastha banaze tyAre teo svayaM paNa saMsAramAM nahIM rahe! lakSmaNajI vinAno saMsAra temane akAro lAgaze!' lave zrI rAmacaMdrajInA bhAvi tarapha nirdeza karyo te tenuM anumAna hatuM, anumAnamAM satya chupAyeluM hatuM. lakSmaNajIno saMyoga ja cAritramAM bAdhaka hato. lakSmaNajInA mRtadeha parathI rAga dUra thatAM zrIrAma saMsAratyAga kare to navAI nahIM. lakSmaNajI vinAnA mahelo emane jarAya game nahIM; A vAta lava sArI rIte samajato hato. enA manamAM eka navo vicAra Avyo. 'ane kuza mAnI le ke pitAjIe anumati na ApI, to zuM ApaNe saMsAramAM rahevAnuM? rahI zakIzuM? tuM vicAra kara. ApaNe pitAjIno anAdara karI rahyA nathI . anAdara thAya ja kevI rIte? temanA jevA mahApuruSa pratye anAdara thaI ja na zake. atyAre temanA hRdayanI je sthiti che, e sthitimAM emanI pAsethI anumati meLavavI azakya che, mATe mAtra nivedana karIne jANa karIne ApaNe nIkaLI jaIe..' kuza palaMgamAMthI UThIne, mahelanA jharUkhAmAM gayo. lava paNa enI pAchaLa ja jharUkhAmAM gayo. hamezAM A jharUkho ayodhyAnI ramaNIyatA, mohakatA 52 chavAyelA zokanA gherA aMdhakAra batAve che, udAsInatA batAve che ane saMsAranI nirguNatA batAve che! lava ane kuza mauna che. paNa mana mauna nathI. baMnenI dRSTi ayodhyA 52 maMDAI che, paraMtu teo sthUla nathI jotA, teo sUkSmane zodhe che. thoDoka samaya vItyo. lave kuzanA khabhe hAtha mUkyo ane bolyo : 'A aMdhakAra karatAM paNa ghero aMdhakAra aMtarAtmAmAM chavAyelo che! ajJAnano aMdhakAra! ajJAnanA aMdhakAramAM jIva A vizvanI yathArtha sthitine joI zakato For Private And Personal Use Only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir liva-kuzanuM nirvANa 915 nathI, tyAjya para rAga kare che ne upAdeya tarapha dveSa kare che. ApaNe AtmAmAM jJAnano prakAza pAtharIe." kuza sAMbhaLI rahyo. Aje tene lavanI vANI khUba priya lAgI rahI hatI. lava jANe hRdaya kholIne bolI rahyo hato. tenAmAM janamajanamanI tyAgavairAgyanI bhAvanA jAgI UThI hatI. saMsAranuM koI tattva te be bhAIone avarodhaka banI zake ema na hatuM. alabatta, temane paNa rANIo hatI. badhuM 'svapnavat' samajI lIdhuM hatuM. e badhuM baMdhanarUpa na hatuM, avarodharUpa na hatuM. trIjI rAta vItI gaI. zrIrAma khAtA nathI, pItA nathI, snAna nathI karatA. lakSmaNajInA mRtadehane choDIne jarA paNa dUra nathI jatA. kauzalyA vagere rAjamAtAo ciMtAtura banI gaI, bibhISaNa vagere rAjA ciMtAmagna thaI gayA. 'zuM karazuM? zrIrAmane kevI rIte samajAvavA?' e eka koyaDo banI gayo. koIne kaMI sUjhatuM nathI. bibhISaNa ane sugrIva ati vyagra banyA hatA. emanA zire moTI javAbadArI hatI. zrIrAmane teo khUba ja cAhatA hatA. janmajanmAMtaranA saMbaMdho hatA ne! vaLI e baMnene dhyAna che ke laMkAnA yuddhamAM jyAre rAvaNanI 'amoghavijayAnA AghAtathI lakSmaNajI bebhAna banI DhaLI paDyA hatA. te rAte zrIrAme kevo kalpAMta karyo hato! e to sAruM thayuM ke vizalyA tyAM AvI pahoMcI ane lakSmaNajIne navajIvana maLI gayuM. nahIMtara zrIrAme to lakSmaNajInI sAthe baLI maravAnuM ja nakkI karyuM hatuM. bibhISaNa ane sugrIvane e ciMtA thaI gaI ke zrIrAma kaMI aghaTita to nahIM karI bese ne? rAgathI vyAkuLa manuSya zuM nathI karI besato? sahu rAjA-mahArAjAo zrIrAmane vIMTaLAI beThA hatA. zrIrAma lakSmaNajInA mRtadehane laIne beThA hatA. tyAM lava ane kuze praveza karyo. zrIrAma pAse AvIne, caraNomAM namaskAra karI sAme besI gayA. lave khUba ja vinamra zabdomAM kahyuM : he tAtapAda, ame eka prArthanA karavA AvyA chIe. laghu tAtanA Akasmika mRtyuthI, amArA hRdaya para ati ugra AghAta thayo che. ame A saMsAravAsathI atyaMta bhayabhIta banyA chIe. mRtyu akasmAta AvI paDe che. mATe dareka manuSya paraloka mATe ja jAgrata banIne jIvavuM joIe.' lavanA bolyA pachI kuza bolyo : For Private And Personal Use Only
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 916 jaina rAmAyaNa "tAtapAda, amane anumati Apo, ame saMsArano tyAga karI, mAtAjInA mArge, cAritranA mArge jaIzuM. laghutAtanA virahamAM eka kSaNa paNa have A saMsAramAM ame rahI zakIe ema nathI. amAruM mana atyaMta udvigna banI gayeluM che." bane UbhA thayA. zrIrAmane namana karyuM. mahela choDI, ayodhyA choDI te bAMdhavabelaDI dUra dUra cAlI gaI, nirmama banIne, nirmohI banIne. eka vana vana-ughAnamAM amRtaghoSa munIzvara maLI gayA. teoe cAritra lIdhuM. aMtarAtmA banIne, sAdhanA karI, kALakrame karmakSaya karI nirvANa pAmyA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 118. rakheha-unmAdA zrIrAma mUcchita thaI gayA, bibhISaNa vagere rAjAo stabdha thaI gayA. kauzalyA, sumitrA vagere rAjamAtAo bebAkaLI thaI gaI. lavaNa ne aMkuzanuM aMtaHpura ane putro AzcaryamAM paDI gayA : "A zuM? acAnaka cAritra nirNaya?" AMkhomAM AMsu ane hRdayamAM vedanA sAthe vivaza banI sahu besI rahyA. koIe A pramANe vicAryuM : "AvA zokamaya vAtAvaraNamAM zrIrAmanI ativyagra sthitimAM, pitAno tyAga karIne dIkSA levAya? lava-kuze Ama nahotuM karavuM joItuM." koIe A pramANe vicAryuM : "kevo adabhuta tyAga? AnuM nAma sAco vaiirAgya. lakSmaNajInA mRtyune, e be kumAroe jJAna dRSTithI joyuM. jIvananI kSaNabhaMguratAne jANIne kSaNavAramAM teo saMsArane tyajIne cAlI nIkaLyA! dhanya ho sItAjInA suputrone! kevA nirmama ane kevA virakta!' lakSmaNajInuM akALa mRtyu ane tarata lava-kuza rAjakumAronI dIkSA, ayodhyAnI prajA "A zuM banI rahyuM che?' e samajI zakatI nathI. zrIrAmanA vyAmohathI prajA asvastha banI gaI che. maMtrImaMDaLa hataprabha banIne eka pachI eka banatA prasaMgone joI rahyuM che. koNa kone AzvAsana Ape? koNa konI pAse hRdayanAM duHkha ThAlave? sarve duHkhI hatAM. ayodhyAnA rAjaparivAranI badalAtI paristhitimAM sahu ciMtita hatA. kevo che A saMsAra! vizvavaMdanIya zrIrAmanA parivAranA divaso paNa ekasarakhA pasAra nathI thayA! sthira banIne zrIrAmanA jIvananA eka eka prasaMga para dRSTipAta to karo. sukha ane duHkhanAM kaMi emanA jIvana para kevAM vIMTaLAI vAyAM hatAM? zrIrAmanI mUccha dUra thaI ane temano vilApa cAlu thayo : he baMdhu, Aje zuM meM tAruM apamAna karyuM che? te akasmAtuM AvuM mona kema dhAraNa karyuM che? tuM bolato nathI. AvI rIte sarvathA mauna dhAryuM che, mATe putro lava ane kuza paNa mane tyajIne cAlyA gayA. jyAre tuM haju paNa bolato nathI. huM badhAthI tarachoDAyo chuM. tuM paNa mane kema tarachoDI rahyo cho? eka unmatta manuSyanI jema zrIrAma pralApa karavA lAgyA. sahune ciMtA vadhI For Private And Personal Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 918 gaI. 'zrIrAmanuM zuM thaze? teo zuM karI besaze?' bibhISaNa, zatrughna, sugrIva vagere rAjamAtA kauzalyA pAse bhegA thayAM. kauzalyA vRddhAvasthAthI gherAI gayAM hatAM. eka vakhatanI e ayodhyAnI mahArANIe enA jIvanamAM hRdayane AMcakA Ape tevA keTalA prasaMgo joyA hatA? zrI rAma, lakSmaNa ane sItA vanavAsamAM gayAM. mahArAjA dazarathe cAritra lIdhuM, tyAra pachI bharate cAritra lIdhuM. sItAjIno zrI rAme jaMgalamAM tyAga karAvI dIdho, sItAjI saMsAra tyajIne saMyamamArge cAlyAM gayAM. lakSmaNajInuM akasmAta mRtyu ne lava-kuza gharavAsa tyajI aNagAra banI gayA, ane zrI rAma unmatta jevA asvastha banI gayA. kahevAya e rAjarANI! rAjamAtA! paraMtu sukha keTaluM? zAnti keTalI? cittanI prasannatA keTalI? duniyA ene sukhI samaje! puNyazAlinI mAne! paraMtu enA hRdayanI sthiti kevI? eka pachI eka svajanonA virahanI vedanA sahI sahIne kauzalyA jaldI vRddhA banI gayAM hatAM. bibhISaNa vageree Aje kauzalyAnA vRddhatvane joyuM. temanI AMkho sajaLa banI gaI. thoDo samaya sahu mauna rahyA. hRdayane kaMIka svastha banAvIne bibhISaNa bolyA. 'mAtAjI, zrI rAmacaMdrajIne samajAvavA joIe. emanI sthiti dinapratidina bagaDatI jAya che, lakSmaNajI mRtyu pAmyA che. A vAta emanA gaLe utAravI ja joIe.' kauzalyAe bibhISaNanA viSAdabharyA mukha sAme joyuM. zrI rAma pratyeno apAra sneha bibhISaNane duHkhI karI rahyo hato. kauzalyA kSINa svare bolyAM : 'vatsa, tArI vAta sAcI che. rAmanI vikalatA mane ciMtA karAve che. ene koNa samajAve? asvastha rAmane samajAvavo kaThina che chatAM tame ja bhegA thaIne samajAvo. bhAgya hoya to samajI jaze.' kauzalyAe vastranA AMcalathI AMkho lUchI. 'mAtAjI, Apa na samajAvo?' sugrIva bolyA. 'huM? beTA, mArA mukhamAMthI to zabdo ja sukAI gayA che. huM vatsa rAma pAse jAuM chuM, ene jouM chuM. vatsa lakSmaNanA mRtadehane jouM chuM, mAruM haiyuM bhAMgI paDe che.' kauzalyAno svara gadgad thaI gayo. bibhISaNe sugrIva ane zatrughna sAme joyuM. kaMIka vicAryuM ne bolyA. 'ApaNe ja bhegA maLIne zrIrAmane prArthanA karIe. emane samajAvavA For Private And Personal Use Only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sneha-unmAda 919 prayatna karIe.' sugrIva ane zatrughne mAthuM halAvI saMmati ApI; paraMtu pariNAma vize emanA manamAM vizeSa AzA na hatI. rAganI vihvaLatA ne dveSanI prabaLatAmAM koIne samajAvI zakAtA nathI. e samaye manuSya samajavAnI sthitimAM ja hoto nathI. te chatAM bibhISaNa, sugrIva ane zatrughne prayatna karavAno nirNaya karyo. A paNa jANe manuSyano svabhAva che! jANavA chatAM ke 'A samajAvyo samaje ema nathI' chatAM ene samajAvavAnA prayatna manuSya kare che! A eka rAganI vivazatA nathI zuM! 'tripuTI zrI rAma pAse AvI. zrI rAma lakSmaNajInA mRtadehane potAnA be hAthathI paMpALI rahyA hatA. temaNe bibhISaNa vagerenI sAme joyuM. zrI rAmanI AMkhomAM narI karuNatA bharI hatI; dInatA ne vivazatA bharI hatI. teo yuddhanA medAna para rAvaNa jevA zatrune yamaloka pahoMcADI zakatA bhAI jevA bhAI lakSmaNane jivADI zakatA nathI! A zuM vivazatA nathI? 'mahArAjA, Apa dhairya dhAraNa karo. Apa dhIra puruSomAM paNa dhIra cho.. Apa vIrapuruSomAM paNa vIra cho. prabho, amane lajjA Ave che ApanI A adhIratA joIne. he mahApuruSa, have lakSmaNajInA mRtadehano Apa tyAga karo. enI uttarakriyA karavI joIe. Apa samajo ke lakSmaNajI mRtyu pAmyA che.' bibhISaNe gadgad svare, AMkhomAM AMsu sAthe zrIrAmane prArthanA karI. paraMtu 'lakSmaNajI mRtyu pAmyA che.' A zabdo sAMbhaLIne zrI rAma 2oSathI dhamadhamI UThyA. temanA hoTha kaMpI UThyA. AMkho lAla thaI gaI : 'mAro bhrAtA jIve che. A tame zuM bolo cho? are duSTa, mAro A bhrAtA to dIrghAyu che. mRtakArya jo ka2vuM hoya to tame badhA tamArA bhAIo, snehIo sAthe baLI maro. mAro bhAI mRtyu nathI pAmyo.' lakSmaNajI tarapha pharIne zrI rAma bolyA : 'he bhrAtA! vatsa lakSmaNa, tuM jaldI bola. tuM mane kema kakaLAve che? jo A badhA durjano AvI pahoMcyA che. athavA zuM tuM A duSTonI samakSa bolavA nathI cAhato? khalapuruSo para zAne roSa karavo?' bibhISaNa, sugrIva ane zatrughna jamIna para dRSTi sthApIne, zrI rAmanI asaMgata vAto sAMbhaLI rahyA. temanA hRdayamAM apAra du:kha thayuM.. zrI rAmacaMdrajI to lakSmaNajInA mRtadehane khabhe upADI bIjA mahelamAM cAlyA gayA. bibhISaNa, sugrIva, ane zatrughna nirAza thaI gayA prayatna saphaLa na thayo. For Private And Personal Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 920 traNeye zatrughnanA mahelamAM AvyA. maMtrImaMDaLane paNa tyAM bolAvyuM. nagaranA agragaNya nAgarikone paNa bolAvyA, sahu AvyA. sahunA mukha para udvega, glAni ane saMtApa chavAyelAM hatAM temaja lakSmaNajInA mRtyunA duHkhano AdhAta to hato ja. zrI rAmanA vyAmohano AghAta emAM umerAyo hato. rAjyavyavasthA paNa zithila paDatI jatI hatI. divaso 52 divaso vItatA jatA hatA. koInuM mana rAjakAjamAM lAgatuM na hatuM. maMtrImaMDaLa ane nAgarikone uddezIne zatrughna bolyA. 'Aryaputrane samajAvavA ame ghaNA prayatna karyA, paraMtu teo 'saumitrI mRtyu pAmyA che,' A vAta teo mAnatA ja nathI. kaMI sUjha paDatI nathI. koI ja mArga dekhAto nathI. zuM karavuM? jyAM sudhI Aryaputra saumitrInA mRtadehane soMpe nahIM tyAM sudhI uttarakriyA paNa kevI rIte karavI?' 'ApanI vAta satya che. zrI rAmacaMdrajIno saumitrI pratyeno avihaDa rAga durnivArya che. teo eka kSaNa paNa saumitrI vinA rahI zakatA nathI.' mahAmaMtrIe zatrughnanI vAtamAM saMmati batAvatAM kahyuM. 'samagra nagaramAM zokamaya vAtAvaraNa chavAyuM che. sahunA hRdayamAM zrI rAmacaMdrajI pratye, samagra rAjaparivAra pratye sahAnubhUti che. ApanA duHkhe prajA duHkhI che..' nagarazreSThIe sahAnubhUti vyakta karI. have zrI rAmacandrajIne samajAvavAno prayatna karavo vyartha che. have to svAbhAvika rIte ja teo samaje ane lakSmaNajInA mRtyuno svIkAra kare, e ja barAbara che tyAM sudhI ApaNe dhairya dhAraNa karavuM joIe,' bibhISaNe mahAmaMtrI sAme joIne kahyuM. 'e sivAya bIjo koI upAya ja nathI.' sugrIve potAno mata darzAvyo. zuM karI zakAya? manuSyano prayatna kyAM sudhI cAle? chevaTe to dareka jIvanAM potAnAM ja karma nirNAyaka banatAM hoya che. temAM koI parivartana karI zakatuM ja nathI. sarve prayatna karI lIdhA pachI jIvanI bhavitavyatAnA bharose choDI devuM joIe, to ja mananuM samAdhAna thAya. bibhISaNa, sugrIva ane zatrughna jevAM mahArathI samrATo zrI rAmanA viSayamAM niSkriya ane kiMkartavyamUDha thaIne besI rahyA ane zrI rAma lakSmaNajInA mRtadehane upADI bIjA mahelamAM cAlyA gayA. teo lakSmaNajIne jIvaMta ja mAnI rahyA che ane evo ja vyavahAra lakSmaNajInA mRtadeha sAthe karI rahyA che. snehano unmAda! For Private And Personal Use Only
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sneha-unmAda 921 zrI rAmano sneha-unmAda hato. lakSmaNajInA mRtadehane zrI rAma snAnagRhamAM laI jAya che ane snAna karAve che. tyAra pachI potAne hAthe vividha sugaMdhI vilepanothI vilepana kare che. divya rasabharapUra bhojananA thALa maMgAvIne, enI samakSa mUke che! kyAreka 'e priya dehane potAnA utsaMgamAM laI, enA mastake vAraMvAra AliMgana Ape che. palaMgamAM ene suvADIne ene suMdara vastra oDhADe che. kyAreka enI sAthe vArtAlApa kare che. prazna pote pUche che ane uttara paNa pote ja Ape che! kyAreka e dehanuM svayaM mardana kare che. dUra rahIne bibhISaNa, sugrIva, zatrughna vagere zrI rAmanI A unmAdabharI kriyAo jue che. kyAreka AMkho AMsuothI chalakAI jAya che. kyAreka adbhuta bhAtRsneha joI harSathI malakAI jAya che... kyAreka ciMtAothI vyAkuLa banI jAya che. 'kyAM sudhI zrI rAma Ama karaze?' A vicArathI asvastha banI jAya che. AvI sthitimAM mUkIne koI rAjA ayodhyAthI potAnA dezamAM javA rAjI nathI. bibhISaNa aodhyAmAM rokAyA che. sugrIva ayodhyAmAM rokAyA che. zatrughna mathurA gayA nathI, jyAre zrI rAmanA ananya bhakta hanumAnajI to cAritrane paMthe vicarI rahyA che. bhAmaMDalanuM akasmAta mRtyu thaI gayuM che. divaso vItyA. mahinAo vItyA. cha cha mahinA vItI gayA. bhAratane khUNe khUNe zrI rAmanA snehonmAdathI vAta phelAI gaI. vidyAdharonI duniyAmAM paNa vAta pahoMcI gaI. jene jene samAcAra maLyA, teo tarata ayodhyA AvavA lAgyA. carama zarIrI zrI rAma! temano snehonmAda joIne kone Azcarya na thAya! paraMtu duniyA kyAM jANatI hatI ke baLadeva ane vAsudevano sneha Avo ja gADha hoya che. e gADha sneha mRtyu pachI paNa cha mahinA sudhI cAlato hoya che! ca2ma zarIrI evA AtmAne paNa moha kevo nacAvI jAya che! paraMtu teTalA mAtrathI teonuM nirvANa aTakI jatuM nathI. A paNa zrI rAmanA jIvananI eka karuNa ghaTanA hatI. e sthiti bhogavavAnuM nirmANa ja hatuM! For Private And Personal Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 119. zrIrAma-pratibogha saMsAra!! saMsAra asAra che. te sAcuM ja che. ekanI vivazatAno lAbha bIja uThAve! ekanI vikalatAno lAbha bIjo uThAve! zrI rAmanI vivazatA ane vikalatAno lAbha uThAvI levA rAkSasavaMzanA keTalAka rAjAo saLavaLI UThyA. keTalAka vidyAdhara rAjAo temanI sAthe bhaLI gayA. "atyAre ayodhyA anAtha jevI che! lakSmaNanuM mRtyu thayuM che. lava-kuza cAritrane mArge che ane zrI rAma unmata banI gayA che. AvI sthitimAM ayodhyA para AkramaNa karI ayodhyAnuM rAjya prApta karI levuM." ajAtazatru banelA zrI rAmanA zatruo phUTI nIkaLyA! saMsAramAM koNa kAyama mATe ajAtazatru rahI zake? jyAM sudhI manuSya baLavAna hoya tyAM sudhI zatruo zatrutA vyakta na kare eTaluM ja! jyAM manuSya nirbaLa banyo tyAM ja mitratAno dekhAva karanArAo zatru banIne sAme AvI jAya. rAvaNaputra indrajitanA putro ane suMdarAkSasanA putroe zrIrAmano vadha karavA ane ayodhyAmAM rAjaya meLavavA sainya taiyAra karyuM. bIjA paNa vidyAdhara rAjAo bhegA maLyA. vidyAdharone ayodhyA pahoMcavAmAM keTalI vAra? jotajotAmAM ja ayodhyA gherAI gaI. koI ayodhyAvAsIne kalpanA na hatI ke "AvA samaye ayodhyA para AkramaNa thAya!" paraMtu saMsAra nAma ja evuM ke jyAM kalpanAtIta banyA kare. acAnaka zatrusainyanAM dhADAM UtarI paDelAM joI, dvArakSakoe ayodhyAnA daravAjA baMdha karI dIdhA ane killA para ayodhyAnuM sainya goThavAI gayuM. nagararakSako doDatA mahelamAM AvyA. zatrughna nityakarmathI paravArIne beThA hatA. bibhISaNa ane sugrIva paNa AvI pahoMcyA hatA. nagararakSakoe praveza karIne traNeya rAjAone praNAma karyA ane nivedana karyuM : mahArAjA, Aje rAtrinA chellA praharamAM zatrusainya UtarI paDyuM che ane ayodhyA gherAI gaI che. ame nagaranA daravAjA baMdha karI dIdhA che ne killA para sainiko goThavI dIdhA che. e samAcAra haju meLavI zakAyA nathI ke zatruo koNa che?' traNeya rAjAo stabdha thaI gayA. zatrughna bolI UThyA : For Private And Personal Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma-pratibodha 923 atyAre AkramaNa? ajAtazatru zrI rAmanA duzamano koNa pAkyA? jAo sainya taiyAra karo ane zatruonI bhALa meLavo." nagararakSako punaH praNAma karI vidAya thayA. zatrughna bibhISaNa ane sugrIva sAme joyuM. baMne rAjAo vyagra hatA. koNa haze zatruo? ayodhyAnA rAjaparivAranI du:khada paristhitino lAbha uThAvavA sAro avasara zodhyo! paNa emane dhyAna nathI ke ayodhyA haju anAtha nathI banyuM." zatruna roSathI dhamadhamI UThyA. e jANatA nahIM hoya ke mahArAjA bibhISaNa ayodhyAmAM che ane sugrIva zrI rAmanI caraNasevAmAM che. vicAryA vinAnuM sAhasa karyuM che.' sugrIva bolI UThyA. bibhISaNa kaMIka vicAramAM paDI gayA. zatrune pUchayuM. laMkApati, Apa zA vicAramAM paDI gayA?" "rAjanuM, A eka evo prasaMga Ubho thayo che, jeno ApaNe lAbha uThAvI laIe!" zrI rAmacaMdrajIne svastha karavAno! mane ema samajAya che ke ApaNe teone AkramaNanI vAta karIe. teonuM snehanuM baMdhana tUTI jaze. yuddha mATe sajja banI zatruo para tUTI paDaze.' bibhISarNa sacoTa upAya sucavyo. laMkApati, ApanI yojanA yathArtha che. ApaNe temanI pAse jaIe ane nivedana karIe." zatrune bibhISaNanI yojanA vadhAvI lIdhI. traNeya rAjAo UbhA thayA, tyAM ja tvarita gatie mahAmaMtrI AvI pahoMcyA. teo hAMphI rahyA hatA. rAjAo puna: besI gayA. mahAmaMtrI paNa beThA. zrama dUra karIne bolyA : "he narezvaro, ayodhyAnuM zuM thavA beThuM che? zatruoe ayodhyA gherI lIdhI che, prajAmAM bhayanuM vAtAvaraNa chavAI gayuM che, kAMI samajAtuM nathI, bhaya, ciMtA ane vyathAthI mahAmaMtrIno vRddha deha dhrUjI rahyo hato. 'mahAmaMtrIjI, amane samAcAra maLyA che. tame ciMtA na karo. ame traNatraNa rAjAo ayodhyAmAM chIe pachI prajAne bhaya zAno? tamAre ciMtA zAnI? ame hamaNAM ja upAya karIe chIe. tame prajAne nirbhaya karo.' zatrughna mahAmaMtrIne hiMmata ApI vidAya karyA ane traNeya narezvarI zrI rAmanA mahelamAM pahoMcyA. zrI rAma to snehonmAdamAM unmatta hatA. For Private And Personal Use Only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 924 jaina rAmAyaNa rAjAoe jaIne zrIrAmane praNAma karyA ane vinayapUrvaka beThA. zatrughna namratApUrvaka vAta mUkI : he tAtatulya Aryaputra, ame eka gaMbhIra vAta karavA AvyA chIe." kaho zI vAta che? mArA A baMdhu lakSmaNano vyAdhi nivAranAra koI vaidya Avyo che?' he mahApuruSa, vaidya nathI AvyA, zatruo caDhI AvyA che. ayodhyA cAre bAjuthI gherAI gaI che. nagaranA daravAjA baMdha karI devAmAM AvyA che. prajA bhayathI vyAkuLa che." zatrughna ciMtAtura mukhe gaMbhIra svare vAta karI. zrI rAma bolI UThyA : "are! e duSTone khabara nathI ke rAma ayodhyAmAM che? bhale bhrAtA lakSmaNa vyAdhithI mUchita che, paraMtu A rAma to jAgrata che. mAro ratha taiyAra karo. mAruM vajAvarta dhanuSya rathamAM mUko, huM yuddhanA medAnamAM jaIza, ane zatruono saMhAra karIza." zrI rAma UbhA thaI gayA. lakSmaNajInA mRtadeha sAme joI bolyA : vatsa lakSmaNa, tuM have to bola, jo A mudra duzmano chidra joIne caDhI AvyA. tuM haju mauna nahIM choDe? bhale, huM tane yuddhanA medAna para laI jaIza!" tyAM bhISaNa yuddhanA TaMkAra thaze eTale tuM jAgI UThaze! zrI rAme lakSmaNajIne khabhe upADI lIdhA ane mahelanI nIce UtarI gayA. zrI rAmano ratha taiyAra ja hato. rAmacaMdrajI rathamAM beThA ane lakSmaNajInA mRtadehane potAnA khoLAmAM lIdho. vajAvarta dhanuSya emanA rathamAM mUkavAmAM AvyuM ane sugrIve rathanuM sArathipaNuM lIdhuM. zrI rAmanA rathanI eka bAju zatrunano ratha ane bIjI bAju bibhISaNano ratha cAlyo. pAchaLa hajAro azvArohI sainikoe prayANa karyuM. ayodhyAvAsIoe mahelamAMthI, makAnomAMthI zrI rAma para puSpavRSTi karavA mAMDI. zrI rAmanA ullaMgamAM lakSmaNajInA mRtadehane joI prajAnI AMkho sajaLa banI gaI. ratha nagaranA mukhya dvAre AvI pahoMcyA. dvArarakSakone zrI rAme AjJA karI : daravAjA kholI nAMkho," dvAra khUlI gayAM. ratha tIvra gatithI nagaranI For Private And Personal Use Only
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma-pratibodha 925 bahAra nIkaLI gayA ane pAchaLa hajAro azvArohI sainiko paNa medAna tarapha dhasI gayA. zatru rAjAoe zrI rAma vagerenA ratha joyA. teo yuddhasajja thaIne ja UbhA hatA. tyAM zrI rAme 'vajAvarta dhanuSyano TaMkAra karI, brahmAMDane stabdha karI dIdhuM. mahendra devalokamAM deva thayelA jaTAyue "avadhijJAnathI joyuM ke "zrI rAma zuM karI rahyA che?' ane eNe zrI rAmane yuddhanA medAna para joyA. lakSmaNajInA mRtadehane khoLAmAM laI jAvarta dhanuSyane TaMkAra karatA rAmane joyA! tarata ja devonI sAthe jaTAyudeva pRthvI para utarI Avyo ane devo pRthvI para Ave eTale? emanA divya dehonI apUrva prabhA ane adabhuta pratApa joI zatrurAjAo cakita thaI gayA. devoe jaIne, zrIrAmane praNAma karyA ane kahyuM : he dazarathanaMdana! Apa nagaramAM padhAro. duzmana rAjAono ame vadha karIzuM." tyAM bibhISaNa ane zatrughna paNa rathamAMthI UtarIne zrI rAma pAse AvI pahoMcyA. zatrurAjAoe bibhISaNane joyA ane lajajAthI zaramAI gayA! indrajitanA putroe kAkA bibhISaNane jotAM ja potAnAM mukha saMtADavA mAMDyAM. emane khabara na hatI ke haju devalokanA devo zrI rAmanuM sAMnidhya kare che!' e paNa nahotA jANatA ke "kAkA bibhISaNa zrI rAmanI sevAmAM che ane sugrIva zrI rAmanA sArathi banIne sAme Avaze!" zatrurAjAoe sainyane yuddhanuM medAna tyajI javAnI AjJA karI ane rAjAo paNa vimAnamAM besIne tyAMthI cAlyA gayA. paraMtu emanAM mana vicArazIla banI gayAM; AtmanirIkSaNa karatAM thaI gayAM. A ame zuM karyuM? konI sAme yuddha? zA mATe yuddha? ame vicAra ja na karyo ke haju lakSmaNajInA mRtadehanI uttarakriyA paNa nathI thaI ane AkramaNa? zrI rAmanI unmattadazAno lAbha uThAvI levAnI hIna bhAvanA? kevI amArI adhamatA? are, kAkA bibhISaNano paNa vicAra na karyo? zrI rAmanI AvI sthitimAM kAkA emane kSaNa vAra paNa choDe nahIM, teo ayodhyAmAM ja hoya, paraMtu ame e vicAra ja na karyo. aho, A saMsAra ja Avo che. tRSNAo ane vAsanAo jyAM jIvane niraMtara satAvyA kare, rAga ane dveSanI hoLIo hRdayamAM saLagyA kare ane ApaNe mATe kAkA bibhISaNe kevA abhiprAya bAMdhyA haze? emane For Private And Personal Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 927 have ApaNe ApaNuM mukha batAvI nahIM zakIe. aho, ApaNe kevuM hIna mRtya karI beThA?' iMdrajitanA putro ane suMdanA putro ghera na gayA. temaNe mArgamAM ja eka mahAmunine joyA. 'ativega' nAmanA e mahAmuni pAse jaIne cAritra svIkArI lIdhuM ane zramaNa banI gayA. kevuM AzcaryakArI parivartana 'kevA pazcAttApa ane kevuM pApa-prAyazcitta! gayA hatA ayodhyA para vijaya meLavavA ane zrI rAmano vadha karavA! devonuM Agamana joyuM ne kAkA bibhISaNane joyA. basa, yuddha yuddhane ThekANe rahyuM ane pAchA vaLI gayA ghera paNa na pahoMcyA ane cAritrI banI gayA! zrI rAme 2tha pAcho vALyo, paraMtu teo mahelamAM na gayA, nagaranA bAhya udyAnamAM teo pahoMcyA. temane ughAna gamI gayuM. udyAnamAM paNa mahela hato, teo tyAM rokAI gayA. jaTAyudeve lakSmaNajInA mRtadehane joyo. zrI rAmano snehonmAda joyo. deve zrI rAmane pratibodhavAno nirNaya karyo. pUrvabhavano sneha hato ne! zrI rAmanuM mAnasika duHkha joI, jaTAyudevane paNa duHkha thayuM. bibhISaNa, sugrIva ane zatrughne paNa prArthanA karI ke game tema karIne paNa zrI rAmano mohonmAda dUra karo. jaTAyudeve sahune AzvAsana ApyuM ane potAnA prayatno AraMbhI dIdhA. eka divasa zrI rAma udyAnamAM AvelA jalakuMDa pAse besI, lakSmaNajInA mRtadehane snAna karAvatA hatA, tyAM jaTAyue eka moTA paththara para khAtara nAMkhyuM ane emAM padminI vAvI! zrI rAme A dRzya joyuM ne bolyA : 'are mUrkha! A zuM kare che! paththara para te paMkaja Uge kharAM? zA mATe prayatna kare che?' 1 ' jaTAyue e kAma choDI bIjuM kAma zarU karyuM! yaMtramAM retI nAkhI pIsavA mAMDI! zrI rAma ciDAyA ne bolyA! 'tuM to mUrkhAono sa2dAra lAge che! retI pIsIne te tela kADhI zakAya kharuM? tAro prayatna niSphaLa che.' jaTAyue e kAma paDatuM mUkyuM ne trIjuM kAma zarU karyuM! sukAyelA vRkSa upara pANI sIMcavA mAMDyuM. zrI rAmane gusso Avyo ne bolI UThyA : For Private And Personal Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma-pratibodha 927 'tane zuM kahevuM? tArAmAM buddhi nathI. sukAyelA vRkSa para pANI siMcavAthI tane phaLa nahIM maLe! sAMbeluM vAvavAthI enA para phaLa Ave mUrkha?" jaTAyue e kAma paNa choDI dIdhuM! ane zrI rAma pAse jaIne smita karIne kahyuM : 'tame ATaluM badhuM jANo cho to A mRtadehane khabhe upADIne kema pharo cho? A ajJAnatA nathI? tyajI do A mRtadehane.' jaTAyunI vAta sAMbhaLatAM ja zrI rAme AMkho phADI ane lakSmaNajInA dehane potAnA bAhupAzamAM jakaDI laI, punaH punaH AliMgana ApI, jaTAyune dhadhaDAvyo : are duSTa, A zuM amaMgala bole che? mArI sAmethI cAlyo jA, dUra.' jaTAyudeva nirAza thayo, paraMtu devanI sahAya deva Avyo! kRtAntavadana cAritra pALIne devalokamAM deva thayo hato. teNe adhijJAnathI zrI rAmane joyA. jaTAyue karelA pratibodhanA upAyo joyA. kRtAntavadanadeva jarAya vilaMba karyA vinA tyAM AvI gayo. jaTAyune maLIne parAmarza karyo. kRtAntavadane manuSyarUpa dhAraNa karyuM. te khabhA para marI gayelI strInA mRtadehane nAMkhI roto kakaLato bagIcAmAM bhaTakavA lAgyo. zrI rAma paNa lakSmaNajInA mRtadehane khabhe laI bagIcAmAM pharI rahyA hatA! ekane khabhe bhAIno mRtadeha hato. bIjAne khabhe strIno mRtadeha hato! zrI rAme ene joyo ne bolyA : 'are yAtrika, zuM tuM unmatta banI gayo? marI gayelI strIne khabhe laIne phare che? jo jo, tArI strI jIvaMta nathI, marI gayelI che.' 'are tuM zuM apamaMgala bole che? A to mArI prANapriya preyasI che. tuM zA mATe A mRtadehane khabhe laIne phare che? tuM mArI patnIne marelI jANI zake che, to tuM tArA khabhe rahelA mRtadehane jANI zakato nathI?' 'zuM mArA khabhe mRtadeha che?' 'hA, jo tArA khabhe mRtadeha che!' deve potAnA khabhethI strIno mRtadeha utArIne nIce mUkyo ane zrI rAmanI samakSa AvI, potAnuM svarUpa pragaTa karI kahyuM : 'huM, kRtAntavadana, saMyama ArAdhIne devalokamAM deva tarIke utpanna thayo chuM ane A che jaTAyudeva!' For Private And Personal Use Only
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa "to zuM tame kaho cho te satya che! mAro bhrAtA nathI jIvato?' hA jI, lakSmaNa mRtyu pAmyA che!" zrI rAme lakSamaNajInA dehane nIce mUkI dIdho. bibhISaNa, sugrIva, zatrughna vagere AvI pahoMcyA. lakSmaNajInA dehano bahumAnapUrvaka agnisaMskAra karavAmAM Avyo. pachI devo devalokamAM cAlyA gayA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10. zrI rAma nyAgapaMthe ja zrI rAmano snehonmAda zamI gayo. lakSmaNajInA mRta dehano agnisaMskAra thaI gayo. sahunAM mana zAnta thayAM. udvega zamI gayo. bibhISaNa vageree nirAMtano zvAsa lIdho. paraMtu zrI rAmanI aMtaHkaraNanI sthiti judI ja banI. temano snehonmAda to. zamI gayo, sneha paNa zamI gayo! samagra saMsAra parathI sneha osarI gayo. saMsAra emane zUnya bhAsyo. temanuM mana aMtarmukha banI gayuM. temanI jJAnadRSTi khUlI gaI. temaNe potAnA AtmA tarapha dhyAna kendrita karyuM. jANe temaNe AtmAno pokAra sAMbhaLyo : "mane karmanAM baMdhanothI mukta kara! mane zuddha kara." jyAM sudhI AtmA karmonAM baMdhanamAM baMdhAyelo che tyAM sudhI ja ajJAna, moha, sukha, duHkha vagere jaMjALa che. karmo e koI kalpanA nathI, paraMtu pudgalaparamANuo che. jIvanI mana-vacana-kAyAnI pravRttithI e karmaparamANuo AtmA sAthe joDAya che. mukhyatve e karmonA ATha prakAra che : (1) jJAnAvaraNa (2) darzanAvaraNa (3) mohanIya (4) aMtarAya (5) nAma (6) gotra (7) AyuSya (8) vedanIya! A karma jIva pAse krodha-mAna-mAyA-lobha karAve che, mithyA mAnyatAo karAve che, hasAve che ne raDAve che, khuzI anubhavAvaDAve che ane nAkhuzI karAve che, bhaya pedA kare che ne jugupsA karAve che. kAmavAsanAo paNa A karmane AbhArI che. eTale karmonAM baMdhano toDavAno puruSArtha mohanIya karmane toDavAthI zarU karavo paDe. e karma DhIluM paDyuM eTale bIjAM karmo to DhIlA pacAM ja samajo! mohanIya karma toDI zakAya che, teno nAza karI zakAya che. enA mATe samyajJAnano, samyagdarzanano ane sammacAritrano puruSArtha karavo paDe. e puruSArtha karavA mATe sAnukULa vAtAvaraNa joIe. te mATe saMsAravAsano tyAga karI, cAritrano mArga svIkAravo anivArya hoya che. cAritrIjIvanamAM karmabaMdhano toDavAno dharakhama puruSArtha AdarI zakAya che. zrI rAme cAritrIjIvana jIvavAno saMkalpa karyo. saMsAranA sarvasukhonI kAmanAo virAma pAmI jAya eTale A pavitra bhAvanA sahaja rIte ja jAgI jAya. zrI rAme zatrunane bolAvyo. zatrughna AvIne zrI rAmanAM caraNe praNAma karyA. zrI rAme zatrughnane potAnI pAse besADI, enA mAthe hAtha pheravI, premabharyA zabdomAM kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 930 jena rAmAyaNa "vatsa, huM saMsAravAsathI nivRtta thavA cAhuM chuM mATe ayodhyAnA rAjasiMhAsane huM tAro rAjyAbhiSeka karavA cAhuM chuM.' zatruna zrI rAmanI vAta sAMbhaLIne, stabdha banI gayA. vicAramAM paDI gayA. zatrughna, zA vicAramAM paDI gayo? mahAmaMtrIne bolAvIne tArA rAjyAbhiSekanI vAta karuM chuM ane tAre mArI vAta svIkAravI joIe," zrI rAme zatrughna sAme joIne kahyuM. zatrughnanI AMkho AMsubhInI thaI gaI hatI. teNe nIcI dRSTi rAkhIne kahyuM : he tAta, huM paNa ApaNA caraNomAM ja rahIza, ApanI sAthe ja cAritra laIza. mane paNa A saMsAra pratye udvega thayo che.' zrI rAma zatrughnano sAmo prastAva sAMbhaLI vicAramAM paDI gayA. "sAcI vAta che zatrughnanI. bharate cAritra lIdhuM, lakSmaNanuM mRtyu thayuM, huM cAritra laIza, pachI zatruSNane A mahelo smazAna jevA ja lAge. enuM mana mAne ja nahIM. vaLI, enA AtmAnA kalyANa-mArge huM zA mATe ADe AvuM?" zrI rAma khUba ja sahAnubhUtithI vicAravA lAgyA. vatsa, tAro saMkalpa zreSTha che, paraMtu rAjyasiMhAsanano paNa vicAra karavo joIe ne?' he tAta! rAjyasiMhAsane lavaNanA putra anaMgadevano abhiSeka karavo joIe. e suyogya rAjakumAra che. prajAno prItipAtra che. mane to ApanAM caraNomAM ja cAritranI ArAdhanA karI levA do.' baMne bhAIono vArtAlApa cAlato hato tyAM bibhISaNa ane sugrIve praveza karyo. zrI rAme baMnene AvakAra Apyo. baMne rAjAo zrI rAmanI sAme bhUmi para besI gayA. rAmanA caraNe praNAma karyA. Apane kuzaLatA che ne?" bibhISaNe zrI rAmane kuzaLatA pUchI. laMkApati A saMsAramAM kyAM koInI kuzaLatA sthAyI che? kSaNamAM sukha ne kSaNamAM du:kha, kSaNamAM AnaMda ne kSaNamAM viSAda, A dvandromAM ja athaDAvAnuM. jyAM sudhI karmonAM baMdhana che tyAM sudhI kuzaLatA kevI? mATe meM cAritrane mArge javAno saMkalpa karyo che.' bibhISaNa ane sugrIva zrI rAmanI vAta sAMbhaLI stabdha banI gayA. lakSmaNajInA dehano agnisaMskAra thayA pachI teo prathamavAra zrI rAmanAM darzana karI rahyA hatA ane temaNe zrI rAmanA cAritra svIkAravAno saMkalpa sAMbhaLyo. baMne rAjAo vicAramAM paDI gayA. For Private And Personal Use Only
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma tyAgapaMthe 931 'huM paNa tAtanI sAthe cAritra laIza.' zatrughna laMkApati sAme joI bolyA.' 'haiM? Apa paNa....' 'hA, tAtapAdanAM caraNomAM cAritranI ArAdhanA karIza. tAtapAdanI AjJA mane maLI gaI che.' zatrughne hRdayanA umaLakAthI vAta karI dIdhI. bibhISaNe sugrIva sAme joyuM. sugrIvanI AMkhomAM vedanA hatI, vicAro hatA. teNe zrI rAma sAme joyuM, aMjali joDI bolyA : 'he kRpAnAtha, huM ApanA pavitra saMkalpane vadhAvuM chuM, paraMtu mAruM mana asvastha banI gayuM che..' 'zAthI?' 'ayodhyAnI prajAno vicAra mArA manane vihvaLa banAvI de che. alpa samayamAM e prajAe keTalA AghAta sahana karyA che? ayodhyAnA vizALa rAjyanI prajA Apane mAtra rAjA tarIke nathI cAhatI, emanA hradaya tarIke Apane cAhe che. lakSmaNajI pratye emano sneha kevo hato? emanuM mRtyu thayuM, lava ane kuze Atmahita sAdhyuM, Apa ane zatrughna cAritrane mArge jazo, e prajAnuM kalpAMta,' sugrIvanI AMkho bhInI thaI gaI. eno svara gadgad thaI gayo. 'sugrIva, A saMsArano svabhAva che, saMyoga ane viyoga! saMyogamAM je sukha anubhave te viyogamAM duHkhI thAya ja. lakSmaNanA viyogamAM huM kevo du:khI thayo? sItAnA viyogamAM meM kevuM kalpAMta karyuM hatuM? prajA mArA nirNayane hRdayathI vadhAvaze. emane anaMgadeva rAjA sukha deze, paraMtu tyAgapradhAna saMskRtine varelI prajA maLaze.' sugrIve AMkhanAM AMsu lUchyAM. zrI rAmanI caMdanathI paNa zItala vANI sAMbhaLIne enA hRdayane zAMti thaI. zrI rAmanuM aMtaHkaraNa punaH bolI UThyuM : 'sugrIva, jyAre anaMta kALa tarapha jouM chuM tyAre ja A saMsAranA parivartananA svabhAvane samajI zakAya che. kaMIja sthira nahi, badhuM ja parivartanazIla! rUpa ane raMga, vaibhava ane saMpatti, kSetra ane kALa, sukha ane duHkha, badhuM ja parivartanazIla che. rAjAo badalAI jAya che, prajA badalAI jAya che, nagara badalAI jAya che ane jaMgalo badalAI jAya che! A vizva ja parivartanazIla che. konA para rAga karavo ane konA para dveSa karavo!' For Private And Personal Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 932 jaina rAmAyaNa zrI rAmanI tattvavANIe bibhISaNa, sugrIva ane zatrughnane rasataraboLa karI dIdhA. temano aMtarAtmA jAgI UThyo. ApanI vANI satya che. parivartanazIla padArtho para ja rAga-dveSa cAle che. jIva ethI ja sukha ane duHkha anubhave che.' bibhISaNe zrI rAmanA kathanane biradAvyuM. zrI rAme bibhISaNanA mukha sAme joyuM. bibhISaNanA mukha para navI ja camaka AvI hatI. zrI rAma bolyA : laMkApati, jyAre e rAga-dveSanI maMdatA thAya tyAre ja AtmabhAna thAya. AtmAnuM bhAna thayA pachI saMsAra game ja nahIM, saMsAranAM sukho game ja nahIM to pachI zA mATe saMsAramAM rahevuM? sukhono tyAga karIne, AtmAnA zuddha svarUpane pragaTa karavAno ja puruSArtha karI levo joIe. prajA taraphanAM kartavyo bajAvI lIdhAM, have mokSapuruSArtha Adaravo joIe, eka vakhata AtmAne karmonAM baMdhanothI mukta karI dIdho eTale basa, pachI puna: baMdhAvAnuM nahIM. dvandromAM phasAvAnuM nahi ane janma-mRtyunA cakramAM pisAvAnuM nahi. Aje mane samajAya che ke sItAe, bharate ane hanumAne, kRtAMtavadane ane bIjA rAjAoe mokSapuruSArtha AraMbhyo, te ucita ja karyuM che. te saue mAnavajIvanane saphaLa banAvyuM. hA, mAnavajIvana vinA koI evuM jIvana nathI ke je jIvanamAM mokSapuruSArtha karI zakAya." zrI rAmanAM A vacanothI zatrughnano vairAgyabhAva vadhu puSTa thayo. sAthe sAthe bibhISaNa ane sugrIvanAM aMtaHkaraNa paNa virakta banyAM. bibhISaNe kahyuM : he mahApuruSa, huM paNa ApanI sAthe ja cAritra laIza. ApanAM caraNomAM mokSapuruSArtha AraMbhIza." huM paNa e ja nirNaya karuM chuM. huM ApanI sAthe ja cAritra laIza." sugrIva bolI UThyA. zrIrAmanA mukha para prasannatA chavAI gaI; teo bolyA : 'tame baMne narezvaroe yogya nirNaya karyo che.' he tAtapAda anaMgadevanA rAjyAbhiSeka mATe." zatrube yAda karAvyuM. hA mahAmaMtrIjIne bolAvo, emane Avazyaka sUcanAo ApI dauM, rAjyAbhiSekano divasa nakkI karI de, eTale pachI ApaNo mArga saraLa thaI jAya.' zatrune tarata ja mahAmaMtrIne bolAvI lAvavA pratihArIne mokalyo; bIjI For Private And Personal Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma tyAgapaMthe 933 bAju pAtAlalaMkAthI virAdha paNa AvI pahoMcyo! virAdhe AvIne zrI rAmane praNAma karyA. bibhISaNa, sugrIva ane zatrughnano paNa vinaya karyo ane yathocita Asane besI gayo. virAdhe zrIrAmanI kuzaLatA cAhI. zrIrAme virAdhanAM sukhaduHkha pUchuyAM. tyAM mahAmaMtrI AvI gayA. mahAmaMtrInA vRddha dehe zrIrAmane praNAma karyA. zrIrAme mahAmaMtrIne potAnI pAse besADyA. mahAmaMtrIno zrama dUra thayo, teo bolyA : kRpAnAtha! huM ApanAM darzanane ja Avato hato, tyAM mArI smRti karI...' mahAmaMtrIjI, meM saMsAratyAga karI cAritra levAno saMkalpa karyo che. meM mAro saMkalpa zatrunane jaNAvyo, to e paNa mArI sAthe cAritra levA tatpara thayo che, sAthe laMkApati bibhISaNa ane sugrIva paNa cAritra levAnI daDha bhAvanAvALA banyA che, eTale ayodhyAnA rAjasiMhAsane anaMgadevano rAjyAbhiSeka karavAno meM nirNaya karyo che. te mATe yogya divasa ane muhUrta vagere nakkI karI levA tamane bolAvyA che." mahAmaMtrI zrI rAma sAme joI rahyA. temano vRddha deha dhrujI UThyo. he kRpAnAtha! Apa zuM kaho cho! lakSmaNajI cAlyA gayA. lava-kuza cAlyA gayA. Apa paNa zuM... amane anAtha mUkIne cAlyA jazo?' mahAmaMtrInI AMkho AMsuthI chalakAI gaI.' mahArAjA, mahArAjA dazarathanA samayathI huM ayodhyAnA rAjaparivAranA sukhaduHkhano sAkSI chuM. meM A rAjaparivAranI bhavya unnata sthiti joI che, ane Aje? Apa ane zatrughna baMne cAritranA paMthe sidhAvo, pachI? huM ayodhyAmAM nahIM rahI zakuM ane A vRddhahe cAritra paNa kevI rIte grahaNa karuM? cAlyo jaIza koI grAmapradezamAM.' mahAmaMtrIno svara gadgad thaI gayo. teo raDI paDyA. thoDI kSaNo mATe mana patharAyuM. zrI rAma dhIragaMbhIra vANImAM bolyA : mahAmaMtrIjI! ApanA hRdayanI vedanA huM samajuM chuM, paraMtu ayodhyAnA rAjaparivAranI vaMza-paraMparA Apa jANo cho. mokSapuruSArtha mATe ayodhyAnA rAjAoe gRhavAsano tyAga karyo che. mAnavajIvananA mahAna kartavya tarIke paNa gRhavAsa tyajI cAritramArge javuM ucita che. bAkI saMyoga pachI viyoganuM duHkha to che ja. mAruM mana have mokSapuruSArthane ja jhaMkhe che, e sivAya have koI puruSArthanI kAmanA nathI. saMsAravAsamAM ghaNo kALa vItyo. are, anaMta bhavo thaI gayA. have kyAM sudhI cAra gatimAM bhaTakavAnuM? have to nirvANa ja prApta For Private And Personal Use Only
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 934 jaina rAmAyaNa karavuM che. janma ane mRtyunI ghaTamALane miTAvI devI che. ayodhyAnI prajAne anaMgadeva jevo suzIla ane parAkramI rAjA maLaze. prajA duHkhI nahIM thAya, mATe enA rAjyAbhiSekanI taiyArI karo, jethI amAro mArga saraLa bane ane jaldIthI ame cAritra svIkArIe." mahAmaMtrIe zrI rAmanI AjJA natamastaka banI svIkArI. teo zrI rAmanA mahelamAMthI nIkaLI rathamAM beThA ane potAnA mahele javA ravAnA thayA, mahAmaMtrI saMsAranI aparaMpAra lIlAno vicAra karI rahyA. gaI kAla sudhI jemanA rAganI koI sImA nahotI, lakSmaNajInA mRtadehane cha-cha mahinA sudhI na choDanArA zrIrAma Aje vairAgyathI bharapUra banI saMsAratyAganI vAta kare che! hanumAnajInI dIkSA para hasanArA rAma Aje svaye dIkSA levA tatpara thayA che! alabatta ayodhyAnA rAjasiMhAsane AvanArA tamAma rAjAoe cAritra svIkAryuM che. e paraMparA lakSmaNajI na nibhAvI zakyA. paraMtu zrI rAma e paraMparA nibhAvavA ja nahIM, paraMtu AtmalakSI banIne, mokSasukhanI tIvra kAmanAthI cAritra levA tatpara banyA che. mahAmaMtrIe rAjapurohitane bolAvI, rAjyAbhiSekano zubha divasa nakkI karyo : bIjI bAju bibhISaNa, sugrIva ane virAdhe zrI rAmane praNAma karI nivedana karyuM : he upakArI mahApuruSa! ame amArI rAjadhAnIomAM jaIne putronA rAjyAbhiSeka karI AvIe ane amArA saMkalpanI paNa jANa karI AvIe, jethI jemane cAritranA mArge cAlavuM hoya teo paNa tatpara banI zake." tamArI vAta sAcI che; tame jAo ane tamArAM rAjyomAM sarvatra jANa karI ke rAma cAritrane mArge jAya che, jemane cAritra levuM hoya teo ayodhyA Ave!" AvI uddhoSaNA karAvI do. zatrughna, tuM paNa ayodhyAnA ane mathurAnA vizALa rAjyamAM A pramANe ghoSaNA karAvI de. 'ApanI AjJA zirodhArya karIe chIe, mastaka namAvI bibhISaNa vagere rAjAoe anujJA lIdhI ane potapotAnAM vimAnomAM besI rAjadhAnIomAM pahoMcI gayA. zatrughna ayodhyA ane mathurAnA rAjyomAM udghoSaNA karavA rAjapuruSone 2vAnA karI dIdhA. ayodhyAmAM to bIje ja divase prajAne samAcAra maLI gayA For Private And Personal Use Only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma tyAgapaMthe 935 ke zrI rAma ane zatrughna, bibhISaNa, sugrIva, virAdha vagere narezvaronI sAthe cAritra mArge javAnA che." nagaranuM mahAjana turata ja zrI rAmanA caraNe upasthita thayuM. zrI rAme nagaranA mahAjanane AvakAryuM. nagarazreSThIe vinayapUrvaka mastake aMjali joDI kahyuM : mahArAjA, ame sAMbhaLyuM che ke Apa ane zrI zatrudana cAritrane mArge javA ujamALa banyA cho? satya che zreSThI! have e ja eka zreSTha puruSArtha bAkI rahyo che. e karIne A jIvana saphaLa karIe. rAjasiMhAsane anaMgadevano abhiSeka karavAno che.' "paraMtu prajA para kRpA karIne thoDo vilaMba karo. haju to gaI kAle ja prajA eka moTA du:khamAMthI mukta thaI che ane Aje ?' "vilaMba kevI rIte karuM? have eka kSaNa paNa saMsAravAsamAM gamatuM nathI. AtmAno prabaLa pokAra zarU thayo che. AtmAnA zuddha svarUpane pragaTa karavAnI tIvra icchA jAgI gaI che. tyAgane mArge jatAM amane prajAhRdayanAM abhinaMdana Apo. saMyoga-viyoga e to A saMsAranI svAbhAvika sthiti che. saMsAramAM priyajananA saMyoga thAya che, sneha baMdhAya che, rAga thaI jAya che, e saMyoga kadApi na tUTe tevI icchAo karAya che. paraMtu saMyoga para manuSyanuM Adhipatya nathI, manuSyanI icchAnusAra saMyoga-viyoga thatA nathI, enI pAchaLa saMcAlaka tattva che karma! jeNe saMyogamAM sneha ane rAga karyA tene viyogamAM duHkha anubhavavuM paDe!' zrIrAma nagarazreSThIone pratyuttara ApI rahyA hatA. nagarazreSThIo Aje prathama vAra ja zrIrAmane mukhe vairAgyavANI sAMbhaLI rahyA hatA. zreSThIonA hRdayamAM ajavALuM patharAyuM. paramapriya zrIrAmanAM vacano khUba priya lAgyAM. laMkApati bibhISaNa, vAnarezvara sugrIva vagere aneka rAjAo mArI sAthe cAritrano mArga aMgIkAra karaze." prabho! mArI eka namra vinaMtI che.' zrAvaka arhadAse kahyuM. kaho.' "bhagavaMta munisuvratasvAmInA zAsananI paraMparAmAM atyAre zrI "suvrata' nAmanA mahAmuni ayodhyAnAM upanagaromAM vicare che. teo mahAna saMyamI, viziSTa jJAnI ane apUrva karuNAne dharAvanArA munIzvaranI pAse cAritra aMgIkAra karo to Apane ati prasannatA thaze.' For Private And Personal Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 936 jaina rAmAyaNa he ahiMdAsa! tame zubha samAcAra ApyA. tame jAo ane munIzvarane prArthanA karI, hamaNAM ahIM ja sthiratA karAvo. huM paNa bibhISaNa vagere AvI jatAM, munIzvaranAM darzana karIza." nagarazreSThIoe zrIrAmanAM caraNe puna: vaMdanA karI, anujJA lIdhI ane vidAya thayA. zrIrAma potAnA nityakarmathI paravAryA; dIrgha samayanI zArIrika asvasthatAne kAraNe teo zayanakakSAmAM jaIne eka prahara sUI gayA. ayodhyAnuM ane ayodhyAnA rAjamahelonuM vAtAvaraNa badalAI gayuM hatuM. lavaNaputra anaMgadevane tenA rAjyAbhiSekanA ane zrIrAma-zatrughnanI dIkSAnA samAcAra maLI gayA hatA. anaMgadeva zrI rAmane mahele Avyo. zrIrAma haju nidrAmAM hatA eTale te mahelanI aTTAlikAmAM jaI Ubho. anaMgadeve taruNa avasthAmAMthI yuvAvasthAmAM tAjo ja praveza karyo hato. te ochA-bolo chatAM prasannamukha yuvAna hato. tenAmAM lavanuM lAvaNya hatuM ane aneka lAkSaNikatAo hatI. teNe lakSmaNajIne mukhe laMkAnA yuddhanI parAkramagAthAo sAMbhaLI hatI. lavane mukhe, lava-kuze zrI rAma-lakSmaNa sAme karelA yuddhanI vIratAbharI vAto sAMbhaLI hatI. sItAjInI agniparIkSAno prasaMga sAMbhaLyo hato. tyAra pachI lakSmaNajInuM mRtyu teNe pratyakSa joyuM hatuM. e ja prasaMgathI vairAgI banIne cAritrane mArge cAlyA gayelA lava ane kuzane joyA hatA. enA cittamAM cAritramArganuM ucca mUlyAMkana thayeluM hatuM. mahArAjA dazarathanA rAjaparivAramAM eNe lADabharyuM sthAna prApta karyuM hatuM. zrI rAme nidrAtyAga karyo. anaMgadeve zrIrAmanAM caraNomAM vaMdanA karI. zrI rAme anaMgadevane potAnI pAse besADI AzIrvAda ApyA. zrI rAme jalapAna karyuM, ane svastha thayA. "vatsa! tuM kuzaLa che ne?" 'ApanI parama kRpAthI, tAtapAda!" tane mahAmaMtrIe kahyuM haze ke tAro rAjyAbhiSeka karavAno che.' "ane Apa laghubhrAtAnI sAthe amAro tyAga karI, cAritrapaMthe javAnA cho," anaMgadeve zrI rAmanI dRSTimAM dRSTi parovIne kahyuM. anaMga! tuM jANe che ne ke vatsa lakSmaNa vinA mAro saMsAra zUnya che. mArA AtmAnI parama zAnti mATe cAritra vinA bIjo koI mArga nathI. mane have mahelo karatAM jaMgalomAM vadhu zAMti maLaze. have indriyonAM viSayasukha nathI For Private And Personal Use Only
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma tyAgapaMthe " 937 joItAM. have joIe che AtmAnI anaMta zAMti! vatsa! have ayodhyAnI prajAnuM tAre jatana karavAnuM che. prajAnA duHkha dUra karavA satata tAre jAgrata rahevAnuM che.' anaMgadeva zrI rAmanI vANI sAMbhaLI rahyo. zrI rAmano cAritranirNaya ene ucita lAgyo. ayodhyAmAM rAjasiMhAsana ane enI javAbadArIo kaThina lAgI, chatAM rAjyAbhiSeka nizcita hato, e anaMgadeva jANato hato. mahAmaMtrIe rAjyAbhiSekanI saMpUrNa taiyArIo karI dIdhI ane zrI rAmane nivedana paNa karI dIdhuM. bIjI bAju laMkAthI bibhISaNa parivAra sAthe ayodhyA AvI gayA. sugrIva paNa rAjyavyavasthA goThavIne, aMtepura sAthe AvI pahoMcyA. virAdha ane bIjA aneka rAjAo, zrIrAma sAthe cAritra levA ayodhyAmAM AvI gayA. ayodhyAnA vizALa rAjyamAM aneka AjJAMkita rAjAo hatA. teo, mitrarAjAo ane vidyAdhara rAjAothI ayodhyAnA mahelo bharAI gayA. ayodhyAnA bAhyapradezamAM paNa eka vizALa nagara UbhuM karavAmAM AvyuM. zubha divase, prazasta muhUrta, khUba bhavyatAthI anaMgadevano rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo. mahArAjA anaMgadevanI AjJA samagra pravartAvavAmAM AvI. ayodhyAnA bAhya udyAnamAM munIzvara suvrata padhArI gayA hatA. ayodhyAmAM dIkSA mahotsava maMDAI gayo hato. tyAM dUra dUrathI hajAro strIpuruSono pravAha ayodhyAmAM vahI rahyo hato. dezavyApI pravAse gayelA rAjapuruSoe zrIrAmanAM caraNomAM AvIne nivedana karyuM : "he zreSTha puruSa! AkAzayAnamAM ame lagabhaga eka hajAra nagaromAM jaI AvyA. ame te te nagaronA rAjAone Apano saMdeza Apyo. jyAM jyAM A saMdeza Apyo, tyAM tyAM sahu Azcaryacakita thaI gayA. "zrIrAma cAritrane mA jAya che? rAjAo ane rAjakumAro... are, aMtaHpuranI rANIo paNa Azcarya pAmI gaI. eTaluM ja nahi paraMtu teo bolavA lAgyA : 'rAma jevA rAma jo saMsArano tyAga karI, cAritrane mArge jatA hoya to pachI ApaNe paNa zA mATe saMsAramAM rahevuM? saMsAranAM ghaNAM sukha bhogavyAM. emAM kyAMya tRpti thAya ja nahi. aMtarAtmAnA sukhamAM ja sAcI tRpti maLe.' temaNe paNa cAritra levAno nirNaya karyo che, temanI rANIoe paNa cAritra levAno saMkalpa jAhera karyo che. teo sarve Aja-kAlamAM ayodhyA AvI jaze ane ApanI sAthe cAritrano svIkAra karaze. te rAjAoe potapotAnA snehI ane mitra rAjAone saMdezA mokalIne tyAgamArge cAlavAno potAno saMkalpa jaNAvyo che; eTale amane For Private And Personal Use Only
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 938 jaina rAmAyaNa lAge che ke hajAro rAjAo ne rANIo ApanI sAthe ja saMsArano tyAga karaze!" zrI rAma dUtonI vAta sAMbhaLI harSavibhora banI gayA. teo bolyA : 'tame abhuta samAcAra lAvyA cho...' prItidAna ApIne, teone vidAya karyA. mahAmaMtrIe zrI rAmacaMdrajI pAse AvI nivedana karyuM : 'mahArAjAno jaya ho, khUba ja harSa thAya tevA samAcAra che. zrImatI nAmanAM tapasvinI sAdhvI aneka sAdhvIo sAthe parivarelAM, ayodhyAmAM padhAryA che, jANe sarvavirati ja mUrtimaMta banIne AvI che!' ghaNuM ja sarasa! mahAmaMtrIjI, te AryAone rahevA vagerenI vyavasthA thaI gaI haze?' hA jI, teo sarve kuzaLa che.' samagra bhArata varSa e divasomAM kevI apUrva tyAgabhAvanAthI dhabakatuM haze? jyAM rAjAo ane rANIo ja saMsAranA sukha-vaibhavano tyAga karIne jatAM hoya, jIvananI uttarAvasthA cAritrajIvanamAM vitAvIne, tapomaya jIvana jIvatAM hoya, tyAM prajAnI tyAgabhAvanA kevI jhaLahaLatI haze! zrI rAma, zatrughna, bibhISaNa, sugrIva, virAdha vagere hajAro rAjAoe ane rANIoe varSIdAna ApyAM, jIvonI daridratA dUra karI, dhanadhAnyAdithI paripUrNa karyA. soLa hajAra rAjAo! sADatrIsa hajAra rANIo ane zreSTha strIo! dIkSAno mahotsava kevo maMDAyo haze! devalokanA devoe satata puSpavRSTi karI ane e hajAro rAjAo ane hajAro rANIono dIkSAno varaghoDo nIkaLyo. bIjA paNa prajAjano cAritra levA ujamALa banyA. prazasta muhUrte, suvrata munIzvare, zrI rAmacandrajI Adi soLa hajAra rAjAone cAritra ApyuM. sADatrIsa hajAra strIone cAritra ApyuM. AryA "zrImatI" e sADatrIsa hajAra nUtana AryAone potAnA zramaNasaMghamAM praveza Apyo. dikSA mahotsava UjavAI gayo. For Private And Personal Use Only
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma tyAgapaMthe 939 ayodhyApati rAjA anaMgadeve AMsubharI AMkhe mahAmuni rAmabhadrajI Adine vidAya ApI. mahAmuni zrI savrate ayodhyAthI vihAra karyo. sAdhvIjI zrImatIjIe paNa ayodhyAthI vihAra karyo. ayodhyA jANe khAlI thaI gaI. ayodhyAnA rAjamahelamAM jANe sUnakAra vyApI gayo. vArtA-vinoda, gIta nRtya, AnaMda-utsava, badhuM sthagita thaI gayuM. rAma vinAnI ayodhyAnI kalpanA thaI zake kharI? 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A 121. rAjA pratibaMndine pratibodha : jIvana-parivartana! aMtarAtmAnA sukhanI parizodhanuM jIvana! bAhya jagatanAM sukhono tyAga karI, AtmAnA anaMta AMtarasukhane meLavavAno puruSArtha karavAnuM jIvana. zrIrAme AvuM jIvana svIkAryuM. koI jIvanI hiMsA karavAnI nahi, asatya bolavAnuM nahi, corI karavAnI nahi, abrahmanuM sevana karavAnuM nahi, parigraha rAkhavAno nahi! mana, vacana kAyAthI A karavAnuM nahi, karAvavAnuM nahi ke anumodavAnuM nahi! pachI azAnti kyAMthI thAya? saMtApa kyAMthI hoya? pramAda kyAMthI thAya? kevuM svastha ne apramatta jIvana nIcI dRSTie cAlavAnuM vicArIne bolavAnuM, bhikSAvRtithI jIvananirvAha karavAno, dareka pravRttimAM jIvarakSAnuM dhyAna rAkhavAnuM. A badhuM sahaja svAbhAvika thAya. koI bhAra nahi, dabANa nahi ke kaMTALo nahi. zrI rAmacandrajIe garucaraNe jIvana samarpaNa karyuM. dehanAM mamatva utAryA ane tapazcaryA AdarI. manane jJAnopAsanAmAM parovyuM ane AtmajJAna prApta karavA mAMDyuM. tIvra buddhithI zrutajJAna grahaNa karavA mAMDyuM. baddhi para je AvaraNa hoya tema teno jema jema nAza thato jAya tema tema buddhi vikasatI jAya. vikaselI buddhi jJAnopArjanamAM sahAyaka bane. sATha varSa sudhI gurudevanAM caraNomAM rahI rAmabhadra munIvare viziSTa jJAna saMpAdana karyuM. jJAna tapathI temaNe adbhuta Atmazakti prApta karI. bAhya bhayo, upadrava ane kaSTo sAme nirbhaya banyA. divasonA divaso sudhI upavAsa karIne temaNe bhUkha para vijaya meLavyo, tRSA para vijaya meLavyo. kaDakaDatI ThaMDImAM dhyAnastha rahIne temaNe zarIrane kahyuM. dhomadhakhatA tApamAM vihAra karIne zarIrane sahanazIla banAvyuM. vanya pazuothI nirbhaya banyA. uccakoTinI AtmasAdhanA karavA mATe tana ane manane A rIte taiyAra karavAM ja paDe. eka divasa rAmabhadra mahAmunie gurudevanAM caraNomAM vaMdanA karI, nivedana karyuM : he kRpAvaMta! jo ApanI AjJA hoya to huM ekAkIpaNe jaMgalomAM, pahADomAM For Private And Personal Use Only
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjA pratinTine pratibodha 941 vicaruM ane AtmAnI pUrNatA meLavavA puruSArtha karuM.' he munivara! tamArA mATe te zakya che. tame e puruSArtha mATe UjamALa bano," gurudeve AzIrvAda ApyA. zrI rAmabhadra munie punaH punaH gurucaraNomAM vaMdanA karI. sarva munivaro sAthe kSamApanA karI ane e mahApuruSa araNyanI vATe nIkaLI paDayA. ghora aTavI! kAMTA ane kAMkarAno paMtha! rAmabhadra mahAmuni nirbhayatAthI cAlyA jAya che. AtmAnI ja pUrNatAnA eka lakSathI teo cAlyA jAya che. bIjI koI kAmanAo nathI, icchAo nathI, abhilASAo nathI. teo eka parvatanI taLeTImAM pahoMcyA. parvatanI eka guphAmAM praveza karyo. eka svaccha pASANazilA para dhyAnastha banIne UbhA. e dhyAna hatuM dharmadhyAnanuM! jinezvaranI AjJAono vicAra, rAga-dveSathI baMdhAtAM karmonA udayano vicAra, sakala vizvanI racanAno vicAra ane mithyAtva, avirati kaSAya vagerenAM kaTuM pariNAmono vicAra teo karatA hatA. prahara pachI prahara vItatA hatA. rAta jAmatI jatI hatI. zrIrAmabhadra mahAmuninuM dhyAna paNa jAmatuM jatuM hatuM. madhyarAtrine samaye mahAmunine "avadhijJAna' pragaTI gayuM. e "avadhijJAnanA prakAzamAM sakala vizvane,' "cauda rAjaloka"ne pratyakSa nihALyAM! avadhijJAna! koI indriyanI sahAya nahIM ke mananI sahAya nahi! AtmA ja svayaM sakala vizvane jue! pratyakSa jue! dhyAnanA prabaLa agnimAM, "avadhijJAna' uparanuM e AvaraNa baLI gayuM ane jJAnano prakAza jhaLahaLI UThyo! zrI rAmabhadra mahAmuni avadhijJAnI maharSi banI gayA. jJAnanA prakAzamAM e mahAmunie lakSmaNajInA jIvane joyo, paraMtu kyAM? narakamAM! tyAM to zrI rAme potAnA ane lakSmaNajInA pUrvabhavonI hAramALA joI! avadhijJAna prakAzamAM bhUtakALanA bhavo ane bhaviSyakALanA bhavo joI zakAya, zrI rAmabhadra muni vicAre che : 'pUrvenA eka bhavamAM huM dhanadatta hato ane lakSmaNa mAro nAno bhAI vasudatta hato. tyAM e bhavamAM paNa tenuM mRtyu evI ja rIte thayuM. koI dharma vinA ja jIvana pUrNa thayuM hatuM. A bhavamAM paNa e kaMI ja AtmasAdhanA karyA vinA... gayo, kumAra avasthAmAM, tyAra pachI kalAdhyAnamAM, digavijayamAM, rAjyavyavasthAmAM For Private And Personal Use Only
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 942 jaina rAmAyaNa ema bAra hajAra varSanuM enuM AyuSya pUrNa thaI gayuM. bicArA devono zo doSa? saMsArI jIvanone AvA ja karmavipAka bhogavavAnA hoya che. devo to snehanI parIkSA karavA AvyA hatA ane lamaNanuM mRtyu thaI gayuM. te narakamAM cAlyo gayo." zrI rAmabhadra mahAmunino vairAgya tIvra thayo. jJAnadRSTi khUlI gayA pachI saMsAranI ghaTanAonuM avalokana thAya te, vairAgyane vadhAranAruM thAya che. karmonA dAruNa vipAko joIne, hRdaya saMsAra pratye sAva nirbhaya thaI jAya che. "aho, A saMsAranuM AvuM dAruNa svarUpa che? vAsudeva jevAne paNa narakamAM pachADI de? to pachI A saMsAranA sukhothI zuM? saMsAranA vaibhava ane vilAsothI zuM? saryuM AvA saMsArathI mukta thavAno ja puruSArtha karuM.." mahAmunino aMtarAtmA AtmAnI mukti mATe daDha saMkalpavALo banI gayo. te tapa ane samAdhimAM lIna banI gayo. jaMgalomAM, giri-guphAmAM temaNe tapa AdaryuM. be-be upavAsanA pAraNe tapa zarU karyuM. temaNe dinarAta samAdhimAM rahevA mAMDyuM. teo pAraNAnA divase bhikSA mATe nagaramAM javA lAgyA. chaTha tapa (be upavAsa) nA pAraNe bhikSA mATe rAmabhadra mahAmuni "svajanasthala nagaramAM AvyA. zrI rAmabhadra mahAmuni! jANe candra pRthvI para UtarI Avyo! abhuta rUpa ane apAra saumyatA! advitIya AkarSaNa ane gajaba puNyapraka zrI rAmabhadra mahAmunine nagaramAM padhArelA joI, nagaravAsIo harSathI nAcI UThyA. hajAro strI-puruSo sAme AvyAM. teo sau mahAmuninI stuti-prArthanA karIne, AnaMdotsava manAvavA lAgyAM. potapotAnA gharanA dvAre, bhinnabhinna vAnagIothI bharapUra bhojananA thALa laI, nagarajano UbhA rahyA. nagarajanono harSonmAda evo hato ke hAthIoe AlAnakhaMbha UkheDI nAMkhIne nAcavA mAMDyuM! azvoe UMcA kAna karIne haNahaNATa karavA mAMDyAM. spandanasthala nagaranI galagalImAM harSa ramaNe caDyo. zrI rAmabhadra mahAmunine AvI bhikSA kyAM joItI hatI? teo to dareka gharanA For Private And Personal Use Only
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjA pratidine pratibodha 943 dvArethI pAchA vaLe che, bhikSA letA nathI. AgaLa ne AgaLa vadhatA jAya che. temane to vadhelI-ghaTelI ane pheMkI devA jevI bhikSA joItI hatI. AvI bhikSA koNa Ape? mahAmuni bhikSA letA nathI. munIzvara rAjamahelanA dvAre jaI UbhA. rAjA pratinanTie harSathI munIzvarane vaMdanA karI. rAjAne tyAM bhojanasamaya vyatIta thaI gayo hato. vadhelA-ghaTelo AhAra paDyo hato. rAjAe zrI rAmabhadra mahAmunine AhAra vahorAvyo ane mahAmunie te vahoryo. devo paNa avadhijJAnathI, candanalanI A ghaTanA joI rahyA hatA. mahAmunine pAraNuM thayuM ke temaNe divya dhanavRSTi karI. rAjA pratidine tyAM mahAmuninuM pAraNuM thayeluM jANI, prAne khUba AnaMda thayo. mahAmunine nagaramAM rokavA mATe rAjAe ane prajAe ati Agraha karyo paraMtu mahAmuni nagaramAM zAnA rokAya? emanuM mana nagaramAM kema Thare? teo nA rokAyA... temaNe jaMgalanI vATa pakaDI. vATe cAlatAM temane vicAra Avyo : "mArA nagaramAM javAthI nagaramAM kevo kolAhala macI gayo?" keTalA saMghaTTa paNa thayA? lokono kevo dhasAro?' temaNe zuddha buddhithI A pramANe abhigraha dhAraNa karyo, pratijJA karI : "A jaMgalamAM ja jo bhikSA samaye bhikSA maLaze to ja huM pAraNuM karIza, nahitara tapa cAlu rAkhIza, nagaramAM nahIM jAuM.' zarIra para kevo nirapekSa bhAva! tIvra vairAgya manuSyane zarIra pratye paNa nirapekSa banAve che. zrI rAmabhadra mahAmuni nagaranA hajAro bhaktajanonI bhaktithI paNa dUra rahevAno saMkalpa kare che. bhaktonI bhIDa emanA aMtarAtmAne DaMkhe che, jyAM jIvanuM lakSa "AtmA' upara kendrita thaI jAya che, ene badhuM asAra bhAse che. mahAmunine to potAnA AtmAne anaMta karmonAM baMdhanomAMthI mukta karavo che. anaMta jJAna ane vItarAgatA prApta karavI che. jaMgalamAM emaNe dhyAna lagAvyuM. sarva vicArothI mukta banI teo eka parabrahmanA dhyAnamAM lIna thaI gayA. zarIra uparathI paNa mamatva utArI nAkhyA pachI cittamAM koI vikSepa rahe nahIM. eka divasanI vAta che. For Private And Personal Use Only
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 944 jena rAmAyaNa candanasthala nagarano rAjA pratindi sainya sAthe bahAra nIkaLyo. rAjA je azva para ArUDha thayo hato te azva viparIta rIte zikSita thayelo hato. rAjAne eNe bIjA mArge vALyo. jema jema rAjA ene Ubho rAkhavA prayatna kare tema tema te tIvra gatithI doDe! mArgamAM "nandanapuNya' nAmanuM sarovara AvyuM. sarovarane kinAre doDato azva eka sthaLe kAdavamAM khUMpI gayo. rAjA pratindi mUMjhAyo. tyAM enI pAchaLa sainya AvI pahoMcyuM. sainikoe azvane ane rAjAne kAdavamAMthI ugArI lIdhA. rAjAe sainikone kahyuM : A sarovaranA kinAre zibira nAMkho ane ahIM ja bhojana banAvo. bhojana karIne pachI ahIMthI AgaLa vadhIzuM." sainikoe paDAva nAMkhyo ane bhojananI taiyArIo karavA mAMDI. rAjA pratindie sarovaramAM snAna karyuM. ane vizrAma lIdho. bhojana taiyAra thaI jatAM saparivAra rAjAe bhojana karyuM. rAjAne kyAM khabara hatI ke A e ja jaMgala hatuM ke je jaMgalamAM zrI rAmabhadra mahAmuni rahelA hatA! e munIzvaranI sAdhanAthI A jaMgala pavitra baneluM hatuM! e divase mahAmunine pAraNuM karavAnuM hatuM. jJAna-dRSTithI mahAmunie jaMgalamAM rAjAnA Agamanane jAyuM hatuM. teo bhikSArthe sarovara kinAre padhAryA. pratiniei mahAmunine joyA. tene aMgeaMga romAMcita thaI gayuM. te Ubho thayo ane teNe mahAmunine namana karI temanuM svAgata karyuM. "kRpAvaMta, bhikSA grahaNa karI, mane anugRhIta karo." rAjAe mahAmunine bhikSA mATe vinaMtI karI. badhAe bhojana karI lIdhuM hatuM eTale je bhojana vadheluM hatuM, temAMthI ja bhikSA ApavAnI hatI. munirAjane paNa evI ja bhikSA khapatI hatI. jevI munivare bhikSA lIdhI tevI ja AkAzamAMthI devoe ranavRSTi karI. ratno sarovarane kinAre verAyelA joI sainiko stabdha banI gayA. rAjA pratininTie sainikone kahyuM : A zrI rAmabhadra mahAmunino puyaprabhAva che. devo paNa temanAM caraNakamalanI sevA kare che, mATe temanAM darzana karI pAvana thAo." sainikoe mahAmuninAM caraNe vaMdanA karI. pratidie mahAmunine prArthanA karI : "he kRpAvaMta munIzvara! ame dharma jANatA nathI. amane dharmopadeza ApavA For Private And Personal Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjA pratinandrine pratibodha 945 kRpA karo.' sarovarane kinAre, eka sthaLe paDelI svaccha pASANazilA upara zrIrAmabhadra mahAmuni birAjamAna thayA. rAjA pratinandri ane parivAra mahAmuninI sAme bhUmipradeza para besI gayo. mahAmunie dhIra-gaMbhIra dhvanimAM dharmopadeza AraMbhyo. he rAjana! dharmano AraMbha zraddhAthI thAya che. paramAtmA upara, sadguruo upara ane saddharma upara zraddhA dhAraNa karavI joIe. rAga-dveSathI rahita, sarvajJa vItarAga AtmA, e ja paramAtmA kahevAya. rAga-dveSa para vijaya meLavavA prayatna karanArA, mahAvratadhArI ane jinAjJA mujaba jIvana jIvanArA sadguru kahevAya. jinabhASita dayAmUlakadharma kahevAya. A traNeya tattvo para avicala zraddhA sthApita karavI joIe. 'he nareza! gRhasthajIvanamAM tame bAra vrata dhAraNa karI zako. (1) koIpaNa niraparAdhI trasta jIvane mA2vo nahIM. sthAvara jIvonI paNa jema bane tema vadhu dayA pALavI. (2) asatya bolavuM nahIM. (3) corI karavI nahIM. (4) svastrImAM saMtoSa rAkhavo, parastrIno tyAga karavo. (5) sthAvara-jaMgama parigraha (vaibhavasaMpatti)nuM parimANa karavuM. (6) cAra dizAomAM ane upara nIce amuka yojanAthI vadhAre dUra javuM nahIM. (7) bhoga-upabhoganI vastuonI maryAdA bAMdhavI. (8) anarthadaMDanA dhaMdhA ka2vA nahIM. arthAt binajarUrI ke anAvazyaka kArya karavAM nahIM. (9) sAmAyika (48 miniTa) vrata karavuM. (10) lIdhelAM vratone yAda karI javA mATe mahine ke varSe ekAda divasa dasa sAmAyika karIne samatA bhAve rahevuM. (11) pauSadha vrata karavuM arthAt upavAsa karIne, zarIranI zobhA karyA vinA, brahmacaryavratanI dhAraNA karI, AraMbha-samAraMbhano tyAga karI, parva divasomAM rahevuM. (12) atithi evA sAdhupuruSone bhikSA ApIne pachI bhojana karavuM.' zrI rAmabhadra maharSie pratinandi rAjAne bAra vrato, enA aticAro, sAvadhAnIo vagere vistArathI samajAvyAM. rAjAne khUba harSa thayo. rAjAe mahAmuni pAse bAra vrata dhAraNa karyAM. mahAmuninI mokSamArganI dezanA sAMbhaLI, rAjA ane sainiko AnaMdita thaI gayA. rAjAe punaH punaH mahAmunine caraNe vaMdanA karI. rAmabhadra mahAmunie saune 'dharmalAbha' nA AzIrvAda ApyA. mahAmuni jaMgalamAM cAlyA gayA. rAjA potAnA sainya sAthe ghara tarapha ravAnA thayo. For Private And Personal Use Only
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12. sItendra para zrI rAmabhadra mahAmunie e ja vanamAM sthiratA karI. vanamAM pazuo mahAmuninI cArebAju ToLe vaLe che. mahAmuni sAme TagaraTagara joyA kare che. vananI adhiSThAyikA devIo pragaTa thAya che ane mahAmuninI stuti-prArthanA kare che. mahAmuni to temanI sAdhanAmAM lIna che. kyAreka mahinAnA upavAsa. kyAreka be mahinAnA upavAsa. kyAreka traNa mahinAnA upavAsa to kyAreka cAra mahinAnA saLaMga upavAsa karI, mahAmuni ghora tapa karatA hatA. temane to jaldI jaldI karmanAM baMdhano toDavAM hatAM. tapazcaryA karIne, teo besI rahetA na hatA. paraMtu teo bhinnabhinna Asano lagAvIne, dhyAnamAM lIna rahetA hatA. kyAreka "paryakAsana, karatA to kyAreka utkaTika Asane dhyAna dharatA. kyAreka eka page UbhA rahI, baMne hAtha UMcA rAkhI, sUrya sAme dRSTi lagAvIne, dhyAna karatA. teo kyAreka mAtra aMgUThA para UbhA rahetA, kyAreka paganI eDI para UbhA rahetA. judAMjudAM Asano dvArA temaNe tana-mananI pravRtti para vijaya meLavyo. tapa ane dhyAna dvArA temaNe karmanAM kaThora baMdhano toDavA mAMDyAM. ghaNo samaya vanamAM vitAvI, temaNe koTizilA' nAmanI zilA tarapha vihAra karyo. je koTizilAne pUrve lakSmaNajIe upADIne, vidyAdharone pratIti karAvI hatI ke teo "vAsudeva' che.! zrIrAmabhadra mahAmunie "koTizilA para Asana jamAvyuM. nirapekSa vRti! bAhya bhAvo tarapha saMpUrNa udAsInatA, saMsAra ane mokSa, koI icchA nahIM. rAga nahIM ane dveSa nahIM. teo dharmAdhyAnanI uccatam sapATI para pahoMcyA. ane "zukladhyAna'no prAraMbha thaI gayo! pRthakva-vitarkasavicAra' dhyAna cAlu thaI gayuM. AtmAthI mAMDI paramANu sudhInA padArthonuM ciMtana. tenA vAcaka zabdonuM ciMtana ane manavacana-kAyAnA yoganuM ciMtana. cauda pUrvanA zrutajJAnanuM ciMtana! sva-zuddha AtmAnubhUta bhAvanAnA AlaMbanathI antarjalpa cAlu thayo. eka artha parathI bIjA artha para, eka zabda parathI bIjA zabda para ane eka yogathI For Private And Personal Use Only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItendra 947 bIjA yoga para vicAraNA cAlu thaI. eka dravya parathI bIjA dravya 52, eka guNa u52thI bIjA guNa upara ane eka paryAya uparathI bIjA paryAya para saMkramaNa thavA mAMDyuM. jyAre zrIrAmabhadra mahAmuni tIvra vegathI AtmAnAM zuddha svarUpa tarapha dhasI rahyA hatA tyAre bAramA devalokamAM eka avanavI ja ghaTanA banI rahI hatI. sItAjI! sItAjIe cAritrajIvananuM vizuddha pAlana karyuM hatuM ane AyuSya pUrNa karI, bAramA devalokamAM devendra banyAM hatAM! devendra sItendra! devone 'avadhijJAna' hoya. 'avadhijJAna'thI devo devalokamAM beThAM beThAM paNa A manuSyalokane joI zake. e mATe temaNe jJAnano upayoga karavo paDe. sItendrane acAnaka rAma smRtimAM AvyA. 'rAma zuM karatA haze? kaI sthitimAM haze?' temanI jijJAsA pragaTI. temaNe tarata ja avadhijJAnano upayoga karyo. sItendra pratyakSa zrIrAma joyA, paraMtu ayodhyAnA mahelamAM nahIM, jaMgalamAM koTizilA para ArUDha thayelA! dhyAnastha dazAmAM apUrva AtmAnandanA rasAsvAda karatA! sItendra coMkI UThyA : svagata bolI UThyA : 'mArA rAma! temaNe paNa cAritra lIdhuM! oho lakSmaNajInuM mRtyu thaI gayuM che, pyArA lavakuza cAritrane mArge cAlyA gayA. zrIrAme zatrughna sAthe cAritra lIdhuM. bahu sarasa. jIvana dhanya banI gayuM!' sItendra ayodhyAmAM banI gayelI ghaTanA joI. tyAra pachI zrIrAma uparano rAga saLavaLI UThyo. e rAganA paDelA saMskAro nAbUda thayA na hatA; rAmane jotAM ja e saMskAro jAgrata thayA. sItendra vicAre che : 'zrIrAme dharmadhyAnamAMthI zukladhyAnamAM praveza karyo che. jo emAM AgaLa vadhI jAya to teo kevaLajJAnI banI jAya, vItarAga banIne mokSamAM cAlyA jAya. pachI emano saMyoga na maLe.' zrIrAmanA kAyamI viyoganI kalpanAthI sItendra dhrUjI gayA. zrIrAma ahIM Ave, mArA mitra deva bane, emano cirasahavAsa maLe.' paNa e mATe mAre emanA zukladhyAnano bhaMga karavo joIe. zukladhyAna aTakAvavuM joIe.' kevI che rAgadazA!! kevI che mohadazA! sItAjIe cAritra lIdhuM hatuM, cAritrajIvananuM pAlana karyuM hatuM, saMsAranI For Private And Personal Use Only
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 948 jena rAmAyaNa mAyAmamatAno tyAga karyo hato. jJAna-dhyAna ane tapanI ArAdhanA karI hatI. paraMtu zrIrAma pratyeno rAga yathAvat rahyo hato! temanI cAritranI upAsanA rAma-rAgane miTAvI zakI na hatI. jIvananuM ane dehanuM parivartana thayA pachI paNa e rAgane miTAvI zakI na hatI. jIvananuM ane dehanuM parivartana thayA pachI paNa e rAga AtmAne vaLagI rahyo hato. AnuM nAma rAganI prabaLatA! AnuM nAma mohanI viTaMbaNA! sItendra zrIrAmabhadra mahAmunine dhyAnabhraSTa karavAno nirNaya kare che. anukULa upasargo karIne, mahAmunine vicalita karavAno nirdhAra kare che. aneka devo sAthe sItendra "koTizilA' pAse Ave che. teo zrIrAmacandrajIne dhyAnamagna dazAmAM jue che. cAre bAju verAna ujjaDa pradezane jue che. temane pradeza na gamyo. devendra che! enI pAse adbhuta zaktio che. mAgha mAsa hato. sItendra "koTizilAnA jaMgalane kSaNomAM ughAna banAvI dIdhI temAM temaNe naMdanavana sarjI dIdhuM ane temAM vasaMtaRtunI mAdakatA bharI dIdhI. koyalInAM vRnda mUMjana karavA lAgyAM. vividharaMgI bhramaro madhura guMjArava karavA lAgyA. jUI, bakula ane caMpakanAM puSpo khIlI UThyAM. malayAcalano sugaMdhI vAyu vAvA lAgyo. kAmadeva jANe pRthvI para UtarI Avyo! sItendra rUpaparivartana karyuM. soLazRMgAra sajelI navayauvanA sItAnuM rUpa dhAraNa karyuM. Abehuba sItA! jANe mithilAnA svayaMvara-maMDapamAM UbhelI sItA na hoya! bIjA devoe paNa mAnava-kanyAnAM rUpa dhAraNa karyA. e kanyAo sAthe rUmajhUma karatI sItA koTizilA para AvI. dhyAnastha rAmane namana karI, teNe prArthanA karI he prANanAtha! priyatama! nayana kholo. juo tamArI hRdayezvarI sItA tamArI sAme UbhI che. svAmInAtha! juo, tamArA virahathI vyAkuLa, vihvaLa A sItAno tame svIkAra karo. tyAre meM bhUla karI hatI. Apano tyAga karI, abhimAnamAM Apane avagaNI, meM cAritra lIdhuM hatuM. pAchaLathI mane ghaNo pazcAttApa thayo hato. ApanI smRtimAM huM jhUratI hatI. AMkhomAMthI AMsu vahAvatI hatI. Aje huM ApanI pAse AvI chuM. juo, A aneka vidyAdharakanyAo sAthe Apane vInavuM chuM, he nAtha! kRpA karo. amAro svIkAra karI, amane sanAtha karo. . For Private And Personal Use Only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItendra 949 A vidyAdhara kanyAoe mane kahyuM : "tuM dIkSA tyajI de ane rAmanI rANI banI jA. ame tArA AdezathI rAmanI patnIo banIzuM." he svAmInAtha, meM A kanyAonA kahevAthI dIkSA tyajI dIdhI ane huM ApanAM caraNomAM AvI chuM. he prANezvara, amArI sAme juo. ApanI satA pUrvavatu ApanA bAhupAzamAM samAI javA talase che. bhUlI jAo svAmI mAro e aparAdha, ApanuM kareluM apamAna ane A dAsIne ApanI caraNasevAmAM svIkArI lo." zrI rAmabhadra mahAmuni para sItendranAM vacanonI koI asara na thaI. e to zukladhyAnanI dhArAmAM vahI rahyA hatA. kSaNe kSaNe anaMta karmono kSaya karI rahyA hatA. dhyAnano agni pragaTe pachI zuM bAkI rahe? sItendra vidyAdhara kanyAo (banAvaTI) sAthe e koTizilA para nRtya AraMbhya. devalokanA devInuM (banAvaTI devIonuM) nRtya eTale pUchavuM ja zuM! nRtya sAthe gIta ane saMgItanI ramajhaTa jAmI gaI. e gIta-saMgIta ane nRtyanI asara jaMgalanAM pazupakSIo para thaI. ToLe vaLI, teo ekITase nATAraMbha joI rahyAM ane DolI UThyAM. paraMtu zrIrAmabhadra mahAmuni para nathI e nRtyanI asara ke nathI e gItasaMgItanI asara! asara kyAMthI thAya? e nRtyane AMkho jue ane mana vicAre to ne? e gIta-saMgItane kAna sAMbhaLe ane mane vicAra kare to ne? mahAmuninI indriyo ane mana to dhyAnamAM joDAI gayAM hatAM. indriyo ane manane dhyAnamAM joDI devAmAM Ave to bAhya duniyAnA prasaMgo koI asara na karI zake. mahAmunie indriyo ane mananA sahAre dharmadhyAna karIne, AtmAthI ja AtmAnuM dhyAna ApuM. zukladhyAnamAM AtmA ja AtmAne dhyAve che! mana ane indriyo tyAM niSkriya banI jAya che. sItendra to potAnI tamAma zakti ajamAvIne gIta nRtya karyuM jAya che. divasa pUrNa thAya che ne rAtrino prAraMbha thAya che. prathama prahara, dvitIya prahara, jema rAta jAmatI jAya che tema tema nRtya jAmatuM jAya che. gIta-saMgIta tIvra banatAM jAya che. trIjA praharano prAraMbha thaI gayo ane pUrNa paNa thaI gayo. cothA praharano prAraMbha thayo. zrI rAmabhadra mahAmunie "zukladhyAna'nA bIjA prakAramAM praveza karI dhyAnAnalamAM ghAtakarmano kSaya karI nAkhyo. zrI rAmabhadra mahAmunine kevaLajJAna pragaTI gayuM. For Private And Personal Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrI rAma vItarAga banyA. na rAga, na dveSa, na moha, zrI rAma sarvajJa banyA. 2 123. zrI rAma nirvANa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir koI paNa jAtanuM ajJAna nahIM. emane sakala vizva pratyakSa! bhUtakALa pratyakSa, bhaviSyakALa pratyakSa ane vartamAna pratyakSa! AtmAnA jJAnano prakAza pragaTI gayo. sarvajJatA Ave eTale vItarAgatA sahaja banI jAya. ajJAnatA che tyAM sudhI ja rAga ane dveSanAM dvandva hoya che. AtmA sarvajJa banyo, vItarAga banyo eTale janma maTyo! pha2IthI janmavAnuM nahIM, deha dhAraNa ja nahIM karavAno. sarvajJa AtmAnuM nirvANa thAya. nirvANa thayA pachI janma na thAya. AtmA janma-mRtyumAMthI pUrNatayA mukta thAya. enuM ja nAma mokSa. mAgha mAsa. zukla bArasanI e rAtri hatI. rAtrinA aMtima praharamAM zrI rAmabhadra mahAmuni sarvajJa vItarAga banyA. sItendre avadhijJAnathI joI lIdhuM ke 'zrI rAma kevaLajJAnI banI gayA hatA. zukladhyAnanI siddhi thaI gaI.' temaNe tarata ja badhI mAyAjALa saMkelI lIdhI. svayaM sItAnuM rUpa saMhArI laI indrarUpe pragaTa thayA. devalokathI bIjA devo paNa UtarI AvyA. sItendrano moha UtarI gayo. bhaktibhAva jAgrata thayo. sItendra devonI sAthe tyAM vidhipUrvaka mahotsava karyo. devoe nRtya karyAM; gItagAna karyAM; zrI rAmabhadra mahAmuninI stuti karI. suvarNanuM divya kamala banAvyuM. atyaMta mulAyama ane manohara. kevaLajJAnI enA para ArUDha thayA. be bAjue devo UbhA rahIne cAmara DhoLavA mAMDavA. divya chatra dhAraNa karIne devo UbhA rahyA. phoTizilAno pradeza devonI parSadAthI zobhI UThyo. kevaLajJAnI bhagavaMta zrI rAmacandre caMdanathI paNa zItala vANI vahAvI. dezanAno prAraMbha karyo : parSadA hatI mAtra devonI! tyAM mAnava strI-paruSo na hatA. hA, e jaMgalanAM For Private And Personal Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma nirvANa spa1 pazuo ane pakSIo jarUra tyAM hatAM. e kevaLajJAnI bhagavaMtane cAhatAM hatAM. hiMsaka pazuo paNa hiMsAvRttine tyajI ekaThAM thayAM hatAM. sarvajJa vitarAga zrI rAmano upadeza sAMbhaLI, devonAM mana ullasita thayAM. temanAM samyagdarzana vizeSa nirmaLa thayAM. upadeza pUrNa thayo. sItendra UbhA thayA ane gadgad svare kSamAyAcanA karatAM bolyA : prabho, mane kSamA karo. ApanA pratyenA rAgathI, snehathI prerAIne meM dhyAnabhaMga karavA, ApanA upara upadrava karyo. Apa devalokamAM mArA mitradeva bana, e mATe vicalita karavA prayatna karyA. mAro aparAdha mApha karo." he sItendra mohavaza jIva zuM nathI karato? tame mohavaza banIne upadrava karyA. paNa te mArA mATe upakArI banyA!" prabho! have kRpA karIne batAvo ke lakSmaNa mRtyu pAmIne kaI gatimAM gayA che ane rAvaNa marIne kaI gatimAM gayo che?" he sItendra, jIvonI gati karmAdhIna hoya che. lakSmaNa ane rAvaNa baMne cothI narakamAM che." kevaLajJAnI bhagavaMte kahyuM. sItendranA mukha para glAni chavAI gaI. 'prabho, narakamAMthI nIkaLyA pachI emanuM bhAvi zuM che?' sItendra bIjo prazna pUchayo. sItendra, narakanuM AyuSya pUrNa karIne lakSmaNa ane rAvaNa pUrva-mahAvideha kSetramAM vijayAvatI nagaramAM janmaze. sunanda ane rohiNInA teo putra thaze. lakSmaNanuM nAma sudarzana ane rAvaNanuM nAma jinadAsa haze. tyAM baMne ahaMta dharmanI ArAdhanA karaze ane saudharma devalokamAM jaze. devalokanuM AyuSya pUrNa karI, vijayApurImAM teo baMne janmaze, zrAvaka banaze. zrAvaka jIvana jIvIne harivarSa kSetramAM manuSya banaze. tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne teo baMne devalokamAM jaze. devalokanuM paNa AyuSya pUrNa thaze ane vijayApurImAM "jayakAnta' ane jayaprabha' nAmanA kumAro thaze. jyAre te kumAro yauvanamAM Avaze, jinokta saMyamadharmanuM pAlana karaze, cAritra pALI, mRtyu pAmI "lAntaka' nAmanA devalokamAM utpanna thaze. For Private And Personal Use Only
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir spara jaina rAmAyaNa he sItendra! e samaye tuM bAramA devalokanuM AyuSya pUrNa karI ane A ja bhAratamAM "sarvaratnamati' nAmano cakravartI banIza! ane te rAvaNa ane lakSmaNanA jIva 'lAntaka" devalokamAMthI cyavIne tArA putro banaze!' prabho, Apa zuM kaho cho? lakSmaNa ane rAvaNa mArA putro thaze?" hA sItendra! A saMsAramAM badhA ja saMbaMdho parivartanazIla che. koI saMbaMdha kAyamI Take nahIM. rAvaNanA jIvanuM nAma tuM 'indrAyudha" rAkhIza ane lakSmaNanA jIvanuM nAma "megharatha" rAkhIza! sItendra dvArA e baMne putro jyAre yauvanamAM Avaze, tyAre bhogasukhothI virakta banaze. cakravartI pitAnA sukha vaibhavono tyAga karI, e baMne kumAra cAritra leze! tuM paNa cAritra laIne, cAritranuM utkRSTa pAlana karI, anuttara devalokamAM "vaijayanta' vimAnamAM utpanna thaIza! rAvaNano jIva indrAyudha sArA pavitra traNa bhava karaze ane e bhavomAM tIrthakara nAmakarma bAMdhaze! jyAre e chellA bhavamAM "tIrthakara' banaze tyAre tuM vijayanta' devalokamAMthI vIne, manuSyabhava prApta karIza ane e ja tIrthakara (rAvaNano jIva) nAM caraNomAM cAritra laIza! tuM emano "gaNadhara' banIza! AyuSyanuM baMdhana tUTI jaze ane tame baMne mokSamAM jazo!" prabho, lakSmaNanuM zuM thaze?' sItendranI utkaMThA khUba vadhI gaI hatI. sItendrI lakSmaNano jIva megharatha sArA bhavo karato pUrva-mahAvidehamAM ratnacitrA' nAmanI nagarImAM cakravartI banaze. cakravartInA bhogo bhogavaze. te aMte cAritra leze "tIrthaMkara nAmakarma upArjana karaze ane tIrthakara banIne mokSamAM jaze!" prabho! rAvaNa ane lakSmaNanuM bhaviSya to ujvala che. teo uttama AtmAo che, paraMtu atyAre to teo narakanI ghora vedanAo sahe che ne?' sItendra! e bhogavyA vinA chUTako ja nathI. tIvrarAgadveSathI bAMdhelAM karma bhogavyA vinA cAle ja nahIM.' sItendra vicAramAM paDI gayA. teo potAnA manamAM vicAre che : "huM narakAvAsamAM jAuM ane emane duHkhathI ugArI lauM. emane narakamAMthI upADIne, koI sArA sthaLe mUkI dauM! karuNAthI Ardra banelA, sItendra zrI rAmabhadra mahAmuninAM caraNomAM vaMdanA karI ane vidAya lIdhI. bIjA devoe paNa zrIrAmanAM caraNomAM vaMdanA karI ane svasthAne cAlyA gayA. zrIrAmabhadra mahAmunie tyAMthI vihAra karyo. For Private And Personal Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma nirvANa 953 sItendra! tenA hRdayamAM lakSmaNane narakanAM duHkhothI bacAvavAnI karuNA to jAgI, paraMtu sAthe sAthe rAvaNane paNa bacAvI levAnI dayA jAgI! sItendra rAvaNanA bhUtakALane bhUlI jAya che ane zrIrAmabhadra mahAmunie batAvelA enA ujvala bhaviSyane jue che! "bhaviSyamAM rAvaNa tIrthaMkara bananAra che. are! bhAvino mAro putra paNa te bananAra che!" sItendrA bAramA devalokano indra che. enI pAse addabhuta devI zaktio che. tene manuSyaloka, madhyalokanI nIce adholokamAM javAmAM vAra keTalI! sItendra cothI narakamAM jaIne UbhA pahelA narakanI nIce bIjI naraka, bIjA narakanI nIce trIjA naraka ane trIjI narakanI nIce cothI narakamAM! kevI bhayaMkara vikarALa e bhUmi! kApAkApI ane mArAmArI sivAya kaMI nahIM! kapAI jAya chatAM mare nahIM! punaH saMdhAI jAya! baLI jAya chatAM mare nahIM. punaH aMgopAMga joDAI jAya! chedAya, bhedAya, chatAM mare nahIM. mRtyune cAhe, chatAM mRtyu maLe nahIM tyAM to jeTalo kALa AyuSyano bAMdhIne Avyo hoya, teTalo kALa vitAvavo ja paDe! naraka eTale naraka. e koI kalpanA nathI. "naraka' eka cokkasa sthAna che. jyAM evA jIvone javuM paDe che ke jeo ghora pApa Acare che. je pAponI sajA karavAnI Teva ke mAnavanI zakti nathI. e sajA teNe narakamAM bhogavavI ja paDe che. sItendra cothA narakamAM rAvaNane joyo. zaMbUkane joyo ane lakSmaNane paNa joyA! rAvaNa ane zabUka baMne lakSmaNanI sAthe laDI rahyA hatA. ghora yuddha jAmeluM sItendra joyuM. siMha vagerenAM vividha rUpa karIne teo yuddha karI rahyA hatA. tyAM "paramAdhArmika'nA krUra asuro emane kahI rahyA hatA : are, A rIte laDavAmAM tamane joIe tevuM du:kha nahIM maLe."paramAdhArmikoe kahyuM. rAvaNa-zaMbUka ane lakSmaNanA mukhamAMthI tIvra cIsa nIkaLI paDI. baLavA mAMDyA. aMgo baLI-jhaLI gayAM. tyAMthI temane kADhIne e vikRta AkRtivALA asarae traNeyane garama-garama telamAM pheMkI dIdhA ane duHkho ApavAnI paraMparA cAlI. bhayaMkara du:kha, ghora vedanA ane dardabharI cIso. sItendra te joI na zakyA, teo kamakamI UThyA. tarata ja temaNe asurone kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 954 jaina rAmAyaNa - "are asuradevo, zuM tame A zreSTha puruSone oLakhatA nathI? dUra haTo. choDI do A mahApuruSone." jhaLahaLa jyotithI dedIpyamAna sItendranA puNyapratApathI paramAdhAmI asuro aMjAI gayA. rAvaNa, zaMbUka ane lakSmaNa sItendranI sAme joI rahyA. "koNa A upakArI deva haze?' teo tarka-vitarkamAM paDI gayA. tyAM ja sItendra rAvaNa ane zaMbUkane uddezIne kahyuM : 'tame have to samaja? he rAvaNa, he zaMbUka! tame pUrvabhavamAM rAvaNa ane zabUkanA bhAvamAM ghora pApa kya mATe ahIM janmyA. ahIM paNa pUrvabhavanuM vaira yAda karIne laDo cho?' sItendra paraspara laDatA rAvaNa-lakSmaNane yuddhathI vAya. temanuM yuddha sthagita thayuM. sItendra rAvaNa ane lakSmaNa sAme joyuM ane emane pratibodha karavA, parasparanA verano aMta lAvavA mATe je pramANe kevaLajJAnI zrI rAmabhadra mahAmunie bhaviSyanA bhavo batAvyA hatA, te badho ja vRttAMta te traNeyane kahI saMbhaLAvyo. rAvaNa ane lakSmaNa sItendrano upadeza sAMbhaLIne bolI UThyA. he kRpAnidhi Ape ghaNuM sAruM karyuM. Apa ahIM AvyA, amane upadeza Apyo. ApanA upadezathI amArAM sarva duHkho bhulAI gayAM, paraMtu pUrvabhavomAM krUra ka karIne AvelA evA amArA dIrghakALano narakAvAsane koNa miTAvI zake? e to amAre bhogavavAnuM ja rahyuM." A sAMbhaLIne karuNApUrNa sItendra bolI UThyA : huM tamane traNeyane ahIMthI uThAvIne devalokamAM laI jaIza.' ema kahIne sItendra e traNeyane potAnA hAthamAM upADyA. paraMtu A to narakanA jIvonAM zarIra! jevAM zarIra hAthamAM pakaDyAM tevAM pArAnI jema kaNa-kaNa thaIne hAthamAMthI sarakI gayAM! punaH temanAM aMgopAMga joDAI gayAM. sItendrae pharIthI zarIrane uThAvyAM, paNa e ja sthiti, kaNa-kaNa thaIne jamIna para sarakI paDyAM. sItendra teone vAraMvAra upADavAno prayatna karyo, paNa niSphaLa! tyAM lakSmaNajInA jIve kahyuM : "he kRpALu, tame amane jema jema upADavA prayatna karo cho, tema amane khUba ja duHkha thAya che, mATe amane choDI do ane devalokamAM cAlyA jAo.' For Private And Personal Use Only
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIrAma nirvANa 955 sItendra vicAryuM "Amane narakanAM duHkhothI bacAvavA koI samartha nathI. bAMdhelAM karma bhogavyA vinA temano chUTako ja nathI." duHkhI hRdaye sItendra tyAMthI nIkaLIne, jyAM zrIrAma hatA tyAM AvyA. zrI rAmabhadra mahAmunine vaMdanA karI, sItendra nandIzvaradvIpa para cAlyA gayA. rastAmAM "devakaru" pradeza Avyo! sItendrane yAda AvyuM 'bhAI bhAmaMDalano jIva ahIM utpanna thayo che." tarata ja sItendra bhAmaMDalanA jIvane maLI, tene dharmopadeza ApI, pratibodha karyo. pUrvabhavano sneha hato ne! nandIzvaradvIpa para rahelI zAzvata jina pratimAonAM darzana-pUjana karI, sItendra azruta devalokamAM cAlyA gayA. zrI rAmabhadra mahAmuni kevaLajJAnI banIne A pRthvI para paccIsa varSa vicaryA. aneka jIvone mokSamArgano upadeza ApIne, zeSa karmono kSaya karI mokSamAM padhAryA.. temaNe ajara, amara, avicala ane zAzvata Atmasukha prApta karI lIdhuM. saMpUrNa 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcArya zrI kailAsasApArasUri jJAnamaMdira kobA tIrtha Acharya Sri Kailasasagarsuri Gyanmandir Sri Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba Tirth. Gandhinagar-382 007 (Guj) INDIA Web site : www.kobatirth.org E-mail: gyanmandir @kobatirth.org BUJAL GRAPHICS: 9376125757 For Private And Personal use only