________________
सूत्र ४५०-४५१
यनस्पतिकाय - जीव - अनारम्भ-प्रतिज्ञा રાત્રિાવાર [ ૨૪૨ जमिण विरूवरूवेहि सत्थेहिं वाउकम्म समा
તેઓ અનેક શસ્ત્ર દ્વારા વાયુકાય કમ-સમાरमेणं वाउसत्थं समारम्समाणे अण्णेचऽणेग
રંભથી વાયુકાયના છાની હિંસા કરે છે, અને रूवे पाणे विहिंसति ।
સાથે અન્ય અનેક પ્રાણીઓની પણ હિંસા કરે છે. से बेमि-संति संपाइमा पाणा आहच्च હું કહું છું કે-ઘણા સંપાતિમ-ઊડનારાં પ્રાણ संपतति य ।
હોય છે, જે વાયુથી પ્રતાડિત થઈ ઊડતાં ઊડતાં
નીચે પડી જાય છે. फरिस च खलु पुट्ठा, एगे संघायमाघज्जति । जे
તે "પ્રાણીને વાયુને સ્પશ-આધાત થવાથી तत्थ संघायमावज्जति, ते तत्थ परियाव जति (શરીર) સંકૈચાઈ જય છે. જ્યારે તે વાયુસ્પર્શથી जे तत्थ परियावज्जति ते तत्थ उहायन्ति ।
સંઘાતિત હોય છે-સંકેચાઈ જાય છે, ત્યારે તે મૂચ્છિત થઈ જાય છે. જ્યારે તે મૂછિત થઈ જાય
છે ત્યારે કદીક તેઓ મરી પણ જય છે. एत्थ सत्थं समारम्भमागस्स इच्चेते आरम्भा
જે વાયુકાયના જીવે પર શસ્ત્ર-પ્રયોગ કરે છે, अपरिष्णाता भवति ।
તે આરંભ-સમારંભ કિયાએનાં કડવાં પરિણા
મેથી અપરિજ્ઞાત હોય છે, पत्थं साथ समारम्भमाणस्स इन्चेते आरम्भा
જે વાયુકાય પર શસ્ત્ર-સમારંભ કરતા નથી परिण्णाता भवति ।
તે વાસ્તવમાં આરંભને જ્ઞાતા હોય છે. तं परिणाय मेहावी व सयं बाउसत्थं
એમ તાણી મેધાવી મનુષ્ય સ્વયં વાયુકાયને समारंभेज्जा,
સમારંભ ન કરે,
બીજી દ્વારા વાયુકાય સમારંભ ન કરાવે. वऽण्णेहिं बाउसत्थं समारंभावेज्जा,
કે વાયુકાય સમારંભ કરનારનું અનુદન णेवण्णे वाउसत्थं समारभंते समणुजाणेज्जा। जस्सेते वाउसस्थं समारम्भा परिण्णाता
જેણે વાયુ-કમ-સમારંભ યથાગ્ય જાણ
છે, તે જ મુનિ છે, તે જ પરિજ્ઞાત-કર્મા (કમને भवंति, से हु मुणी परिण्णायकम्मे त्ति बेमि।
જ્ઞાતા અને ત્યાગી) છે- એવું હું કહુ છું. - IT. સુ. ૨, , ૬, ૩. ૭, મુ. ૬૭-૬૬ वणस्सइकाय अणारम्भ-करण पइण्णा
વનસ્પતિકાયિક જીને આરંભ ન કરવાની પ્રતિજ્ઞા૪૦, વજ વિત્તમંતવ્રારા ગળાની પુ- ૫૦. શસ્ત્ર પરિણતિથી પૂર્વે વનસ્પતિ ચિત્તવતી सत्ता अन्नत्थसत्थ परिणएण,
[સજીવ કહેવાય છે. એવા અનેક જીવે છે. તથા તે પ્રત્યેક જીવ સ્વતંત્ર અસ્તિત્વવાળે છે.
તેના અનેક પ્રકાર છે. અચબીજ, મૂળબીજ, ते जहा-अग्गवीया मूलवीया पोरवीया
પર્વબીજ, આંધબીજ, બીજરુહ, સંમૂછિમ, તૃણ खधबीया बीयरूहा सम्मुच्छिमा तणलया।
અને લતા. वणस्सइकाइया सवीया चित्तमंतमक्खाया
શસ્ત્ર-પરિણતિથી પૂર્વે બીજપયત (મૂળથી अणेगजीवा पुढोसत्ता अन्नस्थ सत्थपरिणपणं ।
લઈને બીજ સુધી) વનસ્પતિકાય સજીવ કહેવાય -- 1. ૨, ૪, ૪. ૮
છે. તે (વનસ્પતિ) અનેક જીવાળી છે તેમાં
પ્રત્યેક જીવ સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ ધરાવે છે. ४५१. से भिक्खू वा भिक्खुणी वा संजय-विरय
૪પ૧. સંયમી પાપથી વિરતા અને નવાં પાપકર્મ બાંધपडिहय पञ्चक्रवाय-पावकम्मे, दिया था राओ
વાના પ્રત્યાખ્યાન લેનાર ભિક્ષુ હોય કે ભિક્ષણ
હૈય, તેણે દિવસ કે રાત્રે, એકાકી કે પરિષદમાં, वा एगओ या परिसागओ वा सुत्ते वा
સૂતાં કે જાગતાં કદી પણબારમા વાसे वीएसु वा बीयपइट्ठिएसु वा रूढेसु वा
બીજ પર કિંવા બીજે પર રહેલી વસ્તુઓ रुढपइट्ठिपसु वा जापसु वा जायपइट्टिएसु 'પર, સ્ફટિત બીજે ૫૨, કુટિત રહેલી વસ્તુઓ वा हरिएसु वा हरियपइट्टिएमु वा छिन्नेसु પર, પાંદડાં આવવાવાળ વનસ્પતિ પર, રિથત
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
