________________
તે વાજબી છે. કારણ કે ત્યાં પ્રભુએ આપેલી દેશનાની હકીકત વિસ્તારથી જણાવી છે.
પછી યથાર્થ સાધુતાને દર્શાવનારું શ્રીગૌતમસ્વામીનું વર્ણન કરી “વત્નમાળે વનિ' વગેરે પદાર્થોને લક્ષ્યમાં રાખીને શ્રીગૌતમસ્વામી મહારાજે પ્રભુ શ્રીમહાવીરદેવને ૯ પ્રશ્નો પૂછ્યા, તે બધા પ્રશ્નોના અનુક્રમે ઉત્તર દેતાં વત્ (જે ચાલતું હોય, તે વનિત (અમુક અંશે ચાલ્યું. કહેવાય વગેરે હકીકતને વિસ્તારથી સમજાવી છે. પછી તિવ્રતાદિના એકાર્થને અંગે અને અનેકાર્થને અંગે પ્રશ્નો તથા તે સર્વેના ઉત્તરો વિસ્તારથી સમજાવ્યા છે. પછી નારકીના જીવોને ઉદ્દેશીને તેમની સ્થિતિ, ઉચ્છવાસ, આહાર વગેરે (૩૯ દ્વારો)નું સ્વરૂપ સમજાવી પહેલા ખાધેલા પુદ્ગલોના ચય વગેરેનું વર્ણન કરતાં પુદ્ગલોનાં ચયન-ઉપચયન અને ઉદીરણ-વેદન તથા નિર્જરણ-ઉદ્વર્તન તેમજ સંક્રમ, નિધત્ત અને નિકાચનાને અંગે પૂછેલા જરૂરી પ્રશ્નોનું સ્વરૂપ કહ્યું છે. પછી તેજસ કામણનાં પ્રહણ-ઉદીરણ અને વેદન તથા નિર્જરાને અંગે બે પ્રશ્નો અને તેના ઉત્તરો જણાવી ચલિત કર્મબંધ અને અચલિત કર્મબંધ વગેરેની બીના કહી છે.
પછી નારકાદિના દંડકમાં સ્થિતિની અને આહારની બીના જણાવી આત્મારંભાદિનું સ્વરૂપ સમજાવતાં કહ્યું કે જે અપ્રમત્ત હોય તે અનારંભ એટલે આરંભરહિત હોય એમ સમજવું, પછી ઈહભવિક જ્ઞાનાદિના અને પરભવિક જ્ઞાનાદિના તથા ઉભયભવિક જ્ઞાનાદિના પ્રશ્નોત્તરો જણાવી ફરમાવ્યું કે અસંવત સંવરભાવને નહિ સાધનારા) જીવો અસિદ્ધિ (ભવભ્રમણ) રૂપ ફલને પામે છે, ને સંવૃત (સંવર માર્ગના સાધક) જીવો મુક્તિના અવ્યાબાધ સુખને પામે છે. તથા અસંવૃત જીવોમાંના કેટલાએક જીવો અકામનિર્જરાના પ્રતાપે દેવપણું પણ પામે છે.
ઉ. ૨ઃ અહીં સંસારી જીવો પોતે બાંધેલા અશાતા વેદનીય કર્મને કઈ રીતે ક્યારે ભોગવે અને ક્યારે ન ભોગવે, તે હકીકત સમજાવી નારકાદિ જીવોના આહાર, શરીર તથા ઉવાસ-નિઃશ્વાસ તેમજ કર્મની બીના કહી તેમના શરીરના વર્ણ, વેશ્યા તથા વેદના તેમજ ક્રિયાનું વર્ણન કરી તેમના આયુષ્યની સમાનતા વગેરેનું વર્ણન કરતાં વેશ્યાનું વિસ્તારથી સ્વરૂપ જાણવા માટે શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના લેયાપદને સમજવાની ભલામણ કરી છે. પછી નારકાદિ જીવોના શૂન્ય કાલાદિનું વર્ણન કરી અંતક્રિયાનો અતિદેશ (તેનું વિસ્તારથી સ્વરૂપ જાણવા માટે બીજા ગ્રંથને સમજવાની ભલામણ) કર્યો છે. પછી અસંયત
શ્રી ભગવતીસત્ર-વંદના
૪૩
