________________
યુગો સુધી યાદ રહેશે | D કુ. અરુણા આનંદ
જન્મ અને મૃત્યુ જીવનના બે અંતિમો છે. જીવનધારાની સાર્થકતા ત્યારે છે જયારે એ કોઇ તરસ્યાની તરસ સંતોષી શકે. મૃત્યુ પણ એ મનુષ્યનું સાર્થક કહેવાય છે, જે સ્વ અને પરનો ભેદ ભૂંસી આત્મલીન થઈ જાય. મૃગાવતીજી મહારાજનો આત્મા એવો મહાન હતો કે એમનાં જન્મ અને મૃત્યુ સાર્થક થઈ ગયાં.
મહારાજનું સંપૂર્ણ જીવન શાસનસેવા, સમાજસેવા અને રાષ્ટ્રસેવામાં વીત્યું. તપ, સંયમ, અને વિશિષ્ટ અધ્યયનમાં પરિપક્વતા પ્રાપ્ત કરી એમણે ધર્મપ્રચારનું કાર્ય કર્યું.
એમણે સમસ્ત ભારતનો પગપાળો વિહાર કરી વિવિધ પ્રદેશોમાં પોતાની મધુર વાણીથી જનજીવનમાં નૈતિક જાગરણ, ધર્મભાવના અને સંસ્કૃતિનો પ્રચાર કર્યો. સમાજમાં ફેલાયેલ દહેજ જેવા કુરિવાજો સામે અવાજ ઉઠાવ્યો અને મધનિષેધ, શાકાહાર અને અહિંસાના તત્ત્વો પર વિશેષ ભાર આપ્યો. એમણે અનેક શૈક્ષણિક સંસ્થાઓના નિર્માણ માટે લોકોને પ્રેરિત કર્યા. સંપૂર્ણ ભારતભૂમિ એમની કાર્યક્ષેત્ર હતી, પરંતુ પંજાબને એમની વિશેષ કૃપાદ્રષ્ટિ મળી. કાંગડા, લુધિયાણા, અંબાલા, લહરા વગેરે અનેક ક્ષેત્રોનાં અધૂરાં કાર્યો એમની પ્રેરણાથી પૂર્ણ થયાં છે. જ પૂજયે ગુરુવર્ય વિજયસમુદ્રસૂરિજી મહારાજના આદેશથી મહત્તરાજીએ વલ્લભ સ્મારકનો કાર્યભાર સંભાળ્યો અને પોતાના જીવનના અંતિમ શ્વાસ સુધી એ યોજનાને પૂર્ણ કરવા કાળજી લીધી.
તેઓ જે નિષ્ઠાથી શ્રમણ પરંપરાને અનુરૂપ આધ્યાત્મિક જીવન જીવ્યાં અને સંધ, સમાજ તથા રાષ્ટ્રની સેવામાં તેમણે જે ફાળો આપ્યો તે અમૂલ્ય છે. સમસ્ત જૈન સમાજ યુગો સુધી એમને યાદ કરતો રહેશે. ' એમના પ્રત્યે આપણી સાચી શ્રદ્ધાંજલિ એ હશે કે, આપણે બધા એમના જીવનમાંથી પ્રેરણા લઈ એમના સદ્ગુણોને - આપણા જીવનમાં અપનાવવા પ્રયત્ન કરીએ.
૪૪
મહત્તરા શ્રી મગાવતીશ્રીજી
