________________
ખુલાસો જણાવીને ૧. સાધુભક્તિનું ફલ-શાસ્ત્રોનું સાંભળવું, ૨. તેનું ફલ-જ્ઞાન, ૩. તેનું લ-વિજ્ઞાન, ૪. તેનું ફલ-પ્રત્યાખ્યાન, ૫. તેનું ફલ-સંયમ, ૬. સંયમનું
ફ્લ-અનાશ્રવ એટલે આશ્રવનું રોકાણ, ૭. તેનું ફલ-તપ, ૮. તેનું લ-વ્યવદાન (નિર્જર), ૯. તેનું ફલ-અક્રિયા, ૧૦. તેનું ફલ-સિદ્ધિ જણાવી છેવટે રાજગૃહના કંડની બાબતમાં અન્ય મત કહી પ્રભુએ સાચી હકીકત સ્પષ્ટ જણાવી છે.
ઉ. ૬ ઃ છઠ્ઠા ઉદ્દેશામાં ભાષાના અવધારિણી આદિ સ્વરૂપનું વર્ણન કરતાં વિસ્તાર માટે પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના ભાષાપદની ભલામણ કરી છે.
ઉ. ૭ઃ સાતમા ઉદ્દેશામાં દેવોના ભેદ, સ્થાનો (સ્થાનપદની ભલામણ), સ્વર્ગોના આધાર, વિમાનોની જાડાઈ, ઊંચાઈ, આકાર વગેરેનું વર્ણન કરતાં જીવાભિગમના વૈમાનિક ઉદ્દેશાની વિસ્તાર માટે ભલામણ કરી છે.
ઉ. ૮: આઠમા ઉદ્દેશામાં કહ્યું કે જંબૂદીપના મેરુની દક્ષિણે ચમરેન્દ્રની સુધર્મા સભા છે. પછી અણવરદ્વીપ, તેની વેદિકાનો છેડો, તિગિચ્છ કૂટ નામના ઉત્પાત પર્વતનું પ્રમાણ, ગોસ્તુભ નામે આવાસ પર્વતની સરખાઈ, પદ્મવરવેદિકા, વનખંડ, તે બેની બીના કહીને પ્રાસાદાવતંકના પ્રમાણનું વર્ણન કરી મણિપીઠિકા, અરુણોદય સમુદ્ર, અમરચંચા રાજધાનીનો કિલ્લો, સુધર્મા સભા, 'જિનગૃહ, ઉપપાત સભા, હદ, અભિષેક, તથા અલંકાર સભાદિનું વર્ણન કરતાં | વિજયદેવની ભલામણ કરી, અમરેન્દ્રની ઋદ્ધિ વગેરેનું વર્ણન કર્યું છે.
' ઉ. ૯ નવમા ઉદ્દેશામાં સમય-ક્ષેત્રનું સ્વરૂપ જણાવતાં વિસ્તાર માટે * જીવાભિગમ સૂત્રની સાક્ષી આપી છે.
ર ઉ. ૧૦ઃ દશમા ઉદ્દેશામાં કહ્યું છે કે ધર્માસ્તિકાય વગેરે પુદ્ગલ રહિત) - પાંચ પદાર્થો વર્ણાદિ રહિત તથા અવસ્થિત છે. તેના દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવ
અને ગુણથી પાંચ ભેદો છે. જીવ વર્ણાદિ રહિત છે, ગતિમાં મદદગાર - ધર્માસ્તિકાય છે અને સ્થિતિમાં સહાયક અધર્માસ્તિકાય છે. આકાશાસ્તિકાયનો
અવગાહના ગુણ છે, તેમજ જીવનો ઉપયોગ ગુણ છે. પુદ્ગલનો ગુણ ગ્રહણ કરવું એ છે. વળી પગલાસ્તિકાયમાં પાંચ વર્ણ, પાંચ રસ, બે ગંધ અને આઠ સ્પર્શી હોય છે. તેમજ જ્યાં સુધી એક પણ પ્રદેશ ઓછો હોય, ત્યાં સુધી ધમસ્તિકાય ન કહેવાય. જેમ લાડવો આખો હોય તો જ લાડવો કહેવાય, પણ અડધો હોય તો તે તેનો કટકો કહેવાય. એ પ્રમાણે બધા અસ્તિકાયોમાં સમજી લેવું. તમામ જીવોના ભેગા મળીને તથા આકાશના ને પુદ્ગલોના પ્રદેશો
શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
