Book Title: Dharm Shraddha
Author(s): Bhadrankarvijay
Publisher: Bhadrankarsuri
Catalog link: https://jainqq.org/explore/011593/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 1 T ' dharma-zraddhA che I ! FAITH IN RELIGION. a avy Rao che saMzayAtmA vinazyati / * lekhaka pa. pU. paM. zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA-kathana dazapUrvadhara vAcakamukhya zrI umAsvAtijI mahArAja svaracita "zrI ahapravacana saMgraha apanAma "zrI tatvArthAdhigamasatrane prAraMbha karatAM, prathama sUtramAM ja pharamAve che ke " sa rjanazanivaritrALa mojanA | -6" samyagdarzana, samyajJAna ane samyakacAritra, e traNanI ekatritatA e mokSane mArga che. mukti mArgamAM jeTalI jarUra jJAna ane cAritranI che. teTalI jarUra darzananI paNa che. jJAna ane cAritranI saphaLatAne AdhAra, darzana upara che samyagdarzana vinAnuM jJAna e vastutaH jJAna nathI paNa ajJAna che. e ja rItie samyagdarzana vinAnuM cAritra, e vastutaH cAritra nathI paNa kAyakaSTa che. samyagdarzananA aneka arthe thAya che. paraMtu sAmAnya rItie ema kahI zakAya ke-samyagdarzana eTale zrI vItarAga ane sarvajJa bhagavantanAM kathane uparanI avicaLa zraddhA. e zraddhAthI vihIna AtmAnuM sADAnava pUrvanuM jJAna ane niraticAra cAritra paNa bhavanI paramparAne ghaTADI zakAtuM nathI. mukti mArgamAM ja zraddhAnI paritA che, ema nathI, Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haroI pravRttimAM zraddhA vinAnA mANase saphaLatA meLavI zakatA nathI. bALaka mAtA upara zraddhA rAkhe te ja moTuM thaI zake che. vidyAthI zikSaka upara zraddhA rAkhe to ja vidvAna banI zake che. nekara zeTha upara zraddhA rAkhe te ja sukhI thaI zake che. te ja rItie patnI pati upara, pati patnI upara, prajA rAjA upara, rAjA prajA upara, ziSya guru upara, guru ziSya upara, ema parasapara zraddhA ane vizvAsanA yege ja parasparane sukhapUrvaka vyavahAra cAlI zake che. je kSaNe eka bIjA upara avizvAsa ane azraddhAnI najare jevuM zarU thAya che, te ja kSaNe vyavahAra bagaDe che, kAryasiddhi aTake che ane avyavasthA UbhI thAya che. eka ja bhava puratAM ane sAmAnya koTinAM kAryo paNa jyAre zraddhA ke vizvAsa vinA siddha thatAM nathI, te pachI-"aneka levAmAM upayogI nivaDe tevAM ane koI paNa bhavamAM siddha nahi thayelAM evAM Atmika siddhine lagatAM mahatuM kAryonI sAdhanA zraddhA ke vizvAsa vinA thaI zake ema mAnavuM, e pratyakSa anubhavane InkAra karavA barAbara ja gaNAya ! AtmayakArI lokottara upakArI dharmasAdhanAne lagatAM kAnI siddhi zraddhA vinA thavI azakya che. e ja kAraNe, muktimArganA varNanamAM jJAna ane cAritranI paNa pahelAM, darzananI jarUriyAta upara bhAra mUke che. jJAnAbhyAsa ghaNe hoya ane cAritrapAlana kaSTapUrNa heya tepaNuM, jene tenA para zraddhA nathI beThI tene te chAra upara lIMpaNuM samAna che. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka vinAnAM mIMDAonuM jeTaluM mUlya che, teTaluM ja mUlya zraddhA vinAnA jJAnanuM ane zraddhA vinAnA cAritrapAlananuM che. Aje dharma thAya che. dharmanAM anuSThAne sevAya che, vAna paNa bhaNAya che, cAritra paNa paLAya che, chatAM jevI pragati dekhAvI joIe tevI pragati kema dekhAtI nathI? dharma pratye, dharmasthAna pratye, dhamanuSThAna pratye. dharmane dherI dhuraMdhara puruSa pratye ke temane anusaranArAo pratye jagatanuM jevuM AkarSaNa thavuM joIe tevuM AkarSaNa kema thatuM nathI? zuM jJAnanI khAmI che? cAritranI khAmI che? kiyAonI khAmI che? haze, paNa teTalI te nahi ja ke jeTalI zraddhAnI che. ane e zraddhAnI khAmInA pratApe ja, bIjI badhI khAmIo teTalA pramANamAM purAtI nathI. kRSikriyAne vikasAvavAmAM mukhya hetu jema pALI che, tema, jJAna caritra ke dharmanimittaka anuSThAnane zobhAvanAra, dIpAvanAra ke vikasAvanAra mukhya hetu zraddhA che. zraddhA jJAnane zobhAve che, cAritrane dIpAve che ane yiAone vikasAve che athavA te te sarvanI saphalatA mATe zraddhA e eka anivArya vastu che. gharmonnati ane tene pariNAme thatI vizvonnatine meLavavI hoya, te bIjA prayatnone gauNa banAvIne, sabhya zraddhAne sudaDha banAvavAnA prayatnone ja sauthI vadhu agatya ApavAnI jarUra che. zraddhAne sudaDha banAvavAno sahelAmAM rahelA ane seuttama upAya adhikArI puruSonA mukhe samyaga jJAnanA bhaMDAra samA zrI jinAganuM niyamita zravaNa karavuM e che. e Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivAya, bIjA badhA upAye bhaya bharelA ane jokhamI che. pustaka-vAMcanathI, kahevAtA Adhunika ke anya zikSaNathI ke jenA tenA sukhethI dharmaviSayaka vaktavyonAM zravaNathI dharma zraddhA vadhe, ema mAnavuM mithyA che. zraddhA zraddhALathI ja vadhe. ezraddhALuthI nahi ja. * AgamanA jJAtA evA zraddhAsaMpanna ane cAritrapAtra mahaSionAM mukhakamala dvArA sadupadezonA zravaNa vinA, zraddhAnI prApti jagatamAM durlabha che. e kAraNe evA zraddhALu maharSiene zAstromAM nizcaLa beTa ane sthira dIpaka samAna kahelA che. cAritrapAlanamAM dhIra hovAthI sthira dIpaka samAna che. jema dI ja bIjA dIvAne saLagAvI zake che, tema sthira dIpaka samAna tevA puruSo ja zrI jinAgama rUpI prakAza pAtharIne, bIjA azraddhALu ane ajJAna haiyAomAM paNa, zraddhA ane jJAnane prakAza pahoMcADI zake che. paraMtu sarva koIne sarva kALe ane sarva sthaLe sthira dIpaka samA sabhya jJAnI maharSiene satsaMga prApta thaze sulabha nathI. tevA AtmAone paNa yatkiMcita upakAra thAya te khAtara, tevA ja jJAnI maharSionAM mukhakamaLamAMthI nIkaLelAM zraddhApaSaka vacane purataka rUpe pracAravA e bIje upAya che. evA ja eka prayatna rUpe A pustaka taiyAra karavAmAM AvyuM che. A pustakamAM jJAnapUrvakanI zraddhA utpanna karavAne mATe atyaMta jarUrI ane zraddhA rUpI dehanA prANasamA agatyanA viSaye, jevA ke dharma, AtmA, sarvasa, syAdvAda, bhakti, mukti AdinuM sugrAhya thAya te rIte Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznottarAtmaka vivecana ApeluM che, je vAMcanArane rasadAya thavA sAthe upayogI tatvajJAna pUruM pADavuM jarUrI ane hitAvaha che, te sadehAnuM nirAkaraNa karanAra hovAthI, zraddhA rUpI sarANane puSTa banAve che. granthanI chevaTe ane aMtima-kathananI pahelAM ApelA agreja lekhakanA ugAre paNa zraddhAne sudaDha banAve tathA dharma ane sadAcAra pratye sadabhAva jagADe tevI che. A nAnakaDuM pustaka kevaLa vAMcavA mATe nahi kintu zraddhA jagADavA mATe tathA ekavAra nahi kintu anekavAra vAMcavAnI bhalAmaNa che. dharma-zraddhAne sudaDha banAvavA mATe, prAthamika bhUmikAmAM AjanA samaye jarUrI evI ghaNI vAte AlekhAyelI AmAM maLI Avaze. Aje jyAre azraddhAnuM jora vadhatuM jAya che, tyAre jenA cAge jJAnapUrvakanI zraddhA utpanna thavA pAme tevA sAhityanA prakAzana ane pracAranI khAsa jarUra UbhI thaI che. saMvata 17nA adherInA cAturmAsa daramyAna adherInivAsI saMghavI nagInadAsa karamacaMda taraphanI vinaMtinA pariNAme A eka svalpa prayAsa karavAmAM AvyA che. emAM rahelI truTio ane azuddhio vagere upara lakSya nahi ApatAM, prakAzaka ane lekhakanA AzayanI zubhatA upara lakSya daI, sabhya zraddhA rUpI amUlya sadguNo vikAsa karavA mATe ja, Ane upayoga karavAmAM Ave evI sau ke vAMcakane lekhakanI bhalAmaNuM che. saM. 1998, mahA vadI 5, zukravAra ghATakopara tA. pa--1 } muni bhadraMkaraviya. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA viSaya pRSTha sarvaza syAdvAda karma mukti bhakti ahA ahiMyA .. mAnava kartavya sukha adhika ke prArthanA suSTi kartA ... vAraso zrI jinAgama paramAtma-kAtrizikA vicAra ane vartana atima kathana 3-28 29-44 45-60 61-171 72-78 -89 90-105 106-128 .. 129-144 14pa-15 160-172 173-185 186-198 199-213 214-218 21-230 281-248 249-219 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApti sthAna 1 gurjara graMtharatna kAryAlaya 2 sarasvatI pustaka bhaMDAra gAdhImArga, phuvArA sAme ratanapoLa, hAthIkhAnA amadAvAda 1 amadAvAda 3 semacaMda DI. zAha 4 sevaMtIlAla vI. jaina jIvana vihAra sAme ra0, mahAjana galI pAlItANA (saurASTra) jhaverI bajAra muMbaI-4 5 pAnAcaMdabhAI da zIvalAla DI. zAha bhArata meDIkala sTorsa 9/10, kuMja sesAyaTI jUnA nAgaradAsa reDa alakApurI vaDedarA-5 kedAranAtha reDa. adherI (IsTa) muMbaI 400069 7 kAntIlAla semacaMda gAMdhI 8 zazIkAntabhAI ke. mahetA muktinilaya dharmazALA 34 karaNapurA-rAjakeTa 1 taLeTI roDa, pAlItANu (saurASTra) pahelI AvRtti 1942 bIjI AvRtti 1978 kiMmata rU. 6-00 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dharma-zraddhA che Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmane mahimA chinnamalo yathA vRkSA, gatazIrSA yathA bhaTaH / dharmahIno dhanI tadvat, kiyatkAla laliSyati // 1 // mUlarahita jema vRkSa tathA mastakarahita jema sulaTa tema dharmarahita dhanADhaya keTale kALa TakI zakaze samRddha rahI zakaze? barADatta:varamukha guNI . aSTo'pi tathA prAcyadharmo lakSeta saMpadA ||2|| dharatInI aMdara rahelA mULa jema vRkSanI UMcAIthI mApI zakAya che, tema adazya e paNa pUrvopArjita dharma puNya saMpatti vaDe oLakhI zakAya che. dharmAdadhigataizvaryo dharmameva nihanti yaH / katha zubhagatirbhAvI, sa svAmidrohapAtakI // 3 // dharmathI azvane pAmele je dharmane ja haNe che, te vAmidrohane pAtakI zubhagatine kevI rIte prApta karavAne che? dharmasya phalamicchanti, dharma necchanti mAnavAH / phalaM pApasya necchanti, pApaM kurvanti sAdarAH || manuSya dharmanA phaLane Icche che paNa dharmane IcchatA nathIH pApanA phaLana IcchatA nathI paNa pApane AdarapUrvaka calA lakSmIzcalAH prANAzcalaM cacalayauvanam / calA'cale'smin sasAre, dharma eko hi nizcalaH // 5 // lakSmI caMcaLa che. prANe caMcaLa che. yauvana paNa caMcaLa che. calAcala A saMsArane viSe dharma eka ja nizcala che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA dhama prazna jagatamAM dharma e zuM dhatIMga nathI? uttara0 jagatamAM dharma e dhatIMga nathI, paNa dharmanI pAchaLa vicAra ane regya cheraNa raheluM che. dharmanuM AcaraNa karanArAomAM ke temanA keI AcaraNamAM deva hoya, tethI dharma deSita karato nathI. jIvanamAM jema khAnapAna, Indriyasukhopabhoga, nidrA, kuTuMba, samAja, rASTra Adine sthAna che, tema dharmane paNa avazya sthAna ApavuM joIe. mAtra khAnapAna Adi bAhya jIvana vyavahAranI pravRttimAM racyApacyA rahevuM e ja je jIvananI sArthakatA hata te jaMgalI jAnavara ke manuSyamAM kazo taphAvata na Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA hota. jaMgalI manuSya paNa kaTekaTI vakhate dhamanI preraNuM. meLavavA mATe prayAsa karate jovAmAM Ave che. dharma upara bhAra devAmAM jJAnIonI janasamAja pratye. hitanI daSTi che, kintu temAM gatAnugatikatA, aMdha anukaraNa ke avicArita-pravRtti nathI paraMtu sukha mATe jyAM tyAM phAMphAM mAratA mAnavIne sukha prAptinA sAcA mAge caDhAvavAne jJAnIone eka mAtra prayatna che. sadAcaraNa e dharmanuM sthUla zarIra che. saddavicAra e dharmanuM sUkSmazarIra che. keTalAka nItine ja dharmanuM sarvasva mAne chepaNa vastutaH nIti e dharmanuM phaLa che. dharma vinA nItinI ImArata retInA pAyA uparaUbhelI che. dharmabhAvanAvaDe ja nIti upara akhaMDa zraddhA TakI rahe che. javananA kaTekaTInA prasaMgamAM sahAyabhUta thanArAM nItinA sUtra nathI, kitu dharmabhAvanA che. dharmane sAcA. nehathI bheTele keI atRpta rahyo nathI. parA keTinI buddhinA vidvAne dharmamAM ja zAnata thaI gayA che. tenuM kAraNa dharma AtmA upara sIdhI asara kare che, ane AtmA e ja A jagatamAM amRtatattva che. prazao dharmanA judA judA vADAo IrSyA, asUyA ane asahiSNutAdine phelAvI adhamanI vRddhi nathI karatA ?' uttara0 vADA, vaMDIo ke saMpradAcanI aniSTatA jema AgaLa karavAmAM Ave che, tema tenI anivAryatA tarapha paNa lakSya ApavuM joIe. jaMgalanA pazuonI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma jema kudaratanA naisargika mahelamAM vicaravAne vicAra ghaNe suMdara lAge che, te paNa mAnavIo rahevA mATe ghara saje che, rAjakIya ke sAmAjika pakSamAM jussAbhera bhaLe che, judA judA deze ane rASTronA vADAo bAMdhe che ane tenI rakSAnA nAme lA manuSyonI Ahutio maNa Ape che. e badhA vADAone bAMdhavA, piSavA ane TakAvI rAkhavA ane kevaLa dharmanA vADAo upara ja kaTAkSa kare, e vADAne kaMTALe nathI paNa dhamane dhakke caDhAvavA mATeno prayatna che. pratyeka kSetramAM vADAo bAdhavA tarapha manuSyanuM svAbhAvika valaNuM che ane e vADAnI mamatA ja manuSyamAM utsAha ane umaMgane prere che. enAthI aniSTa nipaje che, paNa e aniSTane AgaLa karI vADAbaMdhI nAbUda karavAne prayAsa karanAra dhamathI sarvathI vaMcita rahI jAya che. dharma e mAnavIne mana eka zAkabhAjI jevI cIja nathI ke je hoya te cAle. prema e jema savaMyabhU che, tema dharma pratyenI zraddhA e paNa svayaMbhU che. dharmanA viSayamAM sarvanAM mana eka jagyAe karatAM nathI. bhautika premanI -jema dharmazraddhAmAM paNa jenAM mana jyAM TharyA tyAM ja kare che. dharmanA saMbaMdhamAM badhA vADAonuM aikya karavAne mathatA AdamI eka navA ja vADAne Ule karanAre thAya che, athavA koI paNa prakAranA dharmathI sarvathA vAMcita rahI jAya che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA prazna dharma pratye Aje ATalI bedarakArI zAthI che?' uttara dharma pratyenI atyAranI bedarakArInA kAraNe aneka che. jaDavAdanI vRddhi ane ene poSatuM ja zikSaNa pracAra pAmavAthI AvI keLavaNI pAmelA ghaNAonI. dharmazraddhA paDI bhAMgI che. vilAsapriyatA vadhavAnA kAraNe saMyamanA mArgo sAthe vartamAnanA jIvene phAvaTa AvatI nathI. dharma e ArehaNa ane saMyamane mArga che, tethI aghare che jaDavAdanA aMge pradipta thayelI bAhyA ahaMtA paNa dharma pratyenAM rIsAmaNAnuM kAraNa che. ahaMtAnA ge keTalAke ema mAne che ke - mAnavuM eTale pALavuM ane je pALavuM nahi te mAnavuM nahi mAnyA pachI nahi pALavAmAM ahaMtA ghavAya che. e kAraNe svayaM svIkArelI ahaMtAne jALavI rAkhavA mATe paNa dharma pratye AMkhamIMcAmaNa karavAmAM Ave che. vastutaH mAnavuM ane pALavuM, e be eka vastu nathI, mAnavuM eTale pALavAnI hArdika bhAvanA rAkhavI. pALavuM eTale te akhalita jIvana gALavuM. paNa e te mAnavInuM abhilaSita che, lakSya che. satyane, dayAne ke zIlane saMpUrNa na pALI zakIe, tyAM sudhI tene mAnavA, pUjavA ane vadavAne paNa zuM mAnavIne adhikAra nathI ? avazya che. dharmanI mukhya pravRtti manuSyanA vikArene maryAdita karavA pratye che. dharmamAM maryAdAnA gIta gAna che, paNa svacchaMdatAne Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ umara nahi. manuSyanA moTA bhAgane baMdhane gamatAM nathI. te kahe che ke-manuSya thayA pachI te baMdhane zA mATe ?manuSyane. dareka vAtamAM svAtaMtrya kema nahi? paNa e prazno karanArA bhUlI jAya che ke evuM vAtaca te pazu avasthAmAM ghaNuM che, ethI pazuone keTalI zAMti che ? IndinI. niraMkuza pravRtti te azAMtine DhasaDI lAvanArI che. e. jAtinA niraMkuza ane svaccheda vartanamAMthI mAnavIne mukata karavA mATe te dharmanI jarUra che. dharmanA pratyeka Adeza mAnavInA vilAsane maryAdita banAve che, dayA, hiMsAne maryAdita kare che. satya, vANIne maryAdita kare che. brahmacarya, IndriAne maryAdita kare che? tapa, vikArene vaza kare che ane pApakAra, lobha ane pramAdane haThAve che. e maryAdAonI sAdhanAmAM ja manuSya jIvananuM gaurava che. indriyajanya sukhathI para evI koI divya zAnti ane sukha mATe manuSyanuM hRdaya haMmezAM talase che. te tarapha manuSyane laI ja, e dharmanuM kArya che. bAhA indriyanI gulAmImAM jeonI buddhi vyAhita thayelI che, teonA aMtaramAM unnata bhAvanAone utpanna karanAra aneka prakAranI maryAdA ane aMkuzavALuM dhArmika jIvana kadI paNa sthAna pAmI zakatuM nathI. ahaMkAranA unmAdamAM evA AtmAone pitAne ke paranA kalyANabhArga dhyAnamAM AvI zako ja nathI. , Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA prazna dharmanI sarvasAdhAraNa bhUmikA zuM? uttara dharmanI sarvasAdhAraNa bhUmikA sarvazanI buddhi che. sarvajJabuddhi ja maulika mahAna satyane yathArtha nirNaya ApI zake. sarvajJaprerita zAstro, e dhamane mukhya AdhAra che. e zAstro sadAcAra, Izvarabhakti ane tatvanAM varNanathI bharapura hoya che. satya, dayA, tapa, brahmacarya ane pavitratAnA anekavidha mArgonuM te saMgrahasthAna che. AvA sarvajJakathita zAstromAM darzAvelA dharmanA tyAga pachI mAnavanI kAMI ja viziSTatA nathI. kAmavAsanAonA aniyaMtrita vyavasAyavALI pazutA te pazumAM paNa nathI. dharmanuM amuka aMga manuSyane phAvatuM na AvyuM, teTalA uparathI te dharma upara ja ghA karavA besI jAya, te je DALa upara te beThe che, tenA upara ja ghA karanAra te bane che. neha, saddaguNa ke sajajanatAnA Adarzo dharma upara nahi te bIjA zAnA upara rahelA che? dharma e kiI havAI baMdhAraNa nathI, paNa jagatanA sarvazreSTha mAnaviAthI ghaDAyeluM, paLAyeluM ane jIvanamAM sarvatra otaprota thaeluM mahA satya che. prazna. jinazAstromAM dharmane kayA kayA vizeSaNathI saMbodhavAmAM Avyo che? uttara0 jenenA zrI mahAnizItha nAmanA atigahana chedasUtramAM kahyuM che ke ume jo de, pitta, zakti, smathasudhI, saya--- -parivaggo, dhamme ya Na diDikare, dhamme ya NapuSTikare, dhamme ya Na balakare, Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamme ye Na ucchAhagare, dhamme ya Na nimmalakittIpasAhage, dhamme ya NaM mAhappajaNage, dhamme ya Na suThusokkhaparaMparAdAyage / se ya NaM sevaNijje, se ya NaM ArAhaNijje, se ya Na pAsaNijje, se ya Na pAlaNijje, se ya Na caraNijje, se ya Na aNuSThijje se ya Na uvaisaNijje, se ya gaM bALajo, te ja mALei , te ja quotvaLijo, seka ja vAraginnA se aaN gve, sAsaNa, avA, avu, sa niI ghame che" "dharma ISTa priya ane mane hara che. dharma ja paramArthasukhI, svajana, mitra, baMdhu ane parivAra che. dharma dRSTikara che, dhama puSTikara che, dharma baLakara che tema ja dharma utsAhakara che. dharma nirmaLa kIrti prasAdhaka che, dharma mAhAtmya janaka che. tathA dharma e suhu sukhanI paraMparAne denAra - che, dharma ja sevavA gya che, ArAdhavA yogya che, pioSavA rogya che, pALavA cagya che, AcaravA cogya che, anuSThAna karavA cogya che, upadezavA che, karavA cogya che, bhaNavA rogya che, prarUpaNa karavA cagya che ane karAvavA cogya che. te dharma dhruva che, zAzvat che, akSaya che, acaLa che ane sakala sukhanuM nidhAna che." prazna dharmane sauthI vadhu agatya zA mATe ApavAmAM Ave che? uttara prANI mAtranI pahelI jarUriyAta AhAra che. AhAra maLe eTale pahelI jarUriyAta pUrI thAya che, paNa AhAra lIdhe tenI sAthe zarIra baMdhAya che. e zarIrane TADha, tApa, varasAda ane hiMsaka pazuo AdithI rakSavA mATe cagya sthAnanI jarUra paDe che. sthAna maLyA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma graha bAda e zarIranI maryAdAnI rakSA, sabhyatA ke zobhA mATe vastra joIe che. e maLyA pachI kAmavAsanAnI pUrti mATe ane dareka IndriyonI viSayecchA pUrNa karavA mATe tene dhananI ane evI ja bIjI sAmagrIonI jarUra paDe che. e jarUriyAtane pahoMcI vaLavA mATe mANasa gAmaDAM vasAve che, zahere baMdhAve che, rAjya calAve che ane e. mATe saghaLo parizrama uThAve che. mukhyatayA mAnavIone paisAnI jarUra khAvA, pahe ravA, rahevA ane viSaya bheLavavA mATe paDe che, paNa mANasane te sivAya naitika valaNa paNa hoya che. naitika kAryo mATe paNa te pitAnA dhanane upayoga kare che. paisAno upayoga tene vAraMvAra karavo paDato hovAthI te. ausAna saMcaya kare che, eTaluM ja nahi paNa bIjI paNa kiMmatI cIjone saMgraha kare che. muzkelInA prasaMge e. saMgrahamAMthI paisAthI cAle tema hoya te te rUpiye. gharamAMthI kADhate nathI. rUpiyAthI cAle tema hoya te te. sonAmahera kaDhatA nathI ane senAmaherathI cAle temahoya tyAM sudhI jhaverAtane te te aDatA ja nathI. kudaratI. rIte ja manuSyamAM A jAtanI vRtti rahelI che. naitika jIvanamAM AgaLa vadhyA pachI paNa manuSyane zAMti, AzvAsana ke mAnasika saMtoSa mATe koI anya. vastunI jarUra paDe che. je vakhate tene sagAM-saMbaMdhIbhAI-bhAMDu, dhAnyano kekAre ke dhananA bhaMDAre, vajana Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma -parivAra ke nehI-bhAryA ghara-bAra, kapaDAM latAM ke dara-dAgInA, kiMmatI javAhIra ke naitika siddhAMta AzvAsana nathI ApI zakatA athavA te nAza pAmI jAya che, tyAre tene zAMti ane saMtoSa ApanAra je kaI bAkI rahe che, tenuM ja nAma dharma che. dIlane gupta ghA rUjhavanAra ane dharma sivAya anya koI nathI. evA khAsa prasaMgoe mAnavIone kAma Ave. e mATe dharmanI ke adhyAtmanI zebe upagI che. e zodho pUrI pADanArI vyaktio ane saMsthAonI paNa teTalI ja upayogitA che. keIka ja prasaMge A AdhyAtmika jIvananI jarUra paDe che, te paNa tene je pahelethI ja meLavyuM ke saMgrahyuM na hoya te nirAza thavuM paDe che. jagatanI sarvazreSTha vastuo kavacita ja kAma Ave che, te pazu tene saMgraha, sa caya ane saMrakSaNa te harahaMmezAja karavAM. paDe che. hIrA, mANeka, pannA, motI ke suvarNa Adi padArthonI mANasane ja jarUra paDatI nathI, cAlu khAnapAnamAM, zarIra-rakSAmAM ke lAja-AbarU DhAMkavAmAM tenI' AvazyakatA rahelI nathI, athavA ghI tela, geLa-khADa ke anAja vagere kharIdavAmAM paNa tene sIdhI rIte upayoga thato nathI; topaNa dIrghadraSTivALA puruSe tene saMcaya, saMgraha ane saMrakSaNa karavAmAM leza paNa bedarakArI. darzAvatA nathI, eTaluM ja nahi paNa tenI saMbhALa mATe Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 dhama-prahA asAdhAraNa kALajI dharAve che. te ja rItie dhArmika jIvana kahe ke AdhyAtmika jIvana kahe, e paugalika ke naitika jIvana karatAM ati ucca keTinuM jIvana che ane bIjA badhAM jIvane jyAre niSphaLa nivaDe che, tyAre AtmAne zAMti, saMtoSa ane AzvAsana te ja Ape che. tethI tevuM jIvana jIvavA mATe sahAyaka bane tevI sAmagrIne siMcaya ane saMgraha paNa pahelAMthI ja cAlu rAkhave joIe, AdhyAtmika jIvana, e uccaprakAranI jJAnazaktithI thayelI mAnavajAtanI kalyANakara eka adbhuta zodha che. adhyAtmika jIvana e AtmAnI vikAsavALI sthiti che. -ane jIvanamAM e anivArya che. keIne paNa e sthiti prApta karyA vinA cAlI zake tema ja nathI. tene niSedha karanArA paNa bIjI rIte tene ja kabUle che, kAraNa ke- te AtmAnI ravAbhAvika avasthA che, te pachI tenA pratye bedarakArI ke upekSA ka buddhimAna mANasa seve? enI pratye upekSA vRttithI zAMti nahi paNa azAMti ja maLe che. azAtine TALI ApanAra ane sAcI zAtine lAvI ApanAra evA AtmavikAsane siddha karanAra dharma ja che, e vAtamAM kaI paNa vicArakanA be mata che ja nahi. prazna dharmanI jarUriyAta svIkAryA pachI paNa kayA dharmane sAce mAna dharmamAM kalaha, kaMkAzo ane matamatAMtare eTalA badhA che ke temAM satya dharma karyo te kaI rItie nakkI karavuM ? Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma 13 uttara dharmanA matamatAMtare, bheda-prabhede ke kalaha-kaMkAze jeIne dharmathI ubhagI javAnI jarUra nathI. mAnavaprakRti ja judI judI vikAsabhUmi upara sthita thayelI hoya che. tethI te te prakRtine anukULa dharmane te svIkArI ja le che. dareke dareka manuSya eka ja dharma ke eka ja rIta svIkAre e kadI banyuM nathI ane banavAnuM paNuM nathI. judA judA mANasane judAM judAM sAdhane vinA cAle ja nahi. paraMtu e sAdhane badhAM je eka ja mAge laI janArAM heya te tethI DaravAnI jarUra nathI. dharma jagatamAM eka ja che. mAtra tenI judI judI zAkhAo judA judA dharma rUpe bhAse che. eka moTI vyApArI peDhI ke jana-samAjane upagI eka meTI saMsthAne jema mukhya mathaka uparAMta zAkhA-prazAkhAo hioya; chatAM e badhI maLIne eka ja peDhI ke eka ja saMsthA gaNAya che, tema AtmAnA vikAsa sAdhaka jeTalA rastAo che te badhA je mahAvikAsa-mekSarUpa mathakane maLanArA hoya, te te badhA tene ja bheda-prabhede hovAthI eka ja che. e badhA bhedo prabhedanI sevAthI mukhya dhamanI ja sevA thAya che. prazna badhA dharmo eka ja mahAdharmanI zAkhAo hiya, te paraspara laDe che zA mATe? uttara0 laDAI thavAnuM kAraNa bheda-prabheda hatA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA nathI, paNa tene anusaranArI vyaktionI viparIta samajaNa ke anya nirbaLatAo hoya che. vaLI tipitAnI maryAdAo sAcavavA khAtara prasaMge laDavuM paDe, te temAM vAdha levA jevuM paNa zuM che? relave, pisTa ke polisakhAtuM eka ja gavarmenTanI mAlikInuM hovA chatAM, eka bIjAnI milkata eka-bIjAnI ophisamAM uTA-sulTI jamAudhAra thaI gaI hoya ane tene sIdhI rIte nikAla Avate na hoya, te nukazAnIno dAvo mAMDI keTe caDhe ke uparI amaladAra upara phariyAda laI jAya, temAM teo khe huM zuM kare che ? vahIvaTanI vyavasthA vadho na paDe tevI hevI joIe. paraMtu dareka bAbatamAM evI vyavasthA pahelethI ja thaI jAya, evI AzA zI rIte rAkhI zakAya ? ane pahelethI evI vyavasthA na thaI zake te athaDAmaNI UbhI thavAne prasaMga paNa kema na Ave? prasaMge parasparanI bhUla nabhAvI levI ane vahIvaTane goTALe dabAvI rAkhavo e sAruM ke tenI cokhavaTa karavA mATe jarUrI jhaghaDe kare e sAruM? jeo jhaghaDAthI DarIne e cokhavaTa karavA prayAsa nathI karatA, teo mukhya saMsthAne ja nukazAna karanArA che ane jeo jhaghaDA vahorI laIne paNa cekhavaTa kare che, teo ja mukhya saMsthAnI sevA karanAra che. laDAI, matamatAMtaro ke bheda-prabhedathI nukazAna ja thAya che ane mULa vastune dhako ja pahoMce che, evI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnyatA ekataraphI ane gerasamajavAnI che. dhAro ke laDAIoe janasamAjane nukasAna karyuM hoya te paNa keTaluM karyuM che? jyAre bIjI bAju dhameM mAnavasamAjanuM bhaluM keTaluM karyuM che? e bene hisAba meLavavAmAM Avaze te nukazAna te bahu jUja ane moTe bhAge kapita ane Arepita jaNAI Avaze ane phAyade anantaguNe dekhAI Avaze. sarvatra patananA asAdhAraNa dabANa nIce paNa maMgala azavALI je kAMI sthiti jagatamAM najare dekhAya che, te eka dharmarAjanI mahAsevAnuM pariNAma che. e moTA pariNAma sAme ItihAsanA pAne cheDI laDAIo, beTI ke sAcI rIte noMdhAI hoya, tenI zuM kiMmata che? je ke eTaluM paNa nukazAna na hoya te sAruM, paNa kudaratanA kAnunamAM evuM saMbhavita kyAM che? eka ja kapaDuM hoya tevI kaTokaTInI sthitimAM te kapaDuM ekAda-be sthaLe phATeluM che, ema mAnIne tene pheMkI devuM, e zuM yuktiyukta che ke ughADA ke nAgA pharavA karatAM, sAMdhI levAnI sagavaDa na hoya te paNa, te phATelA kapaDAthI zarIranuM TADha-taDakA sAme rakSaNa karavuM ane lAja DhAMkavI e ja DahApaNabharyuM che. tadana kAraNa vinA kadI laDAIo utpanna thatI nathI ane kavacita kAraNa vinA paNa utpanna thAya , te dharma sivAyanA prasaMgomAM paNa evI mAnava vyaktio ke saMsthAo nathI laDatI? Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama zrahA mAnavasvabhAvanI bhinna rUcie, aneka nikhaLatAo, svA', uMtAvaLIyApaNu' vagere jhaghaDAonuM mULa che. e. mAnavaprakRti mULathI na badalAya tyAM sudhI jhaghaDAe sava thA adha thaI jAya, e kevI rIte zakaya che ? pazu ke rAkSasa karatAM manuSyasamAjamAM laDAIe AchI thatI hAya tA e dharmAMnA ja prabhAva che, ema mAnavu' joI e, laDA Ie ane mata-matAntA rUpa kSudra dUSaNe joI dhamanI sevAthI parADamukha banavuM, emAM jANatAM-ajANatAM paNa. dharmanA mahAna upakAra taLe dakhAyelA mAnavIe kRtaghratA Acare che. 16 AtmAnA mahAvikAsa je meAkSa, tene sAthe te dha che, jagatamAM vikAsamAga eka ja che. te tarapha laI janAra judA judA kAMTAe te eka ja dhamanA peTAbhedo che. e peTAle jo AtmAnA mahAvikAsa -meAkSane sahAyaka hAya, te! tethI nukazAnanA leza paNa saMbhava nathI. meAkSane Adhaka mArgone dhanA peTAbhedo gaNI zakAya nahi, eTale ahI e vAta astuta chatAM dhyAnamAM rAkhavAnI che. prazna zu' madhA dharmo maTIne eka ja dharma na anI zake? uttara0 takarAra mITAvavA khAtara kadAca madyA of dharmAMnI ekatAnA svIkAra karavAmAM Ave te paNa te dharma lAkApAgI te nahi ja ane. dhamane leAkeApayegI banAvavAmATe te tenI judI judI zAkhA-prazAkhAe UbhI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma : karavI ja paDaze. jagatanuM badhuM ja pANI nadI-nALAM vageremAMthI laIne eka ja samudramAM bharI devAmAM Ave te samudra mATe te jarUra lAgaze, paraMtu te pANI kenAM. upagamAM AvatuM aTakI jaze. leke tene upaga karI. zakaze nahi. sarovaranuM pANI paNa ghera ghera pahoMcADavA mATe judI judI TAMkIo ane naLIo dvArA ja laI javuM paDe che. tema eka ja dharmane sarva manuSya pAse pahoMcADavA mATe judAM judAM sAdhane vinA cAlI zakavAnuM nathI. e sAdhanane ne pachI saMpradAya, paMtha, mata, saMsthA ke khAtuM kaI paNa nAma Ape. e khAtAo tarapha sUga dharAvavI e ' vastusthitinuM ajJAna che. dharmanA vADAo mITAvavAnI vAta karanArA AjanA sudhArake paNa e vADAe mITAvavAne badale navA ja vADAo UbhA kare che. manuSyasamAjamAM vasIne sarvatra eka ja rIta dAkhala karI zakAtI ja nathI. vidyamAna vastuo upara aNagame utpanna karAvavA mAtrathI te nAbUda thatI nathI paNa enA badale tenI jagyAe bIjI AvIne UbhI rahe che. dAkhalA tarIke-nAnA jamaNavAra sAme aNagame batAvanArAe TIpATa, IvanIMga pArTI ane gArDana pArTIo goThave ja che, varaghoDAonA badale saraghaso kADhe ja che, nAte. dha. 2 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zraddhA 18 ane pALAnA virodha karanArAe ma'DaLA ane sAsAyaTIe sthApe ja che. yuvakone mAbApe tathA guruonA aMkuzAthI cheDAvI zikSakA, prinsipAle ke kAyadAnA akuza taLe mUkavA ja paDe che. zrIenA kAmanA Ajo eche karavA jatAM ghATIo ane rasAIyAone te kAma soMpavu. ja uke che. bharata, gUMthaNu ane zivaNa vagere ghusADavAthI pApaDa, seva ane athANu' vagere gharagaththu cIjo mATe ajArA upara AdhAra rAkhavA ja paDe che. kuTuMba-kalAne vadhAre paDatuM mahattva ApI judA rahevAnuM zIkhavavAthI suvAvaDa Adi prasagAe DokTarA, myunisipaeNliTIe ane suvAvaDakhAtAMone AdhIna rahevu ja paDe che. sAduM jIvana gALI mAtra nAta-jAta ke dhArmika prasaMgAmAM ja khaca karanArA pUrvajonI TIkAe karanArAe, kharca' TUMkuM karavAnA badale, tenA karatAM anekagaNuM khaca mAja-zekha, kapaDAMlattAM, nATaka-sinemA tathA anya TApaTIpamAM vadhAratA ja jAya che. bhATa-cAraNA, bhAMDa lakhaiyA ane bhaTa-brAhmaNAnA ThekANe sAcA-khATA samAcArA phelAvanArA ane kRtrima uzkeraNI karanArA chApA geAThavAI jAya ja che. purANu ke dhamazAstronI kathAonA sthAne nAvelA dvArA e nAnI-moTI kalpita kathAonA varasAda varasI rahyo che. svaga'nI lAlaca ane narakanI khIka dekhADanArA yAcakAnA badale, unnati ane svarAjyanI lAlaceA dekhADI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kima saMsthAonAM phaDe mATe rItasara mAMganArAone Dhagale thaI paDayo che. jJAti-paMcAyata ane mahAjana-paMcAyatanA lAMbA jhaghaDAothI kaMTALIne tenAthI dUra bhAgavA jatAM, keTamAM varSo sudhI cAlatA kesomAM phasAI javAnuM thayuM che. jhagaDALa samAja pAsethI hajuriyA khuzAmatakhare ke vaTiyAo raLI khAtA hatA, tenA badaNe vale, selIsITare ane berisTaree pitAnuM sthAna jamAvI lIdhuM che. DosIo ane hajAmenA uMTaudAnI TIkA karavA jatAM, tenA karatAM paNa bhayAnaka-bInaanubhavI-DIgrIdhArI DokaTaranA hAthe pArAvAra nukazAna sahavuM paDe che. sApha jAjarUonA badalAmAM gaTaranI gaMdakI ane reganuM pramANa vadhI gayuM che. maMdiramAM Adarza puruSonAM darzana baMdha karavA jatAM namAlI copaDIo ane chApAnA pikacarse jovAmAM AMkha khuvAra thatI jAya che. guru -darzanathI kaMTALIne dUra bhAgavA jatA ophisaro ane adhikArIonA darzana tathA namana mATe paDApaDI karavI paDe che. e rIte eka vastu cheDI, te tene lagatI bIjI -vastumAM goThavAyA sivAya mANasathI rahevAtuM ja nathI. sarva dharma- ekyanI vAta karavA jatAM, dareka dharmamAM navA navA bheda ulaTA vadhatA ja jAya che. khristIomAM thIophIsTa, vaidikamAM AryasamAja, jemAM traNa phirakAone nahi mAnanAra cothA varga-ema sarvatra bheda Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA vadhe che. bheda-prabhede pratye sUga dharAvavA mAtrathI te maTI zakatA nathI. ene miTAvavAnI vAte karavI, e mAnavA svabhAvanuM ajJAna che. mAnava samAjanA mahAvikAsa-mokSamAM. sahAyaka thavA mATe eka ja mahA dharmanAM aneka aMgapratyaMgenI deza, kALa ane puruSanI bhinna bhinna gyatA. mujaba AvazyakatA che. e peTAdenI sahAya vaDe ja keTalAka mAnavIo aneka janmAntare karI cekasa. mahAvikAsa- mokSanI najIka AvI pahoMce che, e satya samajavAnI jarUra che. prazna dhArmika laDAIe thavAmAM mukhya kAraNe kayA che? uttara0 dharma saMbadhI vAdavivAda tathA jhaghaDAonI. AvazyakatA nahi hovA chatAM, nIcenAM kAraNee jhaghaDAo. upasthita thayA sivAya rahetA paNa nathIH 1-amuka ja paristhitinA mAnavIne upayogI thaI zake tevA sAdhana-sagavALo hovA chatAM te dharma sarva mAna mATe lAgu karavAnI tenA anuyAyIonI vadhAre paDatI lAlacathI gharSaNa utpanna thAya che. dharmanuM mULa tatvajJAna che. je dhArmika AcAronI. pAchaLa mAnavIne saMtoSa ApI zake tevuM tatvajJAna nathIte AcAre pALavA mATe mAnavI daurya dhAraNa karI zakatuM nathI. samasta vizvanI ghaTamALa kayI rIte cAle che?* Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ene rItasara khulAse karavAmAM na Ave, te dharmanA jijJAsune kadI paNa saMtoSa thAya nahi. A rIte dharma ane tatvajJAnane nikaTane saMbaMdha hovAthI, taravajJAna saMbaMdhI je matabheda UbhA thAya che, tene ajJAnathI jhaghaDAo tarIke kalpI levAmAM Ave che, paraMtu e jhaghaDAo te tattvabodha mATe atyaMta jarUrI che. vartamAna sAyansanA zedhaka vidvAnamAM paNa gaMbhIra matabheda ane vAdavivAda hovA chatAM, tene sAyansanI pragatinA rAdhaka mAnavAmAM nathI AvatA, kintu jarUrI mAnavAmAM Ave che. 3-dharmapracAranAM sAdhane ane goThavaNemAM taphAvata hAvAthI paNa jhaghaDA utpanna thAya che. badhI ja peDhInA vahIvaTadAre bAhoza, vyavasthita ke niyamita hatA nathI, tethI te pracArake samAjamAM asaMtoSa pedA kare che ane e kAraNe paNa jhagaDA hoI zake che. jagatamAM eka ja dharma rahe ane bIjA badhA lepa thaI jAya e vAta prathama dazane bahu sArI lAge che, te paNa mAnavasvabhAva te kadI banatuM ja nathI. ekane lepa karavA jatAM bIjI lapa UbhI thAya ja che. mahAdharma -makSasAdhaka dharmanI ekatA ke vyApakatAne kSati na pahoMce te rIte dharmonI zAkhA prazAkhAo vadhatI rahe, tethI mukhya peDhIne kAMI nukazAna nathI. badhA eka bane e vAta mAnavaprakRti jotAM asaMbha Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zaha. vita che, paraMtu badhAmAM eka rahe e vastusthiti sarvathA susaMbhavita che. badhA dharmane eka karavAnI vAte, e eka paNa dharmanA AcaraNamAM jene nathI rahevuM teone chaTakavAnA. bahAnA rUpa che. jene kaIne kaI dharmanuM AcaraNa karavuM ja che, tenA mukhamAMthI evI vAto kadI bahAra nIkaLe ja nahi. te te ema ja kaheze ke-badhA dharmomAM mArA AtmAne vikAsa zIgha sAdhI zake, e dharma kare che? -tenI parIkSA karIne mane te svIkAravA ghodhArmika laDAIo maTADavAne A eka ja upAya che. dareka dharmo pitApitAnA sthAne apekSAe sAcA che, ema mAnavuM, paNa tethI dareka dharmo sarakhA che - ema siddha thatuM nathI, dareka dharmonA caDhatA-utaratA darajajA avazya che. sAdhake pitAne cagya ucca keTine dharma ka? tenI svayaM zodha karavI joIe ane madhyastha daSTithI-pakSapAta rahitapaNe je zodhAya tene svIkAravA tatpara rahevuM joIe. prazna sarva dharmane sarakhA mAnIe te zuM harakta dharmamAM mArUM-tAruM karavAnI zI jarUra che? uttara e vAta belavAmAM bahu suMdara che, paratuM mAnamAMthI jyAM sudhI bhedabuddhine nAza tha nathI, tyAM sudhI evI udAratAnI vAta karavAmAM vAta karanArane ja gumAvavAnuM che. manuSyanA dareka vyavahAra bhedathI ja cAle che. vidyAthIonA vargo, peTAvargo, anukrama Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamaka ra3H naMbara, bhedathI ja cAle che. dhaMdhAomAM, amaladArAmAM. ophise mAM, saMsthAomAM, tathA dAtAranA pheTAo ane bAvalAMone goThavavAmAM vargo ane anukrama rAkhavAmAM Ave ja che, tyAre mAtra dhArmika bAbatemAM ja e bheda TALI devAnI vAte kema karavAmAM Ave che? evI vAte pAchaLa gADha ajJAna athavA guru svArtha samAyeluM che. e svAtha koI paNa prakAranA dharmAcaraNamAthI chaTakavAnI bArI meLavavA pUratuM ja che. paraMtu e rIte dharmAcaraNamAMthI chaTakabArI meLavanArAonuM bhaviSya sArUM nathI. prazno dharmanuM satya svarUpa zuM? uttara0 dharmanA svarUpamAM aneka matamatAMtara chekeI kahe che ke vedamAM ja karavAnuM kahyuM che te karavuM, e. dharma che. koI kahe che ke smRtimAM je karavAnuM kahyuM che, te karavuM, e dharma che. koI kahe che ke purANamAM je karavAnuM kahyuM che, te karavuM, e dharma che. e rAte keI gItA, to kaI bhAgavata, keI kurAna, te kaI bAIbala, ema bhinna bhinna zAstronI bhalAmaNa kare che ane emAM batAvyuM hoya te pramANe vartavuM, e dharma che, ema pratipAdana kare che. zrI jainazAstroe. e mATe je nirNaya Ape che, te nIce muMjaba che - vavAda-vijhAdhAthavitA mainyAdibhAvasayukta, taddharma iti kIrtyate // 1 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 dharmazraddhA kapUrvApara aviruddha evA vacanethI pratipAdana karAyela maigyAdi bhAvayukta cokta je anuSThAna, tene dharma kahevAya che. dharmanuM A vAstavika svarUpa che. veda, zruti, smRti, purANa, gItA, bhAgavata, kurAna ke bAIbala keIpaNa ho, paraMtu je tenuM kathana pUrvApara virodhavALuM hoya, te tenuM AcaraNa dharmarUpa na ja banI zake, ema zrI jenazAstro bhArapUrvaka pharamAve che. e kAraNe satyasvarUpavALA dharmanA athI AtmAoe sauthI prathama prayatna pUrvApara avirUddha kathanavALA zAstranI zodha mATe karavuM joIe, ane evAM zAstra je kaI hoya, tenA kathana mujaba dharmane Acara joIe. e zAstra dharmanA nAme je kAMI anuSThAna AcaravAnuM kahe, te mitrI Adi bhAvanAothI saMyukta ja hoya, zuddha svarUpavALA dharmane oLakhavAnuM e bIjuM lakSaNa che. tIrthaMkara- gaNadhare dvArA prakAzita thayela zrI jinakti dharmamAM e ubhaya prakAranAM lakSaNo ghaTe che. tenuM AcaraNa pUrvApara avirUddhavacanavALAM zAstro dvArA prakAzita thayeluM che ane jagatanA tamAma cha pratye maitrI Adi bhAvanAethI otapreta thayeluM che. jagatamAM matamatAMtara dharmanA phaLanI bAbatamAM nathI paNa svarUpanI bAbatamAM ja che. dharmanA phaLanI bAbatamAM samasta duniyA lagabhaga ekamata che. durgatimAM paDatA jetune Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma 25 dhArI rAkhe ane zubha gatimAM sthApana kare te dharma, jenAthI aspRdayanI siddhi thAya ane ni dhyeyanI prApti thAya te dharma, jenAthI ahita-akalyANane mArga chUTI jAya ane hita-kalyANane mArga nivina bane e dharma, e vagere dharmanAM phaLa batAvanAra vAkyomAM saunI -eka vAkyatA che. je matabheda che, te dharmanA svarUpane uddezIne ja che. vastunuM phaLa samaje paNa svarUpa na samaje te iSTanI siddhi thaI zakatI nathI. hIrA motI ke pannAnI kiMmata samaje paNa svarUpa na samaje te ThagAyA sivAya rahe nahi. dareka viSayamAM phaLa samajavAnI sAthe svarUpanuM jJAna paNa meLavavuM ja paDe che. anyathA samajeluM phaLa nirarthaka jAya che agara anarthakara paNa thAya che kSudhA ane tuSA -maTADavI e khorAka ane pANInuM phaLa che, ema jANyA pachI paNa kherAka ane pANI kone kahevAya? enuM svarUpa je na jANe te kherAka ane pANIne prApta karI zakta nathI athavA tethI viparIta vastune ja khorAka ane pANI samajI bese che, te kavacita prANane paNa te nAza ; karanAre thAya che. tema dharmanA phaLa saMbaMdhI saMdeha rahita thayA pachI paNa dharmanA svarUpanuM yathArtha jJAna meLavavuM joIe ane e meLave te ja yathArtha dharmanI prApti i karI, tenuM durgatithI bacavA svarUpa ke svargapavargane pAmavA savarUpa yathArtha phaLa meLavI zake. eTalA ja mATe Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA. dharmanA satya svarUpa pratipAdana karatAM zrI vItarAganuM zAsana pharamAve che ke "kevaLajJAnIonA avireAdhI evAM vacane anusAre maitrI Adi cAra bhAvanAovALuM je pravartana thAya che te. dharma che ane e vacanane anusAre maitrI Adi cAra bhAvanAovALuM jIvana jee jIve che teo yathArthadhamI che. prakSao dharmanA svarUpa sAthe maitrI Adi cAra bhAvanAne zuM saMbaMdha che? uttara0 dharmanA hetu, svarUpa ane phaLane samajI je satya niSThAthI tenuM sevana karavAne Irache che, tenAmAM maitrI Adi cAra bhAvanAo prAdurbhAva pAmyA sivAya. rahetI ja nathI. eka vastu amUlya che, ema samajAyA pachI pitAnA snehIone te vastu prApta thAya agarajagatanA tamAma che te vastu prApta kare, evI IcchA kene thatI nathI? jene te vastu prApta thayelI che, te. kharekhara sukhI che, e bhAva kene pragaTa nathI? jeone te vastu malI nathI, teo dayAne pAtra che ema. keNa mAnatuM nathI? jeo te vastune virodha kare che, teo upekSaNaya che, ema keNa nathI svIkAratuM ? e cAra prakAranI vRttinuM nAma ja maitrI Adi cAra bhAvanAo che. pUrvApara avirUddha vacanavALAM zAstroe pharamAveluM anuSThAna e kamareganuM auSadha che, bhAvaganuM rasAyaNa che, svarga sukhanuM ropAna che, nirvANanagaranuM yAna che, Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma mokSasukhane meLavavAnuM vimAna che, e vagere nizcaya. jene thAya che tenI vRtti, e dharma sI keI pAse, pAmelA ja puNyavAna che, nahi pAmelA puNyahIna che, ane upekSA karanArA ajJAna che, e jAtinI bhAvanA thayA sivAya rahI zakatI ja nathI. dharmanI pichAna jeTalI adhika, teTalI e vRttio utkaTaH dharmanI pichAna jeTalI maMda, teTalI e vRttio paNa maMda hoya che. jenAmAM e vRttiono sarvathA abhAva che, tenAmAM dharmane paNa abhAva che, ema kahevuM khoTuM nathI. 1-sau keI adhamathI bacA ane dharmane pAme e maitrI bhAvanA che. 2-je kaI adharmathI bacelA che ane dharmane pAmelA che, teo ja kharekhara sukhI che, ema samajI temanA sukhamAM AnaMda mAno te pramoda bhAvanA che. 3-adharmathI bacAvavA ane dharmane pamADavA zaktimujaba prayAsa kare, te karuNA bhAvanA che. 4-prayAsa karavA chatAM jeo pitAnuM hita na samajI zake tevAo pratye upekSAbhAva dhAraNa kare e-- mAdhyazya bhAvanA che. mana dharmanuM mULa zuM? uttara0 dharmanuM mULa dayA che. jema ApaNe duHkhathItrAsa pAmIe chIe, tema bIjA prANa paNa duHkhathI. trAsa pAme che. A jAtinA nizcita tatvajJAna para dayAnAM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 dharma-kahAI maMDANa che. bIjAne duHkha ApanAra ke trAsa pamADanAra dharma kare che, ema keIthI paNa kahI zakAya nahi. pitAnA zarIrane prahAra lAgavAthI pratyakSa vedanAne anubhava thavA chatAM dharmanA nAme bIjA prANIonI hiMsAnuM vidhAna karanArA jevA ghAtakI bIjA koI paNa na hoI zake. hiMsAthI paNa je dharma thaI zakatuM hoya, te pachI dayAthI dharma kema thAya? dayA ane hiMsAne prakAza ane aMdhakAranI jema vireAdha che. dharma nimite pazuonI hiMsA karanAra hiMsaka ane tene upadeza karanAra upadezaka duSTa mane vRttivALA kahevAnAM kAraNe pite durgatimAM jAya che, eTaluM ja nahi paNa hiMsya pazune paNa durthAna karAvI durgatimAM mokale che. vadha samaye tatkALa jenI jIbha ane AMkhanA DoLA bahAra nIkaLI AvyA che, evA pazunuM mUka, dIna ane dayAmaNuM sukha ja enA durgAnanI ane asamAdhinI pratIti karAve che. te jevA chatAM paNa jeonA manemaMdiramAM dayAne era nathI pragaTate, tevA jInA hRdayanI kaThoratAnI avadhi ja nathI. prazna jaina dharmanuM TUMkamAM lakSaNa zuM? uttara0 jena dharmanuM lakSaNa saMkSepamAM jANavA mATe nIcene eka ja zleka basa che. syAdvAdo vartate yasmin , pakSapAto na vidyte| nA'styanyapIDana kiJcita, jaino dharmaH sa kathyate jemAM syAdvAda rahe che keIna paNa pakSapAta nathIH tathA kicita paNa anyane pIDA nathI, te dharmane zrI jaina dharma kahevAya che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJatAnAM pramANe vItarAgo'sti sarvajJaH, pramANAbAdhitatvataH / sarvadA viditaH, sadabhiH, sukhAdikamiva dhruvam // 2 // vItarAga ane sarvajJAnI hayAtI abAdhita pramANevaDe siddha che. sarvadA saTuruSane te sukhAdikanI jemanizcitapaNe vidita che. kSIyate sarvathA rAgaH kvApi kAraNahAnitaH / jvalano hIyate kiM na, kASThAdInAM viyogataH // 2 // kAraNanA nAzathI kavacita rAga sarvathA paNa kSayane. pAme che. kASThAdinA viyegathI zuM agni kSaya pAmate nathI? prakarSasya pratiSThAna, jJAnaM kApi prapaThyate / parimANAmivAkAze, tAratamyopalabdhitaH ||3|| tAratamyanI upalabdhithI AkAzanA parimANanI jema jJAnanA prarSanI pratiSThA koIpaNa jagyAe hevI joI e. jJAnanA prakarSanI kyAM pratiSThA che, tenuM ja nAma sarvajJa che. sAmAyikavizuddhAtmA, sarvathA ghAtikarmaNaH / kSayAtkevalamApnoti lokAlokaprakAzakam // 4 // sAmAyika vaDe vizuddha thayelA AtmA ghAtikane sarvathA kSaya karI kAleka prakAzaka kevaLajJAnane pAme che. AtmanastatsvabhAvatvA,-lokAlokaprakAzakam / ata eva tadutpatti, samaye'pi yadhoditam // 5|| AtmAne kevaLajJAnamaya svabhAva hovAthI utpattinA prathama samaye paNa te yodita kaleka prakAzaka hoya che. [zrI haribhadrasUrIjI] Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJa * A vizvamAM koI sarvAMga thayu' haze ke nahi ? ? e jAtinI za'kA Aje keTalAkeAnA haiyAne dhanA nizcita patha parathI cavicaLa karI rahI che, sajJanA astitva sakhazrI nizcata zraddhA ane teo dvArA prakAzita tattva upara acaLa vizvAsa, vizvanA samagra mAnavIonI unna tinu bIja che. vizva ana'ta che, mAnavInI zakti alpa che. alpa zakti ane alpa buddhine varelA mAnavIAthI vizvanA trikAlavati samagra padArthonI zeAdhakheALa thavI ke tenu' sAcuM jJAna meLavavu' asa'bhavita che, trikAlavRti vizvanA samagra bhAvAnu saMgIna jJAna meLavavA mATe tA zrI sajJanAM vacanAnA ja eka AdhAra che. paraMtu te pahelAM sa`jJA thayA che ke nahi, te khAkhatanA avicaLa vizvAsa haiyAmAM sthira thavA joIe. nizcita sajJanI hayAtI siddha karanArAM pramANe ane yuktie ahI` nIce ApavAmAM Ave che. viSaya gahana hAvA chatAM tene manI zake teTalI saraLa bhASAmAM utAravAnA prayAsa karavAmAM AnyA che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJa 31 mULa prakAzaka sarva Izvarane vizvano kartA mAnavAmAM jema aneka pramANa saMbaMdhI bAdhAo utpanna thAya che, tema vizvanI samagra vastuone jANanAra ane jenAra Izvarane nahi mAnavAthI paNa anekavidha pramANa saMbaMdhI bAdhAo utpanna thAya che. vizvanI samagra vastuone jANanAra keI Izvara na ja hiya, te jagatamAM je vivAda vinAnI aneka mAhitI Aje maLI Ave che, te maLatA nahi, kaI paNa vaktA sarva vastune jJAtA thayA sivAya pUrNa satya bolI zake ja nahi. sUryacandrAdi tiSacakra ane grahonA cAranuM, vaidyazAstranuM ane nimittazAstranuM tathA bIjA paNa sUma, dUra ane antarita padArthonuM jJAna je Aje upalabdha thAya che, te sarvane mAnyA sivAya saMbhave nahi. gaNitazAstrane ke zaidyakazAstrane sAro ke anubhavI abhyAsI paNa, mULa tiSazAstra ke vaidyakazAstranI sahAya vinA grahacAra ke reganidAnAdinuM jJAna karI zake nahi. e mULa jJAna jenA vaDe prakAzita thayuM hoya, te ja sarvajJa che. chamastha vaDe te mULa jJAna prakAzita thaI zakatuM hoya, te Aje paNa thavuM joIe. dharmazAstromAM varNavela AtmA, paraleka, karma, '3ya, pApa, svarga, naraka Adi padArthonI sUkSma hakIkata paNa chAvasthika jJAnathI jANI zakAya evI nathI. Aje Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 dharma-zraddhA te badhI vastuonI bArIkamAM bArIka mAhitIo zAstramAM upalabdha che, te tene jaNAvanAra atIndriya jJAnInuM astitva paNa svIkAravuM ja paDe. sarvane niSedha na thAya A deza ane A kALamAM koI te atIndriya jJAnI nathI, e kathana ja anya deza ane anya kALamAM tenI. hayAtIne pUravAra kare che. sarva deza ane sarvakALamAM kaI paNa sarvajJa-atIndriya jJAnI thayela nathI, ema asarvajJa zI rIte. kahI zake? ane kahe te paNa tenuM te vacana prAmANika pariSadamAM mAnya paNa kevI rIte thaI zake? sarvadeza ane savakALanuM jene jJAna nathI, te sarva deza ane sarvakALamAM eka vastu nathI--ema kevI rIte kahI zake? visaMvAdI vacananA anumAnathI amuka puruSa sarvajJa nathI, ema kahI zakAya paNa kaI paNa vyakti sarvajJa nathI ema asarvajJathI zI rIte kahI zakAya ? temAM paNa pratyakSAdi pramANethI avirUddha evAM avisaMvAdI vacanathI bharelAM seMkaDe zAstro sarvisanA astitvane siddha karanAra vidyamAna hoya, tevA vakhate te sarvAne niSedha keI paNa prAmANika puruSathI na ja thaI zake. deza kSaya thAya te sarva kSaya thAya jainazAstro kahe che ke anAdikALathI malina AtmA paNa kramaza jJAna, tapa ane dayAdinA abhyAsathI nirmaLatAne Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJa 33. pAmI sarvajJa thaI zake che. tethI anAdikAlIna evA rAgAdi dene kSaya zI rIte thAya, ema na kahevuM. rAgAdi de. anAdi kAlIna hovA chatAM pratipakSa bhAvanAthI tene hAsa thate pratyakSa anubhavAya che. e ja pratipakSa bhAvanAnA prakarSathI rAgAdi dene sarvakSaya paNa saMbhave che. kAMcanano mala ane zarIrane rAga kramaza: nAza pAme che, tema jene dezAya je hetuthI thAya te hetunA prakaSathI tene sarva kSaya paNa thAya, emAM leza mAtra Azcarya nathI. deSanAzaka bhAvanAo - rAgAdi dene nAza karanArI pratipakSa bhAvanAo vicitra prakAranI hoya che pramatta, apramatta Adi guNasthA-- nakemAM te bhAvanAo palaTAtI jAya che. kahyuM che ke "nA tAi nirama, vArirI mAvAno sA puNa vicittarUvA'vatthAmedeNa nihiTA // 1 // " upAdeya vastunA yathArthapaNane jANanAre, yathAzakti bAhya-abhyantara bheda-bhinna-dvAdazavidha tapamAM rata rahenAra, sata sata kriyAmAM pravRtti ane vRttithI jenAM viziSTa zubhapariNAma jANI zakAya che e cAritravAna AmA rAgAdi doSone nAza karanAra pratipakSa bhAvanAo bhAvavA mATe cogya che. te bhAvanAo avasthA. vicitra prakAranI batAvelI che. jemake - rAgAdi deSonuM nidAna zuM? . prakRti-vizuddha jIvane kutsita karbhAzane sabadha Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 dharma -zraddA rAgAddhi dASAnuM svarUpa zuM ? paramAnanda rUpa prathama sukhanAM pratyanIka abhiSaMga aprIti ane ajJAnAdi. rAgAdi dASAnA viSaya zu ? guNurahita, kSaNavipariNAmI, niSphaLa ane ananA chAraNabhUta strI, zarIra, dhana, yauvana, rUpa, rasAdi padArthoM che. guNarahita eTale je guNanA Aropa te padArthone viSe karavAmAM Ave che, te paTTAtha te guNathI zUnya hAya che, arthAt temAM Aropele sukha rUpa guNa te padArthAMmAM hAtA nathI, anya guNa teA hoya ja che. ' rAgAdi doSAnu phaLa zuM? paMDita puruSAne nivedyanuM kAraNa H janma-jA-marazuAdi vicitra prakAranA catu'tirUpa sasAra. A prakAranI pratipakSa bhAvanAothI rAgAdi doSA -pAtaLA thAya che ane bhAvanAnA pramaLa praSa thI tenA nimULa kSaya paNa thAya che. (1) athavA nAnuM pAlana saudo, to sanamAM meM muttii tiNhapi samAoge, mokkho jiNasAsaNe bhaNio // 1 // -- prakAzaka jJAna, zeAdhaka tapa ane AzravanirAdhaka sacama e traNenA samyag ceAgathI zrI jinazAsanamAM ekSa pratipAdana karelA che. (1) Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva gRhamAM bharAyelA kacarAne dUra karavA mATe jema dipaka AdinI jarUra paDe che, tema AtmagRhamAM bharAyela karmarUpI kacarAne dUra karavA mATe dipakanI jagyAe kamekacarAne batAvanAra jJAna che. ghara sApha karanAra karma kara puruSanI jagyAe bAhyAbhyantara tapa che ane gharamAM AvatA navA kacarAne rokanAra baMdha bArI-bAraNAnI jagyAe AzranAM chidrone nirodha karanAra saMyama che. e rIte jJAna, tapa ane saMyamanA prakarSa cage AtmArUpI ghara, karmarUpI kacarAthI sarvathA zuddha bane che. rAgAdi dene kSaya karavA mATenI A paNa eka pratipakSa bhAvanA che. e vagere pratipakSa bhAvanAonA dIrghakALa piyata, satata ane satkArapUrvakanA sevanathI rAgAdi dene kSaya thAya che ane AtmA zuddha svabhAve prakAze che. nirmULa thAya eTale pharIthI utpanna na thAya. AtmAne zuddha svabhAva phaTika jevo nirmaLa, asaMdigdha ane svapara prakAzavAna che. sUrya ke caMdranA tejane AvaranAra vAdaLane pracaMDa pavana vaDe sarvathA vilaya thayA bAda, jema sUrya ane caMdranuM teja prakAzI UThe che, tema AtmAne asaMdigdha jJAnAdi guNene AvaranAra jJAnAvaraNIyAdi karmanAM gADha vAdaLe zukaladhyAna rUpI tapanA pracaMDa pavana vaDe vilaya thatAMnI sAthe ja, anantajJAnAdi guNe prakAzita thAya che. eka vAra nirmULa kSayane pAmelA te rAgAdi deze Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 dharmazraddhA sahakArI kAranA abhAve pharI vAra utpanna thatA nathI. rAgAdi vedanIya karmanA vipAkeda, e rAgAdi deSanuM sahakArI kAraNa che. e karmanA udayathI jIvane azubha adhyavasAya rUpa saMkalezAdi thAya che. saMkalezAdituM kAraNa rAgAdi che. rAgAdi vinA ja saMkaleza thatuM hoya, te. sarvadA sarvatra tha joIe athavA sarvatra na thavo joIe. akAraNika vastuone dezakAlane niyama hete nathI. kahyuM che ke bhAvavicaherAvarjiniyamonA rAgAdinA abhAve saMkaleza thatuM nathI ane saMkalezanA. abhAve karmabandha thatuM nathI. rAgAdi vedanIya karmanA abhAvathI rAgane abhAva, rAganA abhAvathI saMkalezane abhAva ane saMkalezanA abhAvathI karmane abhAvaH e. rIte rAgAdi doSAno eka vAra nirmaLa apagama thavA bAda pharI kaI vAra paNa te deze utpanna thatA nathI.' pratibhajJAna | sarva doSane nirmaLa apagama kSaya thavAthI, AtmAmAM sarvazapaNuM pragaTe che. je vastu tAratamyavALI hoya che, tene AkAzanA tAratamyanI jema sarvottama prakarSa paNa hoya che.. jJAna tAmyavALuM che, mATe tene paNa sarvottama praka hovo joIe. sarvottama prakarSanuM nAma ja atIndriyakevaLajJAna che. AtmadravyanA jJAnano taratamabhAva adhyayanAdimAM. spaSTa dekhAya che. keTalAka eka vAra sAMbhaLIne jANI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva 37 zake che. keTalAka be, traNa, cAra ke bahu vAra sAMbhaLIne jANI zake che. keTalAka abhya-alpatara jANI zake chekeTalAka bahu-bahetara jANI zake che. A rIte jJAnanuM tAratamya hivAthI tene atizaya prakarSa paNa saMbhave che. indriyajJAnane jema prakaSapaka che, tema pratibhAne paNa prakaSapakarSa dekhAya che. prAtijJAna indriya ane mananI sahAyatA vinA thAya che, tethI atIndriya che. mAruM hRdaya kahe che ke- Aje Ama thavuM ja joIe." athavA "AvatI kAle Ama thaze"--athavA "daza divasa bAda mArU mRtyu che." vagere pratibhAvaMta AtmAone thatA prAtibhajJAnanAM udAharaNe che. sAmAnya ane vizeSa jJAna jIva asaMdigdha-jJAna-svabhAvavALe siddha thayA pachI enA uparanAM AvaraNe sarvathA cAlyAM jAya, to pachI te jIva sarva vastune asaMdigdhapaNe kema na jANI zake? avazya jANI zake kAraNa ke ene jANavAmAM aMtarAya karanAra pachI kaI che ja nahi. AvaraNa gayA pachI paNa dezakAlane vipakarSa jANa navAmAM pratibandhaka kema na thAya?-evI zaMkA nahi karavI. -vastunuM jJAna be prakAre thAya che. sAmAnyathI ane vizevathI. samaya prAyaH sarva vastuone sAmAnyathI jANatA hoya che, mAtra tenA sarva vizeSone jANatA hotA nathI, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA paNa sAmAnyathI vastune jANyA pachI enA vize anumAnathI samajI zakAya che. AthI uDDayana ke bhajana kriyAmAM tAratamya hoya che, topaNa te kriyAo sarva viSayaka prakarSavALI kadI hotI nathI, ema kahIne jeo sarva viSayaka jJAnakriyAne niSedha kare che, teo beTA che ema siddha thAya che kAraNa ke-uDDayanakriyA ke bhajanakriyAne jJAnakriyA sAthe daSTAMtamAM sarva viSayanuM sAmya nathI. jJAnakriyA sAmAnyathI sarva vastu viSayaka thaI zake che, jyAre uDDayana ke bhojanakiyA sAmAnyathI paNa sarva prakarSavALI saMbhavatI nathI. - jyAM sAmAnyathI sarva vastunuM jJAna siddha thAya che, tyAM sAmagrI yaMge vizeSathI paNa sarva vastunuM jJAna avazya siddha thAya che kAraNa ke sAmAnya vinAnuM vizeSa ke vizeSa vinAnuM sAmAnya A jagatamAM che ja nahi. eka sAthe paNa bhAse keTalAka kahe che ke saMsAra anaMta che, temAM rahelI cIjo paNa anaMta che, te ekeka cIjanuM jJAna karatAM sarvane sarva cIjanuM jJAna anaMtakALe paNa kema thaI zake? teonuM A kahevuM ajJAnatAbharyuM che. bhaNelA mANasane jema badhuM jJAna hRdayamAM eka sAthe bhAse che, tema sarvajJa bhagavAnane trikAla ane trileka viSayaka sarva vastu ane tenA paryAnuM jJAna eka sAthe bhAse temAM zuM Azcarya che? Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 sarvajJa vAcA ane sarvajJatA virodhI nathI keTalAke kahe che ke vakatRtvanI sAthe sarvajJatAne virodha che. jeTalA vaktA che, teTalA badhA asarvajJa dekhAi che. vaLI bolanAra je kAMI le che, te vivakSApUrvaka ja bele che. vivakSA e IcchA svarUpa che. IcchA e rAga che ane rAga che tyAM sudhI sarvajJatAno saMbhava nathI. teonuM - A kahevuM paNa vastutavanuM ajJAna sUcave che. vacana vivakSApUrvaka ja hoya, te svapna, mada, mUccha, anyamanaskAdi avasthAomAM je belAya che, te kema ghaTe? vacanamAM vivakSAnI jarUra paDe ja che, e niyama nathI. vacana belavAmAM mAtra Atmaprayatna ane bhASAdravyanI. anivArya AvazyaktA che, vivakSAnI nahi. kevaLajJAnI bhagavAnane bhAva-mana nathI, mAtra dravya mana ja che. tethI bhAva-manapUrvakanI vivakSA temane che nahi. Atmaparispada rUpa temanA Atmaprayatnane vivakSA kahevI heAya te harakata nathI, paraMtu te IcachA rUpa nahi havAthI rAgasvarUpa nathI, tethI sarvajJapaNAmAM bAdhaka nathI. samyaguvacana, e te sarvajJapaNAnuM asAdhAraNa cihyuM che. prakRSTatara jJAnayuktanuM vacana paNa prakRSTatara hoya che. e rIte vacanazakti jJAnanI vidhinI nathI, paNuM jJAnanI prakRSTatAne sUcavanArI che. apratyakSa e. AtmA jema IhA, apAya, dhAraNAdi liMgathI jANI zakAya che, tema chattAsthAne agocara evI vItarAgatA ane sarvajJatA. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o dharmazraddhA paNa satyabhASAdi liMgavaDe phuTa rItie jANI zakAya che. jJAnI ja satya ane sarva saMzAne chedanAruM vacana bolI zake che, mATe belavAnI kriyAne sarva paNa sAthe leza mAtra virodha nathI. ramatI-anAgata jANI zakAya keTalAka kahe che ke-kevaLajJAnI bhagavAna traNe kALanA bhAvene jANe che, e vAta zI rIte ghaTe? atItakALanA -bhAve nAza pAmI gayA che, anAgatakALanA bhAvo haju utpanna ja thayA nathI, te tene sarvajJa bhagavAna kevI rIte jANI zake? teonuM A kathana paNa aNasamaja-vALuM che. vastu mAtra dravya paryAyAtmaka che. vartamAna vastu paramparAe sakala atIta avasthAo vaDe janya che ane parasparAe anAgata saghaLI avasthAonI janaka che. e dRSTie atIta-anAgata avasthAe paNa vartamAnamAM karthacita vidyamAna che. vastune paryAya mAtra mAnIe, te vastune abhAva siddha thAya che, kAraNa ke mULa dravya vinA paryAya kene? mATe pUrvabhAvane niranvaya vinAza thAya che, ema mAnavAmAM vastune lAbha savathA ghaTe nahi. vastune dravya mAtra mAnIe te vastumAM kAlabheda paNa nahi ghaTe. pUrva samayanI varatu jUdI, vartamAna samacanI jUdI, anAgata samayanI jUdI, ema dravyavAdithI nahi kahI zakAya. tema kahevA jAya te paryAya siddha thaI jAya che. AthI sarvajJabhagavAna sakala atIta avasthA vaDe Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva janya ane sakala anAgata avasthAnI janaka sarva vartamAna -vastune jANe che athavA sakala atIta bhAvene atItapaNe, sakala anAgata bhAvane anAgatapaNe tathA sakala vartamAna bhAvene vartamAnapaNe jANe che, ema mAnavAmAM kaI bAdhaka nathI. ati atIta bhAva ke ati anAgata bhAvene spaSTatayA zI rItie jANI zake?--ema paNa na kahevuM. pratibhAzALI puruSa vartamAnamAM paNa parokSa vastuone thAsthita phuTa rItie jANI zake che, to pachI kevaLajJAnI ati atIta ke ati anAgata bhAvene skuTa rItie jANI zake, emAM zI navAI? zAstrIya pramANe pU. kalikAlasarvajJa AcAryabhagavAna zrImad hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja zrI pramANa mImAMsA nAmanA zAstramAM sarvajJa bhagavAnanA kevaLajJAnanI siddhimAM aneka pramANe ApatAM pharamAve che ke (1) prajJAnuM atizaya-satkarSa tAratamya koI paNa sthAne vizAnta thayeluM che. te vizrAntinA sthAnanuM nAma ja kevaLajJAna che. (2) sUma, antarita ane dUrastha padArtho prameya hovAthI koIne paNa pratyakSa hovA ja joI e. e jene jene pratyakSa che, te ja sarvajJa che. (3) savajJa bhagavAnanI siddhimAM pratyakSAdi pramANethI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 dharma-zraddhA siddha saMvAdavALuM zAstra e ja pramANa che. zAstrane viSaya syAdvAda che ane e ja pratyakSAdi pramANene paNa viSaya che. (4) bAhya padArthanI jema jJAna paNa pitAne jaNavanAruM che. tethI atIndriya jJAnane dhAraNa karanArA gIpuruSane kevaLajJAnasvarUpa atIniya jJAna paNa vapratyaka che. (5) dIrghakAla paryata niraMtara satkArapUrvaka Asevana karela ratnatrayInA prAge ekavitarka avicAra rUpI dvitIya zukaladhyAnanA baLe samasta prakAre jJAnAvaraNIyAdi ghAtikarmone kSaya thavAthI AtmAnA vaparaprakAzaka tanya svabhAvane saMpUrNa AvirbhAva thavo, tenuM ja nAma kevaLajJAna che. te jJAna sarvajJAnamAM mukhya che. te IndriyAdinI sahAyathI. nirapekSa, sakala vastuone viSaya karanAruM tathA asAdhAraNa che tethI tene AgamamAM kevaLa eka athavA asAdhAraNa) kahevAmAM Avela che. prakAza svabhAvavALe AtmA- AtmA prakAza-svabhAvavALe che. ema kevI rItie mAnavuM?"--tene uttara ApatAM paNa pU. kalikAlasarvajJa. AcArya bhagavAna zrImadu hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja pharamAve che ke - AtmA asaMdigdha svabhAvavALo hovAthI, prakAzasvabhAvI che. je ghaTa prakAza-svabhAvI nathI, te asaMdigdha svabhAvavALo paNa nathI. AtmAnA asaMdigdha svabhAvamAM pramANa te che ke-kaI paNa AtmAne huM chuM ke nahi Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJa e saMdeha kadI paNa hete nathI. huM chuM--evuM pratyeka AtmAne thatuM sva-saMvedya jJAna asaMdigdha hoya che ane te ja AtmAnA asaMdigdha svabhAvane siddha kare che. ' AtmA jJAnasvabhAvavALo hovAthI, prakAzasvabhAvavALA che. ghaTa jJAnasvabhAvavALo nathI, tethI prakAza-svabhAvavALe paNa nathI. AtmA jJAnasvabhAvavALe nathI, ema kaI rItie kahI zakAya tema nathI. kAraNake AtmA jJAnasvabhAvavALo che, e vAta pratyekane svAnubhavasiddha che. je, je kriyAne kta hoya che te, te kriyAne viSayahAI zakato nathI. gatikriyAne kartA rautra gatikiyAne viSaya nathI. e rIte jJaptikriyAne kartA AtmA paNa jJaptikriyAne viSaya banI zake nahi. jJaptikiyA prakAzasvabhAvavALI che, tethI AtmA paNa prakAzasvabhAvavALe che. AtmA ane karma- prakAza-svabhAvavALo hovA chatAM AtmA kema sarva vastune jANI zakatuM nathI ?--evI zaMkA nahi karavI ke kAraNa ke jyAM sudhI AtmA uparathI jJAnAvaraNIyAdi karmonuM AvaraNa saMpUrNapaNe khasyuM nathI, tyAM sudhI AvaraNavALA sUrya-candranI jema AtmA paNa saMpUrNa prakAza karanAra banIzakatA nathI. prabaLa pavananA prahArathI vAdaLa dUra thaI gayA bAdajema sUrya-candra saMpUrNa prakAze che, tema pavanatulya dhyAna ane bhAvanAnA baLathI AtmA uparanAM AvaraNe paNa Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA jyAre vilaya pAme che, tyAre te paNa saMpUrNa prakAzI UThe che. jema suvarNane anAdi mala, kSAra ane mATInA puTapAkAdi vaDe nAza pAme che, tema anAdi paNa jJAnAvaraNIyAdi karmanI sattati, pratipakSabhUta ratnatrayInA satata abhyAsathI nAza pAme che. "amRta cetanAzaktine mUrta karmo kevI rIte AvaraNa karI zake? evI zaMkA paNa nahi karavI. kAraNa ke amUrta cetanAzaktine mUrta madirA, kedrava AdithI thatuM AvaraNa pratyakSa anubhavAya che. pratyakSa pramANathI siddha thatI vastune siddha karavA mATe anya pramANenI AvazyaktA nathI. sarva ceSTha AgamapramANa te enuM samarthana kare Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdvAdanI mahattA sarvajJApratipattiyanmohaH sAmAnyato'pi hi / nAstyevAbhinivezastu mahAmohaH satAM mataH // 1 // sarvajJane asvIkAra e sAmAnyathI paNa mahaja che.paraMtu sarvajJa che ja nahi e jAtine abhiniveza te mahAmaha che ema satparue mAneluM che. (1) asmAcca dUre kalyANaM, sulabhA duHkhasaMpadaH / nA'jJAnato ripuH kazcidata evoditaM budhaiH // 2 // sarvajJa che ja nahi e jAtinA abhinivezavALAne kalyANa dUra che ane duHkhanI samparAo sulabha che, kAraNa ke ajJAna karatAM kAI bIje duzmana nathI, ema budha. puruSee pharamAvyuM che, (2). mahAmAhAbhibhUtAnAmityanartho mahAna yataH / atastattvavidAM teSu, kRpA'vazya pravartate // 3 // mahAmAhathI abhibhUta thayelA prANIone mahAna. anartha thAya che. e mATe tattvavettAone tevA AtmAe upara avazya karuNA pravarte che. (3) vAkyaliGgA hi dhakkAro, guNadoSavinizcaye / kriyAliGgA hi kAraH, zilpamArge yathaiva hi // jema zila5 mArgamAM kiyA e ja kartAnuM liMga che tema guNadoSanA nizcaya mATe tatva bhAgamAM vAkaya e ja vakatAnuM liMga che () Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA dRSTazAstrAviruddhArtha. sarvasattvasukhAvahama / / mitaM gambhIramAlhAdi, vAkyaM yasya sa sarvavit // 5 // pratyakSa ane AgamathI aviruddha arthane kahenAruM sarva prANIone sukha karanAru mita, gaMbhIra ane AhalAdi evuM vAkaya jenuM hoya te sarvavita-sarvajJa che. (5) vaMtu cA, nainane tataH = hai. sarvajJo nAnya etacca, syAdvAdoktyaiva gamyate // 6 // e prakAranuM vAkya kevaLa zrI jinezvara devanuM ja che. eTalA mATe teo ja sarvajJa che paNa bIjA nahi ane e vAta syAdvAda ukti vaDe ja pratyakSa thAya che. (6) Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdvAda. prazna syAdvAda eTale zu? uttara0 eka vastunu' jUdA jUdA STibinduthI AvalAkana athavA kathana karavu, tene 'syAdvAda' kahevAmAM Ave che. eka ja vastumAM amuka amuka apekSAe jUdA jUdA dharmAnA svIkAra karavA, e syAdvAdanA rahasyA che. syAdvAdane anekAntavAda paNa kahevAmAM Ave che. eka ja vastumAM nitya, anityatva, sattva, asattva vagere viruddha bhAsatA dharmAM apekSAdaSTie svIkAravA, e syAdvAda ina cAne anekAntavAda dananu' phaLa che, e strAdvAdane samaja vAnI rIta nIce mujakha che, dareka vastu sastu kahevAya che, te peAtAnA guNeAne laIne khIjAnA guNeAthI kAI paNa vastu sat hoI zakatI nathI. kerInA rUpa, rasa, AkAra AdithI kerI sat che, paNa lI'kheDInA rUpa, rasa, AkAra AdithI nahi. potAnA rUpa, rasa, AkArAdithI kerI jema sata che, tema paranA rUpa, rasa, AkArAdithI kerI asata paNa che. je mANasa Apa kahevAya che te pAtAnA putrathI ja, anyanA putrathI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazrada ve Apa anI zakAtu nathI. peAtAnA putrathI je mANasa mApa kahevAya che, te ja mANasa pArakA cheAkAthI khApa kahevAtA nathI. svaputrathI je pitA che te ja anyanA putrathI apitA. paNa che, e ja rIte je paTTAtha pAtAnA dhameryuM ane peAtAnA guNaiAthI sata che te ja padAtha bIjAnA dharmAM ane khIjAnA guNeAthI asat che. ema ApeAApa siddha thAya che. e ja vastune vigatathI samajavA mATe ghaTatu" dRSTAnta che. ghaTa, e svadravya-kSetra-kAla-bhAvathI sat che. paradravya-kSetra- kAla-bhAvathI asat che. svadravya je mATI te rUpe ghaTa 'sat' che ane paradravya je jaLa te rUpe ghaTa 'asat' che. svakSetra je pATilaputra te rUpe ghaTa 'sat' che, parakSetra je adhyA te rUpe ghaTa ata' che. svakALa je ziziraRtu te rUpe ghaTa 'sata' che, pakALa je varSARtu te rUpe ghaTa 'asat' che. sva-bhAva je raktavaNu te rUpe ghaTa 'sat' che ane para-bhAva je zvetAdi vaNa te rUpe te ja ghaTa asat' che. Avu. nAma ja cAMdAMta rUpe anityatva dharma paNa ghaTamAM e rIte nityatva ghaTAvI zakAya che. eka ja mATImAMthI ghaTa, ku'' vagere ane che. ghaTa phADIne te ja mATIthI kuMDa' anAvavAmAM Ave tyAre tene koI ghaTa kahetu nathI. mATI tenI te ja hAvA chatAM AkAra badalAyA tethI tene kAI ghI kahetu nathI. ghaDI e mATInA amuka AkAravizeSa che. tA paNa te AkAravizeSa mATIthI taddana jUdo nathI. . Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdaya, e ghaDAne AkAra ane mATI e bane ghaDAnAM svarUpa che. emAM ghaDAne AkAra e vinAzI che ane bIjI svarUpa je mATI te vinAzI nathI paNa dhruva che. AthI e siddha thAya che ke-ghaDAnuM vinAzI rUpa je AkAravizeSa tenAthI ghaTa anitya che ane ghaDAnuM varUpa je sRpiMDa tenAthI ghaTa nitya che. AvI rIte eka ja vastumAM nitya ane anityava rUpa viruddha bhAsatA dharmo rahI zake che. bIjA paNa paraspara viruddha dharmo eka ja vastumAM kevI rIte rahelA che te sasajavA mATe e ja ghaTanA udAharaNane bIjI rIte joIe. dareka vastumAM samAna ane vizeSa dharmo rahelA che. hajAro ghaDAomAM "A gha" "A ghaDo- evI samAnAkAra buddhi utpanna thAya che. e ema batAve. che ke tamAma ghaTamAM eka sAmAnya dharma (ghaTatva) rahela che, vaLI e hajAro ghaDAomAM dareka manuSya pitapotAne ghaDe oLakhI zake che, tethI te pratyeka ghaDAomAM vizeSa dharmo paNa rahelA che ke jenAthI pratyekanI pRthapha pRthapha oLakhANa thaI zake che. A pramANe vastu mAtramAM samAnatA ane asamAna matA rUpa ubhaya prakAranA dharmo rahelA che. e bane dharmo eka ja vastumAM mAluma paDe che, tethI te dharmo vastuthI alaga nathI. AthI syAdvAda-darzana pratyeka vastune sAmAnya - vizeSa ubhayAtmaka mAne che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA syAdvAdane keTalAka saMzayavAda kahe che te ayukta che. A saryuM che ke rAja?--e saMzayAtmaka jJAna che, kAraNa ke-temAM sarpa ke rajaju, bemAMthI ekane paNa nizcaya nathI. syAdvAdamAM tevuM DelAyamAna jJAna nathI, paraMtu eka ja padArthamAM bhinna bhinna apekSAe rahelA bhinna bhinna dharmonuM sthira ane nizcita jJAna che. jema ke-eka ja puruSamAM pitAnI apekSAe putratva che ane putranI ape. akSAe pitRtva che, evuM nizcita jJAna che paNa putratva ke pitRtvanuM saMzayukta jJAna nathI. syAdvAdane vadhAre spaSTatayA samajavA mATe dareka padAthe utpAda, vyaya ane dhavya. e traNe dharmavALA che, e samajavuM joIe. suvarNanuM kuMDala bhAMgIne kaTaka banAvyuM tyAre kuMDalane nAza thaze, kaTakanI utpatti thaI ane suvarNa te kAyama ja rahyuM. kaTaka sarvathA navIna ja utpanna thayuM che, ema kahI zakAya nahi. kuMDalinI kaI paNa vastu kaTakamAM na AvI hatI te kaTakane taddana navIna utpanna thayeluM mAnI zakAtaH paNa tema te che nahi. kaMDalanuM tamAma suvarNa kaTakamAM ApI gayuM che. mAtra kuMDalane AkAra badalAge che. kuMDalano nAza kuDalanI AkRti purate che. kaTakanI utpatti kaTakanA AkAra puratI che. kuMDala ane kaTakanuM suvarNa te eka ja che. kuMDalAkAre -nAza, kaTaka rUpe utpatti ane suvarNa rUpe sthiti, e. rIte utpatti, sthiti ane nAza, e traNe dharmo eka ja padArthamAM eka ja samaye rahelA siddha thAya che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahyAdi para dUdhanuM dahIM thAya che, paNa gorasa rUpe kAyama rahe che, dUdha rUpe nAza, dahIM rUpe utpatti ane gorasa rUpe -avasthiti. e rIte dareka padArtho mULa kAyama rahe che, paraMtu temAM anekAneka parivartana thayA kare che. pUrvapariNAmane nAza ane navIna pariNAmanI utpatti vAraMvAra thavA chatAM mULa vastu nAza pAmatI nathI. e mULa vastune dravya kahevAmAM Ave che ane tenA parivartanane paryAya kahevAmAM Ave che. vastu mAtra dravyaparyAya ubhayAtmaka che, ema mAnavuM te syAdvAda-darzananuM bIja che. dareka darzanakAre zabdathI syAdvAdane nahi mAnavA chatAM arthathI syAdvAdanI apratihata AjJAne svIkAre ja che. jemake - sAMkhyamatavALA satva, raja, ane tamasa-e traNa -paraspara viruddha dharmone paNa eka ja prakRtimAM rahelA mAne che. naiyAyika ane maizeSike eka ja pRthvIne paramANu rUpe nitya ane ghaTapaTAdi skaMdha rUpe anitya mAne che. dravyatva-pRthvItva vagere dharmone sAmAnya rUpe svIkAre che, tema guNakriyAdithI tathA jala-agni-vAyu vagerethI bhinna -hevAthI vizeSa rUpe paNa svIkAre che. bauddho aneka varNavALA citrajJAnane eka ja jJAna tarIke svIkAre che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dharma-zraddhA mImAMsake pramAtA, pramiti ane prameya-ema traNa AkAravALA jJAnane eka ja jJAna tarIke maMjUra rAkhe che. bhaTTa ane surAri vastu mAtrane jati rUpe paNa oLakhAve che ane vyakti rUpe paNa oLakhAve che. brahmavAdIo eka ja AtmAne vyavahArathI baddha ane paramArthathI abaddha mAne che. ema karIne sI keIne syAdvAda-cakravatInI AjJAne sIdhI ke ADakatarI rIte svIkAra karyA sivAya cAlatuM nathI, praza0 saptabhaMgI eTale zuM? uttara vastunA pratyeka dharmane lagatI svAduvAdanI vivecanAne "saptabhaMgI' kahevAmA Ave che. sAta vacanaprakArone samUha, tenuM nAma saptabhaMgI che. zabda yA vAkayanuM kAma ane baMdha karAvavAnuM hoya che. vastunuM saMpUrNa prakAre jJAna te pramANu ane tene jaNAvanAruM vAkaya te "pramANuvAkaya. vastunA amuka aMzanuM jJAna te "naya ane tene jaNAvanAruM vAkaya te "nayavAkaya. A pramANuvAka ane nayavAkAne sAta vibhAgamAM vaheMcavA, e saptabhaMgI che. vastunA pratyeka dharmanI vivecanA sAta prakAre ja thaI zake che, tethI ochA ke adhika prakAre nahi. ghaTarUpa padArthamAM eka nitya-anitya dhamanI vicAraNA karIe. tyAre te saMbaMdhamAM nIce pramANe vyavahAra thaI zake che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdAda (2) gha cAritrya parva | (2) , nitya parva | (3) , cAni cAnnitva para che (8) vanya paNa , nitya parva cAhavAkhya (3) , nitya parva vanya prava | (7) , syAdanitya eva, vyAnnitya eva,syAdavaktavya evA dareka vastumAM astitvAdi anaMta dharmo rahelA che. A dharmone kAlAdithI bheda mAnavAmAM Ave tyAre eka zabdathI aneka dharmone baMdha thaI zake nahi tethI pratyeka dharma kramazaH aneka zabdo dvArA kahevA paDe, tenuM nAma kema kathana che. paraMtu jyAre kAlAdithI tamAma dharmone abheda mAnavAmAM Ave, tyAre eka zabda dvArA eka dharmanA pratipAdana purasara samasta dharmonuM pratipAdana thaI jatuM hovAthI tene "yugapata' kathana kahevAmAM Ave che. A krama ane yaugapadya kathanane je bheda paDe che, tenuM kAraNa dharmonI bhedabheda vivakSA che. vivekSAbhedathI eka kathanane kema kahevAmAM Ave che ane bIjAne yaugapadya kahevAmAM Ave che. kAla, AtmarUpa, artha, saMbaMdha, upakAra, guNideza, saMsarga ane zabda, e kAlAdi ATha padArtho che. e AThanI sAthe dharmonI bhedabheda vRtti syAdvAda nItithI ghaTAvI zakAya che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 dharmazraddhA prazna pramANa eTale zuM? uttara "mIttejoti " arthAta-je vaDe vastutattvane yathArtha nirNaya thAya te pramANa che. yathArtha jJAna, e saMdeha, bhrama ane ajJAnane dUra kare che tathA vastunuM kharuM vasvarUpa samajAve che. mATe te yathArtha jJAna pramANu kahevAya che. e pramANa sanikarSAdi jaDa vastu hoI zake nahi, paNa sva-para prakAzaka jJAna: ja hoI zake. jainae mAnelA be pramANenuM svarUpa nIce mujaba. cheH spaSTa pratibhAsI jJAnane pratyakSa pramANu kahevAmAM Ave che. tenA be bheda cheH sAMvyAvahArika pratyakSa ane pAramArthika pratyakSa. sAMvyAvahArika pratyakSanA paNa be bhede. cheH Indriya-nibandhana ane anidraya-nibandha. IndriyadvArA je bodha thAya, te Indriya-nibandhana ane manadvArA je bodha thAya, te anindriya-nibaghana, e banenA cAra cAra bhede cheH avagraha, IhA, avAya ane dhAraNa. arthanuM sAmAnya grahaNu te avagraha. tyArabAda vastune. parAmarza te IhA. tyAra bAda vastunuM avadhAraNa te avAya. ane avadhAraNanI avizruti vAsanA ane samaraNa rUpa avasthA, te dhAraNA che. kharI rIte jotAM Indriya ane manadvArA thatu jJAna e anumAnAdikanI jema (AtmA sivAya IndriyAdi anya nimittethI utpanna thAya che, tethI pratyakSa kahI zakAya. nahi. te paNa vyavahAramAM te jJAna (rUpa, rasa, ga, sparza, Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdAda sa zabda, sukha, duHkha AdinA sAkSAtkAra) yathAtha pravRttinivRttimAM mukhya kAraNa hAvAthI pratyakSa kahevAya che. jemAM IndriyAdi anya sahAyakonI apekSA nathI| ane je kevaLa Atmazakti dvArA utpanna thAya che, tene. pAramArthika pratyakSa kahevAmAM Ave che. tenA be bheda che : sakala ane vikala. sakala pAramArthika pratyakSa te kevaLajJAna che. vikala pAramArthika-pratyakSanA be bheda che: aviSe ane mana:paryaMca. avadhijJAna, jJAnAvaraNIya kramanA viziSTa kSayeAzama upara AdhAra rAkhanAru che ane te rUpI' drabyAne grahaNa karanAruM che. tenA be bheda che: bhavapratyaya. ane guNapratyaya. bhavapratyaya avadhijJAna devA ane nArakone hAya che. guNapratyaya avadhijJAna manuSya ane tiya"cAne hAya che. mana:paryAMya jJAnane AdhAra paNa jJAnAvaraNIya kramanA viziSTa cApazama upara raheve che. te jJAna manuSyakSetramA rahelA sa'nIjIvAe grahaNa karelA mane!~dravyanA paryaMcAne prakAzita karanArU' che. ' 3 " jaina zAsane mAnela pakSa pramANunA pAMca bhede che: smaraNa, pratyabhijJAna, tarka, anumAna ane Agama. amuka vastune anubhava karavAthI tenA saskArA hRdayamAM sthApita thAya che. e sauMskAre jyAre jAgRta thAya tyAre te vastunu smaraNa thaI Ave che. e smaraNu anubhUta vastu upara cacAtha prakAza nAkhatu hAvAthI pramANa manAya che. khAvAi gadhela vastu jyAre hAtha Ave che, tyAre Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhazraddhA "te ja A evuM je jJAna kure che, te pratyabhijJAna che. maraNa thavAmAM pUrva anubhava ja kAraNa che, jyAre pratyabhijJAna thavAmAM anubhava ane maraNa banenI jarUra paDe che. smaraNamAM te ghaDo evuM jJAna thAya che, jyAre pratyabhijJAnamAM te ghaDe e pratibhAsa thAya che. temAM 'te smaraNasvarUpa che ane A anubhavasvarUpa che. sAdazyajJAna, ekavajJAna, tulanAtmajJAna Adi pratyabhijJAnapramANunA ja peTA prakAra che. kaI paNa be vastunA sAthe rahevAnA saMbaMdhanI parIkSA karavAne adhyavasAya te tarka che. tene Uha paNa kahe che. avinAbhAva saMbaMdha ke jene vyApti kahevAya che, tenA jJAnane take kahevAya che, vyApti eTale anvayavyatireka athavA sAhacaryane niyama. sAdhana hoya tyAM sAdhyanuM havuM, te anvaya che ane sAdhya na hoya tyAM sAdhananuM na hovuM, te vyatireka che. daSTAnta tarIke jyAM dhUma che, tyAM agni avazya che ane jyAM agni hoto nathI, tyAM dhUma hotuM nathI, e dhUmaagnine avinAbhAva saMbaMdha che. be vastuo aneka jagyAe sAthe rahelI dekhavA mAtrathI ene avinAbhAva saMbadha-vyAminiyama siddha thatuM nathI. kintu e beune jUdI pADavAmAM zuM vAMdho che, e tapAsatAM je vadhe siddha thatuM hoya te ja e bannene vyAptiniyama siddha thAya che. e be vastunA sAhacaryaniyamanI parIkSAne Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhyAdAda 57 ayavasAya, tenuM ja nAma taka che. jema ke je agni vinA dhUma rahI zakate hoya, te te agninuM kArya banaze nahi, ane ema thAya te dhUmanI apekSAvALA je agninI zodha kare che, te karaze nahi ane ema thavAthI agni-dhUmanI lekaprasiddha kAryakAraNatA paNa Takaze nahi. ane ema thAya te dhUmanI apekSAvALA je A jAtinA tathI agni-dhUmane vyAptiniyama siddha thAya che ane e vyApti-niyamanA baLathI anumAna karI zakAya che. hetudazana ane vyApti smaraNathI anumAna thAya che. tenA be prakAre chesvAthanumAna ane parAthanumAna. bIjAnA samajAvyA vinA potAnI buddhithI ja hetu Adi dvArA je anumAna karAya che, te svArthanumAna ane bIjAne samajAvavA je anumAnaproga raju karavAmAM Ave che, te parAthanumAna kahevAya che. pratyakSa, smaraNa athavA anumAnAdi keI paNa jJAna, je zabda dvArA raju karavAmAM Ave che, te parArthe samajavuM. anumAnamAM sAdhana yA hetunA traNa yA pAMca lakSaNe mAnavAmAM AvyAM che, te vyAjabI nathI. eka avinAbhAva lakSaNa ja sAdhananuM lakSaNa mAnavuM puratu che. je hetumAM avinAbhAva lakSaNa na hoya, te hetu sAce hoya ema kadI banatuM nathI ane koI paNa beTA hetumAM avinAbhAva saMbaMdha hoya ema paNa banatuM nathI. baudo hetunAM traNa lakSaNe-pakSasava, sapakSasatva Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA ane vipakSAsatva mAne che tathA naiyAyike e traNa uparAnta abAdhitatva ane asatmatipakSatva, e be vadhAre mAne che paratu ema mAnavAthI avyApti ane ativyApti de Ave che. jemake-pakSadharmatvane hetunuM lakSaNa mAnavAthI. avyApti deSa Ave che. pakSano dharma ja hetu banI. zake arthAta sAdhya je sthaLe hoya te sthaLe ja hetu have joIe, ema mAnavAthI jalacandranA jJAnathI AkAzacandranuM je anumAna thAya che, te ghaTI zakaze nahi kAraNa ke-jalacandranuM adhikaraNa AkAza nathI arthAta hetu ane sAdhyanuM adhikaraNa eka nathI, tethI hetu pakSane dharma he ja joIe, e mata TakatuM nathI. eja rIte 'rAma tarayA putvAta' e asatya anumAnamAM hetunA traNa thI pAMca lakSaNe ghaTI jAya che, chatA avinAbhAva saMbaMdha nahi hevAnA kAraNe te anumAna sAcuM karatuM nathI. "tatparatva' hetu pakSadharma che teNanA anya putra rU5 sapakSamAM paNa che. azyAmamAM nahi hevAthI vipakSa vyAvRtta paNa che. abAdhitva ane asatitasatva te spaSTa che. ahIM ema zaMkA thaI zake ke hetumAM vipakSavyAvRtti nizcita nathI, kemake-zyAmatva vagarane teno putrane ja hoI zake, e cokkasa niyama karI zakAtuM nathI, parantu enuM nAma ja "avinAbhAva che. e "avinAbhAva" nahi hevAthI ja prakRta hetu asatya kare che. vipakSavyA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAThAda vRttine nizcaya, ene anumAnanuM aMga mAnavuM, enuM bIjuM nAma ja "avinAbhAva che. e ja rIte avinAbhAvazALI hetumAM "abAdhitatva lakSaNa hoya ja che avinAbhAvazALI hetu kadI bAdhita hete nathI, zinucor: zcAra e hatu avinAne bhAvanA abhAvathI dUSita che. asapratipakSa lakSaNa paNa vyartha che. hetu avinAbhAvathI nizcita hoya to tenI sAme pratipakSanI saMbhAvanA hoI zakatI ja nathI. agara hetumAM avinAbhAvane ja anizcaya hoya tethI te hetu sahetu banI zakyuM ja nathI. A uparathI e nizcita thAya che ke-avinAbhAva bIjA zabdomAM "anyathAnupapatti e ja eka hetunuM asAdhAraNa lakSaNa che. zabdapramANane anumAna pramANamAM aMtargata karavuM te yuktisara nathI kAraNa ke-abhyasta dazAmAM zabdathI vastunI pratIti jaladI thatI hovAthI te "zAbdajJAna anumAna kahI zakAya nahi. abhyAsa dazAmAM te ja "zabdajJAna vyAptigrahaNanA baLa vaDe arthanuM pratipAdana karanAra hovAthI anumAna paNa che, suvarNajJAnanI jema abhyAsI mANasane suvarNa jatAM ke suvarNa zabda sAMbhaLatAM suvarNane bedha thAya che, tene pratyakSapramANa ane zAbdabodhapramANu kahevAya, parantu abhyAsIne suvarNa jatAM "A suvarNa levuM joIe, suvarNane lagatI ATalI vizeSatAo jaNAya che Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddA 60 mATe '-ema vyAptinI apekSA paDe che, tethI tenu te * jJAna anumAna rUpa banI jAya che. e ja rIte je anabyAsIne zabda sAMbhaLatAM turata 'zAbdakhAdha nathI thatA paNa vyApti grahaNurUpa vicAra karyAM khAda zAbdakhAdha' thAya che, te 'zAbdakhAdha' paNa anumAna jJAna kahI zakAya. abhAva e pramANa tarIke hAI zake ja nahi. -arthapattipramANu anumAnamAM 'tabhUta thaI jAya che. atiApramANa, satya hoya te AgamapramANa che ane asatya hAya tA apramANa che. sabhavapramANu anumAnapramANamAM samAveza pAme che ane prAtibhajJAnAdi pramANeA anindriyanibandhana hAvAthI mAnasapratyakSAdimAM a MtabhUta thAya che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA AtmAghatIndriyaM vastu, yogipratyakSamAvataH / parokSamapi cA'nyeSAM, nahi yuktyA na yujyate // 1 // AtmAdi padArtho atIndriya che. tethI te kevaLa gIone pratyakSa che ane bIjAone pakSa che. te paNa te yuktithI nathI ghaTatA, ema nahi. acetanAti bhUtAni, na taddharmo na tatphalam / cetanA'sti ca yasyeya, sa evAtmeti budhyatAm // 2 // bhUte acetana che. cetanA tene dharma nathI ane phaLa -znArya paNa nathI. A svAnubhava pratyakSathI dekhAtI cetanA caitanya jene dharma ane phaLa che, te ja AtmA che. (2) yadIyaM bhatarmaH syAt pratyekaM teSu sarvadA / upalabhyeta sattvAdikaThinattvAdayo yathA // 3 // A cetanA, je bhUtane dharma heya to sattva, kAThinya Adi dharmonI jema, pratyeka bhUtamAM prApta thavI joIe. (3) kAThinyAdisvabhAvAni, bhUtAnyadhyakSasiddhitaH / cetanA tu na tadrUpA, sA katha tatphala bhavet // 4 // bhUte e kAThinyAdi svabhAvavALA che, e pratyakSa siddha. che. cetanA te svarUpavALI nathI-te bhUtAnuM phaLa-kArya kevI rIte banI zake? yaH kartA karmabhedAnAM, bhoktA karmaphalasya ca / saMsa" parinirvAMtA, sahyAtmA nA'nyalakSaNaH ||5|| mithyAtvAdi kaluSita pariNAmathI sAtA vedanIyAdi karmone je katAM che, tenA phaLa rUpe viziSTa zAtAdine je upabhoktA che, karma udayanA anusAre narakAdi bhavAne viSe je bhaTakanAre che tathA ratnatrayanA prakarSa pAmelA abhyAsa vaDe niHzeSa kamazathI je mukti meLavanAra che, te ja AtmA che. lakSaNe jene nathI, e AtmA nathI. (5) vika je bharatI karAra Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA prazna AtmA che tenI sAbiti zu? uttara AtmA sau kAI ne svAnubhava pratyakSa che. hu chu" e jJAna sau kAI ne svAnubhava siddha che, kintu hu' nathI ? evu jJAna koI te paNa thatuM nathI. 'hu chu" e jJAnanA viSaya je koI che, te ja AtmA che. vaLI hu chu...' evI pratIti indriyeAnI sahAya vinA ja thAya che, tethI te AMtarika kriyA che, kintu zArIrika kriyA nathI. e pratIti zarIrane thatI nathI paNa aMtarane thAya thAya che. AtmAnA guNA avagrahAddhi paNa sau koIne pratyakSa ne che. jyAM smaraNa thAya che, tyAM tenI pUrva avagraha, IhA, apAya ane dhAraNA hAya ja che. rUpa rasAdi dharmAM vaDe jema ghaTapaTAdittu pratyakSa thAya che, tema avagrahAdi dha varka AtmA rUpI dhI nu paNa pratyakSa thAya che. dana, smaraNa, pratyabhijJAna ane AleAcana ADhikaranAra caitanya dharmayukta 'adaM|' pratItine viSaya AtmA, jaDa dehathI jUda che. ' huM sthUla chuM, huM kRza chuM,' ItyAdi pratIti ' Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA "hA" pratItine AbhAsa che, kAraNa ke uttara kALamAM dhUruM je zArI ' "mAruM zarIra skUla che, " je rA' "mAruM zarIra kuza che. ItyAdi viparIta pratIti thAya che. e rIte huM-jADe-pAtaLo chuM, e yAla thavAnuM kAraNa zarIra uparanuM AtmAnuM mamatva che. AtmAnA saghaLAM kArya zarIra dvArA thAya che, tethI AtmAne zarIra para atyaMta prema hoya che. pariNAme AtmA pitApaNAne Apa zarIramAM karI de che ane zarIranA keTalAka dharmone pitAmAM ghaTAvI le che. vastutaH e saghaLA khyAle zarIramAM thatA nathI, kiratu AtmAmAM thAya che, kAraNake gautanya e zarIrane dharma nathI paNa AtmAne dharma che. je padArtha pite tanyavALo nathI tene rauta ne game teTale saMbaMdha thAya te paNa te cetana banI zakato nathI. jemake ghaTane prakAza ApavAne svabhAva nathI, te hajAra dipakanA saMbaMdhathI paNa ghaTa prakAza ApI zakatuM nathI. tanya e svapara prakAzaka che. zarIra e jaDa che, tethI svapara prakAzaka nathI. kAThinya e pRthavIne dharma che, paNa jalana nathI, tema caitanya e amUrta che tethI te mUta zarIrane dharma nathI paNa amUrta jIvane dharma che. zarIramAMthI tanya banatuM hoya te nabaLA zarIramAM caitanyane prakarSa ane puSTa zarIramAM maitanyane apakarSa dekhAya che, te bane nahi, Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA prANavAyunA AdhAre rautanya hoya te maraNa pathArIe paTele vadhAre zvAsocchavAsa le che, tethI tenAmAM rautanyanI adhikatA hovI joIe ane samAdhistha gI bIlakula zvAcchavAsa letA nathI, tethI temanAmAM caitanya na rahevuM joIe. paraMtu tema banatuM nathI. teja ane vAyu, ubhayanA abhAve mRta zarIramAM rautanya nathI ema kahevAmA Ave, te te ja mRtakamAM utpanna thayelA kITakamAM. caitanya kema dekhAya che? caitanya eka bhUtane dharma nathI, tema bhUta samudAyane paNa dharma nathI, kAraNa ke pratyekamAM je hetuM nathI te samudAyamAM paNa AvatuM nathI. zarIrAkAre maLelA bhUtemAMthI maitanya thAya che, ema kahevAmAM Ave che temAM kAraNa ekalA bhUte ja che ke bIjuM kAMI che? ekalA bhUtethI banatuM hoya te sarvatra banavuM joIe. bIjA sahakArI. kAraNanA maLavAthI bane che, te te sahakArI kAraNa, bhUta svarUpa che ke bhUtathI atirikata che? bhUta svarUpa haya. te prathamanI Apatti kAyama rahe che. bhUta sivAya bIjuM kAMI hoya, te te ja AtmA che. madirAnA aMgamAMthI mada zakti utpanna thAya che, tema bhUtane saMgathI caitanya zakti utpanna thAya che, ema kahevuM paNa khoTuM che. maMdiranA pRtha agamAM avyakta madazakti rahelI che, tema pRthaga bhUtAmAM rautanya. zaktine aMza paNa nathI. vaLI madirAnA aMgamAMthI je Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 madyazakti utpanna thAya che, te vastutaH madriA ke tenA AdhAramAM nathI kintu tenA pAnamAM che ane deizanA pAnamAM je zakti Ave che, te jIvanA cAge Ave che. dadhinA sacaiAgathI jema nidrAdi utpanna thAya che, tema madirAnA sacAgathI jIvamAM mazakti utpanna thAya che tui ajIvamAM te utpanna thatI nathI. e rItie madyazaktinI utpatti paNa jIvanI ja siddhi kare che. zarIra e rUpI, AkAravALuM ane iMdriyeAthI jANI zakAya evuM che. jJAna vagere guNeA arUpI, AkAra vinAnA ane indriyA vaDe na jANI zakAya tevA che. tethI zarIra ane AtmA vacce guNuguNI bhAva paNa ghaTI zaktA nathI. guNane AdhAra guNI suNAnA jevA ja arUpI Adi hAvA joIe. AtmA sva-zarIra-gata caitanya svasa'vedana pratyakSathI siddha che. para zarIra gata caitanya ceSTAvattva' hetuthI siddha thAya che. kAraNa ke pratyeka sacetana prANImAM hitAhitaprAptipaztiArAnukULa ceSTA najare paDe che, arthAt hitanI prApti ane ahitanA parihAra karavA mATe prANI mAtra pravRttizIla dekhAya che. 1 mAtAnu caitanya suta caitanyanu* upAdAna hAya te sampUmi cUkADhi jaMtuone viSe caitanya nahAvu" joie, kAraNake teone mAtAhika nathI. paraMntu mAtAki * 1. pa Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA nahi hovA chatAM cUkAdimAM catanya pratyakSa jaNAya che, tethI mAtAnuM caitanya sutacaitanyanuM upAdAna nathI. citanyane pratiSedha karanAra pratyakSa ke anumAna -eka paNuM pramANa nathI. jyAre caitanyane siddha karanAra vasaMvedana pratyakSa pramANu uparAMta sarvajJa vacanasvarUpa zrIjinezvara-devonuM Agama vidyamAna che. Agama pramANa kahe che ke-upayoga lakSaNavALo chava saMsAramAM anAdikALathI bhaTake che.' vaLI jIvane je pratiSedha kare che, te ja jIva che kAraNa ke acetanamAM pratiSedha karavAnuM sAmarthya nathI. vaLI AtmAne niSedha asaMbhava che. "mAtA che thA " "ag nAgarimA" "suits "mRta !' " are ityAdi vAkyo jema asaMbhavita che, te AtmAnA nidhavAcaka sava vAkyo asaMbhava doSathI grasta che. vyutpattima, zuddhapadane niSedha pitAthI viruddha arthane sAbita kare che. "aghaTa" kahevAthI ghaTanI paNa siddhi thaI jAya che, tema ajIva kahevAthI paNa jIvanI siddhi thaI jAya che. "aDitha e pada vyutpattimata nathI ane akharaviSANu e zuddha-asAmAsika pada nathI, tethI ja te niSedha hayAtine siddha karatA nathI. vidyamAna vastune ja niSedha thaI zake che. chaThThI Indriya ke chaThThA bhUtane keI niSedha karatuM nathI. SaSTha Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA FC bhUtane keI niSedha karatuM hoya te te bhUtanI sAthe ja saMdhyAnA samavAyano niSedha kare che, paNa saMkhyA ane bhUtane nahi ja. e rIte kharaviSANu nathIH devadatta gRhamAM nathI? AkAzamAM be caMdramA nathI. ghaDA jevaDuM motI nathIH e vagere niSedha paNa anukrame vastunA samavAya, saMga, sAmAnya ane vizeSa dharmonA che kintu keIpaNa dhamInA nathI. "AtmA nathI e vAkya paNa AtmAne niSedha karatuM nathI kintu mRta dehanI sAthe AtmAnA saMbaMdhane niSedha kare che. jemake-mRta zarIramAM AtmA nathI. vaLI AtmAnI sAbitI mATe vadhu UMDA na utarIe ane mAtra eTaluM ja samajIe ke rUpa rasa vagere guNe jema keI AdhArabhUta dravya vinA rahI zakatA nathI, tema rUpa jJAna, rasa jJAna vagere guNone paNa AdhAra joIe ja ane te AdhAra AtmA sivAya bIjuM kaI nathI. eTaluM samajavAmAM Ave te paNa sau koIne "AtmA che ema kabUla karavuM ja paDe tema che. AtmA, e rIte eka sata dravya siddha thAya che. kaI paNa sad vastune ekAMte nAza thato nathI. je kSaNe ghaTane nAza thAya che te kSaNe te ghaTa ghaTarUpe rahetuM nathI hitu ghaTa pite ja ThIkarArUpa pariNAma pAmI jAya che, dIpaka tama rUpa banI jAya che ane taLAvanuM pANuM zItaLa pavanarUpa banI jAya che, tema AtmA paNa eka bhavane choDIne turata ja anya bhavane prApta karI le che, kintu eka kSaNavAra mATe paNa pitAnI hayAti gumAvatA nathI; Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA jema sane ekAnta nAza nathI tema asatane utpAda paNa nathI. anyathA kurma ramAdithI rajaju AdinI utpatti thaI javI joIe paNa tema banatuM nathI. AtmA sata. che, mATe paraloka gAmI paNa che. praznava zarIrathI AtmA alaga che, enI pratIti. zI rIte karavI ? uttara0 (1) prathama te sukhaduHkhanI lAgaNI je zarIrapazI nahi paNa aMtaspazI che, te parathI zarIrathI, alaga kaI zaktivizeSa zarIramAM hayAti dharAve che. tene spaSTa khyAla AvI zake che. (2) Indriye viSayagrahaNanAM sAdhana che, paraMtu IndrionI madadathI viSayane grahaNa karanAra koI tattva alaga che, ema siddha thAya che. sAdhakane sAdhananI apekSA. rahe che, tethI sAdhaka ane sAdhana eka na hoI zake. (3) pudgalanA rUpa-rasAdi guNe jANItA che. emAM kaI paNa guNa e nathI ke-je tanya tarIke sAbita thAya. caitanya guNa e sarva keIne svAnubhava siddha che, e guNanA dhamI tarIke je tatva sAbita thAya che, te ja AtmA che. caitanyanuM upAdAna mastaka siddha thatuM nathI, kAraNa ke mastaka e bhautika che ane caitanyanA saMvedanamAM. nimitta mAtra che. (4) eka ja mAtApitAnA saMtAnamAM agara eka ja sAthe janmela yugalamAM DahApaNu, anubhava, vatana Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA vageremAM je pharaka jovAya che, temAM kAraNa tenA pUrvajanmanA saMskAra sivAya bIjuM zuM kalpI zakAya tema che? ahika kAraNe asara kare che, paraMtu enI paNa ekasarakhI asara thatI nathI, tenuM kAraNa zuM? (5) saMsAramAM nIti ane dharmanA mArge cAlanAra paNa duHkhI ane daridra dekhAya che, jyAre anIti ane adharmanA mArga para pravartanAra paNa sukhI ane saMpattibhAna dekhAya che. emAM pUrva janma pArjita vicitra karmonAM vicitra pariNAme sivAya bIjuM kAraNa zuM hoI zake? prazna pUrvajanma hoya te te yAda kema na Ave? uttara vartamAna jiMdagImAM ja eka avasthAnI ghaTanA anya avasthAmAM yAda nathI AvatI, te pUrvajanmanI vAta kyAM karavI? janma pade, zarIra paTe, IndriAne paTe, sthAnane palTa, vAtAvaraNane palTa, ekasAthe saghaLe ja palTo thaI jAya, tyAM janmAMtaranI vAta kayAMthI yAda Ave ? chatAM kaI kaI mahAnubhAvane Aje paNa 'pUrvajanmanA amuka kRtya yAda Ave che. chevaTamAM chevaTa pUrve anubhavela AhAra ane kAmakrIDA, e te pratyeka prANIne keIne paNa zIkhavyA vinA yAda Ave che ja ane e ja jIvanA punarjanmane acUka purAvo che. vartamAna janmamAM janmanA prathama divase ja thatI "AhArAbhilASA" ane bAlyavayamAM ja DhIMgalA-DhIMgalInI mata rUpe dekhA detI viSayAbhilASA e koIne paNa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zraddha zIkhavyA vinA ja thatI hAvAthI pUrvajanmanA atyaMta abhyAsanu ja phaLa che, ema mAnyA sivAya koIne paNa cAle tema nathI. 1990 A sasAramAM aneka ghaTanAo akasmAta ane che,. e paNa punarjanmanI sAkhitI che. akasmAta thavAmAM dRSTakArachunA cAga nathI, e sAcu' hAvA chatAM te ghaTanA adRSTa paNa kAraNa vinA kadI anI zake ja nahi. kAraNa. vinA je kaI cIjo mananArI hAya che, te sadA manavI joIe athavA kadI paNa na khanavI joI e. kavicat ane kaThThAcit bananArI ghaTanAe! kAraNa vinA kdI bananArI. heAtI nathI e nyAyanA sava mAnya siddhAMta che. je kAraNeAe akasmAtA ane che, te kAraNeA adRSTakamanA astitvane siddha kare che. ka nuM astitva siddha thatAMnI sAthe ja AtmA ane tenA pUrva janmanuM astitva paNa siddha thaI jAya che. pUrvajanmanuM astitva siddha thatAMnI sAthe ja punaHjanmanu paNa, astitva sASThita thaI jAya che. AtmA, kama, pUrva janma ane punaHjanma siddha thatAM meAkSa ane Izvaratva paNa siddha thaI jAya che. AtmAnI kamamalathI pUrNa zuddhi, enu nAma meAkSa che ane e mekSa e ja paramAtmapaNuM che. prazna paramAtmA che, enI sAbitI zuM ? uttara0 paramAtmasiddhi mATe lAMkhI yuktiomAM utaryAM vinA ja samajI zakAya che ke azuddha AtmAna Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA hayAti e ja zuddha AtmA-paramAtmAnI hayAtimAM. pramANa che. je vastuonI aMzataH zuddhi jovAya che, te vastuonI pUrNa zuddhi paNa saMbhavita che. AtmA paNa eka vastu che. enI pUrNa zuddhinuM nAma paramAtmApaNuM che. AtmA mUDha dazAmAM hoya che, tyAM sudhI bahirAtmA kahevAya che. zuddhinA prakarSathI te ja AtmA anukrame. bhadrAtmA, antarAtmA, sadAtmA, mahAtmA, gAtmA ane paramAtmA bane che. paramAtmapaNAne IjAre kaI eka vyaktine nathI, paraMtu je keI AtmA AtmazuddhinA punita paMthe AgaLa vadhe ane zuddhinA zikhare pahoMce, te AtmA pite ja paramAtmasvarUpa-IzvarasvarUpa banI jAya che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanA astitvanI siddhi tulyapratApodhamasAhasAnAM kecillabhante nijakAryasiddhim / pare na tAmatra nigadyatAM me karmA'sti hitvA yadi ko'pi hetuH // // tulya pratApa, tulya udyama ane tulya sAhasavALAmAMthI paNa keTalAka pitAnA kAryanI siddhine prApta kare che ane bIjA prApta karatA nathI. emAM karmane choDIne je bIje keI hetu hoya, te mane kahe. vicitradehAkRtivarNagandha kamAvajAtimAmAdAra ! kena kriyante bhuvane'GgivargA ciranA sa nirajI vinA rimA lekane viSe vicitra prakAranA zarIravALA, AkRti-vALA, varNavALA, gaMdhavALA, prabhAvavALA, jAtivALA, janmavALA ane svabhAvavALA prANIo dekhAya che. A prakAranI vicitratAo purAtana karmane choDIne bIjA kenA vaDe karAya che? vivarya mAsAnnava garbhamadhye bahuprakAraiH kllaadibhaavH| udvartya niSkAsayate savitryAH jarmata varga vikSAra purva III garbhane viSe nava mAsa sudhI bahu prakAranA kalAdi bhAvaTe vadhArIne, udvartana karIne mAtAnA garbhamAMthI bahAra kaDhAya che, temAM pUrva karmane choDIne bIje ka. hetu che? Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma prazna jIva pahelAM ke karma? uttara0 jIva pahelAM ane karma pI, e vAta ghaTI zake nahi. karma vinAnA jIvane karma karavAnuM prajA zuM? karmarahita jIva paNa karma kare, te siddhanA jIe paNa karma karavAM joIe. karma pahelAM ane jIva pachI, -e vAta paNa ghaTI zake nahi. jIva rUpI karyA vinA karma thAya zI rIte ? jIva ane karma eka sAthe utpanna thayA, e vAta paNa mAnavA cagya nathI. kartA ane karma samakALe utpanna thaI zake nahi, kAraNa ke karma karanAra jIvanI hayAti pUrve joIe. jagatamAM kama nathI paNa eka jIva ja che, e vAta paNa ghaTatI nathI. jagatanI pratyakSa vicitratA ekalA jIvathI ghaTI zakatI nathI. jIva ane karmanA saMgathI ja jagatanI citravicitratA ghaTI zake che. jIva ane karma kAMI che ja nahi, e vAta paNa pratyakSa pramANathI viruddha che. kAMI che ja nahi, evuM jJAna kene thayuM ? e jJAna jene Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddha thayuM te te che ja. mATe jIva ane karmane bIjAMkuravata anAdi saMbaMdha che, ema mAnIe te ja jagatanI vyavasthA ghaTI zake che. prazna jIva ane dveSI chatAM azubha karmo kema uttara0 sukha meLavavAnI atizaya utsukatA ane sukhanA upAyanuM ajJAna, e jIvane azubha karma karavAnuM mukhya nimitta che, vaLI sukhanA upAyanuM jJAna hovA chatAM ghaNuM vakhata karmane prerAyo jIva duHkhanAM kAraNenuM sevana karate paNa jagatamAM pratyakSa dekhAya che. cera, cArInA kaSTane jANavA chatAM cerI kare che. vyabhicArIvyabhicAranI pIDAone samajavA chatAM vyabhicAra kare che. regI, kupaccenuM duHkha jANavA chatAM kupathyanuM sevana kare che. jugArI, jUgaTAnAM pariNAma jANavA chatAM jUgaTuM rame che. e vagere jANavA chatAM dukhaphaLavALuM azubha karma cha kare che tenAM pratyakSa udAharaNa che. e ja dRSTAMte jIva duHkhane teSI chatAM AgAmI kALe jenAthI duHkhathavAnuM che evAM ja karmo, pUrvaka ane bhavitavyatAdinA kAraNe kare che, ema samajavAnuM che. prazna jIva arUpI chatAM Indrio ane hastAdinI. madada vinA karmone kevI rIte grahaNa kare che? uttara0 saMsArI jIva anAdi karma-saMbaMdhavALe. hovAthI ekAMte arUpI nathI, te paNa carmacakSane agocara Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pas hovAthI tene ApaNe arUpI kahIe chIe. te kevI rIte karma grahaNa kare che, e samajavA mATe aneka daSTAMte che. vanaspatio, indriyo ane hastapAdAdinI madada vinA ja AhAra grahaNa kare che. siddha karelA pArAnI guTikA, svayameva dugdhAdinuM pAna kare chenALiyeranuM phaLa, nALiyerInA mULamAM raheluM pANI, hAtha-paga vinA ja grahaNa kare cheH dhyAnI puruSa, Indriye ane mananI madada vinA ja dhyAna dhare che, jihuvAnI madada vinA jApa jape che, karNanI madada vinA zabdazravaNa kare che ane pUjAnI sAmagrI vinA ja pUjAdi kare che. tema jIva paNa jevuM bhaviSyakALamAM banavAnuM hoya tevI preraNane vaza thaI athavA kAla samavAyAdi pAMca samavAyothI prerAI, Indri ane hastAdinI madada vinA ja karmone grahaNa kare che. prazna jIva upara lAgelAM karmo dekhAtAM kema nathI? uttara0 jema gaMdhanA ke zabdanA pudgale ghaNuM ekatra thAya te paNa dekhAtA nathI athavA siddha karelA pArAe pAna kareluM ghaNuM paNa suvarNAdi dekhAtuM nathI, tema anaMta kame paNa piMDIbhUta thaIne rahelA havA. chatAM dekhAtAM nathI. prazna amUrta AtmA mUrta kamene kevI rItedhAraNa karI zake? uttara. e mATe dazyamAna zarIra ja pratyakSa pramANa che. AtmA amUrta hovA chatAM skUla zarIrane dhAraNa karI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA zike, te sUkSama evA karmone dhAraNa karI zakavAmAM harakata ja zuM? e ja rIte AtmA arUpI chatAM viSaya, kaSAya, mithyAtva, avirati Adi karma janita vikArothI vikArI thata paNa pratyakSa dekhAya che. mATe pratyakSa pramANathI ja amUrta AtmAne mUrtakarmanA saMbaMdhavALo mAnavo joIe, prazna jIvane karyagrahaNa karavAne svabhAva anAdina che, te zI rIte paTI zakAya? uttara0 anAdi svabhAva paNa prayatna dvArA 5TI zakAya che. pArAne caMcaLa ane agnimAM uDI javAne svabhAva paNa jema tathA prakAranI bhAvanA devAthI peTAIne sthira thAya che. agninI dAhakatA paNa maMtraprayAga vaDe, auSadhi vaDe, ke satya, zIla ane tapanI AcaraNa vaDe -paTAtI anubhavAya che. lehacumbaka pASANa paNa agnithI -mRta thayA bAda athavA bIjI auSadhiothI saMyukta thayA bAda leha grahaNa karavAne svabhAva cheDI de che. vAyu caMcala svabhAvavALo hovA chatAM paNa pakhAlamAM purAvAthI sthira rahe che. bIja aMkure utpanna karavAnA svabhAvavALuM hovA chatAM baLI gayA pachI aMkutpatti thatI nathI, tema jIvane karyagrahaNa karavAne svabhAva paNa siddhatva pAmyA bAda nAza pAme che. prazno jagatanA cha kama pramANe sukhaduHkhane bhagave che, te te karmagaNane preranAra keNa che? uttara preranAra keI nathI. bhagavAna, deva devata, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma 0904 vidhAtA, vidhi, kAla, yama, kRtAnta ke lekha, e saghaLAM karmanAM ja nAme che. keInI paNa preraNA vinA karma pitAnA svabhAve ja AtmAne te te karmane cogya phaLa pamADe che. je jIve ajIva zarIranI sAthe saMbaMdha rAkhI hAla Ave che, pUrve jIvatA hatA ane bhaviSyamAM Avaze, te savane karmonI sAthe zaikAlika saMbaMdha che. AkhuM jagata dravya ane paMcasamavAyamaya che. paMcasamavAyanA sAmarthyathI jIva karmonuM grahaNa, dhAraNa ane vedana Adi kare che. prA karmo jaDa che, nijAgakALane jANatA nathI ane AtmA duHkha bhogavavAne kAmI nathI, tathApi jIva duHkhane Adhina kema thAya che? uttara0 karmo jaDa chatAM dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhava AdinI sAmagrInI tathA prakAranI anivArya zaktithI prerAIne sva-AtmAne baLAtkAre duHkha de che. jema ke-ane jaDa hevA chatAM zarIramAM kapha, pittaane vAyu AdinA vikAro kare che auSadha, viSa, bhasma, pAre vagere, pitapotAnA pariNAmakALe sukha-duHkhane anubhava karAve cheH bhinna bhinna prakAranA roga, zItaLA, orI, achabaDA, kSaya, pakSAghAta, ardhAga, zItAMga, motIo vagere pitapatAnA kALe paripAka pAme che? pittajavara, kaphajavara, vAtajavara, tridoSajavara, vagere amuka samaya pachI ja zame che ane pachI cAlyA jAya che :tema kama paNa jaDa hovA chatAM tenA kALe phaLa cakhADe che.. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA prazna A janmamAM karelAM badhAM karma A janmamAM ja kema phaLa ApatAM nathI? uttara cAra prakAre phaLa Ape che. 1. A janmamAM kareluM A janmamAM ja udaya Ave cheH jemake-siddha, sAdhu agara rAjA pramukhane kareluM dAna cA cerI vagere A bhavamAM ja phaLe che. 2. A janmamAM kareluM AvatA janmamAM phaLa Ape che jema ke-satInuM satItva, zarAnuM zaurya, munione tapasaMyama athavA abhakSyanuM bhakSaNa, apeyanuM pAna ItyAdi. 3. para janmamAM kareluM A janmamAM phaLa Ape che. jema ke ekanA ghera putra janme che, je svayaM dukhI thAya che ane kuTuMbane paNa duHkhI kare che. ekanAM ghera putra janme che, je svayaM sukhI bane che ane kuTuMbane paNa sukhI kare che vagere. 4. para-janmamAM kareluM para-janmamAM ja phaLe che. jemake evA ghaNuM karmo che ke je devagati ke narakagati prAgya hAya, tethI manuSyagatimAM phaLatAM nathI. bhUta bhavamAM upArjana karelAM tevAM karma vatamAna bhavane choDI anAgata bhAmAM ja phaLe che. vaLI zAstromAM karma bIjI rIte traNa prakAranAM paNa kahyAM che. bhukata, bhAgya ane bhUjyamAna. grahaNa karelA kALiyA samAna bhuktakarma che, grahaNa karavAnA keLiyA samAna bhAgyakarma che ane grahaNa karAtA keLiyA samAna bhujamAna karma che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapadanuM svarUpa kRtsnakarmakSayAnmAkSA, janmamRtyavAdivarjitaH / sarvabAdhAvinimukta, ekAnta-sukhasagataH // 1 // samastakarmanA kSayathI mikSa thAya che. te janma mRtyu AdithI rahita, sarva pIDAothI vinimukta tathA ekAnta sukhathI saMgata che. (1) yanna duHkhena mamminnaM, na ca bhraSTamanantaram / abhilASApanItaM yat, tajjJeya paramaM padam // 2 // je khathI mizrita nathI, je AvyA pachI cAlI jatuM nathI ane jenA maLavA bAda sarva abhilASA nivRtta thAya che, tenuM nAma paramapada che. (2) aparAyattamautsukyarahita niSpratikriyam / sukha svAbhAvikaM tatra, nityaM bhayavivarjitam ||3|| tyAM aparAyA-svAdhIna, sukayarahita, niSpatikriya, svAbhAvika ane sadA bhaya rahita sukha raheluM che. (3) paramAnandarUpaM tad, gIyate'nyairvicakSaNaiH / itthaM sakalakalyANa, rUpatvAtsAmprataM yadaH // anya vidvAna vaDe te paramAnanda svarUpa kahevAya che. e rIte sakala kalyANarUpa hovAthI tema kahevuM, e sukta ja che. (4) Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA loke tatsahazo hyArthaH, kRtsne'pyanyo na vidyate / upagIyeta tadhena, tasmAnnirupamaM sukham // 5 // samasta lokane viSe tenA samAna bIje kaI padArtha vidyamAna nathI, tethI tene "nirupama' sukhakahevAya che. (5) pratyakSaM tadbhagavatAmahatAM taizca bhASitam / gRhyate'stItyataH prAjenacchadmasthaparIkSayA // 6 // te sukha bhagavAna arihaM tene pratyakSa che ane teoe tenuM pratipAdana karyuM che. te kAraNe buddhimAna puruSe vaDe tenuM astitva svIkArAya che, paNa chamasthAnI parIkSA vaDe nahi. (6) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUti . prazna e mAnelI mukti ane tenA upAnuM svarUpa zuM che?' uttara jenonI mAnyatA mujaba saMsAramAM ja be prakAranA che. eka bhavya ane bIjA abhavya. bhavya eTale mokSagamanane cogya, abhavya ethI viparIta, sarva mATI ghaTa banavAne lAyaka hovA chatAM paNa sarva mATI. saMcAganA abhAve jema kadI paNa ghaTa rUpe thatI nathI, tema melane lAyaka paNa sarva jIve kadI paNa mokSa pAmatA. nathI. bIja baLI gayA pachI jema, aMkure utpanna thata nathI, tema punarjanmanA kAraNabhUta kamabIja baLI gayA pachI muktAtmAone janmarUpa aMkure kadI utpanna thatuM nathI. jaina zAstramAM muktAtmAone anantajJAna, ananatadarzana, ananta virya ane anantasukha mAnavAmAM AvyuM che. naiyAyikAdi dazanakAroe. sukta jIne kevaLa Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA phukhAbhAva mAnelo che, paNa sukha mAneluM nathI. paraMtu teonI mAnyatA pramANe je dukhAbhAvaneja mekSa mAnI levAmAM Ave, te mUccha, nidrA yA bebhAna avasthAne paNa kema mekSa na mAno? ema kahevAmAM Ave che ke-muktimAM sukha mAnavAthI e sukhanA rAgI evA sunine mekSa kema saMbhave? paNa tenI sAme kharahita mekSanI IcchAvALA duHkhanA draSI munine paNa mokSa kayAMthI maLe? e prazna Ubheja che. paraMtu jema ene viSe dveSarahita munine mokSa prApta thaI zake, tema sukhane viSe Asakti rahita munine paNa mokSa prApta thavAmAM kaI paNa aMtarAya mAnavo joIe nahi. muktimAM kevaLa sukha ja che tethI tyAM sukhaduHkha ubhaene abhAva che, ema kahevuM hoya te tema kahevAmAM kAMIpaNa harakata nathI. paNa 4 nAsti " eka ja ghaTa vastu hovA chatAM "ghaTa-paTa ubhaya atra nathI--ema kahenavAmAM jema deSa nathI, tema ekaluM sukha ja mekSamAM hevAthI tyAM sukhaduHkha ubhaya nathI, ema jarUra kahI zakAya. sAMsArika sukha mehajanya che, jyAre mokSasukha suvizuddha Atma-maNusvarUpa hevAthI mohajanya kha ane kalezathI rahita che. keTalAka kahe che ke mAtra jJAnathI mukti maLe che, paraMtu ema kahevuM e asatya che. strI, bhojana vagerenA jJAna mAtrathI tenA bhogane Ananda anubhavI zakAtuM nathI. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yukti 83 kevaLa kriyAthI ja mokSa maLe che, ema belavuM te paNa ayukta che. kAraNa ke-mithyAjJAnavALA puruSane prayatna karavA chatAM phaLa maLatuM nathI, e pratyakSa dekhAya che eTaluM ja nahi paNa jJAnarahita kiyA te mUchadika avasthAmAM paNa hoya che kinatu te arthajanaka banatI nathI. tethI mokSa mATe jJAna ane kriyA ubhayanI AvazyaktA che. judA judA darzanakAre judAM judAM sAdhane mokSane mATe batAve che, paraMtu te sarvane samAveza jJAna-kriyA ubhayamAM thaI jAya che. keI kahe che ke-guru vacanamAM zraddhA rAkhavAthI mokSa maLe. keI kahe che ke parabrahmAnA jJAnathI mokSa maLe e rIte ke mauna dhAraNa karavAthI, kaI tIrthayAtrA karavAthI, ke tapa karavAthI, ke japa karavAthI vagere je je jAMjudAM sAdhane batAve che, te kAMte kriyArUpa che, kAMte jJAnarUpa che, paraMtu ekalI kriyA cA ekalA jJAnathI kArya siddhi mAnanArA vyAjabI nathI. kAryasiddhi ubhayanA saMgathI ja thAya che. AthI jene e svIkArela jJAna-kriyA ubhaya e ja mokSane mArga che, ema abAdhita rItie siddha thAya che. prazna. sAdhupaNuM, e siddhine mArga che. e zAthI? utara sevake svAmInA zIlane anusaravuM joIe, e nyAye mumukSu sAdhuo siddhanA guNene anusare che, tethI teo siddhinA mAge che ema nirvivAdapaNe siddha thAya che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA siddho azarIrI che, tethI sAdhuo paNa zarIranuM mamatva cheDe cheH siddho amUrta che, tethI sAdhuo paNa mUrta zarIrane saMskAra cheDe che. siddho nirAhArI che tethI sAdhuo paNa parvadivase tathA anya divase AhArane tyAga kare che. siddho zreSamukta che, tethI sAdhuo paNa dveSa cheDI maitrI dhAraNa kare che. siddho vitarAga che tethI sAdhuo paNa baMdhuonA snehane parityAga kare che siddho niraMjana che, tethI sAdhuo paNa rati ane prItinA lepathI mukta thavA prayAsa kare che. siddho niSkriya che, tethI sAdhue paNa AraMbha samAraMbhanA tyAgI bane che siddha nispRha che, tethI sAdhuo paNa sarva prakAranI AzA ane tRSNAone cheDe che siddho nirbandhana che tethI sAdhuo paNa apratibaddhapaNe vihAra kare che. siddho kevaLajJAnI tathA kevaladazI che, tethI sAdhuo paNa sarva jagatanI vinazvaratAne sadA jUe che. siddha Ananda-- paripUrNa che. tethI sAdhuo paNa sateSa ane samabhAvanA sukhane anubhava levA nirantara prayatna kare che. e rIte satya, zIla, kSamA, saMtoSa, pApakAra, niSaNatA, vItarAgatA, niHsaMgatA, apratibaddhacAritAna nirvikAritA, nizcalatA, asvAmisevitA, nirbhikatA, apAzanatA, saMsArasaMbaMdhargusitA, vagere mumukSuonA alpa guNa e siddhAtmAonA anukaraNarUpa hovAthI vadhatA vadhatA siddhi kSetramAM anata ane paripUrNa thAya che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUkti prazno siddhAtmAone zarIra ane indriya vinA zuM sukha mAnavuM? uttara0 jema manuSyane addabhuta nRtyadarzanathI sukha thAya che, tema siddha bhagavaM tene vizvanA vartAvArUpa nATakanA kSiNathI nitya sukha vate che. nidrAvasthAmAM Indriyajanya sukha ke hAthapaga AdinI ceSTA nahi hovA chatAM te sukhI che, ema kahevAya che athavA jAgrata avasthAmAM kaI saMtevI mANasane sparzadi viSa ke tenA sAdhanene ega nahi hiovA chatAM te paramasukhI che ane tenuM sukha te ja jANe che, ema kahevAya che, tema siddhAtmAone InTinA viSaye ane hastapAdAdinI kriyAo nahi hovA chatAM anaMtasukha che ane temanA te sukhane teo ja jANe che paNa te sukhanA jJAnathI hIna AtmAo jANatA nathIH siddho vaDe paNa te sukha kahevAtuM nathI, mATe te sukha anirvacanIya che, ema kahevAya che. prazao saMsAranA bhogasukhe regarUpa zAthI kahevAya che? uttara0 jagatamAM je rogo thAya che, te sarva AhAradinA upagathI ja thAya che. anAhAra dazA pAmelAne cioi hotA nathI. regenuM kAraNa A rIte AhAzadine bhoga che. tethI kAraNamAM kAryane upacAra karIne saMsAranA sukhabhogane garUpa kahevAmAM Ave che. regonI davA karavA mATe regI ja Atura thAya che paraMtu nigI kaMdI davA karAvavA utkaMThita thata Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraNa nathI tema tRSNA rUpI riMganA kAraNe ja jIva bhoga mATe Atura thAya thAya che, tethI paNa bhAgane reganI upamA ApavAmAM Ave che. reganA pratikAramAM jema duHkhanA abhAve sukha buddhi thAya che, tema viSayomAM paNa duHkhane pratikAra ja sukha rUpa manAya che. khAvAnuM sukha, bhUkhanuM duHkha zamyuM nathI, tyAM sudhI ja manAya che. je tema na hoya te adhika khAvAmAM adhika sukha thavuM joIe paNa tema te thatuM nathI. ulaTuM ajIrNa javarAdi pIDA thAya che. jalapAnanuM sukhagaLAnI zuSkatA dUra karavA pUratuM ja che. paraMtu tRSAthI adhika jalapAna karanArane ulTI ke Aphare thAya che. ThaMDaka ke tApa teTalA ja anukULa lAge che ke jeTalA pramANamAM bakAre ke zaradIne vikAra hoya che. eja rIte anya indriyanA bhege paNa vipulatAnA hisAbe sukha karanArA nathI, kintu tRSNArUpI dukhanA hisAbe ja sukha karanArA che. mAtrA ke pramANathI adhika Avela zabda, karNanI badhiratA kare che, teja, cakSunI maMdatA kare che, gaMdha, nAsikAmAM masA vagere pIDAone utpanna kare che. e rIte pratyeka bhoga pramANathI adhika thAya che, tyAre sukhanA badale duHkha utpanna kare che. pramANapata bhoga paNa svataMtra sukharUpa nathI, kintu nA pratikArarUpa banIne sukhano anubhava karAve che. tethI bhogasukhane Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA traNe prakRtio parama saMkaleza svarUpa che. e traNanI hAtimAM jIvane je sukha hoya che, te asthira, caMcaLa ane dukha mizrita hoya che. siddhAtmAone rAgAdine abhAva hoya che. tethI rAgAdinA abhAve siddhanA jIne saMkaleza hita je sukha thAya che, te ja sAcuM ane sthira sukha che. e sukhane rAgAdi rahita AtmAo ja jANI zake che. sannipAtanA abhAvamAM thanArA sukhane sanipAtathI thata AtmA jema jANI zakate nathI, tema rAgAdithI grasta-rAgAdine parataMtra evA AtmAo paNa rAgAdinA abhAvathI thanArA sukhane jANI ke anubhavI zakatA nathI. saMsAramAM sukhImAM sukhI gaNAtA AtmAonA mAthe paNa maraNAdino bhaya hoya che. siddhanA AtmAone e bhaya nathI, tethI paNa siddhinuM sukha avyAbAdha che. vaLI bIja baLI gayA pachI jema aMkuro utpanna thatA nathI, tema kamabIja baLI gayA pachI janmarUpI aMkura pragaTatuM nathI. ane janma nathI tyAM jarA ke maraNadine bhaya paNa nathI. siddhanA ne sadAkALa sukaya nivRtti hoya che. saMsArI sukhanA anubhavane AdhAra paNa sukya nivRtti upara che. paraMtu Indriya viSayenA bhAga paryakta thanArI cUkaya nivRtti svalpakALa mAtra rahevAvALI che. tathA eka nihiM anya viSayanI utsukatA UbhI karIne ja jAya che. siddhanA jIvone te nivRtti sAva - Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukti 89 kAlikI hoya che, tethI siddhinuM sukha sarva saMsArI jInAM sarva sukho karatAM paNa ananta guNuM adhika hoya che. saMsAranuM kaMI paNa sukha duHkharahita, saMpUrNa ke avinazvara hotuM nathI. siddhinuM sukha dukharahita, saMpUrNa ane avinazvara hoya che. saMsAranuM sarva sukha parAdhIna hoya che. mokSanuM anaMta sukha paNa svAdhIna che arthAta AtmA sivAya bIjA keI ne AdhIna nathI. saMsAranuM sukhamAtra duHkhanA pratikAra svarUpa ane kamanI upAdhithI prApta thanAruM che. sidhinuM sukha niSpatikAra ane svAbhAvika che tathA nirantara bhaya ane vyAbAdhAthI rahita che. eTalA mATe zAstromAM tene paramAnanda svarUpa--ane sakala kalyANa svarUpa kaheluM che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM phaLa eka eva suhRd dharme, mRtamapyanuyAti yaH / zarIreNa samaM nAzaM, sarvamanyattu gacchati // 1 // eka dhama ja evA mitra che ke je marelAnI paNa pAchaLa jAya che. khIju` saghaLu' zarIranI sAthe ja nAza pAme che. (1) viziSTaM devasaukhyaM yat, zivasaukhyaM ca yatparam dharmakalpadrumasyedaM phalamAhurmanISiNaH ||2|| viziSTa je dhruvasukha ane parama je zivasukha, te dhamarUpIkalpavRkSanAM phaLa che, ema paMDita purUSa! kramAve che. (2) yatkiJcana zubhaM loke, sthAna tatsarvameva hi / anubandhaguNopetadharmAdApnoti mAnavaH ||3|| lekane viSe je kAMI su Mdara sthAna che, te savane anuandhavALA guNuthI yukta dhama vaDe manuSya prApta kare che. (3) dharmazcintAmaNiH zreSTho, dharmaH kalyANamuttamam | fe ekAntato dharme, dharma pavA'mRta param ||4|| dhamAM e zreSTha cintAmaNi che. dharmI e uttamakalyANa che. dhama ekAnta hita karanAra che ane dhama e ja parama amRta che. (4) caturdazamahAratna - sadbhogAnnRSvanuttamam | cakravartipadaM proktaM, dharma helAvijRmbhitam ||5|| ". manuSyAne viSe cauda mahAratnathI utpanna thatA sardU bhAgeAthI anuttama evu' cakravatI padma, e dhamanI helAnuM vilasita che. (5) kiMceha bahutokena, tIthakRttva jagaddhitam | parizuddhAdavApnoti, dharmA'bhyAsAnnarottamaH ||6|| mahu kahevAthI zu' ? jagatane hitakArI evu tItha karapaNuM, pArazuddha evA dharmanA abhyAsathI, uttama manuSya prApta kare che. (6) Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakti . pran0 zuddha deva-guru-dharma kone kahevAya? uttara deva vItarAga, guru brahmacArI ane dharma dayAmaya hoya te ja zuddha che. jeo puNyathI prApta thanAra manuSyabhava pAmIne rAgIne paNa deva, gharabArIne paNa guru ane hiMsAne paNa dharma tarIke svIkAre che, teo daSTiga rUpI durAgrahane vaza paDI manuSyabhavane keDInA mUlya gumAvI de che. prazna satya devanuM lakSaNa ane temanI pUjAnI rIta zuM? uttara sarva Antarika zatruo upara vijaya meLavanAra, sarvaza, trilokathI pUjita ane satya arthanApratipAdaka je kaMI hoya, te satya deva yAne Izvara che. viSNu, brahmA, mahAdeva, zaMkara, jina, kevaLI, ahaMta ke tIrthakara e sarva emanAM ja nAma che. evA paramAtmA ane paramezvaranI pUjA temanA nAmasmaraNathI temanI pratimAnA darzanathI, temanAM caritro ane guNenA smaraNa Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hira dharma-zraddhA ane kIrtanathI thAya che. e cAre prakAre bhagavAnane pUjavAthI AtmA svayaM bhagavAna svarUpa banI jAya che. prazna, bhaktinuM mahAphaLa zAstromAM pratipAdana karyuM che, tenuM zuM kAraNa? uttara zAstramAM zrI arahiMtanI bhaktinuM phaLa sarvathI zreSTha varNavyuM che, tenuM kAraNa zrI arihaMtanuM nirmaLa caritra tathA zrI arihaMtane nirmaLa upadeza che. nimaLa upadezavALA zrI arahiMtanA zAsanane jANune paNa jeenuM mana zrI arihaMta pratye avihaDa bhakti-vALuM banatuM nathI, teonuM aMtara vajathI paNa kaThina paramANuothI ghaDAyeluM che, ema kahevAmAM lezamAtra atizakti nathI. vizeSajJa puruSane te zrI arihaMtanA zAsananuM jJAna thayA pachI, mikSa karatAM paNa zrI ari. haMtanI sevAnI adhika abhilASA rahe che. arihaMtanI bhakti e ISTanA viroga ane aniSTanA saMgane haranArI che, vizvavyApI yazane phelAvanArI che tathA cakravatIpaNuM, devapaNuM, indrapaNuM, ahamindapaNuM, cegIndrapaNuM ane dhAvata paramAtmapaNe paNa ApanArI che. zrI arihaMta pratye azraddhALu AtmAnuM manuSyatva niSphaLa che, uttamakuLa akiMcikara che, vidvattA ajJatArUpa che, adhikAradinI prApti e pApAspada che ane tapa, japa, jJAna, dhyAna vagere kriyAo kevala kalezakArI che. jeo zrI arihaMtane tyAga karI mokSa mATe anya devane bhaje Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakti che, teo tuSAnI zAntine mATe sarevaranA nIrane parityAga karI jhAMjhavAnA nIra tarapha deDe che. zrI arihatanA nirmaLa matane jeo svIkAra karatA nathI, teo nyAyane jANanArA che, ema kahevuM e nyAyanI ja viDaMbanA che. zrI arahiMtanuM svarUpa adhyAtmavettAone agamya, vAcaspationI vAcAne agocara tathA nirmaLa IndrivALAne paNa apratyakSa che, te paNa cagI puruSa tene ja meLavavA mathe che. jagatanuM sarjana ane saMhAra karavAnuM jeo abhimAna dhAraNa karatA nathI, te satya brahma rUpa zrI arahiMta paramAtmAo ja sarva AtmahitaSione dhyAna karavA lAyaka che. teo dhanya che, kRtayya che ane teone ja janma sArthaka che ke jeonuM mana zrI arihaMtanA guNamAM sadA laMpaTa banyuM rahe che. pra. bhagavAnanuM nAma ke guNasmaraNa karavAthI phaLa thAya, paNa jaDa evI mUrtine pUjavAthI zuM lAbha thAya? uttara bhagavAnanuM nAma paNa jaDa che, chatAM jaDaevuM nAma bhagavAnanA guNasmaraNamAM jema AlaMbana rUpa thAya che, tema ja evI, paNa bhagavAnanI mUrti bhagavAnanA paramArtha svarUpanI pichAna karavAmAM parama AlaMbanabhUta bane che. bhagavAnanI mUrtine namasakArAdi karavAthI samyakevarUpI mahAphaLanI prApti thAya che. mokSamArgane anukULa puNyAnubaMdhI puNyane baMdha thAya che ane anarthanA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zraddhA ja kAraNabhUta a-lakSmInI sAkatA thAya che. bhagavAnanI zAnta AkRti bhagavAnanA guNaiAnu bhAna karAve che: meAkSarUpI mahAkAya ne paraparAe siddha karAve che tathA pAte jaDa hAvA chatAM cintAmaNi ratnanI jema sava` icchitAne zIghra Ape che. bhagavAnanI mUrtinI pUjA upara je IrSyAbhAvane dhAraNa kare che, tee durbhAgI che, tenA hAthamAMthI cintAmaNi ratna sarakI gayuM che, tene parama puSNeAye prApta thayela kAmakunna phUTI gayA che athavA tenA gharanA AMgaNe ugela kalpataru UgIne maLI gayu che, ema samajavu. prazna zrI jinapUjAmAM sthAvara jIvAnI hiMsA thAya che, teA tenAthI puNyabaMdha kema thAya ? uttara0 zrI jinapUjAmAM thatA sthAvara jIvAnA vadha, trasa--sthAvara ubhaya jantuonI hiMsAnA jeNe parityAga karyo che, teone karavAnA hAtA ja nathI, parantu jeoe trasa jIvAnI hiMsAne parityAga karyAM nathI, te zrI jinapUjA ane zrI jinabhakti nimitte thatI sthAvara jIvAnI hiMsAthI DarI jaIne zrI jinabhakti nahi kare, tA tevA jIvA teTalA kALa mATe trasa jIvAnI ke anya sthAvara jIvAnI hi'sAmAM parAyaNa nahi rahe, tenI zu... khAtrI? trasa-sthAvara ubhayane abhaya ApanAra munine bhakti -nimitte thatI sthAvara hi'sA paNa doSa rUpa che, kintu jeoe trasanI hiMsAnA paNa paccakhkhANa nathI karyAM, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakti teone bhakti nimitta sthAvaranI hiMsA nahi karavAne upadeza Apa, te jeoe rAtribhojananA paNa pacca khANa nathI karyA, teone divase bhojana nahi karavAnA paccakhANa ApavA barAbara che athavA jeoe mAMsAhAranA paNa paccakhANa nathI karyA, teone vanaspati bhajananA paccakhANa ApavA tulya che. parigraha ane ArambhamAM rakta evA gRhasthane zrI jinabhakti nimiro thatI sthAvara kAyanI hiMsA, e deSarUpanathI kintu guNa rUpa che kAraNake zrIjinabhakti e paramparAe vasa-sthAvara ubhayanI rakSAnA pariNAmane jAgrata kare che. saMyamanI rakSA mATe munine jemanadI utaravAnuM SarUpa nahi paNa guNarUpa mAnyuM che, tema parigraha-ArambhathI bacavA mATe gRhasthane zrI jinezvara devanI dravyabhakti deSarUpa nahi paNa guNarUpa mAnelI che. zrI jinabhaktimAM gRhasthone je AraMbha che, te zubha pariNAma ane zubha pravRttine janaka hovAthI sadAraMbha mAne che ane tevA sadAraMbhanA AlaMbana vinA potapotAnA guNasthAnakanI hade rahelA AtmAone AgaLa vadhavAnuM thatuM ja nathI. munine paNa AvazyakAdi kriyA vakhate AraMbha rahele ja che. chatAM yatanApUrvaka te AraMbha durgatinuM kAraNa nahi paNa zubha gatinuM ja kAraNa che. tema gRhasthone zrI jinapUjAmAM sthAvara kAyane AraMbha hovA chatAM yatanApUrvaka Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA pUjAmAM pravRtta thanAra gRhasthane te AraMbha durgatinuM kAraNa thatuM nathI kinatu saddagatino hetu ja bane che. prazna gRhastho dravya pUjA na kare ane kevaLa bhAva pUjA kare, to cAle ke nahi? uttara na cAle. gRhastha haMmezAM AraMbha ane, parigrahathI yukta hoya che, tethI haMmezAM cintAtura rahe che. e cintAthI buddhi kuti rahe che. e kAraNe grahasthAnuM citta tatvatrayInA bAhya Alabana vinA. sthira thatuM nathI. emanA cittanI sthiratA mATe emane sAkAra devapI, nitya sAdhusevA ane sakriya dAnAdi dharmonI parama agatyatA che. vaLI gRhastha prAyaH sAvadya kAryomAM rakta, sadAkALa aihika arthaprAptimAM Asakata, kuTuMbanA bharaNapoSaNa mATe AjIvikAdinAM sAdhane meLavavAmAM prasA, vyavahAranAM kAryomAM sadA Adara yukta ane parataMtratAdinAM kAraNe khinna hoya che. tethI elI bhAvapUjAthI temanA cittanI sthiratA thavI azakaya che. vaLI teonA anya saghaLAM kAryo dravya vaDe ja siddha thAya che, tethI dravya vaDe karAtA dharmathI ja temanA mananI tuSTi thaI zake che. sAMsArika cintA ane khaTapaTothI saMtapta temanAM citta upara e bhAvadharma kAMI paNa asara nipajAvI zakatA nathI. gRhastha dravyavata Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakti hoya che, tethI temane pitAne dharma, dravya sevana vinA siddha thaI zakatA nathI. prazna niIva pratimA zuM lAbha kare? uttara0 nirjIva pratimA paNa avazya lAbha kare jevA AkAranuM darzana thAya che, tevA AkAra saMbaMdhI dhamanuM manamAM cintavana thAya che. saMpUrNa avayavALI putaLI jevAthI tevA prakArane meha utpanna thAya che. kekazAstrAdimAM nirUpaNa karelA kAmAsanI AkRtiothI kAmI puruSane kAmavikArAdino anubhava thAya che. jemAM zAstrAdimAM jaNAvelAM cogAsanene jevAthI yogAbhyAsIone. cogAbhyAsamAM prIti utpanna thAya che. khagoLa tathA bhUgALAdinA nakazAothI samagra leka ane zahere vagerenI racanAo spaSTa rIte samajAya che. zAstranA akSarone jovAthI vidvAna puruSone navA navA jJAnanI prApti thAya che. te rIte svaISTa devanI pratimAnA darzanathI darzana karanArane temanA prasiddha guNe smRti pathamAM AvIne khaDA thAya che. laukika zAstro ane lokavyavahAramAM paNa pratimA ane AkAranuM mahatva jambara manAyeluM che. patinA viyegamAM satI strIo patinA nirjIva citranuM darzana karI saMtoSa ane AnaMdane anubhava kare che, e vAta satI strIonA daSTAMtethI suprasiddha che. satI sItAjI zrI rAmacaMdrajInA vicAgamAM temanI mudrikAnuM AliMgana. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA karI zrI rAmacaMdrajInI prApti jeTaluM sukha anubhavatA hatA ane zrI rAmacaMdrajI paNa sItAjInuM AbhUSaNa pAmI sItAjIne maLyA eTale sateSa anubhavatA hatA. zrI rAmacaMdrajInA vanavAsa vakhate rAjA bharata zrI rAmacaMdajInI pAdukAnuM zrI rAmacaMdrajI pramANe pUjana karatA hatA. e ja rIte zrI mahAbhAratamAM paNa lavya lIle droNAcAryanI pratimAthI arjunanA jevI ja dhanuvidyA prApta karyAno ullekha che, rAmAyaNa ane mahAbhAratanA te ulekhene eka vakhate gauNa karIe te paNa nijIva AkRtinI keTalI asara thAya che, e jANavA pratyakSa pramANe paNa ghaNuM che. kSetramAM UbhI karavAmAM AvatI puruSAkRti nijIva chatAM kSetrAhinI rakSA karavA samartha thAya che. eka vRkSanI chAyA zeka dUra kare che. kali (Do) vRkSanI chAyA kaccha karAve che. cAMDAlAdi apUranI chAyA puNya hAni kare che, sagarbhA strInI chAyA puruSatvane haNe che. kAmaNa TramaNadinA jANakAre mINadina niIva pUtaLAMethI jIvene mUcchita kare che. mAlika pitAnI mUrtine bhaktibhAvathI jenAra sevAdi upara tuSTamAna thAya che sAkAra vastune AkAra A rIte vividha prakAranI asara utpanna kare che, eTaluM ja nahi, paNa anAkAra vastuone AkAra paNa duniyAmAM ghaNe ja kAryasAdhaka thAya che. zUnya (9), "a" thI huM patanA akSare, Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyakti ghauM pRthvI Adi tattvA, sa'gItazAstramAM darzAvelA rAge, mAkAzama'DaLa, vAyumaMDaLa Adi ma`DaLA vagere nirAkAra chatAM, tenA AkArAthI ja saghaLA vyavahAra cAle che. e ja rIte anAkAra Izvarane paNa AkAra tenA pUjakane zubhAzayathI mahAna phaLane Ape che. anAkAra IzvaranI sAkAra mUrtine pUjavAthI anAkAra Izvarane zubhAzubha kAMI phaLa maLatu nathI paratu pUjakane avazya maLe che. jema vAmaya divAlamA koI maNi pheke ke paththara *ke, sUryanI sAme kAI kapUra uDADe ke raja uDADe, sava sattAdhIza cakravatI vagerenI kAI stavanA kare ke nindA kare, tethI cakravatI vagerene kAMI thatuM nathI, kintu stavanA athavA nindAdi karanArane avazya zubhAzubha phaLa maLe che, tema anAkAra IzvaranI sAkAra mUrtine pUjavAthI Izvarane kAMI paNa phaLa nahi thavA chatAM pUjanArane tenA zubhAzayathI ane nindanArane tenA azubhAzayathI sAru ne naThA phaLa avazya maLe che. vaLI zrI jainazAsanamAM Izvara nirAkAra ja che, evA ekAMta mAnelA nathI. nirAkAra vira paNa prathama sAkAra avasthAmAM ja hoya che ane pachI nirAkAra avasthAne pAme che. prazna paramAtmAnI pUjA turata kema phaLatI nathI? uttar. pratyeka vastu tenA phaLavAnA kALe ja phaLe che, prasUti nava mahinA bAda ja thAya che; satranA jApa hajAravAra, lAkhavAra ke koDavAra thayA bAda ja phaLe che: Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1oo dharmazraddhA jUdI jUdI vanaspatio tenA kALe ja phaLe che rAjasevA - vANijyAdi kriyA paNa kALe ja phaLe che tema pUjAdi, zreSTha anuSThAnenuM parama phaLa janmAMtaramAM ja maLe che. cintAmaNi Adi padArtho aihika ane tuccha phaLane ApanArA havAthI A bhavamAM ja phaLe, paraMtu pUjAnuM puNya ane tenuM phaLa tenA karatAM paNa mahAna hovAthI tenA phaLamATe tuccha evA manuSyabhava uparAta devabhava vagere. sAmagrInI paNa apekSA che. jagatamAM puNya bhinna bhinna prakAranAM hoya che. keTalAka ugra puNya ke pApanuM phaLa ahIM paNa maLe che. rAjaputrAdine ekAda vAra ke I prasaMge alpa paNa dAnakaryuM hoya, tenuM mahAna phaLa maLe che-prANaH kasTamAMthI. paNa ugAranAruM thAya che. rAjA vagerenI sevA karanAra parivAra sahita sukhI thAya che. aparAdha karanAra parivAra sahita mAryo jAya che. te rIte utkaTa bhAve karAyelI. zrI vItarAga paramAtmAnI pUjAdinuM phaLa A lekamAM paNa saMpattionuM kAraNa thAya che ane paralokamAM to avazya, aneka prakAranAM satya, sukhanI paraMparA prApta karAvavAmAM hetubhUta thAya ja che. prazno paramAtmAnuM nAma samaraNa zuM lAbha kare? uttara0 maMtranA rahasyArthIne na jANanAranuM viSa jema maMtranA jApathI utarI jAya che, tema tatva nahi jANanAranuM pApa paNa paramAtmAnA nAmasmaraNathI nAza pAme che. pApa Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSati 11 nAza pAme eTale AtmA zuddha thAya, AtmA zuddha thAya eTale nirmaLa jJAnAdinI prApti thAya ane jJAnAdinI prApti thavAthI anukrame sakala kama nAza ane mokSanI prApti thAya che. prazna zrI jina maMdirane zuM upamA ApI zakAya? uttara0 zrI jinamaMdirane aneka prakAranI suMdara upamA ApI zakAya che. jemake -zrI jinamaMdira, e A saMsAramAM mUMguM upadezaka pustaka che. bhava aTavImAM bhUlA paDelAone dIvAdAMDI samAna che banyA jaLyA dilane zAntinuM vizrAmasthAna che. ghavAyelAonA ghAne rUjhAvavA mATenI saMhiNI auSadhi che. paththara ane jhAMkharAnI bhUmimAM apUrva kalpavRkSa che. saLagatA vaDavAnalamAM baraphane parvata che. khArAsAgaramAM mIThI vIraDI che. saMtene te e jIvana prANa che. durjanene mATe amegha zAsana che. bhUtakALanI pavitra yAda che vartamAna kALanuM Atmika vilAsa bhuvana che. bhAvikALanuM bhAthuM che. svarganI nisaraNI - cheH mokSane sthabha che. narakanI argalA che: AtmajJAna rUpI amRtane kuMDa che temaja caturgatinI ApattiothI rakSaNa karavA mATe majabUta kille che. praznazrI tatha karadevanI pUjA zA mATe? uttara0 zrI tIrthakarade ApaNA vaDavAo hatA agara moTA rAjyonA mAlika cakravatIo Adi hatA, mATe ApaNe temane pUjavAnA che, ema nathI. temanI pUjA Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zraddha 102 eka ja kAraNe che ke teoe ApaNane mAkSamAga darzonyA che. tee peAte te mArge cAlyA hatA ane ApaNane te mArge cAlavAnu khatAvyu che. eTalA ja mATe ApaNe temane pUjIe chIe. je guNane aMge Apaze. temane pujavAnA che, te guNa ApaNI dRSTie uccamAM ucca na lAgatA hoya, te ApaNe kareluM sanmAna e. tItha 'kara devAnuM nathI, paNa mAtra temanA bAhya AkAranu` che, zrI tIrtha 'karahevAnA sadguNNAne lakSyamAM rAkhyA vinA ja temanu samAna karIe, te te sanmAna ki`mata vinAnu' thAya. che. zrI tItha kara devA sAcA che, ane temaNe grahaNa karele tathA upadezelA mArga paNu sAcA che. ema zraddhApUrvaka mAnIne tamanI pUjA karanAra e mArga grahaNa karavA mATe sadA tatpara ja hAya, je zrI tItha kara devAnA tyAgamAganA athI nathI, teo zrI tItha kara devAnI pujA karatA hAya tA paNa temanI te pUjA vAstavika thaI gaNAya nahi. zrI tIthakara devAnI vAstavika pUjA temanA guNNAnuM, ane temaNe upadezelA tyAga mAnuM bahumAna karavA ane te zuAne jIvanamAM nikaTa lAvavA mATe che. e sivAya zekha, rUDhi ke ahika lAlasA khAtara thatI zrI tItha kara devAnI pUjA vAstavika nathI. prazna jyane pUjavAthI jaDa jevA na thavAya ? uttara keTalAkI zrI jinabhUti jaDa hAvAthI, tenA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bhakti 1 pUjA karanArA jaDa jevA banI jAya che, evo AkSepa kare. che. paraMtu te kharekhara ! teonI-AkSepa karanArAonI atizaya jaDadazAne ja sUcave che. jaDa vastuomAM paNa rautanya pragaTAvavAnI tAkAta hoya che, te teonA khyAlamAM hatuM ja nathI. saMsArI avasthAmAM rahelA banI. jaDatAne dUra karavAnuM sAdhana ekaluM cetana nathI paNa cetanA sahita ke rahita jaDa ja che. saMsArIone cetananI eALakhANa paNa jaDa dvArA ja thAya che. e vAta sAcI che ke-jaDa jema cautanyane vikAsa kare che, tema caitanyane nAza paNa kare che. ane eTalA mATe ja jJAnI puruSoe gautanyane vinAza karanAra jaDa, sAdhanAthI jema bane tema dUra rahevA pharamAvyuM che ane rautanyane vikAsa karanArA jaDa sAdhananI niraMtara upAsanA karavA pharamAvyuM che. jaDa evAM zAstro vaDe samyajJAnaguNane vikAsa thAya che. jaDa evAM saMyamanAM upakaraNe-vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNadivaDe samyakracAritraguNane vikAsathAya che. e ja rIte zrI jinacaitya, zrI jinapratimA ane tenI pUjAdinAM upakaraNe ane dravyanA vidhipUrvaka upayoga vaDe samyagadarzana guNane vikAsa thAya che. tethI te te guNane saMpUrNa vikAsa na thAya, tyAM sudhI te te. sAdhananuM sevana karavuM Avazyaka che. pratipakSamAM citramAM AlekhelI jaDa sI, kASTa ke pASANAdimAM ghaDelI putaLI, vikArapaSaka dravya, zRMgAra Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma -mahA 14 pASaka dRzyA, ane bIjA pazu pariNAme nuksAnajanaka jaDa padArtha parityAjya che, kAraNa ke te jaDatAne vadhAranArA che. AthI jaDanI pUjA jaDa ja manAve che, evA ekAMta nathI. jaDatAne dUra karavA mATe paNa amuka jaDa padAthe+ ja sAdhanarUpa bane che. tethI tenI vidhipUrvaka upAsanA karavI parama kartavyarUpa che. graMtha zrI jinabhaktimAM cAmaDAnA nagArAM vagere pavitra vastuo vAparI zakAya ? uttara0 zrI jinezvaradevA e sarvotkRSTa paropakArI tathA sarvazreSTha pavitra puruSo che. temanI bhakti e prANI mAtranu pradhAna kanya che. temanAM satkAra ane pUjana e pragatinAM pradhAna aMga che. AdhyAtmika temaja mAnasika vijJAnanI draSTie tevA pavitratama ane parIpakArarata pradhAna puruSAnI sevA, pUjA ane bhaktimAM jagatanA sarvAMzreSTha ratnabhUta padArthonA vaparAza e bhAvavRddhinA janaka che. tathA parama maMgaLabhUta che. 'jJAtI nAaucaturvya, taddina pravRkSo, pAtAtAnI jAtimAM je utkRSTa hAya, te ratna gaNAya che. zrI jinezvara deve jema savA~ deva, dAnava ane mAnaveAmAM utkRSTa hAvAthI ' puruSaratna' gaNAya che, tema temanI pUjA ane bhaktimAM pAtapAtAnI jAtimAM utkRSTa evI je je vastuo gaNAtI hAya, te sa nA upayAga karavA dharmazAstra tathA mAnasazAstranI dRSTie atyaMta upakAraka che. ' Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakti 105 e kAraNe zrI jinabhakitane vidhAnamAM dAMta, keza ane mala jevA padArthone upaga paNa vihita che. dAMtanI -jAtimAM ratanabhUta hAthIdAMta, kezanI jAtimAM ratnabhUta camarI gAyanA keza tathA zarIranA mala jevA padArthamAM paNa kasturIyA mRganI nAbhine malaH jene kasturI kahevAmAM Ave che tene paNa ucita upacoga vihita karavAmAM A che. kASTamAM candana, phUlamAM kamala tathA phUlanA tAMtazuomAM kesarane sthAna ApavAmAM AvyuM che. dhAtuomAM suvarNa, rasamAM dUdhathI tathA vastranA tANAmAM rezama, e vagerene sthAna ApavAmAM AvyuM che. saMgIta e paNa eka sarvottama kaLA che tethI tenuM paNa sthAna zrI jinabhaktimAM hoya jae nirvivAda che. vaNa, veNuM, mRdaMga, tela, tAMsA, nagArA vagere vAjiMtro, e saMgItakaLAnAM ja sAdhana che. saMgIta mATe te te vastuo anivArya che. tethI zrI jinabhaktimAM tene upaga e deSayukta nathI, kintu parama maMgaLamaya ane tattva daSTie sarvathA nirdoSa che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagadarzananI amodha zakti sati cA'sminnasau dhanyaH, samyagradarzanasaMyutaH / tattvazraddhAnapUtAtmA, ramate na bhavodadhau // 1 // zubha bhAva vaDe ati dAruNa kamathine bheda karIne kadAcita keI dhanya AtmA samyagudarzanane prApta kare che, samyagadarzanathI saMyukta ane tatvazradhdhAnathI pavitra te dhanya. AtmA bhadadhimAM ramatuM nathI. janmamRtyujarAvyAdhirogazokAdhupadrutaH / klezAya kevalaM pusAmaho bhImo bhavodadhiH // 2 // janma, mRtyu, jarA, vyAdhi, rega ane zokAdithI. upakuta thayela A bhayAnaka bhadadhi, ahA! puruSane kevala kalezane mATe thAya che. (2) sukhAya tu paraM mokSo, janmAdiklezavarjitaH / bhayazaktyA vinirmukto, vyAbAdhAvajitaH sadA // 3|| janmAdi kalezathI varjita mokSa e ja bhayazaktithI. rahita tathA sadA vyAbAdhAthI vajita hevAthI parama. sukhane mATe che. (3) hetubhavasya hiMsAdiduHkhAdyanvayadarzanAt / muktaH punarahiMsAdiyAbAdhAvinivRttitaH // en duHkhAdine anvaya (paraMparA) spaSTa hovAthI hiMsAdi. e bhavanAM hetu che ane dukhanI vinivRtti hevAthI ahiMsAdi e muktinAM kAraNa che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahA 10C: gade bhavanairguNyaM, muktezca guNarUpatAm tadartha ceSTate nityaM, vizudhdhAtmA yathAgamam ||5|| e prakAre bhavanI nirgu NutA ane suktinI guNarUpatAjANIne samyagdarzanathI pavitra ataHkaraNavALA Agamoktavidhi mujaba mukti mATe nitya prayatna kare che. (5) duSkaraM kSudrasattvAnAmanuSThAnaM karotyasau / mukau dRDhAnurAgatvAta, kAmIva vanitAntare // 6 // mukti uparanA dRDha anurAgathI, anya strI upara anurAgI banelA kAmI puruSanI jema, kSudraprANIone duSkaraevuM anuSThAna te Acare che. (6) , Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA prazna je vastu najare dekhAya nahi, te vastu kema manAya? uttara evI ghaNI vastuo che ke je najare dekhAtI nathI, chatAM avazya mAnavI paDe che. jemake ke eka mANasane rAtrie staMbha e puruSa tarIke jaNAya che ane puruSa e staMbha tarIke jaNAya che. koIne divase paNa zekha pILe lAge che. unmatta AtmAo svabadhuone paNa oLakhI zaktA nathI. Indriya tenI te che, chatAM A vizeSatA zAthI? kahevuM ja paDaze ke pUrve mana avikArI hatuM, pAchaLathI te vikArI banyuM mATe bheda paDayo. te e mana dazya che ke adazya dazya nathI te paNa che ema svIkAravuM ja paDayuM. e rIte zabda, tenA artho, sukha, duHkha, viSaya, kaSAya, IrSyA, asUyA, cAturya, gAMbhIrya, buddhi, AnaMda, zika, vagere asaMkhya cIjo evI che, ke je dekhyA vinA paNa mAnavI ja paDe che. nyAya, anyAya, vinaya, vivekasudhA, tRSA, matrI, prada, kArUNya, mAdhyastha, rAga, rati, saMzaya, viparyaya, vagere dararejanA anubhavanI vastuo paNa AMkhe dekhAtI nathI, kAne saMbhaLAtI nathI ke bIjI koI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Inti vaDe grahaNa thatI nathI. mAtra buddhi vaDe ja jANuMzakAya che. e buddhi Indriyone acara che. Indriyone gocara hoya teTalI ja vastuo mAnavI ane agocara hoya te na mAnavI, e niyama karavAmAM Ave te A rIte vyavahAramAM paNa cAlI zake tema nathI. te pachI puNya, pApa, svarga, naraka, punarjanma ane mekSAdi padArthomAM Indriyo caratAne Agraha kare, e durAgraha che. parokSa padArthone sAkSAtkAra IndriyajJAna vaDe thaI zake ja nahi. e mATe te atIndriya jJAnanI ja AvazyakatA che. atIndriya jJAna nahi dhAraNa karanArA AtmAee e padAthone atIndriya jJAnIonAM vacananA AdhAre svIkAravA joIe. tema na karavAmAM Ave te paralakane mArga sAdhI zakAya nahi durAgrahathI bhaviSyanA anaMtA bhavemAM thanAruM sukha hArI javAya ane kevaLa dukha ja bAkI rahe. parIkSA padArthone sarva leke jANI zake nahi, mAtra tenA jJAtAo ja jANI zake. IndriyovALA paNa vidyA, maMtra, AjJArya, zikSA ke paradezanI vArtAo paradezathI ja jANI zake che. Indriyone agocara jeTaluM A jagatamAM jJAna che, te badhuM popadezathI ja jANI zakAya che. sava-zarIragata ne paNa Indriyo vaDe jANI zakAtA nathI vaidyonA kahevAthI agara auSadhAdi vaDe roganuM zamana thavAthI, jaganA astitva viSe khAtrI thAya che. temane Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zraddhA 10 svarga -maiAkSAdi parokSa padAthe tenA jJAtA mahApuruSonA -vacana vaDe ja jANI zakAya. ahI rahyA laMkA dekhAya nahi, tema svarga -mAkSa paNa dekhAya nahi. para`tu teTalA .mAtrathI tenA astitva viSe zakA thAya nahi. prazna manuSyAne vANIsvAtaMtrya hAvu. joIe ke nahi ? uttara. hAvu' jAI e parantu te pahelAM vANI svAtaMtryanI maryAdA paNa samajavI joIe, raste cAlatI khairIne vahu kahevAnA vANIsvAtaMtryane koI paNu sabhya samAja calAvI zake nahi. vANIsvAta'tryanA evA atha na ja thAya kemanamAM Ave tevA asaddha ke asabhya vAkacapralApa karavA! je khInA satya hAya ane --je khelavAthI pariNAma sAru Ave tema hoya, te melavAnI chUTa pratyeka mANasane hAvI joIe. ane enu' ja nAma sAcu vANIsvAtaMtrya che. vANIsvAtaMtrya eTale sacamavALI vANI athavA khUba vicAra manthananA aMte .sAcI lAgatI vastune bhaviSyanA lAbha mATe nirbhayapaNe kahevI te. evA vANIsvAtaMtryane sau kAI Icche, kAraNake temAM viveka che. prazna. jJAna thayA vinA kriyAnuM pAlana hita kare ? uttara avazya kare, kriyA e rIte thAya cheH--jJAnathI . * paNa thAya che ane zraddhAthI paNa thAya che. bALakamAM samajazakti na Ave tyAMsudhI enI pAse khAvApIvAnI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 kiyA karAvavAmAM Ave che ja ane te ja e jIvI zake che. jJAna che ke nahi paNa kriyA karI, eTale phaLa maLavAnuM ja, "khUnanI sajA phAMsI"--evuM jene jJAna na hiya, te khUna kare te phAMsI maLe ke nahi? avazya maLe. e rIte agni bALe evuM jJAna hoya ke nahi, paNa tenA upara paga mUke te paga dAjhe ke nahi? viSa mAranAruM che ema na jANe, chatAM te khAya te prANa jAya ke nahi? jJAna thayA vagara kriyA na ja karAya agara karAya te paNa phaLa te na ja Ape, e mAnyatA ja bhUlabharelI che. bALaka dUdha ane khaDIne bheda na samaje, tyAM sudhI teNe pIdheluM dUdha kAMI paNa phaLa nahi ja ApavAnuM ? avazya ApavAnuM. mAMde mANasa davAnA guNa ke doSane na samaje, tyAM sudhI davA tene guNa nahi ja kare? avazya karaze. saMsAravyavahAramAM Dagale ne pagale jJAna vinAnI kriyAo thaI rahI che. jJAna che ke na he paNa karelI kriyA phaLa ApyA sivAya rahetI nathI. te pachI e zaMkA thaze ke-jJAnanI jarUra ja zI ? dUdhane svabhAva ja guNa karavAne che, te pachI jANe ke na jANe te paNa tenA khAnArane guNa thavAno ja che. e vAta sAcI hovA chatAM dUdhanI jagyAe khaDI pIvAmAM Ave te phAyado thAya ? na ja thAya. tyAre "khaDI na pIvAya ane dUdha ja pIvAya? eTaluM jJAna te hevuM ja joIe, e jJAna pachI pitAne Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zrad ? hA ke bIjAne. je vastunuM jJAna pAtAne na hAya, te vastunA phAyadA uThAvavA mATe bIjAnA jJAnanI sahAya, levI paDe che: paNa jJAnanI jarurata paDe ja che. bIjAnA jJAnanI sahAya levI, ene zraddhA kahevAya che. eka vAta yAda rAkhavA jevI che ke ekabIjAnI kriyAnA kAyado ekabIjAne thatA nathI, paNa ekabIjAnA jJAnanA phAyadA ekabIjAne jarUra maLI zake che. mAbApanA dUdhanA jJAnathI bALakane phAyado thAya che, paNa mAbApanA dUdha pIvAthI bALakanI kSudhA bhAMgatI nathI. e ja rIte tIrthaMkara bhagavAna sarvajJa thayA hatA tethI ApaNe atyAre sarvajJa nathI banI jatA, parantu bhagavAnanA jJAnathI phAyado jarUra uThAvI zakIe chIe. kriyAtmaka phAyadA meLavavA mATe kriyA tA pAte ja karavI paDe che. e kriyA karavAmAM peAtAnu ke bIjAnu" jJAna mAdaka ane che. A rIte jJAna ane kriyA paraspara eka bIjA sAthe sakaLAyelAM che. emAMthI ekanu paNa khaMDana thaI zake tema nathI. ekanu khaMDana karatAM bIjAnuM pazu khaMDana thaI jAya che. bIjI vAta e che ke jene zradhdhA nahi hAya tene jJAna thaI zakavAnu ja nathI. ekaDo bhaNatI vakhate mALakane ekaDAnI jarUriyAtanuM bhAna hatu ja nathI. e ekaDA mAbApa ke zikSakanA kahevAthI ja bhaNe che, zikSakanA kahevA upara vizvAsa rAkhavAthI ja te jJAnI manI zake che. e Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 rIte bALaka, bA, bApA, kAkA, mAmA, vagere zabda bIjAne bolAvye ja bese che. samajyA pachI nathI belate, paNa belyA pachI ja samaje che. te vakhate je zraddhApUrvaka bolavAnI kriyA karI na hota, te jJAna thavAnuM ja zI rIte heta aNasamajaNamAMthI samajaNa zraddhAnA AdhAre ja thavAya che, paraMtu samajaNA thayA pachI leke, e zraddhAne ja vagevavAne dhaMdho kare che, te keTaluM ajJAna ane aNasamajabharyuM kArya che? zradhA ane jJAnanI jeTalI jarUra che teTalI ja kriyAnI paNa jarUra che. kriyA vinA mAtra zradhdhA ke jJAna kAMI paNa phAyade nathI karI zakatA na thavuM saheluM che, tethI jJAna te ghaNAne hoya paNa kriyA thoDA ja karI zake. badhA ja jANe che ke sIdhI lITI kone kahevAya, chatAM sIdhI lITI derI zake keTalA? ghaNu samaje che ke vyasana kharAba che, vyasana rAkhavA beTA che, bIDI-tamAku-pAnasepArI ke bIjI Teve nukazAnakAraka che, chatAM e kuTevathI bacanArA keTalA? . saMsAra bUra che, mithyAtva bhayaMkara che, avirata pApanuM mULa che, kaSAyo saMsAranA bIja che, A badhuM jANavAnI daSTie ke nathI jANatuM? paraMtu e jJAna pramANe AcaraNa keTalA karI zake che? keTayAdhipati kene kahevAya e sau keI jANe che, chatAM kaTivaja bane che Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 gharmazrA keTalA? karoDane samajavA e eka vAta che ane karoDane meLavavA e bIjI vAta che. kareDanA jJAna mAtrathI jarA mAtra dAridraya dUra thatuM nathI. e rIte mithyAtvAdine jANe, paNa tyajavA prayAsa na kare te nakAmuM che. phaLane AdhAra prayatna upara che. prayatna karyo ke kiyA kahe, be eka ja vastu che. jIva mAtra Tene gulAma che. anAdinI Tevane AdhIna thaIne eka vastu kharAba lAgavA chatAM jIva cheDI zakta nathI. mAyA ane kapaTane kaNa sArA gaNe che? aDhAre pApasthAnakamAthI eka paNa pApa sevavuM sAruM che, ema keNa mAne che? chatA ene cheDanArA keTalA? saMsAranI lIlA ja evI che ke kharAba samajavA chatAM tyAga na karI zakAya. e kAraNe paMcaparameSThimAM ekalA jJAnIne nahi, paNa jJAna mujaba amalamAM mUkanArane ja sthAna ApyuM che. AcaraNa vinAnA mahAjJAnIo-avadhi Adi jJAne dhAraNa karanArAne paNa sthAna nathI. praznasarvajJavacanamAM zaMkA e zuM gunahe che? * uttara0 he. duniyAnA paNa keI nItimAna mANasanA cepaDA zakAzIla ke khoTA che, ema keI kahe te gunhegAra zaNAya che, te sarvajJa bhagavAna jevA parama jJAnavAna paramAmAnA vacanamAM zaMkA dhAraNa karanAre, tene beTA kahenArA ke te peTA paNa haiye evI kalpanA karanAre gunhegAra kema na gaNAya? avazya gunhegAra gaNAya, kAraNake te Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA 115 eka parama puruSa, vItarAga ane deSarahita evA sarva zreSTha guNavALA mahApuruSonA parama satyavAdIpaNArUpa guNane tiraskAra kare che. guNInA guNanI avagaNanA e ja moTe gunha che. svayaM satyavAdI na banavuM e jeTalo guhe che, enA karatAM paNa jeo satyavAdI che emanA pratye asadubhAva dhAraNa kare e mATe gunha che ane asadubhAva thAya evuM pravartana karavuM, e ethI paNa moTo gunho che. asatyavAdI satyavAdI thaI zake che, paNa satyavAdI pratye asaddabhAva dhAraNa karanAre kadI paNa satyavAdI banI zakatuM nathI. jeo pitAnA cheDA paNa guNanuM abhimAna dhAraNa kare che, teo bIjAnA ghaNu guNa sAme paNa aruci batAve, tyAre te AtmAe zuM guNaSI nathI? athavA abhimAnarUpI parvatanI Tece caDhelA nathI? e garvarUpI tIvra pariNAma temanA anaMta saMsArane vadhAranAre che, mATe sarvathA tyAjya che. prazna eka zarIramAM anatA jI kevI rIte rahI zake? uttara e samajavA mATe sauthI pahelAM e samajavuM joIe ke A jagatamAM anatA cha mAnavA zAthI . . dareke dareka Astika darzanakAra mAne che ke A jagata anAdi che. jeo jagatanI Adi mAne che, teo Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 dharmazraddhA paNa brahmane to anAdi mAne che anAdi bahA athavA Izvara A jagatane nAza kare che ane vaLI pAche banAve che. IzvaranuM astitva mAnya rAkhavA khAtara brahmavAdIe suSTinI utpatti ane nAza mAne che, te paNa e utpatti ane nAzanI kriyAne te temane paNa anAdithI ja mAnavI paDe che. sRSTinI utpatti, nAza ane jIvAtmAonuM astitva e traNane kaI paNa prakAre anAdi Astika darzanakArene mAnavuM ja paDe che. have jyAre jagatanuM anAdipaNuM kabUla rAkhavuM paDe che, tyAre prazna e udabhave che ke anAdi jagatamAM kaIne mokSa thAya che ke nahi? Astika mAtra mekSane paNa mAnya rAkhe ja che. ane mokSa mAnya rAkhe eTale anAdi jagatamAM mokSe janArAonI saMkhyA ane tanI thavAnI. pratyeka sRSTimAM ekeka AtmA mokSe jAya, te paNa anAdi anaMtakALamAM anaMtA cha kSe janArA thAya ja. bhUtakALamAM anaMtA jIve mokSe gayA ane anAgatakALamAM anaMtA jaze. navA onI utpatti te koI e mAnI ja nathI. manuSyabhava ane mAnavadeha vinA keIne paNa mokSa thatuM nathI, ema paNa sI keIe svIkAryuM che. te pachI e vAta ApoApa siddha thAya che ke-A jagata e anaMta januM nivAsasthAna che. mekSamAM gayelA paNa anaMtA che ane saMsAramAM rahelA paNa anaMtA che. - mAnavadeha sivAya mokSa che nahi ane mAnavadeha. che tyAM sudhI ene TakAvavA mATe pRthvI, pANa, ani, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA 117 vAyu ane vanaspati paNa hayAta hevAM ja joIe. emAMthI eka paNa vinA manuSya jIvI zakatuM nathI. tethI mele gayelA jema anaMtA siddha thAya che, te e ja AdhAre saMsAramAM rahelA paNa anatA ja siddha thAya che. zAstro kahe che ke e badhAne rahevA mATe cauda rAjalekathI adhika keI bIjuM sthAna nathI. ane jaghanyamAM jaghanya zarIranI avagAhanA paNuM AgaLanA asaMkhyAtamAM bhAgathI ochI nathI. zAstrakathana mujaba anaMta zarIra ja A jagatamAM che nahi. te pachI anaMta jI rahe che kayAM? kahevuM ja paDaze ke-asaMkhyAtA zarIramAM. saMsAramAM rahelA anaMtA chene e asaMkhyAtA zarIramAM ja rahevAnuM che. ethI siddha thAya che ke eka zarIramAM anaMtA jIva rahe che. eka zarIramAM je anaMtA jIva mAnavAmAM na Ave te A saMsAranuM astitva ja TakI zake nahi. anata ane dhAraNa karanAra zarIra phakta vanaspatikAyanuM ja mAneluM che ane te yuktithI paNa siddha che. anaMtakAya vanaspatinuM eka vizeSaNa kinArA "dayA chatAM pharI Uge evuM che. anaMtakAya sivAyanI koI paNa vanaspati evI nathI ke jene chedI nAkhyA pachI pRthvIpANIne Azraya lIdhA vinA UgI zake. "kuMvAranuM pAkuM jamInamAMthI kheDI kADhI, zIke mUkI, ema ne ema rAkhavAmAM Ave, pRthvI-pANI vagere koI paNa cIjane Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 dharma-zraddhA Azraya na maLe to paNa Uge che. baTAkAnA aneka kakaDA karI nAkhavAmAM Ave, te e pratyeka kakaDe pRthvImAM vAvavAthI UgI nIkaLe che. bIjI vanaspatio mATe tema banatuM nathI. e ja batAve che ke- bIjI vanaspatio karatAM baTAkA, kuMvAranuM pAchuM ke bIjA kaMdamULa ane anaMtakAyamAM moTe taphAvata che. ane e taphAvata nI anaMta saMkhyA sivAya bIje kaMI nathI. jInI moTAmAM moTI saMkhyAne ja e prabhAva che ke kaMdamULAdi chedyA chatAM vAvavAthI pharI Uge che athavA vAvyA vinA paNa pharI Uge che. prazna hRdaya kabUla rAkhe te dharma ane hRdaya kabUla na rAkhe te adhama, e vyAkhyA barAbara che? uttara0 mUrNa AtmAo sivAya e vAtane keI paNa nahi svIkAre. hRdaya ke aMtara pramANa che paNa jJAnInuM, ajJAnInuM nahi. ajJAnI ke durAcArI AtmAnA aMtaramAM jeTalA vicAra Ave, te badhA satya che ke svIkAravA gyA che, ema kaI paNa DAhyo puruSa mAnI zake nahi. je puruSa prAmANika nathI, tene vicAra ke tenuM vacana paNa pramANa nathI ane je puruSa prAmANika che, tene vicAra ane tenuM vacana pramANabhUta che. e ja nyAya saghaLA jJAnI puruSe e svIkAryo che ane ApaNe paNa mAnya rAkhavA lAyaka che. kilaSTa pariNAma thatuM nathI ema jANIne viSa khAnAra ane ajANatA viSa khAnAramAM jema bheda paDe che, tema jJAnI ane ajJAnInA pariNAmamAM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 bheda che. jJAnIne saMvegapradhAna atyaMta zubha pariNAma hoya che. saMvega ane saMvegathI pApanivRtti je jJAnIne hAya che, te ajJAnIne saMbhavatI nathI, tethI jJAna e ja paralekanuM sAdhaka che. jJAna-ajJAnane vibhAga paNa jJAnathI ja thAya che. te jJAna dazkeSTAvirudha AgamathI Aje paNa saMbhavita che. prazna samyaktva prAptine kema tathA tenuM svarUpazuM? uttara0 gharSaNadhrurSaNa nyAye judI judI niomAM vicitra sukhaduHkhano anubhava karatAM karatA jJAnAvaraNIyAdi karmanI eka kaTAkeTIsAgaropama thitithI adhika sthiti khapAvI, temAMthI paNa papamane asaMceya bhAga kSaya thayA bAda, jIvane pUve nahi bhedAyela gra9idezanI prApti thAya che. granci, e jIvane karmajanita ghana gadveSane pariNAma che. atyaMta dudha, ati nibIDa, paripIDita, zuSka ane gUDha evI te granthi heya che. apUrvakaraNa vaDe tene bheda karavAthI mokSanA kAraNabhUta samyakatvanI jIvane prApti thAya che. rogIne jema egya auSadhathI rega nAza pAme ane je Ananda thAya tenAthI anaMtaguNe tAttvika Ananda samyagdaSTi mahAtmAne thAya che. pachI te utkRSTa sthitinAM karmo bAMdhate nathI. ahIM koI prazna kare ke jema-nirguNapaNe dIdha karmasthiti khapAvI, tema bAkInI paNa nirguNapaNe kema nahi khapAve ? Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA 120 teno uttara e che ke- haMmezAM pUrvasevA mRdu eTale komaLa hoya che. uttara sevA ja kaThina hoya che. vidyAsAdhakane vidyA siddha thavAnI aNI vakhate jeTalI takalIpha hoya che, teTalI pUrve hotI nathI. tethI have bAkInI karmasthiti apAvavA mATe samyaphalvAdi tIvra guNenI atyaMta AvazyakatA che. samyapha thatAMnI sAthe jIvanA pariNAma atyaMta zubha thaI jAya che. te AtmA svabhAvathI ja karmane vipAka azubha jANIne aparAdhI upara paNa kepa karate nathI. nara ane devanA sukhane paNa bhAvathI duHkha mAne che ane eka pakSane cheDIne anya koI paNa vastune prArthane nathI. atyaMta nivedathI te cAre gatimA dukhe vase che. mamatAnA viSagathI rahita hovA chatAM paralakane mArga sAdhI zakatA nathI, tenuM pite atyaMta dukha dhAraNa kare che. prANIsamUhane bhayaMkara bhavasAgaramAM duHkhAne joIne zakti mujaba dravya ane bhAva atukammA kare che ane kAMkSAdi vizrotasikArahitapaNe je zrI jinavarendroe pharamAvyuM che, te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM che, ema mAne che. A prakAranA zubha pariNAmavALe samyagdaSTi jIva thoDA ja kALamAM bhavasamudrane eLagI jAya che.. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 praza0 samyakatvanI prAptinAM ane tenA rakSaNanAM sthAne uttara0 jema dhana meLavavAnuM sthAna bajAra che ane tene rAkhavAnuM sthAna tijorI che, tema zraddhA meLavavAnAM sthAna zrI jinamaMdira, upAzraya, sAdhu ane satsamAgama vagere che ane rakSaNanuM sthAna nitya AvazyakAdi kriyA che. nitya AvazyakAdi kiyAnA AcaraNa vinA zraddhAnanuM rakSaNa thaI zakavuM muzkela che. prazna. gRha upara sAdhune upakAra gaNAya ke sAdhuo upara gRhasthane upakAra gaNAya? uttara pagAradAra zikSaka pAsethI paNa vidyA lenAra vivAthI zikSakane pitAne upakArI samaje che, nahi ke pitAne zikSakane upakArI mAne che. zikSakane pagAra -ApavA chatAM vidyAne athI vidyAthI ke tenA vAlIo zikSaka upara pitAne upakAra karanAra tarIke oLakhAvatA. nathI, paNa zikSakane ja upakArI tarIke oLakhAve che. te pachI atizaya durlabha evI mokSavidyAnI prApti karAvanAra sAdhu, ke jeo mekSavidyAnA badalAmAM kaMI paNa pagAra savIkAratA nathI, tene upakArI mAnavAmAM vAMdho levA jevuM zuM che? A duniyAmAM mAlanI vidyA sAdhu pAsethI nathI maLatI, to tenI pAsethI maLe che? mokSavidyAnI prAptinA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 dharmazraddhA badalAmAM sAdhune karele satkAra, sanmAna ke bhakti Adi kAMI visAtamAM nathI. praznazudhdha samyakatvavAnanI nizAnI zuM? uttarasudeva, suguru ane sudharma Adine mokSanA dhyeyathI mAnavAmAM na Ave, tyAM zudha samyaktva nathI. anAdikALathI ja janma niSphaLa prayatna karI rahela jIva, sudevAdinA AlaMbanathI eka ja janmanA prayatnamAM sarvakAla sthira rahe, evuM phaLa meLavI zake che. sudevAdinuM AlaMbana, e niSphaLa prayatnane TALanAra ane saphaLa prayatnane mArga batAvanAra che e budidhae sudevAdine mAnanAra AtmA zudhdha samyaktva che. e buddhi vinA sudevAdinI. mAnyatA ane sevA Adi nizcaya samyaktvane jaNAvanAra nathI. sudeva, suguru ane sudharma mane A saMsAra samuthI uddhAranArA che e buddhie emanI karelI pUjAdi. samyaktvane jaNAvanAra che. paraMtu e tyAre ja bane, ke jyAre janma ane karmanI anAdiparaMparA haMmezAM khyAlamAM rahe. vepArI jema khAtAM-pItAM, paheratAM-oDhatAM ke haratAMpharatAM AbarUne bhUlate nathI, AbarU pratye pUrNa lakSyavALe rahe che, tema samyaphavavAna jIva AraMbhaparigrahanAM kAryo karatI vakhate paNa janma-karmanI paraMparAthI chUTavAnA ja eka lIMyavALo hoya che Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ weo 1ra3 e AtmA duniyAnA vyavahArane khAvA-pIvA je mAne che ane AtmAnA vyavahArane AbarU jALavavA jevuM mAne che. gRhasthane AbarU, AbarUema japavuM paDatuM nathI, paNa manamAM e ja ramyA kare che ane kaI paNa pravRttithI Abarane hAni na pahoMcI jAya, enI sarva kAlane mATe saMbhALa rAkhyA kare che, tema samyagRSTi jIva samyapha"samyakatva e pikAra karatuM nathI, te paNa enuM lakSya enA upara ja hoya che. - paniyArI pANInuM beDuM mAthe mUkIne cAlatI vakhate game teTalI vAtacIta ke lahekAlaTakA kare, te paNa tenuM mana beDa upara ja rahe che athavA navavadhU gharanAM saghaLAM kAma kare, tepaNa cittathI patine ke patinA samAgamane ja yAda karyA kare che. e sthiti samyagdaSTi jIvanI hoya che. janma ane karmanI paraMparA tathA tenAthI chUTIne mikSane meLavavA upara ja tenuM lakSya hoya che. - prazno vagara IcchAe karelI kriyA phaLe? uttara jIva nigodamAMthI nIkaLIne UMcI sthitie. Ave che, te sakAmanijerAthI nahi paNa akAmanijerAthI ja Ave che. akAma eTale IcchA vinA. je IrachA vinA karelI kriyA na ja phaLatI hota, te akAmanijerAthI jIvane UMce AvavAnuM paNa kyAMthI banata? mATe vagara IcchAe karelI kriyA paNa ochA-vadhatA pramANamAM avazya phaLe che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 dharma-zraddhA praza0 mithyASTine saMsarga na kare, e kahevAmAM -daSTinI saMkucitatA nathI ? uttara nathI. kAraNa ke khAdheluM jhera uTI dvArA kaDhAvI zakAya che, paNa kAna dvArA pravezeluM mithyAvicArarUpI viSa dUra karavAne kaI paNa mAga Aja sudhI zodhI zakA nathI. mithyAma taraphathI kharAba vicArarUpI je viSa kAnamAM reDavAmAM Ave che, te evuM bhayaMkara che ke tenuM baLa pahoMce che tyAM sudhI te manuSyanA hAthe game tevA kukarmo karAve che. eTalA mATe manuSya mAtranI sauthI prathama e pharaja che ke vicArarUpI mithyA viSane kAna dvArA kadI paNa grahaNa karavuM nahi. gharanI rakSA mATe gharane tALuM mAravuM, e jema saMkucita draSTi nathI, tema AtmarUpI gharanI rakSA mATe kAna dvArA mithyA vicAre praveza na thavA devA, emAM saMkucitatA nahi paNa dIrghadarzitA che. prazna bAlaka ke yuvAnane nahi anusaratAM vRddhane ja kema anusaravuM? uttara0 bAlyAvasthAmAM saMkalpavikalArahita avasthA che ane te paNa guNa che, te tene zA mATe na anusaravuM? ema ghaNAo kahe che. paNa teoe samajavuM joIe keAlyAvasthAmAM rahele e guNa ajJAnamUlaka che. jJAnazUnya saMkalpa-viparahitapaNuM kaI paNa prakAranuM viziSTa phaLa ApI zakatuM nathI. game tevA saMkalpa-vikala5rahitapaNathI ja mokSa maLI zakate heta, te ekendriya cho ja sauthI adhika kSe gayA hota. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA 125 jema bAlAnusArIpaNuM IcchavAgya nathI, tema taruNAnusArIpaNuM paNa IcchavAcogya nathI. yuvAnI eTale. kSaNika vicArenuM sthAna, yuvAna e AzA ane utsAhatuM pUtaLuM che. AzA ane utsAha e ja yuvAnonuM jIvanache, te paNa yuvAne yuvAvasthAmAM vagara dArU pIdhe savA zera dArUnA ghenavALA hoya che, e bhUlavuM joIe nahi. yuvAvasthAmAM vRtti caMcaLa hoya che. avicArI yuvaka bhalabhalAnI sAthe aNabanAva karI bese cheH ghaDI. ghaDImAM gabharAI UThe cheH akaLAI uThe che na karavAnuM karI nAkhe che. divAnI ane phrajadArI kesamAM je dAvAo cAle che, tenA vAdI-prativAdIone mATe bhAga yuvAnane ja najare paDaze. yuvAnI e garamIvALI dazA che, tethI jokhamadAra hAlAo upara temane caDhAvI devAmAM AvatA nathI. yuvAne mAM jeza-zakti hoya che, paNa sAthe ja magajanuM calacittapaNuM paNa hoya che. evA yuvAnane. anusaravAnI haTha karanArA aMte khattA ja khAya che. sarakAra kArya paDe tyAre penzanarenI salAha le che, paNa yuvaka saMghanI salAha letI nathI. yuvAnenA vicAre kSaNika AvezathI bharelA ane asthira hoya che, e ja kAraNe jaina zAsakAre paNa zrAvakenA ekavIza guNemAM vRddhAnusArIpaNAne ja guNa tarIke manAve che paNa bAlakake taruNAnusArIpaNAne guNa tarIke manAvatA nathI jinazAstro kahe che ke vRddhone je jJAna maLe che, te. maphata nahi paNa pagale pagale Thokara khAIna meLaveluM, Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 dharma-zraddhA hoya che. je taruNa vRdhdhane anusare che, tene vRdanuM e apAra ane kiMmatI jJAna vagara paise ja ane sahaja maLI jAya che. vRddhonI sevA eTale vagara paisAne anubhava, vagara phInuM jJAna ke vagara kharcanI keLavaNI. vRdhdha puruSe, e eka apekSAe bhUtakALanA banelA banAnA anubhavathI bharelA aitihAsika grantha che. je taruNa evA vRdhdhane anusaravAnI ke tenI sevA karavAnI nA pADe che, te taruNa bhUtakALane ItihAsa vAMcavAnI ja nA pADe che. bhUtakALane ItihAsa jANyA vinA kaI paNa kArya nividane pAra paDI zake, e AzA ja asthAne che. mATe vRdhdhone anusaravuM e guNa che, paNa yuvake ke bAlakane anusaravuM te guNa nathI. prazna sAdhupaNuM pALavA mATe sAdhu veSanI jarUra kharI? uttara avazya - sAdhupaNuM pALavA mATe sAdhu veSanI jarUra che. keTalAka mANasa evA vicAra dharAve che ke sAdhuveSa dhAraNa karavA chatAM paNa, je mahAvatenuM rItasara pAlana karavAmAM na Ave, urdu aneka prakAranI saMsArIene paNa na chAje tevI pravRttiomAM jIvana vitAvavAmAM Ave, te e sAdhuveSa grahaNa karavAthI vizaSatA zuM? . bIjI tarapha je mANasane saMsAra upara sAce ja aNu dA thaze heya ane ghera beThA-dIkSAne lebAza che. sAdhuveSa, tene dhAraNa karI vinA ja pAMce mahAvatanuM Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA 127 pAlana kare, te tenuM AtmakalyANa kema na thAya? mana sApha hoya te dIkSA vagara paNa zuM kalyANuM na thAya? ane mana sApha na hoya te dIkSA levA chatAM zuM kalyANa thAya? A vicAra upalaka daSTie sAre ane sAce lAge che, te paNa tenI pAchaLa bhArebhAra ajJAna bhareluM che. AsapAsanA saMga ane sAmagrInI mANasanA mana upara jabarI asara thAya che. saMga ane sAmagrIonuM baLa AtmA upara ochuM nathI. kalyANanA athae kalyANamArgamAM vina nAkhanAra ghAtaka sAmagrIothI jema ane tema jaladI dura khasI javuM e zreyaskara che. tIrthaMkaragaNadhara jevA samartha ane zaktizALI puruSone paNa Atmaya mATe gRhatyAganuM vidhAna svIkAravuM paDayuM che. veSa ane rUpamAM paNa camatkArika asara chupAyelI che. aneka vakhata patana pAmatAM AtmAne aTakAvanAra eka viSa ja che. dareka veSanI pAchaLa amUka prakAranI bhAvanAo rahelI hoya che. eka kamara ane nabaLo mANasa paNa pilisane Dresa pahere, te e rAjyane amaladAra gaNAya che ane enuM apamAna e samasta rAjyanuM apamAna manAya che. sAdhuveSanI pAchaLa paNa eka mahAna bhAvanA rahelI che. e vezane dhAraNa karanAra AtmA karmasattAne sevaka maTI dharmasattAne upAsaka bane che, enuM apamAna e samasta dharma sattAnuM apamAna , gaNAya che. sAdhuveSa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 dharmazraddhA dhAraNa karanAra karmane AdhIna hovA chatAM kamanI gulAmI. ene svIkArya nathI, ema jAhera kare che. karmanI gulAmIne teDavA mATe e sajaja thayo che, evI bhAvanA e veSa dhAraNa karanArane thAya che tathA ene jenArane paNa thAya che. zArIra, Indri, viSa, sagAsaMbaMdhIo ane. nehIo vagere karmanI parataMtratA vadhAranArA che. e. gulAmI ane parataMtratA have mane mAnya nathI, evI. bhAvanA sAdhuveSa pedA kare che kAraNa ke temAM mukhya zarata gharabAra, paisATakA, sagAsaMbaMdhI ane bIjI paNa zarIra, Indriya, viSaya, kaSAya Adine piSanAra sAmagrIo ane tenA saMganA parityAganI che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane tenAM sAdhanA duHkha pApAt sukhaM dharmAta, 'sarvazAstreSu saMsthitiH / na karttavyamataH pApaM karttavyo dharmasacayaH // 1 // pApathI duHkha ane dhamathI sukha, e sarva zAstronu kathana che. e kAraNe pApa na karavu joIe ane dharmanA saMcaya karavA joIe. (1) hiMsA'nRtAdayaH paJca tattvAzraddhAnameva ca / krodhAdayazca catvAra, iti pApasya hetavaH ||2|| " hiMsA jUTha vagere pAMca, tattva pratye azradhdhA ane krodhAdi cAra, e daza pApanA hetue che. (2) viparItAstu dharmasya, pata evoditA budhaiH / pateSu satataM yatnaH, samyakkAryaH sukhaiSiNA // 3 // ethI viparIta e dha'nA hetue che, ema pa`Dita puruSa kahe che. sukhanA athI AtmAoe satata tene viSe samyak prakAre prayatna karavA joIe. (3) sAdhusevA sadA bhaktyA, maitrI sattveSu bhAvataH / AtmIyagrahamokSa, dharmahetuprasAdhanam ||||| bhakitapUrvaka sadyA sAdhunI sevA, bhAvathI prANIone viSe maitrI ane potApaNAnI budhdhinA tyAga, e dharmahetuonAM sAdhana che. (4) Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 upadezaH zubho nityaM darzanaM dharmacAriNAm / sthAne vinaya ityetatsAdhusevAphalaM mahatu ||5|| " b " nitya kuzala sAdhaka, zubha upadeza, dha'ne AcaranArA pavitra puruSAnAM darzana ane ceAgya sthAne vinaya, e sAdhu sevAnu` mATu' phaLa che. (5) maitrIM bhAvayato nityaM, zubho bhAvaH prajAyate / tato bhAvodakA jantoSAgnirupazAmyati ||6|| dhasa AhA niratara maitrI bhAvanArane zubha bhAva utpanna thAya che ane zubha bhAvarUpI jalathI AtmAnA dveSAgni zamI jAya che. (6) azeSadoSajananI, niHzeSaguNaghAtinI / AtmIyagrahamokSeNa, tRSNA'pi vinivartate // 7 // pAtApaNAnI budhdhinA tyAga karavAthI samagra doSAnI janetA ane samagra zuSNeAnI ghAtaka evI tRSNA pazu cAlI jAya che--nAza pAme che. (n) Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA prazna jIva amara che, te pachI tene vadhu zI rItie thAya? uttara jIvane ekAne amara (nitya) mAnanAranA mate jIvanI hiMsA ghaTatI nathI ane ekAnta anitya mAnanAranA mate paNa ghaTatI nathI, kAraNa ke anityavAdinA mate jIva kSaNe kSaNe marI rahyo che ane nityavAdinA mate jIva maratuM ja nathI. e rIte zarIrathI sarvathA bhinna ke sarvathA abhina mAnanAranA mate paNa jIvanI hiMsA ghaTI zakatI nathI. sarvathA bhina mAnavAthI zarIra maravA chatAM jIva marate nathI. sarvathA abhinna mAnavAthI zarIranI sAthe ja AtmA maraNa pAme che. pachI tene dukha bhogavavAnuM ja kayAM rahe che? paramArthadazI mahApuruSoe jIvane vadhu traNa prakAre mAne che. 1. manuSyAdi paryAyane nAza karavAthI, 2. maranArane duHkha utpanna karavAthI, tathA 3. AtmAne saMkaleza (bIjAne mAravAnI buddhi) thavAthI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 dharmazraddhA e traNe prakAranI hiMsA AtmAne nityanitya tathA zarIrathI bhinnAlina mAnavAthI paramAI ratie zrI jinamatamAM ghaTI jAya che. dravyapaNe AtmA nitya che ane paryAyapaNe anitya che. zarIrathI takarUpa nahi hovAthI, lila che ane pratipradeza vahiMya piMDanI jema zarIrane vyApIne rahelo hovAthI alina thayuM che. prazna keI jIva akALe marane ja nathI, tethI vadhavirati vaNyA putranA mAMsanI virati barAbara nathI? uttara bAMdheluM AyuSya upakramathI ghaTe che. jema bahu kALa cAle teTale AhAra lakamaka yA agnikaragathI pIDAte jIva DA kALamAM ja khAI jAya, tethI kaI AhAra nAza pAmatuM nathI paNa mAtra thoDA kALamAM khavAI jAya che. athavA jema lAMbI derIne baLatAM vakhata lAge che. pazu ekaThI karIne saLagAvI hoya to te cheDA ja vakhatamAM baLI jAya che. athavA jema paheluM kareluM kapaDuM jaldI sukAI jAya che ane ekaThAM karelAM kapaDAMne sukAtAM vAra lAge che, tema karma sarakhuM hoya te paDyuM tene vipAka-kALamAM taratamAtA paDI jAya che. - adhavA jema rakta sarae labe haya, paNa zI maMda gativALAne e vadhate samagra lAge athavA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA 133 buddhinI tAratamyatAthI eka ja zAstra ochI-vadhatA kALe grahaNa thAya athavA jema phaLa tukALe paNa pAke ane akALe paNa pAke, tema pradezathI karma badhuM bhegavAya, vipAkathI bhegavAya, ke na paNa gavAya. je vipAkathI ja badhuM karma bhogavAtuM hoya, te asaM. khyAta bhavamAM upArjana kareluM aneka gationA kAraNe bhUta kamara, asaMgyAtA bhava ane aneka gatiomAM kramasara bhagavAya ane te bhAvamAM paNa bIjA navA karmone baMdha thavAthI te badhAM karmo paNa vipAkedayathI bhagavAvA joIe e niyama nathI, paraMtu AyuSa karma vipAkodayathI bhagavAya che. sepakrama AyuSavALA jIvane paNa ghaNu kALe davA lAyaka AyuSakarmanA daLa udIraNAdi karaNathI thoDA kALamAM bhagavAI jAya che. mATe vadhavirati, e vadhyAputrane mAMsanI viratitulya niSphaLa nathI paNa saphaLa che. prazna maranAranA karma pramANe mAranAra mAre che, temAM mAranArane ze deSa? uttaramaranAra pitAnA karelAM kamene bhagave che, te paNa mAranArane te nakkI phaleza thavAne saMklezathI karmabaMdha thAya che, tethI mAravAnAM paccakhANa arthAta nahi mAravAnI pratijJA karavI ja joIe. prazna maranAre evuM karma bAMdhyuM hoya ke mAranA ranA hAthe ja marAvuM, pachI paccakhANathI zuM phaLa? " Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaya bahA uttara0 pahelI vAta. vadhatinA paccakhkhANuthI zuddha jIvavIya ullasAyamAna thAya che. tethI vadha karyAM pahelAM paNa kamanA kSaya thaI javAthI mAranArane tenA vadhamAM nimitta thavAnuM anatu nathI, mAryA vinA paNa vitidhara AtmA krama khapAvIne mekSe jaI zake che. kareluM' kama ayavasAya tathA AyuSyanA pavatanAdi kAraNeAe anya anya rItioe paNa bhAgavAI jAya che. 134 khIjI vAta. mAranArane amuka jIvane mAravAnu` kam hAya, tyAM sudhI maranArane paNa cAritra ke sekSanI prApti thaze nahi. mAranAre karelAM karmathI maranArane sa'sAramAM rAkAvu paDaze ane e rIte potAnA zubha pariNAma hoya to paNa mIjAnu kama cAritra letAM ke mAkSe jatAM rIke, te kRtanAza, akRtAgama Adi doSo AveH kAraNa ke potAnA zubha pariNAmanu phaLa maLyu" nahi ane anyanAM karelAM kama"nu phaLa pAtAne bhAgavavu' paDayu' mATe viratinuM phaLa avazya mAnavuM ja jeIe. prazna mAlakanA vadha karavAthI vadhAre pApa ke vRddhane vadha karavAthI vadhAre pApa uttara. pApanA AdhAra pariNAma upara cheH upayAga yukta sAdhune eindriyAdi thavAnI hiM'sA thavA chatAM pApa nathI. dAraDAne sapa mAnIne khaDgathI haNanArane jIva vadha vinA paNa pApa aMdha che. mRgane mAravAnI IcchAe khANu khe'cIne mAre, tene uMbhaya rItie vpApa che. e rIte ALane Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakti 15 mAratAM tIvra pariNAma na paNa hoya ane vRddhane mAratAM hoya paNa kharA, tethI phaLa paNa te pramANe maLe che. vaLI vRddha ochA AyuSyavALA ja hoya ane bALako dIrgha AyuSya vALA ja hoya evo niyama nathI, ke jethI bALakane mAra vAmAM adhika pApa ane vRddhane mAravAmAM ochuM, e niyama karI zakAya. prazna mAravAnA pariNAma vinA mAre, ene karmabaMdha na thAya ? uttara. mAre ane pariNAma na hoya, ema kema bane? kadAcita ajJAnathI ke kuzAstranI bhAvanAthI vadhanA pariNAma na hoya ane vadha kare, te te sthaLe ajJAna ane kuzAstranI bhAvanArUpa pariNAma vadha karatAM paNa vadhAre azubha che. vadhanA pariNAmane jJAna vagerethI nAza thAya che, tethI karmabaMdhathI DaravAvALA AtmAoe samyaga jJAnAdinA abhyAsa mATe vizeSa prayatnazIla banavuM joIe. vadhavirati mATe jarUrI samyagrajJAnAdinA abhyAsa mATe prayatna nahi karanAranAM pariNAma zubha hetA nathI. pApanuM tIvra mandapaNuM pariNAmanI dhArAnA AdhAre thAya che, tethI guNanA vadhamAM niNanA vadha karatAM ghaNuM ja pApa mAneluM che, kAraNa ke temAM pariNAmanI philaNatA adhika hoya che. prazna je jIvanA vadhane saMbhava che tenI virati e to ThIka che, paNa nArakI-devAdinA vadhanI viratinuM phaLa mAnavuM, e zuM ghaTita che? Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1155 dharma uttara ghaTita che kAraNake tenA vadhanI viratithI teo (nArakIde )nA saMbaMdhI azubha vicAronuM vajana thAya che ane zubhAzayanI puSTi thAya che. nizcayathI jIvavadhanI nivRtti na karavI, teja vadhe che. nivRtti na kare tyAM sudhI pravRttinA pariNAma rahe che ja. pravRtti nahi karavA chatAM nivRtti nahi karanArane aviratine deSa jaina zAstrakAroe mAnelo che. A saMsAra kAMI na utpanna thaye nathI ke kaI paNa kALe nAza pAmavAne nathI, tenI aMdara kayA kALe kyA jIve kayA jIvane mAravAno vicAra nahi karyo che? athavA kayA jIve kayA jIvane vadha ke virAdhatA nahi karI che? sarvanI sAthe vairavirodha Adi karelAM ja che, tethI nArI-devAdi vadha nathI thate, te paNa temanA vadhanI nivRtti nahi karavAthI temanA pratyenA bhAvanI azubhatA TaLatI nathI. karma baMdhanamAM bhAvanI mukhyatA che. jyAM sudhI bhAvanI azubhatA TaLe nahi, tyAM sudhI azubha karmabandha paNa zekAya nahi. karmabanyathI bacavAnI abhilASAvALAe mana, vacana ane kAyAthI sarva jInA vadha mAtranI nivRtti karavI joIe. jIva manathI zuM azubha cintavate nathI? ane vacanathI zuM azubha belate nathI? mana vaDe cittavavAthI ke vacana vaDe bolavAthI kamabanya nathI, ema nathI. mATe sarvathA sarva nA vadhanI mana vacana ane kAyA vaDe virati karavI, e parama upAdeya che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! ahiMsA 237 prazna-hiMsA keTalA prakAranI che? uttara hiMsAnA mukhya be prakAre che? dravya ane bhAva. kAyAthI prANane viyAga kare te dravya hiMsA che ane prANa nAza karavAnA duSTa adhyavasAyavizeSa te bhAvahiMsA che. keTalAka jI hiMsA karyA vinA taMdula matsyanI jema hiMsAnuM phaLa meLave che. keTalAka jI hiMsA karavA chatAM apramatta muninI jema hiMsAnuM phaLa nathI meLavatA. keTalAka jene jamAlinI jema alpahiMsA paNa anaha5 phaLane Ape che. keTalAka jIvane draDhaprahArinI jema mahAhiMsA paNa svalpa phaLa Ape che. jIva-vadha e ja eka duHkha ane durgatine denAra che ema nathI, kintu pramAda, duSTa adhyavasAya, hRdayanI niSpharatApUrvaka ApelI pIDA bhAvasApekSapaNe karmabA karAve che. keTalIka hiMsA A bhavamAM karelI keNikanI jema A bhavamAM ja phaLa Ape che. keTalIka kAlAntare karelI vaMzaparaMparAnA bairanI jema kAlAntare phaLe che. keTalIka bhagavAna mahAvIrane mAravA janAra lehakAranI jema AraMbhelI paNa nahi karAyelI chatAM phaLa Ape che. keTalIka vakhata hiMsA eka jaNa kare che ane phaLa ghaNAne bhegavavuM paDe che pApI pAlake karelI hiMsAnuM phaLa samasta dezanA lokone bhogavavuM paDayuM hatuM ane daMDaka deza daMDakAraNya banI gaye hate. keTalIka vakhata hiMsA ghaNA kare, paNa phaLa ekane ja bhogavavuM paDe che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 prajAnuM kareluM pApa rAjAne athavA ziSyoe kareluM pApa gurune bhegavavuM paDe che. kahe che ke "rAjA rASTrakRtaM pApaM, rAjapApaM purohitaH / ma ja strI pApa, ityAdi keTalIkavAra ghaNAe karelI hiMsA ghaNune bhegavavI paDe che, sAbamAmanakumAranI jema. keTalIkavAra ekavAra karelI hiMsA ekavAra phaLe che, zrI vIrabhagavAne pUrvabhavamAM zA pAlakanI karelI hiMsAnI jema. keTalIkavAra ekavAra karelI hiMsA phroDavAra phaLe che. ane adhyavasAya vizeSathI keDArkeDi guNa ke tethI paNa adhika duSTa vipAka Ape che. keTalIkavAra hiMsA ahiMsAnA phaLane paNa Ape che. viSaNukamArAdinI jema. duSTa adhyavasAya vinA saMghanA vidhine aTakAvavA mATe thayelI hoya, te tevI hiMsA samyakatvanI nirmaLatA kare ane tethI mahAnirjarA paNa sAdhe. keTalIka vakhata ahiMsA paNa abhinivezAdi kArae hiMsAnuM phaLa Ape. jamAlinI jema. ema hiMsA-ahiMsAnA phaLane aneka vicitratA che. te gurugamathI samajavA prayAsa kare. prazaLa sthUla prANAtipAtanuM paccakhANa karAvatAM sUkSama prANAtipAta karavAnI anumati lAge ke nahi? uttara. zeThanA che chokarAnI jema vizuddhabhAvavALA sAdhu, vidhisahita uccakakhANa Ape, teM ja lAge Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA 139 eka zeThanA cha chokarA rAjInA gunhAmAM AvyArAjAe chaene dehAMta daMDanI zikSA karI. zeThe aneka prArthanA karavA chatAM rAjA mAnatA nathI. pAMcane bacAvavAnI mAgaNI kare che. rAjA mAnatuM nathI eTale cArane traNane, bene ane chevaTe ekane bacAvavAnI mAgaNI kare che. chellI mAgaNIne rAjA svIkAre che. nirupAye eka ja putranI rakSA mATe mAgaNI karanAra zeThane jema anya putronA vadhanI anumati nathI, kintu rakSAnI ja bhAvanA che, temamuni paNa gRhasthane chae javanikAyanI rakSA karavA mATe upadeza Ape che, kintu gRhastha tema karavA pitAnI azakti batAve che, tethI chevaTa eka trasakAyanI rakSA mATe gRhastha pAse kabula karAve che ane te mATenAM paccakhANa Ape che. temAM munine vadhanI anumati nathI, paNa rakSAnI ja anumati che. prazna- trasa jIvonI viratinA paccakhANa lenArane trasamAMthI nIkaLIne sthAvaramAM gayelA jIvana vadha karatAM paccakhANubhaMga thAya kharo? uttara na thAya. sthAvaramAM gayelA jIvane trasanAmakamane udaya nathI, tethI tene haNanAra trasane haNatA ja nathI. praznaduHkhI chane mAravAthI temanA pApane nAza thAya che ane pariNAme te sukhI thAya che, e barAbara che?. * uttara barAbara nathI. dukhI jIvene vadha karavAthI pApo kSaya thAya che ke ArtadhyAnathI adhika karmabaMdha Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA thAya che, emAM pramANa zuM ? nAraka nyAya pramANa che ema kahevAmAM Ave arthAt nArakonA jIvana paramAdhAmI haNe che tethI raudradhyAna kare che, te paNa teone jeTalA kamanI nijara che teTalA kamane baMdha nathI. paramAdhAmInA abhAve anya pIDA karavAthI paNa nArakIo karma khapAve che. narakamAM saMkuleza eTale pIDA sahana sivAya karma khapAvavAnuM bIju keI sAdhana ja nathI, ema kahevAmAM Ave te te khoTuM che. nArakIonuM AyuSya nirUpakama hoya che. tathA zarIra chedAvA chatAM paNa vaikriya hovAne lIdhe pArAnI peThe ekatra thaI jAya che dehane dahanapATanAdika atyaMta tIvra vedanAo thavA chatAM paNa, te dukhathI teo mUcchita thaI jatA hovAthI temane tIvra saMkaleza thatuM nathI. A lekamAM paNa mUcchane pAmelA mUDhacetanAvALA ane duHkhamAM gherAI gayelA AtmAone strI, dhana Adi saMbaMdhI rAgAdi saMleza thatuM nathI, kAraNake-temanI cittavRtti duHkhAdi mAtranI aMdara ja zakAI gayelI hoya che. nAraka jIvone paNa tIvra zArIrika vedanAone anubhava thavA chatAM ghaNuM krUra ane mAThAM pariNAma thatA nathI, tethI tI rAgadveSane temane abhAva che. nArakIene badhu jema pAtaLo che tema kSaya paNa ekAte utkRSTa nathI. "je kama nArakIo ghaNu kroDa varSe khapAve Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ahiMsA che, te karma triguptithI gupta e jJAnI.ucchavAsa mAtramAM khapAve cheevuM AgamanuM vacana che. chatAM nArakIo jeTalAM kama khapAve che teTalAM bAMdhatAM nathI, te pachI mUcha sahita vadha karavAthI adhika nirjarAne a5 baMdha thaze. mATe tema karavAmAM zuM harakata? evo prazna karanAre samajavuM joIe ke-nArakIonuM zarIra azAtA-vedanIya Adi karmone sahana karavAmAM samartha hoya che tathA AyuSya nirUpakrama hovAthI tevA tIvra duHkhanuM vedana karI zake che, paNa bIjA jIvo ke jemanuM zarIra audyArika ane AyuSya sapakrama che, tevAene tevA duHkhanI chAyA mAtrathI maraNa thaI jAya ane kama te tema ne tema AtmAmAM kAyama rahI jAya. mATe nArakanyAya pramANe duHkhIne vadha karavAthI temanuM pApa nAza pAmatuM nathI, paNa ArtadhyAnAdithI azubha kamabaMdha thaI te jIvone durgatimAM javAnuM thAya che. prazno badhA sukhI jIvone vadha nahi, paNa pApI jIvone vadha karmakSayane hetu khare ke nahi? uttara vadhakiyAthI ja AtmA pApI bane che, eTale tenI te kriyAthI kamane nAza kevI rIte thAya? agnithI zIta TaLe, paNa tApa kevI rIte TaLe? avirUddha varatuthI paNa vastune vinAza thatuM hoya, te jagatamAM sarva padArthone vinAza thaI javo joIe. vadhathI thanArA kamarane nAza vadhathInahi paNa vadhaviratithIja thAya. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA prakSao, vadhaviratinAM paracakhANa karavAthI tathA chedanI Apatti nahi Ave? siMha vagere krUra prANIo yugapradhAnAdiM AcAryane vadha karavA taiyAra thAya, te vakhate paccakhANavALe zrAvaka siMhAdine mArI zake nahi ane AcAryAdinA prANane vinAza thAya te tIthane uccheda thAya, mATe paracakhANa lIdhA vinA ja jyAre je ucita hoya, tyAre tema vartavuM zuM khoTuM? uttara AgAmI doSane bhaya AgaLa dharavAmAM Ave, te kaI paNa zubhapravRtti nahi thaI zake. siMhavadhathI rakSaNa karAyelA AcAryane rAtre sarSa nahi Dase? athavA te ceSidAsevanAdi akArya karI tIrthocchedaka nahi bane? athavA annadAna ApavAthI munine ajIrNa nahi thAya? khAvAthI pitAne ajIrNa nahi thAya? javA AvavAthI akasmAta nahi thAya? kAMTe nahi vAge? bhIMta nahi paDe? e vagere bhacenA kAraNe khAvA-pIvA haravA-pharavA AdinI kriyA badhA baMdha kare che? nahi ja. e kAraNe zudhdha cittavALA, zradhdhALu, apramAdI ane dhIra puruSe AgAmIkALanA saMbhavita doSane vicAra karyA vinA vadhaviratinA pazcimmANa kare che. pApanA kSaya mATe paccakhANa avazya jarUrI che. paccakhANa nahi karavAthI prANivadhanuM ghara pApa AvatuM aTakatuM nathI. jIvonA vadhanI virati nahi karavI te ja vadha chenizcayathI avirati, e ja vadha che, kAraNa ke nivRtti (virati) na kare tyAM - sudhI pravRttinA pariNAma rahevAnA ja. e kAraNe karma Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 dharma-zA prazna vadhaviratinAM paccakhANa karavAthI tIrtha chedanI Apatti nahi Ave? siMha vagere krUra prANIo yugapradhAnAdi AcAryane vadha karavA taiyAra thAya, te vakhate paccakhANavALe zrAvaka siMhAdine mArI zake nahi ane AcAryAdinA prANane vinAza thAya te tIthane uchera thAya, mATe paccakhANa lIdhA vinA ja jyAre je ucita hoya, tyAre tema vartavuM zuM khoTuM? AgAmI deSane bhaya AgaLa dharavAmAM Ave, te koI paNa zubhapravRtti nahi thaI zake. siMhavadhathI rakSaNa karAyelA AcAryane rAtre sarSa nahiDase? athavA te coSidAsevanAdi akArya karI tIrthocchedaka nahi bane? athavA annadAna ApavAthI munine ajIrNa nahi thAya? khAvAthI pitAne ajIrNa nahi thAya? javA AvavAthI akasmAta nahi thAya? kAMTe nahi vAge? bhIMta nahi paDe? e vagere jenA kAraNe khAvA-pIvA haravA-pharavA AdinI kriyA badhA baMdha kare che? nahi ja. e kAraNe zudhdha cittavALA, zradhdhALu, apramAdI ane dhIra purUSa AgAmI kALanA saMbhavita dene vicAra karyA vinA vadhaviratinA paccakhANa kare che. pApanA kSaya mATe paccakhANa avazya jarUrI che. paccakhANa nahi karavAthI prANivadhatuM ghera pA5 AvatuM aTakatuM nathI. jIvonA vadhanI virati nahi karavI te ja vadhe che. nizcayathI avirati e ja vadhe che, kAraNa nivRtti (virati) na kare tyAM : sudhI pravRttinA pariNAbha rahavAnA ja. e kAraNe karma, Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA I ane nahi IcchatA puruSe sAvadyAganI nivRtti (viti) avazya karavI joIe. prazna. bAra vratanuM saMkSiptamAM svarUpa zuM? utta20 prathama batamAM zrAvaka pANI gALeluM zudhdha vApareH lAkaDA, dhAnya Adine pariga paNa trasa jIvonI rakSA mATe yatanApUrvaka kare ane trasa jIvenI hiMsA jema bane tema ochI thAya tema vate. bIjA vratamAM budidhathI sArI peThe vicArI, Aleka paralekathI avirUddha ane svapabhayane apIDAkAraka vacana bele. trIjA vatamAM paisAnA ucita vyAjane ja grahaNa kare dravyanA vecANathI thayelA lAbhane ahaMkAra rahitapaNe grahaNa kare bIjAnuM paheluM jANate chate le nahiH vagere padravya haraNathI jema bane tema dura rahe. cethA vatamAM vikAra sahita pArakI pramadA tarapha jue nahi parastrI saMbaMdhI darzana, spazana, kathanAdine prayatnapUrvaka vaje strI saMbaMdhI paricaya, e madananAM bANe che ane te cAritranA prANune nAza kare che, ema samajIne tenAthI dura rahe. pAMcamA vratamAM IcchA parimANu oNAka kare sacina, acitta, mizra vastuone parimANa uparAMta na saMgraha parigrahatA, anane vAraMvAra cintave. chaThuM vrata divirati ane sAtamuM bhegapabhoga pari Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mane hAya che, kAraNa jeTalI vastunI che. bina dharmazraddhA mANa che. tenuM svarUma te adhikAranA. mAM vistArathI ApeluM hoya che, tyAMthI joI levuM. * , AThamA vratamAM zrAvaka anartha ane parityAga kare. anarthadaMDathI jIva bahu karma bAMdhe che. jarUrI vastu hamezAM DIja hoya che, kAraNa ke tene dezakALane niyama che. amuka dezamAM tathA amuka kALamAM jeTalI vastunI zarIra-svajanAdi mATe jarUra hoya, te mATenuM pApa e artha daMDa che. binajarUrI vastune keI niyAmaka ja nathI, tethI tenuM pApa ghaNuM vadhI jAya che. jIva jeTalAM karma projanathI bAMdhe che, tenA karatAM ghaNuM vizeSa kama prajane bAMdhe che. navamuM sAmAcika, dazamuM dezAvakAzika, agiyAramuM pauSadhApavAsa ane bAramuM atisaMvibhAga,-e cAra vratanuM svarUpa paNa anya granthomAM prasiddha che. prazvavratagrahaNane mukhya vidhi zuM? uttara0 1 upayukta (upagavALA) banIne grahaNa karavuM joIe. 2 mokSasukhanI abhilASAthI levuM joIe. 3 banI zake te jIvita paryata levuM joIe nahi te kALanI mudata dhAraNa karIne levuM joIe. , 4 lIdhelAM vratane ja yAda karI javAM joIe. - 5 aMgIkAra karelAM vratone vizuddha pariNAmapUrvaka pALavA joIe ane pALatAM lAgelA aticArAnI sadguruonI pAse AvecanA aMgIkAra karIne zuddhi karI. levA tatpara rahevuM joIe... : - Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanI upAdeyatA upAdeyazca saMsAre, dharma eva budhaiH sadA / bizuddho muktaye sarva, yato'nyaduHkhakAraNam // 12 // ,, sa'sAramAM pati" puruSAe "muktine mATe vizudha evA dhamane ja aMgIkAra karavo joIe; kAraNake dhama sivAya saghaLuM duHkhanu ja kAraNa che.. (1) anityaH priyasayoga, irSyAzokavatsalaH / anitya yauvanaM cApiM, kutsitAcaraNAspadam ||2|| vhAlAone samAgama anitya che ane A lAka paNa IrSyA ane zAkathI vyApta che. yauvana paNa anitya che tathA kharAba AcaraNanuM dhAma che. (2) anityAH sampadastItraklezavargasamudbhavAH / anitya jIvitaM ceha, sarvabhAvanibandhanam ||3|| sampattie paNa anitya che ane tIvra kalezanA samudAyane utpanna karanArI che. sava vastunA kAraNabhUta AyuSya paNa anitya ane kSaNabhaMgura che. (3) punarjanmapunarmRtyuhanAdisthAnasazrayaH / punaH punazca yadataH, sukhamatra na vidyate // 4 // pharI pharIne janma, maraNu ane nIcAdi gatine Azraya karavA paDe che, te kAraNe A saMsAramAM sukha e ja nahi. (4) 10 * Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 dharma-zraddhA prakRtyasundara hyevaM, sasAre sarvameva yat / ato'tra vada kiM yuktA, kvacidAsthA vivekInAm // 2 // muktvA dharma jagadvandhamakalaGgaM sanAtanam / ... parArthasAdhaka dhIraiH, levitaM zIlazAlibhiH // 6 // saMsAramAM jeTaluM che te save e rIte savabhAvathI ja kharAba che. te pachI vivekIoe zIlavaMta ane dhIra puruSoe sevela, tribhuvana-jana-vandanIya niSkalaMka, sanAtana ane parArthasAdhaka evA dharmane cheDIne bIjI kaI paNa vastu upara AsthA karavA lAyaka nathI. (5) (6) Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavakartavya. ka vya. "sukhada saumAra, valasaDha parasanniAr | parihara parihariavvAi, Ayaraha AyariavvAI ||1|| " sAMbhaLavA lAyakane sAMbhaLeA, prazasA karavA lAyakanI praza'sA kare, parityAga karavA lAyakanA parityAga karo ane AcaravA lAyakanuM AcaraNa kare. (1) uttama mAnavabhava ane temAM paNa ati dula bha uttama kulAdi sAmagrI pAmyA pachI, e sAmagrIne sArthaka karanArAM kata caiA kayA ? tenA sundaramAM suMdara khyAla A eka ja gAthAmAMthI maLI rahe che. ananta puNyarAzi ekatrita thavAnA pariNAme prApta thatI dula bha manuSyakAyA ane temAM maLatI pAMca iMdriyAnI paTutA Adine saphaLa banAvavAnA upAye A gAthAmAM sauMgrahita karI devAmA AvyA che. ananta jJAnIonA vacananA paramAne pAmelA maharSi A A gAthA dvArA pharamAve che ke manukhyAne maLelI zravaNendriyanI sAthakatA sAMbhaLavA lAyakane sAMbhaLavAmAM Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 dharma-kahA che. jIhuvendriyanI sArthakatA prazaMsA karavA lAyakanI prazaMsAmAM che. vivekabaLanI sArthakatA tyAga karavA lAyakane tyAga karavAmAM che. tathA mana, vacana ane kAyA, e traNenI, sArthakatA AcaravA lAyakane AcaravAmAM che. jeo manuSyadeha pAmIne paNa nahi sAMbhaLavA lAyakane sAMbhaLe che, aprazaMsanIyane prazaMse che, akartavyane kare che tathA kartavya pratye upekSAvRtti dhAraNa kare che, teo zrotra, AhavA, buddhi ke mana-vacana-kAyAne bhayaMkara durupayega kare che ane sva-paranA AtmAne anarthanI bhayaMkara khAImAM anantakALa mATe dhakelI de che. anAdi ananta saMsAramAM eka bhavamAMthI anya bhAvamAM bhaTakatA ane eka dehane choDI anya dehane dhAraNa karatA jIvane eka mokSamArgane choDIne keI evI vastu nathI, ke je aneka vAra prApta thaI cUkI na hoya. mokSamArga nahi prApta thavAnuM kAraNa jIvanI bhavAbhinaMditA che. carama pudgala parAvatanI prApti pahelAM te jIvanI e bhavAbhinenditA nAza pAmatI ja nathI, e bhavAbhinaMditAnA pratApe ene bhava jeTalo vahAluM lAge che, teTalI e. bhavamAMthI chUTakAro apAvanArI vastuo vahAlI lAgatI nathI. bhavAbhinandI AtmA saMsAra ane saMsAranA padArthomAM eTale lubdha rahe che ke ene e lubdhatAnA pariNAme sahana karavI paDatI anaMta yAtanAo ane dukhaparaMparAo paNa gabharAvI zakatI nathI. saMsAranA lebhamAM te eTale Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava kartavya 14. kRpaNa ane dIna bane che ke eka paNa satkArya karI zakate nathI tathA thAmaNa hAlatamAM ja nirantara kALa nigamana kare che, mAyA ane mAtsaryanuM te kuLaguha bane che. svamahattA mATe te aneka prakAranA mAyAcArene seve che. anyanI mahattA te. eka kSaNa paNa sahI zaktA nathI. pitAnI jAta upara koI dukha AvI na paDe, te mATe sadA bhayabhIta na rahe che ane potA sivAya paranA hukhane ke tenA pratikArane eka kSaNa vicAra paNa karate nathI. enI pratyeka pravRtti niSphaLa heAya che, kiMtu ajJAnanA ge e potAnI te niSphaLa ane hAnikara pravRttiene paNa saphaLa mAne che. bhavAnindI AtmAonI A dazA ja temane muktibhAganI prAptimAM mahAna aMtarAya rUpa bane che. bhavamAM paDatI saghaLI takalIpha, bhava pratyenA bahumAnanA cege, te AtmAone takalIpha rUpa lAgatI nathI. jyAre mekSamArganI ArAdhanA mATenI cheDI paNa takalIpha te AtmAothI sahI zakAtI nathI. saMsAranI takalIphene svecchAe sahe che ane saMsAra rUpa kArAgArathI mukti apAvanAra kriyAo mATenI takalIpha svecchAe sahavA mATenI tAkAta teomAM eka talabhAra paNa rahetI nathI. A bhavabhinandapaNuM, e ja AtmAne mukti mArganI prAptimAM moTuM pratika che. ene TALavA mATe jyAM sudhI prayAsa karavAmAM na Ave, tyAM sudhI mokSamArganI prAni ke ArAdhanA thavI azakaya che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama AhA 150 pahelu. vya. jIva aneka vAra manuSyabhava pAmyA, pAMce indricAnI paTutAne pAmyA, nirogI kAyAne pAmyA, dIrgha AyuSyane pAmyA, uttama kSetra, uttama kuLa ane uttama jAtine paNa pAmcA, chatAM bhavAbhinandritAnA cege, e ene saphaLa na karI zakayo. anantajJAnIonA jJAnamAM A vAta sujJAta hatI, tethI te mahApuruSAe saghaLIya uttama sAmagrIenI sArthakatA karAvanAra 'bhavavirakti' jenAthI prApta thaI zake, te kAya karavAnA sauthI prathama upadeza ApcA. ghuLado santAn / ' e prathama kanyanA nirdeza eTalA mATe ja che. sAMbhaLavA lAyakane sAMbhaLavAthI AtmAnI bhavA binanditA TaLe che ane tethI ulTuM, nahi sAMbhaLavA lAyakane sAMbhaLavAthI bhavAbhinanditA dRDha ane che. A jagatamAM sAMbhaLavA lAyaka zrI sajJabhASita vacana ja che ane te sivAya khIjuM sAbhaLavA lAyaka nathI, evA upadeza bhArapUrvaka ApavAnuM A eka ja pratyeAjana che. zrI sava jJabhASita vacanA, e AtmAne vastusvarUpane sAcA khyAla rAve che. tethI AtmAnI brAnti nAza pAme che. saMsAranAM ananta du:khAne sukha rUpa mAnavAM ane sa'sArathI meAkSa-chuTakArA rUpa muktinAM ananta sukhAne duHkharUpa mAnavAM e jIvanI anAdikALanI mithyA bhrAnti che. zrI sajJabhASita vacanAne vAravAra - Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava kartavya 151 sAMbhaLavAthI, vicAravAthI, haiyAmAM jacAvavAthI brAti nAza pAme che ane satyanuM yathArtha darzana thAya che. Aja sudhI ananta AtmAoe e ja rIte jJAti TALI che ane pitAnA AtmAmAM satyano prakAza pragaTA che. e kAraNe zrI sarvajJabhASita vacanene yaza traNe bhavanamAM pratiSThita thayeluM che. e vacane pradhAna arthane kahenArAM che. e vacane, ene sAMbhaLanAra AtmAone mizcAtyAdika maLa sApha karI temane uttama prakAranA nara; amara ane zivasukhanA bhoktA banAve che. bIju kartavya. paramArthanA sujJAta paramaSie bIjuM kartavya uttara ghaelNA e zabdo dvArA pharamAve che. prazaMsanIyanI prazaMsA kare. prazaMsanIyanI ja prazaMsA karavAthI vAyatarAyAdikamanA kSapazamathI maLela vacanasAmarthyane sArthaka banAvI zakAya che. A saMsAramAM anaMtAnaMta jIvo evA che, ke jemane ekendriyAdi bhavamAM bolavAnuM sAmarthya maLyuM nathI. beInDiyAdi bhAmAM jA maLe che, te paNa vyakta zabdoccAra karavAnuM sAmarthya te hetu nathI. bIjAo samajI zake te vyakta zabdo racAra karavinuM paripUrNa sAma saMsI-paryApta-pAdiya-manuSya avasthAmAM ja prApta thAya che ane e avasthA chAne mahAna puNyadaya jAgrata thAya tyAre ja kavacita maLe che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara ! dharma-prahA * kaI paNa uttamadharatunI prazaMsA ke adhama vastunI nindA Adi karavAnI zakti paNa jIne A saMsAracakramAM vAraMvAra prApta thatI nathI. te paNa chane moTe bhAga, kyAre pitAne te zakti prApta thAya che, tyAre paNa tene viparIta upayoga karavAmAM ja adhika rasa le che. uttama vastunI prazaMsA ane adhama vastunI nindA karavAnA badale adhama vastunI prazaMsA ane uttama vastunI nindA karanAra mATe varga ja duniyAbharamAM najare paDe che. e rItie UMdhI pravRtti karIne pharI anantakALa mATe prazaMsA agara nindA karavA mATe maLela vacanasAmarthya na maLe tevI sthiti UbhI karI de che. duniyAnA "jInI A sthiti lakSyamAM rAkhIne ja anantajJAnIonAM vacanane paramArtha darzAvanAraM zAstrakAramaharSio manuSyabhavAdi uttama sAmagrIo pAmI prazaMsanIyanI ja prazaMsA karavA upara bhAra mUke che. prazaMsA karavA lAyakanI ja prazaMsA karavI joIe, e kartavya nakkI thayA pachI, e savAla AvIne ApaApa UbhA rahe che ke duniyAmAM prazaMsanIya cIje karI? pitAne managamatI cIjonI prazaMsA saunkaMI kare che. jenAthI pite mAnelA svArthanI siddhi thatI hoya, jenI prazaMsA karavAthI pitAnI jAtanI pratiSThA vadhatI hoya, duniyAne maheLo bhAga khuza thalehoya agaravAhavAha uccArate hoya, enI prazaMsA karavA mATe keIne upadeza Apa Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava kalya 153 vAnI AvazyakatA rahetI nathI. duniyAnA ane e prazaMsA te sahajasiddha che. * jJAnIone upadeza prazaMsA karavAlAyaka taya vastuo kayI, enI zodha karI, pachI ene ja prazaMsavA mATe che. e draSTie prazaMsanIya te ja hoI zake, ke jene prazaMsavAthI jagatamAM kaI paNa prakArane anartha pedA na thAya kintu kalyANanI ja vRddhi thAya. evI kalyANakara vastuo ja prazaMsA karavA cogya che. evI kalyANakara vastu zrI sarvajJa bhagavAnanA vacane dvArA prakAzita thayela samyakatva, jJAna ane cAritra, sivAya bIjI koI maLanAra nathI. samyakatva, jJAna ane cAritra, e ene sAMbhaLanAra, sadahanAra ke sevanAra sau keInuM ekAnta kalyANa sAdhe che. samyakatva, e AtmAne mithyAtvamala sApha kare che? jJAna, e AtmAne ajJAna aMdhakAra TALe che ? ane cAritra, e AtmAnI anAdikALanI asatyavRttine reke che. mithyAtva, ajJAna ane avirati eja AtmAnAM duinI jaha che. zAstrakAre e traNane "bhAvazatru tarIke upadeze che. AtmAnAM ananta sukhanI hoLI karanAra tathA AtmAne ananta lakhanI bhaThThImAM zekI nAMkhanAra je keI che, te e traNamAM AvI jAya che. e kAraNe e traNane paramArtha zatruo' tarIke oLakhAvyA che. e traNane -rALanAra je kaI che, te je Amone parama hitakara vastuo che. ane enuM ja nAma samyaphava, jJAna ane caritra che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma graha paMDitajanee e traNanI ja prazaMsA karavAmAM pitAnA jIvananuM sArthakya mAnyuM che. ane e traNanIja prazaMsA karavA mATe jagatane preryuM che. e traNanI jeTalI adhika prazaMsA teTalI ja A jagatanA jIvonAM sukhanI vRddhi e traNa pratye jeTalI upekSA teTalI ja jagatanA jInAM duHkhanI vRddhi. e traNane jeTalo virodha ke nindA, teTale jagatane satavara nAza. jagatane nAza eTale jagatanA kalyANamArgane nAza, kalyANane mArga nAza thavAthI jagata mATe kevaLa akalyANanAM ja hAra khullAM rahe che. evI sthitimAMthI jagatane ugArI levA mATe jJAnIo prazaMsanIya evA samyaktva, jJAna ane cAritranI. pitAnI sarva zakti vaDe vAraMvAra prazaMsA karavA pharamAve che. trIju ane cothuM kartavya. . trIju kartavya-parihAra karavA lAyaka parihAra kare te che ane zuM kartavya-AcaravA lAyakane AcaravuM, te che. "A duniyAmAM parihAra karavA lAyaka zuM ? ane AcaravA lAyaka chuM?" ene nirNaya paNa jJAnIpuruSae. jJAna dvArA karI rAkhe che. kartavyAkartavyanA viSayamAM jeo anatajJAnIonA jJAna ane te tArakanAM vacanenuM avalaMbana letA nathI. teo te viSayamAM sAcA nirNayane pAmI zakatA nathI. kartAkatavyo nizcaya jJAnanA vikAsa upara avalaMbe che. buddhinA maMda vikAsavALA bALakane ramavuM e kartavya lAge che ane bhaNavuM, e akartI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAne kayA 155. lAge che. buddhine ethI kAMIka adhika vikAsa thAya, tyAre ene ja bhaNavuM, e kartavya rUpa lAge che ane ramavuM, e akartavya bhAse che. e ja rItie jema jema buddhino. vikAsa thatuM jAya che, tema tema kartavyAktavyane nirNaya karate jAya che. amuka avasthAe AvyA pachI bhaNavuM paNa kartavya rUpa bhAsatuM nathI, kintu paraNavuM e kartavya bhAse che. paraNyA bAda dhana kamAvuM, mitro banAvavA, viSayavilAsAdi jogavavA, e vagere kartavyarUpa bhAsatuM jAya che, ke je kartavyane buddhinA maMda vikAsa vakhate bAlyAvasthAmAM khyAla paNa nahote. tema buddhinA pUrNa vikAsa vakhate. kayI kayI vastuo taMtra ane kayI kayI vastuo aktavya bhAse che, te samajavA mATe atatvajJAnIonAM vacane sivAya bIju keI avalaMbana nathI. buddhinA bhinna bhinna vikAsa vakhate bhinna bhinna kartavya bhAse che, tethI temAMnuM eka paNa kartavya haMmeza " mATe nakkI karI levuM e jema nirarthaka che, tema buddhinI taramatAe thate kartavyone nizcaya paNa haMmeza mATe eka ja rUpe svIkArI le agara tene svIkAra karAvavA Agraha seva, e paNa teTaluM ja nirarthaka che. te ja kartavyane sadAne mATe ekasarakhI rItie AcaravA lAyaka ke parihAra karavA lAyaka kahI zakAya. ke je anantajJAnathI. nizcita thayela hoya. e ja kAraNe ananta dayAnA nidhAna. paropakArI paramaSie anantajJAnIonI draSTithI niyata Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA thayela kartavyAkartavyane ja Adara ke parihAra karavAne upadeza Ape che. * anantajJAnIonI draSTithI parihAra karavA lAyaka ke AcaravA lAyaka vastuo kayI che?-ene jANavA ane AcaravA prayAsa kare, e ja sarvakALa mATe parama kalyAzukara che. e sivAyanI vastuo zAzvata kalayANane patha darzAvI zakyA mATe asamartha che, eTaluM ja nahi kintu ethI kalahANunA nAme ja kalyANanA mArge jagatanA prANIone derAI javAne moTAmAM moTe saMbhava che. | mugativAsanA hetubhUta mithyAtvAdika ane lekaviddhAdika kAryo, e ja sadAne mATe parihAra karavA lAyaka che, ema anantajJAnIe upadeza che. AcaravA lAyaka -tarIke durgati gamanane kApI nAkhanAra cintAmaNiratnabhUta samyaphava, jJAna ane cAritra ja che, ema paNa e ja jinezvare upadeze che. arthAta-traNe kALamAM mithyAtvAdika -e tyAga karavA lAyaka che ane samyakRtvAdika AdaravA lAyaka che. mithyAtvAdikanI sAthe lekaviruddha kAryo paNa tyAga karavA lAyaka che. lekaviruddha kAne atha samasta ziSTajanee niSedhelAM kAryo ke je lokenara mArgamAM paNa -tyAjya che ane laukikamArgamAM paNa tyAjya tarIke gaNAyAM che. sarva jananI nidA, dhamIjInenI hAMsI, lepUnya vyaktionI hIlanA, bahujanavisalo saMsadezAcAra Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava kartavya 1paka AdinuM ulaMghana, ati bhegAsati, ati- uDAupaNuM; sAdhupuruSe upara ApattithI thate teSa, chatI zakitae tene apratikAra, e vagere jema lekottara bhAgamAM varSa che, tema lekamAM paNa teo viruddha ane vanya kAryo tarIke manAyelAM che. nindA Adi kAne nahi tajanArA sAmAnya ziSTalekanA mArgathI paNa bAhA che, te pachI kettara ziSTapuruSanA mArgathI sarvathA bahiSkRta thayelA gaNAya, emAM navAI ja zuM che? kottara mArgamAM rahelA AtmAo sarvanI nindA AdinA tyAgI hoya, emAM kazuM ja Azcarya nathI. nindA Adi lekatyAjya akAmAM DUbelA AtmAo paNa pitAnI jAtane kensara mArganA anuthAyI kahevaDAvavAne dAva dharAvatA hoya, te teone e dAve pikaLa che. ' kettara mAga anusaranArA AtmAo. loka virodha kare eTalA mAtrathI uttama kAryone paNa tyajI denArA hoya ema nahi, kintu lekaviruddha gaNatAM kAryone te teo svane paNa Acare nahi lekaviruddha kAryone AcaravAthI lokera mArganuM anuyAyIpaNuM lAje che ane tethI pravacananindA Adi bhayaMkara denA bhAgI thavAya che. lokettara mArgamAM rahelA AtmAo paNa sAmAnya lokaviruddha kAryone na tyaje, te teo ajJajanene zAsanamAlinyatAdi pApamAM joDanArA bane che ane potAne Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 dharmazahA maLeluM jinazAsananuM anuyAyIpaNuM niSphaLa banAve che. e kAraNe mithyAtvAdika jema tajavAM jevAM che, tema - likaviruddha kAryo paNa sadAne mATe tajavAM jevAM che. A sthaLe e yAda rAkhavuM joIe ke-lekaviruddha kAne lekavirodha sAthe joDI denAra varga jJAnIonA vacanene bhayaMkara durupayega kare che. sArI ane zAstravihita paNa kriyA ajJAna ane bhavAbhinandI lekanAM virodha mAtrathI kadApi tyAjya karatI nathI. kartavyAkartavyane nirNaya lekamata ke lokavidhathI karavAnI vAta zrI jainazAsane kadI paNa mAnya rAkhela nathI. zrI jainazAsananA anuyAyIne lekamata tarapheNamAM che ke viruddhamAM che, e jovAnuM hetuM nathI ane je javAnuM che te eka ja che ke zAstra tarapheNamAM che ke viruddhamAM?" pite je kArya karavA mAge che tenI zAstra tarapheNa kare che, te te kArya pratye avasara Avye hajAra kiMvA lAkhe lekene virodha paNa gaNavA yogya nathI. pite je kArya karavA mAMge che, te je zAstrasammata nathI-te je zAstrathI avihita che, te tenI tarapheNa karanAra hajAre ke lAkhanA TeLeTeLAM hoya te paNa te akartavya ja che. lekaviruddha kAryo paNa zAstra niyata karI nAMkhelAM che. leka tene virodha kare tyA na kare, to paNa zrI jinamatanA anuyAyIne te tyAjya ja che. dharma karanAra - saraLa jInI hAMsI karavI ke dezAcAra ane kuLAcAra Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava kartavya 150 AdinuM ullaMghana karavuM, ubaNa bhego bhogavavA ke lakSamIne adhArmika kAryomAM uDAupaNe vyaya kare, sAdhujanane kaSTa ApavuM ke temanA upara AvI paDela kaSTanuM chatI zakitae nivAraNa na karavuM, e vartamAna jamAnAnA tevA prakAranA lekene virodha karavA cogya kAryo na paNa lAgatAM hoya, te paNa "zAaAe tevA kAryone je lokaviruddha tarIke gaNAvyAM hoya, te tene prANune paNa nahi AcaravAM e zrI jinamatanA anuyAyIonI pharaja thaI paDe che. ethI viruddha zrI jinepadiSTa sadanuSThAne, jevAM ke-zrI jinapUjA, gurusevA, dAna, zIla, tapa, sAmAyika, pauSadha, tIrthayAtrA, rathayAtrA, dezaviratigrahaNa, sarvaviratigrahaNa, e vatamAna vAtAvaraNamAM ghaDAyela tevA prakAranA lekenA mAnasane virodhapAtra paNa dekhAtAM hoya te paNa te sadanuSThAne zrI jinamatanA sAcA upAsakone prANane tyAjya karatAM nathI kintu evA virodha vakhate makakamapaNe e tAraka anuSThAnone svayaM AcAramAM utAravAM, bIjAo pAse utarAvavA ane enI sAme AvatA pratyeka humalAene pitAnAM saghaLA sAmarthyathI pratikAra karo, e kartavya rUpa thaI paDe che Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha adhika ke duHkha? "kasyaikAMtaM sukhamupanataM, duHkhamekAntato vA / nIcairgacchatyupari ca dazA, cakranemikrameNa // " ekaluM sukha ke ekaluM duHkha (A jagatamAM kene prApta thayuM che? manuSyanI dazA cakranI dhArA pramANe nIce ane UMce pharatI ja rahe che. -kavi kAlidAsa jagatane vyavahAra kevaLa sukhamaya nathI, kintu hamezAM sukhaduHkha-mizrita ja che, te saMsAramAM sukha vadhAre ke duHkha vadhAre, e prazna hameza mATe Ubho ja rahe che. keTalAkanI evI mAnyatA che ke-"A jagatamAM je sukha karatAM duHkha adhika heta te, savee nahi te paNa ghaNuoe te AtmahatyA karI ja hota. paraMtu koI paNa prANane jIvavAthI kaMTALelA jovAmAM AvatuM nathI, tethI tene dukha karatAM sukha ja vadhAre bhogavavAnuM maLatuM hovuM ja joIe, evuM spaSTa anumAna thAya che. kaI kaI prasaMge kaI mANasa saMsArathI kaMTALI AtmahatyA kare che, paraMtu te apavAda rUpa che ane leka Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sukha adhika ke du:kha 11 paNa tene gAMDA tarIke ja gaNI kADhe che. zAstra paNa tene pApI tarIke ja TharAve che tathA kAyado paNa tene gunhegAra ja mAne che. A uparanI AtmahatyAnA prasagAnA sa'adha sAMsArika sukha-duHkha sAthe nahi gaNatAM sarve tene eka smRta'nna (cittanI kaluSita) vRtti tarIke kalpe che. ane ethI e ja anumAna upara Avavu paDe che ke-sa'sAramAM duHkha karatAM sukha pratyeka prANIone vadhAre hAvu joie. parantu A anumAna bhrAmaka che. AtmahatyAnI sAthe saMsAra-sukhanA sAtha eDavA, e kAI paNa rItie ghaTita nathI. duHkhImAM duHkhI avasthAmAM pazu kevaLa manuSye nahi, kintu pazupakSIo paNa potAnA prANa ApavAne tatpara thatA nathI, tethI tee duHkhI ja nathI, ema kahevu kaI paNa rItie vyAjakhI nathI. ja anna ane vastra vinA bhUkhyA ane nAgA nArA mANasA paNa maravA IcchatA nathI, tenu kAraNa teo bAhya dRSTie sukhI che ema nathI, kintu bAhya dRSTie game teTalu kaSTa lAgavavA chatAM maravu" koIne pasaMda nathI eTala ja ethI siddha thAya che, ane e ja vAta ema sAmita karavA mATe puratI che ke--bAhya athavA Adhibhautika sukhaduHkhanI sAthe jIvanamaraNanI abhilASAne sa'dha nathI, maravAnI IcchA koIne nathI ane jIvana saune 11 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma -zrA pyAru che, enA kAraNanI kheAja karavA mATe ekalA Adhi bhautika sukha tarapha dRSTi nAkhyuM, tenI upapatti maLI zake tema nathI. Adhibhautika sukhanI adhikatA ja mANasane jIvavA mATenI preraNA ApyA kare che, evA siddhAnta nakkI karavAmAM pratyakSa khAdha che, manuScAmAM paNa Adhibhautika sukha karatAM duHkha ja adhika che, te pachI ti"ce (pazu pakSI Adi)mAM sutarAM te (duHkha) adhika hAya emA navAI nathI. chatAM paNa sau eka sarakhI rItie jIvavA icche che, e vastu ja ema siddha kare che ke saMsAramAM duHkha karatAM sukha adhika hovu joI e. " Adhibhautika dRSTie sa'sAramAM duHkha adhika hovA chatAM prANIo jIvavAne Icche tenuM kAraNa kAI jUduM ja che ane te Adhibhautika sukhanI adhikatA nahi, kintu caitanya sukhanI ja adhikatA che. 'hu' pazu nathI paNa manuSya chu' eTalI eka ja vAtamAM pratyeka manuSya eTale Anada anubhave che ke te AnaMdanI AgaLa tene saghaLA prakAranA mAdhibhautika kaSTa ane duHkhA tuccha lAge che. Adhi-bhautika dRSTie sasAra game teTalA kaSTamaya hAya tA paNa te AtmA te kaTAthI chUTavA khAtara potAnu gumAvavA mATe kri paNa taiyAra rahetA nathI. manuSyane kevaLa manuSya rUpe janmavAmA ja eTaleA Anada ane kha anubhavAya che ke tenI AgaLa khIjA sava Adhibhautika khA ke duHkhAnI kiMmata atyapa banI jAya che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha adhika ke du:kha 13 " manuSya ja nahi, kintu pazupakSI paNa AtmahatyA karatA nathI, teTalA mATe temanA saMsAra paNa sukhamaya ja che evu' bhrAmaka anumAna kADhavu, enA karatAM manuSya ke pazupakSI AdinA sasAra game tevA duHkhamaya hAya tApaNa acetana sthitimAMthI sacetana sthitimAM AvavAmAM ja anupama ja Anada rahelA che, ane temAM paNa manuSyatvanA mAnada te savathI zreSTha che, e ja anumAna kADhavu vyAjamI Thare che. veda zAstro paNa kahe che ke ', "bhUtAnAM prANinaH zreSThAH prANinAM buddhijIvinaH / buddhimatsu narAH zreSThA, nareSu brAhmaNAH smRtAH // 1 // brAhmaNeSu ca vidvAMsaH vidvatsu kRtabuddhayaH / vRtavruddhijI taM, tuM pu zrAvAniH rA" sthAvarabhUtAthI trasavikalendriyA zreSTha che ane trasavika"lendriyeA karatAM paNa sannI eTale manavALA prANIo zreSTha che. manavALA paMcendriya prANIomAM paNa manuSyeA zreSTha che ane manuSNeAmAM paNa ahiMsaka brAhmaNA zreSTha che. brAhma@AmAM paNa vidyAvAna ahiMsaka brAhmaNA zreSTha che ane vidvAneAmAM paNa nizcita buddhivALAe zreSTha che nizcita buddhivALAomAM paNa nizcaya pramANe vanArAe zreSTha che ane nizcaya pramANe vanArAemAM paNa brahma eTale mAkSavAdie zreSTha che.' anyatra paNa zAo bhArapUrvaka pharamAve che ke--sava - Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA niomAM manuSyanie zreSTha che. manuSyamAM paNa mumukSu ane mumukSuomAM paNa siddha, sarvathI zreSTha che." manuSya AtmahatyA karatA nathI, e uparathI "saMsAra Adhibhautika sukhamaya che evuM anumAna kADhavuM vyAjabI nathI, e siddha thayA pachI saMsAra sukhamaya che ke duHkhamaya e praznane vizeSa nirNaya karavA mATe naredeha maLyA pachI paNa manuSyanI thatI dazAne vicAra karavo Avazyaka bane che. manuSyane ke kaI paNa prANIne jIvavAnI buddhi. svAbhAvika che, paNa te saMsAranA sukhadukhanA tAratamyathI utpanna thayelI nathI. ethI Adhibhautika-mata-vAdione "saMsAra sukhamaya che-e jAtine mata ApoApa pAMgaLa banI jAya che. parantu te uparAnta bIjI paNa eka vAta che kemanuSyane game teTaluM Adhibhautika sukha maLe che te paNa te sadAya asaMtuSTa ja rahyA kare che, tethI paNa ema samajAya che ke-tenA sukhanA pAsA karatA duHkhanuM pAsuM haMmezAM nameluM ja rahe che. kAraNa ema che ke manuSyane je vastuo (naradehAdi prApta thaI cUkI hoya che, tenA upara tenI daSTi rahetI nathI, paraMtu je je navI vastuenI garaja utpanna thatI jAya che ane temAM tene jeTalI saphaLatA maLatI jAya che, teTale tene AnaMda thatuM jAya che, ane jeTalI saphaLatA nathI maLatI. te joIne te harakhI ja rahyA kare che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhaadhika ke duHkha ? baLadagADInA pravAsanA mukAbale hAlanI AgagADIne pravAsa ghaNuM ja sukhakAraka hovA chatAM, te sukha bhUlI jaIne Aje keIka divasa relagADI meDI thaI jAya agara TapAlamAM patra AvatA jarA vilaMba thaI jAya, te mANasa duHkhane ja anubhava kare che. upalabdha thayelAM sukhanAM sAdhane jame nahi karatAM manuSya potAnA sukha duHkhano vicAra vartamAnanI navI navI garajene uddezIne ja kare che ane tethI garajene keI anna nahi hovAthI, te pitAnI jAtane sukhI mAnavAnA badale haMmezAM duHkhamAM ja DUbelI mAne che. Aja eka IcchA saphaLa thaI eTale AvatI kAle tenI jagyAe navI IcchA utpanna thavAnI ja ane te navI IcchA paNa pAchI jyAM sudhI saphaLa na thAya, tyAM sudhI citta temAM ja paravAceluM rahevAnuM. IrachAnI A dehAdeDa jyAM sudhI thatI rahevAnI, tyAM sudhI manuSyanA nasIbamAM duHkhathI chuTavAnuM sIlaka rahetuM ja nathI. e ja vAtane samajAvatAM zAstrakAre kahe che ke" na jAtu kAmaH kAmAnAmupabhogena zAmyati / haviSA kRSNavameva bhUya evAbhivardhate ||1||" kAmya padArthonA upabhogathI kAma kadI zamata nathI. ulaTuM hemelAM dravyothI jema agni vadhe che, tema upabhegathI kAma pharI pharIne vadhate ja jAya che. (1) sukhanAM sAdhana game teTalAM vipula hoya te paNa IndriyonI lAlasA satata vadhatI ja cAle che. tethI kevaLa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhopabhegathI sukhanI icchA kadI paNa tRpta thaI zakatI nathI. AthI e siddha thAya che ke sukhecchAne zamAvavA mATe upalega e sAdhana nathI, kintu IcchA upara aMkuza e ja tenuM sAdhana che. saghaLIe IcachAo upara aMkuza mUkavAnuM sAmarthya jyAM sudhI prApta na thAya tyAM sudhI ochAmAM ochuM kApabhoganI kAMI paNa maryAdAmAM te sarva jIvoe paNa AvI javuM joIe. viSacopabhoga e ja jagatamAM janmIne manuSyanuM sAdhya che ema kahenArA leke taddana ajJAna che. anubhavathI paNa e vAta viruddha che. eTale sau kaI pitAnA anubhava upara paNa najara nAkhatA thaI jAya, te paNa viSacopabhoganI nisAratA ApoApa khyAlamAM AvI jAya tevI che. viSapabhegajanita sukhanI A pramANe kadI paNuM pti thaI zakatI nathI, ethI ja pratyeka mANasane haMmezAM ema lAgyA kare che ke-"huM dukhI chuM ane ethI ja'sukhaadvhutrN duHkha, jIvite nAsti saMzayaH' arthAta- jIvanamAM sukha karatAM nisaMdeha duHkha ja adhika che athavA sukhanuM pramANa java jeTaluM che, te duHkhanuM pramANu parvata jeTaluM che, e siddhAnta satya thAya. che. saMsAra asAra, azAzvata ane duHkhanuM ja saMgrahasthAna je kahevAmAM Ave che, te paNa A daSTie satya Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha adhika ke dukha kare che. jarmana paMDita zepanahIra (Sehopenhaur) paNa eka jagyAe Aja matalabanuM kahe che. te kahe che ke "ekaMdara manuSyanI jeTalI sukhecchA thAya temAMthI keTalI saphaLa thAya che, te uparathI ja te keTale sukhI che, ema samajAya che. ane je supaga sukhecchAthI kamI paDaze te teTalA pramANamAM te duHkhI samajAya che. A ja pramANu gaNitanI rItie nIce mujaba Ave che. Happiness divided by will" arthAta sukhapagane sukhecchAthI bhAgAkAra kara, eTale apUrNAMkanI rItie sukhapagasukhecchA e pramANe, lakhavuM joIe. paNa A apUrNAMka e te vilakSaNa che ke ene cheda (sukhechA), enA aMza (sukhopabhega) karatAM haMmezA adhika pramANamAM vadhate ja cAle che. athanuM prathama 3 hoya te pachIthI ja thAya che. eTale sukhopabhaga traNagaNe thAya te sukhecchA pAMcagaNI vadhe che. eTale pariNAme vadhAre ne vadhAre apUrNa ja thaye jAya che. mATe ja manuSya sukhathI pUrNa thAya e AzA ja rAkhavI vyartha che. amuka kALamAM sukha adhika hatuM ke amuka dezamAM sukha adhika che, ene jyAre vicAra karavAmAM Ave che, tyAre mAtra sukhanA aMzasthAnano ja vicAra karavAmAM Ave che. paraMtu te baMza karatAM kedanI keTalA gaNuM vRddhi thAya che tenA upara laya devAmAM AvatuM nathI, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = mAhA parantu aMza ane cheda ubhaya tarapha lakSya devAmAM Ave te apUrNAMka phaMdI paNa pUrNa thanAra nathI, e vAta kharAkhara samajAya tevI che.' sukhaduHkhanu tAratamya kADhavAnI gaNitanI A rIta mAnya na rAkhIe, teApaNu 'sa`sAramAM duHkha karatAM mukha adhika che--ema siddha karavA mATe koI paNa sAdhana che nahiM. ItihAsanA dAkhalAe ke zAstranAM dRSTAnte paNu sukha karatAM du:khanI adhikatAnuM pratipAdana karanArA maLI Ave che. tepaNu e yAda rAkhavu joIe ke IcchAthI tRSNA, tRSNAthI asaMtASa ane asa'teSathI duHkha, e vAta kevaLa mAdhibhotika sukhane ja lAgu paDe che. 6 " sarva prakAranI IcchAe, sarva prakAranI tRSNAe ke sava" prakAranA asaaASa duHkhane ja lAvanAra che, evA siddhAnta nakkI karI zakAya ema nathI. * asateSa eTale duniyAdArInA padAthe meLavavAnI hAyaveAya evA atha karIe, tA te asateSa nindApAtra che. parantu zAnta ane svastha cittathI uttarAttara Atmika pragatinI IcchA ane jIvanamAM dinapratidina adhine adhika Atmika sudhAraNA banatI rahe te mATenA asAya, e kadI paNa nizva nathI. sataSa e guNa che, te dravyanA sattASa ke ahika anvaya badalanA satASA eTaluM ja tenu', tApa che. r Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha adhika ke duHkha 169 paratu prApta thayela jJAnathI, vidyAthI ke tapathI mane saMteSa che ema kaI kahetuM hoya te te saMtoSa to tenA vinAzane ja netaranAre che. jJAna, vidyA, tapa ke kaI paNa Atmika ezvaryanI prApti mATe saMtoSa dAkhavave e saMpattinuM mULa nathI, kintu vipattinuM mULa che. ane e ja kAraNe eka sthaLe kahyuM che ke "jo ke ziE nitta " ane "sato thiyo bhUruM arthAta-sa teSa e saMpattino nAza kare che ane asaMtoSa e saMpattinuM bIja che." tAtparya e che ke-sarva prakAranA asaMteSa e tyAya nathI. Atmika pragatinA viSayamAM asaMtoSa e te bhAvi utkarSanuM bIja che. e jAtine asaMtoSa paNa dhAraNa karavAmAM na Ave te AtmA sarva sArA, paNa prayatnothI bhraSTa thaI A leka tathA paralekamAM adhe sthiti ane adhogatine pAmanAre ja thAya. eka aMgreja kavi paNa kahe che ke Unhappiness is the cause of progress' athaoNta-asaMtoSa e pragatinuM nidAna che.' kalyANakAraka varatu badala UMcata asaMtoSa dharAva e koIne paNa amAnya nathI. kavi ziromaNi bhadhari paNa eka jagyAe kahe che ke nirmaLa yaza upArjana karavAmAM abhiruci rAkhavI ke zAstrAbhyAsamAM asateSa dhAraNa karavo, e dezane pAtra nathI kintu jarUrI che." Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama a vicApabhAga mATenI tRSNAnI tRpti kadI thatI nathI, kintu tRpti karavA jatAM te vadhe che. parantu eTalA mATe sava prakAranI tRSNA ke tenI tRpti mATenA prayatna tyajI devA jevA che ema nathI. evA niyama, e apazabda melAI javAnA bhace jIbhane ja kApI nAkhavAnA prayatna karavA barAbara che, agnithI kadI kadI ghara maLI paNa jAya che, teTalA mATe agninA sathA tyAga karIne rAMdhavAnu paNa cheDI devA mATe kAI paNa taiyAra thayela che? agni ja nahi, kintu vidyutRzakti jevI cIja paNa tenI sAthe caiAgya ane maryAdita rItie kAma levAmAM Ave te nAzaka nahi thatAM aneka prakAre phAyadAkAraka banI zake che. 170 tRSNA ke asatASanI vyavasthA paNa te ja rItie karavAmAM Ave, te e tRSNA ane asa tASa ja sa prakAranA utkarSanuM khIja banI zake che. sukhecchA kevaLa sukhApabhAgathI tRpta thavI azakaya hAvAthI sa'sAramAM duHkhanA saravALA adhika ja rahe che, e vAtamAM have koI paNa jAtine sazaya rahetA nathI. parantu duHkha TALavA mATe tRSNA athavA asASa ane tenI sAthe sarva prakAranAM kama paNa tyajavA ceAgya che, ema mAnavu' ghaTita nathI. koI paNa prakAranI aihika lAzA cheDI tRSNA ane asatASane cAgya dizAe vALavA mATe sarva prakAranAM zreyakArI kAryAM karatAM rahevuM, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha adhika ke dukha ? e ja tuSaNa ane asateSathI AvatA duSpariNAmothI bacavAne rAjamArga che. kevaLa viSapabhoga kadi paNa pUrNa na thanAra, anitya ane azAzvata che. buddhimAna puruSe tene ja eka sAdhya mAnavuM, e koI paNa rItie. ucita nathI. je vastu kadI paNa pUrNa thanAra nathI tene ja eka parama sAdhya mAnavuM, e parama zabdane durupacAga karavA. barAbara che. athavA te mRgajaLane ThekANe satyajaLanI bhAvanA karavA jevuM asamaMjasa che. parama sAdhya ja jyAM anitya ane apUrNa che, tyAM tenI AzAmAM anitya ane. apUrNa vastu sivAya bIjuM zuM hAthamAM AvavAnuM hatuM ? jaDavAdIo saMsAramAM sukhanI adhiktAnuM je pratipAdana kare che, te A rIte ApoApa khoTuM kare che. jaDasukhanI daSTie saMsAramAM sukhanI adhikatA kadI paNa siddha thaI zake tema nathI. ane eTalA ja mATe bhAratavarSanA. sarva sAcA tatvoe ekI avAje pratipAdana karyuM che ke-"sukhanI abhilASAvALA AtmAoe A saMsAramAM sukhanI beja karavI cheDI daI, AtmAmAM ja tenI kheja karavA prayatna karavo joIe. sukha e Atmadhama che. enI prApti mATe AtmA sivAya bIjA padArthonI pUche game teTalI mahenata karavAmAM Ave, tethI keI paNa prakAranI siddhi thanAra nathI. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 dharma zraddhA : * indricAnA vyApArathI utpanna thanAra sukhaduHkhane jANavAnuM ke sAkSAtkAra karavAnu` kAma paNa mana yA AtmA vaDe ja thAya che. paulika sukhaduHkhanA anubhava levAmAM paNa kevaLa indriyA ja kAraNa che, ema nathI kintu te paNa mananI sahAyathI ja mane che ane AdhyAtmika sukha-duHkha te mAnasika ja che. Ama sa prakArane -sukha-duHkhAnubhava kevaLa mAnasika ja hAvAthI, maneAnigraha dvArAe ja sukhaduHkhane nigraha karI Atmika sukha -meLavavA udyamI banavu' joI e, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prArthanA prArthanA e abhilASa rUpa che ane zrI vItarAganA zAsanamA dharmanA phaLa rUpe paNa abhilASA ke AzaMsA. karavAno niSedha kare che. eTaluM ja nahi, kintu phaLanI AsApUrvaka karAtI zrI vitarAganI pUjA e sAcA phaLanI prAptimAM parama vighabhUta mAnelI che. te pachI "tIrthakare mArA upara prasanna thAo - Arogya Ape - dhilAbha Apa--uttama prakAranI samAdhi Api - dukhane kSaya kare 'karma ne kSaya, kare - samAdhimaraNa Apa-samyagadarzana Apa"--dharma Ape vagere seMkaDe prArthanAo zrI vItarAgane uddezIne karavAmAM Ave che, te sArthaka che ke nirarthaka che? sAcI che ke beTI che? je beTI ke nirarthaka ja te badhI prArthanA karavAnuM kahenAra zAstrone paramArtha satya rUpa kevI rIte mAnI zakAya? vaLI zrI vItarAgane karelI prArthanA phaLe che, ema kahevAmAM Ave te vItarAga avatarAga bane che. kAraNa ke-aprasanane prasanna karavA mATe ja, prArthanA hoya che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA vItarAganI prasannatA saMpAdana karavA mATe prArthanA karavI, tene artha e che ke-vItarAga prasanna paNa thAya che ane aprasanna paNa thAya che. je prasanna paNa thatA hiya, te vItarAga hoI zake ja nahi. e rIte zrI vItarAganI sAthe prArthanA zabda jeThavAthI ubhaya rItie asaMgatapaNuM pedA thAya che. eka te zrI vItarAga e vItarAga rahetA nathI ane bIjA bhaktinA phaLarUpe AzaMsA karavAthI phaLane ja nAza thAya che. tethI prArthanA karanAranI anabhijJatA pUravAra thAya che. tattvanA bhAgamAM anabhijJatA e anarthanuM kAraNa che. zrI vItarAganI prArthanAne aMge ApavAmAM AvatA uparyukta saghaLA de paramArthanA ajJAnane AbhArI che. zrI vItarAganA zAsanamAM dharmanA phaLa rUpe je abhilASA yA AzaMsAne niSedha che, te abhilASA yA AzaMsAnuM lakSaNa zrI vItarAganI bhaktinAM phaLa rUpe dharma yA dharmanAM sAdhananI yAcanAmAM ghaTatuM nathI. - rAga, dveSa ane mahigarbhita AzaMsAne ja mAtra niSedha che. je AzaMsA rAga, dveSa yA mohagarbhita nathI, tenI siddhi arthe zrI vItarAganI pAse prArthanA karavI, te deSa rUpa nathI, nitu guNarUpa che. tevI prArthanA karavAthI pravacananI ArAdhanA thAya che ane sanmArganI daDhatA thAya che eTaluM ja nahi kintu tethI uttarottara sAnubandha zubha anuSThAnanI prApti thAya che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prArthanA 15 zrI vItarAganI pAse saMsArane nirveda mAgave, tatvanusAritA mAgavI ke mokSamArgane avireAdhI evA koI paNa dharma yA padArthanI mAMgaNI karavI, te vastutaH abhivaMga ke meharUpa nathI ane tethI vastutaH AzaMsA ja nathI. kAraNa ke-AzaMsAnuM phaLa je saMsAra vRddhi, te tenAthI thatI nathI. pratyuta saMsArane nAza ja thAya che. saMsAranI vRddhi e rAga, dveSa ke mehagarbhita AzaMsAthI ja thanArI che. saMsAranA cheda athe ke muktinI prApti arthe karavAmAM AvatI ucita prArthanAthI te kevaLa zubhAzayanI ja vRddhi thAya che ane kamabakhya AzayAnurUpa mAnele che, tethI zubhAzayane vadhAranAra prArthanA zubha karmane ja anubaMdha karAvanAra thAya che. pariNAme AtmAne uttarottara zubha sAmagrIonI adhikAdhika prApti thatI jAya che, ke je tene mekSamArgamAM apUrva sahAyaka thaI paDe che. praNidhAna yAne kartavyatAne nizcaya karavA mATe paNa prArthanA teTalI ja jarUrI che. kartavyatAnA nizcaca vinA thatI pravRtti nirjIva pravRtti che. vastuta: te pravRtti ja nathI. vAraMvAra prArthanA karavAthI prArthanA viSayaka kartavyatAne nizcaya daDha banato jAya che ane tethI pravRtti paNa prANavAna bane che. Ama ubhaya rItie prArthanAnI upagitA siddha che. have prazna mAtra zrI vItarAganI vItarAgatAne rahe che. zrI vItarAganI prArthanA karavAthI zrI vItarAganI vItarAgatA cAlI jAya che, ema kahevA karatAM prArthanA karanAramAM ethI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 dharmazraddhA vItarAgatA pragaTa thAya che, ema kahevuM e ja vadhAre vyAjabI che. zrI vItarAga ApatA ke letA nathI, prasanna ke nArAja thatA nathI, paNa zrI vItarAganA bhaktane zrI vItarAganI bhaktithI ja vItarAgatA prApta thAya che, emAM paNa saMdeha nathI ane tethI ja vItarAgatAne denAra zrI vItarAga ja che, ema kahevuM sarvathA ucita che, agninuM Asevana karanAra upara agni prasanna paNa thatuM nathI ke nArAja paNa thatuM nathI agara pitAnuM A sevana karavA mATe potAnI pAse Ave, ema koIne AmaMtraNa paNa karatuM nathI ? tepaNuM agni pAse janAranI ane tenuM vidhipUrvaka Asevana karanAranI ThaMDI nAza pAmyA sivAya rahetI paNa nathI. enuM kAraNa agnine evA prakArane svabhAva ja che, tema zrI vItarAganI bhakti ane prArthanAne paNa e svabhAva ja che ke tenuM vidhipUrvaka samyagra Asevana karanAranI bhavarUpI ThaMDIne avazya nAza thAya che. acetana evI agninuM sevana ke acetana evA mannAdine jApa paNa tene Azraya lenAranA prajanane avazya siddha kare che, te pachI parama guNatkarSane pAmelA acitya cintAratnasamA, mahAbhAga bhagavAna vItarAgane Azraya lenAranA IcchitanI siddhi temanI bhaktithI thAya emAM kAMI Azcarya nathI. bhagavAna vItarAga e kSINakaleza che, tethI teo prasanna ke nArAja thatA nathI, e vAta satya hovA chatAM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prArthanA 17 cintAranA AdinA dRSTAMte temano Azraya karanArane tathA vidhipUrvaka temanuM samyagra Asevana karanArane teo avazya rAgadveSanA kSaya rUpI ke apavarganI prAli rUpI acinya phaLane ApanArA thAya, emAM sadehane jarA, mAtra avakAza nathI. e vastune svabhAva ja e che ke, apUrva cintAmaNi tulya ane mahAbhAga evA zrI tIrtha: karAnI stuti, stuti karanArane avazya-bAdhilAbhane apA vanAra thAya che. zAstromAM kahyuM che ke 'bhattIe jiNavarANaM, khijjantI pusaciyA kmmaa| guNapagassibahumANo, kammavaNadavANalo jeNa // 2 // ' zrI jinavaranI bhakti vaDe pUrva saMcita karmo kSaya pAme che. kAraNa ke-guNanA prakarSane pAmelAnuM bahumAna, e karmavanane dagdha karavA mATe dAvAnala samAna che. zrI jinezvaranI bhaktine svabhAva ja karmavanane bALI nAMkhavA mATe dAvAnala tulya che ane svabhAva e hameMzAM dunivAra hoya che. e kAraNe anantajJAnI zrI vItarAganA zAsanamAM zrI vItarAganI prArthanA karavA mATe vAraMvAra upadeza karavAmAM Ave ane e mATe sUtromAM Thera Thera prArthanAvAcaka vAko racAyelAM hoya, emAM leza mAtra Azcarya nathI.. ja bhagavAnanA Adi ziSya mahAmati.zrI gaNadhara viracita zrI caturvizatistavamAM- 'titthayarA me pasIyatu / ' arthAta- zrI tIrtha kare mArA upara prasanna thAo. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zrA 'AruggavohilAma, samAhivaramuttamaM ditu / ' arthAta-lottama evA zrI tIrthakara devenuM kIrtana, vandana ane pUjana meM karyuMte tenA phaLa rUpe mane bhAvAgya (mukti), enA ananya sAdhana rUpa badhilAbha (zrI jinadharmanI prApti) ane enA phaLa svarUpa sarvetkRSTa bhAvasamAdhi (jJAna darzana cAritranI ArAdhanA dvArA AtmAne prApta thatuM parama svAthya) mane Apo" evI yAcanA karavAmAM AvI che. e ja rIte catudazapUrva dhara zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhu svAmI viracita "zrI upasargahara stotramAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanI stutinA prAnta- 'tA rela hi lauM, mare ave pAra! niurda! I he pArzva ! he jinacaMdra! nirbhara bhaktiyukta citta vaDe meM ApanI stuti karI, tenA phaLa rUpa mane bhabhavane viSe bodhi [samyadarzana agara zrI jinadharmane Ape. - e ja rIte utkRSTabuddhinA nidhAna, caturdazapUrvadhara, zrI gaNadhara maharSio vaDe nirmita thayela zrI caityavandana sUtrAntargata "prArthanAsUtra aparanAma "zrI jaya vIyarAya sUtramAM pragaTa rIte bhavanirvedAdi aneka prakAranI prArthanAo zrI vItarAga pAse sAkSAta karavAmAM AvI cheH bIjA zabdomAM prArthanAonI paraMparA mATe ja khAsa te sUtranI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 - alaga racanA karavAmAM AvI che. e vagere dekhIne kaI paNa buddhimAnane e pratIti thayA sivAya raheze nahi ke zrI vItarAganI prArthanA, e enA svabhAvathI ja enA kartAne avazya mahAna phaLane ApanArI thAya che. zrI vItarAga sAkSAta ApatA nathI ke prasanna thatA nathI, tepaNa zrI vItarAganI prasannatAthI thanArA kAryane te teo avazya kare che. arthAta-zrI vItarAganI prasannatAthI thanArA bhavanirvedAdi kAryomAM teo ja pradhAna nimitta che . ane tethI ja kAraNamAM kAryane upacAra karIne zrI vItarAgane paNa prasanna thanArA ke temanI bhaktinuM phaLa ApanArA tarIke varNavyA che. zrI vItarAga Ape che ke prasanna thAya che, e kahevuM jema satya nathI tema asatya paNa nathI ? ane tethI satya-asatya ubhayanuM mizraNa paNa nathI, kintu asatya ane amRSA nAmane eka cothI ja jAtane bhASAne prakAra che ane tenA AdhAre ja sAmAnya jagatane saghaLe vyavahAra cAle che. tuM Ava, je -"tAre amuka karavuM joIe, amuka na karavuM joIe--huM tAro upakArI chuM, tuM mAre upakArya che -e vagere bhASAnA saghaLA prakAre satya, asatya ke satyAsatyanA mizraNa rUpa nathI, tepaNu vyavahAra calAvavA mATenAM ananya sAdhana che. e jAtinA vAkyamaye vinA keI paNa prakArane Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 dharmazraddhA . vyavahAra cAla sarvathA azakaya che, tethI tene paNa. bhASAmAM pradhAna sthAna ApavAmAM AveluM che. pitA putrane upakArI che-e vAta satya nathI, kAraNa ke-putranuM puNya che, tyAM sudhI ja pitA tenA upara upakAra kare che. tema asatya paNa nathI, kAraNa ke bAlyakALathI putranuM pAlana tenA mAtApitA dvArAe ja thAya cheH satyAsatya paNa nathI, kAraNa ke-uparokta satyaasatya ubhayathI bhinna che. mATe pitA putrane upakArI : e vAta mAtra vyavahArathI satya che, ema kahevuM e. ja cagya che ane e vyavahAra sArA jagate svIkAre che. e ja nyA zrI vItarAga paNa bhaktane karmakSaya ke mukti Ape che, e vAta satya nathI, kAraNa ke-bhakta pitAnI cogyatA ane prayatnathI ja tene saMpAdana kare che? asatya paNa nathI, kAraNa ke-cogyatA ane prayatna hevA chatAM vitarAganA avalaMbana vinA mukti rUpI kArya siddha thatuM nathIH satyAsatya paNa nathI, kAraNa ke satya ane asatya ubhayamAM nathI. tyAre tene paNa eka vyavahArabhASAne ja prayoga mAna joIe, ke jene zAstromAM, 'satyAgruSA evA nAmathI saMbodhelI che. e satyAgruSA , bhASA sAcI ke kheTI nahi hovA chatAM paNa, svakAryakara . hovAthI avazya AdaraNIya che. vyavahAramAM jema tenA upayoga vinA cAlatuM nathI; tema paramArthanA mArgamAM paNa tenA upaga vinA cAlI . Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prAthanA zakatuM nathI, eThavahaMsatya che. ene artha e nathI ke-te paramArthathI asatya che. paraMtu paramArtha-satyanuM ekanuM eka kAraNa hovAthI te paramArtha-satya jeTalI ja 'upAdeya che. vyavahAramAM e jAtinI bhASAne pUrepUro svIkAra karavA chatAM paramArthamAM ene svIkAra karavAnI 'jeo nA pADe che, teo paramArthanI prAptinA sAcA rahasyane pAmI zakyA dhathI, eTaluM ja kahevuM "A sthAne paryApta che. A sthAne vizeSamAM eTaluM samajavuM joIe ke. "Ava, jA-mUka, lenkara, na kara -karavuM joIe, * na karavuM joIe - A upakArI che, A upakArya che e vagere bhASA satya paNa nathI, asatya paNa nathI ane mizra paNa nathI. tenuM kAraNa e che ke- sabhyo hatA e satya zabdanI vyutpatti che. enA traNa artha thAya che (a) "sana eTale sajajana puruSa athavA uttama - suni. tene hitakArI eTale muktimArgane anukULa hovAthI upakArI.. () "sata eTale suMdara evA mUla uttara guNe. tene hitakArI eTale tenI ArAdhanAmAM joDavA mATe upakArI. (c, "sat' eTale vidyamAna evA chavAchavAdi sat padArtho. tene hitakArI eTale yathAvasthita svarUpanuM pratyAvacana karAvavA dvArAe upakArI. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 dharma -zraddhA e traNa prakAranA satyathI viparIta, te asatya. jema ke (a) muktimAtrane ahitakArI-AtmA nathI, kama nathI, paraleAka nathI, vagere. (b) ati praza'sanIya mUla uttara zuSNeAnI ArAdhanAmAM vighnakArI, jemake huM sArUM phaLa nathI, brahmacarya nuM phaLa nathI, tapanuM phaLa nathI, vagere, (c) vidyamAna evA AtmAdi padArthInI anyathA pratIti karAvanAra. jemake-AtmA AyurUpa che, AtmA sarva vyApI che, leAka sAta dvIpa-samudra-pramANa che, vagere. satya ane asatyanA mizraNavALI bhASA. jemake-A azAzvana che, A Amravana che, A kharAma gAma che, vagere. azAkavanamA azokanAM vRkSeA che mATe te satya che ane azeka sitrAyanAM vRkSo paNa che mATe azokavana kahevu, e asatya che, e rIte AmravanAdi mATe paNa samajI levu. A kharAba gAma che, tenuM tApa e nathI ke-gAmamAM rahetA badhA mANase kharAba cheH kintu ghaNAkharA kharAba che, tethI te paNa satyAsatyanu... mizraNa ja che. vastunuM pratiSThApana karavAnI vyavahAra calAvavA khAtara ke mAtra pharavAnI khAtara je sabAdhana, AjJA, vidhi Adi bhASAmA IcchA vinA oNvaLa svarUpanuM pratipAdana V Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prArthanA 13 prega thAya che, te "asatyAmRSA' aparanA vyavahArabhASA che. jemake he devadatta!" "ghaTa lAva!" "mane ghaTa Apa ! "gAyane doha!' vagere zrI vItarAganI prArthanA e paNa vyavahArabhASA che, kAraNake-temA kaI paNa vastunA pratiSThAyanane Azaya nathI, kintu svarUpa mAtra darzAvavAno Azaya che ane e svarUpadarzana jema nizcaya mate satya nathI, tema vyavahAranayanA mate asatya paNa nathI. mAtra bhakti mATe vaparAyelI che, tethI te "asatyAmRSA' nAmanI caturtha bhASA svarUpa che. rAgadveSa jemane kSINa thaI gayA che, tevA zrI vItarAga puruSe samAdhi ke badhine ApatA nathI, te paNa temanI prArthanAthI te avazya prApta thAya che, tethI te mRSAvAda paNuM nathI. cintAmaNiratnAdine rAgadveSano abhAva che, to paNa tenI bhakti karanArane te avazya phaLe che. tema zrI vItarAga paNa rAgadveSa rahita hovA chatAM, temanI bhakti samAdhi ane bedhine ApanArI avazya thAya che. sarvanuM tAtparya e che ke cadyapi te zrI vItarAga bhagavanta AregyAdine ke badhi-samAdhi Adine pite vItarAga hovAthI ApatA nathI, te paNa "mane Arogya, bedhi ane samAdhi Ape--evI jAtinA vAkayapragAthI apUrva cintAmaNi tulya mahAbhAga evA te zrI vItarAga. bhagavantanI ArAdhanA arthAta sanmukha vRtti thAya che, temanA upakAranuM smaraNa thAya che tathA bodhi ane samAdhi Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 dharma-zraddhA - AdinI prAptimAM teo pradhAna nimitta che, tenuM satata bhAna jAgrata rahe che, tethI te jAtinA bhaktisUcaka vAkaya prAge atyaMta AvakAradAyaka che eTaluM ja nahi kintu bidhi Adi paramArtha saddaguNanI prAptinI bhAvanA TakAvI rAkhavA mATe e sivAya anya koI pradhAna mArga che nahi. samAdhi ane badhi AdinI prArthanA mATe zrI vItarAganI vAraMvAra prArthanA e pradhAna ane mukhya mArga che. tene artha e che ke-capi badhi ane samAdhi AdinI prApti AtmAne pitAnI egyatA ane pitAnA ja puruSArtha AdithI thanArI che, te paNa. kAla, niyati, pUrvakRta Adi bIjA sahakArI kAraNenI paNa temAM apekSA che, tema acitya zaktiyukta zrI vItarAganA AlaMbananI paNa pradhAna AvazyakatA che. zrI vItarAga e guNanI parama prakarSatAne pAmelA hovAthI tathA samAdhi ane bedhi Adi guNone kSAyikabhAve pAmelA hovAthI, saghaLA sahakArI kAramAM temanuM AlaMbana e sauthI pradhAna bane che. eTaluM ja nahi kintu e AlaMbananA abhAvamAM bIjA sarva sahakArI kAraNe svikArya sAdhaka thatA nathI. vayavahAramAM paNa guNanI prApti guNInA AlaMbanathI ja mAnelI che ane guNInA Alabana sivAyanA bIjA * kAraNe gauNubhAve savIkArelAM che, tema paramArthamAM - paNa Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prArthanA 185 guNaprakaSIne pAmelA guNanuM AlaMbana e ja guNanI prAptimAM pradhAna kAraNa che. e pradhAna AlaMbana dvArA pradhAna guNanI prApti rUpa svakAryanI siddhi thAya che. e kAraNe zrI vItarAganI bhaktisUcaka zrI vItarAganI prArthanAnAM vacane parama upakAraka che. jJAnI puruSAe zrI -vItarAganI prArthanAne utkRSTa guNanI prAptimAM paramAvazyaka mAnelI che tenuM A sAcuM rahasya che. zrI vItarAganI prArthanAnA A sAcA rahasyane nipuNumati AtmAoe sUkSama buddhi vaDe vAraMvAra vicAravuM ane AcaravuM, e buddhinuM sAcuM ane pAramArthika phaLa che. - - Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sRSTikartA prazna. suSTine kartA keI che ke nahi? uttara sRSTine kartA keI che ja nahi. anAdi kALathI suSTi che, che ne che ja. jIva anAdi che, ema mAnyA pachI suSTinI Adi mAnavI, e sarvathA nyAya viruddha che. je ghara baMdhAvyAne pAMca varSa thayA, te gharamAM huM pacIsa varSathI rahuM chuM, ema bolavuM e dekhItI rIte ja beThuM che. te ja pramANe Adi sRSTimAM anAdi AtmA rahe che, ema kahevuM paNa khoTuM che jIva anAdi che ema mAnyA pachI jagatane kartA Izvara che e mAnyatA paNa TakI zakatI ja nathI. Izvare sRSTinuM nirmANa karI te pahelAM anAdine jIva kyAM hate? te vakhate jIva, janma ane karma sahita hatuM ke rahita? je janma ane karma rahita hatuM, ema mAnI. laIe te Izvare jagata banAvIne AtmAne janma ane. maraNanI pIDAmAM nAkhe, ema ja siddha thAya. samudramAM svataMtra pharatA mAchalAne jALamAM nAkhIne pasIna banA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -sRSTi-kartA 187 vAra mAchI e mAchalAnA upakArI gaNAya ke apakArI ? apakArI. e rIte anAdi kALathI svataMtra AtmAne janma ane kramanI ja jALamAM nAMkhanAra izvara upara paNa upakArapaNAnI buddhi ke pUjyapaNAnI buddhi zI rIte thAya ? sRSTinI utpatti pahelAM paNa AtmA janma ane kamathI khaMdhAyelA hatA, ema mAnIe teA sRSTinI utpatti pahelAM paNa sRSTi hatI, ema ja sAbita thAya che. janma ane kama e ja sRSTi che, sRSTinA karto izvara che, ema mAnavAthI khIjI paNa aneka Apattie UbhI thAya che. pahelu -AtmAe izvaranuM' zuM bagADayuM hatu ke teNe sRSTi utpanna karIne svataMtra AtmAne garbhAvAsa ane janmAdinAM asahya dukhA samo ? khIjuM -AtmAne vagara kAraNe duHkha ApanAra izvara dayALu kema kahevAya ? trIjuM sukha, duHkha, sa patti, daridratA, janma, maraNu Adi saghaLuM ApanAra izvara che, ema mAnIe te Izvara thADAonA pakSapAtI ane ghaNAene zatru Thare ane jenAmAM pakSapAta ane zatruvaTa hAya, te izvara kema hAI zake ? ceAthuM-nAnA khALakAne paNa aneka prakAranA rAga are mRtyu ApanAra izvara dayALu kema hoI zake? bALake IzvaranA gunhA - karyuM hoya tepaNa teNe te -mApha karavA joie. mATA mAsa paNa izvaranI AgaLa te khALaka Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 189 * sama grahA jevA ja ajJAnI che. teA teonA aparAdhanI paNa Izvare " 1 kSamA ApavI joIe. paNa vyavahAramAM * tema dekhAtu' ..nathI...mALA ke meATA mANaso, sau koIne sukha duHkha bhogavavuM paDe ja che. . * pAMcamu'-uparanA badhA doSamAMthI khacavA mATe sukha duHkha ApanAra izvara nathI paNa sauna pAtapAtAnA kama pramANe sukha duHkha maLyA ja kare che, ema kahevAmAM Ave te karma pramANe sukha maLe ane e karma karAvanAra izvara ja hAya tA e kramanI sajA jIvAtmAne thavI joIe ke Izvarane ? gunhA karanAra karatAM karAvanAra evaDI gunhegAra gaNAya. vaLI cAro karAvanAra ane sajA karanAra anne eka ja vyakti kema hAI zake ? ' I mATe mAnavu' joI e ke AtmAne hAthe je zubhAzula kama thAya che, te Izvara karAvatA nathI paNa AtmA pote ja kare che. ane tethI sukhaduHkha upajAvanAra izvara nathI paNa jIvanAM peAtAnAM ja krama che. saghaLu' sukhaduHkha upajAvanAra Izvara hAya ane kramamAM kAMI zakti ja na hoya, te Apu' padArthavijJAnazAstra khATu' Thare. . padArthanA paramANuAmAM phaLa ApavAnI zakti rahelI. ja che. padAmAM rahelI zakti ane svabhAva bhinna bhinna prakAranAM phaLane Ape ja che. sAkara svabhAve mIThI che. lImaDA svabhAve kaDavA che. AmalI svabhAve pATI che : te tenA upacAga karanArane te tevA prakAranuM phaLa 1 . Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ape ja che. semalanA DejhathI maraNa thAya te vakhate. maraNa Izvare ApyuM che ema mAnavuM, enA jevI--bIjI mUrkhatA eka paNa nathI. somala tevA prakAranA jherI para mANuothI baneluM che, tethI tene upaga karanAranA prANa jAya che, tema kamanA paNa paramANuo jevA prakAranA svabhAvavALA hoya che, tevA prakAranuM sukha dukha jIvane. prApta thayA kare che. sAruM kAma karanArane sAthe badalo ' maLe che: naThAruM kAma karanArane naThAre badale maLe che. e rIte keIpaNa karmanuM phaLa Izvara Ape che, ema nathI paNa kamamAMja phaLa ApavAnI zakti rahelI che. . vaLI gunhegAra vyakti ane binagunhegAra vyakti vacce dekhIte phera che, te paNa karmazaktine sAbita kare che. jeNe gunha nathI karyo te vyakti polisane joIne gabharAtI nathI, paraMtu jeNe gunho karyo che, te vyakti piolisane joIne avazya bhaya pAme che. tenuM haiyuM dhaDake che. zarIramAM kaMpArI Ave che. e rIte gunhegAranA hadayamAM je vedanAo utpanna thAya che, tene bIjI koI vyakti upajAvatI nathI, paNa teNe je karma karyA che, te karma ja upajAve che. gunhAnI zikSA bhaya rUpe, pazcAttAparUpe, garUpe ke duHkharUpe avazya maLe che ja. Izvarane game teTalI vinaMtI karavA chatAM te maTatAM nathI. ane Izvarane vinaMtI karavAmAM Ave te paNa te bhegavavAM ja paDe che. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19o, dharma-zraddhA . * "pApa ke puNya bemAMthI eka paNuM Izvara karAvate nathI, paNa AtmA. svataMtra rIte te kare che. Izvara te mAtra manuSyanA kalyANane mATe ja zubhAzubha karmonAM phaLane, Ape che e mAnyatA paNa karmamAM svAbhAvika phaLa ApavAnI zakti che, tene InkAra karavA barAbara che. pagalemAM phaLa ApavAnI zakti svAbhAvika che, e vAtane keIthI paNa apalopa thaI zake tema nathI. jIva pApa karavAmAM svataMtra che, paNa sajA svataMtrapaNe bhagavate nathI, ema kahevuM, e paNa pratyakSa viruddha che. kAraNake ema mAnavAthI karmazaktinuM mahatva rahetuM nathI. Izvarane na mAnIe te paNa sAruM narasuM karma sArA narasA phaLane Ape ja che. tethI karma, karmaphaLane ke sRSTine kartA Izvara siddha thatuM nathI. prazna sRSTi saMbaMdhI vedAMtadarzananI zuM mAnyatA che? . uttara0 vedAnA darzana brahane anAdi mAne che, ane jIvane brahmamAMthI chUTe paDanAra rajakaNuM mAne che. agnimAMthI taNakhA jhare che, tema brahmamAMthI jIva jUdA paDe che. paraMtu e rIte jIvanI utpatti tarka vaDe ghaTI zakatI nathI. jIva kaI paNa kALe utpanna thaye che, e vAta tarkathI sarva prakAre viruddha che. mATe ja taiyAcike jIvanI sattA anAdinI svIkAre che. paraMtu jagatane . teo AdivALuM mAne che. tethI teone sata paNa asatya kare che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sRSTikartA 191. jIvane anAdi mAnI sRSTine AdivALI mAnavAthI teone mata vedAnta karatAM paNa pAMgaLA mane che. pacAsa varasanA dIkarAnI mA vIsa varSanI che, ema mAnavu' jeTaluM ehuduM che, tema jIvanI sattA anAdi svIkArI sRSTine ADhi mAnavI, e paNa teTaluMja hudu che. sRSTinI Adi hAya tA jIvanI paNa Adi hAvI joIe, jIva anAdi hAya ta sRSTi paNa anAdi ja hAvI joI e. prazna. jIva anAdi che ke mAtapitAnA sacAgathI utpanna thayelA che ? uttara mAtApitAnA saceAgathI jIva utpanna thatA nathI, paNa pASaNu pAme che. mATI ane pANInA saMcAga mAtrathI vRkSa utpana thatu nathI paNa bIja hAca te ja vRkSa utpanna thAya che: mATI ane pANIthI te mAtra vRddhi pAme che. te rIte mAtAnu rakta ane pitAnu vIya, e jIvarUpI khIja hAya te ja kAkara thAya che. khIja svaya. vRkSarUpe pariName che, tethI vRkSa avasthAmAM bIjane jema vRkSathI juduM' pADI zakAtu nathI, tema Atmapradeze| svayaM zarIranA pratyeka bhAgamAM goThavAI gayelA heAvAthI zarIrathI judA paDI zakatA nathI. enjInaDrAIvara enjInamAM hoya che, teAmaNu jema te tenAthI judo che, tema zarIrarUpI enjInanA-sa'cAlaka jIvarUpI DrAIvara peAtAnAM lakSaNA vaDe zarIrathI judo che, chatAM te zarIramAMja hAvAthI tene zarIrathI judo jANavAmAM Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra dhuma bahA AvatA nathI. zarIra Adi padmArthAM amuka samaye utpanna thayA evI kalpanA thaI zake che, para`tu AtmA kayAre utpanna thayA, e "ka MpanA thaI zaktI nathI. e ja ema. sASita kare che ke AtmA anAdi che: anAdi eTale vastu vidyamAna hAya chatAM kadI utpanna thayelI na hAya. jIva athavA AtmA evI ja vastu che. prAsa'sAraparibhramaNa sakAraNa che ke jIvanI mAphaka svayaMsiddha che.? .. uttara. je vastu svaya'siddha hoya ke niSkAraNapaNe. thayA ja karatI hAya, te vastune rokavAnA kAI upAya ja nathI. je vastu kAraNane lIdhe thatI hoya, tene avasya rokI zakAya che. kAraNu aMdha karI eTale kAya ApeApa adha thaI jAya. cakalI mA~dha karI eTale pANI Avatu peAtAnI meLe ja adha paDI jAya, je vastu koI vakhata thatI hoya ane koI vakhata. na thatI hAya te vastu kAraNujanya ja hAya che. je kAraNu nagara thatuM hAya te sadAkALa thayA ja karavAnuM athavA tenuM astitva ja nahiM hAvAnu. khIjA zabdomAM je vastunu kAI paNa kAraNa na hArya tenI e`sthiti che ekatA tenu sadAkALa astitva ja rahevAnuM athavA e vastunA savathA sadAkALane "mATe" abhAva ja rahevAnA. kAraNavALI vastuonA ja nAza sAve che. niSkAraNuM ' vastuneTa nAza zevatA nathI. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sRSTi -kata 193 AtmA keIe pedA karyo nathI, mATe ene nAza paNa koI karI zakatuM nathI. saMsAraparikramaNa AtmAe pedA karyuM che, tethI tene nAza paNa AtmA pitAnA prayatna vaDe karI zake che. saMsAranA kAraNethI pratipakSI kAraNenuM sevana e saMsAra nAzane upAya che. prazna nAstika darzana jIvane ke mAne che? uttare nAstika darzana jIvane utpanna thavAvALe mAne che. ane enI utpattinA kAraNu tarIke pRthvI pANI Adi pAMca bhUtane oLakhAve che. e pAcana, saMga thatAM jIva pido thAya che ane viga thatAM nAza pAme che. paraMtu e vAta sAva galata che. teo kahe che ke ame kevaLa pratyakSa pramANane mAnIe chIe. kevaLa pratyakSa pramANane mAnanArA e nAritake kevI rIte kahI zake ke pAMca bhUtenA saMgathI jIva utpanna thAya che? pAMca bhUtanA saMgathI utpanna thate jIva temaNe kadI paNa pratyakSathI degya ja nathI. jIvane Astike jema pratyakSa joI zakatA nathI, tema nAstike paNa joI zakatA nathI. kAraNa ke jIva atIndriya che. e atIndriya jIvane utpanna thatA nAstikoe kaI Indrio vaDe je kaI paNa Indriya vaDe nahi jevA chatA jIva utpanna thAya che ane nAza pAme che, ema kahevuM e pralApa mAtra che. Indriya pratyakSathI nAstike jyAre jIvane pratyakSa karI zaktA nathI 13 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA tyAre tene utpanna thavAnI to vAta ja kyAM rahI? jyAM lugaDAM ja na hoya tyAM tene paheravAnI vAta te hoya ja kyAMthI? cakSu Adi ke Indriya dvArA AtmA pratyakSa thatuM nathI paNa cetanA dvArA thAya che, ema nAstika kahevA jAya te IndriyapratyakSa uparAMta atIndriya pratyakSanI sattA tene svIkAravI paDe che. ane te tenA matathI viruddha che. padArtho bhinna bhinna che, mATe ja pramANe bhinna bhinna mAnavA paDe che. jagatamAM je badhA ja padArtho eka sarakhA hita, te tenuM jJAna karanAra pramANa eka ja heta paNa padArtho bhinna bhinna che, mATe tene jANavA mATenA pramANa paNa bhinna bhinA mAnavA paDe che. jIva, svarga, naraka, puSya, pApa Adi atIndriya ane parokSa padArtho che, tethI tenuM jJAna karavA mATe atIndriya ane parAkSa pramANa paNa mAnavuM ja joIe. atIndriya pramANa mAnyA vinA pAMca bhUtenA saMgathI jIva utpanna thAya che vagere vAte karavI e sva-vacana virodhI che. jeNe gharanI bahAra paga ja na mUkyo hoya te kahe ke nadI kinAre ghI geLanAM gADAM lUMTAya che, ene artha lekene ThagavA sivAya bIjuM zuM hoI zake? prazna AtmA saMbaMdhI vedAMtadarzananI mAnyatA zuM che? uttara, vedAntI nAstika karatAM paNa eka DagaluM Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sRSTi-kartA 195 AgaLa vadhe che. nAstika kahe che ke je AMkhe dekhAya te ja mAnavu. jyAre vedAMta dazananA praNetAo kahe che ke je AMkhe dekhAya tene ja khATuM mAnavu'. prazna satya nagazmiA ! praznA sAcu' ane jagat jUThThuM....' enA atha e ke je sagI AMkhe dekhAya che, te badhuM ja ane je kI dekhAtuM nathI te ja sAcu. vedAntIonA mata pramANe teA jeTaluM pratyakSa te madhuka bhrAnta ane zramaNA. nAstika kahe che ke puNya, pApa, svaga, narakAdi, amane dekhAya nahi, teA kevI rIte mAnIe ? na dekhavAnA kAraNe na mAne te kharAba ke dekhavA chatAM inkAra kare te kharAba ? AtmA sivAya khIjI vastu asAra che ema kahevAne badale asat che, ema vedAntI taiyAra thAya che. paNa sa`sAra asAra rUpa hovA chatAM tenA astitvanA InkAra kema karI zakAya ? jhera kharAma che ema kahI zakIe paNa jhera jagatamAM che ja nahi ema kema kahI zakAya ? kahevA asAra zabda vastunA kharAkhapaNAne matAve che ane asat zabda vastunA astitvanA ja InkAra kare che. sa'sAra jo asat ja hAya, te mAtmA upara tenI pramaLa asara kevI rIte jamAvI zake ? AkAzakusume kaiAInA upara kazI paNa asara nipajAvI che? mATe A sasAra asata nathI paNa asAra che, e ja satya sthiti che. sa'sAranI asantAnA -nahi paNa asAratAnA samyag jJAnathI ja jIva enA mAhumAM kadI sAtA nathI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 dharma-zraddhA prazna. garbhavAsa ane janmadazAnAM dukhe pratyeka jIve anubhavyA che, chatAM te bhUlI kema jAya che? uttara. e duHkhenuM vismaraNa thavAnuM kAraNa kALA che. kALa sarvabhakSI che. janmakALa pachI duniyAnI samajaNa Ave che tyAre pUrvakALe bhagavelI vedanAne khyAla jAte rahe che. koI khyAla karAvavA mAge te paNa AvI zako nathI. jene vIMchI karaDI jAya che, tene e vIMchInA DaMkhanI asahya vedanA te samaye pUrepUrI anubhavAya che paraMtu be cAra divasa gayA pachI e ja vedanAne vicAra karavA chatAM, tenuM pUrepUruM bhAna ke sAkSAtkAra karI zakAtuM nathI. vIMchInA DaMkhanI vedanA bhAnapUrNa dazAmAM anubhavelI che, jyAre garbhavAsa ane janmAdinI vedanA aNasamajavALI avasthAmAM bhagavelI che. tethI tenuM bhAna na Ave, e sahaja che. bALaka janme che tyAre, dAMta bahAra AvavAnAM chidro hatAM nathI, paraMtu pRthvImAMthI aMku jema pRthvI bhedIne bahAra nIkaLe che, tema dAMta paNa avAbu bhedIne bahAra nIkaLI Ave che. e samaye bALakane keTalI vedanA thatI haze ? te tenI ciciyArI ane rUdana uparathI mAluma paDe che. kumaLA avALuM tikSaNa daMtadhArAothI bhedAya tyAre asahya vedanA thAya ja, e vedanA janma pachI dareka vyaktie bALakarUpe anubhavelI hoya che, chatAM meTI vacce Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sRSTikartA e vedanAne khyAla kene Ave che? kALa e khyAlane bhUlAve che. prazna maraNathI zA mATe DaravuM nahi? uttara, maraNa janmathI sAthe joDAeluM che. jene janmavAnuM thAya tene maravAnuM thAya ja, e A pRthvI uparane avicaLa niyama che. janma bAda maraNamAMthI kaI bacI zakyuM nathI ane amaratva kaI prApta karI zakyuM nathI. tethI ja jamyA pachI maraNane bhaya rAkhave nirarthaka cheH beTA saMtApane vadhAranAra che. je vastu avazya thanArI che, tenAthI bacavA phAMphAM mAravAM, e adhika dukhI thavA mATe che. janma e aTakAvI zakAya ema che. janmanA kAraNe ja jIvane jarA ane maraNanA dukhe che. e janma ja na thAya, e prayatna kare, e jIvane satya puruSArtha che. jIvane rakhene huM marI jAuM ? evo bhaya rahyA kare che. paNa rakhene "mAre garbhavAsa janma, AlyAvasthA ke vRddhAvasthAnAM dukhe bhegavavAM paDe? e bhaya leza paNa thatuM nathI. e enI ghera ajJAnatA che. sarvabhakSI kALa ene janma vakhatanAM ane tyAra pachInAM dukhe bhUlAvI de che, tethI te eka maraNane ja cAda rAkhe che, ane sarva duHkhanuM kAraNa eka maraNa che, ema mAnIne tenAthI bacavAnA prayAsa kare che. paNa e prayAsa arthahIna hovAthI maraNanuM dukha te avazya bhogavavuM ja paDe che ane tenI sAthe janmAdikanAM duHkha Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 dharma-zraddhadha. TALavAno koIpaNa prayAsa nahi hevAthI, e dukhe paNa pratyeka bhavamAM navAM navAM anubhavavAM paDe che. taravaSTivALo AtmA e maraNubhayane dUra karI daI janmanA vAstavika bhayane ja hRdayamAM sthAna Ape che, ane tethI pharI vAra janma na thAya tevA ja prayatnomAM parovAI jaI, janmanAM bIjabhUta je karma, tene sarvathA. bALI nAMkhavAne prayAsa kare che. bIja baLI gayA pachI jema aMkura utpanna thatuM nathI, tema karma dagdha thaI gayA. pachI, janmarUpI aMkure paNa ugatuM nathI. janma naSTa thavAnI sAthe ja jarA maraNAdi upa paNa ApoApa nAza pAme che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAraso prazna jaina kuLanA sAcA vArasA e ? uttara0 jaina kuLanA sAcA vArasA kevaLa dhanamAla nathI paNa dha'-bhAva paNa che. dhanamAla upArjana karavAnA mukhya uddeza jo kAI hAya, te te peAtAnA jIvanane vahivaTa sArI rIte calAvI zakAya, jIvananI anivAya AvazyakatAne pahoMcI vaLAya ane vyavahAranI amuka sagavaDone sAcavI zakAya. para`tu, dhana upArjana karyAM pachI A `za bhUlAI jAya che ane enu" sthAna dhananA saMcaya karavAnA halako uddeza le che. pachI AdamI vicAre che ke amuka dhana meLavI lauM eTale saMtAnane paNa vArasA ApatA jAuM, e ja hakIkta hATa havelI mATe ane che. zarUAtamAM TADha, taDakA ane varasAdathI macavAnA upAya tarIke makAna AMdhavAnI bhAvanA utpanna thAya che, paNa pAchaLathI aneka makAne badhAve che ane bhADAnA vepAra mAMDI bese che. rAjya taraphathI evA kAyado thAya ke dareka Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA mANasa pitAnA hAthe jeTaluM vApare ane kharca eTaluM dhana enuM bAkI bIjA koI paNa dhanane te ke tenAM saMtAna mAlika nahi, paNa rAjya mAlika te dhanasaMcayanI bhAvanA Take? na ja Take. rAjA e kAyado na kare to paNa dhamI AtmAe te e rIte ja vartavuM joIe. bALakane dhanane vArase ApavAnA badale dharmabhAvanAne ke AtmabhAvanAne vArase ApavAnI bhAvanA ja rAkhavI -joIe. bALakane dhArmika vArase na apAya, te enA AtmakalyANanuM zuM thAya? ene pitAnuM bhaviSya sudhAravAne pATha kyAM maLe ? eka sAcA hiMdune bacce game teTale bhUpe thAya, te paNa mAMsa khAvAne vicAra sarakhe paNa nahi kareH game eTale tara thaze, te paNa dArUnuM nAma paNa nahi levAneH tema zrI jinezvaradevane sAce sevaka -bhUkhathI piTamAM lhAya lAge te paNa anantakAya-kaMdamULa khAvAne vicAra sarakhe paNa nahi kare. e sAce dhArmika -vArase che. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM dareka jIvane jIvavAne sarakho hakka che. pitAnI IcchApti mATe anya jIvone nirarthaka saMhAra karavAnI keIne chUTa nathI. e vArasAne pAmele jIvananirvAhane mATe hiMsA karavI paDe teya te baLatA haiye kare te paNa eTalI ja kare, ke je anivArya ane ochAmAM ochI heya. anaMtakAcamAM kayAM jIva dekhAya che? e kutarka e na kare. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAraso 2o1 anaMtakAyamAM kayAM jIva dekhAya che? evA katarka karanArAone pUchavuM ke tArA zarIramAM jIva kayAM dekhAya che? AMdhaLe mANasa ema kema kahI zake ke ahIM keInathI? ahI keI nathI" ema kahevAmAM AMdhaLA mANasa jema bhIta bhUle che, tema anaMtakAyamAM jIvane InkAra karanAra paNa evI ja bhUla kare che. jIvane dekhavA mATenI atIndriya cakSu nahi hiAvAthI, te AMdhaLe ja che. eka secanA agrabhAga para eka lAkha dIvAne prakAza rahI zake ke nahi? mUrtaprakAza rahI zake, te amUrta evA anaMta jIve teTalA sthAnamAM rahI zake, temAM Azcarya zuM? jeo jIbhane rAjI rAkhavA khAtara anaMtakAyanuM bhakSaNa kare che, teone emAM pA5 raheluM che, e vAtanuM kathana rUca nathI ? paraMtu eka vastu rUce yA na rUce tethI vastusthitimAM tala mAtra paNa parivartana nathI ja thatuM. koI paNa sAro yA narasA niyamane cAhanArA ane kheDanArAbanne jAtinA leke duniyAmAM hoya ja che. ajJAna ane viSayAsakta chanA nahi mAnavAthI ke InkAra karavAthI anantakAyalakSaNa AdinuM pApa mithyA thaI zakatuM nathI. kevaLa jihurvediyanA svAdamAM ja AnaMda samAyale heya, to muslIma ke krizciyana kuLamAM avatAra le vadhu uttama gaNAya ke jyAM bhejana mATe koI paNa prakArano pratibaMdha che nahi. hiMdu banavAmAM paNa ochAmAM ocho -mAMsa-madirAne tyAga. musalamAna banavAmAM paNa DukkaranA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 dharma-zraddhA mAMsathI to aLaguM rahevuM paDe. paraMtu khristI banavAmAM te koI prakArane pratibaMdha ja nahi. khAvA pIvA ane jazekhanI dRSTie vicArIe, to je kuLane naMbara sauthI. chelle ja Ave ane jainakuLamAM janmanAra kamanasiba ja gaNAya, ke jethI aneka prakAranA pratibaMdhavALA kuLamAM ene janma thaye ! paNa jagatamAM kaI paNa sthaLe khAvA-pIvAnI. amaryAditatAne uttamapaNAnAM cihna tarIke ke uttama kuLanA. lakSaNa tarIke kadI paNa varNavAmAM nathI AvI. uttama kuLanI khUbI to enI khAnadAnamAM che. ane e khAnadAnI bIjA jene ochAmAM ochuM duHkha devAnI zuddha bhAvanAmAM rahelI che. e bhAvanAne AcaraNamAM utAravAno sauthI UMcAmAM. U e ane atyaMta jarUrI mArga jainakuLamAM rahelA che. je jihurvediya upara saMyama keLavI zake, te bIjI aneka vastuo upara jarUrI saMyama meLavI zake che ane jene. jihurvediya upara saMyama nathI, te bIjA keI paNa UMcA. prakAranA Atmika saMyama mATe lAyaka banI zaktA nathI. pitAnA saMtAnene A jAtino dhArmika vAra ApavA prayatna kare eja samyaggadaSTi mAtApitAonuM sAcuM ktavya. che. ethI ja pitAnA saMtAnonuM Atmika bhaviSya sudhare che. kevaLa dhanano vArase ApI javAthI ja saMtAna bhaviSyamAM sukhI thaze, e jAtinI mAnyatAmAM dIrghadraSTi nathI kintu kevaLa moha che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAraso 20. prazna jaina kuLamAM parvatithie lIletarI nahikhAvI, ityAdi sAmAnya bAbate upara bahu bhAra devAmAM Ave che, te zuM vyAjabI che? uttara taddana vyAjabI che. paraMtu je strI sadAcAra nAmanI vastunuM astitva ja svIkAratI na hoya, zIla ke brahmacarya jevI vastumAM jene zraddhA ja na hoya ane vezyAvRttine paNa je suMdara vastu gaNatI heya, te strI pitAnA uttama kuLane Dagale ne pagale pitAnA manataraMgI vihAramAM ADakhIlI rUpa mAne ane e kuLane eka prakAranA zAparUpa. samaje tathA tenAthI dUra thavAnA vicAra karyA kare, e zuM banavA joga nathI? tema jainakuLamAM utpanna thavA chatAM jeene kaMdamULa, zarijana ke anaMtakAyAdinuM bhakSaNa cheDavuM nathI, tevA pitAnA uttama kuLane ane tenI uttama rItabhAtane paNa vagere te svAbhAvika che. tithi ke parvanA divase lIlerI choDavAnI vAta Ave che, tyAre evAonI buddhi belI uThe che ke zuM parvatithionA divasomAM sUceya nathI thatuM? ke jethI. amuka divase amuka khAvuM ane amuka divase amuka - khAvuM, e bheda kare che? kudarate je vastumAM bheda nathI karyo e vastumAM mANase zA mATe bheda kare? sUryane mATe terasa ane caudasa banne sarakhAM che, te pachI eka divaselIlotarI khAvI ane eka divase na khAvI, evuM zA mATe? Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 dharma-zraddhA paratu zrI jainazAsanane tAraka samajanAra dhArmika puruSane svane paNa A vicAra AvatuM nathI. te te eka ja vastune dhyAnamAM rAkhe che ke-jema bane tema jIvanamAM pApanuM sevana ochuM thAya, emAM ja zreya che. anya divasee ApaNe pApanuM sevana karIe chIe, ene artha e zA mATe karavuM joIe ke- dareka divase e pApanuM sevana karavuM? pApathI te jeTaluM khacAya teTaluM sAruM. pApathI DuM paNa bacAya te te zuM khoTuM che? eka divasa kamANI na thaI te bIje divase paNa kamANI karavAnuM mAMDI vALavuM? eka divasa dAna na daI zakyA, te bIje divase paNa na devuM, e kayAMne niyama? terasa ane caudase sUrya eka hovA chatAM terase jIvIe chIe ane codaze zuM maravuM paDatuM nathI ? kudarate bheda nathI rAkhe, paNa tame bheda rAkhe che, eTale mANase paNa bheda rAkha joIe. jema sUryodaya chatAM jIvana ane sUryodaya chatAM maraNa thAya che, temAM bIjA koI gudA saMgane paNa kAraNabhUta mAnavA paDe che, tema pApa-puNyano AdhAra paNa amuka divase upara nathI, paraMtu e pavitra divasanuM avalabana laIne ApaNe jeTalA pramANamAM pApathI bacI zakIe chIe, tenA upara paNa che. AtmA nimittavAsI che. uttama nimitta pAmIne jeTaluM pApathI bacI zakAya teTaluM bacavuM, e ja dhamI AtmAonuM dhyeya che. tethI parvatithioe lIlerI Adine -tyAga avazya kare, jethI e nimitta pAmIne paNa AtmA traNa che : Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vArasA 2013 pApa ane AsaktithI teTalA pramANamAM te avazya macI jAya vaLI parva tithioe vizeSe karIne AyuSyanA adha paDato hAvAthI, te divase AtmA jema vadhu saMyamamAM rahe tema vadhu lAbha thAya che, e paNa enI pAchaLa dhyeya che. prazna puruSa mATo ke paisA ? uttara0 e vastu samajavA jevI che. kevaLa zrImatAIne laIne mAna pAmanAra ane mAna ApanAra ane bhaya kara kATinI bhUle karI rahyA che. te manuSya uttama nathI ke jenI pAse apAra dravya hAya, je dekhAvamAM suMdara hAya ke je vividha vilAsAne sevanArA hAya, parantu jene peAtAnA AtmAnu bhAna thayu' che, te ja puruSa uttama che, jenA AtmAmAM jaDa ane cetananA viveka pragaTa thayA che, te ja vAstavika sanmAnane pAtra che. je AtmAmAM e viveka na hoya te te khIjI rIte game teTalA AgaLa vadhelA hAya, zrImaMta hAya, meTI lAgavagavALA hoya ke leAkamAM AkharUdAra gaNAta hAya, teApaNa vAstavika mAnane pAtra nathI. zrIma Mtane je mAna maLe che, te tene nathI maLatuM paNa tenA dravyane, suvaNa ne ane mAlamilkatane maLe che. lakSAdhipati Aje pUjAya che ane tenI kiMmata gaNAya che, paNu kAle ja jo tenI soMpatti cAlI jAya, te tene koI oLakhatu paNa nathI. paisAdAra upara leAko je sneha rAkhe che, te tenA upara nahiM paNa tenA Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA 206 paisA upara che. paisA upara neha zakhavAnI A vRtti bhaya kara bhUla bharelI che. lekee manuSyanA vaibhavane nahi paNa manuSyane mAna ApatAM zIkhavuM joIe. manuSyamAM mAnane pAtra manuSyatva che nahi ke tene zaibhava ke Indriyene vilAsa. Indriyane vilAsa te jema manuSyamAM hoya che, tema pazuomAM paNa hoya che. manuSyane jema svAda priya che, tema pazuone paNa che. vADa AMbAne ja karavI paDe che, lIMbaDAne nahi, eka paNa cIja nahi choDanAra UMTa paNa tamAkunA khetaramAM caravA jatuM nathI. amuka vastu khAvI ke na khAvI, teno viveka jema manuSyamAM che, tema pazuomAM paNa che. bannene pAMca Indriya che. sudhA Adi vikAre bannene sarakhAM che. ane maraNanA bhayathI Dare che. TATuM, UnuM, lIsuM, kharabacaDuM, manuSya ane jAnavara banene samajAya che. sundara dekhAvavALI vastuo bannene game che. saMgItane sundara zabda bannene pasaMda Ave che. kaDa, kaThera ke karkaza zabda banene gamatuM nathI. kAma krodhAdi (Indriya ane mananA vikAre) banene sarakhA che. bannemAM buddhi rahelI che. pazuo jherI padArthone suMghavA mAtrathI parakhI le che. e zakti mANasomAM nathI. siMkApara rahelI vastu khArI che, khATI che, ke mIThI che, te manuSya najare joyA ke cAkhyA vinA pArakhI zakate nathI, jyAre kIDI eka jhapATAmAM pArakhI kADhe che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAraso 207 je indriyenA AdhAre vadhAre ochI buddhinuM mApa nIkaLI zakatuM hoya, te manuSya karatAM pazu kaI paNa rIte utaratuM nathI. pitAne amuka vastune sparza tha che, e -pazuo jhaDapathI pArakhI zake che. mAlikanA sparzathI AnaMda pAme che, khATakIne sparzathI kaM5 pAme che. chatAM mANasa uttama che, ane pazu nahi, enuM zuM kAraNa? jenI pAse vadhAre cAMdI hoya, vadhAre senuM heya, vadhAre metI hoya, vadhAre javAhara heya, vadhAre jaMgama ke sthAvara milakta hoya, e sanmAnane pAtra gaNAya che, te vyAjabI nathI. mANasa e dravyathI ja je sanmAnane pAtra hoya to e hIrA ane e metI vagere to tethI paNa adhika sanmAnane pAtra hovA joIe. paraMtu e badhI vastuo to jaDa che. avasare AtmAne jarA jeTalI paNa upayogI thaI zakatI nathI. maraNa AvIne UbhuM rahe, tyAre hIrA ane motIne bhaMDAra te maraNane aTakAvI zakato nathI. Aga lAgI hoya tyAre suvarNanA bhaMDArathI zAMta karI zakAtI nathI. tRSA lAgI hoya tyAre motInA hAra tRSAne chipAvI zaktA nathI agara khArA pANIne mIThuM banAvI zaktA nathI. zrImaMtane je mAna apAya che, temAM mULa vastune bhUlI javAya che ane bahAranA dekhAva upara mAhita thaI javAya che. zrImaMta mANasamAM paNa je mANasAIne eka aMza paNa na hoya, AtmabhAnane leza paNa pragaTayo na hoya, pratidivasa game tevA pApa karmo karavA mATe leza Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 dharma -zradda paNa saMkoca na heAya, zarIra ujaLu paNa hRdaya kALuM hAya, to te eka aMze paNa mAnane pAtra raheto nathI. manuSyanI uttamatA ke mahattA tenI mANasAinA a ge. ja che: tenA AtmabhAnanA aMge che, jene AtmA saskArI che, te ja vAstavika sanmAnane pAtra che. AtmasaMskAra vagaranuM sa kAMI nakAmu' che. zAstrakAroe, sAhityakArAe, kaviAe. jJAnI ke mahAtmA puruSAe manuSyabhavanI kiMmata gaNI che, te tamAma tenA AtmabhAnane aMge gaNI che. jene peAtAnA AtmAnuM bhAna thayuM che, te manuSya che ane jene AtmabhAna thayu' nathI, te AkArathI manuSya hovA chatAM paNa vartanathI pazu che. zarIra ane AtmA alaga thaI gayA eTale meLavelAM karoDo e dhULa kharAkhara che. pazuthI manuSyane jUduM pADanAra koIpaNa hAya te! te AtmAnA vicAra che. pazune khIjo game te vicAra AvatA haze paNa tene evA vicAra AvatA nathI ke huM koNa chuM ? cI gatimAMthI Avye * . chuM ? kyA kamasa karu chu ? e kama nA khalA kevA maLaze ? ahIMthI marIne mAre kyAM javAnuM che? A jAtinA AtmavicAra pazuomAM nathI. manuSyane manuSyata prApta karAvanAra Atmaviveka ja che. jAnavara janme, jIve ane mAlikanuM kAma karIne yathAsamaye cAlatuM thAya, tema manuSya paNa janme, jIve ane AkhA kuTu anI cAkarI karI, kuTuMba mATe vaibhava bheLa karI, AyuSya krama puruM thaye marI jAya, te te manuSya ane ane pazumAM phera zuM rahyo? Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAraso * jema jAnavare pitAnA jIvane kAMI "vicAra karatuM nathI ane emane ema maraNa pAme che, tema manuSya paNa AtmajIvanane kAMI paNa vicAra karyA sivAya ja maraNa pAme, te tenuM jIvatara paNa dhULa che. manuSya je kuTuMbamAM janme che, te AkhA kuTuMbanI cAkarI kare che, kuTuMbanA dareka mANasenA jAtajAtanA vaibhava pUrA karAvavA mATe potAnA dehane ghasI nAkhe che, hajAre rUpIA meLave che, kuTuMbane mAtabara banAve che, paNa jyAre saMsAra choDI paraloka jAya, che, te vakhate tenA jIvananI keTalI kiMmata rahe che? tene badalAmAM zuM maLe che? jiMdagIbharanuM anAja ane kapaDAM latAM sivAya zuM? kAMI ja nahi. mATe ja jJAnIo kahe che ke manuSyanI uttamatA AtmabhAvanA para avalabelI che. hIrA ne kolasAmAM pharaka hoya to mAtra prakAzano che, je kelase tejasvI che, suMdara prakAza Ape che, te hIre che. ane je kelase kALo che, tene leke kelase kahe che. te ja pramANe pazuomAM ane manuSyamAM AtmA eka ja che. paratu AtmA je AtmabhAna na meLave to tene deha manuSyane havA chatAM te pazu cheH je ghaDI e, AtmA ane karmanuM bhAna meLave che, te ja ghaDIye te sAce manuSya bane che. prazna. sAce saMsI koNa? uttara -jene manapayati-mananA pudgale pariNumAvavAnI tAkAta che, te saMsI che. e tAkAta jene nathI te 14 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dharma-kahA arsaphI che. saMsI eTale lAMbAkALanI saMjJAvALA, lAMbA kALane vicAra karavAvALA, bhUta, bhaviSya ane vartamAna, traNe kALane vicAra karavAvALA. vicAra zabda eka hevA chatAM tenA arthamAM phera che. puruSottama zabdane jaina daSTie tIrthakara. artha ane zaiSNava-daSTie tene artha "kRNa thAya che. artha karavAmAM cAre bAju daSTi rAkhavI paDe che. ahIM "zI" zabdano artha karatAM paNa zAstrakAre pharamAve che ke kevaLa bhUta, bhaviSya ane vartamAnane vicAra kare, teTalA mAtrathI te saMsI nathI, paNa AtmA saMbaMdhI traNe kALane arthAt navatatkAdikane vicAra kare te sAce sarI che. strI, putra, saMpatti Adi saMbaMdhI traNe kALanA vicAre kare, teTalA mAtrathI zAstrakArenI daSTie te saMjJI nathI. gAMDa mANasa paNa bhUkha ane tarasatI vakhate DAhyo banI jAya che gaMdA padArthanuM bhakSaNa karatA nathIH paThANane dekhIne akkalavALe banI jAya che paraMtu teTalA mAtrathI te DahApaNavALe gANa nathI kAraNa ke tene AhAra vihArane vicAra che paNa tenA sAdhanane vicAra nathI. tema jeone kevaLa paugalika sukhe ane tenA sAdhanene ja vicAra che, paraMtu AtmAne ke tenA mekSane vicAra ja nathI, te paNa zAstrakArenI daSTie vicAraka nathI kintu avicAraka che. niraMtara saMsAravyavahAranA vicArane seve che, tene zAsakAre sAro vicArazIla mAnatA nathI. zAstrakAre tene Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAraso 211 ja sAro vicArazIla mAne che ke je AtmAnA paNa vicAre - jema khAvA pIvAne vicAra kare paNa kamAvAne vicAra na kare te vyavahAramAM gatAgama vinAne kahevAya che, tema duniyAdArInA vicAro kare paNa AtmAne vicAra na kare te te paNa zAsakAronI daSTie gatAgama vinAne kahevAya che. zAstrakAronI daSTie sAce dRSTivAdI ke sAcA vicAraka te ja che ke je thaI gayelA anatA bhave, vartamAna bhava, bhaviSyanA bhave, jIva, ajIva, Azrava, saMvara, nijerA, mokSa Adi saMbaMdhI vicAra niraMtara kare che. kevaLa viSayenA vicArathI bhareluM manuSyapaNuM, e manuSyapaNuM nathI paNa jAnavarapaNuM che. kimatanI apekSAe evuM manuSyajIvana jaDa jIvana kastAM paNa halakuM che. paththara jevuM jaDa jIvana, le te keInA upagamAM AvanAruM na hoya chatAM te jIvana keIne duHkha paNa ApatuM nathI. jyAre viSacenA vicAravALuM manuSya jIvana bIjAne pIDAkArI nivaDe che. tevuM jIvana jIvanArane zAstrakAre vicArazIla ke saMjJI kevI rIte mAne ? saMjJA traNa prakAranI che. temAM daSTivAdopadezikI saMjJA te che ke jemAM spazadika viSayamAM ISTaniSTanI prApti ane parihAra mATe ke A bhavane aMge ja bhUta, bhaviSya, vartamAnamAM thatI ISTAniSTanI prApti ke parihAra mATe ja mAtra daSTi rakhAtI na hoya paraMtu AtmAnA samyagadarzanAdi Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 dharmapraha svarUpamAM, Azrava ane saMvarAdinA hemAdeyapaNAmAM tathA? atIta anAgatanA bhavabhramaNanAM duHkha dUra karavAmAM, tatvadaSTi rakhAtI hoya. evI tatvadaSTivALA AtmAo ja zrI jaina saMghamAM sAce saMjJI ane vicAraka manAya che. praza0 sAcA vicArapaNAnI spaSTa vyAkhyA zuM? uttara0 je haMmezAM pApathI bacAvAne vicAra kare, je zarIranA piSaNazeSaNane vicAra eka tarapha athavA gauNa banAvI pitAnA AtmAne anAdikAlathI lAgela bhavariganA pratikAranI ciMtA kare, je bhavAnizvitAne mArga mUkI bhAvabhIratAnA paMthe vicare, te ja tatvadaSTie sAce vicArazIla, sAce samajadAra ane sAce jJAnI che, pIMDa piSavA mATe, nazvara kAyAne AnaMda ApavA mATe zarIranI, gharanI, kuTuMbanI, saMsAravyavahAranI, dhanadolatanI ke lADIvADInI sAra saMbhALa karavAnA rAta divasa je vicAre thayA kare che emAM kAMI paNa khAmI na Ave te mATe haMmezAM saceta rahevAya che tathA emAM bhaNatI uNapa dUra karavA mATe bharacaka keziSa karavAmAM Ave che, tene arthAta bhautika AnaMdavaibhavanA vicArene-zAstromAM bilakula UMcuM sthAna ApavAmAM AvyuM nathI. e vicAremAM pUre thato janma e bhavenI hAramALAmAM eka maNakAne vadhAre karato jAya che, e sivAya ene bIjo koI upaga nathI. saMsAra tathA vyavahAranA-kA dekhAvamAM kadAca bhale suMdara lAgatA hoya, tatkALa anubhavanI apekSAe bhale Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAraso 213 emAM madhuratA paNa anubhavAtI hoya, paraMtu enuM pariNAma chevaTe kaparuja che. jyAre zAstrakAroe batAvelA Atmika kAryomAM kaddAca bAhya ADaMbara, dekhItI suMdaratA ke pratyakSa madhuratA na paNa anubhavAtI hoya, chatAM enuM pariNAma AtmazuddhimAM, AtmauddhAramAM ane AtmAnA bhavananA nAzamAM ja AvavAnuM che. jenuM chevaTa sAruM, tenuM saghaLuM sAruM ane jene aMta kharAba. tenuM saghaLuM kharAba." e nyAya jagaprasiddha che. e kAraNe vicArazIla puruSe jhAMjhavAnA nIranA jevI bhrAmaka suMdaratAnA pAzamAM na phasAtAM zAzvat AnaMdane ApanAra AtmavicAramAM ja nimagna-bane che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinAgama zrI jinAgamanI A upamAo. 1 sUrya, 2 caMdra, 3 dipaka, 4 darpaNu, 5 agni, 6 auSadha, cha AMkha ane 8 hATa. 1 sUrya jema peAtAnA prakAza vaDe bAhya padArthone dekhADe che, tema zrI jinAgama paNa tenuM adhyayana karanArane leAkAleAkanA bhAvane jaNAve che. 2 caMdra jema peAtAnI zItaLatA vaDe jagatane AnaMda Ape che, tema' zrI jinAgama paNa jagatane nijasvarUpa (jJAna deza'na)mAM ramaNatA tanmayatA rUpI Ana Mdane pamADe che. 3 dipaka jema adhakAranA nAza kare che, tema zrI jinAgama paNa mAntara timira-mAhAndhakAranA nAza kare che, 4 dRNu jema tenI aMdara jonArane peAtAnI AkRti atAve che, tema zrI jinAgama paNa tenuM adhyayana karanArane peAtAnuM AtmasvarUpa atAve che. 5 agni jema iMndhanane ALe che, tema AgamajJAnarUpI agni kama rUpI dhanane khALavAnu kAma kare che. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bI jinAgama 6 auSadha jema zarIranA rogane maTADe che, tema Agama rUpI davA mithyAtanAdi AmAnA bhAvagane maTADe che. 7 AMkha jema jenA mArga unmArga atAve che, tema Agama paNa tenA bhaNanArane sanmArgaunmAganuM bhAna karAve che. 8 hATa. jema aneka kariyANAonuM saMgrahasthAna hoya che, tema zrI jinAgama paNa aneka zA ane tenI vyAkhyAonuM saMgrahasthAna che. uparyukta guNavALA zrI jinAgamane anya zAstronI sAthe sarakhAvavuM te amRtane viSanI sAthe, jalane agninI sAthe, adhikAranA samUhane sUryanA tejanI sAthe, mitrane zatrunI sAthe, phUlanI mALAne sarSanI sAthe, airAvatane rAsabhanI sAthe, cittAmaNirAne pASANanI sAthe ane caMdranI krAntine sUryanA AlayamI sAthe sarakhAvavA barAbara che. * zrI jinavacanane sAMbhaLavAnI rItanidraa-vikhaapsvijjiphiN paMjalIuDehiM / mavihumAyu niyA zA , . nidrA visthAno parityAga karI, be hAtha joDI, bhakita bahumAna pUrvaka zrI jinavacana sAMbhaLavuM joIe. nidrA eTale sudhI UMdha ALasa-mAda vagere. vikathA eTale strI, "ekata, deza ane rASTrakathA vagere. bhakti eTale alpatyAdi bAhya viSacAra.' bahumAna eTale aMtarika prIti vizeSa: : Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , zrI jinavacana sAMbhaLavAthI thatA guNe zrI jinayaracAM sAMbhaLavAthI zrema dUra thAya che, Adhi vyAdhi ane upAdhinA trividha tApa zame che, jaDatAne mauzkedA thAya chesamatA bhAvanI vRddhi thAya che tathA indri rUpI azvo ane manarUpI vAnara vazamAM Ave che. '': zrI jinevacanane zAstramAM noLavelanI paNa upamA ApI che. naLavela eka evI jAtanI vanaspati che ke jene suMghavAthI noLiyAne sarpadaMzathI caheluM jhera utarI jAya che te rItie prANIone moha rUpI phiNidharanA DasavAthI catuM rAga rUpI viSa niraMtara vidhipUrvaka zrI jinavacananuM zravaNa karavAthI utarI jAya che. - zrI jinavacananI mIThAza amRta, drAkSa, zarkarA ane Ilsa rasanI mIThAza karatAM paNa anaMta guNI adhika che. zrI jinavacana uttama maMtra samAna ane apUrva rasAyaNa tulya paNa che. zrI jinavacananuM zravaNa karanAra janmAMtaramAM aMdhatA, mUkatA, chata ane matimatAne pAmato nathI, tathA A briomAM paNa samRddhi, pAMDitya ane pratiSThAne pAme che. niraMtazrI jinavacananuM zravaNa karanArane nitya navIna navIna bega, vairAgra, viSaya sukhe pratye udAsInatA, ekSabhilASa, AtmaramaNatA tathA rAgadveSanI matA vagere surataru ane kAmakuMbhathI paNa caDhiyAta guNa prApta thAya che. athavA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinAgama zrI jinavacanarUpI jahAja jene prApta thAya che, te jIva A saMsArasAgarane sahelAIthI tarI jAya che. . jeoe zrI jinavacananuM zravaNa karyuM nathI, teone nIcenI vastuonuM jJAna kadI thatuM nathI. , - 1 ekendriyathI paMcendriya parvatanA che. - 2 cAra gati ane cha vanikAyanuM svarUpa 3 nArakI, tiryaMca, manuSya ane devane rahevAnAM sthAna, 4 cAre gatimAM rahelA jInAM AyuSya, prANu, ane kAyasthiti (pharIne tenI te avasthA pAmavI te). 5 duHkha tathA sukha ane baMdha tathA mokSanA hetuo. 6 mokSa ane siMddhanA jIvanuM svarUpa, 7 SaDradra ane navata. 8 karmano baMdha, sattA, udaya, udIraNuM ane akhAdhA. 9 karmane saMkrama, udvartanA, apavartanA, sthitighAta, rasaghAta ItyAdi. 10 upAmazreNi ane kSapakazreNi. 11 naya, bhaMga pramANa ane nikSepa. 12 vidhi, niSedha, utsarga, apavAda, vyavahAra, nizcaya, sAmAnya, vizeSa, jJAna, kriyA, kSetra, kALa, dravya ane bhAva. pUrva maharSie pharamAve che ke zrI jinavacana rUpI sUtramAM parovAyela jIvarUpI seya A bhavacakemAM kadi paNa Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 mahA khavAI jarsI nathI. bhAvathI prApta karela zI jinavacananuM eka paNa sutra jIvane A saMsAra sAgarathI uddhAvAne samartha thAya che. e saMbadhe kahyuM che keekmpitu jinavacanI yasmAtrivahika padaM bhavati / zrUyante cAnantA sAmAyikamAtrapadasiddhAH // 12 // zrI jinavacananuM eka paNa pada saMsArasAgarathI pAra. utAranAruM thAya che. kAraNa ke eka sAmAyika mAtra padane pAmIne paNa anaMtA AtmAo siddhipadane pAmyAnuM saMbhaLAya che. # Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIparamarbhidornizima * sattveSu maitrI gumiSu.pramoda, liyeSu jIveSu kRpAparatvam / 'madhyasthamAvaM viparItavRttI sA mAmA jiyA tevANA - he deva! mAre AtmA sadA prANIone viSe maitrI guNavAnane viSe pramada, dukhI jIvene viSe dayA ane viparIta vartanavALAo pratye madhyastha bhAvane dhAraNa karavAvALa thAo. (1) digambarAcArya zrI amitagatisara viricita "zrI paramAtmahAviMzikA' e nAmanI prasiddha stuti ahIM bhAvAnuvAda sahita ApavAmAM Ave che. dhamazahAnuM aMtima phaLa, AtmAne paramAtmAnI sAthe tamaya banAve, te che. te kAryamAM A stuti yatkiMcita madadagArarUpa thAya, tevA saMbhava che. zvetAmbara AcAryo viracita bIjI athI paNa vizeSa bhAvavAhI stutio ghaNI che chatAM paNa guNAnurAgathI AkarSAI eka digammarAcAryanI kRtine ahIM sthAna ApavAmAM AvyuM che. digambare amuka viSayamAM utAre sAthe samAna taMtravALA hovAthI nipakSamatAmbara maharSi digambara AcAryonI kRtio upara TIkAo vagara lakhyAnA ane e rIte paNa pitAnA guNAnurAga vayakta karavAnI sAthe samya jJAnanA pracAra mATe prayAsa karyAnA dAkhalA maLI Ave che, Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :220 dhabhazarIrataH kAmanantazakti, vibhinnamAtmAnamapAstadoSam / jinendra ! koSAdiva khagayaSTi, ___ tava prasAdena mamAstu zaktiH // 2 // he jinendra! ApanA prasAdathI ananta zaktivALA ane doSa vinAnAM mAro AtmAne, myAnathI talavAra jema alaga karAya, tema zarIrathI alaga karavAnI zakti prApta thAmA. (2) duHkhe sukhe vairiNi bandhuvarga, ' .. yoge viyoge bhuvane vane vaa| nirAkRtAzeSamamatvabuddheH, samaM mano mestu sUdApi nAtha ! // 3 // he nAtha ! duHkhane viSe athavA sukhane viSe, vairIne viSe athavA vadhu vargane viSe, saMgane viSe athavA viyegane viSe, gharane viSe athavA jaMgalane viSe dUra karI nAMkhI che samasta mamatvanI buddhi jeNe evA mane samAna mana prApta thA. (5) munIza / lInAviva kIlitAviva, .. * sthirau nikhAtAviva. bimbitAviva / pAdau tvadIyo mama tiSThatA saMdI, .. tamodhunAnau hRdi, dIpikAviva // 4 // " 1 " Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paramAtmaThAtrizikA ra1: he munIza! aMdhakArane dUra karanAra e dIpako jema ApanAM be caraNe mArA hadayane viSe jANe lIna thayA hoya, joDAI gayA hoya, sthira thayA hoya, repAI gayA hoya athavA pratibismita thayA che, tema thaI jAo. () ekendriyAyA yadi deva ! dehinaH, pramAdataH saMcaratA itastataH / kSatA vibhinnA mIlitA nipIDitA stadastu mithyA duranuSThitaM tadA // 5 // he deva! pramAdathI ahIM tahIM pharatA evA meM ekendriyAdi prANIone haNyA hoya, vikhUTA pADyA hoya, ekaThA karyA hoya, athavA atyaMta pIDA upajAvI hoya, te. mArA duSTaceSTitane, mithyA duSkRta che. (5) vimuktimArgapratikUlavartinA, __ mayA kaSAyAkSavazena dudhiyA / cAritrazuddhayaMdakAri lopana, tadastu mithyA mama duSkRtaM prabho! // 6 // he prabho ! mekSa mArgathI pratikULa vartanArA, kaSAya ane Indriyene paravaza thayelA ane duSTa buddhivALA evA mArA vaDe je kAMI cAritrazuddhino lepa karAye hoya, te mAruM duSkRta mithyA thAo. (6) Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. vinindanA locanagaNairahaM, manovacaH kAyakaSAyanirmitam / nihanmi pApaM bhavaduHkhakAraNaM, bhiSagvipaM mantraguNairivAkhilam ||7|| mana, vacana, kAyA ane kaSAyeAthI karAyeluM, sa'sAra duHkhanAM kAraNabhUta evu pApa, vaidya jema mantranA guNNA . ( prabhAva ) vaDe samagra viSane hANI nAMce, tebha yAsoyanA, nindA ane gaNA vaDe huM haNI nAMkhu cheM. (7) atikramaM yadvimatervyatikramaM, jinAticAraM sucaritrakarmmaNaH / vyadhAmanAcAramapi pramAdataH, dharbha-zraddhA pratikramaM tasya karomi zuddhaye // 8 // huM jina ! viparIta mati ane pramAdRthI uttama cAritrakriyAne viSe meM atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra lagADayA hAya, tenI zuddhi mATe huM pratikramaNa karU chuM. (8) kSatiM manaHzuddhividheratikramaM, vyatikramaM zIlavRtervilaMghanam / prabho'ticAraM viSayeSu vartanaM, vadantyanAcAramihAtisaktatAm ||9|| huM prabhA ! manaHzuddhine viSe kSatine atikrama, zIlavRddhinA vilaMghanane vyatikrama, viSayAne viSe pravRttine Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. zrI paramAtmaThAtrizikA aticAra ane tene ja viSe ati Asaktine mahaSio anAcAra kahe che. (9) yadarthamAtrApadavAkyahInaM, ___ mayA pramAdAyadi kizcanoktam / tanme kSamitvA vidadhAtu devI, sarasvatI kevalabodhalabdhim // 10 // pramAdathI meM je kAMI arthahIna, mAtrAhIna, padahIna ke vAkayahIna kahyuM hoya tenI kSamA karIne zrI sarasvatI devI mane kevalajJAnanI labdhine Ape. (10) bodhiH samAdhiH pariNAmazuddhiH, svAtmopalabdhiH zivasaukhyasiddhiH / cintAmaNiM cintitavastudAne, tvAM vaMdyamAnasya mamAstu devi! // 11 // he devi ! cititavastunuM dAna karavAne viSe cintAmaNi tulya evI tane vaMdana karatA, mane badhi, pariNAmazuddhi, sva-abhepalabdhi tathA ziva saunI siddhi thAo. (11) yaH smayate sarvamunIMdraghRndaiH, yaH stUyate sarvanarAmarendraiH / yo gIyate vedapurANazAstraiH, sa devadevo hRdaye mamAstAm // 12 // | sarva sunIndranA do vaDe je smaraNa karAya che. sarva narendro ane devendro vaDe je stuti karAya che tathA veda, purANudi zAstro vaDe je gavAya che, te zrI devAdhideva mArA hRdayane viSe rahe. (12) Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA yo darzanajJAnasukhasvabhAvaH, samastasaMsAravikArabAhyaH / samAdhigamyaH paramAtmasaMjJaH,sa devadevo hRdaye mamAstAm // 13 // je darzana, jJAna ane sukha svabhAvavALA che, samasta saMsAranA vikArathI bAhya che ane samAdhi vaDe gamya che, te paramAtmasaMjJAvALA zrI devAdhideva mArA hRdayane viSe rahe. (13) niSadate yo bhavaduHkhajAlaM, nirIkSate yo jagadantarAlaM / yo'ntargato yoginirIkSaNIyaH, sa devadevo hRdaye mamA tANa jA je saMsAranA dukhanI jAlane chedI nAkhe che, je jagatanA aMtarAlane jue che, je aMtargata che ane ezio vaDe nirIkSaNIya che, te zrI devAdhideva mArA hRdayane viSe rahe. (1) vimuktimArgapratipAdako yo, yo janmamRtyuvyasanAdhatItaH / trilokalokI vikalokalaMkaH, sa devadevo hRdaye mamAstAm // 15 // je mukti mArganA pratipAdaka che, je janmamRtyunA saMkaTathI dUra thaI gayelA che, je traNalakane jonArA che, je kama klAthI rahita che ane je akalaMka che, te zrI devAdhideva mArA hRdayane viSe rahe. (15) kroDIkRtAzeSazarIrivargAH, rAgAdayo yasya na santi dossaaH| nirindriyo jJAnamayo'napAyaH, sa devadevo hRdaye mamAstAm // 16 // samasta prANIonA samUhane jeNe vaza karyA che evA rAgAdi deze jemane che nahi, te nirijiya, jJAnasya ane apAya zrI devAdhideva mArA hRdayane viSe rahe. (16) Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paramAtmAtrizikA 25 yo vyApako vizvajanInavRtaiH siddho vibuddho dhRtakarmabandhaH / dhyAto dhUnIte sakalaM vikAraM sa devadevo hRdaye mamAstAm // 17 vizvane hitakArI vRttithI je vyApaka che, je siddha che, yuddha che, je kama manthathI rahita che, tathA je dhyAna rU nAranA sakala vikArane dUra kare che, te devAdhideva mArA hRdayane viSe raheA. (17) na spRzyate karmakalaMkadeASaiH, yo dhvAntasaMdhaikhi tigmarazmiH // niraJjanaM nityamanekamekaM taM devamAptaM zaraNaM prapadye ||18|| adhakAranA samUheAvaDe jema sUrya sparza karAte nathI, tema kamaOrUpI la ka ane doSAvaDe je aspRzya che, nira Mjana che, nitya che, aneka che ane eka che, te Apta evA devanu huM zaraNu aMgIkAra karu chuM. (18) vibhAsate yatra marIcimAlI, na vidyamAno bhuvanAvabhAsI // svAtmasthitaM bodhamayaprakAza, taM devamAptaM zaraNaM prapadye // 19 // jIvanane prakAzita karanAra sUryanA prakAza jyAM pahAMcatA nathI, te sva-Atma-sthita jJAnamaya prakAzavAna Ata evA te devanu hu zaraNu aMgIkAra karuM chuM. (19) vilokyamAne sati yatra vizva, vilokyate spaSTamidaM viviktam / zuddhaM zivaM zAntamanAdyanantaM taM devamAptaM zaraNaM prapadye // 20 // jemane jovAthI samasta vizva spaSTa ane viviktapaNe 15 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhrumahA * jovAya che, te zuddha, ziva, zAnta, anAdi, anaMta ane Apta evA devanuM huM' zaraNu aMgIkAra karuM chuM. (20) yena kSatA manmathamAnamUrchA viSAdanidrAbhayazokacintA / kSayyo'naleneva taruprapaJcastaM devamAptaM zaraNaM prapadye ||21|| { { agni vaDe jema vRkSanA samUhanA nAza karAya che, tema jemanA vaDe manmatha, mAna, mUrchA, viSAda, nidrA, bhaya, zAka ane cintA vagere doSone nAza karAve che, te Apta evA devanu huM... zaraNu aMgIkAra karu chu. (21) na saMstaro'zmA na tRNaM na medinI, vidhAnato no phalako vinimmitaH / yato nirastAkSakaSAyavidviSaH, sudhIbhirAtmaiva sunirmalo mataH ||22|| vidhipUrvaka ghaDelA paththara, zvAsa, pRthvI ke pATiyuM', e sathArA nathI kintu indriya ane kaSAyarUpI bairIone jeNe dUra karI nAMkhyA che evA puruSanA atyaMta nimaLa AtmA, eja sacArA mAnelA che. (22) na saMstaro bhadra ! samAdhisAdhanaM, na lokapUjA na ca saMghamelanam / yatastato'dhyAtmarato bhavAniza, vimucya sarvvAmapi bAhyavAsanAm ||23|| he bhadra! je kAraNathI samAdhinuM sAdhana karavu" te Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paramAtmaThAtri zikA 27 saMthAre nathI, lokapUjA ke saMghatuM melana, e paNa sathAra nathI, tethI saghaLIye bAhya vAsanA cheDIne tuM adhyAtmamAM 2. thA. (23) na santi bAhyA mama kecanArthA, bhavAmi teSAM na kadAcanA'ham / itthaM vinizcitya vimucya vAyaM, __svasthaH sadA tvaM bhava bhadra ! muktyai // 24 // bAhya koIpaNa padArtho mArA nathI, huM paNuM kadI teono nathI-e pramANe nizcaya karIne tathA bAhya bhAvane tyAga 4rIna, ! bhuti bhATe tu sahA svastha thA. (24) AtmAnamAtmanyavalokyamAna stvNdrshnjnyaanmyovishuddhH| ekAgracittaH khalu yatra tatra, sthito'pi sAdhulabhate samAdhim // 25 // AtmAne viSe AtmAne te e tuM vizuddha darzanajJAnamaya che. e rIte AtmAne viSe ekAgracittavALe evo sAdhu game tyAM rahelo hoya te paNa samAdhine pAme che. (5) eka: sadA zAzvatiko mamAtmA, vinirmala: sAdhigamasvabhAvaH / bahirbhavAH santyapare samastAH, na zAzvatAH karmabhavAH svakIyAH // 26|| Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 dharma-zraddhA jJAna svabhAvavALo mAre AtmA sadA nirmaLa, zAzvata ane ekale che. karmathI utpanna thayelA bIjA mArA samasta bAhya bhAve zAzvata nathI. (26) yasyAsti naikyaM vapuSApi sArbu, ___ tasyAsti kiM putrakalatramitraH / pRthakkRte carmaNi romakUpAH, ___ kutohi tiSThanti zarIramadhye // 27 // zarIranI sAthe paNa jenuM akaya nathI, tenuM putra, kalatraane mitra sAthe aikaya kyAMthI hoya? zarIrathI cAmaDI dUrakace chate ramakapanI sthiti paNa kayAMthI rahe? (ra7). saMyogato duHkhamanekada, yato'nute janmavane shriirii| tatanidhAsA parivarjanIyo, yiyAsunA nivRttimAtmanInAm // 28 // saMsArarUpI vanamAM zarIrAdinA saMgathI prANu aneka prakAranAM hadane bhagave che. te kAraNe muktimAM javAnI abhilASAvALA AtmAthI chae te sagane trividhe trividha tyAga kara joIe. (28) savaM nirAkRtya vikalpajAlaM, saMsArakAntAranipAtahetum / viviktamAtmAnamavekSyamANo, nilIyase tvaM paramAtmatatve // 29 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paramAtmaThAtrizikA rara9 saMsAraaTavImAM paDavAnA hetubhUta saghaLI vi5- jAlane dUra karIne ekalA AtmAne je eve tuM paramAtmatatvane viSe lIna thaIza. (29) svayaM kRtaM karma yadAtmanA purA, phalaM tadIyaM labhate zubhAzubham / pareNa dattaM yadi labhyate sphuTa, svayaM kRtaM karma nirarthakaM tadA // 30 // AtmAe pUve svayaM je karma karyuM che, tenuM ja zubhAzubha phala te pAme che. bIjAe ApeluM je maLatuM hoya te pite kareluM karma spaSTapaNe nirarthaka thAya. (30) nijArjitaM karma vihAya dehino, na kopi kasyApi dadAti kiMcana / vicArayannevamananyamAnasaH, paro dadAtIti vimuJca zemuSIm // 31 // pote upArjana karelAM karmane choDIne bIje koI paNa, Ine paNuM, kAMI paNa ApatuM nathI. ananya mana vaDe e rIte vicAra karate e tuM, bIje Ape che, evI buddhino tyAga kara. (31) Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA yaiH paramAtmA'mitagativandhaH, sarvavivikto bhRzamanavadyaH / zvaSito manasi samajo, muktiniketa vibhavavaraM te // 32 // amitagati (AcArya) vaDe vanya, sarvathI bhinna ane atyanta anavadya evA paramAtmAnuM jeo haMmezAM thAna kare che, teo zaibhavathI bharelA evA mukti sthAnane potAnA mananI aMdara prApta kare che. (32) iti dvAtriMzativRttaH, paramAtmAnamIkSate / yojanyagatacetasko, yAtyasau padamavyayam // 33 // e rIte batrIsa glaeNkevaDe ananya cittavALe je paramAtmAne jue che, te avyaya padane pAme che. (33) Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * [ vicAra ane vartana e nAmano A nAne nibaMdha jemsa elana nAmanA eka aMgreja vidvAne lakhyo che ane te Aje dhaNanA jIvana para asara karanAra bane che; A nAnA lekhane Aje yuropa ane amerikA vagere dezamAM meTI prasiddhi maLatI jAya che ane e eka ja nibadhe ghaNuM lekenA jIvanamAM moTuM parivartana ApyuM che. jIvana ghaDatara mATe A nAnakaDA sa dezAo Adhunika yugamAM ghaNo prakAza phelA che, ema amerikana vidvAne muktaka ke jAhera kare che. ahI tenuM sArabhUta avataraNa ApyuM che. tene utAvaLathI nahi vAMcatAM, vicArapUrvaka ane vAraMvAra vAMcavA tenA mULa lekhakanI bhalAmaNa che. A nibaMdha ahIM pragaTa karavAne Azaya. eTale ja che ke-vicAranI vartana upara thatI asarane jaNAvanArA AvA eka sAmAnya (sarva rItie pramANabhUta nahi evA )khathI paNa madhyastha dRSTinI vicAraka duniyA mAtramugdha bane che, te zrI. jenazAsane darzAvela karmasAhitya ane temAM varNavela rasthAnake ane adhyavasAyasthAnakenI bhUta, bhAvi ane vartamAna jIvana upara thatI cakkasa ane pramANabhUta asarone jaNAvatI vigate sAme je duniyAnI najara kheMcAya, te jIvanane sukha ane zaktinI Toca upara laI javA mATe zrI jainazAsane jagata upara karelA apratIka upakArane khare khyAla Ave.] Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane vartana (vicArenI jIvana para thatI asara) "manuSya hRdayamAM jevA vicAra kare che, te ja te hoya che." A kahevata jeTalI manuSyane lAgu paDe che, teTalIja tenI dareka avasthA temaja tenA dareka sagane lAgu paDe che. kharekhara ! manuSyanuM vartana pitAnA vicArane saravALe ja che. jema chebIjamAMthI Uge che paraMtu bIja vinA nathI Ugate, tema manuSyanuM dareka kArya chUpAI rahelA vicAra rUpI bIjamAMthI udabhave che. vicArapUrvaka thatAM kAryane A kAyado jeTale lAgu paDe che, teTale ja vicAra vinAnAM ane ApaApa svAbhAvika thatAM kAryone paNa lAgu paDI zake che. vartana, e vicAranuM mukhya che ane sukha-dukha, e phaLa che. mANasa pite ja pitAnA mATe kaDavAM tathA mIThAM phaLa pitAnI mAlikI nIcenA bagIcAmAM repe che. AthI nakakI thAya che ke zubha vicArothI sukha thAya che ane duSTa vicArAthI dukha Ave che. AnA mATe manuSyanI chAyA daSTAMta che, kemake-chAyA paNa manuSyanI sAthe ja rahe che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane vartana 273 kAya -kAraNu bhAvanA kAyadA jagatamAM vyApaka che ane teja kAyado vicAra ane vartanane lAgu paDe che. AthI siddha thAya che ke manuSyamAM pragati thAya che te kAyadA pramANe thAya che, paNa te pragati kaMI akasmAtathI thatI nathI. jevI rIte umadA ane ucca vartana e kAMI akasmAta nathI paraMtu lAMkhA kALanA zuddha vicArAnu svAbhAvika phaLa che, tevI ja rItie kharAba ane halaku vana e paNu duSTa vicAronuM kudaratI phaLa che. manuSya pAte ja peAtAnI unnati tathA vinAza kare che. vicAranI zastrazALAmAM te evAM hathiyAra ghaDe che, ke jenA vaDe te peAtAnA ja nAza kare che temaja tevAM paNa AjArA anAve che, ke jenA vaDe te peAtAne mATe sukha ane zAMtinA divya mahelA khAMdhe che. vicArone sAcI dizAmA lagADavAthI mANusa divya saMpUrNatAne pAme che ane khATI dizAmAM lagADavAthI pazu karatAM paNa nIcA utarI jAya che. A e atima avasthAenI vacce adhI madhyama avasthAo che ane manuSya ja tenA kartA ane mAlika che. vamAnakALamAM AtmA saMbaMdhI ghaNAM su Mdara satya prakAzamAM AvyAM che, parantu "manuSya pAtAnA vicAronA mAlika che, vartananA kartA che ane pAtAnA sacAga, sthiti tathA bhAgyanA racanAra che." e satya karatAM koI paNa satya adhika sukhakAraka ke adhika bharosApAtra nathI. manuSya zaktimaya, buddhimaya ane premamaya che, temaja Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 dharma-zraddhA pitAnA vicArone mAlika che ane teTalA ja mATe pitAnI dareka avasthA mATe potAnI pAse ja cAvI rAkhe che ane. pitAnI IcchA mujaba pitAnI aMdara parAvartana agara to navI sthiti utpana karavAnI zakti dharAve che. nabaLI ane halakAmAM halakI avasthAmAM paNa manuSya. potAne mAlika ja che, paNa tevI avasthAmAM te mUrNa mAlika banI jAya che. paraMtu jyAre te potAnA vartananA. mULa pAyA upara prayatnapUrvaka vicAra kare che, tyAre te zANe mAlika banI jAya che ane potAnI zaktine sAce mAge vApare che. zodha karavAthI ane khANa davAthI ja sonuM ane hIrA prApta thAya che, tevI ja rItie AtmA rUpI khANane UMDI khedavAthI ja satyanI prApti thAya che. je manuSya pitAnI jAta upara kAbu rAkhe, potAnA vicAronA parivartananI asara pitA upara, bIjA upara ane pitAnA jIvana tathA saMge upara tapAse, temaja dhIraja ane khaMtapUrvaka kArya-kAraNabhAvano vicAra kare tathA te jJAnanI prApti mATe potAnA dainika anubhavane upaga kare, te jarUra te mANasa khAtrI karI. zake che ke te pote ja potAnA vartanane banAvanAra che tathA potAnA jIvanane ane bhAgyane racanAra che. je zodha kare te meLave che ane je dhakko mAre che te daravAjAne ughADI. zake che." e nyAye dhIraja ane khaMtathI manuSya jJAnarUpa. maMdiranA daravAjAmAM praveza karI zake che. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane vartana 235" bAhA vAtAvaraNa upara vicAranI asara manuSyanuM mana bagIcA sAthe sarakhAvI zakAya tema che. temAM kALajIpUrvaka vAvetara karavAthI sArAM vRkSo uge che ane bedarakArI karavAthI temAM naDatara rU5 ghAsa utpanna thAya che. mATe pite ja pitAnA bagIcA mAlika che- ema vicArIne kALajIpUrvaka sArAM phaLanI prApti thAya tema karavuM joIe. vicAra ane vartana ane eka che. jema vartanane AjubAjunA vAtAvaraNa uparathI kaLI zakAya che, tema manuSyanI mAnasika sthiti paNa bAhya saMga sAthe saMbaMdha dharAve che. dareka manuSya je avasthA bhegave che, te potAnA vicArane AdhIna che. A kAyade jIvananI dareka goThavaNamAM che. tyAM akasmAtane sthAna ja nathI, saghaLAMe pariNAme A kAyadAne anusarIne che, ke jemAM bhUlane saMbhava nathI. jemane pitAnuM vAtAvaraNa anukULa hoya che temane A kAyado eTale lAgu paDe che, teTaleja pratikULa vAtAvaraNathI gherAyelAone paNa lAgu paDI zake tema che. manuSya eka apekSAe pragatizALI prANI che ane tethI jyAM te che tyAM te AgaLa pragati karavAnuM zIkhavAne mATe nirmAcale che ane je te pragati sAdhe to amuka saMcAge pasAra thayA pachI bIjA je sago UbhA thAya che, tyAM tene vizeSa rItie AdhyAtmika pATho zIkhavAnuM maLe che. manuSya bAhya sage sAthe tyAM sudhI ja aphaLAya che, ke jyAM sudhI te pitAnI atyaMtara sthitine oLakhate Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhA nathI. oLakhANa paDayA pachI te te pitAnA saMge UbhA karavAmAM pitAnI ja mAlikI dharAve che. je mANase amuka kALa sudhI Atmika saMyama ane zuddhi mATe prayatna kyAM che, te te jANe che ke-Ahya vAtAvaraNanI utpattinuM sthAna pitAnA vicAre che kAraNa ke te joI zake tema che ke bAhya vAtAvaraNa ane mAnasika sthitimAM ekasarakhA pramANuthI parivartana thayA kare che. A -vastu eTalI badhI sAcI che ke manuSya je pitAnA vartananI khAmIone dUra karavAne A kAyado lAgu pADavA jAya che, te ja te sapATAbaMdha pitAnA saMgamAM parivartana nihALe che. je je vicAra rUpI bIjane manamAM praveza karavA devAmAM Ave che, te pitAnAM phaLe vahelAM agara te DAM utpanna kare ja che. bAhya saMge vicArothI UbhA thAya che, paraMtu -AuM yAda rAkhavuM joIe ke-sage sukhada.eka heya ke duHkhadAyaka hoya, paNa tenAthI manuSyane je pATha maLe che, te manuSyanI pragatimAM sahAyaka che. pitAnA ja halakA vicAro ane duSTa IchAethI manuSya duHkhada avasthAmAM AvI paDe che. zuddha manavALo paNa jyAre khada avasthA bhagave, tyAre ATaluM samajI levuM joIe ke UMDe UMDe paNa kyAreka te duSTa vicArane AdhIna hatuM ane A bAhya dukhada sthiti, te chUpAyelI duSTa vicAranI zaktinuM pradarzana che. bAhya saMge manuSyane asara karI zakatA ja nathI. te te tene pitAnI jAta eLakhavAnuM Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane vartana 217 sAdhana che. janmathI mAMDIne saMsArayAtrAmAM AtmA je je pagathiyAM caDhe che, tyAM tyAM tenI je sthiti hoya che te sthiti pitAnA zubhAzubha vicArenuM pratibiMba che, AthI ja, je vastunI prApti manuSyane thAya che te pote tene mATe prArthanA kare che mATe meLave che evuM nathI, paraMtu te pote potAnA vicAranI kamANI bhegave che. potAnI IcchAo ane prArthanAo je vicAronI sAthe ekameka thaI jAya, to jarUra tene saphaLatA prApta thAya che. have tyAre vicAre ke "vicAranI asaraene ethe ze? tene artha e ja che ke mANasa bAhya sago sAme baLave kare che, jyAre tenA kAraNane potAnA hRdayamAM piSe che. kAM to jANavA chatAM A kAraNa vyasana banI gayuM che mATe poSAya che agara te ajANapaNe potAnI nabaLAIthI poSe che. paNa game te ho, tenI laDatamAM tene pAchuM ja paDavAnu thAya che. potAnI bAhya sthitine sudhAravAne ghaNuM Icche che, paratu potAnI jAtane sudhAravAne kaI IcchatuM nathI ane tethI ja teone baMdhanamAM rahevuM paDe che. je mANasa AtmazuddhithI pAcho haThato nathI, te jarUra potAnuM kArya sAdhI jAya che. A vastu jeTalI laukika vastuone lAgu paDe cheteTalI ja lekottara vastuone paNa lAgu paDe che. je mANasanuM dhyeya kevaLa lakSmI prApta karavAnuM che, tene paNa khUba khUba bhega Apa paDe che, te pachI je potAnuM jIvana daDha ane susthita jovA mAge che, tene mATe to pUchavAnuM ja zuM? Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zraddhA have eka mANasa daridratAthI pIDAI rahyo che. te peAtAnI sAMsArika sthiti sudhAravAne bahu ja Atura che, chatAM huM MmezAM potAnA kAmamAM ALasu rahe che ane mAne che ke- pAte peAtAnA zeThane chetaravAmAM ThIka ja karI rahyo che:' temaja uparathI dalIla kare che ke zeThe mane pUrato pagAra nathI ApatA !' AvA mANusa sAcI AbAdInA sAdo paNa siddhAMta nathI samajatA ane UMce caDavA mATe taddana nAlAyaka che te to khetaramAjIthI kharekhara adhika daridratAne zyAma traNa karI rahyo che. : 238 A bAju eka paisAdAra mANusa che, paNa te potAnI pAcanazakti karatAM adhika AhAra karavAnI TevathI rAgane za paDelA che. temAMthI mukta thavAne mATe te khUba paisA kharcavAne mATe taiyAra che, parantu potAnI hada uparAMta khAvAnI IcchA para "kuza mUkavA mAgatA nathI. peAtAnI tRpti khAtara sArA ane svAdiSTa bhAjanane gulAma evA A, taMdurastI mATe sava thA nAlAyaka che kAraNa ke taMdurastInA mULa siddhAMtanuM paNa tene bhAna nathI. : trIjI khAju eka moTo zeTha che. te anItinA mA apanAvI peAtAnA nAkaronA pagArA ghaTADIne napho uThAvavA mAge che. Ave! mANasa AkhAdI pAmavAne sathA acegya che. tevA mANasanA paisAnuM ane AkhanuM devALuM jyAre nIkaLe che, tyAre te peAtAnA bAhya saMcAganA DhASA kADha che, paraMtu jANatA nathI ke peAte ja pAtAnI IzAnA kartA che. mANasa potAnI sthitinA karyAM che'-e satyanu' dazana Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane vartana 239 karavA mATe meM tamArI pAse uparanAM traNa daSTAMte rajU karyA che. AvA aneka daSTAMta ApI zakAya tema che, paNa vAcakane samajavA mATe ATaluM pUratuM che. vicArazIla mANasa samajI zake che ke-bAhya sagone jIvananA ghaDataramAM mukhya sthAna che ja nahi. jo ke bAhya sago eTalA badhA gUMcavAyelA hoya che, vicAranAM mULa paNa eTalAM badhAM UMDAM hoya che ane pratyeka vyaktinI sukha-duHkhanI avasthA paNa eTalI badhI bhinna bhinna hoya che ke-mANasanI AtyaMtara sthiti (pite jAte jANato hoya chatAM) kevaLa bAhya saMyogathI kaLI zakAtI ja nathI. keI eka mANasa prAmANika hovA chatAM tene veThavuM paDe che ane bIjo eka mANasa aprAmANika hevA chatAM khUba paise pedA kare che. AthI keTalAka loko anumAna kare che ke-prAmANikapaNuthI niSphaLatA ane aprAmANika paNathI saphaLatA prApta thAya che. paraMtu baheLA anubhavathI ane UMDAM utaravAthI A anumAna khoTu che, ema samajAze. prAmANika mANasamAM UMDe UMDe paNa jarUra durgaNe dekhAze ane aprAmANika mANasamAM chUpAI rahelA paNa evA keTalAka saddaguNe heya che ke jene laIne te AbAdIne pAme che. sArA vicAra ane vartanathI kharAba pariNAma kadI AvatuM ja nathI. bIjI bAju kharAba vicAra ane vartanathI - sAruM pariNAma paNa AvatuM nathI. TUMkamAM, jevuM bIja Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddhA nAkhyuM hoya tevuM ja phaLa ugI zake che. paNa viparIta banatuM nathI. bAhya duniyAmAM A kAyado lAgu paDe che evuM sau koI samajI zake che, paraMtu mAnasika duniyAne paNa A sIdhe ane sAdo kAyado teTale ja lAgu paDe che evuM bhAgye ja koI samaje che ane tethI ja bAhya sthitine anusAra vicArano je sumeLa samanvaya joIe te dekhAtuM nathI. du:kha, e kheTA vicAronuM pariNAma che ane e duHkhanuM kArya je kaI hoI zake te kevaLa AtmAmAM rahelA kacarAne bALavAnuM ja che. zuddha AtmAne kadI paNa sahana karavAnuM ke tuM ja nathI. enuM mATIthI jUda thayA pachI ane sarvathA zuddha thayA pachI kadI bALavAmAM AvatuM nathI. tema sazA zuddha ane prakAzita thayelA AtmA paNa dukhane pAmato ja nathI, bAhya zrImaMtAI ane daridratA uparAMta AtmAnI zAMti agara te azAMtine AdhAra mana upara che. paisAdAra paNa khoTA vicArethI AtmAnI samAdhine dUra kare che, jyAre garIba mANasa paNa zubha vicArethI Atmika zAMtine AmaMtraNa kare che. jevI rItie paisAne sAce mAge vAparavAthI mANasa zrImaMtAI ane Atmika zAMti banneno bhaktA. bane che, tevI ja rItie garIba mANasa potAnA durbhAgyanI bUmo pADavAthI garIbAI ane azAMtine vadhAre bhAgIdAra thAya che. AthI samAdhi, taMdurastI ane AbAdI ke je mANasane susthita banAve che, tenI prAptine mATe bAhya ane AtyaMtara sthitinuM aikaya karavAnI jarUra che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 vicAra ane vartana manuSya tyAre ja manuSya banI zake che, ke jyAre te sukha-duHkhanI phariyAda karate maTIne pitAnI AtyaMtara zaktine tapAsavAnuM zarU kare che ane jema jema te pitAnA manane sudhAre che, tema tema te bAhya sAgane Thokara mAre che ane pitAnI aMdara evI zakti zodhe che ke je zaktidvArA pite khUba jhaDapathI pragati kare che. jema jema mANasa bIjI vastuo ane bIjA leke pratye vicAre pherave che, tema tema te vastuo ane te leke paNa tenI tarapha pheravAI jAya che, A satyane purA dareka vyaktimAM che ane tethI pitAnI jAtanuM pRthakkaraNa karavAthI AnI tapAsa sahelAIthI thaI zake che. jo tame vicAramAM parivartana lAvaze, te tamane Azcarya thaze ke-khUba sapATAba dha tamArA saMge paNa paTAya che. leke mAne che ke vicAre chUpA rahI zake che paraMtu te azakya che. vicArathI ja amuka Adata paDI jAya che ane te AdatathI ja bAhya sago UbhA thAya che. Darapoka vicArethI nabaLAI ane pariNAme gulAmI prApta thAya che. ALasu vicArathI gaMdI Teva ane pariNAme dari, dratA prApta thAya che. svAthI vicArethI svAthI Teve ane pariNAme duHkhanI prApti thAya che. bIjI bAjue zuddha vicArathI Atmika saMyama ane pariNAme zAMti prApta thAya che. niDara vicArethI puruSArtha ane pariNAme svataMtratA prApta thAya che. udAmI vicArethI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dharma- hA vachatA ane pariNAme AkhAdI prApta thAya che. nivArtha vicArethI jAtane bhUlavAnuM ane pariNAme sAcI zAMtine prApta karavAnuM thAya che. vicAronI hAramALA, vartana ane bAhya saMge upara asara lAvyA vinA rahetI ja nathI. mANasa paMtAnA bAhya saMgone sIdhI rItie cUMTI zaktA nathI, paNa te potAnA vicAronI cUMTaNI karI zake che ane tenA dvArA ADakatarI rItie paNa pitAnuM bAhya vAtAvaraNa ghaDI zake che. mANasa je vicArane khUba pape che, te vicArane anukuLa vAtAvaraNa karI ApavAmAM kudarata ghaNI sahAya kare che. zarIra ane taMdurastI upara vicAranI asara zarIra e mananuM gulAma che. khoTA-kharAba vicArothI zarIra kSINa thAya che ane sAcA-zubha vicAthI zarIra prakulita rahe che. bAhya sagonI mAphaka rega ane taMdurastInuM mULa paNa vicAre ja che. bhayabharelA vicAre mANasane pistolanA jeTalI jhaDapathI mArI nAkhe che ane niraMtara bIjA paNa hajAra mANasane dhIre dhIre paNa nizcitapaNe mAre ja che. reganA bhayathI pIDita jarUra regI bane che. ciMtAtura vicAthiI zarIra kSINa thAya che ane pariNAme reganAM dvAra khullAM thAya che. bIjI bAjue sArA vicArothI zarIranI suMdaratA vadhe che. zarIranI sArI agara te kharAba avasthA sArA agara te naThArA vicAronuM pratibiMba che. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane vartana 243 vicAronA parivartana vinA kherAnuM parivartana jarA paNa asara karatuM nathI. jo tame zarIranI AbAdI IcchatA rahe, te tamArA mananI barAbara rakSA kare. jANuM chuM tyAM sudhI eka 96 varSanI strI paNa suMdara kumArikA jevI mukhAkRti dharAve che, jyAre bIjI bAju eka madhyama vayanI nIcene mANasa paNa gharaDA DesA je lAge che. eka sArA vicArenuM pariNAma che ane bIju asaMtoSa tathA vAsanAvAsita vicAronuM pariNAma che. jevI rItie sArI havAnI Ava-jAvavALuM ane sUryanAM kiraNothI prakAzita evuM makAna rahevA mATe suMdara lAge che, tevI rItie suMdara vicArenI Ava-jAvathI AtmAne rahevA mATe sArA zarIranI prApti thAya che. hamaNAM ja meM, sArA vicAramAM rakta evA mANasane maraNapathArIe je te te kevaLa vayamAM ja vRddha hatuM. jeTalI zAMtipUrvaka te jIvatuM hatuM, teTalI ja zAMtipUrvaka te mRtyune pAmyA. - zarIrane sudhAravA mATe AnaMdamaya vicAre samAna keI DekaTara nathI. tene samAna keI dukhamAM dilAso ApanAra nathI. zuddha vicAre ane zuddha eya kAryasAdhaka bane che. ceya vinAne mANasa ciMtAno zikAra banI jAya che, jethI ceya hamezAM zuddha ane daDha hovuM joIe. pachI te dhyeya sAMsArika hoya ke AdhyAtmika hoya! ucca dhyeya svIkAravAnI jeonI zakti nathI, teoe paNa pitAnI mAmulI Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 dharma-zraddhA pharaja adA karavAmAM pitAnA vicArone sthira karavA joIe ane tema karavAthI ja AgaLa vadhavAnI zakti prApta thAya che. nabaLAmAM nabaLe AtmA paNa, potAnI nabaLAIne jANIne "prayatna dvArA ja baLanI prApti thAya cheAvI anubhavI puruSonI uktine lakSyamAM rAkhIne sakriya prayane kare che te mANasa pragati kyA vinA raheto ja nathI. jema zArIrika nabaLAI kasarata karavAthI dUra thAya che, tema mAnasika nabaLAI paNa sAcI dizAmAM vicAre karavAthI dUra thAya che. dayeya nakkI karyA pachI tenI paripUrNatAne pAmavA mATe mANase lAInadorI karI rAkhavI joIe. zaMkA tathA bhayathI rahita banI javuM joIe ane nirNita lagna ke tenA mArga sivAya bIje kayAMya daSTi rAkhavI nahi joIe. kaI paNa kArya, temAM zaMkA agara bhaya rAkhavAthI sAdhI zakAtuM ja nathI. kArya karavAnI IcchA "huM karI zakuM ema chuM'--e jJAnathI thAya che ane zaMkA tathA bhaya A jJAna thavAmAM ADAM Ave tevA hoya che, mATe je temane pigyA kare che, te pagale pagale gothAM khAya che. temane jItanAra niSphaLatAne jItanAra che. dayeyamAM nIDarapaNe vicArone jeDavAthI mANasa ghaNu ja UMcA darajajAne pAmI zake che. saphaLatAmAM vicAre hise saphaLatA ane niSphaLatAe vicArenuM pariNAma che. mANasanI nabaLAI ane baLa, zuddhi ane azuddhi, enA ja rAkhavAthI navA kArya karavAnI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 vicAra ane vartana potAnA ja che paNa bIjA koInA nathI. temAM parivartana paNa pote ja lAvI zake tema che. tenA sAga, sukha, duHkha vagerene kartA paNa pote ja che. jevA tenA vicAre che, te ja te che. ghaNA lokonuM kahevuM che ke-amuka mANasa julmI che eTale bIjAo gulAmI bhagave che, mATe julamI mANasane dhikkAra joIe." bIjA keTalAkanuM ema kahevuM che ke "ghaNuM leke gulAma che eTale teo upara amuka mANasa julma karI zake che, mATe gulAmene tiraskAra kare." vastutaH jumI mANasa ane gulAme ajJAnapaNe paNa parasparanA sahAyaka che. sAcI rItie banne pakSe potAne ja nukasAna karI rahyA che ane tethI bane dayApAtra che. jeNe nabaLAIne jItI che ane svArthane choDa che, te A anethI juduM ja paDe che ane te ja svataMtra che. A vizva paNa lobhI, aprAmANika tathA guNahInane sahAya karatuM nathI. pachI bhale uparathI sahAya karatuM dekhAtuM hiya! vAstavika rItie prAmANika mANasane ja te sahAya kare che. saghaLAya jJAnIoe A vastune bhinna bhinna svarUpe jAhera karela che ane tenI satyatAne puro jene joIne hoya, teNe kevaLa potAnA vicArane sudhArIne guNiyala banavuM joIe. UMcA Adarza UMcA vakhasevanArAo jagatanA rakSaka che. je mANasa potAnA hRdayamAM khUba UMcA Adarzane dharI rAkhe che, te Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-zraddho eka divasa jarUra tenA pArane pAme che. kelambasa bIjI duniyA jevAnAM svapna sevato hato ane teNe tenI zedha paNa karI. buddha saMpUrNa zAMti ane kalaka vinAnI suMdara duniyA jevAnI dhAraNuM dhArato hato ane te pramANenI AdhyAtmika duniyAmAM teNe praveza karyo. mATe jo tame tamArA Adarza pratye vaphAdAra raheze, to te tamArA manoratha pUrA thaze. mANasanI halakI jAtinI IcchAo saphaLatAne pAme tathA zuddha ane ucca keTinI IcchAone niSphaLatA maLe, evuM kadI banI zake che? nahi ja. kudaratanA kAnunamAM e eka taraphI kAyadA heI zakato ja nathI. tame bhaviSyamAM kevA thavAnA che, te tamArA Adarza uparathI kahI zakAya tema che. mahAna kAryo amuka vakhatane mATe svapna jevAM ja hoya che, paraMtu svane e sAcI vastusthitinAM bIja che. tamArA UMcA vicAranI sAme pratikULa saMge paNa lAMbe vakhata nahi TakI zake. tene mATe eka yuvakanuM daSTAMta che. eka kArakhAnAmAM te yuvakane ghaNA vakhatathI majUrI karavI paDe che. teNe kaI jAtinI keLavaNuM paNa prApta karI nathI, parantu te sArA vicArene seve che ane manamAM potAnA jIvana mATenI Adarza sthitinI kalpanA kare che. AthI svataMtratA tarapha tenuM mana kheMcAya che. potAnI phurasadane alpa samaya paNa te potAnI zaktine khIlavavAmAM kADhe che. thoDA vakhatamAM ja te, zarIrathI vastra dUra karavAmAM Ave che te rIti Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane vartana ra47 e, kArakhAnAthI dUra thAya che. thoDAM varSo bAda te potA upara moTI javAbadArIvALAM kAma UThAvavAne zaktisaMpanna thAya che ane tenA vacanathI lAkhenAM jIvana palaTAI jAya che. parizume Aje te potAnA AdarzanI sAthe ekameka banI gayuM che. jeo bahu vicArazIla nathI hotA, teo A badhuM bhAgyAdhIna che agara to akasamAtathI thAya che, ema mAne che. teo sAmA mANasanA keTalA prayatna che, keTale bhega che, keTalA pramANamAM niSphaLatA che, e tarapha lakSya paNa ApatA nathI. manuSyanA dareka vyavahAramAM pariNAmanuM mApa prayatnanI daDhatA upara avalaMbe che. mananI zAMti "mananI zAMti-e DahApaNanuM suMdara ratna che. AtmikasaMyamamAM khUba kALajI ane prayatnanuM e pariNAma che. tenI hAjarI paripakava anubhavanI nizAnI che. jeTalA pramANamAM mANasa-vicAronI asara bAhya sAmagrI upara keTalI che -evuM samajI zake che, teTalA pramANamAM tenuM mana zAMtine anubhava kare che. pachI to te jagatanI hareka sthitimAM kAryakAraNa bhAvane vicAra karIne nizcitapaNe besI zake che. tene kaI jAtinuM duHkha thatuM ja nathI. zAMta mANasa pitA para kAbu rAkhavA uparAMta bIjAne paNa anukULa thaI jAya che. ane bIjAoe tenA pratye AdarabhAva rAkhanArA bane che tathA tenI AdhyAtmika zakti joIne tenA para vizvAsa rAkhatA thAya che. jema jema mANasa vadhune Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 dharma-zraddhA vadhu zAMta bane che, tema tema tenI saphaLatA ane zakti vadhatI jAya che. saMsAramAM paNa te ja mANasa AbAdI bhegave che, ke je pitAnA mana upara kAbu rAkhe che ane jene svabhAva bIjAone anukULa hoya che. zAMta mANasane sau keI cAhe che. te mANasa garamImAM chAyAvALA vRkSa samAna che. mananI zAMti, e saMskRtinI parAkASThA che, jIvananuM puSpa che, AtmAnuM phaLa che, DahApaNa jeTaluM kiMmatI che ane tenA karatAM paNa adhika IcchavA rogya che. lakSmIne gulAma zAMta mANasanI apekSAe keTale tuccha che? pitAnA kharAba svabhAvathI te keTalAya leke pitAnA jIvanane khATAM banAve che tathA jIvananI madhuratAno nAza kare che. duniyAne bahoLe bhAga sArA vicAranA abhAve A rItie duHkhI thaI rahe che. mATe vicAranA zikhara upara tamArA hAthane daDha rItie dhArI rAkhe ane AtmA rUpI vahANamAM mAlika sUte che, tene jagADe. Atmika saMyama e baLa che, vicAra e mAlika che ane zAMti e zakti che. mATe tamArA hRdayane uddezIne kahe ke "he hRdaya! tuM zAMta thaI jA!" athavA zAMtine uddezIne kaho ke "he zAMti ! tuM sthira thaI jA !!" Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima-kzana. dharma-zraddhA eTale dharmanA astitvanI daDha pratItiH dharmanA phalane akhaMDa vizvAsaH dharmanA svarUpane cokkasa "nirdhAra. dharma eka atIndriya vastu che. IndriyagrAhya padArthonA astitvanI pratIti ke svarUpane nirdhAra kara e jeTale sulabha hAya, teTale indriyane agecara padArthane sulabha na hoya, e sahaja che. paraMtu je vastu atizaya kiMmatI hoya, jene upaga ane jarUra sauthI vizeSa paDatI hoya, tevI Indriya grAhya ke atIndriya varatune oLakhavI, oLakhIne tenA svarUpane nizcaya kara, nizcaya karIne tenA zubhAzubha phaLa upara pratIti ane vizvAsa keLave, keLavIne tene jIvananA upacogamAM utAravuM, e A duniyAmAM keI navI cIja nathI. IlekaTrika, reDio, vAyaralesa vagerenI zodhe, e viSayanA jIvatAM ane jAgatAM udAharaNa che. e badhI vastuonAM kAryo bhale Indriya gecara hoya paraMtu e badhI vastuo zuM che? tenAM cokkasa svarUpa Adi Indriya gocara haju sudhI thaI zakyAM nathI. chatAM tenAM kAca uparathI tenAM pRthaka pRthaka svarUpanI paNa Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 dharma -AhA e khaSI eTalu ja haiyAti avazya svIkAravAmAM Ave che. jo ke vastue A eka ja jIvanane upayogI nivaDe che nahi, ntui ghaNIvAra bhayaMkara ghAtaka svarUpa paNa dhAraNa karI le che, to paNa rAjanA upayAgamAM AvanArI hAvAthI enI zeAdhA nika che, ema kAI mAnatuM nathI. jyAre dhama tA eka evI cIja che ke je kAI ne paNa ahitakara thayA vinA sau koIne upayegI nivaDe che. te mAhya cakSune gAcara nahi hovA chatAM tenAM kArya, kAraNa ane svarUpa vagerethI sadAya pratyakSa che. bAhya dRSTie tenA kAMi paNa upayAga nahi dekhAvA chatAM AMtara dRSTie te ja eka sau kAInA jIvanamAM sadA sauthI adhika ane kharekharI upacegamAM AvanArI vastu che. dharma adhama nI vAtA mithyA che ane svAthI mANasAe svArtha sAdhavA mATe upajAvI kADhelI che, ema kahenArAe paNa A duniyAmAM che parantu teo sAva ajJAna che ane tethI tevAonI vAta sadaMtara avizvAsa karavA lAyaka che. dharma adharmanI vAta mithyA paNa nathI ane svAthI-- Ae potAnI kalpanAmAMthI upajAvI kADhelI paNa nathI kintu jagatanA sarvazreSTha puruSoe, saMpUrNa jJAnI ane saMpUrNa svA tyAgI mahApuruSAe pAtAnA jJAnamAM joyelI ane kevaLa leAkahita mATe ja kahelI vAta che. jagatanAM sazreSTha pramANAthI siddha te vAtane nahi samajI zakanArA athavA samajavA chatAM mAnavAnI AnAkAnI karanArAe ja kharekhara ja Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima-kathana 5 ajJAnI, svAthI ane dhUrta puruSo che, e vAta kadI paNa bhUlavI joIe nahi. dharma jevA atIndriya padArthane oLakhavA mATe mukhya. pramANa te atIndriya jJAnane dhAraNa karanArA mahApuruSoe prakAzanuM zAstra ja che. e sivAya ene sAkSAta jANavAne bIje kaI satya upAya che ja nahi. topaNa bIjI jeTalI jeTalI rItiothI dharmanI pratIti thAya che, te sarva rItiethI, dharmane, dharmanAM astitvane, dharmanAM svarUpane ane dharmanAM phaLane samajAvavA mATe hitasvI pUrva puruSoe prayAsa karavAmAM kamInA rAkhI nathI. ane te rItiAgama pramANu uparAMta pratyakSa anubhava pramANe ane enA uparathI phalita thatAM anumAna vagere pramANe dvArA dharmane oLakhavAnI che. dharma atIndriya hovA chatAM tenI sattAne sAbita karanAra prANI mAtrane pratyakSa anubhava paNa che. jemake sacetana prANa evuM A jagatamAM kaI paNa nathI. ke jene rejanA pitAnAM jIvanamAM koIne kAMI sukha dukhano anubhava kare paDato na hoya. sukha duHkha e pratyakSa anubhavanI vastuo che. ene InkAra keIthI paNa thaI zake tema nathI. jagatanI vicitratA paNa pratyakSa che. manuSyatva dareka manuSyamAM samAna hovA chatAM keTalAka svAmipaNuM bhegave che ane keTalAka dAsapaNuM anubhave che. keTalAka hajAre ane lAkhanuM piSaNa karanArA hoya che. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -para dharma-zraddhA ane keTalAka pitAnuM peTa paNa puruM bharI zakatA nathI. keTalAka devenI jema nirantara bhegavilAsamAM lIna dekhAya che ane keTalAka nArakIonI samAna pIDAone anubhava karI rahyA hoya che. keTalAka maraNa paryata nigI dekhAya che ane keTalAka janmathI ja regI najare paDe che. keTalAka dIrgha ASya bhogave che ane keTalAka bAlyAvasthAmAM ja maraNane zaraNa thAya che. keTalAkane tyAM ddhi ane siddhinI niraMtara che uchaLe che ane keTalAkane hoya temAM paNa haMmezAM hAni thatI rahe che. Ama sukha-duHkhanI vicitratAthI samasta saMsAra bharela che, eTaluM ja nahi paNa eka ja manuSya ke prANInuM jIvana paNa sukha-duHkha ane caDhatI-paDatInA aneka prasaMgathI vyAsa dekhAya che. e sukha-duHkhane utpanna karanAra kezu? sukhadukha e kArya che, ane kArya mAtra kAraNapUrvaka ja hoya che, e A sRSTine avicaLa niyama che. te pachI e -sukha-duHkhanAM kAraNe kyA? bAhya anukuLa saMga e sukhanAM kAraNe ane bAhya pratikULa saMge e duHkhanAM kAraNe-ema eka vAra mAnI laIe, te paNa evA AhA sonI prAptimAM hetu keNu? athavA eka sarakhA bAhya sagAmAM paNa je sukha-duHkhanI aneka prakAranI taratamatAo dekhAya che, tenAM kAraNa zuM? A kAraNenI zodhamAM utaratAM bAhya kAraNanI pAchaLa rahelAM Abhyantara kAraNe sudhI pahoMcavuM ja paDe che. e Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima-kathana 25. Acantara kAraNe-puNya-pApa, dharma adharma-ke zubhAzubha karma sivAya bIjA koI jaDe tema nathI. keI ene daivA kahe che te ke ene bhAgya kahe che, keI ene prArabdha kahe che te koI ene Izvaradatta kahe che, athavA kaI ene bhagavAnanI lIlA kahe che, kintu sau koIne koI paNa nAmathI sukhaHkhanAM kAraNa rUpa eka atIndriya sattAne sapramANu svIkAra kare ja paDe che. aMkuranuM kAraNa jema bIja che, tema sukha-duHkha rUpI aMkuranuM kAraNabhUta bIja mAnavuM ja joIe. ane e bIjane ja bhinna bhinna darzanakAroe bhinna bhinna nAmethI saMbodheluM che. pramANuzAstrane samajanAra koI paNa darzanakAra tene InkAra karI zakyuM nathI. jaina zAstrakAe tene zubhAzubha karmanI saMjJA ApelI che. sukha-duHkhanAM kAraNabhUta e karmabIjanuM svarUpa spaSTatayA samajAvavA mATe Aje paNa jaina darzanamAM, jagatanI sarvazreSTha bhASAmAM lakhAyeluM, lAkhe kaleka pramANu sAhitya hayAti dharAve che. sukha, duHkha ane jagata-vaicitryanA pratyakSa anubhava uparathI phalita thatAM karmarUpI aSTa kAraNa sudhI sau koI buddhimAnane pahoMcavuM ja paDe che. zAstrIya paribhASAmAM ene kAryAnumAna" kahevAya che. dhUma darzanathI agninuM anumAna, e jeTaluM soya che, teTaluM ja satya sukhaduHkha rUpI kArya darzanathI tenA kAraNabhUta pu-pApa ane dharma-adharmAdinuM anumAna karavuM te che. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 dharma-zraddhA bIjI rIte jotAM jIva mAtramAM Atmahatva sarakhuM che, chatAM nara, pazu Adi dehavaicivya jaNAya che, tenuM kAraNa paNa tevuM ja joIe. mAtApitAdi duSTa hetuo ja tenAM kAraNe che, ema kahevuM e ThIka nathI, kAraNa ke-daSTa hetu samAna hovA chatAM surUpa, kurUpadi detavaicitrya paNa pratyakSa dekhAya che. te paNa kAraNa vinA thavuM azakya che. zubha dehanI prApti e puNya yA dharmanuM kArya che ane azubha dehanI prApti e pApa yA adharmanuM kArya che, ema mAnyA sivAya koIne paNa cAle tema che ja nahi. jema kAryAnumAnathI dharma-adharmanI sattA pratyakSa thAya che tema "kAraNanumAnathI paNa dharma adharmanI sattA pratyakSa thAya che. kriyA mAtra kAMIne kAMI phaLa ApanArI che ja, e paNa A vizvane eka avicaLa niyama che. A jagatamAM prANuo dvArA be viruddha prakAranI kriyA thaI rahelI spaSTa dekhAya che. keTalAka dAnAdi zubha kriyAomAM rakta hoya che ane keTalAka hiMsAdi azubha kriyAomAM rakata hAya che. kRSi vagere kriyAnuM dhA niSpatti Adi daI phala dekhAya che, tema dAnAdi ane hisAdi kriyAnuM paNa daI kula dekhAya che. paraMtu e daSTa phala ekAMtika ke AtyaMtika nathI. -dAnAdi karanArane kAti Adi daSTa phala maLe che ane keTalIka vAra nathI paNa maLatuM ane keTalIka vAra viparIta paNa bhaLe che, Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima-kathana 255 'hiMsAdi karanAranI paNa apakIti Adi thAya ja che, e niyama nathI. e rItie daSTa phalamAM aneka bheda ane taratamatAe paDI jAya che, jyAre adRSTa phela badhAne avazya jogavavuM ja paDe che. * hiMsAdi kriyAonuM adaSTa phala pApa rUpa mAnavAmAM na Ave te adaSTa phalanA abhAve seve pApa karanArAonI bhaSNunI sAthe ja mukti thaI javI joIe ane ceDA ja vakhatamAM saMsAra chathI zunya thaI ja joIe. tathA saMsAramAM koI duHkhI paNa rahevuM joIe nahi, paraMtu A saMsAramAM tema kadI banatuM ja nathI. saMsAra anaMtakALa thayA anaMtAnaMta jIthI bharela ja dekhAya che ane temAM sukhI karatAM duHkhInI saMkhyA ja adhika jaNAya che. A saMsAramAM hiMsAdi azubha kriyAo karanArA adhika che ane dAnAdi zubha kriyAo karanArA alpa che, ethI e phalita thAya che ke hiMsAdi azubha kriyAo karanArA, e hiMsAdithI utpanna thayeluM, pote nahi IccheluM evuM paNa) duHkha rUpI phala avazya bhegave che. ane dAnAdi zubha kriyAo karanArA (aNaciMtavI rItie paNa) sukharUpI phalane meLave che. e rItie A saMsArane pratyakSa anubhava, e ja puNya, pApa ane tenA anukrame sukha dukha rUpI phalAnI hayAtine siddha kare che. puNya ane pApa tathA dharma ane adharmanI pratyakSa sAbitI ApanArAM kArya ane kAraNe A jagatamAM jema Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 dharmazraddhA najare dekhAya che tema tenA svarUpane nizcaya karAvanAra sAbitIo paNa A jagatamAM pratyakSa gocara thAya ja che. dharma- adharma ke puNya-pApa e Atmadharma rUpa che. AtmA e svasaMvedana pratyakSa siddha tatva che. sArI narasI aneka prakAranI lAgaNIo AtmAmAM thayA ja kare che. koI vAra AtmA rAgayukta bane che, te kaI vAra zreSayukta bane che. koIvAra harSayukta dekhAya che, te kaI vAra viSAdacukta jaNAya che. e pramANe keIvAra kSamAvAna te koIvAra krodhI, keIvAra mAnayukta te keIvAra vinayI, keIvAra mAyAyukta te keIvAra saraLa svabhAvI, keIvAra tRNAvAna te kaIvAra saMtoSIema aneka parivartana thatAM AtmAmAM pratyakSa anubhavAya che. bhinna bhinna nimitto dvArA thatAM AtmAnA A bhinna bhinna parivartane e ja nizcayathI dharma-adharmanuM svarUpa che. kSamA-maitrI Adi bhAve e dharmanuM svarUpa che ane krodhadveSAdi bhAve e adharmanuM svarUpa che. dharmanA astitvane siddha karanAra kAraNe, kAryo ane svarUpanI jema hayAti pratyakSa siddha che, tema tenAM phalane jaNAvanAra sukha, lAkha ane tene bhogavavAnAM sArA narasAM sthAnenI hayAti paNa duniyAmAM pratyakSAdi pramANethI siddha che. Agama pramANa te e vAtanuM khUbaja samarthana kare che. utkRSTa puNyanuM phala varga che, utkRSTa pApanuM phala naraka che, ane sarvathA puNya pApathI rahita avasthA e mokSa che, Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima-kathana 25 ema zrI jinAgama jorazorathI pratipAdana kare che. ane dharmAdharmane vAstavika nirNaya karavAnuM AkharI sAdhana paNa te ja che. Apta puruSanAM vacana svarUpa Agama, ene anusaratI yukti ane jene pratyakSa anubhava, e sarva e rIte ekI avAje dharma ane tenAM phalanI hayAtine siddha kare che. e dharmane dharmazAstrakAroe aneka upamAo vaDe prazaM che. dharmane mAtA, pitA, vamaLyuM, savAmI, guru ane mitrAdinI upamAo zAstramAM ApI che. jema ke - dharma e mAtAnI jema uttama gatimAM janma Ape che, pitAnI jema agni, jaLa AdinI ApattiothI rakSaNa kare che, badhunI jema ghora pApakarma karanAone paNa durgatimA paDatAM bacAvI le che, svAmInI jema nigodAvasthA jevI zudra avasthAmAMthI devendrone paNa pUjya evI ucca avasthAe pahoMcADe che, gurunI jema ekendriyAdimAM jaghanya cetanA dhAraNa karanArane paNa kevaLajJAnAdi asAdhAraNa guNe pamADe che, ane mitranI jema sadA sAthe rahIne aneka prakAranA AnaMda, kalela ane sukhanAM sAdhano pUrAM pADe che. bAhya ke AMtara zatranA parAbhava vakhate dharma e bakhtaranuM kArya kare che, jaDatArUpI zaityane ucheda karavA mATe dharma e sUryanA AtapanuM kArya kare che ane mithyAtvAdi pApanA marma sthAnene bhedavA mATe dharma e advitIya phUla ane 17 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma zrahA 58 zastranuM kAya kare che. dharmanuM phaLa darzAvatAM, paNa zAstrakAra -mahiSa e pharamAve che ke dhama thI rAjA mahArAjApaNu maLe che, khaLadeva vAsudevapaNuM maLe che, tathA navanidhAna, cauda ratna ane cha khaDanI mAlikIvALu cakravatI pazu paNu dharmathI ja maLe che. jaiyi zaktivALu devapa, devAnA AdhipatyavALu Indrapazu ke koInA paNa Adhipatya ke svAmI sevakabhAva vinAnu ahamindrapazu tathA anaMta atizayAnA dhAmasvarUpa traileAkyapUjanIya zrI tIthaMkaradeva yA devAdhidevapaNu paNa dharmathI ja maLe che. Adhibhautika, Adhidaivika ke AdhyAtmika sa STinA sarve samAgama dhama thI ja prApta thAya che. dharma e amitranA mitra che, amanyunA manyuM che ane anAthanA nAtha che. puNyarUpI dhama jIvanuM dhAraNa poSaNa kare che ane nija rArUpI dhama AtmAne yAtan sa jJapUNAnA vaibhavavALA avyAbAdha paTTane pamADe che. e rIte jagatanA hitamAM sauthI mATI kALA koinA paNa hAya to te dharmanA ja che. parantu e vAta jagatanA lakSya bahAra che. te tarapha jagatanuM lakSya kheMcavA mATe zAstrakAra maharSi Ae athAga parizrama sence che. tenAM phalasvarupe samyagdRSTi mahApuruSa! praNIta nAnAM meTAM aneka zAstro Aje paNa maLI Ave che, e zAstronI sAthe sIdhe saMparka na sAdhI zake evA pazu dhama nA svarUpane pichAnI zake, dharma pratyenI zraddhAne Dha rIte dhAraNa karI zake ane dhama nAM AcaraNathI pariNAme pAzavAra lAbha uThAvI zake, Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima-kathana ra59 e mATe AvA pustakanI paNa AjakAla upayogitA che. A pustakanuM vAMcana emAM cacelA viSayenuM pratipAdana karanAra mahAna zAstragranthane bhaNavAnI ane te na banI zake te chevaTe adhikArI AtmAonA mukhathI zravaNa karavAnI jijJAsAne paNa utpanna kare, te paNa zrama saphaLa thaye lekhAze. dharma kara e judI vAta che ane zraddhApUrvaka dharma kare e judI vAta che. zraddhahIna dharma karanAra karatAM dharma pratye zraddhA dhAraNa karanAra karmavazAta dharma na karI zake te paNa ghaNuM AgaLa che. AtmA parakAdi padArthonuM samyajJAna zraddhA sthI zarIranA prANasamAna che. enA samyajJAna vaDe ja zraddhA nirmaLa thAya che ane zraddhA sahitanI kriyA e ja muktirUpI parama phalanI prAptimAM pradhAna hetu che, ema samajI sau keI dharma pratyenI zraddhAne sudaDha banAvavAnA prayatnamAM tallIna, tanmaya ane tadrupa banI jAo. "zivamastu sarvajagataH, parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhI bhavatu lokaH // 1 // " Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |o cAsajI mahArAjakta pustakonI yAdI 3-00 1 jaina mArganI pichAna 3-50 2 apekSA kiraNa 1-2-3 6-50 3 jinabhakti 4 prArthanA 1-50 5 pratimA pUjana 6 namaskAra mimAMsA chapAya che 7 parameSThi namaskAra ane sAdhanA 8 namaskAra mahAmaMtra aprApya 9 AstiktAne Adarza 10 nAstikamatanuM nirasana 11 ArAdhanAne mArga 12 mahAvIra devajIvana 13 devadarzana 14 pratikramaNanI pavitratA 1-50 (prakAzaka jaina sAhitya vikAsa maMDaLa vilepAla-muMbaI) chapAya che suka : rAjubhAI sI. zAha nimeka prinTarsa amadAvAda, mukhya viketA gurjara graMtharatna kAryAlaya kuvArA sAme, gAMdhImArga amadAvAda 1 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- _