________________
અધ્યાત્મમાતા શ્રી મૃગાવતીજી
| | શૈલેશ હિંમતલાલ કોઠારી
હજારો હોઠ જેમની પ્રાર્થના અને કીર્તિગાથામાં ફરફરતા હોય અને હજારો કલમ જેમની જીવનસુષ્માને કાગળ પર ઉતારવામાં વ્યસ્ત રહી હોય એવા મહાન વિભૂતિ જૈન ભારતી મહત્તરા સાધ્વીશ્રી મૃગાવતીજી મહારાજના જીવન સંબંધી ખ્યાતનામ જૈન શ્રેષ્ઠિઓ, પત્રકારો, પ્રાધ્યાપકો અને ભકતોએ પોતપોતાની રીતે રજુઆત કરી છે. પછી મને થયું કે, હું એમાં વધારે શું લખું? એમના જીવનનું દર્શન તો દરેક લેખમાં વ્યકત થયું જ છે, મારે તે જ પાછું રજૂ કરવું? તેમ નહિ તો શું લખવું? વ્યકિતગત રીતે પૂજયશ્રીની અમીકૃપા મેળવવા હું ભાગ્યશાળી બન્યો છું તેનું બયાન કરવું?
આમ હું અવઢવમાં હતો, ત્યાં તો વિચાર આવ્યો કે, જેમ નવકાર મહામંત્રનો વારંવાર જાપ કરવાથી તે જૂનો થતો નથી. તેમ મહાન વિભૂતિઓના જીવનદર્શનનો વારંવાર ઉલ્લેખ કરવાથી તે જૂનું બની જતું નથી બલકે, એમના પ્રેરણાદાયી જીવનમાંથી આપણને શકિત મળે છે. દૃઢ નિશ્ચય કરીને મારી (એકલાની જ નહિ અનેકની) અધ્યાત્મમાતા પૂજય શ્રી મૃગાવતીજી મહારાજને અંજલિ આપવા માટે જ લખીશ. અલબત્ત એ પુત્રભાષા જ હશે, છતાં વાચકો એને સ્વીકારી લેશે એવી આશા છે.
મારા આયુષ્યના ધન્ય દિવસોમાં મને મહાન જૈનાચાર્યો પૂજય આત્મારામજી અને પૂજય વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજીના જીવન અને કાર્યને સમજવાનો સુયોગ મળ્યો. આ બન્ને મહાત્માઓની સમક્ષ ભૌતિક રીતે ભકિતભાવપૂર્વક ઉપસ્થિત રહેવાનો યોગ ન મળ્યો, પરંતુ તેમના જીવનકાર્ય અને ઉપદેશથી અત્યંત પ્રભાવિત થઇ મને એક વિશિષ્ટ બળ મળ્યું અને તે બળમાં ઉતરોત્તર વધારો થતો ગયો, તેનું શ્રેય પૂજય મૃગાવતીજી મહારાજને જ છે. પૂજય વલ્લભસૂરિજીના જીવનકાર્ય અને ઉપદેશને સંપૂર્ણ અને સર્વાગીણ રીતે અનુસરનારાં મૃગાવતીજીના જીવનનું એક વૈયકિતક પાસું હતું. તે હતું તેમનું અદ્ભુત માતૃવાત્સલ્ય.
એમની છત્રછાયામાં જનારને સદાય માતૃવાત્સલ્યની અનુભૂતિ થતી. એમનો સ્વભાવ પુષ્પથી પણ કોમળ હતો. - દીવો પ્રગટાવતાં તેનાં અસંખ્ય તેજકણો દ્વારા ચારે બાજુ પ્રકાશ ફેલાઈ જાય છે, અગરબત્તી પ્રગટાવતાં વાતાવરણમાં સુગંધ પ્રસરી જાય છે તે પ્રમાણે મૃગાવતીજીએ પોતાના જીવનકાળની ક્ષણેક્ષણ લોકકલ્યાણ, જ્ઞાનપ્રકાશ અને જનસેવ માટે ખરચી છે.
સંવત ૧૯૮૨ના ચૈત્ર સુદ સાતમના જન્મેલાં આ નારીરત્નની જીવનયાત્રા દુઃખથી શરૂ થઈ હતી. સાઠ વર્ષ સુધી એમનો જીવનદીપ સદાય પ્રકાશ પાથરતો રહ્યો અને પોતાની ઉજજવલ જયોતિથી અનેકનાં જીવનમાં પ્રકાશ પાથરતો રહ્યો. બે વર્ષની ઉમરે પિતાની છત્રછાયા ગુમાવી. ત્યાર બાદ બે ભાઈઓ અને એક બહેન પણ ગુમાવ્યાં. હવે કુટુંબમાં ભાનુમતીબહેન (સંસારિક નામ) અને માતા શિવકુંવરબહેન બે જ જણ રહ્યાં. દુઃખના પહાડ નીચે દિવસો પસાર કરવા લાગ્યા. પરંતુ માતાએ પુત્રીને ત્યાગ અને વૈરાગ્ય તરફનો માર્ગ પણ બતાવી દીધો.
અંતે વિસંવત ૧૯૯પમાં પાલિતાણામાં સિદ્ધગિરિની પવિત્ર છાયામાં મા-દીકરીએ દીક્ષા ગ્રહણ કરી. શિવકુંવરબહેન સાધ્વી શ્રી શીલવતીજી અને ભાનુમતીબહેન સાધ્વી શ્રી મૃગાવતીજીના નામે દીક્ષિત થયાં. માતા ગુરણી અને પુત્રી શિષ્યા બન્યાં. હવે મૃગાવતીજીએ અક્ષય જ્ઞાનના માર્ગે ગતિ કરી. પંડિત સુખલાલજી, પંડિત બેચરદાસજી અને શ્રી દલસુખભાઇ માલવણિયા પાસેથી વ્યાકરણ, આગમગ્રંથો અને પૂર્વાચાર્યોના મહાન ગ્રંથોનો અને અન્ય ધર્મોના
મહત્તરા શ્રી મૃગાવતીશ્રીજી
