________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मात्रामक.
३२
शिखा जाति. कृलरत्नाकर तथा छंदःशास्त्र उपरथी शिखा अने लेना ऑगमून छंदो के दलना सिद्ध थायछे; पण छेदःप्रभाकरमा तेनां चार चरण योज्यां छे, ते संस्कृत ग्रंथोथी विरुद्ध छे.
शिखामां एक दल सर्व लघु, तो बीजं सर्व गुरुर्नु आवैः .. एम छंदःसूत्रमा जणाव्यु छे. (दुहो) रद लघु कलनुं एक दल, अवरविषे गुरु सोळ;
तेने कविजन एम के', शिखा नामथी बोल. ४८ . शिखातणा बे भेद छे; कविता करवा कामः;
सौम्यशिखा ज्योति शिखा, एवा एना नाम. ४९ वागवल्लभ तथा छंदरत्नावलीमा २४ लघु+१ गुरु-३० मात्रानां बे दुल आणवा का छे. पण ते अभिप्राय सर्वमान्य नथी. गुरुना लघु अने लघुना गुरु, एम प्रस्तार करतां आना अनेक भेदो थायछे.
...(पूर्वार्द्धमा ३२ लघु=३२ मात्रा ) आठे अक्षरे ३५ ज्योतिःशिखा
" उत्तरार्द्धमा १६ गुरु=३९मात्रा) यति. १, ५, ९, १३, १७, २१, २५, २९ मात्राए ताल.
लघु कल दश षड, प्रथम विरति धर, द्वितीय प्रथम सम, रद कल कुल कर आठे आठे, थोभी की,
सोळे गुरु, अर्द्ध बीजे. ५० छदःप्रभाकर वगैरेमा यति कही नथी..
आना उलटानेज सौम्याशिखा के अनंगक्रीडा केहे छे. छंदः-- प्रभाकरमा अनंगक्रीडा अने ज्योतिःशिखाने तथा छंदाणक्यों अनुष्टुप (श्लोक),गंधा, घनाक्षरी वगैरेने मुक्तकमां गण्यां छे. ते मुक्तकनी व्याख्यामा
For Private And Personal Use Only
