________________
જણાવ્યા છે. પછી ગર્ભસ્થ જીવનું નરકમાં અને દેવ ગતિમાં મરીને ઊપજવું તથા ગર્ભમાંથી નીકળવું વગેરે બીના સ્પષ્ટ જણાવી છે.
ઉ. ૮ઃ અહીં કહ્યું છે કે એકાંત બાલ ચારે ગતિમાં પણ જાય. પછી પંડિતની અને બાલપંડિતની ગતિ કહીને અગ્નિકાયાદિને અંગે ક્રિયા લાગવાનો પ્રશ્ન તથા મૃગવાદિમાં ક્રિયાનો પ્રશ્ન તેમજ વૈરક્રિયાના પ્રશ્ન જણાવ્યા છે. પછી જ્ય૫રાજ્યનાં કારણ, સકરણ વીર્ય અને અકરણ વીર્ય વગેરેનું સ્વરૂપ સ્પષ્ટ સમજાવ્યું છે. ને આ હકીકત ચોવીશે દંડકોમાં ઘટાવી છે.
ઉ. ૯ઃ અહીં કહ્યું છે કે હિંસાદિથી આત્મા ભારે બને અને અહિંસાદિથી જીવ હળવો થાય છે. પછી અવકાશાંતરનો અને વાતાદિનો તથા નાકાદિનો ગુરુત્વ-લઘુત્વ વગેરે વિચાર કહીને જણાવ્યું કે, લાઘવાદિ અને અક્રોધત્વાદિપણું પ્રશસ્ય છે અને પહેલાં જેને મોહ ઘણો હોય, તે જીવ પણ સંવૃત બની સિદ્ધ થાય છે. તથા એક સાથે બે ભવનું આયુષ્ય ભોગવી શકાય નહિ. પછી શ્રી પાર્શ્વનાથના સંતાનીય શ્રી કાલાસ્યવેષિપુત્ર સાધુના ને સ્થાવરોના સામાયિકાદિની બાબતમાં પ્રશ્નોત્તરો કહી અંતે જણાવ્યુ કે તે પંચ મહાવ્રત સાધી મોક્ષે ગયા. અપ્રત્યાખ્યાનિકી શેઠ દરિદ્ર વગેરેને સરખી લાગે. પછી આધાકર્મ આહારાદિ વાપરતાં કર્મબંધ ને પ્રાક્ષુક આહારાદિ વાપરતાં અબંધ વગેરે તથા અસ્થિરાદિ પદાર્થોનું બદલાવવું વગેરે બીના સ્પષ્ટ જણાવી છે.
ઉ. ૧૦ઃ અહીં પ્રભુ શ્રી મહાવીરે ચલમ્ અચલિત' વગેરે બાબતમાં અને વિષમ પરમાણુ સ્કંધાદિની બાબતમાં અન્ય દર્શનીઓનો મત જણાવી સત્ય હકીકત વર્ણવી છે. પછી અન્ય તીર્થિકોનો વિચાર એ છે કે એક જીવ એક સમયે ઇર્ષ્યાપથિક ક્રિયા અને સાંપાયિક ક્રિયા એ બે ક્રિયા એક સાથે કરે. અહીં પ્રભુના યથાર્થ વિચારો કહીને નરક ગતિમાં ઉત્પાદના વિરહનો અતિદેશ વગેરે બીના સ્પષ્ટ જણાવી છે.
પંચમાંગ સૂત્રના પહેલા શતકના દશ ઉદ્દેશાઓ છે. તેમાં દરેક ઉદ્દેશાના અર્થની સંગ્રહ ગાથા પણ જણાવી છે. એથી ટૂંકામાં ઉદ્દેશાનો સાર જણાવાય છે. આ પહેલા શતકના પાંચમા ઉદ્દેશામાં નારકાદિ ચોવીશે દંડકોમાં આવાસો, સ્થિતિસ્થાન, ક્રોધોપયુક્તપણું, માનોપયુક્તપણું વગેરેને અંગે સંભવતા ભાંગા, શરીરાદિની બીના, ત્યાં લોભની પ્રધાનતા વગેરે મુદ્દાઓનું વિસ્તારથી વર્ણન કર્યું છે. પછી છઠ્ઠા ઉદ્દેશામાં ૧. અહીંથી સૂર્ય ઊગવાના સમયે જેટલા યોજન દૂર દેખાય છે, તેટલા જ યોજન દૂર આથમતાં દેખાય છે. ૨. સૂર્યનું પ્રકાશક્ષેત્ર શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
૫૧
