________________
જીવનમાં સાદાઈનું મહત્ત્વ D પૂ. સાધ્વીજીશ્રી મૃગાવતીજી
સાચું સુખ ભોગમાં નથી, ત્યાગમાં છે એ આપણે મહાપુરુષોના જીવનમાંથી શીખવું જોઇએ. અધ્યાત્મયોગી આનંદધનજી મહારાજ તથા ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજ ત્યાગી હતા. બાહ્ય સખની આશા તો બકરાની દાઢીમાંથી દૂધ દોહવા જેવી મિથ્યા આશા છે. યશોવિજયજી મહારાજે કહ્યું છે કે, બાહ્ય સુખ ભોગવી જે હૃષ્ટપુષ્ટતા આવે છે એ હકીકતમાં તંદુરસ્તી નથી, એ શરીરે ચડેલા સોજા છે.'
સ્વામી વિવેકાનંદે કહ્યું છે કે, “એક અંશ બાહ્ય સુખ, વીસ ટન દુ:ખ લાવે છે.' ઉપદેશ પ્રાસાદમાં ફરમાવ્યું છે કે, બાહ્ય સુખનો આનંદ મેળવનારા અને માનનારા ગંદા નાળાનાં વાસવાળા પાણીમાંથી પ્યાસ બુઝાવવાનો મિથ્યા પ્રયાસ કરનારા છે. એના થકી પ્યાસ બુઝાતી નથી, સુખ સાંપડતું નથી.'
રાજા પુંડરીકે ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહેવા છતાં ત્યાગમાં જ સાચું સુખ છે એની અનુમોદના કરતાં કરતાં આખરે દીક્ષા લઇને, મૃત્યુ બાદ સર્વથા સિદ્ધ વિમાનમાં દેવપણે જન્મ લીધો અને તેત્રીસ સાગરોપમનું આયુષ્ય ભોગવ્યું. એ જ પુંડરીક રાજાના ભાઇ, જેઓ પહેલાં મહાન ત્યાગી સાધુ હતા, પરંતુ મનની, બાહ્ય સુખની લાલસાને વશ થઈ ભાઈ) પાસેથી રાજગાદી લઈ પોતે રાજા બન્યા અને વિષયોમાં ફસાઈને પોતાનું જીવન તેમ જ પૂર્વેના સંયમનો નાશ કરી,. મરણ પામી સાતમી નરકમાં તેત્રીસ સાગરોપમનું આયુષ્ય પામ્યા.
T. સાદાઇથી જીવનમાં સુસંસ્કાર અને સત્સંગ મળે છે. ધર્મધ્યાન કરવાની ભાવના જાગૃત થાય છે. જૈનશાસનમાં જિનબિમ્બ અને જિનાગમ ધર્મનાં આધાર છે.
આજે આપણે પૂજા ઇત્યાદિ કાયમાં પણ આડંબર બહુ વધારી દીધો છે. એને લીધે સ્થાનકવાસી અને તેરાપંથી સમાજના જૈનો, જિનપૂજાથી વેગળા થતા જાય છે. વાસ્તવમાં તો તેમના મહાન આચાર્યો, જિનમૂર્તિ આરાધનાને માટે પ્રાથમિક આલંબન છે એની કબૂલાત રાખે છે.
શ્રી ભગવતીસૂત્રમાં વર્ણવ્યા પ્રમાણે પ્રભુ મહાવીર જયારે ધ્યાન પ્રારંભ કરતા હતા ત્યારે તેઓ એક પુદ્ગલ ઉપર દષ્ટિ સ્થિર કરવા સાથે ધ્યાન કરીને પછી નિરાકારનું ધ્યાન ધરતા હતા.
આપણા ઘરમાં સાદાઇ, શુધ્ધતા, સાત્ત્વિક વિચારો અને શુધ્ધ ખાનપાન જેવું વાતાવરણ હોવું જોઈએ. તો જ તે બાળકોનાં જીવનમાં ઊતરે. બાળકોના લોહીમાં જયાં સુધી સંસ્કાર ન રેડાય ત્યાં સુધી બધું વ્યર્થ છે. અને આવા સંસ્કાર લોહીમાં રેડવા માટે માતામાં સાત્ત્વિકતા, સદાચાર અને સંસ્કાર જોઇએ. માતા જ બાળકને સાચું શિક્ષણ આપી શકે છે.
સૌ પ્રથમ સંસ્કાર કેળવવા માતાએ લાયક બનવું જોઇએ. આજની માતા આભૂષણ-ફેશનમાં એટલી બધી ઓતપ્રોત થઈ ગઈ છે કે, એ એની જાતનું જ ભાન ભૂલી બેઠી છે. પરંતુ એ સાચો શણગાર નથી. સ્ત્રીનાં સાચા આભૂષણ તો છે શીલ, સદાચાર, સેવા અને સંસ્કાર. જે સ્ત્રીમાં આ ચારેય આભૂષણ હોય તે જ સ્ત્રી પોતાનાં બાળકમાં લોહીના સંસ્કાર રેડી શકે.
પૂજય વિનોબાજીએ લખ્યું છે કે, “પહેલાના જમાનામાં પુરુષોએ સ્ત્રીઓને વશ કરવા જ નાક વિંધાવી એને શણગાર્યું કાન વિંધાવ્યા, હાથ અને પગ આભૂષણોથી લાદી દીધા. એને ઝવેરાતનાં આભૂષણોથી એવી લાદી દીધી કે એ લથબથ | બની. ગઈ.'
૧૪૬
મહત્તરા ની મગાવતીશ્રીજી
