________________
ન્યાયકુસુમાંજલિ.
[તૃતીયand non-existence is ascertained in an object by means of Pramana, and how can this knowledge be termed doubt ? ( 25 ) સ્યાદ્વાલ સંશયવાદ નથી–
એક વસ્તુમાં થતી સદસત-બુદ્ધિને સંશય તરીકે મબુદ્ધિ વિના કેણ બોલી શકે? કારણ કે એક વસ્તુમાં વિરૂદ્ધ ધર્મોના યુગલના જ્ઞાનને સંશય માનેલું છે. એક વસ્તુમાં સવા ત્વનું જોડલું જ્યારે પ્રમાણથી સિદ્ધ થાય છે, તે અત્રે કયા પ્રકારના દોષને પ્રાદુર્ભાવ થાય છે? અને સત્તાસત્ત્વના જ્ઞાનને સંશય કેમ કહી શકાય ? ”—૨૫
स्थाणुर्वा नर एष वेत्यवगमः संविश्रुतः संशयोऽ
नास्था धर्मयुगे सतामभिमता दोलायमानेन च । नैवं तु प्रकृते, समस्ति सदसत् स्वान्यस्वरूपेण यत्
तहव्यानलधीर्व नैव सदसद्धीनिश्चला संशयः ॥ २६ ॥
The knowledge such as whether this is a pillar or a man is well-known as doubt. In this fluctuating (non-conclusive ) knowledge the talented have not ascertained either of the attributes ( viz., as to an object being a pillar or a man ), while such is not the case with the subject ( Syadvada ) under consideration; for, every object is existent when referred to its own nature and is non-existent when looked at from the nature of another object. Thus unfluctuating knowledge of considering an object as existent and non-existent from different stand-points is indeed not a doubt, is as correct as the notion of looking at fire as both a substance and fire. ( 26 ) Notes:--To consider Syadvada as Sams'aya-vada
204
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
