________________
યુવાનો અને બાળકોમાં ઉત્તમ સંસ્કારો ગતિશીલ થાય એવું એમણે આયોજન કર્યું હતું. ધાર્મિક અને રાષ્ટ્રીય સેવા માટે મહિલા મંડળો અને યુવા સંગઠનોની એમણે સ્થાપના કરાવી હતી. વિધવાઓ અને સાધારણ સ્થિતિના ગૃહસ્થોને સહયોગ આપવા સાધર્મિક ફંડની સ્થાપના કરાવી હતી. ગુરુદેવ દ્વારા સ્થાપિત શિક્ષણ સંસ્થાઓનો ઉદ્ધાર કર્યો હતો. જૈન ધર્મના બધા સંપ્રદાયો વચ્ચે એકતા સ્થાપવા એમણે સફળ પ્રયાસો કર્યા હતા. એમની વચનસિદ્ધિના પ્રભાવથી અનેક લોકોનો ઉદ્ધાર થયો હતો.
* પૂજય આચાર્ય શ્રી વિજયસમુદ્રસૂરિએ વલ્લભસ્મારકને મૂર્ત રૂપ આપવાના પ્રયાસોને ગતિ આપવાની જવાબદારી પૂ. મૃગાવતીજીને સોંપી. પૂ. મૃગાવતીજીની પ્રેરણાથી શ્રી સંધ દિલ્હીએ કરનાલ રોડ ઉપર વીસ એકર જમીન ખરીદી અને નિર્માણ કાર્ય શરૂ કર્યું. ભારત અને ભારત બહારના જૈનોના સહયોગથી આ કાર્ય ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે.
મહત્તરાજીએ પોતાની દીર્ધદષ્ટિ અને વિચક્ષણ બુદ્ધિપ્રતિભાથી સ્મારક નિર્માણના કાર્યમાં એવા નિઃસ્વાર્થ અને કશળ યુવાનોને જોડી દીધા કે જે આ કાર્યને પૂર્ણ વેગથી પાર પાડી શકે. દિલ્હીનિવાસી લાલા ખેરાયતીલાલ પાસેથી એમના પુત્ર રાજકુમારજીને આ કાર્ય માટે માગી લીધા. શ્રી રાજકુમારજી દેવ, ગુર, ધર્મ અને પિતાજીની આજ્ઞાકારી ભક્ત છે. વ્યાપારમાં રચ્યાપચ્યા હોવા છતાં સ્મારકના કાર્યમાં નિઃસ્વાર્થભાવથી માનદ મંત્રી તરીકે સેવા આપી રહયા છે.
શેઠ શ્રી પ્રતાપભાઈ ભોગીલાલ લહેરચંદ અને ગુરુ આત્મવલ્લભના અનન્ય ભક્ત શ્રી શૈલેશભાઈ હિમ્મતલાલ કોઠારીને આ સંસ્થામાં જોડીને મહત્તરાજીએ પોતાની દીર્ધ દૃષ્ટિનો પરિચય આપ્યો છે.
સાધુ-સાધ્વીનું પહેલું કામ પોતાની જાતને સુધારવાનું હોય છે. જાતને સુધારવી એટલે અંદરના દોષોનું નિવારણ
કરવું.
- મહારાજીએ એવું સમતાપૂર્ણ આચરણ કરી એક આદર્શ રજૂ કર્યો છે. દરરોજ કલાકો સુધી ધ્યાનમાં તલ્લીન રહેવું. એકાંતમાં મૌનસાધનામાં મગ્ન રહેવું. એટલે જ મૃગાવતીજી ચાતુર્માસનું સ્થળ પણ એકાંત અને શૌત હોય તેને પસંદ કરતાં હતાં. ઇ.સ. ૧૯૭૭માં હિમાચલ પ્રદેશના કાંગડા નગરની મહાભારતકાલીન પ્રાચીન જૈન શ્વેતાંબર ધર્મશાળામાં એમણે ચાતુર્માસ કર્યું. ત્યાં જૈન ધર્મીનું એક પણ ઘર ન હતું. અહીં આઠ માસ સુધી રહી દૂર નિર્જન સ્થળમાં એકાંત આરાધનાની સાથોસાથ એ મહાન તીર્થનો એમણે ઉદ્ધાર કર્યો. પ્રભુની પૂજા અને પ્રક્ષાલ દરરોજ કરવાની સરકાર પાસેથી રજા મેળવી, કારણ કે, ઘણાં વર્ષોથી આ તીર્થ પુરાતત્ત્વ વિભાગના કબજા હેઠળ હોવાથી અગાઉ માત્ર ફાગણ સુદ ૧૩, ૧૪, અને ૧૫ના જૈનોને પૂજા અને પ્રક્ષાલની છૂટ મળતી હતી. '
આત્મ આરાધના વડે એમણે આત્મા અને દેહની ભિન્નતાને પૂર્ણ રીતે જાણી લીધી હતી. એટલે અંતિમ સમયે કોઇ પણ વ્યક્તિનું લોહી પોતાના શરીરમાં જાય એ માટે એમણે સંમતિ ન આપી. અને કહયું કે, મેં આજીવનનિરતિચાર બ્રહ્મચર્યવ્રતની આરાધના કરી છે. ત્યારે પાસે બઠેલ બ્રહ્મચારિણી શિષ્યા સાધ્વીશ્રી સુવ્રતાજીએ પોતાનું લોહી આપવાની વાત કરી, તો એમણે કહ્યું, ‘તમારી આરાધના, સાધના કદાચ મારાથી પણ ઊંચી હોય. એટલે હું એમ પણ થવા ન દઉં. કોણ કહે છે, હું અસ્વસ્થ છું. આ નશ્વર શરીરનું રક્ષણ કરવાનું કોઈ પ્રયોજન નથી.
મને હૉસ્પિટલમાં લઈ જવા કોઈ વાહનનો ઉપયોગ ન કરજો. હું પગપાળા વિહાર વ્રતનો ભંગ કરવા નથી ઇચ્છતી. થોડાં વર્ષો પહેલાં મારા ઓપરેશન માટે ત્રણ કિલોમીટરનું અંતર પાંચ જગ્યાએ વિસામો લઈને મેં પૂરું કર્યું હતું. મને સ્ટ્રેચર ઉપર પણ ન લઈ જવામાં આવે તે જોશો.'
જયારે કલકત્તાથી પંજાબ તરફ પ્રથમ વખત તેઓ આવી રહ્યાં હતાં ત્યારે ગુરુણી શીલવતીજી, પોતે મૃગાવતીજી અને શિષ્યા સુજયેષ્ઠાજી ત્રણે ગુજરાતી સાધ્વીઓ હતી. પંજાબથી એકદમ અપરિચિત હોવાથી પંજાબી જૈન ગૃહસ્થો
મહત્તરા શ્રી મૃગાવતીશ્રીજી
