Book Title: Arihantna Atishayo
Author(s): Tattvanandvijay
Publisher: Sangmarg Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032832/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke ra II MOILUUN ILMULUIURE POUVOTUTORIUILIBRIONU thai che 4 8 8 8 8 8 8 8 - ka bH Reda URRE lakha38 pU.munizrItavAnaMdaviSyajImahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a * * * * * BIWS * * * 0600 HITTIT''7''PolTryTALIM / doma)thI thI cheTe pIche popaw. aSTa mahAprAtihArya saha birAjamAna arihaMta paramAtmA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa mahApAtihArca saha arihaMta paramAtmAno vihAra Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtanA atibhAvo ("devadeiva bhagavAna mahAvIranuM nUtana saMskaraNa) lekhakaH pa. pU. munirAja zrI tayAvijayajI ma.sA. navasaMskaraNa - saMpAdaka pU.bA.zrI vijaya karsiyasUrIzvarajI mahArAja : prakAzaka: sanmArga parata pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AratanA atiro ISBN 81-87163-12-7. prakAzaka : sanmArga prakAzana je. mU. tapa. jaina ArAdhanA bhavana pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. mUlya : rU. 75.00 nakala : 3000 + prakAzana : vi. saM. 2054 seTIMga : sanmArga prakAzana mudraka : trizalA priTarsa 0i (022) 8659527 --> saMparkasthAna - prAptisthAna - -* amadAvAda : bAbubhAI kakaladAsa zAha - TrasTI C/o. kIrtilAla bAbulAla enDa kuM. ratanapoLa, golavADa, amadAvAda-1. phona : (o) 5357648, (gha) 5356995 ke. nItina enDa kuM. 21, AnaMda zopiMga senTara, ratanapoLa, golavADa, amadAvAda-1. phona : 5356380 zAha haricaMdabhAI pratApacaMda - ceramena 38, sahajIvana sosAyaTI, zAMtinagara, usmAnapurA, amadAvAda-13. * phona : (o) 383046, (5) 7551877 DaoN. ramezabhAI zAMtilAla vorA - maMtrI devasAnA pADAnI sAme, kAlupura, amadAvAda-1. phona : (o) 2162303, (gha) 466466 zAha vAghajIbhAI bhudarabhAI - sahamaMtrI svAminArAyaNa maMdira roDa, kAlupura, amadAvAda-1. phona : (o) 2165346, () 5351861 navasArI : bhAIlAlabhAI vI. zAha 901, suprIma epArTamenTa, mANekalAla roDa, navasArI. phona : 57124 surata : zAha navinacaMdra tArAcaMda - maMtrI C/o. vipula DAyamaMDa, 205-206, AnaMda, bIje mALa, jadAkhADI, mahIdharapurA, surata-3. phona : 0 421205, R. 220405 muMbaI: mahetA jayaMtakumAra zAMtilAla - maMtrI C/o. zAMtilAla enDa sansa, 2, pahele mALa, kAcavAlA bilDIMga, 63, dhanajI sTrITa, muMbaI-3 phona : 3693853, Fax - 3630340 viravADIyA praphulakumAra zAMtilAla 401/sI. caMdrapurI, kedAramala roDa, malADa (pUrva), muMbaI-400097. phona : 8835339, R. 8838920 anilakumAra DI. zAha mahAjanam, 510. prasAda cembarsa, operA hAusa, muMbaI-400004 phona : 3610218- 3619928 rAjubhAI bI. zAha DI. ena. Ara. DAyamanDa 205 zrIjI darzana, prasAda cembara sAme, operA hAusa, muMbaI-400004 phona : 364 2930-1-3 pheksa : 368 3888 . Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya aSTamahAprAtihAryAdi atizayasaMpanna zrI arihaMtanA jagata-uddhAraka dharmazAsananI vartamAnakALamAM advitIya kahI zakAya evI ArAdhanA-prabhAvanA ane sarvatomukhI rakSA karanAra vyAkhyAna vAcaspati paramazAsanaprabhAvaka suvizALa gacchAdhipati pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA puNyadehane jyAre jyAre gaMbhIra vyAdhino udaya naDyo tyAre tyAre e paramatAraka karuNAnidhie pote jIvanabhara Atmastha karelA bhedajJAnanI pariNatine sthirapradIpasadaza rAkhavA mATe jema vividha AgamagraMtho- saMvegaraMgazALA-upamiti jevA prakaraNa graMtho temaja adhyAtmaniSTha bodhaka padonuM ciMtana-manana temaja satata zravaNa jArI rAkhyuM hatuM tema je paramatAraka arihaMta paramAtmAnAM eka susamartha prAmANika vArasadAra tarIke pote pratinidhitva karI rahyA hatA te arihaMta paramAtmAnA dhyAnamAM potAnI samagra cetanAne nihita karavA mATe pU. munizrI tattvAnaMdavijayajI mahArAje zAstronA gahana dohana dvArA Alekhela prastuta pustakanA dareke dareka aMzanuM punaH punaH zravaNa karyuM hatuM. AmAM varNavela zrI arihaMtanA atizAyI sAmrAjyamAM pUjyapAdazrI khovAI jatA, jIvanamAM kyAreya daIne nahi gaNakAratA teozrInI darzakane avizvasanIya lAge evI chatAM nitAMta vAstavika sahanazIlatA akathya vadhI jatI, paramAtmA ane AtmAnA aikyanuM parama rahasya teo anubhavatA ane aMtaramAM thayela paramAtma milanano anirvacanIya AnaMda emanA haMmezA prasanna rahetA mukhapaTala para chavAI jato, emanI AMkhomAM anerI camaka AvI jatI, emanA gAtro praphullita banI jatA. emanI e avasthAne jonAra ziSya-bhakta ke anya darzaka paNa kSaNavAra AzcaryamAM DUbI jatAM, emane paNa cokkasa thaI jatuM ke kharekhara, pUjyapAdazrI koIka divya tattvano rasAsvAda karI rahyA che.' je bhAvanA ane ahaMbhakti-vAtsalyathI prerAIne pU. munizrI tanvAnaMdavijayajI mahArAje A navasarjana karyuM, te vartamAnakAlIna sarvocca kahI zakAya evA paNa zAsana ziratAja sUridevane AtmAnaMdanI mastI mANavAmAM upayogI banela A prakAzana dvArA zAsanastha harakoI AvI ja anupameya Atma-paramAtma-anubhUtinA svAmI banI zake e mATe varSothI alabhya banela A pustakanuM navasaMskaraNa karI prakAzana karavAnuM dhAryuM. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mATe e ja paramatAraka sUrIzvarajInA ziSyaratna vardhamAna taponidhi pUjya AcArya zrImad vijayaguNayazasUrIzvarajI mahArAjanA vinayaratna pravacana prabhAvaka pUjya AcArya zrImad vijayakIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjane vinaMtI karatAM ghaNI ja vyastatA hovA chatAM atyaMta TUMka samayamAM samagra pustakanuM navasaMskaraNa karI ApI amArA para mahAna upakAra karyo che. sau koI A graMthanA vidhivat ciMtana-manana-zravaNa dvArA arihaMtanA atizAyI sAmrAjyanA jJAtA banI aMte paramAtmatattvanA svAmI bano e ja abhilASA. -sanmArga prakAzana @ @ @ @ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K. AdhAra sthaMbhA sanmArga prakAzananA zubha kAryamAM AtmIyabhAve atyaMta mahattvano phALo ApI AdhArasthaMbha bananArA puNyavAnonI zubha nAmAvali 1. bhorolatIrtha nivAsI mahetA zAMtilAla harIlAla muMbaI 2. hasamukhalAla cunilAla modI muMbaI 3. ramIlAbena mahendrabhAI cImanalAla zAha muMbaI 4. mANekalAla moholAla jhaverI muMbaI 5. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI svarUpacaMda maganalAla ha. vADIlAla muMbaI 6, bhorolatIrtha nivAsI voharA jevatalAla svarUpacaMda muMbaI 7. zAha premacaMda IzvaralAla muMbaI 8. zrImatI kaMcanabena sArAbhAI zAha ha. virendrabhAI (sAInTIphIka leba) amadAvAda 9. jhaverI kumArapALa bAlubhAI muMbaI 10. zAha joItAlAla TokaradAsa ha. zAha dinezabhAI je. muMbaI 11. zAha chabIladAsa sAkaLacaMda parivAra muMbaI 12. zAha bhAIlAla vardhIlAla (rAdhanapura) ha. zAha rAjubhAI bI. navasArI 13. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI maNIbahena manajIbhAI ha. caMpakabhAI surata 14. zAha dalapatabhAI kakalabhAI (pIlucAvALA) surata 15. saMghavI zAMtilAla vADIlAla surata 16. zAha bAbulAla maMgaLajI parivAra uMbarI 17. zrImatI kaMcanabena kAMtilAla maNIlAla jhaverI hastagiri pratiSThA smRti nimitte 18. pAlanapura nivAsI zAha zazIkAMta pUnamacaMda 19. zAha camanalAla cunIlAla dhAnerAvALA muMbaI 20. zAha maMgaLadAsa mAnacaMda liMbodrAvALA muMbaI 21. jhaverI jItubhAI jhaveracaMda muMbaI rara. zAha lAlacaMda chaganalAla parivAra piMDavADAvALA muMbaI ra3. dhAnerA nivAsI zAha caMdanabena kanaiyAlAla ha. narezabhAI navasArI ra4. suzIlAbena pratApabhAI dalAla pATaNa ra5. sAlecchA ukacaMdajI jugarAjajI amadAvAda ra6. zAha jayaMtilAla AtmArAma amadAvAda 27. zrImatI praviNAbena caMpakalAla gAMdhI muMbaI 28. zrImatI sItAbena maphatalAla vArIyA ha. kIrtIbhAI maphatalAla vArIyA pATaNa muMbaI DIsA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbaI sahayogI sanmArga prakAzananA zubha kAryane potAnuM mAnI Agavo phALo ApI sahayogI bananArA puNyAtmAonI zubha nAmAvali 1. hemacaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI 2. amulakhabhAI pUnamacaMdabhAI mahetA ha. kumArabhAI Ara. zAha surata 3. ramaNikabhAI revacaMdabhAI zAha dhAnerAvALA ha. araviMdabhAI Ara. zAha surata 4. saMghavI sohanarAjajI rUpAjI muMbaI 5. zrImatI nirmaLAbena hiMmatalAla dozI ha. zrI bharatabhAI hiMmatalAla dozI muMbaI 6. zrI kezavalAla dalapatabhAI jhaverI zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI muMbaI , 7. zrI maNIlAla nIhAlacaMda zAha ha. ratilAla maNIlAla zAha muMbaI 8. sva. zAha mULacaMda dharmAjI tathA bhAMDotarA temanA dharmapatnI pArUlabena mULacaMdajI parivAra 9. sva. bhIkhamacaMdajI sAkaLacaMdajI zAha ratanacaMda phulacaMda muMbaI 10. zAha pArUlabena mayAcaMda varaghAjI jatAvADA 11. zAha maNIlAla haragovanadAsa nesaDAvALA ha. praviNabhAI surata 12. zrImatI jayAbahena pAnAcaMda jhaverI ha. pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI 13. zrI dIpacaMda lallubhAI tAsavALA surata 14. zAha bAbulAla nAgaradAsa paTosaNa (u.gu.)vALA 15. zAha amIcaMda khImacaMda parivAra ha. yogezabhAI tathA nikuMjabhAI 16. zAha mANekalAla nAnacaMda 17. zAha mayAcaMda malakacaMda parivAra 18. zAha babAbhAI DAhyAlAla rokANI (jUnA DIsAvALA) - muMbaI 19. zrI cunIlAla mANekalAla daDIyA 20. vIracaMda punamacaMdajI dalAjI (bApalAvALA) muMbaI ha. tulasIbena, kasuMbIbena, samubena 21. a.sau. puSpAbena maphatalAla dalIcaMdajI zAha rara. meghajI sAMgaNa caralA ha. mAlazI - khetazI meghajI caralA AdhoI-kaccha 23. sva. rasIkalAla cImanalAla jhaverI ha. abhayabhAI muMbaI 24. zeThazrI maphatalAla jesIMgalAla zAha (hAla navasArI) navA DIsA ha, bharatabhAI maphatalAla zAha muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI AlavADA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wAmAra hArdika anumodana sanmArga prakAzana dvArA prakAzita thatA pustaka ahitanA atizayo nA prakAzanano lAbha lenAra 5 sva. kapuracaMda gulAbacaMda saMghavInA AtmazreyArthe emanA pautrI jalpA tathA parivAra taraphathI Ape karelI zrutabhaktinI ame hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li. sanmANal ualBIT Page #11 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtanA atiyo ('devAdhideva bhagavAna mahAvIra'nuM nUtana saMskaraNa) : lekhaka : pa.pU. munirAja zrI satyAnaMdavijayajI ma.sA. : navasaMskaraNa - saMpAdakaH pU.mA.zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja arihaMtanA atidAyo Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arahaMtanA atiyo (devAdhideva bhagavAna mahAvIra nuM nUtana saMskaraNa) (sarva tIrthakara svarUpa sAkAra paramAtmatattva) A graMthamAM je bAra gaNAsvarUpa 38 atiTAyo ane 8 mahApratihAryo daTAvyA che, te bAra | jene hoya te ja devAdhideva padavIne yogya che. A bAra guNa yara matIrthapati bhagavAna mahAvIrane temaja sarva tIrthakarone hoya che. tIrthakaro sivAya A guNo bIjAne hotA. nathI. A graMthamAMnuM sarva vana devAdhideva bhagavAna mahAvIra temaja sarva tIrthakarone prAyaH eka sarakhI rIte lAgu paDe che. arihaMtanA atizayo Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { vAdivapamAM | devAdhidevapaNuM "mAM aATha mahApratihAyarUpa sAdhAraNa cihnothI bhAvaMtanuM devAdhidevava@ jevI rIte svayaM pratIta thAya che, tevI rIte bIja koI vaNat (tha vaDe te potAnI meLe pratIta thaI zakatuM nathI. azoka vRkSa vore mA kATha cihno bIjA koI paNa devone hotA nathI." - saMskRta kAvyanI eka nAnakaDI paMkti racIne tenA 8 lAkha artho karanAra evA mahAkavi mahAmahopAdhyAya zrI samayasuMdara gaNi viracita zrI kalyANa maMdira stotravRttimAMthI aSTamahAprAtihArya stutionI avataraNikAnA AdhAre. arihaMtanA atizayo 3 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 devAdhidevA cauvvIsaM devAhidevA pannattA, taM jahA - kasama - gaNita - saMmata - gamavi - sumai - paumappaha - supAsa - caMdappaha - suvidhi - sIgana - sikvaMsa - vAsupujJa - vina - anaMta - ghama - saMti - - ra - ma7I - Lisutra - nami - nemi - pAsa - vartamAT | covIsa devAdhideva kahyA che, te A rIte : RSabha - ajita - saMbhava - abhinaMdana - sumati - pattaprabha - supArzva - caMdraprabha - suvidhi - zItala - zreyAMsa - vAsupUjya - vimala - anaMta - dharma - zAMti - kuMthu - ara - mallI - munisuvrata - nami - nemi - pArtha - vardhamAna. - zrI samavAyAMga sUtra arihaMtanA atizAyo Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana parama pavitra divasa hatA vikrama saMvata 2827nA aSADha suda bIja . e divasathI eka navInatama jIvananI zarUAta thaI. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya bhagavAna virata zrI vItarAgastavanA akhaMDa pArAyaNanI sAthe te divasathI roja eka vakhata e stavanuM saMpUrNa pArAyaNa cAlu rAkhyuM. tenA arthanI bhAvanA paNa cAlu hatI. tethI jinabhaktinA pariNAma vadhatA gayA ane zrI jinazvara bhagavaMtanA svarUpanI adhika adhika spaSTatA thatI rahI. jema jema pArAyaNa bhAvavAhI thavA lAgyuM tema tema AtmAmAM navA navA athA phudavA lAgyA ane zrI jinezvara bhagavaMtanI prAtihAryAdi pratyaka vastu pratye abhUtapUrva bhaktibhAva pragaTavA lAgyo. dhIre dhIre samajAtuM gayuM ke zrI kalikAla sarvajJa potAnI saMpUrNa pratibhA, bhakti ane zraddhA pratyeka zabdamAM ThAMsI ThAMsIne bharI dIdhI chevI vItarAga nava pAtAmAM paripUrNa che. temAM ArAdhanAne lagatI koI paNa bAbata choDI dIdhI hoya evuM nathI. pratyeka bAbatana yogya sthAna gAThavI che. emAM paNa bhagavaMtanA 34 atirAyA ane prAtihAryane lagatA vItarAgastavanA prakAza - 2 - pa nA pArAyAmAM to bahu ja divya mAvA AtmAna samajatA gayA. emAM paNa sAcuM rahasya devakRta atizayAmAM che. kAraNa ke te atizayAmAM bhagavaMtanI atizayitA ane tvAnI bhakti prerita racanA zakti e e e kIbhAva che. jo ke anirAyA ane prA nahAyo ane navI navI adabhUta pharI rinara thaI = che, to paNa ApaNe ikamI hovAthI te badhI ja sTragAna graMthA kAra ApavAmAM jokhama raheluM che, ema paNa manamAM lAge che. tethI pUrvanA maharSioe TaluM lakhyuM che, tene ja gujarAtImAM rajU karavAno vicAra rAkhala che, ethI zuddha paraMparA jaLavAya che, A niyama kALamAM bhagavAnanI zuddha paraMparAvALA mArgane jALavavo e ja dareka jenanI sAme sauthI mahAna kArya che. koI paNa zAstrIya bAbatomAM pUrvAcAryoe svamati calAvI nathI, e ja teoe karela ApaNA uparano sauthI mahAna upakAra che. dareka potapotAnI mati calAvya ja gayA hota tA Aje ApaNI sAma zudramArga kevI rIte raheta ? bhagavA zrI hemacaMdrAcArya jevA samartha mahApurapa paNa jayAre bhagavaMtanuM saMkSipta caritra yogazAstranI svApara TIkAnA prAraMbhamAM le che, tyAre pratijJApUrvaka kahe che ke - paraMparAgata arthana ja huM rajU karIza, teo samartha ane pratibhAsaMpanna mahAna AcArya hovA chatAM bhagavaMtanA mAbhipaka vagere prasaMgomAM potAnI koi paNa kalpanA calAvatA nathI. jevA prasaMgo hatA tevA ja rajU kare che, jayAre AnA kahevAtA vikAnA mAbhiSaka samayamAM mArA moTA kaLazAo vagara na kalpanA mAnIne bhagavAnanA caritramAM lakhatA ja nathI. A badhuM jJAnAvaraNIyAdi karmanA tavA arihaMtanA atizayo Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakArano udaya karAve che. paraMtu tevA prakAranA karmonI kSINatA thayA pachI ja AtmAmAM satya samajAya che. jena bIjAo kevaLa kalpanA kahe che, te ja prasaMgomAM (janmAbhiSeka Adi prasaMgomAM) zrI tIrthakara bhagavaMtanuM parama divya rahasya raheluM che, je bhakti vinA kadApi AtmAmAM prakAzita thatuM nathI. bhagavaMtanI eka eka bAbata, bhagavaMtanuM eka eka varNana, bhagavaMtanA viSayamAM kavioe karelI eka eka u--kSA ke upamA vagere badhuM ja atyaMta sArthaka che, paNa tyAM sudhI pahoMcavA mATe jinabhaktithI parikarmita buddhinI jarUra che. jinabhaktinA aMtaraMga ane bahiraMga sparza vinA devatattvane jANavAno prayatna te kevaLa nirarthaka parizrama che. zrI jinezvara bhagavaMto, vItarAga ane sarvajJa hovAthI ane pUrvAcAryo, bhagavaMta pratye sarvathA samarpita hovAthI asatya vacanano koIpaNa prasaMga ja upasthita thato nathI. saMpUrNa satya vANI vaDe jIvamAtranuM hita karanArA bhagavAna, je atizayo nathI tene zA mATe varNave ? bhagavaMtanuM pratyeka nirUpaNa saMpUrNa yathArtha che, vAstavika che ane paramAtiparama satya che. temAM zraddhA mUkavI te ja svAra kalyANano sAco mArga che. jo ke A viSayamAM ghaNuM ghaNuM kahevAnI aMta:preraNA thaI rahI che, paNa A viSayano vistAra karavA ahIM ucita nathI. atizayo ane prAtihAyanA vizeSa svarUpane samajavA mATe zrI samavAyAMga sUtra, mahAnizItha sUtra, vItarAga stava, abhidhAna ciMtAmaNi, lokaprakAza vagere graMthomAM AvatuM prastuta viSayanA svarUpanuM manana meM cAlu rAkhyuM, prayatna karatAM karatAM A viSayanuM kAMIka rahasya samajAtuM gayuM. nIcenI gAthAnuM manana upayogI thayuM : cautIsaaisayajuA, aThumahApADiherakayasohA / titthayarA gayamohA, jhAeavvA payatteNaM / / - tijayapahatta stotra, gA. 10 - cotrIza atizayothI sahita, ATha mahAprAtihAryothI zobhatA ane nirmoha zrI tIrthakara bhagavaMtonuM dhyAna prayatna pUrvaka karavuM joIe. A gAthAmAM saMpUrNa dhyAna prakriyA che. dhyAna mATe zrI tIrthaMkaranI ATalI vastuo parama upayogI che : (1) 34 atizayo, (2) 8 prAtihAryo ane (3) moharahitatA. A gAthAmAM rUpastha dhyAnanuM svarUpa spaSTa che. bIjA paNa aneka zAstromAM rUpastha vizeSa sAdhanA dvArA samajAyuM ke cauda pUrvanA sAra zrI paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha arihaMtanA atizayo Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( navakAra )nuM paNa rahasya prathama pada namo rihaMtA mAM che. zrI mahAnizItha sUtramAM paNa Aje vastu kahI che. nama rahaMtA nuM paNa rahasya arihaMta pada ane tenuM rahasya bAra che. tAtparya ke bAra guNonuM AlaMbana lIdhA vinA zrI arihaMta paramAtmA kadApi buddhi vaDe pakaDAya tevA nathI. bAra guNAnA AlaMbana vinAnuM zrI arihaMta paramAtmAnuM dhyAna te zrI jinAkta sAvaza ane nigraMthabhAva vinAnA mANasane sAdhu mAnIne tenI upAsanA karavA barAbara che. bAra guNa ane arihaMtanA avinAbhAva saMbaMdha che. kavalajJAnanI utpatti thatAM ja tIrthakarane 12 guNa pragaTa thAya che. te ja bhagavAnanAM lakSaNa che eTale ke bhagavAnane oLakhavAnAM sAdhana che. bhagavAna tIrthakara jyAre vidyamAna hoya che, tyAre samakitI jIvo teone A 12 guNA dvArA zrI tIrthaMkaranA rUpamAM oLakha che. mithyAdaSTi bhavya jIvo te joIne camatkRta thatA thatA dharma pAmI jAya che. A 12 guNo mahAprabhAvazALI che, upadeza vinA paNa darzana mAsathI aneka jIvAnA hRdayane hacamacAvI nAkhanArA che. zrI arihaMta bhagavaMtanA mahAna mahimAnuM A 12 guNA mUrtimAna svarUpa che. A 12 guNAmAM 8 tA prAtihArya ja che ane bAkInA cAra atizaya che : jJAnAtizaya, vacanAtizaya, pUjAtizaya ane 8 prAtihArya samAI jAya che. eTaluM nizcita che ke 34 atizaya ane 8 prAtihAyonA dhyAna karatAM jagatamAM koI anya dhyAna prakriyA caDiyAtI nathI. evI koI dhyAna prakriyA paNa koI paNa dharmamAM nathI ke jeno samAveza 34 atizaya ane 8 prAtihAryanI dhyAna prakriyAmAM na thato hoya. jagatamAM evuM koI phaLa nathI ke je 34 atizayo ane 8 prAtihAyathI sahita bhagavAna tIrthakara na ApI zake. evA koI prazna nathI ke jenuM nirAkaraNa AvA bhagavAnamAM na hoya. evuM koI duHkha ke pApa jagatamAM nathI ke AvA bhagavAna sAcA bhAvathI hRdayamAM AvatAM ja kSaNavAramAM ja nAza na pAmI zake. tathI ha bhavya jIvo ! jagatamAMnI koI ADI avaLI vastune pakaDavA karatAM AvA bhagavAnanA caraNa-yugalane ja daDha pakaDavAnI mahenata karo, zraddhApUrvaka pakaDo, pachI juo ke A tIrthakara bhagavAna tamArA mATe zuM karI zake che ! / zrI tIrthakara bhagavAnanuM sAtizaya rUpa jAtAM ja nirAkAra rUpanI to vAta ja zI karavI !) AMkha nIrakhI nIrakhIne Asakta thaI jAya, harSAzruonI dhArAo vahevA mAMDe, tvatsaMstavena bhavasantatisaMnibaddha, ' pApa kSatsivamuti zarIramAnAm ! - bhaktAmara, gAthA-7. arihaMtanA atizayo Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhi enI parama hade pahoMcI jAya, zabdo varNavatAM varNavatAM thAkI jAya ane te chatAM ya e sAtizaya rU5 anirIkSya, acitya ane avarNanIya ja rahI jAya ! eno artha e paNa nathI ke zabdo dvArA te ekAMte avAcya ja che. zrI gaNadhara bhagavaMtAdinA zabdo sAmarthyavALA che. teoe te zabdomAM rUpane ja karI lIdhuM che. te zabdomAM te ja te rUpane pAmI zake ke jenI pAse samyagdarzana hoya. Aje paNa ApaNI pAse pUrvAcAryonA je zabdo che, te te rUpane samajavA mATe paryApta che. mAtra joIe sAcI zodha. koI jo ema kahe ke pUrvAcAryonA zabdonA AlaMbana vinA ja huM te rUpane zodhIza, to huM tene kahIza ke "mahAnubhAva ! e mRgajala che, tAro badho zrama vyartha jaze !' mATe he bhavya jIvo ! pUrvAcAryonA zabdonI kadara karo. vijayAdazamI (saM. 2027)nA savAramAM cAra vAge svapna AvyuM temAM meM mArI sAme traNa amRtanA moTA moTA nIla ratnamaya kuMbha joyA. mArA hAthamAM sonAnI kalama hatI ane suMdara kAgaLa upara huM zrI tIrthakara bhagavaMtanI vizeSatAo lakhI rahyo hato. UMgha UDI gaI, AnaMdano ane pramodabhavano pAra na hato. meM svapnanI vAta sva. pa.pU. AcAryadeva zrI lakSmaNasUrIzvarajI ma. sA. pAse rajU karI. teo prasanna thayA. meM kahyuM, "AjathI bhagavaMta aMge yathAzakti lakhavAnI zarUAta karavI che, Apa zubha AzIrvAda Apo.' teonA zubhAziSa ane vAsakSepa sAthe meM lekhananI zarUAta karI. te divase aThThamano tapa karavAno vicAra hato paNa sva. pU. AcAryadeve kahyuM, "AyaMbila karo,' eTale zuddha AyaMbila karyuM. sarva prathama cotrIza atizayo ane ATha pratihAryonuM varNana lakhavAnI zarUAta karI. ullAsa apUrva hato. zrI vItarAgastavanuM bhAvavAhI pArAyaNa cAlu hatuM. sva. pU. AcArya devanI kRpA hatI ane zrI tIrthakara bhagavaMta hRdayamAM vasI rahyA hatA, tethI krame krame badhI anukULa sAmagrI goThavAtI gaI. A lakhANa mATenA kAgaLo, pena, phAIlo vagere badhuM ja alaga rAkhela ane jyAre koI paNa jAtano sUkSma paNa kApAyika bhAva AtmAmAM dekhAya, tyAre A lakhANa karyuM nathI, paNa jyAre saMpUrNa bhakti hRdayamAM hoya, tyAre ja A lakhyuM che. jema jema atizayonuM varNana lakhAtuM gayuM tema tema rahasya paNa spaSTa thatuM gayuM. A pustakamAM je graMthonA nAmanirdeza karela che, te sivAyanA keTalA graMthomAM A viSayanuM varNana maLe che, paNa te varNana, A pustakamAMnA varNanane maLatuM hovAthI, ahIM lIdhela nathI, bIjuM kAraNa e paNa che ke pustakanuM kada bahu moTuM thaI jAya. A badhuM lakhANa saMpUrNa zAstrIya che. temAM koI paNa svakalpanA nathI. pUrvAcAryonuM ja badhuM che. emAM mAruM potAnuM kazuM ja nathI. chatAM chabasthatAdi doSonA kAraNe mArAthI kAMI paNa anucita lakhAI gayuM hoya to te aMge trividha trividha micchA mi dukkaDe. - muni tavAnaMdavijaya arihaMtanA atizayo Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atizaya yukata samavasaraNastha arihaMta paramAtmA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAna vAcaspati saMgha sanmArgadarzaka arihaMta dhyAna nirata suvizALa gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama 18 2 P 0 2 0 P ahaMdu vAtsalya puSparAvarta (graMthazreNI ane prakAzananA nAma aMge kiMcitu) A graMthanA nirmANamAM upayogamAM levAyelA graMtho : graMthanAma saMketasUci zabda saMketasUci AdimaMgala-1 AdimaMgala-2 sarva tIrthakaronuM saMkSipta sAmAnya svarUpa viSaya praveza-1 (4 athavA 12 guNa) viSaya praveza-2 (34 atizayo). 34 atizayo-saMkSipta varNana viSaya praveza-3 (8 mahAprAtihAryo) 0 P LL P - X 5 GA - madhyamaMgala 74 05 88 105 143 adhyayana-1 : 4 sahaja atizayo adhyayana-2 : 11 karmalayaja atizayo adhyayana-3 : 19 devakRta atizayo adhyayana-4 : 8 mahAprAtihAryo aMtima maMgala pariziSTo-1 thI 22 upakAra-smRti aMtima aMtima maMgala 165 196 276 276 arihaMtanA atizayo Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa viSayAnukrama ) o) - W V 2 F = S " S S 100 101 111 111 111 112 116 lokAttara sugaMdhavALuM zarIra rogarahita zarIra sveda ane malathI rahita zarIra kamala samAna sugaMdhI zvAsozvAsa dUdha jevAM zveta mAMsa ane rUdhira yojana kSetramAM devo vagerenI koDAkoDI saMkhyAno samAveza vANI-sarvabhASAvAdinI yojanagAminI bhAmaMDala karmakSayaja atizaya 4/11 roga vagereno prathama dharmacakra cAmara siMhAsana traNa chatra iMdradhvaja suvarNa kamaLo traNa gaDha caturmukhatA samavasaraNastha bhagavaMtanAM dhyAna vize zivadatta maMtrInAM putranuM daSTAMta samavasaraNastha bhagavaMtanA dhyAnanI vidhi caityavRkSa-azokavRkSa kAMTAonuM adhomukha thavuM vRkSonuM namana duMdubhi vAyunuM anukUla vahana pakSIonI pradakSiNA gaMdhadakanI varSA puSpavRSTi keza vagerenI avasthitatA karoDo devatAo sevAmAM hoya Rtuo ane iMdriyArthonuM anukUlapaNuM divyadhvani atizayo-prAtihAryo dvArA adabhUta stavanA- vitarAga stava - vizeSa vivecana 126 127 13) 130 131 131 132 133 134 135 136 137 14 upara 171 1. A viSaya khAsa vAMcavA jevo che. arihaMtanA atizayo Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - anukrama naM. nAma 166 171 175 181 213 218 22) 223 227 234 236 1. samavAyAMga sUtra 2. RSibhASita sUtra (isibhAsiAI) 3. abhidhAna ciMtAmaNi 4. vItarAga stava pa. yogazAstra 6. triSaSTi zalAkA puruSa caritra 7. pravacanasAroddhAra 8. lokaprakAza 9. upadeza prAsAda 10. pratikramaNa sUtra-prabodha TIkA 11. umacariya 12. tiloyapaNatI 13. kuvalayamAlA 14. jaina tattvAdarza 15. caupamahApurisacariya 16. devavaMdanamAlA 17. samosaraNanAM DhALiyAM 18. caityavRkSa 19. devAdhidevanAM pAMca varNa 20. prakIrNa avataraNo 21. buddhanA prAtihAryo (vinayapiTaka) 22. bhaktAmara stotra (padya-31 kathA) 238 241 244 247 249 254 261 263 265 271 263 1. AmAM vItarAga stava prakAza-2-3-4-5 mUla, zabdArtha ane bhAvArtha TIkA ane avacUrNone AdhAre stutirUpe vistArathI Apela che. e khAsa vAMcavA yogya che. arihaMtanA atizayo 22 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthanAma saMketasUci saMketa graMthanAma a.sA. bhAvA. a. ciM. a. rAje. Ava. malaya. Ava. ni.hAri. IsibhAsia. upa. prA.bhASAM. kalpa. subo. jena. sto. triSaSThi. S. Dwa. adhyAtmasAra bhAvAnuvAda abhidhAna ciMtAmaNi abhidhAna rAjendra Avazyaka niryukti malayagirivRtti Avazyaka niryukti haribhadrI TIkA IsibhAsia sutta upadeza prAsAda bhASAMtara kalpasUtra subodhikA jainastotra saMdoha (bhAga-1) triSaSThi zalAkA puruSa caritra The Text of Siddhasena Divakar's 21 Dwatrimsikas dvAtrizat kAtrizikA (saTIka) namaskAra svAdhyAya prAkRta vibhAga namaskAra svAdhyAya saMskRta vibhAga pravacana sAroddhAra pAIasa6mahaNavo bhaktAmara stotra guNAkara vRtti (siri) mahAnisIha sutta mahAprabhAvika navasmaraNa mannAdhirAja ciMtAmaNi yogadaSTi samuccaya saTIka yogazAstra. dvA. lA. na. svA.prA.vi. na. svA.saM.vi. prava sAro. pAIasa6. bhaktA. sto.guNa. mahAnisIha. mahA. nava. maMtra. ciMtA. yogadaSTi. yogazA. arihaMtanA atizayo Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoga zA. aSTama. vi. la. vista. loka. pra. ayoga. vya. vI. . kAvyAnuvAda, yogazAstra aSTamaprakAza vivaraNa lalita vistarA lokaprakAza ayoga vyavaccheda kAtrizikA (zrI vItarAga mahAdeva stotra mUla be batrIsIothI sahita) vitarAgastava vItarAgastavaH savivecanaH sakAvyAnuvAda vizeSAvazyaka bhASya paumariyam samavAyAMga sUtra siddhahema zabdAnuzAsana siddhAcala stavanAvalI vizeSA. bhA. pauma. samavAya. siddhahema. siddhA. stava. zabdasaMketa sUcI kA. kAMDa glo. zloka . svopajJa vivaraNa kAlaloka kA, lo. sarga viva. pRSTha vivaraNa avacUrNi (avasUri) TIkA ave. TI. bhASAM. bhASAMtara vyA. gAthA bhAga arihaMtanA atizayo 9 3 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ahaMdu vatsalya udghaTAvatI T (graMthazreNInA nAma aMge kiMcitu) bhAra mA na kara atyAra jyAre sauthI prathama vAra zrI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanAnA parama heturUpa zrI 20 sthAnakonuM varNana mahAmahopAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAjanA lokaprakAza graMthamAM vAMcyuM, tyAre mArA AtmAne e sthAnako pratye na kahI zakAya tevuM adbhuta AkarSaNa jAgyuM. zrI jinazAsananuM rahasya navakAra, tenuM rahasya prathama parameSThI devAdhideva zrI arihaMta paramAtmA, zrI arihaMtapadanuM rahasya bhagavaMtanA 12 guNa, tenuM rahasya zrI tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA vakhatanAM 20 sthAnakonI mahAna upAsanAthI otaprota AtmAnA paramazubha pariNAma ane tenuM paNa rahasya : e vize vIza sthAnakomAM prathama sthAnaka ad vAtsalya che, ema samajAyuM. A prathama sthAnaka evuM che ke te zrI tIrthaMkara bhagavaMtanI prakRti (svabhAva) gata che. jevuM vAtsalya (sneha, prema, bhakti, anurAga, Adara, bahumAna vagere.) zrI tIrthakaranA jIvomAM sarva ahaMto (tIrthakaro) pratye hoya che, tevuM vAtsalya anya jIvomAM ahaMto pratye kadApi hotuM nathI. enuM eka ja kAraNa e che ke zrI tIrthakara bhagavaMtonA jIvonuM tevA prakAranuM anAdikAlIna viziSTa tathAbhavyatva bIjA jIvo karatAM taddana juduM hoya che. jema mahApuruSa thanAra bALakanAM lakSaNo zizukALathI ja judAM hoya che, tema saMpUrNa saMsAramAM caramabhavI jIvomAM paNa sarvathI uttamottama thanAra zrI tIrthakara bhagavaMtanI prakRti anAdi kALathI judA ja prakAranI hoya che ane evuM hoya to ja teo chellA bhavamAM paramottama- puruSottama thaI zake. A eka mahAna prAkRtika niyama che. prathama sthAnakanuM nAma che : ahaMdU-vAtsalya. emAMnA baMne zabdo zAstrIya-pAribhASika hovAthI pUrva nirdhArita arthane saMpUrNa rIte dhvanita karanArA che. ahiMnuM eTale paMca mahAkalyANakone kAraNe jeo jagatamAM sarvottama che, te bhagavAna arihaMta, ahaMtu nAM cAra rUpa che : nAma, sthApanA, dravya ane bhAva. A cAra mahAna pavitra rUpo vaDe bhagavAna 1. ahaMdu = arihaMta pratye vAtsalyabhakti zrI jinazAsanamAM uttama puruSone "zalAkA puruSa' kahevAmAM Ave che. temAM paNa covIza tIrthakarone 'uttamottama zalAkA puruSa' kahevAmAM Ave che. 2. A padArthanuM vadhu nirUpaNa puruSavarata' graMthamAM che. arihaMtanA atizayo Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta traNe lokane sarvadA pavitra karanArA che. nAma ahaMnuM eTale arihaMtonAM RSabha Adi jeTalAM paNa nAmo che athavA arihaMta, tIrthakara, jina, vizvAtmA, sarvajJa, vItarAga, jagannAtha vagere jeTalAM paNa paryAyavAcI nAmo ke vizeSaNo che, te badhAM ja bhagavaMtanuM nAma svarUpa che. te AlaMbana levA yogya che. sthApanA eTale bhagavAnanI mUrti, AkRti vagere. badhI ja zAzvata ane azAzvata jina pratimAo upAsanIya che. je bhavamAM zrI tIrthakara bhagavaMto nirvANane pAme, te bhavanI apekSAe chellA trIjA bhavamAM teo zrI tIrthakara nAmakarmanI upArjanAnAM hetubhUta vIza sthAnakonuM paramocca bhAvathI Asevana kare che. te vIza sthAnaka (ArAdhanAnAM sthAna, pada) A rIte che :1. ahevAtsalya (ahesAkAra paramAtmA) 2. siddha-vAtsalya (siddha=nirAkAra paramAtmA) 3. pravacana-vAtsalya (pravacana=zrutajJAna, saMgha) 4. guru-vAtsalya (guru=dharma pamADanAra) 5. sthavira-vAtsalya (sthavira vRddha sAdhu) 6. bahuzruta-vAtsalya (bahuzruta=jJAnI) 7. tapasvi-vAtsalya 8. sadA jJAnopayoga (upayoga ramaNatA) 9. samyakta-aticAra varjana (aticAra=doSa) 10. vinaya-aticAravarjana 11. Avazyaka-aticAravarjana 12. zIlavrata-aticAravarjana (zIla mUlaguNa vrata-uttaraguNa) 13. kSaNalava (sadA vairAgyabhAvanA) 14. tapa 15. tyAga 16. vaiyAvRjya (sAdhusevA) 17. samAdhi 18. apUrvajJAna grahaNa (apUrva=navIna) 19. zrata bahumAna (zruta Agama) 20. pravacanamabhAvanA (jinadharmanI unnati) arihaMtanA atizayo Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya arihaMta eTale svargamAMthI cyavana thatAM ja mAtAnA garbhamAM AvelA bhagavaMtanI cyavana avasthAthI mAMDIne nirvANa sudhInI badhI ja avasthAo ane te pachInI siddhAvasthA paNa dravya arihaMta che. temAM phakta jyAre bhagavAna samavasaraNamAM caturmukha virAjamAna thaI bhavya jIvonA hitane mATe dharmadezanA ApatA hoya che, tyAre te bhAva arihaMta kahevAya che. A rIte nAma, sthApanA, dravya ane bhAva : e cAre prakAranI ahiMdu-avasthAo vAtsalya dhAraNa karavA yogya che. vAtsalya eTale ke je rIte ucita hoya te te sarva rIte saMpUrNa bhakti karavI te. jagatamAM evo zAzvata niyama che ke jene jemAM ananya zraddhA hoya te tevo thAya ja. A niyamathI ja arihaMtonA jIvone ja arihaMto pratye sarvazreSTha aha-vAtsalya hoya che. A ahevAtsalyanA mahAna prabhAvathI badhI ja upAsanAomAM apUrva baLa, vIrya, parAkrama, sAmarthya vagere pragaTe che ane te sarvazreSTha baLa, vIryAdinA prabhAve ja sarvottama puNyarUpa zrI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che, evI zrI mahAnizItha sUtranI vANI che. mArAthI paNa A prathama sthAnaka ahaMdu-vAtsalyanI yathArtha upAsanA thAya e mATe zrI tIrthakaranA svarUpane jema bane tema adhika zAstrIya zabdomAM jANavAnI jijJAsA jAgI. prayatna zarU thayo. jinarUpanI bhAvanA zrI vItarAga stavanA AdhAre zarU karI. tethI bhagavAna prasanna thayA ane kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrAcArya paNa. tethI navA navA apUrva bhAvo AtmAmAM prakAzita thavA lAgyA ane te badhA ja graMtharUpe thAya, evI bhAvanA prajvalita-vadhu prajvalita thavA lAgI. tenuM sarjana prastuta graMthazreNi che. A zreNImAM aneka pustako anukULatAe pragaTa thaze. badhAM ja pustakono eka ja viSaya haze - devAdhideva bhagavAna mahAvIra. (arihaMtanA atizayo-navasaMskaraNa) vAtsalya e ja jagatamAM sarva rasomAM carama mahAna rasa che. te prazAMta rasanI parAkASThA che, je zrI tIrthakarane jagatamAM pragaTa kare che. A rIte ahevAtsalya nAma mArA manamAM lAMbA kALathI ghoLAtuM hatuM paNa graMthazreNinuM nAma paripUrNa kema thAya e eka mahAna prazna hato. eTalAmAM eka divasa jyAre huM 'bhaktAmara stotra'nuM bhAvapUrvaka pArAyaNa upAzrayanI gelerImAM besIne karato hato, tyAre unALo hovA chatAM AkAzamAM vAdaLo dekhAyAM, varSA thaI, thoDAka chAMTA deha upara paDyA ane tyAM ja puSparAvarta nAma manamAM spharyuM. nirNaya thaI gayo nAmano. te nAma hatuM - zrI ahaM vAtsalya puSparAvarta. puSparAvarta eTale sarvottama prakArano eka megha, zAstrIya zabda che, A. upAdhyAya bhagavAna zrI yazovijayajI mahArAjA "amRtavelanI sajhAyamAM arihaMtanA atizayo Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacanAmRta varasAve che ke - "zuddha pariNAmane kAraNe, cAranAM zaraNa ghare cita re, prathama tihAM zaraNa arihaMtanuM, jeha jagadIza jaga-mitta re." ce. 4 je samavasaraNamAM rAjatA, bhAMjatA bhavika saMdeha re, dharmanA vacana varase sadA, puSparAvarta jima meha re. 2. 5 A padomAM "puSparAvarta' zabdano prayoga che. 'narAvajI purAvarto... !' e prasiddha padamAM paNa prayoga che. teno artha e che ke zrI zAMtinAtha tIrthakara bhagavAna sarva puNyarUpa velaDIone siMcavA mATe puSparAvarta megha che. mahAkavi kAlidAsa "meghadUtamAM gAya che ke - 'jAtaM vaMze bhuvanavidite puSkarAvartakAnAm / ' je meghane uddezIne A kAvya spharyuM che te megha vizvavikhyAta puSparAvarta meghonA vaMzamAM utpanna thayela megha che. | 1 zrI sthAnAMga sUtra vageremAM paNa A meghano ullekha che tyAM kahyuM che ke puSparAvarta meghanI eka ja vRSTithI pRthvI (jamIna) susnigdha, rasabhAvita ane dasa hajAra varSo sudhI dhAnya upajAvavAne yogya thAya che. lokaprakAza sarga-30mAM kahyuM che ke - prathama sthAnaka ahevAtsalyamAM nAma Adi cAre prakAranA arihaMta levA ane vAtsalya eTale - (1) bhaktirAga, (2) arihaMtanA vAstavika guNonuM lokamAM prakhyApana (savizeSa kIrtana) ane (3) ucita upacAra (upacAra = dravyapUjA ane bhAvapUjA) A rIte vAtsalya trividha arthane prastuta kare che. temAM bhaktirAga aMtaraMga vastu che. guNaprakhyApana lokanI sAthe saMbaMdha dharAve che, te lokanA hRdayamAM bhaktirAga janmAve che ane ucita upacArano saMbaMdha, mana, vacana ane kAyAnI sAthe che. vacana ane manathI bhAvapUjA karavAnI hoya che ane 1. cetana jJAna ajuvALIe 2. punAvA mahAme jemAM vAse rasa vAsadasAruM bhAveti 1 (sthA.-4, sUtra-4.) 3. A ja viSayanuM varNana lokaprakAzanA ra9mA sargamAM che. arihaMtanA atizayo Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIrathI dravyapUjA. dravyapUjA vakhate paNa mAnasika UMcA bhAvo to hovI ja joIe. A traNene sarvatomukhI vikasAvavAthI vAtsalya pravardhamAna bane che ane tenI parAkASThAmAM zrI tIrthaMkara-nAmakarmanI nikAcanA thAya che. zrI arihaMta bhagavaMtanA vAstavika guNone arthI AtmAo samaje, tethI bhagavaMta pratye bhaktirAga vadhe ane teo uttama prakAranI dravya ane bhAvapUjA karI zake, e divya AzayathI prastuta graMthazreNInuM prakAzana che. bhagavaMtanI kRpAthI mArA hRdayamAM jAgelA ahevAtsalyane pravardhamAna banAvavA mATe huM A prayatno karI rahyo chuM. nAmamAM "rasa" zabda gupta che. vAtsalya pote ja rasa che. vAtsalya eTale bhaktirasanI parAkASThA. "puSparAvarta' zabda dvArA huM bhagavaMtanI kRpA yAcuM chuM ane bhagavaMtane prArthanA karuM chuM ke - he kRpArasasinho ! devAdhideva ! tIrthaMkara bhagavaMta ! ApanI kRpAthI, ApanA prabhAvathI, ApanA anubhAvathI, ApanI dayAthI, ApanI karuNAthI ane ApanI anukaMpAthI A graMthazreNI ApanA vizenA bhavya jIvonA vAtsalyane puSparAvarta meghanI jema varase. eka eka varSA evI kare ke je bhavya jIvonA hRdaya kSetramAM bhaktine anukULa parama bhAvone suniSpanna karyA ja kare ." nAmane spaSTa karavA je jarUrI hatuM, te pradarzAvIne viramuM chuM. - lekhaka 18 arihaMtanA atizayo Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMthanA nirmANamAM upayogamAM levAyelA graMtho 1. upAdhyAya bha. zrI yazovijayajI ma. | 6. zrI malayagiri AcAryakRta vivaraNa viracita sahita adhyAtmasAraH zrI bhadrabAhu svAmIkRta niyukti sahita muni zrI caMdrazekharavijayajI ma. kRta zrI AvAyaphUTa (prata) gujarAtI bhAvAnuvAda prakAzaka : zrI Agodaya samiti, muMbaI. prakAzaka : kamala prakAzana, amadAvAda-7. saMjJA : Ava. malaya. ANEKANTA JAYAPATAKA 7. zrI gaNadhara sudharmAsvAmI racita (anekAnta napatA) zrI bhadrabAhusvAmI zrutakevalIkRta By HARIBHADRA SURI niyuktiyukta Edited by -- zrI haribhadrasUri praNIta vRttiyukta H. R. Kapadia, M. A. zrI jhavatram (prata) Published by -- saMjJA : Ava. ni. hAri. Oriental Institute. Baroda. 8. simAlika kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita (zrI RSibhASitasUtram) abhidhAna ciMtAmaNi (tustrinnitizayastavana - jaina stotra svopajJa TIkA sahita saMdoha bhA. 1 pR. 81ne AdhAre) saMpAdako : 5. haragoviMdadAsa ane saMpAdaka : zrI caturavijaya muni paM, becaradAsa prakAzaka : zrI sArAbhAI maNilAla prakAzaka : nAthAlAla lakSmIcaMda vakIla navAba, amadAvAda. (dAdara jaina jJAna maMdira, pustaka naM. (dAdara jaina jJAnamaMdira, pustaka naM. 368) 4858) saMjJA : isibhAsiA saMjJA : a. ci. upadeza pada zrI vijayarAjendrasUri viracita gurjara anu. - A. zrI hemasAgarasari ma. miyAna rAjendropa (pApA /7) prakAzaka : caMdrakAMta sAkaracaMda jhaverI, prakAzaka : abhidhAna rAjendra kAryAlaya, 31/33, khArAkUvA, trIje mALa, ratalAma, muMbaI-2. (dAdara jaina jJAnamaMdiranAM pustako 10. 35zapa mahA (prata) uparathI) prakAzaka: zrI muktikamala jaina saMjJA : a. rAjendra mohanamAlA, 5. ajJAtakartaka stotra koThIpoLa, vaDodarA. 'garirAja no', (dAdara jaina jJAnamaMdira, prata naM. 187) nasvA. prA. vi. pR. 204 1. 2. je jJAnabhaMDAra vagerenA pustakano ahIM upayoga karela che, tenuM A nAma vagere jANavuM. juo graMthanAma saMketasUci. arihaMtanA atizayo Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. zrI vijayalakSmasUri viracita 17. nistotrasaMvAda (prathama mAja) 3pavezaprAsAdi gujarAtI bhASAMtara saMpA. caturavijaya muni prakAzaka : jaina dharma prasAraka sabhA, prakA. sArAbhAI maNilAla navAba, bhAvanagara. trIjI AvRtti amadAvAda (je. sA. vi. maMDaLa, pu. naM. 5612). saMjJA : jaina sto. saM. 1 saMjJA : u. prA. bhASAMtara = bhASAM. 18. zullaka jinendravarNa viracita vyAkhyAna = vyA. jainendra siddhAMta koza 12. yugapradhAna pUrvadhara zrI bhadrabAhu viracita prakA. bhAratIya jJAnapITha, pradhAna mahAmahopAdhyAya zrI vinayavijaya kAryAlaya gaNikRta subodhikA vRttiyukta. 3620/21, netAjI subhASa mArga, vanyasUtra (prata) dilhI-6. prakAzaka : maphatalAla jhaveracaMda gAMdhI, | 19. zrI yativRSabhAcArya viracita amadAvAda, tiloyapaNNati saMjJA : kalpa. subo. prakA. jaina saMskRtirakSaka saMgha, solApura 13. zrI siddhasena divAkara viracita 20. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita kalyANamaMdirastotram triSaSThizalAkApuruSa caritra mahAmahopAdhyAya zrI samayasuMdaragaNikRta gujarAtI bhASAMtara vRtti sahita (pratAkAre) prakA. jaina dharmaprasAraka sabhA, bhAvanagara prakAzaka : mahAvIrasvAmI maMdira, (je. sA. vi. maMDaLa, pustaka naM. 1239) pAyadhunI, muMbaI. saMjJA : triSaSTi (je. sA. vi. ma. prata naM. 1076) 29. SIDDHASENA DIVAKAR'S (NYAYAVATARA As well As) gUrjarAnuvAda A. hemasAgarasUri ma. The Text of 21 DWATRIMS'IKAS prakAzaka : zrI caMdrakAMta sAkaracaMda jhaverI, (& Vinayvijaya's NYAYA 3133, khArAkUvA, 3je mALa, KARNIKA With English muMbaI-2. Translation & Notes) 15. dAkSiNyacihnAMka zrI udyotanasUri Edited by -- Dr. A. N. Upadhye viracita M. A., D.Litt. vayamAtA (prAkRta) Published by -- Jain Sahitya prakA. siMdhI jaina sirIjha, bhAratIya Vikas Mandal, MumbaividyAbhavana, muMbaI. 400056. 16. zrI AtmArAmajI mahArAja kRta saMjJA : S. Dwa. jainatattvAdarza 22. nyAyavizArada nyAyAcArya upAdhyAya prakA. zrI AtmAnaMda jaina sabhA, aMbAlA, bhagavaMta zrI yazovijayajI ma. viracita paMjAba, kriza-FizivaI (sIe) prata 1. jaina sAhitya vikAsa maMDaLa, vile pArale, muMbaI. aDhatanA ataer Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakA. jaina dharmaprasAraka sabhA, bhAvanagara saMjJA : dvA. tA. 23-24, namasjara svAdhyAya prAkRta vibhAga. saMskRta vibhAga prakA.jaina sAhitya vikAsa maMDala 112, svAmI vivekAnaMda mArga, IralA brija, muMbaI-400059. A.s. saMjJA : na. svA. prA. vi.saM. vi. 25. jhArasiri vimanasUrivizaM paumacariyaM hindIaNuvAyasahiyaM saMpAdaka : DaoN. harmana je kobI saMzodhaka ane punaH saMpAdaka : muni puNyavijaya hiMdI anuvAdaka : prA. zAMtilAla ma. vorA ema, e. prakA.: prAkRta graMtha pariSada, vArANasI-5. saMjJA : 53ma 26. zrI vimalasUri viracita paDamarva (padmacarita) gurjaranuvAda anuvAdaka : pU. A. zrI hemasAgarasUri prakA muMbaI goDIjI derAsaranuM TrasTI maMDaLa 27. zrI vajasvAmInI vinaMtIthI zrI namaskAramaMtra bRhadravRttimAMthI zrI bhadraguptasvAmI vaDe uddhata paMcaparameSThimahAmaMtrayaMtracakravRttiH na. svA. prA. vi. pR. 213 28. zrI pratimAsUtra tathA navasmaraNa (pravadha TIzAnusArI - udarI) prakA. jene sA. vi. maMDala, IralA, vilepArale, muMbai-pa6. 26. PAIN - SADDA - MAHANNAO (5phisamavurat) (Dictionary Complied by Sheth Pandit Hargovinddas T.) Published by The Complier, 26, Zakariah St. Calcutta saMjJA : pAIa sa6 30. zrI devabhadrAcArya viracita (siri) pAsanAhacariyaM prakA. maNivijaya graMthamALA, lAMca. 31. pratikramaNasUtra - prabodhaTIkA le. dhIrajalAla TokarazI zAha prakA. jaina sA. vi. maMDala, vilepArale, muMbai 32. zrI nemicaMdrasUri nirmita pravacanasAroddhAraH zrI devabhadrasUri ziSya zrI siddhasenasUri kRta - tattvajJAna vizanI TIkA sahita (prata) prakA. devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDa taraphathI zAM. jIvaNacaMda sAkaracaMda 426, jhaverI bajAra, muMbai. (jaina sA. vi. maMDala prata-797) saMjJA : prava. sA. TIkA = TI. 33, zrI vAdidevasUri viracita pramANanayatattvAlokAlaMkAra syAvAda ratnAkara TIkA prakA, motIlAla lAdhAjI, pUnA. dAdara jJAnamaMdira, pu. naM. 323. 34. bhaktAmara maMtra mAhAbhya prayojaka : sadAnaMda muni choTAlAlajI 35. bhaktAmara-rahasya le, zrI dhIrajalAla TokarazI zAha prakA. jaina sAhitya prakAzana maMdira ladhAbhAI gaNapata bilDIMga, cIca baMdara, muMbaI-9. 36. zrImAnatuMgasUri praNIta zrI guNAkarasUri viracita TIkA sahita zrI amara stotram (prata) prakA. zrI jinakRpAcandrasUri jJAnabhaMDAra, pAlItANA arihaMtanA atizayo Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (dAdara jJAnamaMdira, prata naM. 355) saMjJA : bhaktA. sto. guNA. 37. mahAnisIha sutta na. svA. prA. vi. saMjJA : mahAnisIha 38. mahAprabhAvika navasmaraNa prakA. sArAbhAI maNilAla navAba, amadAvAda, saMjJA : mahA. nava. 39. mannAtharAna - vijJAna (jaina stotra saMdoha, bhAga-2) saMpA. caturavijaya muni prakA. sArAbhAI maNilAla navAba, amadAvAda. saMjJA : maMtra, ciMtA 40. yAkinImahArAsUnuM zrI haribhadrasUri viracita yogadRSTisamuzaya saTIka ziellus : Prof. L. Suali, Ph.D. (Italy) prakAzaka : devacaMda lAlabhAI jhaverI TrasTa 325, jhaverI bajAra, muMbaI. saMjJA : yogadaSTi 41. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya praNIta svapajJa vivaraNa sahita yojAzaRI (prata) 42. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya praNIta yogazAstra svapajJa vivaraNa sahita gujarAtI anuvAdaka - A. zrI | hemasAgarasUri praka. caMdrakAMta sAkaracaMda jhavera 31/33, khArAkUvA, trIje mALa, muMbaI-2. 43. yogazAkha aSTamaprakAza vivaraNa prakAzaka : jaina sAhitya vikAsa maMDaLa, | vile pArale, muMbaI-pa6. saMjJA : aSTama vi. 44. zrI haribhadrasUri viracita lalitavistarA (caityavaMdana sUtravRtti) zrI municaMdrasUri kRta pambiA sahita saMpA. munizrI rAjendravijayajI ma. prakA. divyadarzana sAhitya samiti, amadAvAda, saMjJA : la. vista. 45. lalita-vistarA anuvAda-vivecana pa. pU. A. zrI vijaya bhuvanatilaka - sUriziSya pU. paM. zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarakRta prakAzaka : zrI labdhisUrIzvara jaina graMthamALA, chANI, gujarAta. 46. lalita-vistarA paramataja (vivecana) bhA. 1-2. vivecanakAra - pU.paM. zrI bhAnuvijayajI gaNivara prakAzaka : | divyadarzana sAhitya samiti, kALuzInI poLa, amadAvAda. 47. lalitavistarA cidmavizodhinI TIkA kartA : DaoN. bhagavAnadAsa manasukhabhAI mahetA (M.B.E.S.). prakAzaka : jaina esosiezana opha inDiyA, goDIjI cAla, muMbaI-3. 48. zrI lalita stotrAdi saMdoha saMpA. paM. zrI hrIMkAravijayajI gaNI prakA. paM. kuMvarajI mUlacaMda dozI, madrAsa, 49. upAdhyAya zrI vinayavijayajI ma. viracita lokaprakAza 22 arihaMtanA atizayo Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa tathA bhASAMtara sahita prakA. zrI jaina dharmaprasAraka sabhA, bhAvanagara. dAdara jaina jJAnamaMdira, pustaka naM. 20. saMjJA : loka pra., kAlaloka = kA. lo. sarga = sa. pRSTha = pR. 50. zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNa viracita vizeSAvazyaka bhASya prakA. lAlabhAI dalapatabhAI, bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira, amadAvAda-9. saMjJA : vizeSA. bhAga = bhA. 51. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita zrI vItarA-mahAva-totra (mUlamAtra) anyayoga vyavaccheda ane ayoga vyavaccheda kAtrizikAothI sahita saMpAdaka : muni caraNavijaya prakAzaka : zrI AtmAnaMda jenasabhA, bhAvanagara saMjJA : vI. mahA. sto. anya. vya. ayoga. vya. 52. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita zrI vItarAgastavaH ('zrI vItarAgastotram) zrI prabhAnaMdasUri kRta vivaraNa - zrI somAdayaNikRta avacUrNi sahita (prata) prakAzaka : kezarabAi jJAnamaMdira, pATaNa saMpAdaka : pU. A. zrI rAmacaMdrasUri ziSya muni kAMtivijaya (pAchaLathI paMnyAsa) (dAdara jJAnamaMdira, prata naM. 398) saMjJA : vI. sva. viva=vivaraNa ava avacUrNi pra=prakAza. zlo. =zloka. 53. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita vItarAgastava savivecana : sakAvyAnuvAda gujarAtI-vivecana-kAvyAnuvAda kartA - DaoN. bhagavAnadAsa manasukhabhAI mahetA (M.B.E.S.) prakA, zrImad rAjacaMdra nijAbhyAsa maMDaLa, amadAvAda, saMjJA : kAvyAnuvAda 54. paM. zrI muktivijayajI gaNI viracita zabdaratnamahodadhi koSa (bhAga-1/2). (dAdara jJAnamaMdiranAM pustako) saMjJA : za. mahodadhi 55. zrI puSpadaMta-bhUtabali praNIta zrI vIrasenAcArya racita dhavalA TIkA sahita SaTakhaNDAgama na. svA. prA. vi. pR. 164 56. zrI devasuMdarasUri ziSya zrI kSemakaragaNi praNIta SaTpuruSacarita (saMskRta prata) prakAzaka : devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDa, surata. (zrI amarendrasAgarajI pustaka saMgraha jaina upAzraya, sAMtAkrujha, muMbai, prata naM. 364). 57. zrI haribhadrasUri kRta SoDazaka-prakaraNa na, svA. saM. vi. pR. 293 58. zrI AtmArAmajI ma. viracita sattarabhedI pUjA 59. gaNadhara bhagavAna zrI sudharmasvAmI sUtrita zrI samavAyAGgasUtram navAGgI TIkAkAra zrImadabhayadevasUri viracita Topetam (prata) prakA. AgamAdaya samiti, muMbai. (dAdara jJAnamaMdira, prata naM. 6) saMjJA : samavAya 1. mULa nAma zrI vItarAstava che. chapAyela pratamAM zrI vItarAja stotram evuM nAma Apela che. arihaMtanA atizayo 23 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60. pUrvAcArya praNIta zrI siddhayaMtro pUnavi (prata) prakA. zrI nemi-amRta-khAMti-niraMjana graMthamALA, amadAvAda, 61. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita siddhahemacandrazabdAnuzAsanam svopajJatattvaprakAzikA TIkA - zabdamahArNavanyAsasaMvalitam saMjJA : siddhahema 62. zrI siddhAcala mahAtIrthAdi stavanAvalI prakA.A.zrI vijayadAnasUrIzvarajI jaina graMthamALA, varateja . saMjJA : siddhA. ta. pariziSTomAM upayogamAM levAyelA graMtho 63. zrI zIlAMkasUri viracita varapatra-purisa (prAkRta) saMzodhaka : saMpAdaka : 5. amRtalAla mohanalAla bhojaka prakA. prAkRta graMthapariSadvArAsaNI. (jai. sA. vi. ma. 4399) 64. upara kahela pustakano anuvAda copana mahApuruSonAM carita anuvAdaka : zrI hemasAgarasUri ma. 65. devavaMdanamAlA prakA. jena prakAzana maMdira, dozIvADAnI poLa, amadAvAda. 66. samosaraNanAM DhALiyAM (dAdara jaina jJAnamaMdira, pustaka naM. 713) 67. zrI siddhAMtasAramuni viracita ranaratnA (saMskRta prata) prakA. jaina sAhityavardhaka sabhA, amadAvAda, (jai. sA. vi. ma. prata naM. 3797) 68. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita zrI malliSeNasUri viracita TIkA sahita cAvA maMjarI (hiMdI anuvAda sAthe) prakA. paramakRta prabhAvaka maMDala, muMbaI. saMpA. zAstrI jagadIzacaMdra, (M.A.) (dAdara jaina jJAnamaMdira, pu. naM. 4098) 69. zrI siddharSi praNIta samitimavAraMvALA (saMskRta prata) prakA. zAha nagInabhAI ghelAbhAI jhaverI, muMbai. (dAdara jaina jJAnamaMdira, prata-942) 70. vinayapiTala (mAdAvA pAtrI) Pali Publication Board, Bihar Govt. pradhAna saMzodhaka - mavamavuM navIza vasUpo 71. vinayapiTaka (hiMdI) anuM. paM. rAhula sAMskRtyAyana prakA. mahAbodhi sabhA, sAranAtha, | | | 24. arihaMtanA atizayo Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi maMgala-1 prAraMbhamAM zrI arihaMta bhagavaMtone 108 namaskAra karavAmAM AvyA che. A rihaMtanamohakArAvaliyA (na. svA. prA. vi. pR. 184)no lagabhaga akSarazaH anuvAda che. A 108 namaskAra dvArA bhagavaMtanI 108 sarvottama avasthAonuM sahaja dhyAna thaI jAya che. roja prAtaHkALamAM karAyelA A namaskAra mahAmaMgalakArI che. A kRti koIka (ajJAta nAma) mahAna pUrvAcAryanI che. jeone prAkRtamAM pATha phAve teoe namaskAra svAdhyAya-prAkRta vibhAga athavA zrI titastotrasiMhoda graMtha dvArA te jarUra karavo, jeone prAkRta pATha na phAve, teoe ahIM Apelo gujarAtI pATha karavo. arihaMtanA atizayo Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Adi maMgala-1 1. namo cauda mahAsvapna dvArA sUcita avatAravALA arihaMtone 2. namo garbhamAM traNa jJAnathI yukta arihaMtone 3. namo cosaTha indro vaDe stavAtA arihaMtone 4. namo garbhamAM mahAyogano abhyAsa karatA arihaMtone 5. namo traNe lokamAM sUryodaya samAna janmodayane pAmelA arihaMtAna 6. namo sarva jIvone sukhadAyaka janmakalyANakane saMprApta arihaMtane 7. namo chappana dikakumArIo vaDe prasUtikarmane prApta arihaMtone 8. namo devendranA karasaMpuTamAM rahelA arihaMtone 9. namo meruparvatanA mastake rahela siMhAsana para virAjamAna arihaMtone 10. namo sarva devatAo ane asuro vaDe kusumAMjalithI pUjAtA arihaMtone 11. namo kSIrasamudranA jalathI bharelA eka hajAra ane cosaTha kaLazAo vaDe janmAbhiSeka karAtA arihaMtone 12. namo zreSTha paDaha, bherI, jhAlara, duMdubhi vagere devatAI vAjiMtronA nAdathI pUjAtA arihaMtone 13. namo atyaMta sugaMdhI zreSTha gozISa caMdana vaDe pUjAtA arihaMtone 14. namo jaLa ane pRthvI para utpanna thatA tathA devatAI puSpothI viracita mahAmALAothI zobhatA kaMThavALA arihaMtone 15. namo zreSTha hAra, ardhahAra, kaDAM ane mukuTa vaDe zobhatA arihaMtone 16. namo zreSTha veNu, viNA, mRdaMga, aneka prakAranA tAla, ghUgharAo ane "ghamaghama' dhvaniothI sahita nRtyavidhi vaDe pUjAtA arihaMtone 17. namo 'jaya jaya' zabdano samuccAra karatA devatAonA samUhanI sAthe mAtAnA bhavanamAM AvelA arihaMtone 1. bhagavaMta garbhamAM AvatAM ja mAtAne cauda svapna Ave che. 2. matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna. 26 arihaMtanA atizayo Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. namo aMgUThAmAM indra sthApita karela amRtane cUsatA arihaMtone 19. namo carmacakSuthI adazya AhAra ane nIhAravALA arihaMtone 20. namo parasevo, mela ane rogathI rahita zubha zarIravALA arihaMtone 21. namo gAyanA dUdha jevA zveta mAMsa ane raktavALA arihaMtone 22. namo maMdAra ane pArijAta puSpo jevA sugaMdhI zvAsocchavAsavALA arihaMtone 23. namo chatra, cAmara, patAkA, yUpa (staMbha), java vagere cihnothI sahita hAtha ane pagavALA arihaMtone 24. namo eka hajAra ane ATha lakSaNothI zobhatA arihaMtone 25. namo indranI AjJAthI dhAtrIrUpe rahelI pAMca devAMganAo vaDe sevA pAmatA arihaMtone 26. namo navA navA devakumAro sAthe ramatA arihaMtone 27. namo bALapaNAmAM paNa abAlabhAvavALA arihaMtone 28. namo sarva kaLAo ane vijJAnanA pArane pAmela arihaMtone 29. namo traNe lokane AzcaryakAraka rUpa, yauvana ane guNavALA arihaMtone 30. namo bAlabrahmacArI arihaMtone 31. namo vivAhita arihaMtone 32. namo manuSya saMbaMdhI pAMca prakAranA bhogomAM Asakti vinAnA arihaMtane 33. namo paramanIti vaDe rAjya karavA dvArA sarva prajAne sukha ApatA arihaMtone 34. namo vizuddha adhyavasAyarUpa bhAvanAvALA arihaMtone 35. namo potAnI meLe ja parama vairAgya pAmela svayaMsaMbuddha arihaMtone 36. namo bhaktinA prakarSa vaDe namra lokAMtika devo vaDe vaMdAtA arihaMtone 37. namo "mAgo mAgo, je mAgazo te maLaze,' e DhaMDherA sAthe sAMvatsarika mahAdAnane ApatA arihaMtone 38. namo sarva indro vaDe dIkSAbhiSeka karAtA arihaMtone prAjJabhAvavALA adhyavasAya-AtmapariNAma 3. pAMcamA devalokamAM rahenArA viziSTa devatAo arihaMtanA atizayo 27 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39. namo zibikAmAM virAjamAna arihaMtone 40. namo azoka Adi vRkSothI zobhatA upavanamAM AvelA arihaMtone 41. namo indra sthApela siMhAsana para virAjamAna arihaMtone 42. namo zreSTha kaDAM, kuMDala, hAra, ardhahAra, mukuTa ane mALAne nija zarIra parathI utAratA arihaMtane 43. namo kAjaLa jevA ati zyAma vALono paMcamuSTi loca karatA arihaMtone 45. namo sarva sAvadya yogonA paccakhANa karatA arihaMtone 46. namo jJAna-darzana-cAritrarUpa ratnamAlAthI alaMkRta arihaMtone 47. namo samutpanna nirmala vipulamati mana:paryaya jJAnavALA arihaMtone 48. namo samiti-guptirUpa" zreSTha guNothI alaMkRta arihaMtone 49. namo dazavidha zramaNadharmane saMpUrNa rIte pALatA arihaMtone 50. namo kamaLapatranI jema nirlepa arihaMtone 51. namo jIvanI jema apratighAtI zreSTha vihAra karatA arihaMtone para. namo AkAzanI jema nirAzrayatA guNathI zobhatA arihaMtone 53. namo asmalita pavananI jema apratibaddha arihaMtone 1. hAtha vaDe vALa ukheDI kADhavAnI viziSTa kriyA 2. siddhazilA nAmanA lokamAMnA sarvopari sthAnane 3. muktAtmAone pApavyApAranA 5. mahAna pratijJApUrvaka tyAga 6. A traNa maLIne saMpUrNa mokSa sAdhana thAya che. 7. mananA bhAvone jANanAruM jJAna 8. irSA samiti Adi pAMca samiti ane manogupti Adi traNa gupti 9-10. karmarUpa pratibaMdha-aTakAva dUra thatAM ja jema saMsArathI mukta jIva eka ja samayamAM apratighAtI-asmalita gatie siddhazilAe pahoMcI jAya che tema bhagavaMtane pratibaMdharAgadveSa na hovAthI teo apratibaddha vihArI hoya che. 28 arihaMtanA atiyo Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. namo chUpAvI dIdhelAM aMgopAMgovALA kAcabAnI jema gupta indriyovALA arihaMtone papa. namo pakSInI jema vipramuktatA guNavALA arihaMtone paka. namo geMDAnA zIMgaDAnI jema ekatvabhAvane pAmelA arihaMtone 57. namo bhAkhaMDa pakSI jevA apramatta arihaMtone 58. namo sulakSaNo ane guNothI yukta zreSTha vRSabhanI jema meru jevA mahAvratonA bhArane vahana karavAmAM samartha arihaMtone 59. namo hAthInI jema zUratA guNathI sahita arihaMtane 10. namo siMha jevA nirbhaya arihaMtone 61. namo svayaMbhUramaNa samudranI jema gaMbhIratA guNathI alaMkRta arihaMtone 92. namo pUrNimAnA caMdranI jema saumya svabhAvavALA arihaMtone 63. namo sUrya samAna dIpta tapatejavALA arihaMtane 64. namo pRthvInI jema sarvasahatva guNe zobhatA arihaMtone 65. namo zaradaRtunA pANInI jema svaccha manobhAvavALA arihaMtone 16. namo nAnA dezomAM vicaratA arihaMtone 67. namo bahu puNyodayavALA bhavyajanonA dvAre AvelA arihaMtone 68. namo betAlIza doSathI rahita AhArane grahaNa karatA arihaMtone 69. namo chaThTha, aThThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, ardha mAsakhamaNa, mAsakhamaNa Adi tapane tapatA arihaMtone 7). namo vIrAsana vagere aneka Asanoe sthira arihaMtone 71. namo bAvIza pariSahone suMdara rIte sahana karatA arihaMtone 72. namo bAhya ane AMtarika parigrahathI rahita arihaMtone 73. namo mahAvanamAM pratimAone vahana karatA arihaMtone 1. pakSI jema AkAzamAM mukta rIte gati kare tema bhagavAna jagatamAM pratibaMdha vinA vicare che. 2. badhuM ja sahana karavuM. 3. gocarI (bhikSA) mATe 4. anukrame-2, 3, 4, 5, 15, 30 upavAsa. 5. viziSTa sAdhanAo arihaMtanA atizayo Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74. namo vizuddha ane pavitra dharmadhyAna ane zukladhyAnane sAdhatA arihaMtone 75. namo kSapakazreNIe caDelA arihaMtone 76. namo mohamallano nAza karatA arihaMtone 77. namo lokAlokaprakAzaka kevalajJAnane pAmelA arihaMtone 78. namo rUpuM, sonuM ane ratnothI nirmita traNa gaDha vaDe zobhatA arihaMtone 79. namo devanirmita suvarNa kamaLone vize pagane saMsthApita karatA arihaMtone 80. namo caturmukhe cAra siMhAsane virAjamAna arihaMtone 81. namo devanirmita uttama chatrothI zobhatA arihaMtone 82. namo bAra guNA UMcA evA devakRta azoka vRkSanI racanA dvArA pUjAtA arihaMtone 83. namo devanirmita maNio ane sonAnA daMDavALA suMdara zveta cAmaro vaDe vIMjhAtA arihaMtone 84. namo devatAo vaDe jeonI AsapAsa cAre bAju jAnu pramANa puSpasamUho racAyA che evA arihaMtone 85. namo agrabhAge devanirmita sUrya samAna tejasvI dharmacakra vaDe zobhatA arihaMtone 86. namo pRSThabhAge nirmala bhAmaMDalathI alaMkRta arihaMtone 87. namo devaduMdubhinA nAdathI sUcita tribhuvanasvAmitvavALA arihaMtone 88. namo devatAo, manuSyo ane tiryaMcone pratibodha karatI pAMtrIzaguNayukata vANIvALA arihaMtone 89. namo bhavyajanarUpa kamaLonA vikAsaka arihaMtone 90. namo cauda pUrvonA bIjabhUta tripadI gaNadharone ApatA arihaMtone 1. ghAtI karmanI kSapaNA-kSaya arthe navA navA guNasthAnanI prAptinI vegavaMta guNazreNI. 2. lokamAMnA sarva padArthonA sarva bhAvone tema ja lokabAhya avasthita anaMta AkAzarUpa alokanA saMpUrNa sAkSAtkAramaya saMpUrNa jJAnane. 3. bhagavaMtanuM eka mULarUpa pUrvadizAmAM ane devanirmita traNa rUpa anya dizAomAM. 4. bhagavaMtanI UMcAI karatAM bAra guNA. 5. 35 guNonuM varNana dvitIya karmakSayaja atizayanA varNanamAM Apela che. 30 arihaMtanA atizayo Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91. namo cauda pUrvarUpa sUtronI racanA karanArA ziSyone gaNadhara pade sthApatA arihaMtone 92. namo sarva suro, asuro ane manuSyo vaDe namaskRta caturvidha saMghane sthApatA arihaMtone 93. namo sarva prANo, bhUto, jIvo ane sattvone vize karuNAbhAvavALA arihaMtone 94. namo devendro, cakravartio, vAsudevo ane baladevo vaDe vaMdAtA arihaMtone 95. namo anuttara vimAnavAsI devatAonA saMzayane dUra karatA arihaMtone 96. namo zukla legyAe terame guNaThANe rahelA arihaMtone 97. namo jIva, ajIva vagere padArthone prakAzatA arihaMtone 98. namo Ayu.karmane paropakAra vaDe suMdara rIte samApta karatA arihaMtone 99. namo lokAgre javAne yogya kSetre AvelA arihaMtone 10). namo siddhisukhane ApanArA aMtima tapane karatA arihaMtone 101. namo caudame guNasthAne rahIne zailezIkaraNa karatA arihaMtone 102. namo sarva surAsurothI viracita carama samavasaraNamAM virAjamAna arihaMtone 103. namo anAdi karmasaMyogathI sarvathA mukta thayelA arihaMtone 104. namo dArika, tejasa ane kArmaNa zarIrathI rahita arihaMtone 10pa. namo rAgadveSarUpa jaLathI bharelA saMsAra sAgarane sArI rIte tarI gayelA arihaMtone 10. namo jIvapradezone zarIranA trIjA bhAge nyUna ane ghana karatA arihaMtone 107. namo pUrvadhyAna prayogathI dhanuSyamAMthI chUTelA bANa jevI gatine pAmelA arihaMtone 108. namo ziva, acala, aruja, anaMta, akSaya, avyAbAdha ane apunarAvRtti evA siddhigati nAmanA sthAna pAmelA arihaMtone. 1. meru parvata jevI nizcala AtmadazA. 2. yoganirodhane abhimukha bhagavAna je dhyAnakriyA kare tethI. arihaMtanA atizayo 32 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi maMgala-2 1. zrI tIrthakara bhagavaMtanA sarva atizayo ane prAtihAryone huM namaskAra karuM chuM. 2. pAMca parameSThione, RSabhAdi covIza tIrthakarone, zramaNa bhagavAna mahAvIra devane, gaNadharone ane bhagavAnanI paraMparAnA badhA ja AcAryo, upAdhyAyo ane sarva sAdhu bhagavaMtone huM namaskAra karuM chuM. 3. caturvidha saMghane huM namaskAra karuM chuM. 4. bhagavaMtanA dharmane, tIrthane ane zAsanane huM namaskAra karuM chuM. 5. sarva caityo, jinabiMbo, Agamo ane dharmanI badhI ja vastuone huM namaskAra karuM chuM 6. zrI jinavANIne huM namaskAra karuM chuM. 7. zrI jinadharmanA badhA ja stotro, yaMtro ane maMtrAkSarone huM namaskAra karuM chuM. 8. sarva samyagdaSTi devatAone huM namaskAra karuM chuM. 9. pravacananI adhiSThAtrI bhagavatI zrutadevatAne, zAMtidevatAne, sarva pravacanadevatAone, daza digdhAladevatAone ane pAMca lokapAladevatAone huM namaskAra karuM chuM. 10. arihaMtAdi 9 navapadone, ma ma Adi mAtRkAkSarone, tripadIne, anAhata devatAne, labdhipadone, jinapAdukAone, gurupAdukAone, jayAdi ATha devIone, soLa vidyA devIone, sarva yaMtronA adhiSThAyaka deva- devIone, 24 yakSayakSiNIone, cAra dvArapAlone, cAra vIrone, daza digdhAlone, nava grahone ane nava nidhAnone huM namaskAra karuM chuM. jenA svAdhyAyathI zrI tIrthakara bhagavaMtane huM kAMIka sAcA arthamAM samajI zakyo ane bhagavaMta vize lakhavAnI preraNA jAgI te sarva zreSTha stutikAra AcArya bhagavAna zrI siddhasena divAkaranI zrI vardhamAna jina stavanAtmaka batrIzIo, e ja mahAna AcArya bhagavaMtanuM zakrasava, kalyANa maMdira stotra tathA kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya bhagavAna viracita zrI vitarAgastava ane mahAna prabhAvazALI AcArya zrI mAnatuMgasUri viracita zrI bhaktAmara stotra-e cAra stavonA akSare akSarane, e mahAna stutikArone ane e mahAna stutikAronA hRdayamAM je bhagavadbhakti hatI, tene huM pharI pharI namaskAra karuM chuM. 12. sarva namaskAra karavA yogya vastuone huM namaskAra karuM chuM. - lekhaka 1. utpAda-vyaya-dhrauvya 2. anAhata devatAno nirdeza siddhacakra yaMtroddhAra pUjanavidhimAM che. 3ra arihaMtanA atizayo Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva tIrthakaronuM saMkSipta sAmAnya svarUpa [ahIM sarva tIrthakarone lagatI sAmAnya vastuo saMkSepamAM puruSa' graMthane AdhAre rajU karavAmAM AvI che.] badhA puruSomAM puruSatva samAna hovA chatAM pUrvakRta zubhAzubha karmanA pariNAmane kAraNe cAra prakAranA puruSArthonI sAdhanAmAM bheda paDe che, tethI AgamomAM cha prakAranA puruSo varNavavAmAM AvyA che. te A rIte : 1. adhamAdhama, 2. adhama, 3. vimadhyama, 4. madhyama, 5. uttama ane 6. uttamottama. vizeSArthIoe prathama pAMca prakAranA puruSonuM varNana puruSattithI jANI levuM. ahIM phakta uttamottama evA zrI jinezvara bhagavaMtanuM varNana ja ApavAmAM AvyuM che. uttamottama puruSo tIrthaMkara nAmakarmanA udayavALA zrI tIrthakaro ja che. teo traNe lokanA Izvara, traNe lokanA nAtha, traNe lokamAM sauthI adhika pUjanIya, traNe loka vaDe stavavA yogya, traNe loka vaDe dhyAna karavA yogya, saMpUrNa nirdoSa ane sarvaguNasaMpUrNa hoya che. tethI ja teo sarva prakAre sarva jIvothI uttamottama che. jyAre te tIrthaMkara bhagavaMtonA jIvo anAdi kALamAM avyavahAra rAzimAM hoya che, tyAre paNa teo tevA prakAranA tathAbhavyatvanA vipAkathI aneka vizeSa guNone kAraNe bIjA jIvo karatAM uttama hoya che. te pachI yathApravRttakaraNa (?) vaDe jyAre teo vyavahArarAzimAM Ave che, tyAre paNa teo tevA prakAranA karmavipAkanA sadbhAvathI pRthvIkAyanA jIvomAM ciMtAmaNi ratna, padharAga ratna vagere uttama ratnonI jAtimAM uttamarUpe utpanna thAya che. apUkAyamAM te te mahAna tIrthodaka (tIrthajala) rUpe utpanna thAya che. teukAyamAM maMgaladIpa Adi rUpe utpanna thAya che. vAyukAyamAM hoya tyAre malayAcala parvatanA vasaMtaRtukAlIna mRdu, zItala ane sugaMdhi vAyu vagere rUpe utpanna thAya che. vanaspatikAyamAM hoya tyAre uttama prakAranAM caMdana, kalpavRkSa, pArijAta, Amra, caMpaka, azoka vagere vRkSanA rUpamAM athavA citrAvela, drAkSAvela, nAgavela vagere prabhAvazALI auSadhiomAM utpanna thAya che. arihaMtanA atizayo 33. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beindriyamAM dakSiNAvarta zaMkha, zaktikA, zAligrAma AdimAM utpanna thAya che. evI ja rIte te indriya tathA cauriMdriyamAM paNa uttama rUpe utpanna thAya che. paMcedriya tiryaMcamAM sarvottama prakAranA hAthI rUpe athavA sArAM lakSaNovALA asvarUpa vagere utpanna thAya che. te pachI manuSyomAM AvelA teo uttama kulomAM utpanna thaI, apUrvakaraNa vaDe graMthibheda karI, anivRttikaraNa vagere krame samyakta pAmIne, tevA prakAranA uttama dravya-kSetra-kAlabhAva AdirUpa saMpUrNa sAmagrI pAmIne, avAtsalyAdi vIsa sthAnakanI uttama ArAdhanA karIne ane tethI zrI tIrthaMkara nAmakarmanI upArjanA karIne anuttara vimAna Adi devalokamAM utpanna thAya che. tyAM devalokanAM uttama sukhone anubhavIne, tyAMthI avelA teo carama janmamAM sarvottama ane vizuddha jAti-kula-vaMzomAM utpanna thAya che. te vizuddha jAti, kulomAM temanA avatAranA prabhAvathI mAtAne cauda mahAsvapno Ave che. teo garbhAvAsamAM paNa uttama prakAranAM matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAnathI yukta hoya che. teonA mahAna puNyodayathI prerAyela jaMbhaka devatAo garbhAvatAra samaye indranA AdezathI bhUmi AdimAM rahelA mAlika vinAnA mahAnidhAno bhagavaMtanA gRhamAM nikSipta kare che. teo jyAre garbhamAM hoya che, tyAre bIjA garbhonI jema teone vedanA hotI nathI tathA mAtAne paNa vedanA hotI nathI. teone tathA mAtAne AhAra AdinI azubha pariNati hotI nathI. mAtAne sarva zubha vastuonI prApti thAya che; rUpa, saubhAgya, kAMti, buddhi, bala AdimAM vRddhi thAya che. mana-vacana-kAyAnA yogo zubha thaI jAya che. audArya, gAMbhIrya, vairya AdimAM ghaNI ja vRddhi thAya che; paropakAra, dayA, dAna, devaguru bhakti vagere guNo vikase che. svajano taraphathI atyaMta bahumAna maLe che ane sarva priya indriyaviSayonI prApti thAya che. mAtA saune priya lAge che. pitAne atyaMta harSa prApta thAya che. pitAno kyAMya paNa parAbhava thato nathI, badhA ja rAjAo name che. sarvatra pitAnI AjJAnuM vizALa pravartana thAya che. pitAnI yazakIrti sarva dizAomAM phelAya che. vaMzanI unnati thAya che, gharamAM sarva suMdara vastuonI prApti thAya che ane cAre bAjuthI sarva prakAranI saMpattio Ave che, vipattio dUra jAya che. 34 arihaMtanA atizayo Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teonA janmakSaNe sarva zubha graho ucca sthAnamAM hoya che, traNe lokamAM sarvatra udyota thAya che, aMtarmuhUrta sudhI nArIone paNa sukha thAya che, pramudita thayelA devatAo bhagavaMtanA gRhAMgaNamAM ratnonAM, sonAnAM ane rUpAnAM AbharaNonI, uttama vastronI, puSponI ane sugaMdhI jalanI vRSTi kare che. devatAo "jaya jaya" zabdathI AkAzane bharI nAkhe che. devonI duMdubhio AkAzamAM hAthathI tADana karyA vagara vAgatI ja rahe che. sarva dizAo prasanna thaya che. sugaMdhI ane zItala vAyuo vAya che. pRthvI uparanI dhULa sarvatra zAMta thaI jAya che. pRthvI sugaMdhI ane zItala thAya che. chappana dikumArIo sukhakAraka sUtikarma kare che. cosaTha indro meru parvata upara janmAbhiSeka kare che, jagata kSaNavAra sarvathA nirupadrava, samRddhimaya ane AnaMdamaya thaI jAya che. te A rIte - devatAo, manuSyo ane tiryaMconA parasparanAM vaira nAza pAme che. lokonAM Adhi ane vyAdhi zamI jAya che. lokamAM kSudra upadravo thatA nathI. zAkinIo koInuM kAMI paNa aniSTa che. bhUta, preta vagerenA upadravo upazAMta thAya che, lokonAM mana paraspara prItavALAM thAya che. pRthvImAM dUdha, ghI, tela, IkSarasa vagerenI vRddhi thAya che. sarva vanaspatione vize puSpo, phaLo ane navakomala patronI samRddhi thAya che, mahAna auSadhionA potapotAnA prabhAvamAM ghaNI ja vRddhi thAya che; ratno, sonuM, rUpuM Adi dhAtuonI khANomAM te te vastuonI ghaNI ja adhika utpatti thAya che. samudromAM bharatI Ave che. pANIo atyaMta svAdiSTa ane zItala thAya che. badhAM puSpo adhika sugaMdhavALAM thAya che. pRthvImAM rahelAM nidhAno upara Ave che. vidyAo ane maMtronA sAdhakone siddhio sulabha thAya che. lokonA hRdayamAM buddhi utpanna thAya che. prANIonAM mana dayAthI Adra thAya che. mukhamAMthI asatya vacano nIkaLatAM nathI. bIjAMonuM dhana laI levAnI buddhi jAgatI nathI. kuzIla lokono saMga hoto nathI, kAraNa ke lokomAM kuzIlatA ja hotI nathI. krodha vaDe pArakAno parAbhava hoto nathI, kAraNa ke krodha ja hoto nathI. vinayanuM ullaMghana thatuM nathI, kAraNa ke mAna ja hoto nathI. pArakAnI vaMcanA hotI nathI kAraNa ke mAyA ja hotI nathI. loko nyAyavRttinuM ullaMghana karatA nathI, kAraNa ke lobha ja hoto nathI. mAnasika saMtApa hoto nathI. parane pIDA kare tevAM vacana koI bolatuM nathI. kAyAthI azubha kriyAo koI karatAM nathI. pApa karavAnI buddhi thatI nathI. loko sukRta karIne manaHzuddhivALAM thAya che. lokanAM arihaMtanA atizayo 3 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manovAMchitanI pUrti thAya che. lokomAM pArakAnA guNa grahaNa karavAnI vRttimAM abhivRddhi thAya che. loko ghera ghera mahotsava kare che, bhagavaMtanA janmanAM maMgala gIto gavAya che. ghareghare vadhAmaNAM karAya che. bhagavaMtanA janmathI svarga ane pAtAlabhUmimAM rahetA devatAo pramudita thAya che. teo zAzvata caityomAM mahotsava kare che. devAMganAo dhAtrIkarma kare che. devAMganAo navAM navAM AbharaNo dhAraNa kare che ane aneka prakAranI krIDAo karAve che. devendra puSTi mATe bhagavaMtanA jamaNA hAthanA aMgUThAmAM amRtano saMcAra kare che. bAlakAlamAM paNa zrI tIrthakara bhagavaMto uttama prakAranA matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAnathI sahita hoya che, aparimita bala ane parAkramavALA hoya che, devatAo asuro ane manuSyo vaDe akSobhya hoya che, bIjA bALako karatAM atyaMta uttama svabhAvavALA hoya che, traNe lokanI rakSA karavAmAM azudhdha zaktivALA hoya che, adhyayana karyA vinA paNa vidvAna hoya che, zikSaNa pAmyA vinA badhI ja kaLAonA samUhomAM kuzaLa hoya che, alaMkAra vinA ja badhAM ja avayavothI uttama sauMdaryavALA hoya che, zizukALamAM paNa vANI avyakta hovA chatAM paNa devo, asuro ane manuSyone paNa AnaMda pamADanArA hoya che, acapala svabhAvavALA hoya che, lolupatA vinAnA hoya che ane zeya padArthonA svabhAvane jANanArA hovAthI niHspRha hoya che. zrI tIrthakara bhagavaMto janmathI ja roga, sveda [parasevo] mala vagerethI rahita dehavALA hoya che. tatkAla atyaMta vikasita kamaLanI jema bahu suvAsita dehavALA hoya che ane gAyanA dUdhanI dhArA jevA zveta rakta ane mAMsathI sahita dehavALA hoya che. teonA AhAra-navAra carmacakSuvALA mATe adazya hoya che. A cAra atizayo teone janmathI ja sahaja hoya che. apratima rUpa ane saubhAgyanA uddabhavathI pavitra evA teonA yauvanakALamAM teonAM rU5 ane saubhAgyanI zobhA to evI adbhuta hoya che ke devatAo, asuro ane manuSyonA svAmIonA (indra AdinA) aMtaHkaraNamAM paNa paramocca camatkAra utpanna thAya che. sarvadevatAo maLIne eka aMguSThapramANa rUpane nirmANa kare to paNa te rU5 bhagavaMtanA aMgUThAnA rUpanI AgaLa jAjvalyamAna agninI AgaLa aMgArAnI jema zobhAne pAmatuM nathI. viziSTa prakAranA nAmakarmanA udayathI zrI tIrthakara bhagavaMtonA saMghayaNa, rUpa, saMsthAna, varNa, gati (cAla), sattva, ucchavAsa vagere badhuM ja jagatamAM sarvottama hoya che. kharekhara rUpa, saubhAgya ane eka hajAra ne ATha bAhya lakSaNothI sahita evuM teonuM 36 arihaMtanA atizayo Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra saundaryanuM, lAvaNyanuM, kAMtinuM, dIptinuM ane tenuM parama addabhuta dhAma hoya che. svargamAM devadevIo te rUpa AdinuM guNagAna ane ciMtana kare che, pAtAlalokamAM pAtAlavAsI devAMganAo tene stave che ane maryalokanI aMdara manuSyastrIo tenuM dhyAna kare che. kharekhara tenA jevuM rUpa, saubhAgya, lAvaNya, gamana, vilokana, vacana, darzana, sparzana, zravaNa, audArya, gAMbhIrya, vairya, samaryAdava, Aryatva, dayALutA, anuddhatA, sadAcAra, manaHsatya, vacanasatya, kAmakriyAsatya, sarvapriyatva, prabhutva, prazAMtatva, jiteMdriyatva, guNitva, guNAnurAzitva, nirmamatva, saumyatA, sAmya, nirbhayatva, nirdoSatva vagere jagatamAM bIjA koImAM paNa hotuM nathI. traNe lokamAM atyaMta alaukika ane sauthI caDiyAtA guNonA samUhonA kAraNe te tIrthakara bhagavaMto sauthI mahAna che ane tethI ja sarvatra mahAna pratiSThA (kIrti, yaza Adi)ne pAmelA che. teo sarvatra uttama vivekathI vividha kAryone kare che ane sarvatra ucita ja AcaravAmAM atyaMta catura hoya che. AtmAmAM abhimAna Adi vikArane utpanna karanArAM sarvottama jAti, kula, rUpa, bala, prabhutA, saMpatti vagere aneka kAraNo vidyamAna hovA chatAM paNa teo sarvatra nirvikAra hoya che. teo jANe che ke viSayasukha anaMta du:khanuM kAraNa che ane sthiratAnuM nAzaka che, chatAM pUrvanA bhavomAM upArjita karela tevA prakAranA bhogone ApanAra karmonA baLathI teo vipula sAmrAjya lakSmIne bhogave che. te vakhate paNa teo nirUpama vairAgya raMgathI raMgAyelA hoya che. jyAre teo devendro ane narendronI lakSmIne bhogavatA hoya che, tyAre paNa teo virakta ja hoya che. saMsAramAM evI koI ramya bhogasaMpatti nathI ke je teonA manamAM rAgane utpanna karI zake. saMsAramAM evI koI vastu vAstavika rIte sArabhUta nathI ke je teonA manane AkarSI zake. evuM hovA chatAM paNa teo vidhipUrvaka dharma, artha ane kAmarUpa traNe puruSArtho siddha kare che. cotho puruSArtha je mokSa, tenI sAdhanAno have samaya thayo che, ema jANatA hovA chatAM paNa jyAre pAMcamA devalokamAM rahelA lokAMtika devatAo bhagavaMta pAse AvIne sAMvatsarika dAnanA samayane jaNAve che, tyAre teo dIkSAnI taiyArI kare che. prabhAta samaye bhagavaMta svayaM jAgRta thAya che, chatAM zaMkha vagerenA dhvaniothI tathA "jaya jaya' Adi zabdothI teone samayano khyAla ApavAmAM Ave che. te pachI gAma, nagaro vageremAM paTanA vagADavApUrvaka 'varavarikA' karAvavAmAM Ave che. varavarikA eTale 'darekane arihaMtanA atizayo Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icchita apAya che', evI sAMvatsarika mahAdAnanI udghoSaNA. te pachI sonuM, rajata, ratno, vastro, AbhUSaNo, hAthIo, ghoDAo vagere vaDe sAMvatsarika mahAdAna karavAmAM Ave che. temAM bhagavaMtanI badhA loko upara samAna kRpA hoya che. te pachI saMpUrNa pRthvIne RNathI rahita karavAmAM Ave che. te pachI sarvatra yaza ane kIrtino sUcaka paTaha vagADavAmAM Ave che. cosaTha indro bhagavaMtanA dIkSA samayane avadhijJAna vaDe jANe che. teo parivAra sahita bhagavaMtanI pAse Ave che. teo sarva samRddhi vaDe sarva prakAre ATha divasano mahotsava kare che. te pachI bhagavaMto svayaM dIkSA grahaNa kare che. teo sarva zikSAonA rahasyane jANe che. teonuM citta kevaLa mokSamAM baMdhAyeluM hoya che. je je kALe je je ucita karavuM joIe te badhuM teo jANe che. teo pRthvItala upara apratibaddha rIte vicare che ane pariSaho ane upasargone sahana kare che, teo samasta bAhya ane atyaMtara parigrahano tyAga kare che, tethI nigraMtha kahevAya che maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha bhAvanAothI teo dharma-dhyAnane sthira kare che. te pachI zAnti Adi AlaMbanothI zukladhyAna upara ArUDha thAya che. te pachI kSapakazreNI dvArA cAra ghAtikarmano kSaya kare che. tethI sarvadravyo ane teonA sarva paryAyono sAkSAtkAra karatuM kevalajJAna utpanna thAya che. ghAtikarmano kSaya thatAM ja zrI tIrthakara bhagavaMtone viziSTa prakAranI nAmakarmanI prakRtino udaya thAya che. te tIrthakara nAmakarma kahevAya che. teno mahimA A rIte che : eka yojana pramANa bhUminuM vAyumAra devatAo pramArjana kare che. meghakumAra devatAo sugaMdhi jalathI siMcana kare che. tukumAra devatAo pAMca varNanAM sugaMdhi puSponI vRSTi kare che. aMtara devatAo maNio, ratno ane suvarNathI nirmita eka yojana pramANa pIThabaMdha taiyAra kare che. te pIThabaMdha upara vaimAnika devatAo ratnamaya prathama prAkAra banAve che. tenA kAMgarAo maNionA hoya che. tene cAra dvAra hoya che. te patAkAo, toraNo, dhajAo vagerethI suzobhita hoya che. jyotiSI devatA sonAno bIjo prakAra banAve che. tene ratnamaya kAMgarAo hoya che. tene cAra dvAra hoya che. bhavanapati devatAo trIjo rUpAno bAhya prAkAra race che. tene sonAnA kAMgarAo hoya che ane cAra dvAra hoya che. kalyANI bhaktine dhAraNa karanAra devatAo caityavRkSa, ratnamaya pITha, devacchaMda, siMhAsana vagere anya racanAo paNa kare che. A rIte samavasaraNa (dazanA sthAna)nI racanA thAya che. 18 arihaMtanA atizayo Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te pachI bhagavaMta sonAnAM nava kamaLo upara paga mUkatA mUkatA tathA cAre prakAranA devatAothI parivarelA samavasaraNamAM padhAre che, tIrthane praNAma kare che ane siMhAsana upara pUrvAbhimukhavirAjamAna thAya che. e vakhate devatAo bIjI traNa dizAomAM bhagavaMtanA traNa rUpanI racanAo kare che. A racanA kare che devatAo, paNa thAya che bhagavaMtanA atizayanA prabhAvathI. te vakhate bAra parSadAo potapotAnA sthAnamAM besI jAya che. te vakhate bhagavaMta yojanagAminI, sarvasaMdehanAzinI ane sarvabhASAsaMvAdinI evI sarvottama vANI vaDe dharmadezanA Ape che. te dezanA dvArA bhagavaMta mokSamArga batAve che. te bhagavAna jagatanA guru, jagatanA nAtha, jagatanA tAraka anaMta guNonA kAraNe sarvottama, anaMta zaktivALA, anaMta mahimAvALA, cotrIsa atizayothI sahita, aSTa mahAprAtihAryothI zobhatA, vANInA pAMtrIza guNo vaDe devatAo, asuro, manuSyo ane tiryaMcone AnaMdita karatA sarvaguNasaMpanna aDhAra doSothI rahita hoya che. teo jaghanyathI eka karoDa bhaktivALA devatAothI sadA sahita hoya che. AvA bhagavaMta svayaM kRtArtha hovA chatAM paNa paropakAra mATe jagata upara vicare che. zAstromAM kahyuM che ke - cotrIza atizayothI sahita, aSTa mahAprAtihAryothI zobhatA ane mohathI rahita evA tIrthakaronuM dhyAna prayatnapUrvaka karavuM joIe." 'cAra atizaya janmathI, agiyAra karmakSayathI ane ogaNIsa devakRta ema cotrIsa atizayo bhagavaMtane hoya che.' - "azokavRkSa, devaviracita puSpaprakara, manohara divyadhvani, suMdara cAmarayugma, zreSTha Asana, bhAmaMDalathI dedIpyamAna zarIra, madhura nAdayukta duMdubhi ane traNa chatra, ema bhagavaMtanA aSTa mahAprAtihArya konA manamAM pramoda utpanna karatA nathI ?' -- "jeo cotrIza atizayothI sahita, aSTa mahAprAtihAryathI zobhatA, vANInA pAMtrIza guNothI yukta, aDhAra doSothI rahita ane rAga, dveSa ane moharUpa mahAzatruone jItanArA che, teone ja jagatamAM devAdhideva evuM nAma zobhe che.' A rIte guNasamUhanA kAraNe mahAna, traNe lokamAM mahAna khyAti pAmelA ane sarva devatAo, asuro ane manuSyamAM sarvazreSTha evA bhagavaMta pRthvItala upara vicarIne kumatarUpa aMdhakArano nAza karIne sumatarUpa prakAza pAthare che. teo anAdikAlIna prabala mithyAtvano nAza kare che, jJaya bhAvone jaNAve che, bhavabhramaNanA kAraNarUpa ajJAnano nAza kare che ane aneka bhavyajanone pratibodha kare che. arihaMtanA atizayo 39 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMte AyukarmanI samAptine samaye zukla dhyAnavaDe bhavopagrAhI cAra karmano kSaya kare che ane eka ja samayamAM RjuzreNI vaDe lokanA agrabhAga kSetrarUpa mokSamAM cAlyA jAya che. teo tethI para jatA nathI kAraNa ke tyAM - alokamAM upagrahano abhAva che. teo nIce paNa AvatA nathI kAraNa ke teomAM have gurutA nathI. yoga-prayogano abhAva hovAthI teone tirachI gati paNa nathI. mokSamAM rahelA te bhagavaMtone siddha kahevAmAM Ave che. sarva devo ane manuSyo indriyonA arthothI utpanna thatuM, sarva indriyone prItikara ane manohara evuM je sukha bhogave che tathA mahardhika devatAoe bhUtakALamAM je sukha bhogavyuM che ane bhaviSyamAM je sukha bhogavaze, tene anaMta guNa karavAmAM Ave to paNa te siddha bhagavaMtanA eka samayanA svAbhAvika ane atIndriya sukhanI tulanAmAM na Ave, te siddha bhagavAna anaMta darzana, jJAna, zakti ane sukhathI sahita che. teo sadA tyAM ja rahe che. te ja samaye avadhijJAna vaDe cosaTha indro bhagavaMtanA nirvANane jANIne nirvANabhUmi para parivAra sahita Ave che. gozIrSa caMdana vagere sugaMdhI dravyothI bhagavaMtanA dehanA aMtima saMskAra kare che ane sarva zAzvata caityomAM mahotsava kare che. zrI tIrthaMkara bhagavaMtano jIva anAdikALathI saMsAramAM bIjA jIvo karatAM viziSTa hoya che. teonuM cyavana, janma, gRhavAsa, dIkSA, kevaLajJAna,nirvANa vagere badhuM ja alaukika hoya che. A rIte tIrthakara bhagavaMto sarva saMsArI jIvothI sarva prakAre uttamottama hoya che. teo te te prakAranI uttamottamatA vaDe vizvane sarvasukho ApanArA che.svayaM avyaya padane prApta karavA ane bhavya jIvone mahAna udayavALuM avyaya pada ApavA mATe sarva rIte samartha che. 1. dharmAstikAya dravya Yo arihaMtanA atizayo Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya praveza-1 devAdhideva bhagavAna mahAvIra tathA sarva arihaMtonA 4 guNa (cAra mUlAtizayo) athavA 12 guNo (4mUlAtizayo + 8 mahAprAtihAryo) 4 athavA 12 guNa ArAdhanA - sAdhanAnI dRSTie jagatamAM traNa ja tattva pradhAna che : devatattva, gurutattva ane dharmatatva. samagra jinavANIno sAra zrI namaskAra maMtra che, namaskAra be prakArano che : dravya namaskAra ane bhAva namaskAra. zrI mAnatuMgasUrie namaskAra sAra stavananI namaskAra vyAkhyAna TIkA nAmanI TIkAmAM e banne prakAranA namaskAra ane te beno prabhAva suMdara rIte varNavyo che. vizeSArthIoe te tyAMthI jANI levo. ahIM padArthanI dRSTie bhAvanamaskAra samajavA jevo che. tene samajAvatAM zrI mAnatuMgasUri kahe che ke - tathA bhAvanamaskAramAha - 'tattatiyaM' - tattvatrikaM devagurudharmaviSayam, bhAvanamaskAraH samyaktvam / deva-guru-dharma e traNa tattvone yathArtha rUpamAM jANIne samyagdarzana guNanI sparzanApUrvaka je namaskAra te bhAvanamaskAra che. anaMtIvAra dravyacAritra grahaNa karyuM ane choDyuM, paNa te saphaLa na thayuM." 1. na. svA. prA. vi. pR. 334-336. 2. na. svA. prA. vi. namaskAra vyAkhyAna TIkA. pR. 336. arihaMtanA atizayo 42 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhadevane zuddha devasvarUpe, zuddhagurune zuddhagurusvarUpe ane zuddhadharmane zuddhadharmasvarUpe oLakhavA, e traNamAM ja saMpUrNa zraddhA rAkhavI, e traNa sivAyanA bIjAone devarUpe, guru rUpe ane dharmarUpe kadApi na ja mAnavA, te samyagdarzana nAmanuM prathama guNaratna che. e traNane yathArtha svarUpamAM jANavA mATe e traNamAMthI darekanA je pradhAna vAstavika ane asAdhAraNa guNa vItarAga ane sarvajJa evA zrI jinoe kahyA che, te zraddhA sahita jANavA bahu ja jarUrI che. jagatanI sarva bAhya saMpatti karatAM paNa anaMta guNa adhika mUlya AmAMnA eka eka tattvanuM che. AvI kiMmatI vastu parIkSA vinA kema grahaNa karI zakAya ? jema ratnanA guNInI parIkSA jhaverIo kare che, tema uttama bhavya AtmAo A traNa tattvaratno parIkSApUrvaka grahaNa kare che. jema uttama jhaverIo yathArtha parIkSAthI prApta thayela. uttama ratnonI prAptithI saMpattimAna thaI jAya che, tema bhavya AtmA A traNa ratnonI prAptithI dhanya banI jAya che. A traNa tattvomAM pradhAna tattva devatattva che. tene tenA vAstavika, pradhAna ane asAdhAraNa (bIjA koImAM paNa na hoya tevA) guNo vaDe jANavuM bahu ja jarUrI che. AvA guNone jANyA vinA te devatattvanI anya sarva dharmoe mAnela devatattva karatAM sarvazreSThatAnA yathArtha nirNaya kevI rIte thaI zake ? parama upAsya tattva je devatattva tenA AvA nirNaya vinA sarvottama samyakta kevI rIte hoI zake ? samyakta vinAnuM dhyAna te jIva A anAdi saMsAramAM anaMtIvAra karyuM, chatAMye bhavano aMta nahIM ja Avyo. samyakvanA mahAprabhAvathI devatattvano yathArtha ane avicala nirNaya thatAM ja dhyAnanI prApti dUra nathI. samyaktanI prAptithI sudevanI oLakhathI sudevanA guNo oLakhAya che. tethI sudeva upara apAra prama-vAtsalya jAge che. jaina zAstromAM ahIM vAtsalya zabdano prayoga karavAmAM Ave che. je vIsa pado-sthAnakonI ArAdhanAthI jIva pote ja sudeva-tIrthakarapadane prApta thAya che, te vIsa sthAnakomAM paheluM sthAnaka ahaMdu vAtsalya che. ahaMdu eTale arihaMta. vAtsalya eTale bhaktirAga. arihaMta uparanA vAtsalya, bhaktirAga ke prema vinA koI paNa jIva tIrthaMkara thaI zakatI nathI, kAraNa ke evA niyama che ke jenI jemAM uttama zraddhA hoya che, te te ja thAya che. tIrthakaranA jIvone jevI zraddhA sudeva, suguru ane saddharmamAM hoya che, tevI zraddhA anya jIvone kadApi hotI nathI, ethI ja tIranA jIvonA samyagdarzanane varabodhi sarvazreSTha samyagdarzana kahevAmAM Ave che. 42 arihaMtanA atizayo Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAnizItha sUtramAM kahyuM che ke jevAM zama-saMvega-nirveda anukaMpA-Astikya tIrthakara thanAra jIvomAM hoya che, tevAM anya jIvomAM kadApi hotA nathI. tethI tIrthakaranA jIvo 20 sthAnakanI ArAdhanAmAM jevo prabaLa puruSArtha kare che, tevo puruSArtha anya jIvomAM hoto nathI. tethI jevuM puNya zrI tIrthakaranA jIvo upArje che, tevuM puNya anya jIvo upArjI zakatA nathI. tethI badhA ja jIvo tIrthakara thaI zakatA nathI. zrI tIrthakara bhagavaMtanuM puNya sarvottama-sarva jIvonAM sarva puNyarAzi karatAM anaMta gaNuM adhika hoya che. A puNyanuM mULa kAraNa che, tIrthakaranA jIvonI tevA prakAranI pAtratAyogyatA. A ja pAtratAne kAraNe teo jagatamAM sauthI adhika pUjya arihaMta bane che. arihaMta eTale ja pAtra, yogya, pUjya vagere. prAkRta arihaMta zabda dhAtu parathI banela che. tethI ja zAstromAM kahyuM che ke - - "jeo bIjAonAM vaMdana mATe, namaskAra mATe, pUjA-satkAra mATe yogya pAtra che ane jeo bIjAonAM siddhigamana mATe mahAna pAtra (bhavadariye pAtra yAna-jahAja) che, teo arihaMta kahevAya che.' AvA arihaMtonA yathArtha ane asAdhAraNa (bIjAomAM na hoya tevA) guNo cAra ja che. yAkinImahattarAdharmasUna AcArya ziromaNi zrI haribhadrasUri mahArAjA anekAMtajayapatAkA graMthanI svapajJa vyAkhyAmAM kahe che ke - guNA mUlAtizayAzcatvAraH tadyathA - apAyApagamAtizayaH, jJAnAtizayaH, pUjAtizayaH, vAgatizayazca / arihaMtonA yathAbhUta vAstavika ane bIjAomAM na hoya tevA guNo cAra ja che ane te cAra mUla atizayo che. te cAra guNo-mUlAtizayo A rIte che : 1 apAyApagama atizaya 2 jJAnAtizaya 3 pUjAtizaya ane 4 vAgatizaya-vacanAtizaya A cArano saMkSepamAM arthanirdeza karatAM yogazAstramAM kahyuM che ke - 1. zama-kaSAyanigraha, saMvaMga-mokSAbhilASa, nirveda-saMsAra para aruci, anukaMpA-dayA ane Astikya-jina vacananI yathArthatAno avicaLa nirNaya. 2. 20 sthAnakonA varNana mATe juo lokaprakAza, sarga-3) prAraMbha. 3. anekAMta jaya patAkAmAM pUjAtizayamAM ATha mahAprAtihAryono samAveza karela che. juo pR. 4. 4. prathama zlo. vivaraNa. arihaMtanA atizayo 43 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'rAga Adi doSo jIvane hAnikAraka hovAthI teone apAya kahevAmAM Ave che. apagama eTale kSaya. rAga vagereno apagama thavAthI bhagavaMtane svarUpano lAbha thAya che. A apAyAparama atizaya che. nirmala kevalajJAnathI loka ane alokanA saMpUrNa svabhAvanuM bhagavaMta avalokana karI rahyA che. A jJAnAtizaya che. 'sarva devatAo, asuro ane manuSyoe karela bhagavaMtanI pUjAnI parAkASThA te bhagavaMtano pUjAtizaya che.' 'sarva jIvone abhayadAna ApavAmAM samartha ane sarva bhASAomAM pariNamatI je bhagavaMtanI dharmavANI te bhagavaMtano vacanAtizaya che. A vacanAtizaya vaDe bhagavaMta sarva jIvonuM pAlana karanArA che." kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya yogazAstranA prathama zlokanA vivaraNamAM kahe che ke - 'amoe A prathama zlokamAM zrI mahAvIra bhagavAnanAM je vizeSaNo kahyAM che, te sadbhuta- yathArtha-vAstavika arthanuM pratipAdana karanArAM che. A vizeSaNo vaDe ame bhagavaMtanA atizayone prakAzita karIe chIe. A cAra atizayonA pratipAdana vaDe amoe bhagavAna mahAvIranI pAramArthika stuti karI che." pramANanaya tattvAlokAlaMkAranI prathama zlokanI syAdvAdaranAkara' nAmanI TIkAmAM kahyuM che ke - 'zakendra vaDe pUjyazakrapUjya (bhagavAna vardhamAna svAmI). pUjya eTale manahara azokavRkSa vagere ATha mahAprAtihAryonI viracanA dvArA arcanIya.' A prathama zlokamAM kahela bhagavaMtanAM cAra vizeSaNo vaDe anukrame cAra mUla atizayo smRtirUpa darpaNatalamAM samupasthita karavAmAM AvyA che [eTale ke A cAra atizayonuM graMthakartAe maMgalAcaraNarUpe dhyAna karela che. te cAra mUlAtizayo A rIte che , apAyApagamAtizaya, jJAnAtizaya, pUjAtizaya ane vacanAtizaya." A cAra atizayono A krama utpattinI apekSAe jANavo. (A krame A atizayo utpanna thAya che.) te A rIte - jeNe rAgadveSa jItyA nathI, te sarva vastuno jJAtA na thAya. je sarva vastuono jJAtA nathI, te devendra pUjya na thAya. sarvajJa thatAM ja zakrendra bhagavaMtanI pUjA kare che, te pachI ja bhagavAna tevA prakAranI (atizayavALI) vANIno prayoga kare che." 1. pR. 3. 44 arihaMtanA atizayo Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte prathama apAyApagama atizaya utpanna thAya che. te pachI jJAnAtizaya utpanna thAya che. te pachI pUjAtizaya utpanna thAya che. te pachI vacanAtizaya utpanna thAya che." aneka pUrvAcAryoe svaviracita graMthomAM cAra mUlAtizayo vaDe bhagavaMtanI stuti karela che. stutinI-bhAvastavanI A ApaNe tyAM prAcIna paripATI che. e batAve che ke A cAra atizayo zrI arihaMta bhagavaMtanuM saMpUrNa svarUpa kahevA mATe saMpUrNa samartha che. A ja cAra atizayo vaDe bhagavaMta stavavA yogya che. A ja cAra atizayomAM arihaMta bhagavaMtanuM saMpUrNa rahasya che. A ja cAra atizayo mananIya che ane A cAra ja atizayo dhyeyomAM paramadhyeya je bhagavAna arihaMta teonAM dhyAnamAM parama AlaMbano che. A cAra atizayothI sahita bhagavaMtanuM stavana, ciMtana, manana, nididhyAsana vagere karavAthI bhagavaMta pratye sAco sneha jAge che. tethI bhagavaMta ApaNA parama AtmIyajana che, ema samajAya che. tethI bhagavaMta oLakhAya che. tethI bhagavaMta uparano niSkAma prema vadhe che. tethI dhyAna mATe prayatna karavo paDato nathI, paNa bhagavaMtanI parama pAvanI kRpAthI dhyAna svayaM siddha thAya che. je dhyAnane pAmavA mATe yogIone pracaMDa puruSArtha karavo paDe che, te dhyAna bhagavaMtanA sAcA bhaktajanone bhagavaMtanI kRpAthI kleza vinA ane AyAsa vinA sahaja AtmasAt thAya che. bhagavaMta uparanA niSkAma prema vinA bhagavaMtane koI paNa pAmI zakatuM nathI. bhagavaMta uparano saMpUrNa niSkAma prema te ja varabodhinuM pradhAna aMga che. vIsa sthAnakamAMnuM AdisthAnaka ahevAtsalya che. saMpUrNa niSkAma prema vinA bhakti utpanna thatI nathI. bhakti vinA dhyAna utpanna thatuM nathI. dhyAna vinA bhagavaMta sAthe tAdAbhya-ekAtmatA utpanna thatI nathI, tAdAmya vinA bhagavaMtanA asalI svarUpano AtmAmAM anubhava thato nathI. anubhava vinA bhagavaMtanI sAcI AtmasparzI oLakha kadApi thatI nathI ane te vinA sarva jagatane saMpUrNa abhayadAna ApanArI bhagavaMtanI mahAkaNA sviyaMbhUramaNa nAmanA carama samudranA jalane spardhAmAM jItanArI mahAkaruNA] vaDe hRdaya AplAvita-taraboLa banatuM nathI. mahAkaruNA vagere guNo dvArA bhagavaMtamAM dhyAna dvArA pesavA mATe A cAra atizayo jevuM bIjuM mahAna dhyAnanuM AlaMbana nathI. pratikramaNa vagere kriyAomAM sAmAnyathI navakAra athavA logassanA kAussagna karavAnA hoya che. navakAramAM pahele pade cAra atizaya guNovALA arihaMta che ane logassa sUtramAM pahelI ja gAthAmAM cAra mUlAtizayovALA arihaMtonuM ja dhyAna che.' 1. zrI namaskAra sUtra ane logassa sUtranI hAribhadrI vagere vRttionuM manana karavAthI A vAta spaSTa thayA vinA rahetI nathI. arihaMtanA atizayo Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A cAra mUlAtizaya kAlpanika nathI, paNa vAstavika che. "jaina AcAryo vagere bhagavaMtanI stuti avAstavika guNo vaDe kadApi karatA nathI, kAraNa ke tethI khoTuM bolavAnuM pApa lAge che. tethI A cAra atizaya guNone yathArtha, vAstavika, sadbhuta, yathAbhUta ane sat evA guNo kahevAmAM Ave che. arihaMtanI vAstavika guNo vaDe stavanAne zAstromAM bhAvastava kahevAmAM Ave che. cha AvazyakomAM bIjuM Avazyaka caturvizatistava che. caturvizatistava eTale covIza tIrthakaronI stavanA. stavanAnA be prakAra che. dravyastava ane bhAvastava-3 - puSpo vagere pavitra sAmagrIthI tIrthaMkaranI pUjA karavI te dravyastava kahevAya che. tIrthakaronA vAstavika guNonI stuti, manana, dhyAna vagere bhAvastava kahevAya che. e apekSAe A samagra graMtha te arihaMta bhagavaMtanI bhAvastavanA che. bhAva stavananI vyAkhyA karatAM kahyuM che ke - sadguNotkIrttanA bhAvaH / sa - vidyamAna, vAstavika evA guNonuM utkIrtana te bhAva stava che. utkIrtana zabdamAM ut no artha parama bhakti vaDe' ane kIrtanano artha stuti (guNagAnathAya che. bhagavaMtanA vacanAtizayanI bhAvastavanAnuM daSTAMta A rIte ApavAmAM AvyuM che - 'he nAtha ! Ape ekalAe ja vANI vaDe traNe jagata je yathArtha rIte prakAzita karyA te rIte anya dharmonA sarva nAyako maLIne paNa kyAMthI prakAzita karI zake ? ekalo paNa caMdramAM lokane je rIte vidyotita-prakAzita kare che, te rIte ekatra thayela sarva tArAono samudAya paNa kyAMthI prakAzita karI zake ?" bhagavaMtanI vAstavika vibhUtinuM varNana karatAM bhaktAmaramAM kahyuM che ke - he jinendra ! A rIte (pUrve varNavyA mujaba) jevI ApanI vibhUti samavasaraNamAM dezanA ApatI vakhate hoya che, tevI bIjAonI kyAMthI hoI zake ! jevI aMdhakAranAzaka prabhA sUryanI hoya che, tevI vikAzI evA paNa grahagaNonI kyAMthI hoya !' 1. Ava. ni.gA. 191, hAri. 2-3. Ava. ni. gA. 191, hAri. 4. purUM, saMtAvittA bhAve ! 5. Ava. ni. gA. 191, hAri. 6, gA. 33 rUttha-kathA-1 46 arihaMtanA atizayo Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMthamAM je cotrIza atizayo ane ATha mahAprAtihAryo vistArathI varNavyA che, te badhA ja A cAra mUlAtizayomAM samAI jAya che. te A rIte - karmalayaja atizayo naM. 1 ane 411 apAyApagama atizayamAM, karmakSayaja atizaya naM. 2 vacanAtizayamAM tathA devakRta ogaNIsa atizayo ane ATha mahAprAtihAya pUjAtizayamAM samAI jAya che. zAstromAM jyAM arihaMtanA cAra guNa kahyA hoya tyAM cAra mUlAtizaya ane bAra guNa kahyA hoya tyAM 8 mahAprAtihAryo ane 4 mUlAtizayo jANavA. 1. anekAMta jaya patAkA, maMgalAcaraNa sva. vivaraNa. 2. bArasa guNa arihaMtA, siddhA adveva sUri chattIsaM / uvajhAyA paNavIsaM, sAhU sagavIsaM aTThasayaM / / arihaMtanA atizayo 47 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya praveza--2 34 atizayo cautIsaaisayajuA sa6-4/parira--sodA titthayarA gayamohA jhAeavvA payatteNaM / / tijayapahatta stotra gA. 10. cotrIsa atizayothI yukta ATha mahAprAtihAryothI karAyelI zobhAvALA (ATha mahAprAtihAryothI zobhatA) ane mohathI rahita, evA tIrthakaronuM dhyAna prayatnapUrvaka karavuM joIe. dhyeya pAMca ja parameSThI bhagavaMto che. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu. e pAMcamAM paNa prathama dhyeya-kendra dhyeya arihaMta ja che. arihaMtane ja parama parameSThI kahevAmAM Ave che. siddhacakra Adi yaMtromAM kendrapadarUpe beya arihaMto ja che. zrI jinazAsananuM rahasya pAMca parameSThI bhagavaMto che, jyAre parama rahasya arihaMta pada . tethI ja teno samagra zrutajJAnamAM prathama padarUpe svIkAra karavAmAM Avyo che. bAkInA bIjAM badhAM ja pado e paramapadamAMthI ja utpanna thAya che. have prazna e Ubho thAya che ke jo arihaMta parama dhyeya che, to tenuM dhyAna karavuM kevI rIte ? arihaMtarUpa dhyeyanAM sarva dhyAnomAM pradhAna dhyAna kayuM? A praznano uttara uparanI tijayapaharanI gAthA Ape che. athavA nIcenAM badhAM ja avataraNomAM tenuM samAdhAna che. 1. prastuta viSayanI pradhAnatAne samajavA mATe A prakaraNa vAMcavuM atyaMta jarUrI che. 2. mahA. nava. pR. 258. 48 arihaMtanA atizayo Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhahemacaMdrazabdAnuzAsananA zabdamahArNavanyAsamAM kahyuM che ke, te marda akSaranA parameSThI svarUpa abhidheyanI sAthe AtmAno abheda-ekIbhAva te abheda praNidhAna che. te A rIte - kevalajJAnarUpa sUrya vaDe padArthonA samUhone prakAzita karatA, cotrIsa atizayo vaDe jeonuM vizeSa mAhAnya jaNAI rahyuM che evA, aSTa mahAprAtihAryothI dizAonA cakrane alaMkRta karatA, dhyAnarUpa dAvAnalathI jeoe sarva karmakalaMka saMpUrNapaNe bhasmasAt karyA che evA, parama jyotisvarUpa ane sarva jJAnanA parama rahasyabhUta je prathama parameSThI arihaMta paramAtmA, teono AtmAnI sAthe abheda karIne "svayaM deva thaIne devanuM dhyAna karavuM', e parama siddhAMtathI je sarvatomukhI dhyAna te abheda praNidhAna che. A je abheda praNidhAna che, te ja sarva vighnono saMpUrNa rIte nAza karavAmAM samartha che, ema jJAnIono svAnubhava che. bIjAM dhyAno asaMpUrNa hovAthI tevA prakAranuM sAmarthya dharAvatAM nathI. A ja tAttvika dhyAna che. tethI ame paNa zAstranA prAraMbhamAM e ja abheda praNidhAna karIe chIe. A abheda praNidhAna e ja tAttvika namaskAra che." zrI haribhadrasUri kRta khoDa praramAM kahyuM che ke, "sarva jagatanuM hita karanArA, jeonAM zarIra AdinA saundaryane koI upamA nathI evA anupama, atizayo ane prAtihAryothI saMpanna, sarva labdhiothI saMpanna, samavasaraNamAM atizayavALI vANI vaDe dezanA ApatA, devanirmita siMhAsana para virAjamAna, traNa chatra ane azoka vRkSanI nIce tasya 'arha' ityakSarasya yadabhidheyaM parameSThilakSaNaM tenAtmano'bhedaH ekIbhAvaH / tathA hi - kevalajJAnabhAsvatA prakAzitasakalapadArthasArtha, catustriMzadatizayairvijJAtamAhAtmyavizeSam, aSTaprAtihAryavibhUSitadigvalayaM, dhyAnAgninA nirdagdhakarmakalavaM, jyotIrUpaM, sarvopaniSadbhUtaM, prathamaparameSThinam, arhadbhaTTArakam, AtmanA sahAbhedIkRtam / 'svayaM devo bhUtvA devaM dhyAyet' iti yat sarvato dhyAnaM tad abhedapraNidhAnam iti / asyaiva vighnApohe dRSTasAmarthyAd anyasya tathAvidhasAmarthyAvikalasya asambhavAt tAttvikatvAdAtmano'pyetadeva praNidheyam / - zrI siddhahemazabdAnuzAsana-zAmadAvacA, na. vI. saM. vi. pR. rUda tadabhidheyena cAbhedaH / vayamapi caitacchAstrArambhe praNidadhmahe / ayameva hi tAttviko namaskAra iti / - zrI siddhahemacaMdrazabdAnuzAsana tattvaprakAzikA, na. svA.saM.vi. pR. 36. 2. na. svA. saM. vi. pR. 296-97. arihaMtanA atizayo Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahelA, dezanA dvArA sarva jIvonA hitamAM pravRtta, atyaMta manohara, jIvonI zArIrika ane mAnasika pIDAonA parama auSadha, sarva saMpattionA avaMdhya bIja, cakra Adi 1008 sarvazreSTha, atula mAhAtmavALA, devatAo, vidyAsiddho ane mahAyogIone paNa vaMdanIya ane 'vareNya' Adi zabdothI vAcya evA zrI jinendra paramAtmAnA rUpanuM dhyAna karavuM joIe.' kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita yogazAstra prakAzanA-9nA zloka-1 thI 7 mAM bhagavaMtanA rUpastha dhyAnanuM varNana A rIte che : mokSa lakSmInI sanmukha thayelA, jemaNe ghAtakarmano nAza karyo che evA, caturmukha, sarva jagatane abhaya ApanArA, caMdramaMDala samAna traNa chatrathI zobhatA, prakAzamAna bhAmaMDalanI zobhA vaDe sUryane paNa jItatA, divya duMdubhiono dhvani jeonA sAmrAjyanI saMpattionuM gAna karI rahela che evA, raNa paNa karatA bhramaronA jhaMkAra dhvanithI vAcALa thayela azoka vRkSathI zobhatA, siMhAsana para virAjamAna, cAmarothI vIMjhAtA, namana karatA suro ane asuronA mukuTamaNionI prabhAthI jeonAM caraNanA nakhonI kAMti dIptimAna banI che evA, jeonI parSadAnI bhUmi devatAoe viracela puSpaprakaro vaDe vyApta che ane karoDo devatAo, dAnavo, mAnavo, tiryaMco, vAhano vaDe saMkIrNa (khIcokhIca bharAyelI chatAM koIne paNa bAdhA na thAya tevI) che evA, UMcI thayelI DokavALAM pazuo vaDe jemanAM divya dhvaninuM amRtapAna karAI rahyuM che evA, jeonA janmajAta vaira zAMta thaI gayAM che evA hAthI, siMha, udara, bilADI, sarpa, noLiyo vagere jeonAM saMnidhAnanI samupAsanA karI rahelAM che evA; samavasaraNamAM virAjamAna, parama parameSThI sarva atizayothI saMpanna ane kevalajJAnathI sUrya samAna tejasvI evA zrI arihaMta bhagavaMtanA rUpanuM AlaMbana laIne je dhyAna karAya che te rUpastha dhyAna che." A rIte zrI arihaMta bhagavaMtanAM dhyAnamAM aneka varNano zAstromAM maLe che. te badhAM ja varNanamAM 34 atizayo ane 8 mahAprAtihAryone sauthI vadhAre mahattvanuM sthAna che. cauda pUrvanA sArarUpa zrI namaskAra mahAmaMtranAM varNanomAM zAstromAM sarvatra arihaMtanA 12 guNonuM ja varNana Ave che. bhagavaMtamAM vItarAgatA, sarvajJatA, sarvadarzitA Adi anaMta guNo hovA chatAM temAMnA ekano paNa ahIM pradhAna rUpamAM ullekha na karatAM azoka vRkSa vagere ATha prAtihAryo ane pUjAtizaya Adi cAra atizayono ja ullekha maLe che. e ja batAve che ke A bAra guNomAM-prAtihAryo ane atizayomAM kAMIka mahAna rahasya che. vItarAgatA vagere koI paNa AMtarika guNane na gaNAvatAM sauthI pahelAM azoka vRkSane arihaMtanA atizayo Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNAvavAmAM Ave tyAre prazna e UbhAM thAya che ke azoka vRkSa to devanirmita eka vRkSa che, te bhagavaMtano guNa kevI rIte ? A praznanA uttaramAM ja sarva zAstronuM rahasya rahela che. arihaMtanA jyAM 12 guNa kahevAmAM Avela che, tyAM guNano artha lakSaNa-guNo levAno che, eTale ke A 12 guNa te bhagavaMtanAM 12 lakSaNa che. A 12 lakSaNa kevaLa arihaMtamAM ja hoya, siddha Adi anya parameSThiomAM paNa te na hoya to pachI bIjA jIvomAM te hovAnI vAta ja kyAM rahI ? arihaMtane kevalajJAna pragaTa thatAM ja A bAra guNo pragaTa thAya che ane nirvANa sudhI kAyama rahe che. tijayapahatta stotranI prathama gAthAmAM kahyuM che ke - 'tijayapahuttapayAsaya - kRmadA DirajuttAIi i' 'traNe jagatanA prabhutvanA prakAzaka ATha mahAprAtihAryothI yukta - jinendro.." A kathana uparathI spaSTa thAya che ke - A ATha prAtihAryonuM sauthI prathama prayojana e che ke bhavya jIvo A ATha mahAprAtihAryo dvArA e jANe ke A tIrthakara bhagavaMta ja traNa jagatanA prabhusvAmI che. "jene ATha prAtihAryo na hoya te traNe jagatanA prabhu nahi', evI vyatireka vyApti vaDe ane jene "ATha prAtihAryo hoya te ja traNe jagatanA prabhu', evI anvaya vyApti vaDe bhagavaMtanuM tribhuvanasvAmitva siddha thAya che. bhagavaMta jyAre sAkSAtu vidyamAna hatA, tyAre to bhavya jIvo e lakSaNo dvArA bhagavaMtane oLakhatA hatA ke, "A ja jagatanA sAcA bhagavAna devAdhideva tribhuvanarAjarAjezvara bhagavAna tIrthakara che." bhagavaMta para dRSTi paDatAM ja bhavya jIvonA AtmAmAMthI pApajjo kharI paDatA hatA ane puNyAnubaMdhi puNyanA parama pujo teonA AtmAmAM khaDakAtA hatA. e rIte e jIvo kalyANa sAdhatA hatA, paNa Aje jyAre bhagavaMta sAkSAt vidyamAna nathI, tyAre A guNono koI upayoga kharo ? hA, A bAra guNonuM satata dhyAna karI juo. A bAre guNone barobara samajIne te 1. mahA. nava. pR. 258. 2. tarkazAstromAM 'jyAM jyAM dhumADo hoya tyAM tyAM agni hoya ja', A vidhAnane anvaya vyApti kahevAmAM Ave che tathA jyAM jyAM agni na hoya tyAM tyAM dhumADo paNa na ja hoya', AvA niSedhAtmaka kathanane vyatireka vyApti kahevAmAM Ave che. AthI sAdhyanA anumAnanI siddhi thAya che. vizeSa mATe juo, nyAya siddhAMta muktAvalI, anumAna khaMDa. arihaMtanA atizayo Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNothI sahita bhagavaMtane citavatA raho, to tamane alpa kALamAM ja samajAze ke bhagavaMtanuM svarUpa pUrve je ApaNe mAnatA hatA te karatAM ghaNuM ja juduM che. A bAra guNo te bhagavaMtanuM zubhAnubaMdhi aizvarya' che. AvA aizvaryanuM dhyAna dhyAtAne IzatAnuM bhAjana (Izvara, RddhimAna, samartha) banAve che. zrI bhuvanasuMdarasUri mahArAjA zrI nirAkanImAnapArzvanAthabinastavana mAM kahe che ke - sAlatrayAntaratizubhratarAtapatraM, siMhAsanasthamamarezvarasevyamAnam / tvAM bhAsurAtizayamAzayadezamadhye, dhyAyanaro bhavati bhAjanamIzatAyAH / / he devAdhideva ! samavasaraNamAM traNa gaDhanI madhyamAM siMhAsane virAjamAna, atyaMta zubha traNa chatravALA, devendrothI sevAtA ane dedIpyamAna atizayovALA ApanuM hRdayakamaLanI karNikAmAM dhyAna karanAra manuSya IzvaratAnuM bhAjana thAya che - paramezvara bane che. bhagavaMtanA A bAhya aizvaryane paNa je nahi samaje te aMtaraMga kevalajJAnAdi anaMta aizvaryane kevI rIte samajI zakaze ? A bAhya aizvarya laukika nathI lokottara che. jema aizvarya be prakAranuM che : laukika ane lokottara, tema tenA darzanathI jIvonA hRdayamAM utpanna thatuM Azcarya paNa be prakAranuM che : laukika Azcarya ane lokottara Azcarya. bhagavaMtanuM lokottara aizvarya lokottara camatkAra-Azcaryane utpanna karanAruM hovAthI, te upekSaNIya nathI paNa dhyeya che. je lokottara aizvaryA vinAnA hoya, te arihaMta paNa hotA nathI. tethI aizvarya vinAnA arihaMtanuM dhyAna te bhAvanikSepathI arihaMtanuM dhyAna ja nathI. samavasaraNamAM bhagavaMtane joIne jIvonAM hRdayamAM thayela lokottara camatkAra temAM dharmazravaNanI yogyatA utpanna kare che. A camatkAranuM mAhAbhya varNavatAM zrI vItarAga stavamAM kahyuM che ke - ___ lokottaracamatkArakarI tava bhavasthitiH / ' A paMktinI avasUrimAM kahyuM che ke - lokazabdena lokamadhyasthitA hariharAdidevA jJAyante, tebhya uttIrNastai: kadAcina kRta iti lokottaraH sa cAsau camatkArazca tatkaraNazIlA / 1. zubhAnubaMdhi aizvaryanuM varNana lalitavistarAnA AdhAre ATha prAtihAryonA varNanamAM Apela che. 2. maMtra, ciMtA, pR. 151-5ra. 3. vI. sa. pra. 2, zlo. 8. para arihaMtanA atizayo Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavan! ApanI bhavasthiti lokottara camatkArane karanArI che. loka eTale lokamAM rahelA viSNu, mahAdeva vagere devo. te devothI A camatkAra uttIrNa che eTale ke teo Avo camatkAra kadApi karI zakatA nathI. tethI A camatkAra lokottara che. Avo camatkAra te ApanA atizayo kare che. vaLI zrI vitarAga stavamAM kahyuM che ke - he nAtha ! ApanI A camatkArika prAtihAryalakSmIne joIne kayA mithyASTio paNa camatkAra nathI pAmatA ? - etAM camatkArakarI, prAtihAryazriyaM tava / citrIyante na ke dRSTvA, nAtha ! mithyAdRzo'pi hi' / / A zlokanA vivaraNamAM kahyuM che ke - "he nAtha ! ApanI A alaukika prAtihAryalakSmIne joIne samyagdaSTi AtmAo to camatkAra pAme ja che, paNa kayA mithyASTio (tattvadarzana pratye viparIta dRSTivALA) paNa Azcarya nathI pAmatA ? - ahIM rahasya A rIte varte che : - teo (mithyASTio) ajJAnI hovAthI bhagavaMtane vItarAga vagere rUpamAM oLakhatA nathI, to paNa jagatamAM sauthI adbhuta AzcaryakAraka prAtihAryone joIne teo atyaMta vismayarasa ane AnaMdAmRtathI plAvita thAya che. tethI teonA AtmAmAM rahela mithyAtvarUpa jhera thoDuMka upazame che. tethI teo bodhi-samyagdarzanane abhimukha thAya che. aho ! adbhuta che svAmInI sarvopakAritA." bhagavaMta jevuM aizvarya jagatamAM anyatra nathI. ananyasAmAnya aizvaryanuM ja nAma atizaya. ananya sAmAnya eTale bIjAomAM jenI samAnatA nathI evuM, kevaLa samAnatA nathI eTaluM ja nahIM, paNa bIjAonAM koI paNa jAtanA aizvarya karatAM anaMtaguNa caDiyAtuM. AvuM aizvarya te kevaLa camatkAra mAnIne gauNa karavA jevuM nathI. AvuM aizvarya - A atizayo ane prAtihAryo to jagatanI sauthI mahAna parama pAtratAnA abhivyaMja ka che, ema zrI mahAnizItha sUtranI vANI che. e sUtramAM kahyuM che ke - "saMpUrNa jagatamAM jeonI pAtratA sauthI pravara ane uttama hoya che, te arahaMta kahevAya che. te pAtratA ATha mahAprAtihArya 1. vI. sa. pra. 5, zlo. 9. 1. ahIM avataraNacihnamAM te vivaraNano anuvAda Apela che. mULapATha A rIte che : idamatra hRdayam / kila yadyapi teSAmajJAnapahatatvena bhagavato yathAvad vItarAgatAdirahasyAnavabodhastathApi bhuvanAdbhutaprAtihAryadarzanAd vismeravismayAnAmamandAnandapIyUSapAnAmanAgupazAntamithyAtvaviSANAM bhavatyeva vofmamuhmacaro svAminaH sarvopatteiri - vi. . pra. 5. zlo. 7, viva. arihaMtanA atizayo Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere pUjAtizayathI upalakSita, ananyasamAna, aciMtyamAhAsyavALI ane kevalajJAnathI adhiSThita hoya che." pakhaMDAgama mahAgraMthamAM kahyuM che ke - atizayapUjArhatvAd arhantaH / svargAvataraNajanmAbhiSeka-pariniSkramaNa-kevalajJAnotpattipari-nirvANeSu devakRtAnAM pUjAnAM devAsuramAnavaprAptapUjAbhyo'dhikatvAd atizayAnAmarhatvAd gardanta: | atizayo ane sarvottama prajAne mATe je yogya hoya te ahaMta kahevAya che. jagatamAM sarva devo, asuro ane mAnavone je pUjA (satkAra, sanmAna vagere) prApta thAya che, tenA karatAM anaMta guNa adhika uttama pUjA tIrthakarone svargathI cyavana, janmAbhiSeka, dIkSA, kevalajJAnanI utpatti ane nirvANa e pAMca kalyANako prasaMge prApta thAya che. A mahAna pUjA mATe teo lAyaka-yogya-pAtra hovAthI ahaMta kahevAya che. vaLI cotrIsa atizayo mATe paNa bhagavaMta yogya hovAthI ahaMta kahevAya che. atizaya' zabdanI sauthI uttama vyAkhyA zrI abhidhAna ciMtAmaNinI svopajJa TIkAmAM maLe che. te A rIte che : jagato'pyatizerate tIrthakarA ebhirityatizayAH / je guNo vaDe zrI tIrthakara bhagavaMto samasta jagata karatAM paNa atizAyI-caDiyAtA hoya che, te guNone atizayo kahevAmAM Ave che. Aje atizaya zabda vadhu pracalita che, jyAre zAstromAM AnA mATe sesa - atizeSa evo zabda paNa maLe che, zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - cottIsaM buddhAisesA paNNattA / cotrIza buddha (tIrthakara)nA atizayo kahyA che. zAMtistava (laghuzAMti)mAM 1. sanarAmarAsurassa NaM sabasseva jagassa aTTamahApADiherAipUyAisaovalakkhiyaM aNaNNasarisamaciMtamAhappaM kevalAhiTThiyaM pavaruttamattaM arahaMti ti arahaMtA / - na, svA. prA. vi. pR. 42 2. na. svA. prA. vi. pR. 176, 3. saMskRtamAM 4 dhAtu uparathI gardana pAda banyo che. garva nA artho zabdarana mahodadhimAM A rIte che : lAyaka thavuM, yogya thavuM. tethI gatta no artha pUjA ane atizayone yogya evo karavAmAM Avyo che. 4. kAMDa-1, zlo. 58, svo, TI. 5. sUtra-14 3. paMcaprati. hindI pR. 191, gAthA-3. pa4 arihaMtanA atizayo Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "savizeSa-pada-sampatti samanvitAra' padano prayoga che. teno artha e che ke "sarva atizeSaka (atizayo) rUpa mahAsaMpattithI yukta.' ahIM paNa atizeSa zabdano prayoga che. saMskRtamAM ja svArthamAM lAge che, eTale ke atizaSaka ke atizeSa baMne eka ja arthavALA che. prAtihAryo paNa eka jAtanA atizayo ja che. pUrve kahela vyAkhyAmAM mahattvano padArtha e che ke - natoDatatte.." saMpUrNa jagata karatAM caDiyAtA. AnA be artha thAya : 1. jagatanA koI paNa jIva karatAM caDiyAtA ane 2. jagatanA badhA ja jIvo karatAM caDiyAtA. AmAM pahelo artha sarala ane pracalita hovAthI, te aMge samajAvavAnI jarUra rahetI nathI. bIjo artha sUkSma ane gaMbhIra che. bhagavaMtanA alaukika rUpanuM ja dRSTAMta ApaNe laIe. kharI rIte te kevaLa rUpa nathI, paNa rUpAtizaya che. jagatanA badhA ja devatAo ekatra thAya ane sarve maLIne potAnI sarva zakti vaDe bhagavaMtanA paganA aMgUThA jeTaluM ja rUpa vikurve, to paNa bhagavaMtanA aMgUThAnA sUrya jevA tejanI tulanAmAM te devavimurvita rUpa bujhAvAnI taiyArImAM hoya tevA aMgArAnA rUpa jevuM bhAse, kyAM bhagavaMtano svAbhAvika dadIpyamAna aMgUTho ane kyAM te devavikurvita nakalI aMgUTho ? bhagavaMta jevuM rUpa jagatamAM koInuM paNa na hoya eTaluM ja nahIM kintu sarva jIvonA suMdara rUpano eka piMDa banAvavAmAM Ave, to paNa te bhagavaMtanA paganA aMgUThAnA tejanI AgaLa nisteja aMgArAnA DhagalA jevo bhAse. A thayAM bhagavaMtano rUpAtizaya. paNa devakRta atizayomAM eka rAtizaya che : samavasaraNamAM bhagavaMtanI caturmukhatA. samavasaraNamAM pUrva dizAmAM bhagavaMtanuM mULarUpa hoya che ane bAkInI traNa dizAmAM traNa pratirUpa devatAo vikurve che. pUrve ApaNe joyuM ke sarva devatAo maLIne paNa bhagavaMtanA paganA eka aMgUThA jevo eka aMgUTho paNa na vikurtI zake, jyAre eka ja devatA bhagavaMtanAM saMpUrNa traNa rUpa banAvI zake. AmAM ApaNane devakRta atizayonuM rahasya maLI Ave che. bhale race devatAo paNa atizaya (prabhAva) to - vI. . pra. 5, zlo, 9. ave. 1. sarveDapa pratirAtizavizeSA: | 2. satrasurA na rUd, gaMdupamanavaM vijJA nipAlaM paruM, na sodA taM gAto . - Ava. hari. niyukti gAthA-539. arihaMtanA atizayo papa Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtano ja, kAraNa ke bhagavaMtanA prabhAva vinA sarva devatAo maLIne eka aMgUTho paNa na racI zake, jyAre bhagavaMtanA prabhAvathI eka ja devatA saMpUrNa traNa rUpa racI zake che. badhA ja devatAomAM bhagavaMtanA aMgUThA jevo eka aMgUTho paNa banAvavAnI zakti nathI, paNa bhagavaMtanA aciMtya tIrthakara nAmakarmarUpa mahApuNyanA udayathI prerAyela eka ja devatAmAM traNa traNa rUpa racavA jeTalI zakti utpanna thaI jAya che. badhA ja devata atizayone A vAta lAgu paDe che. bhagavaMtanA prabhAvane-atizayane bAda karIe, to 19 mAno eka paNa atizaya devatA na racI zake. kadAca koI mAyAvI devatA ke puruSa tenI nakala karavAnI koziza kare to paNa te bhagavaMtanI RddhithI anaMtaguNahIna RddhivALuM ja bane. e ja rIte bhagavaMtanuM saMghayaNa, saMsthAna, varNa, gati, sattva, zvAsocchavAsa vagere badhuM ja anuttara hoya che, kAraNa ke tevA viziSTa prakAranA nAmakarmano udaya anya jIvone kadApi hoto nathI. vaja-RSabha-nArAja nAmanuM paheluM saMghayaNa sAmAnyathI pahelA saMghayaNavALA badhA jIvonuM bhale sarakhuM hoya, paNa temAM paNa tAratamya hoya che. temAM tIrthaMkara bhagavAna jevuM saMghayaNa koInuM paNa hotuM nathI. jenuM baLa, rUpa, sattva vagere badhuM ja bIjA jIvo karatAM atyaMta judI ja jAtanuM hoya, tenuM saMghayaNa paNa kema juduM na hoya ? viziSTa sarvottama saMghayaNa vinA janmathI ja teo anaMtabalI kevI rIte hoI zake ? atizayano artha ja e che ke te vastu jagatamAM zrI tIrthakara bhagavAna sivAya koInI pAse hoya nahIM. bhagavAnanI gerahAjarImAM badhA ja devatAo ekatra thAya ane bhagavaMtanA azoka vRkSa jevuM vRkSa banAvavA mAge, to paNa traNe kALamAM kadApi na ja banAvI zake. je vRkSa teo banAve, te nakalI vRkSa asalInI tulanAmAM kyAMthI AvI zake ? 1. ne te resiM , titi pAvaII tarasa | tesipi tappabhAvA, tayANurUvaM havai rUvaM / / - vizeSa, bhA. 2, gA. 447 (TippaNI) - Ava. malaya. niyukti gA. 557 AmAM TIkAmAM taNakhAva no artha tIrthabhAvAt ema karela che, devatAoe bhagavaMtanA je traNa pratirUpa traNa dizAomAM kare che, te pratirUponuM rUpa bhagavaMtanA prabhAvathI bhagavaMta jevuM ja thAya che. saMghayaNarUvasaMThANavaNNaisattasAraUsAsA / emAi aNuttarAI bhavaMti nAmodayA tassa / / - Ava. hari. niyukti gA. 571. - Ava. malaya. niyukti gA. 571. pa6. arihaMtanA atizayo Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanA vRkSanI zobhAthI anaMtaguNahIna zobhA ja tene hoya. kAcanA TukaDAmAM sAcA hIrAnI zobhA ane guNo kyAMthI hoya ? ApaNe joI gayA ke badhA devatAo maLIne paNa bhagavAnanI gerahAjarImAM azoka vRkSa-prAtihArya na banAvI zake, jyAre eka ja mahardhika devatA bhagavaMtanA sAmIpyamAM bhagavaMtanA prabhAvathI prAtihAryarUpe saMpUrNa azoka vRkSa banAvI zake. tAtparya ke bhakti devatAnI, paNa prabhAva to bhagavaMtano ja. AnuM nAma atizaya. vaLI A pratyeka atizaya ane prAtihAryanI pAchaLa zrI tIrthakara nAmarUpa mahApuNyano udaya paNa sakriya che. karmanA je vizuddha puNyamaya aNuomAMthI A atizayano udgama thAya che, te pavitra karmANuo bIjA koI paNa jIva sAthe saMlagna hotA nathI, eTaluM ja nahi paNa badhA ja jIvonuM puNya ekatra karavAmAM Ave to paNa te tIrthakaranA puNyathI anaMta guNahIna ja thAya. A che bhagavAnano mahAna puNyAtizaya. je bAkInA badhA atizayonuM mULa kAraNa che. je mahAna pavitra prazasta adhyavasAyothI zrI tIrthakara-nAmakarmanI nikAcanA thAya che, tevA mahAna adhyavasAyo, tevI daDhatA, tevI sthiratA, tevuM samyakta, tevuM vIrya vagere bIjA jIvomAM kadApi hotuM nathI, evI zrI mahAnizItha sUtranI parama satya vANI che.' jevAM prazama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya zrI tIrthakaranA jIvamAM zrI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA vakhate hoya che, tevAM bIjA jIvomAM kadApi hotAM nathI, tethI teo tIrthakara jevA dRDha sattvavALA hotA nathI, tethI tevA puNyavALA hotA nathI, tethI teo A atizayo mATe paNa pAtra nathI. mAtra to che eka ja bhagavAna tIrthaMkara A atizayo bhagavAnane oLakhAve che. AthI jANI zakAya ke A ja bhagavAna tIrthakara che. ethI jANI zakAya ke A ja jagatanA svAmI che, jagatamAM sarvottama che ane jagatanI sarvottama pUjAnA mahApAtra che. AvA atizayo jene na hoya te bhagavAna nathI, te jIvone hitakara nathI. tenI vANI anusaranArA jIvo jagatanI mAyAnA mahAcakramAM cakarAvA khAdhA ja kare che. A pratyeka atizayanuM varNana eTale buddhinI parAkASThA che. Ave sAme koI paNa buddhimAna ane eka paNa atizaya karatAM caDiyAtI koI paNa vastune buddhi kalpanAthI kahI batAve. te je paNa varNana karaze te A eka paNa atizayanA varNananI AgaLa jhAMkhu paDI jaze. ethI ja zrI bhaktAmarakArane kahevuM paDyuM ke - yAdRk prabhA dinakRtaH prahatAndhakArA / tAdRk kuto grahagaNasya vikAzino'pi / / 1. na. svA. prA. vi. pR. 49. 2. paMcaprati. hindI, bhaktAmara stotra gA. 33, pR. 414. arihaMtanA atizayo Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanI je atidivya Rddhi samavasaraNamAM hatI, tevI bIjA badhA ja dharmonA nAyakonI ekatrita paNa kyAMthI hoya? aMdhakArano saMpUrNa nAza karanArI jevI prabhA sUryanI hoya che tevI prabhA bAkInA badhA ja grahonI koI paNa samaye kyAMthI hoI zake ? bhaktAmarakAranI A gAthAmAM anya dharmakAronI Rddhi vize dayAno bhAva che. jema sUryanA tejane ane grahonA tejane ekIsAthe buddhitulAmAM AropanAra grahonA teja upara dayAbhAvavALo thAya, tema ahIM paNa che. ahIM anya dharmakAronI Rddhino tiraskAra nathI paNa dayA che. bhagavaMtanA jJAnanA ane anya dharmakAronA jJAnanA viSayamAM paNa bhaktAmara stotramAM kahyuM che ke : tejaH sphuranmaNiSu yAti yathA mahattvaM / naivaM tu kAcazakale kiraNAkule'pi / / 20 / / vajaratna, vairyaratna, pArAgaratna vagere ratnonA samUha upara nAcatuM sUryanuM tejakiraNa je mahAna zobhAne prApta kare che, te ja tejakiraNa kiraNothI vyApta (camakatA) kAcanA TukaDA vize kyAMthI zobhAne prApta thAya ! bhagavAna tIrthakara te ratnonA samUha che ane bIjA badhA ja dharmakAro maLIne paNa kAcano phakta eka ja TukaDo ! kyAM bhagavAnanuM saMpUrNa lokAloka prakAzaka kevalajJAna ene kyAM bIjAonuM phakta potAnA AtmAnuM paNa asaMpUrNa ane asatya jJAna! bIjA dharmakAronI vAta to javA daIe paNa ApaNA ja kevalInuM jJAna paNa saMpUrNa hovA chatAM atizaya nathI, jyAre bhagavaMtanuM jJAna jJAnAtizaya che. pAMca prakAranA anuttara devatAonA tattvajJAna vizenA saMzayo bhagavAna jJAnAtizayathI dUra kare che. bhagavaMtanA samIpamAM AvelA badhA ja jIvonA saMzayo ekI sAthe chedAI jAya che, e jJAnAtizaya che.' saMzayachedananuM AvuM sAmarthya sAmAnya kevalIomAM tema ja siddha bhagavaMtomAM paNa hotuM nathI. khuda tIrthakara bhagavAna paNa siddha thaI gayA pachI jJAnAtizayathI rahita hoya che. 1. jJAnAtizaye bhavyanA re, saMzaya chedanahAra; deva nA tiri samajIyA re, vacanAtizaya vicAra re. bhaviyA. 3. cAra ghane maghavA stare, pUjAtizaya mahaMta; pAMca ghane yojana TaLe re, kaSTa e turya prasaMta re. bhaviyA. 4. - siddhA. sva. zrI vIrajavijayajI kRta Adi jina stavana, cAra ghana eTale 44444=44. maghavA=idra. cosaTha iMdro bhagavaMtanA janmAdi samaye bhakti kare che. te bhagavaMtanI pUjAtizaya che. pAMca ghana eTale 2x545=125. bhagavaMtanI AjubAjunA 125 yojanA kSetramAM duSkALa vagere sarva kaSTo prazAMta thaI jAya che, zamI jAya che, e bhagavaMtano turtha eTale cotho apAyApagamAtizaya che. arihaMtanA atizayo Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evI ja rIte bhagavaMta je vacana bole che te sAmAnya vacana hotuM nathI, paNa vacanAtizaya kahevAya che. te vacana 35 guNothI sahita hoya che ane tenAthI ekI sAthe aneka devatAo, manuSyo ane tiryaMco pratibodhane pAme che. evI ja rIte bhagavaMtanI je pUjA (bhakti vagere) devatAo vagere vaDe thAya che, te kevaLa pUjA nathI, paNa pUjAtizaya kahevAya che. bhagavaMtanAM pAMce kalyANakomAM (svargathI cyavana, janma, dIkSA, kevalajJAna ane nirvANa samaye) jagatamAM aizvarya, sattA vageremAM sauthI caDiyAtA gaNAtA cosaTha indro paNa bhagavaMtanI atyaMta bhAvapUrvaka pUjA-bhakti kare che. sArAMza ke bhagavaMta jevI pUjA jagatamAM koIne paNa prApta thatI nathI, e pUjAtizaya che. bhagavaMta jyAM vidyamAna hoya tenI cAre dizAomAM pacIsa pacIsa yojana, ema so yojana, Urdhva dizAmAM sADA bAra yojana ane adhodizAmAM sADA bAra yojana, ema kula125 yojana sudhI lokomAM durbhikSa vagere sarva prakAranAM kaSTo zamI jAya che, te bhagavaMtano apAyApagamAtizaya che. AvI kaSTahAriNI zakti jagatamAM anya koImAM paNa hotI nathI. ahIM apAya=kaSTa ane apagama=dUra thavuM, e artha samajavo. kharI rIte atizayo cotrIsa ja che, evuM nathI. zrI tIrthakara bhagavaMtanA atizaya to anaMta che. cotrIsanI saMkhyA bALajIvone samajAvavA mATe che. cyavana kalyANakathI mAMDIne nirvANa kalyANaka sudhInI bhagavaMtanI badhI ja avasthAo alaukika hovAthI atizaya ja che. te avasthAonI anya koInI sAthe paNa sarakhAmaNI thAya ja nahIM, e apekSAe bhagavaMtano saMpUrNa caramabhava ane tenI pratyeka vastu ke avasthA, te atizaya che. lokaprakAzamAM kahyuM che ke - tathA catustriMzatA te-'tizathaiH sahitA jagat / dIpayanti prakRtyopakAriNo bhAskarAdivat / / cotrIsa atizayothI sahita ane svabhAvathI ja paropakArI evA e tIrthakara bhagavaMto jagatane sUrya vagerenI jema prakAzita kare che. tAtparya e che ke bhagavaMtanI te pravara ane uttama pAtratA ATha prAtihArya vagere pUjAtizayathI upalakSita hoya che. upalakSita eTale oLakhI zakAya tevI, arthAt ATha 1. nanu gatizI: vastrim kava ? na, anaMtAtizayatvAt, tasya catustriMzat saMkhyAnaM bAlAvabodhAya / zuM atizayo cotrIsa ja che? nA. anaMta che. atizayonI cotrIsa saMkhyA to bALajIvo sahelAIthI samajI zake te mATe zAstromAM kahI che. - vI. . pra. 5, zloka-9, ava. ahiMtanA atizayo - 59 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAtihArya Adi pUjAtizaya e bhagavaMtane oLakhavAnI nizAnI che. jene A prAtihAryo hoya te ja bhagavAna. sArAMza ke bhagavaMtanuM lokottara svarUpa A aSTa mahAprAtihArya ane cotrIza atizayonA dhyAna dvArA atispaSTa thAya che, vastunA amuka jJAna vinA dhyAna saMbhavatuM nathI ane dhyAnathI vastunuM vizeSa jJAna potAnI meLe aMdarathI thAya che, tethI bhagavaMtanA ATha prAtihAryo ane cotrIsa atizayone jANavA ati jarUrI che.eja apekSAe zAstromAM jeTaluM varNana e vastunuM maLe che teTaluM varNana ahIM ekatra karavAno prayAsa karavAmAM Avela che. dhyAnamAM uttarottara vikAsa sAdhavA mATe ja dhyeyano mahimA sAdhake manamAM barobara dara karavo joIe, mahimA rasane jagADe che ane vadhAre che. rasanI vRddhithI dhyAna vikase che. anyathA dhyAna AgaLa vadhI zakyuM nathI. bhagavaMtano sauthI adhika mahimA A 12 guNomAM che. tethI ahIM A ja bAra guNone-prAtihAryo ane atizayone vistArathI samajAvavAno prayAsa karavAmAM Avyo che. zrI tIrthakara bhagavaMta pratye AdaravALA dareka jIva mATe A graMtha saMpUrNa upayogI thaze. emAM mane leza paNa saMdeha nathI. A graMthamAM koI paNa jAtanI nyUnatA hoya to te mArI chadmasthatA AdinA kAraNe jANavI ane AmAM je kAMI sAruM che, te badhuM ja pUrvAcAryonuM che. te pUrvAcAryoe A amUlya saMpatti athAga parizrame ApaNA sudhI pahoMcADI che. ApaNuM kartavya che ke tenI surakSA karI bhAvi lokonA hAthamAM te soMpavI. jyAre jyAre bhagavAna tIrthaMkaranuM dhyAna karavuM hoya tyAre tyAre A prAtihAryo ane atizayo avazya ciMtavavA athavA ochAmAM ochA ATha prAtihAryo citavavA, A ciMtana pratyeka sAdhaka mATe ghaNuM ja upayukta che. tethI dhIme dhIme bhagavAna potAnI meLe jaNAtA jaze. mahApuruSono A svAnubhava che. sarva jIvo bhagavaMtane oLakhe ane bhagavaMtanuM zaraNa prApta kare e ja kAmanA. - lekhaka GO arihaMtanA atizayo Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 atizayo | (saMkSipta varNana) cotrIsa atizayomAM cAra atizayo bhagavaMtane janmathI ja hoya che, e cAra atizayo sahaja atizayo kahevAya che cotrIsa atizayomAM agiyAra atizayo ghAtikarmano kSaya thatAM ja bhagavaMtane prApta thAya che. tethI e agiyAra atizayo karmakSaya atizayo - karmakSayathI utpanna thayelA atizayo kahevAya che. cotrIsa atizayomAM ogaNIza atizayo devatAo kare che, tethI te devakRta atizayo kahevAya che. ema (4+11+19) kula cotrIsa atizayo che. cAra sahaja atizayo A rIte che : 1. bhagavaMtanuM rUpa janmathI ja adbhuta hoya che. zarIra sugaMdhI tathA roga, prasveda (parasevo) ane melathI rahita hoya che. 2. bhagavaMtano zvAsocchavAsa janmathI ja kamala samAna sugaMdhI hoya che. 3. bhagavaMtanAM rakta ane mAMsa janmathI ja gAyanA dUdhanI dhArA jevAM dhavala ane durgadha vinAnAM hoya che. 4. bhagavaMtanI AhAra ane nIhAra (zauca)nI kriyA janmathI ja adRzya hoya che. (avadhijJAnI vinA tene koI paNa joI na zake.) agiyAra karmakSayaja atizayo A rIte che : 1. bhagavaMtanA samavasaraNamAM yojana mAtra kSetramAM manuSyo, devo ane tiryaMco koDAkoDI saMkhyAmAM samAI jAya che, chatAM paNa koI paNa jAtanI bAdhA (saMkaDAza vagere) vinA, sukhethI bhagavaMtanI vANI sAMbhaLI zake che. 2. bhagavaMtanI vANI sarva bhASAomAM pariNamanArI hovAthI badhA jIvo pota potAnI bhASAmAM sAMbhaLe che. te vANI eka yojana sudhI saMbhaLAya tevI hoya che. 1. ahIM atizayo abhidhAna ciMtAmaNi nA krame ApyA che. arihaMtanA atizayo Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. bhagavaMtanA mastakanI pAchaLa tejamAM sUryanI zobhAne paNa jItatuM dedIpyamAna bhAmaMDala- tejovartuLa hoya che. 4. thI 11. bhagavaMtanI AsapAsa savAso yojanAmAM roga, vaira, iti, mAri, ativRSTi, avRSTi, durmikSa ane svaparacakrabhaya na hoya. devakRta ogaNIsa atizayo A rIte che : 1. bhagavaMtanI AgaLa AkAzamAM dedIpyamAna dharmacakra hoya che. 2. bhagavaMta jyAre cAlatA hoya tyAre temanI AgaLa upara AkAzamAM cAmaro cAle che ane bhagavaMta bese tyAre temanI baMne bAju devatAo cAmara vIMjhatA hoya che. 3. bhagavaMta jyAre vihAra karatA hoya tyAre pAdapIThathI sahita evuM nirmala sphaTika ratnanuM siMhAsana bhagavaMtanI AgaLa upara AkAzamAM cAle che ane bhagavaMta bese tyAre siMhAsana bhagavaMtane besavAnA sthAne ucita rIte goThavAI jAya che. 4. bhagavaMta jyAre cAlatA hoya tyAre bhagavaMtanI upara AkAzamAM traNa chatra cAle che ane bhagavaMta bese tyAre te traNa chatra bhagavaMtanA mastaka upara thoDeka dUra samucita sthAne goThavAI jAya che. 5. bhagavaMta jyAre vihAra karatA hoya tyAre temanI AgaLa jamInathI addhara ratnadhvaja (indradhvaja, dharmadhvaja) cAle che. samavasaraNamAM te ucita sthAne goThavAI jAya che. 6. bhagavaMta cAlatA hoya tyAre jyAM jyAM bhagavaMtanA paga paDe tyAM tyAM devatAo te paga paDe te pUrve ja tenI nIce sonAnAM kamaLo goThavI de che. nava suvarNakamaLonI zreNI hoya che. temAM pahelAM be kamaLo para bhagavaMtanAM paga hoya che, jyAM bhagavaMta AgaLa paga upADe ke sauthI chelluM kamaLa anukrame AgaLa goThavAtuM jAya che. A rIte bhagavAnanI sAthe sAthe kamaLo paNa paMkti-baddha cAle che. 7. samavasaraNamAM ratnamaya, suvarNamaya ane rajatamaya, ema traNa manohara gaDha devatAo race che. 1. A atizayonAM nAma cotho - rogano abhAva, pAMcamo - vairano abhAva, ema anukrame jANavA. iti - dhAnyane hAnikAraka tIDo vagereno upadrava. mArI - anekanAM ekI sAthe maraNa thavA. 2. ativRSTi-nukasAnakAraka atyaMta varasAda. 3. avRSTi-varasAda na thavo. 4. durbhikSa- dukALa. 5. svacakabhaya-potAnA dezamAM AMtaravigraha vagere. paracakrabhaya-pararASTranuM AkramaNa vagere. arihaMtanA atizayo Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. samavasaraNamAM bhagavaMta caturmukha hoya che. A cAra zarIromAM bhagavaMtanuM mULa zarIra pUrva dizAmAM hoya che, bAkInAM traNa zarIranI racanA devatAo kare che, paNa te zarIramAM bhagavaMtanA rUpa jevuM ja rUpa bhagavaMtanA ja aciMtya prabhAvathI thaI jAya che. 9. samavasaraNanA madhyabhAgamAM azoka vRkSa hoya che. teno uparanA bhAgano vistAra yojana jeTalo hoya che. te saMpUrNa samavasaraNa upara chatra jevo zobhe che. te vihAra vakhate bhagavaMtanI sAthe sAthe upara AkAzamAM cAle che. 10. bhagavaMta cAlatA hoya tyAre mArgamAM rahelA kAMTAo adhomukha (nIcI aNIvALA) thaI jAya che. 11. bhagavaMta cAlatA hoya tyAre mArganI baMne bAju rahelAM vRkSo namI jAya che, jANe bhagavaMtane vaMdana na karatAM hoya ! 12. AkAzamAM duMdubhi-nAda thAya che. 13. pavana anukULa vahe che, tethI saune sukhakAraka lAge che. 14. bhagavaMta cAlatA hoya tyAre upara AkAzamAM pakSIo pradakSiNA Ape che. 15. bhagavaMta je kSetramAM hoya te kSetramAM UDatI dhULa vagerene zamAvavA mATe devatAo sugaMdhI jaLanI maMda maMda varSA kare che. 19. bhagavaMta jyAM vidyamAna hoya tyAM cAre bAju devatAo aneka varNavALA manohara ane sugaMdhI puSponI vRSTi kare che. 17. dIkSA samayathI bhagavaMtanAM keza, roma, dADhI ane nakha vadhatAM nathI. sadA ekasarakhAM rahe che. 18. ochAmAM ochA eka karoDa devatAo bhagavaMtanI samIpamAM sevA mATe samupasthita hoya che. 19. sarva Rtuo ane pAMca indriyonA artho (viSayo) anukUla thaI jAya che, eTale ke chae Rtuo potAnI sarva puSpa vagere sAmagrInI sAthe pragaTa thAya che ane indriyonA manohara viSayono prAdurbhAva thAya che. bhagavaMtanI hAjarImAM pratikULa viSayo (kurUpatA vagere) hotA nathI. A rIte ahIM dareka atizayanuM saMkSepamAM varNana karyuM che, dareka atizayanuM vizeSa varNana AgaLa kramazaH ApavAmAM Avaze. arihaMtanA atizayo 63 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya praveza-3 (ATha mahAprAtihAryo) samagra jina pravacanano sAra zrI navakAra maMtra che, teno sAra zrI arihaMtapada che ane teno paNa sAra arihaMtapadanA 12 guNa che. A bAra guNomAM pahelA ATha guNo to ATha prAtihAryo ja che ane bAkInA cAra mUlAtizayo che : pUjA atizaya, vacanAtizaya, jJAnAtizaya ane apAyApagamAtizaya. e dRSTie zrI jinazAsanamAM A prAtihAryo ane atizayonuM bahu ja mahattvanuM sthAna che. A je upara cAra atizayo kahyA temAM pUrve kahelA cotrIza atizayo samAI jAya che. temAM devakRta sarva atizayo ane apekSAe sarva prAtihAryo paNa bhagavaMtanA pUjAtizayamAM samAI jAya che. bhagavaMtanA vacanane lagatA je atizayo che, te sarva vacanAtizayamAM samAI jAya che. bhagavaMtanA astitvamAtrathI temanAM saMnidhAnamAM jIvonA je saMzaya ekIsAthe samakALe nAza pAme che, te jJAnAtizayano mukhya guNa che. prAyaH karmakSayaja sarva atizaya apAyApagama atizayamAM samAI jAya che. pUjya AtmArAmajI mahArAja jena tattvAdarzamAM kahe che ke - 'prathama bAraha guNa likhate haiM / azoka vRkSAdi aSTa mahAprAtihArya tathA cAra mUlAtizaya evaM sarva bAraha guNa haiM / tisameM cAra mUlAtizaya kA nAma likhate haiM - 1. jJAnAtizaya, 2. vAgatizaya, 3. apAyApagamAtizaya, 4. pUjAtizaya / 1. cAra mUlAtizayono A krama lokaprakAza (sarga-30, pR. 314) mujaba Apela che. te A rIte che : catvAro'tizayAzcAnye teSAM vizvopakAriNAM / pUjA 1 jJAna 2 vaco 3 'pAyApagamAkhyA 4 mahAdbhutAH / / 17 / / aSTakaM prAtihAryANAM catvAro'tizayAH / ityevaM dvAdaza guNA arhatAM parikIrtitAH / / 18 / / te vizlapakArI arihaMta bhagavaMtonA mahAadbhuta evA bIjA (mUla) cAra atizayo. 1. pUjAtizaya, 2. jJAnAtizaya, 3. vacanAtizaya ane 4. apAyApagamAtizaya e nAmanA che. ATha prAtihAryA ane A cAra atizayo ema arihaMtonA 12 guNa zAstromAM kahevAyA che. 2. bhAga-1, pR. 37, 64 arihaMtanA atizayo Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatra prathama jJAnAtizaya kA svarUpa kahate haiM / kevalajJAna, kevaladarzana karI bhUta, bhaviSya vartamAnakAla meM jo sAmAnya vizeSAtmaka vastu hai, tisako tathA 'utpAdavyayadhrauvyayuktaM sat' - tikAla sambandhI jo sat vastu kA jAnanA tisakA nAma jJAnAtizaya hai / dUjA vacanAtizaya - tisameM bhagavaMta kA vacana paiMtIsa atizaya karI saMyukta hotA hai / ... tIsarA apAyApagamAtizaya-etAvatA upadrava nivAraka hai / aura cauthA pUjAtizaya arthAt bhagavAna tIna loka ke pUjanIka / ina donoM atizayoM ke vistAra rUpa cauMtIsa atizaya haiM / sarva sthaLomAM arihaMta bhagavaMtanA mukhya guNo tarIke atizaya ane prAtihAryo ja levAmAM AvyA che. dA.ta. zrI siddhacakra yaMtroddhAra pUjanavidhimAM navapadonA pUjanamAM dareka padanuM viziSTa svarUpa darzAvavAmAM AvyuM che. tyAM arihaMta pada vize kahyuM che ke - ____OM hrIM saprAtihAtizayazAlibhyaH arhadbhyo namaH / prAtihAryo ane atizayothI zobhatA arihaMtone namaskAra. pratimAonI aMdara paNa je parikara sahita pratimAo hoya che, te arihaMta avasthAnI pratimAo kahevAya che ane parikara rahita je pratimAo hoya che, te siddha avasthAnI pratimAo kahevAya che. prAyaH badhA ja parikaronI kotaraNImAM ATheya prAtihAryo darzAvavAmAM AvelA hoya che. e prAtihAryo ja sUcave che ke A arihaMta avasthAnI pratimA che. A rIte zrI arihaMtanA 12 guNomAM ATha prAtihAryone sarva prathama sthAna ApavAmAM AvyuM che. ATha prAtihAryonuM varNana zrI abhidhAnaciMtAmaNimAM kramazaH na hovAthI ane zrI nemicaMdrasUrinA racita pravacana sAroddhAra ane zrI devabhadrasUrinA ziSya zrI siddhasenasUri kRta tattvavikAzinI nAmanI pravacana sAroddhAranI TIkAmAM ATha mahAprAtihAryonuM varNana vizada hovAthI e be graMthone AdhAre ahIM varNana karavAmAM AvyuM che. tenI sAthe sAthe bIjA graMthomAM AvatI e viSayanI vizeSatAo paNa saMkalita karI levAmAM AvI che. jo ke zrI vItarAgastavanA prakAza pAMcamAmAM prAtihAryonuM kramazaH varNana 1. ahIM vANInA 35 atizayonuM varNana che, te dvitIya karmakSayaja atizayamAM Apela varNana mujaba jANavuM. 2. ahIM chellA be mUlAtizayomAM 34 atizayono samAveza karela che. (pR. 79) 3. A pachI jena tattvAdarzamAM 34 atizayo saMkSepamAM lakhyA che. arihaMtanA atizayo Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, paNa te stutirUpe hovAthI tene pariziSTamAM lIdhela che. zrI jinazAsanamAM zrI tatvArthAdhigama sUtra, lokaprakAza, pravacanasAroddhAra vagere graMtho padArthasaMgrahanI dRSTie ajoDa graMtho che. temAM ATha mahAprAtihAryonA varNanamAM zrI pravacanasArodvAra potAnI AgavI vizeSatA dharAve che. e AkaragraMthamAM aneka padArthone viSayavAra nirUpavA mATe svataMtra dvAro che. temAMthI 39mA dvAramAM ATha mahAprAtihAryonuM varNana che. temAM eka ja gAthAmAM ATheATha prAtihAryone Agamika prAkRta zailImAM A rIte rajU karavAmAM AvyA che : kaMkilli kusumavuTThI, devajjhuNi cAmarA''saNAiM ca / bhAvalaya bheri chattaM, jayaMti jiNapADiherAI / / A viSayamAM zAstromAM saMskRta gAthA A rIte maLe che : azokavRkSaH surapuSpavRSTiH, divyadhvanizcAmaramAsanaM ca, bhAmaNDalaM dundubhirAtapatra, satprAtihAryANi jinezvarANAm / / prAtihArya zabdanI vyAkhyA karatAM pravacanasAroddhAranI TIkAmAM kahyuM che ke : pratihArA iva pratihArAH surapatiniyuktA devAsteSAM karmANi-kRtyAni prAtihAryANi / / devendra niyukta karelA je devatAo pratihAra-sevakanuM kAma kare che, teone bhagavaMtanA pratihAra (sevaka) kahevAmAM Ave che. teo dvArA bhagavaMtanI bhakti nimitte nirmita karAyela azokavRkSa vagerene prAtihArya kahevAmAM Ave che. pratihAra zabdano artha karatAM kahyuM che ke - pratye harati svAmipArSamAnati (prati + 8 + 1) darekane svAmI pAse laI Ave te pratihAra, dvArapALa, bAraNAM AgaLa pahero bharanAra, bAraNAMno rakSaka. 1. gAthA-440. artha : azoka vRkSa, kusumavRSTi, divyadhvani, cAmara, Asana, bhAmaMDala, duMdubhi ane chatratraya e jina prAtihAryo saMdA jaya pAme che. 2. A gAthAno artha sarala che. Atapatra eTale chatra. lokaprakAzamAM zloka A rIte maLe che : azokadruH puSparAziH saddhvanizcAmarAsane / . chatra sAmAnaM merI prAtihAryA rAya: - sa. 30, pR. 311 66 arihaMtanA atizayo Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratihArano bIjo artha dvAra, daravAjo, bAraNuM vagere paNa thAya. pAphakasamadaUUvo mAM prAtihArya zabdano artha A rIte karavAmAM AvyA che. 1. devatAkRta pratihAra karma, 2. devasAMnidhya. mATe racyA che ke A prAtihAryo jagatanA lokone svAmI pAse laI Ave - eTale ke jagatanA lokone e suvidita thAya ke A 'tribhuvana rAjarAjezvara devAdhideva bhagavAna zrI arihaMta paramAtmA che, tethI upAsyatama che.' jema rAjAnA chatra, cAmara, siMhAsana vagere rAjacihno hoya che, tema tribhuvanarAjarAjezvara devAdhideva bhagavAna tIrthaMkaranAM 15 chatra', aneka devo vaDe vIMjhAtA cAmaro, cAra siMhAsano vagere lokottara rAjacihno che. jema chatra, cAmara, siMhAsana vagere cihno rAjAnA astitvane kahenArA prAtihAra-chaDIdAra jevAM che, tema azoka vRkSa vagere ATha paNa pratihAranuM kArya karatA hovAthI bhagavaMtanA astitvanA sUcaka e apekSAe ja lokaprakAzamAM prathama prAtihArya azoka vRkSanuM varNana karatAM kahyuM che ke : atyaMta zobhAvALo azoka vRkSa eka yojana vistRta hoya che. tenA caMcala (hAlatAM) navakomaLa pAMdaDAM jotAM evuM lAge che ke : te hAthanA agrabhAga vaDe bhavya jIvone samavasaraNamAM virAjamAna athavA vihAra vagerethI bhUmikalane pAvana karatA zrI jinendra paramAtmAnI pAse AvavA jANe AmaMtraNa na Apato hoya ! devatAo eka evo azoka vRkSa banAve che, eka evI puSpavRSTi kare che, evA vAjiMtranAdo bhagavaMtanI vANI sAthe surabaddha kare che, evI rIte cAmaro vIMjhe che, evuM siMhAsana race che, samavasaraNamAM evA traNa bhAmaMDala race che, AkAzamAM evo duMdubhinAda kare che ane evAM traNa chatra race che ke jagatamAM koI paNa devendra ke cakravartI mATe paNa traNe kALamAM kadApi na racAyAM hoya. A badhI vastuone jotAM ja bhavya jIvone ema thaI jAya che ke - 1. cAra dizAmAM 3-3 ane Urdhva dizAmAM 3 ema 15. annamaskArAvalikAmAM kahyuM che ke - namo paMjIyAsodigA rihaMtA - paMdara chatra ratnothI suzobhita arihaMtone namaskAra. - na. svA. prA. vi. pR. 190. 2. azoka vRkSa: zrIjo bhavet yoganavistRta: | rAlvatriva - loka. pra. sa. 30, pR. 312. arihaMtanA atizayo 67 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanA sAcA svAmI AvA aizvaryavALA A eka ja che." prAtihAryo paNa eka jAtanA atizayo ja che, tethI atizaya zabdanA pUrve karela badhA ja artho ahIM lAgu paDe che. tethI azoka vRkSa vagere pratyeka prAtihArya suMdaratA vagere guNothI yukta koI paNa uttama vRkSa vagere karatAM anaMtaguNa adhika uttama hoya che, dareka prAtihAryane A hakIkata lAgu paDe che. indranAM potAnAM udyAnomAM paNa AvuM suMdara vRkSa hotuM nathI. bIjuM, A vastuo devatAo banAve che. chatAM paNa bane che bhagavaMtanA prabhAvathI. badhA ja devatAo maLIne bhagavaMtanI hAjarI vinA potAnI sarva zakti vaDe eka suMdara azoka vRkSa banAve to paNa te eka ja devatAe bhagavaMtanA atizaya tarIke banAvela azoka vRkSa karatAM zobhA vageremAM anaMta guNahIna hoya, kAraNa ke A azoka vRkSa te bhagavaMtano atizaya che. A rIte atizaya padanA badhA ja arthonI ghaTanA pUrve batAvela rIte karI levI. lalita vistarAmAM mAvaMtA padanI vyAkhyAmAM kahyuM che ke - samagnaM caizvaryaM bhaktinamratayA tridazapatibhi: zubhAnubandhimahAprAtihAryakaraNalakSaNam / bhagavaMtanuM samagra aizvarya eTale bhaktithI atinamra banelA devendro vaDe zubhAnubaMdhI evA ATha prAtihAryonI racanA. ahIM zubhAnubaMdhI zabda bahu ja mahattvano che. zubhAnubaMdhI eTale puNyAnubaMdhI. devendro to A prAtihArya-racanA karIne uttarottara avicchinna dhArAvALuM puNyAnubaMdhi puNya upArje ja che, paNa je koI A prAtihAryonA AdarabhAva ane ahobhAvapUrvaka darzana kare te badhA ja bhavya jIvo uttarottara avicchinna dhArAvALuM uttama puNyAnubaMdhi puNya upArje che. aizvarya to indra vagere pAse paNa hoya che, paNa te aizvarya jIvonAM hRdayamAM dharma utpanna na karI zake, jyAre bhagavaMtanuM A prAtihArya-aizvarya jIvonAM hRdayamAM dharmotpattinuM pradhAna sAdhana che. lalitavistarAmAM majAvaMtA padanI avataraNikAmAM kahyuM che ke - ete cArhanto nAmAdyanekabhedA: 'nAma sthApanAdravyabhAvatastatryAsaH' (tattvArtha. a. 1 sU. 5) iti vacanAt tatra bhAvopakArakatvena bhAvArhatsaMpat parigrahArthamAha - 'bhagavadbhya' iti / 1. sarveDapi pratidItizavizeSa: | - vI. sa. pra. 5, zloka-9, ava. 2. la. vista, pR. 17. 3. 'zubhAnubaMdhi'no artha puNyAnubaMdhi uparAMta "zubhasaMskArAnubaMdhi' paNa laI zakAya, kema ke 8 prAtihAryanA darzana, prazaMsA-stuti smaraNa Adi karanAra jIva evA zubha saMskAra paNa UbhA kare che ke je ene bhAvimAM vizeSa zubha bhAvo Ape. 4. la. vi. pR. 16. 68 arihaMtanA atizayo Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A arihaMtonA nAmaarihaMta vagere aneka prakAro che. zrI tattvArthAdhigamasUtramAM kahyuM che ke - nAmasthApanAdivyamAvatatA : (a. 1 sU. 5) nAma, sthApanA, dravya ane bhAvathI teno nyAsa karavo. tAtparya ke ochAmAM ochA arihaMtanA cAra prakAra to vicAravA ja. te A rIte nAmaarihaMta, sthApanAarihaMta, dravyaarihaMta ane bhAvaarihaMta. temAM bhAvaupakAra karanAra bhAvaarihaMtanI je saMpatti (prAtihAryAdi aizvarya)ne kahenAruM A bhagavaMtA pada che. bhAvaupakAranI vyAkhyA karatAM zAstromAM kahyuM che ke - __ bhAvuvayAro sampattanANacaraNesu jamiha saMThavaNaM / bhAvaupakAra=samyakta, jJAna ane cAritramAM bIjA jIvone je sthApavA, te temanA uparano bhAvaupakAra che. bhAvaupakAra karanArI hovAthI bhagavaMtanI prAtihAryAdi saMpatti e zrI bhagavaMtanuM aMka lokottara aizvarya che. A prAtihAryAdi-saMpattinA kAraNe lokone bhagavaMtanI saMpUrNa prabhutAnA darzana thAya che. ethI ja kalyANa maMdira stotramAM duMdubhi mahAprAtihAryanuM varNana karatAM kahyuM che ke - bho bhoH pramAdamavadhUya bhajadhvamena - mAgatya nivRtipurI prati sArthavAham / etanivedayati deva ! jagattrayAya, manye nadanabhinabhaH suradundubhiste / / huM (stotrakAra) mAnuM chuM ke AkAzamAM nAdane karatI ApanI devaduMdubhi traNe jagatane kahe che - 1. nAma arihaMta - arihaMtanA paryAyavAcaka zabdo jema ke jina, aham, pAragata vagere athavA RSabha, ajita vagere arihaMtanAM nAmo. nAma arihaMtanI upAsanA eTale arihaMta, RSabha vagere nAmanuM smaraNa. tenAthI AtmA pavitra thAya che. sthApanA arihaMta - arihaMta bhagavaMtanI pratimAo. dravya arihaMta - je AtmAo arihaMta padavIne pIne siddha thayA che, te AtmA ane jeo arihaMta pada pAmaze te jIvo. bhAva arihaMta - aSTa mahAprAtihAryAdi samRddhine sAkSA anubhavatA kevalI arihaMto. arihaMtanI bhAvAvasthAnuM dhyAna te rUpa dhyAna kahevAya che. te dhyAnamAM prAtihAya ane atizayonuM dhyAna avazya karavAnuM hoya che. arihaMtanA atizayo GC Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he loko ! nivRtipurI (mokSapurI) pratyenA A sArthavAha (jinapati)nI pAse AvIne pramAdano sarvathA tyAga karIne temanI sevA karo. ATalA varNanathI samajAze ke - bhagavaMtanuM prAtihAryAdi aizvarya jIvone bhagavaMtanI samIpamAM lAvanAruM ane bhagavaMtane oLakhAvanAruM parama sAdhana che. zukla dhyAnamAM prathama be pAyAnuM dhyAna saMpUrNa thatAM ja bhagavaMtane ghAtakarmano kSaya thAya che ane loka tathA alokanA sarvabhAvone saMpUrNa rIte pratikSaNa jANanAruM kevalajJAna utpanna thAya che. tyArathI ja bhagavaMta vAstavika arthamAM jagatanA pUjya ahaMta kahevAya che. te ja samaye pUrve trIjA bhavamAM bAMdheluM tIrthakara nAmakarma udayamAM Ave che. te ja kSaNe devendronAM Asana kaMpita thAya che. AsanakaMpathI teo jANe che ke - bhagavaMtane kevalajJAna utpanna thayuM che. te ja kSaNe cosaTha devendro potapotAnA parivArathI sahita kevalajJAnanI utpattinA sthAne Ave che. te pachI tyAM devatAo samavasaraNa race che. temAM ATha prAtihAryonI racanA vagere thAya che. samavasaraNa na hoya tyAre paNa ATha prAtihAryo to niyata ja hoya che. bhagavaMtanI prAtihAryAdi saMpatti joIne bhavya jIvone aneka jAtanA pavitra bhAvo jAge che. yugAdi tIrthaMkara zrI RSabhadeva bhagavaMtanI mAtA marudevIne bhagavaMtanI prAtihAryAdi lakSmI joIne ja kSepaka zreNI upara ArUDha thavA yogya vicAradhArA UbhI thaI hatI. carama tIrthaMkara zrI mahAvIra prabhunA prathama gaNadhara zrI gautama indrabhUtine samavasaraNanA sopAne AvatAM ane bhagavaMta para dRSTi paDatAM ja vicAra Avyo hato ke - koNa che A ? brahmA ? viSNu ? sadAziva ? zaMkara ? ciMdra che ? nA, caMdra to kalaMkavALo che. sUrya che ? nA, sUryanuM teja to tIvra hoya che. meru che ? nA, meru to kaThaNa hoya che. viSNu ? nA, te to zyAma hoya che. brahmA che ? nA, te to jarAthI yukta hoya che. kAmadeva che ? nA, te to aMga rahita hoya che. jANyuM, A to doSa rahita ane sarvaguNa saMpanna chellA tIrthaMkara zrI mahAvIra deva che.' 1. vizeSa mATe juo lo. pra. sa. 30, pR. 253/4. 2. yadApi na syAtsamavasaraNaM syAttadApi hi vakSyamANaM prAtihAryASTakaM niyatamahatAma / - loka pra. sa. 30, pR. 311 3. pramo: chatrAmarAiM pratihAryanakSmI nirIkSya vidhAnasa - kalpa. subo. bA. 7, pR. 178. 4. kalpa. subo. bA. 6, pR. 130. 70 arihaMtanA atizayo Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra prabhunAM samavasaraNanI Rddhi joIne ja agiyAre agiyAra gaNadharo Azcarya cakita thaI gayA hatA. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya zrI vItarAgastavamAM ThIka ja kahyuM che ke - etAM camatkArakarI, prAtihAryazriyaM tava / vitrIyane na TarkI, nAtha ? mithyAdazapi diva-ddAo he nAtha ! A tamArI camatkAraka prAtihArya lakSmIne joIne kayA mithyAdRSTi jIvo paNa camatkArane pAmatA nathI ? upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjAe gAyuM che ke - divya dhvani sUraphUla, cAmara chatra amUla; Aja ho rAje re bhAmaMDala, gAje duMdubhijI. siMhAsana azoka, beThA mohe loka; Aja ho svAmI re zivagAmI, vAcaka yaza thappojI. zrI devacaMdrajI kahe che : prAtihAraja atizaya zobhA, te to kahI na jAya jI; dhUka bAlakathI ravikarabharanuM, varNana keNI pere thAya che. bhaktAmarastavamAM paNa kahyuM che ke : itthaM yathA tava vibhUtirabhUjjinendra ! dharmopadezavidhau na tathA parasya / yAdRk prabhA dinakRta: prahatAndhakArA, tAdRk kuto grahagaNasya vikAzino'pi / / A rIte he jinendra ! dharmanA upadezanA samaye tamArI jevI vibhUti hoya che, tevI bIjA arihaMtanA atizayo 72 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koInI paNa hotI nathI. aMdhakArano saMpUrNa rIte nAza karanArI jevI prabhA dinakara (sUrya)nI hoya tevI vikasvara evA paNa grahagaNonI kyAMthI hoya ? A rIte prAtihAryAdi lakSmIne uddezIne aneka mahApuruSoe zuM zuM kahyuM che, teno eka vizALa graMtha thaI zake tema che. sthaLasaMkocane kAraNe ahIM phakta thoDAMka ja avataraNo ApyAM che. sauthI suMdara varNana zrI mahAnizItha sUtramAM prApta thAya che, te A rIte : bhagavaMtanAM atyaMta kAMta (manohara), dIpta (dedIpyamAna) ane cAru (suMdara) paganA aMgUThAnA agrabhAganuM paNa rU5 eTaluM badhuM atizayavALuM hoya che ke sUrya jema daze dizAomAM skurAyamAna potAnAM kiraNonA teja vaDe sarva graho, nakSatro, candra ane tArAonA samUhanAM tejane DhAMkI de che, tema te paganA aMgUThAnA agrabhAganA saubhAgya vagerenI AgaLa vidyAdhara devIo, devendro, asurendro vagere sarva devonAM saubhAgya, kAMti, dIpti, lAvaNya vagere sarva rUpalakSmI nisteja banI jAya che. A mahAna rUpalakSmI svAbhAvika, karmakSayaja ane devakRta evA pravara, nirupama, asAmAnya vizeSa atizayo, deha uparanAM 1008 lakSaNo vagerenuM darzana thatAM ja bhavanapati- vANavyaMtara-jyotiSka-vaimAnika-ahamindra-indra-kinnara-vidyAdhara vagere sarva devadevIone ema thaI jAya che ke - __'aho aho aho ajja adiTThapuvvaM diTThamamhehiM, iNamo savisesAulamahaMtAciMtaparamaccherayasaMdohaM samakAlamevegaTuM samuiyaM diTuM / ' aho ! aho !! aho !!Aje ame pUrve kadI paNa na joyuM hoya evuM joyuM ! A - to atyaMta viziSTa prakAranAM, atulya, mahAna ane aciMtya evA parama Azcaryono samUha eka ja kALe eka ja jagyAe ekatra thayela ame joyo ! A vicAranI sAthe ja te devadevIone te ja kSaNe ghana (gADha), niraMtara, vipula pramoda thAya che. e vakhate teone harSa, prIti, anurAga vagerethI pavitra evAM navI navI AtmavizuddhinA vizeSa pariNAmo jAge che. te pariNAmonA AvegamAM teo ekabIjAne A atizayo ane prAtihAryo vize kahe che ke - "kharekhara A mahAna mahotsava che ! 1. gAthA-33, 44 gAthAnA stotranI apekSAe. 2. vizeSa mATe juo na. svA. prA. vi. rimanisIdasuttAsaMmo pR. 45 46. A saMpUrNa saMdarbha vizeSa jijJAsuo mATe avazya vAMcavA jevo che. 72 ahiMtanA atizayo Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAna ! mahAna ! mahAna !!!'' A rIte prAtihAryonA sAkSAt darzanathI jAgelA bhAvo vize paNa aneka graMthomAM aneka varNana maLe che. te badhAM sthaLasaMkocanA kAraNe ahIM ApyAM nathI. bhagavaMtanA virahamAM prAtihAryonuM dhyAna parama upayogI che. tethI sAcA bhagavaMta samajAya che, bhaktibhAvamAM vRddhi thAya che ane AtmavizuddhinA uttarottara caDiyAtA bhAvo jAge che. pUrvAcAryoe ghaNA stotromAM prAtihAryo stavyA che. te stavo paNa prAtihAryonA dhyAnamAM suMdara sAdhana che, khAsa karIne kalyANa maMdira stotra, bhaktAmara stotra ane vItarAgastavamAM prAtihAryonuM varNana bahu ja bhAvavAhI che. pUrve zrI bhuvanasuMdarasUrinuM avataraNa ApaNe vAMcI gayAM chIe. temAM kahyuM che ke, dedIpyamAna atizayo ane prAtihAryothI sahita bhagavaMtanuM dhyAna dhyAtAne itA bhAjana banAve che. te ATha mahAprAtihAryonAM nAmo anukrame A rIte che : prathama mahAprAtihArya azokavRkSa bIjuM mahAprAtihArya puSpavRSTi trIjuM mahAprAtihArya divyadhvani cothuM mahAprAtihArya cAmaro pAMcamuM mahAprAtihArya siMhAsana chaThTha mahAprAtihArya bhAmaMDala sAtamuM mahAprAtihArya dudubhi AThamuM mahAprAtihArya traNa chatra dareka mahAprAtihAryanuM varNana AgaLa vistArathI ApeluM che. sarva jIvone prAtihAryo ane atizayothI sahita evA bhagavAna tIrthakaranAM ro!! ! darzana thAo, e ja maMgala kAmanA. - lakhana 1. ahIM zrI mahAnizItha sUtranuM avataraNa pUruM thAya che. arihaMtanA atizayo Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamaMgala cAra janmathI, agiyAra karmakSayathI ane ogaNIsa devakRta, ema cotrIsa atizayone huM vaMdana karuM chuM. A cotrIsa atizayo meM varNavyA che. sarva devAdhideva mane zrutajJAna ane bodhi Apo. - zrI RSibhASita sUtra 74 arihaMtanA atizayo Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || adhyayana-1 || cAra sahaja atizayo 1. teSAM ca deho'dbhutarUpagaMdho, nirAmayaH svedamalojjhitazca / adabhuta rUpa ane sugaMdhavALuM tathA roga, prasveda ane malathI rahita zarIra. 2. zvAsoDAnyA ! kamalasamAna sugaMdhI zvAsocchavAsa. 3. rudhirAmiSaM tu gokSIradhArAdhavalaM hyavisram / gAyanA dUdhanI dhArA samAna dhavala ane durgadha vinAnAM mAMsa ane rakta. 4. gAdAnIdAravidhittvadara: AhAra ane nIhAra (zauca)nI kriyA adRzya. catvAra ete'tizayA sahotthAH / A cAra sahaja atizayo che. prathama sahajAtizaya adbhuta rUpa ane sugaMdhavALuM, roga, sveda ane malathI rahita zarIra. teSAM ca deho'dbhUtarUpaganyo, nirAmayaH svedamalojjhitazca / te tIrthakara bhagavaMtanuM zarIra abhuta rUpavALuM, adbhuta gaMdhavALuM, roga rahita, sveda rahita ane malarahita hoya che. ahIM zarIranAM pAMca vizeSaNo darzAvyAM che : 1. abhuta rUpavALuM 2. adbhuta gaMdhavALuM 1. a. ci. kAM. 1 zlo. 56-57. 2. teSAM te tIrthakara bhagavaMtonuM. 3, sveda-parasevo. 4. a. ci. kAM. 1 zlo. pa7. arihaMtanA atizayo 7pa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. rogarahita 4. svadarahita ane 5. nirmala A pAMce vizeSaNone ApaNe kramazaH vicArIzuM. 1. abhuta rUpavALuM zarIra : abhuta eTale lokottara. zrI tIrthakara bhagavaMtanA zarIranuM rUpa lokAtara hoya che, eTale ke zrI tIrthakara bhagavaMtanuM rUpa lokamAM sauthI uttama hoya che. bhagavaMtanA jevuM rUpa saMpUrNa jagatamAM bIjA koInuM paNa hotuM nathI. lokaprakAzamAM kahyuM che ke - jagatamAM prathama naMbaranuM rUpa zrI tIrthakara bhagavaMtanuM bIjA naMbaranuM rUpa zrI gaNadhara bhagavaMtanuM, trIjA naMbaranuM rUpa AhAraka zarIravALAnuM ane cothA naMbaranuM rUpa anuttara vimAnavAsI devatAnuM hoya che, te pachI anukrame UtaratuM rUpa cakravartI, vAsudeva, baladeva ane mahAmAMDalika rAjAonuM hoya che. te pachI UtaratuM rUpa bIjA rAjAo vagerenuM hoya che. tAtparya ke - bIjA rUpavALAo karatAM jemanuM rUpa anaMtagaNa adhika che, evA attara vimAnanA devatAo karatAM anaMtaguNa adhika rUpa AhAraka zIrInuM, AhAraka zarI . karatAM anaMtaguNa adhika rUpa gaNadhara bhagavaMtanuM ane gaNadhara bhagavaMta karo anaMta gara adhika rUpa zrI tIrthakara bhagavaMtanuM hoya che. bIjI rIte kahevAmAM Ave to zrI tIrthakara bhagavaMta karatAM anaMta gADInuM rUpa che gaNadhara bhagavaMtanuM hoya che. tethI anaMta guNahIna rUpa AhAraka zarIrInuM hoya che. tethI anaMta guNahIna rUpa anuttara vimAnavAsI devanuM hoya che, tethI anaMta guNahIna rUpa anukrame bIjA devatAo vagerenuM hoya che. devatAonI rUpa vikrvavAnI zakti abhuta hoya che. teo dhAre te rUpa vipharvI zake, paNa bhagavaMta samAna rUpa teo kadApi vikavI zake nahIM jyAre tenI rUpane vidurvavAnI zaktimAM bhagavaMtano atizaya (prabhAva) bhaLe tyAre teo bhagavaMta jevuM ja rUpa vikarvI zake. 1. loka pra. kA. lA. sa. 30, pR. 304. 2. koDI dava milake kare na sake, eka aMgUTha rUpa pratichaMda; esA adabhuta rUpa tihAro, barasata mAnuM amRta ko buMda. upA. zrI yazovijayajI kRta zrI aMtarIkSa pArzvanAtha stavana siddhA. sta, pR. 243. arihaMtanA atizayo Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka niryuktimAM kahyuM che ke - potAnI adbhuta zaktithI sarva devatAo maLIne eka aMguSThapramANa rUpa vidurve ane te rUpane bhagavaMtanA aMgUThAnI tulanAmAM mUkavAmAM Ave tA devanirmita aMgUThAnI tevI sthiti thAya ke jevI sUryanI sAme aMgArAnI' ! evI rIte bhagavaMtanAM saMghayaNa, saMsthAna, varNa, gati, sattva, sAra, zvAsa vagere sarva loka karatAM atyaMta (anaMtaguNa) uttama hoya che. tenuM kAraNa e che ke te bhagavaMtane tevA prakAranA viziSTa nAmakarmano udaya vartato hoya che. vajaRbhi nArAca nAmanuM saMghayaNa badhA prathama saMghayaNavALA jIvomAM amuka apekSAe samAna hovA chatAM, temAM paNa tAratamya hoya che. saMpUrNa vizvamAM bhagavaMta jevuM samacaturastra saMsthAna bIjA jIvonuM hotuM nathI. evI ja rIte bhagavaMtanA zarIra jevo zveta Adi varNa bIjA jIvonA zarIramAM kadApi hoto nathI. evI ja rIte bhagavaMta jevI gati, bhagavaMta jevuM sattva, bhagavaMta jevo sAra (bala) vagere bIjA jIvomAM kadApi hotAM nathI. zrI mahAnizItha sUtramAM kahyuM che ke - "aneka janmomAM saMcita karela sarvazreSTha puNyAtizayanA prabhAvathI bhagavaMtamAM atula bala, vIrya, aizvarya, sattva, parAkrama vagere hoya che.' 1, sarvasurA na vaM kRpamAnava vizvejJA . jiNapAdaMguThaM pai na sohae taM jahiMgAlo / / 569 / / - Ava. ni. hAri. 2, saMpathaUvasaMdA viUTVIphasattasAra sAsA | emAi aNuttarAI bhavaMti nAmodayA tassa / / 572 / / - Ava. ni. hAri. gA. 572 digaMbara janmathI 10 atizaya mAne che. te A rIte - 1. svadarahitatA, 2. nirmalazarIratA, 3. dUdha jevuM zveta rudhira, 6. vajaRSabhanArAca saMghayaNa, 5. samacaturasa saMsthAna, 7. anupama rUpa, 7, nRpacaMpakapuSpanI gaMdharAmAna uttama gaMdhane dhAraNa karavI, 8. 1008 uttama lakSaNa, 9. anaMtabala ane 10. hita, mita ane madhura bhASaNa. (jai. si. ko. pR. 141), AmAM atizaya-1, 2, 3, 6 ane 7nuM varNana abhidhAna ciMtAmaNimAM darzAvela cAra sahajAtizayonAM varNanamAM samAI jAya che. vItarAga stavanI pra. 5, zlo. 9 avacUrNimAM kahyuM che ke - nanvatizayAzcatustriMzadeva ? na, anantAtizayatvAt, tasya catustriMzat saMkhyAnaM bAlavabodhAya / zuM atizaya cotrIsa ja che ? nA, atizayo to anaMta che, cotrIsa saMkhyA to bAla jIvonA subodhArthe zAstromAM kahevAmAM AvI avacUrNinA A ullekhanA hisAbe digaMbaramAnya te darzAdazane atizaya kahevAmAM jarA paNa bAdha nathI. arihaMtanA atizayo 77 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jema sUrya daze dizAomAM prakAzathI skurAyamAna prakaTa pratApI kiraNonA samUhathI sarva graha, nakSatra, tArA ane candranI paMktine nisteja banAvI de che, evI ja rIte bhagavaMtanAM atyaMta kAMta, dIpta ane suMdara paganA aMgUThAnA agrabhAgano rUpAtizaya evo hoya che ke - tenI AgaLa sarva indro, indrANIo, devatAo, devIo, vidyAdharo, vidyAdharInAM sobhAgya, kAMti, dIpti, lAvaNya, rUpa vagerenAM samudAyanI badhI ja zobhA atyaMta tuccha bhAse che. 'sarva suMdara manuSya, devatAo, asuro ane teonI suMdarIonuM rUpa, lAvaNya, kAMti, sauMdarya, saubhAgya, dIpti vagerene ekatra karI eka mahAna rAzi banAvavAmAM Ave ane te eka bAju mUkavAmAM Ave ane bIjI bAju bhagavaMtanA paganA aMgUThAnA agrabhAgano karoDamo bhAga mUkavAmAM Ave to rAkhano Dhagalo jema kaMcanagirinI bAjumAM zobhA na pAme tema te paNa zobhA na pAme." eka bAju traNe bhuvananA tIrthakara sivAyanA badhA loko ekatra UbhA rAkhavAmAM Ave ane bIjI bAju eka ja tIrthakara hoya to paNa te sarva lokonA sarva guNo maLIne paNa bhagavaMtanA guNonA anaMtamAM bhAga paNa na Ave. ethI ja bhagavAna tIrthaMkara parama pUjanIya che." lokaprakAzamAM kahyuM che ke badhA ja devatAo bhegA thAya ane teo potAnI badhI ja zakti ane badho ja prayatna ekatra karIne bhagavaMtanA paganA aMgUThA jevo eka ja aMgUTho banAve, to paNa sarva jagatane rU5 vaDe sarva prakAre jItanArA bhagavAna zrI tIrthakaranA paganA aMgUThAnI tulanAmAM, bhagavaMtanI sAme durvAdIonA samUhanI jema, bUjhAI gayelA aMgArA jevo lAge." atizaya kone kahevAya te barAbara samajavA mATe bhagavaMtanA rUpanuM dRSTAMta bahu ja mananIya che. badhA ja devatAo maLIne paNa sarvazakti ane prayatnathI paNa bhagavaMtanA paganA aMgUThA jevo eka aMgUTho paNa na banAvI zake, jyAre eka ja devatA bhagavaMtanA saMpUrNa traNa rUpa banAvI zake. A be jAtanAM zAstravacano sApekSa che. ahIM prathama vikalpamAM bhagavaMtanA atizayanI vidyamAnatA na hovAthI sarva devatAo eka aMgUTho paNa na banAvI zake. bIjA vikalpamAM eka ja devatA bhagavaMtanA prabhAvathI bhagavaMta jevAM ja bIjAM traNa rUpa banAvI zake che. 1. mahAnisIha na, vA, prA. vi. 2. lokama. kA. lA. sa. 32. pR. 303, zlo. 905 ka. arihaMtanA atizayo Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'atizaya' zabdanA arthane samajAvatAM kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAjA abhidhAnaciMtAmaNinI svopajJa TIkAmAM kahe che ke -- jagato'pyatizerate tIrthakarA ebhirityatizayA: / je guNo vaDe tIrthakaro sarva jagatathI caDiyAtA lAge che, te guNone atizaya kahevAmAM Ave che. dA.ta. rUpa guNa. jagatanA sarva suMdara jIvonuM rUpa ekatra piDita karavAmAM Ave, to je rUparAzi thAya tenA karatAM bhagavaMtanuM rUpa anaMtaguNa caDiyAtuM che. A 34 atizayomAMno koI paNa atizaya lo ane tenA jevI jagatanI badhI ja vastuo bhegI karo, to bhegI karelI sarva vastuonA guNarAzi karatAM bhagavaMtano eka atizaya anaMtaguNa adhika guNavALo ja hoya. AmAM koI apavAda nathI. atizaya svarUpa varamAM je saMpUrNa jagata karatAM caDhiyAtApaNuM Ave che, te bhagavaMtanA prabhAvathI ane bhagavaMtanA mahimAthI ja Ave che, e vAta nizcita che. lokaprakAzamAM kahyuM che ke - pratirUpeSu yatteSu nAkibhirvihateSvapi / rUpaM syAd bhagavattulyaM tanmahimnaiva tadhruvaM / / 904 / / - kAlaloka sarga. 30, pR. 303. bhagavaMtanA samavasaraNamAM traNa pratirUpa bhale devatAoe banAvyA hoya, to paNa te pratirUponAM rUpamAM je bhagavaMtanA rUpanI sAthe tulyatA Ave che, te to nizcita rIte bhagavaMtanA mahimAthI ja che. dareka atizayane A bhagavaMtanA mahimAno dhuvaniyama sadA lAgu paDe che. pUrve rUpanuM dRSTAMta samajAvela che. vadhu spaSTatAnI khAtara surapuSpavRSTi prAtihAryalaIe, prAtihAryo paNa viziSTa prakAranA atizayo ja che. zrI tIrthaMkara bhagavaMtanI bhakti nimitte devatAo eka yojana sudhI jAnupramANa jevI puSpavRSTi kare che, tevI uttamottama puSpavRSTi bhagavaMtanA abhAvamAM sarva devatAo maLIne paNa na karI zake. kadAca tevI puSpavRSTi karavAno prayatna kare to paNa bhagavaMtanA mahimAthI puSpavRSTimAM jevA uttama guNo siddha thayA che, tevA kadApi na thaI zake. puSpone teonA 1. a. ci. kAM. 1 glo. 58 TIkA. 2. sarve pratiSyitithivizeSA: || - vI. sta, pra. 5, glo. 9, ava, arihaMtanA atizayo 79 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparathI karoDo loko gamanAgamana karavA chatAM, pIDA thatI nathI, eTaluM ja nahIM, paNa puSpo samullAsa anubhave che, te kevaLa bhagavaMtano ja prabhAva che. devatAo pappAnI A bAdhArahitatA ane samullasitatA kadApi sarjita na karI zake. bhagavaMtanA prabhAvathI A puSpavRSTi saune mATe jevuM sukhamaya vAtAvaraNa sarje che, tevuM vAtAvaraNa devatAo traNe kALamAM paNa na nirmANa karI zake. zrI AtmArAmajI mahArAja sattarabhedI pUjAmAM gAya che ke - tApa hare tihuM loka kA re, jina caraNe jasa DerA / zrI jinezvara bhagavaMtanA caraNe je puSpono Azraya che, te puSpo - te puSpavRSTi traNe lokanA tApane (dravya-bhAva ubhaya prakAranA tApane) hare che. viziSTa vAtAvaraNane sarjavA mATe badhI ja vastuo jarUrI hoya che. bhagavaMtanI dezanAne zravaNa karanArA jIvonA hRdayamAM, jIvonAM zarIramAM ane bAhya vAtAvaraNamAM zravaNa mATenI saMpUrNa yogyatA je utpanna thavI joIe, tenA mATe sAkSAt bhagavAna, badhA ja prAtihAryo, badhA ja atizayo, tevA prakAranI parSadA, tevuM samavasaraNa vagere badhuM ja jarUrI hoya che. dareka vastunI potapotAnAM sthAne mahattA che. jema ghaDiyALamAM dareka bhAganI potapotAnAM sthAne mahattA hoya che, tema ja samagra ghaDiyALanI apekSAe paNa tenuM mahattva hoya che tema ahIM paNa jANavuM. lokaprakAzamAM kahyuM che ke - bhagavaMtanuM te adbhuta rUpa jagatanA sarva jIvonI vANIno aviSaya che. sArAMza ke jagatanA badhA ja jIvo bhagavaMtanAM rUpane vANI vaDe varNavavA jAya to paNa te rUpanuM sarvAga saMpUrNa varNana thaI zake nahIM. zrI bhaktAmara stotramAM rUpanuM varNana karatAM kahyuM che ke - yaH zAntarAgarucibhiH paramANubhistvaM, nirmApitastribhuvanaikalalAmabhUta / tAvanta eva khalu te'pyaNavaH pRthivyAM, yatte samAnamaparaM na hi rUpamasti / / 12 / / traNe bhuvananA adabhuta tilakarUpa (sarvottama rUpavaMta) he bhagavaMta ! zAMtarasanI zobhAvALA je paramANuo vaDe Apa nirmANa karAyA cho, te paramANuo vizvamAM kharekhara teTalA ja che, kAraNa ke ApanA jevuM rUpa jagatamAM bIjuM nathI ja. 1 tAdazADyAatAM rU-jIllAvAmA rAt aa - kAlaloka, sarga. 30, pR. 304, glo. 908. 80 arihaMtanA atizayo Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanuM zarIra sarva jIvonAM zarIra karatAM atyaMta vilakSaNa hoya che. keTalAka tIrthakaronuM zarIra priyaMgu vRkSa samAna nIla varNanuM, keTalAkanuM suvarNa samAna pIta, keTalAkanuM padmarAga maNi samAna lAla ane keTalAkanuM aMjana samAna zyAma varNanuM hoya che. A upamA paNa samajAvavA mATe ja che. bAkI to zvetavarNanA eka ja zrI tIrthaMkara bhagavaMtanuM rUpa evuM hoya che ke tenI AgaLa badhA ja sphaTika maNio jhAMkhA paDI jAya. sphaTika maNi karatAM anaMtaguNa ujvalatA temAM hoya che. bIjA varSonA viSayamAM paNa e ja rIte samajI levuM. bhagavaMtamAM paramAtma tattva aMtargata hoya che, tene bhale koI jANe ke na jANe, paNa jyAM bhagavaMtanAM rUpa upara dRSTi paDI, tyAM ja jonAranuM aMtaHkaraNa parama abhuta rasathI sarva rIte vAsita thaI ekadama bhagavaMta tarapha AkarSita thaI jAya che. bhagavaMtanuM rUpa ja evuM divyAtidivya hoya che ke jonAranI dRSTi te rUpamAM tarata ja nimagna thaI jAya. samavasaraNamAM beThelA badhA ja jIvo bhagavaMtanA rUpa upara sthira dRSTivALA thaI jAya, emAM jarA paNa Azcarya nathI. samavasaraNamAM AvelA bhavya jIvo paNa evuM viziSTa puNya karIne AvelA hoya che ke teo e divya vAtAvaraNa joI zake. bhagavaMtanuM adbhuta rUpa, atizaya, prAtihAryo, parSadA, divyavANI vagere badhI ja vastuo samavasaraNamAM eka evuM vAtAvaraNa sarje che, ke temAM AvelA jIvane parama sukha, zAMti, svasthatA, samAdhi vagereno anubhava thAya. Avo anubhava bhagavaMtanI vANIne jhIlavA mATe jarUrI hoya che ane vANI pote paNa e anubhavane uttejita karanArI hoya che. dharmanuM jevuM mUrtimAna bhavya svarUpa samavasaraNamAM vidyamAna hoya che, tevuM mahAna svarUpa anyatra koI paNa kALamAM jovA maLe nahIM. samavasaraNamAM badhuM ja lokottara hoya che. jagatanAM sarva AzcaryA jyAM ekasAthe jovA maLe tenuM ja nAma samavasaraNa ! jagatanAM bIjAM Azcaryo to evAM hoya che ke jIvane zAMtarasa sivAyanA bIjA rasomAM laI jAya, jyAre samavasaraNanI pratyeka vastu zAMtarasanuM mUrtimAna rUpa hoI jIvomAM zAMtarasanI niraMtara vRddhi karanAra hoya che. 2. lokottara sugaMdhavALuM zarIra : je vizeSatAo ApaNe bhagavaMtanAM rUpamAM joI gayA te badhI ja gaMdhanA viSayamAM paNa ucita rIte samajI levI. bhagavaMta je puNya karIne AvelA che, te puNya ja evuM che ke jagatanA anya koI paNa jIvamAM te hoya nahIM, eTaluM ja nahIM paNa jagatanA sarva jIvonAM puNyano saravALo karavAmAM Ave to paNa te bhagavaMtanA puNyanA anaMtamA bhAge paNa na arihaMtanA atizayo 87 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave. AvA puNyanA prabhAvathI bhagavaMtane maLeluM rUpa kevuM hoya te ApaNe pUrve joI gayA. jevuM rUpa adabhuta tevI ja sugaMdha paNa adbhuta. jagatanA sarva sugaMdhI padArthonA sugaMdhanA tattva karatAM anaMtagaNa adhika sugaMdha bhagavaMtanA zarIranI hoya che. tenA mATe badhI upamAo nirarthaka che. kalpavRkSonAM puSponI mALAnI sugaMdha ke zreSThamAM zreSTha caMpaka puSponI sugaMdha bhagavaMtanA dehanI nitya sugaMdhanI koI visAtamAM nathI. bIjAonAM zarIrane sugaMdhI banAvavA mATe kasturI, caMdana vagere sugaMdhI dravyothI vAraMvAra vAsita karavA paDe che, chatAM te sugaMdha UDI jatAM vAra nathI lAgatI, jyAre bhagavaMtanA zarIrane koI sugaMdhI dravyathI vAsita karyA vinA ja te nitya sugaMdhI rahe che. teno svabhAva ja sugaMdhamaya che. jema bhagavaMtanAM rUpa para sthira thatAM cakSuindriya samAdhine anubhave che, tema bhagavaMtanI sugaMdhamAM lIna thayelI dhrANendriya paNa viziSTa samAdhine pAme che. A rIte bhagavaMtanAM saMnidhAnamAM bhagavaMtanA prabhAvathI jIvone sarva indriyonI samAdhi (sthiratA) atyaMta sulabha thAya che. ahIM lokottara sugaMdha te upalakSaNa jANavuM, bAkI to bhagavaMtanA zarIranA sparza vagere paNa lokottara hoya che. 3. rogarahita zarIra : zrI vItarAga-stavanI avacUrNimAM kahyuM che ke - tathA svabhAvAdeva bhagavatAmarhatAmaGgAnyazeSavyAdhivedhuryavarjitAnyeva / tevAM prakAranA viziSTa svabhAvathI ja zrI arihaMta bhagavaMtonAM aMgo sarva prakAranA rogo tema ja vikalatA (khoDakhAMpaNa vagere)thI rahita ja hoya che. bhagavaMtanuM zarIra saMpUrNa nirAmaya hoya che. bhagavaMtanA cyavanathI mAMDIne nirvANa sudhInA kALamAM bhagavaMtanA zarIramAM koI paNa roga utpanna thato nathI. bhagavaMta zArIrika dRSTie saMpUrNa ArogyavALA hoya che. koI paNa jIvane saMpUrNa janmakALamAM eka paNa roga na thAya evuM bhAgye ja bane. Ama to zAstro pote ja zarIrane sarva rogonuM Alaya (ghara) kahe che. chatAM kadAca koI evA manuSyo hoya ke je saMpUrNa jIvana sudhI suMdara ArogyavALA rahyA hoya, to tevA prakAranA manuSyo karatAM paNa bhagavaMtanuM Arogya anaMtaguNa adhika hoya che. devatAomAM roga hotA nathI. teo suMdara ArogyavALA hoya che. badhA ja ArogyavALA manuSyo ane devatAo karatAM bhagavaMtanuM Arogya anaMtaguNa adhika hoya che. 82 arihaMtanA atizayo Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtane uttama AyuSya, paramarUpa, parama nIrogItA (Arogya), jaganyUjanIyatA vagere je prApta thAya che tenuM paramakAraNa sarva jIvo pratyenI teonI asIma bhAvadayA hoya che. traNa traNa bhava sudhI jagatanA sarva jIvonA uddhArarUpI bhAvadayAthI - bhAva ahiMsAthI je bhagavaMtano AtmA saMpUrNa bhAvita thaI gayo hoya te bhagavaMtane rUpa, Arogya, Ayu, bala vagere badhuM ja sarvottama maLe, emAM jarA paNa Azcarya nathI. bhAvadayA-ahiMsAnuM phaLa batAvatAM yogazAstramAM kahyuM che ke - dIrghamAyuH paraM rUpamArogyaM zlAghanIyatA / sAyA: panna sarva mit vAva sA II - p. 2, . 12. dIrgha Ayu, paramarUpa, parama Arogya, janaprazaMsanIyatA vagere badhuM ja ahiMsAnuM phaLa jANavuM. vadhAre zuM karIe ? te ahiMsA to kAmadA-sarva manoratha paripUrNa karanArI ja che. pUrvanA kALamAM yogIo zarIrane nIrogI ane sudaDha rAkhavA mATe kAyAkalpano prayoga karatA hatA. A rIte kAyA-kalpa karela badhA ja yogIo karatAM bhagavaMtanuM zarIra anaMtaguNa nIrogI ane svAbhAvika rIte janmathI ja sudaDha hoya che. jenA bhAvI karmakSayaja atizayanA prabhAvathI savAso yojana pramANa bhUmimAM rahenArAM badhAM ja prANIo saMpUrNa rogarahita thavAnAM hoya te bhagavaMtane janmathI ja koI paNa roga kevI rIte hoI zake ? bhagavaMtanA janmakAlIna zarIra AdinuM varNana karatAM kalpasUtramAM kahyuM che ke - sukomaLa hAthapagavALA, koI paNa jAtanI khoDakhAMpaNa vinAnA evA saMpUrNa paMcendriya zarIravALA, svastika vagere 1008 lakSaNo ane masa, tala vagere cihnothI yukta, zarIranA sarva uttama guNothI sahita, mAna, unmAna ane pramANathI paripUrNa zobhAyukta sarvAga suMdara zarIravALA caMdrasamAna saumya, kAMta, priya, surUpa.' 4. sveda ane malathI rahita zarIra : bhagavaMtanuM zarIra sveda ane malathI rahita hoya che. bIjAonAM zarIra garamInA divasomAM svedathI parasevAthI bhIMjAI jAya che, jyAre bhagavaMtanuM zarIra svabhAvathI ja evuM hoya che ke game tevI garamImAM paNa bhagavaMtanA zarIre parasevo thAya nahIM. sAmAnya lokonAM zarIranI cAmaDIne vAraMvAra sApha na karavAmAM Ave to tenA para melanA thara bAjhI jAya che. bhagavaMtanuM zarIra svabhAvathI ja evuM hoya che ke zarIranA 1. sukumAlapANipAyaM ahINasaMpunapaMciMdiyasarIraM lakkhaNavaMjaNaguNovaveyaM mANummANapamANapaDiputrasujAyasavvaMgasuMdaraMga sasisomAkAraM kaMtaM piyaM sudaMsaNaM / sUtra-53. arihaMtanA atizayo Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMtarika temaja bAhya vAtAvaraNamAM rahelA rajakaNa Adi koI paNa kAraNothI bhagavaMtanuM zarIra melathI taddana nirlepa hoya che. je mANasanA zarIre ochAmAM ocho mela caDato hoya evA mANasanAM zarIrane atyaMta svaccha karyA pachI tenA zarIranI je nirmaLatA hoya che tenA karatAM anaMtaguNa adhika nirmaLatA bhagavaMtanAM zarIranI svabhAvathI ja hoya che. A atizayane samajAvavA mATe zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - __ nirAmayA nirUvalevA gAyalaThThI / jAyanTrI eTale gAtrayaSTi eTale zarIra. te nirAmaya-rogarahita ane nirUpalepa hoya che. ahIM nirUpalepa zabda bahu ja mahattvano che. te batAve che ke - koI paNa kAraNathI bhagavaMtanA zarIrane melano upalepa (melanuM bAjhavuM vagere) thAya nahi.' pariSahone ane upasargone sahevA jyAre bhagavAna mahAvIra anArya dezamAM vicaratA hatA tyAre tyAMnA anADI mANaso dhyAnastha bhagavaMtanA zarIra para dhULanA moTA moTA DhagalAo karI nAkhatA. AvI sthitimAM paNa bhagavaMtanA zarIrane te dhULano leza paNa lepa lAge nahIM, te A atizayanA prabhAvathI jANavuM. jema sarva jIvo jene AtmabhUta thaI gayA che, je sarva jIvone samyag rIte jue che, jeNe sarva Azravo sthagita karyA che ane jeNe indriyone damI nAkhI che, evA muninA AtmAne pApakarmanI raja na coMTe, tema bhagavaMtanA zarIrane koI paNa jAtano mela coMTI zake nahIM. dvitIya sahajAtizaya kamaLasamAna sugaMdhI zvAsocchazvAsa zvAsIDabAMdha: | bhagavaMtano zvAsa adbhugaMdha hoya che. zvAsa eTale ucchavAsa ane niHsvAsa. anna eTale kamaLa, tenA jevI che gaMdha jenI te adbhUgaMdha. sArAMza ke bhagavaMtanA ucchavAsa ane niHzvAsa banne kamalasamAna sugaMdhI hoya che. jagatanAM uttamamAM uttama kamaLamAM je sugaMdha hoya che tenA karatAM anaMtaguNI sugaMdha bhagavaMtanA ucchavAsa ane niHzvAsamAM hoya che. eka bAju jagatanAM badhA ja sugaMdhI padArthonI sugaMdha mUkavAmAM Ave ane eka bAju bhagavaMtanA zvAsocchavAsanI sugaMdha mUkavAmAM Ave to anya padArthonI sugaMdha bhagavaMtanI zvAsocchavAsanI sugaMdha karatAM anaMta guNahIna hoya che. 1. 1. 2. sUtra-34. a. ci. kAM1 zlo, 57. zvAsa:==vAsani:zvAsam | - a. ci. kAM. 1, glo. 57 sva. 84 arihaMtanA atizayo Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatamAM uttamamAM uttama sugaMdhI koI vastu hoya to te bhagavaMtano ucchavAsa ane niHzvAsa che, jyAre bhagavaMta viharamAna hoya che tyAre sugaMdhanA sAcA rasika evA bhamarAo je je puSpa para lIna thaIne beThelA hoya te te badhAM ja puSpone tatkSaNa tajI tajIne bhagavaMtanA zvAsocchavAsane anusare che. zrI vItarAga stava prakAza-2, zloka-7mAM kahyuM che ke - he bhagavan! ApanA niHzvAsanI surabhitA cAre dizAomAM eTalI badhI phelAya che ke - jalamAM utpanna thayelAM puMDarIka Adi kamaLo tema ja bhUmi para utpanna thayelA tilaka, caMpaka, azoka, ketakI, bakula, mAlatI vagere puSpone tatkAla tajIne sugaMdharasika bhamarAo ApanI niHzvAsanI surabhitAne anusare che. tRtIya sahajAtizaya gAyanA dUdhanI dhArA samAna dhavala (dvaita) durgadha vinAnA mAMsa ane rakta rudhirAmiSaM tu gokSIradhArAdhavalaM hyavisram / te tIrthakara bhagavaMtanA zarIranAM mAMsa ane rakta (lohI) gAyanA dUdhanI dhArA jevAM dhavala-bdhata-sapheda ane durgadha vinAnAM hoya che. - bhagavaMtanA rU5, lAvaNya, bala, sarva kaLA - naipuNya, dAna, dhyAna, jJAna, traNa gaDha, traNa chatra, cAmara, indradhvaja , indronuM paNa pagamAM paDavuM vagere guNo to sarva jagata karatAM vilakSaNa che ja; A badhA guNo alpa pramANamAM bIjAomAM paNa hoya che, jyAre bhagavaMtanAM mAMsa ane raktanI je dhavalatA ane adurgadhatA che, te to koInAM paNa mAMsa ane raktamAM hotI ja nathI. tAtparya ke raktamAMsanI dhavalatA ane adurgadhatA so so TakA phA tIrthakara bhagavaMtanA zarIramAM ja hoya che. rakta ane mAMsa kevaLa adurgadhI ja hoya che, eTaluM ja nahIM, paNa parama parimala-suvAsathI samRddha paNa hoya che. bIjAonAM rakta-mAMsa to jovAM paNa na game tevAM hoya che, jyAre bhagavaMtanAM rakta mAMsa ajugupsanIya napharata na.pedA kare tevAM hoya che. kevaLa ajugupsanIya ja nahi paraMtu jovo game tevAM ane Azcarya pamADe tevAM hoya che. bhagavaMtanA page caMDakauzika sarpa hasyA to kharI, paNa jyAM bhagavaMtanA pagamAMthI nIkaLatuM gAyanA dUdhanI dhArA samAna zveta rakta joyuM, tyAM to AzcaryathI cakita thaI gayA. koI paNa jIvamAM jovA na maLe evuM, sapheda lohI teNe joyuM. bhagavaMtanA lohInuM darzana karanAra e ja eka bhAgyazALI jIva hato ! bIjA koIe paNa bhagavaMtanA dehanAM 1. a. ci. kAM. 1 zlo. 57. arihaMtanA atizayo Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raktanAM carmacakSuthI darzana karyA hoya, evuM jANavA maLyuM nathI. lohI jotAM ja Azcarya ane UhApoha bannenI dhArAo tenA manamAM pravardhamAna thavA (vadhavA) mAMDI, tyAM to bhagavaMtanI asIma mahAkaruNAnA amRta niyaMda rUpa (amRtanAM jharaNArUpa) "luphsa ! bu ! caMdoniyAM !' e zabdoe karNamArga dvArA tenA hRdayamAM praveza karyo ane pachI zuM thayuM, te to jagajAhera che ja. abhidhAna ciMtAmaNimAM ahIM kSIraghArAghavanaM padano prayoga che. dhArA zabda ahIM mahattva che. gAyanA stanamAMthI dUdhanI dhArA nIkaLatI hoya te vakhatanI tenI dhavalatA ahIM iSTa che. te vakhate temAM leza paNa malinatA hotI nathI, paNa te dUdhane pAtra (vAsaNa)no saMyoga thatAM ja tenI nirmaLatAnA TakA ghaTavA lAge che. vaLI gAyanuM dUdha to ahIM upamAna mAtra che. bAkI kharI rIte to gAyanA dUdhanI dhArA karatAM bhagavaMtanAM raktamAMsa anaMtaguphA adhika dhavalatAdi guNothI samRddha hoya che. zarIranI dhAtuomAM jenI gaNanA thAya che, evAM rakta-mAMsa paNa jo bhagavaMtanA zarIranAM sarva jIvo karatAM vilakSaNa hoya, to pachI bhagavaMtanI badhI ja vastuo sarva jIvo karatAM vilakSaNa ane zreSTha hoya emAM zuM Azcarya che ! caturtha sahajAtizaya AhAra ane nIhAranI kriyA adRzya. madaranIdAravidhisvara: AhAra eTale khAvuM-pIvuM, nIhAra eTale mala ane mUtrano tyAga ane vidhi eTale kriyA. te adazya eTale carmacakSuthI na joI zakAya tevI hoya che. te tIrthakara bhagavaMtanI AhAra ane nIhAranI kriyA carmacakSuthI adazya hoya che. avadhijJAnarUpa cakSuvALAne (avadhijJAnI devatA ke manuSyane) te adazya hotI nathI. zrI samavAyAMgamAM kahyuM che ke : pacchanne AhAranIhAre adisse maMsacakkhuNA / 1. he caMDakauzika ! pratibhA pAma ! pratibodha pAma ! aci. ka. 1, kSo, 58. 2. sUtra-34. 3. sarakhAvo - AhArA nIhArA adissA maMsacakhuNo sayayaM / - AhAra ane nIhAra mAMsacamuvALAne satata adazya hoya che. - zrI RSibhASita sUtra 86 arihaMtanA atizayo Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanA AhAra-nIhAra pracchanna-gupta hoya che, mAMsacakSuvALA jIvo te joI zakatA nathI. A viSayane spaSTa karatAM pravacanasAroddhAranI vRttimAM kahyuM che ke - to kriyA na dute mAMsAkSA.... karAtA te AhAra ane nIhAra mAM cakSuthI dekhAtA nathI. A avataraNa zrI vItarAgastavanA prakAza-2, zlo. 8nA vivaraNamAMthI lIdhuM che. te vivaraNamAM kahyuM che ke : tA 2 - dehaM vimalasuaMdhaM, AmeyapasseyavajjiyaM rUvaM / rahisaM gokkhIrAbhaM, nivisaM paNDuraM maMsaM / / 1 / / AhArA nIhArA, adissA maMsacakkhuNo sayayaM / nIsAso a suaMdho, jammappabhiI guNA ee / / 2 / / ityAdiRSibhASitasya saMvAdaH / Ano anuvAda pariziSTamAM Apela che. ahIM A vivaraNamAM A avataraNane zrI RSibhASitanuM kahevAmAM AvyuM che. sudharmA jJAnamaMdira, 17, kAMdAvADI, muMbaI, taraphathI sa. 2020, dIpamAlikAnA (tA. 17- 10-1993) divase samAviDuiM sutArUM graMtha bahAra paDela che. tenA anuvAdaka tathA saMpAdaka munizrI manoharamunijI mahArAja che. A graMthamAM uparanuM avataraNa kyAMya maLatuM nathI. vaLI A graMthanuM saMpUrNa avagAhana karyA pachI paNa e prazna ubhA ja rahe che ke A sitha te sAcuM RSibhASita che ke kema ? pariziSTamAM Apela simajhADuM nI gAthAna jaina stotra saMdohamAM vastrinitizayastavana" e nAma ApyuM che, paNa zrI vItarAgastavanuM vivaraNa jotAM A gAthAo RSimafSata (masivuM) nI hoya ema lAge che. arihaMtanA atizayo. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-ra) 11 karmakSayaja atizayo kSetre sthitiryojanamAtrake'pi nRdevatiryagjanakoTikoTe:' / / eka yojanamAtra kSetramAM manuSyo, devo ane tiryaMconI koDAkoDI saMkhyAno samAveza. 2. vALI kRtirdhavaratnomApa - saMvAdinI yojanagAminI ca / vANI-manuSya, tiryaMco ane devonI sarva bhASAomAM pariNamatI ane yojanagAminI. 3 bhAmaNDalaM cAru ca maulipRSThe, viDambitAharpatimaNDalazri / mastakanI pAchaLa sUryamaMDalanI zobhAne jItatuM suMdara bhAmaMDala. 4/22. sAtre 2 vyatizatI nA", "vaireta yo "mAryativRSTyavRSTayaH / syAneta ekAdaza karmaghAtajAH / / 250 gAu (125 yojana)mAM roga, vera, iti, mAri, ativRSTi, avRSTi, durmikSa ane svaparacakrabhaya na hoya. A 11 karmakSaya atizayo che. prathama karmakSayaja atizaya yojanamAtra kSetramAM manuSyo, devo ane tiryaMconI koDAkoDI saMkhyAno samAveza. kSetre sthitiryojanamAtrake'pi nRdevatiryagjanakoTikoTeH / / eka yojana pramANa samavasaraNa bhUmimAM devatAo, manuSyo ane tiryaMconI koDAkoDI saMkhyAno anAbAdha samAveza thAya che. 1. ahIM saMskRtamAM Apela mULapATha abhidhAnaciMtAmaNi, devAdhideva kAMDa, zlo. pa764no che. 2. a. ci. kAM. 1, lA. 58. 3. kaDAkaDI = 1 karoDa 1 1 karoDa ( samadavat) 88 arihaMtanA atizayo Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanA A prathama karmakSayaja atizayanA prabhAvathI koDAkoDI saMkhyAmAM rahelA devatAo, manuSyo ane tiryaMco phakta eka ja yojanapramANa bhUmimAM samAI jAya che. badhA sukhethI dezanA sAMbhaLe che, koIne paNa saMkocAIne besavuM paDatuM nathI ane tethI koIne paNa koI jAtanI pIDA thatI nathI. karmakSayaja atizaya eTale te atizaya ke je jJAnAvaraNIya karma vagere cAra ghAti kamAMnAM kSayathI utpanna thAya che. bhagavaMtanA ghAtikarmono kSaya thatAM ja bhagavaMtane karmalayaja agiyAra atizayo utpanna thAya che. A agiyAra karmakSaya atizayonA vize zrI vItarAga stavamAM kahyuM che ke - "he yogavara cakravarti ! A je agiyAra atizayo pUrve varNavyA, te ApanA darzana jJAna cAritrarUpa ratnatrayanA parama ekIbhAvarUpa yogasAmrAjyano mahAna mahimAM che. he deva ! ApanI vizuddha ratnatrayI ja sAcuM sAmrAjya che, kAraNa ke te traNe bhuvanamAM sanAtana evI saMpattine utpanna karanAra che. he svAminuM ! koI paNa buddhimAna puruSa ApanA A mahAna karmaya, zaya svacakSuthI nIrakhIne vismaya pAmyA vinA na ja rahe nAtha ! ApanA A atizayo kavaLa . jI re be hajAra mANasone ja vidita hoya evA nathI, e to carAcara vizvamAM suvikhyAta che. he devAdhideva ! Ape lokottara bhavya puruSArtha karIne je karmakSaya karyo che. prabha! tho A yogalakSmI Apane svaye varI che." ghAtikarmano ane rAgadveSano kSaya to badhA ja vItarAga mahApuruSo kare ja che, te pachI te badhAne kevalajJAna paNa utpanna thAya che. badhA ja vItarAga bhagavaMtA ghAnika ke rAgadveSano kSayanI apekSAe ane kevalajJAnanI prAptinI apekSAe samAna che. rogala' hatuM 1. Avazyaka niryukti gA. 539nI hAribhadrIvRttimAM kahyuM che ke - .... saMdhyayafmareMaffma: parivRto devodyotenAzeSaM panthAnamudyotayan devaparikalpiteSu padyeSu caraNanyAsaM kurvana madhyamAnagayoM mahAsenavanodyAnaM saMprAptaH / zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra prabhune kevalajJAna utpanna thatAM ja cAre prakAranA devatA A yA , devatAoe eka muhUrta sudhI bhagavaMtanI pUjA karI. bhagavaMte dezanA ApI. te pachI anyU karoDa devatAothI parivarelA, devatAoe karela udyotathI saMpUrNa pathane prakAzita karatA ane devaracita suvarNa kamaLo para caraNanyAsa karatA bhagavAna madhyamAM nAmanI nagarImAM mahAsana vana udyAnamAM padhAryA. ahIM asaMkhya karoDa devatAono nirdeza che. 2. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAyakarma. 3. vI. sva. viva. ava. pra. 3, zlo. 12. arihaMtanA atizayo Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthArUpa vItarAgatA ane kevalajJAnarUpa sarvajJatA badhAmAM samAna che. temAM taratamatA nathI, chatAM vizeSagrAhI nayonI apekSAe bhagavaMtanA rAgadveSajayane apAyApagamAtizaya kahevAmAM Ave che. arthAt rAgadveSarUpa apAyano (AtmAne hAnikAraka vastuno) je apagama-nAza bhagavaMtamAM thayela che, te atizaya che, kAraNa ke bhagavaMtanAM sannidhAnamAM bIjAonA paNa apAyo dUra thAya che. atizaya eTale bIjA badhA karatAM anaMta guNa caDiyAto guNa. e apekSAe bhagavaMtanI vItarAgatA te kevaLa vItarAgatA ja nathI paNa te apAyApagama atizaya che, arthAt bhagavatamAM je vItarAgatA che, te bIjA vItarAma AtmAo karatAM anaMtaguNa caDiyAtI che. bhagavAna tIrthakara te bhagavAna tIrthakara ja che. temanA jevA :- + pIjI koI vasA nathI, thatA nathI ane thavAnA paNa nathI. bhagavaMtano pratyeka guNo . ' , , , kejara vastu che. tenI samAnatA anya koI paNa AtmAdimAM kadApi hA - ke nahI. to pachI adhikatA to hoI ja kyAMthI zake ? badhA siddha sarakhA hovA chatAM ghI logassa sUtra - ne no uttama siddhA ema kahIne tIrthakara bhagavaMtone lokamAM uttama evA siddha ' kahe che. A badhAM ja kathana vizeSagrAhI nayanAM jANavAM. sAmAnya prA. yonI apekSAe badhAM ja vItarAga jIvomAM vItarAgatA samAna hoya che. zrI ji. bhAratanI mane varatamAta sAmAnya- vizeSa ubhayAtmaka hoya che. e ja apekSAe bhagavaMtanA jIvanI bhogomAM rati ke rAjyapAlana vagere avasthAmAM paNa lokottara hoya che. te badhI ja avasthAomAM bhagavaMta lokottara vairAga dvArA karmane kSaya ja karatA hoya che. bhagavaMtanA vairAgya vize zrI vItarAgastavamAM nIcenI vastuo bahu ja mahatvanI kahI che : 1. bhagavaMtane chellA janmamAM janmathI ja sahaja vairAgya hoya che. 2. bhagavaMta mokSanA upAyone vize sadA kuzaLatApUrvaka pravRttizIla ane sukha ane sukhanA hetuomAM paNa sadA vairAgyavALA hoya che. 3. bhagavaMtano vairAgya vivekapUrNa hoya che. 1. jagato'pyatizerate tIrthaMkarA ebhirityatizayAH / A guNo vaDe tIrthakaro jagatanA badhA ja jIvo karatAM caDiyAtA hovAthI A guNo atizaya kahevAya che 2. prakAza 12. CO arihaMtanA atizayo Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. carama janmanA pUrvanA janmamAM jyAre bhagavaMta devatAI sukho bhogavatA hoya che, tyAre ane chellA janmamAM rAjyasukha vagere sukho bhogavatA hoya che, tyAre paNa sadA virakta hoya che. 5. bhagavaMta nitya virakta hoya che. 6. bhagavaMta sukha-du:kha vize ke bhava-mokSa vize udAsIna hoya che. 7. bhagavaMtane sahaja jJAnagarbhita vairAgya hoya che. 8. bhagavaMta sadA udAsIna hovA chatAM sadA satata vizvanA upakAraka hoya che. zrI haribhadrasUri mahArAjA yogadaSTisamuccayamAM, upAdhyAya bhagavAna zrI yazovijayajI mahArAjA dhAtrizat dvAtrizikAmAM 24mI batrIzImAM, yogadaSTinI sajhAyamAM kAMtAdRSTinA varNanamAM ane adhyAtmasAranA vairAgya saMbhava adhikAramAM uttama prakAranA vairAgya vize kahe che ke - vairAgyanI A ucca dazAmAM kAmabhogono saMyoga paNa mahAtmAonI ati baLavAna dharmazaktino nAza karato nathI. dIpakane olavanAra vAyu prajavalita dAvAnalana na olavI zake. - asthAyI vairAgyavALA jIvanI dharmazaktine ahIM dIpakanI ane uttama vairAgyavALA jIvanI dharmazaktine ahIM dAvAnalanI upamA ApavAmAM AvI che. vAyu dIpakane olavI nAkhe, paNa dAvAnalane prajvalita kare, tema kAmabhogono saMyoga uttama AtmAonA vairAgyAdine vadhAre che. teo svecchAthI kAmabhAgomAM pravartatA nathI, paNa karma tene pravartAve che. bhoganA saMyogamAM paNa teo aMtarAtmAthI virA hAI karmanirjarA karatA hoya che. dvitIya karmakSayaja atizaya vANI - sarvabhASAsaMvAdinI ane yojanagAminI vANI nRtiryaksuralokabhASA saMvAdinI yojanagAminI ca / vANI = bhASA-ardhamAgadhI. saMvAdinI=manuSyo, tiryaMco ane devonI bhASArUpe pariNamatI. yojanagAminI = eka yojana sudhI sarva dizAmAM phelAtI. bhagavaMta ardhamAgadhI bhASAmAM dezanA Ape che. bhagavaMtanA prabhAvathI A bhASA sarva jIvone potapotAnI bhASAmAM pariName che. eTale ke samajAya che. 1. dharmazajI ne nyatra, mAthAno vadhaat | hanti dIpApaho vAyurvvalantaM na dAvAnalam / / 2. e. 4i. kAM. 1 lA58 - adhyAtmasAra, ke . arihaMtanA atizayo Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtane sarva jIvo pratye ke pratyeka jIva pratye pUrvanA bhavomAM je mahAna vAtsalya siddha karyuM che, tenuM A sarvottama phaLa che, bhagavaMtanI dezanA to sarva bhASAomAM pariName ja che, paNa bIjA koI paNa mahAtmAnI vANI koI paNa jIvane je jJAna karAvI zake tenA karatAM anaMtagaNu uttama AtmasaMsparzI jJAna karAvavAnI zakti bhagavaMtanI vANImAM che, kevaLa bhagavaMtanI vANI ja jJAna karAve che evuM nathI, bhagavaMtanuM astitva paNa uttama prakAranA jJAnamAM hatu che, tethI aneka jIvonA aneka saMzaya svayaM dUra thaI jAya che. jIvone pratibodha karavAnuM kAma bhagavaMtanI vANI kare che. jIvonA saMzayono uchaMda bhagavaMta kevalajJAna-jJAnAtizayathI kare che. zrI vIravijayajI mahArAja Adijina stavanamAM kahe che ke -- jJAnAtizaya bhavyanA re, saMzaya chedanahAra; deva nA tiri samajIyA re, vacanAtizaya vicAra re, bhaviyA. 3 cAra ghane maghavA stave re, pUjAtizaya mahaMta; paMca ghane yojana TaLe re, kaSTa e sUrya prazasta re. bhaviyA. 4 zrI vItarAgastavamAM kahyuM che ke - saMzayAnAtha ! harase'nuttarasvargiNAmapi / ata: paro'pi kiM ko'pi, guNa: stutyo'sti vastuta: / / 3 / / he nAtha ! anuttara vimAnamAM rahelA devatAonA saMzayone ahIM rahyA thakI ja Apa dUra karo cho. AnA karatAM bIjo Apano kayo guNa adhika vakhANavA lAyaka che ? manuSya kSetrathI anuttara devatAo sAta rajumAM kAMIka nyUna eTalA dUra che. A aMtara Urdhva dizAmAM ghaNuM ja moTuM kahevAya. manuSya kSetramAM rahelA tIrthakara bhagavaMta ahIMthI ja te devonA saMzayone dUra kare che. tyAM rahelA anuttara devatAo manathI ja bhagavaMtane prazna kare che, bhagavaMta kevalajJAnathI te praznane jANe che ane te devatAo uparanA anugrArthe praznanA uttarane manamAM dhAraNa kare che. anuttara devone saMpUrNa lokanAlikAne joI zakanAruM avadhijJAna hoya che. tethI teo bhagavaMtanA rUpI manamAM rahela uttarane prApta kare che ane 1. siddhA. ta. pR. 83. 2. cAra ghana = 6x6x4 = 64. maghavA = Indra. cosaTha indro dvArA stavanA te mahAna pUjAtizaya pAMca ghana = 54585 = 125. savAso yojana sudhI kaSTa TaLe, e turya = cotho prazasta apAyapagamAtizaya che. 3. pra. 10, zlo. 3. 92 arihaMtanA atizayo Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI ati AnaMdita thAya che. AvI zakti bhagavaMta sivAya bIjA jIvomAM hotI nathI.' bhagavaMtanI vANI phakta ardhamAgadhI bhASAmaya hovA chatAM te ekIsAthe devatAI vANImAM, sarva mAnuSI vANIomAM ane tiryaMca saMbaMdhI vANIomAM pariName che. tethI badhA potapotAnI bhASAmAM samajI zake che. kahyuM che ke - devA daivIM narA nArI, zabarAzcApi zAbarIm / tiryaJco'pi hi tairazcI, menire bhagavad giram / / bhagavaMtanI eka ja prakAranI vANIne devo devI bhASAmAM, manuSyo mAnuSI bhASAmAM, bhIlo teonI zAbarI bhASAmAM ane tiryaMco (pazu-pakSIo) teonI potapotAnI vANImAM sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM parama AnaMdane pAme che. bhagavaMtanI vANI, sAMbhaLanAra dareka jIvanuM hRdaya AkarSI le che arthAt te atyaMta manohara hoya che. pravacanasAroddhAranI TIkAmAM kahyuM che ke - yojanavyApinI ekasvarUpA'pi bhagavato bhAratI vAridavimuktavArivat tattadAzrayAnurUpatayA pariNamati / yojanapramANa kSetramAM vyApatI bhagavaMtanI vANI eka ja svarUpavALI hovA chatAM jema vAdaLAMomAMthI paDela pANI je je pAtramAM paDe che te pAtrane anurUpa AkArane dhAraNa kare che, tema jenA jenA kAne te vANI paDe te te jIvanI potAnI bhASArUpe te pariName che. bhagavaMtanI vANIno Avo atizaya na hoya to bhagavaMta ekIsAthe aneka jIvo para upakAra karI paNa kevI rIte zake ? zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - appaNo hiyasivasuhayabhAsattAe pariNamai / te te jIvone hita ApanArI, ziva ApanArI ane sukha ApanArI potapotAno bhASArUpe pariName che. ahIM hita abhyadaya, ziva=mokSa ane sukhazravaNano AnaMda samajavo. sAmAnya vaktAo je hoya che, teonI vANIne sabhAmAM pAchaLa beThelA zrotAjanone sAMbhaLavAmAM muzkelI paDe che, kAraNa ke avAja dUra jatAM dhImo paDI jAya che, jyAre 1. juo vI. sta, pra. 10, glo. 3 viva. 2. gA. 443nI TIkA. 3. na hi evaMvidhabhuvanAdbhutamatizayamantareNa yugapadanekasattvopakAraH zakyate kartumiti / - prava, sA. gA. 443 TI. 4. sUtra-34 artha TIkAnA AdhAre karela che. arihaMtanA atizayo 93 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanI sabhAmAM eka yojana sudhInA vistAramAM badhA ja jIva ekasarakhI rIte sAMbhaLI zake che. A atizaya jANavo. bhagavaMtanI vANInA eka ja vacanathI ekIsAthe aneka jIvo aneka rIte pratibodha pAma che. e vize upadeza prAsAdamAM eka bhIlanuM dRSTAMta ApavAmAM AvyuM che, te A rIte - saraHzarasvarArthena, bhillena yugapadyathA / saro natthIti vAkyena, priyAstisro'pi bodhitAH / / sarovara, bANa ane sAro kaMTha - e traNe artha kahevAnI icchAvALA koI bhIle 'saro natyi' "sara nathI" e vAkya karIne potAnI traNe strIone samajAvI dIdhI. koI eka bhIla jeTha mahinAmAM potAnI traNe strIone sAthe laIne koIka gAma tarapha jatAM hatAM. rastAmAM eka strIe tene kahyuM ke - "he svAmI ! Apa suMdara rAgathI gAyana karo, ke je sAMbhaLavAthI mane A rastAno zrama tathA sUryanA tApa bahu duHsaha na thAya.' bIjI strIe kahyuM ke - he nAtha ! Apa sarovaramAMthI kamaLanI sugaMdhavALuM zItala pANI lAvI ApIne mArI tarasane dUra karo.' bIjI strI bAlI ke priya ! mane haraNanuM mAMsa lAvI ApIne mArI bhUkhane dUra karo.' te traNe strIonAM te te vAkyo sAMbhaLIne te bhole - "saro natyi' 'sara nathI,' e eka je vAkyathI te traNAne uttara Apyo. tamAM pahelI strI ema samajI ke, svara nathI', ema kahIne mArA svAmI kahe che ke mAro kaMTha sAro nathI, tethI zI rIte gAna karuM ?' bIjI samajI ke koI sarovara ATalAmAM nathI; pANI kyAMthI lAvuM ?' trIjI samajI ke sara=zara=bANa nathI, to zI rIte haraNane mArIne mAMsa lAvI zakAya ?" A pramANe bhIlanA eka ja vAkyathI te traNe strIo potapotAnA mATe ucita uttara sAMbhaLIne svastha thaI. bhagavaMtanI vANI to savottama che, tethI ekIsAthe aneka prANIo samaje, temAM zuM Azcarya che ? 1 . bhASAtara bhAga-1 , vyAkhyAna 1 . GY arihaMtanA atizayo Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanI vANI rUpa atizayothI sahita hoya che. AmAMno eka paNa atizaya bIjA koInI paNa vANImAM hoto nathI. pUrve ApaNe joI gayA chIe ke atizaya tene ja kahevAya ke je guNa tenI parAkASThAe phakta bhagavaMtamAM ja hoya, bIjA kAryamAM paNa te guNa hoya to te bhagavaMta karatAM anaMtaguNa hIna ja hoya ane bIjA koImAM paNa te guNa uttama kakSAe hoya to paNa tenA karatAM paNa bhagavaMtamAM anaMtaguNa adhika ja hoya. dA.ta. bhagavaMtanI vANIno prathama atizaya-guNa saMskAravattva. jevA uttama saMskArovALI vANI bhagavaMtanI hoya che, tevI bIjA koInI paNa hotI nathI. uttama keLavaNI pAmela mANasanI bhASA saMskAravALI hoya che, eTale ke te bhASA vyAkaraNa AdinA niyamAthI zuddha hoya che ane sabhyatA, saMskAritA vagerene sUcavanArI hoya che. uttamamAM uttama saMskAravALI bhASA bolanAra mANasanI bhASAnI saMskAritA karatAM bhagavaMtanI vANInI saMskAritA anaMtaguNa adhika hoya che. ardhamAgadhI bhASA tA bolanArA ghaNA hoya che, paNa bhagavaMtanI jevI parama satya. parama suMdara ane parama kalyANakArI ardhamAgadhI bhASA to bhagavaMta ja bole che. A vANInA 35 atizayAne zrI samavAyAMga sUtra vageremAM satya vacananA atizaya tarIke paNa oLakhavAmAM AvyA che. zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - pati savArUsA | - satyavacananA 35 atizeSa che - atizayo che. zrI abhidhAna ciMtAmaNi'mAM kahyuM che ke - atha vacanAtiyAna kAra - 'have vacanAtizayo kahe che,' ema kahIne prathama kAMDa zlo. 65 71mAM 35 vacanAtizayonuM varNana che. e zlokanI TIkAnA upasaMhAramAM kahyuM che ke - ityevamarhatAM paJcatriMzadvAcAM guNA atizayA bhavantIti / A rIte arihaMtonI vANInA 35 guNo-atizayo hoya che. 35 vacanAtizayonuM varNana zrI samavAyAMga sUtra (sUtra-35), zrI abhidhAna ciMtAmaNi vagere aneka graMthomAM maLe che. te sAmAnyathI A rIte che : 1. saMskAravantaH sabhyatA, vyAkaraNazuddhi Adi uttama saMskArothI yukana ( ra ; } 1. svo, TI. blo. 65. 2. devAdhidevakAMDa, lo. 65 71 3. A nAmo zrI abhidhAnaciMtAmaNinA AdhAre ahIM ApyA che. A pa ArA bhagavaMtanA vacananA che. arihaMtanA atizayo Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. audAryo : e svare bolAtuM (udAtta) 3. upacAraparInatA : agrAmya (upacAropata) 4. meghagaMbhIraghoSata: meghanI jema gaMbhIra zabdavALuM (gaMbhIra-zabda) 5. prativAdavidhAyitA : pratidhvani, paDaghAvALuM (anunAdi) ke dakSiNatva : (sarala) 7. upaniItarAgatva: mAlakoza vagere grAmarAgothI yukta (A sAta vacanAtizayo zabdanI apekSAe che, bIjA atizayo arthanI apekSAe che.) 8. mahArthatA : mahAna-vyApaka vAcya arthavALuM. 9. avyAhatavya : pUrve kahela ane pachI kahela vAkyo ane artho sAthe virodha vinAnuM. (avyAhatapaurvAparya) 10. ziSTatva : abhimata iSTa siddhAMtanA arthane kahenAra ane vaktAnI ziSTatAnuM sucaka (nirmaLa jJAna, vairya, sajjanatA vagere guNothI yukta puruSane ziSTa puruSa kahevAmAM Ave che, tenuM vacana paNa ziSTa-vacana kahevAya che.) 11. saMzayono asaMbhava : asaMdigdhatA, saMdeharahita (asaMdigdha). 12. nirAkRtAnyottaratva : bIjAo jemAM dUSaNa na batAvI zake evuM (apahatAyottara). 13. hRdayaMgamatA : hadaya-grAhya, hRdayane prasanna karanAra, manohara. 14. mithasAkAMkSatA : pado ane vAkyonI paraspara sApekSatAvALuM (anyonyapragRhIta). 15. prastAvociya : deza ane kALane ucita (dezakAlAvyatIta). 1 ke, tattvaniSThatA : vivakSita vastunA svarUpane anusaratuM (tattvAnurU5). 10. aprakIrNa pravRtva : susaMbaddha, viSayAMtarathI rahita ane ativistAra vinAnuM. 1 8. asvazlAghAnindatA svaprazaMsA ane paraniMdA vagaranuM (paraniMdA AtmotkarSa viyA ) 19. AbhijAtya : vaktAnI athavA pratipAdya viSayanI bhUmikAne anusaratuM. (abhijAta). 10. atisnigdha madhuratva atyaMta sneha (maitrI)nA kAraNe snigdha ane madhuratAvALuM. ghI, goLa vagerenI jema sukhakArI. kAma mAM kapala A nAma zrI samavAyAMga sUtranI TIkAmAMthI grahaNa karela che. jyAM kauMsamAM nAma khAkha thI tyAM | abhidhAnaciMtAmaNi jevA jANavA. arihaMtanA atizayo Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. prazasyatA : uparanA guNonA kAraNe prazaMsAne pAmela (upagata zlAgha). 22. amarmavedhitA : bIjAonA marmane khullAM na pADanAruM ane tethI bIjAonA hRdayane navIMdhanAruM. (aparamarmavadhi). 23. audArya: udAra-atuccha arthane kahenAruM (udAra). 24. dharmArtha pratibaddhatA dharma ane arthathI arahita (arthadharmAbhyAsAnapata). 25. kArakAdi-aviparyAsa : kAraka, kAla, vacana, liMga vagerenA vyatyaya (viparyAsa) rUpa vacanadoSathI rahita (anAnIta) . 29. vizvamAdiviyuktatA: vibhrama, vikSepa, kilikiMcita vagere mananA doSothI rahita. vibhrama=vaktAnA mananI bhrAMti. vikSepa=kahevA yogya artha pratye vaktAnI anAsaktatA. kilikiMcita=roSa, bhaya, abhilASa vagere bhAvonI ekasAthe athavA alaga alaga manamAM vidyamAnatA. (vibhrama-vikSepa-kilikiMcitAdi vimukta.) 27. citrakRttva kahevAtA arthanA viSayamAM zrotAomAM avicchinna (satata) kautuka kutUhalane utpanna karatuM (utpAditAvicchinna-kautUhala). 28. adbhuta 29. anativilaMbitA : ativilaMbathI rahita (be vargo, zabdo, pado, vAkyonI vacce ativilaMba thAya to sAMbhaLanArane samajavAmAM muzkelI paDe.) 30. anekajAtivaicitrya : jAtio eTale vivakSita vastunAM svarUpanAM varNano. varNana karAtI vastunAM svarUpanAM varNanonI vicitratA ane vividhatAthI yukta. vastu | svarUpanAM vicitra ane vividha varNanothI yukta aneka jAti saMzrayathI (vicitra). 31. AropitavizeSatA : bIjAM vacanonI apekSAe viziSTa (AhitavizeSa). 32. sarvapradhAnatA : sattva sAhasa sAhasanI pradhAnatAvALuM (sattva-parigRhIta). 33. varNa-pada-vAya-viviktatA varNo, pado ane vAkyonA uccAranI vacce jeTaluM samucita aMtara joIe teTalA aMtaravALuM. spaSTa vargo, pado ane vAkyovALuM (sAkAra). 34. atrucchitti H vivakSita arthanI saMpUrNa suMdara siddhi na thAya tyAM sudhI akhaMDa rIte tene (vivakSita arthane) vividha pramANathI siddha karatuM. akhaMDa dhArAbaddha (avyucchedi). 35. akhediva: kahetI vakhate vaktAne jemAM kheda-zrama-AyAsa nathI evuM. sukhapUrvaka kahevAtuM (aparikhedita). arihaMtanA atizayo Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samavAyAMga sUtranI TIkAnAM nAmono (je pUrve kausamAM ApyA che) kramazaH saMgraha A rIte che : 'vacana guNavAnuM kahevuM joIe. te A rIte : 1. saMskAravatuM. 2. udAtta. 3. upacAropeta. 4.gaMbhIra zabda. 5. anunAdi. 6. sarala. 7. upanIta rAga. 8. mahArtha. 9. avyAhatapaurvAparya.10.ziSTa.11.asaMdigdha.12.apahRtAnyottara.13. hRdayagrAhi. 14. dezakAlAvyatIta. 15. tattvAnurUpa. 11. aprakIrNaprasRta. 17. anyonyapragRhIta. 18. abhijAta. 19. ati snigdha madhura. 20.aparamarmaviddha. 21.arthadharmAbhyAsAnapata. 22. udAra. 23. paraniMdA-tmotkarSaviprayukta. 24. upagatazlAghA. 25.anapanIta. raka. utpAditAvicchinnakautuhala. 27. adbhuta. 28. anativilaMbita. 29 vibhramavikSepakilikiMcitAdivimukta. 30. anekajAti saMzrayathI vicitra. 31. AItivizeSa. 32. sAkAra. 33. sattvaparigraha. 34. aparikhedita. 35. avyuccheda. AvA guNovALuM vacana mahAnubhAvoe (mahAna bhAgyavALA puruSoe) kahevuM joIe.' jagatamAM jeTalA paNa mahAnubhAva puruSo che, tenA svAmI bhagavAna tIrthakara che. mahAnubhAva mahAtmAomAM agraNI gaNadhara bhagavaMto hoya che. temanuM vacana upara kahela 35 guNothI sahita hoya che. paraMtu te ja 35 guNo bhagavAna tIrthakaramAM atizaya kahevAya che, kAraNa ke bIjA badhA karatAM bhagavaMtamAM te guNo anaMtagaNa adhika hoya che. tenuM kAraNa e ja che ke bhagavaMtanuM puNya bIjA jIvo karatAM anaMtagaNa adhika hoya che. tRtIya karmakSayaja atizaya bhAmaMDala bhAmaNDalaM cAru ca maulipRSThe viDambitAharpatimaNDalathi / bhA=prabhA. maMDala=vartuLa. cAru=manohara. maulipRSTha=mastakanA pAchaLanA bhAgamAM. vi. sUryamaMDalanI zobhA karatAM atyaMta adhika zobhAvALuM, bhagavaMtanA mastakanA pAchaLanA bhAgamAM atyaMta manohara ane sUryamaMDalanI zobhA karatAM atyaMta adhika zobhAvALuM bhAmaMDala hoya che. 1. ahIMthI Apela viSaya samavAyAMga sUtranI TIkAna jANavo. 2. ahIM sudhInA viSaya zrI samavAyAMga sUtranI TIkAno che. 3. a. ci. kAM. 1, zlo. pa9. 98 arihaMtanA atizayo Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAmaMDalanA varNanamAM zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - isi piThThao mauDaThANaMmi teyamaMDalaM abhisaMjAyai, aMdhakAre vi ya NaM dasadisA pabhAsei' / bhagavaMtanA mastakanI bahu ja najIka pAchaLanA bhAgamAM tejamaMDala-prabhAonuM vartuLa ghAtikarmano kSaya thatAM ja samutpanna thAya che. te aMdhakAramAM paNa daze dizAone prakAzita kare che. upadezaprAsAdamAM kahyuM che ke : bhagavaMtanA mastakanI pAchaLa bAra sUryonI kAMtithI paNa adhika tejasvI ane manohara evuM bhAmaMDala hoya che. bhAmaMDala eTale prakAzanA paMjano ughAta. vardhamAnadezanA'mAM kahyuM che ke - rUvaM picchaMtANaM, aidullahaM jassa hou mA vigdhaM / to piMDiUNa teaM. kuNaMti bhAmaMDalaM piTTe / / bhagavaMtanuM rUpa ati tejasvI hoya che, tethI jonArAone tenuM darzana atidurlabha na thaI jAya, te mATe te sarva tejano piMDa thaIne bhagavaMtanA mastakanI pAchaLa bhAmaMDala rUpe rahe che. tethI bhagavaMtanuM darzana karavAnI abhilASAvALA jIvo bhagavaMtane sukhe sukhe joI zake che - bhagavaMtanI sAmuM joI zake che. A viSayamAM zrI vItarAga stavamAM kahyuM che ke - he munijana ziromaNi jinadeva ! ApanA mastakanI pAchaLa tejamAM sUryamaMDaLane parAjita karatuM evuM bhAmaMDala dedIpyamAna che. A bhAmaMDala e Apano ghAtikarmakSaya sahacarita atizaya che, chatAM jotAM evuM lAge che ke ApanuM anaMta tejomaya ane sakala janane jovAlAyaka zarIra ati tejanA kAraNe adazya na thaI jAya, te mATe ja jANe devatAoe te racyuM na hoya !' pravacanasAroddhAranI TIkAmAM kahyuM che ke - bhagavaMtanA mastakanI pAchaLa tejasvitAmAM bAra sUryonA tejane jItatuM evuM bhAmaMDala hoya che. teno udyota-prakAza sarvatra phelAI jAya che. A atizayanuM varNana karatAM triSaSTi zalAkA puruSa caritramAM kahyuM che ke - 1. sUtra-34, atizaya-12, prata pR. 59 60. 2. vI. sva. pra. 3, zlo. 11. viva. ava. 3. atibhAsvaratayA jitabahutaraNiH tiraskRtadvAdazArkatejAH prasarati bhAmaNDalasya pramApaTalasyodyotaH / bA. 464 TIDA, 1. parva 1 2, sarga-6, pR. 200 5. hiMtanA atizayo Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jANe aMdara na samAvAthI bahAra AvelI anaMta jyoti hoya tevuM ane temAM sUryamaMDalane jItanAruM bhAmaMDala bhagavaMtanA mastakanI pAchaLa zobhI rahyuM hatuM.' A atizaya vize keTalAka graMthomAM maLatA 48 gAthAvALA bhaktAmara stotramAM gAthA 34mImAM nIce mujaba kahyuM che : zumbhat prabhAvalayabhUrivibhA vibhoste, lokatraye dyutimatAM dyutimAkSipanti / prodyadivAkaranirantarabhUrisaMkhyA, dIptyA jayatyapi nizAmapi somasaumyAm / / he vibho ! tamArA zobhAyamAna bhAmaMDala (prabhAvalaya)nI atizaya tejasvitA traNa jagatanA ghutimAna padArthonI vRtino tiraskAra kare che ane aneka prakAzamAna sUryonI samAna tejasvI hovA chatAM paNa candramAnA kAraNe saumya evI rAtrine paNa (zItaLatAmAM) jItI le che. lokaprakAzamAM kahyuM che ke - bhAmaMDala bhagavaMtanA mastakanI pAchaLa zobhI rahyuM che, jANe rojanA niyata (avazya thanArA) astathI kadarthanAne pAmela sUryamaMDala bhagavaMtanA zaraNe na AvyuM hoya ! karmakSayaja atizayo - 4 thI 11 savAso yojanamAM roga", vaira", iti, mAri, ativRSTi', avRSTi, durmikSa9, svaparacabhaya na hoya. 1. mahA, nava, pR. 374, 2. A prAtihAryathI gabhita maMtra A rIte che : OM hrIM bhAmaNDalaprAtihAryaprabhAsvate zrIjinAya namaH / - juo kalyANa maMdira stotra gA. 24 mahA. nava, pR. 475 bhAmaMDala prAtihAryanA dhyAnathI zatru sainya para vijaya maLe che, sarvatra jaya thAya che ane pratApa vadhe che, evuM bhAmaMDala prAtihArya garbhita stotronI gAthAonAM vidhi vidhAno jotAM spaSTa thAya che. tiloya paNattimAM A bhAmaMDalanI eka anokhI vizeSatA daza vivAhamAM AvI che, te A rIte --- 'darzana mAtra thatAM ja sarva lokone seMkaDo bhavonuM jJAna (jAti smaraNa jJAna) karAvanAruM ane karoDo sUryo samAna ujvala evuM zrI tIrthakara bhagavaMtonuM bhAmaMDala jayavaMtu varte che.' - caturtha mahAdhikAra 3. sarga-30, pR. 312 4 11, A vastuonA abhAvane te te atizaya kramazaH jANavo. dA.ta. 4 = cotho karmakSayaja atizaya rogano abhAva. 200 arihaMtanA atizayo Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgre tra gavyUtizatadvaye rUjA, vairetayo mAryativRSTayavRSTayaH / durbhikSamanyasvakacakrato bhayaM, syAnata ekAdaza karmadhAtajAH / / sA=50 gAu = 25 yojana adhika. 1bhUtizatadare baso gAumAM = 100 yojanamAM.rUnA=roga.retA =vera ane iti. mArvativRSTapRdaya =mAri, ativRSTi ane avRSTi =dukALa.gacasvavata mayaMsvarASTra ane pararASTrathI bhaya. =na hoya. vAlI maiyAtinA =A agiyAra atizayo karmakSayathI utpanna thAya che. bhagavaMta jyAM vicaratA hoya te pradezamAM savAso yojana sudhImAM roga, vaira, iti, mAri, ativRSTi, avRSTi, durmikSa ane svacakra-paracakrabhaya na hoya. zrI abhidhAna ciMtAmaNimAM karmakSayaja cothA atizayathI mAMDIne agiyAramA atizayanuM varNana eka ja zlokamAM ApeluM hovAthI ahIM paNa ekI sAthe ja ApyuM che. zrI vItarAga stavamAM dareka atizayanuM varNana alaga alaga zlokamAM Apela che. abhidhAna ciMtAmaNinI svopajJa TIkA mujaba A atizayonuM saMkSipta varNana A rIte che : atizaya 4-tAva vagere rogo na hoya. atizaya pa-vera eTale lokomAM ekabIjA sAthe virodha na hoya. atizaya kaiti eTale dhAnya vagerene hAni karanAra atipramANamAM uMdarI, tIDo, popaTo vagere prANIonA samUha na hoya. atizaya 7-mArI (marakI) eTale aupAtika eTale ke duSTa devatA vageree karela sarvatra maraNa, te na hoya. akAla mRtyu paNa na thAya. atizaya 8-ativRSTi eTale niraMtara ghaNo ja varasAda, te na hoya. atizaya 9-avRSTi eTale sarvathA varasAdano abhAva, te na hoya. 1. a. ci. kAM. 1 zlo. 60. 2. pUrve kahela 3 ane ahIM kahela 8 atizayo. 3. juo pariziSTa, 4. koI paNa jAtanA utpAtathI thatI vastune autpAtika kahevAmAM Ave che. AkAzamAMthI patharA vagerenI vRSTirUpa je aniSTa vastuo tene utpAta kahevAmAM Ave che. 5. ati varasAdathI pAkane nukasAna pahoMce. arihaMtanA atizayo 101 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atizaya 10-durmikSa duSkALa, te na hoya. vihAra pUrve utpanna thayela duSkALa nAza pAme, navo utpanna na thAya. atizaya 11-svarASTrathI bhaya ane pararASTrathI bhaya na hoya. A agiyAra atizayo bhagavaMtane jJAnAvaraNIya vagere ghAtakarmonA kSayathI utpanna thAya che. jyAM jyAM bhagavAna vicaratA hoya tyAM tyAM savAso yojanamAM A roga Adi upadravono abhAva hoya. savAso yojanAnI gaNanA A rIte karavAmAM Ave che : cAre dizAomAMnI dareka dizAmAM pacIsa pacIsa yojana, Urdhva dizAmAM sADA bAra yojana ane adhodizAmAM sADA bAra yojana, ema kula savAso yojana. zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - jao jao vi ya NaM arahaMtA bhagavaMto viharaMti tao tao vi ya Na joaNapaNavIsAraNaM ItI na bhavai, mArI na bhavai, sacakkaM na bhavai, paracakkaM na bhavai, avuTThI na bhavai, anAvuTThI na bhavai, dubbhikkhaM na bhavai, pubupaNNA vi ya NaM uppAiyA vAhI khippAmeva uvasaMmati / jyAM jyAM paNa arihaMta bhagavaMto vicaratA hoya che, tyAM tyAM (dareka dizAmAM) pacIza yojanamAM iti na hoya, mArI na hoya, svacakra na hoya, paracaka na hoya, ativRSTi na hoya, anAvRSTi na hoya, durmikSa na hoya tathA pUrve utpanna thayelA utpAto ane rogo paNa tarata ja zamI jAya. zrI sthAnAMgasUtranI TIkAmAM sthAna-10mAM kahyuM che ke - jeonA prabhAvathI savAso yojanamAM prazAMta thayA che, vaira, mArI, svacakra-paracakrabhaya, durmikSa vagere upadravo, evA bhagavAna mahAvIra'... karmakSayaja atizaya 4, "rogono abhAva'nI vizeSatA - zrI vItarAgastava vivaraNa ane avacUrNimAM kahyuM che ke - bhagavaMta je pradezamAM Ave tyAM cha mAsa pUrve utpanna thayela badhA ja rogo zamI jAya ane cha mahinA sudhI navA rogo utpanna na thAya. 1. svadezamAM baLavo, huDa gere. 2. paradezanI sAthe yuddha vagara, 3. sUtra-34. 4. utpAta = aniSTasUcaka rudhiravRSTi vagere anartho (samavAyAMga sUtra TIkA pR. 92). 5. mahAvIrasya bhagavataH svaprabhAvaprazamitayojanazatamadhyagatavairimAriviDvaradurmikSAdyupadravasya / 6. prA. 3, zlo. 4, vizeSa mATe juo pariziSTa-vItarAga stava. 202 arihaMtanA atizayo Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmakSayaja atizaya 5, "verano abhAvanI vizeSatA. samavAyAMgasUtramAM kahyuM che ke - janmAMtaramAM ke vartamAna janmamAM pUrve bAMdhela ke nikAcita karela vairane dhAraNa karanArA athavA janmajAta vairavALA prANIo paNa bhagavaMtanI parSadAmAM hoya tyAre prazAMta manavALAM thaIne dharma sAMbhaLe che. bIjA prANIonI vAta to bAjue mUkIe paNa paraspara ati tIvra varavALA vaimAnika devo, asuro, nAga nAmanA bhavanapati devo, suMdara varNavALA jyotiSka deva, yakSo, rAkSaso, kinnaro, kiMpuruSo, garuDa lAMchanavALA suparNakumAra nAmanA bhavanapati davA, gaMdharvo ane mahoraga nAmanA vyaMtara devatAo paNa atyaMta prazAMta manavALA thaIne bahu ja bhAvapUrvaka dharmadezanA sAMbhaLe che. pravacanasAroddhAranI TIkAmAM kahyuM che ke - pUrvabhavomAM bAMdhela athavA janmajAta (uMdara-bilADI vagerenuM) vaira zamI jAya che. zrI vItarAgastava vivaraNa ane avacUrNimAM kahyuM che ke - he devAdhideva ! ApanI niSkAraNa karuNA, bIjA koI paNa sAdhanathI na game evA bhavobhava sudhI sadA prajavalita rahenAra durdhara vairAnubaMdhone tatkAla prazAMta kare che. te vairAnubaMdho strI saMbaMdhI, bhUmi saMbaMdhI, gAma-nagara vagerenI mAlikI aMge, kauTuMbika kAraNo vagere koI paNa jAtanA hetuothI thayA hoya athavA te vairAnubaMdho kaurava-pAMDava vagerenI jema kulanA ucchedanA nimitta thatA hoya, to paNa ApanA vihAra mAtrathI tatkAla zamI jAya che." karmakSayaja atizaya 7, "mArIno abhAvanI vizeSatA -- paumariyamAM upadeza ApatA munivara zatrunane kahe che ke he zatrughna ! A tArI nagarIne vize mArIno upadrava thaze. tuM jinezvara bhagavAnanI pratimAo ghare ghare sthApita karAva. aMguSTha pramANa paNa jinapratimA jenA gharamAM haze, tenA gharamAMthI mArI tarata ja nAza pAmaze. emAM jarA paNa saMdeha nathI. 1. juo pariziSTamAM pra. sA. nA mUlapATha. neva bhavanti pUrvabhavanibaddhAni jAtipratyayAni ca vairANi / - gAthA- 886, TIkA. 2. tAruM navarApa ghare ghare veva padamAga ! | sarga- 88, 11-ba. aMguTupamANAvi hu jiNapaDimA jassa hohiI gharammi tassa bhavaNAu mArI, nAsihiI lahu na saMdeho / - sa -9, ga-58. arihaMtanA atizayo 203 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A varNanathI spaSTa thAya che ke svayaM bhagavaMtamAM to karmakSayaja atizayo che ja, paNa bhagavaMtanA nAma-sthApanA-dravya-bhAva e cAre nikSepAo aciMtya sAmarthyavALA che. prastuta graMthano A viSaya na hovAthI ahIM teno vistAra karyo nathI. triSaSTi zalAkA puruSa caritramAM bhagavAna zrI RSabhadevanA vihAranA varNanamAM karmakSayaja A atizayonuM varNana A rIte karavAmAM AvyuM che : vihAra samayamAM potAnI cAre dizAe savAso yojana sudhI lokonI vyAdhinuM nivAraNa karavAthI varSARtunA meghanI jema bhagavaMta jagatanA jIvone zAMti pamADatA hatA. rAjA jema anItinA nivAraNathI prajAne sukha Ape tema uMdara, popaTa, tIDa vagere dhAnyane upadrava karanArA jIvonI apravRttithI sarvanuM rakSaNa karatA hatA. aMdhakAranA kSayathI sUryanI jema prANionAM naimittikara ane zAzvata vaira zAMta karavAthI sarvane prasanna karatA hatA. auSadha jema ajIrNa ane atisudhAno nAza kare tema anAvRSTi ane ativRSTinA upadravano nAza karatA hatA. aMtaHzalyanI jema svacakra ane paracakrano bhaya dUra thavAthI tatkAla prasanna thayelA loko bhagavaMtanA Agamanano mahotsava karI rahyA hatA. mAMtrika puruSa jema bhUta, rAkSasa vagerethI rakSA kare che, tema janasaMhArane karanArA ghora dubhikSathI bhagavaMta saunI rakSA karatA hatA. 1. parva 1ra sarca 6, pR. 204pa. 2. strI, dhana vagerenA nimitte thatAM vaira. 3. uMdara-bilADInI jema janmajAta vaira. 204 arihaMtanA atizayo Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-3 19 devakRta atizayo che. gharmavami | AkAzamAM dharmacakra 2. je rama: | AkAzamAM cAmaro 3. khe sapAdapIThaM mRgendrAsanamujjvalam / AkAzamAM pAdapIThathI sahita ujvala siMhAsana 4. je chatrayam AkAzamAM traNa chatra che. e namo qnA ! AkAzamAM ratnamaya dhvaja 6. aMticAre pAmIragani paga mUkavA mATe sonAnAM kamaLa 7. pratra cAra | manohara traNa gaDha 8. caturmusAphA ! samavasaraNamAM cAra zarIra 2. catu: | azoka vRkSa 10. adhovadanAH kaNTakAH / kAMTAonI aNI nIcI thAya 22. sumanatiH | vRkSo name 22. suminA 3: I UMcethI duMdubhinAda 1. A saMskRta mUla pATha abhidhAna ciMtAmaNi, devakAMDa zlo. 61/94no che. arihaMtanA atizayo 105 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rU. vAtoDanutta: | pavana anukUla vAya. 24. zanA: praUiT: I pakSIo pradakSiNAmAM phare. 25. nyAnuvRSTi: I sugaMdhI jalanI vRSTi. 16. bahuvarNapuSpavRSTiH / pAMca varNanAM puSponI vRSTi. 17. kacazmazrunakhApravRddhiH / kaza, rAma, dADhI ane nakha na vadhe. 18. caturvidhA'martyanikAyakoTijaghanyabhAvAdapi pArzvadeze / cAra nikAyanA ochAmAM ochA eka karoDa devI sevAmAM pAse hoya. 19. RtunAmindriyArthAnAmanukUlatvam / sarva Rtuo ane indriya viSayo anukUla (sukhakAraka) thAya. ityamI ekonaviMzatidaivyAzcatustriMzacca mIlitAH / / A rIte A devakRta 19 atizayo che. badhA maLIne 34 atizayo hoya che. devakRta prathama atizaya dharmacakra khe dharmacakram / he=AkAzamAM. gharmara=dharmacakra, dharmaprakAzaka cakra hoya che. bhagavaMtanI AgaLa AkAzamAM dharmacakra hoya che. ahIMthI devoe bhakti nimitte karelA atizayono prAraMbha thAya che. temAM A dharmacakra prathama atizaya che. A badhA ja atizayo kare che devatAo, paNa thAya che bhagavaMtanA prabhAvathIatizayathI. bhagavaMtanI hAjarI vinA badhA ja devatAo maLIne dharmacakra jevuM dharmacakra banAve, to paNa te bhagavaMtanI hAjarImAM banAvela, dharmacakra jevuM na bane. bhagavaMtanA dharmacakra karatAM te anaMtaguNahIna prabhAva, zobhA, teja vagerevALuM hoya. bhagavaMtanuM dharmacakra tenA karatAM anaMtagaNa adhika uttama hoya. badhA ja atizayone vize ATaluM jarUra lakSamAM 1. a. ci. kAM. 1, zlo. 61. 206 arihaMtanA atiNAyo Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhavuM. tethI atizaya barAbara samajAze. bhagavaMtanA mahAna payAdayathI ta dharmacaka ba* che. bhagavaMtanI hAjarI vinA badhA ja devatA bhagA thAya ane dharmarAka banAva, po bhagavaMtanA puNyodaya teo kyAMthI lAve ? bhagavaMtanI hAjarImAM to eka ja devabhagavaMtanA prabhAvathI savottama dharmacakra banAvI zake. A badhA ja atizayomAM bhagavaMtanuM udaya prApta tIrthakara nAmakarma mukhya che. tenA ja A badhA devakRta mahimA che. devatAo UMcAmAM UMcI bhakti kare che, chatAM ema mAne che ke ame kazuM ja karI zakatA nathI. A bhagavaMta to avA mahAna che ke teo mATe ame jeTaluM karIe teTaluM ochuM ja che.' lokottama prabhAvavALA bhagavAnane sAkSAta jAI rahelA karoDa devatAonAM manamAM je bhaktibhAvo jAge che, te bhaktibhAvAnuM mUrta svarUpa. tIrthaMkara nAmakarmanA udayanuM mU svarUpa, bhagavaMtanI sarvottama pAtratAnuM mUrta svarUpa ane bhagavaMta pUrvanA bhavAmAM je kAMI sAruM karyuM che. tenuM mUrta svarUpa A atizayo ane prAtihAryo che. zrI tIrthakara bhagavaMta sivAyanA bIjA jIvo tevA prabhAvazALI na hovAthI teo virA tevA uttama bhaktibhAvo devatAonA manamAM na jAgavAthI, bIjA jIvone kadApi tIrthakara nAmakarmano udaya na hovAthI bIjA jIvomAM tevI lokottama pAtratA na hovAthI ane bIjA jIvAe tevuM sarvottama zubhakarma kareluM na hovAthI, bIjA jIvone A atizayomAMnA eka paNa atizaya ke prAtihAryomAMnuM eka paNa prAtihArya traNe kALamAM kadApi hotuM nathI. "jena A atizayo ke A prAtihAryo hoya te ja bhagavAna: bIjA koI kadApi bhagavAna hoI zake ja nahIM A sarvottama siMddhAMtanAM mUrtimAna svarUpa A atizayo ane A prAtihAryo che. AvA bhagavAna sivAyanA bIjA koIne paNa bhagavAna tarIke mAnavA AnuM ja nAma aneka bhavasaMcita mithyAtvano udaya che. kharI rIte to AvA atizayo ane AvA prAtihAryA vinA anya koI paNa bhagavAna banavA mATe lAyaka ja nathI. A dharmacakra atizayanuM varNana karatAM zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - AgAsagayaM cakkaM / AkAzamAM dedIpyamAna cakra hoya che. bhagavaMta vihAra karatA hoya che tyAre bhagavaMtanI sAthe sAthe upara AkAzamAM dharmacakra cAle che. A atizaya devakRta hovAthI A dharmacakrana devatAo upara calAve che. A dharmacakra atyaMta prakAzamAna ArAothI samRddha hoya che ane A cakramAMthI phelAtuM teja aMtarIkSamAM daze dizAone prabhAvita kare che. 1. sUtra-34. arihaMtanA atizayo 207 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema pralayakAlIna suryanI sAma lAkA potAnI AMkhane eka kSaNa paNa sthira na karI zake tema mAdaSTi jIvA kSaNa vAra paNa A dharmacakrAtizayane joI zakatA nathI. teonI AMkha ajAI jAya che. A ja dharmacakra samyagdaSTi AtmA mATe amRtamaya aMjana banI jAya che. te-nAnI daSTi tenA upara sthira thaI jAya che ane te vadhu ne vadhu sthira thavA lAge che. e cakranA mahAna prabhAvathI tenAM karyAMdhakAranAM paDala vikharAI jAya che ane AtmA svaprakAzathI vadhu ne vadhu prakAzita thAya che. A dharmacakra tIrthakara lakSmInA bhAlanuM prazasta tilaka che.' A dharmacaka vize triSaSThi zalAkApuruSa caritamAM kahyuM che ke ''AgaLa cAlatAM cakrathI jema cakravartI zAbha tema AgaLa cAlatA asAdhAraNa tajavALA cakrathI bhagavAna RSabhadeva zobhI rahyA hatA. cakravartInuM cakra jema batAve che ke - "A cha khaMDanA vijetA che. tema A dharmacakra e 'batAva che ke - "A davAdhidava traNa bhuvananA vijetA che." cakravartana jema cakra hoya che ane indrane jama vaja, tema sarva jIvAnA samasta karmazatruo para vijaya meLavavA bhagavaMtane dharmacakra hoya che. lokaprakAzamAM kahyuM che ke -- "bhagavaMta jyAre samavasaraNamAM caturmukhapa virAjamAna hoya tyAre dareka sihAsananI AgaLa sonAnA kamaLa para pratiSThita evuM ekeka dharmacakra hoya che. te tajamAM sUrya karatAM paNa adhika tejasvI hoya che. te dharmacakra e batAve che ke - A bhagavAna traNe bhuvanamAM sarvottama cakravartI dharma cakravartI che. teno prakAza cAre dizAomAM phelAyelA hoya che. bhagavaMta jyAre vihAra karatA hoya che. tyAre A dharmacakra upara AkAzamAM cAle che.' dharma varacakravartI davAdhideva bhagavAna zrI tIrthakaranuM dharmacakra sadA apratihata hoya che. te kadI paNa niSphaLa na ja jAya. cakravartInA cakranuM phaLa to anekAMtika che. eTale ke te svakArya sAthe athavA na paNa sAdhe, jema bharatacakInuM cakra bAhubali upara na cAlyuM. A dharmacakra para dRSTi paDatAM ja virodhIonA mada ogaLI jAya che. A dharmacakranuM 1 mithyA thaTIInA: sudAmamRtAjhanA I tilakaM tIrthakRllamyA, purazcakraM tavaidhate / / mithyA draSTi mATe pralaya kAlIna sUrya, samyagdaSTio mATe amRtamaya aMjana ane tIrthakara lakSmInuM tilaka, avuM dharmacaka, he prabho ! ApanI AgaLa cAle che. - vI. ta. pra. 4, zloka-1. parva 1 , sarga-6, pR. 204 5. ke, loka che. te 30 blA, 20 22. arihaMtanA atizayo Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smaraNa- dhyAna paNa zatrunA madane dUra kare che.' aneka mahAna vidyAomAM A dharmacakanuM dhyAna hoya che. tenuM varNana karatA maMtrAlarAthI te dhyAna garbhita hoya che. A dharmacakranuM dhyAna mithyAtvane hare che. eTaluM ja nahIM paNa tenuM viziSTa dhyAna karanAra sAdhaka sarvatra aparAjita thAya che. ridA namo stotramAM kahyuM che ke te -- ahaMtu devendra vaMdita mahAna bhagavAna mahAvIra svAmIne amAro namaskAra thAo ke - jenuM A zreSTha vara dharmacakra sUrya samAna tejasvI che, tejathI prajvalita evuM te jeonI AgaLa cAlI rahyuM che. je AkAza pAtAla ane sakala mahImaMDaLane prakAzita karI rahyuM che ane je traNe lokamAM rahela mithyAtva aMdhakArane dUra karI rahyuM che. upara jeno bhAvArtha kahevAmAM Avela che. te gAthAo A rIta che : aha arahao bhagavao mahaimahAvIravaddhamANassa / paNayasuresaraseharaviyaliyaku-samacciyakamassa' / / 18 / / jassa varadhammacakkaM diNayarabiMba va bhAsuracchAyaM / teeNa pajjalaMtaM gacchai purao jiNiMdassa / / 19 / / AyAsaM pAyAlaM sayalaM mahimaMDalaM payAsaMtaM / micchattamohatimiraM harei tiNhaMvi loyANaM / / 20 / / - na svI prA. vadhu 27 A gAthAomAM vidyA garbhita che. te vidyA A rIte che : OM namo bhagavao mahai mahAvIravaddhamANasAmissa jassa varadhammacakkaM jalaMta gacchai AyAsaM pAyAlaM loyANaM bhUyANaM jUe vA raNe vA rAyaMgaNe vA vAraNe baMdhaNe mohaNe thaMbhaNe savvasattANaM aparAjio bhavAmi svAhA / AvI jAtanI dharmacakrane darzAvatI vidyAonuM dhyAna aneka yaMtro ane ra kAramAM jovAmAM Ave che, te badhAM sthaLono nirdeza ahIM karavo Avazyaka nathI. eTalI vAta sunizcita che ke dharmacakranuM dhyAna karanAra sAdhaka sarvatra aparAjita thAya che. pUrvanA kALamAM AcAryo vagere je mahAprabhAvazALI hatA. te AvI jAtanI vidyA mA jJAtA hatA, tethI. 1. mRtapa pratipakSamApadam | - lAke pra, sa 30, kalA, 2 1 , 2. na. svA. prA. vi. pR. 200. 3. juo na. svA. prA. vi. pU. ra12 pachInuM zrI paMcanamarakAracakranuM citra. valaya . arihaMtanA atizayo 108 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma dharma nA thAnanA Avo mahimA che. tema dareka prAtihArya ane atizayanI pAi' ghaNuM ghaNuM jAya raheluM che. paNa kAlAnubhAvathI tevuM sAhitya Aje upalabdha nathI. A badhA ja atizayA ke prAtihAyAnAM varNanAnI bIjI vizeSatA e che ke lagabhaga badhA ja varNanAmAM kriyApadA vartamAna kALamAM che. bhaktAmara vagere stotronuM adhyayana e raspara batAvI Ape che. jyAre bhagavata virAjamAna hatA. tyAre to A badho prabhAva hato ja. paNa tyAra pachInA mahAmunioe paNa A prAtihAya ane atizayothI sahita ja bhagavaMtanuM dhyAna kareluM che. te anaka stAtrAmAM spaSTa dekhAya che. kevaLa dhyAna karyuM che eTaluM ja nahIM, paNa te yAnanAM phaLa paNa te mahAmunioe anubhavyAM che ane te dvArA zrI jinazAsananI mahAna prabhAvanA karI che. badhA ja vartamAnakALavAcI kriyApadomAM e saMketa nihita che ke, bhagavaMtanuM dhyAna jANe ke bhagavAna sAkSAt vidyamAna hoya te svarUpamAM karavuM. AvI astitAne dhyAnagamya astitA kahevAmAM Ave che, te zAzvata hoya che. atizayo ane prAtihAyathI sahita avA Adi tIrthakara bhagavAna zrI RSabhadeva Aje paNa bhavyajIvone sahAya karavA mATe sadA tatpara che. ama zuM bhaktAmara stotra nathI kahatuM ? bhaktAmara stotra mAtra eTaluM ja kahe che. ema nahIM. paraMtu bhaktAmara stotranI to A ciraMjathI pratijJA che. badhA ja stotro vageremAM kayA kayA atizayothI sahita bhagavAna che te varNana karavA jatAM to eka svataMtra mahAgraMtha taiyAra thaI jAya tema che. kevaLa namUnArUpe ahIM A eka avataraNa A ___ tatazca uttaptavarNaM samavasaraNasthaM aSTamahAprAtihAryasamanvitaM catustriMzadatizayopeta arhadbhaTTArakaM dvAtriMzatsurendraiH pUjyamAnaM zrIvardhamAnasvAminaM abhisaMcintya gaNadharAvAnaM kRtvA vardhamAnamantraM aSTottarasahastraM japet / paMca namaskAra cakroddhAra vidhi, | (paMca parameSThi mahAmaMtra yaMtra cakra vRtti) na. svA. prA. vi. pR. 221 - te pachI atyaMta tapAvela (dedIpyamAna) suvarNasamAna varNavALA, samavasaraNamAM virAjamAna. ATha mahAprAtihAryothI sahita. cotrIza atizayothI yukta, batrIza devendrothI pUjAtA. arihaMta bhagavaMta zrI vardhamAna svAmInuM ekAgra bhAve ciMtana karavuM, te pachI gaNadharonuM AhvAna karavuM ane te pachI vardhamAna maMtrano 1008 japa karavo. 110 arihaMtanA atizayo Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakRta bIjo atizaya cAmaro che AkAzamAM camara: cAmarI hoya che. bhagavaMta jyAre cAlatA hoya che tyAre temanI AgaLa upara AkAzamAM cAmaro cAle che ane bhagavaMta jyAre bese. tyAre bhagavaMtanI baMne bAju devatAo cAmaro vIMjhatA hoya che. A atizayanA vizeSa varNana mATe juo caturtha mahAprAtihArya cAmara zreSiAnuM varNana devakRta trIjo atizaya siMhAsana khe sapAdapIThaM mRgendrAsanamujjvalam / / e-AkAzamAM sapaDuM pAdapIThathI sahita pRdrAsana sihAsana uSya ujjavala. bhagavaMta jyAre vihAra karatA hoya tyAre pAdapIThathI sahita evuM nirmala sphaTika ratnanuM banAveluM ujvala siMhAsana bhagavaMtanI AgaLa upara AkAzamAM cAlatuM hoya che ane bhagavaMta bese tyAre te samucita sthAne nIce goThavAI jAya che. A atizayanA vizeSa varNana mATe juo paMcama mahAprAtihArya siMhAsananuM varNana. devakRta cotho atizaya traNa chatra khe chatratrayam / ye AkAzamAM chatravetraNa chatra hoya che. bhagavaMta jyAre cAlatAM hoya che, tyAre bhagavaMtanI upara AkAzamAM traNa 9 cAle che ane bhagavaMta bese tyAre te traNa chatra bhagavaMtanA mastakanI upara thoDeka dUra samucita sthAne goThavAI jAya che. A atizayanA vizeSa varNana mATe juo aSTa mahAprAtihArya traNa chatranuM varNana. 1. a. caM. kAM. 1, zlo. 61. 2. a. ci. kAM. 1, zlo. 61. 3. a. ci. kAM. 1, zlo. 61. arihaMtanA atizayo 111 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakRta pAMcamo atizaya ratnadhvaja (indradhvaja, dharmadhvaja) khe ratnamayo dhvaja:' / che AkAzamAM stramo dhvanaratnamaya dhvaja hoya che. bhagavaMta jyAre vihAra karatA hoya che tyAre bhagavaMtanI AgaLa AkAzamAM (jamInathI addhara) ratnamaya dhvaja cAle che. bhagavaMtanA samavasaraNamAM te yogya sthAne goThavAI jAya che. zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - - AgAsagao kuDabhIsahassaparimaMDiAbhirAmo iMdajjhao purao gacchai / upara AkAzamAM atyaMta UMco hajAro nAnI patAkAothI suzobhita ane manohara Avo indradhvaja bhagavaMtanI AgaLa cAle che. te indradhvaja suro ane asurothI saMcArita hoya che. te eka hajAra yojana UMco hoya che. tene jotAM ja evuM lAge ke jANe ujjavala devagaMgAno pravAha nIce UtaratA na hoya 'te dhvajane maNionI kiMkiNIo hoya che. te kiMkiNIono maMjula dhvani sAMbhaLatAM evuM lAge che ke jANe dizAo rUpa devAMganAo maMjula gIto gAI rahI na hoya ! A dhvani bahu ja madhura hoya che. A dhvaja vize zrI vItarAgastava mAM kahyuM che ke - jagatamAM A eka ja svAmI che. ema ekanI saMkhyA batAvavA A indradhvajanA bahAnAthI indra potAnI tarjanI AMgaLI UMcI karI che. jagatamAM A indradhvaja jevI UMcI manohara ane uttama dhajA bIjI hotI nathI. A dhajA jevA ratnA bIje jovA paNa na maLe.badhA dhvajomAM A ja dhvaja ati mahAnuM hovAthI ene indradhvaja kahevAmAM Ave che. jema devatAomAM indra zreSTha. tema dhvajomAM A dhvaja sarvazreSTha hoya che. A dhvajane dharmadhvaja paNa kahevAmAM Ave che. triSaSThi zalAkA puruSa caritramAM bhagavAna zrI RSabhadevanA vihAranuM varNana karatAM kahyuM che ke - 1. a. ci. kAM. 1, glo. 61. 2. sUtra-34, atizaya-10. 3. pra. 4 glo. 4. parva 22, sarga-6, pR. 204/5. 222 arihaMtanA atizayo Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva karmano jaya karavAthI cA jayastaMbha jevAM nAnI nAnI hajAro patAkAothI yukta dharmadhvaja tenI AgaLa cAlato hato. devakRta chaThTho atizaya paga mUkavA mATe sonAnAM kamaLo aMhinyAse cAmIkarapaGkajAni maMdijANe paga mUkavA mATe yAvarapatnani sonAnAM kamaLo hoya che. jyAM jyAM bhagavaMtanA paga paDe tyAM tyAM devatAo te paga paDe te pUrve ja sonAnAM kamaLo goThavI de che. kevalajJAnanI utpatti pachI bhagavaMtanA caraNo bhUmine sparzatAM nathI. bhaktithI sabhara- hRdayavALA devatA bhagavaMtanA pAdanyAsa nimitte nava suvarNa kamaLanI satata kamabaddha racanA kare che. A kamaLo sonAnAM hovA chatAM sparzamAM mAkhaNa jevAM mRdu hoya che. nava kamaLo kramabaddha paMktimAM hoya che. temAMnA be kamaLo upara bhagavAna potAnuM caraNa-yugala (be paga mUkatAM mUkatAM vicare che. bAkInAM sAta kamaLo pAchaLa hoya che. navuM pagaluM jyAM bhagavaMta mUke tyAM te pUrve ja pAchaLanuM chelluM kamaLa AgaLa paga nIce goThavAI jAya che. zrI vItarAga-stavamAM stuti karatAM kahyuM che ke - "he nAtha ! jyAM jyAM ApanAM pagalAM paDe che tyAM devatAo sonAnAM kamaLonI racanAnAM bahAnAthI kamalavAsinI zrI lakSmI)ne vere che." zrI vItarAgastava pra. 4, zlo. 3nA vivaraNamAM kahyuM che ke - bhavati ca tribhuvanalakSmInivAsasya bhagavatazcaraNanyAsAdavane: sazrIkateti / -- traNe bhuvananI lakSmInA nivAsa evA bhagavaMtanA pAdavAsathI bhUmi zrIvALI thAya che. bhaktAmara stavamAM kahyuM che ke - vikasvara evAM suvarNanAM navIna kamaLonA puMja jevI kAMtivALA ane sarva bAjue - vizeSA, bhA. 2, pR. 338. 1. a. ci. 2. rohiM pAdi pavA, mA doDa sattaDaze ! 3. yatra paNa pavaeN vattattava tatra su/zuI: I kiranti paGkajavyAjAcchriyaM paGkajavAsinIm / / jyAM jyAM tArA pada pada ghare tyAM surAsuravRnda. vere lakSmI kamala chalathI padhasavA munIMda ! - vI. sta, pra. 4, zlo. 3. - kAvyAnuvAda arihaMtanA atizayo 23 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuklAsa karatI UchaLatI, jANe nRtya karatI hoya tevI) nakhonAM kiraNonI zikhAo. (agrabhAga) vaDe manohara evA ApanA paga jyAM pagalAM dhare (mUke che, tyAM vibudho (devatAo), he jinendra ! suvarNanAM nava kamaLo parikalpa (virace) che. - bhaktA. gA. 32. triSaSThi zalAkA puruSacaritramAM bhagavAna zrI RSabhadevanA vihAranuM varNana karatAM kahyuM "devatAoe saMcAra karelAM suvarNakamalo upara rAjahaMsanI jema lIlA sahita teo caraNa- nyAsa karatA hatA." A nave kamaLomAMnuM dareka kamaLa bahu ja suMdara ane mUlyavAna hoya che. A nava kamaLo te phakta tIrthakara bhagavaMtane ja hoya che. jagatamAM bIjA koIne paNa paga mUkavA mATe AvAM sonAnAM kamaLo kadApi maLatAM nathI. AvAM kamaLo phakta bhagavAnanI hAjarImAM ja bhagavaMtanA atizayarUpe devatAo racI zake che. bhagavaMtanI hAjarI na hoya ane badhA ja devatAo maLIne paNa AmAMnA eka paNa kamaLa jevuM kamaLa kadApi na banAvI zake. kadAca badhA ja devatAo maLIne paNa eka kamaLa banAve to paNa te kamaLa bhagavaMtanA kamaLanI tulanAmAM kadApi na ja AvI zake te kamaLanA badhA ja guNo bhagavaMtanA kamaLa karatAM anaMtaguNahIna hoya kAraNa ke bhagavaMtanuM kamaLa te atizaya che. atizaya eTale ja tasamAna vastu karatAM badhI ja apekSAe anaMtagaNa adhika guNavAna vastu. A vyAkhyA ApaNe pUrve joI gayA chIe. bhagavaMtanA eka eka suvarNakamaLanuM mUlya keTaluM te tame jANo cho ? eka bAju jagatanuM badhuM ja suvarNa mUkavAmAM Ave ane bIjI bAju bhagavaMtanA paganuM eka ja kamaLa mUkavAmAM Ave to sarva suvarNanI rAza karatAM bhagavaMtanA eka ja kamaLanuM mUlya anaMtagaNa adhika thAya. A badhA ja prabhAva bhagavaMtano che. teonI lokottara pAtratAno che ane mahattama puNyanA udayano che. bhagavaMtanI hAjarI vinA badhA ja devatAo eka paNa suvarNa kamaLa na racI zake, jyAre bhagavaMtanI hAjarImAM bhagavaMtanA atizayathI eka ja devatA navenava kamaLonI racanA karI zake. A badho prabhAva paNa bhagavaMtano ja jANavo. karoDo devatAo bhagavaMtanI sAthe hoya che. badhA ja bhagavaMtane lokottama puruSa tarIke sAkSAt nIhALatA hoya che. badhA ja jANatA hoya che ke bhagavaMta savottama pUjA mATe sarvottama pAtra che. AvI sthitimAM bhagavaMta mATe devatAo atibhaktipUrvaka AvAM kamaLo banAve. emAM jarA paNa Azcarya nathI. 1. parva 1 2 sarga-6, pR. 204 5. 114 arihaMtanA atizayo Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktimAna AtmAo bhaktinAM pAtra mATe badhuM ja karI chUTe che. koI saheja AgaLa paDato mANasa ghare Ave toya loko gAlIcA vagere pAthare che, to pachI traNa jagatanA agresara bhagavAna mATe devatAo suvarNa-kamaLo banAve. temAM kazuM ja Azcarya nathI. te sarva jIvone paNa dhanya che ke jeoe suvarNa kamaLo para paga mUkatA mUkatA, gaNadharo, indro vagerethI sahita evA bhagavaMtano vihAra joyo haze ! AvAM dazya phakta bhagavaMtanI vidyamAnatAmAM ja jovA maLe ane te mATe paNa mahAna sadbhAgya joIe. zrI bhaktAmara stotramAM 3ramA padya rUpe nava suvarNa kamaLone varNavatI je gAthA che, te A rIte che : unidrahemanavapaMkajapuMjakAMtI' paryullasatrakhamayUkhazikhAbhirAmau / pAdo padAni tava yatra jinendra ! dhattaH, padmAni tatra vibudhAH parikalpayanti / / 32 / / A gAthAno artha pUrve A ja atizayanA varNanamAM Apela che. A gAthA maMtrapadothI garbhita che. tenI vidhipUrvaka ArAdhanA karavAthI suvarNa vagere dhAtunA vepAramAM atyaMta lAbha thAya che, rAjasanmAna maLe che ane vacana Adaya thAya che. suvarNa kamaLothI garbhita dhyAnamAM je je zaktio che temAMnI thoDIka ja zaktiono ahIM upara nirdeza karela che. suvarNa-kamaLo para nihita bhagavaMtanAM caraNa-yugalanuM dhyAna aneka bhayahara stotromAM Ave che, te dhyAnathI game tevA moTAmAM moTA bhayo tatkALa dUra thaI jAya che. A vastunI vizeSa samajaNa mATe namaka stotranuM adhyayana bahu ja jarUrI che. temAM pharI pharI bhagavaMtanA caraNayugalanuM ja dhyAna che. AnA prabhAvathI e stotranuM nAma mahAbhayahara stotra paNa kahevAya che. mahAprabhAvika nava smaraNomAMnA namajhA, mAna ane anyAmaMdira e traNa stotronA prAraMbhamAM ja bhagavaMtanA caraNa yugalanuM dhyAna che. suvarNa kamaLo para nihita bhagavaMtanAM caraNayugalanA prabhAvathI jIvane saMsAramAM game tevI ApattimAMthI rakSaNa maLe che. mohAMdhakAra dUra thAya che. pApono nAza thAya che, bhayamAM abhaya maLe che, saMpattionI prApti svayaM thAya che ane jIva anukrame mokSa 1. ahIM pahelA caraNamAM zAMtI zabdamAM dIrgha nI che ane prathama caraNa pAro nuM svataMtra vizeSaNa che. juo bhaktA. sto. guNA. pR. 34 TippaNI. arihaMtanA atizayo rupa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmIne vare che. ethI ja bhaktAmarakAre e caraNayugalane mAtra pavanane patatA nAnA' - bhavasamudramAM DUbatAM prANIo mATe AlaMbana taravAnuM sAdhana kahyuM che ane kalyANamaMdirakAre "saMsAra sAnimaLazeSanantapotAmAna -- saMsArasAgaramAM DUbatA sarva jIvo mATe naukAsamAna kahela che. devakRta sAtamo atizaya traNa gaDha vAtra cAra | gA=manohara vAtra traNa gaDha hoya che. samavasaraNamAM ratnamaya. suvarNamaya ane rajatamaya ema traNa manohara gaDha hoya che. bhagavaMtanI najIkano sauthI prathama ratnono gaDha vaimAnika devatAo banAve che. te pachIno bIjo gaDha jyotiSI devatAo suvarNano banAve che. te pachIno trIjo gaDha bhuvanapati devatAo rajata-cAMdIno banAve che. prathama gaDhamAM jevAM ratno hoya che, tevAM ratno jagatamAM anyatra kyAMya paNa hotAM nathI. AmAMnuM eka eka ratna potAnI kAMti Adi guNo vaDe jagatanAM sarva ratnone jItavA mATe samartha hoya che. evI ja rIte bIjA gaDhamAM je sonuM hoya che. tenA jevuM sonuM jagatamAM hotuM nathI. te atyaMta manohara hoya che. evI ja rIte trIjA gaDhamAM je cAMdI hoya che, te uttama prakAranI TvetatA Adi aneka guNothI sahita hoya che. tenI kAMti paNa adbhuta hoya che. tevI cAMdI jagatamAM anyatra hotI nathI. eka bAju jagatanI badhI ja cAMdI mUkIe ane bIjI bAju bhagavaMtanA trIjA gaDhanI cAMdI, to bhagavaMtanA gaDhanI cAMdInuM mUlya bIjI badhI cAMdI karatAM anaMtagaNuM adhika thAya. AvA uttama traNa vapra-prAkAra-gaDha devatAo bhaktivaza race che. zrI vItarAga stavamAM kahyuM che ke "he deva !traNe bhuvanane rAga-dveSa-moharUpa traNe doSothI bacAvavA Apa pravRtta thayA cho, e joIne jANe traNa prakAranA devatAoe traNa gaDha na banAvyA hoya !' zrI siddhasena divAkara sUrikRti kalyANamaMdiramAM kahyuM che ke - gAthA-1, 2. gAthA-1. a. ci, kAM, 1 glo. 62. 4. pravuM. sAro. TI. gA. 447, upa. prA, bhASA. vyA. 1 ane vI. sa. pra. 4 glo. 5 ava. 5. vI. sva. pra. 4, zla. 4. 16 arihaMtanA atizayo Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . he bhagavan! Apa maNio, suvarNa ane rajatathI suMdara rIte banAvAyelA traNa gaDha vaDe sarva bAjuethI zobhI rahyA cho, jANe e traNa gaDha eTale ApanA vizvavyApI kAMti, pratApa ane yazana saMcaya na hoya ?' traNa gaDhamAM traNa jagata che : devajagata, manuSyajagata ane tiryaMcajagata che. sArAMza ke devajagatanA pratinidhi devo samavasaraNamAM che. evI ja rIte manuSyo ane tiryaMco vize paNa jANavuM. mahAkavi kAMtine ratnonA varNavALI, pratApane suvarNanA varNavALa ane yazane rajatanA varNavALo varNave che. zrI siddhasena divAkara sUrinI svAbhAvika sarvottama kAvyazakti ahIM jhaLakI UThe che. kharekhara ja pachI thayelA kavioe je kahyuM che ke - "gasiddhasene vA: badhA ja kavio siddhasenathI UtaratA che, te taddana yathArtha che. pahelI batrIzImAM zrI siddhasena divAkara sUrie kahyuM che ke - he deva ! mArAmAM kAvyazakti che athavA mane bIjA kavione viSe irSyA che, mATe huM ApanI stuti nathI karato athavA mArI kIrti jagatamAM phelAya eTalA mATe paNa huM ApanI stuti nathI karato athavA ApanA upara kevaLa zraddhA che eTalA mATe paNa huM ApanI stuti nathI karato, paNa meM e nizcita rIte jANyuM che ke guNanA jJAtA evA mahApuruSonA paNa Apa pUjanIya cho, mATe ja huM ApanI stuti karuM chuM." kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya bhagavAna paNa ayogavyavaccheda dvAtrizikAmAM kahe che ke kva siddhasena-stutayo mahArthAH azikSitAlApakalA kva caiSA' / kyAM mahAna arthavALI zrI siddhasena divAkara sUrinI stuti ane kyAM A abhaNanI baDabaDa karavAnI kaLA ? AthI be vastuo samajAya che ke - zrI siddhasenasUrinuM sthAna temanI pachInA mahAnamAM mahAna kavionAM hRdayamAM paNa kevuM ucca hatuM ane guNagrAhitA paNa kevI hatI ? . 8. 1, gA, 27, 2. rAvyone paraspardhA, na vIra ! kIrtipratibodhanecchayA / na kevalaM zrAddhatayaiva nRyase guNajJapUjyo'si yato'yamAdaraH / / 4 / / 3. ayoga vya. gA. 3. - S. Dwa. 1, Stanza-4 arihaMtanA atizayo 27 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja kalikAlasarvajJa vItarAgastavamAM potAnI jAta (svavyaktitva vize kahe che ke -- kvAha pazorapi pazuH vItarAgastavaH kva ca ' / kyAM pazu karatAM paNa pazu evA che ane kyAM A vItarAganI stavanA ? AvI laghutA jyAre hRdayamAM Ave tyAre ja bhagavAna sAcA arthamAM samajAya che ane tyAre ja sarva zAstrInAM rahasya hadayamAM svayaM prakAzita thAya che. zrI hemacaMdrAcArya je kalikAlasarvajJanI padavIna varyA, te sarasvatInA prasAdathI to kharuM ja, kintu te karatAM paNa bhagavAna vItarAganI kRpA teo adhika pAmyA hatA, tenuM eka ja kAraNa hatuM ke taonA hRdayamAM zrI vItarAga bhagavaMta pratye asAdhAraNa bhakti hatI. je temanA racelA vitarAgastavamAM spaSTa dekhAya che. AvI vyakti Ave tyAre ja atizaya ane prAtihAryonI pratIti thAya che. A pratIti vItarAgastavanA prakAza-ra3-4-pamAM. bhaktAmara stotramAM, kalyANamaMdira stotramAM ane bIjA aneka ratavAmAM aMtargarbhita che. te vinA AvI racanAo ja azakya che. zrI hemacaMdrAcAryanA hRdayamAM bhagavaMtanA guNomAM sauthI adhika mahattva atizayo ane prAtihAryonuM ja hatuM. tethI ja vItarAga stavamAM sauthI mahattvanAM guNo tarIke atizayo ane prAtihAryone varNavavA mATe pahelA-2-34-5 prakAza Chapters). vItarAga stavanA kula-20 prakAzamAMthI, teoe atizayo ane prAtihAryona ApI dIdhA che. jaMe potAne ja AkhA jagata karatAM adhika vidvAna mAnI lIdhA che evA keTalAka tArkikA A viSayamAM praznonI jhaDIo varasAve che ke - "jo bhagavaMtane AvA addabhuta ane mahAna atizayo ane prAtihAryo hoya, jo bhagavaMta sAthe karoDa devatAo vicaratA hoya ane Avo addabhuta bhagavaMtano prabhAva hoya to te kALamAM vidyamAna bIjA dharmavALAone te kema na dekhAyo ? teoe potAnA eka paNa graMthamAM tenuM jarA paNa varNana kema na karyuM ? badhA ja loko jena kema na thaI gayA " vagere vagere. jo ke AvA praznonA uttara ApavAnuM A sthaLa nathI, chatAM eka uttara jarUra ApIza ke -- zrI siddhasena divAkara sUri, zrI hemacaMdrasUri vagere mahAna tArkikoe AmAMno eka paNa tarka karyo nathI ? zuM teo tarka karI zakatA na hatA ? zuM temanA karatAM paNa AjanA A vidvAnonI buddhi doDhI (doDha DAhyA) che ? AvA samartha AcAryoe paNa pUrva paraMparAthI jevuM 1, vI, sta, pra. 1 glo. 7. 118 arihaMtanA atizayo Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNana cAlatuM AvyuM, tevuM ja varNana karyuM che. temAM eka paNa akSara adhika ke ocho nahIM. A AcAryonI AvI zAsana pratyenI samarpitatAnA kAraNe ja Aje AvA viSama kALamAM paNa bhagavaMtanA AvA divyAtidivya svarUpanuM varNana ApaNane upalabdha thAya che. teo jo tarka vitarka karavA gayA hota, to AvuM uttama bhagavAnanuM svarUpa ApaNI vaccethI adazya thaI gayuM hota ane eka vAra zAstromAMthI khuda bhagavaMtanuM rUpa ja jo lupta thAya, to pachI bAkI rahe paNa zuM? eTaluM nizcita samajajo ke bIjA dharmazAstrakAronI jema jainonA Izvara matikalpita nathI. jainonA Izvara bhagavAna tIrthakara to jagatanuM saikAlika abAdhita zAzvata paramArtha satya che. jema bhagavAna paramArtha satya che, tema A atizayo ane prAtihAryo paNa paramArtha satya che, kAraNa ke A atizaya guNono bhagavAna tIrthakaranI sAthe avinAbhAva saMbaMdha che, eTale ke bhagavAna prAtihAryA vinAnA paNa kadApi hotA nathI ane prAtihAryo bhagavAna vinAnA kadApi hotA nathI. A traNa gaDharUpa atizayanA varNanamAM abhidhAna-ciMtAmaNinI svapajJa TIkAmAM kahyuM che ke - tathA samavasaraNe ratnasuvarNarUpyamayaM prAkAratrayaM manojaM bhavatIti saptamaH' / samavasaraNamAM ratna-suvarNarajatamaya traNa manohara gaDha hoya che. e sAtama devakRta atizaya che. AmAM samavasaraNano ullekha hovAthI ane traNa prakArane samajavA mATe samavasaraNanuM jJAna jarUrI hovAthI ahIM saMkSepamAM samavasaraNanuM varNana ApIe chIe, te A rIte : je samaye bhagavaMne kevalajJAna utpanna thAya che, te ja samaye pUrvanA trIjA bhavamAM bAMdheluM tIrthaMkara nAmakarma udayamAM Ave che. e ja kSaNe cosaTha indranAM Asana kaMpAyamAna thAya che. upayoga mUkIne jotAM temane jaNAya che ke bhagavaMtane kevalajJAna utpanna thayuM che. tethI AnaMdita manavALA te indro potAnA parivAra sAthe kevalajJAnanA sthaLe Ave che ane te devatAo samavasaraNanI racanA A rIte kare che : vAyukamAra devatAo yojana pramANa bhUmimAMthI kacaro vagere dUra karIne bhUmine zuddha kare che. te pachI vyaMtara devatAo te bhUmithI savA kosa UMcu evuM suvarNa-ratnamaNimaya pITha banAve che. 1. 2. a. ci. kAM. 1 zlo. 12 TI. lo, pra, sa, 30, 5. 253/267no sArAMza. arihaMtanA atizayo 119 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te pachI bhavanapati devatAo bhUmithI daza hajAra pagathiyAM UMco cAMdInI prAkAra (gaDha) banAve che. eka eka pagathiyuM ekeka hAtha UMcu ane pahoLuM hoya che. A rIte A gaDha jamInathI aDhI hajAra dhanuSa eTale savA gAu UMco hoya che. A gaDhanI bhIMto pAMcaso dhanuSa UMcI ane 33 dhanuSa + 32 aMgula pahoLI hoya che. te gaDhanI bhIMto upara uttama prakAranI kAMtivALA sonAnA kAMgarA hoya che. te gaDhane ratnanA cAra daravAjA hoya che. dareka daravAjA upara suMdara pUtaLIo hoya che. dareka daravAjA upara magaranA cihnavALI dhajAothI aMkita traNa maNimaya toraNo hoya che. dareka dvAre dhajAo, aSTamaMgala, puSpamALAo, kaLazo ane vedikA hoya che. dareka dvAre uttama prakAranA divyadhUpane vistAratI dhUpa-ghaTIo hoya che. A gaDhanA khUNekhUNe mIThAM pANIvALI maNimaya pagathiyAMvALI vAvo hoya che. A gaDhane pUrva dhAre tuMbaru nAmano deva, dakSiNa dvAre khAMgI nAmano deva, pazcima dvAre kapAlI nAmano deva ane uttara dvAre jaTAmukuTakArI nAmano deva dvArapALa tarIke hoya che. temAM tuMbarU nAmano deva bhagavaMtano pratihAra kahevAya che, kAraNa ke bhagavAna pUrva taraphanA dvArathI gaDha upara caDe che. A pahelA gaDhamAM cAre bAju pratara=samatala bhUmibhAga 5) dhanuSa pramANa hoya che, A gaDhamAM vAhano hoya che ane samavasaraNamAM AvatAM ane samavasaraNamAMthI jatAM devatAo, manuSyo ane tiryaMco paNa jatAM AvatAM hoya che. te 50 dhanuSa prataranA aMte bIjA gaDhanA pagathiyAMnI zarUAta thAya che. te pagathiyAM eka hAtha UMcA ane eka hAtha pahoLAM hoya che. te pagathiyAM pAMca hajAra hoya che. teTalAM pagathiyAM caDyA pachI bIjo suMdara AkAravALo gaDha Ave che. bIjo prAkAra jyotiSI devatAo uttamottama suvarNathI race che. tene aneka prakAranAM ratnamaya dedIpyamAna kAMgarAothI suMdara banAve che. gaDhanI UMcAI vagere prathama gaDhanI mAphaka jANavAM. cAre dvAranI racanA paNa te mujaba ja samajI levI. te gaDhanA pUrva dhAre jayA nAmanI be devIo dvArapAlikA tarIke hoya che. te zveta varNanI ja hoya che ane temanA baMne hAtha abhayamudrA vaDe zobhatA hoya che. dakSiNa dvAre vijayA nAmanI be devIo dvArapAlikA hoya che. teo raktavarNanI hoya che. temanA hAthamAM aMkuza hoya che. pazcima dvAra ajitA nAmanI be devIo hoya che. teo pIta varNanI hoya che ane temanA hAthamAM pAza hoya che. uttama hAre aparAjitA nAmanI be devIo hoya che. teonA varNa nIla hoya che ane hAthamAM makara (?) hoya che. 1. bIza nahi' ema hAthanA viziSTa AkAra vaDe darzAvavuM, te abhayamudrA che. 220 arihaMtanA atizayo Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA gaDhano pratara samatala bhUmibhAga pAMcaso dhanuSa hoya che. A bIjA gaDhamAM siMha. vAgha, haraNa, mora vagere tiryaMco (pazupakSIo) hoya che. A gaDhamAM IzAna khUNe manorama devachaMdo devatAo race che. prathama pahore dezanA ApyA pachI devatAothI sevAtA evA bhagavaMta tyAM AvIne bese che. bIjA gaDhanA prataranA aMte trIjA gaDhanAM pagathiyAMnI zarUAta thAya che. te pagathiyAM pAMca hajAra hoya che. tenuM mApa paNa pUrvanI jema ja jANavuM. te pagathiyAM caDyA pachI trIjo gaDha Ave che. trIjo ratnamaya gaDha vaimAnika devo banAve che. tene ujvala maNinA kAMgarA hoya che. A gaDhanI UMcAI vagere pahelA gaDhanI mAphaka jANavAM. A gaDhanA pUrva dhAre soma nAmano vaimAnika devatA dvArapALa hoya che. tenA zarIranI kAMti uttama suvarNa jevI hoya che. tenA hAthamAM dhanuSya hoya che. dakSiNa dvAre yama nAmano vyaMtara devatA dvArapALa hoya che. tenA varNa gaura hoya che ane tenA hAthamAM daMDa hoya che. pazcima dhAre varuNa nAmano jyotiSI devatA dvArapALa hoya che. teno varNa rakta hoya che ane tenA hAthamAM pAza hoya che. uttara dvAre dhanada nAmano bhavanapati nikAyano deva hoya che. tenA zarIranI kAMti zyAma hoya che. tenA hAthamAM gadA hoya che. trIjA gaDhanA madhyamAM samabhUtala (Plain) evuM pITha hoya che. te eka gAu ane hasA dhanuSa lAMbu-pahoLuM hoya che. A goLa (vartuLa) AkAranA samavasaraNanI vigata jANavI. A bhUmithI addhara hoya che. te pagathiyAMnI racanA vaDe cAre taraphathI UMcu hoya che. temAM ratnanA gaDhanI paridhi 1 yojana ane 433 dhanuSamAM kAMIka nyUna hoya che. sonAnA gaDhanI paridhi ra yojana ane 865 dhanuSa ane kAMIka nyUna evA 2 hAtha hoya che. rUpAnA gaDhanI paridhi 3 yojana ane 1333 dhanuSa ane 1 hAtha ane 8 aMgula hoya che. A goLAkAra samavasaraNanI vigata thaI. e ja rIte corasa samavasaraNa paNa hoya che. tenA mApa vagerenI vigata lokaprakAza-kAlaloka, sarga-30, pR. 2597262thI jANI levI. pUrve je trIjA gaDhamAM samabhUtala pITha kahyuM che, tenI madhyamAM uttama evuM azokavRkSa hoya che. te eka yojana vistAravALuM hoya che. tenI chAyA gADha hoya che. te vRkSa bhagavaMtanA zarIrathI bAra guNuM UMcu hoya che. te vRkSa sarva bAjue puSpo, patAkA ane toraNothI zobhatuM hoya che. temAM bhagavaMtanA mastaka para Ave e rIte traNa chatra zobhatAM hoya che. te azokavRkSanA mULamAM bhagavaMtano devachaMdo-upadeza ApavA mATe besavAnuM sthaLa arihaMtanA atizayo Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UMcI pITha jevuM hoya che. tyAM cAra dizAmAM pAdapIThathI sahita cAra siMhAsana hoya che. siMhAsano uttama prakAranAM sonAthI banAvelAM ane ratnakhacita hoya che eTale ke tene hIrA jaDelA hoya che. pAdapITha paNa ratnamaya hoya che. dareka siMhAsana ane pAdapIThanI jyoti apAra hoya che. tenA upara paramathI paNa parama (paramAtiparama) jyotisvarUpa prabhu virAjamAna hoya che. dareka siMhAsana upara traNa ratnamaya chatra hoya che. te motIonI zreNiothI zobhatAM hoya che. dareka siMhAsananI baMne bAjue ujvala be cAmarIne dhAraNa karatA be be devatAo hoya che. te devatAo uttamamAM uttama AbhUSaNothI zobhatA hoya che. dareka siMhAsananI AgaLa suvarNakamaLa para pratiSThita evuM tejomaya dharmacakra hoya che. cAre dizAomAM cAra mahAdhvaja hoya che. temAMno dareka eka hajAra yojana UMco hoya che. dareka dhvaja ghaMTAo ane nAnI patAkAothI zobhato hoya che. A cAra mahAdhvajonAM nAmo A rIte che : 1. pUrvadizAmAM-dharmadhvaja 2. dakSiNa dizAmAM mAnadhvaja 3. pazcima dizAmAM-gajadhvaja 4. uttara dizAmAM siMhadhvaja ahIM maNipITha (samavasaraNanA madhyabhAganuM pITha), caityavRkSa (azokavRkSa), siMhAsana. chatra, cAmara, devajIMdo vagere vyaMtara devatAo race che. A badhI vigata sAmAnya samavasaraNanI jANavI, bAkI to koI mahAna devatA bhaktivaza ekalo paNa badhuM ja racI zake che. harSanA utkarSamAM tyAM devatAo siMhanAda kare che. AkAzamAMthI UtaratAM UtaratAM duMdubhi vagADe che. AvA divya samavasaraNamAM ane vAtAvaraNamAM devatAothI sahita bhagavAna sUryodaya samaye suvarNa kamaLo para paga mUkatAM mUkatAM padhAre che. bhagavaMta pUrvakAra vaDe samavasaraNamAM maMgala praveza kare che. azokavRkSanI pAse AvIne te vRkSane pharatI traNa pradakSiNA kare che. te pachI bhagavaMta pUrva siMhAsane bese che. bhagavaMtanAM baMne caraNa pAdapITha upara hoya che. bhagavaMta sarva prathama no tirthasa kahIne tIrthane namaskAra kare che. te pachI meghagaMbhIra, madhura ane savottama guNothI samRddha evI vANI vaDe dezanA Ape che. 1. bhagavaMta paNa jene pradakSiNA Ape evo azoka vRkSa ethI ja jANe prAtihAryomAM prathama sthAna na pAmyo hoya ! 222 arihaMtanA atizayo Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ latIrtha eTale caturvidha saMgha, bhagavAna sarvaprathama saMghane namaskAra kare che. svayaM bhagavAna jene namaskAra kare tene loko paNa pUje. bhagavAna kRtyakRtya hovA chatAM lokane pUjanIya vastunI pUjAno Adarza ApavA mATe eTale tIrtha-saMgha pUjanIya che e batAvavA mATe svayaM sarvaprathama tIrthane namaskAra kare che, jema bhagavAna kRtakRtya hovA chatAM dharma kahe che, tema tIrthana namaskAra paNa kare che athavA tIrtha eTale zrutajJAna bhagavAna zrutajJAnane namaskAra kare che - kRtajJatA batAvavA mATe, kAraNa ke pUrvanA tIrthomAM ArAdhela zrutajJAnanA abhyAsathI teoe A arihaMtapaNuM prApta karyuM che. zrI bhadrabAhu svAmIe kahyuM che ke - tappubbiyA arahayA pUiyapUA ya viNayakammaM ca / kayakicco vi jaha kahaM kahae Namae tahA titthaM / / AnI vRttimAM kahyuM che ke - tIrthaM - zrutajJAnaM tatpUrvikA'rhattA tadabhyAsaprApteriti / upara kahelI niyuktinA pAThano ane tenA paranI vRttino sAra e che ke (I) tapUrvaka arvattA che : zrutajJAnanA abhyAsathI arihaMtapaNuM prApta thatuM hovAthI zrutajJAna tIrtha che. tetha! bhagavAna tavA tIrthane namaskAra kare che. (2) pUjita pUjA-bhagavAne paNa tIrthane pUjela che, tethI loka paNa AdarapUrvaka tenI pUjA kare, e mATe bhagavAna tIrthane namaskAra kare che A bannemAM vinayakarma che. prathama taNUrti sattA mAM bhagavAna potAnA hRdayamAM rahelo pUjyabhAva-namaskArarUpa vinaya dvArA vyakta kare che. pUnitapUnAmAM lokone vinaya zIkhavavA bhagavAna namaskAra kare che. ghaNI vidyAomAM samavasaraNanuM dhyAna karavAmAM Ave che. tenAthI sAdhakane aneka lAbho thAya che. zrI vardhamAna vidyAnI vidhimAM kahyuM che ke - amRtamudrayA sajIvitApAdanaM, samavasaraNasthabhagavadrUpadhyAnam / amRtamudrA vaDe samavasaraNanuM vAtAvaraNa sajIvana karavuM. te pachI samavasaraNamAM rahela bhagavaMtanA rUpanuM dhyAna karavuM. 1. lokaprakAza, sarga-3, pR. 267ne AdhAre. 2. na. svA. prA. vi. pR. 107. arihaMtanA atizayo 2 23 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA ullekho aneka vidyAo, maMtro, yaMtro vagerenAM vidhAnomAM maLe che. ahIM phakta uparanuM eka ja varNana dRSTAMta rUpe Apela che. zrI vardhamAna vidyA vagere aneka vidyAonA paTomAM paNa traNa gaDhanuM Alekhana karavAmAM Ave che." AthI spaSTa samajAze ke traNa gaDha vagere pratyeka atizayanI pAchaLa mahAna dhyAna prakriyAo rahelI che. devakRta AThamo atizaya caturmukhAMgatA caturmukhAGgatA' / samavasaraNamAM bhagavaMta cAra mukha ane cAra aMgavALA hoya che. samavasaraNamAM pUrvadizAnA siMhAsane bhagavaMta pote bese che. bIjI traNa dizAomAM aMtara devatAo siMhAsana vagerethI sahita bhagavaMtanA zarIranI traNa pratikRtio race che. A traNa pratikRtio race che devatAo, paNa te thAya che -- bhagavaMtanA prabhAvathI ja, bhagavaMtanA prabhAvathI ja darekane ema lAge che ke svayaM bhagavaMta ja amana dharma ka rahyo che.' zrI vizeSAvazyaka bhASyamAM kahyuM che ke - je te devehiM kayA, tidisi paDirUvagA tassa / tesipi tappabhAvA, tayANurUvaM havai ruvaM / / devoe je traNa dizAmAM bhagavaMtanA traNa pratirUpa karyA che, te pratirUpone paNa bhagavaMtanA prabhAvathI ja bhagavaMta jevuM rUpa hoya che. zrI vItarAga stavamAM alaMkArika bhASAmAM kahyuM che ke - "he nAtha ! dAna-zIla-tapa-bhAvarUpa caturvidha dharmapuruSArthanI ekI sAthe eka ja kALamAM prarUpaNA karavA mATe ja jANe Apa caturmukha na thayA ho !" 1. vardhamAna vidyAnA paTane vize bhAvanA karavAnuM vidhAna che 2. juo na. svA. prA. vi. pR. 104 nI sAme darzAvela vardhamAna vidyAnA paTanuM citra. 3. a. ci, kAM, 1 zlo. 6ra. 4. catvAri makhAni aMgAni gAtrANi ca yasya sa tathA tadabhAvazcatamakhAGgAtA bhavatIti / a, ci, kAM, 1 glo. 62, TI. 5. pra. sAro, gA. 447 TIkA. 6. vizeSA, bhA. 2 pR. 338, TippaNI tathA Ava, malaya. gA. 557. 224 arihaMtanA atizayo Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanuM rUpa jagatamAM sauthI suMdara hoya che. jagatanA bIjA sauMdaryavALA devatAo vagere sarva jIvonA sauMdarya vagereno eka piMDa karavAmAM Ave to paNa tenA karatAM anaMtaguNa sauMdarya vagere bhagavaMtanA paganA aMgUThAnA agrabhAganuM hoya che. jenA paganA aMgUThAnuM AvuM sauMdarya che. AvuM teja che, AvI kAMti che, AvI dIpti ane lAvaNya vagere che. tenAM sarva aMgonAM sauMdarya vagere jevAM haze ! traNe kALanA badhA ja devatAo bhegA thAya ane bhagavaMta jevuM bIjuM rUpa potAnI sarva zaktithI sarjavA lAge, to paNa kadApi sarjI na zake. bhagavaMtanI hAjarI vinA te sarjana na ja thaI zake. jyAre bhagavaMtanI hAjarI mAtrathI bhagavaMtanA atizaya rUpe eka ja vyaMtara devatA bhagavaMtanAM traNa rUpa sarjI zake; eka ja devatAmAM te zakti AvI jAya che ke je zakti sarva devatAomAM paNa hotI nathI. AnuM ja nAma devakRta atizaya A atizaya caturmukhatA race che devatAo, paNa atizaya che bhagavaMtano. AthI e paNa samajAya che ke bhagavaMtanA saMnidhAna mAtrathI eka ja devatAmAM tevI zakti AvI jAya che ke je zakti traNe kALanA sarva devatAo vageremAM paNa kadApi hotI nathI. A badho ja prabhAva bhagavaMtanI zuddhi ane puSTino che. zuddhi eTale ghAtikarmathI rahita bhagavaMtanuM zuddha AtmasvarUpa ane puSTi eTale mahAnamAM mahAna puNyAnubaMdha puNyarUpa je tIrthakara nAmakarma, tenA lokottara puNyANuono saMcaya. bhagavaMtanA ghAtakarmanA kSaya jevo kSaya bIjA jIvomAM hoto nathI. kAraNa ke bhagavaMtanA ghAtikarmano kSaya te atizaya che, jyAre bIjA kevalIono ghAtikarma kSaya te atizaya nathI. ghAtikarmano kSaya thatAM ja bhagavaMtane karmakSayaja agiyAra atizaya pragaTa thAya che. jayAre bIjA kevalIone te hotA nathI. ethI paNa bhagavaMtano ghAtikarma kSaya sarva jIvonA ghAtikarma kSaya karatAM vilakSaNa che. ethI bhagavaMtanA AtmAnI zuddhi lokotara che. evI ja rIte puSTi paNa lokottara che. samavasaraNamAM bhagavaMta caturmukha hovA chatAM dareka jIvana bhagavaMtanuM eka ja mukha dekhAya, koI paNa jIvane be-traNa ke cAra mukha na dekhAya. A paNa bhagavaMtano atizaya ja che. pUrva dizA sivAyanA traNa mukha devakRta hovA chatAM koIne paNa evo bhAsa na thAya ke A bhagavAna nathI, A paNa bhagavaMtano ja atizaya che. je je prakAranA uccAra vagere pUrva dizAnA mukhamAMthI nIkaLatA dekhAya tevA ja prakAranA sarva bhAvo bAkInA dareka mukha saMbaMdhi hoya che. A paNa bhagavaMtano ja atizaya che. tAtparya ke Ane sarvAbhimukhatva paNa kahevAmAM Ave che, eTale ke bhagavaMta saune sadA abhimukha ja hoya che. eTale ke sAme mukhavALA hoya che. koIne paNa parAkSukha hotA nathI. ethI ja vItarAga stavanI avacUrimAM kahyuM che ke -- arihaMtanA atizayo Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakarA hi sarvata: sammukhA eva, na tu parAGmukhAH kvApi' / - tIrthakaro sarva rIte saMmukha ja hoya che, paNa kyAMya paNa parAkkha hotA nathI. sArAMza ke bhagavaMtano AgaLano bhAga ja dekhAya, paNa pITha dekhAya nahi. bhale bhagavaMtanI sanmukha avasthAnAM ane cAramAMthI eka ja zarIranAM darzana samavasaraNamAM thAya to paNa jyAre jyAre bhagavaMtanuM rUpastha dhyAna karavAmAM Ave tyAre tyAre te cAre mukhanuM ja dhyAna karavuM joIe. yogazAstra vageremAM A dhyAnanA nirUpaNamAM - " tukSaya dhyAne" ema kahela che. samavasaraNamAM virAjamAna caturmukha bhagavaMtanA dhyAnathI aMtarAyakarmano kSaya vagere aneka lAbho thAya che. e mATe zrI devabhadrAcArya viracita karipAsanAdara mAM zivadatta maMtrInA putra devaprasAdanuM dRSTAMta ApavAmAM AvyuM che. saMkSepamAM te A rIte che : zivadatta nAmano rAjamaMtrI che. te dAridra ne rAjAnA apamAnathI pIDAya che. maMtrInAM kuTuMbamAM maMtrI pote, maMtrInI patnI, putra devaprasAda tathA te putranI patnI, ema cAra jaNa che. zivadattane eka vakhata jJAnI munino yoga thAya che. te potAnAM dAridra vagerenAM kAraNa te munine pUche che ane muni temanAM pUrvabhavanuM vRttAMta jaNAvatAM kahe che ke - "pUrvakRta sAdhAraNa (sAthe karelAM) karmonAM kAraNe tamane badhAne eka kuTuMba maLyuM che. tamArA badhAMmAM devaprasAdanuM aMtarAyakarma bahu bhArI che. tethI tamo badhAne A daridratA. rAjApamAna vagere prApta thayAM che." devaprasAda muninAM caraNomAM paDe che ane aMtarAyakarmane jaladIthI khapAvavAnA upAyane pUcha che. te vakhate muni samavasaraNamAM rahelA caturmukha bhagavaMtanuM dhyAna batAve che. kevaLa aMtarAya ja nahIM kintu sarva karmavRkSone mULathI ukheDI nAkhavA mATe A dhyAna pracaMDa vAyu samAna che. ema muni devaprasAdane samajAve che. muninI dezanA pachI devaprasAda jemAM dhyAna e ja paramArtha che, evA zrAvakadharmane svIkAra che. prastuta dhyAnanA prakarSanA prabhAvathI devaprasAdanAM aMtarAya vagere karmo kSINa thAya che. te rAjAnuM bahumAna pAme che ane sAthe sAthe uttama samRddhine paNa pAme che. dhyAnanA prabhAvathI bIjI dharmArAdhanAmAM paNa teno vikAsa ghaNo ja thAya che. te vadhune vadhu dharma ArAdhe che. teno vairAgya vadhe che, te dIkSA le che ane ArAdhanA dvArA uttama sadgatine pAme che. 1. pra. 3. glo. 1 ava. 2. yogazA. pra. 9 zlo. 1. 3. yogazA. aSTama vi. pR. 218 224. 226 arihaMtanA atizayo Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munie devaprasAdane kahelI dhyAnavidhi A rIte che : zuci zarIra ane mAnasika prasannatAthI yukta dhyAtA pavitra sthAnamAM - 1. sukhapUrvaka pUrvAbhimukha ke uttarAbhimukha bese. 2. samucita paryakAsana vagere Asana dvArA zarIra sthira kare. 3. dhyAnamAM anupayogI evA mana, vacana ane kAyAnA yogono virodha kare. 4. netra nimIlita (baMdha) rAkhe athavA nAsAgra daSTi kare. pa. ucchavAsa ane nizvAsane maMda kare 6. pote pUrve karelAM pAponI gaha kare. 7. sarva prANIne khamAve. 8. pramAdane dUra kare. 9 zrI jinezvara bhagavaMtanA dhyAna mATe ekAgracittavALo thAya. 10. zrI gaNadhara bhagavaMtonuM smaraNa kare. 11. zrI sadguruonuM smaraNa kare. te pachI A rIte ciMtana kare : 1. samavasaraNa mATenI bhUmi vAyukumAra devatAo zuddha kare che. 2. te bhUmine meghakumAra devatAo uttama sugaMdhI pANI vaDe sIca che. 3. te bhUmimAM Rtu devatAo DhIMcaNa sudhI puSpo varasAve che. 4. vaimAnika devatAo tyAM maNiono pahelo prAkAra (gaDha) banAve che. 5. jyotiSka devatAo sonAno bIjo gaDha banAve che. 9. bhavanapati devatAo rUpAno trIjo gaDha banAve che. 7. madhyabhAgamAM devatAo azoka vRkSa, pAdapIThathI yukata cAra siMhAsana. traNa chatra vagerenI racanA kare che. 8. devatAo samavasaraNamAM toraNo, vApIo, patAkAo, dharmadhvaja vagerenI racanA kare che. te pachI devAdhideva zrI jinendra paramAtmAnuM A rIte dhyAna kare : 1. bhagavaMta vyaMtara devatAoe racelAM suvarNa kamaLonI karNikAmAM paga mUkatAM mUkatAM padhArI rahyA che. 2. devatAo bhagavaMtane cAmara vIMjhI rahyA che ane "jaya jaya" zabdanI ghoSaNA karI rahyA che. 3. bhagavaMtanI AgaLa cAlatA indro mArgamAM rahelA lokone bAjue karI rahyA che. arihaMtanA atizayo 227 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. bhagavaMta pUrvadvArathI samavasaraNamAM praveza karI rahyA che. te pachI A rIte dhyAna kare : 1. bhagavaMta siMhAsana upara pUrvAbhimukha bese che. 2. anya traNa dizAomAM devatAoe racelAM bhagavaMtanAM pratirUpa che. 3. harSathI pulakita indro ratnanA daMDavALA ati zveta cAmaro vIMjhI rahyA che. 4. cAre dizAomAM bhavya jIvo potapotAne ucita sthAne besI gayA che. pa. aneka prakAranAM tiryaMconA samUho samavasaraNanA bIjA valayamAM che. te badhA paraspara vairano tyAga karI. zAMta rasamAM taraboLa banI bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLI rahyA che. te pachI samavasaraNanI madhyamAM kalpavRkSa ane traNa chatra nIce siMhAsana para virAjamAna bhagavaMtanuM A rIte dhyAna kare : 1. ekIsAthe eka ja samaye udayane pAmelA bAra sUryonA samUha samAna dedIpyamAna zarIravALA. 2. sarva suMdara jIvo karatAM anaMtagaNa adhika rUpavALA. 3. anAdi mahavRkSanA mULathI nAza karanArA. 4. rAgarUpa mahArogano nAza karanArA. 5. krodharUpa agnine bujhavanArA. 6. sarva doSonAM avaMdhya auSadha. 7. anaMta kevalajJAna vaDe sarvavastuonA paramArthane jANanArA. 8. dustara bhavasamudramAM paDelA jIvono uddhAra karavA mATe aciMtya sAmarthyavALA. 9. loka puruSanA mastakamaNi. 10. traNe lokanA paramaguru. 11. traNe lokavaDe namana karAelA. 12. traNe lokane tAranAra mAhAtmavALA. 13. jIvonA upakAramAM tatpara. 14. vizvopakAraka dharmane kahetA. 15. lokanAM sarva pApono nAza karatA. 16 jIvone mATe sarva saMpattionAM mULa kAraNa. 17. sarva lakSaNothI saMpanna. 18. sarvottama puNyAnubaMdhI puNyathI nirmita dehavALA. 228 arihaMtanA atizayo Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. jIvonAM mokSanuM parama sAdhana. 20. parama yogIonAM manane prasanna karanArA. 21. janma, jarA. roga vagerethI rahita. 22. siddha hovA chatAM paNa jANe dharma mATe ja kAyAmAM rahelA. 23. hima, hAra ke gAyanAM dUdha jevA nirmala. 24. karma samUhono nAza karanArA. A pramANe dhyAna nizcala cittathI tyAM sudhI karavuM ke jyAM sudhI paramAtmA jANe sAkSAt sAme hoya tevA bhAse. te pachI - 1. ghUMTaNa bhUmi para rAkhI atyaMta bhaktipUrvaka namelA zIrSa vaDe paramAtmAnA caraNayugalano sparza karavo ane potAno AtmA paramAtmAnA zaraNe che, ema bhAvavuM. 2. vAsakSepa AdithI sAme bhAsatA paramAtmAnI bhAvanAthI sarvAga pUjA karavI-pote vAsakSepa vagerethI jANe pUjA karatA hoya tema bhAvavuM. 3. caityavaMdana karavuM. bodhilAbha Adi mATe prArthanA karIne dhyAne samApta karavuM. A rIte dhyAnanI prakriyA batAvIne muni devaprasAdane kahe che ke - A pramANe nitya dhyAnAbhyAsa karavAthI ekAgra cittavALA te sAdhakane - 1. bhagavaMtanAM rUpa vagere tathA temanAM guNonuM anubhavapUrNa jJAna thAya che. 2. saMveganI vRddhi vaDe karmakSaya thAya che. 3. sudrajano kazuM ja bagADI zakatA nathI. 4. vacanasiddhi maLe che. 5. rogo nAza pAme che. 6. dhanane upArjana karavAnA upAyo atyaMta saphaLa thAya che. 7. saubhAgya vagerenI prApti thAya che. 8. manuSyo ane devatAonAM uttama sukho tathA mokSanuM sukha anukrame vinA vilaMbe prApta thAya che.' A rIte dhyAnavidhi ane tenAM phaLo batAvyA pachI aMte muni devaprasAdane kahe che ke - "he devAnupriya ! jo kalyANanI kAmanA hoya to paramagurupraNIta A dhyAna vidhino tame sArI rIte AdarapUrvaka abhyAsa karo." 1. dhyAnanA phaLonuM A varNana sAmAnya che, bAkI to samavasaraNamAM virAjamAna, jagatanA sarva jIvonA yoga ane kSemanA vidhAyaka zrI jitendra paramAtmAnA A dhyAnathI sarva duHkho svayaM TaLe che ane sarva prazasta sukho potAnI meLe AvIne sAdhakane prApta thAya che, e vAta niHsaMdeha che. arihaMtanA atizayo 29 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakRta navamo atizaya caityavRkSa (azokavRkSa) caMdu: | caityAbhidhAno gumo'zokavRkSaH syAt / ' caitya nAmano vRkSa, je caityavRkSa kahevAya che, te devatAo race che. te azokavRkSa paNa kahevAya che. A atizayanuM saMpUrNa varNana prathama mahAprAtihArya azokavRkSanA varNanamAM Apela che. devakRta dazamo atizaya kAMTAonuM adhomukha thavuM adhovadanA kaNTakAH / kAMTAo nIce mukhavALA thaI jAya che. je mArgathI bhagavaMta viharatA hoya che te mArgamAM rahelA kAMTAo adhomukha eTale ke nIcI aNIvANA thaI jAya che, tethI te koIne paNa vAgatA nathI. zrI vItarAga stavamAM kahyuM che ke - "he svAminuM bhavya sattvone saMsArathI mukta karavA mATe Apa jyAre pRthvItala upara vicaratA ho tyAre sarva prakAranA kAMTAo adhomukha thaI jAya che. durjanonAM mukha paNa nIcAM thaI jAya che. kAMTAo ane durjanonI e adhomukhatA jotAM evuM lAge che ke kaSAyarUpa kaMTakathI rahita ApanuM mukha jotAM ja kAMTAo ane durjano potAnuM mukha Apane batAvI zakatA na hovAthI jANe adhomukha-nIcA mukhavALA na thayA hoya ane pAtAlamAM UMDe adazya thaI javA na mAgatA hoya ! he deva ! Apa sarvajJa hovAthI durjanonAM sarva pApone sAkSAt juo cho. tethI ApanI sAme AvatAM durjanone zarama Ave che. tethI ja jANe teonuM mukha nIcuM thayuM na hoya ! he nAtha ! zuM prakhara tejavALA sUryanI sAme aMdhakAranA samUho athavA ghuvaDa Adi pakSIo AvI zake ?" 1. a. ci. kAM. 1 glo. 62. 2. a. ci. kAM. 1 zlo. 9ra, svo, TI. 3. a. ci. kAM. 1 zlo. 6ra. 4. vI. sta. pra. 4 glo, vIta. ava. 5. saMskRta bhASAmAM kaMTaka zabda durjananA arthamAM paNa vaparAya che. 230 arihaMtanA atizayo Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSThi zalAkA puruSa caritramAM bhagavAna zrI RSabhadevanA vihAranuM varNana karatAM kahyuM che ke - "jANe bhayathI rasAtalamAM pesI javA mAgatA na hoya tema nIcA mukhavALA thayelA tIrNa kAMTAothI bhagavaMtano parivAra AzliSTa thato na hato. devakRta agiyAramo atizaya vRkSonuM namavuM kumAnaMtiH | bhagavaMta je mArge vihAra karatA hoya te mArganI banne bAjunAM vRkSo name che. te jotAM evuM lAge che ke jANe teo bhagavAnane praNAma karI rahyAM na hoya ! zrI vItarAga stavamAM kahyuM che ke - | "he jagatanA zimaNi ! vivekI devatAo ane manuSyo Apane name emAM koI vizeSatA nathI. paNa ApanA vihAramArgamAM rahelAM taruo-vRkSo paNa jANe ApanA lokottama mAhAbhyathI camatkArane na pAmyAM hoya tema mastaka vaDe Apane namana kare che. te svAminuM! A namana vaDe teonuM mastaka kRtArtha-saphaLa che, paNa miththAmativALA je jIvo Apane namatA nathI, teonuM mastaka vyartha che !" triSaSThi zalAkA puruSa caritramAM bhagavAna zrI RSabhadevanA varNanamAM kahyuM che ke - "dUrathI nIcA namatA mArganAM vRkSo, jo ke teo saMjJA rahita che, to paNa jANe bhagavaMtane namaskAra karatAM hoya tevAM jaNAtAM hatAM.' devakRta bAramo atizaya duMdubhinAda dundubhinAda uccakaiH / uccairbhuvanavyApI dundubhidhvAnaH / 1. parva 12, sarga-6, pR. 204pa. 2. a. ci. kAM. 1 zloka. 12. 3. vI. sva. pra. 4, zloka. 13, vIva. eva. 4. parva 12, sarga-6, pR. 2045. 5. a. ci. kAM. 1 glo. 62. 6. a. ci. kAM. 1 zlo. 62. sva. TI. arihaMtanA atizayo 232 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devatAo AkAzamAM UMcethI duMdubhino nAda kare che. te nAda sarva dizAomAM vyApI jAya che. A atizayanuM saMpUrNa varNana sAtamuM prAtihArya je devaduMdubhi, tenA varNanamAM Apela che. devakRta teramo atizaya vAyunuM anukUla thavuM vatoDanuna: | vAta: sukhatvAd anukUlo bhavati / bhagavaMtanA prabhAvathI pavana anukUla thAya che, saune sukhakAraka lAge te rIte vahe che. bhagavaMta jyAre vicaratA hoya che, tyAre pavana bhagavaMtanI sAmethI vAto nathI, kintu bhagavaMtanI pAchaLathI vAya che. tethI te anukUla kahevAya che. zrI vItarAga stavamAM kahyuM che ke - he nirmala nyAyanA paramAdhAra ! puNyathI pAMca indriyone pAmelA evA tiryaMco, manuSyo ane devatAo ApanI samIpatAmAM duHzIla-pratikULa kevI rIte thaI zake ? na ja thaI zake, kAraNa ke ekendriya evo pavana paNa ApanI hAjarImAM pratikULatA (pratikULa vahana)no tyAga kare che. | "he deva ! Apa vicaratA ho tyAre pavana ApanI sAmethI na vAya kintu pAchaLathI ja vAya." "he bhagavanuM ! ApanA prabhAvathI ekendriya jIvo paNa vinayane dhAraNa karanArA thaI jAya che, to pachI paMcendriya jIvo vinayane dhAraNa kare, emAM zuM Azcarya che ?" zrI samavAyAMgasUtramAM kahyuM che ke - sIyaleNaM suhaphAseNaM surahiNA mArueNaM joyaNaparimaMDalaM savvao samaMtA saMpamajjii / saMvartaka nAmanA zItala, sukhasparzavALA ane sugaMdhi pavanathI eka yojana pramANa bhUmi sarva bAjuethI zuddha thAya che. AnI vyAkhyA karatAM pravacana-sAroddhAranI TIkAmAM ane upadeza-prAsAdamAM kahyuM che ke - 1. a. ci. kAM. 1 zlo. 92. 2. a. ci. kAM. 1 zlo. 62. sva. TI. 3. vI. sva. pra. 4 glo. 12 vIva. ava. 4. sUtra-34, atizaya-16. 5. pra. sAro. gA, 449 TI. 6. upa. prA. bhASA. vyA, 1. 232 arihaMtanA atizayo Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvartaka nAmano pavana eka yojana pramANabhUmine zuddha karato hovAthI ane sugaMdhi, zItala ane maMdagativALa hovAthI anukUla-sukhakAraka thAya che. triSaSTizalAkA puruSacaritamAM bhagavAna zrI RSabhadevanA vihAranA varNana vakhate pavananuM varNana karatAM kahyuM che ke - "sugaMdhi paMkhAnA vAyarAnI mAphaka mRdu, zItala ane sugaMdhi anukULa pavana bhagavaMtanI niraMtara sevA karato hato." devakRta caudamo atizaya pakSIo pradakSiNAmAM phare zanA: praHiTT: | zakunAH pakSiNa: pradakSiNagatayaH syuH / bhagavaMta je raste vihAra karatA hoya te raste upara AkAzamAM jatA uttama pakSIonI paMgati pradakSiNAvALI thAya che. popaTa, cAsa, mora vageremAM pakSIo dakSiNAvartamAM pradakSiNA Ape che. zakuna zAstranI dRSTie Ane uttama zakuna kahevAmAM Ave che. vitarAga stavamAM kahyuM che ke - "he raMgabhUjya : devo, dAnavo ane mAnavo te Apane pradakSiNA kare ja che, paNa popaTa Adi pakSIo paNa Apa jyAre vihAra dvArA pRthvItalane pAvana karatA ho tyAre upara AkAzamAM pradakSiNAmAM phare che. he devAdhideva ! te pakSIo dakSiNAvartamAM pradakSiNAmAM pharIne Apa mATe sarvottama zakunane samupasthita kare che. ahIM kavi AlaMkArika bhASAmAM kahe che ke - "teo pakSIo alpajJAnavALAM hovA chatAM paNa teonI ApanI vize anukULa evI dakSiNAvarta gati hoya che; paNa durlabha mAnavajanma, saMpUrNa indriyAdi sAmagrI ane vizALa jJAnane pAmavAnAM kAraNe pakSIo karatAM mahAna hovA chatAM paNa jeo jagad vatsala evA Apane vize vAma vRtti-pratikUla AcaraNa kare to teonI zI gati thaze ?" 1. parva 12, sarga-6, pR. 204pa. 2. a. ci. kAM. 1 glo. 62. 3. a. ci. kAM. 1 zlo. 12 svo. TI. 4. pra. sArI. gA. 449 TI. 5. vI. sta, pra. 4 zlo. 11 vIva. eva. arihaMtanA atizayo 233 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacaritramAM bhagavAna zrI RSabhadevanA vihAranuM varNana karatAM kahe che - "svAmIthI pratikULa havAma) vartanArAnuM zubha thAya nahIM, ema jANe jANatA hoya tema pakSIo AkAzamAM uparathI nIce UtarI svAmIne pradakSiNA pharI jamaNI bAjue cAlyAM jatAM hatAM." devakRta paMdaramo atizaya gaMdhodakanI varSA gandhAmbuvarSam / gandhodakavRSTiriti / je sthaLe bhagavaMta virAjamAna hoya, te sthaLe dhULa (raja)zamAvavA mATe ghanasAra vagere UMcA sugaMdhi dravyothI yukta evA jalanI-gaMdhIdakanI vRSTi meghakumAra devatAo kare che.' A atizayanuM varNana karatAM zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - juttaphusieNaM meheNa ya nihayarayareNUyaM kijjai / ' bhagavaMta jyAM jyAM vicaratA hoya tenA AsapAsanI yojana pramANa bhUmi ucita rIte jharamara jharamara varasatAM sugaMdhi jalanAM vAdaLAMomAMthI thatI sugaMdhi jalanI vRSTi vaDe raja (pavanathI AkAzamAM UDatA mATInA kaNo) ane reNu jamIna para rahela dhULa)thI rahita karAya che. A atizaya vize zrI vItarAga stavamAM kahyuM che ke - sugandhyudakavarSeNa, divyapuSpotkareNa ca / bhAvitvatpAdasaMsparzI, pUjayanti bhuvaM surAH / / "he devAdhideva ! ApanAM caraNakamaLano pavitra sparza je bhUmine bhAvimAM najIkanA ja kALamAM) thavAno hoya, te bhUmine devatAo sugaMdhI jalanI varSAthI ane divya puSponA samUhonI uttama racanAothI pUje che." 1. vI. . pra. 4 blo. 11 vIva, nava 2. e, ci. kAM. 1 zlo. 63. 3. a, ci. kAM. 1 zlo. 13 sva. TI. 4. upa prA.bhASA, bhA. 1 devakRta atizaya 15 mAM ane prasAro. gA, 449 TIkA. 5. sU. 34, atizaya-17 mo. 6. samavAya sU. 34 TIkA. 7. pra. 4, zlo. 10. 234 arihaMtanA atizayo Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vize zrI vItarAga stavanA vivaraNamAM ane avacUrimAM kahyuM che ke - "he jagatanA pUjya ! devendrothI paripUjita evA ApanI to devatAo pUjA kare ja che, paNa samavasaraNanI je bhUmine bhAvimAM ApanAM caraNono pavitra sparza thavAno hoya, te bhUminI paNa pUjA kare che. te bhUmimAM devatAo sugaMdhi udaka (jala)nI varSA kare che ane kalpavRkSa, pArijAta vagere divya puSponA prakArothI (samUhothI) svastika, zrI vatsa AdinI racanA karIne bhUminI bhakti kare che. "he jagatanA paramapitA ! je je samavasaraNanI bhUmi ApathI adhyAsita - ApanA dezanAkAlIna nivAsathI pavitrita hoya, te te sarvabhUmi tIrthasvarUpa che. ema mAnIne devatAo te bhUminI arcanA kare emAM Azcarya ja zuM che ?" jema dharmacakra vagere bhagavaMtanA atizayo che, tema bhagavaMtane vize parama bhakti te devatAono atizaya kahI zakAya. devatAo prAtihAryo vagerenuM vikrvaNa (sarjana) karIne je bhakti kare che te bIjAo kevI rIte karI zake ? devatAonI A bhakti dvArA bhagavaMtanI parama mahAna pAtratAne jotAM jotAM aneka bhavya jIvonA hRdayamAM bodhibIjA vavAI jAya che. zrI vizeSAvazyaka bhASyamAM kahyuM che ke zrI jinapUjA be AzayothI uttama rIte karavI joIe : (1) AtmakalyANArthe ane (2) te bhavya pUjAne jonArAo anumodanA karIne bodhi samyagdarzana pAmI jAya te mATe. devakRta soLamo atizaya bahuvarNa puSpavRSTi bhuvrnnpusspvRssttiH| bahuvarNAnAM paMcavarNAnAM jAnUtsedhapramANapuSpANAM vRSTiH syAd / aneka raMgonAM eTale ke pAMca raMgonAM puSponI vRSTi devatAo kare che. te puSpono DhIMcaNa sudhI UMcAIvALo thara bhUmi para thaI jAya che. devakRta A atizayanuM saMpUrNa varNana bIjA mahAprAtihArya surapuSpavRSTinAM varNanamAM ApeluM che. 1. 2. a. ci. kAM. 1 zlo. 93. a. ci. kAM. 1 zlo. 63 sva. TI. arihaMtanA atizayo 35 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakRta sattaramo atizaya keza, roma, dADhI ane nakhonI avasthitatA kacazmazrunakhApravRddhiH / kacAnAM kezAnAmupalakSaNatvAt lomnAM ca zmazruNaH kUrcasya, nakhAnAM pANipAdajAnAmapravRddhiravasthitasvabhAvatvam / dIkSA samayathI bhagavaMtanAM keza, roma, dADhI ane hAtha-paganA nakha vadhatA nathI, sadA ekasarakhA rahe che. zrI samavAyAMga sUtranA eka nAnakaDA sUtramAM A atizayanuM varNana A rIte karyuM che - artha avasthita keza-dADhI-roma-nakho. zrI samavAyAMga sUtramAM A atizayane cotrIza atizayomAM sauthI paheluM sthAna ApavAmAM AvyuM che. te uparathI enuM mahattva samajI zakAya tevuM che. bIjA tetrIza atizayomAMthI cAra janma samayathI ja hoya che ane ra9 kevalajJAna thatAM ja pragaTa thAya che. jyAre Aja eka evo atizaya che ke je dIkSA samayathI nirvANa paryata hoya che. devakRta be atizayo bhagavaMtanA zarIra saMbaMdhI che. bIjA badhA devakRta atizayo pratizarIra devakRta hovAthI apekSAe bAhya kahevAya paNa te te bAjunI parSadAne te ja bhagavaMtanuM sAkSAt rUpa bhAsatuM hovAthI bAhya na paNa kahevAya. jyAre A keza vagerenI avasthitatAno saMbaMdha to sIdho ja bhagavaMtanA zarIra sAthe ja che. e apekSAe A e khyAlamAM rahevuM joIe ke A atizaya devata che. eTale ke ja nahi paNa devendrakRta che. e vize vItarAgastavamAM ane tenA vivaraNa-avasUrimAM bahu ja suMdara varNana maLe che. tyAM kahyuM che ke - bhagavaMtanI sarva virati-sAmAyikanI mahApratijJAnA avasare upasthita thayela 1. 2. 3. a. ci. kAM. 1 glo. 63. a. ciM. kAM. 1 zlo. 13 sva. TI. pra. 4 zlo. 7. 236 arihaMtanA atizayo Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devagaNomAMthI devendra svayaM AgaLa Ave che ane te devendrathI prerita vaja vaDe nakhAdimAM je vadhavAnI zakti che tene kuMThita karI devAmAM Ave che. tethI te nakha vagere vRddhi ke hAni pAmatAM nathI. sadA ekasarakhAM rahe che." upara kahela vivaraNa ane avacUrino sArAMza A rIte che : "he sarvAtizAyI mahimAne dhAraNa karanAra svAminuM ! e satya che ke anya zArAnA mAM sthApako asarvajJa hovAthI ApanA jevo kevalajJAnAdi AMtarika yoga mahimA to nathI ja pAmI zakyA, paNa ApanA jevI kezAdinI sadA avasthitatArUpa bAhya yoga mahimAne paNa teo pAmI zakyA nathI. "he devAdhideva ! Apa jyArathI sarvavirati sAmAyikanI mahApratijJAno uccAra (svIkAra karo cho tyArathI ja ApanA keza, roma, nakha, dADhI ane mUcha sadA ekasarakhAM rahe che. te vadhatAM paNa nathI ane ghaTatAM paNa nathI." "he nAtha ! ApanI sarva viratinI pratijJAnA avasare indrathI prerita vaja vaDe ApanAM nakhAdinI uma-zakti pratihata thaI jAya che. tethI te vRddhi ke hAnine pAmatAM nathI." he dayAnidhe ! keza Adine vyavasthita rAkhavA e karma to kharI rIte nApita hajAmanuM che, paNa bhaktivaza namra banelA devonA svAmI Indra e karma svayaM kare che, anAthI vadhu bhakti bIjI kaI hoI zake ? mahAna samRddhivALA devatAo paNa jene svAmI mAne che, devandra paNa A rIte ati vinamra dAsabhAvane dhAraNa karI ApanI mahAna bhakti kare. enAthI vadhu atizayitA ApanI kaI hoI zake ?" "he arpatu! bIjA zAsanonA adhipatio to keza, roma, nakha, dADhI ane mUchathI kadarzita (pIDita che - ApanA jevo A bAhya yogamahimA paNa teonI pAse nathI, to pachI ApanA jevA AMtarika yogamahimAthI teo sarvathA daridra hoya, emAM Azcarya ja zuM che ?" he svAminuM ! devendro paNa ApanI AvI cAkarI kare, e ja Apano mahAna yogamahimA che." devakRta aDhAramo atizaya ochAmAM ochA eka karoDa devatAonuM sadA sAthe hovuM. caturvidhA'martyanikAyakoTirjaghanyabhAvAdapi pArzvadeze' / bhavanapatyAdicaturvidhadevanikAyAnAM jaghanyato'pi samIpe koTirbhavatIti / 1. 2. a. ci. kAM. 1 zlo. 63. a. ci. kAM. 1 zlo. 63 svo. TI. arihaMtanA atizayo 237 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalajJAna utpanna thatAMnI sAthe ja bhagavaMtanI sAnnidhyamAM ochAmAM ochA eka karoDa devatAo to hoya ja che. A atizaya vize eka suMdara spaSTatA zrI RSibhASita sUtramAM maLe che, te A rIte - iMtehiM jaMtehiM bohinimittaM ca saMsayatthIhiM / avirahiyaM devehiM jiNapayamUlaM sayAkAlaM / / bodhi-samyagdarzananI nirmalatA mATe saMzayonA samAdhAnanA arthI evA AvatA jatA devatAothI bhagavaMtanuM pAdamUla sadA avirahita hoya che. jaghanyathI je karoDa devatAo kahyA che te to sevAmAM hoya che, taduparAMta uparanI hakIkata jANavI. bodhi nimitte praznonAM samAdhAnanA arthI kevaLa devatAo ja Ava-jA kare che, evuM nathI, paNa te te kSetramAM aneka buddhizALI ane lokamAM UMcA gaNAtA evA aneka puruSo paNa bhagavaMtanA vihAra vakhate bhagavaMtanI pAse sadA Ava-jA karatA hoya che. emAMthI keTalAka bhadrika manuSyo to sadA hAtha joDIne bhagavaMtanI paryupAsanAmAM tatpara hoya che." A vize zrI samavAyAMga sUtramAM traNa alaga atizayo gaNAvavAmAM AvyA che. te A rIte - atizaya-24 puvabaddhaverA vi ya NaM devAsuranAgasuvaNNajakkharakkhasakiMnarakiMpurisagarulagaMdhabbamahoragA arahao pAyamUle pasaMtacittamANasA dhammaM nisAmaMti / atizaya-25 aNNautthiyapAvaNiyA vi ya NamAgayA vaMdaMti / 1. A sUtrano mUla saMdarbha pariziSTamAM Apelo che. temAM juo gAthA-11 mI. 2. A viSayano samAveza ApaNe tyAM A AtizayamAM karavAmAM Avyo che, jyAre digaMbara A viSayanI gaNanA caturtha mahAprAtihArya tarIke kare che. te vize tino itti mAM kahyuM che ke - gADha bhaktimAM Asakta, hAtha joDelA ane vikasita mukhakamalavALA janasamUho pratyeka tIrthakarane vIMTaLAIne gherIne rahelA hoya che. digaMbara mAnyatAne abhipreta atizayonuM saMpUrNa varNana rinovapavortti nA AdhAre pariziSTamAM Apela che. te atizayonuM varNana bhagavaMta pratyenI bhaktimAM vRddhi karanAruM hovAthI ArAdhaka AtmAoe teno samucita rIte samanvaya karI levo joIe. 3. samavAya sU. 34. 138 arihaMtanA atizayo Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atizaya-21 AgayA samANA arahao pAyamale nippalivayaNA havaMti / TIkAmAM artha A rIte karela che : atizaya-24 pUrve A janmamAM ke janmAMtaramAM bAMdhela ke nikAcita karelA varane dhAraNa karanArA athavA janmajAta vairavALAM prANIo paNa bhagavaMtanI pAse prazAMta manavALAM thaIna dharma sAMbhaLe che. bIjAM prANIonI vAta to bAjue mUkIe paNa paraspara ati tIvra varavALA vamAnika devo, asuro, nAga nAmanA bhavanapati devo, suMdara varNavALA jyotiSka devo, yakSo, rAkSaso, kiMnaro, kiMguruSo, garuDa lAMchanavALA suparNakumAra nAmanA bhavanapati devatAo. gaMdharvo ane mahAraga nAmanA vyaMtara devatAo paNa atyaMta prazAMta manavALA thaIne bahu ja vinayapUrvaka ane bhAvapUrvaka dharma sAMbhaLe che. atizaya-25 anya dharmomAM saMnyasta pravacaniko-saMnyAsIo paNa bhagavaMta pAse AvIne bhagavaMtane namana kare che. atizaya-21 bhagavaMtanA pAdamUlamAM AvelA te prAvacaniko niruttara thaI jAya che. A atizayathI garbhita stuti vaDe zrI vItarAgastavamAM kahyuM che ke - "he svAmin ! Urdhvaloka, adholoka ane tiskRlokamAM rahelA ochAmAM ochA eka karoDa devatAo ApanI sadA bhaktipUrvaka sevA kare che. utkRSTathI ApanI samIpamAM koDAkoDI saMkhyAvALA devatAo ApanI upAsanAmAM bhaktipUrvaka samupasthita thAya che." he nAtha ! agaNita puNyasaMcayathI prApta thatA prayojanane vize maMdabuddhivALA jana paNa udAsIna (prayatnarahita) hotA nathI, to pachI A to devatAo che, teo mahAnuM puNyAnubaMdhi puNyathI prApta thayelI ApanI bhaktine vize udAsIna kema hoya ?" 1. pra. 4 glo. 14 vIva. eva. arihaMtanA atizayo 239 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakRta ogaNIsamo atizaya Rtuo ane indriyArthonuM anukUlapaNuM RtUnAmindriyArthAnAmanukUlatvam / RtUnAM vasantAdInAM sarvadApuSpAdisAmagrIbhirindriyArthAnAM sparzarasagandharUpazabdAnAmamanojJAnAmapakarSeNa manojJAnAM ca prAdurbhAvanAnukUlatvaM bhavatIti ekonaviMzaH (atishyH')| vasaMta vagere chae Rtuo potapotAnI puSpAdi sAmagrIthI sarvadA anukUla thAya che. ane manohara sparza, rasa, gaMdha, rUpa ane zabdarUpI indriyonA prazasta arthono prAdurbhAva ane manane na gamatA aprazasta indriyArthono apakarSa-hInatA thAya che. A devakRta ogaNIzamAM atizaya che. 1. a. cikAM. 1 zlo. 64. 2. a. ci. kAM. 1 zlo. 64, vo. TI. 3. pravacana sAroddhAra vagere graMthomAM RtuonI anukULatA ane iMdriyAthanI anukuLatA ema alaga alaga gaNI be atizaya tarIke gaNavAmAM AvyA che. pravacana sAroddhAra ane tenI TIkAmAM A devakRta atizayonuM varNana A rIte thAya che : atizaya-12 : zabda, rasa, rUpa, gaMdha ane sparzarUpI pAMca indriyAmAM je amanohara hoya teno abhAva thAya che ane manahara indriyArthono prAdurbhAva thAya che. atizaya-13 : vasaMta vagere chae Rtuo zarIrane sukhakara-anukUla sparza utpanna karavAthI tathA vikasita evI puSpAdinI samRddha sAmagrIthI sadA anukULa bane che. zrI samavAyAMga sUtra ane tenI TIkAmAM - A ja atizayanA traNa alaga alaga atizayo gaNAvyA che. te A rIte -- atizaya-15 - sarva Rtuo sadA anukUla-sukha sparzadivALI thAya che. atizaya-19 - bhagavaMta je pradezamAM vidyamAna hoya te pradezamAM amanojJa-manane na gamatA zabda sparza, rasa, gaMdha ane rUpa e pAMca indriyArthono abhAva thAya che. atizaya-20 - manojJa-managamatAM zabdAdi indriyArthono prAdurbhAva thAya che. A atizayonI gaNanA vize "abhidhAna ciMtAmaNi'nI svapajJa TIkAmAM kahyuM che ke - ttei ja thADapi Talle tanetAntaramavAsthati ! (kAMDa-1 glo. 64 TIkA), sArAMza ke A atizayo bIjA graMthomAM je bIjI rIte paNa dekhAya che, te matAMtara jANavuM. 140 arihaMtanA atizayo Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RtuonI anukULatA vize zrI vItarAgastava.' tenuM vivaraNa ane tenI avacUrimAM bhagavaMtanI stavanA karatAM kahyuM che ke - he vizvanA upAsanIya ! ApanAM pavitra caraNakamaLonAM zaraNe AvIne vasaMta Adi chaye Rtuo ekIsAthe samakAla ApanAM caraNayugalanI upAsanA kare che.' he deva !A Rtuo ApanAM caraNakamaLane bhaktithI nahIM. kintu bhayathI seve che !'te Rtuone evo bhaya che ke : amoe anAdi kAlathI bhagavaMtanA niSkAraNa zatru evA kAmadevane sahAya karI che, tethI jevI nirdayatAthI bhagavaMte kAmadevano parAjaya karyo. tevI ja nirdayatAthI amAro paNa nigraha karI leze !' he svAminuM ! A rIte jANe bhayabhIta na thaelI hoya tema sarva Rtuo potAne samucita evAM puSpo, phaLo vagerenAM bheTamAM nija hastamAM laIne ApanI ekasAthe samakAla upAsanA kare che." pAMca indriyonA arthonI anukULatA vize vItarAgastava' tenuM vivaraNa ane tenI avacUrimAM kahyuM che ke - he vacanAtIta caritravALA svAminuM ! traNe jagatanA parama guru evA Apa jyAM vicaratA ho te pradezamAM pAMce ya indriyonA viSayo pratikUla thatA ja nathI, eTaluM ja nahi. kintu te badhAM Apane anukULa thaI jAya che.' "Apa je pradezamAM vicaratA ho te pradezamAM veNu, mRdaMga, madhuragIta vagerenA zabdo tathA "jaya pAmo, jaya pAmo", "ghaNuM jIvo, ghaNuM jIvo'', vagere prazasta uccAro ja saMbhaLAya. te badhA ja zabdo kandriyane sukhakara ja hoya che. paraMtu rUdana vagerenA karuNa zabdo tathA gadheDuM, UMTa, kAgaDo vagerenA karkaza zabdo, je karNa indriyane duHkhakAraka hoya te kadApi na ja saMbhaLAya." 'evI ja rIte te pradezamAM suMdara strIo-puruSo, rAjAo, devatAo, devavimAno, uttama phaLothI sahita udyAno, jalapUrNa sarovaro, suMdara kamalakhaMDa vagere prazasta nayanendriyanA viSayo ja AMkha sAme Ave, kintu melA zarIravALAM prANIo. rogIo, mRtazarIra vagere 1. pra. 4 glo. 9. 2. A AlaMkArika bhASA che. 3. vasaMta Adi Rtuo te te prakAranA kAmavikAronuM uddIpana kare che, tethI. 4. pra. 4 glo. 8. arihaMtanA atizayo 24 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTipathamAM kadApi na Ave." evI ja rIte sAkara, khajUra, nALiyera, zeraDI, AMbA, nAraMgI, keLAM, dADima vagere vastuo uttama madhura rasamAM pariNata thAya che, kintu apriya rasavALI vanaspatio te pradezamAM kadApi hotI nathI." evI ja rIte te pradezamAM atyaMta mRdu sparzavALAM ane uttama vastrothI vibhUSita naranArIo vagere ja vidyamAna hoya, kintu kaThina sparzavALAM prANIo, pattharo vagere vidyamAna na hoya." evI ja rIte kasturI, caMdana, pArijAta, kamala vagerenI sugaMdha ja tyAM hoya, paNa klevara vagerenI durgadha tyAM kadApi na hoya.' he deva ! jema bauddha, sAMkhya, zaiva, mImAMsaka, cArvAka vagere matonA tArkiko ApanI samIpamAM AvatAM ja pratihata pratibhAvALA thaI javAthI pratikULatAno tyAga kare che. tema pAMca indriyonA viSaya ApanI samIpatAmAM pratikULatAno tyAga karI anukUla thaI jAya che." 24 2 arihaMtanA atizayo Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-4 8 mahAprAtihAryo kaMkilli'-kusumabuTThI, sevA -cAmareT-DaDasaUDuM . bhAvana-eri-chatta, jayaMti jiNapADiherAI / 1 azoka vRkSa, 2 puSpavRSTi, 3 divyadhvani, 4 cAmara, 5 siMhAsana, 9 bhAmaMDala, 7 duMdubhi ane 8 traNa chatra e jinaprAtihAryo sadA jaya pAme che. - pravacana sAroddhAra, gAthA-440. azokavRkSaH' surapuSpavRSTiH - divyo dhvani cAmara mAsanaM ca / bhAmaMDalaM dundubhirAtapatraM, satprAtihAryANi jinezvarANAm / / zrI yAkinImahattarArUnuzrI haribhadrasUri-sUtrita nestanApatApra - gAthA 1nI svapajJa vyAkhyAmAM Apela pUrvAcAryonuM avataraNa 1 azokavRkSa, 2 surapuSpavRSTi, 3 divyadhvani, 4 cAmara, 5 siMhAsana, ke bhAmaMDala, 7 duMdubhi ane 8 traNa chatra - A ATha zrI jinezvaronA satkAtihAryo che. sat eTale vidyamAna, vAstavika, satya; paNa avidyamAna, avAstavika, asatya ke kAlpanika nahIM. prAtihAryo devanirmita hoya che. te vize upamitimAM kahyuM che ke - ityevamAdibhirdeva ! devadAnavanirmitaiH / / prAtihAryamahAbhAgaH, sa variSTho virAjate / / he deva !' evI rIte devo ane asurothI nirmita A prAtihAryo vaDe te mahAna bhAgyazALI rAjAdhirAja variSTha (tIrthakara bhagavAna) zobhe che. 1. "he deva !', e te rAjAnuM saMbodhana che ke jene uddezIne A vAkya kahevAI rahyuM che, juo upamiti pR. 602, zlo. ka25. arihaMtanA atizayo 43 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama mahAprAtihArya azoka vRkSa devatAo zrI jinezvara bhagavaMta upara sadA azoka vRkSanI racanA kare che. bhagavaMta jyAre siMhAsana upara virAjamAna hoya tyAre te vRkSa ucita rIte upara goThavAyelo hoya che ane jyAre bhagavaMta cAlatA hoya che, tyAre te vRkSa bhagavaMta ane bhagavaMta sAthenAM sarva jano upara chAyA karato AkAzamAM cAle che. tAtparya ke A vRkSa bhagavaMtanI sAthe ja sadA hoya che. te azoka vRkSa atyaMta najIka najIka rahelA, pavanathI avirata hAlatA, navIna, komaLa ane rakta varNanAM pallavonA samUhathI zobhe che. tenA upara sarva RtuonAM suvikasita sarvottama puSpo hoya che. te puSpomAMthI satata nIkaLatA parimalathI bhamarAonA samUho dUra dUrathI aMcAIne Ave che. te bhamarono raNaraNa avAja tyAM AvelA bhavya jIvonA kAnane madhura saMgIta arpita kare che. Avo manorama AkAravALo, vizALa zAkhAovALo ane eka yojana pramANa vistAravALo te azoka vRkSa hoya che. zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - jattha jattha vi ya NaM arahaMtA bhagavaMto ciTuMti vA nisIyaMti vA tattha tattha vi ya NaM jakkhA devA saMcchannapattapupphapallavasamAulo sacchatto sajjhao saghaMTo sapaDAgo asogavarapAyavo abhisaMjAyai / jyAM jyAM paNa arahaMta bhagavaMto UbhA hoya che athavA bese che tyAM tyAM yakSa devatAo pAMdaDAMothI saMchanna, puSpA ane pallavothI samAkula tathA chatro, dhajAo, ghaMTo ane patAkAothI sahita evA zreSTha azoka vRkSanI racanA kare che. A azoka vRkSanI UMcAI bhagavaMtanI UMcAI karatAM bAra gaNI hoya che. zAstromAM carama tIrthaMkara zrI mahAvIra bhagavaMtanA azoka vRkSanI UMcAI 3ra dhanuSa pramANa 1. ullasadbahalapATalapallavajAlasarvakAlavikasadasamAnakusumasamUhaviniH saradaviralaparamaparimaloda bhArabharasamAkRSyamANabhramad-bhramaranikurambaraNaraNArAvazizirIkRtapraNamad-bhavyajananikara zravaNavivaro'timanoramAkArazAlivizAlazAla: kakelitaru: azokatarurjina-syopari devaividhIyate / - prava. sAro. gA. 440 vRtti. 2. niccougo tti nityaM sarvadA Rtureva puSpAdikAlo yasya sa nityartukaH / A azoka vRkSane sadA Rtu-puSpa vagereno kALa hoya che. - prava. sAra. gA. 440 vRtti. 3. sUtra-38. 4. asogavarapAyavaM jiNauccatAo bArasaguNaM sakko viubvai / -- jinazvaranI UMcAIthI bAra guNa azoka vRkSa zakra vidurve che. - Avazyaka cUrNi 144 arihaMtanA atizayo Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batAvavAmAM AvI che. lokaprakAzamAM kahyuM che ke -- usabhassa tinni gAu ya, battIsa dhaNUNi vaddhamANassa / sesajiNANamasoo sarIrao bArasaguNo u' / zrI RSabhadeva bhagavaMtano azoka vRkSa 3 gAu UMco, zrI vardhamAna svAmIno 32 dhanuSya ane bAkInA jinezvara bhagavaMtono azoka vRkSa te te jinezvaronA zarIra karatAM bAra gaNo UMco hoya che. lokaprakAzamAM kahyuM che ke - zrI vardhamAna svAmInuM zarIra 7 hAtha hatuM. tene 12 thI guNatAM 84 hAtha eTale 21 dhanuSa azoka vRkSanI UMcAI thAya. A 21 dhanuSavALA azoka vRkSa upara 11 dhanuSa UMco sAlavRkSa hoya che. e bannenI UMcAI maLIne 32 dhanuSa gaNavAmAM Ave che. A sAlavRkSa te vRkSa che ke jenI nIce zrI vardhamAna svAmIne kevalajJAna utpanna thayuM hatuM. zAstrIya paribhASAmAM Ane caityavRkSa kahevAmAM Ave che. A caityavRkSanI vyAkhyA karatAM lokaprakAzamAM kahyuM che ke -- vRkSa jJAnottavRkSA | caityavRkSo te vRkSo kahevAya che ke jenI nIce zrI RSabhAdi jinezvarone kevalajJAnanI utpatti thAya che. dareka tIrthakarane uttama vRkSanI nIce ja kevalajJAna thAya che. covIse vRkSonAM nAma samavAyAMga sUtramAM che. tenuM avataraNa lokaprakAzamAM che. dareka tIrthakara bhagavaMtane je vRkSanI nIce kevalajJAna thAya che, te caityavRkSane devatAo divya azoka vRkSa upara sthApita kare che. lokaprakAzamAM kahyuM che ke - nyagrodhAdyA amI jJAno - tpattivRkSA yathAyatham / sarveSAmarhatAM bhAvyA, azokoparivartinaH / / 1. sarga-30, pR. 293. 2. loka pra. sa. 30, pR. 263. 3. loka pra. sa. 30, pR. 263. 4. loka. pra. sa. 30, pR. 264. arihaMtanA atizayo 145 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A nyagrodha Adi jJAnotpatti vRkSo te te zrI RSabhAdi arihaMtonA azoka vRkSa upara rahelA jANavA. tiloyapattimAM kahyuM che ke A azoka vRkSa laTakatI mALAothI sahita, ghaMTAonA samUhothI ramaNIya, pallavo, puSpo vagerethI namI gayelI zAkhAothI zobhe che. lokaprakAzamAM kahyuM che ke - samavasaraNanI madhyapIThanI madhyamAM uttama azoka vRkSa hoya che. tenI zAkhAo vistIrNa ane chAyA nIraMdhra-gADha hoya che. azoka vRkSanI nIcethI koI upara jue to tene AkAza jarA paNa na dekhAya, sarvatra jhADanAM pAMdaDAM vagere ja dekhAya. tenI nIce besanArane sUryano taDako jarA paNa na lAge. te eka yojana jeTalo vistRta (phelAyelo) hoya che. tenI upara sarvatra patAkAo, toraNo vagere hoya che. te vedikAthI sahita hoya che. tema ja tenA upara bhagavaMtanA mastaka upara Ave e rIte traNa chatra goThavAyelAM hoya che. tenI upara sarvatra sarvakALamAM Rtu hoya che eTale ke puSpo vagere hoya che. te vRkSanI upara bhagavaMtanuM jJAnotpatti-vRkSa hoya che, te caityavRkSa devatAothI pUjita hoya che. te azoka vRkSanA mUla pAse arihaMtono devachaMdo (dezanA vakhate besavAnuM sthAna) hoya che, tyAM cAra dizAomAM cAra siMhAsana hoya che. jagatamAM sauthI suMdara vRkSo indranAM udyAnomAM hoya che. te suMdara vRkSo karatAM paNa A azoka vRkSa anaMtaguNa suMdara hoya che. A azoka vRkSane banAvanAra devatAo hoya che, chatAM temAM sauMdarya Adi guNonI je parAkASThA Ave che, te bhagavaMtano atizaya che. 1. RSabhadeva bhagavaMtane nyodhavRkSa nIce kevalajJAna utpanna thayuM hatuM. zrI RSabhAdi 24 tIrthakaronA caityavRkSonAM nAmo anukrame A rIte che - 1. nyagrodha, 2. saptaparNa, 3. sAla, 4. priyaka, 5. priyaMgu, ka. chatrAdha, 7, sarisa, 8. nAgavRkSa, 9. mAlIka, 10. pIladhu, 11. hiMduga, 12. pADala, 13, jaMbU, 14. azvattha, 15. dadhiparNa, 16. naMdI, 17. tilaka, 18. aMba, 19. azoka, 20. caMpaka, 21. bakula, 22. veDasa(tasa), 23. dhava ane 24. sAla. - loka. pra. sa. 30, pR. 263. 2. caturtha mahAdhikAra 3. loka. pra. sa. 30, pR. 264. 4. asurasuragarulamahiyA ceiyarUkkhA jiNavarANaM / zrI jinavaronAM caityavRkSo asuro, suro ane garuDa lAMchanavALA suparNakumAra bhavanapati devatAothI pUjita hoya che. - loka. pra. sa. 30, pR. 293. 5. tistoyaYouta (caturtha mahAdhikAra)mAM kahyuM che ke - A azoka vRkSane joIne indranuM citta paNa potAnA udyAnomAM ramatuM nathI. 14 arihaMtanA atizayo Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMta jyAre samavasaraNamAM azoka vRkSa pAse padhAre che, tyAre sauthI pahelAM traNa pradakSiNA azoka vRkSane kare che. te pachI ja bhagavaMta siMhAsana para bese che. triSaSThizalAkA puruSacaritramAM kahyuM che ke - 'jagatpatie bhavya janonAM hRdayanI jema mokSadvArarUpa e samavasaraNamAM praveza karyo. azoka vRkSane traNa pradakSiNA karI. te pachI pUrva dizA tarapha AvI. "namastI' ema kahIne eTale ke tIrthane namaskAra karI rAjahaMsa jema kamala upara bese tema siMhAsana upara virAjamAna thayA te ja kSaNe bAkInI traNa dizAomAM vyaMtara devoe bhagavaMtanAM traNa pratirUpa vikavya. zrI vItarAga stavanA vivaraNamAM ane avacUrimAM kahyuM che ke - he devAdhideva ! ApanI mahApUjA mATe devatAo aSTa mahAprAtihAryanI racanA kare che. temAM azoka vRkSa sauthI prathama hoya che. jema jaMbUDhIpanI madhyamAM jaMbU mahAvRkSa che tema samavasaraNanI madhyamAM azoka vRkSa hoya che. he nAtha ! sarva jIvone abhaya ApanArA ApanAM samavasaraNamAM ApanA zarIranI UMcAI karatAM te azoka vRkSa bAra gaNo UMco hoya che. te parimaMDalakAre saMpUrNa samavasaraNa upara eka yojana sudhI vistarelo hoya che. he svAminuM! ApanI samavasRti (samavasaraNa) rUpa mahAlakSmInAM mastake te mahAna suMdara chatranI jema zobhe che. vyaMtara devatAo ApanI mahAbhakti nimitte prathama mahAprAtihAryarUpe te azoka vRkSanI racanA kare che." jagatanA sarva sattvonA zokane dUra karanAra che svAminuM ! ApanA mahAprabhAvathI devatAo vaDe viracita azoka vRkSa parama AnaMdane pAmI rahela che." azoka vRkSa e vicArathI pramoda pAmI rahela che ke - 'kaSAyorUpa dAvAnalathI paritapta ane atikaSTa karIne jeno pAra pAmI zakAya evI saMsAra- aTavImAM anAdikALathI paribhramaNa karIne bahu ja thAkI gayelA bhavya jIvo mATe A bhagavaMta ja mahAvizrAma ApanAra mahAvizrAma vRkSa che. huM to atyaMta bhAvazALI chuM ke A vizrAma vRkSarUpa bhagavaMtano paNa huM vizrAma vRkSa chuM, kAraNa ke A bhagavAna paNa potAnA sarva bhaktajano sAthe mArI chAyAmAM vizrAMti pAme che ! AthI adhika saubhAgya jagatamAM bIjuM kayuM hoI zake ? sarva jagatanAM mastake rahela bhagavaMtanAM paNa mastake huM chuM." he svAminuM ! A azoka vRkSanA pramodanAM cihno ame joyAM ane tethI ja uparanuM 1. bhASA. parva-1, sarga-6, pR. 207. 2. pra. 5, lo. 1. A varNana bhagavaMtanI stutirUpe ahIM ApyuM che. 3. vItarAga stavanI A stavanA che. pra. 5, zloka. 1. arihaMtanA atizayo 147 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumAna karyuM che. gIta, nRtya ane anurAganuM pragaTIkaraNa e pramodanAM cihno che." te sarva cihno ame A azoka vRkSamAM spaSTa joIe chIe. te A rIte - he deva ! azoka vRkSanAM puSponI sugaMdhathI lubdha thaIne mastImAM bhamatA A bhamarAono je jhaMkAranAda che, te vaDe te ApanA guNonuM AnaMdathI gAna karI rahela che.' "he nAtha ! A mRdu pavananI laharIothI caMcala thayelAM pAMdaDAMo vaDe te nRtya karI rahela che." "he prabho ! te rakta (lAla) varNavALo eTalA mATe thayo che ke - traNe jagatanA bhavya jIvonA manamAM rahelA ApanA pratyenA prazasta rAganI saMjIvanIrUpe rahelA ApanA guNomAM tene bahu ja rAga che." traNe jagatamAM sarvathI upara rahela Apa bhagavaMtanI paNa upara jene rahevAnuM maLyuM te pramodathI masta kema na hoya ?" azoka vRkSa mahAprAtihAryanI sAthe bhagavaMta kevA dekhAya che, tenuM ramaNIya citra aMtaHcakSu sAme upasthita karatAM zrI bhaktAmarastavamAM kahyuM che ke - uccairazokatarusaMzritamunmayUkha - mAbhAti rUpamamalaM bhavato nitAntam / spaSTollasatkiraNamastatamovitAnaM, bimbaM raveriva payodharapArzvavati / / 28 / / jevI rIte prakAzamAna kiraNovALuM ane aMdhakAranA samUhane naSTa karanAruM sUryanuM biMba vAdaLAMnI samIpe zobhe che, tevI rIte azoka vRkSanI nIce UMce jatAM kiraNovALuM ApanuM nirmaLa rUpa paNa atyaMta zobhe che. bhaktAmarastavanI A gALAmAM prathama prAtihArya garbhita bhagavaMtanuM dhyAna che. e gAthAnI vidhipUrvakanI ArAdhanAthI sarva prakAranAM kAryo siddha thAya che, vyApAramAM lAbha maLe che, sukha prApta thAya che ane vijaya maLe che. lokaprakAzamAM azoka vRkSa prAtihAryanuM varNana karatAM kahyuM che ke - calatkisalayo bhavyAna, karAgrairAhvayatriva / 1. stutirUpe azoka vRkSa prAtihAryanuM varNana aneka stotromAM maLe che. juo-jaina stotra- saMdoha bhA. 1-2 sthaLa saMkocAdi kAraNe te ahIM Apela nathI. 2. bhaktAmara-maMtra-mAhAbhya, pR. 183. 3. sarga-30, pR. 312. 148 arihaMtanA atizayo Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlatAM pAMdaDAvALo te jANe bhavya jIvone hAthamAM agrabhAgo vaDe bolAvato na hoya ! bIjuM mahAprAtihArya puSpavRSTi devatAo jalamAM tathA bhUmi para utpanna thatA ane vikrvelA pAMca varNanA vikasvara sugaMdhI puSpanI satata vRSTi kare che. devatAo A puSpo evI rIte varasAve che ke puSyonAM DIMTIyAM nIce hoya ane vikasita mukhabhAga upara hoya. A vRSTi dvArA bhagavaMtanI cAre bAju bhUmi para puruSanA DhIMcaNa pramANa puSpono thara thaI jAya che." samavasaraNabhUmimAM A puSpavRSTi eka yojana sudhI sarvatra hoya che. temAM sthalaja ane jalaja puSpo sacitta hoya che ane devavimurvita puSpo acitta hoya che. game teTalA loko te pappA uparathI jAya-Ave to paNa te puSyone bhagavaMtanA prabhAvathI leza paNa pIDA thatI nathI, eTaluM ja nahIM, kintu bhagavaMtanI dezanAdinA kAraNe gamanAgamana karanArA te lokonA paganA sparzathI te puSpo jANe amRtathI siMcAyAM hoya tema vadhu ullAsavALA thAya che. A paNa bhagavaMtano ja aciMtya ane anupama prabhAva che. A rIte vastusthiti hovAthI te sacitta puSpo uparathI gamanAgamana karanArA muni bhagavaMtone paNa virAdhanAno doSa lAgato nathI. 1. tathA jalasthalajavikurvaNAviracitAnAM paMcavarNAnAM vikasvarANAmadhaHkRtavRntAnAmuparimukhANAM munAnAM puruSanAtoSavRSTi %iArtA - prava. sAra, gA. 840, vRtti. biMTachAiM surahiM jalathalayaM divvakusumanIhAriM / pariti satevi rasaddhavanna kusumavAsaM - Ava. malaya. gA. 546. nIcAM biTavALA, upara vikasita dalovALAM, pAMca raMganA, jala ane bhUmine vize utpanna thayelAM, sugaMdhi, manohara pukhA tathA jemAMthI prabala sugaMdha nIkaLI rahela che evAM devakurvita pukhonI vRSTi devatAo cotarapha vistAra che. A ja gAthA vizeSAvazyakabhASyamAM A rIte che : biMTachAI surabhi jalathalayaM divvakusumanIhAriM / pati samaMtai (saddhavaUgi sumavu6i || - vizeSA, bhA. 1, gA. 1979. AvazyakasUtranI hAribhadra TIkAmAM A gAthAmAM nidara zabdano A rIte artha karela che : nIhAriM-nirhAri-prabalo gandhaprasaraH / arthAt evI divya puSpavarSA ke jemAM thatI sugaMdhana prasAra (phelAvo) bahu ja utkaTa che. - Ava. hAri. gAthA-586. 2. A prave. sAro. gA, 440 vRttino sArAMza che. arihaMtanA atizayo 249 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samavAyAMga sUtramAM puSpavRSTine badale puSpopacAra zabdano prayoga karavAmAM Avyo che. puSpopacArano artha TIkAmAM puSpaprakara karavAmAM Avyo che. teno artha puSpanI vyavasthita racanA thAya che. devatAo kevaLa puSpo varasAve che, evuM nathI paNa sAthe sAthe te puSponI vyavasthita racanA paNa kare che. temAM svastika, zrIvatsa vagere prazasta AkRtionI racanAo karAya che. jema Aje paNa bhagavaMtanI lAkho pukhothI AMgI racavAmAM Ave che, temAM lagabhaga moTA bhAganAM puSpo bhagavaMtanI AgaLa vyavasthita AkRtiomAM (DIjhAInomAM) pAtharavAmAM Ave che, tema bhagavaMtanI cAre bAju DhIMcaNa pramANa puSyaracanA devatAo kare che. AThe mahAprAtihAryomAM prathama be prAtihAryo dRzyanI apekSAe vyApaka che. bhagavaMtanA mastaka upara AkAzamAM cAre bAju lAla pAMdaDAMo, puSpo vagerevALo eka yojana vyApI azoka vRkSa hoya che, jyAre bhagavaMtanA paganI cAre bAju bhUmi upara yojana vyApI puSpaprakara hoya che. azoka vRkSanI uparanA vAtAvaraNamAM bhuvanavyApI duMdubhinAda hoya che, jyAre azoka vRkSanI nIcenA vAtAvaraNamAM yojana vyApI divyadhvani hoya che. prakAzanI apekSAe samavasaraNamAM cAra rUpavALA bhagavaMtano temaja cAra bhAmaMDalano saumya ane AMkhane AnaMda ApanAra prakAza sarvatra hoya che. samavasaraNanI madhyamAM bhagavaMtano, bhAmaMDalano, cAmaronA maNimaya daMDano, siMhAsananA ratnono ane traNe chatrono prakAza hoya che. Avo samudita prakAza jagatamAM samavasaraNa sivAya anyatra kyAMya kadI paNa jovA maLe ja nahIM. puSpavRSTimAM kalpavRkSanAM puSpo, pArijAta puSpo vagere pa divya puSpo hoya che. tema ja macakuMda, kuMda, kumuda, kamala, mukuMda, mAlatI vagere jalanasthalaja puSpo hoya che. 1. nAluserAmAmane puchavayAre viM . DhIMcaNa sudhInI UMcAIvALo puSpopacAra karAya che. - sUtra-34. 2. svastikazrIvatsAdiracanAvizeSeNa devaiH racitatvAdivya: paMcavarNapuSpaprakaraH / svastika, zrIvatsa vagere vizeSa prakAranI racanA vaDe devatAoe racela divyapuSpaprakara. - vI. sva. pra. 4 ava. zlo. 10. 3. karyuvanavyApI DumidhvAna cA - a. ci, kAM, 1 zlo, 62 TIkA. 4. vizeSa mATe juo trIjA mahAprAtihAryanuM varNana. 5. vI. sva. pra. 4. zloka. 10 TIkA. 6. prava. sAra. gA. 440, vRtti. 7. pittopatimAM kahyuM che ke - "zrI jinendra bhagavaMtanAM caraNakamaLonAM mUlamAM bhaktiyukta devoe karelI uttama puSpavRSTi thAya che. te puSpo raNaraNa karatA bhamarAothI vyApta hoya che. - caturtha mahAdhikAra 250 arihaMtanA atizayo Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtane paga mUkavA mATe devatAo suvarNa kamaLo race che ane bhagavaMtanI bhakti nimitte puSpavRSTi kare che. jema bhagavaMtanA paga bhUmi para hotA nathI, suvarNa kamaLo para hoya che, tema bhagavaMta sAthe cAlatA gaNadharo vagere saunA paga bhUmi upara hotA nathI, puSpaprakarapara hoya che. bhagavaMtanA prabhAvathI sAthe rahelA janonA pagane paNa kaThina bhUmi sparzI zakatI nathI. vaLI puSponAM biTa nIce hovAthI puSpanA biTa jevI saheja kaThaNa vastu paNa bhagavaMta sAthe cAlanArAonA pagane sparzI zakatI nathI. game teTalA loko te puSpo parathI cAle to paNa te puSpo nIce dabAI jAya nahIM, tethI puSponI sapATI kAyama ekasarakhI ja rahe ane tethI svastika vagere racanAo paNa tevI ja rahe che. A puSponA varNana (raMgane) upamA vaDe darzAvatA kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAjA triSaSThizalAkA puruSacaritramAM kahe che ke - 'yaMtara devatAoe indradhanuSanA khaMDanA jevI paMcavarSI jAnu pramANa puSpavRSTi karI." A puSpavRSTi mahAprAtihArya dvArA zrI puruSAdAnIya pArzvanAtha bhagavaMtanI stavanA karatAM zrI siddhasena divAkarasUri mahArAjA kalyANa maMdira stotramAM kahe che ke - citraM vibho ! kathamavAGmukhavRntameva, viSvak patatyaviralA surapuSpavRSTiH / tvadgocare sumanasAM yadi vA munIza ! gacchanti nUnamadha eva hi bandhanAni / / he vibho ! Apa jyAM jyAM vicaro cho, tyAM tyAM ane samavasaraNamAM cAre tarapha devatAo sugaMdhIdAra paMcavarNA puSponI vRSTi kare che, temAM sarva puSponI DIMTIyA nIce rahe ane pAMkhaDIo upara rahe. evI rIte kema pakaDe che, te Azcarya che athavA he munIza ! te to yogya ja che kAraNa ke Apa jyAM pratyakSa ho tyAM sumanasonAM (sArA manavALA bhavya prANIonAM) beDI vagere bAhya baMdhano ane karmarUpa AMtarika baMdhano nIce ja jAya che - - tUTI paDe che. "sumanasu' eTale puSpo paNa kahevAya che. tethI puSponAM baMdhano eTale DIMTIyA paNa nIce hoya che. te yogya ja che. 1. parva. 1, sarga. 6, pR. 206. 2. gA. 20 A gAthAnI vidhimAM eka maMtra kahyo che, te maMtrathI sapheda phUlane 108 vAra maMtrIne rAjA vagerene suMghavA ApavAthI te vaza thAya che ane guno mApha kare che. - mA, nava. 873. 3. A puSpavRSTi prAtihArya dvArA bhagavaMtanA smaraNa mATe kalyANamaMdira stotranAM vidhividhAnomAM A maMtra prApta thAya che : 34 puSpavRSTipratihAryopafmatA zaninAya nama: - mahA. nava. pU. 473. arihaMtanA atizayo 151 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka graMthomAM bhaktAmara stotranI 48 gAthAo maLe che, temAM gAthA-33mAM kahyuM che ke - mandArasundaranamerUsupArijAta - santAnakAdikusumotkaravRSTiruddhA / gandhodabinduzubhamandamarutprapAtA, divyA divaH patatiM te vacasAM tatirvA / / sugaMdhI jaLanAM biMduothI zubha ane maMda pavanathI sahita evI maMdAra, suMdara name, sArAM pArijAta ane saMtAnakAdi vRkSanAM puSponI je zreSTha vRSTi AkAzamAMthI paDe che, te jANe ke ApazrInAM vacanonI divya paMkti hoya nahi, tevI dekhAya che. upamitimAM kahyuM che ke - devatAo ane asura hAtha vaDe puSpavRSTi karI rahyA che, jhaMkAra karatA bhamarAothI sahita evI te puSpavRSTi UMcethI nIce paDI rahI che ane tenI sugaMdha vaDe dizAo sugaMdhita thaI gaI che. trIjuM mahAprAtihArya divyadhvani badhI ja pravRttio choDIne ekadama doDI AvelA evA ane jeoe potAnuM mukha UMcu karyuM che evA hariNonA samUha vaDe atyaMta AkuLatApUrvaka zravaNa karAto, sarvajanone AnaMdapramoda ApanAro ane atyaMta sarasa amRtarasa-jevo divyadhvani devo vaDe karAya che. ahIM keTalAka e prazna kare che ke uttama sAkara ane drAkSa vagerenA rasathI mizrita, sArI rIte ukALAyela snigdha dUdha jevo ane sarva janone AlAdadAyaka je tIrthakara bhagavaMtano dhvani ne prAtihArya kema kahevAya ? A praznanA uttaramAM pravacanasAroddhAranI vRttimAM kahyuM che ke zrI tIrthakara bhagavaMtanI vANI sarva madhura ane manorama padArthonA samUho karatAM atyaMta madhura zabdavALI svabhAvathI ja hoya che. jyAre mAlakoza vagara rAgo vaDe bhavyajanonA upakAra mATe bhagavAna dezanA Ape che, tyAre bhagavaMtanI banne bAju rahelA devatAo vaDe veNu, vINA vagerenA dhvani vaDe te ja bhagavaMtanA zabdo vadhAre ka priya karAya che. jevI rIte madhura gAyanamAM pravRtta atyaMta 1. pR. 602, zlo. 618. 2. sarasatarasudhArasasodaraH sarabhasavividhadezApar3atamuktavyApAra-prasAritavadaneH kuraMgakulerAkulAkulairutkarNarAkarNyamAnaH sakalajanAnanda-pramodadAyI divyadhvanivitanyate / - prava. sAro. gA. 440, vRtti 3. praya, sAro, gA. 8 60, vRtti. arihaMtanA atizayo Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taruNa gAyikA-samUhono gItadhvani ucita vAjiMtronA dhvani vaDe vadhAre madhura karAya che, tema ahIM paNa jANavuM. saMgItamAM vAjiMtro vagereno dhvani bhaLatAM te vadhu AslAdaka thAya che, e to suvidita ja che. ahIM jeTalA aMzamAM devatAono dhvani (vAjiMtranAda) che, teTalA aMzamAM prAtihAryapaNuM jANavuM. | divyadhvani prAtihArya kema kahevAya che, te pravacanasAroddhAranI vRttimAM darzAvelI apekSAne ApaNe joI gayA. have vItarAgastavanI TIkAmAM darzAvelI bIjI apekSAe te joIe. te A rIte che - tathA dharmopadezAvasare hi bhagavAn svabhAvasubhagaMbhaviSNunA zrotRjanazrotrapuTavizatpIyUSakulyAtulyena nirAyAsapravRttenaiva svareNa dezanAM vidyate, kintu vRttikRta iva sUtraM, surAstameva svaramAyojanaM viSvag vistArayanti, ato devakRtatvAt sa divyadhvanirabhidhIyate / dharmano upadeza ApatI vakhate bhagavAna, svAbhAvika saubhAgyathI utpanna thatA, zrotAjanonA karNavivaromAM pesatA amRtanA nIka jevA ane anAyAse bolAtA svara vaDa dezanA Ape che, paraMtu jema TIkAkAro sUtrane TIkA vaDe vistRta kare che, tema te ja bhagavaMtanA svarane devatAo cAre bAju eka yojana sudhI vistAra che, tethI prasArita dhvani devakRta hovAthI te apekSAe divyadhvani kahevAya che. A divyadhvani vize lokaprakAzamAM kahyuM che ke - mAlavakaizikImukhyagrAmarAgAMcito'rhatAm / AyojanaM dhvanirdivyadhvanimizraH prasarpati / / mAlakoza pramukha rAgomAM kahevAtI bhagavaMtanI dezanAno dhvani divyadhvanithI mizra thaIne eka yojana sudhImAM phelAya che. A prAtihAryane vize zrI vItarAgastavamAM tathA tenI TIkA ane avasUrimAM kahyuM 'kSIrAsavI, sarSirAvI, madhvAsavI ane amRtasavI* munivaromAM cUDAmaNi samAna he jinadeva ! meru parvata vaDe maMthana karAtA kSIrasamudranA dhvani samAna gaMbhIra nAda vaDa jyAre Apa dezanA Apo cho. tyAre mAdhurya rasathI paripUrNa evA ApanI vANInA 1 vI, sta, pra. 5 blAka, 3 TIkAnI avataraNikA 2. lA ka , sa ' , 3 '' - 3. pra. 5 ke . 8. 4. munino A cAra labdhi (siddhi nI che. e cAramAM anukrame vANI jANa mIra ghata, madhu ane madhanA mAdhuryana na >>ratI hoya tevI hoya che. arihaMtanA atizayo 253 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhvanine apUrva AnaMdamAM nimagna mana vaDe devagaNo to sAMbhaLe ja che, kiMtu anupama sahaja parama sukhanA prakarSathI jeonAM netra adhinirmAlita thayAM che, evAM mRgalAMo paNa tene tIvra spRhAthI sAMbhaLe che.' 'sarva jIvonA vacanathI anaMtaguNa adhika upAdeyatAvALA vacananA adhipati che svAminuM! jyAre te mRgalAMo ApanA divyadhvanine sAMbhaLe che, tyAre teonI grIvAo harSathI UMcI thaI jAya che ane jANe citramAM Alikhita hoya tevA atisthira thaI jAya che." "he nAtha ! Apano te lokottama dhvani mAlavakezika (mAlakoza) pramukha grAmarAgA vaDe pavitrita-saMvalita hoya che. jagatanA paramaguru he jinezvara deva ! kavio ahIM ko: patiH' - te dhvaninuM mRgalAMo vaDe pAna karAya che,' ema eTalA mATe kahe che ke mRgalAM dhvani- rasika hoya che. 'sarvajJatvane kAraNe saMgItanA grAmarAgonAM sarvasvane jANanAra huM kalAnAtha ! Apa mAlakoza rAgamAM dezanA eTalA mATe Apo cho ke te rAga vairAgyarasa utpanna karavA mATe atisarasa hoya che.' A divyadhvani prAtihAryathI garbhita bhagavaMtanI stuti karatAM zrI siddhasena divAkarasUri mahArAjA kalyANa maMdira stotramAM kahe che ke -- sthAne gabhIrahadayodadhisambhavAyAH, pIyUSatAM tava giraH samudIrayanti / pItvA yata: paramasaMmadasaGgabhAjo, bhavyA vrajanti tarasA'pyajarAmaratvam / / he svAmin ! gaMbhIra hRdayarUpa samudrathI utpanna thayelI tamArI vAna mAM || ame 5 kahe che, te yogya ja che. jevI rIte manuSya amRtanuM pAna karIne aja ma ra ra ' , rada ja rIte tamArI vANInuM zrotraMdriya (kAna) vaDe pAna karIne --- zrava . rAne 1 prANI mA paramAnaMdanA anubhavane pAmIne zIdhrapaNe ajarAmarapaNAne mokSane pAma che. keTalAka graMthomAM maLatA 48 gAthAvALA "bhaktAmara stotra mAM e prAtihArca viza 3pamI gAthA nIce mujaba maLe che : 1. mAnavI verAyavyakta tisarano rasavizeSa: - vI, sva. pra. 5 lAka. 3 ane gA. 21, A gAthAmAM gaNividyA garbhita che. te vidyA sarva manorathone pUranAra, siddhine ApanAra ane sarva bhayone dUra karanArI che. A prAtihArya vizeno maMtra A rIte maLe che -- >> manarAtrinapratidIrthopazobhitAya zrI ninAya nama: | - mahA. nava. pU. 403. 154 arihaMtanA atizayo Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svargApavargagamamArgavimArgaNeSTa - saddharmatattvakathanaikapaTustrilokyAH / divyadhvanirbhavati te vizadArthasarva, bhASAsvabhAvapariNAmaguNaprayojyaH / / svarga ane mokSa tarapha janAra mArgane zodhanAra je saddharUpa sArabhUta tattva, tene traNe lokane kahevAmAM atyaMta nipuNa evo Apano divyadhvani spaSTa arthavALo ane sarva bhASAonA svabhAvarUpe pariNamavArUpa je guNa tenAthI prayukta hoya che. A ja gAthA A rIte paNa maLe che : bhASAvizeSapariNAmavidhau paTiSTho jIvAditattvavizadIkaraNe samarthaH / divyadhvanirdhvanitadigvalayastavArhan !, AkarSati pravaramokSapathe manuSyAn / / he ahanuM! sarva bhASAomAM pariNamavAmAM atyaMta nipuNa ane jIva vagere tattvone spaSTa karavAmAM samartha evo tamAro divya dhvani sarva dizAone dhvanita karatA manuSyone zreSTha mokSapathane viSe AkarSe che. | divya dhvani vize upamitimAM kahyuM che ke - traNa prakAranI vacce virAjamAna bhagavaMta jyAre dharmadezanA Ape che, tyAre satata AnaMda ApanAra evo divya dhvani saMbhaLAyA kare che. cothuM mahAprAtihArya cAmaro (cAmara zreNI) he mA AkAzamAM cAmara vIMjhAtA hoya che. bhagavaMta cAlatA hoya che tyAre upara AkAzamAM cAmaro vIMjhAtA hoya che ane jyAre dezanA vagere mATe bese che, tyAre temanI baMne bAju cAmaro vIMjhAya che. bhagavaMta jyAre 1. mahA. nava, pR. 375. 2. mahA. nava. prastAvanA pR. 9. 3. pR. 302, lo. 619. 4. a. ci, kAM, 1 zlo, 61 TIkA. arihaMtanA atizayo 2papa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavasaraNamAM caturmukha hoya che, tyAre bhagavaMtanI dareka AkRtinI banne bAju devatAo vaDe cAmara vIMjhAtA hoya che. sUtra dvArA varNana karatAM zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - AgAsagayAo seyavaracAmarAo / AkAzamAM atyaMta dedIpyamAna ane zveta zreSTha cAmaro vIMjhAya che. zrI samavAyAMga sUtranI TIkAmAM anya vAcanAmAM maLatuM eka mUla sUtra A rIte ApeluM che - ___ ubhao pAsiM ca NaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM duve jakkhA kaDatuDiyarthabhiyabhuyA cAmarukkhevaNaM karaMti / zrI arihaMta bhagavaMtanI banne bAjue jeonI bhujAo upara atyaMta mUlyavAna AbhUSaNo che, evA be yakSa devatAo cAmara vIMjhe che. tiloyapattimAM kahyuM che ke - mRNAla, kuMdapuSya, caMdramA ane zaMkha samAna zveta ane namelA devatAonA hAtho vaDe vIMjhAtA cAmaro vaDe bhakti karAtA zrI jinendra bhagavaMta jayavaMtA varte che.' te cAmaromAM rahelA vALa eTalA badhA zveta ane tejasvI hoya che temAMthI cAre bAju kiraNo nIkaLatAM hoya che. te cAmarone uttama ratnothI khacita mana sAnAnA daMDa thAya. ) hoya che, temAMthI paNa raMga-beraMgI tejavI kiraNo nIkaLa.nAM hoya che. je devatAone hAthamAM te cAmarI hoya che, te devatAo ane tenAM AbhUpamAM paNa tejasvI hoya che. te AbhUSaNomAMthI paNa prakAza vaheto hoya che. A badhAM kAraNothI jayAre te cAnA vIMjhAtA hoya che tyAre te cAmaronI cAre bAjue tejasvI kiraNo jANe ca na karatAM hoya tevo bhAsa thAya che. jonArane evo AbhAsa thAya che ke jANe aneka indradhanayo nRtya na karI rahyAM hoya' ! lokaprakAzamAM kahyuM che ke - candramAM samAna ujjavala cAmara vAraMvAra nIce ane UMce vI rahyA hoya che. teo namana (nIce javuM) ane unnamana (UMca javuM) vaDe sUcave che ke - prabhune namaskAra karavAthI sajjano UMcI gatine pAme che." che 1 u8, atizaya 8. ja che .*AMtara sUtramAM atizaya-20. '. ' durtha mahAdhikAra. ': ': ve sArI go, 840 vattino bhAvArtha che. che. '' 3'), pR. 312. 456 arihaMtanA atizayo Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prAtihArya vize zrI vItarAgastava ane tenI TIkA tathA avacUrimAM kahyuM che ke - he bhagavan! Apa jyAre samavasaraNamAM virAjamAna ho athavA pRthvItalana vihAra vaDe pAvana karatA ho tyAre Apa suro ane asuronA hAthamAM rahela cAmaronI zreNithI niraMtara vIMjhAo cho. he svAminuM ! zarada RtunA caMdramAnA kiraNonA samUha jevA ujvala evA te cAmaro bahu ja suMdara rIte zobhe che. A dRzya jotAM ja evuM lAge che ke jANe cAmaro rUpI haMsonI zreNI ApanA mukhakamalanI paricaryA samupAsanAmAM parAyaNa-tatpara na hoya ?" he devAdhideva ! ApanA mukhane kavio kamalanI upamA eTalA mATe Ape che ke ApanuM mukhakamala komala kaMTharUpa nAlathI sahita che, lAlityathI paripUrNa evA adhara (Tha) rUpa dalothI zobhe che, daMtapaMktinAM kiraNorUpa kesaronI zreNIthI virAjita che, tila Adi zubha cihnarUpa bhramarothI paricuMbita che, svabhAvathI ja surabhi (sugaMdhI) che ane kevalyarUpa lakSmInuM nivAsasthAna che." kalyANamaMdira stotramAM A prAtihArya garbhita stuti vaDe kahyuM che ke -- svAmin ! sudUramavanamya samutpatanto, manye vadanti zucayaH suracAmaraughAH / ye'smai natiM vidadhate munipuMgavAya, te nUnamUrdhvagatayaH khalU zuddhabhAvAH / / 22 / / he svAminuM! huM ema mAnuM chuM ke - devothI vIMjhAtA pavitra-ujvala cAmaronA samUha atyaMta nIcA namIne UMce UchaLe che teo jANe ema kahetA hoya ke - je prANIo munione viSe zreSTha evA A zrI pArzvanAtha prabhune nIce namIne namaskAra kare che, teo zuddha bhAvavALA thaIne Urdhva gatimAM jAya che - mokSapadane pAme che. A prAtihArya vize bhaktAmara stotramAM kahyuM che ke -- kundAvadAtacalacAmaracAruzobhaM, vibhrAjate tava vapuH kaladhautakAntam / udyacchazAGkazucinirjharavAridhAra muccaistaTaM suragireriva zAtakaumbham / / 30 / / mogarAnA puSpa jevA zveta vIMjhAtA cAmaro vaDe suMdara zobhAvALuM ane suvarNa 8 thI 1. vI. sta. pra. 5 zlo. 4 TIkA. ava. 2. A prAtihAryathI garbhita maMtra A rIte prApta thAya che -- OM hrIM cAmaraprAtihAryozobhitAya zrI jinAya namaH / - mahI. nave , 5, ( 1 / arihaMtanA atizayo 7pa7 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMtivALuM tamAruM zarIra udaya pAmelA caMdramAnA jevA nirmala jharaNAMnA pANInI dhArAothI suzobhita maMca parvatanI UMcI suvarNamaya bhUmi jevuM zobhe che. pAMcamuM mahAprAtihArya siMhAsana khe pAdapIThena saha mRgendrAsanaM siMhAsanamujjvalaM nirmalamAkAzasphaTikamayatvAd / AkAzamAM pAdapIThathI sahita siMhAsana hoya che. te nirmala AkAza sphaTikamaya hovAthI atyaMta ujjavala hoya che. bhagavAna cAlatA hoya che. tyAre A siMhAsana pAdapIThathI sahita) upara AkAzamAM cAle che, bhagavaMta bese tyAre te ucita sthAne nIce goThavAI jAya che ane samavasaraNamAM azokavRkSanA mULamAM cAra dizAmAM cAra siMhAsana hoya che. A siMhAsanano skaMdhabaMdha (pAchaLano pITha TekavAno bhAga) atyaMta tejasvI evA raktavanA hoya che. A siMhAsana spaSTa dekhAtI evI vikaTa dADhAothI karAla ane jANe sajIva hoya tevA siMhanI AkRti para pratiSThita hoya che, e siMhAsana aneka uttama ratnothI khacita hoya che. te ratnAmAMthI aneka raMgonAM kiraNo nIkaLatAM hoya che. AvuM suMdara siMhAsana devatAo race che. lokaprakAza'mAM kahyuM che ke -- azokavRkSanA mULabhAgamAM cAra dizAmAM cAra sihAsana hoya che. te siMhAsano suvarNamaya ane prakAzamAna ratnonI paMktiothI khacita hoya che. te ratnapaMktione jotAM evuM lAge che ke jANe siMhAsanoe pote ja potAnA upara virAjamAna puruSasiMha bhagavAna tIrthakarane sAkSAt jovA mATe lAkho ujjavaLa vikasita nirnimeSa netro dhAraNa karyA na hoya ! dareka siMhAsananI AgaLa jenAM ratnamAMthI atyaMta prakAzamAna jyotisamUho nIkaLI rahyA che, evuM pAdapITha hoya che, teno divya prakAza jotAM evuM lAge che ke te jANe bhagavaMtanA pAdasparzanI prAptithI ullAsavALuM na banyuM hoya ! dareka siMhAsana upara motIonI mALAothI zobhatAM traNa chatra hoya che. dareka 1. a. ci. kAM. 1 zlo. 61. mAsanAmavaM sapAyaa sadAsa ! - zrI samavAyAMga sutra-34, atizaya-9 . AkAza sphaTikamaya siMhAsana pAdapIThathI sahita hoya che. AkAza Ti ka atyaMta svaccha hoya che. 3. A prava. sArA. gA, 840 vRttino bhAvArtha che. 4. sa30, pR. 265 . arihaMtanA atizayo Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhAsananI bAjumAM caMdra samAna ujjavala be cAmarone dhAraNa karIne ubhelA ane uttama alaMkArothI tejasvI evA be devatAo hoya che. teo cAmara vIMjhatA hoya che. dareka siMhAsananI AgaLa suvarNa kamala upara pratiSThita eka eka dharmacakra hoya che. te tejamAM sUryane jItatuM, smaraNa karatAnI sAthe ja zatruonA abhimAnane haranAruM ane arihaMtonA dharmacakravartipaNAne sUcavanAruM hoya che. cAre dizAomAM eka eka mahAdhvaja hoya che. te eka hajAra yojana UMco hoya che. A siMhAsana, dharmacakra, dhvaja, traNa chatra ane cAmaro jyAre bhagavaMta vihAra karatA hoya tyAre AkAza mArga upara cAlatA hoya che.' zrI vItarAgastava tathA tenI TIkA ane avacUrimAM kahyuM che ke - madonmatta vAdIo rUpa hAthIonI sAme siMha samAna, he svAmin ! Apa jyAre devanirmita siMhAsana upara ArUDha thaIne bhavanA vairAgyane ane paramapadanA anurAgane utpanna karanArI dharmadezanA ApatA ho cho tyAre vizuddha tattvajJAnathI samRddha medhAvALAbuddhimAna devatAo ane manuSyo zravaNa karavA samupasthita thAya che, temAM kAMI paNa Azcarya nathI; kintu buddhivihIna mRgo-pazuo paNa te dezanAne sAMbhaLavA mATe ane jANe mRgendrAsana (siMhAsana) upara virAjamAna potAnA svAmI mRgendra siMha) samAna evA ApanI upAsanAmAM samupasthita thAya che, e ja mahAna Azcarya che ane e ja Apano mahAna prabhAva che.' - triSaSThizalAkA puruSacaritamAM bhagavaMta zrI RSabhadeva prabhunA vihAranA varNanamAM kahyuM jANe potAno yaza hoya tevA AkAzamAM cAlatA pAdapIThathI sahita sphaTika ratnanAM siMhAsanathI teo zobhatA hatA.' A prAtihAryathI garbhita stuti karatAM zrI kalyANa maMdira stotramAM kahyuM che ke - zyAmaM gabhIragiramujjvalahemaratnasiMhAsanasthamiha bhavyazikhaNDinastvAm / / Alokayanti rabhasena nadantamuccai zAmIkarAdizirasIva navAmbuvAham / / 23 / / 1. AgAsagaeNaM cakkeNaM, AgAsagaeNaM chateNaM, AgAsagaeNaM sapAyapIDheNaM siMhAsaNeNaM, AgAsagayAhiM segavaravAmarahiM.... / 2. pra. 5, zlo. 5. 3. parva 1-2, sarga-6, pR. 204-205. arihaMtanA atizayo 259 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he prabhu! ahIM samavasaraNane vize nIlA varNavALA, ujvala, dedIpyamAna ratnajaDita suvarNanA siMhAsana para beThelA ane gaMbhIra vANIvALA evA tamone bhavya prANIo rUpI moro meru parvatanA zikhara para rahelA ane moTI garjanA karatA nava meghanI jema utsukatAthI jue che. A prAtihArya vize bhaktAmara stotramAM kahyuM che ke - siMhAsane maNimayUkhazikhAvicitre, vibhrAjate tava vapuH kanakAvadAtam / bimbaM viyadvilasadaMzulatAvitAnaM, tuGgodayAdizirasIva sahasrarazmeH / / 29 / / he bhagavan! jevI rIte UMcA udayAcala parvatanA zikhara upara udyotamAna kiraNorUpI latAmaMDapa vaDe sUryanuM biba zobhe che tevI ja rIte maNionAM kiraNonA agrabhAgothI vicitra (raMgaberaMgI) siMhAsana upara suvarNa jevuM ApanuM zarIra vizeSa karIne zobhe che. tiloyapattimAM kahyuM che ke te tIrthakaronuM nirmala sphaTika ranathI nirmita ane utkRSTa ratnonA samUhothI khacita je vizALa siMhAsana hoya che, tenuM varNana koNa karI zake ?" chaThuM mahAprAtihArya bhAmaMDala A prAtihAryanuM varNana pUrve karmakSayaja atizayomAM tRtIya karmakSayaja atizaya bhAmaMDalanA varNanamAM Apela che. sAtamuM mahAprAtihArya duMdubhi uccairbhuvanavyApI dundubhidhvAnaH syAd / UMce AkAzamAM bhuvanavyApI duMdubhidhvani thAya che. duMdubhinA paryAyavAcI zabdo 'bherI" ane "mahADhakkA' pravacanasAroddhAranI vRttimAM maLe che. 1. caturtha mahAdhikAra. 2. a. ci. kAM. 1 zlo. 6ra. 3. prava. sAra. gA. 480 vRtti. o arihaMtanA atizayo Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgastava, tenI TIkA ane avacUrimAM kahyuM che ke - he vizvavizveza ! ApanA AgaLanA bhAgamAM AkAzamAM devatAonA hastatalathI tADita-vagADAtAM evAM duMdubhi vAjiMtro potAnA nAda vaDe samasta aMtarAla (AkAzabhAga)ne pratidhvanita kare che. te duMdubhi kahe che ke - "vizvamAM ApanA zAsananuM udvahana karatA gaNadharo vagere Apta puruSone viSe paNa ApanuM ja paripUrNa sAmrAjya che. Apa ja dharmanA cakravartI cho. nAtha ! te duMdubhinAda sAMbhaLatAM ja te Aptajanone atyaMta AnaMdano anubhava thAya che. he devAdhideva ! duMdubhinAda vinA sarva lokone ekI sAthe kevI rIte khabara ApI zakAya ke saunA manorathone pUrNa karanAra jagatanA svAmI padhArI rahyA che." zrI RSabhadeva bhagavaMtanA vihAra vakhatanA A prAtihAryanuM varNana karatAM triSaSThi zalAkApuruSa carita mAM kahyuM che ke - 'jANe bhagavaMtanuM prayANacita kalyANamaMgaLa karato hoya tevo potAnI meLe satata zabda karato divyaduMdubhi bhagavaMtanI AgaLa vAgato hato.' tiloyapaNattimAM kahyuM che ke - viSayakaSAyomAM anAsakta ane mohathI rahita thaIne zrI jinaprabhunA zaraNe jAo', ema bhavyajIvone kahevA mATe ja jANe duMdubhi vAdya gaMbhIra zabda na karatuM hoya ! lokaprakAzamAM kahyuM che ke - bhagavAna vidyamAna chate prANIone karmajanya kaSTa kyAMthI hoya !" ema garjanA karIne jANe kaheto hoya tema bhagavaMtanI AgaLa AkAzamAM devaduMdubhi vAge che. zrI kalyANa maMdira stotramAM zrI siddhasena divAkarasUri mahArAjA A prAtihAryathI garbhita bhagavaMtanI stuti karatAM kahe che ke - bho bhoH pramAdamavadhUya bhajadhvamena - mAgatya nirvRtipurI prati sArthavAham / etanivedayati deva ! jagattrayAya, maLe nakhanama: surakumite" iAra |ii. 1. pra. 5, zlo. 7. 2. parva 1-2, sarga-6, pR. 204pa. 3. caturtha mahAdhi kArI. 4. sa. 30, pR. 312. 5. gA. 25. A gAthAnA maMtra A rIte maLe che -- ____OM hrIM dundubhiprAtihAryasahitAya zrIjinAya namaH / mahA . nava. pU. 471. arihaMtanA atizayo 151 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "he deva ! huM ema mAnuM chuM ke - AkAzane vyApIne zabda karato evo tamAro devaduMdubhi traNa jagatane A prakAre nivedana kare che ke - he traNa jagatanA loko ! tame ALasano tyAga karIne ahIM AvIne mokSanagarInA sArthavAha evA A zrI pArzvaprabhune bhajo." keTalAka graMthomAM bhaktAmara stotranI 48 gAthAo maLe che. temAM duMdubhi prAtihArya garbhita gAthA-32 A rIte che - gambhIratAravapUritadigvibhAga-, strailokyalokazubhasaGgamabhUtidakSaH / saddharmarAjajayaghoSaNaghoSakaH san, khe dundubhirdhvanati te yazasaH pravAdI' / / 32 / / UMcA ane gaMbhIra dhvanithI daze dizAone pUrita karanAra ane traNe lokanA lokone zubha samAgamanI vibhUtine denAro je duMdubhi vAge che, te ApazrInA dharmarAjyanI ghoSaNA pragaTa kare che ane AkAzamAM ApanA yazane ja kahe che. A gAthA A rIte paNa maLe che : vizvaikajaitrabhaTamohamahAnarendra, sadyo jigAya bhagavAn nigadanivettham / saMtarjayan yugapadeva bhayAni pusAM, mandradhvanirnadati dundubhiruccakaiste / / 'saMpUrNa vizvane jitanAra mahAna yoddhA mohanarendrane bhagavAne tarata ja jItI lIdhela che." ema jANe kaheto hoya tema sarva jIvonA sarva bhayonI ekI sAthe saMpUrNa rIte tarjanA karato tamAro duMdubhi AkAzamAM gaMbhIra dhvani vaDe ninAda karI rahela che." AThamuM mahAprAtihArya traNa chatra khe chatratrayam / AkAzamAM traNa chatra hoya che. 1. mahA, nave. pR. 373. 2. mahA. nave. prastAvanA pR. 10. 3. sarva jIvone je bhayA hatA, te to mahAmohanarendranAM kAraNe hatA. have to te jitAI gayela che, tethI bhayo rahyA nathI, e Azaya jANavo. 4. e. ci, kAM, 1 zlo. 11 vA, TI. 6ra arihaMtanA atizayo Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMta jyAre vihAra karatA hoya che tyAre traNa chatra bhagavanta upara AkAzamAM cAle che. bhagavaMta jyAre dezanA vagere mATe bese tyAre A traNa chatra ucita sthAne azokavRkSanI nIce bhagavaMtanA mastaka upara goThavAI jAya che. samavasaraNamAM bhagavaMtanI cAre AkRtio upara traNa traNa chatra hoya che. pravacanasAroddhAranI vRttimAM kahyuM che ke - pRthvI, pAtAla ane svarga e traNe upara sarvopari sAmrAjyane sUcavatAM, zarada Rtuno caMdramA, kuMda ane kumuda jevA atyaMta zubhra, laTakatI motIonI mALAonI paMktionA kAraNe atyaMta manorama ane pavitra evAM traNa chatra devatAo vaDe nirmita karAya che.' zrI samavAyAMga sUtramAM A atizaya viSe kahyuM che ke - AgAsagayaM chattaM / - AkAzamAM traNa chatra hoya che. lokaprakAzamAM kahyuM che ke - ujvala motIothI zobhatA evA upara upara rahela traNa chatra jagatane vaMdanIya evA bhagavaMtanI upara zobhe che; vihAra vakhate bhagavaMtanI upara rahIne bhagavaMtanI sAthe sAthe cAle che. jagatane vaMdanIya evA bhagavaMta upara rahevAno lAbha potAne maLyo che, ethI ja jANe e chatroe AnaMdathI potAnI grIvA upara na karI hoya ! A prAtihArya vize zrI vItarAgastava ane tenI TIkA tathA avasUrimAM stutirUpe kahyuM che ke - 'lokapuruSarUpI mahArAjAnA muguTanA maNi, he devAdhideva ! ApanA mastaka upara traNa chatra zobhe che. eka chatra upara bIjuM chatra ane bIjA upara trIjuM chatra, ema uparAuparI rahelAM A traNe chatra ApanI ja puNyasaMpattinA pravardhamAna prakarSa samAna che. e traNe chatra batAve che ke ApanI aMdara ja traNe bhuvananI prabhutAno prakarSa samAviSTa che. zrI bhaktAmara stavamAM kahyuM che ke - 1. tathA bhUrbhuvaHsvastrayekasAmrAjyasaMsUcakaM zaradindukundakumudAvadAtaM pralambamAnamuktAphalapaTalAvacUlamAlAmanoramaM chatratrayamatipavitramAsUtryate / - prava. sArAM. gA. 440 vRtti. 2. sUtra-34. atizaya-7 mo. 3. loka pra. sa. 30, pR. 312. 4. pra. 5 zlo. 8. arihaMtanA atizayo 263 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatratrayaM tava vibhAti zazAGkakAntamuccaiH sthitaM sthagita bhAnukarapratApam / muktAphalaprakarajAlavivRddhazobhaM, prakhyApayattrijagata: paramezvaratvam / / 31 / / he prabho ! caMdra jevA ujvala, manohara, tamArA mastakanI upara UMce uparAupara dhAraNa karAyelAM, sUryanAM kiraNonA pratApane DhAMkI denArAM, motIonA samUha vaDe karelI racanA vizeSathI zobhatAM ane tamAruM traNa jagatanuM svAmIpaNuM jagatane jAhera karatAM tamArAM traNe chatro zobhe che. A prAtihAryathI garbhita gAthA kalyANa maMdira stotramAM A rIte maLe che : uyotiteSu bhavatA bhuvaneSu nAtha ! tArAnvito vidhurayaM vihatAdhikAraH / muktAkalApakalitocchvasitAtapatra - vyAjAt tridhA dhRtatanurbuvamabhyupetaH / / 26 / / he nAtha ! tamArA vaDe tribhuvana prakAzita thaye chate tArAmaMDaLa sahita caMdramAno (bhuvanane prakAzita karavAno) adhikAra saMpUrNa nAza pAmI gayo che. tethI ja te motIonA samUha karIne sahita ane ullAsa pAmatA evAM traNa chatranAM miSathI traNa zarIra karIne tamArI sevA karavA Avyo hoya ema nakkI jaNAya che. A gAthAnA rahasyane samajAvavA TIkAmAM ApelI dRSTAntakathA pariziSTamAM ApavAmAM AvI che. A gAthAmAM pratyaMgirA mahAvidyA garbhita che. e vidyAne A prAtihArya garbhita gAthA dvArA vidhipUrvaka ArAdhavAthI sarva para vidyAono uccheda thAya che. sAdhaka upara koIe paNa prayukta karelI koI paNa vidyA niphaLa jAya che. A prAtihAryathI garbhita maMtra A rIte che - OM hrIM chatratrayapratihAryavirAjitAya zrI jinAya namaH / - mahI, navapR. 477. 174 arihaMtanA atizayo Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima maMgala he devAdhideva ! A rIte jevI cotrIsa atizayo, ATha prAtihAryo vagere mahAna vibhUti (Rddhi, aizvarya) dharmopadeza karatI vakhate Apane hoya che, tevI bIjA devone kadApi hotI nathI. aMdhakArano nAza karanAra sUryanI jevI prabhA hoya che tevI prabhA saMpUrNa vikasita (prakAzita) thayelA grahonA samudAyanI kyAMthI hoya ! - bhaktAmara stotra, gAthA-37 (1) cotrIza atizayone prApta, ATha prAtihAryothI saMyukta, bhavya jIvonA mokSane karanArA ane traNe bhuvananA nAtha evA sarva tIrthakara bhagavaMtane huM namaskAra karuM chuM. - tiloya paNatti, mahAdhikAra-4 arihaMtanA atizayo 265 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-1 4 ke S $ $ zrI arihaMta bhagavaMtanA 34 atizayo zrI samavAyAMga sUtra navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUri viracita TIkA sahita. (sUtra-34 : 34 atizayo) cottIsaM buddhAisesA paNNattA, taM jahA - 1. avaTThie kesamaMsuromanahe / 2. nirAmayA nisvartavA nathI ! rU. navarapaMdu maMgiNa aa. paumuppalagaMdhie ussAsanissAse / pacchanne AhAranIhAre adisse maMsacakkhuNA / AgAsagayaM cakkaM / AgAsagayaM chattaM / AgAsagayAo seyavaracAmarAo / AgAsaphAliAmayaM sapAyapIDhaM sIhAsaNaM / AgAsagao kuDabhIsahassaparimaMDiAbhirAmo iMdajjhao purao gacchai / jattha jattha vi ya NaM arahaMtA bhagavaMto ciTuMti vA nisIyaMti vA tattha tattha vi ya NaM jakkhA devA saMchatrapattapupphapallavasamAulo sacchatto sajjhao saghaMTo sapaDAgo asogavarapAyavo abhisaMjAyai / 1. gaNadhara bhagavAna zrI sudharmAsvAmI sumita mUlapADa teonA ja pavitra zabdomAM ahIM rajU karavAmAM Avela che. | (sUtra-34) zrI samavAyAMga sUtra mUla ane navAMgI TIkAkAra zrI abhaya devasUri racita TIkA-e bannenA AdhAre 34 tirAyo saMkalita karI ahIM gujarAtImAM rajU karavAmAM AvyA che. (A sutra pratAkAra chapAmela che. prakAzaka : Agamodaya samiti-mahesANA. muMbaI, dAdara jJAnamaMdiranA jJAnabhaMDAranI prata naM. 9nA AdhAre prastuta padArtha rajU karela che.)zrI samavAyAMga sUtra mUla ane navAMgI TIkAkAra zrI abhaya devasUri racita TIkA-e bannenA AdhAre 34 atizayo saMkalita karI ahIM gujarAtImAM rajU karavAmAM AvyA che. (A sutra pratAkAre chapAela che. prakAzaka : Agamodaya samiti-mahesANA. muMbaI, dAdara jJAnamaMdiranA jJAnabhaMDAranI prata naM. 6nA AdhAre prastuta padArtha rajU karela che.) ja che je 26s arihaMtanA atizayo Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. Isi piTThao mauDaDhANaMmi teyamaMDalaM abhisaMjAyai, aMdhakAre vi ya NaM dasa disAo pbhaasei| 13. bahusamaramaNijje bhUmibhAge / 14. ahosirA kaMTayA jAyaMti / 15. uUvivarIyA suhaphAsA bhavaMti / 16. sIyaleNaM suhaphAseNaM surabhiNA mArueNaM joyaNapamaMDalaM savao samaMtA saMpamajjijjai / juttakusieNa meheNa ya nihayarayareNUyaM kijjai / 18. jalathalayamAsurapabhUteNaM biMTaTThAiNA dasaddhakusuvaNNeNaM kusumeNaM jANusseha pamANamitte pupphovayAre kijja / amaNNuNANa sahapharisarasarUvagaMdhANaM avakariso bhavai / kAlAgurupavarakuMdurukkaturUkkaghUvamaghamaghaMtaganyuddhayAbhirAme bhavai / 20. ubhayo pAsiM ca NaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM duve jakkhA kaDayatuDiyathaMbhiyabhuyA cAmarukkhevaNaM karaMti / ) 20. maNNuNANaM saddapharisarasarUvagaMdhANaMpAubbhAvo bhavai / 21. paccAharao vi hiyayagamaNIojoyaNanIhArI saro / bhagavaM ca NaM addhamAgahIe dhammamAikkhai / sA vi ya NaM addhamAgahI bhAsA bhAsijjamANI tesiM savvesi AriyamaNAriyANaM duppayacauppayamiyapasupakkhisarIsivANaM appaNo hiyasivasuhayamAsattAe pariNamai / pubbabaddhaverA viyaNaM devAsuranAgasuvaNNajakkharakkhasakiMnarakiMpurisagarUlagaMdhavamahoragA arahao pAyamUle pasaMtacittamANasA dhamma nisAmaMti / aNNautthiya pAvayaNiyA vi ya NamAgayA vaMdati / 26. AgayA samANA arahao pAyamUle nippalivayaNA havanti / / 27. jao jao vi va NaM arahaMto bhagavaMto vi ya NaM joyaNapaNavIsAeNaM ItI na havai, 28. mArI na bhavai 29. sacakkaM na bhavai, 30. paracakkaM na bhavai, 31. aibuTThI na bhavai, 1. TIkAmAM koI anya vAcanAno AdhAra laIne atizaya 19 20 nA sthAne anya be atizayo kahyA che. teno mULapATha upara koMsamAM ApavAmAM Avyo che. arihaMtanA atizayo 177 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32. aNAvuTThI na bhavai, 33. dubbhikkhaM na bhavai, 34. puppaNNA vi ya NaM uppAiyA vAhI khippamiva uvasamaMti / zrI samavAyAMga sUtra zrI tIrthakara bhagavAnanA 34 atizayo 1. keza (mAthAnA vALa), dADhI, roma ane nakha sadA avasthita (vRddhi vinAnA) hoya. 2. roga rahita nirmala zarIra. 3. gAyanA dUdha jevuM sapheda mAMsa ane rakta. 4. kamala samAna sugaMdhI zvAsocchavAsa. 5. AhAra ane nIhAra (malamUtratyAga) carmacakSuvALA jIvo na joI zake, avadhijJAnI joI zake. 6. AkAzamAM dedIpyamAna dharmacakra hoya. 7. AkAzamAM dedIpyamAna traNa chatra hoya. 8. AkAzamAM dedIpyamAna zveta cAmara hoya. 9. AkAzamAM pAdapIThathI sahita svaccha sphaTikamaya siMhAsana hoya. 10. atyaMta UMco, hajAro nAnI patAkAothI suzobhita ane ramaNIya indradhvaja bhagavAnanI AgaLa cAle. 11. jyAM jyAM paNa zrI arihaMta bhagavaMto ubhA rahe athavA bese tyAM tyAM yakSa devatAo pAMdaDAMothI saMchanna, puSyo ane pallavothI samAkula, chatrothI sahita ane patAkAothI sahita evA zreSTha azoka vRkSanI racanA kare. 12. bhagavaMtanA mastaka pradezanA thoDAka pAchaLanA bhAgamAM bhAmaMDalanI racanA thAya che, tenAthI aMdhakAramAM paNa daze dizAo prabhAsita thAya che. 13. bhagavaMta je pradezamAM vidyamAna hoya te bhUmipradeza atyaMta sama ane ramaNIya thAya che. 14. kAMTA adhomukha thAya che. 1. abhidhAna ciMtAmaNinA varNanathI jeTaluM varNana juduM dekhAya, teTaluM matAMtara jANavuM. - nAnI nAnI dhajAone patA kahevAmAM Ave che. 268 arihaMtanA atizayo Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. sarva Rtuo aviparIta (anukULa) sukhakAraka thAya che. 16. zItala sukhakara sparzavALA ane sugaMdhI saMvartaka nAmanA pavanathI bhagavaMtanI AsapAsanI eka yojana pramANa bhUminuM saMpramArjana thAya che. 17. te ja yojanapramANa bhUmi ucita rIte jharamara jharamara varasatA sugaMdhI jalanA vAdaLAMomAMthI thatI vRSTi vaDe raja ane reNuthI rahita karAya che. 'gaMdhAdaraka varSA' nAmano A sattaramo atizaya che. 18. jalamAM (sarovara AdimAM) utpanna thatA, sthala (bhUmi) upara utpanna thatA, suMdara, uttama zobhAvALA, nIca dITha ane upara vikasita bhAgavALA, pAMca varNanAM sugaMdhI puSponI DhIMcaNa sudhI UMcAIvALI racanA thAya che. A puSpopacAra (puSpaprakara) nAmano aDhAramI atizaya che. 19. bhagavaMta je pradezamAM vidyamAna hoya te pradezamAM amanojJa (manane na gamatA) zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdha e pAMca indriya viSayono abhAva thAya che. 20. manojJa (managamatA) zabdAdi viSayono prAdurbhAva thAya che. [19. bhagavaMta jyAM bese te sthAna kAlAguru, kundaruka (cIDA) kurukka (zilpaka) vagere nAmanA UMcA ane atyaMta zreSTha dhUponA maghamaghAyamAna (pracura sugaMdhavALo) UMce jato je suvAsa, tenAthI atyaMta ramaNIya thAya che. 20. zrI arihaMta bhagavaMtanI banne bAju jeonI bhujA upara atyaMta mUlyavAna ghaNAM AbhUSaNo che, evA be yakSa devatAo cAmara vIMjhe che.] 21. bhagavaMtanI dezanA-vANI hRdayaMgama ane eka yojana sudhI sAMbhaLI zakAya tevI hoya che. 22. bhagavaMta ardhamAgadhI bhASAmAM dharmadezanA Ape, kAraNa ke A ja bhASA sauthI adhika komaLa hoya che. 23. bhagavaMta jyAre ardhamAgadhI bhASAmAM dharmadezanA ApatA hoya che, tyAre te bhASA Arya athavA anArya manuSyo, haraNa Adi pazuo, pakSIo ane sarpa Adi sarIsRpa prANIone potapotAnI bhASAmAM pariNamanArI thAya che ane te prANIone hita-abhyadaya, ziva mokSa ane sukha zravaNanA AnaMdane ApanArI thAya che. 1. raja=pavanathI AkAzamAM UDatI mATInA kaNo. reNu-jamIna para rahela dhULa. 2. A be atizayanuM varNana sUtranA mUlapAThamAM nathI, paNa TIkAmAM che, tethI kausamAM mUkela che. arihaMtanA atizayo 269 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. pUrve A janmamAM ke janmAMtaramAM bAMdhela ke nikAcita karela varane dhAraNa karanArA athavA janmajAta vairavALAM prANIo paNa bhagavaMtanI parSadAmAM hoya tyAre prazAMta manavALAM thaIne dharma sAMbhaLe che, bIjAM prANIonI vAta to bAjue mUkIe paNa paraspara atitIvra vairavALA vaimAnika devo, asuro, nAga nAmanA bhavanapati devo, suMdara varNavALA jyotiSka devo, yakSo, rAkSasa, kinarAM, kiMjupa, garuDa lAMchanavALA suparNakumAra nAmanA bhavanapati devo, gaMdhavAM ane mahoraga nAmanA vyaMtara devatAo paNa atyaMta prazAMta manavALA thaIne bahu ja bhAvapUrvaka dharmadezanA sAMbhaLe che. 25. anya dharmomAM saMnyasta pravacaniko (saMnyAsIo) paNa bhagata pAse AvIne bhagavaMtane namana kare che. 26. bhagavaMtanA pAdamUlamAM AvelA te prAvacaniko niruttara thaI jAya che, 27. jyAM zrI arihaMta bhagavaMto vicaratA hoya che tyAM tyAM pacIsa yojanamAM iti - dhAnya Adine upadrava karanAra uMdara vagere prANigA na hoya. 28. mArI-ghaNA loko jemAM maraNa pAme evA roga na thAya. 29. svacakra-svadezamAM rahela sainyano upadrava na hoya. 30. paracakra-paredazanA sainyano upadrava na hoya. 31. ativRSTi-dhAnyanA pAka Adine nukasAna kare evA adhika varasAda na thAya. 32. anAvRSTi-pAka Adine joIe te karatAM ocho varasAda na thAya. 33. durbhikSa-duSkALa na thAya. 34. pUrve utpanna thayela autpAdika-aniSTasUcaka rudhiravRSTi vagere tathA tenAthI thatAM aniSTo ane tAva Adi vyAdhio zamI jAya che. 270 arihaMtanA atizayo Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 isibhAsiAI [cottIsajiNavarAisayathavaNaM] (niva2tizaya stavana) thossAmi jiNavariMde anbhuabhUehiM aisayaguNehiM / te tivihA sAhAviya kammakkhaiA surakayA ya / / 1 / / dehaM vimalasugandhaM AmayapAsehiM vajjiaM araaM / ruhiraM gokkhIrAbhaM nivissaM paMDuraM maMsaM / / 2 / / AhArA nIhArA adissA maMsacakkhuNo sayayaM / nIsAso a sugandho jammappabhiI guNA ee / / 3 / / khitte joyaNamitte jaM jiyakoDIsahassao mANaM / savvasabhAsANugayaM vayaNaM dhammAvabohakaraM / / 4 / / pubbuppannA rogA pasamantI iiivyrmaariio| aibuTThi-aNAvuTThI na hoi dubhikkhaDamaraM vA / / 5 / / dehANumaggalaggaM dIsai bhAmaNDalaM diNayarAbhaM / ee kammakkhaiyA surabhattitayA ime anne / / 6 / / cakkaM chattaM rayaNajhao a seyavaracAmarA paumA / caumuhapAyAratiyaM sIhAsaNa duMdubhi asogo / / 7 / / 1 atizayonA varNana mATe zrI jinendra paramAtmAnI A stavanA prAkRta bhASAmAM vibhASitamA bhaNe cha. prastuta ||thaamo 'catustriMzajjinAtizayastavanam' bhAMthI modIdhI cha. 521 zata mAyAmo aSimASitanI che. pustanu nAma : haina stotra saMho ma. 1, pR. 81. saMpAdaka : zrI caturavijaya muni prakAzaka : sArAbhAI maNilAla navAba, amAvA. muMbaI, 662 zAnabhA2, pusta6 naM. 358. arihaMtanA atizayo 171 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMTayahiThThA huttA ThAyaMti avaTThiyaM ca naharomaM / paMceva iMdiyatthA maNoramA hu~ti chappi riU / / 8 / / gandhodagaM ca vAsaM vAsaM kusumANa paMcavaNNANaM / sauNA payAhiNagaI pavaNaNukUlo namaMti dumA / / 9 / / bhavaNavai vANamaMtara joisavAsI vimANavAsI a / ciThThanti samosaraNe jahaNNayaM koDimittaM tu / / 10 / / iMtehiM jaMtehiM bohinimittaM ca saMsayatthIhiM / avirahiyaM devehiM jiNapayamUlaM sayAkAlaM / / 11 / / cauhA jammappabhiI ikkArasa kammasaMkhae jAe / nava dasa ya devajaNie cautIsaM aisae vaMde / / 12 / / cautIsa jiNAisayA ee me vaNNiA samAseNaM / ditu mamaM jiNavasabhA suanANaM bohilAbhaM ca / / 13 / / RSibhASita (34 atizayo) adbhuta atizaya guNo vaDe huM jinavarendrone sAvIza. te atizaya gaNo traNa prakAranA che : svAbhAvika, karmakSayika ane surakRta. A guNo janmathI hoya che : 1. deha vimala ane sugaMdhI tathA roga ane prasvedathI rahita, 2. rudhira gAyanA dUdha jevuM ane mAMsa zveta, ajugupsanIya." 3. mAMsa cakSuvALA" jIvone AhAra ane nIhAra satata adazya 1. A tera gAthAo kaMThastha karavAthI bhagavaMtanA 34 atizaya saralatAthI yAda thaI jAya che. jeo prAkRta gAthAo na gokhI zake, teoe ahIM gujarAtImAM sopamAM darzAvela atizayo moDhe karI levA. bhagavaMtanA A 34 atizayonuM pratidina prAtaHkALamAM smaraNa mahAmaMgalakArI che. 2. mUlamAM jeTaluM varNana che, teTaluM ja ahIM Apela che. 3. janmathI ja hoya. 4. ghAtikarmano kSaya thatAM ja utpanna thAya. 5. devatAoe bhaktivaza karela. 6. parasevAthI rahita. 7. abibhatsa, mAMsacakSavALA = sAdI AMkhavALA jIvo bhagavaMtanA AhAra ane nIhAra maLatyAga vagere) na joI zake, avadhijJAnIne dekhAya. 272. arihaMtanA atizayo Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. zvAsocchavAsa sugaMdhI. A atizaya guNa karmakSayika che : 1. eka yojana mAtra kSetramAM hajAro karoDo lokono bAdhArahita samAveza. 2. saune potapotAnI bhASAmAM samajAtuM dharmabodhaka vacana. 3. pUrve utpanna thayela rogono prazama. 4. itino prathama. 5. vairano prazama. 6. mArIno prazama. 7. ativRSTi ke anAvRSTi na thAya. 8. kurmikSa na hoya. 9. svacakrabhaya na hoya. 10. paracaka bhaya na hoya. 11. mastakanI sTeja pAchaLa sUryasamAna bhAmaMDala. devatAoe bhaktithI karelA atizayaguNo A rIte che :1. dharmacakra. 2. traNa chatra. 3. ratnamaya indradhvaja. 4. zreSTha zveta cAmara. 5. pAdanyAsArthe suvarNamaya kamaLo. 6. caturmukhatA. 7. traNa gaDha. 8. siMhAsana. 9. duMdubhi. 10. azoka vRkSa. 11. kAMTAonuM adhomukha thavuM. 12. nakha ane roma avasthita (sadA ekasarakhA rahevA). 13. pAMca indriyaviSayo manorama thAya. 14. chae Rtuo manohara thAya. arihaMtanA atizayo 273 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. gaMdhodakanI vRSTi ane pAMca varNanAM puSponI vRSTi. 16. pradakSiNagativALAM pakSIo. 17. pavana anukUla. 18. vRkSo name. 19. bhavanapati-vyaMtara-jyotiSka-vaimAnika devatAo ochAmAM ochA eka karoDa to samavasaraNamAM hoya ja. bodhilAbha mATe saMzayane dUra karavAnA arthI evA AvatA ane jatA devatAothI bhagavaMtanA pAdamUla sadA avirahita hoya.' cAra janmathI, agiyAra karmakSayathI ane ogaNIza devakRta ema cotrIza atizayone huM vaMdana karuM chuM. jinanA A cotrIza atizayo meM saMkSepathI varNavyA. jinavRSabho mane zrutajJAna ane bodhilAbha Apo. 1. bodhilAbha mATe saMzayanAzanA arthI evA AvatA jatA devatAo bhagavaMta pAse sadA hoya. 2. tIrthakaro. zAstromAM avadhijJAnanI labdhivALA vargare munione paNa 'jina' kahyA che, te badhAmAM vRSabha=zreSTha. 174 arihaMtanA atizayo Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-3 kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita abhidhAna ciMtAmaNi (bhUkha bhane sko52 TI sahita) [34 atizayo] abhidhAna thitAmaha (bhUta) teSAM ca deho'dbhutarUpagandho, nirAmayaH svedamalojjhitazca / zvAso'bjagandho rudhirAmiSaM tu, gokSIradhArAdhavalaM hyavisram / / 57 / / AhAranIhAravidhistvadRzya: catvAra ete'tizayAH sahotthAH / kSetre sthitiryojanamAtrake'pi, nRdevatiryagjanakoTikoTeH / / 58 / / vANI nRtiryaksuralokabhASA- saMvAdinI yojanagAminI ca / bhAmaNDalaM cAru ca maulipRSThe, viDambitAharpatimaNDalathi / / 59 / / sAgre ca gavyUtizatadvaye rujA, vairetayo mAryativRSTyavRSTayaH / durbhikSamanyasvacakrato bhayaM, syAnaita ekAdaza karmaghAtajAH / / 60 / / khe dharmacakraM camarA: sapAda-pIThaM mRgendrAsanamujjvalaM ca / chatratrayaM ratnamayadhvajoM'hni-nyAse ca cAmIkarapaGkajAni / / 61 / / vapratrayaM cAru caturmukhAGgatA-caityadrumo'dhovadanAzca kaNTakAH / dumAnatiduMdubhinAda uccakai-,vAto'nukUlaH zakunAH pradakSiNAH / / 62 / / gandhAmbuvarSaM bahuvarNapuSpa-, vRSTiH kacazmazrunakhApravRddhiH / caturvidhA'maya'nikAyakoTi-, jaghanyabhAvAdapi pArzvadeze / / 3 / / RtUnAmindriyArthAnamanukUlatvAmityamI / ekonaviMzatirdevyAzcatustriMzacca mIlitAH / / 64 / / 1. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita A zabdakoza bahu ja prasiddha che. tenA upara teonI potAnI ja TIkA che. mUla ane TIkAnA AdhAre A viSaya amo ahIM rajU karIe chIe. devAdhidevakAMDa zloka-5764, pR. 19nA AdhAre. saMpAdaka : paM. haragoviMdadAsa ane paM. aya26.sa. 41. nAthA11 sabhIyaM 4814. muMba, 662 zAnabhA2, 5. naM. 4858 . arihaMtanA atizayo 175 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhidhAna ciMtAmaNi (svIpakSa TI sahita) teSAM ca deho'dbhutarUpagandho nirAmayaH svedamalojjhitazca / zvAso'bjagandho rudhirAmiSaM tu gokSIradhArAdhavalaM hyavisram / / 57 / / AhAranIhAravidhistvadRzya-zcatvAra ete'tizayA: sahotthAH / teSAmiti tIrthakarANAM, dehaH kAyaH, adbhutaM lokottaraM rUpaM gandhazca yasya sa tathA, nirAmayo nIrogaH, svedena aGgajalena, malena ca tvagAvArakakiTTenojjhitaH, svedamalojjhitaH, eSaH prathamaH sahottho'tizayaH / zvAsa ucchvAsaniHzvAsaM, abnaM padma, tasyeva gandho'syAbjagandhaH iti dvitIyaH / rudhiraM cAmiSaM ca 'aprANipazvAdeH' / / 3 / 1 / 136 / / iti samAhAre rudhirAmiSaM mAMsazoNitaM, gokSIradhArAvaddhavalaM pAMDuraM, avistraM anAmagandhi iti tRtIyaH / / 57 / / ___ AhAro'bhyavaharaNaM nIhAro mUtrapurISotsargastayovidhiH kriyA na dRzyate iti adRzya mAMsacakSuSA na punaravadhyAdi locanena puMsA / yadAhuH - 'pacchanne AhAranIhAre adisse maMsacakkhuNA' eSa caturthaH / / ete catvAro'pi jagato'pyatizerate tIrthaMkarA ebhirityatizayA:, sahotthA: sahajanmAnaH / / atha karmakSayajAnatizayAnAha kSetre sthitiyojanamAtrake'pi nadevatiryag janakoTikoTeH / vANInRtiryaksuralokabhASA-saMvAdinI yojanagAminI ca / bhAmaNDalaM cAru ca maulipRSThe viDambitAharpatimaNDalathi / / 59 / / sAgre ca gavyUtizatadvaye rujA, vairetayo mAryativRSTyavRSTayaH / durbhikSamanyasvacakrato bhayaM, syAnaita ekAdaza karmaghAtajAH / / 60 / / yojanapramANe'pi kSetre samavasaraNabhuvi nRNAM devAnAM tirazcA ca janAnAM koTIkoTisaMkhyAnAM sthitiravasthAnamiti prathamaH karmakSayajo'tizayaH / ___ vANI bhASA arddhamAgadhI naratiryak suralokabhASayA saMvadati tad bhASAbhAvena pariNamatItyevaMzIlA, yojanamekaM gacchati vyApnotItyevaMzIlA yojanagAminI ceti dvitIyaH / bhAnAM prabhANAM maNDalaM bhAmaNDalam, maulipRSThe ziraHpazcimabhAge tacca viDambitadinakarabimbalakSmIkamityata eka cAru manoharamiti tRtIyaH / ___ sAgre paJcaviMzatiyojanAdhike, gavyUtiH krozadvayam, gavyUtInAM zatadvaye yojanazata ityarthaH, rujA rogo jvarAdirna syAditi caturthaH / / 177 arihaMtanA atizayo Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA vairaM parasparavirodho na syAditi paJcamaH / tathA ItirdhAnyAdhupadravakArI pracuro mUSikAdiprANigaNo na syAditi SaSThaH / / tathA mArirItpAtikaM sarvagataM maraNaM na syAditi saptamaH / / tathA ativRSTinirantaraM varSaNaM na syAdityaSTamaH / / tathA avRSTiH sarvathA vRSTyabhAvo na syAditi navamaH / durbhikSaM bhikSANAmabhAvo na syAditi dazamaH / / tathA svarASTrAt pararASTrAcca bhaye na syAdityekAdazaH / / evamekAdaza atizayAH karmaNAM jJAnAvaraNIyAdInAM caturNA ghAtAt kSayAt jAyate iti / / 60 / / devakRtAnatizayAnAhakhe dharmacakraM camarA: sapAda-pIThaM mRgendrAsanamujjvalaM ca / chatratrayaM ratnamayadhvajoM'hi-nyAse ca cAmIkarapaGkajAni / / 61 / / vapratrayaM cAru caturmukhAGgatA caityadrumo'dhovadanAzca kaNTakAH / drumAnatirdundabhinAda uccakai-to'nukUla: zakunA: pradakSiNAH / / 62 / / gandhAmbuvarSaM bahuvarNapuSpa-vRSTiH kacazmazrunakhApravRddhiH / caturvidhA'maya'nikAyakoTi-rjaghanyabhAvAdapi pArzvadeze / / 63 / / RtUnAmimindriyArthAnAmanukUlatvamityamI / ekonaviMzatirdevyAzcatustriMzacca mIlitAH / / 64 / / khe AkAze dharmaprakAzakaM cakraM dharmacakraM bhavatIti devakRtaH prathamo'tizayaH / tathA khe camarA iti dvitiiyH| tathA khe pAdapIThena saha mRgendrAsanaM siMhAsanamujjvalaM nirmalamAkAzasphaTikamayatvAditi tRtIyaH / / tathA khe chatratrayamiti caturthaH / / tathA khe ratnamayo dhvaja iti paJcamaH / / tathA pAdanyAsanimittaM suvarNakamalAni bhavantIti SaSThaH / / tathA samavasaraNe ratnasuvarNarUpyamayaM prAkAratrayaM manojaM bhavatIti saptamaH / tathA catvAri mukhAni aGgAni gAtrANi ca yasya sa tathA tadbhAvazcaturmukhAGgatA bhavatIti aSTamaH / / tathA caityAbhidhAno drumo'zokavRkSaH syAditi navamaH / / tathA adhomukhAH kaNTakA bhavantIti dazamaH / / tathA drumANAmAnatirnamratA syAditi ekAdazaH / / tathA uccairbhuvanavyApI dundubhidhvAnaH syAditi dvAdazaH / / arihaMtanA atizayo 177 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAta: sukhatvAdanukulo bhavatIti trayodazaH / / tathA zakunA: pakSiNaH pradakSiNagatayaH syuriti caturdazaH / / tathA gandhodakavRSTiriti paJcadazaH / / tathA bahuvarNAnAM paJcavarNAnAM jAnUtsedhapramANapuSpANAM vRSTiH syAditi SoDazaH / / tathA kacAMnA kezAnAmupalakSaNatvAt lomnAM ca zmazruNaH kUrcasya, nakhAnAM pANipAdajAnAma-pravRddhiravasthitasvabhAvatvamiti saptadazaH / / tathA bhavanapatyAdicaturvidhadevanikAyAnAM jaghanyato'pi samIpe koTirbhavatIti aSTAdazaH / / tathA RtUnAM vasantAdInAM sarvadA puSpAdisAmagrIbhirindriyArthAnAM sparzarasagandharUpazabdAnAmamanojJAnAmapakarSeNa, manojJAnAM ca prAdurbhAvenAnukUlatvaM bhavatItyakonaviMzaH / / iti devaiH kRtA ekonaviMzatistIrthaMkRtAmatizayAH / ete ca yadanyathA'pi dRzyante tanmatAntaramavagamyamiti / te ca sahajaizcaturbhiH karmakSayajairekAdazabhiH saha mIlitA ekatra yojitAzcatastriMzadbhavantIti / / 64 / / abhidhAna ciMtAmaNI cAra sahaja atizayo : 1. zrI tIrthakara bhagavaMtonI kAyA janmathI ja lokottara abhuta rUpavALI, lokottara adbhuta sugaMdhavALI, rogarahita tathA parasevAthI ane melathI rahita che. 2. zvAsocchavAsa kamala samAna sugaMdhi hoya che. 3. rakta ane mAMsa gAyanA dUdhanI dhArA jevuM dhavala (dvaita) ane durgaMdhathI rahita hoya che. 4. AhAra ane nIhAra carmacakSavALa: purUSothI adazya hoya che, paNa avadhi Adi jJAnarUpa cakSuvALA puruSo te joI zake che. A upara kahela guNo vaDa zrI tIrthakara bhagavaMto jagatanA badhA ja jIvo karatAM atizAyI caDiyAtA hoya che. tethI A guNone atizaya kahevAmAM Ave che.' upara kahela cAra atizayo janmathI ja hoya che, tethI sahajAtizayo kahevAya che. agiyAra karmakSayaja atizayo : 1. eka yojanamAtra kSatrapramANa samavasaraNabhUmimAM devatAo, manuSyo ane tiryaMcA koDAkoDI saMkhyAmAM samAI zake. - abhidhAna ciMtAmaNi TIkA kSa, 58. 1. nAto dhvarite rIrthakara maraNayA: ! 2. kaDAko DI = karoDo karoDa. 178 arihaMtanA atizayo Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. bhagavaMtanI ardhamAgadhI bhASA manuSyo, tiryaMco ane devone vize potapotAnI bhASAmAM pariNAmane pAme tathA eka yojana sudhI sarvatra vyApI jAya che. 3. suMdara, manohara ane tejamAM sUryabiMbanI zobhAne jItatuM evuM bhAmaMDala bhagavaMtanA mastakanI pAchaLa hoya che. bhA eTale prabhA, teja. prabhAonuM maMDala te bhAmaMDala. 4. bhagavaMtanI cAre bAju savAso yojanapramANa bhUmimAM koI paNa prakAranA roga na hoya. 5. parasparanA virodharUpa vaira na hoya. 6. iti-dhAnya vagere upadravane karanAra uMdara Adi prANIonA samUho na hoya. 7. mArI-cepI rogonA kAraNe lokomAM vipula pramANamAM maraNa na hoya. 8. ativRSTi niraMtara varSA na hoya. 9. avRSTi-saMpUrNa rIte varasAdano abhAva na hoya. 10. dubhikSa-bhikSuone bhikSAnI aprApti-duSkALa na hoya. 11. svarASTrathI ane pararASTrathI bhaya na hoya. ogaNIsa devakRta atizayo : 1. AkAzamAM dharmano prakAza karanAra dharmacakra hoya che. 2. AkAzamAM cAmaro hoya che. 3. AkAzamAM sphaTikanuM baneluM nirmala ane ujvala siMhAsana pAdapIThathI sahita hoya che. 4. AkAzamAM traNa chatra hoya che. 5. AkAzamAM ratnamaya dhvaja hoya che. 6. pAdanyAsa mATe sonAnAM kamaLo hoya che. 7. samavasaraNamAM anukrame ratna, suvarNa ane rajatanA traNa suMdara gaDha hoya che. 8. bhagavaMtanAM cAra mukha, aMgo ane avayavo hoya che. 9. caityavRkSa nAmano azokavRkSa hoya che. 10. kAMTAo adhomukha thAya che. 11. vRkSo name che. arihaMtanA atizayo 279 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. samasta bhavanane vyApato UMco duMdubhinAda hoya che. 13. sukhakArI anukUla pavana hoya che. 14. pakSIo pradakSiNAvALI gativALAM hoya che. 15. gaLyodakanI vRddhi thAya che. 11. aneka varNavALAM puSponI vRSTi jAnupramANa thAya che. 17. keza, roma, dADhI, mUcha ane nakho vadhatA nathI - sadA ekasarakhAM rahe che. 18. bhavanapati Adi cAre nikAyonA ochAmAM ochA eka karoDa devatAo bhagavaMtanI sAthe ne sAthe ja hoya che. 19. vasaMta Adi Rtuo puSya Adi sAmagrI vaDe anukULa thAya che. te anukULatA amanojJa (apratItikAraka) sparza, rasa, gaMdha, rUpa ane zabdarUpa indriyAthano apakarSa (hAni) thavA vaDe tathA manojJa (manohara) indriyArthonA prAdurbhAva vaDe thAya che. A rIte zrI tIrthakara bhagavaMtonA A ogaNIza atizayo devakRta che. bIjA graMthomAM A atizayo bIjI rIte paNa jovAmAM Ave che, te matAMtara jANavuM. A ogaNIzamAM cAra sahaja atizayo ane agiyAra karmakSayaja atizayo meLavIne e badhAnI ekatra yojanA karavAthI cotrIza thAya che. 280 arihaMtanA atizayo Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-4 kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryaviracita zrI vItarAga stava (mULa zloko ane zabdArtha) prakAza-2 sahajAtizayastava priyaMgusphaTikasvarNapadmarAgAJjanaprabhaH / vma tavAtazuci:, : miva nakSape sArA prabhu ! priyaMgunI jema nIla, sphaTikanI jema ujvala, suvarNanI jema pILo, pamarAganI jema rAto ane aMjananI jema zyAma kAMtivALo ane dhAyA vinA ja pavitra evo Apano deha kone Azcaryacakita na kare ? mandAradAmavanityamavAsitasugandhini / tavAGge bhRGgatAM yAnti, netrANi surayoSitAm / / 2 / / kalpatarunAM puSponI mAlAnI jema sarvadA svAbhAvika sugandhi evA ApanA zarIrane vipa devAMganAonAM netro bhramarapaNAne pAme che. divyAmRtarasAsvAdapoSapratihatA iva / samAvizanti te nAtha ! nAGge rogoragavrajAH // 3 // he nAtha ! alaukika amRtarasanA pAnanI puSTithI jANe parAbhava pAmyA na hoya tema kSaya vagere rogarUpI sarpanA samUho ApanA zarIramAM praveza karI zakatA nathI. tvayyAdarzatalAlInapratimApratirUpake / kSaratsvedavilInatvakathA'pi vapuSaH kutaH / / 4 / / 1. prastuta lekhana zrI 'vItarAga stavaprakAza-2-3-4-5, mula zrI 'prabhAnaMdasUrikRta vivaraNa' ane zrI vizAlasUrikRta avacUrNi nA AdhAre karela che. A vItarAga stotra' vivaraNa ane avamUrNithI sahita pratAkAre kesarabAI jJAnamaMdira, pATaNa taraphathI prakAzita thaela che. saMpAdaka pa. pU. A. deva zrI vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA zikharana muni kAMtivijayajI pAchaLathI sva. pa. pU. paM. zrI kAMtivijayajI gaNivara) che. muMbaI, dAdara jJAnamaMdiranI prata naM. 398nA AmAM upayoga karela che. prathama mULa zloko ane zabdArtha Apela che. te pachI vistRta bhAvArtha Apela che. arihaMtanA atizayo 282 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darpaNanA madhyamAM pratibiMbita thayelA pratibibanI jema svaccha evA ApamAM, zarIrathI jharatA parasevAthI pIgaLI javApaNAnI vAta paNa kyAMthI hoI zake ? na kevalaM rAgamuktaM, vItarAga ! manastava / vapuHsthitaM raktamapi, kSIradhArAsahodaram / / 5 / / he vItarAga ! kevala ApanuM mana rAgarahita che, ema nathI. ApanA zarIramAM raheluM rUdhira paNa dUdhanI dhArA jevuM ujvala che. jagadvilakSaNaM kiM vA, tavAnyadvaktumIzmahe / viramavAmAM, zuSaM mAMsapa pramo ! sAddA athavA te vibho ! jagatathI vilakSaNa evuM ApanuM bIjuM keTaluM varNana karavA ame zaktimAna thaI zakIe ? kAraNa ke ApanuM mAMsa paNa durgadha vinAnuM, durgachA na karAve tevuM ane ujvala che. jalasthalasamudbhUtAH, saMtyajya sumanaHsrajaH / tava ni:zvAsasaurabhyamanuyAnti madhuvratAH / / 7 / / pANI ane pRthvI para utpanna thayelAM puSponI mALAno tyAga karIne bhramaro ApanA niHzvAsanI sugaMdha levA mATe ApanI pAchaLa bhame che. lokottaracamatkArakarI tava bhavasthitiH / yato nAhAranIhArau, gocarazcarmacakSuSAm / / 8 / / ApanI bhavasthiti lokottara camatkAra (apUrva Azcarya)ne pedA karanArI che, kAraNa ke ApanA AhAra ane nIhAra carmacakSuvALAone dekhAtA nathI. prakAza-3 karmakSayajAtizayastava sarvAbhimukhyato nAtha ! tIrthakRnnAmakarmajAt / sarvathA sammukhInastvamAnandayasi yatprajAH / / 9 / / he nAtha ! tIrthakara nAmakarmathI utpanna thaela 'sarvAbhimukhya' nAmanA atizayathI sarvathA sarva dizAo sanmukha rahelA Apa devo, manuSyo vagere sarva prajAne sarva prakAre sukha pamADo cho. yadyojanapramANe'pi, dharmadezanasadmani / saMmAnti koTizastiryag nRdevAH saparicchadAH / / 2 / / 282 arihaMtanA atizayo Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka yojana pramANa evI paNa dharmadezanAnI bhUmimAM potapotAnA parivAra sahita kroDo tiryaMco, manuSyo ane devatAo samAI jAya che. teSAmeva svasvabhASApariNAmamanoharam / apyekarUpaM vacanaM, yatte dharmAvabodhakRt / / 3 / / potapotAnI (tiryaMca, manuSya ane devatAonI) bhASAmAM pariNAma pAmI javAvALuM hovAthI manohara tema ja ekasarakhuM paNa ApanuM vacana teone dharmanuM bodha karAvanAruM thAya che. sAgre'pi yojanazate, pUrvotpannAH gadAmbudAH / yadaJjasA vilIyante, tvadvihArAnilomibhiH / / 4 / / ApanA vihArarUpI pavananI laharIo vaDe savAso jojanamAM pUrve utpanna thayelA rogarUpI vAdaLAM tatkALa vivAya pAmI jAya che. nAvirbhavanti yadbhUmau, mUSakAH zalabhAH zukAH / kSaNena kSitipakSiptA, anItaya ivetayaH / / 5 / / rAjAo vaDe dUra karAyelI anItionI jema savAso yojanamAM udara, tIDa ane popaTa vagaranA dhAnya vizenA upadravo kSaNa vAramAM nAza pAme che ane navA utpanna paNa thatA nathI. strIkSetrapadrAdibhavo yad vairAgniH prazAmyati / tvatkRpApuSkarAvarttavarSAdiva bhuvastale / / 6 / / ApanI kRpArUpI puSparAvarta saMghanI vRSTithI ja jANe nahi, tema savAso yojanamAM strI, kSetra ane nagarAdi nimitta utpanna thayela vairarUpI agni zamI jAya che. tvatprabhAve bhuvi bhrAmyatyazivocchedaDiNDime / sambhavanti na yannAtha ! mArayo bhuvanArayaH / / 7 / / he nAtha ! akalyANano uccheda karavA mATe DiDimanAda samAna Apano prabhAva bhUmi upara phelAye chate jagatanA zatru mArI marakI vagere upadravI utpanna thatA nathI. kAmavarSiNi lokAnAM, tvayi vizvakavatsale / ativRSTiravRSTiA , bhavedyannopatApakRt / / 8 / / lokonA ichitane varasAvanAra, vizvamAM advitIya vatsala evA Apa vidyamAna chate upatApane karanAra ativRSTi ke anAvRSTi thatI nathI. svarASTra-pararASTrebhyo, yatkSudropadravA drutam / vidravanti tvatprabhAvAt, siMhanAdAdiva dvipAH / / 9 / / arihaMtanA atizayo 283 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhanAdathI jema hAthIo bhAgI jAya che tema svarAjya ane pararAjyothI utpanna thayela kSudra upadravo ApanA prabhAvathI tatkAla nAza pAme che. yat kSIyate ca durbhikSaM, kSitau viharati tvayi / sarvAdbhutaprabhAvADhye, jaGgame kalpapAdape / / 10 / / sauthI adabhuta prabhAvazALI jaMgama kalpavRkSa samAna Apa pRthvItala upara vihAra karatA ho tyAre durmikSa nAza pAmI jAya che. (duSkALa paDato nathI). yanmUla: pazcime bhAge, jitamArtaNDamaNDalam / mA bhUdvapurdurAlokamitIvotpiNDitaM mahaH / / 11 / ApanA zarIrane jovAmAM lokone aDacaNa na Ave e mATe ja jANe devatAoe ApanA mastakanI pAchaLa eka sthAne bheguM kareluM ApanA zarIranuM ja mahAteja jANe na hoya tevuM ane sUryanA maMDaLane paNa jItI janAruM tejanuM maMDala-bhAmaMDala zobhI rahyuM che. sa eSa yogasAmrAjyamahimA vizvavizrutaH / karmakSayottho bhagavan ! kasya nAzcaryakAraNam / / 12 / he bhagavan! ghAtakarmanA kSayathI utpanna thayelo te A pUrve kahela) vizvavikhyAta evo yogasAmrAjyano mahimA kone Azcarya karanAra nathI ? anantakAlapracitamanantamapi sarvathA / tvatto nAnyaH karmakakSamunmUlayati mUlataH / / 13 / / anaMtakAlathI upArjana karela ane aMta vinAnA karmavanane ApanA sivAya bIjo koI mUlathI ukheDI nAkhavAne samartha nathI. tathopAye pravRttastvaM, kriyAsamabhihArataH / yathAnicchannupeyasya, parAM zriyamazizriyaH / / 14 / / he prabhu ! cAritrarUpI upAyamAM vAraMvAra abhyAsathI Apa tevA prakAre pravRtta thayA cho ke jethI nahi icchavA chatAM upaya-mokSanI utkRSTa lamI Apane prApta thaI che. maitrIpavitrapAtrAya, muditAmodazAline / kRpopekSApratIkSAya, tubhyaM yogAtmane namaH / / 15 / / maitrInA pavitra pAtrarUpa, pramoda vaDe zobhatA tathA karuNA ane mAdhyazmanA kAraNe pUjanIya evA yogAtmA-yogasvarUpa Apane namaskAra thAo. 184 ahiMtanA atizayo Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAza-4 devakRtAtizayastava mithyAdRzAM yugAntArkaH, sudRzAmamRtAMjanam / tilakaM tIrthakRllakSmyAH , purazcakraM tavaidhate / / 1 / / mithyAdRSTione pralayakAlanA sUrya tulya, samyagdaSTione amRtanA aMjana tulya ane tIrthakaranI lakSmInuM tilaka evuM dharmacakra ApanI AgaLa zobhI rahyuM che. eko'yameva jagati, svAmItyAkhyAtumucchritA / ucairindradhvajavyAjAtarjanI jambhavidviSA / / 2 / / jagatamAM A vItarAga ja eka svAmI che" ema kahevAne mATe jANe indra UMcA evA indradhvajanA bahAne potAnI tarjanI (aMgUThA pAsenI AMgaLI) UMcI karI na hoya ! yatra pAdau padaM dhattastava tatra surAsurAH / kiranti paGkajavyAjAcchriyaM paGkajavAsinIm / / 3 / / jyAM ApanA be caraNo paga mUke che, tyAM deva ane dAnavo suvarNa kamaLanA miSathI kamaLamAM nivAsa karanArI lakSmIne vere che. dAnazIlatapobhAva- bhedAddharmaM caturvidham / manye yugapadAkhyAtuM, caturvaktro'bhavad bhavAn / / 4 / / dAna, zIla, tapa ane bhAvanA bhedathI cAra prakAranA dharmane ekI sAthe kahevA mATe ja jANe Apa cAra mukhavALA thayA cho, ema huM mAnuM chuM. tvayi doSatrayAt trAtuM, pravRtte bhuvanatrayIm / prAkAratritayaM cakrustrayo'pi tridivaukasaH / / 5 / / traNe bhuvanane rAga-dveSa ane moharUpa traNe doSothI bacAvavAne mATe Apa pravRtta thavAthI jANe vaimAnika, jyotiSI ane bhavanapati ema traNa prakAranA devoe ratnamaya, suvarNamaya ane rukhyamaya ema traNa prakAranA killAonI racanA karI na hoya ! adhomukhA: kaNTakA: syurdhAtryAM viharatastava / bhaveyuH sammukhInAH kiM, tAmasAstigmarociSaH / / 1 / / 6 / / pRthvItala para Apa jyAre vihAra karo cho tyAre kAMTAo nIce mukhavALA thaI jA, che, sUrya udaya pAme tyAre ghuvaDo vagere athavA aMdhakAranA samUho sAme thaI zake kharA ? kezaromanakhazmazru, tavAvasthitamityayam / bAhyo'pi yogamahimA, nAptastIrthakaraiH paraiH / / 7 / / ApanA keza, roma, nakha ane dADhI-mUchanA vALa dIkSA grahaNa karatI vakhate jeTalA hoya arihaMtanA atizayo Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teTalA ja rahe che. Avo bAhya paNa yogano mahimA (buddha vagere) anya dharmanA zAsakoe prApta karyo nathI. zabdarUparasasparzagandhAkhyAH paJca gocarAH / bhajanti prAtikUlyaM na, tvadane tArkikA iva / / 8 / / ApanI AgaLa bauddha, naiyAyika vagere tArkikonI jema zabda, rUpa, rasa, sparza ane gandharUpa pAMca indriyonA viSayo pratikUlapaNAne bhajatA nathI (anukULatAne dhAraNa kare che). tvatpAdAvRtavaH sarve, yugapatparyupAsate / AkAlakRtakandarpa-sAhAyakabhayAdiva / / 9 / / anAdikAlathI kAmadevane karelI sahAyanA bhayathI ja jANe hoya nahi tema saghaLI Rtuo ekasAthe AvIne ApanAM caraNonI sevA kare che. sugandhyudakavarSeNa, divyapuSpotkareNa ca / mAvitvatAsaMsparzI, pUnatti muvaM sura : gAra mA . je bhUmine bhaviSyamAM ApanAM caraNono sparza thavAno hoya te bhUmine devatAo sugaMdhi jalanI vRSTi vaDe ane divya puSponI vRSTi vaDe pUje che. jagatpratIkSya ! tvAM yAnti, pakSiNo'pi pradakSiNam / kA gatirmahatAM teSAM, tvayi ye vAmavRttayaH ? / / 22 / / he jagabhUjya !pakSIo paNa Apane pradakSiNA(anukUla vRttimAM) phare che, to pachI ApanA pratye pratikUlavRtti vartana rAkhanArA moTA gaNAtA evA manuSyonI zI gati thaze ? paJcendriyANAM dauHzIlyaM, kva bhaved bhavadantike / ekendriyo'pi yanmuJcatyanilaH pratikUlatAm / / 22 / / ekendriya vAyu paNa ApanI AgaLa anukULa thaIne vahe che to paMcendriya javAnuM ApanI AgaLa pratikULapaNuM hoya ja kyAMthI ? mUrjA namanti taravastvanmAhAtmyacamatkRtAH / tatkRtArtha zirasteSAM vyarthaM mithyAdRzAM punaH / / 23 / / he prabhu! ApanA mAhAtmathI camatkAra pAmelAM vRkSo paNa Apane mastaka vaDe namaskAra kare che. te kAraNe teonAM mastaka kRtArtha che, kintu Apane nahi namanArA mithyASTionA mastaka nirarthaka ja che. jaghanyataH koTisaMkhyAstvAM sevante surAsurAH / bhAgyasambhAralabhye'rthe, na mandA apyudAsate / / 24 / / 286 arihaMtanA atizayo Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he prabhu! jaghanyathI eka kroDa devo ane asuro ApanI sevA kare che. kAraNa ke bhAgyanA samUhathI prApta thayela padArthane viSe maMda AtmAo paNa udAsInatA dhAraNa karatA nathI. prakAza-5 prAtihAryastava gAyannivAlivirutai-nRtyatriva calairdalaiH / tvadguNairiva raktoso, modate caityapAdapaH / / 2 / / he nAtha ! bhramaronA zabdo vaDe jANe gAyana karato hoya, caMcala pAMdaDAMo vaDe jANe nAca karato hoya ane ApanA guNo vaDe jANe rAgavALo (lAla) banyo hoya tema A azoka vRkSa harSa pAme che. AyojanaM sumanaso'dhastAnikSiptabandhanAH / jAnudanI: sumanaso dezanorvAM kiranti te / / 2 / / he nAtha ! eka yojana sudhI jenAM DIMTIyAM nIcAM che evA jAnu pramANa puSpone devatAo ApanI dezanA bhUmine viSe varasAve che. mAlavakaizikImukhya-grAmarAgapavitritaH / tava divyo dhvaniH pIto, harSodgrIvaimRgairapi / / 3 / / ApanA mAlakoza vagere grAmarAgathI pavitra thayela divyadhvaninuM harSa vaDe UMcI grIvAvALA banelAM haraNiyAMo dvArA paNa pAna karAyuM che. tavendudhAmadhavalA, cakAsti camarAvalI / haMsAliriva vaktrAbja-paricaryAparAyaNA / / 4 / / ApanI caMdranI kAMti samAna ujvala cAmaronI zreNI zobhI rahI che, jANe ApanA mukhakamalanI sevAmAM tatpara thayelI hiMsanI zreNi na hoya ! mRgendrAsanamArUDhe, tvayi tanvati dezanAm / zrotuM mRgAssamAyAnti, mRgendramiva sevitum / / 5 / / Apa jyAre mRgendrAsana-siMhAsana para ArUDha thaIne dezanA ApatA ho cho tyAre te dezanA sAMbhaLavA mATe mRgo hariNayAMo Ave che, jANe teo potAnA svAmI-mRgendranI sevA karavA mATe AvyA na hoya ! bhAsAM cayaiH parivRto, jyotsnAbhiriva candramAH / cakorANAmiva dRzAM, dadAsi paramAM mudam / / 6 / / arihaMtanA atizayo 28, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyonnAvaDe caMdramA jema cakora pakSionA netrone AnaMda Ape che, tematejanA paMjasvarUpa bhAmaMDala vaDe parivRta-sahita Apa sajjanonAM cakSuone parama AnaMda Apo cho. dundubhirvizvavizveza ! puro vyomni pratidhvanan / jagatyApteSu te prAjyaM, sAmrAjyamiva zaMsati / / 7 / / he sarva vizvanA Iza ! AkAzamAM ApanI AgaLa ninAda karato devaduMdubhi jANe jagatane viSe Apta puruSomAM ApanuM sarvazreSTha sAmrAjya che', ema kaheto na hoya. tavordhvamUrdhvapuNyaddhi-kramasabrahmacAriNI / chatratrayI tribhuvana-prabhutvaprauDhizaMsinI / / 8 / / uttarottara vadhatI jatI evI ApanI puNya RddhinA krama samAna uparAuparI rahelAM traNa chatro jANe traNa bhuvanane viSe rahelI ApanI prabhutAnI prauDhatAne kahI rahyAM che. etAM camatkArakarI, prAtihAryazriyaM tava / citrIyante na ke dRSTvA, nAtha ! mithyAdRzo'pi hi / / 9 / / he nAtha ! camatkArane karanArI ApanI A prAtihArya lakSmIne joIne kayA mithyASTi AtmAo paNa Azcarya nathI pAmatA ? (sau koI Azcarya pAme che.) 288 arihaMtanA atizayo Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAga stava (vistRta bhAvArtha) prakAza-2 - sahajAtizayastava cAra sahaja atizayo 1. prathama sahajAtizaya- zarIrAtizaya a. parama adbhutarUpa sahaja nirmala zarIra A. sahaja sugaMdhi zarIra i. nIrogI zarIra I. parasevAthI rahita zarIra 2. dvitIya sahajAtizaya- raktamAMsAtizaya a. zveta sugaMdhi rakta A. zveta sugaMdhi mAMsa 4. caturtha sahajAtizaya-AhAra-nIhAra carma cakSuvALAne adazya arihaMtanA atizayo 289 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. prathama sahajAtizaya : he prabho ! jagatanA sarva jIvonAM zarIro karatAM atyaMta judI ja jAtanAM sarvalakSaNasaMpanna, addabhuta ane ati pavitra zarIrane dhAraNa karanAra Apane huM sarva rIte namuM chuM. 1. a. parama abhutarUpa, sahaja nirmala zarIra he parameSThinuM ! ApanA zarada RtunA caMdramAnA kiraNo jevA ujjavala anya guNo to bAjue rahI, paNa traNe jagatanA sarva jIvonA zarIra karatAM atyaMta vilakSaNa, parama uttama evA AhatyanA sUcaka lakSaNothI sahita ane samasta ApadAono vidhvaMsa karanAra ApanA sahaja nirmala zarIranuM rUpa kone nathI AkarSatuM? he vibho ! ApamAM samAviSTa evA paramAtmatattvane bhale koI na paNa jANatuM hoya, to paNa ApanA sahaja nirmala parama adbhutarUpavALA parama Azcaryamaya deha upara dRSTi paDatAM ja konuM aMtaHkaraNa adbhuta rasathI vAsita thatuM nathI ? priyaMgu vRkSa samAna nIla varNanI sahaja nirmala kAyAne dhAraNa karanAra che svAminuM ! Apane mAro saMpUrNa namaskAra thAo. sphaTika ratna samAna ujvaladehane dhAraNa karanAra, deva!Apane mArI namaskAra thAo. suvarNasamAna dehavALA he nAtha ! Apane mAro namaskAra thAo. padharAga maNi samAna rakta (lAla) zarIrane dhAraNa karanAra, sarva manorathonA pUraka evA prabho ! Apane mAro namaskAra thAo. aMjana (kAjaLa) samAna zyAma varNanA sahaja nirmala zarIravALA he pApanAzaka prabho ! Apane mAro namaskAra thAo. tevA tevA prakAranA vicitra nAmakarmanA prabhAvathI upara kahelA te te varNavALA sarva tIrthakarone huM namuM chuM. bIjAonAM zarIra to vAraMvAra jala AdithI sApha karavA chatAM paNa alpakALamAM ja malina thaI jAya che, jyAre te saubhAgyasiMdho ! ApanuM zarIra to koI paNa jAtanA prakSAlana vinA ja sadA sahaja nirmala che. prabho ! ApanA nisarga nirmala dehane mAro pharI pharI namaskAra ho. zreSTha suvarNa, zaMkha, vidrama (pravAla), marakata maNi ane megha samAna varNavALA, 1. keTalAka tIrthakarInAM zarIra nIlavarNanAM, keTalAkanAM zveta varNanAM, keTalAkanAM pIta varNanAM, keTalAMkanAM rakta varNanAM ane keTalAkanAM zyAma varNanAM hoya che. 2. sphaTikane sUryakAMta athavA caMdrakAMta maNi paNa kahevAmAM Ave che. 290 arihaMtanA atizayo Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moharahita ane sarva devatAothI pUjita ekaso sittera jinezvarone huM vaMdana karuM chuM.' (1) A. sahaja sugaMdhi zarIra he jagatanA alaMkAra prabho ! jenA upara devAMganAonAM netro bhramaranI jema vibhrama (vilAsanRtya) dhAraNa kare che, te ApanA sahaja sugaMdhi zarIrane mArI namaskAra ho. jema kalpavRkSanAM puSponI mALAne vize bhramaronI paMktio AkRSTa thAya che, tema vaimAnika devAMganAonAM paNa netra jeonA sahaja sugaMdhi parama saubhAgyamaya zarIra vize saMpUrNa rIte AkRSTa thAya che, evA Apane deva ! mAro namaskAra thAo. bIjAonAM zarIra kastUrI, caMdana Adi sugaMdhi dravyothI vAraMvAra vAsita thavA chatAM paNa alpakALamAM ja sugaMdhahIna thaI jAya che, jyAre he prabho ! ApanuM zarIra to svabhAvathI ja nitya surabhi che, svabhAvasurabhi dehavALA Apane mAro saMpUrNa namaskAra thAo. he svAminuM ! vaimAnika devAMganAonAM netra paNa Apane joIne kSobhavALAM thaI jAya che, to pachI maryaloka ane pAtAlanI lalanAonAM netra Apane jotAM ja kSobhavALAM thAya emAM Azcarya ja zuM che ? AvI jAtanI devAMganAonI dRSTio paNa jenA AtmAnA eka pradezamAM paNa vikAranI eka nAnakaDI rekhA paNa utpanna na karI zake, evA sadA sarvadA nirvikAra, he prabho ! ApanI nirvikAratAnuM mane zaraNa ho. (1) i. nirogI zarIra he nAtha !* jemAM rogarUpa sarSo praveza pAmatA nathI evA nirogI dehavALA Apane mArI vaMdanA ho. kSaya Adi rogo satata bhayanA hetu hovAthI ane du:khe karIne dUra karI zakAya evI dAruNa vedanAne utpanna karanArA hovAthI teone zAstramAM sarpanI upamA ApavAmAM Ave che. AvA sarpo kevaLa amRtathI pratihata (parAjita) thaI jAya che. ahIM kavio uakSA kare che : | 'divya amRtarasanA pAnathI je puSTi, he nAtha ! ApanA zarIrane prApta thaI che, tenAthI jANe pratita thayA hoya tema rogarUpa sarponA samUho ApanA je zarIramAM praveza pAmatA 1. varakaNayasaMkhavihumamaragayaghaNasanihaM vigayamohaM / sattarisayaM jiNANaM, savvAmarapUiaM vaMde / / - zrI tijayapahAstotra, gA. 11. 2. glo. 2. 3. amararamaNIyanayanakSobhabhaNanAcca martyapAtAla-lalanAlocanakSobhaH eva bhagavaddeha iti / - zrI vItarAga stotra TIkA, pra. 2. glA. . 4. glo. 3. arihaMtanA atizayo 292 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, te atizaya saMpanna dehane mArI namaskAra thAo." svabhAvathI ja bhagavaMtanuM zarIra sarva rogothI rahita hoya che, ahIM stutikAro ubheMkSA "he bhagavaMta ! bAlyAvasthAmAM Apa mAtAnA dudhanuM pAna karatA nathI, paNa surendro ApanA hAthanA aMgUThAmAM amRtarasano saMcAra kare che ane Apa tenuM pAna karo cho. te amRtapAnathI thayela puSTinA kAraNe ja jANe parAkSukha thayA hoya evA rogarUpa sarponA samUho ApanA zarIrane vize pesatA nathI. (1) I. parasevAthI rahita zarIra ' he nAtha ! bIjAonAM zarIra garamInA kAraNe parasevAthI rebajheba thaI jAya che, jyAre ApanuM zarIra to darpaNamAM saMkrAMta pratimA jevuM che; jema darpaNamAM rahela rUpa parasevAthI vyAkha kadApi na thAya, tema ApanuM zarIra nisargathI ja parasevAthI rahita che. evA ApanA zarIrane mArI namaskAra thAo. 2. dvitIya sahajAtizaya : raktamAMsAtizaya 2. a. kSIradhArA samAna rakta he vItarAga ! ApanA anvartha (yathArtha)nAmathI ja suvidita che ke ApanuM mana rAgarahita che. he bhagavanuM kevaLa ApanuM mana ja rAga-viSayAsaktithI rahita che, evuM nathI, paNa ApanA dehamAM rahela rakta paNa rAga-lAlaraMgathI rahita che, dUdhanI dhArA samAna zveta che. he deva ! Apa jyAre rAganA nigrahamAM AgrahavALA hatA tyAre ApanuM rakta (rudhira) aMdarathI Azcaryacakita thayuM ane te rakta rAga (potAnI lAlAza)no tyAga karyo ! 2. ba. adurgadhI zubhra mAMsa he svAmin ! sarva jagatathI vilakSaNa asAmAnya ane lokottara evA ApanA rUpa, dhyAna, jJAna, traNa gaDha, traNa chatra, cAmara, indradhvaja, indronuM paNa pagamAM paDavuM vagere guNonI rAzine stavavA mATe AkhuM jagata paNa stutikAra banI jAya to paNa te kevI rIte stavI zake ? nAtha ! bIjA guNonI to vAta ja zI karIe ? paNa ApanA dehanI dhAturUpe rahela mAMsa paNa jagatanA sarva jIvonA mAMsa karatAM atyaMta vilakSaNa che. bIjAonuM mAMsa to dugaMdhavALuM, jAvuM na game tevuM ane lAla hoya che, jyAre ApanuM mAMsa to sarvathA dugaMdha 1. 2. 3. glo. 4. glo, pa. blo. 6. 292 arihaMtanA atizayo Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinAnuM, uttama prakAranA parimalathI samRddha, abIbhatsa jioIne jugupsA (napharata) na thAya tevuM ane samudranA phINa jevuM zubhra (sapheda) hoya che. he nAtha ! ApanA zarIranI sarva dhAtuo paNa jagatanAM sarva jIvo karatAM judI ja jAtanI hoya che, to pachI ApanI pratyeka bIjI vastu lokottara hoya emAM Azcarya ja zuM che ? 3. tRtIya sahajAtizaya : niHzvAsasaurabha saMpUrNa jagata paNa jenA mahimAne na jANI zake evA he deva ! sakala jagatamAM koI surabhi (sugaMdhI)mAM surabhi vastu hoya to te Apano nizvAsa che. te niHzvAsanI divya sugaMdha cAre dizAomAM eTalI badhI phelAya che ke bhamarAo je je puSpo para beThA hoya te te badhA ja puSpone choDI choDIne ApanA niHzvAsanI surabhitAne anusare che. jalamAM utpanna thatAM puMDarIka Adi kamaLo ane bhUmi para utpanna thatA tilaka, caMpaka, azoka, ketakI, bakula, mAlatI Adi puSponA saMpUrNa samUhanI sugaMdha koI divya zakti vaDe ekatra karavAmAM Ave to paNa te svAmin ! te sugaMdha ApanI niHsvAsa-surabhitAnI tulanA kevI rIte karI zake ! jagatamAM parimalanA sAcA rasika to bhamarAo che. teo paNa jyAre bIjAM puSpone tajI tajIne ApanA niHzvAsane atyaMta AkulatAthI anusare che, tyAre te svAminuM ! jagatamAM ApanA niHzvAsa karatAM caDiyAtI sugaMdha kaI hoI zake ? caturtha sahajAtizaya : AhAra-vihAra carmacakSuvALA mATe adazya jagatanA sauthI adbhuta nidhAna, he paramAtmanuM! sarva klezonI paraMparAno samULa nAza thavAthI ApanI apunarbhava sthiti (pharIthI janma na levApaNuM) to camatkArika che ja, kintu sarva lokone sAdhAraNa evI ApanI bhavasthiti paNa alaukika Azcaryane karanAra che, kAraNa ke janmathI mAMDIne nirvANa sudhI ApanA AhAra ane nIhAra (mala visarjana) koI paNa carmacakSuvALA vaDe joI zakAtA nathI. (bhagavaMtanA AhAra-nIhAra AMkhathI dekhI zakAya nahIM, avadhijJAnI joI zake.) 1. 2. zlo. 7. glo. 8. arihaMtanA atizayo 293 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAza3 : karmakSaya atizayastava agiyAra karmakSayaja atizayo 1. sarvAbhimukhyatva 2. yojanapramANa samavasaraNa bhUmimAM karoDo deva-manuSya-tiryaMcono nirAbAdha samAveza 3. svasvabhASApariNAmamanohara vacana 4. 12pa yojana sudhI rogonI vilInatA 5. itionA anAvirbhAva 6. vairAgnino prathama 7. mArIno asaMbhava 8. ativRSTi ke anAvRSTinuM na thavuM. 9. svarASTramAM ane pararASTrathI thatA upadravono abhAva 10. dubhikSa kSaya 11. bhAmaMDala 294 arihaMtanA atizayo Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agiyAra karmakSayaja atizayo sarvaviratinA svIkAranI sAthe ja bhagavAna tIvratama tapane tape che. te taparUpa pracaMDa pavanathI prajvalita thayela zukla dhyAnarUpa dAvAnala ghAtikarma vanane saMpUrNa rIte bALI nAkhe che. te karmavanamAM rahela jJAnAvaraNIyAdi sarva karmavRkSo bhasmasAt thaI jAya che. e rIte ghAtikarmano kSaya thatAM ja bhagavaMtane agiyAra atizayo utpanna thatA hovAthI e karmakSaya atizayo kahevAya che. A atizaya phakA tIrthakarane ja hoya che. zrI tIrthakara bhagavaMtanA jJAna-darzana- cAritrarUpa mahAyoganuM jagatamAM sAmrAjya che. te sAmrAjyanA vizvavikhyAta mahimAnA A atizaya sUcaka che. karmakSayaja prathama atizayaH sarvAbhimukhyatva he indronA nAtha ! zrI tIrthakara nAmakarmanA mahodayathI Ape parama Anya (arihaMtapaNuM) prApta karela che. te parama AIjyanA prabhAvathI Apa saune sadA sarva rIte saMmukha dekhAo cho. e Apano sarvAbhimukhyatva nAmano prathama karmayaja atizaya che. e atizayanA kAraNe Apa koIne paNa kyAMya paNa kadApi parAbhukha hotA nathI.' jema pitA potAnAM saMtAnone AnaMda pamADe che, tema he jagatyitA ! Apa ApanI samIpamAM rahela karoDo devatAo, manuSyo ane tiryaMcone ApanA A sarvAbhimukhyatva atizayathI sarva para samadaSTi dhAraNa karIne cirakAlIna AnaMda pamADo cho. A ApanI mahAna yoga samRddhi che. karmakSayaja dvitIya atizaya yojanapramANa samavasaraNabhUmimAM karoDo deva-manuSya-tiryaMcono nirAbAdha samAveza he devAdhideva ! traNe bhuvananA alaMkAra samAna evA ApanA devanirmita eka yojanA pramANa samavasaraNa (dharmadezanA bhUmi)mAM ekI sAthe karoDo deva-manuSya tiryaMco nija nija parivAra sAthe koI paNa jAtanI pIDA vinA samAI jAya che. e kharekhara ApanI mahAna yogasamRddhi che. karmakSaya tRtIya atizaya svasvabhASA pariNAmamanohara vacana he vANInA adhipati ! samavasaraNamAM samupasthita thayelA devatAo, manuSyo ane 1. tIrthara di sarvataH samuHI Uva, tu parAva: vapaI - vI. sto. pra. 3 zlo. 1 avacUri. 2. glo. 2. 3. glo. 3. 4. 1 yojana = 4 gAu. 5. glo. 3. arihaMtanA atizayo. 295 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryaMcone ApanuM vacana ardhamAgadhI bhASAmaya, pAMtrIza guNothI sahita ane eka ja svarUpavALuM hovA chatAM tiryaMco, manuSyo ane devatAomAMnI dareka jAtine potapotAnI bhASAmAM pariName che, eTaluM ja nahIM kintu sAMbhaLanAra dareka prANInuM hRdaya te AkarSI le che. he lokottara vacananA praNetA ! ApanI eka ja svarUpavALI vANIne devo daivI vANImAM, manuSyo mAnuSI vANImAM, bhIlo teonI zAbarI vANImAM ane tiryaMco tiryaMca saMbaMdhI vANImAM sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM paramAnaMdane pAme che.' karmakSayaja caturtha atizaya : 125 yojana sudhI rogonI vilInatA he paramAtmAnuM! A rIte eka ja svarUpavALuM pAMtrIza guNothI sahita ane ardhamAgadhI bhASAmaya evuM ApanuM amogha vacana samavasaraNamAM eka yojana sudhI sarvatra phelAI jAya che, ekI sAthe vizvanA pratyeka prANI mATe tenI potAnI bhASAmAM pariNata thAya che ane tiryaMco, manuSyo ane devatAomAMnA darekane ekI sAthe dharmano avabodha kare che. A ApanI mahAna yogasamRddhi che. AvI ApanI mahAna vacanasamRddhine huM bhAvapUrvaka namaskAra karuM chuM. he mahAmaMgalasvarUpa devAdhideva ! Apa jyAM jyAM vicaro cho, tyAM tyAM savAso yojanapramANa bhUmimAM ApanA vihAranI pUrve utpanna thayelA rogarUpa zyAma vAdaLAMo ApanA apratibaddha vihArarUpa pavananI pracaMDa laharIo vaDe saMpUrNa rIte tatkALa vilayane pAme che - vikherAI jAya che. he sarvAtizAyi bhagavan! vAyunI jema apratibaddha (sarvatra asmalita ane anAsakta) ApanA vihArathI cha mAsa pUrve utpanna thayela badhA ja rogo nAza pAme che ane cha mahinA sudhI navA rogo utpanna thatA nathI. karmakSayaja paMcama atizaya itiono anAvirbhAva he vItarAga ! Apa jyAM jyAM vicaro cho tyAM tyAM savAso yojanapramANa bhUmimAM 1. sevA va nara nArI, zavarAzApa zavirIm | tiryaJco'pi hi tairazcI, menire bhagavadgiram / / 2. glo. 4. 3. glo. 4. 4. pUrva Adi cAra dizAomAMnI dareka dizAmAM pacIsa pacIsa yojana, urdhva dizAmAM sADA bAra yojana ane adhodizAmAM sADA bAra yojana, ema kula savAso yojana. 1 yojana = cAra koza. 5. glo. 5. 296 arihaMtanA atizayo Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uMdaro, tIDo, popaTo vagerenA dhAnya uparanA upadravarUpa itIono AvirbhAva (pragaTabhAva) thato nathI. jema dharmavAna rAjAnuM rAjya AvatAM ja anItio tarata ja dUra thaI jAya che, tema he deva ! Apa jyAM jyAM vicaratA ho tyAM tyAM itIo te ja kSaNe ekadama niruddha thaI jAya che. he prabho ! ApanI mahAna yogasamRddhinuM A mahAna vilasita che. karmakSayaja SaSTha atizaya vairAgnino prathama he deva ! Apa je je bhUmitalane viSe vihAra karo cho, te te savAso yojana pramANa pradezamAM pravartamAna vairarUpa agni ApanI niSkAraNa karuNArUpa puSparAvarta meghanI varSothI tatkAla zamI jAya che. he bhagavan! puSparAvarta megha sarva prakAranA meghomAM sarva zreSTha hovA chatAM te phakta bAhya Agane ja zamAvI zake che, jyAre sarva sattvone vize samAna ane jagatanAM sarva prANIo mATe parama saMjIvanIrUpa evI ApanI niSkAraNa karuNA bIjA koI paNa sAdhanathI na zame evA bhavobhava sudhI sadA prajavalita rahenAra durdhara, strIsaMbaMdhI, bhUmisaMbaMdhI vagere vairAnubaMdhone tatkAla prazAMta kare che. te svAminuM! ta vairAnubaMdha grAma, nagara AdinI mAlikI aMge, kauTuMbika kAraNo vagere koI paNa jAtanA hetuthI thayA hoya, te vairAnubaMdho kaurava-pAMDava vagerenI jema kulanA ucchedanA nimitta thatA hoya, to paNa ApanA vihAra mAtrathI tatkAla zamI jAya che. karmakSayaja saptama atizaya : mArIno asaMbhava he karuNAsiMdho ! Apa jyAM vicaratA ho te pradezamAM savAso yojana sudhInI bhUmimAM mArIo-roga AdithI janita akAla maraNo thatAM nathI. te niSkAraNa karuNAvaMta bhagavaMta ! azivanuM ucchedana karavAmAM paTakasamAna Apano sarvAtizAyI prabhAva je bhUmitala upara niraMkuza phelAto hoya te bhUmitalane vize jagatanI niSkAraNa zatrurUpa mArIo kevI rIte saMbhavI zake ? karmakSayaja aSTama atizaya ativRSTi ke avRSTinuM na thavuM. he vItarAga ! Apa jyAre vihAra dvArA nijacaraNakamala vaDe bhUmine pavitra karatA ho tyAre savAso yojanapramANa bhUmimAM ativRSTi-pAka Adine nukasAna karanAra vadhu 1. zlo. 6. 2. glo. 7. 3. zlo. 8. arihaMtanA atizayo 297 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDato varasAda, akALe varasAda, anAvRSTi-yogyakALe varasAdanuM na varasavuM, ariSTavRSTiazubhasUcaka jIvaktavarAdinuM AkAzamAMthI ekAeka paDavuM vagere kadApi thatuM nathI. he deva ! traNe jagatanA parama guru, kAmavarSA'-bhakta lokone je iSTa hoya tene puSparAvarta meghanI jema varasAvanArA ane vizvavatsala evA Apa jagata upara vicaratA ho tyAre lokane saMtApa ApanAra ativRSTi ke anAvRSTi kevI rIte thaI zake ? karmakSaya navama atizaya svarASTra ane pararASTrathI thatA upadravono abhAva he sakalasaMgalonA mUla AdhAra, svAminuM! Apa jyAre bhavya jIvonA anugrahArthe pRthvItala upara vihAra karatA ho cho tyAre savAso yojanapramANa bhUmimAM svarASTrabhaya tathA, pararASTrabhaya kevI rIte saMbhave ! he prabho ! Apa jyAM vidyamAna ho, te pradezamAM svarASTramAM AMtaravigraha, lokonAM dhana AdinuM apaharaNa vagere upadravo saMbhavatA nathI, temaja pararASTra te bhUmi para AkramaNa karI zakatuM nathI. he deva ! ApanA Agamana pUrve paNa AvA koI upadravo te pradezamAM vidyamAna hoya to te ApanA Agamana mAtrathI jema madonmatta hAthIo siMhanAdathI palAyana thaI jAya, tema nAza pAmI jAya che. te svAminuM! Apano A badho mahimA lokottama yoga samRddhino che. karmakSayaja dazama atizaya : durmikSa kSaya he jagabhUjanIya ! Apa je pRthvItala upara vicaratA ho tyAM savAso yojana pramANa bhUmimAM pUrve utpanna thayela dubhikSa (duSkALa)no kSaya (nAza) thAya che ane navo duSkALa thato nathI. sarva adabhuta prabhAvothI samRddha jaMgama kalpavRkSarUpa Apa jyAM vicaratA ho tyAM ApanA prabhAvathI duSkALano kSaya thAya emAM Azcarya ja zuM che ? kalpavRkSa to sthAvara (eka sthAnamAM sthira) hoya che, te gamana-Agamana karI zake nahIM, jyAre svAminuM ! Apa to lokahita mATe gamanAgamana karo cho; tethI Apa jaMgama kalpavRkSa cho. karmakSayaja ekAdaza atizaya : bhAmaMDala "he munijanaziromaNi jinadeva ! ApanA mastakanI pAchaLa sUryamaMDalane paNa tejamAM 1. vizuddha snehana dhAraNa karanAra bhaktajanonA manaHsaMkalpita arthana ApavAmAM kuzaLa. 2. glo. 9. 3. bhAMgaphoDa karanArA lokonI Aga Adi dvArA bhaya phelAvavAnI pravRttio Adi sakala upadravono samAveza svarASTrabhayamAM thaI jAya che. 4, glo, 10. 5. glo, 11. 298 arihaMtanA atizayo Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAjita karatuM evuM bhAmaMDala-prakAzanuM maMDala (vartuLa) dedIpyamAna che. svAminuM ! A bhAmaMDala e Apano ghAtikarmakSaya-sahacarita atizaya che; chatAM te jotAM evuM lAge che ke ApanuM anaMta tejomaya, sakalajananirIkSaNIya zarIra ati tejanA kAraNe adazya na thaI jAya, te mATe ja jANe devatAoe te racyuM na hoya ! "he yogavaracakravarti ! A je agiyAra atizayo pUrve varNavyA te ApanA darzanajJAnacaraNarUpa ratnatrayanA parama ekIbhAvarUpa yogasAmrAjyano mahAna vilAsa che. he deva ! ApanI vizuddha ratnatrayI ja sAcuM sAmrAjya che, kAraNa ke te traNe bhuvanamAM sanAtana evI saMpattine utpanna karanAra che. te svAmin ! koI paNa buddhimAna puruSa ApanA A mahAna karmakSayaja atizayone svacakSuthI nIrakhIne vismaya pAmyA vinA na ja rahe. nAtha ! ApanA A atizayo kavaLa hajAra be hajAra mANasone ja vidita hoya evA nathI, e to carAcara vizvamAM suvikhyAta che. ha devAdhideva ! Ape lokottama bhavya puruSArtha karIne je karmakSaya karyo tenA prabhAvathI A yogamahAlakSmI Apane svayaMvarI che. zrI vItarAga stava prakAza-3nA zloka-13-14-15 atizayo vize nathI, chatAM saMpUrNa prakAza-3 tUTe nahIM, e apekSAe mUla pAThamAM saMgRhIta karyA che. e zlokono bhAva nIce mujaba che." he nirupamazakti saMpanna svAminuM ! kevaLa Apa ja athavA ApathI anugrahIta (devAdhidevanI kRpAne pAmelA) jano ja jJAnAvaraNIyAdi karmavanane mULathI ukheDe che, bIjAo kadApi nahIM. pUrvanA aneka janmomAM puSTine pAmeluM karmavana Apa vinA mULamAMthI koNa ukheDI zake ? sarva suMdara mokSasAdhanonAM dhAma ! bhagavan! samyagdarzana jJAnacAritrarUpa upAyamAM (mokSanA hetumAM) Apa pavitra kriyAnA vAraMvAra Asevana vaDe tevI lokottara rItithI pravaryA ke jethI icchA na hovA chatAM upaya-paramapadanI parama lakSmI-arihaMta padavIne Apa pAmyA. maitrInA pavitra pAtra (AdhAra), muditA (pramoda)thI siddha thayela paramAnaMdamAM virAjamAna, kRpA (karuNA) ane upekSA (mAdhyastha)vaDe jagatane pUjanIya banelA ApayogAtmA (mUrtimAna yoga)ne mArI trikaraNayone namaskAra ho. (yoganuM mUrtimAna parama svarUpa sarva atizayothI saMpanna zrI tIrthakara bhagavAna ja che.) 1. zlo. 12. arihaMtanA atizayo 299 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAza-4: devakRtAtizayastava devakRta 19 atizayo 1. dharmacakra 2. surAsurasaMcArita indradhvaja 3. pAdavinyAsArthe suvarNakamala 4. caturmukhatva 5. traNa gaDha 6. kAMTAonuM adhomukha thavuM 7. keza, roma, nakha, dADhI ane mUchanI sadA eka sarakhI avasthitatA 8. pAMca indriyonA viSayonI pratikULatA na thavI tathA sarva RtuonI ekIsAthe suphaladAyitA 9. sugaMdhI jalanI varSA 10. paMcavarNanAM puSponI racanA. 11. pakSIonI pradakSiNA 12. pavana dvArA pratikULa vahanano tyAga 13. mArgasthita vRkSonuM namana 14. ochAmAM ochA eka karoDa devatAonuM sevA mATe sAthe ja hovuM. 15. azoka vRkSa (prathama prAtihArya') 16. cAmara (caturtha prAtihArya) 17. siMhAsana (paMcama prAtihArya) 18. duMdubhi (saptama prAtihArya) 19. traNa chatra (aSTama prAtihArya) 1. prAtihAryonuM varNana paMcama prakAzamAM che. 200 arihaMtanA atizayo Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) devakRta prathama atizaya dharmacakra he dharmavaracakravarti ! Apa jyAre samavasaraNamAM virAjamAna ho athavA bhavyalokanA anugraha mATe vihAra karatA ho tyAre ApanI AgaLa AkAzamAM dharmacakra dedIpyamAna hoya che. huM svAmin ! e cakra atyaMta prakAzamAna ArAothI samRddha hoya che ane e cakramAMthI phelAtuM teja aMtarikSamAM daze dizAone prabhAsita kare che. he deva ! jema pralayakAlIna sUryanI sAme loko potAnI AMkhane eka kSaNa paNa sthira na karI zake tema mithyAdRSTivALA loko ApanA A mahAna dharmacakrAtizayanA tejane joI zakatA nathI. te lokAtman ! je dharmacakrathI mithyASTionI AMkha aMjAI jAya che, te ja dharmacakra samyagdaSTi AtmAonI cakSu mATe amRtanuM aMjana banI jAya che. te dharmacakra upara samyagdaSTi AtmAonI dRSTi paDatAM ja tyAM ja sthira thaI jAya che ane dRSTi vadhu ne vadhu nirmaLa thavA lAge che. e cakranA prabhAvathI karNAdhakAranA paDala vikherAI jAya che ane AtmA svaprakAzathI aMdarathI vadhu ne vadhu prakAzita thAya che. he dharmatIrthakara ! e dharmacakra ApanI tIrthakara lamInA bhAlanuM prazasta tilaka che. he deva ! A dharmacakrAdi atizayo janmathI ja hotA nathI, tema ja karmakSayanA kAraNe paNa nathI paNa ApanA mahAna prabhAvathI bhaktithI sabhara hRdayavALA thayela devatAothI viracita hoya che. devakRta dvitIya atizaya surAsurasaMcArita indradhvaja he svAminuM ! ApanA vihArAdimAM sadA suro ane asuro vaDe saMcArita eka hajAra yojana UMca indradhvaja cAle che. e indradhvaja manohara suvarNanA daMDa upara AdhArita hoya che, AkAzamAMthI utaratI devagaMgAnA pravAha jevo ujvala hoya che ane maNionI kiMkaNIonA samUhanA maMjula dhvanithI daze dizAone vAcAla karato hoya che. he deva ! ApanA A indradhvajane jotAM stutikAro u-kSA kare che ke A indradhvaja nathI, kiMtu indradhvajanA miSathI (bahAnAthI) indra UMcI karelI A tarjanI AMgaLI che. e UMcI AMgaLI vaDe indra lokone kahevA icche che ke, "A jagatamAM indro paNa jene atyaMta bhaktipUrvaka name che, evA A ahaMnuM bhagavAna ja eka svAmI che, bIjA koI paNa svAmI nathI. e dhvajarUpa aMgulI eka hajAra yojana UMcI eTalA mATe che ke badhA ja tene joI zake. 1, 2. blo. 1. glo. 2. arihaMtanA atizayo 202 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakRta tRtIya atizaya pAdavinyAsarthe suvarNakamala he devAdhideva ! kevalajJAnanI utpatti pachI ApanA caraNakamaLa bhUmine sparzatA nathI. bhaktithI sabhara hRdayavALA devatAo ApanA nimitte nava suvarNakamaLonI satata kramabaddha racanA kare che. AvI suvarNakamaLanI adbhuta racanA joIne kavio u-kSA kare che ke - "he svAmin ! e suvarNakamaLo te kevaLa suvarNakamaLo ja nathI, kintu e suvarNakamaLanA miSathI devatAoe verelI e kamalanilayA zrI lakSmI) che. he bhagavan! traNe bhuvananI lakSmInA nivAsarUpa ApanA pAdacAsathI pathvI zrIvALI (zobhAvALI, lakSmIvALI, susamRddha thAya) ja che." devakRta caturtha atizaya caturmukhatva he jagatanA bAMdhava ! Apa jyAre dharmadezanA ApavA mATe samavasaraNamAM siMhAsana upara pUrvAbhimukha virAjamAna thAo cho tyAre anya traNa dizAomAM vyaMtara devatAo ApanI pratikRtio virace che. ahIM kavio kahe che ke - he nAtha ! dAna-zIla-tapa-bhAvarUpa caturvidha dharma puruSArthanI ekI sAthe eka ja kALamAM prarUpaNA karavA mATe ja jANe Apa caturmukha na thayA ho !" devakRta paMcama atizaya : traNa prakAra (gaDha) he jagatanAM zaraNya ! Apa jyAre traNe bhuvanane rAga-dveSa-moharUpa traNe doSAthI bacAvavA dharma-dezanA dvArA pravRtta thAo cho tyAre vaimAnika jyotiSI-bhavanapati prakAranA devatAo anukrame maNi-suvarNa-ratanA traNa prAkAra race che. ahIM kavio kahe che ke - 'he nAtha ! rAga-dveSa-moharUpa traNa zatruone ApanA vinA koI paNa na jItI zake. ame ema mAnIe chIe ke - A traNa ati baLavAna zatruothI traNe jagata ekI sAthe bacAvavA mATe ja A traNa prakAranI racanA thaI che, kAraNa ke gaDhathI ja suMdara rakSaNa thaI zake !' devakRta SaSTha atizaya kAMTAonuM adhomukha thavuM he" svAmin ! bhavya sattvone saMsArathI mukta karavA mATe Apa jyAre pRthvItala upara vicaratA ho tyAre sarva prakAranA kAMTAo adhomukha thaI jAya che, durjanonuM mukha paNa nIcuM 1. zlo. 3. 2. glo, 4. 3. blo. 5. 4. zlo. 6. 5. saMskRtamAM kaMTaka zabda durjananA arthamAM paNa vaparAya che. 202 arihaMtanA atizayo Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI jAya che. kAMTAnI ane durjanonI e adhomukhatA jAtAM evuM lAge che ke kapAyarUpa kaMTakathI rahita ApanuM mukha jotAM ja kAMTAo ane durjanA potAnuM mukha Apane batAvI zakatA na hovAthI jANe adhomukha na thayA hoya ane pAtAlamAM u. adazya thaI javA mAgatA na hoya ! ha deva ! Apa sarvajJa hovAthI durjanonAM sarva pApAna sAkSAta mAM che. tethI ApanI AgaLa AvatAM durjanone zarama lAge che. tethI ja jANe tenuM mukha nIcuM thayuM na hoya ! he nAtha ! prakhara tejavALA sUryanI sAme aMdhakAranA samUha athavA ghuvaDa, Adi pakSImAM kevI rIte AvI zake ? devakRta saptama atizaya keza, roma, nakha, dADhI ane mUchanI sadA eka sarakhI avasthitatA ha' sarvAtizAyI mahimAne dhAraNa karanAra svAminuM ! e sAcuM che ke ApanA zAsanathI anya bauddhAdi zAsananA sthApako asarvajJa hovAthI ApanA jevA kevalajJAnAdi AMtarika yogahimA to nathI ja pAmI zakyA, kintu ApanA jevI kezAdinI sadA avasthitatArUpa bAhya yogamahimAne paNa pAmI zakyA nathI. he deva ! Apa jyArathI sarva virati sAmAyikanI mahApratijJAno uccAra (svIkAra) karo cho tyArathI ja ApanA keza, rAma, nakha, dADhI ane mUcha sadA e kasarakhAM rahe che. te vadhatAM pA thI ghaTatAM paNa nathI. he devAdhideva ! ApanI sarvaviratinI pratijJAnA avasare indrathI prerita vaja vaDe ApanA nakhAdinI ugamazakti pratita thaI jAya che. tethI teo vRddhi ke hAni pAmatA nathI. he nAtha ! kaza Adina vyavasthita rAkhavA e karma kharI rIte cAkarAnuM che, paNa bhaktivaza ati namra banelA indra e karmanuM AcaraNa kare che. he nAtha ! devatAo paNa jena svAmI mAne che, evA indro paNa A rIte ati vinamra dAsa bhAvane dhAraNa karI ApanI mahAna bhakti kare, enAthI vadhu atizayitA ApanI kaI hoI zake ? he ahaMnuM ! bIjA zAsananA adhipati to kaza, rAma, nakha, dADhI ane mUchanI vRddhithI karthita che. ApanA jevo A bAhya yogamahimA paNa tenI pAse nathI, to pachI ApanA jevA AMtarika yoga mahimAthI teo daridra hoya, emAM Azcarya pAmavA jevuM che ja nahi. he sarvAdhika prabhAvazALI bhagavad ! devatAonA svAmI idro paNa ApanA cAra banI jAya, ja Apano mahAna yogamahimA che. 1, lA. 7. 2. A rIta A atizaya i-prerita hovAthI enI gaNanA devakRta atizayAmAM thAya che. arihaMtanA atizayo Pop Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakRta aSThama atizaya a. pAMce indriyonA viSayonI pratikUlatA na thavI. "he vacanAtIta caritravALA svAmin ! traNe jagatanA paramaguru evA Apa jyAM vicaratA ho tyAM pAMce ya indriyonA viSayo pratikULa thatA ja nathI, eTaluM ja nahIM, kintu anukULa ja thAya che. he sarvottama kandriya ane sarvottama zabdavALA svAminuM ! Apa je pradezamAM vicaratA ho te pradezamAM veNu, vINA, mRdaMga, madhura gIta vagerenA zabdo tathA 'jaya pAmo, jaya pAmo, 'ghaNuM jIvo ghaNuM jIvo' vagere prazasta uccAro ja saMbhaLAya. te badhA zabdo karNa indriyane sukhakara ja hoya che, paraMtu rudana vagerenA karuNa zabdo, gadheDuM, UMTa, DI : vagerenA kakarA zabdo, je karNa indriyana du:khadAyaka hoya, kadApi na ja saMbhaLAya. he sarvottama cakSu Indriya ane sarvottama rUpavALA svAminuM ! Apa jyAM vicaratA ho tyAM suMdara strIo, puruSa, rAjAo, devatAo, devavimAnA, uttama phaLothI sahita udyAno, jalapUrNa sarovaro, suMdara kamalakhaMDo vagere prazasta nayanendriyanA viSayo ja nayanapathamAM Ave, kintu malina zarIravALAM prANIo, rogI, mRta zarIro netrapathamAM kadApi AvatAM nathI. he sarvottama jillA indriya ane sarvottama rasavALA svAmin ! Apa je bhUmitalane vihAra dvArA pavitra karatA ho cho te bhUmitalane vize sAkara, khajUra, nALiyera, zeraDI, AMbA, nAraMgI, keLAM, dADama vagere vastuo atimadhura rasamAM ja pariNata thAya che, kintu kaDavA rasavALI vanaspatio vagere te pradezamAM kadApi hotI nathI. he sarvottama sparzathI sarvAtizAyI zarIrane dhAraNa karanAra svAminuM ! Apa je pradezamAM vidyamAna ho te pradezamAM atyaMta mulAyama ane uttama vastrothI suzobhita manohara sparzavALAM strI puruSo vagere ja vidyamAna hoya, kintu kaThina sparzavALAM prANIo, patharAo vagere vidyamAna na hoya. he sarvottama dhrANendriya, sarvottama sugaMdhI zarIra ane sarvottama divya sugaMdhI zvAsocchavAsane dhAraNa karanAra nAtha ! Apa jyAM vicaratA ho tyAM kastUrI, caMdana, pArijAta, kamala, caMpaka, bakula, mAlatI vagerenI sugaMdha ja hoya, paNa phlevara vagerenI durgadha na hoya. 1. lA8. 2. karNa Idiyano viSaya zabda che, AMkha iMdriyano viSaya rUpa che, prANa indriyano viSaya gaMdha che tathA sparzana iMdriyano viSaya sparza che. 204 arihaMtanA atizayo Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he deva ! jema bauddha, sAMkhya, zaiva, mImAMsaka, cArvAka vagere matonA vAdio ApanI samIpamAM AvatA ja pratihata pratibhAvALA thaI javAthI pratikULatAno tyAga kare che, tema pAMca indriya-viSayo ApanI samIpatAmAM pratikULatAne tajIne anukULa thaI jAya che. devakRta aSTama atizaya ba. sarva RtuonI ekIsAthe suladAyitA he vizvanA upAsanIya ! ApanAM pavitra caraNakamaLonA zaraNe AvIne vasaMta Adi chaye Rtuo ekI sAthe samakAla ApanA caraNa-yugalanI upAsanA-sevanA kare che. ahIM kavio u...kSA kare che ke - "he deva ! A Rtuo ApanA caraNakamaLane bhaktithI nahIM paNa bhayathI seve che." te Rtuone evo bhaya che ke - 'amoe anAdi saMsAra kAlathI bhagavaMtanA niSkAraNa zatru evA kAmadevane sahAya karI che, tethI je nirdayatAthI bhagavaMte kAmadevanuM pramathana karI nAkhyuM, tevI ja nirdayatAthI amAro paNa nigraha karI leze !" he svAmin ! A rIte bhayabhIta jANe na thayelI hoya tema sarva Rtuo potapotAne samucita evAM puSpo, phaLo vagerenAM bheMTaNAM nija hastamAM laIne ApanI ekIsAthe samakAla upAsanA kare che. devakRta navama ane dazama atizaya sugaMdhI jalanI varSA ane paMcavarNanAM puSponI racanA he jagatanA pUjya ! devendrothI paripUjita evA ApanI to devatAo pUjA kare che che, paNa samavasaraNanI je bhUmine bhAvimAM ApanAM caraNano sparza thavAnA hoya, te bhUminI paNa pUjA kare che. te bhUmimAM devatAo sugaMdhi udaka (jala)nI varSA kare che ane kalpavRkSa, pArijAta vagere divya puSponA prakarothI-samUhothI, svastika, zrIvatsa AdinI racanA karIne te bhUminI bhakti kare che. he jagatanA parama pitA ! je je samavasaraNa-bhUmi ApathI adhyAsita ApanA dezanAkAlIna nivAsathI pavitrita hoya, te te sarva bhUmi tIrthasvarUpa che, ema mAnIne devatAo te bhUminI arcanA kare, emAM Azcarya ja zuM che ? ha devAdhideva !dharmacakra Adi jema ApanA atizayo che, tema ApanA vize parama parama 1. vasaMta Adi Rtuo te te prakAranA kAmavikAronuM uddIpana kare che. 2. glo. 9. 3. zlo. 10. arihaMtanA atizayo 205 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakti e devatA atizaya kema na hoI zake ? he devAdhideva ! jema jagatamAM sauthI atizAyI caDayAtA) Apa cho, tema jagatamAM sauthI caDiyAtI-sarvAtizAyinI koInI bhakti hoya, to ta devatAonI hoya che. devakRta ekAdaza atizaya : pakSIonI pradakSiNA he jagapUjya ! devo, dAnavo ane mAnavo to Apane pradakSiNA kare ja che. paNa mora Adi pakSIo paNa Apa jyAre vihAra dvArA pRthvItalane pavitra karatA ho tyAre upara AkAzamAM pradakSiNA phare che. he devAdhideva ! te pakSIo dakSiNAvarsamAM pradakSiNAmAM pharIne Apa mATe sarvottama zakunane samupasthita kare che. ahIM kavio alaMkArika bhASAmAM kahe che ke -- 'teo alpajJAnavALAM pakSIo hovA chatAM paNa teonI Apane vize anukULa evI dakSiNAvarta pradakSiNAvRtti hoya che. paNa durlabha mAnavajanma, saMpUrNa indriyAdi ane vizALa jJAnane pAmavAnA kAraNe pakSIo karatAM mahAna hovA chatAM paNa jeo jagad vatsala evA Apane vize vAmavRtti-pratikUla AcaraNa dhAraNa kare to teonI zI gati thaze ? devakRta dvAdaza atizaya pavana dvArA pratikula vahanano tyAga he nirmala nyAyanA paramAdhAra ! pAMce indriyone puNyathI pAmelA evA tiryaMco, manuSya ane devatAo ApanI samIpatAmAM duHzIla-pratikULa kevI rIte thaI zake ? na ja thaI zake. kAraNa ke ekendriya evo pavana paNa ApanI samIpatAmAM pratikULatA (pratikULa vahana)nA tyAga kare che. he deva ! Apa vicaratA ho tyAre pavana ApanI sAmethI na vAya kintu pAchaLathI ja vAya. he bhagavan! ApanA prabhAvathI ekendriyo paNa vinayane dhAraNa karanArA thaI jAya che, to pachI paMcendriyo vijyane dhAraNa kare emAM kazuM ja Azcarya nathI. devakRta trayodaza atizaya mArgasthita taruonuM namana he jagatanA ziromaNi ! vivekazIla devatAo ane manuSyo Apane name emAM koI vizaSatA nathI, paNa ApanA vihAranA mArgamAM rahelAM taruo-vRkSo paNa jANe ApanA lokottama mAhAbhyathI camatkArane na pAmyA hoya tema mastaka vaDe Apane name che. te 1. lA. 11, 2. kalA " . 3. H. 13. 206 arihaMtanA atizayo Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAminuM ! A namana vaDe teonuM mastaka kRtArtha-saphaLa che, paNa mithyAmativALA je jIvo Apane namatA nathI teonuM mastaka vyartha che. devakRta caturdaza atizaya ochAmAM ochA eka karoDa devatAonuM sevA mATe sAthe ja hovuM. - 1Ne svAmin ! Urdhvaloka, adholoka ane tiskRlokamAM rahelA ochAmAM ochA eka karoDa devatAo ApanI bhaktipUrvaka sevA kare che. utkRSTathI eka koDAkoDI-karoDa guNyA karoDanI saMkhyAvALA devatAo ApanI upAsanAmAM bhaktipUrvaka samupasthita hoya che. ahIM arthAntaranyAsa alaMkAra vaDe kavio prabhunI stuti kare che ke - he svAmin ! agaNita puNyapracayathI prApta thatA prayojanane vize maMda buddhivALA jano paNa udAsInaprayatnazUnya hotA nathI. to pachI vivekazIla devatAo kyAMthI udAsIna hoya ? A rIte ahIM devakRta cada atizayonuM varNana pUruM thayuM. zeSa pAMca devakRta atizayonuM varNana aSTa mahAprAtihAryanA varNanamAM karavAmAM Avela che. te zeSa devakRta atizayo A rIte che : 15. azoka vRkSa - prathama prAtihArya 16. cAmara -- caturtha prAtihArya 17. siMhAsana - paMcama prAtihArya 18. duMdubhi - saptama prAtihArya 19. chatratraya - aSTama prAtihArya bAkInA traNa prAtihArya pUrve karela varNanamAM AvI jAya che. 1. zlo. 14. 2. surakRtAtizayaikonaviMzatimadhye caturdaza vyAkhyAya zeSAH paJcaprAtihAryAntabhUti atastAnyevAhuH / - vI. sto. pra. 5, zlo. 1 avasUri arihaMtanA atizayo 207 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAza-5 prAtihAryastava aSTa (8) mahAprAtihArya prathama mahAprAtihArya-azoka vRkSa dvitIya mahAprAtihArya-surapuSpavRSTi tRtIya mahAprAtihArya-divyadhvani caturtha mahAprAtihArya-cArazreNI paMcama mahAprAtihArya-siMhAsana SaSTha mahAprAtihArya-bhAmaMDala saptama mahAprAtihArya-duMdubhi aSTama mahAprAtihArya-chatratrayI prathama mahAprAtihArya : azoka vRkSa | "he devAdhideva ! ApanI mahApUjA mATe devatAo aSTa mahAprAtihAryanI racanA kare che. temAM azoka vRkSa sarva prathama che. jema jaMbudvIpanI vacce jaMbU mahAvRkSa che, tema samavasaraNanI madhyamAM azoka vRkSa hoya che. he nAtha ! sarva jIvone abhaya ApanAra ApanA samavasaraNamAM ApanI UMcAI karatAM te azoka vRkSa bAra gaNo UMco hoya che. te parimaMDalakAre saMpUrNa samavasaraNa upara eka yojana sudhI vistarelo hoya che. he svAminuM ! ApanI samavasRti- samavasaraNarUpa mahAlakSmInA mastake te mahAna suMdara chatranI jema zobhe che. vyaMtara devatAo ApanI mahAbhakti nimitte prathama mahAprAtihAryarUpe tenI racanA kare che. jagatanA sarva sattvanA zokane dUra karanAra che svAminuM! ApanA mahAprabhAvathI devatAo vaDe viracita azoka mahAvRkSa parama AnaMdane pAmI rahela che. e azoka vRkSa e vicArathI pramoda pAmI rahela che ke - 'kaSAyarUpa dAvAnalathI paritapta ane jeno pAra atikaSTa karIne pAmI zakAya evI saMsAra aTavImAM anAdi kALathI paribhramaNa karI karIne bahu ja thAkI gayelA bhavya jIvo mATe A bhagavAna ja mahAvizrAma ApanAra mahAvizrAma vRkSa che. tethI huM to atyaMta bhAgyazALI chuM ke A vizrAma vRkSarUpa bhagavaMtano paNa vizrAma vRkSa huM chuM, kAraNa ke A 1. zlo, 1. 208 arihaMtanA atizayo Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna paNa potAnA sarva bhaktajano sAthe mArI chAyAmAM vizrAMtine pAme che ! AthI adhika saubhAgya jagatamAM bIjuM kayuM hoI zake ? sarva jagatanA mastake rahela bhagavAnanA paNa mastake huM chuM." he svAmin ! A azoka vRkSanA pramodanAM cihno ame jayAM ane tethI ja uparanuM anumAna karyuM che. gIta, nRtya ane anurAganuM pragaTIkaraNa e pramodanAM cihno che. te sarva cihno ame A azaka vRkSamAM spaSTa joIe chIe. te A rIte - "he deva ! azoka vRkSanAM puSponI sugaMdhathI lubdha thaIne mastImAM bhamatA A bhamarAono je jhaMkAra nAda che, te vaDe te ApanA guNonuM AnaMdathI gAna karI rahela che. he nAtha ! A mRdu pavananI laharIothI caMcala thayelAM pAMdaDAMo vaDe te nRtya karI rahela che. he prabho ! te rakta-lAla varNavALo eTalA mATe che ke - traNe jagatanA bhavya jIvonA manamAM rahela ApanA pratyenA prazasta rAganI saMjIvanI rUpe rahelA ApanA guNomAM tene bahu ja rAga che. traNe jagatamAM sarvathI upara rahela Apa bhagavaMtanI paNa upara jene rahevAnuM maLyuM te pramodathI masta kema na hoya ?' dvitIya mahAprAtihArya : surapuSpavRSTi traNe bhuvananA sarva puSpo vaDe pUjanIya he prabho ! ApanI samavasaraNa bhUmimAM sumanaso- devatAo sumanaso-puSponI mahAvRSTi karIne ApanI mahAna pUjA-bhakti kare che. nAtha ! eka yojana sudhInI saMpUrNa samavasaraNa bhUmimAM devatAonuM jAnu (DhIMcaNa) pramANa puSpa prakara vere che. devAdhideva ! te devatAo ApanA bhaktajanonI paNa keTalI badhI kALajI rAkhe che. bhaktajanonA komaLa pagane puSpanA dIThano kaThaNa bhAga na aDe eTalA mATe badhAM ja puSponA dAMTha nIce ane mukha-vikasita komaLabhAga upara hoya che ane te svAmin! Apano paNa kevo mahAna atizaya prabhAva ke karoDo loko te puSpo uparathI svacchaMda rIte saMcaravA chatAM eka paNa puSpane alpa paNa kilAmaNA-pIDA na ja thAya. traNe jagatane saMpUrNa abhayadAna ApavA mATe sadA kaTibaddha evA ApanI hAjarImAM koI paNa jIvane kilAmaNA-pIDA thAya ja kevI rIte ? nAtha ! te bhavya jIvo dhanya chuM ke jeoe samavasaraNamAM virAjamAna, dharmadezanA vaDe samagra jagatanuM kalyANa karatA, devendro vaDe pUjAtA, guNadharAdi vaDe namaskAra karAtA ane mRgalAM jevAM nirdoSa 1. i. 2. 2. "sumanas' zabdanA saMskRta bhASAmAM be artha che : devatA ane pukha. arahaMtanA atizayo Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANIo vaDe ekITaze jovAtA Apane sagI AMkhe nIhALyA hoya ! nAtha ! devatAo bhale AvI kalyANI bhakti kare, paNa e badhu prabhAva to Apano ja ne ? eka yojanA sudhI vyavasthita rIte svastika, zrIvatsAdi aneka viracanAomAM varaselAM te sarva puSpo paNa dhanya che ke jene ApanA bhaktonAM caraNono sparza maLyo ! tRtIya mahAprAtihArya : divyadhvani | "he sarvAtizAyi vacananA svAmin ! svAbhAvika saubhAgyathI utpanna thatI, zrotAjanonA karNamAM pesatI amRtanI nIka samAna ane zrama vinA pravartatI vANI vaDe jyAre samavasaraNamAM bhavyajanonA kalyANa mATe Apa dharmadezanA Apo cho, tyAre bhaktithI nirbhara hRdayavALA devatAo te vANIne sarva dizAmAM eka yojana sudhI vistAra che. ethI ja e dhvani devatAo vaDe vistArAto hovAthI divyadhvani mahAprAtihArya kahevAya che. kSIrAsavI, sarpivAsavI, madhvAsavI ane amRtasavIra muni bhagavaMtomAM cUDAmaNi samAna he jinadeva ! meru parvata vaDe maMthana karAtA kSIrasamudranA dhvani samAna gaMbhIra nAda vaDe jyAre Apa dharmadezanA Apo cho, tyAre mAdhuryarasanA svayaMbhUramaNa samudra samAna ApanA dhvanine apUrva AnaMdathI saMvyApta mana vaDe devagaNo to sAMbhaLe ja che, kintu anupama, sahaja, paramasukhanA prakarSathI jeonAM netra aInimIlita thayAM che, evAM mRgalAMo paNa tIvra spRhAthI sAMbhaLe che. sarva jIvonA vacanathI anaMtaguNa upAdeyatAvALA vacananA svAminuM ! jyAre te mRgalAMo ApanA divya dhvanine sAMbhaLe che, tyAre teonI grIvAo harSathI UMcI thaI jAya che ane jANe citramAM alikhita hoya tevAM atisthira thaI jAya che. he nAtha ! Apano te lokottama dhvani mAlavakezikI (mAlakoza) pramukha grAmarAgo vaDe pavitritasaMvalita hoya che. jagatanA paramaguru he jinezvara deva ! kavio ahIM "pR: pIta: 'te dhvaninuM mRgalAMo vaDa pAna karAyuM', evuM eTalA mATe kahe che ke mRgalAMo dhvani-priya hoya che. sarvajJatvanA kAraNe saMgItanA grAmarAgonA sarvasvane jANanAra he kalAnAtha ! Apa mAlavakezikI rAgamAM dharmadezanA eTalA mATe Apo cho ke te vairAgyarasane vyakta karavA mATe atisarasa hoya che.' 1. blo. 3. 2. vANInI A cAra mahAna labdhio che. labdhivALA mahAtmAonI vANI jANe kSIra, dhRta, madhu ke amRtane na jharatI hoya, tevI ati madhura hoya che. 3. mAnavI vairAtrizno to vizeSa: .. - vI. so. pra. 5. zlo. 3 avasUri 220 arihaMtanA atizayo Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha mahAprAtihArya : cAmarazreNi "he bhagavan! Apa jyAre samavasaraNamAM virAjamAna ho athavA pRthvItalane vihAra vaDe pAvana karatA ho tyAre suro ane asuro vaDe cAmaronI zreNithI niraMtara vIMjhAo cho. he svAminuM ! zarada RtunA candramAnAM kiraNonA samUha jevA ujvala evAM te cAmaro bahu ja suMdara rIte zobhe che. A dRzya jotAM ja evuM lAge che ke jANo cAmarorUpa sonI zreNI ApanA mukhakamalanI paricaya-samupAsanAmAM parAyaNa tatpara na hoya ! he devAdhideva ! ApanA mukhane kavio kamalanI upamA eTalA mATe Ape che ke ApanuM mukhakamala kaMTharUpa nAlathI sahita che, lAlityathI paripUrNa evA adhara (Tha) rUpa dalothI zobhe che, daMtapaMktinAM kiraNa rUpa kesarAnI zreNithI virAjita che, tila Adi zubha cihnarUpa bhramaro vaDe paricuMbita che, svabhAvathI ja sugaMdhI che ane kevalyarUpa lakSmInuM nivAsasthAna che. paMcama mahAprAtihArya : siMhAsana madonmatta vAdIrUpa hAthIonI sAme siMhasamAna ha svAmin ! Apa jyAre divya siMhAsana upara ArUDha thaIne bhavanA vairAgyane ane paramapadanA anurAgane utpanna karanArI dharmadazanA ApatA ho cho tyAre vizuddha tattvajJAnathI samRddha madhA-buddhivALA devatAo ane manuSya zravaNa karavA samupasthita thAya che. temAM kAMI paNa Azcarya nathI. kintu buddhivihIna pazuo paNa te dezanAne sAMbhaLavA mATe ane jANe mRgendrAsana (sihAsana) upara virAjamAna potAnA svAmI mRgendra siMha) samAna ApanI upAsanAmAM samupasthita thAya che, e ja mahAna Azcarya che ane e ja Apano mahAna prabhAva che. SaSTha mahAprAtihArya : bhAmaMDala nirupama lAvaNyajalanA mahAsAgara, he svAmin ! bhAmaMDalathI sahita evA Apa darzana mAtrathI ja traNe bhuvananAM janone, vANIne agocara ane kevaLa anubhavathI ja gamya evA paramAnaMdane Apo cho. nAtha ! jema caMdramAM pratikSaNa samullAsane pAmatI jyotsAlaharIo vaDe jyonnA ja jemanuM jIvana che evAM cakora pakSIone AnaMda Ape che, tema bhAmaMDalathI parivRta ane lAvaNyanA mahAsAgara rUpa Apa bhavya jIvone parama AnaMda Apo cho. saptama mahAprAtihArya : duMdubhi "he vizvavidhvaMza ! ApanA AgaLanA bhAgamAM AkAzamAM devatAonA hastatalathI tADita- vagADAtAM evAM duMdubhi vAjiMtro potAnA nAdavaDe samasta aMtarAla (AkAza 1. 3. blo. 4. zlo. ka. 2. glA. 5. 4. lo, 7. arihaMtanA atizayo 222 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga)ne pratidhvanita kare che. te duMdubhi kahe che ke - vizvamAM ApanA zAsananuM udvahana karatA gaNadhara bhagavaMta Adi Akha mahApuruSone vize paNa ApanuM ja paripUrNa sAmrAjya che, Apa ja dharmanA cakravartI cho. nAtha ! te duMdubhinAda sAMbhaLatAM ja te ArtAne amaMda evA AnaMdano anubhava thAya che. he devAdhideva ! duMdubhinAda vinA sarvalokane ekI sAthe kevI rIte khabara ApI zakAya ke "saunA manorathane paripUrNa karanAra jagatanA svAmI padhArI rahyA che." aSTama mahAprAtihArya : chatratrayI 1lokapuruSarUpa mahArAjAnA mugaTamaNi he devAdhideva ! ApanA mastaka upara traNa chatra zobhe che. eka chatra upara bIjuM ane bIjA upara trIjuM, ema upara upara rahela A traNa chatra ApanI ja puNyasaMpattinA pravardhamAna prakarSa samAna che. te traNa chatra batAve che ke ApanI aMdara ja traNe bhuvananI prabhutAno prakarSa samAviSTa che. he devAdhideva ! ApanI mahApuNyasaMpattino krama A rIte che. prathama samyakta pratipatti, te pachI dezavirati ane te pachI sarvavirati ane te pachI vAsa sthAnakanI ArAdhanA vaDe zrI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA athavA chellA janmamAM prathama sarvavirati te pachI kSepaka zreNI, tethI zukla dhyAna, tethI ghAtikarmano kSaya, tethI kevalajJAnanI prApti, te pachI tIrthakara lakSmIno upabhoga ane te pachI sanAtana padanI prApti. he kevalyalakSmIthI sahita alaukika Azcaryane utpanna karanArI ApanI azoka vRkSa AdirUpa mahAprAtihArya lakSmIne joIne koNa Azcarya pAmatuM nathI ? he nAtha ! samyagdaSTi AtmA to e jotAM ja AzcaryathI cakita thaIne paramAnaMdane pAme che, kintu mithyASTi jIvo paNa parama Azcaryane pAme che. he jagatanA svAmI ! mithyASTi jIvo ajJAnI hovAthI ApanA vItarAgAdi guNorUpa vAstavika rahasyane jANatA nathI to paNa sarvabhavanamAM abhuta evA mahAprAtihAryonA darzanathI atyaMta vismayavALA ane alaukika AnaMdAmRtanuM pAna thavAthI upazAMta thayuM che mithyAtvarUpa viSa jeonuM evA teo bodhisamyagdarzanane abhimukha thAya che. he deva ! A ja ApanI sarvopakAritA che. he svAmin ! A mahAprAtihArya lakSmI saune pratyakSa hoya che, jeo A lakSmI joIne atyaMta vismayavALA thAya che, teo ja sarva chamasyone apratyakSa evI kevalajJAnAdi guNasaMpattirUpa mahAlakSmIne bhAvimAM varanArA thAya che. A badhA ja mahAprAtihAryA paNa bhagavaMtanA atizaya ja che. kevaLa cotrIza ja atizayo che evuM nathI, bhagavaMtanA atizayo to anaMta che. cotrIzanI saMkhyA to bALajIvonA avabodha mATe prarUpAya che. 1. lA. 8. 2. glA. 9. 3. vI. sto. pra. 5 zlo. 9 avacUri. 222 arihaMtanA atizayo Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-5 kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita yogazAstra (svo52 TI sahita) yogazAstra (atizayo) athotpatrakevalajJAnasya tIrthakRto'tizayAn caturviMzatyA''bhirAha devastadA sa bhagavAn sarvajJaH sarvadayanantaguNaH / viharatyavanIvalayaM surAsuranaroragaiH praNataH / / 24 / / vAgjyotsnayAkhilAnyapi vibodhayati bhavyajantukumudAni, unmUlayati kSaNato mithyAtvaM dravyabhAvagatam / / 25 / / tatrAmagrahamAtrAdanAdisaMsArasaMbhavaM duHkham / bhavyAtmanAmazeSaM parikSayaM yAti sahasaiva / / 26 / / api koTizatasaMkhyAH samupAsitumAgatAH suranarAdyAH / kSetre yojanamAtre mAnti tadA'sya prabhAveNa / / 27 / / tridivaukaso manuSyAstiryaJco'nye'pyamuSya budhyante / nijanijabhASAnugataM vacanaM dharmAvabodhakaram / / 28 / / AyojanazatamugrA rogAH zAnti tatprabhAveNa / udayini zItamarIcAviva tAparUja: kSiteH paritaH / / 29 / / mArItidurbhikSAtivRSTyanAvRSTiDamaravairANi / na bhavantyasmin viharati sahasrarazmI tamAMsIva / / 30 / / mArtaNDamaNDalazrIviDimbi bhAmaMDalaM vibhoH paritaH / AvirbhavatyanuvapuH prakAzayatsarvato'pi diza: / / 31 / / saMcArayanti vikacAnyananupAdanyAsamAzu kamalAni / bhagavati viharati tasmin kalyANIbhanAyo davAH / / 32 / / anukUlo vAti marut pradakSiNaM yAntyamuSya zakunAzca / 1. prakAza-11, AryA 24 47 mRlapATha anuvAda sahita ahIM Apela che. A varNana AryAvRMdamAM hovAthI bahu ja bhAvavAhI ane geya che. arihaMtanA atizayo 293 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taravo'pi namanti bhavantyadhomukhAH kaNTakAzca tadA / / 33 / / Araktapallavo'zokapAdapaH smerakusumagandhADhyaH / prakRtastutiriva madhukara - virutaivilasatyupari tasya / / 34 / / SaDapi samakAlamRtavo bhagavantaM taM tadopatiSThante / smarasAhAyyakakaraNe prAyazcitaM grahItumiva / / 35 / / asya purastAninadan vijRmbhate dundubhirnabhasi tAram / kurvANo nirvANaprayANakalyANamiva sadyaH / / 36 / / paJcApi cendriyArthAH kSaNAnmanojJIbhavanti tadupAnte / ko vA na guNotkarSa savidhe mahatAmavApnoti / / 37 / / asya nakhA romANi ca vardhiSNUnyapi na hi pravardhante / bhavazatasaMcitakarmacchedaM dRSTveva bhItAni / / 38 / / zamayanti tadabhyaNe rajAMsi gandhajalavRSTibhirdevAH / unidrikusamavRSTibhirazeSata: surabhayanti bhuvam / / 39 / / chatratrayI pavitrA vibhorupari bhaktitastridazarAjaiH / gaGgAzrotastitayIva dhAryate maNDalIkRtya / / 40 / / ayameka eva naH prabhurityAkhyAtuM biDaujasonnamitaH / aGgalidaNDa ivoccaizcakAsti ratnadhvajastasya / / 41 / / asyazaradindudIdhiticAruNi ca cAmarANi dhUyante / vadanArabindasaMpAtirAjahaMsabhramaM dadhati / / 42 / / prAkArAsvaya uccaivibhAnti samavasaraNasthitasyAsya / kRtavigrahANi samyak cAritrajJAnadarzanAnIva / / 43 / / caturAzAvartijanAna yugapadivAnugrahItukAmasya / catvAri bhavanti mukhyAnyaGgAni ca dharmamupadizataH / / 44 / / abhivandyamAnapAdaH surAsuranarogaustadA bhagavAn / siMhAramA pratiSThati bhArayAni pUrvagirizrRGgam / / 45 / / teja:pujA : rasya tadA / trailokyacakravati bhavati cakram / / 46 / / bhuvanapativimAnapatijyoti:pativAnamantarAH savidhe / tiSThanti samavasaraNe jaghanyata: koTiparimANAH / / 47 / / spaSTAH / / 24-47 / / tIrthakarakelinotizayasvarUpamuktam / 214 arihaMtanA atizayo Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazAstra (prakAza-11 : atizayo) jemane kevalajJAna utpanna thayuM che, evA bhagavAna tIrthakaranA cotrIza atizayo covIza (24 thI 47) AryA chaMda vaDe kahe che : te vakhate sarvajJa, sarvadarzI, anaMtaguNanidhAna ane devo-asuro manuSyo tathA nAgakumAra devo vaDe praNAma karAtA te bhagavAna tIrthakara deva pRthvImaMDala para vihAra kare che. 24. te bhagavAna jinacaMdra rAjyanA vaDe (vacanarUpa cAMdanI va) sarva bhavya jIvorUpa kumudone (caMdra vikAsI kamaLone) vikasita kare che ane jema caMdramA kSaNavAramAM aMdhakArano nAza kare tema (ta bhagavAna jinacaMdra) kSaNavAramAM dravya ane bhAva mithyAtvano samUla nAza kara che. 25. temanuM nAma levA mAtrathI bhavya jIvone anAdi saMsAramAM utpanna thayela saMsAramAM prApta thayela pravAhathI anAdi evuM) saghaLuM ya duHkha tatkSaNa ja ekadama saMpUrNa rIte nAza pAmI jAya che. 26. bhakti nimitte AvelA seMkaDo karoDa deva-manuSya tiryaMco te bhagavaMtanA prabhAvathI eka ja yojanapramANa samavasaraNa bhUmimAM sukhapUrvaka samAI jAya che. 27. te bhagavaMtanA dharmabodhaka vacanane deva-manuSya-tiryaMco potapotAnI bhASAmAM samaje che. 28. caMdramAno udaya thatAM ja jema pRthvI para cAre bAju tapanI pIDA zamI jAya che, tema te bhagavaMtanA prabhAvathI sAM yojanamAM sarvatra ugra rogo paNa zAMta thaI jAya che. 29. jema sUrya hoya tyAM aMdhakArano samUha na hoya, tema bhagavaMta vicaratA hoya te kSetramAM mArI, iti duSkALa, ativRSTi, anAvRSTi svaparIkraya, vaira vagere upadravo na hoya. 30. | dizAone sarva bAjuethI prakAzita karatuM ane sUryamaMDalanI zrIne jItatuM evuM bhAmaMDala bhagavaMtanA zarIranI (mastakanI) pAchaLa pragaTa thAya che. 31. te bhagavAna vihAra karatA hoya tyAre kalyANI bhaktivALA devatAo bhagavaMtanAM pagalAM sonAnAM vikasita kamaLo upara ja paDatAM rahe te rIte kamaLone jhaDapathI saMcArita kare che. 3ra. te bhagavaMta vihAra karatA hoya tyAre pavana anukUla vAya che. AkAzamAM gamanAgamana karatAM pakSIo bhagavaMtane pradakSiNA karIne potapotAnA mArge cAlyAM jAya che. mArganI banne arihaMtanA atizayo 225 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAjunAM vRkSo name che ane mArgamAMnA kAMTAo nIcI aNIvALA thaI jAya che. 33. atyaMta lAlakuMpaLovALo vikasita puSponI sugaMdhathI samRddha ane potAnAM puSpo para kIDA karatA) bhamarAonA guMjArava vaDe jANe bhagavaMtanI stuti na karato hoya tevo azoka vRkSa bhagavaMta upara zobhe che. 34. bhagavaMtanA zatru kAmadevane sahAya karavAnA aparAdhanuM jANe prAyazcitta levA mATe AvI hoya tema, te vakhate bhagavaMtanI samupAsanA karavA mATe chae Rtuo eka ja kALe upasthita thaI che. 3pa. bhagavaMtanI AgaLa AkAzamAM UMcethI ninAda karato duMdubhi (potAnA ninAda vaDe) vistarI rahyo che. jANe bhagavaMta sArthavAhanA bhavya jIvonA sArthanA nirvANapurI taraphanA tarata thanArA prayANanI maMgala udyoSaNa na karato hoya ! 36. pAMce ya indriyArthI bhagavaMtanI samIpamAM kSaNavAramAM manojJa thaI jAya che, moTAonI samIpamAM koNa guNotkarSane pAmatuM nathI ? 37. vadhavAnA svabhAvavALA nakha ane roma paNa (bhagavaMtanA) vadhatA nathI, jANe teo (nakha ane roma) seMkaDo bhavomAM saMcita karelA karmano bhagavaMte karela cheda joIne bhayabhIta na thaI gayA hoya ! 38. bhagavaMtanI samIpamAM devatAo sugaMdhI jalanI varSAo vaDe raja (dhULa)ne zAMta kare che ane bhUmine vikasita puSponI vRSTio vaDe saMpUrNa rIte sugaMdhita kare che. 39. gaMgA nadInA traNa pravAhone maMDalAkAra banAvI bhagavaMta upara dhAraNa karyA hoya tema devendro pavitra evA traNa chatra bhagavaMta upara dhAraNa kare che.' 40. 'A eka ja amArA svAmI che', ema kahevA mATe devendra jANe potAno aMgulI-daMDa (eka tarjanI) UMco karyo na hoya, tema bhagavaMtanI AgaLa radhvaja zobhI rahyo che. 41. bhagavaMtanI AgaLa zAradAdAnA caMdramAnAM kiraNa jevA manohara cAmaro vIMjhAI rahyA che, jANe bhagavaMtanA mukhakamaLanI parpapAsanAmAM rAjahaMso samupasthita thayA na hoya ! 42. samavasarAnA virAjamAna bhagavaMtanA traNa UMcA manohara gaDha, vizaSe karIne zobhI rahyA che, jANe zarIradhArI (sAkSAtu) samya-cAritra-jJAna-darzana na hoya ! 43. cAre dizAmAM rahelA loko para ekI sAthe anugraha karavAnI jANe kAmanAvALA 1. zaMkare potAnA mastaka upara gaMgA nadIno eka ja pravAha dhAraNa karyo hato, jyAre A bhagavaMta ja kharA zaMkara sukha karanArA) che. e batAvavA mATe devendroe bhagavaMta para traNa gaMgA pravAha na dhAra ya hAya 226 arihaMtanA aMtizayo Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMta hoya, tema dharmane upadezatA bhagavaMtanAM cAra rUpa thaI gayAM che ! 44. te vakhate sura-asura-manuSya-nAgakumAro vaDe bhaktipUrvaka vaMdAI rahyA che padakamala jemanA, evA bhagavAna udayAcalanA zikhara para sUryanI jema, siMhAsana para adhiSThita thAya che. 4pa. te vakhate sarva digvalayane potAnA tejanI rAzinA vistAra vaDe prakAzita karatA evA te bhagavaMtanI AgaLa zailokyacakravartitvanA cihnarUpa dharmacakra hoya che. 46. bhagavaMtanI pAse samavasaraNamAM jaghanyathI eka karoDa bhavanapati-vaimAnika-jyotiSIvyaMtara devatAo hoya che. 47. arihaMtanA atizayo 227 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-kA kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryaviracita triSaSThizalAkA puruSacaritra gujarAtI bhASAMtara (34 atizayo) prakA. jaina dharma prasAraka sabhA, bhAvanagara. (bhagavAna zrI RSabhadevanA vihAranuM varNana). vizlopakArI zrI RSabhadevajI grAma, khANa, nagara, droNamukha, kabUTa, pAna, maMDaba, Azrama ane kheDAothI paripUrNa pRthvImAM vicaratA hatA. vihArasamayamAM potAnI cAre dizAe savAso yojana sudhI lokonA vyAdhinuM nivAraNa karavAthI varSARtunA meghanI jema jagatanA jIvone zAMti pamADatA hatA. rAjA jema anItinA nivAraNathI prajAne sukha Ape tema uMdara, popaTa vagere dhAnyane upadrava karanArA jIvonI apravRttithI sarvanuM rakSaNa karatA hatA. aMdhakAranA kSayathI sUryanI jema prANIonuM naimittika ane zAzvata vaira zAMta karavAthI sarvane prasanna karatA hatA. prathama sarva rIte svastha karanArI vyavahAra pravRttithI jema lokasamUhane AnaMda pamADyA hato tema hAla vihAranI pravRttithI sarvane AnaMda pamADatA hatA. auSadha ajIrNa ane ati sudhAno nAza kare tema ativRSTi ane anAvRSTinA upadravano nAza karatA hatA. aMtaHzalyanI jema svacakra ane paracakrano bhaya dUra thavAthI tatkALa prasanna thayelA loko temano Agamana utsava karatA hatA. mAMtrika puruSa jema bhUta rAkSasathI rakSA kare che tema saMhArakAraka ghora dubhikSathI sarvanI rakSA karatA hatA. AvA upakArathI e mahAtmAnI sarva loko stuti karatA hatA. jANe aMdara na samAvAthI bahAra AvelI anaMta jyoti hoya tevuM ane sUryamaMDaLane 1. parva 1-2, sarga-6, pR. 204-5. je. sA. vi. maMDaLa, vile pArale, muMbaInA pu. naM. 1239no ahIM upayoga karela che. 228 arihaMtanA atizayo Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jitanAruM bhAmaMDaLa teoe dhAraNa karyuM hatuM. AgaLa cAlatA cakrathI jema cakravartI zobhe tema AkAzamAM AgaLa cAtA asAdhAraNa tejavALA dharmacakrathI teo zobhatA hatA. sarva karmano jaya karavAthI UMcA jayastaMbha jeva, nAnI nAnI hajAro dhajAothI yukta eka dharmadhvaja teonI AgaLa cAlato hato. jANe temanuM prayANocita kalyANamaMgaLa karato hoya tevo potAnI meLe ja nirbhara zabda karato divya duMdubhi temanI AgaLa vAgato hato. AkAzamAM rahelA, pAdapITha sahita ane jANe potAno yaza hoya evA spho - ka nati siMhAsanathI teo zobhatA hatA. devatAoe saMcAra karela suvarNakamala upara rAjahaMsanI jema lIlA rAhita te caraNanyAsa karatA hatA. jANe temanA bhayathI rasAtalamAM pesI javAne icchatA hoya tema nIcA mukhavALA thayelA tIkSNa kaMTakothI temano parivAra AzliSTa thato nahoto. jANe kAmadevane sahAya karavAnA pApanuM prAyazcitta karavAne icchatI hoya tema che Rtuo samakALe temanI upAsanA karatI hatI. cotarapha dUrathI nIcA namatA mArganAM vRkSo, jo ke teo saMjJArahita che to paNa jANe temane namaskAra karatA hoya tevA jaNAtA hatA. mRdu, zItala ane anukULa pavana paMkhAnA vAyarAnI jema temanI niraMtara sevA karatA hatA. svAmIthI pratikULa (vAma) vartanArAnuM zubha thAya nahIM ema jANe jANatA hoya tema pakSIo nIce UtarI svAmIne pradakSiNA karI jamaNI bAjue cAlyA jatA hatA. capaLa taraMgothI jema sAgara zobhe tema karoDonI saMkhyAvALA ane vAraMvAra gamanAgamana karatA sura-asurothI teo zobhatA hatA. jANe bhaktivaza thaI divase paNa prabhAsahita caMdra rahyo hoya tema AkAzamAM rahelA traNa chatrathI teo zobhatA hatA. jANe caMdranAM judAM karelA kiraNonA koza hoya tevA athavA gaMgAnA taraMga jevA zveta cAmaro temanI upara devatAo vaDe DhoLAtA hatA. tapathI pradIpta thayelA ane somya evA lAkho uttama zramaNothI teo nakSatragaNothI caMdramAnI jema vIMTAyelA hatA. jema sUrya dareka sarovaramAM kamalane prabodha (praphullita) kare, tema e mahAtmA dareka gAma ane zaheramAM bhavyajanone pratibodha karatA hatA. AvI rIte vicaratA bhagavAna RSabhadevajI ekadA aSTApada parvate AvyA. ahiMtanA atizayo 229 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-7 zrI nemicaMdrasUri viracita pravacanasAroddhAra sAmprataM 'aTTamahApADiherAI' iti ekonacatvAriMzattamaM dvAramAha - kaMkilli kusumavuTThI, devajhuNi cAmarA''saNAI ca / bhAvalaya bheri chattaM, jayaMti jiNapADiherAiM / / 440 / / idAnIM cauttIsAtisayANaM ti catvAriMzattamaM dvAramAha - 1. rayaroyaseyarahio deho 2. dhavalAiM mNsruhiraaii| 3. AhArA nIhArA adissA 4. surahiNo sAsA / / 441 / / jammAu ime cauro, ekkArasa kammakhayabhavA iNDiM / 5. khette joyaNamette tijayajaNo mAi bahuo'vi / / 442 / / 6. niyabhAsAe naratirisurANa dhammAvabohiyA vANI / 7. puvabhavA rogA uvasamaMti 8. na ya huMti verAiM / / 443 / / 9. dubhikkha 10. Damara 11. dummArI 12. II 13. aibuTThi 14. aNabhivuTThIo / 15. huMti na jiyabahutaraNI pasarai bhAmaMDalujjoo / / 444 / / 16. suraraiyA NiguvIsA maNimayasIhAsaNaM sapayapIDhaM / 17. chattattaya 18. iMdaddhaya 19. siyacAmara 20. dhammacakkAiM / / 445 / / 21. saha jagaguruNA gayaNaTThiyAiM paMcavi imAiM viyaraMti / pAubbhavai asoo 22. ciTThai jatthappahU tattha / / 446 // caumuhamutticaukkaM 23. maNikaMcaNatAraraiyasAlatigaM / 24. navakaNayapaMkayAI 25. ahomuhA kaMTayA huMti / / 447 / / 26. niccamavaTThiyamittA pahuNo ciTThanti kesaromanahA / 1. A graMthanuM mULa anuvAda sAthe ahIM Apela che. A graMtha upara zrI devabhadrasUriziSya zrI siddhasenasUrikRta tattvajJAnavikAsinI nAmanI vistRta TIkA che, teno badho ja padArtha pUrve Apela che. 220 arihaMtanA atizayo Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7. hRtikA paMcavi morabI 28. hRti chabi riDa 448. 29. gaMdhodayassa vuTThI rU. 3 sunA paMcavajJAna 31. diti payAhiNa sauNA 32. pahuNo pavaNo'vi aNukUlo / / 449 / / 33. paNamaMti dummA 34. vajjaMti duMduhio gahIraghosAo / cautIsAisayA savvajiNiMdANa huMti ime / / 450 / / pravacanasAroddhAra ATha jina-prAtihAryo azoka vRkSa, puSpavRSTi, divyadhvani, cAmaro, siMhAsana, bhAmaMDala, duMdubhi ane traNa chatra - e ATha jina-prAtihAryo jaya pAme che. pravacanasAroddhAra gAthA-440 : sarva jinezvara bhagavaMtonA 34 atizayo pravacanasAroddhAra gAthAo-441 thI 450 :- 1. mela, roga ane parasevAthI rahita zarIra 2. dhavala mAMsa ane rudhira 3. AhAra-nIhAra adRzya 4. zvAsa surabhi A cAra atizayo janmathI hoya che. have karmakSayathI thatA agiyAra atizayo kahe che : 5. eka yojana mAtra kSetramAM traNe jagatanA bahu janono samAveza. 6. potapotAnI bhASAmAM manuSya-tiryaMca-devone dharmano avabodha karAve tevI vANI. 7. pUrvotpanna rogo upazame. 8. vera na hoya. 9. durmikSa na hoya. 10. yuddha vagere na hoya. 11. mArI na hoya. 12. iti na hoya. 13. ativRSTi na hoya. 14. anAvRSTi na hoya. arihaMtanA atizayo Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15, :yonA tejane jItato bhAmaMDalano udyota sarva dizAomAM phelAya che. davata 19 atizayo A rIte che : ' 3. pAdapIthI sahita maNimaya siMhAsana. 17. traNa chatra. 18. indradhvaja. 19. zvetacAmaro. 20. dharmacaka. jagadguru bhagavAna tIrthakaranI sAthe e pAMce AkAzamAM sthita hoya che. 21. azoka vRkSano prAdurbhAva thAya che. te paNa vihAra vakhate bhagavaMtanI upara AkAzamAM cAle che ane bhagavaMta samavasaraNamAM hoya tyAre bhagavaMtanI pAchaLa tenuM thaDa hoya che. 22. bhagavaMtanAM cAra rUpa. 2 3. maNikaMcana rajatamaya traNa gaDha. 24. sonAnAM nava kamaLo. 25. keTako adhomukha thAya. 2 . bhagavaMtanA keza, roma ane nakho dIkSA pachI ekasarakhA hoya. 27. pAMca indriyAtha manorama hoya. 28. chae Rtuo manorama hoya. . . sugaMdhI jalanI vRSTi. 3. pAMca raMganAM puSponI vRSTi. 21. pakSIo pradakSiNA Ape. 32. pavana anukUla. 33. vRkSa narma ane ke che. gaMbhIra dhvanivALI duMdubhio AkAzamAM vAge. barDa nindrone A cotrIsa atizayo hoya che. (khI rIte ahIM phakta prAkRta mUla ane teno artha Apela che. vizeSArthIoe vizeSArtha TIkAthI jANI levo. TIkAno badho ja bhAva pUrve karela vistRta varNanamAM AvI gayela che.) darara arihaMtanA atizayo Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-8 zrI vinayavijayajI upAdhyAya viracita lokaprakAza (bhASAMtara sahita)' kAlaloka, sarga-30nA AdhAre prakAzaka : zrI jainadharma prasAraka sabhA, bhAvanagara. lokaprakAza aSTa mahAprAtihArya samavasaraNa na hoya to paNa zrI arihaMtone ATha mahAprAtihArya niyata (avazya) hoya che. 1. azoka vRkSa atyaMta zobhAvALo azoka vRkSa eka yojana vistRta hoya che. tenAM caMcala (hAlatAM) navakomaLa pAMdaDAM jotAM evuM lAge che ke te jANe hAthanA agrabhAga vaDe bhavya jIvone samavasaraNamAM virAjamAna athavA vihArAdithI bhUmikalane pAvana karatA zrI jinendra paramAtmA pAse AvavA mATe AmaMtraNa na Apato hoya. 2. surapuSpavRSTi zrI jinezvara bhagavaMtonI dezanAbhUmimAM devatAo pAMca varNanAM ane jeonuM DIMTa nIce che evAM puSpo jAnu (DhIMcaNa) pramANa vere che. 3. divyadhvani mAlakoza pramukha grAmarAgothI pavitrita evo zrI ahaMtono dhvani, devatAoe karela dhvanithI mizrita thaIne, eka yojana sudhI cAre bAju phelAI jAya che. - 4, cAmara caMdramA samAna ujvala cAmaro vAraMvAra nIce ane UMce thaI rahyA hoya che. teo namana (nIce thavuM) ane unnamana (UMce javuM) vaDe sUcave che ke prabhune namaskAra karavAthI sarjanA UMcI gatine pAme che. 1. A graMthamAM je atizaryA ane prAtihAryonuM varNana che, te ahI Apela che. 2. pR. 312-313. arihaMtanA atizayo rara3 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. siMhAsana ratnothI khacita ane pAdapIThathI sahita evA suvarNa-siMhAsana upara zrI jinezvara bhagavaMta virAjamAna thAya che. vihAra vakhate e siMhAsana bhagavaMtanI AgaLa upara AkAzamAM cAle che. 6. traNa chatra ujvala motIothI zobhatA evA upara upara rahela traNa chatra jagatane vaMdanIya evA bhagavaMtanI upara zobhe che. vihAra vakhate bhagavaMta upara rahIne e traNa chatra bhagavaMtanI sAthe sAthe cAle che. jagatane vaMdanIya zrI bhagavaMta upara rahevAno lAbha potAne maLyo che, tethI ja jANe potAnI grIvA e chatroe upara na karI hoya, ema kavio ukSA kare che. 7. bhAmaMDala bhAmaMDala bhagavaMtanA mastakanI pAchaLa dIpI rahyuM che, jANe rojanA niyata avayaMbhAvI astathI kadarthanAne pAmela sUryamaMDala bhagavaMtanA zaraNe na AvyuM hoya ! 8. duMdubhi 'he loko ! zrI jinezvara bhagavaMta vidyamAna che, to karmajanya kaSTo kyAMthI hoI zake !! ema jANe kahetI hoya tema duMdubhi bhagavaMtanI AgaLa upara AkAzamAM gAje che. A rIte (1) azoka vRkSa, (2)puSparAzi, (3) uttama dhvani,(4) cAmara,(5) Asana, (6) chatra, (7) bhAmaMDala ane (8) bherI, ema prAtihArya-aSTaka che. 34 atizayo svabhAvathI ja upakArI ane cotrIza atizayothI sahita evA zrI tIrthakara bhagavaMto sUryanI jema jagatane dIpAve che. te atizayo A rIte che : ahIM "abhidhAna ciMtAmaNi' gata cotrIza atizayonA varNananuM avataraNa TAMkela che, te pachI kahyuM che ke - "zrI samavAyAMga sUtramAM keTalAka atizayo bIjI rIte varNavyA che te matAMtara jANavuM. cAra atizaya (1) pUjA, (2) jJAna, (3) vacana ane (4) apAyAparAma nAmanA cAra bIjA mahAna adbhuta atizayo te vizlopakArI bhagavaMtone hoya che. 1. pR. 314. 2. pR. 314 zlo. 9798. 224 arihaMtanA atizayo Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha prAtihArya ane A pUjA atizaya Adi cAra atizaya ema zrI arihaMtonA bAra guNa prasiddha che. azoka vRkSa samavasaraNanA madhyabhAgamAM sarva vRkSomAM zreSTha evo azoka vRkSa hoya che. teno vistAra eka yojanAno, zAkhAo vistIrNa ane chAyA gADha hoya che. zrI jinezvara bhagavaMtanI kAyAnA mAnathI te bAra gaNo UMco hoya che. te puSpo, patAkAo, toraNo AdithI sahita hoya che. zrI bhagavaMtanA barobara mastaka upara Ave e rIte traNa chatra te vRkSamAM laTakatAM hoya che. "zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke covIza tIrthakaronA anukrame nyagrodha Adi covIza caityavRkSo hoya che. chellA tIrthaMkara zrI vardhamAna svAmIne "sAla" nAmanuM caityavRkSa hatuM. zrI vardhamAna svAmInA caityavRkSanI UMcAI batrIza dhanuSyanI hatI. temAM 21 dhanuSa pramANa ane sarvaRtuonA phaLavALo azoka vRkSa nIce hoya che ane tenI upara 11 dhanuSa pramANa sAlavRkSa hoya che, e rIte kula batrIza dhanuSanI UMcAI jANavI. prathama jinendrano caityavRkSa traNa gAuno ane bAkInA jinendrano teonA zarIrathI bAra gaNo jANavo. - jinezvaranAM A caityavRkSo chatra sahita, patAkA sahita, vedikA sahita, toraNo sahita ane suro, asuro tathA vyaMtarothI pUjita hoya che. caityavRkSa eTale te vRkSa ke jenI nIce te te tIrthakara bhagavaMtone kevala jJAna utpanna thayuM hoya. samavasaraNa cUrNimAM kahyuM che ke - te azoka vRkSane sarva RtuonA puSyAdi ekasAthe hoya che. (tAtparya ke nIce jinazarIra karatAM dvAdaza guNa UMco devaviracita azoka vRkSa hoya che ane tenI upara te te tIrthakarano caityavRkSa-jJAnotpatti vRkSa hoya che.) devachaMda te azoka vRkSanI nIce arihaMtono devaccheda-upadeza ApavAnuM sthAna hoya che. eTale ke cAra dizAomAM cAra sonAnA siMhAsana hoya che. te siMhAsano dedIpyamAna ratnonI paMktiothI khacita hoya che. te hIrAonA miSathI devatAoe jinanAM darzana mATe jANe. lAkho AMkho na karI hoya ! 1. pR. 262/264. 2. pR. 265266. arihaMtanA atizayo Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dareka siMhAsananI AgaLa prakAzamAna ratnajyoti-samUhothI zobhatuM pAdapITha hoya che. te zrI arihaMtanAM caraNonA samAgamathI jANe ullAsavALuM na thayuM hoya ! pratyeka siMhAsananI upara motIonI zreNIothI zobhatAM traNa chatra hoya che. pratyeka siMhAsananI banne bAju caMdra jevA ujjavala be be cAmarone dhAraNa karanArA ane sarva alaMkArothI vibhUSita be be devatAo hoya che. siMhAsananI AgaLa dareka dizAmAM sonAnA kamala upara saMsthita evuM ane temAM sUryane paNa jitanAruM ekeka dharmacakra hoya che. te batAve che ke - zrI arihaMto traNe bhuvananA dharmacakravarti che. pharAyamAna jyotivALA te dharmacakranuM smaraNa karatAMnI sAthe ja te virodhIonA madane haranAruM che. siMhAsana, dharmacakra, dhvaja, chatra ane cAmara e badhA zrI arihaMta bhagavaMta vihAra karatA hoya tyAre AkAzamArge bhagavaMtanI AgaLa upara cAle che. cAre dizAomAM eka hajAra yojana UMcA cAra mahAdhvaja hoya che. te badhA ghaMTAo, nAnI patAkAo AdithI sahita hoya che. arihaMtanA atizayo Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-9 zrI vijayalakSmI sUriviracita upadezaprAsAda' (bhASAMtara) aindrazreNinataM zAnti-nAthamatizayAnvitam / natvopadezasAkhyaM, granthaM vakSye prabodhadam / / zabdArtha - indronA samUha vaDe vaMdanA karAyelA ane atizayothI yukta evA zAMtinAtha svAmIne namaskAra karIne huM prabodhane ApanArA A upadezaprAsAda nAmanA graMthane kahuM chuM. A prathama zlokamAM "atizayothI yukta" evuM zAMtinAthanuM vizeSaNa ApyuM che. temAM bhagavaMtanA cotrIza atizayo sUcavyA che. te atizayo pUrvAcAryanI gAthA vaDe batAve che. cauro janmmappabhiI, ikkArasa kammasaMkhae jAe / navadasa ya devajaNie, cauttIsaM aisae vaMde / / bhAvArtha - "tIrthakarone janmathI AraMbhIne cAra atizayo, karmanA saMkSayathI utpanna thayelA agiyAra atizayo ane devatAoe karelA ogaNIsa atizayo hoya che. cotrIza atizayavALA bhagavaMtane huM vaMdanA karuM chuM.' te atizayo A pramANe che : 1. tIrthaMkarono deha sarvaloka karatAM zreSTha (lokottara), adbhuta svarUpavAna, vyAdhirahita ane sveda tathA melathI rahita hoya che. 2. tIrthakarono zvAsocchavAsa kamalanA parimala jevo sugaMdhI hoya che. 3. jinezvaronuM mAMsa ane rudhira gAyanA dUdha jevuM ujjavala (dvaita) hoya che. 4. bhagavaMtano AhAra ane nIhAra carmacakSuvALAM prANIone (manuSyAdikane). adazya hoya che, paraMtu avadhi vagere jJAnavALA puruSo vagere to joI zake che. A cAre atizayo bhagavAnane janma samayathI ja hoya che. 1. prastuta graMthanA vibhAga-1, vyAkhyAna-1, pR. 412mAMthI prastuta viSaya lIdhela che. prakA. jaina dharma prasAraka sabhA, bhAvanagara. jaina sAhitya vikAsa maMDaLa, vile pArale, muMbaInA pu. naM. 501rano ahIM upayoga karela che. 2. parasevo arihaMtanA atizayo 227 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have jJAnAvaraNAdika cAra ghAti karmonA kSayathI 11 atizayo utpanna thAya che, te batAve 1. bhagavaMtanA samavasaraNanI bhUmi mAtra eka yojana vistAravALI hoya che, to paNa teTalI bhUmimAM karoDo devatAo, manuSyo ane tiryaMcono samAveza thAya che. teo parasparanA saMkocanI bAdhAthI rahita sukhe bese che. ra. bhagavaMtanI pAMtrIsa guNothI yukta ardhamAgadhI bhASA devatAo, manuSyo ane tiryaMcone potapotAnI bhASAmAM samajAvavAthI dharmano avabodha karanArI thAya che. te vANI eka yojananA samavasaraNamAM rahelAM sarva prANIo dvArA eka sarakhI rIte sAMbhaLavAmAM Ave che. jo ke bhagavaMta to eka ja bhASAmAM upadeza Ape che, paraMtu varasAda pANInI jema te bhASA bhinna bhinna jIvorUpa Azrayane pAmIne te te jIvonI bhASApaNe pariNAma pAme che, te viSe kahyuM che ke - devA daivIM narA nArI, zabarAzcApi zAbarIm / tiryaJco'pi hi tairazcI, menire bhagavagiram / / 1 / / bhagavAnanI vANIne devatAo devI bhASA mAne che, manuSyo mAnuSI bhASA mAne che, bhilla loko potAnI bhASA mAne che ane tiryaMco potAnI (pazupakSInI) bhASA mAne che. AvA prakAranA adbhuta atizaya vinA samakAle aneka prANIone upakAra thaI zakato nathI. A saMbaMdhamAM eka bhillanuM dRSTAMta che. te A rIte - saraHzarasvarArthena, bhillena yugapadyathA / saro natthIti vAkyena, priyAstistro'pi bodhitAH / / sarovara, bANa ane sAro kaMTha-e traNe artha kahevAnI icchAvALA koI bhille "so na0i -sara nathI' e vAkya karIne potAnI traNe strIone samajAvI dIdhI. te dRSTAMta A pramANe che : koI eka bhilla jeTha mahinAmAM potAnI traNa strIone sAthe laIne koI gAma tarapha jato hato. mArgamAM eka strIe kahyuM ke "he svAmI! tame suMdara rAgathI gAyana karo ke je sAMbhaLavAthI mane A mArgano zrama tathA sUryano tApa bahu duHsaha na thAya." bIjI strIe kahyuM ke - "he svAmI ! tame jaLAzayamAMthI kamaLanI sugaMdhavALuM zItaLa jala lAvI ApIne mArI tRSAnuM nivAraNa karo." trIjI bolI ke - "he svAmI ! mane mRganuM mAMsa lAvI ApIne mArI sudhAnuM nivAraNa karo.' A pramANe te traNe strIonAM vAkyo sAMbhaLIne te bhille "so natyi' e eka ja vAkyathI te traNene javAba Apyo. temAM pahelI strI ema 228 arihaMtanA atizayo Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajI ke "mArA svAmI kahe che ke mAro "saro' eTale svara-kaMTha sAro nathI; tethI zI rIte gAna karuM ?' bIjIe dhAryuM ke "saro' eTale sarovara ATalAmAM nathI, eTale kyAMthI pANI lAvuM ?' trIjI samajI ke - "saro' eTale zara-bANa nathI to zI rIte mRgane mArIne tenuM mAMsa lAvI zakAya ?' A pramANe bhillanA eka ja vAkyathI te traNe strIo potAnA mATe ucita uttara sAMbhaLIne svastha thaI. bhagavAnanI vANI to upamArahita tathA vacanane agocara che. te vANIthI aneka prANIo samaje, temAM zuM Azcarya che ! kahyuM che ke - nayasaptazatIsapta-bhaMgIsaMgatisaMgatam / zRNvanto yad giraM bhavyA, jAyante zrutapAragAH / / 2 / / sAtaso nayo ene saptabhaMgInI saMgatithI yukta bhagavaMtanI vANI sAMbhaLIne aneka bhavya prANIo zratanA pAragAmI thAya che. 3. bhagavAnanA mastakanI pAchaLa bAra sUryabiMbanI kAMtithI paNa adhika tejasvI ane manuSyone manohara lAge tevuM bhAmaMDala eTale kAMtinA samUhano udyota prasarelo che. zrI vardhamAna dezanAmAM kahyuM che ke - rUvaM picchaMtANaM, aidullahaM jassa hou mA vigdhaM / / to piMDiUNa teaM, kuNaMti bhAmaMDalaM piTTe / / 2 / / bhagavaMtanuM rUpa jonArAone tenuM atizaya tejasvIpaNuM hovAthI sAmuM jovuM atyaMta durlabha thaI paDe che. tema na thAya te mATe te sarva tejano ekatra piMDa thaIne bhagavaMtanA mastakanI pAchaLa bhAmaMDalarUpe rahe che. tethI bhagavaMtanuM rUpa jonArAo sukhe sukhe bhagavaMtanI sAmuM joI zake che. 4. dayAnA advitIya nidhi samAna bhagavAna je je sthaLe vihAra kare che te te sthaLe sarva dizAomAM pacIza pacIza yojana ane UMce nIce sADAbAra sADAbAra yojana ema savAso yojana sudhImAM pUrve thayelA varAdika rogo nAza pAme che ane navA roga utpanna thatA nathI. 5. upara kahyA pramANe bhagavAnanI sthitithI savAso yojana sudhImAM prANIoe pUrva bhavamAM bAMdhelA ane jAtithI utpanna thayelA (svAbhAvika) vaira paraspara bAdhAkArI thatA nathI. 6. upara kahyA pramANenA savAso yojana sudhImAM itio (sAta prakAranA upadrava) tA dhAnyAdikane nAza karanArA tIDo, sUDA ane udara vagere utpanna thatA nathI. 7. upara kahI teTalI bhUmimAM mArI marakI) duSTa devatAdike karelo utpAta (upadrava) 1. A pramANe agiyAramA atizaya sudhI samajavuM. arihaMtanA atizayo 229 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane akAla mRtyu thatA nathI. 8. teTalI bhUmimAM ativRSTi eTale uparAupara niraMtara varasAda thato nathI, ke jethI dhAnya mAtra kohI jAya. 9. teTalA sthaLamAM anAvRSTi-sarvathA jaLano abhAva thato nathI. teTalA sthaLe dubhikSaduSkALa paDato nathI. 10. potAnA rAjyanA lazkarano bhaya (hullaDa vagere) tathA bIjA rAjya sAthe yuddha vagere thavAno bhaya utpanna thato nathI. A pramANe karmakSayajanya 10 atizayo jANavA. have devatAoe karelA gaNIza atizayo A pramANe che : prabhu vicaratA hoya tyAre AkAzamAM dedIpyamAna kAMtivALuM, dharmano prakAza karanAra dharmacakra AgaLa cAle. AkAzamAM zveta cAmara banne bAju cAle. AkAzamAM nirmala sphaTika maNinuM raceluM pAdapITha sahita siMhAsana cAle. 4. AkAzamAM bhagavAnanA mastaka para traNa chatra rahe. 5. AkAzamAM ratnamaya dharmadhvaja prabhunI AgaLa cAle. sarva dhvajanI apekSAe A dhvaja atyaMta moTA hovAthI te indradhvaja paNa kahevAya che. A pAMce atizayo jyAM jyAM jagadguru bhagavAna vihAra kare tyAM tyAM AkAzamAM cAlyA kare che ane jyAM jyAM bhagavAna bese tyAM tyAM yathAyogya upayogamAM Ave che. eTale ke - dharmacakra tathA dharmadhvaja AgaLanA bhAgamAM rahe che, pAdapITha paga taLe rahe che, siMhAsana upara prabhu bese che, cAmaro vIMjhAya che ane chatro mastaka para rahe che. 6. mAkhaNa jevAM komaLa, suvarNanAM nava kamalo devo race che, temAM be kamaLa upara tIrthakara bhagavaMta potAnA be paga rAkhIne cAle che. bAkInAM sAta kamaLo bhagavAnanI pAchaLa rahe che. temAMthI be be kamaLo kramasara bhagavAnanI AgaLa AvyA kare che. 7. tIrthakaranA samavasaraNa vakhate maNino, suvarNano ane rUpAno ema traNa gaDha devatAo race che. temAMnA mavAnanI pAseno pahelo gaDha (prAkAra) vicitra prakAranAM ratnono vaimAnika devatAo banAve che. bIjA eTale madhya prAkAra suvarNano jyotiSI devo banAve che ane trIjo eTale bahAranI prAkAra rUpAna bhavanapati devatAo race che. 8. tIrthaMkara bhagavaMta jyAre samavasaraNamAM siMhAsana para birAje che, tyAre teonuM mukha cAre dizAomAM dekhAya che. temAM pUrva dizA tarapha mukha rAkhIne prabhu pote ja birAje che. 230 arihaMtanA atizayo Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAkInI traNa dizAmAM bhagavaMtanA prabhAvathI bhagavaMta jevAM ja traNa rUpa devatAo vikurve che. te racavAno hetu e che ke sarva dizAomAM beThelA devo vagerene prabhu pote ja amArI sAme besIne amane upadeza Ape che, evo vizvAsa Ave. 9. jyAM jyAM prabhu sthiti kare che te te sthaLe bhagavaMtanI upara devatAo azoka vRkSa race che. te azoka vRkSa RSabhasvAmIthI AraMbhIne zrI pArzvanAtha svAmI sudhI covIsa tIrthakaro upara temanA potAnA zarIranA mAnathI bAraguNo UMco racavAmAM Ave che ane mahAvIra svAmI upara batrIsa dhanuSa UMco racavAmAM Ave che. kahyuM che ke -- usabhassa tinni gAu ya, battIsa dhaNuNi vaddhamANassa / sesajiNANamasoo, sarIrao bArasaguNo / / 1 / / RSabhasvAmI upara traNa gAu UMco azoka vRkSa hoya che, vaddhamAna mahAvIra) svAmI upara batrIsa dhana UMco hoya che ane bAkInA jinezvaro upara temanA zarIrathI bAraguNo UMcI hoya che. ahIM koI zaMkA kare ke - "Avazyaka cUrNimAM zrI mahAvIra svAmInA samavasaraNanA prastAvamAM kahyuM che ke - so varAyavaM nizcarAga vArasA saMvo viDavruti' - indra jinezvaranI UMcAIthI bAraguNo UMco azoka nAmano zreSTha vRkSa vikrlo; ne ahIM ta batrIza dhanuSa UMco kahyo, te kema saMbhave ?' A praznano uttara e che ke - "Avazyaka cUrNimAM je bAragaNuM UMcAInuM pramANa kahyuM che te kevala azoka vRkSanuM kahyuM che ane ahIM je batrIza dhanuSanuM mAna kahyuM che te sAlavRkSa sahita azoka vRkSanuM pramANa kahyuM che. ahIM paNa azoka vRkSa to bAragaNo ja samajavo. aTale mahAvIra svAmInuM zarIra UMcAImAM sAta hAtha che. tene bAragaNuM karavAthI corAzI hAtha eTale ekavIsa dhanuSa UMco azoka vRkSa ane tenA upara agiyAra dhanuSa UMco sAlavRkSa hovAthI banne maLIne batrIsa dhanuSanuM mAna samajavuM. A pramANe pravacanasAroddhAranI vRttimAM kaheluM che. 10. jyAM jyAM tIrthakara vicare tyAM tyAM kAMTAo adhomukha thaI jAya che, eTale mArgamAM rahelA kAMTAonI aNIo nIcI thaI jAya che. 11. jyAM jyAM bhagavaMta cAle che tyAM tyAM vRkSo bhagavAnane praNAma karatAM hoya tema nIcAM name che. 12. bhagavAna lIlA sahita je sthaLe vicare che, tyAM AkAzamAM devaduMdubhi vAgyA kare che. 13. bhagavaMta jyAM vicare tyAM saMvartaka jAtino vAyu eka yojana pramANa pRthvIne zuddha arihaMtanA atizayo 237 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIne (kacaro vagere dUra karIne) sugaMdhI, zItala ane maMda maMda temaja anukULa vAya che, tethI sarva prANIone te sukhakArI thAya che. te vize zrI samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - "sIvanevi suhaphAseNaM surabhiNA mArueNa joyaNaparimaMDalaM savvao samaMtA saMpamajjii / / " 'zItala sukhasparzavALo ane sugaMdhayukta evo pavana sarva dizAomAM cotarapha eka eka yojana sudhI bhUminuM pramArjana kare che." 14. jagadguru jinezvara bhagavaMta jyAM jyAM saMcAra kare che tyAM tyAM cAsa, mora, popaTa vagere pakSIo pradakSiNA de che. 15. je sthaLe prabhu virAje che tyAM dhULa (raja)zamAvavA mATe ghanasArAdithI yukta gaMdhodakanI vRSTi thAya che. meghakumAra devo A vRSTi kare che. 16. samavasaraNanI bhUmimAM caMpaka vagere pAMca raMganAM puSponI jAnuM pramANa (DhIMcaNa sudhI) vRSTi thAya che. ahIM koI zaMkA kare ke - "vikasvara ane manohara puSponA samUhathI vyApta evI yojanapramANa samavasaraNanI pRthvI upara jIvadayAmAM rasika cittavALA munionuM rahevuM tathA javuM AvavuM zI rIte yogya kahevAya ? kemake tethI to jIvono vighAta thAya." A zaMkA upara keTalAeka evuM samAdhAna Ape che ke - 'te puSpo devoe vidurvelAM hovAthI sacitta ja hotAM nathI.' paraMtu A samAdhAna yukta nathI, kemake te puSpo mAtra vikalAM ja hoya che ema nathI, paraMtu jaLamAM tathA sthalanI upara UpajelAM puSponI paNa devo vRSTi kare che. te viSe AgamamAM paNa kahyuM che ke - biTaTThAiM vi surabhi jalathalayaM divvasumanohAriM / pakiraMti samaMteNa dasaddhavaNaM kusumavAsaMti / / nIcAM bAMTavALAM, sugaMdhavALAM ane jaLa-sthaLamAM utpanna thayelAM ane divya evAM paMcaraMgI puSponI vRSTi devatAo cotarapha vistAra che. A pramANeno siddhAntano pATha joI keTalAeka svamatikalpanAthI evo uttara Ape che ke - "je sthaLe munio bese che te sthaLe devatAo puSpavRSTi karatA nathI', paNa A uttara paNa satya nathI, kemake muni che ke je te doya tyAM ja kASThanI jema sthira teoe besI ja rahevuM joIe, evo kAI , ma nathI. kAraNavaze teonuM gamana-Agamana paNa saMbhava che. ahIM sarva gItArthone mAnya evo uttara e che ke - "jema mAtra eka yojana jeTalI samavasaraNabhUmimAM aparimita sura, asura ane tiryaMcone kAMI paNa bAdhA thatI nathI, tema 1. sUtra-34, atizaya-16 mo 232 arihaMtanA atizayo Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnu pramANa puSyAnA samUha upara munigaNa vagere janasamUhanA cAlavAthI paNa te puSpone kAMI paNa bAdhA thatI nathI, eTaluM ja nahIM kintu jANe amRtarasathI siMcana karAtAM hoya tema te puSpo UlaTAM vizeSa ullAsa (vikAsa) pAmatAM jAya che, kemake anupama evA tIrthakarono prabhAva aciMtya che.' 17 tIrthakaronA mastakanA keza, dADhI, mUcha tathA hAthapaganA nakha vRddhi pAmatA nathI (niraMtara eka ja sthitimAM rahe che). 18. tIrthakaronA samIpe sarvadA ochAmAM ochA eka karoDa bhavanapati vagere cAre nikAyanA devo rahe che. 19. jinezvara bhagavaMta je sthAne vicaratA hoya tyAM niraMtara vasaMta vagere sarva RtuonAM manohara puSpaphaLAdikanI sAmagrI pragaTa thAya che, eTale Rtuo paNa badhI anukUla vate che. A pramANe tIrtha karanA sarve maLIne cotrIza atizayonuM varNana jANavuM. A atizayomAM koI ThekANe samavAyAMganI sAthe kAMI kAMI pheraphAra jovAmAM Ave che, te matAMtara jANavuM matAMtaranuM kAraNa to bhagavAna sarvajJa ja jANe. mULa zlokamAM gatizayanvitam' atizayoe karIne yukta evuM je pada kaheluM che tenI A vyAkhyA karavAmAM AvI. evA atizayovALA vizvasena rAjAnA kulamAM tilaka samAna ane acirA mAtAnI kukSirUpI zakti (chIpa)ne viSe muktAphaLa (motI) samAna soLamAM tIrthakara zrI zAMtinAtha svAmIne namaskAra karIne eTale mana-vacana-kAyAnI zuddhithI praNAma karIne aneka zAstranA anusAre A upadezaprAsAda graMtha racuM chuM. arihaMtanA atizayo 2 33 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-10 zrI pratikramaNasUtra-prabodhaTIkA | (bhAga-1) le. dhIrajalAla TokarazI zAha prakAzaka : jaina sAhitya vikAsa maMDaLa, vile pArale, muMbaI. pR. 13/15 34 atizayo 1. lokottara adbhuta svarUpavAna deha. 2. sugaMdhita zvAsocchavAsa. 3. mAMsa ane rudhiranI dUdhanI mAphaka svaitatA. 4. AhAra ane nIhAranuM carmacakSuovALA mATe adeyapaNuM. 5. samavasaraNanI racanA. 6. arthagaMbhIra vANI. 7. bhASAnI sarvadezIyatA. 8. AsapAsanA vistAramAMthI jvarAdi rogono nAza. 9. parasparanA veranI zAMti. 10. pAkano nAza karanArI tIDa vagere itino abhAva. 11. upadravono virAma. 12. ativRSTinI anutpatti. 13. anAvRSTinI anutpatti. 14. duSkALanI anutpatti. 15. svacakrabhaya ane paracakrabhayano asaMbhava. A agiyAra atizayo jJAnAvaraNIyAdi karmanA kSayane lIdhe utpanna thAya che. 234 arihaMtanA atizayo Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. dharmacakranuM pharavuM. 17. cAmaranuM vIMjhAvuM. 18. pAdapITha sahita siMhAsananuM cAlavuM. 19. traNa chatronuM dhAraNa thavuM. 20. ratnamaya dharmadhvajanuM AgaLa AgaLa cAlavuM. 21. svarNakamalanI racanA thavI. 22. samavasaraNanI AsapAsa traNa prakAranA gaDho racavA. 23. upadeza samaye judI judI cAra dizAmAM prabhunAM cAra mukho dekhAvAM. 24. azoka vRkSanI racanA thavI. 25. mArgamAM rahelA kAMTAonuM adhomukha thavuM. 23. vRkSoe DALIo jhukAvIne namana karavuM. 27. devaduMdubhinuM vAgavuM. 28. saMvartaka jAtinA pavananuM vahevuM (ke je kacaro Adi dUra karIne sarvane sukhadAyaka thAya che.) 29. pakSIo vaDe pradakSiNA thavI. 30. gaMdhodakanI vRSTi thavI. 31. paMcaraMgI divya puSponI vRSTi thavI. 32. zrI tIrthaMkaradevanA mastakanA keza, dADhI, mUcha tathA hAtha-paganA nakhonI vRddhi na thavI. 33. karoDo devonuM samIpamAM rahevuM. 34. Rtuo anukUla manohara banavI. A ogaNIza atizayo devatAkRta hoya che. (atizayonI A gaNanA zrI hemacaMdrAcAryakRta abhiyAna ciMtAmaNinA AdhAre ApelI che.) 1. jaghanyathI eka karoDa devatAo bhagavaMtanI sevAmAM sadA bhaktipUrvaka samupasthita hoya che. arihaMtanA atizayo Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-11 AyariyasirivimalasUriviraiyaM paumacariyaM hiMdIaNuvAyasahiyaM (prathama bhAga pR. 10-11) saMpAdana - DaoN. harmana je kobI saMzodhaka ane punaH saMpAdaka - muni puNyavijaya hiMdI anuvA65 -- prA. zAMtidAra ma. po21, ama.me., zAstrAyArtha. 54126 --- prAkRta graMtha 5256, vaa2|9|sii-5. ruhiraM khIrasavaNNaM malaseyavijajjiyaM surabhigandhaM / dehaM salakkhaNaguNaM, ravippabhaM ceva aivimalaM / / 31 / / nayaNA phandaNarahiyA, nahakesA'vaTThiyA ya niddhAya / joyaNasaya samantA, mArIi vivajjio deso / / 32 / / jatto Thavei calaNe, tatto jAyaMti sahasapattAI / phalabharanamiyA ya dumA, sAsasamiddhA mahI hoi / / 33 / / AyarisasamA dharaNI, jAyai iha addhamAgahI vANI / sarae va nimmalAo, disAo rayareNurahiyAo / / 34 / / ThAyai jattha jiNindo, tattha sIhAsaNaM rayaNacitaM / joyaNaghosamaNaharaM, dunduhi surakusumabuTThI ya / / 35 / / evaM so muNivasaho aTThamahApADiherapariyario / viharai jiNinda bhANU, vohinto bhaviyakamalAI / / 36 / / 1. A graMthanA prAraMbhamAM zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra prabhunA atizayonuM varNana che. te mULapATha sahita ahIM gujarAtImAM rajU karela che. 239 arahaMtanA atizayo Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumacariyuM (bhagavaMtanA atizayo) rudhira - (rakta) dUdha jevuM zveta che.' deha - mela ane parasevAthI rahita, sugaMdhavALo, sarva uttama lakSaNo ane guNavALo, sUrya samAna tejasvI ane ati nirmala che. AMkho - nirnimeSa (spaMda-palaka rahita) che. nakho ane vALa - avasthita ane snigdha che. cAre bAjuno so yojana sudhIno pradeza-mArI vagere rogo - upadravothI rahita che. sahastradala kamaLo - jyAM bhagavaMta paga mUke che, tyAM paga nIce nirmita thAya che. vRkSo - phaLonA bhArathI namela che. pRthvI - dhAnyathI paripUrNa che. bhUmi - darpaNa jevI svaccha thaI jAya che. vANI - ardhamAgadhI che. dizAo - zaradaRtunI jema raja ane reNuthI rahita che. ratnakhacita siMhAsana - jyAM bhagavAna bese che, tyAM goThavAI jAya che. dubhi - eka yojana sudhI manohara ghoSa kare che. puSpavRSTi - devatAo kare che. A rati aSTa mahAprAtihAyArthe pArakArata yukta ta munivRSabha jinendra-divAkara bhavya janarUpa kamaLone vikasAvatA vihare che. 1. ahIMthI zarU thatI vAkya-racanAmAM je vastu mukhya che, tenuM nAma prathama lakhela che. arihaMtanA atizayo 2 37 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-12 zrI yativRSabhAcArya viracita tiloyapaNNattI caturtha mahAdhikAra, gAthA-895928. tiloyapaNI (34 atizayo) janmathI ja sAthe rahenArA 10 atizayo : 1. sveda rahitatA 2. nirmala zarIratA 3. dUdha jevuM dhavala rudhira 4. vaja RSabhanArA saMhanana 5. samacaturasasaMsthAna 6. anupama rUpa 7. nRpacaMpakasamAna uttama gaMdhanuM dhAraNa 8. eka hajAra ATha lakSaNo 9. anaMta bala-vIrya 10. hita, mita ane madhura bhASaNa ghAtikarmanA kSayathI utpanna thatA ane kevalajJAna pachI pragaTa thatA 11 atizayo : 1. potAnI pAsethI cAre dizAomAM so yojana sudhI subhikSatA 2. AkAzagamana 3. hiMsAno abhAva 4. bhojanano abhAva 5. upasargano abhAva 6. sarva tarapha mukha karIne sthita hovuM 1. A graMtha lokaprakAza jevo saMgraha graMtha che. digaMbara jaina saMpradAyane mAnya atizayo ane prAtihAryonuM nirUpaNa A graMthamAM je rIte che, te rIte ahIM gujarAtImAM Apela che. 238 arihaMtanA atizayo Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. chAyA rahitatA 8. nirnimeSa dRSTi 9. vidyAonI izatA 10. sajIva hovA chatAM paNa nakha romonuM na vadhavuM 11 thI 18 mahAbhASAo, 700 zudra bhASA ane saMjJI jIvonI samasta akSara anarAtmaka sarva bhASAomAM tAlu, dAMta, oTha ane kaMThanA vyApAra vinA eka ja kALe bhavya jIvone upadeza Apavo. bhagavAna zrI jinendra paramAtmAnA svabhAvathI asmalita ane divyadhvani traNa saMdhyAe nava muhUrta sudhI nIkaLe che. ane eka yojana sudhI jAya che. e sivAya zrI gaNadhara bhagavaMta, indra, cakravartI vagerenA praznane anurUpa arthanA nirUpaNa mATe e dhvani zeSakALamAM paNa nIkaLe che. devakRta 13 atizayo : 1. zrI tIrthakara bhagavaMtonA mAhAbhyathI saMkhyAtA yojano sudhI vana, asamayamAM ja pAMdaDAM, puSpo ane phaLonI vRddhithI saMyukta thAya che. 2. kAMTA, kAMkarA vagerene dUra karato sukhadAyaka pavana vaheto rahe che. 3. jIvo vairabhAvano tyAga karI maitrIbhAvathI rahe che. 4. teTalI bhUmi darpaNa jevI svaccha ane ratnamaya banI jAya che. 5. saudharmaindranI AjJAthI meghakumAra devo sugaMdhi jalanI varSA kare che. 6. devatAo vaikriya zaktithI phaLonA bhArathI namelAM suMdara vRkSo ane java Adi sasyo-khetaramAM Ugela dhAnya)nI racanA kare che. 7. sarva jIvone nitya AnaMda utpanna thAya che. 8. vAyukumAra deva vakriya zaktithI zItala pavana calAve che. 9. kUvAo, taLAvo vagere nirmala jalathI paripUrNa thaI jAya che. 10. AkAza dhumADo, ulkApAta AdithI rahita thaI jAya che. 11. sarva jIvone rogAdinI bAdhA thatI nathI. 12. yakSendrAnAM mastako para rahela ane kiraNothI ujjavala evAM cAra divya dharmacako joIne loko Azcaryacakita thAya che. 13. zrI tIrthakara bhagavaMtanI cAre dizAomAM (vidizAothI sahita) chappana suvarNakamala, eka pAdapITha ane vividha prakAranAM pUjanadravyo hoya che. arihaMtanA atizayo 239 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa mahAprAtihArya 1. azoka vRkSa - zrI RSabhadeva Adi tIrthakara bhagavaMtone je vRkSa nIce kevalajJAna thAya che, te ja vRkSa teone azoka vRkSa kahevAya che. zrI RSabhAdinA azoka vRkSo A rIte hatAM : nyagrodha, saptavarNa, zAla, sarala, priyaMgu, priyaMgu, zirISa, nAga, akSa, dhUlI, palAza, taMdU, tilaka, pIpaLa, dadhiparNa, nandI, tilaka, Amra, kaMkali, caMpaka, bakula, meSazaMga, dhava ane zAla. A azoka vRkSo laTakatI mALAothI sahita, ghaMTAonA samUhothI ramaNIya ane pallava, puSpa AdithI namI gayelI zAkhAothI zobhatAM hoya che. azoka vRkSa zrI tIrthakara bhagavaMta karatAM bAra gaNo UMco hoya che. A azoka vRkSane joIne indranuM citta paNa potAnA ughAnavanomAM ramatuM nathI. 2. chatra-sarva tIrthakarone caMdramaMDala jevA ujjavala ane muktAphaLonA (motInA) samUhanA prakAzathI sahita traNa chatra zobhatA hoya che. 3. siMhAsana-te tIrthakaronuM nirmala sphaTika ratnathI nirmita ane utkRSTa ratnonA samUhathI khacita je vizALa siMhAsana hoya che, tenuM varNana karavA mATe koNa samartha che ? 4. bhaktagaNIthI veSTitatA-gADha bhaktimAM Asakta, hAtha jADelA vikasita mukha kamaLavALA gaNA (janasamUha) pratyeka tIrthakarane vIMTaLAIna (gherIne) rahelAM hoya che. 5. devaduMdubhi - 'viSaya-kaSAyamAM anAsakta ane mohathI rahita thaIne zrI jinaprabhunA zaraNe jAo,' ema bhavya jIvone kahevA mATe ja jANe duMdubhi vAgha gaMbhIra zabda na karatuM hoya ! 6. puSpavRSTi - zrI jinendra bhagavAnanAM caraNakamaLonA mUlamAM uttama bhaktiyukta devoe karela puSpavRSTi thAya che. puSpo ruNaruNa karatA bhamarAothI vyApta hoya che. 7. bhAmaMDala - darzana mAtranI sAthe ja sarva lokone seMkaDo bhavonuM jJAna (jAti smaraNa) karAvanAra ane karoDo sUya samAna ujjavala zrI tIrthakara bhagavaMtonuM prabhAmaMDala jayavaMtu vate che. 8. cAmara mRNAla, kuMdapuSya, caMdramA ane zaMkha samAna zveta ane narmalA devatAonA hAtho vaDe vIMjhAtA cAmaro vaDe bhakti karAtA zrI jinendra bhagavaMta jayavaMtA varte che. cotrIza atizayone prApta, ATha mahAprAtihAryathI saMyukta, bhavya jIvonA mozana karanArA ane traNa bhuvananA nAtha evA zrI tIrthakara bhagavaMtone huM namaskAra karuM chuM. 240 arihaMtanA atizayo Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-13 udyotanasUri viracita kuvalayamAlA (gurjarAnuvAda) rAmavasaraNanuM varNana samavasaraNa samaye devapravRtti tyAre bharatakSetramAM zrI dharmanAtha bhagavAnanuM tIrtha pravartI rahyuM hatuM. e samaye deva senApatie karAvelo ghaMTanAdano paDagho UchaLyo. te paDaghAnAM pulo athaDAvAthI devaghaMTo vAgavA lAgyA ghaMTAravathI bAkInAM devavAjiMtro paNa vAgavAM zarU thayAM. tenA zabdathI davayuvatIo huMkAra rA karavA lAgI. huMkAra zabdanA zravaNathI vismita banelA devo priyAnA mukha upara capaLa dRSTi sthApana karavA lAgyA. capaLa najare jovAthI gaMdharvanA gItaravamAM bhaMga paDyAM. bhaMga paDavAthI apsarAonAM nRtyanAM tAla, laya, mArga vagere nAza pAmyA ane tethI lAbhAyamAna thayelI apsarAonA kalarava zabdathI AkAza- maMDaLa bharAI gayuM. e pramANe devabhavanomAM aNadhAryo AsanakaMpa thayo, kolAhala UchaLyo ane teno paDagho phelAyo eTale suravaroe pUchyuM, "are A zuM che ?' eTale pratihArIe vinaMtI pUrvaka kahyuM, "he deva ! jaMbudvIpanA dakSiNa bharatakhaMDanA madhyabhAgamAM jemane kevaLajJAna utpanna thayuM che te zrI dharmanAtha tIrthakara vicarI rahelA che. tethI temanA samavasaraNamAM bhaktithI namelA mastakavALA devasamUhathI parivarelA indra mahArAjanI sAthe javuM joIe.' te sAMbhaLI sarva devoe sudharma che jemano evA dharmajinezvarane namaskAra ho," ema kahI namaskAra karyA. tema karIne indra vagere devo taiyAra thayA. te kevI rIte jema ke - ekadama UMce doDatA zreSTha ratho, bIjAM ghaNAM vAhano ane vimAnothI AkAzamArga rokAI gayo che. atyaMta AnaMdavALA devo kalarava karI rahyA che ane harSavaza banI ekasAthe bUmo pADI rahyA che. devonI prauDha devAMganAo vilAsapUrvaka dhavala maMgala gIto gAI rahI che ane ratnanAM banAvelAM nupUranI ghUgharIonA raNakAra thaI rahyA che. uttama zaMkha, paDaha, 1. A graMtha (pR. 16162)mAMthI eka ja devatAe bhaktipUrvaka racela zrI dharmanAtha tIrthakara bhagavaMtanA samavasaraNanuM varNana ahIM Apela che. devatAo kevA utsAha ane AnaMdapUrvaka bhagavaMta tarapha AvavA mATe nIkaLe che, te varNana ahIM khAsa vAMcavA jevuM che. vizeSArthIo mATe mUla prAkRta graMtha paNa jovA jevo che. prAkRta graMtha (prakAzaka : siMdhI sirIjha, bhAratIya vidyAbhavana, muMbaI, pR. 9, pati-10 thI pR. 97, paMkti-24 sudhI) arihaMtanA atizayo 242 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bherI, jhAlara vageranA madhura zabdonA paDadhA saMbhaLAI rahelA che. nArada, tuMbaruM, vINA, veNu vagerenA madhura dhvani thai rahelA che. utkRSTa siMhanAdanA zabdo uchaLI dizAmaMDaLane pUrI de che. A pramANe kIDA ane zabda karatAM jemanAM aMgamAM harSanAda samAto nathI tevA devA prabhunA samavasaraNa tarapha jaI rahyA hatA. e pramANe teo caMpApurImAM pahoMcyA. pasAra deva ina mahArAjane vinaMtI karI ke - "he deva ! jo ApanI anujJA hoya to huM ekalo ja zrI dharmanAtha prabhunuM samavasaraNa banAvuM. indra mahArAje kahyuM, "bhale, ema ho !" Ama kahetAMnI sAthe zuM thayuM ? jema ke - samavasaraNanI racanA eka yojanabhUmimAM dhamadhamato vAyu tIkSNa kAMkarA, tRNa, dhULa vagere nakAmI vastuono kacaro sApha karavA lAgyo. pavanathI UDatI dhULane zAMta karavA, sugaMdhI gaMdhayukta ane jenAM vAdaLAM dekhAtAM nathI evo varasAda varasavA lAgyo. tyAra pachI puSpAsanAM biMdumAM lubdha bhramara zreNionA guMjArava jenI upara thaI rahelA che, evAM kalpavRkSanAM phUlanA DhagalA, dITAM nIcenI bAju rahe tevI rIte, paDavA lAgyAM. pachI te devanA parivAre, vividha prakAranAM raMgavALAM maNiratnanAM kiraNa ekatra thavAthI banelA meghadhanuSyanI zobhAno dekhAva Apato suMdara gaDha banAvyo. A prathama gaDhanI tarata bahAra uttama divya suvarNathI banAvelAM, ratnathI prakAzita zikharavALo bIjo gaDha devatAe racyo. tenA TUMkA aMtare skurAyamAna kAMtivALAM UMcA zikharothI zobhato trIjo gaDha rajatamaya paNa jaladI banAvyo. pachI UMcA suvarNanA toraNavALA zikhara para zreSTha maNinA banAvela varAha, hAthI, siMha, ghoDA, sarabha, sasalAM, sAbara vagere jemAM AlekhelAM che tevI pharakatI dhvajAothI yukta, maNionI ghaDelI pUtaLIonI zobhAthI zobhato, jyAM cAmaro vIMjhAI rahelA che, sugaMdhI maheka mArato dhUpa saLagI rahelo che, lAMbI puSpanI mALAo laTakI rahelI che ane nAnI dhvajA pharakI rahela che evo tathA motIonI manohara mALAothI yukta dvAra samUha tatpaNa banAvyo. tyAra pachI zreSTha kanakapadmathI vibhUSita, vikasita nIlakamala ane puSpothI suzobhita, ati nirmaLa jaLathI bharelI vApikAonI kAronI pAse racanA karI. te pachI pavanathI kaMpatAM pallavovALA ane vikasita puSponI sugaMdhavALA uttama AMbA, caMpA, azoka vagere sArI jAtanAM vRkSovALAM vananA madhyabhAgamAM te deva UMcuM, maruparvata jevuM sthira, zreSTha ane maNimaya evuM bhagavaMtanuM siMhAsana banAvyuM. tyAra pachI prasarelAM kiraNovALuM jhaLahaLatuM prabhunuM bhAmaMDala racyuM. eTalAmAM ekadama devatAoe uttama duMdubhi vagADI. te pachI komaLa navapallavanI zreNiyukta, pavanathI kaMpatA, gucchAothI zobhatA ane prabhunAM zarIra karatAM bAra gaNA 24 2 arihaMtano atizayo Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uMcA manohara azoka vRkSanI racanA karI. te pachI tribhuvananA svAmIpaNAnA cihnarUpa caMdranI zreNI mAphaka ujjavala ane sphaTikamaya traNa chatranI racanA karI. banne bAju zakrendra ane izAnendra be cAmara DhALavA lAgyA, utkRSTa siMhanAda thavA lAgyo ane divyapuSponI vRSTi thaI. e vakhate dharmanAtha tIrthakara bhagavaMta davanirmita suvarNa kamaLo upara paga sthApana karatAM karatAM killAnA pUrvAramAMthI praveza karyo. te pachI devatAo vaDe khavAtA bhagavaMta caityavRkSane traNa pradakSiNA ApI. bhagavaMta pUrvAbhimukha beThA. traNa dizAmAM prabhunA rUpa jevAM traNa rUpa prabhunA prabhAve banI gayAM. parSadA tyAra pachI gaNadharo prabhune namana karI emanI jamaNI bAju beThA. temanI pAchaLa kevaLIo ane bAphInA sAdhuo samavasaraNanI parSadAmAM beThA. pachI vaimAnika devI, sAdhvI ane bIjA beTAM. koI jagyA para vaimAnika devo, koI jagyA para bhavanapati devA, koI jagyA para jyotiSa devo ane koI jagyA para vyaMtara devo hatA. koI jagyA para vyaMtara devIo, koI jagyA para jyotiSa devIo, koI jagyA para nagara loko ane koI jagyA para rAjA ane indro hatA. janmathI paraspara veravirodhavALAM sarva prANIo killAnI aMdara vaira virodha choDIne nirbhayapaNe beThAM hatAM. A pramANe dharmanAtha bhagavAnanA samavasarAmAM eka yojana sudhI niyaMtraNa rahita, vikathA vagaranAM, varamukta ane bhaya rahita sarve beThAM hatAM. pachI bhagavAna yojanagAminI vANIthI "namo titvasa' evuM gaMbhIra ane madhura vacana bolyA. bhagavaMta ATaluM bolyA tyAM to surendro, asurendrA vagaree hastakamalanI aMjalInI zobhA sAthe jinendrane namaskAra karyA. sarve saMjJI paMcandriya jIvone vize prabhunI eka ja bhASA darekane potapotAnI bhASAmAM pariName che. nALiyA vagere paNa prabhunA upadezamAM vikalpa ke zaMkArahita banI jAya che. 1-2-3-4 A badhAM kArasamUhanAM vizeSaNo che. arihaMtanA atizayo ra4 3 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-14 18 doSothI rahita te ja bhagavAna tapogaNagaganadinamaNi-nyAyAMbhonidhi-zrImada-vijayAnandasUrIzvarajI prasiddha nAma zrI AtmArAmajI mahArAja viracita jaina tattvAdarza (pUrvArdha) jaina tattvAdarza ___ e pUrvokta cAra mUlAtizaya ora ATha prAtihArya evaM bArAM gaNoM karI virAjamAna arhanta bhagavanta paramezvara hai / aura aThAraha dUSaNa kara ke hita hai / so aThAraha dUSaNoM ke nAma do zloka kara ke likhate haiN| antarAyA dAnalAbhavIryabhogopabhogagAH / hAso ratyaratI bhItirjugupsA zoka eva ca / / kAmA mithyAtvamajJAnaM nidrA cAviratistathA / rAgo dveSazca no doSAsteSAmaSTAdazApyamI / / (abhi. ciM. kAM. 1, zlo. 72-73) ina donoM zlokoM kA artha : 1. 'dAna dene meM antarAya' 2. 'lAbhagata antarAya', 3. 'vIryagata antarAya', 4. jo eka berI bhogiye so bhoga-puSpamAlAdi, tadgata jo aMtarAya so 'bhogAntarAya', 1. pR. 8.15thI jo pani 12: 3ta 28 7, bhASA 5. AtmArAma ma.nI potAnI cha. / jo karma AtmA ke dAna, lAbha, vIrya, bhoga aura upabhoga rUpa zaktiyoM kA ghAta karatA hai use antarAya karma kahate haiM / usake dAnAntarAya, lAbhAntarAya, vIryAntarAya, bhogAntarAya aura upabhogAntarAya ye pAMca bheda hai| 1. dAna kI sAmagrI upasthita ho, guNavAn pAtra kA yoga ho aura dAna kA phala jJAta ho to bhI jisa karma ke udaya se jIva ko dAna karane kA utsAha nahIM hotA vaha 'dAnAntarAva' hai| 2. dAtA udAra ho dAna kI vasta upasthita ho yAcanA meM kazalatA ho to bhI jisa karma ke udaya se yAcaka ko lAbha na ho sake vaha lAbhAntarAya hai / athavA yogya sAmagrI ke rahate have bhI jiAsA karma udaya se jIva kI abhISTa vastu kI prApti nahIM hotI, usako 'lAbhAntarAya' kahate haiM / 3. vIrya kA artha sAmathya hai / balavAna ho, nIroga ho aura yavA bhI ho tathApi jisa karma udaya se jIva eka tRNa ko bhI TeDhA na kara sake vaha 'vIryAntarAya' hai / 4. bhoga ke sAdhana maujUda hAM, vairAgya bhI na ho, to bhI jisa karma ke udaya se jIva bhogya vastuoM ko bhoga na kara sake vaha 'bhogAntarAya' hai / 244 arihaMtanA atizayo Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. joM bAra bAra bhogane meM Ave so upabhoga strI Adi, ghara Adi, kaMkaNa kuNDalAdi, tadgata jo antarAya so upabhogAntarAya'. 6. 'hAsya'-hasanA, 7. rati' - padArthoM ka Upara prIti, 8. 'ati' - rati se viparIta so ati, 9. bhaya' -- sapta prakAra kA bhaya, 10. 'jugupsA' - ghRNA malIna vastu kA dekhakara nAka caDhAnA, 11. 'zoka' -- citta kA vikalapanA, 12. 'kAma' - manmatha, strI-puruSanapuMsaka ina tInoM kA verdAvakAra, 13. 'mithyAtva' - darzana moha- viparIta zraddhAna, 14. ajJAna'mRDhapanA, 15. "nidrA' sonA, 16. viti'- pratyAkhyAna se rahitapanA. 17. 'rAga'- pUrva sukhoM kA smaraNa aura pUrva sukha va tisaka sAdhana meM gaddhipanA, 18. 'dveSa' - pUrvaduHkhA kA smaraNa aura pUrvaduHkha vA tisa ke sAdhana viSaya krodha / yaha aThAraha dUSaNa jina meM nahIM so arhanta bhagavanta paramezvara haiM / ina aThAraha dUSaNa meM se eka bhI dRSaNa jisa meM hogA so kabhI bho arhata bhagavaMta paramezvara nahIM ho sakatA / aThAraha doSA kA mImAMsA : prazna : dAnAntarAya ke naSTa hone se kyA paramezvara dAna detA hai ? aru lAbhAntarAya ke naSTa hone se kyA paramazvara ko bhI lAbha hotA hai ? tathA vIryAntarAba ke naSTa hone se kyA paramezvara kti dikhalAtA hai ? tathA bhAgAntarAya ke naSTa hona se kyA paramezvara bhoga karatA hai ? upabhAgAntarAya ka naSTa hAne se - kSaya hAna sa kyA paramazvara upabhAga karatA hai ? uttara : pUrvokta pAMcoM bidhnoM ke kSaya hone se bhagavanta meM pUrNa pAMca zaktiyA~ prakaTa hotI hai / jaise - nirmala cakSu meM paTalAdika bAdhakA ke naSTa hone se dekhane kI zakti pragaTa ho jAtI hai, cAhe dekhe cAha na dekhe parantu zakti vidyamAna hai / nA pAMca zaktiyoM se rahita hogA vaha paramazvara kaise ho sakatA hai ? chaThA dUSaNa 'hAsya' - jo haMsanA AtA hai so apUrva vastu ke dekhane se vA apUrva vastu ke sunane se vA apUrva Azcarya ke anubhava ke smaraNa sa AtA hai ityAdika hAsya ke nimitta kAraNa haiM tathA hAsyarUpa pohakarma kI prakRti upAdAna kAraNa hai / so e donoM hI kAraNa arhanta bhagavanta meM nahIM hai / prathama nimitta kAraNa kA saMbhava kese hove ? kyoMki arhanta bhagavaMta sarvajJa, savadI haiM, unake jJAna meM koI apUrva esI vastu nahIM jisa ke dekhe, sune, anubhave Azcarya hAve / isa ma kAI pAsya kA nimitta kAraNa nahIM / aura moha karma to ahaMnna bhagavanta ne sarvathA nayA re yo upAdAna kAraNa kyoM kara saMbhave ? isa hetu se ahaMnta meM hAsyarUpa davA nahIM / ra jA hasanazIla hogA so avazya asarvajJa, asavadazo aura moha karI saMyukta hogA : mo ma'dhara kaise hove ? 5. upabhoga kI sAmagrI maujUda ho, viratirahita ho tathApi jisa karma ke udaya se jIva upabhogya padArthoM kA upabhoga na kara sake vaha 'upabhogAntarAya' hai| arihaMtanA atizayo 245 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtavAM dRSaNa rati' hai / jisakI prIti padArthoM ke Upara hogI so avazya suMdara zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparza, strI Adi ke Upara prItimAna hogA, so avazya usa padArtha kI lAlasAvAlA hogA, aru jo lAlasAvAlA hAgA sA avazya usa padArtha kI aprApti se duHkhI hogA / vaha arhanta paramezvara kesa ho sakatA hai ? AThavAM dUSaNa 'arati' hai - jisakI padArthoM ke upara aprIti hogI so to Apa hI aprItirUpa duHkha karI duHkhI hai / so arhanta paramezvara kaise ho sake ? navavAM dRSaNa bhaya' hai - sA jisane apanA hI bhaya dUra nahIM kiyA vaha arhanta paramezvara kaise hove ? dasavAM dRSaNa 'jugupsA' hai - so malona vastu ko dekha ke ghRNA karanI-nAka caDhAnI, so paramezvara ke jJAna meM sarva vastu kA bhAsana hotA hai / jo paramezvara meM jugupsA hove to baDA duHkha hove / isa kAraNa te jugupsAmAna arhanta bhagavaMta kaise hove ? gyAravAM dRSaNa 'zoka' hai - so jo Apa hI zokavAlA hai so paramezvara nahIM / bAravAM dRSaNa 'kAma hai -- so jo ApahI viSayA hai, striyoM ke sAtha bhoga karatA hai, tisa viSayAbhilASI ko kauna buddhimAna puruSa paramezvara mAna sakatA hai ? teravAM dRSaNa mithyAtva' hai - so jo darzana mohakarI lipta hai so bhagavaMta nahIM / codavAM dUSaNa 'ajJAna' hai - so jo ApahI mUDha hai so arhanta bhagavaMta kaise ? paMdaravAM dRSaNa nidrA' hai - so jo nidrA meM hotA hai, so nidrA meM kucha nahIM jAnatA aura arhanta bhagavAna to sadA sarvajJa hai, so nidrAvAn kaise hove ? solayAM dRSaNa apratyAkhyAna' hai - so jo pratyAkhyAna rahita hai voha sarvAbhilASI hai / so tRSNAvAlA kase ahanta bhagavanta ho sake ? satAragaM aura aThAravAM - e donoM dRSaNa rAga aru dveSa hai / sA rAgavAn dveSavAn madhyastha nahA lAnA / aru jA rAgo dvaSI hotA hai, risameM krodha, mAna, mAyA kA saMbhava hai / bhagavAna to vAnagaga mazamitra. saba jAgeM para sabhA dva, na kisI ko daHkhI aura na kisI ko sukhI kara hai / lekara duHkho kara tA nItarAga, karuNAsamudra kabhI bhI nadI ho sakatA / isa kAraNa teM rAgadveSavAlA ahaMnta bhagavaMta paramezvara naho / / pUrvokta aThAraha dUSaNa rahita arhanta bhagavaMta paramezvara hai, para kaI parameghara naho / aSTAdaza doSa kamajanya hai, ata: jisa AtmA meM yaha doSa upalabdha hoMge usameM karmamala avazya hI vidyamAna hogA / aura kamamala sa jA AtmA lipta hai vaha jIva athavA sAmAnya AtmA hai, paramAtmA nahIM / kyoM ki karmamala se sarvathA hita hAnA hI paramAtmA ko prApti athavA AtmA kA saMpUrNa vikAsa hai / isa liye jo AtmA kamamala se sarvathA rahita hA gayA hai paramAtmA hai aura usameM yaha doSa kabhI nahIM raha sakate / ata: sAmAnya AtmA aura pabhAnmA kI parIkSA ke lie ukta doSoM kA jAnanA atyaMta Avazyaka hai / 246 arahaMtanA atizayo Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-15 samavasaraNa sTe lA jIvone thatI veranI zAMti ane samavasaraNanI racanA zrI zIlAMkAcArya viracita caupannamahApurisacariyaM samavasaraNamAM rahelA jIvone thatI veranI zAMti vizvAsu mRga, sihanA kAnanA mULamAM kedapradezamAM pragaTa pracaMDa nALiyeranA sarakhA re vALI kasaranA samuha khaMjavALe che. devo ane asurAnA nirmala maNinAM kiraNonI pramAthI phlaza pAmatA sukumAra sarpana mAra potAnA zarIranAM pa ga DhAMkIne svastha kare che, te juo. vizvAsa pAmalo, bIDalI AMkhovALI azva, pADAnA tIkSNa ziMgaDAnA agrabhAga sthAnamAM maMtrano aMtabhAga khaNe che. tIrthaMkara bhagavaMtanI vANImAM ekatAna banelo, nizcala UMcA kAna karIne zravaNa karato udara, potAnI kAyAnA ekabhAgathI sarpanI phaNAne saMtApa kare che, te tema dekhA. dharmakathA zravaNa karavAmAM tallIna thayela, verAnubaMdha zAMta karela bilADo, ke jenA mukhAgramAM rahela udara baccuM nizcala ane zAMtithI beTheluM che, tene tame juo. mRga banyuM, zveta satavALI vAva | oLakhyA vagara dhAve che ane te paNa potAnA bALakane oLakhyA vara ? rarara na karAve che. hAthI burA raMgavALI kasarAvALA sihanI garadana upara potAnI nUra rA {{{ pAtA kA sthira karIne kevI chAvaNa kare che. nivacana ava' : ", kAMsa pama maLe . bhAgamAMthI bahAra no galI bhayaMkara dADhavALA sihanA dahana dAbI rA ya che. 6 mo. devA ane asuravALI sarva mamAM samajI zake tevI manohara prabhunI vANI gAve! vADAnA zvAna, khoLAmAM deDakAne besADIne, zravaNa kare che. jemanA prabhAvathI A pramANe choDI dIdhelA verAbaMdhavALA tiryagaNa para che ke, temanuM A sarvaguNayukta samavasaraNa jagatamAM jaya pAme che. AvA sama ?' 1 - dara AvyA. sihAsana para virAjamAna saMsAra ane mAlamAM ' ta ra 1 - - ra mA mAne teoe jayA ane praNAma karIne temanA caraNa kamala tI | * pI karavA lAgyA. 1. pR. 73 ane 83. arihaMtanA atizayo 247 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavasaraNanI racanA vAyukumAra devoe eka yojana bhUmi-pradezamAMthI taNakhalAM, kAMkarA, kacaro dUra karyo. vaLI maghakumAroe sugaMdhI jaLano chaMTakAva karyo, jethI UDatI raja besI gaI. DIMTA nIce rahe tevI rIte paMcavarNanAM puSponI vRSTi karI. rajata, suvarNa, ratnamaya traNa killA banAvyA. aMdara caturmukhavALuM siMhAsana taiyAra karyuM. bahAra morTA dharmadhvaja ane zreSTha dharmacakranI racanA karI. devo, indro ane pratihAro vaDe jayajayakAra karAtA bhagavaMta pUrvavArathI praveza kare che. siMhAsanane traNa pradakSiNA karIne "mo titya' - caturvidha saMgharUpa tIrthane namaskAra thAo, ema kahIne pUrva dizA sanmukha birAjamAna thAya che. bAkInI traNa dizAomAM prabhunAM sarakhAM traNa pratibiMbo thAya che. ekaso be gaNadharane prabhue dIkSA ApI. te pachI pUrvadvArathI praveza karIne agni dizAmAM prathama gaNadhara, kevaLI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnIo, cauda pUrvadharo, bAkI rahelA sAdhuo, temanI pAchaLa kalpavAsI devIo ane sAdhvIo ubhAM rahyAM. pharI dakSiNa dvArathI praveza karIne naiRtya dizAmAM bhavanapati, jyotiSa ane vAnamaMtara devonI devIo dharmakathAmAM mana parovIne ubhI rahe che. vaLI pazcima dizAnA dvArathI praveza karIne IzAna khUNAmAM kalpavAsI devo, manuSyo ane nArIo dharmazravaNa nimitte sthAna prApta kare che. A pramANe cAra vidizAmAM traNa parSadAoe sthAna grahaNa karyA. 248 arihaMtanA atizayo Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-16) atizayo ane prAtihAryonA varNanathI garbhita prAcIna stavano, stutio vagere. aMtamAM moTA TAIpamAM chApela nAmo kartAnAM jANavAM. devavaMdanamAlA zrI RSabhajina stavana (sahajAtizayo) prathama jinezvara praNamiya, jAsa sugaMdhI re kAya; kalpavRkSa pare tAsa, indrANI nayana je bhRga para lapaTAya. 1 roga uraga tuja navi vaDe, amRta je AsvAda, tehathI pratihata tehamAnuM koI navi kare, jagamAM tumazuM vAda. 2 vagara dhoI tuja niramalI, kAyA kaMcana vAna; nahi prasveda lagAra, tAre tuM tehane, jeha dhare, tAruM dhyAna. 3 rAga gayo tuja mana thakI, tehamAM citra na koya; rudhira AmiSathI, rAga gayo tuja janmathI; dUdha sahodara hoya. 4 zvAsozvAsa kamala samo, tuja lokottara vAta, dekhe na AhAra nIhAra, carama cakSu ghaNI; ehavA tuja avadAta. 5 cAra atizaya mUlathI, ogaNIza devanA kIdha, karma khapyAthI agyAra, cotrIza ema atizayA; samavAyAMge prasiddha. 6 jina uttama guNa gAvatAM, guNa Ave nija aMga; padravijaya kahe eha samaya, prabhu pAlajo, jima thAuM akSaya abhaMga. 7 1. pR. 71, 94, 102, 105, 270, 138. arihaMtanA atizayo 249 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAMtinAtha jina stavana (karmalayaja atizayo) solamAM zAMti jinezvara deva ke acirAnA naMdare // je hanI sAthe surapati seva ke -a. tiri nA sura sahu samudAya ke-aDha eka yojana mAMhe samAya ke-a1 temane prabhujInI vANI ke-a0 pariName samaje bhavi prANI ke-eka sahu jIvanA saMzaya bhAMje ke-a. prabhu meghadhvani ema gAje ke-a. ro. jehane joyaNa savAso mAna ke-a je pUrvanA roga teNe thAna ke-a savi nAza thAye navA nAve ke-a. paTu mAsa prabhu parabhAve ke-a||all jihAM jinajI vicare raMga ke-a. navi mUSaka zalabha pataMga ke-a. navi koI ne vayara virodha ke-e. ativRSTi anAvRSTi rodha ke-a. llll. nija paracakra bhaya nAse ke-a valI marakI nAve pAse ke-a. prabhu vicare tihAM na dukAla ke-a. jAye upadrava savi tatkAla ke-a pA! jasa mastaka pUMThe rAje ke-a. bhAmaMDala ravi para chAje ke-ao karmakSayathI atizaya agiAra ke-e. mAnuM yoga sAmrAjya parivAra ke-a IkA kaba dekhuM bhAva e bhAve ke-a ema hoMza ghaNI citta Ave ke-a. zrI jina uttama parabhAve ke-a. kahe padmavijaya banI Ave ke-a Iii. 2pa0 arihaMtanA atizayo Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neminAtha jina stavana (devakRta atizayo) nirakhyo nemi niNaMdane, arihaMtAjI rAjimatI karyo tyAga, bhagavaMtAjI brahmacArI saMyama grahyo ari. anukrame thayA vitarAga bhaga 1 cAmara cakra siMhAsana ari. pAdapITha saMyukta bhaga. chatra cAle AkAzamAM. ari. devaduMdubhi vara utta bhaga. 2 sahasa joyaNa dhvaja sohato. ari. prabhu AgaLa cAlaMta bhaga. kanaka kamala nava upare arika vicare pAya ThavaMta bhaga. 3 cAra mukhe diye dezanA ari. traNa gaDha jhAkajhamAla bhaga. keza roma zmazna nakhA ari vAdhe nahi koI kAla bhaga. 4 kAMTA paNa UMdhA hoya ari. paMca viSaya anukUla bhaga. paTa Rtu samakAle phale ari. vAyu nahi pratikUla bhaga. 5 pANI sugaMdha sura kusumanI ari. vRSTi hoya surasAla bhaga. paMkhI dIye supradakSiNA ari. vRkSa name asarAla bhaga. 6 jina uttama pada paghanI ari. sevA kare sura koDI bhaga. cAra nikAyanA jaghanyathI ari. caityavRkSa tema joDI bhaga. 7 arihaMtanA atizayo 252 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvanAtha jina stavana (prAtihAryo) jinajI trevIsamo jina pAsa. Aza muja pUrave lo, mAharA nAthajI re lo. jina. Ihabhava parabhava duHkha, dohaga savi gurave lo, mAha. jina. ATha prAtihAryazuM, jagatamAM tuM jyAre lo, mAha0 jina. tAharA vRkSa azokathI, zoka dUre gayo re lo, mAha jina. 1 jAnu pramANa gIrvANa, kusumavRSTi kare re lo, mAha. jina. divyadhvani sura pUre ke, vAMsalIye svare re lo, mAha, jina. cAmara kerI hAra calaMtI, ema kahe re lo, mAha, jina. je name ama pare te bhavi, Urdhvagati lahe re lo, mAha, jina. 2 pAdapITha siMhAsana, vyaMtara viraciye re lo, mAha, jina. tihAM besI jinarAja, bhavika dezanA diye re lo, mA. jina. bhAmaMDaLa zira pUMTha, sUrya pare tape re lo, mAha, jina. nirakhI harakhe jeha, tehanAM pAtaka khape re lo, mAha jina. 3 devaduMdubhino nAda, gaMbhIra gAje ghaNo re lo, mAha, jine. traNa chatra kahe tuja ke, tribhuvana pati paNo re lo, mAha jine. e ThakurAI tuja ke, bIje navi ghaTe re lo, mAhajine. rAgI vaiSI deva ke, te bhavamAM aTe re lo, mAha, jine. 4 pUjaka niMdaka hoya ke, tAhare samapaNe re lo, mAha, jine. kamaTha dharaNapati upara, samacitta tuM gaNe re lo, mA. jine. paNa uttama tuja pAda, padma sevA kare re lo, mAha jine. teha svabhAve bhavya ke, bhava sAyara tare re lo, mAha jine. 5 rApara arihaMtanA atizayo Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva prabhunuM stavana (mUlAtizayo) jJAnarayaNa 2yaNAyaru re, svAmI zrI RSabhaji NaMda, upagArI arihA prabhu re, loka lokottarAnaMda re; bhaviyA bhAve bhajo bhagavaMta, mahimA atula anaMta re. bha. 1. tiga tiga Araka sAgaru re, koDA koDI aDhAra, yugalAdharma nivArIyo re, dharma pravartanahAra re. bha. 2 jJAnAtizaye bhavyanA re, saMzaya chedanahAra, devanaratiri samajIyA re, vacanAtizaya vicAra re. bha. 3 cAra ghane maLavA stave re, pUjAtizaya mahaMta; pAMca ghane yojana Take re, kaSTa e sUrya prasaMta re. bha. 4 yogakSemaMkara jinavara re, upazama gaMgAnIra, prIti bhakti paNe karI re, nitya name zubha vIra re. bha. 5 naminAtha thAya cotrIza atizaya pAMtrIza jANo vANInA guNa chAje jI, ATha prAtihAra ja niraMtara tehane pAse birAje che; jAsa vihAre dazadizi kerA iti upadrava bhAMje jI, te arihaMta sakala guNa bhariyA, vAMchita deI nivAje jI. 2 arihaMtanA atizayo 253 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-17 samosaraNanAM DhALiyAM racayitA : muni zrI amRtavijayajI ma. DhALa-1 zrI jinazAsana nAyaka namiye, vardhamAna jinarAyA re; duSamakALe jinapada sevA, pUraNa punya pAyA re, bhavijana bhAve samavasaraNameM, cAlo jinavara namiye re. 1. koDAkoDI suravara maLI Ave, ahaniza sAre sevA re; prabhujInI bhakti kare nija zakta, nija Atama uddharavA re. bhavi2 bhaktibhAva ulaTa ghaNo ANI, racanA karata manohArI re; trigaDAnI zobhA kare bhArI, te sAMbhaLo naranArI re. bhavi. 3 jojana eka pramANe bhUmi, zodhana kare citta lAI re; vAyukumAra kaMTaka pramukha je, dUra kare citta lAI re. bhavi. 4 niramaLa nIra sugaMdha varasAve, mevakumAra zubha bhAve re, bhUtala pANIe bahu siMcI, puNyavRkSa mAnu vAve re. bhavi. 5 khaTa RtunA adhiSThAyaka devA, paMcavaraNa puSya leI re; vikhere jojana bhUmi lage, paMja kare vaLI kaI re. bhavi. 6 vAyu megha khaTaRtunA devatA, bhakti karI pahelI DhALe re; dAna dayA gurucaraNa prasAye, amRta sukha mAMhe mAle re. bhavi. 7 DhALa-2 vANavyaMtaranA devatA re, e zakti apAra re, saluNA. maNi kanake ratane jaDi re, mahiyala zobhA apAra re. sa. trigaDAnI zobhA zI kahuM re, kahetAM na Ave pAra re. satri. 1 254 arihaMtanA atizayo Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanapatinA tridazA re, eka jojana parimANe re; sa. prathamagaDha rUpAtaNo re, nirmaLa caMdra samAna re. sa. tri. 2 abhyattara jina sAhebI re, zukla dhyAna nidhAna re; sa. tima sAkAra jANe thayo re, bhUtala rahyo tajI zyAma re. sa. tri. 3 pAMcase dhanuSya UMco kahyo re, kAMgarA kanakanA jANa re; sa tetrIsa dhanuSya pahoLo vaLI re, batrIsa AMgula pariNAma re. satri. 4 cau aTha vAvaDI dIpatI re, kanaka-ratanamaI sAra re; sa0 zobhA tehanI ati bhalI re, bahuzrutathI avadhAra re. sa. tri. 5 caudiza koTane bAraNe re, pagathIyA daza hajAra re; sara UMcA pahoLA eka hAthanA re, sajjana jana avadhAra re. sa. tri. 6 te upara caDI bhAva zuM re, dAna dayA cittadhAra re. sara tava manavaMchita savi phaLe re, pAme amRta bhavapAra re. satri. 7 DhALa-3 rajatano koTa sohAmaNo re, manamohanajI. dIse cau bAra udAra, manaDuM mohyuM re. mA zobhA tehanI ati ghaNI re mA, jANe zivapurI pesavA dvAra ma. 1 rakSapALa cAre dize maleI Ayudha ubhA sAra. mAM temanA nAma ja sAMbhaLo ma. sAma jama varuNa huziyAra. ma 2 dhanada jakSa cotho kahyo ma kara leI saja hathiyAra mae tyAMthI AgaLa cAliyA mA paDatara bhUmi rahI sAra mA 3 pacAsa dhanuSyanuM jANIe mA temAM rahe vAhana sAra, mA manuSya vidyAdharanA bhalA mata vimAnikanA avadhAra mA 4 jyotiSa indra ANaMdazaM ma. gaDha bIjo kare manohAra mA dAna dayA eka cittathI masevA kare amRtasAra. ma. 5 arihaMtanA atizayo 255 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhALa-4 jI re bhAva bhalo mana ANIne, jI re jinaguNa sahu maLI gAya re, guNavaMtA sajjana bhakti karo re jinarAja nI. jI re khINa khINa prabhu mukha jovatA, jI re suramana harakha na mAya re. guNa0 1 jI re adbhuta sonAmaI dIpato, jI re snigdha zobhA te apAra re. guNa. jI re kozIsAM ratnamayI bhalAM, jI re caudIse Ara caubAra re. guNa 2 jI re eka eka poLa mAMhe maLI, jI re devIo hoya hoya sAra re. guNa. jI re jayA vijayA ajitA bhalI, jI re aparAjitA manohAra re. guNa 3 jI re ujvala varaNa rAto vaLI, jI re pIta nIla aMgadhAra re. guNa. jI re karamAM abhaya aMkuza bhalA, jI re pAsa mahura hathiyAra re. guNa. 4 jI re ubhI ubhaya nirabhayapaNe, jI re jinaguNa gAve saneha re. guNa. jI re paDatara pacAsa dhanuSano, jI re trIjaMca (tiryaMca) dezanA suNaha re guNa. 5 jI re devachaMdo race tehamAM, jI re prabhu vizrAmane kAja re. guNa. jI re IzAna koNa mAMhe race, jI re kanaka ratanamaya sAja re. guNa. 6 rapas arihaMtanA atizayo Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jI re vaimAnika maLI devatA, jI re trIjo gaDha ratana mAMya re, guNa. jI re maNinA kosIsA ati bhalA, jI re sura kare ghaNe uchAMha re. guNa- 7 jI re pUrvAdika cyAra bAraNe, jI re chaDIdAra abhirAma re. guNa. jI re tuMbara khaDavAMga sahI, jI re kapAlika mukuTadhArI nAma re. guNa0 8 jI re kapATa ratnamayI zobhatAM, jI re paMcavaraNa avadhAra re. guNa. jI re sahesa sahastra pAMcanI saMkhyA sahI, jI re ziva sopAna jayakAra re. guNa. 9 jI re caudize sarave saMkhyA maLI, jI re pagathIA eMzI hajAra re. guNa. jI re mULa gaDhanI racanA ghaNI, jI re jANe bahuzrutadhAra re. guNa 10 jI re paDatara bArameM dhanuSanuM, jI re zobhA tehanI apAra re. guNa. jI re dAna dayA thakI jANIne, jI re amRta lahe vistAra re. guNa. 11 DhALa-pa zrI jinavarane birAjavA re, pIThikA race manohAra, sAheba mana vasIyA. e AMkaNI. kAMti manohara tehanI re, jhagamaga jyota apAra sA. 1 arihaMtanA atizayo rapa7 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahasa jojana UMco vaLI re, svargazuM mAMDe vAda sA pharakatI vAyu jogathI re, dizAne pamADe AlhAda sAta re sohaMtI cAra bAraNe re; bhinna bhinna tasa nAma, sAta dharmadhvaja mAnadhvajA re, gadhvaja siMha abhirAma sAga 3 dvAra dvArA prate bhalA re, maNinA toraNa udAra sAha paMcAlI kara jhAlatI re, kusuma mALA manohAra, sA. 4 pUrva dizAne bAraNe re, praveza kare jagabhANa sATha khamA khamA surapati kare re, navI lope koI ANa sA. 5 caraNa kamaLa pIThikA Thavi re, ema uccare jinarAja sA. namo nityassa sarave jinA re, nija mukha vade mahArAja sA9 pUrva siMhAsaNa besatAM re, karavA bhavi upagAra sA. traNa chatra zira upare re, ThakurAI tribhuvana sAra sA. 7 prabhu sarikhI mudrA bhalI re, vaikriya rU5 apAra sA. amara traNa dizAne vize re, thApe pratibiMba sAra sA. 8 prabhu atizaya karI dIpatI re, samamudrA caumukha sAha dAna dayA jina nirakhatAM re, amRta laI zivasukha sA. 9 DhALa zrI jinavara sarIkhI re ke jaga nahi ThakarAI, caudarAja bhavanamAM re ke jovo citta lAI; pratihAra ja AThe re ke jinavarane sohe, te dekhI bhaviyaNa re ke jaga saghaLo mohe. zrI. 1 prabhujIne puMThe re ke bhAmaMDala dIpe, asaMkhyAta sUrajanA re ke teje karI jIpe; azoka vRkSanI re ke zobhA che bhArI, eka jojana jhAjhuM re ke rahyo vistArI. zrI. 2 258 arihaMtanA atizayo Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibudhA mana harakhI re ke puSpanI vRSTi kare, vikasvara pAMkhaDI re ke sarave Urdhva dhare; jAnu parimANe re ke jaLathaLanA upanA, kumati mana zaMkA re ke kadIe nahi karanA. zrI. 3 devaduMdubhi rAje re ke vaLI cAmara vIMjhe, divya dhvani pure re ke jina vANI rIjhe; dharmacakra AgaLa re ke cAre pyAra dizA, dharmacakrI mATe re ke sohe jagadIza. zrI. 4 te sphaTika ratananA re ke kamaLa upara rahyA, aSTa maMgalika Age re ke te samIcIna kahyA, dhUpaghaTiyo dvAre re ke bahula sugaMdhamayI, e racanA vyaMtara re ke karatAM uchAMhI. zrI. 5 have bhaviyaNa bhAve re ke suNavA jinavANI, dizA dizathI Ave re ke ulaTa ati ANI; dAna dayA harakhI re ke jagagurune vaMde kahe amRta bhavanidhi re ke taraze ANaMda. zrI. 6 DhALa-7 samavasaraNamAM parakhadAjI, AvI maLe tiNI vAra, temanA nAma ja sAMbhaLojI, kahIza saguru AdhAra, guNavaMtA sajjana sAMbhaLo, prabhu mukha vANa. guNa. 1 gautama Ade munivarojI, devI vimAnika sAra, sAdhvI pUrava dvAramAMjI, pesaMtI harakha apAra. guNa. 2 traNa pradakSiNA deI karIjI, vAMde zrI vardhamAna; agnikhuNamAM AvInejI, bese thaI sAvadhAna. guNa. 3 arihaMtanA atizayo 259 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanapati vaLI jyotiSIjI, vyaMtara devIyuM sAra; dakSiNa bAraNe pesInejI, naiRtakhuNe avadhAra. guNa. 4 bhuvanapatinA nirjarAjI, jyotiSa vyaMtara deva, pazcima poLe pesInejI, karatA zrI jinaseva. guNa. 5 vAyavyakhuNe nivezatAjI, vaimAnika deva manuSya; nara ne strI uttara thakIjI, AvatI mana ghaNI hoMza. guNa. 6 zrI mahAvIrane vAMdInejI, izAnakhUNe rahI sAra; bAre parakhadA Ima kahIjI, joIjo zatruMjA uddhAra. guNa. 7 cosaTha indra sarave malIjI, sanmukha rahyA kara joDa; prabhu atizaya mahImA thakIjI, nahIM saMkaDAInI ThoDa. guNa. 8 devI vimAnaka sAdhvIjI, ubhI suNe jinavANa; Avazyaka cUrNimAM kahyuMjI, pakhajo suguNa sujANa. guNa. 9 jagatAraka jina dezanAjI, puSkara megha samAna, madhura dhvani vANI vadejI, sAMbhare parSadA sujANa. guNa. 10 nija nija bhASAmAM sadAjI, samaje bahu dharI prema; prabhu sanmukha ekAgratAjI, nirakhata pharI pharI nema. guNa. 11 vacanAmRta rasa pIyajI, TALyo bhavataNo tApa; nirmaLa thaI kaI prANIyAjI, zivabhaktA thayA Apa. guNa. 12 samavasaraNanI sAhIbIjI, tIrthakarane hoya; punya vagara kima pAmIejI, darasana duralabha joya. guNa. 13 zrI saMghane nitanita pratejI, sAMbhare khiNakhaNa jeha, dAna dayA saMtoSavAjI, kahe amRta suNo teha. guNa. 14 260 arihaMtanA atizayo Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-18 caityavRkSa nyagrodhAdyA amI jJAno-tpatti vRkSA yathAyatham / sarveSAmahaMtAM bhAvyA azokoparivartinaH / / - lo. pra. sa. 30, pR. 214. nyagrodha vagere jJAnotpatti vRkSo anukrame te te arihaMtonA azoka vRkSa upara jANavAM. devaviracita azoka vRkSa upara je caityavRkSa jJAnotpatti vRkSa hoya che, tenI pAchaLa kAMIka rahasya hovuM joIe. azoka vRkSa te prathama prAtihArya che, tenA mULa kAraNamAM tenA upara rahela je caityavRkSa che, te samajAya che. bhagavaMta to pUjya che ja, paNa bhagavaMtanuM caityavRkSa paNa pujya che. sAmAnyataH evo niyama che ke zrI bhagavaMta sAthe saMkaLAyelI pratyeka vastune devatAo pUjya mAne che. dA.ta. bhagavaMtanA nirvANa pachI bhagavaMtanA asthio devatAo devalokamAM laI jAya che ane tenI pUjA kare che. kalpasUtramAM kahyuM che ke -- 'bhagavaMtanA nirvANa pachI aMtima saMskAra pachI kendra bhagavaMtanI uparanI jamaNI dADhA grahaNa kare che, izAnendra uparanI DAbI dADhA grahaNa kare che, amarendra nIcenI jamaNI dADhA grahaNa kare che ane balIndra nIcenI DAbI dADhA grahaNa kare che. bIjA paNa devo bIjI asthio grahaNa kare che. te pachI naMdIzvara dvIpamAM aThThAI mahotsava karIne potapotAnI sabhAomAM vajana DAbhaDAmAM te asthio rAkhIne tenI puSpa, dhUpa vagerethI pUjA kare che. - kalpa. subo. vyA. 7, prata, pR. 182 pUjanIyanI pratyeka vastu pUjakamAM cokkasa bhAvone jagADavA mATe samartha hoya che. bhagavaMta paNa jyAre jyAre samavasaraNamAM praveza kare tyAre tyAre azoka vRkSanI pAse AvatAM ja sarva prathama traNa pradakSiNA azoka vRkSane kare che. kharI rIte te pradakSiNA caityavRkSane ja hoya che, ema samajAya che. . pUrve je kAraNo "namo titva' mAM darzAvavAmAM AvyAM che, temAMnAM keTalAMka A pradakSiNAne paNa lAgu pADI zakAya tevAM che. ema samajAya che ke kSapaka zreNIrUpa mahAdhyAna vakhate bhagavaMte je manovargaNAnA pudgalo lIdhA ane mUkyA tenAthI A caityavRkSa vAsita thaI jAya che ane bhagavaMtanA saMnidhAnanI jema ja e vRkSa paNa bhavya jIvone zubha dhyAnamAM sahAya kare che. samavasaraNamAM madhyapIThanI madhyamAM A azoka vRkSa hoya che ane tenI upara madhyamAM caityavRkSa hoya che. bhagavaMta cAlatA hoya che tyAre paNa AkAzamAM sauthI upara A caityavRkSa arihaMtanA atizayo 262 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che, te eka mahAna kevalajJAna-jaya-patAkA jevuM che. te sUcave che ke karmarAjanA prabala senAnI je ghAtakarmo, tenA upara vijaya A caityavRkSanI nIce ja thayela che. A caityavRkSa ja kevalI tIrthakara bhagavaMtanA saMnidhAnamAM sauthI prathama AvyuM che. tethI te mahAbhAgyazAlI che. kevalajJAna pragaTa thatAMnI sAthe ja je mahAna vijJAnanaMdarUpa para brahma bhagavaMtanA AtmAmAM pragaTa thayuM, tyAre sarva prathama kSaNe A vRkSa ja bhagavaMta pAse hatuM. devatAo to AsanakaMpa pachI kevalajJAna kalyANaka ujavavA Ave che, jyAM vRkSa to devatAo karatAM paNa pUrvamAM bhagavaMta pAse hatuM. A vRkSa kevalajJAna kalyANakanuM paNa ghAtaka che. kevalajJAna kalyANaka vakhate saMpUrNa loka (nArakInA jIvo paNa) kSaNavAra AnaMdamAM AvI jAya che ane sarvatra mahAna AlhAdaka udyota thAya che. bhagavaMtanI ati najIka rahIne are ! bhagavaMtane potAnI pavitra chAyAmAM laIne, A ekendriya jIve (vRkSa) AvA AnaMda ane udyotane anubhavyo ! kevuM dhanya e vRkSa ! A caityavRkSanI devatAo pUjA kare che. e vize lokaprakAza sarga-30 (pR. 263)mAM zrI samavAyAMga sUtranuM avataraNa ApatAM kahyuM che ke - asurasuragarulamahiyA ceiyarukkhA jiNavarANaM / zrI jinavaronAM caityavRkSo asuro, suro ane garuDalAMchanavALA surpaNakumAra nAmanA bhavanapati devatAothI pUjita hoya che. sArAMza e che ke vRkSa e eka mahAna pratIka che. ApaNI dRSTie azoka vRkSa Adi pratihAryo ane atizayo e zrI tIrthaMkara nAmakarmarUpa puNyaprakRtinuM udayAnvita mUrta svarUpa che. 1. garuDano artha zrI samavAyAMgasUtra, sUtra-34, atizaya-34 mAnI vRttinA AdhAre karela che. bhagavad gItAnA puruSottama yoga nAmanA paMdaramA adhyAyano prAraMbha vRkSanAM varNanathI thAya che. A mahAna pratIkano nirdeza Rgvada (1-24-7) ane upaniSado (kaThopaniSadu-6-1) mAM paNa che. A pratIka badhA ja prAcIna lokomAM jANItuM hatuM. skenDIneviyAnA loko ene pavitra aMzavRkSa (lgitraril) tarIke oLakhAtA ane enAM mULa mRtyu rAjyamAM ane zAkhAo AkAzamAM mAnatA. naMti-pravekRryanAjI devI hAryAne uddezIne svInabarne nIcenI paMktio lakhI che : aneka bhUla vRkSa je AkAzane AMbe che - raktaphalathI paripakva jIvanavRkSa huM chuM; tamArAM jIvananI kaLIomAM mArAM pallavono rasa che, tame amara cho, tamAre mRtyu nathI.' bauddha dharma, buddhane je vRkSa nIce jJAna thayuM, tene bodhivRkSa kahe che. tenI eka zAkhA kApIne bahu ja moTA utsavapUrvaka silonamAM laI javAmAM AvI hatI ane tyAM tenAthI vRkSa ropavAmAM AvyuM hatuM. te vRkSa pUjya manAya che. te sthaLa tIrthasthaLa manAya che. (A varNana bhagavadgItAno yoga (mULa aMgrejImAM, lekhaka zrIkRSNaprema ane anuvAdaka zrI kizanasiMha cAvaDA) pR. 12panA AdhAre karela che. adhika varNana mATe juo e graMtha pR. 125/126.) 26ra arihaMtanA atizayo Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-19 devAdhidevanAM pAMca varNa koI paNa tIrthakarano deha pAMca varNamAMthI eka varNano hoya che. vartamAna covIzImAM zrI caMdraprabha svAmI ane suvidhinAtha sphaTika samAna zveta varNanA hatA. zrI padmaprabha svAmI ane vAsupUjya svAmI padharAga maNi samAna lAla varNanA hatA. zrI RSabhadeva, ajitanAtha, saMbhavanAtha, abhinaMdana svAmI, sumatinAtha, supArzvanAtha, zItalanAtha, zreyAMsanAtha, vimalanAtha, anaMtanAtha, dharmanAtha, kuMthunAtha, aranAtha, naminAtha ane mahAvIra svAmI suvarNa samAna pILA varNanA hatA. mallinAtha ane pArzvanAtha priyaMgu vRkSa samAna lIlA varNanA hatA. zrI manisuvrata svAmI ane neminAtha aMjanasamAna zyAma varNanA hatA. tavA tevA vicitra prakAranA nAmakarmanA udayathI zrI tIrthakara bhagavaMtane tevA tevA prakAranA varNano deha prApta thAya che. yogazAstrI, maMtrazAstro, taMtrazAstro, dhyAnazAstronI dRSTie te te prakAranA vargo te te prayojano mATe agatyanA gaNAya che. maMtrazAstranA mahAna jJAtA zrI mAnatuMga surie namaskAra sArasvatamAM kahyuM che ke -- zrI caMdraprabha svAmI ane suvidhinAthanuM zvetavarNamAM brahmaraMdhramAM zvetadhyAna AmnAyapUrvaka karavAmAM Ave to te dhyAnanA prabhAvathI sAdhaka AtmAne potAne ke bIjAone sarva prakAranAM baMdhanothI mukta karI zake che. vaLI AkAzagAminI Adi vidyAothI saMpanna thayela te sAdhaka zAsanano mahAna prabhAvaka thAya che. zrI padmaprabha svAmI ane vAsupUjya svAmInuM raktavarNamAM vidhipUrvaka karAyela dhyAnanA prabhAvathI sAdhakane traNe loka vaza thAya che ane sarva loko tenA upara prItivALA thAya che. te traNe bhuvanane priya thAya che. zrI RSabha-ajita-saMbhava-abhinaMdana-sumati-supArtha zItala-zreyAMsa-vimala-anaMtadharma-zAMti-kuMthu-ara-nami-vIra tIrthakaronA suvarNa samAna pIta dhyAnathI jala, agni, roga, viSa, cora, zatru, siMha, hAthI, sarpa, yuddha, zAkinI, DAkinI, rAkinI, lAkinI, kAkinI ane hAkinI, A 16 padArtho tatkAla staMbhita thaI jAya che. : juo namaskAra svAdhyAya, prAkRtavibhAga, pR. 268. arihaMtanA atizayo 263 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mallinAtha ane pArzvanAthanA lIlavarNanA dhyAnathI A lokamAM sarva prakAranA lAbha thAya che ane sarva bhayo dUra thAya che. zrI munisuvrata ane neminAthanA aMjana samAna zyAmavarNanA dhyAnanA prabhAvathI zAsana prabhAvaka mahAna AcAryo zAsananA vidrohIonuM uccATana Adi karI zake che. maMtrazAstranI daSTie pItavarNanuM dhyAna staMbhana, raktavarNanuM dhyAna vazIkaraNa, zyAmavarNanuM dhyAna pApIonuM uccATana vagere, lIlAvarNanuM dhyAna ihalaukika lAbha ane zvetavarNanuM dhyAna zAMti ane karmakSayane karanAra che. arihaMtanA atizayo Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-20 prakIrNa avataraNo (1) devakRta atizayomAM zrI samavAyAMga sUtranI TIkAmAM Apela anya vAcanAnA mUlapAThamAM eka navo ja atizaya prApta thAya che. te A rIte -- kAlAgurupavarakundurukkaturukkadhUvamaghamaghaMtagandhuddhayAbhirAme bhavai / ' vihAra vageremAM bhagavaMta jyAM bese te sthAna ane saMpUrNa samavasaraNanuM vAtAvaraNa kAlAguru, kundarukka (cIDA), turuka (zilpaka) vagere nAmanA UMcA ane atyaMta zreSTha dhUpanA maghamaghatA pracura sugaMdha vaDe atyaMta abhirAma (ramaNIya) karAya che. (2) siMhAsaNo nisaNNo rattAsogassa he?to bhagavaM / sakko sahemajAlaM sayameva ya geNhate chattaM / / 1985 / / do honti cAmarAo setAo maNimaehiM daNDehiM / IsANacamarasahitA ghareti te NAtavacchassa / / 1986 / / - vizeSAvazyaka bhASya bhA. 1, pR. 341. lAlavarNanA azoka vRkSa nIce siMhAsana para bhagavAna vardhamAna svAmI (jJAtavatsajJAtaputra) beThA. zakrendra pote bhagavaMta para suvarNanI tAronI jALIvALuM (toraNavALuM) chatra dhAraNa kare che. izAnaMdra ane camareMdra (thI sahita devo) maNimaya daMDavALA be zveta cAmaro dhAraNa kare che. (3) yathA nizIthacUrNo bhagavatAM zrImadarhatAmaSTottarasahasrabAhyalakSaNasaMkhyAyA upalakSaNatvenAntaraMga-lakSaNAnAM sattvAdInAmAnantyamuktam, evamatizayAnAmadhikRtaparigaNanAyoge'pyaparimitatvamaviruddham / jevI rIte zrI nizIthacUrNimAM zrI arihaMta bhagavaMtonA 1008 bAhya lakSaNone upalakSaNa kahIne sattva vagere aMtaraMga lakSaNone anaMta kahyA che, evI ja rIte 1. sUtra cotrIsanI TIkAmAM Apela anyavAcanAmAM atizaya-19. arihaMtanA atizayo 265 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atizayonI A cotrIza saMkhyA parimita hovA chatAM, atizayo aparimita-anaMta che, ema kahevuM aviruddha che. - sAdvAda maMjarI, zloka-1 TIkA. (4) padira - prAtihArya jinAnAmatizayaparamapUjyatvakhyApakAlaMkAravizeSe, aSTamahAprAtihAryANi jinAnAm - azoka vRkSaH surapuSpavRSTiH, divyadhvanizcAmaramAsanaM ca / bhAmaMDalaM duMdubhirAtapatraM, satprAtihAryANi jinezvarANAm / / - abhidhAna rAjendra, bhAga-5. prAtihArya eTale zrI jInezvara bhagavaMto atizaya parama pUjya che ema batAvavA teonA guNo (atizaya) rUpa parama alaMkAra. te ATha che : (1) azoka vRkSa, (2) surapuSpavRSTi, (3) divyadhvani, (4) cAmara, (5) Asana, (6) bhAmaMDala, (7) duMdubhi ane (8) chatra. atizaya sahajanA cAra, karma adhyAthI agiyAra; Aja ho ogaNIze kidhA, sura bhAsujI... - upAdhyAya zrI yazovijayajI ma. kRta zrI supArzva jinastavana (6) paracakradurbhikSamAriprabhRtayaH sarva evopadravagajA acintyapuNyAnubhAvato bhagarvAdvahArapavanagandhAdeva bhajyante / - zrI haribhadrasUrikRta lalitavistarA paracaka, dubhikSa, mAri vagere upadravarUpa hAthIo bhagavaMtanA aciMtya puNyanA anubhAvathI bhagavaMtanA vihArathI AMdolita pavananA gaMdhathI ja nAza pAme che. yasya purastAd vigalitamadA na pratitIrthyA bhuvi vivadante / - AcArya zrI samatabhadra 266 arihaMtanA atizayo Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanI AgaLa madarahita thayelA anya darzanIo vivAdane karatA nathI. (8) pUrvanA aneka janmomAM bhAvita karela anavadya (niSpApa, sarvahitakara) bhAvanAonA samUha vaDe niraMtara siMcanane pAmela puNyarUpa mahAvRkSanA phalasvarUpa ane paramabhaktimAM tatpara devasamUho vaDe viracita azokavRkSAdi aSTa prakAravALI mahAprAtihAryarUpa mahApUjAnA jeo pAtra che, te arihaMta kahevAya che. - abhidhAna rAjendra bhAga-1, arihaMta zabda. (9) zrI siddhAMtasAramuni viracita zrI sarjanaratnaratnAra : (saMskRta prata) prakA. jaina sAhityavardhaka sabhA, amadAvAda (bhAga-1, pR. 15961) (je. sA. vi. maMDaLa-prata naM. 3797) AmAM atizayo-mahAprAtihAryonuM AlaMkArika bhASAmAM varNana che. . (10) kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya viracita gayo vyavarjhaziva nI zrI malliSeNasUri praNIta TIkA sthAnivAda maMjarI (hiMdI anuvAda sAthe) saMpA. zAstrI jagadIzacaMdra ema. e. prakA. parama zrutaprabhAvaka maMDala, muMbaI. (dAdara jaina jJAnamaMdira pu. naM. 4098) AmAM prathama zloka-TIkAmAM cAra mUlAtizayonuM varNana che. (11) zrI siddharSi praNIta 3mitimavaprapaMcAi (prata) prakA. zAha nagInabhAI ghelAbhAI jhaverI, muMbaI. AmAM kaThA prastAvamAM pR. 902 upara atizayo ane prAtihAryonuM bhAvavAhI varNana che. (dAdara jaina jJAnamaMdira, prata. naM. 942). arihaMtanA atizayo 267 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) brahmAtmakaM paramasaukhyamayaM pradhAna - zvarya kukarmarahitaM sahitaM guNoghaiH / tvadrUpameva samavekSya nijasvarUpaM, te yoginastava padaM bhagavallabhante / / 27 / / tvadgotramantravaravarNatatiM svakIye, hRtpaGkaje pravarapatratato nidhAya / yo dhyAyati trijagadIzvara ! tasya puMso, vazyA bhavanti sakalA api siddhayastAH / / 28 / / sAlatrayAntaratizubhratarAtapatraM, siMhAsanasthamamarezvarasevyamAnam / tvAM bhAsurAtizayamAzayadezamadhye, dhyAyatraro bhavati bhAjanamozatAyA: / / 29 / / (13) azoka: zokArti harati kurute cAddhatasukha, sadA poSyI vRSTiH kimu nu sukhasRSTistrijagataH / dhvanirdivyaH zrotreSvamRtarasadAnaikarasikaH, zaraccandrajyotsnAdhavalacamarAlI gatamalA / / 30 / / sphuradratnaM siMhAsanamururucAM maNDalamidaM janAlhAdiprodyanmadhurimaguNo dundubhiravaH / sitajyoticchatratritayamiti ramyA atizayA - stava svAmin ! dhyAtA api vidadhate maGgalatatim / / 31 / / (14) ruciracamaramAlA zvetaramyAtapatra - tritayamanupamo'yaM dundubhInAM ninAdaH / vividhakusumavRSTizcaityavRkSaH sugandho, maNinikaraviniryakAntisiMhAsanaM ca / / 14 / / prasRtabahulateja: piNDabhAmaNDalazrIH, zravaNaparamasaukhyadAyidivyadhvaniza / iti jinavara ! vIkSya prAtihAryazriyaM te, na bhavati bhuvanAlaGkAra ! kasya pramodaH' / / 15 / / yugmam / ratnAni rohaNagireH kanakAni mero - rUpyAni ca pravararUpyagiraguhItvA / * maMtrAdhirAja-cintAmaNi jainastotrasaMdohaH-tasya dvitIyo vibhAgaH tatra zrIbhuvanasundarasUripraNItaM zrIjIrAulImaNDalazrIpArzvajinastavanam pRSTha-151-52 mantrAdhirAjacintArmANa janastotrasaMdoha - tasya dvitIyo vibhAgaH tatra zrIbhuvanasundarasUri saMdRbyaM zrIpArzvanAthastavanam / pRSTha-158 1. mantrAdhirAjacintAmaNi: jainastotrasaMdoha - tasya dvitIyo vibhAga: tatra zrIbhuvanasundarasUripraNItaM zrIkRlpAkatIrthAlaGkArazrIRSabhajinastavanam - pRSTha-160 268 arihaMtanA atizayo Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAlatrayaM pravaratnamayaM tu yasyA, devaistaveza ! racitaM nicitaM mahobhiH / / 10 / / yasyAM navopari parisphuTacandrakAnta - candrezacandrakarazubhramadabhramUrti / chatratrayaM pravaramauktikaratnarAji - bibhrAji rAjati tavojjvalakIrtitulyam / / 10 / / tApapracArazamanaH sumano niSevyaH, pAdapavitritadharo nRsurapramodI / / skandhazriyA pravarayA'tivirAjamAna - caityadrumastvamiva deva ! vibhAti yasyAm / / 11 / / bhAsvanmaNImayamudArataraprabhAmbhaH, padmIbhavatpraNatadevakirITakoTi / bhAti tvadIyavapupAMzupuSA hi yasyAM, siMhAsanaM sphuTarucA maNineva mauli: / / 12 / / surAsurairnirmitadaNDamaNDitaH, saccAmaraiH zubhrataraiH pravIjitaH / tvaM rAjase yatra jagatyate ! yathA, saudAminIdAmavirAjitAmbudaH / / 13 / / teja:zriyA nirjitabhAnumaNDalaM, tvadrUpalakSmyAH kila karNakuNDalam / pramoditAkhaNDalamaNDalaM muhur - bhAmaNDalaM rAjati yatra te vibho ! / / 14 / / suranikarakarAgrastasrastamandArajAti - pramukhakusumavRSTerdambhata: sevituM tvAm / uDutatiravatIrNA kiM nu yatra tvadIya - sphuradurutarakIrtyA sphUrtimatyA jiteyam / / 15 / / ayamiva jinabhartA duHkhahartA susampa - nmayazivapadakartA vartate'nyo na kazcit / iti vadati nabhaHstho dundubhiste purastA -- jina ! jaladharagaji tarjayan yatra nAdaH / / 16 / / vilasadamRtadhArAH kiM pibAmyeSa harSA - nmadhuratarapayo vA kAmadhenustanottham / iti jananikareNa dhyAyatA'pAyi yasyAM pulakitatanubhAjA nAtha ! gaustAvakInA / / 17 / / mohAhvabhUpatirayaM jagatAmasAdhyo - 'sAdhi tvayA madanamukhyabhaTairyutastat / uttambhitastava puraH surasevya ! yasyA -- mindradhvajasya miSato vijayadhvajo'yam / / 18 / / dhairyeNAdharitena merugiriNA sarvasahatvena vA, pRthvyA nirjitayA svaratnanicayaH prAdAyi yaste vibho ! / tejaHzrIbhirapAkRtairdinakarairyadvA rucAM maNDalaM, tairetada vidadhe kimityavirataM yata taya'te kovidaiH / / 19 / / taddharmacakraM bhagavaMstavAgre, dedIpyate dIpti virAji yatra / zrItIrthalakSmIlalanAlalATe, lalAmazobhA prathayat sadApi / / 20 / / yugmam / / maNimayakapizIrSakAlirudyat - kiraNagaNAguruvaprazIrSasaMsthA / mukurati gaganaspRzAM surINAM, vadanavilokavidhau sadApi yatra / / 21 / / maNimayabhuvimbitaM nirIkSyA - maranikaraM kimu na: purIjighRkSuH / pracalati surasArtha eSa ityA - kulahRdayo'jani yatra daityavarga: / / 22 / / yondukAntamayabhUmiSu candrakAntyA - zleSAdravAmRtarasairvacanaizca te'rhan ! / padbhyo hRdo'pi ca calanmRgalocanAnAM, rAgaH prayAtyavikalo malavajjalena / / 23 / / arihaMtanA atizayo ra69 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAreSu mauktikamayI: pratibimbabhAjo - mAlA vilokya maNibhUSu sitetarAsu / rastA kimasmaduruhAralateti yasyA - matyAkulA mRgadRzo hRdayaM spRzanti / / 24 / / toraNasthazitiruGmaNimAlAM, bimbitAM sphaTikabhUmiSu yatra / / vIkSya vAtacapalAM calato'he - bhItito'titaralA mahilAH syuH / / 25 / / sphaTikakuTTimakoTitaTIluThad - vividhanIlamaNInanaNIyasaH / samavalokya harittRNavAJchayA, yadupari tvaritA hariNA na ke / / 26 / / harSotkarSavazaprarUDharabhasaprArabdhanATyakriyA- bhrshynirmlhaarmauktikgnnNyNpaatyaanyckrussii| paulomI pulakollasattanulatA vizvezvara ! tvatpura - stasyA yatra sa eva vIjati mahAnandadrumodbhUtaye / / 27 / / bhaktyAviSkRtabhAvabhAsuranarasvarvAsinAM santate - rudgacchatpulakapravardhitatanau citte'pi yasyAM muhuH / svAmisteGgriniviSTavisphuTanakhaprodyadrucAM maNDalaM, vyAhArAzca manoharAH satatamapyuyotamAtanvate / / 28 / / iti vividhavikalpAMstanvatI kovidAnAM, samavasaraNabhUmiH kasya na syAnmude sA / jinavara ! tava yasyAH zrIvizeSAvalokAda, bhavati tadapi nUnaM svarvimAnaM vimAnam / / 29 / / (17) ramyo'zokataruH sphuratparimalAkRSTAlimAlAkulA, vRSTiH saumanasI suraviraciMtA divyo dhvanirbandhuraH / caJcaccAmaramaNDalaM sphuraduruzvetAtapatratrayI, bhAsvad ratnagaNA'naNudyutibharairAbhAsi siMhAsanam / / 19 / / vyomanyabda ivAtimandramadhuradhvAno nadana dundubhi - mArtaNDadyutimaNDalAbhamamalaM bhAmaNDalaM cAdbhutam / ityetAM bhuvaneSu vismayakarIM tvatprAtihAryazriyaM, dRSTvA kasya jagannamasya ! na bhavat prauDhapramododayaH / / 20 / / 1. zrI bhuvanasundarasUripraNItaM zrI jIrAulimaNDanapArzvanAthastavanam / pRSTha-162-63-64-65 2. maMtrAdhirAja - cintAmaNi: jainastotrasandohaH - tasya dvitIyo vibhAgaH - tatra zrI bhuvanasundarasUrisUtritaM zrI zatruJjayastavanam - pRSTha-171 270 arihaMtanA atizayo Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-21 vinayapiTaka buddhanA prAtihAryo bauddhomAM paNa prAtihArya zabda vaparAto hato. pAlI bhASAmAM te mATe paTira ane padArida evA zabdono prayoga karavAmAM Avato hato. bauddhadharmanA mahAna piTaka (Agama, zAstra) vinayapiTakanA mahAvagnamAM utnapATidariyA nAmanuM prakaraNa che. temAM buddhanA 15 prAtihAryanuM varNana che. hiMdI bhASAmAM teno anuvAda paM. rAhula sAMkRtyAyane karela che, anuvAdake prAtihArya-pATihera-pATihAriya mATe camatkAra-pradarzana zabdano prayoga karela che. A ruvenapaTiriyA ne sArI rIte abhyAsa karyA pachI jaNAI Ave che ke e kALamAM prAtihArya zabda RddhinA arthamAM vaparAto hato. e kathAmAM kahyuM che ke - kRminA piTirina gamakhasatro... buddhanA A RddhiprAtihAryathI atyaMta prasanna thaelo uruvela kAzyapa nAmano jaTAdhArI tApasa.... buddha A prAtihAryono upayoga e tApasanA pratibodha mATe karela che. buddha yojelA paMdara prAtihAryo saMkSepamAM e rIte che : (1) buddha RddhisaMpanna ghora AzIviSa caMDa-nAgarAjanA tejane potanA teja vaDe kheMcI lIdhuM. (2) cAra mahArAjAo buddha pAse dharma sAMbhaLavA Ave che. (3) iMdra dharma sAMbhaLavA Ave che. (4) brahmA dharma sAMbhaLavA Ave che. 1. vinadi mahIvA (pAlI) prakA. : patnI patnizana voI, vidAra rAga (juo mAnyavara 14, pR. 25) 2. vinayapiTala (hiMdI) prakA. mahAbodhi sabhA, sAranAtha (juo pR. 89, 3ruvenA meM mArapravarNana) arihaMtanA atizayo Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) buddha potAnA citta vaDe bIjAnA cittane jANI le che. (9) eka vakhata buddhanA zarIra para jUnAM kapaDAM hatA. te dhovAno buddhane vicAra thayo. te pradezamAM pANI na hatuM. iMdra puSkariNI (suMdara sarovara) banAvI. pachI buddhane vicAra Avyo. "kapaDA zAnA upara dhouM?" iMdra zilA banAvI. pachI te zilA upara buddha kapaDAM dhoyAM. (7) buddhane bhojananI vinaMtI karavA tApasa dUrathI Ave che. jyAM bhojana mATe javAnuM hatuM te sthaLe jaMbuvRkSa (jaMbudvIpa jenA kAraNe jaMbudvIpa kahevAya che, te jaMbuvRkSa) nA phaLa (jAMbu) RddhithI laI AvIne buddha tApasa pahelAM ja (bhojana sthaLe) pahoMcI jAya che. (8-9-10) e ja rIte buddha jaMbuvRkSanI bAjunAM bIjAM 3 vRkSo parathI AMbA vagere jAtanAM phaLo lAve che. (11) e ja rIte buddha devalokamAMthI pArijAta puSpo lAve che. (12) yajJa mATe lAkaDAM phADavAnAM hatAM. lAkaDAM kaThaNa hatAM, tethI tApaso phADI zakatA na hatA. buddhanA vacana mAtrathI badhAM lAkaDAM tarata ja phADavAnI zakti tApasomAM AvI gaI. (13) buddhe kahyuM, 'agni pragaTa thAo." agni pragaTa thayo. ekI sAthe pAMcaso lAkaDAM baLavA mAMDyA. (14) eka vakhata hemaMta RtunI himanI varSAvALI rAtamAM buddha yogabaLathI pAMcaso tApasI mATe aMgIThIo taiyAra karI. (15) eka vakhata akAla varSA thaI. AjubAjuno badho pradeza jaLabaMbAkAra thaI gayo. buddhane bacAvavA tApasa nAva laIne Ave che. tyAM buddhane jamIna para cAlatA jue che. te pachI buddha AkAzamAM UDIne nAvamAM Ave che.' (A paMdaramAMnA dareka camatkArathI tApasa prabhAvita thAya che, paNa dareka camatkAranA aMta te ema ja mAne che ke, "buddha mArA jevA ahetu nathI.' badhA ja camatkAro pachI paNa tApasanI e mAnyatA kAyama ja rahe che.) : rAhula sAMkRtyAyana anuvAdamAM "rastA para pheMkAyelAM cIMtharAM' lakhe che. 1. (ahIM yogabaLathI camatkAro buddha karyA che, jyAre zrI tIrthakara bhagavAna vItarAga hovAthI svayaM camatkAra karatA nathI, paNa bhagavaMtanA karmakSayanA prabhAvathI camatkAro svayaM thAya che - athavA bhaktithI prerAelA devatAo jIvone dharmamAM joDavA nimitte camatkAro kare che.) ra72 arihaMtanA atizayo Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-22 (aSTa mahAprAtihArya vagerenAM dhyAnanAM phaLo to sarvottama che ja, paraMtu svapnamAM jovAelAM A aSTa mahAprAtihAryo rAjya prApti vagere phaLone ApanArAM che, e A kathAmAM darzAvavAmAM AvyuM che. gopALa (devadatta)ne aSTa mahAprAtihArya sahita zrI RSabhadevanA svapnamAM darzana thavAthI te rAjya vagere sukhone pAmyo.) zrI bhaktAmara stotra, padya-31nI kathA siMhapura nagara dhanadhAnyathI samRddha hatuM. temAM gopALa nAmano eka kSatriya vasato hato. te svabhAve ghaNo sarala hato ane nirdhanAvasthAne lIdhe lokonI gAyo carAvIne potAnuM gujarAna calAvato hato. eka vakhata te gAmamAM padhArelA jaina muninAM darzana karavA gayo. tyAre jaina munie tene "dharmalAbha' kahyo. gopALe potAnI bhadrika prakRtithI pUchyuM ke "mahArAja !dharmalAbha eTale zuM ? tame badhA bhaktone A zabda kema saMbhaLAvo cho ?' tyAre jaina munie kahyuM : "he bhadra!manuSyane dharmano lAbha thAya to te potAnuM jIvana sarva rIte sukhI banAvI zake, tethI ame lokone 'dharmalAbha" thAo, evo AzIrvAda ApIe chIe." gopALe kahyuM : "to ghaNuM sAruM. paraMtu huM dharma viSe kaMI jANato nathI, mATe kRpA karIne mane tenuM svarUpa samajAvo." eTale munie tene dharmanuM svarUpa samajAvyuM, temAM daDha zraddhA rAkhavAnuM kahyuM, paMcaparameSThI maMtra ApI teno roja jApa karavAnuM jaNAvyuM ane teno nityapATha karavAno niyama Apyo. gopALa te pramANe teno niyamita pATha karavA lAgyo. have eka divasa rAtrie tene svapna AvyuM. temAM tene traNa chatra Adi prAtihAryothI sahita zrI RSabhadeva bhagavAnanA darzana thayAM. AthI tene ghaNo ja AnaMda thayo. teNe potAnI jAtane dhanya mAnI. savAre te gAyo carAvavA gayo, tyAM varasAdathI dhovAI gayelI jamInanI aMdara zrI RSabhadeva bhagavAnanuM biMba joyuM, eTale atyaMta AnaMda pAmI tene uThAvI lIdhuM ane nadI kinAre eka jhUMpaDI bAMdhI temAM padharAvyuM. te roja tenI sevAbhakti karavA lAgyo. ema karatAM cha mahinA vItI gayA, tyAre zrI cakrezvarI devIe prasanna thaIne gopALane rAjA thavAnuM varadAna ApyuM ane te adRzya thaI gayAM. 1. A kathA paM. zrI dhIrajalAla TokarazI zAha kRta bhaktAmara rahasyamAMthI ahIM levAmAM AvI che. A saMskRta padha-31muM ane teno artha pR. 225 upara ApavAmAM Avela che. arihaMtanA atizayo 273 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have bhavitavyatAnA yoge siMhapurano rAjA akasmAtuM maraNa pAmyo. tene gAdIvArasA janmyo na hato, eTale rAjya kone soMpavuM? te prazna thayo. maMtrI, sAmaMto vageree sAthe maLIne vicAra karatAM evuM nakkI thayuM ke "mahArAjAnI eka hAthaNI che, tenI sUMDhamAM pavitra jaLathI bharelo sonAno kaLaza Apavo. e kaLazanuM jaLa hAthaNI jenA para DhoLe tene rAjagAdI soMpavI.' A nirNaya anusAra hAthaNIne zaNagAravAmAM AvI ane tenI sUMDhamAM pavitra jaLathI bharelo sonAno kaLaza ApavAmAM Avyo. pachI e hAthaNIne potAnI meLe javA dIdhI ane maMtrI vagere tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyA. hAthaNI pharatI pharatI nagara bahAra nIkaLI ane bAgabagIcA tathA khetaro vagere vaTAvatI jyAM gopALa gAyo carAvI rahyo hato tyAM AvI ane gopALa para hAthaNIe kaLaza DhoLyo ane tene sUMDha vaDe UMcakIne potAnA kuMbhasthaLa para besADyo. eTale maMtrI, sAmaMto tathA nagarajanoe teno rAjA tarIke svIkAra karyo ane tenI jaya bolAvI. pachI moTI dhAmadhUmathI tene nagaramAM lAvavAmAM Avyo ane rAjyAbhiSeka karyo. A rAjapada devakRpAthI maLeluM hovAthI gopALe potAnuM nAma devadatta rAkhyuM ane te maMtrImaMDaLanI salAha mujaba rAjya calAvavA lAgyo. siMhapuranuM samRddha rAjya A rIte eka gAyo carAvanAra sAmAnya vyaktinA hAthamAM jAya, te keTalAka sAmaMtone rucyuM nahi, tethI temaNe lazkara ekaThuM karIne nagara para caDAI karavAno vicAra karyo. temanA manamAM ema ke A navo rAjA ApaNA baLavAna lazkara sAme zI rIte TakI zakavAno? tene sahelAIthI padabhraSTa karIne ApaNe rAjyano kabajo laI laIzuM ane teno bhogavaTo karIzuM. e yojanA anusAra siMhapura para caDAI thaI. devadattane A vastunI khabara paDatAM teNe zrI bhaktAmara stotranI ekatrIzamI gAthAnuM smaraNa karyuM ane zrI cakezvarI devInI ArAdhanA karI. eTale zrI cakezvarI devIe prakaTa thaIne kahyuM : "he vatsa ! tuM hiMmatathI AkramaNakArono sAmano kara. tane huM jarUra vijayI banAvIza." savAre siMhapura para AkramaNa thatAM devadatte teno sAmano karyo. e ja vakhate zatru sainya khaMbhita thaI gayuM. eTale ke tenI sarva hilacAla aTakI paDI ane sarva sainiko pUtaLAMnI jema nicceSTa banI gayA. A paristhiti joIne sAmaMto samajI gayA ke devadatta para devanA cAre hAtha che ane ApaNe tene koI rIte pahoMcI zakIzuM nahi, eTale temaNe devadattane praNAma karI potAnI bhUlanI kSamA mAgI ane tenI AjJAno svIkAra karyo. pachI to devadatte potAnA bhujAbaLathI bIjA paNa keTalAka rAjAone tAbe karyA ane mAMDalika pada prApta karyuM, vaLI teNe zrI RSabhadeva bhagavAnanuM eka bhavya maMdira baMdhAvyuM ane niraMtara temanI bhakti karI potAnuM jIvana sArthaka karyuM. 274 arihaMtanA atizayo Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrti cAra mUlAtizayonuM varNana: (1) zrI malliSaNasUrinI syAdvAda maMjarInA prAraMbhamAM che. (2) zrI ratnazekharasUri racita zrAddhavidhinI prAraMbhamAM che. 34 atizayonuM varNana: (1) pradyumnasUri kRta vicArasAramAM che. (2) upAdhyAya zrI yazovijayajI kRta supArtha jinastavanamAM che. (3) upAdhyAyazrI yazovijayajI kRta paMcaparameSThi gItAmAM che. (4) zrI zobhana muni racita stuti caturvizatikAmAM che. (5) triSaSThizalAkA puruSa caritranA aMgrejI anuvAdamAM che. (anuvAdaka DaoN. misa helana jonsana, volyuma-1, peja-56). ATha prAtihAryonuM varNana: (1) jaina stotra saMdoha bhAga-1. pR. 23/24mAM stavana rUpe che. (2) zrI jinaprabhasUrinA pArzvanAtha prAtihArya stavanamAM che. (3) zrI jinasuMdarasUri kRta sImaMdhara svAmi-stavana (glo. 2-9)mAM che. (4) zrI jinaprabha sUri kRta virapaMcakalyANaka stavana (zlo. 19-26)mAM che. (5) zrI jJAnasAgara sUri kRta pArzva jinastava (zlo. 7/14)mAM che. (6) zrI sahajamaMDanagaNi kRta sImaMdharasvAmi stotra (7/14)mAM che. (7) muni zrI dhuraMdharavijayajI kRta zrI bhaTevA pArzvanAtha citrastotramAM che. vANInA 35 guNonuM varNana : stavana rUpe jaina stotra saMdoha bhA. 1mAM paNatI jiNavANI-guNathavaNamAM che. arihaMtanA atizayo 275 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakAra-smRti sarva sAdhu bhagavaMto, sAdhvI bhagavaMto, zrAvako ane zrAvikAoe Aja sudhI mane dharmamAM je koI sahAya karI hoya te badhI ja sahAyanI huM kadara karuM chuM. zAstromAM mAtA, pitA, zikSako, e badhAnAM saMbaMdhIo ane dharmadAtA saruone vaDIla kahyA che. ethI mArA saMsArI avasthAnA svargastha mAtuzrI suzrAvikA zrI caMpAbAI tathA pitAzrI dharmaniSTha suzrAvaka jeThAbhAI pAsubhAI zAha (kacchamAM sAMyarA gAmanA) ane bIjA paNa pUrvAvasthAnA saMbaMdhIo, zikSako vageree mArA AtmAne upayogI evI je koI sahAya karI hoya, te badhAnA upakArane paNa huM smRtipathamAM lAu chuM. zrI jaina sAhitya vikAsa maMDaLa (vile pArale-vesTa, muMbaI)nA pramukha su. amRtalAla kAlIdAsa dozIno pharI pharI upakAra mAnuM chuM ke teoe mane namaskAra svAdhyAya, tattvAnuzAsana, yogazAstra aSTama prakAza vivaraNa vagere graMthonuM saMpAdanAdi kArya soMpIne mArAmAM mArA jIvanamAM sAhitya sarjananI eka navI ja dizA UbhI karI. teonAM graMthonuM kArya karatAM karatAM mane navakAra vize ghaNuM ghaNuM jANavAnuM maLyuM ane 'yoga" aMge jena ane bIjA dharmonA aneka amUlya graMtho paNa jovA maLyA. Aja sudhI dharmanAM je koI upakaraNo (rajoharaNAdi)e mane dharmamAM je sahAya karI che te pratye mArA hRdayano ahobhAva vyakta karuM chuM. je peno, pensilo, kAgaLo, zAhI vagere sAdhano zrI vItarAga bhagavaMta vizenA A lakhANamAM kAma AvyA che, te badhAne huM mArA mastake caDAvuM chuM. aMtamAM sarva upakAraka jIvo ane vastuone namaskAra karI A graMtha samApta karuM chuM. aMtima aMtima maMgala meM A graMthamAM sAkAra paramAtmAnuM ja svarUpa rajU karyuM che, te to kevaLa te paramAtmAnA rUpano nAnakaDo aMza mAtra che, saMpUrNa rUpa to kevaLa kevalajJAna vaDe gamya che. anaMta kevalIoe sAkAra paramAtmAnA je svarUpane sAkSAt joyela che, te paripUrNa svarUpane mArA, pavitra bhAvathI sadA namaskAra ho, te divyAtmarUpa sarva jIvonuM nitya kalyANa karatuM raho. - lekhaka 1. yAkinI mahAttarArna AcArya zrI haribhadrasUri mahArAje yogabiMdu mahAzAstramAM - mAtapitA nAcArya jJAtivastathA - e zloka vaDe A badhAne 'guru' (vaDIla) kahyA che. 276 arihaMtanA atizayo Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH || || namonamaH zrI gururAmacaMdrasUra // ajJAnamAM aTavAyelA muktimArganA musApharane sanmArganuM darzana karAvatuM... samyagdarzana - samyajJAna ane sarvatomukhI pracAra prabhAva mATe kaTibaddha na zAsananA mahAna jyotirdhara, paramArtha pravAcaka, vyAkhyAne vAcaspati, suvizALa chAdhipati pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnI AjJA ane AzIrvAda pAmI sthapAyela sanmArga prakAzane pUjyazrInI vidyamAnatAmAM ja aneka graMtho prakAzita karI sanmArganuM vaheNa vahetuM karyuM. TUMka ja samayamAM aneka saMskRta-prAkRta-graMtho uparAMta gujarAtI-hiMdI ane aMgrejImAM paNa vividha graMtho dha kAzita karavAmAM ame susaphaLa banyA. | dAtAono ullAsabharyo sahakAra ane vAcakonA vistRta pratisAda amArA mATe A zubha kAryamAM preraNAnA sAta banyo che. prazAMtamUti suvizALa gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjAnuM vAtsalyabharyuM AjJAzAsana amana jainazAsana lakSI sAhityanA prakAzanamAM khUba ja upayogI nIvaDyuM che. 'sUrirAma' nA AjIvana aMtevAsI tapasvIratna pUjya AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjanI kRpA ane 'sUrirAma'nI siddhanizrAnAM 25-25 varSa sudhI savagiNa yogyatA pAmI teozrImanI vidyamAnatAmAM anekAneka graMthonuM saphaLa saMpAdana karI teozrInI kRpA prApta karanAra pravacana prabhAvaka pUjaya saMpAdana karavA uparAMta graMtha prakAzana saMbaMdhI jarUrI mArgadarzana ApavAnI amArI vinaMti svIkArI e aMge amane nizcita karyA che, te badala teozrInA ame RNI chIe. - saMmArga prakAzana Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzana pR. para mUlya rU. 100 pravacanakAra :- pU. A. zrI vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA samyagdarzanane ja pravacananuM kendra biMdu banAvI jagata samakSa rajU karanAra mahApuramAM judA judA samaye ApelA vividha pravacanonA aMzo saMgrahita karI A graMthamAM prakAzita karAyAM che. rAmAyaNano rasAsvAda - pU.pa00-mUlya rUA. 7pa pravacanakAra :- pU. A. zrI vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA amadAvAdanA pramAbhAI haoNlamAM jana - anAthI bharacaka sabhAmAM lAgalagATa 2 3 ravivAra sudhI karelA 'rAmAyaNamAM saMskRtinA Adarza' viSayaka pravacana kI rAmAyaNa mahAkathAne AvarI latA bhAganuM eka ja vAlvamarUpa prakAzana. mRtyunI maMgaLa paLe - samAdhinI sAdhanA pR.4para -mUlya rUA. pa0 saMpAdaka :- pU. A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja chellA zvAsa samAdhipUrvaka mUkavA mATe jIvanamAM samatA siddha karavI paDe che. te mATenI mArgadarzaka cAvIo A pustakanA mAdhyamathI darzAvI che. jaina zAsananA samAdhisiMdhu mahApuruSa surirAma ! taduparAMta anya paNa mahAtmAonA praraNApatrAno A saMgraha harakoIne amUlya kalyANamitranI garaja sAraze. navapada upAsanA pR. 45ra-mUlya rUA. pa0 pravacanakAra :- pU. A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja 'dazAporavADa sosAyaTI saMdha nA AMgaNe vi. saM. 2051 mAM navapada upara atyaMta tAttvika vivecana yukta prabhAvaka pravacana karAyAM hatAM. tenuM saMkalana karI atyaMta rIta prakAzita thayuM che. pravacananuM pratibiMbA pR.128-mUlya rUA. pa0 pravacanakAra :- pU. A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja pUjyazrInA prabhAvaka pravacanAmAMthI aMzo grahaNa karI alaga-alaga viSayavAra vibhAjita karI suMdara DhabathI rajU karAyAM che. ke je vAMcatA pravacanamAM beThA hoIe evo AbhAsa thavA sAthe saMparucijIvone tAttvika jJAnanI prApti thaze. sanmArga (pAkSika gujarAtI AvRtti) AjIvana lavAjama rUA. pa00 paramArtha pravAcaka pU. A. zrI vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI mahArAjAnA prabhAvaka pravacanazo, pravacana prabhAvaka pU. A. zrI vijaya kIrtiyaza sUrIzvarajI mahArAjAnA preraNAdAyI pravacano. zAsananA sAMprata prazronA mArmika mArgadarzanA. jinavANIno saMkalapamAM rasAsvAda vagere aneka regyulara kolama laI niyamita prakAzita thatuM pakhavADika, jJAna jijJAsu sanmArga pramIo mATe atyaMta upakAraka banI rahyuM che. . DA. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMmata rUA. 625 10) 75 pa0 pustakanuM nAma che pU. A. zrI vijayarAmacaMdrasUri smRti graMthamALA (gujarAtI) 108 pustakono seTa (21 - rara pustakonA 5 seTa) ja bhagavAne bhAkhyA bhAvanA lekha ja samyagdarzana cherAmAyaNane rasAsvAda ja mRtyunI maMgaLa paLe - samAdhinI sAdhanA preraka parivartana vizvavijJAna : prAcIna ane navIna ja agamya jIvasRSTi Jainism A Glimpse Atma ! The self dravya saptatikA che navapada upAsanA ja pravacananuM pratibiMba ja zrI jaina zAsananI milakata pa0 pa0 25 100 5) 10 'AcArAMga sutranA vyAkhyAno' seTa 1-15, 1500 saMbhArya prakAzananA jJAna prasAramAM Apa A rIte sahabhAgI banI zakazo. AdhAra sthaMbha - rU.51000 dareka pustakamAM nAma Avaze. sAthe dareka pustakanI pa-5 nakalo maLaze. sahayogI - rU.25000 dareka purata mAM nAma Avaze. sAthe dareka pustakanI 2-2 nakalo maLaze. AjIvana sabhya - rU.2560 upalabdha dareka pustako maLaze. sanmArga pAkSika ' - aMka saujanya rU. 21,000 sanmArga pAkSika AjIvana sabhya - rU.500 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMga sUtranAM vyAkhyAno bhAga 1 thI 15. pRSTha Azare 4000 pravacanakAra : pU. A. zrI. vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMpAdaka : pU. A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja AcArAMga' eTale jenAnuM prathama Agama. jagatanA juvAno parama mitra mahAgraMtha. sAdhuonI sAdhanAnA mahAprANa. A mahAgraMtha upara pravacana kAra mApana potAnI yuvAvasthAmAM ApelAM jAzIlAM pravacanA adyAvadhi aDadhA upara apragaTa hatAM. jenuM saMpAdana karavAnI AjJA potAnA chellA varSamAM pUjyazrIe saMpAdakazrIna karela. tadanusAra tayAra thayelA 220 pravacano 15. bhAgamAM volyumarUpa bahAra paDaze. AcArAMga - vizeSa yojanA vi. saM. 2055 nA varSamAM dareka bhAgo chApIna zubha divase prakAzita karavA dhAraNA che. 15 graMthonA saMpUrNa seTanI kiMmata rUA. 15, rAkhavAmAM Avela che. saMparka-pustaka prAptisthAna, sanmArga prakAzana zrI. che. mU. tapa. jaina ArAdhanA bhavana TrasTa, pAchIyAnI pALa, rIlIpha roDa, amadAvAda - 380 001. zAha kIrtilAla bAbulAla enDa kAM ratanapoLa, golavADa, amadAvAda - 380 001. phona - 535 380 DaoN. ramezabhAI esa. vorA ema. DI. pArijAta cilDrana haoNspiTala, svAminArAyaNa maMdira rA. kALapura, amadAvAda - 380 01. phona : 16 - 3C zAha navinacaMdra tArAcaMda C/o. vipula DAyamaMDa, 205 206, AnaMda, bI, mA'". marIdhara nA surata - 395 01. phona - 5336 mahetA jayaMtakumAra zAMtilAla C/0. jI. esa. velarsa che. 1 18, gIragAMva roDa, rAja'bahAdura baMsIlAla bhiDa ga, 3-e, pahele mALa, aparA hAusa, mema !', 8. phAna 33034, Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ulllll (6mArga prakAza ISBN8]=8769512 ARIHANT NA ATISHAYO MULTY GRAPHICS (022) 2665747/3880208