________________
છે. પછી સંગ્રહગાથા, આયુષ્યના બંધના ૬ ભેદો, તેની ૨૪ દંડકોમાં વિચારણા તથા લવણ સમુદ્ર સંબંધી વિચાર કહેતાં અહીં જીવાભિગમની વિસ્તાર માટે ભલામણ કરી છે. જેટલાં શુભ વસ્તુનાં નામો હોય તે તે નામના અસંખ્ય દ્વીપ-સમુદ્રો જાણવા. પછી વિહાર જણાવ્યો છે.
ઉ. ૯: અહીં કહ્યું છે કે જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધતાં સાથે ૭-૮ કે ૬ કર્મો બંધાય. અહીં વિશેષ બીના માટે પ્રજ્ઞાપનાસૂત્રનાં બંધોદ્દેશકની ભલામણ કરી છે. મહર્દિક દેવ બહારના પુદ્ગલો લીધા સિવાય વિકુર્વણા ન કરે. તથા ઇહગત પુદ્દગલાદિમાંના તત્રગત પુગલોને લઈને વિકુર્વણા કરે છે. તેમજ એક વર્ણ અને અનેક રૂપના ચાર વિકલ્પો થાય છે. વળી દેવ બાહ્ય પુદ્દગલોને લઈને વર્ણાદિમાં ફેરફાર કરી શકે છે, પછી વર્ણાદિના વિકલ્પો જણાવીને કહ્યું કે અવિશુદ્ધ લેશ્યાવાળો દેવ અસમવહત આત્મા દ્વારા અવિશુદ્ધ લેશ્યાવાળા દેવ વગેરેને જાણે નહિ. અહીં એ ત્રણ પદના ૧૨ વિકલ્પો વગેરે બીના વિસ્તારથી સમજાવી છે.
ઉ. ૧૦: જીવની બાબતમાં બીજાઓના જીવ કોલાસ્થિકમાત્ર છે, નિષ્પાવમાત્ર છે' વગેરે વિચારો ખોટા છે એમ કહીને પ્રભુએ જીવનું સ્વરૂપ જણાવતાં દેવનાં ને ગંધનાં બહુ જ ઝીણાં પુદ્ગલોનું ઉદાહરણ કહ્યું છે. પછી જીવ અને ચૈતન્ય બંને માંહોમાંહે એકરૂપ છે. આ વિચાર તમામ દંડકોમાં જણાવીને કહ્યું કે જે જીવે છે, તે તો જીવ જ છે, અને જીવ તો જીવે પણ ખરો ને ન પણ જીવે. અહીં જીવવું એટલે પ્રાણ ધારણ કરવા, તે સિદ્ધોને ન હોય. આ વિચાર તમામ દંડકોમાં કહ્યો છે. પછી નારકી અને ભવસિદ્ધિક બધા જીવો એકાંત દુઃખને વેઠે છે” આવા બીજાના વિચારો ખોટા છે એમ જણાવતાં પ્રભુએ કહ્યું કે કેટલાએક જીવો એકાંત દુઃખને, કેટલાએક જીવો એકાંત સુખને અને કેટલાએક જીવો સુખદુઃખમિશ્રિત વેદનાને વેઠે છે. અહીં તેવા જીવોનાં નામ જણાવીને ના૨ક અને તેના આહા૨ પુદ્દગલોની બીના જણાવીને તથા ચોવીસે દંડકોમાં ઘટાવીને કહ્યું કે કેવલી ઇંદ્રિયો દ્વારા જાણે નહિ, જુવે નહિ. તેમનું જ્ઞાન-દર્શન અમિત છે. અંતે આના સારને જણાવનારી સંગ્રહગાથા કહી છે.
શતક ૭
ઉ. ૧ : અહીં પરભવમાં જતાં જીવનું આહારકપણું ને અનાહા૨કપણું ક્યારે હોય ? તે બીના વિસ્તારથી કહીને લોકનો આકાર જણાવ્યો છે. પછી
શ્રી ભગવતીસૂત્ર-વંદના
૮૫
