________________
મહાત્તરાજીનું મહાપ્રયાણ
D રાજકુમાર જૈને આ દુનિયામાં મૃત્યુ એ કાંઈ પહેલી વારની ઘટના નથી. પરંતુ અમુક વ્યક્તિઓનું જીવન એવું મહાન હોય છે કે, તેમના જવાથી માનવતાને સદીઓ સુધી પ્રતીક્ષા કરવી પડે છે.
બે દિવસ પહેલાં જ મૃગાવતીજીની તબિયત ચિંતાજનક હતી. વલ્લભ સ્મારકમાં દર્શનાર્થીઓની ભીડ જામી હતી. બહાર પ્રાંગણમાં અખંડ જાપ ચાલુ હતા. ભાઇ-બહેનો શાંત ચિત્તે શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથની છબી સામે શાંત મુદ્રાથી નવકાર મહામંત્રનો જાપ કરી રહ્યાં હતાં. આખી રાત લોકો સૂતાં નહિ. અસાધ્ય બીમારી છતાં મૃગાવતીજી મનોયોગપૂર્વક ઊઠી પાંચ કલાક સુધી સમાધિમાં બેસી રહ્યાં.
એમના દેહાવસાનના સમાચાર સાંભળી જગ્યાએ જગ્યાએથી લોકો ઉમટી પડયા. બપોરે મૃગાવતીજીના પાર્થિવ દેહને દર્શનાર્થે સમાધિ મુદ્રામાં જયાં તેઓ પ્રવને આપતાં હતાં એ સ્થળે મૂકવામાં આવ્યો. ખૂબ જ હૃદયસ્પર્શી દશ્ય હતું! બહેનો ચોધાર આંસુએ રડી રહી હતી. નક્કી કરવામાં આવ્યું કે, શનિવાર તા. ૧૯મી જુલાઇએ સાંજના પાંચ વાગ્યે વલ્લભ સ્મારકમાં માતા પદ્માવતીના મંદિરની પાસે એમનો અંતિમ સંસ્કાર વિધિ કરવામાં આવશે.
રાતથી જ પંજાબના અનેક શહેરોમાંથી ભક્તોની બસો ભરાઈ ભરાઈને આવવા લાગી. સવાર સુધીમાં તો હજારો લોકો એકઠા થઈ ગયા. ભાગ્યે જ એવી કોઈ વ્યક્તિ હશે જેણે જીવનમાં મગાવતીજીનાં એક વખત દર્શન કર્યા હોય અને આજે હાજર ન હોય. લુધિયાણાથી ૧૪ બસ ભરાઈને આવી. અંબાલા, સમાના, રોપડ, માલેર કોટલા, જાલંધર, જડિયાલા, પટ્ટી, ચંડીગઢ, મદ્રાસ, મુંબઈ, સૌરાષ્ટ્ર, મેરઠ, આગરા, શિવપુરી, મુરાદાબાદ, હોશિયારપુર, જમ્મુ, અમદાવાદ વગેરે સ્થળોથી હજારો ભક્તો વલ્લભ સ્મારકમાં એકઠા થયા. ઉત્તર ભારતમાં ભાગ્યે જ કોઇ સ્થળે આટલી મોટી સંખ્યામાં જૈન ધર્મીઓ એક સાથે ભેગા થયા હશે. વલ્લભ સ્મારકમાં સર્વત્ર માનવ મહેરામણ લહેરાતો હતો. બધાના હોઠ પર મહારાજના દિવ્ય જીવનનાં પુનિત સ્મરણો હતાં.
બપોરના ૧૧ વાગે ધર્મસભા શરૂ થઇ જે ચાર વાગ્યા સુધી ચાલી. એક તરફ મહત્તરાજીના પાર્થિવ દેહને દર્શનાર્થે મૂકવામાં આવેલ હતો. મંચ પર સાધ્વી સમુદાય બિરાજમાન હતો. સમસ્ત ભારતના જૈન ધર્મના ચારે સંપ્રદાયના પ્રમુખ મહાનુભાવોએ મૃગાવતીજીને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પિત કરી.
ભારતના માનનીય રાષ્ટ્રપતિ તરફથી એમના સૈન્ય સચિવે પુષ્પાંજલિ અર્પિત કરી. મૃગાવતીજીની સ્મૃતિને ચિરસ્થાયી બનાવવા એક ટ્રસ્ટ સ્થાપવાની યોજના રજૂ કરવામાં આવી. તરત જ લાખો રૂપિયા ટ્રસ્ટ માટે ભેગા થઇ ગયા. સાધ્વી સુવ્રતાશ્રીજીએ હૃદયસ્પર્શી પ્રવચન આપ્યું. સૌ રડી પડયાં.
અંતે પાલખી ઊંચકવાનો સમય આવી પહોંચ્યો. હજારો કંઠમાંથી અવાજ ઊઠયો. ‘જય જય નંદા, જય જય ભદ્રા': સાંજે પાંચ વાગે અંતિમ સંસ્કારના સ્થળે સૌ આવી પહોંચ્યાં. છેલ્લે મૃગાવતીજીના પાર્થિવ શરીરને અગ્નિદાહ કરવામાં આવ્યો. ધૈર્યના બંધ તૂટી પડયા. સૌ રડી પડયાં. “મહત્તરાજી અમર રહે, સાધ્વી મગાવતીજી અમર રહે' નો નાદ ગુંજવા લાગ્યો.
સૌ અસહાય મુદ્રામાં દિમૂઢ થઈને એ દિવ્ય શરીરને આખોથી અદશ્ય થતું જોઈ રહ્યા.
સૂર્ય અસ્તાચળે પહોંચી ગયો હતો. આકાશમાં લાલીમા છવાઈ ગઈ હતી. કોલાહલ શાંત થઈ ગયો હતો. ધીરે ધીરે રાત ઊતરી આવી હતી. નિશ્ચિત છે કે, ફરીથી સવાર પડશે. ફરીથી સૂર્ય ઊગશે અને જીવનરથ ધર્મમાર્ગ ઉપર આગળ વધશે. ફરીથી,
મહત્તરા શ્રી મૃગાવતીશ્રીજી
