________________
५३२ चरणानुयोग
उज्जाणाइसु सावज्ज भासा णिसेहो : १०३०. से भिक्खू वा भिक्खुणी वा तहेव गंतुमुज्जज्जाणाई पव्वयाई वणाणि वा रुक्खा महल्ला पेहाए णो एवं वदेज्जा, तं जहा -“पासायजोग्गा ति वा, तोरणजोग्गा ति वा, गिरजोग्गा ति वा, फलितजोग्गा ति वा, अग्गलजोग्गा ति वा, णावाजोग्गा ति वा, उदगदोणिजोग्गा ति वा पीढचंगवेर-जंगलकुलिय- जंतलट्ठी- णाभि-गंडी-आसणजोग्गा ति वा, सण- जाण उवस्सयजोग्गा ति वा ।" एतप्पगारं भासं सावज्जं - जाव - भूतोवघातियं अभिकंख णो भासेज्जा 19
उद्यान आदि संबंधी सावद्य भाषा निषेध सूत्र १०३०-३३ ઉદ્યાન આદિનાં સંબંધમાં સાવધ ભાષાનો નિષેધ : १०३०. साधु अथवा साध्वी अर्ध प्रयोधनवश अर्ध उद्यान, પર્વત તથા વનમાં જઈને મોટા- મોટા વૃક્ષો જોઈ એમ ન કહે,- આ વૃક્ષ મકાન આદિમાં લગાવવા योग्य छे, खा तोरा ( नगरनां मुख्य द्वार ) બનાવવા યોગ્ય છે, અથવા ગૃહયોગ્ય છે, પાટયોગ્ય छे, भागणियायोग्य छे, नौडा योग्य छे, पाशीनी डोठी योग्य छे, अथवा जाभेह, छाबडी, हज, કુલિકયંત્રની લાકડી, ગાડાની ઘૂંસરી, આસન આદિ मनाववा योग्य छे. खा पसंग घाट, २थ- गाडी અથવા ઉપાશ્રય બનાવવા યોગ્ય છે’. આ પ્રકારની સાવધ યાવત્ જીવોપઘાતિની ભાષાનો પ્રયોગ ન કરવો જોઈએ.
- आ. सु. २, अ. ४, उ. २, सु. ५४३
वणफलेसु सावज्ज भासा णिसेहो :
१०३१. से भिक्खू वा भिक्खुणी वा बहुसंभूता वणफला हा तहा वि ते णो एवं वदेज्जा, तं जहा- “ पक्काई वा, पायखज्जाई वा, वेलोतियाई वा टालाई वा, वेहियाई वा ।"२ एतप्पगारं भासं सावज्जं - जावभूतोवघातियं अभिकंख जो भासेज्जा ।
- आ. सु. २, अ. ४, उ. २, सु. ५४५
ओसहिसु सावज्ज भासा णिसेहो : १०३२. से भिक्खू वा भिक्खुणी वा बहुसंभूताओ ओसहीए पेहाए तहा वि ताओ णो एवं वदेज्जा, तं जहा- “पक्का ति वा, गीतिया ति वा, छबीया ति वा, लाइमा ति वा, भज्जिमा ति वा, बहुखज्जा ति वा ।" एतप्पगारं भासं सावज्जं - जाव - भूतोवघातियं अभिकख णो भासेज्जा 13
- आ. सु. २, अ. ४, उ. २, सु. ५४७
सद्दाइसु सावज्ज भासा णिसेहो :
१०३३ . से भिक्खू वा भिक्खुणी वा जहा वेगतियाई सद्दाई सुणेज्जा तहा वि ताई णो एवं वदेज्जा, तं जहा“सुसद्दे ति वा, दुसद्दे ति वा ।” एतप्पगारं भासं सावज्जं - जाव-भूतोवघातियं अभिकंख णो भासेज्जा । - आ. सु. २, अ. ४ उ. २, सु. ५४९
વન- ફળોનાં સંબંધમાં સાવદ્ય ભાષાનો નિષેધ : १०३१. साधु अथवा साध्वी वनणोने भेर्धने या प्रमाशे न કહે, 'આ પાકી ગયા છે, પકાવીને ખાવા યોગ્ય छे, जहु ओमण छे, तोडवा योग्य छे, अथवा ટુકડા કરવા યોગ્ય છે’. આ પ્રકારની સાવદ્ય યાવત્ જીવોપઘાતિની ભાષાનો પ્રયોગ ન કરવો જોઈએ.
ઔષધિઓનાં સંબંધમાં સાવધ ભાષાનો નિષેધ : १०३२. साधु अथवा साध्वी धान्य अथवा जीछ વનસ્પતિઓ ઘણી ઉત્પન્ન થયેલી જોઈ આ પ્રમાણે न बोले- 'सा पाडी छे, सीसी छे, अभी छे, છાલવાળી છે, આ કાપવા યોગ્ય છે, ભૂંજવા અથવા સેકવા યોગ્ય છે, ખૂબ ખાવા યોગ્ય, અથવા ચેવડો બનાવીને ખાવા યોગ્ય છે'. આ પ્રમાણે સાવધ યાવત્ જીવોપઘાતિની ભાષાનો પ્રયોગ ન કરવો भेजे.
શબ્દાદિનાં સંબંધમાં સાવધ ભાષાનો નિષેધ : १०33. साधु अथवा साध्वीने विविध प्रकारनां शब्दो સંભળાય છે. તો પણ તે તેના વિષયમાં એમ ન उडे,- 'खा मांगलिङ छे, खा मांगलि छे' खा પ્રકારની સાવદ્ય યાવત્ જીવોપંઘાતિની ભાષાનો પ્રયોગ ન કરવો જોઈએ.
१. . तहेव गंतुमुज्जाणं पव्वयाणि वणाणि य । रूक्खा महल्ल पेहाए, नेवं भासेज्ज पण्णवं ।। अलं पासायखंभाणं तोरणाण गिहाण य । फलिहऽग्गल नावाणं अलं उदगदोणिणं ।। पीढए चंगबेरे य नंगले मइयं सिया । जंतलट्ठी व नाभी वा गंडिया व अलं सिया ।। आसणं सयणं जाणं होज्जा वा किंचुवस्सए । भूओवघाइणिं भासं नेवं भासेज्ज पण्णवं । २. तहा फलाई पक्काई पायखज्जाइं नो वए । वेलोइयाइं टालाई वेहिमाई ति नो वए ।। - दस. अ. ७. गा. ३२
दस. अ. ७, गा. २६-२९
३. तहोसहीओ पक्काओ नीलियाऔ छवी इ य । लाइमा भज्जिमाओ त्ति पिहुखज्ज त्ति नो वए ।। दस. अ. ७, गा. ३४
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
